Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 198.

    Uploaded by

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    277 views956 pages
    Patrologiae cursus completus : Series latina (1800) Author: Migne, J.-P. (Jacques-Paul), 1800-1875 Volume: 198 Publisher: [S.l. : s.n.] Language: Latin Call number: ALV-0047 Digitizing sponsor: University of Toronto Book contributor: PIMS - University of Toronto Collection: pimslibrary; toronto

    Original Title

    Migne. Patrologiae cursus completus : Series latina. 1800. Volume 198.

    Copyright

    © Attribution Non-Commercial (BY-NC)

    Available Formats

    PDF, TXT or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Patrologiae cursus completus : Series latina (1800) Author: Migne, J.-P. (Jacques-Paul), 1800-1875 Volume: 198 Publisher: [S.l. : s.n.] Language: Latin Call number: ALV-0047 Digitizing sponsor: University of Toronto Book contributor: PIMS - University of Toronto Collection: pimslibrary; toronto

    Copyright:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    277 views956 pages

    Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 198.

    Uploaded by

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    Patrologiae cursus completus : Series latina (1800) Author: Migne, J.-P. (Jacques-Paul), 1800-1875 Volume: 198 Publisher: [S.l. : s.n.] Language: Latin Call number: ALV-0047 Digitizing sponsor: University of Toronto Book contributor: PIMS - University of Toronto Collection: pimslibrary; toronto

    Copyright:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 956

    Digitized by the Internet Archive

    in 2011 with funding from


    University of Toronto

    http://www.archive.org/details/patrologiaecursu198mign
    , .

    PATROLOGIif: CURSUS GOMPLETUS,


    SIVE

    BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, CECONOMICA

    OIIMIM SS. PATRUM, D0CT0RII SCRIPTOIUIMQUE ECCLESIASTICORIM


    Ql I

    AB MVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA


    FLORUERUNT ;

    RECUSIO CHRONOLOGICA
    OMNIUM QU/E KXSTITBRB MONUMENTOUUM CATIIOLICjE TRADITIONIS PEK DUODKCIM PKIORA
    ECCLESLE S/ECULA,
    •IUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODiCIRUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PEHQUAM DILIGEN-
    TER CASTTGATA J
    DISSERTATIONIBUS COMMENTAHIIS LECTIONI BUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILL' STRATA
    ,
    J

    OMNIBUS, OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUAZ THlliUS NOVISSIMIS SvECULIS DEBENTUR ABSoLUTAS,
    DETECTIS, AUCTA INDICIBUS PA RTICI L AF IBUS ANALYTICIS, SINGULOSSIVE TOMOS, Sl VE AUCTORES ALICUJUS
    ;

    MOMENTI SUBSEQUENTIBUS, DONATA CAPITULIS 1NTRA 1PSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS
    ;

    SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIORKM DIS TINGUKNTTRUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFI-


    CANTIBUS, ADORNATA OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE 1N
    ;

    ORDINE AD TRADJTTONEM ECCLESIASTTCAM POLLENTTBUS, AMPLIFICATA ;

    DUOBUS LNDICIBUS GENEBALIBUS LOCUPLCTATA ALTERn SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID UNUSQUISQUE
    :

    PATRUM IN QUODLIBET TIIEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICI ATU R ALTERO SCH IPTU R/E SACIC42, liX QUO
    ;

    LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM 1'ATRES ET IN QUIBUS OPERUM SUOHUM LOCIS SINGILOS SINI.ULORUM
    LIBRORUM SCRIPTUR.E TEXTUS COMMENTATI SINT.
    ITUTIO AC.CURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTEHUM NITTDITAS,
    !

    CHART* QUALITAS, 1NTEGRITAS TEXTUS, COHRECTIONIS PERFECTIO, OPERUM HECUSORUM TUM VARIETAS
    TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA Sl BIQUE IN 10 10 OPEHIS DECURSU CONSTANTKR
    SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR^ESERTTMQUE IS TA COLLECTIO UNA, METHODICA ET CIl RONOLOGICA
    SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC II.LIC SPAHSOHUM,
    PRIMUM AUTEM IN NOSTRA HIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNF.S vETATES, LOCOS,
    LINGUAS FORMASQUE PERTINENTT BUS, CO ADUN ATORUM .

    SERIES SECUNDA,
    IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE LATIN.L
    A GREGORIO MAGNO AD INNOCENTIUM III.

    ACCURANTE J.-P. MIGNE,


    ISibliothcese Cleri miiversse,
    SIVE

    CIBSUUM COMPLETORUM 1 N SINGULOS SCIENTI.E E CC LE S I A ST C


    I M RAMOS EDITORE.

    PATHOLOGIA BINA EDITIONE TYPIS MAMIATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GH.T.CO-L ATl \ A VENEUNT MILLE . — l.T

    TRECENTIS FRANCIS SEXAGINTA ET DUCENTA VOLUMINA EDITIOMS LATIN^E OCTINGENTIS ET MILLE TRECENTA O
    ; I : . 1
    >-

    LATTVI;.— MERE LATINA UMVERSOS AUCTORICS TUM OCCl DENTALES, TTM ORIENTALES EQLTDEM AMPLECTITUB : (ll

    AUTEM, IN EA, SOLA VEHSIONE LATINA DO.NANTUK.

    PATROLOGI.E TOMUS CXCVIII


    ADAMUS SCOTUS CANONICUS REGULARIS ORDINIS PR.EMONSTRATENSIS. PETRUS
    COMESTOR. GODEFRIDLS MTERISIEISSIS.

    EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,


    IN VIA DICTA D'AMBOISE, PROPE PORTAM LUTLTLE PARISIORUM VULCO FENFER NOMINATAM,
    SEU PETIT-MO.NTKOUGE.

    1855
    I HE INSTITUTE
    10 ELMSLEY *

    Tor.ONTO u, Ca

    DEC -7 1931
    2IU
    SiECXLUM XII.

    ADAMI SCOTI
    CANONICI REGULARIS ORDLMS PIMEMONSTRATENSIS

    OPERA OMNIA,
    Al) FIDEM EDITIOMS ANTWERPIENSIS ANM 1659, IN-FOL., QUAM CURAVIT GODEFRIDUS
    GHISELBERTUS, typis mandata.

    ACCEDUNT

    MAGISTRI PETRI OOMESTORIS


    HISTORIA SCHOLASTICA,
    SERMONES
    OLIM SUB NOMINE PETRI BLESENSIS EDITI,
    NECNOM

    GODEFRIDI VITERBIENSIS CHRONIGON,


    CUl TITULUS :

    MEMOHLE SjECULOHVM sive pantheon.

    ACCURANTE J.-P. MIGNE,


    BIBLIOI IIEC i: CLERI IM\ EKS l
    SIVE
    CURSUUM COMPLETORU.M IN SINGULOS SCIENTI^ ECCLESIASTIC.fi IIAMOS EUITORE.

    TOMUS UNICUS.

    VEMT 9 FRANCIS GALLICIS

    EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM.


    IN VIA DICTA PAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETI^ PARISIORUM VULGO D'EMER NOMINATAM
    SEU PETIT-MONTROUGE

    1855
    ELENCHUS
    AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CXCVIII CONTINENTUR

    AltAMl.S SGOTUS CANONICl IS KKC.ll.AKIS ORDINIS IMCKMONSTKATENSIS.

    Sermones, Col. 97
    Liber de ordinc, habUu et professione canouicorura Prsemonstratensis ordinis. 439
    De tripartito Tabernaculo. 609
    De triplici genere contemplationis. • 793
    Soliloquia dc instructione animae. NiH

    OODKKKIIHS VITKKKIKNSlS.

    Pantheon sive Sfemoriae saecuiorum. 871

    PKTKIS COMKSTOK
    Historia scliolastica. I04'i

    Sermones. I~21

    u
    •m

    Lx Typis U MIG.NE, au Petit-Montrouge.


    3K

    EPISTOLA DEDICATORIA.

    Amplissimo acpiurimum reverendo in Christo Patri tl domino D. Carolo Fcrnanaez de Yelasco, Ecclesiee
    Crtmbergensis unlisliti, nec non S. Nicolai in oppido Furnensi ordinis Prwmonslraiensis. Palri abbati meri*

    tissimo, atque in amplissimo excellentissimoque Staluum Brabanliw consilio reai Calholico a consiliis, etc.

    Petrus Belleru-j, lypographus.


