Professional Documents
Culture Documents
(Chondrichthyese)
Da trần hoặc phủ vảy tấm. Bộ xương hoàn toàn bằng sụn. Dây sống tồn tại suốt
Răng tuy chưa phân hoá, đính trên bờ hàm, ruột có van xoắn.
Tuần hoàn đơn, tim 2 ngăn và có côn động mạch. Thận giữa.
Cơ thể hình thoi thuôn dài (cá nhám) hoặc bè, rộng (cá đuối). Mũi, miệng ở
Vây ngực xoè ngang kiểu cổ, đặc biệt lớn ở cá đuối.
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
14.2.2 Da
+ Biểu bì: Gồm nhiều tầng tế bào nhưng không có tầng sừng. Có nhiều tuyến đơn bào
tiết chất nhầy. Một số loài có tuyến độc do tế bào biểu bì phân hoá.
+ Bì: Dày hơn nhiều so với cá xương. Có nhiều sợi liên kết dai, chắc, bám chặt vào lớp
Vẩy tấm: nguyên thuỷ nhất.
cơ dưới da. Đặc biệt bì là nơi khởi nguyên hình thành Vẩy tấm
Do một số tế bào trên mặt bì tập trung núm nhỏ là chồi
chất men cứng phủ lên trên lớp dentin tạo thành gai bì.
Gai lớn dần và đâm ra ngoài thành Vẩy tấm. Vẩy tấm có
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
a. Xương trục:
Cấu tạo:
Gai sống.
Mấu ngang
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
b. Xương sọ:
Sọ não:
Hộp sọ có nóc che kín nên não bộ và các cơ quan cảm giác vùng đầu (cả đôi dây
Có các bao giác quan gồm bao thính giác, bao thị giác và bao khứu giác.
.
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
b. Xương sọ:
Đôi III cung hàm (gồm sụn khẩu cái vuông + sụn Meckel).
Đôi IV cung móng, gồm 2 đôi sụn: sụn móng hàm (treo hàm vào sọ) và sụn móng
(nâng đỡ lưỡi).
Sôn m«i Đôi V và những đôi tiếp theo hệ thống cung mang
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
c. Xương chi:
Các tấm tia (phân đốt hoặc không) cắm sâu trong cơ
Các tia vây (không phân đốt) nâng đỡ màng da của vây.
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
+ Xương đai: Tự do không tựa vào cột sống. Đai vai gồm 1 sụn với 2 phần là phần bả và
phần quạ. Đai hông là 2 tấm sụn hông ở hai bên. (Hình A)
+ Xương chi tự do: Xương vây ngực: tấm gốc, 3 hàng tấm tia, 1 hàng tia vây.Xương vây
bụng: tấm gốc, 2 hàng tấm tia và 1 hàng tia vây (cá thể đực: một phần tấm gốc dài ra
(A) (B)
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Nguyên thuỷ:
Cơ thân và cơ đuôi phân đốt, xếp thành hai dãy hình chữ W chạy dọc và so le hai
bên thân.
Cơ vùng chi chẵn gồm cơ co mặt trên và cơ co mặt dưới, (nâng và hạ vây).
Một số loài: cơ phân hoá thành cơ quan phát điện (như cá đuối điện Raja,
Torpedo...)
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
a. Ống tiêu hóa: dạng ống gồm Miệng, hầu , thực quan, dạ dày, ruột
Miệng:
Răng hình nón, dễ gãy, có tác dụng đớp và giữ mồi. Riêng cá đuối răng dẹt, có tác dụng
nghiền mồi. Đáy miệng có lưỡi (giả, là phần lồi sụn gốc móng), ngắn và bất động.
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Dạng ống gồm 5 phần: dạng ống gồm Miệng, hầu , thực quan, dạ dày, ruột
Hầu:
Thủng nhiều đôi khe mang. Cá sụn hiện đại có 5 đôi khe mang, 1 đôi phía trước thoái
Dạng ống gồm 5 phần: dạng ống gồm Miệng, hầu , thực quan, dạ dày, ruột
Dạ dày:
Hình chữ V.Cấu tạo 4 lớp: lớp màng nhầy, lớp dưới màng, lớp cơ (mỏng nên khả năng
Dạng ống gồm 5 phần: dạng ống gồm Miệng, hầu , thực quan, dạ dày, ruột
Ruột:
Đã phân hoá thành ruột non và ruột già nhưng chưa rõ. Có van xoắn ốc.
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Tuỵ có 2 thuỳ, dẹp mỏng, nằm ở nơi tiếp giáp giữa dạ dày và ruột.
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Cá sụn có:
mang.
Gồm tâm nhĩ, tâm thất (đều chứa máu tĩnh mạch); Xoang tĩnh mạch; Côn
Gồm tâm nhĩ, tâm thất (đều chứa máu tĩnh mạch); Xoang tĩnh mạch; Côn
Phần đầu: 2 tĩnh mạch chính trước, 2 tĩnh mạch cảnh dưới ống Cuvie
(C)
Phần sau: Tĩnh mạch đuôi 2 tĩnh mạch thận, đi vào thận hệ tĩnh
D
mạch gánh thận tập trung vào 2 tĩnh mạch chính sau ống Cuvier (D)
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Máu ở chi sau theo tĩnh mạch chậu đổ vào tĩnh mạch bên ống
Cuvier Máu từ chi trước đổ vào tĩnh mạch dưới đòn ống Cuvier (E)
Máu từ ống Cuvier xoang Tĩnh mạch; Máu từ các nội quan tĩnh mạch ruột hệ gánh gan tĩnh
E F
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
1. Não trước:Tương đối lớn, phân thành hai bán cầu não rõ 1
rệt. Nóc não đã có chất thần kinh (1)
2. Não trung gian: Có mấu não trên, phía dưới có phễu
lưỡi).
