ივ.

ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო

უნივერსიტეტი

რისკ-მენეჯმენტი

სამეწარმეო რისკების მართვა

ლექტორი: ეად. პროფ. დავით ნარმანია

Web: www.tsu.edu.ge E-mail: davit.narmania@tsu.ge

2022 წელი
 LOGO
კურსის ამოცანები

სასწავლო კურსი მიზნად ისახავს:

რისკების მართვის თეორიისა და პრაქტიკის საფუძვლიან

გაცნობას (სამეწარმეო რისკების მართვა და ფინანური რისკების
მართვა);

მენეჯმენტის თანამედროვე მიდგომების საფუძველზე

მაგისტრების სტრატეგიულ აზროვნებისა და კვლევის უნარების
განვითარებას;

გარემოს შეფასებისა და რისკების წარმოშობის, შეფასებისა და

მართვის თეორიულ-მეთოდოლოგიური უნარ-ჩვევების
დაუფლებას.
 LOGO
ლიტერატურა

ძირითადი ლიტერატურა:

1. ნარმანია დ., ფარესაშვილი ნ., რისკ-მენეჯმენტი ბიზნესში., თბ., 2012.

2. Paul Hopkin (2010), Fundamentals of Risk Management: Understanding, Evaluating
and Implementing Effective Risk Management, London, UK.

სხვა სასწავლო მასალები:

1. Davidson J.F. (2003), Managing risks in organizations, a guide for managers, San-
Francisco, USA;
2. Gregory H. Druckert (2011), Practical Enterprise Risk-Management, a business
process approach, USA.
3. John J. Hampton (2009), Fundamentals of Enterprise Risk Management: How Top
Companies Assess Risk, Manage Exposure, and Seize Opportunity, NY, USA;
4. Mikes A. (2005), Enterprise risk management in action, ESRC - center for analysis
and risk and regulation, London, UK;
5. John Fraser, Betty Simkin (2010), Enterprise Risk Management: Today's Leading
Research and Best Practices for Tomorrow's Executives (Robert W. Kolb Series), USA;
6. Robert J. Chapman (2006), Simple Tools and Techniques for Enterprise Risk
Management, The Wiley Finance Series, USA;
7. Enterprise Risk Management - Integrated Framework (2004), Committee of
Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO).
 LOGO
სალექციო თემატიკა

1. რისკ-მენეჯმენტის შესავალი
2. საწარმოო რისკების კლასიფიკაცია
3. რისკების მართვის პროცესი და ჩარჩო
4. რისკების შეფასება და ანალიზი
5. პროექტების რისკ-მენეჯმენტი
6. საოპერაციო რისკების მართვა
7. დაზღვევა და მისი როლი რისკების მართვაში
8. რისკების მონიტორინგი და კონტროლის ტექნიკა
 LOGO
აბრევიატურები

CEO – Chief Executive Officer

COSO – Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission
CRO – Chief Risk Officer
ERM – Entrepreneurship Risk Management
FIRM – Financial, Infrastructure, Reputational, Marketplace
FRM – Financial Risk Management
KRIs – Key Risk Indicators
VAR – Value-At-Risk
PESTLE – Political, Economic, Sociological, Technological, Legal, Environmental
RM – Risk Management
RMIS – Risk Management Information System
SCORE – System-Centric Oversight and Risk Evaluation
 LOGO
1-ლი ლექცია:

რისკ-მენეჯმენტის შესავალი

„ყველა კვერცხს ერთ კალათში ნუ ჩადებთ“

ჯორჯ სოროსი
 LOGO
რისკის დეფინიცია

რა არის რისკი?

რისკი არის:
 მომავლის განუსაზღვრელობა;
 ადამიანის ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი;
 მიზნების გაურკვევლობის შედეგი;
 და ა.შ.

ოქსფორდის ინგლისური ლექსიკონის მიხედვით, რისკი არის:

• საფრთხის, დანაკარგის, დაზიანების ან რაიმე არასასურველი
შედეგის დადგომის შესაძლებლობა
„A chance or possibility of danger, loss, injury or other adverse consequences”

“Rixikon” – ბერძნული სიტყვაა და ნიშნავს ფრიალო კლდეს.

 LOGO
რისკის სხვადასხვა განამრტება

ორგანიზაცია რისკის განმარტება

ISO სახელმძღ. 73. მიზნების განუსაზღვრელობის ეფექტი. აღსანიშნავია, რომ ეფექტი შესაძ -
ISO 31000 ლებელია იყოს დადებითი, უარყოფითი ან მოსალოდნელიდან
გადახრილი. რისკი ხშირად აღწერილია მოვლენით , გარემოებათა ან
შედეგის ცვლილებით.

რისკების მართვის რისკი არის შემთხვევის მოხდენის ალბათობისა და შედეგის კომბინაცია .

ინსტიტუტი შედეგების სპექტრი შეიძლება იცვლებოდეს დადებითიდან
უარყოფითისკენ.

დიდი ბრიტანეთის პოტენციური შემთხვევის შედეგების განუსაზღვრელობა, მისი

ხაზინის „ნარინჯის- ზემოქმედების დიაპაზონში, რაც განპირობებულია ამ შემთხვევის
ფერი წიგნი“ მოხდენის ალბათობისა და შედეგების კომბინაციით .

შიდა აუდიტორთა შემთხვევის ალბათობა, რამაც შესაძლოა გავლენა იქონიოს მიზნების

ინსტიტუტი მიღწევაზე. რისკი იზომება შემთხვევის შედეგებისა და მისი მოხდენის
ალბათობის მიხედვით.

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 12.

 LOGO
რისკის მათემატიკური ფორმულირება

რა არის არასასურველი მოვლენა?

არასასურველი მოვლენის მოხდენის ან არმოხდენის რისკი:

რისკი = (შემთხვევის მოხდენის ალბათობა) x (შემთხვევის მოხდენისას

მოსალოდნელი დანაკარგი)

მაგალითი: თუ კომპანიის საქმიანობის თანახმად, შემთხვევის ალბათობა არის

0.01 და შემთხვევის დანაკარგი - 1000, მთლიანი დაკარგვის რისკი არის ????.
 LOGO
რისკის მათემატიკური ფორმულირება

კომპანიაში ბევრი არასასურველი მოვლენა ხდება.

სხვადასხვა არასასურველი მოვლენის ყველა რისკი:

არასას. მოვლენა

რისკი = ∑ [(შემთხვევის მოხდენის ალბათობა) x (შემთხვევის

მოხდენისას მოსალოდნელი დანაკარგი)]

მაგალითი: თუ კომპანიის საქმიანობის თანახმად, “A” შემთხვევის ალბათობა

არის 0.01 და შემთხვევის დანაკარგი - 1000, ხოლო “B” შემთხვევის ალბათობა
არის 0.004 და შემთხვევის დანაკარგი - 2500, მთლიანი დაკარგვის რისკი არის ??.
 LOGO
ISO-ს როლი

ISO 31000 ინტეგრირებულია სტანდარტების საერთაშორისო ორგანიზაციის (ISO)

სტანდარტების რისკების მართვის კოდიფიცირებულ ოჯახში. ISO 31000:2009-ის
მიზანს წარმოადგენს რისკის მართვის პრინციპებით და საერთო
სახელმძღვანელოებით უზრუნველყოფა . ISO 31000 ცდილობს შეიმუშავოს
საყოველთაოდ აღიარებული პარადიგმა, პრაქტიკოსების და კომპანიებში
დასაქმებულთათვის, რათა რისკის მართვის პროცესები შეცვალონ არსებული
მოცულობითი სტანდარტებით, მეთოდოლოგიებით და პარადიგმებით , რომლებიც
დიფერენცირებულია დარგების, თემატიკისა და რეგიონების მიხედვით .

სადღეისოდ, ISO 31000-ის ოჯახი მოიცავს:

• ISO 31000:2009 - პრინციპები და სახელმძღვანელოები
განხორციელებისათვის;
• ISO/IEC 31010:2009 - რისკ-მენეჯმენტი - რისკების შეფასების ტექნიკა;
• ISO Guide 73:2009 - რისკ-მენეჯმენტი– ლექსიკონი.
ISO 31000:2009 მიღებული იქნა, როგორც რისკების მართვის არსებული
სტანდარტების (AS/NZS 4360:2004) შევსება (AS/NZS ISO 31000:2009
ფორმით). ავსტრალიის სტანდარტების მიდგომის გათვალისწინებით შეიძლება
რისკების მართვა განხორციელდეს კონკრეტულ ორგანიზაციებში.

ISO-ს 73-ე სახელმძღვანელოს შესაბამისად, რისკები დაყოფილია სამ

კატეგორიად:
 სახიფათო (ან ცალსახა) რისკები;
 კონტროლირებადი (ან განუზღვრელობის) რისკები;
 LOGO
რისკების აღწერილობა

 რისკის სახელწოდება
 რისკის განაცხადი, რისკის არეალის, შესაძლო მოვლენათა და მოვლენაზე
დამოკიდებული შედეგების შესახების დეტალების აღწერის ჩათვლით
 რისკის თვისობრიობა, რისკის კლასიფიკაციის და შესაძლო გავლენათა
დროითი შკალის ჩათვლით
 რისკით დაინტერესებულები მხარეები, როგორც შიდა, ასევე გარეშე პირები
 რისკის მოქმედება, სიმძლავრე, ტოლერანტობა და ლიმიტები
 შემთხვევის ალბათობა, შედეგები და მათი გავრცელების არეალი, რისკის
მატერიალიზების შემთხვევაში
 საჭირო კონტროლის სტანდარტები ან რისკის მიზნობრივი დონე
 შემთხვევის და დანაკარგის გამოცდილება
 მიმდინარე კონტროლის მექანიზმები და აქტიობები
 რისკის სტრატეგიის და პოლიტიკის განვითარების პასუხისმგებლობა
 რისკის შემცირების შესაძლებლობა და არსებული კონტორლის მეთოდებისადმი
ნდობა
 რეკომენდაციები რისკის შესამცირებლად და მათი შესრულების ვადები
 პასუხისმგებლობა გაუმჯობესებული პროცედურების დანერგვაზე
 პასუხისმგებლობა რისკების შესაბამისობის აუდიტზე
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 15.
 LOGO
რისკის ალბათობა და გავრცელების არეალი

ზეგავლენა

დაბალი ალბათობა მაღალი ალბათობა

მაღალი ზეგავლენა მაღალი ზეგავლენა

დაბალი ალბათობა მაღალი ალბათობა

დაბალი ზეგავლენა დაბალი ზეგავლენა

ალბათობა
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 18.
 LOGO
რისკი და საზღაური

რა არის საზღაური?