    Non arbitrario delectu, prwsul amplissime, at ullronco quodam delapsu, non conquisito colore, sea agnatt

    timeris pcndere nominatissimus famitue Norbertince magisler et scriptor, Ado.mns dicius Prwmonstratensis

    vestrum subit conspectum, ambil infulas, familiari sese insinuat tractationi. Eccujus nomen alterivs, si pri-

    mum in vivisagcrcl, suo vellet lillerario felui prwscripiuml Cujus ailerius securiori patrocinio consliparetur?
    Cv.jus benigniori cxcipcretur ailoquio, et gremio foveretur? Imo nuncupavit ipse jam pridem, el reverendissi-

    morum prw::ulum aniinis manibusque iractandos et terendos ingenii sui defaicatissimi parlus prwbuit et com-
    mcndavit. Candidw ipse eienim sorietalis conlubcrnalis et strenuissimus arckistrategus , non alibi tubenlius

    quam in candidi sinnvectoris, non alibi honoratius quam ad latus ejusdem instituti primorum atque anthti-
    lum twvitquiescere. Quid ? Quod urgumentum, el <ota scriplionis materies eodem ducii? Canonicorum Prw-
    monsiratensium ordhiem muitiplicis erudiiionis splendore iilustrat, sua vctustate venerationem conciliat, emi-
    nenlx digniiatis suw gradu convehit auctoritalem, et suaveolenti promicanlium virivlum odore respergil. Si-
    quidem cunt omnium mores saluberrimis informat monilis, vitamque singulorum quodam pra'ceptorum sabuln
    substernit , atquc incautos animos a vitiornm pra'cipitiis, quasi sepibus quibusdam , prwmunit , tum prmserlim
    cmncs religiosw disdplinw partef, privatns et pubticas, et scandendic perfeciionis clivum in charitale non

    ficla, in spiritus unilale absolvit. An memorem quod aiias instar unius e mysticis nubibus, per supernu
    coniemplalionis spatia sublime volilet, et,prwgnanlem cwlestis rorc eloquii alveur.i, inferiores legeniium ani-
    tuos irhgando diffundal ? An qaod insiar cotumbw<, assumplis alis, in excelsa atque elevala qundam mentis
    regione, imbribus auhsque superior spihtualium expandat inleiligenliam Scripturarum? Verum iectorem de~
    siderat, apud quem id probel, cujus sit idem cum docente propositum, ut ille proficere velit, non secius quam
    hic prodesse. Collecta personw et materice subjectw dignitas ingens momentum oblinent, in quod lubens vo±
    iensque cujusque animus propcndcat. Neque paulo aliter quam vasis argentei, aut eburnei, major solet esti

    wslimatio a solerli nianu cwlati, et dwdala arte politi, aique interest plurimum a cujusdextra vibretur leium.

    Sic qua-vis doctrinw monumenta ut penelrent ,


    juvat imprimis (quod hic occurril) conglobaUe pondus aucto-
    rilatis.

    Non alierum acceptiorem R. P. V. confido potuisse aecidere non tantnm quia ddmeslicus el symmystes,
    nequt adeo ob ea quw j'am prwfali sumus; atvel maxime ob vilw similitudinem morumque veslrorum rccli-

    tudinem, quam in saiptissuis expressam ac expolilam auctor edisserit. Quce quiscjue amat et habct, amari ab
    aliis dcsiderat, atque odit dissentientes. Veteres illos Patres in dciiciis alque amoribus vobis esse, inde omi-

    nari licet, .qaod, ad eorum strata vestigia factorumque magnitudinem, omnes qui nornnt, veneranlur conni-
    tentem. Doctoris Slridonensis (I) gntimoiogiam crebro memini audire usurpa.ntem : i Meum prcpositum cnti-
    quos legcre, probare singula, retinere quce bona sunt, et a fide Ecclesiw Cathoticw non recedere. i Ad singulares

    actus me non recipio, ne modesliw veslrw, quw solum. Deum intendit inspeclctem et remuHetatorem, lascivias
    importune et molesle viderer corrosurus, repulsw magis qu-am gratiw obnoxius.
    Amplectere itaque, umplissime prwsul, hunc eximium disciplina> reguiaris prarconem, cui conservandce ze-
    loseaieo afficeris ; hunc vilw spirilualis docloremet magislrum, qui subditos tuos virtuteet doclrina excuttos
    quotidie exhorlando, el prwvios figendo gressus informas. Nec aliunde tecliora consilia et fidiora responsa
    quam ex hisce pridem mortuis hauriri posse, Alphonsus itle regum celeberrimus respondisse ferlur. Quod ex
    Apollinis oracuio dato Zenoniroganti, qui cd virtulis semiiam evadere pnsset, genliles asserunt, simorlui ho-
    minis colorcm indueret, id est, si veterum res gestas, et majorum qui corpore dcsierunt, scripta Uciitaret.
    Neque a/j"" 1
    *- -firr* >""-w sapientiw conquisitionem Sirachides, cum hwcinsonat : t Sapientiam omnium
    antiquorum . 'i. xxxix). > Quw verba ex purpuraiis Pathbus expendit Hugo : Omnium
    antiquorum : id est saporem et cognitionem cwlestium, quani antiqui plenius habuerunt , exquirel, id est
    extra alia quwret ; sapiens, id csl ecclesiasticus. Aique Jeremias vates : « lntcrrogate desemilis anliquis quw
    sit via bona, et ambulate in ea (Jer. vi, 16). i

    Ampiecianlur ct hunc SS. pene Patribus parem magislrum stellw se prweunlis duciu cxcitati tui celeberrimi

    (1) S. Mieron, tom. I, epist. ad Mincr. et Alcx.

    Patrol. CXCVIH. i
    Bq
    3\0
    M$5
    ,

    II
    ADAMLS PR.EMONSTRATENSIS. 15

    monoiterii vtrbi Dci prtconcs, cx hoc funtc etocati ad cathedras uilubrem hauriani undam, cujus irriga-

    tiont multipliceniur genimina, pinguescanl speciosa deserti, vallts abundenl [rnmento, et exsultatione coUet

    atcingantur {Psal. lxiv, 11-13). Dibanl limpidam, quam postmodum foras derhent, et in plaleis dividunt

    115, 116), non mendicalo vivere oput quibus copiosum


    de citttrna sua aquamet fiuentam puteisui {Prov. v,
    domipenus et largiv opes.

    Patere igitur, prasul amplissimc, ut tuo decoratus splendorc diem orbi faciat et Ecctcsice firmamentum
    totlusirfA. Typis meis hoc opus commissum gaudeo qunm piurimum, parlim quia beneficiis ab ampliludine t

    »oo in me collatis grntias referre impari, debilorem me sultem suitm publice testando dabntur, ut hcn omnino

    ingratus viderer,partim quianovo hoc beneficio hocrediiarium quasi jus mihi manebnt el confirmabatur. Vt

    taceam enim alios ordinis scriptores auampturimos, a familia noslra excusos, Philippus Bcnce Spci abbas,
    auctrr disertissimus, et nolissimus Belleriana Opera, ab hinc annis plus minus triginla diem primiius as-
    ptxit.Fiixit Dcus ut tulium prcctulum cxemplo tiri, undcquaque doclissimi el in omni scientiurum genen
    vertatissimi, quibus per Belgium Candidus scatet ordo lotus, arrtplis calamis lestatum munrio (aciant Pra-
    monstralenses , non solum praclare agere , sed {quod non nemo negare visus) ct olim et modo tcribere nossc!

    Talium sane scripta sub prelo nostro sudare semper fuii et est volupe mihi, non alio uobiliori muato tonu-
    laria mea redundarc gcsliunt. In horum etulgationem libens et gaudens, typis, curas, cperam, me totum
    denique ordini candidissimo addico offero, consecro. Finem facio cum humiii osculo manuum amplitudinis

    tuat, quam Dcuset Patcr universomm in beato et diulino F.cclesicR tuw regimine servcl incolumem.
    Qnod vovtt
    Amptiskima' paiernitatis sna famulus,
    Petrus Beller»js.

