Организација на

еукариотска клетка
Цели на часот
• Да се опишува организација на еукриотската клетка
• Да се споредува прокариотска и еукариотска клетка
Да се посетиме!
• Кои клетки се еукариотски клетки?
• Кои организми имаат еукариотски клетки?
• Како е изградена еукариотска клетка?
• Која е разликата меѓу еукариотска и прокариотска клетка?
Еукариотска и прокариотска клетка
Еукариотска клетка-растителна и животинска
Морфологија(облик и големина) на
еукариотска клетка
1. Големина на еукариотска клетка

- Растителни клетки- најчесто од 10 до 100 микрометри

- Животински клетки-најчесто од 2 до 30 микрометри
Освен овие големини постојат и клетки видлви со голо око (клетки на
плодови лимон, јајца кај птици и влечуги и др.)

2. Облик на еукариотска клетка-разнообразни

- Ѕвездовидни
- Цилиндрични
- Вретеновидни и др.
Разни облици на клетки
Градба на еукариотска клетка (стр.
37,38)
Еукариотска клетка е изградена од:
1. Клеточна мембрана
2. Протоплазма
- цитоплазма хијалоплазма
цитоплазматични органели
- јадро
 Протоплазма

Цитоплазма Јадро
Во цитоплазмата се наоѓаат
цитоплазматични органели. Јадрото има свои структурни
јадрени органели.

Клеточна
мембрана
-надворешна обвивка на
клетката
-ја одвојува клетката од
другите клетки и од
надворешната средина.
Сличности и разлики помеѓу растителна и
животинска клетка
 Клеточна мембрана- градба (стр.38,39)

• Најприфатен модел кој ја објаснува градбата на клеточната мембрана е

течно-мозаичниот модел, според кој мембраната претставува
бимолекуларен слој (двослојна обвивка) од липиди и најразлично
распоредени протеини меѓу липидите.
• Според хемискиот состав клеточната мембрана претставува
липопротеински комплекс.
Клеточна мембрана-градба
Клеточна мембрана -улога
• Потпорно механичка
• Заштитна
• Транспортна
• Ресорптивна
• Рецепторна
• Комуникација
 Клеточен ѕид – растителни клетки
1 Особини на клеточен ѕид:
- цврста, најчесто безбојна, проѕирна обвика и целосно пропустлива обвивка кај растителните
клетки

2 Функции на клеточен ѕид

- Механичка заштита на клетка
- Форма на клетка
- Еластичност на клетка
- Поврзување на соседни клетки- на одделни места се создаваат отвори преку кои поминуваат
протоплазматични нишки или плазмодезми преку кои се остварува комуникација помеѓу
соседните клетки

3 Градба на клеточен ѕид

- Целулоза во форма на нишки (фибрили), а во помлади клетки и хемицелулоза и пектински
материи

.
Протоплазма- цитоплазма и јадро
Цитоплазма ( стр. 41,42)
• Цитоплазмата преставува основна содржина на клетката, изградена од
хијалоплазма – хомогена желатинозна маса(цитоплазматичен
матрикс) и цитоплазматични органели.

• Хијалоплазмата претставува течната или полутечната фаза на

цитоплазмата, што го исполнува просторот помеѓу клеточните
органели. Во хијалоплазмата се врши транспорт на материи, се
одвиваат најразлични клеточни процеси, како што се синтетски и
метаболички процеси.
• Хијалоплазмата има мрежеста структура и е изградена од протеински
нишки, наречени цитоскелет. Цитосклетот го одредува обликот на
клетката, учествува во клеточното движење, во движење на хромозоми
за време на делба, во контракција на мускулните клетки и др.
Хијалоплазма (цитоплазматичен матрикс)
 Јадро (nucleus) (стр.57,58)
1. Градба на јадро –во интерфаза (неделбен период)

 јадрена мембрана
 јадрена плазма ( нуклеоплазма, кариоплазма)-
 хроматин или хроматински материи (од DNA и протеини)
 јадренце
 јадрени рибозоми
Јадро (nucleus)
2 Улога на јадро

Управува со животни процеси и активностите на клетката,

размножување, пренесување на наследни пораки,
информации за синтеза на протеини.
Задача
 Да се означат составни делови на клеточна мембрана и на
јадро на дадените слики
Шематски приказ на клеточна мембрана
Јадро