პოტენციური
საზღაური

სიმწიფე ზრდა

დაცემა დანერგვა

რისკის გავლენა
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 24.
 LOGO
რისკების მართვის გაუმჯობესება

წვლილი
შესრულება
შესაძლებლობები
ს მართვა
• ინვესტიცია
მორგება • ზრდა
კონტროლი • წარმატება
• მიღება • ძიება
• დაეჭვება ბენეფიტების
რეფორმა • გაურკვევლობა მიღება
საშიშროების • მინიმიზაცია
მართვა
• ტოლერანტობა შესაბამისობის
• შეზღუდვა აუდიტი
• ჩავარდნა
• არიდება

მოთხოვნების შიში

გაუმჯობესება

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 44.

 LOGO
სამეწარმეო რისკ- მენეჯმენტის ისტორია

როდის დაიწყო სამეწარმეო რისკების მართვის შესწავლა?

მოკლე ისტორია:
 ეფექტური გადაწყვეტილებების მიღება, რისკის განუსაზღვრელობის და
ალბათობის პირობებში, მომდინარეობს ადრეული ადამიანის არსებობიდან .

 რისკების მართვა დამოუკიდებელ მეცნიერაბდ XX საკუნის I ნახევარში

ჩამოყალიბდა.

 სამეწარმეო რისკების მართვა შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ, როგორც რისკების

მართვის პროცესის ბუნებრივი განვითარება.

 1914 წელს აშშ-ს კრედიტებისა და სესხების ოფიცრებმა ფილადელფიაში

დააფუძნეს რობერტ მორისის რისკების მართვის ასოციაცია.

 1915 წელს ფრიდრიხ ლაიტნერმა ბერლინში გამოაქვეყნა დისერტაცია

„საწარმოთა რისკები“, რომელიც ეხებოდა რისკებს და მათზე პასუხიმგებლობას,
დაზღვევის ჩათვლით.

 1921 წელს ფრანკ კნიტმა გამოსცა წიგნი „რისკი, განუსაზღვრელობა და მოგება“,

რომელიც გახდა ქვაკუთხედი რისკების მართვის ბიბლიოთეკაში.
 LOGO
სამეწარმეო რისკ- მენეჯმენტის ისტორია

გაგრძელება

 1963 წელს რობერტ მერმა და ბობ ჰეჯიმ გამოსცეს წიგნი „რისკების მართვა და
ბიზნეს-საწარმო“.

 1972 წელს დოქტ. კენეტ აროუმ ჯონ ჰიკსთან ერთად მიიღო ნობელის პრემია
ეკონომიკაში. აროუმ წარმოადგინა წარმოსახვითი მსოფლიო, სადაც ყველა
განუსა-ზღვრელობა არის დაზღვევადი და რომელშიც ურიცხვი კანონმდებლობა
მუშაობს ჩავარდნის გარეშე.

 1986 წელს ლონდონში საქმიანობა დაიწყო რისკების მართვის ინსტიტუტმა.

 1995 წელს ავსტრალიისა და ახალი ზელანდიის სტანდარტების

მულტიდისციპლი-ნურმა სამუშაო ჯგუფმა გამოსცა პირველი რისკ-მენეჯმენტის
სტანდარტი AS/NZS 4360:1995 (გადამუშავებული იქნა 1999 და 2004 წლებში).

 2005 წელს სტანდარტების საერთაშორისო ორგანიზაციამ შექმნა

საერთაშორისო სამუშაო ჯგუფი რისკების მართვის დეფინიციის, განაცხადისა
და პრაქტიკის ახალი გლობალური სახელმძღვანელოს შესამუშავებლად,
რომელსაც მიღებისა და გამოქვეყნების ვადად განესაზღვრა 2009 წელი.
 LOGO
მე-2 ლექცია:

საწარმოო რისკების კლასიფიკაცია

 LOGO
სამეწარმეო რისკ-მენეჯმენტი

რა არის სამეწარმეო რისკების მართვა?

COSO-ს განმარტებით, სამეწარმეო რისკ-მენეჯმენტი არის:

„. . . პროცესი, რომელსაც წარმართავს ორგანიზაციის დირექტორთა საბჭო,
მენეჯმენტი და სხვა პერსონალი და აქტიურად გამოიყენება სტრატეგიების
შემუშავებისას; პროცესი, რომელსაც იყენებენ ორგანიზაციაზე მოქმედი პოტენციური
მოვლენების იდენტიფიცირებისა და რისკების მართვისათვის, ორგანიზაციის
მნიშვნელოვანი მიზნების მიღწევის უზრუნველსაყოფად ‘‘.

სამეწარმეო რისკ-მენეჯმენტი არის:

 რისკ-მენეჯმენტის პროცესის ბუნებრივი განვითარება;
 რისკ-მენეჯმენტის ახალი პარადიგმა;
 LOGO
რისკების კლასიფიკაციის სისტემა

სტანდა COSO IRM BS31100 FIRM Risk PESTLE

რტი Scorecard
ან
ჩარჩო
კლასიფი სტრატეგიული ფინანსური სტრატეგიული ფინანსური პოლიტიკური
კაციათა
ჯგუფები
საოპერაციო სტრატეგიული პროგრამული ინფრასტრუქტ ეკონომიკური
ურული

რეპორტინგის საოპერაციო პროექტების სოციოლოგიური

რეპუტაციული

შესაბამისობის სახიფათო ფინანსური ტექნოლოგიური

საბაზრო

ოპერაციული სამართლებრივი

გარემოს
დაცვითი

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 133.

 LOGO
რისკების კლასიფიკაცია დროით და FIRM-ით

რა არის დრო ეკონომიკაში და რას ნიშნავს ის?

დროის მიხედვით, არსებობს სამი სახის რისკი:

 მოკლევადიანი რისკი;
 საშუალოვადიანი რისკი;
 გრძელვადიანი რისკი.

რა არის FIRM რისკი?

Financial ფინანსური
შიდა რისკები
Infrastructure ინფრასტრუქტურული
Reputational რეპუტაციული
Marketplace საბაზრო გარე რისკები
 LOGO
FIRM რისკების შედეგების ცხრილი

Financial Infrastructure Reputational Marketplace

ფინანსური ინფრასტრუქტ. რეპუტაციული საბაზრო

აღწერა რისკები, რომელთაც რისკები, რომელთაც რისკები, რომელთაც რისკები, რომელთაც

შეიძლება გავლენა შეიძლება გავლენა შეიძლება გავლენა შეიძლება გავლენა
მოახდინონ იმაზე თუ მოახდინონ ეფექტ მოახდინონ მოახდინონ მომხმა რებლის
როგორ ხდება იანობის დონეზე და მომხმარებლის ვაჭრობის ვაჭრობის სიხშირეზე,
ფულის/ფინანსების ძირითადი პროცესების სურვილზე ან მოცულობა ზე და
მართვა და კომპანიის დისფუნქციაზე მომხმარებლის მომხმარებლის
მომგებიანობის მიღწევა შენარჩუნებაზე შენარჩუნებაზე

შიდა/გარე შიდა შიდა გარე გარე

ციფრებში ჩვეულებრივ ზოგჯერ არა ყოველთვის დიახ
გამოხატული
გაზომვა მოგება და ზარალი შიდა ეფექტური პროცესები და საზოგადოებასთან შემოსავლები კომერციული
(ეფექტურობის ფინანსური კონტროლის პროცესების და ურთიერთობის და და საბაზრო
ინდიკატორი) მიხედვით ოპერაციები მარკეტინგული ოპერაციებიდან
აქტივოებები
ეფექტურობა

ეფექტურობის პროცედურები პროცესი აღქმა/გაგება წარმოდგენა

ჩავარდნა შიდა ფინანსური რისკების პროცესების გამართული ვერ იქნა მიღწეული ვერ მოხერხდა კომპანიის
კონტროლის ფუნქციონირების ორგანიზაციის შესვლა და დამკვიდრება
პროცედურების ჩავარდნა/დისფუნქცია სასურველი ცნობადობის სასურველ ბაზრებზე
არაეფექტურობა დონე

კონტროლის  კაპიტალური ხარჯების  პროცესის  მარკეტინგი  სტრატეგიული და

მექანიზმები სტანდარტები კონტროლი  რეკლამა ბიზნეს-გეგმები
 შიდა კონტრ.  დანაკარგების  რეპუტაცისა და  შესაძლებლობების
 უფლბამოსი-ლებათა კონტროლი ბრენდის დაცვა შეფასება
დელეგირება  დაზღვევა

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 135.

 LOGO
რისკების PESTLE კლასიფიკაცია

რისკის აღწერა
კატეგორია
Political საგადასახადო პოლიტიკა, დასაქმების კანონმდებლობა , გარემოსდაცვითი
პოლიტიკური რეგულაციები, სავაჭრო შეზღუდვები და რეფორმა, ტარიფები და პოლიტიკური
სტაბილურობა.