    INTRODUCTIO AD LECTOREM.
    Magistrum Adamuui Pramionstralensem , ab eminenti doctrina eximium, a dignitatis gradu suMiinem,
    > stirpe avita percelebrem , decentiori amietum veste in lucem , usumque communem proiraliimus. Hunc
    *
    psUin e nostris primum Candidse Cass: in Scolia (incola; AVitbcrne dicunt) cathedram episcopah m pi sefecttir*

    sociatam regtilan ascendisse, velerasonanl montimeuta. E reliquisevangelicnm praeconemet scriplorem lau-


    djiissimum ausim pene tinum proiiunliare , iiuem dignilatis suae parem florida , eaque prima parcnluin
    nostrorum efludit ajtas : inio in optimis et nubilo prolubcntium lemporum servasse stiperslilem ,
    quan*
    turavia mulilum, ul quantum bonnm intcrpositis 9aeeulis negavefil liquida teslatioue profiteatur. Cujtis
    utinam reliquas scriptas operas, quas in bibliolliccis abd.tas latcre alicubi ominamur, e profundo obiivio-
    nis naufragio benignior genius ad noslram derivaret nolitiam ! o quisquis , inquun , hsec legis , aspira , rt

    pulcherrimae vesti desideratam laciniam ne celes amantes.


    Anima viri sancti enunliat aliquando vera, quam septem circumspectores sedentes m cxcelto ad speculandnm
    (EccR. xxxvn, 18), juxta gnomologiam Sapientis. Habent titique naucleri in summitate mali excubitores
    £ uos ,
    qui adventilia pericula denuntient, qui scopulos, vada, lerras, portus explorent : sic a divina manu
    hunccustodem atque exploratorcm ,
    qualem se alibi prolitetur, stiper muros Jerusalem accepissc, alque
    c qtiadam pnecclsa mentis specula pervigilem ac inlonantem audire videnmr.

    Hic auspicare melioris vitae stadium, hac perge, et insistc. Sic inoflenso cursu comprehendes bravinm :

    haec sunt arma pctendis hostibus ; istud r.ume stutum legendis iclibtis. Hunc deflecte ctirsum ,
    q;ii ducit
    in pnecipitia. Illa esto disciplina cocnobiis, haec norma singulis. lstam omnihus compono morum pano-
    pliam , illac scandes culmen contemplationis, quo nemo pervenit, nisi qui accipil. An habes pneesse? Sed
    fideliter. prttdenter, utiliter. An suhesse? Sed humililer et patienter. An coesse , ut dixerjm , et convivero?
    Sed leniter, et bilariter. Q:m nohis verius quam ille apud poelam :

    II'pc genitor prwcepta dabal. Yeiut ille carince


    Longatvut rector, variis quem scepe proceltis
    \. ivloravit hiemx, \.onto jam fessus et armis
    fiquorcas alni nato commendat habenas ;

    El caius artcsque docel, quo dextra regatur


    Sidere, quo (luctus possint moderamine falli.

    Fideliier adeo alqtie reliciicr (si pauca philosophi (2) mutuataverba ascribam), posierorum negotium
    egit, illis aliqua qua? poss^int prodessc conscripsit. SalulareS admonitiones, tclul medicameiitoriim uliliufn

    (2) Senecr, epist. 3.


    ,

    #5 TNTRODUCTIO AD LECTOREM. f|

    compositioncs, lilleris mandavit, esse illas eflicaces in meis ulccribus cxpc rtus, quae etiamsi porsanata non
    sunt, serpere desierunt. Rectum iter, quod sero cognovi , et lassus e>rando, aliis moostro. Siquidem,
    auctore noslro loquente (3), dum in tantum superabundant vitntes ac prat-ulccs Patrum orllwdoxorum deli-

    cia;, erubui nec immerito illis qui ad illas non tam crebro qvam jugiier sedent , insipidum mew paupertatis
    clns apponere,
    et Verum eo dcinde fatentc,
    inter lorrentes Hmpidissimos Uttosfam paiudem imam propinare. ,

    suorum cosequalium allectus pretibus, et superiorum compulsus imperio applicuit animum studio et ca- ,

    lamo manum tamque ex iis quae ad concionem dixeral eximius declamalor, quam ea quae ex unctiore
    :

    Spiiitus doccniis de omnibus imbiberst fetum hunc liitefarium suis editum symmystis nuncupavit. Atque
    ,

    alibi inconfesso astruit eX agro Patrum fecundissimo, rationum assumplis seminibus et causarum ori- ,

    ginibus, quasi a Dethlehemita Booz faeta licenlia, remanentcs spicas quae metentium effugerant roanus ,

    scse excussisse collectas. Cnde, inquit v 4), liquido patet quod nec lecum, nec cum messoribus luis seniiunl ,

    qui in me Rulh sprcas colligentem corripiant, dum el lu concedis, ut melat, el isti reprehendunt, si colligat.

    Prioribus igitur composilus Patribus cum Sapiente ecclesiaslico demisso sensu dicat > Et ego novissimus
    evigilavi, et quasi qni cotliqit acinos post vindemiatores (Eccli. xxxni, 16). Spe autem largitatis divinse ere-
    ctior : In benediclione Dei et ipse speravi ; et quasi qui vindemiat, reptevi tofcular (ibid., 17). Nunc retro con"
    versus ad posteros : Respicite, quoniam non mihi soli laboravi, sed omnibus exquirenlibus dhciplinam. Au-
    dite me, magnates, el omnes populi, retlores Ecctesiar, auribus percipite (ibid., 18, 19).

    Docet itaque auctor nosler quod didicerat non a seipso id esl a prxsumptione, pessimo prseceplore , vi ,

    babet S. Hieronymus (5), sed ab illustribus Ecclesi^ viris. Neque alja ralione ipsum S. Hieronymum in
    sensu veterum insequendoextollit Hesychius (6) S. Augustino ab epistolis familiaris : aut dissimili Am-
    brosio ac Augustino defert S. Bcrnardns in epistola ad Hugonem (7) de S. Yictore. Denique ul insequens
    Palrum oetas lilteralos falces submiseril Gregorio Nazianzeno , effert in summa Scholastica praeclarum
    thcologorum dccus Thomas Aquinas. Coram qr.ibus, velul cano capite , assurgendum sibi (Levit. xix , 32),
    non alitcr atque ex Spiritus sancti oraculo arbilrabanlur. Agricola arborem insipidam stciilem^ue reddi-
    tunis usui mortalium, ab uberis olivre ramis mutuatos inserit frutices, quibus oleaster in dulcem exuberet
    dulcedincm : sic a sanis illis canisque Patribus, quos velul olivas in agro Ecclesiae suae evangelici horlu-
    lani plantavit manus, inscrendum, et discerpendum volenti in fructus desidcratos exsurgere. Nec omnir.o
    vacat quod vulgo dicitur e vase primum effluere quod optimum est. Alqueobservatu non esl difficile a com-
    plurium religiosorum exordio ,
    primaevi ulique spiritus musto quodam effervescentium, vicinos mox pra?-
    celluisse scriplorcs. spirasse quid magis vividum, asportasse palmam. Velut aqujun maris in imo dulcioreni
    pcrhKjent quani in summo, sic velusiioris et melioris scvi sludia peneti asse altius, et quamdam suavilaiem
    auctoritale paterna attemperatam rcferre comperimus. Talem hunc nostrum habemus, et comir.eudamus ,

    prima?. ab instiluto Praemonstratcnsi ictatis, primi fervoris et primitiarum Spiritus consortem.


    Circa quem istud imprimis virorum religiosorum consilium nominatim RR. PP. Ccelestinorum con-
    ,

    ventus Parisiensis approbo : quO inter refectiones corponries, necessarium vecligal faucibus expo6centi>-
    bus, et auribus vcfbum Dei esurientibus, hunc nostrum spirilualis vitae magistrum dicbus maxime solcm-
    nibus uti majores ejus familise retulerunt, adhuc chirographum prjelegi consuevcrunt. Huic alihi ,
    puta in
    Prolegomenis, laudis symbolam praescripsi , eo prsesertim fine (vox esl S. Hieronymi) (8) r.e docdinje au-
    ctorilas cassis operibus deslruatur : ln probrum namque abit , sonum tinguce calamumque oplasse slijlo ,

    atque alienis animum compbsuissc moribus, ubi ex veleri contagione intueri magis homines assolent, quid Ju-
    piler fecr-.it, ailS. Auguslinus (9), quam quid docuerit Plato, vel censuerit Cato. At nosler rcplicat (10) :

    Esto quod imperitus, sed non vacuus dilectione; certe dummodo ejv.s videat proesenliam, qucc indifical temera- ,

    riam non pra-cipitabil sentenliam , sapient in ejus absentiam ,


    quic inflat. lltam , ul scilis, charilatem ; hauc
    autem scienliam Paulus appellat. Pyridengemmam memorent latenles ignes non prodere, nisi quis defricct,

    aut alterat, sic ipsa dictionis virtus, et venus quse latet in venis, introspicienti suavius arridebit.

