Pag-unlad ng

Panitikang Pilipino
Aralin 3 (Pre-Final)
 Kasaysayan ng Panitikang
Filipino
PANAHON NG PANAHON NG
PANAHON NG PANAHON NG PROPAGANDA AT
PREKOLONYAL KOLONYAL HIMAGSIKAN
AMERIKANO

PANAHON NG
PANAHON NG PANAHON NG PANAHON NG
BAGONG
HAPON KALAYAAN KONTEMPORARI
LIPUNAN
 PANAHON NG
PREKOLONYAL
 PANAHON NG PREKOLONYAL

Ang paksa ng mga akda ay

Nakasulat sa mga talukap sumasalamin sa
Pasaling-dila o lipat dila
ng bunga, dahon at ang pamumuhay, pamahiin at
ang pagpapahayag.
balat ng mga punungkahoy. pananampalataya ng mga
ninuno.
 PANAHON NG PREKOLONYAL

Binubuo ng mga karunungang- Ang mga akdang naisulat sa

bayan (bulong, bugtong, kawikaan, panahong ito ay sumasalamin sa
salawikain, tugmang pambata, kahusayan at pagiging malikhain
palaisipan) kuwentong-bayan, mito, ng ating mga ninuno sa larangan ng
alamat at epiko. pagsulat.
 PANAHON NG KOLONYAL

Pinasukan ng mga siwang katolisismo ang mga akdang sinulat.

Ipinaloob sa panitikan ang etika at moralidad.

Nagkaroon ng palimbagan ng mga aklat at pulyeto tungkol sa wika at relihiyon.

Ang mga paksa ay tungkol sa mga talambuhay hinggil sa santo o nobena, o mahahabang
kuwentong may paksang kabanalan at panrelihiyon.
 PANAHON NG KOLONYAL

Nagkaroon ng tatlong (3) anyo ng panitikan: patula, tuluyan at dula.

Nakilala ang mga tulang romansa tulad ng awit at kurido mula sa

kanluranin na kinagiliwan ng mga katutubo.

Nabihisan ng kulturang Kastila at paksang panrelihiyon ang

katutubong panitikan.
 PANAHON NG PROPAGANDA AT
HIMAGSIKAN
 Ginamit ang sandatang panulat upang gisingin, imulat at ilantad
ang mga makabuluhang impormasyon at kalagayan ng mga
Pilipino sa sariling bansa.
 Sumilang sa mga akda ang damdamin ng pagtutol at ang diwang
makabayan ang nangingibabaw sa mga sinusulat.
 Sumiklab ang pulitikal at literaturang paghihimagsik ng mga
Pilipino.
 PANAHON NG PROPAGANDA AT
HIMAGSIKAN
 Nakilalang manunulat sa panahong ito sina Jose Rizal, Marcelo H.
Del Pilar, Graciano Lopez Jaena, Andres Bonifacio, Pedro Paterno,
Apolinario Mabini, Antonio Luna at Jose Palma.
 Naging tahanan ng mga manunulat ang mga pahayagang Diariong
Tagalog (Maynila) at La Solidaridad (Espanya), at ang opisyal na
pahayagan ng Katipunan o KKK.
 Nagbunsod ito ng Himagsikan
 PANAHON NG AMERIKANO
Muling ginamit ang sandata ng lakas, wika at panitik bilang labis na
pagtutol sa sumunod na mananakop.
Sa unang dekada namayani ang diwang makabayan o nasyonalismo.
Nadama ang pagpasok ng panahon ng Romantisismo sa sumunod na
dekada. Namayani ang damdaming pag-ibig sa lahat ng sangay ng
panitikan.
 Napangkat sa tatlo (3) ang mga manunulat ayon sa wikang ginamit sa
literatura: wikang Kastila, Tagalog at Ingles
 PANAHON NG AMERIKANO

 Nagsimula rin ang interes ng mga Pilipino sa panonood

ng mga pelikula sa Tagalog at Ingles.
 Sinilang ang mga pahayagan at magasin na naging
tahanan ng mga manunulat tulad ng Liwayway, Muling
Pagsilang, Taliba, Democracia, at Mithi.
 Maraming nakilalang pagkakabuo ng Republika ng
Pilipinas.
 PANAHON NG HAPON

 Naging paksa ang mga katutubong

ugali sa bukid at pakikipagsapalaran sa
lungsod.