Economic ეკონომიკური ზრდა/ვარდნა, საპროცენტო განაკვეთი, გაცვლითი კურსი და

ეკონომიკური ინფლაციის განაკვეთი, სახელფასო განაკვეთი, მინიმალური ხელფასი , სამუშაო
საათები, უმუშევრობა (ადგილობრივი და ეროვნული), კრედიტზე ხელმისაწვდომობა ,
ცხოვრების დანახარჯები და ა.შ.

Sociological კულტურული ნორმები და მოლოდინები, ჯანდაცვითი ცნობიერება, მოსახლეობის

სოციოლოგიური ზრდის დონე, ასაკობრივი განაწილება, კარიერული დამოკიდებულება , უსაფრთხოების
ნორმების დაცვა, გლობალური დათბობა.

Technological ტექნილოგიური ცვლილებები, რაც გავლენას ახდენს თქვენს საქონელზე ან

ტექნოლოგიური მომსახურებაზე, მოცემულ ბაზარზე შეღწევის ბარიერები , ფინანსური
გადაწყვეტილებები, როგორიცაა აუთსორსინგი და მიწოდების ჯაჭვი .

Legal ცვლილებები კანონმდებლობაში, რაც გავლენას ახდენს დასაქმებაზე , მასალებზე

სამართლებრივი წვდომა, ქვოტები, რესურსები, იმპორტი/ექსპორტი, გადასახადები და ა.შ.

Environmental ეკოლოგიური და გარემოსდაცვითი ასპექტები, თუმცა ამ ფაქტორთაგან ბევრი

გარემოსდაცვითი ეკონომიკური და სოციალური ბუნებისაა.

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 136.

 LOGO
COSO სამეწარმეო რისკებზე

შიდა გარემო
რისკ-მენეჯმენტის ფილოსიფია - რისკის კულტურა - დირექტორთა საბჭო - ერთიანობა და
ეთიკური ღირებულებები - უფლებამოსილი ვალდებულებები - მართვის ფილოსოფია და
1 ოპერირების სტილი - „რისკისადმი მიდრეკილება“ - ორგანიზაციული სტრუქტურა -
უფლებამოსილებების და პასუხისმგებლობების გადაცემა - ადამიანური რესურსების
პოლიტიკა და პრაქტიკა.

მიზნის ფორმულირება
2 სტრატეგიული მიზნები - დაკავშირებული მიზნები - შერჩეული მიზნები - რისკისადმი
მიდრეკილება - რისკის ტოლერანტობა

ღონისძიებათა იდენტიფიკაცია
ღონისძიებები - სტრატეგიაზე და მიზნებზე მოქმედი ფაქტორები - მეთოდოლოგია და
3 ტექნიკა - ღონისძებათა ურთიერთდამოკიდებულება - ღონისძიებათა კატეგორიები -
რისკები და შესაძლებლობები.

რისკების შეფასება
4 ხელშეუვალი და დარჩენილი რისკი - ალბათობა და გავლენა - მეთოდოლოგია და ტექნიკა
- კორელაცია.
 LOGO
COSO სამეწარმეო რისკებზე

გაგრძელება

რისკზე პასუხისმგებლობა
5 რისკზე პასუხისმგებლობის განსაზღვრა - შესაძლო რისკების პასუხისმგებლობის
განსაზღვრა - პასუხიმგებლის შერჩევა - პორტფოლიოს ნახვა.

კონტროლის აქტიობები
6 რისკზე პასუხისმგებლობის ინტეგრირება - კონტროლის აქტიობების ტიპები -
ზოგადი კონტროლი - გაცხადებული კონტროლი - ერთეული - სპეციფიკა .

ინფორმაცია და კომუნიკაცია
7 ინფორმაცია - სტრატეგია და ინტეგრირებული სისტემები - კომუნიკაცია .

მონიტორინგი
8 ცალკეული შეფასება - მიმდინარე შეფასებები.

წყარო: Druckert (2011), გვ. 20.

 LOGO
მე-3 ლექცია:

რისკების მართვის პროცესი და ჩარჩო


რისკ-მენეჯმენტის მნიშვნელობა
რისთვის არის მნიშვნელოვანი რისკების მართვა?
A. ორგანიზაციის წარმატებული მართვისთვის;
B. ბაზარზე არსებულ ცვლილებებზე ადაპტაციისათვის.
ორგანიზაციის მართვა
 ნედლეულის ფასების და ხელმისაწვდომობის
ცვლილება
 სამსახურიდან დათხოვნის/პენსიის/ სოციალური
სარგებლის ხარჯები
 აქციების ფასების ზრდის სურვილი
 ორგანიზაციის მხრიდან მაღალი გამჭვირვალობის
მოთხოვნა
 ცვლილებებისადმი სწრაფვა ბიზნესის ზრდისას
 ელ-კომერციის გავლენა ბიზნესის ყოფის ყველა
ასპექტზე
 გაზრდილი ნდობა საინფორმაციო ტექნოლოგიური
სისტემების მიმართ
 ინტელექტუალური საკუთრების მნიშვნელობის ზრდა
 დიდი მიწოდების ქსელის კომპლექსურობა
 რეპუტაციის მოპოვება სულ უფრო და უფრო
მნიშვნელოვანი ხდება
 რეპუტაციული ზიანი - განსაკუთრებით მსოფლიო
ბრენდებზე
 დანაკარგების და ზიანის მაღალი დონე ანგრევს
რეპუტაციას
 მარეგულირებელი ორგანიზაციების ზემოქმედების
ზრდა
 ეროვნულ კანონმდებლობაში
ცვლილებების/მოქნილობის აუცილებლობა
 ერთობლივი საწარმოების მზარდი ტენდენცია
LOGO
ბაზარზე ცვლილებები
 ცვლილებები კომერციულ და საბაზრო გარემოში
 მომხმარებელთა, მიმწოდებელთა და პროდუქციის
გლობალიზაცია
 დაღმავალი კონკურენცია ბაზარზე
 მომხმარებლის მაღალი მოლოდინი
 მომხმარებელთა მოლოდონი საჭიროებს სწრაფ
რეაგირებას
 ცვალებადი ბაზერები კლიენტთა ნაკლები
ლოიალობით
 დივერსიფიკაცის შედეგად უცნობ/უცხო ადგილებში
მუშაობა
 მუდმივობას სჭირდება თამამი სტრატეგიული
გადაწყვეტილებები
 მოკლევადიანი წარმატება აუცილებელია
გრძელვადიანი ზიანის გარეშე
 პროდუქციის ინოვაცია და სრულყოფის გაგრძელება
 სწრაფი ცვლილებები სამომხმარებლო პროდუქციის
ტექნოლოგიაში
 მსოფლიო/ეროვნული ეკონომიკის გაჯანსაღება
 გრიპის ან სხვა პანდემიის საფრთხე
 საერთაშორისო ორგანიზებული დანაშაულის
საფრთხე
 სამოქალაქო არეულობების ზრდა/პოლიტიკური
რისკები
 ამინდის ექსტრემალური ცვლილებების შედეგად
მოსახლეობის ცვლილებები.
 LOGO
რისკების მართვის 7Rs და 4Ts მოდელები

1. Recognition of risks
რისკების აღიარება

2. Ranking of risks
რისკების რანჟირება
გამოცდილები ინფორმაციული
ს უკუკავშირი უკუკავშირი
3. Responding of risks
რისკებზე პასუხისმგებლობა
• Tolerate; ტოლერანტობა;
• Treat; ზემოქმედება;
• Transfer; გადაცემა;
• Terminate. შეწყვეტა.

4. Resourcing controls
რესურსებზე კონტროლი

5. Reaction planning
რეაგირების დაგეგმვა

6. Reporting on risks
რისკებზე ანგარიშგება

7. Reviewing & monitoring

გადასინჯვა და მონიტორინგი
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 40.
 LOGO
რისკების მართვის 7Rs და 4Ts მოდელები

1. რისკებია აღიარება ან იდენტიფიკაცია; რისკის ხასიათის და იმ გარემოებების

იდენტიფიცირება, სადაც შეიძლება მოხდეს რისკის მატერიალიზება .

2. რისკების დახარისხება, ზეგავლენისა და ალბათობის მიხედვით, რათა განვსაზღვროთ

„რისკის ტიპი (“profile”), რისკის ჩანაწერებში.

3. რეაგირება მნიშვნელოვან რისკებზე, რაც მოიცავს გადაწყვეტილების მიღებას ქვემოთ

მოცემული ვარიანტების შესაბამისი ღონისძიებების გასატარებლად
• ტოლერანტობა;
• განხილვა;
• გადაცემა;
• შეზღუდვა.

4. რესურსებზე კონტროლი, რათა უზრუნველყოფილ იქნეს შესაბამისი კონტროლის

მექანიზმების დანერგვა და შენარჩუნება.

5. რეაქციის მართვა და/ან შემთხვევათა მართვა. სახიფათო რისკისთვის, ის მოიცავს ზიანის

აღდგენას ან ბიზნესის უწყვეტად გაგრძელებას.

6. რისკის ზეგავლენის ანგარიშგება და ზედამხედველობა, მოქმედებები ღონისძიებები ,

კომუნიკაცია რისკთან დაკავშირებულ საკითხებზე, ორგანიზაციის რისკის პრცედურების
იერარქიის მიხედვით.

7. რისკ-მენეჯმენტის სისტემის გადასინჯვა, შიდა აუდიტის პროცედურების, რისკის

სტრუქტურის მიმოხილვის და განახლების, სტრატეგიის და ანგარიშგების ჩათვლით .
 LOGO
რისკების მართვის პრინციპები

პრინციპი აღწერა
პროპორციულობა რისკ-მენეჯმენტის აქტიობები უნდა იყოს
ორგანიზაციაში არსებული რისკების დონის
პროპორციული.