    Lectorem delectando, pariterque movendo


    Ilic merct eera liber Sosiis : hic et mare transil,

    El longum noto scriplori prorogat tevum.


    Veruin quis hisce exulceratis, postremisque temponbus complures, in clero Ecclesiae altiorem sancti-
    talis gradum professos, sive in ccenobiis sive mislim in sseeulo degant, videat, nee indoleat, pra; quodam
    ,

    languoie inertia?. inimicam animae oliosiiatem, ut sacrainlonant eloquia , ipsis adeo amicam esse, invisas
    lilteras, ncglectam virlutem? Quibus tamen , si dissimulare non velinl , ignorare non possunt quania f,i;

    indita probitalis necessilas, curn in sorlcm Domini sublimius asserli, ex affuso sanctilatis habitu, el nun^

    (3) In Prrefat.i par» (8) Ad Fabiol. dc vesle sacerd. inspei tio doc trin*
    U} Epist. ad Joan. Abbat. et veritatis.
    i5) ln Epitaph. Paul?e circa finemi (9) Decivit.,lib. u, c. 7
    (6) Epist. 79 ap:id S. August. (10) In praef. 2 serm.
    (7) Epist. 77.
    13 ADAMIS PR£MONSTRATENSIS. 15

    cupato vitar proposito, asctirli EctlesiS sanctuario, ante oculos agtint judicis cuncta cerncnlis, bonis
    pra.'ii\ia, malis supplicia dispensanlis.
    — Quid wternis minorem
    Consiliin animum [atiganl?

    Apposilc nosler Philippus abbas (11) : lloc mihi tidelur officium clericale , lioc cterico prcs ccetcris assi-

    gnaium est ipecitile, ut cum Deum dilkjti si-junctus a negoiiis quibus vita sacularium implicntvr fo legendo

    el tcribeudo prttc h mmm ejus stndium impcndaiur. Et rursus (i2) : JSec ignavum est otium, sed utile negotivni

    lilleris inscnire , et quid rite delectel vcl expediat in eis [requenler invenirc ,
    quas ad hoc in Ecclesw Veu» ,
    ut

    arbitror, vnlnit [requenlari, ut earum [requcntia ipse, quem prcedicant, possit cognitus plus amuri. Gcncrosa
    surit sonsa aicntis (15) : Conlemnenda omnia quw supervacuus labor vetut oniamentum et decus ponit. Co

    gitantlumprwter animum nihil csse mirabiie, cui magno nihil magnum est (14). intrinseciib ,
    id es! tn animo
    esse Boslrara bealiiudinera Pairum est Oilhodoxorum firmata consensio.
    lntu> ttl hominnm viyor, juquit tOgatus et Cbrislianus- ille philosophurs (15)

    Arce conditus intima.


    Quod autcru in hao parte est opellae meae./imo verius divime auxiliantisgraiiae, succollantis infirmitatem
    mcam, non statim benignus, et candidus lector depulet lemeritati, non mox praesumplionis quacso inst- , ,

    mulct. Non dillitcar interiora domus meac ingresso neeessarium magis reeognoseere quai desum milo, atque
    intra silenlii ct quielis septa conslringi, quam prodire foras, ant ambulare in magnis, tanquam in mtrabr

    libus super n:e, occinente poeta :

    Rcspice quod non es, loltat sna munera cerdo,


    Tecum Itabila, ul noris qttam sit tibi curta supclles.
    Atque ul ferme loquar cum auctore nostro : Quam insolens, ac fatua tcstudinis intra tesfam com-oliitae
    cum pernicissima iigride discerlalio, aut taipae suflbdienlis de perspicaeilaie visus cum aquila , aut for-

    Biicx de Ieonis incessu, tam inipar sit viribus meis velustiores el saniores illos Patres, non dicam sequare
    scriptione, quin nec sublimia eorum sensa penelrare lectione.
    Mciiri sc quemque suo modulo cl pede xerum est.

    At neque consilium fuit sapientissimo huic raagistro Adamo nostro, aul prinioribtis nostrls prttribus
    commcnsa insislere vestigia, sed pro virili mea vindicare e tenebiis, commodo mullorum ac nstii propi-
    nare, quem Spiritus ccelcstis unctio luculenter conslipasse probattir, ut lecythus ejus septiformi arrtn-
    sus lychno, sui communione, absquc imminutionc, sanare complurcs atquc inflammarc valeret, Cum igi-
    tur forluito, vel bono proelucente genio, ul fieri amat, ab annis rdtisculis in veiens ac pravre impressionis
    (odicemincidissem, et propior inspectus professionis nostrre auctorincendissei animos, cpacvus patribus
    qui primordia ordini Praemoustratensi dederunl, el pomceria exlendorunt, comperi eum vitae reguiaris mo-
    menta digna lance tractare appensa , tola dictionis energia assurgere ;
    ct lectorem duccrc qua mundi sta-
    tussupra lunam,
    Perpeluum nulta temeratur nube serenun
    Dcnique velut in tabula depingere,

    Compositum jus, fasquc animi, sanctosque recessui

    Mentis, el incoetum genereso pectus honesto.


    Studium itaquc mentemque adverti , si forte purgatior ac emcndaliora piuribusteri posset, ncc absque
    querula mussilatione indolui, tantum lumen eousque lacila sub umbra torptiisse. Eapropter inquirere
    de vita et scriptis cjus animus, aut Deus impulil.
    Duplexmihi a praestito ccdilus favore solamcn imputo. Primum csl, non paucas horas repurgandis et
    liraandis defaecatissimis alioquin operibus, quasi lambendis ur<i fetibus, aut everrendo, ut aiunt, Atigia?
    stabulo, non otiose, ncque omninoinutililer, uti spero, insumpsisse. Cujusce vero molcsliae et tcr.dli sil,

    tam cum veteri, eaque maculata impressione, quam cum manuscriptione, plerisque abbreviatis, interci-
    sis, dilapsis vocibus, ambiguomarle, Andabatarum more, luclari, experlis plenius crit dijudicandi arbi-
    trium. Cbi diversa praeseitim cxemplaria non sint . ad quae transsumpta confcrantur, nec ipsum autogra-
    phum, tanquam ad libellam cactcra exarainentur. Atque adeo inlerpretem saepius, vel divinum ngere opor-
    leat. Sic pleraque pendula, divulsa, imminula.
    Alterura mihi vice lcvauiinis est scitum illud eruditione el sanctimonia clarissimi praesulis Sal-
    viani (16) : Mens boni studii, ac pii voli eliamsi effcctum non invenerit ccepli operis, habet lamen prtcmium
    votuntatis. Neque enim pluribus prodcssc satagenlis apud Deura Irrilus et cassus est conatus. Atque il-

    lud incital beatissimi patroni nostri Augustini (17^ : Bonorum inneniorum insiqnis est indoles, in verbis ve~

    (11) Philippus abbasBonae Spei in Hann. De si- (\h) Vide S. Aug. De serm. Domini in monte, c.5.
    Isnt. Heric, cap. 49. (15) Boet. De cons., 1. iv, m. 3.
    (il) f.pist. 17 ad Com Henr, (16) De prov. praef. I. iv.
    (13; Senecae Epist. 8. (17) De doctr. Christ. cap. il.
    ; ;

    17 INTRGDUCTIO AD LECJOREM. 18
    rum aizare, non verlta. Quid enim prcdest clavis ourea, si aperire qvod volumus, non potesl? Aut quid
    obest lignea ,
    si hvcpotest, quando nihil quwrimus
    nisipatere quod clausum ? Sed quoniam inter se habent
    ,

    nonnuilum similitudinem vescentes atque discentes propter faslidia plurimorum, etiam ipsa sine quibus vivi ,
    ,

    non polest aiimcnta condienda sunl. Quce cum ita se habeanl conlicit S. Hieronymus (18) obsecro le, lector,
    , , ,

    ne laborem. reprehansionem existimes antiquorum ; addo ego, et majorum : in tcmplo Dei offerl unusquisque
    quod potesi. Oilerentibus aliis aurum, argenlum, iapides preliosos, ul deinde subneci.it, nobiscum bene
    agitur, si obiukrimus pelles, et caprarum pilos.
    Flueluabam initio num magis e eura mea, vel re communi fuisse, yoccs quasdam ;
    si quando gramma-
    tScflenoslrae leges nonadco aequare, et difiicilis leciionis, aut syntaxeos ex olsoleio usu el characlere
    yiderentur (ut degui practeriti temporis, innoiesco signifscationis ;.eliva>, el paueae quaedam non absimiles
    notnc) truncare pauIuSum, vcl ahas substituere; al ubi ex ipsotemporis processu deprehendi, non tantum

    dictionisgenusamussitatum, quin et ipsa sensa, et vocum infiexiones priscis illisPatribusAugustino, Gre-


    gorio, Maximo Bernardo, Anselmo, Hugoni et Bichardo a S. Yictore, caaterisquc germanas, farailiares
    ,

    et consonas, raox a proposilo resilui, alque aretius vestigia auctoris institi. Si vocuia hic, et aiibi ob hia-
    tus coufiisionesque graphicas inserla , transposita , cxtusa, seciusque corretta, suasit fieri necessitas,
    obrepsit incogitanti, in transumpla scriptione lcvitcr infiexit prceceps calamus, praeler operam, et in-
    spectionem meam ; ueque maiitia, aut pervicacia ulla adfuit.
    JSam neque chorda sonum reddit, quem vult mattus, ei meus
    Poscentiqtte gravem persape remiltil aculum :

