Ateş: Fizyopatoloji, Önemi,

Anormal Ateş Paternleri

Doç. Dr. Bilgin Bahadır BAŞGÖZ
Tanım
• Ateş, vücut ısısının günlük aralığın üstüne
çıkması durumudur.

• Isı (TDK): a. 1. fiz. Bir cismin uzamasına, genleşmesine,

buharlaşmasına, erimesine, sıcaklığının artmasına yol açan
fiziksel enerji
• Sıcaklık (TDK): a. 1. Sıcak olan şeyin durumu, etkisi veya sıcak
olan şeyin niteliği, hararet: Sobanın sıcaklığı. 2. Bir araçla veya
cihazla ölçülebilen ısı derecesi
• Temperature (ing.) (sesli sözlük): insan vücudunun ısı derecesi
Önemi
• Hastalık göstergesi

• Enfeksiyon

• İnflamasyon

• Travma vb.

• Muayene nedeni

• Koruyucu?
Vücut sıcaklığı normal aralığı
• Oral: ortalama 36,8 ± 0,4°C (35,6 – 38,2°C)
• 06:00’da en düşük, 16:00 – 18:00’de en yüksek

• Aksiller + 0,5°C = Oral

• Oral + 0,5°C = Rektal = Timpanik

• Hipotermi: <35°C
Ateş
• Oral: sabah >37,2°C, öğleden sonra >37,7°C ateş
olarak kabul edilir
• Aksiller: > 37,5°C ateş olarak kabul edilir

• Hafif ateş: 37,5 - 38.3°C

• Orta derecede ateş: 38,3 – 39,4°C
• Yüksek ateş: 39,4 – 41,5°C
• Çok yüksek ateş: > 41,5°C
Normal vücut sıcaklığı
• Merkezi vücut sıcakliği: Alt özofagus ve timpanik membrandan
ölçülen değerler

• Günlük, fizyolojik dalgalanma 0.5°C'dir

• Ateşli hastalıklar sürecinde dalgalanma derecesi artar

• Yaşlı hastalarda dalgalanma daha düşüktür

• Yaşlılarda hem temel vücut sıcaklığı düşük olur hem de ateş

oluşması zorlaşır
Terimler
Terimler
• Ateş

• Hipertermi

• Hiperpireksi
Hipertermi
• Yüksek ısıya maruz kalma veya termoregülasyon merkezinin bozulması
sonucu vücut sıcaklığının artması
• Eşik değer değişmemiştir

• Sıvı kaybı olması riski artırır

• Cilt kuru ama sıcaktır

• Malign hipertermi: anesteziklere bağlı

• Nöroleptik malign sendromu (>38 C): nöroleptik ilaç kullanımına bağlı

• Serotonin sendromu: serotoninerjik kullanımı

Hiperpireksi
• Çok yüksek ateş (>41.5°C)

• SSS kanaması

• İlaçlar

• Bazı enfeksiyonlar
Ateş Paternleri
Süreye göre tiplendirme
• Akut: <7 gün (akut bakteriyel – viral enfeksiyon)

• Subakut: <14 gün (tifo, abse)

• Kronik: >14 gün (romatolojik hastalık, kanser, kronik bakteriyel

enfeksiyon-TB)
Ateş paternleri
• Gün içi seyir

• Günler-haftalar boyunca seyir

• Oluşma – kaybolma özelliği

Ateş paternleri
• Sürekli

• Remittan (inişli çıkışlı)

• İntermittan (aralıklı)

• Rekürrens (tekrarlayan)

• Ondülan (dalgalı)
Ateş paternleri
Sürekli;

• 24 saatlik dalgalanma 1°C den düşüktür

• Normal aralığa hiç düşmez

• Pnömoni, tifo, bakteriyel menenjit, üriner sistem enfeksiyonu,

enfektif endokardit
39°C -
38,5°C -
37,5°C -

24 saat
Ateş paternleri
Remittan (inişli çıkışlı);

• 24 saatlik dalgalanmalar 2 °C den fazladır

• Normal aralığa hiç düşmez

• Enfektif endokardit, tifüs, sepsis, süpüratif hastalıklar, bruselloz

39°C -
38,5°C -
37,5°C -

24 saat
Ateş paternleri
İntermittan (aralıklı);

• 24 saatlik sürenin bazı saatlerinde ateş vardır

• 1-2 gün sürer, normale döner, tekrar olur

• Sıtma, piyojenik enfeksiyonlar, abse, TB, şistosomiyazis, lenfoma,

kala-azar, septisemi
39°C -
38,5°C -
37,5°C -

24 saat
Ateş paternleri
Rekürrens (tekrarlayan, periyodik ateş);

• 3-4 gün yüksek seyreder, birden normale döner, birkaç gün sonra
tekrar yükselir

• Enfeksiyon, malignite, inflamatuar hast

• Lenfoma, borelioz, bruselloz, sıtma, RA, Crohn h.

39°C -
38,5°C -
37,5°C -

günler
Ateş paternleri
Ondülan (dalgalı);

• Yavaş yavaş yükselir, birkaç gün yüksek kalır ve yavaş yavaş düşer

• Bu durum haftalarca tekrar eder

• Bruselloz, Hodgkin (Pel-Ebstein ateşi)

39°C -
38,5°C -
37,5°C -

günler
Ateş nabız uyumsuzluğu
• Her 1 oC artış için beklenen nabız artışının (10 atım/dk) görülmemesi
durumudur
• Tifo

• Brusella, lejyonella, menenjit

• İlaç nedenli (dijital, beta bloker)

• Mikoplazma pnömonia, klamidya

Nedeni bilinmeyen ateş
• Ateş (>38,3 oC)

• 3 haftadan uzun süre devam etmeli ve tanı koyulamamış olmalı

• 1 hafta hastanede yatarak incelemeye rağmen nedeni bulunamamış olmalı

1. Enfeksiyon (yaklaşık % 50)

• Endokardit, sıtma, brusella, tifo, TB, vb

2. Kollagen doku hastalıkları

3. Kanser (lenfoma, adenokarsinomalar)

4. diğer (ilaç vb.)