ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI – BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ KHOA

LLCT-PL

Bài 4

LÝ LUẬN CỦA C.MÁC VỀ GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

NỘI DUNG

4.1. Nguồn gốc của giá trị thặng dư (học tiếp)

4.2. Bản chất của giá trị thặng dư

4.3. Các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

4.5. Tuần hoàn và chu chuyển tư bản

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

MỤC TIÊU
- Trình bày được các khái niệm cơ bản, bản chất, các hình thức tiền
KIẾN công; tuần hoàn, chu chuyển tư bản
THỨC
- Phân tích được bản chất, các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

- Vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề về vốn trong sản xuất
KỸ
NĂNG
kinh doanh.
- Hoạt động nhóm

THÁI Nhận thức đúng giá trị hàng hóa sức lao động và giá trị thặng dư
ĐỘ

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

TÀI LIỆU HỌC TẬP

TÀI LIỆU CHÍNH TÀI LIỆU THAM KHẢO

https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/dau-tranh-phan-bac-cac-luan-dieu-
sai-trai-thu-dich/chi-tiet/-/asset_publisher/YqSB2JpnYto9/content/hoc-thuyet-gia-
tri-thang-du-van-con-nguyen-gia-tri-trong-boi-canh-moi

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

4.1. NGUỒN GỐC CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ (học tiếp)

4.1.3. Tiền công
CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

1
Trình bày bản chất của tiền công

2
Trình bày cách hình thức tiền công

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

Tiền công là biểu hiện bằng tiền

của giá trị hàng hóa sức lao động,
hay tiền công là giá cả của hàng
hóa sức lao động.

TIỀN CÔNG

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

HAI HÌNH THỨC CƠ BẢN CỦA TIỀN CÔNG

Tiền
Tiền công
công theo
theo thời
thời gian
gian làlà hình
hình Tiền
Tiền công
công theo
theo sản
sản phẩm
phẩm làlà tiền
tiền
thức
thức tiền
tiền công
công tính
tính theo
theo độđộ dài
dài công
công tính
tính theo
theo sốsố lượng
lượng sảnsản
thời
thời gian
gian laolao động
động của
của côngcông phẩm
phẩm đã đã làm
làm ra,ra, hoặc
hoặc khối
khối
nhân.
nhân. lượng
lượngcông
côngviệc
việcđãđãhoàn
hoànthành.
thành.

https://luatannam.vn http://timesoft.vn/

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

TIỀN CÔNG DANH NGHĨA – TIỀN CÔNG THỰC TẾ

Tiền công danh nghĩa

https://firstnewsinworld.com
Sau
Sauquá
quátrình
trìnhlàm
làmviệc
việc
Tiền công thực tế

https://firstnewsinworld.com https://voso.vn https://nhadepsang.com.

https://somicongso.com

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

4.1.4. Sự sản xuất giá trị thặng dư

Đặc điểm của quá trình sản xuất tư bản chủ nghĩa

Sự thống nhất của quá trình tạo ra và làm tăng giá trị.

Nền sản xuất xã hội phải đạt đến một trình độ nhất định.

Người lao động làm việc dưới sự quản lý của nhà tư bản

Sản phẩm làm ra thuộc sở hữu của người mua hàng hóa sức lao động

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

VÍ DỤ QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT SỢI

* Các giả định:
- Mua và bán đúng giá trị (giá cả = giá trị của hàng hóa)
- Máy móc, thiết bị hao mòn hết trong 1 chu kỳ sản xuất
- Trong 1 giờ người lao động tạo ra giá trị mới: 4 USD

https://baodautu.vn

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

Chí phí sản xuất Giá trị sợi

Chi phí lần 1 4 h lao động buổi sáng

Mua 50 kg bông 50 USD Giá trị 50 kg bông chuyển vào giá trị sợi 50 USD

Hao mòn máy móc 3 USD Hao mòn máy móc chuyển vào giá trị sợi 3 USD

Mua SLĐ (cả ngày: 8h) 16 USD Giá trị mới do công nhân tạo ra 16 USD

Cộng 69 USD Cộng 69 USD

Chi phí lần 2 4 h lao động buổi chiều

Mua 50 kg bông 50 USD Giá trị 50 kg bông chuyển vào giá trị sợi 50 USD

Hao mòn máy móc 3 USD Hao mòn máy móc chuyển vào sợi 3 USD

Mua SLĐ 0 USD Giá trị mới do công nhân tạo ra 16 USD

Cộng 53 USD Cộng 69USD

Chi phí cả ngày = 122 USD Giá trị của 100 kg sợi = 138 USD
138 USD – 122 USD = 16 USD ( giá trị thặng dư ký hiệu là m )