    Nec feriet semprr quodcuuquc minabilur nrcits;


    Neque illud oinnino dissimulcm, facilem earpendi etcavillandi segctem praecisurum, cum viris religiosis
    ac erudilis, quos huic operae II. ordinis nostri pr.efectus generalis praesljluerai, indccorae impressionis 1i-

    bros ad limam etincudem reduxisse, cum praesidc conventus Coelcstini(cujus alibi memini) loca quaevis
    implexa crcbro contuiisse , cum aliis frcqucnter relegisse , atque abos a meis sensibus ac oculis luben-
    ter admisisse arbitror , el errorum si qui videantur socios. Non diffitear taincti menda quaedam esse reii-

    qua, nec ideo frauduientus dici velim. Qnin aiiquis vinitor, si racemos grandiores et obvios quosque ie-
    gat, doli mali non arguitur, si lalcntes el minores quosdam transcai : sicnec ego , qui piimam ac inva-
    rialam auctori fidem stare et eiTerre volui, si qnaedam minuia etTugcrint incautos oculos aut manus.
    Sttni delicla lamcn. quibus ignovisse velimus.

    Argumenta sermonum ctcapitum, disiincliones verborum, interpunctiones sensuum, S. Scripiurae lo.


    cos ct syilabas, qui facili obtutu totum leclori conlevliim objicerenl, adjeclitios esse facile est observatu.
    fn prolegoinenis aliis nimis, aiiis minus me cffudissc vidcar. I!li non ignorant unumqiicmque procliviu»
    laudare quod possidel; nec tsti, sagiltarium tironem ultra cilraque destinalum circulum ejacuiari leviter.
    Absque pracvia auctoritate cl scriptione aliorum nihil admodum volui asscrtum. Plnra peculiarius trans-
    misi disceptanda, cttm ob asperi aevi hujus censiones evitandas, quo, inquit, Chrislianus poeta, (19)
    Tantum nocei error
    Ut juvei errare ,et veleris conlagia morbi
    Tam blande obrepunt, ut quo lungnetur. ametur;
    tum quia major firmitas circa auctorem non illuxit. Ejuscemodi habes, an doctoris contemplaiivi nor
    (nenrlaturam antonomaslicam fuerit promerilus, dc stirpe ejus et gcnealogia, de loco natalium, pro-
    fessionis religiosae, conversalionis; de gradu dignitalis, diuturniiale, discessu, el si quae non dis-
    similia. In quibus vel reprimendo gressum, vel trepidum figcndo arbitrarie sum progrcssus.
    Qualc per incertam iunam, sub luce maligna,
    Esl iler insilvis.
    Extra viam alibi deflexi, ne petuianter velKces, aut verberes. Imo reduces potius, si me audis et
    amas. Dislorta quacdam, aul prava deprehendisti? Corrige, inquam, instrue, diriges perte, licet.

    Bespicere ignolo discam prudentia tergo.


    Multoest laudabilius, referente S. Auguslino (20) tibenter acciperc corrigentem, quam audacler corrigere
    devianiem. Absint convicia, liyor, et viperina conlenlio.
    JSubila mens cst, vinctaque frenis,
    Hijec vbi regnant.

    Sicut ergobonarum frugum copiam non nonhorridus vcpribus aut lappis ager
    gignil cceli inclcmenlia,
    at lellus bene culta, et serena temperies : sic animorum fruclum, cx scriplis gestisve orthodoxornm non
    studium.scd mentis serenitas, proftciendi aviditas, et vel maxime
    extur.dit snbsannandi, aut lancinandi

    Chrislianacharitas, quae non male aemula.sed patiens et benigna dignoscitur. Erit ex voto meo et sco-
    po, si plures hinc meiiori igne calcant, et prodeant. Yeluslioris esl tevi, quod aiunt :

    (l8)Praelat.m lib. Rcg. (20) Epist. ad Hieron tom. II oper.Hieron


    (19) S. Prosp. Dc ingr., cap. 33.
    1« AD\MI PR/EMONSTRATENSIS jq
    A'on hjius uliijuis ncire natus omniu ?•

    Sed utiud ulii prwmium posuit Deus.


    IJbltauien, ndvoliente Juslo L psio (21), swpinscule videmur twbis :

    bclli, feslivi, saperdiv, cum dmns ca-


    rrea:. E( rurstis : Facilt est pugnanli dictare ictum ex muro.
    Mihi pnMfomo sil venia cx condiiione el confessione mea. lt quid eniin istam dediguer, mortalem, labi
    facilein.hiiinilem. De humo, inquam, sumptam, et mox in eam abituram. Inlei cujus incoii;moda militnl
    c.ili^o meiilium : Kec lcntum necessila* errandi, ail ille morum philosophus (22), sed et errorum arnor.
    Rcce jam vigesimus tcrtius anmis est, cu:n potenlissimi Romanae ct Gatholicae coinmunionis reges hoslilt >

    Lus aciebus dissidentes concurrunt, etperpetuo terrore concussos, aherno marte quatcr metalis cxeni-
    tibus obsidione nostri oppidi (et quae comitari assolent) intra paucos annos siibegerunl. Nec modo adhuc
    icdilurae securitatis aul sercnitatis aurora afTulget : imo gr aviores tempestatum minache. Etenim Assur
    • •nit cum illis. qui dominaris poleslati maris, molum (luctuum ejus tu miliga! (Psul. lxxxviii 9 101.
    , ,

    1 rommiscralioiiis et proclivioris indulgentiac parlem isla vcniunt, quae mentem huinanam


    1 si in Uedivia
    aut desulloria abduxerint.
    Qudtwfera rectumet placitum occurrcrit, divini est muneris, et lucis graliacejus. Ipsa tiberum excitat
    arjitttum, inquit melle dulcior Bernardus (23); cum seminat cogitatum ; sanat , cum immutat affectum ,ro-
    burat, tit pcrducatad actum ; servat, ne senliat defeclum.

    (24 ) Adversus dialogisl., init. ex Varrone. (23) S. Bern. De j;rat. et lib. arb.
    (22) Seneca, De ira lib. u, cap. 9.

    PROLEGOMENA DE VITA AUCTORIS.


    CAPUT PRIMUM. A sanctioribus flammis accensa corda coelo affixisac
    YiroTUtn i.lluslrium gesta, el scripta cognilu ulilia. comperimus, quam lectione aut enarralione praece-
    Vitam >*llorum ,
    qui rebus praeclare gesiis excel- dentium geslorum in quibus participala quaedam
    ,

    luerunt , ac ingenii monumenta quibus effloruerunt, Dei virius resplendebal, atque saucios affectus la-
    transmitlefe memoriae posterorum vetus juxla alque tenter percellebal. Hoc inde supremae et coelestis
    laudabile est instituium. Et juvat profecto eos no- sapienliae studium duccbant culmen omne felici-
    ,

    visse ac nfentidem inspexisse quos in paris gloriae tatis terrenae despicere, conquirendis vacare virlu-
    incilamentuin elaborata virtus extulit. libus ;
    quarum vel sola inquisitio jam pra^ponenda
    An is ardor inflammassel Themistoclem , si tro- eiiam inventis thesauris regnisquc genlium , el «J

    phaea Mritiadis a majoribus imitanda non accepis- nutum circumfluentibus corporis voluplalibus (26).

    set? (24) Conspexeral Gadibus Alexandri statuam Audiverat Polilianum melioris sladii strenuissi-