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
+Khứu giác:
Gồm 2 túi mũi bít đáy nằm trong 2 bao sụn khứu giác.
Có nhiều nếp màng nhầy với nhiều tế bào thần kinh khứu giác.
+Thính giác:
Tai trong với túi tròn, túi bầu dục, có 3 ống bán khuyên.
Trong túi tròn và túi bầu dục có nhiều điểm và mào thính giác tiếp thu âm.
vào ống dẫn niệu (ống Volff, vừa dẫn niệu vừa dẫn
Cá thể đực: 2 tinh hoàn hình khối dài màu trắng nằm hai bên
xoang bụng phía dưới thận, ống Volff túi chứa tinh. Tuyến
Cá thể cái: 2 buồng trứng màu vàng dài, nằm hai bên xoang
bụng, không liên hệ với thận. Noãn quản: do ống Muller thoái
hoá thành. Có cơ quan giao cấu thụ tinh trong ống dẫn
Van xo¾n èc (c¸ nh¸m)
• Các kiểu vây đuôi cá:
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Đặc điểm:
Đuôi dị vĩ.
Phân loại:
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Đặc điểm:
Vây ngực không nối liền với mõm, vây đuôi dị hình.
Đa số ăn thịt, trừ một số loài cá mập voi và cá nhám khổng lồ ăn sinh vật phù du.
Phân loại:
Bé c¸ Nh¸m hæ - Heterodontiformes
Đặc điểm:
Cá lớn, noãn thai sinh, đặc biệt số phôi nhiều hơn các loài khác, đã gặp 50 - 108 phôi ở
một cá mẹ.
Phân loại:
Đại diện:
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Đặc điểm:
Có 5 đôi khe mang, không có sụn mõm. 2 vây lưng, mỗi vây có 1 gai cứng.
Đại diện:
Thuộc họ Heterodontidae
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Đặc điểm:
Phân loại:
Đại diện:
Cá mập voi Rhincodon tipus, rất lớn (10 – 20m): gan có nhiều dầu, vây là thực phẩm quý.
Cá nhám búa Sphyrna: 2 bên đầu nhô ra như búa, mắt ở 2 đầu mút
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
Đặc điểm:
5 khe mang rất hẹp trước vây ngực. Sống ven bờ.
Phân loại:
Có 3 họ.
Đại diện:
Đặc điểm:
Mặt dưới cưa có 1 đôi râu, 2 vây lưng không có gai cứng
Phân loại:
Đặc điểm:
Cạnh trước vây ngực nhô lên đậy các khe mang, khe mang chuyển xuống mặt
dưới.
Phân loại:
Bộ cá mập Carcharhiniformes
Đặc điểm:
Hình dạng cá gần giống cá nhám thu: Hình thoi, 5 Khe mang, vây lưng
Khác: Vây đuôi bình thường hình liềm, cạnh bên răng thường có răng cưa
Đặc điểm:
1. Bé c¸ Đuèi cưa
3. Bé c¸ Đuèi qu¹t
4. Bé c¸ Đuèi ã
5. Bé c¸ Đuèi ®iÖn
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese
+ ĐÆc ®iÓm:
Gièng c¸ nh¸m
+ Ph©n lo¹i:cưa (kh¸c:kh«ng cã r©u).
V©y ngùc,
1 hä, v©y ®u«i
1 gièng, kh¸ ph¸t triÓn, v©y lPristis
7 loµi. ưng microdon
kh«ng cã gai cøng
Đ¹i diÖn:
+ ĐÆc ®iÓm:
cµy.
V©y
+ Đ¹ilưdiÖn:
ng vµ ®u«i kh¸ ph¸t triÓn.
Cã 3 hä, lkho¶ng
C¸ ®uèi 50 loµi.
ưìi cµy Rhynchobatus hynicephalus
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese)
+ ĐÆc ®iÓm:
Đ¹i diÖn:
+ ĐÆc ®iÓm:
V©y ngùc xoÌ rÊt réng, ®Çu vµ th©n phÝa trưíc dÑp
1 v©y lưng nhá hoÆc thiÕu, v©y lng thø 2 thay b»ng
+ Ph©n lo¹i:
răng cưa.
6 hä, gÇn 100 loµi.
Đu«i ph©n biÖt râ víi th©n, nhá, hình roi rÊt dµi.
+ Đ¹i diÖn:
+ ĐÆc ®iÓm:
2+ bªn
Ph©ngiữa ®Çu vµ v©y ngùc cã c¬ quan
lo¹i:
+ ĐÆc ®iÓm:
+
DaPh©n
trÇnlo¹i:
hay chØ cã gai nhá.
1
LçbéniÖu
c¸ Khime (Chimaeriformes)
sinh dôc bè ë Th¸i Bình Dư¬ng, Đ¹i T©y
ph©nlËp.
vµ lç hËu m«n biÖt
Dư¬ng, Ên Đé Dư¬ng.
Líp C¸ sôn - Chondrichthyese
Nhóm 1. Phân tích những đặc điểm về cấu tao cơ thể của cá sụn thích nghi
Nhóm 3. Nguồn gốc phát sinh của cá sụn? lấy ví dụ minh họa
(Các nhóm phải trình bày bằng PowerPoint trước cả lớp và nộp cho Thầy chấm )