შესაბამისობა რისკ-მენეჯმენტის აქტიობები საჭიროებს ორგანიზაციის

სხვა აქტიობებთან შესაბამისობას.

ყოვლისმომცველობა მაღალი ეფექტურობისათვის საჭიროა რისკ-

მენეჯმენტი-სადმი მიდგომა იყოს ყოვლისმომცველი.

დანერგვა საჭიროა ორგანიზაციაში რისკ-მენეჯმენტის

აქტივობების დანერგვა

დინამიკურობა რისკ-მენეჯმენტის აქტიობები უნდა იყოს დინამიური და

შეესაბამებოდეს ახლად გამოვლენილ და ცვალებად
რისკებს

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 47.

 LOGO
რისკების მართვის პროცესი

ორგანიზაციის სტრატეგიული მიზნები

რისკების შეფასება
რისკების ანალიზი
რისკების იდენტიფიცირება
რისკების აღწერა
რისკების ვარაუდი

ფორმალური აუდიტი
მოდიფიცირება

რისკების შეფასება

რისკებზე ანგარიშგება
საფრთხეები და შესაძლებლობები

გადაწყვეტილება

რისკზე ზემოქმედება

დარჩენილ რისკებზე ანგარიშგება

მონიტორინგი წყარო: Hopkin (2010), გვ. 55.

 LOGO
რისკების მართვის ჩარჩოს კომპონენტები

რისკის არქიტექტურა რისკის სტრატეგია

რისკის არქიტექტურა განსაზღვრავს რისკის სტრატეგია, განვრცობა,
როლებს, პასუხისმგებლობას, დამოკიდებულება და ფილოსოფია
კომუნიკაციას და რისკის ანგარიშგების განისაზღვრება რისკ-მენეჯმენტის
სტრუქტურას. პოლიტიკით.

რისკების მართვის
პროცესი

რისკების პროტოკოლი
რისკების პროტოკოლი განსაზღვრულია ორგანიზაციის რისკის
სახელმძღვანელოებში და მოიცავს წესებს და პროცედურებს, ასევე რისკის
მართვის მეთოდოლოგიას, ინსტრუმენტებს და ტექნიკას, რომელიც უნდა იქნეს
გამოყენებული.

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 57.

 LOGO
COSO-ს სამეწარმეო რისკ-მენეჯმენტის კუბი

ბა
ბა
ბი
ია

სო
გე
იე
ეგ

იშ

მი
აც
ატ

ბა
რ

გა
იშ ი

რ
ბა

სა
რ ურ

პე
სტ
ბი

ან
სო

შე
ებ

ო
გა ნს
იე

მი
NS

ან ინა

E
აც
IC

NC
ბა
რ
O
EG

IN
ფ
TI

სა
პე

IA
RT
T A

შე
ო

PL
ER

O
R

P
T

M
S P

RE
O

CO
Internal Environment

SUBSIDIARY
BUSINESS UNIT
Objective Setting

DIVISION
Event Identification

ENTITY - LEVEL
Risk Assessment

Risk Response

Control Activities
აქტიობა B
განყოფ. A
განყოფ. B
აქტიობა A

Information and Communication

პირველადი დონე
განყოფილენა
ბიზნეს-ერთეული
სუბსიდიარობა
მონიტორინგი
ინფორმაცია და კომუნიკაცია Monitoring
კონტროლის აქტივობები შიდა გარემო
მიზნის ფორმულირება რისკზე პასუხიმგებლობა
რისკის შეფასება
ღონისძიებათა კონტროლის აქტიობები
კონტროლის გარემო
იდენტიფიცირება ინფორმაცია და კომუნიკაცია
რისკის შეფასება მონიტორინგი
წყარო: lhubbord.com
 LOGO
COSO-ს სამეწარმეო რისკების მართვის ჩარჩო

 შიდა გარემო - შიდა გარემო გვიჩვენებს ორგანიზაციის შიდა პროცესების შესაბამისობას და

ადგენს ბაზისს, თუ რასთან არის დაკავშირებული რისკი .

 მიზნის ფორმულირება - მიზნები ფორმულირებული უნდა იყოს, სანამ მენეჯმენტი მოახდენს

იმ პოტენციური ღონისძიებების ჩამოყალიბებას, რომლებიც გავლენას ახდენენ მათ მიღწევაზე .

 ღონისძიებათა იდენტიფიკაცია - შიდა და გარე ღონისძიებები, რომლებიც გავლენას

ახდენენ მიზნების მიღწევაზე, იდენტიფიცირებული უნდა იქნას რისკებსა და შესაძლებლობების
გამიჯვნით.

 რისკის შეფასება - რისკები გაანალიზებულია ალბათობის და გავლენის გათვალისწინებით ,

ისევე როგორც განსაზღვრულია მართვის საფუძველი .

 რისკზე პასუხისმგებლობა - მენეჯმენტი ირჩევს რისკზე რეაგირებას - თავის არიდება,

თანხმობა/მიღება, შემცირება, ან გადაკისრება.

 კონტროლის ღონისძიებები - პოლიტიკა ან პროცედურები შემუშავებულია და დანერგილია ,

რათა მოხდეს რისკზე რეაგირების ეფექტური მართვა.

 ინფორმაცია და კომუნიკაცია - რელევანტური ინფორმაცია იდენტიფიცირებულია,

რეგისტრირებულია და მიმდინარეობს კომუნიკაცია , ისე რომ ადამიანს შეუძლია შეასრულოს
თავისი მოვალეობები.

 მონიტორინგი - საწარმოს რისკების მართვის გარემო კონტროლდება და მორგებულია

საჭირო ცვლილებების გათვალისწინებით .
 LOGO
BS 31100-ის სამეწარმეო რისკების მართვის ჩარჩო

უფლებამოსილებ
ა და
ვალდებულება

რისკების
ჩარჩოს
მართვისთვის
მხარდაჭერა და
ჩარჩოს
სრულყოფა
ფორმირება

ჩარჩოს რისკების
ზედამხედველობ მართვის
ა და გადასინჯვა დანერგვა

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 60.

 LOGO
რისკების მართვის პროცესი ISO 31000-ის მიხედვით

კონტექტსის ჩამოყალიბება

რისკის შეფასება

რისკების იდენტიფიცირება
კომუნიკაცია მონიტორინგი
და და
კონსულტაცია რისკების ანალიზი გადახედვა

რისკების შეფასება

რისკზე ზემოქმედება

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 61.

 LOGO
რისკების მართვის ჩარჩო

რისკ-მენეჯმენტის არქიტექტურა
 კომიტეტის სტრუქტურა და სამუშაოს აღწერილობა
 როლები და პასუხისმგებლობა
 შიდა ანგარიშგების მოთხოვნები
 გარე კონტროლის ანგარიშგება
 რისკების მართვის უზრუნველყოფა

რისკების მართვის სტრატეგია

 რისკების მართვის ფილოსოფია
 რისკების მართვის დანერგვის უზრუნველყოფა
 რისკისადმი მიდრეკილება და რისკისადმი დამიკიდებულება
 ე.ს. Benchmark-ტესტები მნიშვნელობის დონის დასადგენად
 სპეციფიური რისკების ფორმულირება/პოლიტიკა
 რისკის შეფასების ტექნიკა
 რისკების მართვის პრიორიტეტები, მიმდინარე წლისთვის

რისკების მართვის ოქმი/ჩანაწერები

 ინსტრუმენტები და ტექნიკა
 რისკების კლასიფიკაციის სისტემა
 რისკების შეფასების პროცედურები
 რისკების კონტროლის პრინციპები და პროცედურები
 ინციდენტებზე რეაგირება, პრობლემები და შემთხვევები
 დოკუმენტები და ჩანაწერების წარმოება
 ტრეინინგი და კომუნიკაცია
 აუდიტის პროცედურები და პროტოკოლები
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 68.
 ანგარიშგება/აღმოჩენები/სერტიფიცირება
 LOGO
რისკების მართვის პოლიტიკა

რისკების მართვის პოლიტიკა უნდა მოიცავდეს შემდეგ განყოფილებებს:

 რისკების მართვა და შიდა კონტროლის ამოცანები

 ორგანიზაციის განაცხადი რისკებზე (რისკის სტრატეგია)

 კონტროლის გარემოს აღწერა

 რისკის მისაღები დონე და ხასიათი

 რისკების მართვის ორგანიზება და მოწესრიგება (რისკების არქიტექტურა )

 რისკებზე საინფორმაციო-საკომუნიკაციო სისტემის მოწესრიგება

 სტანდარტული პროცედურები რისკების აღმოჩენისა და დახარისხებისთვის (რისკის

შეფასება)

 რისკის ანალიზისა და ანგარიშგებისათვის საჭირო დოკუმენტაციის სია (რისკის აქტი )

 რისკების შემსუბუქების მოთხოვნა და კონტროლის მექანიზმები

 რისკების მართვის როლების და პასუხისმგებლობების განაწილება

 რისკების მონიტორინგისა და დონის დადგენის კრიტერიუმები

 საჭირო რესურსების განაწილება

 რისკების მართვის პრიორიტები და მისაღწევი მიზნები

წყარო: Hopkin (2010), გვ.70.
 მომდევნო წლის რისკების მართვის კალენდარი
 LOGO
რისკების მართვის ოქმები/ჩანაწერები
1. რისკების შეფასების პროცედურები
• შეფასების პროცედურები
• რეაგირება მნიშვნელოვან რისკებზე
• პროექტების და კაპიტ. ხარჯების დამტკიცება
• პროცედურები სტრატეგიისა და ბიუეჯტისათვის
2. რისკის კონტროლის ამოცანები
• ბრენდის მართვის სახელმძღვანელოები
• ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება სამუშაოზე
• გარემოს დაცვა
• სახელშეკრულებო რისკების მართვა
3. რისკების რესურსებით უზრუნველყოფა
• შესაძლებლობების მართვა
• პროექტის რესურსების გადანაწილება
• დაზღვევის პროგრამა
• სადაზღვევო კომპანია
4. რეაგირების დაგეგმვის საჭიროება
• დანაკარგების და პრეტენზიების მართვა
• კატასტროფებისა და აღდგენების დაგეგმვა
• დანახარჯების კონტროლის პროცედურები
• რისკების მართვის ჩანაწერების წარმოება
5. რისკის უზრუნველყოფის სისტემა
• რისკების რეესტრის წარმოება
• კორპორატიული რისკების მართვის კომიტეტი
• აუდიტის კომიტეტის სამუშაო აღწერილობა წყარო: Hopkin (2010), გვ.71.
• თვით-სერტიფიცირების ღონისძიებების კონტროლი
 LOGO
რისკების მართვის დოკუმენტთა ტიპები