    Julius Caesar, et quam calidas ab aestu pectoris vo- mus atbleta futurus Auguslinus enarranlcm pne-
    ces expressit ! Atque ob eam causam vetusta'. ima- percelebris in vEgypto mona-
    clara fac^a Antonii ,

    gines, fumosaequc avorum cerae, oblitae. cedro, in chorum Patris, cum parturilione novae vitae lurbi-
    atriis ostensae nepolibus, et longo ordine nomina dus non tam voces, quam flammas excussit. An
    familiae , mullis stemmatum illigata flexuris. » quia prwcesserunt, inter cactcra inclamal(27j, pudct
    Inde Qu. Maximum , et P. Seipionem Romanae sequi, el non pudet v$l saltem sequi ?

    reipublicae praeclaros viros, referente Crispo Sal- Inspexeral eumdem geslorum codicem apud Tre-
    Instio (25) , sacpe dicere solitos accepimus : Cum viros unus e curialibus imperatoris , atque accen-
    majorum imagines intuerentur, veliementis&ime sibi sus amore sanclo , et sobrio pudore repletus , con-
    animum ad tirtutem accendi. Scilicet non ceram il- jectis in contubernalem suum oculis, ac evolutis
    lam , neque figuram tantam in u vim habere sed , cordis sui fluclibus, discrevit decrevitquc me-
    memoria rerum gestarum flammam egregiis viris iti liora , ncc jam verba, sed opera polius verbis red-
    psctore crcscere neque prius sedari quam virtua
    , , didit. El alter : adhmrere se &oc\o tanta: mercedis y

    eoruin famam atque glorium adeequaverit. Hoc uti-


    , lanlrque mililice. Quae pluribus enarrala sanctus
    que compendio cum moribns industria forlilu- , , doelor in Ccnfessionum suarum libris complectitur.
    dinc majorum suorum aemula contentione, ciscer- , Quod probatum habet Sapiens , ubi ail : Justorun\
    laiuros facile posteros ; atque ad non imparein semila quasi lux splendens (Prot. IV, 18). Ac illud
    laudem enisuros. verissimnm nostri Salvatoris : Si quis ambulavent
    Neque multo aliter complures Chrislianae militiac in di&, non offendit quia lucem hujus mundi vidtl
    r ,

    sectatores, et duces , conceplis ex simili occasione (Joan. xi, 9 ).

    (54) Seneca , lib. m Debenef. , cap. 28. (26) Vidc S. August. lib vm Lonf., cap. 7.
    (25; De litllo Jugurtb. posl iiiit. (27) S. August lib. vui Conf. eap. 6, 8
    : , , ,

    2l V ITA. 1%
    Cu rci vicinum est, facitque plurimum , gentis A ribus comprobata diceretur . ubi tamen optimu^
    sviae clariora facinora , nuiio temporis tractu inter- quisque facere, quam dicere ac aliis benefacere,
    morilura consignare litteris. Scripta ilidem et nar- seternae remunerationis iiituitu , quam laudis l.u-
    raliones virorum nominatorum in lucem efferre, vel inance ambilum qwserere malcbat, ut de candidis-
    sic luculente versaturos in notitia sequenlium sa> simo Prsemonstratensium canonicorura ordine fer-

    culorum [Eccli. xxxix, 2). Quo illud poetae (28) me loquitur Aubertus Miraeus (oi). Yerum ut esi
    quisquam non immerito inflectat : non absque. iterato mentis singultu deperdita re-
    Vile latens virtus : quid enim demersa tenebris quirimus, desideramus integra , amamus intacla
    Proderit ? Obscuro veluli sub remige puppis , Ex non paucis enim ,
    quae superanl clarissimorum
    Vcl lyra quw reticet , vel qui non tcnditur arcus virorum pignora, et vitio, opinor, ignarae aut
    Et concors est Sirachiriac gnomologia : Sapientia ignavae transsumptionis ( non eniin ad hunc mo-
    pjbstondita , et tnesaurus invisus : quw utililas in dum et decorem lypographicis sudoribus excultus
    fitrisque? (Eccli. xx, 52, 41 , i8.) Itaque non alilei orbis formabatur ) suis mulilala vibicibus , et de-

    quam Zeuxis inter pictores nobilis Junonem suam formala vulneribus , velut Scaevae apud Caesarem
    speciosissime effigiaturus virgines regionis pul- clypeus , ad manus devenerunt. Hanc novercantera
    cherrimas conduxit, et a singulis aptavit quod *» cariosae aclatis sorlem aucloris nostri salutares
    pra-stantissimum in quaque esset : virlutis etiam fetus admordissc graviter, in consequentibus do-

    avitae studiosis ipsum praeslandum venit. Ab exero- lenter commemorandum occurret. Quae vero quo-
    piis, inquam , sermonibusque Patrura suorum in , cunque ex casu elapsa defluxerunl , nunquid ex
    quihus viva animorum efiigies eliamnura respirat placito revocamus ? Hic quispiam nihilo amplius
    jel iitteris demandata perennal , vitae suae et disci- faciet compendii quam ille de quo poeta
    ,
    , :

    plinae rationem formandam hahent. Ruslieus exspeclal dum labitur amnis et , , ilte

    (29) Jtide sihi, suwque reipubliccc , quod imitentur, Labitur, et iabetur in omne volubilis wvum.
    capiant, inde fuedum inceplu ,
    foedum exitu prospi- Pariim igitur quae ex manuscriplis, praeserlim
    ciant quod vitent annalibus, quos oidinis sui meditabatur Mauritius
    qaw mox imitere legas, nec desinat unquam
    (30) Et a Prato , apud Ambianenses , in Sancti Joannis
    Tecum Graia loqui tecum liomana velustas. , ccenobio canonicus rerum stu- , veterem certe
    Antiquos evolve duces , assuesce futurw diosus, sed prremalurae mortis casu iu conamino
    Mililiw; Latium retro le confer in wvum. nobis creptus ,
    partim quae ex ipsius auctoris re-

    CAPUT \\,
    liquis operibus observare sparsim licuit, conqui-
    c •:
    in quemdam deinde narralionis ordinem re-
    Dicendorum circa auctoris vitam ratio sivi ;

    ac unde petila. dacta conduxi.


    Memorandos lilterarum parius,quos sapicnlis- Ipse siquidem , in non absimili ascribente Ter-
    sirni magistri depurata mens olim profudit ac in- , tulliano (32) , loquitur in stylo , auditur in cera .

    sequens aetas parlim invidiosa ofludit tenebris, par- manus omni sono clarior, littera omni ore vocalior.
    liin confusa serie , pvcloquc impolito immodice Et nunquid quispiam Patrum ejusmodi velustiorum
    corrupit , succollanle divinae gratise pracsidio ,
    quae domeslica usus consuetudine ipsps penitus coram
    suaviler dat omne boitura velle , et fortiter perli- dignovisset, quam diligens leotor ac inspector; cum
    cere, lypis emaculatioribus, atque usui plurimo- scriptis eorum, mentis purae et defaecalae reliquiis,
    rum daturus, ex dcstinati ratione consilii futu^ frequenter confabulatus ? Vix equidem opinor. Imo
    rorum existimabam, si prsemitterem qua3 vilae eflicacius fortassis ausculles aut altius insinues in ,

    statum gradum, lempusque auctoris contingunt,


    , cjusmodi tractatores mortalis aurae exsortes quam ,

    et circuinslant Majoris nolitiae, in qnantum pro


    : consortes mortuos quam vivos. Sic amice con- ; ,

    tempore assequi dalum fuit ac clarioris famae ar- ferunt, docent fideliter, deterrent fortiter, consu-
    ,

    gumentum. Prienosse siquidem, in quam quisque D lunt sapienler, consolantur bmiler, cilra palpum ,

    scriptor aetatem inciderit, quae patria , qai natales adblandiuntur, instruunt veracter. Demum quod
    oltigerint : quam nactus societatem ,
    quam vivcndi dissimulasse cxistimes, dum vixerunt, majori ver-
    normam professus, quo dignitalis gradu suhlima- borum pondere insonant, poslquam vivere de-
    tus , legentis alque amantis interest plurimum. sierunt.
    Fateor e veterihus religiosorum hominum fami- Verum ab oinnibus assertum video ejus
    ct illud

    monumenta numero et
    llis pretio suo ingenlia lapsu nos lubentiores scripta pcrvolvere, alque ejus doc-
    quodam rerum omnium , et voracitate temporum trinae monita profundius in mentera dimittere, cujus

    deperiisse. Ipsos deinde Patres veritos, quibus in ad omnem sanctimoniam compositi mores ducunt
    corde erat plurimum facere, et minimum de se sequaces animos ad discendum securius, ubi et
    loqui , ne si nimium se efferrent Scriptorum inge- praecognita magistri nobililas iuflammat vehemen-
    nia , virtus eorum potius verbis tradita quam ope- ,
    tius, et docentis confirraat auctoritas robustius

