Riketsiyozlar

Dr. Metin Otkun

ÇOMÜ-TF 2016

1
Bu derste ne var? (32 slayt)
 Tifüs
 Epidemik ve endemik
 Lekeli humma
 Akdeniz benekli ateşi
 Riketsiya çiçeği

2
Gruplama
 Rickettsia cinsindeki bakterilerin yaptıkları
enfeksiyonlar
 Tifüs
 Epidemik
 Endemik
 Benekli ateş
(Lekeli humma)
 Çalılık ateşi
(humması)

3
Rickettsia prowazekii:
Epidemik tifüs

 İnsan hastalığı
 Savaş/afet hastalığı

Vücut biti

4
Epidemik tifüs

Rusya
1997

Peru Burundi-Ruanda
1998 1995-2012

5
Türkiye’deki tifüs olguları

4142
3251
2618
1494
1200

1000

800

600

400

200

0
1925 1930 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970
6
Eren N, Hamzaoğlu O. Türkiye’de Bulaşıcı Hastalıklar (1925-1993)
Yineleyen bakteriyemi

Nathan Brill Hans Zinsser

1860-1925 1878-1940
7
Rickettsia typhi:
Endemik tifüs

Rattus rattus
(Lağım sıçanı)

Xenopsylla

Rattus norvegicus
(Göçmen sıçan)
8
Benekli ateş grubu
Transovaryan geçiş

9
Rickettsia rickettsii:
Kayalık Dağlar benekli ateşi

Amblyomma Dermacentor10
 Rickettsia conori:
Akdeniz benekli ateşi

11
Rhipicephalus Haemaphysalis
sanguineus
Rickettsia akari:
Riketsiya çiçeği

Mus musculus Liponyssoides sanguineus

(Ev faresi) (Fare akarı)

12
Orientia tsutsugamushi:
Çalılık ateşi

13
Chigoe piresi
Patofizyoloji
 Yaptıkları hastalık vaskülit
 Damar endotelinde
üreyerek hasar verir ve
çevreye yayılırlar
 İç organ damar
endotellerinde üreyerek
döngüyü sürdürürler
 Damardan zengin tüm
organlar hastalık tablosuna
semptom sağlar

14
Rickettsia prowazekii:
Epidemik tifüs – bit kaynaklı tifüs
 2-30 gün enkübasyon (ortalama 8 gün)
 1-2 gün nonspesifik yakınmalar
 Ardından yüksek ateş1, şiddetli baş ağrısı2
 Üşüme-titreme, kas ve eklem ağrıları,
iştahsızlık

15
Epidemik tifüs
 Sırt ve omuzdan başlayan
makülopapüler ya da
peteşiyal döküntü3
 Gövdede sık
 El ve ayak tabanlarında yok

16
Epidemik tifüs: Peteşiyal döküntü

17
Epidemik tifüs
 Eskar yok
 Yüzde, el ve ayak
tabanlarında
döküntü yok
 Dil kuru
 Kabızlık var
 Kas ağrısı, stupor,
öksürük,
konjonktivit, oligüri

18
Epidemik tifüs
 2/3’e kadar çıkan
mortalite
 Miyokardit, SSS işlev
bozukluğu
 Komplikasyon yoksa 2
haftada içinde ateş
düşer
 Tam şifa 3 ay sürer

19
Brill-Zinsser hastalığı
 İlk hastalıktan 10-40 yıl sonra
 Özellikle stres koşullarında yineleyen tifüs
bulguları
 İlkine göre daha hafif
 Antikor gelişimi yok

20
Rickettsia typhi:
Endemik tifüs – Fare tifüsü
 7-14 gün enkübasyon
 Ani başlayan ateş, şiddetli baş ağrısı
 Üşüme-titreme, kas ağrısı, bulantı
 Hastaların yarısında maküler döküntü
 Göğüs ve karında
 Komplikasyon yok
 Tedavisiz 3 haftada düzelme
 Epidemik tifüse karşı kısmi çapraz
bağışıklık
21
Rickettsia conorii:
Akdeniz benekli ateşi
 5-7 gün enkübasyon
 Ateş, baş ve kas ağrısı
 Kenenin ısırdığı yerde
eskar / tache noire
 2-5 mm çaplı, ortası
siyah ve nekrotik,
çevresi kırmızımsı haleli
ülser + bölgesel LAP

22
Tache noire

23
Tache noire

24
Akdeniz BA
 2-3 gün sonra
makülopapüler
döküntü
 El ve ayak tabanları
dahil

25
Riketsiya çiçeği

26
Mikrobiyolojik Tanı
Serolojik tanı
Rickettsia izolasyonu
PCR

27
Serolojik Tanı
Weil-Felix testi:
P. vulgaris OX2  Benekli Ateş Grubu
P. vulgaris OX19  Tifüs Grubu
P. mirabilis OXK  Orientia tsutsugamushi

R. akari dışındaki Rickettsia cinsi bakterilerin

antijenleri ile çapraz reaksiyon verirler
Brill-Zinsser hastalığında antikor saptanmaz

28
Serolojik Tanı
Mikroimmunofloresans
(IFA):
Serolojik tanıda altın
standart
Benekli ateş grubu
riketsiya enfeksiyonları
arasında ayırım
sağlamaz

29
Tedavi: Epidemik tifüs
 Tetrasiklinler, kloramfenikol
 Doksisiklin, azitromisin
 Bit kontrol önlemleri

30
Endemik tifüs
 Tedavi aynı
 Kinolonlar, azitromisin, klaritromisin
 Kontrol zor
 Aşı yok

31
Akdeniz BA
 Tedavi aynı
 Tanıda geç kalmanın faturası ağır olabilir
 Aşı yok
 Korunma için keneli koşullarda koruyucu
giysiler, böcek kaçırıcılar

32