რისკების ადმინისტრირება
 რისკ-მენეჯმენტის პოლიტიკა (და პრიორიტეტები)
 სპეციფიური რისკების ჩამონათვალი (ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების პოლიტიკა )
 რისკის/აუდიტის კომიტეტის სამუშაოს აღწერილობა
 რისკის პროტოკოლი და პროცედურები
 რისკებთან დაკავშირებული ცნობიერების ამაღლების სასწავლო ჩანაწერები

რისკზე პასუხისმგებლობა
 რისკების შეფასების შედეგები (რისკების რეგისტრი )
 რისკების კონტროლის სტანდარტები
 რისკების სრულყოფის რეკომენდაციები
 რისკების დაზღვევის ანგარიშები
 ბიზნესის ფუნქციონირების შეუფერხებლობის გეგმები /ზიანის აღდგენის გეგმა

ღონისძიებათა ანგარიშები
 ზარალის განაცხადების/მოთხოვნების შესახებ ანგარიშები და რეკომენდაციები
 სამართლებრივი და დავების ანგარიშები
 სააღსრულებო მოქმედებები/კლიენტების საჩივრები
 ინციდენტი და გამოძიება
 ბიზნესის ეფექტურობის ანგარიშები/ ძირითადი მიღწევების ინდიკატორები

რისკის შესრულება
 რისკის თვით-შეფასების უკუგების კონტროლი
 აუდიტის პროცედურები და პროტოკოლები
 შიდა უდიტის ანგარიშები
 ცალკეული რისკების მართვის ანგარიშები წყარო: Hopkin (2010), გვ.74.
 გარე შეფასების/აღმოჩენების ანგარიშები
 LOGO
რისკების მართვის პასუხისმგებლობა

1. რისკ-მენეჯმენეტის ძირითადი პასუხისმგებლობები მთავარი აღმასრ.

ოფიცრისთვის
 სტრატეგიული მიდგომის განსაზღვრა რისკებისადმი
 რისკების მართვის სტრუქტურის ფორმირება
 ყველაზე მნიშვნელოვანი რისკების გაცნობიერება
 არასწორი გადაწყვეტილებების გავლენა რისკის შედეგებზე
 ორგანიზაციის მართვა კრიზისულ პერიოდში

2. რისკ-მენეჯმენეტის ძირითადი პასუხისმგებლობები ადგილობრივი მენეჯერისთვის

 რისკის გაცნობიერების კულტურის ჩამოყალიბება მმართველობის არეალში
 რისკების მართვის მიზნების შეთანხმება
 შეაფასოს დასაქმებულთა ანგარიში რისკების მართვის საკითხებზე
 უზრუნველყოს რისკების მართვის გაუმჯობესების რეკომენდაციების შესრულება
 შეცვლილი ვითარების/რისკების იდენტიფიცირება და ანგარიშგება

3. რისკ-მენეჯმენტის ძირითადი პასუხისმგებლობები ცალკეული

დასაქმებულებისათვის
 რისკების მართვის პროცესის გააზრება, აღიარება/დადასტურება და დანერგვა
 არაეფექტურ, უშედეგო ან არაქმედით კონტროლის ღონისძიებებზე ანგარიშგების
წარდგენა
 დანაკარგებზე და ახლო ინციდენტებზე ანგარიშგება
წყარო: Hopkin (2010), გვ.89.
 ინციდენტების გამოძიების პროცესში მენეჯმენტთან თანამშრომლობა
 დარწმუნდეს, რომ ვიზიტორები და კოტრაქტორები იცავენ პროცედურებს
 LOGO
რისკების მართვის პასუხისმგებლობა

გაგრძელება

4. რისკ-მენეჯმენტის ძირითადი პასუხისმგებლობები რისკების მენეჯერისთვის

 რისკების მართვის პოლიტიკის შემუშავება და მუდმივი განახლება
 რისკის დაკავშირებულ საკითხებზე ცნობიერების ამაღლება ორგანიზაციაში
 შიდა რისკების პოლიტიკის და სტრუქტურის ფორმირება
 რისკების მართვის აქტივობების კოორდინაცია
 რისკებთან დაკავშირებული ინფორმაციის თავმოყრა და ხელმძღვანელობისთვის
ანგარიშების მომზადება

5. რისკ-მენეჯმენტის ძირითადი პასუხისმგებლობები რისკების მართვის

სპეციალისტისთვის
 დაეხმაროს კომპანიას მოამზადოს რისკის პოლიტიკის სპეციალისტი
 მოამზადოს საგანგებო მდგომარეობის და აღდგენის გეგმები
 თვალყური ადევნოს განვითარებულ მოვლენებს თავის არეალში
 მხარი დაუჭიროს ინციდენტების და დანაკარგების მოკველვას
 მოამზადოს დეტალური ანგარიშები სპეციალური რისკებზე

6. რისკ-მენეჯმენტის ძირითადი პასუხისმგებლობები შიდა აუდიტის მენეჯერისთვის

 მოამზადოს რისკებზე დაფუძნებული შიდა აუდიტის პროგრამა
 ორგანიზაციის მაშტაბით მოახდინოს რისკების მართვის პროცესების აუდიტი
 მიიღოს შესაბამისი ზომების რისკების მართვის უზრუნველსაყოფად
 რისკების მართვის პროცესების მხარდაჭერა და განვითარება
 შიდა კონტროლის ეფექტურობის და ეფექტიანობის შესახებ ანგარიშგება
 LOGO
მე-4 ლექცია:

რისკების შეფასება და ანალიზი

 LOGO
რისკების შეფასება

რა არის რისკების შეფასება?

რისკების შეფასება არის:

 რისკების მართვის პროცედურების საფეხური.
 რისკთან დაკავშირებული კონკრეტული სიტუაციის და აღიარებული საფრთხის
რაოდენობრივი და ხარისხობრივი შეფასება.

რისკის რაოდენობრივი შეფასებისთვის საჭიროა რისკის ორი კომპონენტის

დათვლა:

(1) პოტენციური დანაკარგის მნიშვნელობა, და

(2) ალბათობა, რამდენად შეიძლება ეს ზარალი დადგეს.
 LOGO
რისკების შეფასების ტექნიკა

ტექნიკა მოკლე აღწერა

კითხვარები და გამოყენებული უნდა იქნას სტრუქტურირებული კითხვარი და შესამოწმებელი სია
შესამოწმებელი სია ინფორმაციის შესაგროვებლად, რომელიც დაგვეხმარება მნიშვნელოვანი
რისკების აღმოჩენაში.

სემინარები და იდეების გენერირება და გაზიარება სემინარებზე, რათა მოხდეს იმ შემთხვევების

დისკუსიები workshop განხილვა რაც გავლენას იქონიებს მიზენბზე, ძირითად და მათზე დამოკიდებულ
and brainstorming პროცესებზე.

შემოწმება და აუდიტი დამკვიდრებული სისტემებისა და პროცედურების მიხედვით აქტივობების

განხორციელება, შენობების ფიზიკური შემოწმება და შესაბამისობის აუდიტი

დიაგრამები და ორგანიზაციაში მიმდინარე პროცესებისა და ოპერაციების ანალიზი , რათა მოხდეს

დამოკიდებული იმ კრიტიკული კომპონენტების იდენტიფიცირა, რაც მნიშვნელოვანია
წარმატებისათვის.
მოვლენების ანალიზი
HAZOP და FMEA საფრთხის, ფუნქციონირების კვლევები, წარუმატებლობის მდგომარეობის
მიდგომები გავლენის ანალიზი არის რაოდენობრივი ტექნიკა წარუმატებლობის
ანალიზისთვის.

SWOT და PESTLE ძლიერი და სუსტი მხარეების, შესაძლებლობების და საფრთხეების ანალიზი ; და

ანალიზები პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალური, ტექნოლოგიური, სამართლებრივი ,
გარემოსდაცვითი ანალიზი გვთავაზობს სტრუქტურულ მიდგომებს რისკების
იდენტიფიცირებისათვის.

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 123.