    (28) Claudian. de iv Const. Honorii. (31) In Chron. ordinis Praemonst. initio


    (29) Livius init. histor. (32) Lib. De idol. cap. 25
    (30) Glaud. loco sup. cit
    , :

    f.3 ADAMI PH.l.MONSiKATENSIS 24


    v -• i enin qnid impUui latealii energtsc per ^ tbarii fllium penlucU; qui rex ex cleuco faciue, a
    ductilea opcrum inlnis. perionani oraUo compledi- Francia eaptua Lauduni interiit in quo progeni*** ;

    tiir. Illa Bamqve, ut inqull S.GregQriua (33),vox lu- Caroli Magui in regibus Francoruro defecit. Pott
    beatiui ludiiorum eordi penetrat, quaa dicentis autem Lid»vicnm inquil, tagtt pouimus Fran-
    liuiic ,

    \ita commeudal. Unde duoEccfttias d<><-:oni>us, babct rorum qui de gtnere Hugonis Capcti fncrunt, et per-
    ,

    S Fnlgeotio eearvui Seriptor (34) in Vitl, nccestarta ducirnus eos usque ad huuc, qui in prastvli e.sl , Phi-
    judtc mtur : tita bona ct sana doctrina. Yila atini , lippum LuJuiici ftlium. Post hunc vero Phttippnm re.-

    bor.a tommendal tapienter docenum: dootrvut wre gespvntmus Anylorum , pcrducnies eos <.b Alvredo
    tana ornat tw-ne tivealem. ^ila bona facii amabilcrn, rege Christiauissimo , usque ad huuc Henricum tor-
    doctrina sana laudabilciu. Vitn boua conlinue credi- lium, secundi Ilenrut filium. Post ijucui deindc reges
    lur imitandu : doelrina autem suna nunqnam repu- ponit Scotorum a Malcolmo, atit si mavis,ab ipso
    diaiuta. >ta tottit vccasioncs detraltenlibiis Adamo, bumani perducens cos u-ique
    fbnte gcncris ,

    Joclrina sana rcsislit covtradicentibus ad hunc, WiUelraum regem Scotornm. Cujus


    inflt,

    Et • uni uoslro prope synchronus mellili sermo- pater Henricus comes Norlhumbriae et Ifunditomae a
    nis Bernardus (35) : Niltil etenim hac luce ctarhxs, religiosissiino rege Davide progenilus , lotaque pie-
    ;.•/',-/ hoc gloriotiut testimonio , cum teritas in mente B tate, ac ore refercns, in ipso eetatis flore, iromatura
    fulyet , et mens in veritate se videt. Neque pluribtis morle eum pravertit; in abbaiia de Calco, narrante
    ve!i:i! sententiam ab omni vctustate et frequentia Redinero inGcnealogia regum Scotiae (37), amio 1 152
    lanctorum Patrum, et quorumvis scriptorum bie sepuitus.
    morari. Duodecimo igilur sr.cuio salulis nostr* sub Ale-
    CAPUT III. ?vandro tertio Pontifice-Maximo, Frederico .t.nobarbo
    Qno tempore Adamus n&ster vixit. Errores caslujali. Romanorum imperatore, Pbilippo Pulchro Franco-
    DeGnili noiitia lenipori», quo nosler floruit, pii- rum, Henrico tertio Anglorum , Willelmo Scotorum
    mum quasi fulcrum subslernendum est , cui reliqna rcgibus ettloruisse nosti iiui in jiropatulo est. Anno
    mrrationis ercpido insislat. Et ne libera cuiquaui quidem millcsimo cenlesimo octogesimo, cum libroa
    a vero deflectendi ausa prabeatur, visum est ipsa- De tripart. tabernaculo illuslri ac erudito ahbati
    inel verba auetoris asoribere liquidum hac dc re J.oaurni de Kckhot: (aliisCalco, vel Kelzo) inscri-
    testimonium fcrenFs. In libris Detripartilo t;'berti:i- hcbat ; cujus ad Adamum de hac ordmanda fabrica
    culo sex nuiiidi aelates, recenscntis hiec sunt ver- elegans prostat epiatola. Concinnaverat ante hacc vo-
    ba (30). « luinen cenfum bomiiiaruro ad suas professionis ca-
    Prima <vtos ab Adam usque ad Noe~, habent annos nonicos PramonstraleQses destinatum, atque allerum
    qumquaginta sex; secunda a JS'oe ns-
    vdlle sexcent,os de dulcedine Dei (el nos alihi ('islinctius refere-
    que ad'Abraham hnbcns annos dnccntos nonaginta
    . mus) (38). Libri Dc Gontemplalione postcrioiesejus
    duos , tenia ab Atraham usque ad David habens nisus fuere.
    annos nongentos quadraginta duos quaila ;
    ve.ro a David Ex quihus illud firmiter confeclum hahes f quod
    usque ad transmigrationem Babtjiov.is , habens annos anno scpluagesimo atquc cclogesimo sa^culi duode-
    oclingentos seplup.ginta tres ; Quinla autem a trans- cimi, ab insfiluto ordine Pramonstratensi,quinqua-
    migratione Babul»nts usque ad Christum , habcus ginta, abobitu S. Norbertiejus fundatoris, triginta
    annos quingentos octoginta quinque; scxta vero aHas sex, a discessu sancti BernardiCIarae-Vallensis abha-
    a prrma Christi advenlu ntque ad sexundum : ex qua tis quem noster sub tacito nomine sancli et sapien-
    (fttidem wlute jam anni mille cenlutn octoginia trans- lis viri alibi allegat (59) annis admodum septcmde-
    acti sunl. cim , multa pietalis ac eruditionis, multa pradicandi
    Ai(|uc iterura ejusdem tractatus capitc duodt( i- verhi Dei celebritalc atque facundia pn^celluit.
    mo etdecimo
    , tertio; dignilalis cum ecclesiaslicre, Dimovendus ita.-juecrror Anlon. Possevini in Appa,

    tiun civilis ordinem el griidum evolvens, pontiflees D ralu sacro, aicntis in h;ec verha : Adam ordinis
    Romanos a B. Petro apostolo conlinuata serie pro- Prcemonslrattnsis , Parisiensis profexsor , «nnoi5i8.
    sccufus , suhsistil in Alexandro successore Adriani cdidit tibrum, qui Beuttv Dei Genilricit inscribitur
    qucin cjus nominis tertiuin in ha?c Jempora g.edisse ub% agit de ordine et habitu ct professione religioso*
    exploratum est. Imperii autem Romani monarcbam rum Praimonslratensium , de tripattilo item taberna-
    in catalogo iuo poslreinum designal Fredericum: cuto Moysis , Christi , Spiritut sancti : de iriptici

    quem eadem eum Alexandro rexisse a?lale inficietui gcnere conlemplalionis. At quam mcndosus , et vert
    ncnio. In texenda autem seric regum Frauciae exor- alienus verhorum iste conlcxlus sil , sublato in se-
    sus a Clodoveo, qui sextus rex Prancorum, primus queniibus fascino, liquebit manifeslius. Nec miruis
    rcgum gentis ejusdein a B. Remigio baptizatus hic defleclit in brevi chronico suo Praeuionslraiensi
    Chrislo noinen dedit , cos uique ad Ludovicuin Lo- Aubcrtus Miraeus (40); uhi ad annum 4518 , duos

