Vlefshmeria e normave

morale
Punoi: Lira Ahmeti
Klasa: XI/6
 Vlefshmeria e normave
morale

Universializmi etik: Relativizmi moral:

norma morale universale normat morale kane
dhe konkrete vlershmeri kontekstuale

Vlera morale e të
drejtave të njeriut

Universalistët: karakter universal Relativistët: bindje morale të

i të drejtave të njeriut kulturës perëndimore
Universializmi etik
◦ Filozofia e moralit e shqyrton mundesine e ekzistences ose
joekzistences së vlerave morale universal.
◦ Filozofët që mbrojnë universializmin etik argumentojnë se përtej
dallimeve të mëdha kulturore e vlerave që shfaqen në shoqëritë e
ndryshme, ekzistojnë disa norma që janë të përbashkëta për të
gjithë njerëzit dhe shoqëritë e të gjitha kohërave.
◦ Vlerat morale jane të pranishme ku do që shfaqet jeta sociale.
Universializmi etik (Liria e vullnetit)
◦ Liria e vullnetit i jep kuptim veprimit, normave, gjykimit dhe
vlerësimit moral.
◦ E mira dhe e keqja s’do të kishin kuptim nëse njeriu nuk do ishte
qenie e lirë.
Universializmi etik (Norma morale për
të gjithë)
◦ Ekzistojnë norma konkrete morale që vlejnë për të gjithë.
◦ Si: normat që na udhëzojë të mos vrasim, të mos vjedhim, të mos
gënjejmë.
◦ Nuk ekziston ndonjë shoqëri pa këto norma.
◦ Këto norma na bëjnë më të sigurtë.
Universializmi etik (Religjionet
monoteiste)
◦ Universalizmi etik në fetë monoteiste pohon se parimet morale burojnë nga një
hyjni e vetme duke ofruar një bazë universale për sjelljen etike.
◦ E bazuar në teorinë e komandës hyjnore dhe në shkrimet e shenjta, kjo
perspektivë thekson zbatueshmërinë ndërkulturore të normave morale, duke
nxitur një përgjegjësi të përbashkët etike midis besimtarëve në mbarë botën.
◦ Pavarësisht variacioneve interpretuese, universalizmi etik brenda besimeve
monoteiste shpesh shërben si bazë për edukimin moral, dialogun ndërfetar dhe
promovimin e dinjitetit dhe të drejtave të njeriut.
Relativizmi etik
◦ Relativistet konsiderojne se morali universal është vetëm një
iluzion.
◦ Për relativistet morali është relative dhe është produkt i shoqërive
dhe kulturave të vecanta, si i tillë ai shpreh vetëm nevojat e vecanta.
◦ Secila shoqeri dhe kulturë ka kodin e saj moral ndryshe nga njëra
tjetra.
◦ Por ajo mund të ndyrshoj.
Relativizmi etik (E vërteta)
◦ Disa relativistë besojnë se edhe e vërteta është relative.
◦ Sepse perderisa dikush thot të vertetën gjate një periudhe më vonë
ajo mund të shëdrrohet në gënjeshtër dhe e kundërta.