 რისკების შეფასების ტექნიკის უპირატესობები და LOGO
ნაკლოვანებები
ტექნიკა უპირატესობები ნაკლოვანებები
კითხვარები და  თანმიმდევრული სტრუქტურა  ხისტი მიდგომა იწვევს ზოგიერთი რისკის
შესამოწმებელი უზრუნველყოფს თანმიმდევრულობას გამორჩენას
სია  უფრო მეტი ჩართულობა, ვიდრე  კითხვები შესაძლოა ემყარებოდეს ძველ
სემინარზე (workshop) (ისტორიულ) ცოდნას
სემინარები და  ყველა დაინტერესებული პარტნიორის  ზედა დონის მენეჯმენტის გავლენა არის
დისკუსიები კონსოლიდირებული აზრი დიდი
workshop and  ჩართულობის ზრდა უფრო მეტი იდეების  შეუსაბამო ხალხის ჩართულობით
brainstorming გენერირებას უზრუნველყოფს შესაძლოა პრობლემების გამორჩენა
ინსპექტირება და  ფიზიკური მტკიცებულების ფორმებზე  ინსპექტირება სახიფათო რისკებისთვის
აუდიტი დაფუძნებული აზრი არის ყველაზე შესაფერისი
 აუდიტის მიდგომას კარგ სტრუქტურამდე  აუდიტის მიდგომა დაფუძნებულია
მივყავართ ისტორიულ გამოცდილებაზე
დიაგრამები და  სასარგებლო შედეგი, რომლის  რთულია სტრატეგიული რისკებისთვის
დამოკიდებული გამოყენებაც ყველგან შეიძლება მისი გამოყენება
მოვლენების  ანალიზის პროცესების უკეთ  შესაძლებელია იყოს ძალიან დეტალური
ანალიზი აღქმისთვისაა საჭირო და შრომატევადი
HAZOP და FMEA  სტრუქტურული მიდგომა, რათა რისკები  ძირითადად ყველაზე მარტივად
მიდგომები არ იქნას გამორჩენილი გამოიყენება საწარმოო ოპერაციებისთვის
 პერსონალის ფართო სპექტრის  ძალზე ანალიტიკური და შრომატევადი
ჩართულობა მიდგომა
SWOT და PESTLE  კარგად დამკვიდრებული ტექნიკა და  ფოკუსირებული მიდგომა, რის გამოც
ანალიზები დადასტურებული შედეგი შესაძლოა გამორჩენილ იქნას რისკი
 SWOT ანალიზი შესაძლოა დავუკავ  ხისტი სტრუქტურა ზღუდავს წარმოსახვით
შიროთ სტრატეგიულ გადაწყვეტილებებს აზროვნებას

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 123.

 LOGO
ბენჩმარკ-ტესტი რისკის მნიშვნელობისათვის

FIRM რისკების ტიპიური ბენჩმარკინგ-ტესტი მნიშვნელობისათვის

მაჩვენებელი

Financial • ბალანსზე ზეგავლენა 0.25%-ია

ფინანსური
• მოგება-ზარალზე ზეგავლენა წლიური მოგების 2.5%-ია

Infrastructure • ნორმალური ოპერაციების რღვევა ½ დღეში

ინფრასტრუქტურული
• გაზრდილი საოპერაციო ხარჯები აღემატება ბიუჯეტის 10%-ს

Reputational • აქციონერთა შენატანი (პაი) მცირდება 10%-ზე მეტად

რეპუტაციული
• შემთხვევა გაშუქდება ეროვნულ ტელევიზიაში , რადიოში ან
გაზეთში

Marketplace • ბალანსზე ზეგავლენა ბრუნვის 0.5%-ია

საბაზრო
• მოგება-ზარალზე ზეგავლენა წლიური მოგების 1%-ია

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 145.

 LOGO
სამეწარმეო რისკების მართვის სარგებლიანობა
FIRM რისკის სარგებლიანობა
მაჩვენებელი

Financial • დაფინანსების და კაპიტალის შემცირებული დანახარჯები

ფინანსური • კაპიტალური ხარჯების უკეთესი კონტროლი
• გაზრდილი მომგებიანობა
• ფინანსური რისკის ანგარიშგების აკურატულობა
• გაზრდილი კორპორატიული მმართველობა
Infrastructure • ეფექტურობა და კონკურენტული უპირატესობა
ინფრასტრუ- • უწყვეტი ფუნქციონირების მიღწევა
ქტურული • მომწოდებლებისა და პერსონალის მორალის ამაღლება
• მიზნობრივი რისკი დონისა და დანახარჯების შემცირება
• შემცირებული საოპერაციო ხარჯები
Reputational • მარეგულირებელი როგანოების მოთხოვნების დაკმაყოფილება
რეპუტაცი-ული • კომპანიის ბრენდის უკეთესი გამოყენება
• აქციონერთა გაზრდილი ქონება
• კარგი რეპუტაცია და საზოგადოებასთან ურთიერთობა
• ორგანიზაციის გაუმჯობესებული აღქმა
Marketplace • კომერციული შესაძლებლობების მაქსიმიზაცია
საბაზრო • უკეთესი პოზიციონირება ბაზარზე
• მომხმარებელთა მოთხოვნის (და კმაყოფილების) ზრდა
• ბიზნესის წარმატების მაღალი დონე
• ბიზნესის ზიანის დაბალი დონე

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 228.

 LOGO
რისკის ინდიკატორების იდენტიფიცირება და კომუნიკაცია

ინფორმაციის სხვა
გარე ბენჩმარკინგი
წყაროები

• მსგავსი • RCSAs
ორგანიზაციებ • სცენარის ანალიზი
ი რისკის მთავარი • სხვა მესამე პირების
• ინდუსტრიის ინდიკატორები ინფორმაცია
ბიბლიოთეკა

სტრატეგიები/ დაინტერესებუ
ლ მხარეთა რეგულაციები შემთხვევები და
მიზნები და პოლიტიკა დანაკარგები
მოთხოვნები

• ბიზნეს გეგმა • • • ზარალი

კლიენტები კანონმდებლობ
• მენეჯმენტის • • შემთხვევები
მომწოდებლები ა
მიზნები • თანამშრომლებ • რეგულაციები • ინდუსტრიის
• ეფექტურობის • ინფორმაცია
ი პოლიტიკა
მაჩვენებლები • სხვა
წყარო: ERM J. Fraser, გვ. 161.
 LOGO
მე-5 ლექცია:

პროექტების რისკ-მენეჯმენტი
 LOGO
პროექტის რისკის განმარტება

რა არის პროექტი და პროექტის რისკი?

პროექტის რისკი არის:

 პროექტის განხორციელების განუყოფელი ნაწილი;
 პროექტის ეფექტურ განხორციელებასთან დაკავშირებული რისკი.

იმის გამო, რომ პროექტები მრავლად მოიცავს რისკებს, ეფექტური პროექტების

მართვა მოითხოვს, რომ სოლიდური რისკების მართვა მოხდეს საყოველთაო
მენეჯმენტის ძალისხმევით.
უმეტესწილად, რისკებთან გასამკლავებლად საუკეთესო გზაა პროექტების
განახორციელებაზე ძალისხმევა მიმართული იქნას საუკეთესო ზოგადი მენეჯმენტის
პრაქტიკის შესაბამისად.

პროექტების რისკ-მენეჯმენტი არის სამეწარმეო რისკების მართვის სახეობა .

 LOGO
პროექტის სასიცოცხლო ციკლი
პროექტის დასაწყისი

 განხორციელებადობის შესწავლა

 ხარჯების ბიუჯეტის მონახაზი

 შეხვედრები

პროექტის დახურვა პროექტის დაგეგმვა

 გადაბარება პროექტის  დეტალური დიზაინი

სასიცოცხლ
 პროექტის მიმოხილვა ო ციკლი  დაგეგმა, დროში
განაწილება

 შესყიდვები

პროექტის აღსრულება

 მშენებლობა

 ხარჯების ანგარიშგება

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 201.  ხარისხის შემოწმება

 LOGO
პროექტის წარმატებული მართვა

პროექტის წარმატებული მართვა მოითხოვს შემდეგს:

 ჩამოყალიბდეს პროექტის რისკების მართვის გეგმა;

 იდენტიფიცირებული იქნას რისკები პროექტის ადრეულ ეტაპზე ;
 მოხდეს რისკებთან დაკავშირებით ინფორმაციის გაცვლა;
 მოხდეს საფრთხეების და შესაძლებლობების გათვალისწინება ;
 გათვალისწინებულ იქნეს საკუთრებასთან დაკავშირებული პრობლემები ;
 მოხდეს რისკების პრიორიტეტიზაცია;
 მოხდეს რისკების ანალიზი;
 დაიგეგმოს და განხორციელდეს რისკებზე საპასუხო რეაქციები;
 აღიწეროს პროექტის რისკები;
 მეთვალყურეობა რისკებზე და მასთან დაკავშირებულ ამოცანებზე.
 LOGO
რისკი VS განუსაზღვრელობა პროექტებში

განუსაზღვრე-
ლობის ზრდა
ადაპტაცია არიდება

შესაბამისი ვითარების რისკს ახლავს

გეგმები გაურკვევლობა
მაღალი მნიშვნელობა

მიღება ადაპტაცია

რისკს ახლავს პროცედურებისა და

გაურკვევლობა კონტროლის გაცნობა

რისკის ზეგავლენა
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 251.
 LOGO
პროექტის შეფასების პრობლემები

პირებს, ვინც ახორციელებენ პროექტებს, აქვთ შეფასებითი პრობლემები.

ექსპერტები ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში სწავლობდნენ ცუდი

შეფასებების გამომწვევ მიზეზებს და აქვთ პასუხი, თუ რა იწვევს მათ . რაც მათ არ
იციან, არის ის, თუ როგორ გაუმკლავდნენ მათ.