 Nabigyan ng pagkakataon ang mga

bagong manunulat na pumaimbulog sa
larangan ng panitikan.
 PANAHON NG HAPON

 Naging malaya ang lahat ng

manunulat sa punto ng porma, teknik
ng pagsulat at anyo ng panitikan.

 Nagkaroon ng karagdagang anyo

ang tula na tinawag nilang malayang
taludturan
 PANAHON NG HAPON
 Lumabas ang ilang tulang Tagalog na nahahawig sa haiku o
hokku ng mga Hapones.
 Nagkaroon ng iba’t ibang paksain ang mga kuwentong
isinusulat na pinasimulan ng patimpalak sa kuwento ng
Liwayway Magasin.
 Pinahintulutang buksan ang mga pahayagan na sumasang-
ayon sa panuntunan ng censor (Manila Shimbunsa).
 Pinasara ang sinehan at ipinagbawal ang mga pelikulang
Ingles kaya sumigla ang pagtangkilik sa mga Bodabil na
palabas.
PANAHON NG KALAYAAN
 Ang pagbabagong pampanitikan sa panahong ito ay
naging kapansin-pansin.
 Nagkaroon ng aklatkatipunan sa akdang tula na
pinasimulan ni Alejandro G. Abadilla.
 Sumiglang muli ang panitikan sa pagtatag ng mga
samahan sa iba’t ibang larangan tulad ng KADIPAN,
PETA at Dramatic Philippines.
PANAHON NG KALAYAAN
 Nakilala sa tanghalan ang Talkies at Stage Show sa mga
Opera House.
 Naging paksain sa panitikan ang pagsasamantala at
pagmamalabis sa mga wala o have not’s.
 Ginamit ng mga kabataan ang campus journal sa
pagmumulat at pagsisiwalat ng katiwalaan sa pamahalaan
sa mga akdang sinusulat.
PANAHON NG BAGONG LIPUNAN
 Pansamantalang natigil ang lahat ng babasahin sa
buong kapuluan nang ipahayag ang Batas Militar.
 Pinanagot ang mga naglimbag ng mga malalaswang
babasahin.
 Ipinasara ang mga sinehang nagtatanghal ng mga
pelikulang maaring makasira sa moralidad ng mga
Pilipino.
 Pagbibigay ng guidelines o bagay sa dapat taglayin sa
paglalathala ng mga pahayagan, magasin, komiks at
mga pahayagang pampaaralan.
 PANAHON NG BAGONG LIPUNAN
 Dumami ang mga kabataang manunulat sa Ingles at Filipino.
 Naging bahagi ng pagbabago ng bansa ang sining kaya
sumigla ang paglikha ng mga awiting Pilipino, nagkaroon ng
pagtatanghal ng mga konsiyerto, ballet at mga dula sa
Cultural Center of the Philippines (CCP).
 Manunulat sa iba’t ibang akdang pampanitikan tulad nina
Jose Corazon de Jesus, Amado V. Fernandez, Lope K.
Santos, Cirio H. Panganiban, Deogracias Rosario, atbp.
 PANAHON NG KONTEMPORARI

 Ang mga manunulat na Pilipino, maging Ingles o sa wikang

pambansa, ay muling nanguna sa paglikha ng mga akdang
pumupuna at nagpapakita ng tunay na larawan ng lipunan
noon.
 Ang mga tula, maikling kwento, nobela, dula at maging ang
mga awitin ay nagpakilala sa naghihimagsik na damdamin
ng mga Pilipino noon.
 Nagpatuloy pa rin ang Liwayway sa paglalathala ng mga
akdang likha ng ating mga manunulat.
 PANAHON NG KONTEMPORARI

 Nag-aalab na damdamin ng mga manunulat na

makalikha ng mga obra maestra ng kasalukuyang
panahon ang nagbunsod ng Unyon ng mga
Manunulat sa Pilipinas.
 Karaniwang paksain sa mga akda ay mula sa
kahirapan, katiwalian sa pamahalaan, aktibismo,
karahasan, paglabag sa karapatan ng tao, atbp.