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

CÁC KẾT LUẬN ĐƯỢC RÚT RA SAU KHI NGHIÊN CỨU QUÁ
TRÌNH SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

Giá trị thặng dư: Là một bộ phận giá trị mới dôi ra
ngoài giá trị sức lao động do người bán sức lao động
(người công nhân làm thuê) tạo ra và thuộc về nhà tư bản
(người mua hàng hóa sức lao động).

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

CÁC KẾT LUẬN ĐƯỢC RÚT RA SAU KHI NGHIÊN CỨU QUÁ
TRÌNH SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

Thời gian LĐ tất yếu (t) Thời gian LĐ thặng dư (t’)

4 giờ 4 giờ

NGÀY LAO ĐỘNG 8 GIỜ

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

CÁC KẾT LUẬN ĐƯỢC RÚT RA SAU KHI NGHIÊN CỨU QUÁ
TRÌNH SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

Tư bản là giá trị đem lại giá trị thặng dư.

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KHOA
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN LLCT-PL

4.1.4. Tư bản bất biến và tư bản khả biến

Tư bản bất biến (c) Tư bản khả biến (v)

Là bộ phận tư bản tồn tại dưới Là bộ phận tư bản tồn tại dưới
hình thái TLSX mà giá trị được hình thái SLĐ không tái hiện ra,
bảo toàn và chuyển vào sản thông qua lao động trừu tượng
phẩm tức là không có sự thay của công nhân mà tăng lên, tức
đổi về lượng giá trị là biến đổi về số lượng

https://mayxkninhbinh.com https://congthuong.vn

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

4.2. BẢN CHẤT CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

Về mặt chất: giá trị mới do người bán sức lao động tạo ra và
thuộc về nhà tư bản.

Về mặt lượng: đo bằng tỷ suất và khối lượng giá trị thặng dư

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

m x 100% Hoặc m’ = t’ x 100%

m’ = t
v

M= m’ x V

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

4.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

START TIMER
CHỦ ĐỀ THUYẾT TRÌNH

Từ việc nghiên cứu các phương

120
pháp sản xuất giá trị thặng dư
110 10
hãy giải thích vấn đề ưu tiên
100 20
phát triển lĩnh vực công nghệ
90 30
cao ở nước ta hiện nay?
80 40

70 50
60

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights reserved

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

4.3.1. Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 … T(giờ)
TGLĐ cần thiết TGLĐ thặng dư

Giá trị thặng dư thu được do kéo dài ngày lao động vượt quá thời
gian lao động tất yếu trong khi các điều kiện khác không đổi (năng suất
lao động, tiền công, thời gian lao động tất yếu.)

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

4.3.2. Sản xuất giá trị thặng dư tương đối

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 … T(giờ)
TGLĐ cần thiết TGLĐ thặng dư

Giá trị thặng dư thu được nhờ rút ngắn thời gian lao động tất yếu, do
đó kéo dài thời gian lao động thặng dư trong khi độ dài ngày lao động
không đổi hoặc thậm chí rút ngắn.

Khoa Lý luận Chính trị – Pháp luật

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

* GIÁ TRỊ THẶNG DƯ SIÊU NGẠCH

Thu được do tăng năng suất lao động cá biệt, hạ thấp giá
trị cá biệt

Giá trị xã hội: 100 /SP

Gía trị cá biệt do năng suất lao động cao nhất : 60/SP
Giá trị thặng dư siêu ngạch: 40/SP

Từng doanh nghiệp giá trị thặng dư siêu ngạch mang tính
tạm thời. Toàn xã hội giá trị thặng dư siêu ngạch mang tính
phổ biến.