ესენია:
ცუდი ტექნიკური შეფასება
ბიზნესის მდგომარეობის ცვლილება
რეგულაციების ცვლილება
მოყვარულთა მიერ შეფასება*
შეფასების პოლიტიკა
* იგულისხმება არაპროფესიონალთა მიერ შეფასება .
 LOGO
პროექტის რისკ-მენეჯმენტის PRAM მოდელი

პროექტის რისკის ანალიზი და მართვა (PRAM) არის პროცესი, რომელიც

საშუალებას იძლევა გაანალიზდეს და იმართოს პროექტთან დაკავშირებული
რისკები.
 სწორად შერჩეული მეთოდი ზრდის კონკურენციის, წარმატების ალბათობას ,
პროექტის დანახარჯების, დროისა და შესასრულებელი ამოცანების მიხედვით ;
 რისკები, რომელზეც არსებობს საკმარისი მონაცემები , შეფასებადია
სტატისტიკურად;
 თუმცა, არ არსებობს ორი ერთნაირი პროექტი;
 ხშირად ჩავარდნას იწვევენ უნიკალური პრაქტიკული პროექტები , ინდუსტრია თუ
სამუშაო გარემო;
 პროექტის რისკებთან მიმართებაში ქცევა განსხვებულია იმ ვითარებასთან
მიმართებაში, სადაც შესაძლოა მონაცემთა გამოყენება თანამედროვე მიდგომის
შესამუშავებლად;
 ვინაიდან პროექტს გააჩნია ტექნიკური, საინჟინრო, ინოვაციური და სტრატეგიული
შინაარსი, სისტემურ პროცესში სასურველია ინტუიციური მიდგომა ;
 PRAM შემუშავებულია ამ მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად .

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 203.

 LOGO
პროექტის რისკ-მენეჯმენტის PRAM მოდელი

პროექტში არსებობს ხუთი პუნქტი, სადაც კონკრეტული შედეგი შეიძლება იქნას

მიღწეული (PRAM) მოდელის გამოყენებით:

1. განხორციელებადობა – ამ საფეხურზე პროექტი გაცილებით მოქნილია,

ხელსაყრელია დროა ცვლილებებისათვის, რამაც შესაძლოა შეამციროს რისკი
შედარებით დაბალი დანახარჯებით.

2. მოწონება – კლიენტს შეუძლია განიხილოს პროექტთან დაკავშირებული რისკის

ზეგავლენა და გადაამოწმოს ყველა საფეხური, რათა შემაციროს/მართოს
არსებული რისკები.

3. ტენდერი – კონტრაქტორს შეუძლია დარწმუნდეს, რომ ყველა რისკი

გამოვლენილია და რისკის განუზღვრელობის ან რისკის ზემოქმედების
ლიმიტები უცვლელია.

4. ტენდერსშემდგომი – კლიენტს შეუძლია დარწმუნდეს, რომ ყველა რისკი

გამოვლენილია კონტრაქტორის მიერ და შეაფასოს პროგრამის
განხორციელების ალბათობა.

5. განხორციელების განმავლობაში – პროექტის დროული და განსაზღვრული

დანახარჯებით დასრულების ალბათობა გაიზრდება, თუ ყველა რისკი
გამოვლენილია და სწორადაა მართული.
 LOGO
პროექტის რისკების მართვის ოთხი მეთოდი
მიუხედავად იმისა, რომ რისკების მართვის სტანდარტული ინსტრუმენტები და ტექნიკა
შესაძლოა იქნას გამოყენებული კარგი ეფექტის მისაღებად პროექტის რისკების მართვაში,
მათგან გამოიყოფა ოთხი განსაკუთრებულად სასარგებლო:
1. რისკების მოდელირება PERT/CPM ქსელის გამოყენებით. PERT/CPM მეთოდი
მოიცავს პროექტის მათემატიკურ მოდელებს და დაფუძნებულია სხვადასხვა დაგეგმილ
სცენარებზე. დღსდღეობით პროგრამული უზრუნველყოფა იყენებს PERT/CPM
დიაგრამებს, ასევე ღირებულებათა და რესურსების ხარჯვის შეგროვებულ მონაცემებს;
2. შეფასებული ხარჯები, ამოცანის ხანგძლივობა, და რესურსების საჭიროება PERT
beta განაწილების გამოყენებით. გამომდინარე იმ ფაქტიდან, რომ ცუდად შეფასებული
ხარჯები, გეგმები, და რესურსების საჭიროება უმთავრესი ფაქტორებია პროექტის
პრობლემებს შორის, დგას საჭიროება პროექტის პერსონალმა შეძლოს განავითაროს
მყარი შეფასების უნარი. ერთ-ერთი ღირებული მეთოდი პროექტის შეფასების
ინსტრუმენტებში არის PERT beta განაწილება;
3. მოვლენათა ალბათობის ჩართვა უნარ-ჩვევები პროექტის ანალიზში მოსალოდნელ
ღირებულებათა კონცეფციის გამოყენებით. თუ თქვენ იცით მოვლენის ალბათობა, თქვენ
გაქვთ ღირებული ინფორმაცია გადაწყვეტილების მისაღებად. სტანდარტული მიდგომაა ამ
ინფორმაციის ჩართვა რისკ-ანალიზში მოსალოდნელ ღირებულებათა კონცეფციის
გამოყენებით;
4. Monte Carlo პროგნოზირების გამოყენება პროექტის მოდელში. Monte Carlo
პროგნოზირების სიძლიერე არის ის, რომ საშუალებას გაძლევთ განახორციელოთ
პროექტი ათასჯერ და თვალყური ადევნოთ ღირებულებას, გეგმას, რესურსების ხარჯვას
ათასი თვალით (გამოცდით). შედეგად ის საშუალებას გაძლევთ განავითაროთ გარკვეული
შედეგების ალბათობის აღქმა.
 LOGO
პროექტის რისკების რეგისტრი/ჩანაწერი
რისკის აღწერა რისკის მიმდინარე დონე განსახორციელებელი ღონისძიება

ალბათ მნიშვნე ზღვრული

ობა ლობა რეიტინგი
-
რისკ ინდექსი

1. პროექტის მართვის მაღალი მაღალი მაღალი მმართველი სტრუქტურა ადგილზე აღმასრულებელ

ღონისძიებები გუნდთან ერთად განახორციელებს პროექტის
შეუსაბამოა ზედამხედველობას
განსახორციელებულ
პროექტთან პორექტის მცირე გუნდი ყოველდღიურად გადის
პროექტს ექსპერთა მხარდაჭერის საფუძველზე ,
საჭიროების მიხედვით

მკაფიო კავშირი სხვადახვა მმართველობით

ფუნქციებსა და გარანტირებულ კოორდინირებულ
მიდგომას შორის

2. პროექტის რესურსები საშუა- საშუალ საშუალო პროექტის მმართველი ჯგუფი უზრუნველყოფილია

არაადექვატურია ლო ო სხვა დეპარტამენტების წევრთა მხარდაჭერით ,
პროექტის ადამიანური რესურსების და ფინანსების ჩათვლით
მხარდამჭერ
ჯფუფთან

3. პროექტის რესურსები დაბალი მაღალი საშუალო გარე კონსულტანტისთვის განსაზღვრულია საკმარისი

საკმარისია გარე ბიუჯეტი
პროფესიული
ტექნიკური
რჩევებისათვის

4. პროექტი არ არის დაბალი დაბალი დაბალი პროექტის მენეჯმენტი ჯვარედინი ზედამხედველობით

კოორ-დინირებული დაკავშირებულია რეპრეზენტატულ პროექტებთან
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 85.
ორგანიზაციის სხვა
 LOGO
მე-6 ლექცია:

დაზღვევა და მისი როლი რისკების

მართვაში
 LOGO
რისკების დაზღვევა

რა არის დაზღვევა?

რისკის გადაცემა არის ერთ-ერთი ძირითადი ვალდებულება შესაძლო სახიფათო

რისკებთან კავშირში. ეს გადაცემა ჩვეულებრივ ხორციელდება დაზღვევის
მეშვეობით და ხშირად მოიხსენიება, როგორც რისკების დაფინანსება .

დაზღვევის ფუნდამენტური პრინციპი არის ის, რომ სადაზღვევო კომპანია

ვალდებულია გადაიხადოს განსაზღვრული თანხა იმ შემთხვევაში , თუ წარმოიშობა
გარკვეული ვითარება ან ხდება განსაზღვრული მოვლენა.
 LOGO
დაზღვევის სხვადასხვა სახეობები

სამართლებრივი და საკონტრაქტო ვალდებულებები

• დამსაქმებლის პასუხიმგებლობა - დასაქმებულთა კომპენსაცია სამუშაო ზიანისას

• საჯარო პასუხიმგებლობა - საზოგადოების ან მომხმარებლის კომპენსაცია

• პასუხიმგებლობა პროდუქციისადმი - ზიანის ანაზღაურება

• პროფესიული გარანტია - კლიენტის კომპანესაცია დაუდევრობით გამოწვეულ რჩევებზე

ბალანსი (შემოსავლების და დანაკარგების დაცვა)

• ბიზნეს-შენობები - შენობის დაზიანება ან გვერდითი მოვლენები

• ბიზნესის შეწყვეტა - მოგების დაკარგვა და სამუშაოს ღირებულების გაზრდა

• აქტივების დაცვა - ისეთი ზარალი, როგორიცაა:

- ნაღდი ფულის შემცირება
- ტვირთი გზაში
- საკრედიტო რისკი
- ერთგულების გარანტია (პერსონალის თაღლითობა)
- ტექნიკის დაზიანება (მ.შ. კომპიუტერები)
 LOGO
დაზღვევის სხვადასხვა სახეობები
გაგრძელება

• ავტო-დაზღვევა - კომპენსაცია საავტომობილო ინციდენტის შედეგად

• ტერორიზმი - კომპენსაცია ტერორიზმით მიყენებული ზიანისთვის

• მნიშვნელოვანი პირის დაკარგვა - კომპენსაცია მნიშვნელოვანი თანამშრომლის

დაკარგვისთვის

დასაქმებულის სარგებელი (დასაქმებულის აქტივების დაცვა)

• სიცოცხლე და ჯანმრთელობა - დასაქმებულთა სარგებელი, რომელსაც მიეკუთვნება:
- სიცოცხლის დაზღვევა
- კრიტიკული ავადმყოფობის დაზღვევა
- შემოსავლების დაზღვევა
- პირადი სამედიცინო დაზღვევა
- მუდმივი ჯანმრთელობა
- პირადი შემთხვევა
- ზიანი მგზავრობისას
• დირექტორთა და ოფიცერთა პასუხისმგებლობა - სამართლებრივი და საკომპენსაციო
ხარჯები
 LOGO
საჭირო დაზღვევის იდენტიფიცირება

ბიზნესის მიერ დაზღვევაზე მოთხოვნის მახასიათებლები

1. ბიზნესს ჰყავს დასაქმებულები დამსაქმებლის

პასუხისმგებლობა

2. დასაქმებულები დადიან საზღვარგარეთ ბიზნესის მოძრაობა

3. საზოგადოების წევრებს შესაძლოა ჰქონდეთ საჯარო პასუხისმგებლობა

გავლენა
4. ბიზნესი მარაგდება პროდუქტებით და პასუხიმგებლობა პროდუქციის
კომპონენტებით მიმართ

5. ბიზნესი აწარმოებს პროფესიულ კონსულტაციებს პროფესიული გარანტია

6. თანამშრომელთა მიერ ჩადენილი ქურდობა ან ერთგულების გარანტია

ძარცვა
7. ბიზნესს გააჩნია ბიზნეს-ფართი ფართის დაზღვევა

8. ფართი მოიცავს ტექნიკას და სხვა ფონდებს შიგთავსის დაცვა

 LOGO
საჭირო დაზღვევის იდენტიფიცირება
გაგრძელება

9. ბიზნესი დამოკიდებულია ტექნიკაზე ან კომპიუტერებზე ინჟინირინგის დაზღვევა

10. ბიზნესი შესაძლოა შეჩერდის ცეცხლის, წყლის და ბიზნესის შეჩერება

სხვათა გამო

11. ბიზნესი ეწევა საქონლის ტრანსპორტირებას გზაში მყოფი ტვირთი

12. ბიზნესს ჰყავს ავტომანქანები საჯარო გზებზე ტრანსპორტი

13. ბიზნესი უზრუნველყოფს თანამშრომლებს სიცოცხლის სიცოცხლე და ჯანმრთელობა

დაზღვევით

14. ზოგიერთი თანამშრომელი არის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი პირი

მნიშვნელოვანი ბიზნესის ფუნქციონირებისათვის

15. ბიზნესი შესაძლოა განიცდიდეს ვალის გავლენას სავაჭრო კრედიტი

16. ბიზნესს ჰყავს დირექტორები და/ან ოფიცრები დირექტორთა და ოფიცერთა

პასუხისმგებლობა

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 282.

 LOGO
მე-7 ლექცია:

რისკების მონიტორინგი და კონტროლის

ტექნიკა
 LOGO
მონიტორინგის და კონტროლის დეფინიცია
რა არის მონიტორინგი და კონტროლი?

მონიტორინგი და კონტროლი წარმოადგენს რისკ-მენეჯმენტის საბოლო

პროცესს. ეს არის რისკ-მენეჯმენტის შეფასებითი ფაზა. ადრეული პროცესები
- რისკის დაგეგმვა, იდენტიფიკაცია, ხარისხობრივი ანალიზი, რაოდენობრივი
ანალიზი და დაგეგმვაზე პასუხისმგებლობა - „დამღლელი“ სამუშაოებია .

მონიტორინგი საშუალებას აძლევს რისკ-მენეჯერს, მუდმივად ახორციელოს

რისკის ჰორიზონტის შემოწმება, რათა გამოავლინოს არჩეული მიმართულებიდან
გადახრა.

კონტროლი ეხება რეალურ ქმედებებს, რათა შემცირდეს რისკის მოვლენა.

 LOGO
სახიფათო რისკების კონტროლის ტიპები

გავლენა
გადაცემა შეწყვიტო

სხვა პირებზე რისკის გამომწვევი აქტივობები

კონტროლის დომინანტური მეთოდი კონტროლის დომინანტური მეთოდი

იქნება იქნება

წარმმართველი პრევენციული

ტოლერანტობა იმოქმედო

რისკის და მისი სავარაუდო რისკზე რომ შეამცირო

შედეგების მიმართ გავლენა/ზემოქმედება

კონტროლის დომინანტური მეთოდი კონტროლის დომინანტური მეთოდი

იქნება იქნება

გამომვლენი მაკორექტირებელი

ალბათობა
წყარო: Hopkin (2010), გვ. 246.
 LOGO
სახიფათო კონტროლის ტიპების აღწერა

1. პრევენციული ამგვარი კონტროლი ხასიათდება არასასურველი შედეგის დადგომის

(შეწყვეტა) შესაძლებლობის შეზღუდვით. უფრო მნიშვნელოვანია შევაჩეროთ
არასასურველი შედეგი, შემდეგ კი უფრო მნიშვნელოვანია დავნერგოთ
პრევენციული ღონისძიებები.

2. მაკორექტირებელ ამგვარი კონტროლი შექმნილია იმისთვის რომ შეამციროს ზარალი და

ი არასასურველი შედეგი, რისი რეალიზებაც უკვე მოხდა. შესაძლოა
(დამოკიდებულებ ასევე შემოგვთავაზოს გამოსავალი, რათა მოხდეს ზიანის აღმოფხვრა
ა)

3. წარმმართველი ამგვარი კონტროლი შექმნილია კონკრეტული შედეგის მისაღწევად . ის

(გადაცემა) აძლევს პერსონალს მიმართულებას იმაზე, თუ როგორ უზრუნველყონ
რომ არ მოხდეს დაზიანება. ეს მნიშვნელოვანია, მაგრამ
დამოკიდებულია იმაზე თუ რამდენად იცავენ ადამიანები
უსაფრთხოების ნორმებს

4. გამომვლენი ამგვარი კონტროლი ხასიათდება არასასურველი შედეგების

(მოთმენა) შემთხვევების გამოვლენით, რომელიც უკვე მოხდა. ეს ხდება ფაქტის
დადგომის შემდეგ, ამიტომ მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაბამისი ,
როცა ზარალის ოდენობა მისაღებია

წყარო: Hopkin (2010), გვ. 255.

 LOGO
შიდა აუდიტის/კონტროლის როლი

შიდა აუდიტმა უნდა იმუშაოს გეგმა-გრაფიკის მიხედვით და კონცენტრირებული უნდა

იყოს ეფექტური კონტროლის განხორციელებაზე. ზოგადად, შიდა აუდიტის
ხელმძღვანელს უნდა ჰქონდეს ანგარიშგება ყველზე მაღლა მდგომ
არააღმასრულებელი საბჭოს წევრთან, შესაძლოა თავმჯდომარესთანაც.

რისკ-მენეჯერს ხშირად უნდა ჰქონდეს კომუნიკაცია, ჩვეულებრივ საბჭოს

აღმასრულებელ წევრთან. ეს შესაძლოა იყოს კომპანიის მდივანი ან ფინანსური
დირექტორი.

განსხვავება ანგარიშგების დონეებში გეგმებს უშლის რისკ-მენეჯერს, მაგრამ

რისკების მართვის და შიდა აუდიტის ურთიერთშემავსებელი როლები იძლევა
შესაძლებლობას, რომ უფრო ეფექტურად განახორციელდეს რისკების მართვის
ანგარიშგება და პროცედურები.
 LOGO
რისკების მართვა და შიდა აუდიტი

დიდი ორგანიზაციების უმეტესობაში სამუშაო ურთიერთობა რისკ-მენეჯმენტსა და

შიდა აუდიტს შორის შესაძლოა იყოს რთული.

შიდა კონტროლი დაკავშირებულია მეთოდებთან, პროცესებთან და ამოწმებს

არის თუ არა უზრუნველყოფილი ბიზნეს-ორგანიზაციის მიზნებთან თანხვედრა .

ვინაიდან, შიდა კონტროლი დაკავშირებულია ამოცანების შესრულებასთან,

ნათელია მისი კავშირი რისკების მართვის ღონისძიებებთან.

შიდა კონტროლის პროცედურები დიდ ორგანიზაციაში ფასდება შიდა აუდიტის

დეპარტამენტის მიერ. ზოგიერთ შემთხვევაში, შიდა აუდიტის ფუნქცია შესაძლოა
გატანილი იყოს ფირმის ფარგლებს გარეთ.
 LOGO
შიდა კონტროლის კომპონენტები

გარემოს კონტროლი - ნებისმიერი ბიზნესის ფუძე არის მისი ხალხი - მისი

ინდივიდუალური ატრიბუტები, ინტეგრირების, ეთიკური ღირებულებების და
კომპეტენციის ჩათვლით - და გარემო, სადაც ის ოპერირებს.

რისკის შეფასება - ერთეულმა უნდა იცოდეს, რომ საქმე გვაქვს რისკებთან. მან
უნდა შექმნას დაკავშირებული რისკების გამოვლენის, ანალიზის და მართვის
მექანიზმები.

კონტროლის ღონისძიებები - კონტროლის პროცედურები უნდა შეიქმნას და

განხორციელდეს, რათა მოხდეს მენეჯმენტის მიერ ღონისძიებათა
იდენტიფიცირება, რაც შეიცავს ერთეულის შესაძლო რისკს და მოხდეს მისი
ეფექტური შემცირება.

ინფორმაცია და კომუნიკაცია - ერთეულის პერსონალს საშუალებას აძლევს

ფლობდეს და გაცვალოს ინფორმაცია საჭიროების მიხედვით, მართოს და
აკონტროლოს მისი პროცედურები.

მონიტორინგი - მთელ პროცესზე უნდა მოხდეს დაკვირვება, და საჭიროებისამებრ,

ცვლილებები. ამ გზით სისტემას დინამიურად შეუძლია რეაგირება და
ცვლილებების განხორციელება შესაფერისი ვარიანტისთვის.

წყარო: lhubbord.com