Khoa Lý luận Chính trị – Pháp luật

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

*SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ SIÊU NGẠCH

- Khát vọng của các nhà tư bản

- Động lực thúc đẩy cải tiến kỹ thuật
- Là hình thức biến tướng của giá trị
thặng dư tương đối

https://www.tintucvg.com

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

4.4. QUÁ TRÌNH LƯU THÔNG TƯ BẢN

4.4.1. Tuần hoàn của tư bản

Tuần hoàn của tư bản là sự vận

động của tư bản lần lượt trải
qua ba giai đoạn dưới ba hình
thái kế tiếp nhau và quay trở về
hình thái ban đầu cùng với giá
trị thặng dư.

Khoa Lý luận Chính trị – Pháp luật

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

*TUẦN HOÀN CỦA TƯ BẢN

Mua Bán
TLSX
T H SX H’ T’
SLĐ

Giai đoạn (I). Lưu thông (II).Sản xuất (III).Lưu thông

Hình thái TB tiền tệ TB sản xuất TB hàng hóa

Chức năng Mua TLSX và SLĐ Sản xuất hàng hóa Thực hiện giá trị

Khoa Lý luận Chính trị – Pháp luật

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

ĐIỀU KIỆN ĐỂ TUẦN HOÀN LIÊN TỤC

Tư bản phải tồn tại đồng thời ở cả 3 hình thái: tư bản tiền tệ, tư
bản sản xuất và tư bản hàng hóa

Mỗi hình thái tư bản phải lần lượt trải qua 3 giai đoạn, tồn tại
dưới 3 hình thái và thực hiện 3 chức năng

Khoa Lý luận Chính trị – Pháp luật

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

4.4.2. Chu chuyển tư bản

Chu chuyển tư bản là tuần

hoàn tư bản được xét là quá
trình định kỳ, thường xuyên
lặp đi lặp lại và đổi mới
theo thời gian.

Khoa Lý luận Chính trị – Pháp luật

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

THỜI GIAN CHU CHUYỂN

Thời gian chu Thời gian Thời gian

chuyển sản xuất lưu thông

http://tapchitaichinh.vn/

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

THỜI GIAN SẢN XUẤT

Thời gian Thời gian gián Thời gian dự

lao động đoạn lao động trữ sản xuất

https://laodong.vn https://thongtinmoingay.com https://vietnambiz.vn

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

THỜI GIAN LƯU THÔNG

Thời gian Thời gian Thời gian

lưu thông mua bán

http://tapchicongthuong.vn/

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

TỐC ĐỘ CHU CHUYỂN

CH
n =
ch n: Số vòng chu chuyển

CH: Thời gian 1 năm

ch: Thời gian 1 vòng chu

chuyển

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

TƯ BẢN CỐ ĐỊNH

Bộ phận tư bản sản xuất tồn tại

dưới hình thái tư liệu lao động
tham gia toàn bộ vào quá trình
sản xuất nhưng giá trị của nó
chỉ chuyển dần dần, từng phần
vào giá trị sản phẩm theo mức
độ hao mòn.(Ký hiệu c1 )
https://pixnio.com/

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

HAO MÒN TƯ BẢN CỐ ĐỊNH

Hao mòn hữu hình

Hao mòn vô hình

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

TƯ BẢN LƯU ĐỘNG

Bộ phận tư bản sản xuất tồn tại dưới

hình thái sức lao động, nguyên nhiên
vật liệu, vật liệu phụ, giá trị của nó
https://www.tranphucable.com.vn
được chuyển một lần, toàn phần vào
giá trị sản phẩm khi kết thúc từng quá
trình sản xuất.( c2 + v )
Wage

https://vietnambiz.vn
Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

CƠ CẤU LƯỢNG GIÁ TRỊ HÀNG HÓA

G ¿ c1+ c2 +¿ (v + m)

Giá trị Giá trị Giá trị

hàng hóa ¿ TLSX +¿ mới

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

01
01
Bản chất, các hình thức
CỦNG CỐ BÀI tiền công

02
Bản chất của giá trị thặng
dư

03
Các phương pháp sản xuất
giá trị thặng dư

04
Tuần hoàn và chu chuyển
tư bản

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN KHOA
LLCT-PL

GIAO NHIỆM
VỤ VỀ NHÀ 01 - Đọc giáo trình kinh tế chính trị
Bộ GD – ĐT, (2021), trang 104-
109

02
- Học online tiết 12
- Làm phiếu tự luận bài 4

Website: https://www.haui.edu.vn © 2021 Hanoi University Of Industry All rights

 THA
FOR NK YO
LIST U
ENI
NG