    (53) Curac Pastor., pail. |l, rap. 5. (37) Vide Reusner. hnGeneal. regum Scoti*.
    I54j In Vila S. Fulgentii, cap. 1. Parle n, Prolog. cap. 2.
    (38J
    (35] In Canl. serm. 85. (59) Parte n, serm. in prsef.
    (3H) Detrijiart. taber. par. II, cap. 6. Auh.MijaeiinChroiiicoPia?reonslr.anl5'18.
    (40)
    r> VITA. 26

    cognoaiines, at immcritOj soriptores referi. Ct quod A lute animi illud lasciviae jumentum , ut loquilur

    inagls fortassis mireris , e nostm hic sua haesit S. Hieronymus , domare, et vacare ccepit interiori
    aqua Martino Mertz, viro alioquin apprimedocto, in cultui, ut nnjrclicis spiritibus familiaris, laudes,
    lcactatu tle instituio canonirorum Pracmonslralen- rhythmosque Virgini matri, quam singulari affectu

    sium. Yeriun hi, etsi qui alil, levi et voluhili oculo lotus dcperibat , decantanti faees iili ipsi accensas
    per paucas auctoris pagellas oberrantes, lempus ira- subintnistrarenl : quem frequentes adeo ecstases ab-

    pressionis aiiquerum ejus operum,ac selatisqua 2o- ducebant a corpore, ul in sorlem eorura jam nunc
    ruit , sinc ulteriori iudagine proiniscuum habuerunt. transivisse corporeaeprope molis expers viderelur :

    CAPUT IV. dernum B. Miloni ad Morinorum episcopalern ea-


    thedram evecto in praefecluram Ecciesiae S. ludoci
    Nomen ejus ab alifs discrdum, agnomen Item, et
    putria. in nemore (alias Dom-Morlincnsis) suffectus veri

    Ab eventu nomen pluribus accommodssse vetc- pastoris virtutes et miinia ibidem absolvit anno miU
    rea legimus nunc pro integritate pxivata alias pro
    , ,
    lesimo centesimo sexagesimo quinto.
    dignitate publica. Earationeapud Romanos T. Man- (41) Alier fuit Adamus archiccenobii Praemonstra-

    lius dictus Torquatus a torque aurea Brennoni , lensis abbas el praefeclus generalis ordinis,quia

    Gatlorum Scnomim duci detracta; M. Valerius ab B muUiplicis doclrinx' noniine commcndatus subCtfr.
    opituiante corvO , -dicius Coninus. Q Servilius a mente V, consilio Viennensi interfuit: niultos dein
    Fidenis expugriatis, Fidonas; unus deinde Asiaii- a primoribus favores promeritus, exacto viginti

    cus. alter Africanns, hunc moduni. et pUires in duorum annorum regimine, anno trecentesimo vi-

    Apud Grajcos Dion Prusius, vulgoChrysosiomusab gesimo septimo ,


    post millesimum bac vila disces-
    ct4s aurei eloquio; Ptolomaeus Evergeles, a bene- sit. Hujus proefecturam excepit Adamus sccundus.
    licentia; Phocion apiobitale Oreslus; Damippus ah cjus nominis pnepositus generalis , qui laydis pri-
    audacia Ceraunu». Quis nesciat Hebracis initio hon stinae et sanctae eonversationis non minua, quam

    alia ratione, quam abipsis rebus appellalos signir nominis haeres , evolutis sex annis in eo honoris

    ficantissimis nominibus? Nec omnino Christiaai a gradu, anle altare majus Praemonstrali morlalis cor-
    simili nomendatuva descivcunt : qui nomini, quo poris exuviis depositis, anno 1333 hac vita de-
    per sacras undas abluti disceraebanlur, aliud a loco funclusest. Neque in alios eognomir.es mihi licuit
    originis, professionc slatus, dignitate slirpis su- offendere, qui famae clantatem dignitale regiminis,
    peradditum eonsciverunt. Hoc propius ad.rem nos- aut Hhistribus ingenii monumentis in posleros trans-
    tram, atque olim usUatius, ut qui curis saeculi pvo Ex quibus
    miserunt. liquet deponendum Aubertum
    ctil habitis , vitae perfectiffiri et regularibus claustris C Miraeum, cum inquit (42) : Adamus Prmnonstraien-
    scse arctius mancipassent , nomen avitae, si quod *:'s el totius ordinis pra^fectus aeneralis, vir admcdam
    crat, dignitatis exuenles, ab accepto sanctioris vitae dnctus, scripsit libros tres, nostrum videlicet aucto-
    proposito, vel natalisolQ invenircht. Atque. ea de rem atqueopera accensens.
    causa Adanius nosier a professione religiosae tjtae, Scriptor ergo nosler antiquioris, ut patel, aevi, ab
    suppresso majovum claro nomine , communi voca- horum pnefeclura discernitur: qui Praemonstraten-
    bulo Praemonstratensis , in manuscriptis codicibus sis agnoicen mihi visus circumferre, vel ab illo no-
    nunc Anglicus, modo Scotus, alias Anglo-Scotus bili archiccenobio, quod in tractu Laudunensi situm
    agnominaiur.- Loti ordini professionis nomen suum communicav.n
    Neve ipsnm Adami nomen quempiam in transver- vel a religiosae vitae statu ;
    quo paclo a Carthusia,

    S'>im agat, huic «etati viciniores, eonomine celebrali etCistercio, a,c ejusraodi niatricibus Ecclesiis, quao
    tres prajter nostrum ,
    quera priemar.ibus habemus, ab iis derivantur , aut subjacent, nomen ciclrins
    reperiuntur cognomines. Primus S. Norberti disci- muluantur. Atquam scriptorinostro nala!em,quam
    pulus, patria Metensi oriundus, iliustris prosapiae sedem auspicandae sanctioris vitae ascribendam re-
    fumosas imagines insigni inorum sam titale egregie ^, mur in sequentibus relegimns.
    esluiit. Tenei\e ;ctatis adoiescensLauduniGalliarum P3triam auctori nostro non aliam ab Anglorum
    cuidam Rudolpho litteris excolendus in disuplinam rcgno assigcem. Hocin fronte expressum praemillit
    traditus, aegre admodum iimosas pubcrtatis lubricae vetustus codex manuscriplus apud religiosos Ccelcs-
    scatebras ac illecebras superabat. Quadara autem die tinos Parisiis. Magislri Adami Anglici ordiuis Prce-
    cum Norberlum more suo graviier e suggestu into- monUratensis sermones. Atque in id ego sim pro-
    nantcm de dignitale animae et flagiliorum indigni- pensior, ut ex Berniciorum provincia oriundmn
    tate ,
    de saeculi hujus fugacitate, et semper man- accipiam, parle olim Northumbriae , ejusque cum
    sura ajternitate eum cseteris auscultasset, mox ve- Gallovidia subjecta regulo. Eam priscis leniporibus

    henienti adeo terrenornni fastidio corripi, el super- australes incoluisse Pictos,ac intra limites regni
    purum desiderio acccndi, ut ultrooratoris et parentis Scotiae contentam ; tainen et aetale Vener. Redae, ut
    optimi stalim prcmeret vestigia, et missis fluxis om- aiibi merainit (43), et multo post regi paruisse An-
    nibus, se Deo consecraret, Qui tanti posthaec vir- glorum in compevlo habemus. Nunc igitur natalis

    (41) Pagiusin Biblioth, lib. tf, fol. 470, cap. Mihi (42) Mirseus in Cbron. Praemonstr. an 151b.
    ellib. v, fol. 939. (43) Lib. |ii liistor. Angi. cap. 4.
    ,, ,

    27 ADAMI PK.EM0.NSTRA7K.NSrS 28
    so!i, (juod Bernlclorum sedcm staluimtis, ct Scolos A nius; placuit vobis cx humilitul, precari qu dexpotes-
    propius attingit, nunc regni, cujus tenehaiur Ijmiti- tatc voliis licuil i.vperare ut libium, quem de titber-
    bus md( totius inaulx, (\ux a Dominaliori partc, naculo Moijsi una cum pictura. ante lioc biennium
    ouud cxtcros pnesertitn nonten Anglix complectitur, roqatu qiiorumduin friitruin nostrorum, et maxirne
    i^nomen (criptori nosiro adaptare I>is at<pic illis viri ilhistris Joanuis cujusaum abbatis, qui in terra
    a Uibnit. nostra est , composuimus , vobis transmilteremus.
    Eome plane ducunl auclor Bihliothccc Pracmon- Quain terram cum Joaimcabbrttccoinmiinem.quosve
    ItralepsU i-ii): Adam, iinjuiens , Prwmovsl ratcnsis fralrcs nactus, e.x iisqure palam sng^cssiiptis, quis
    ordiuis naii.neet profcssione Scutus , vir tnultcr pie- facile conficiat. Et si cui forsan non factuni salis
    tatisetdoclrinw, seripsit multa, eaque prwclara M.ai- sciant , ait alibi , (48) inspcciurct tabuttv htljtti quod
    rilius a Praio (45), cujusannalcs probe Ambiani in- sicul nos, prn eo, quod intcrra Anglorum, et iti regno
    spexi : Eodcm quoque anno scittcet 1180, Adaui
    , Scolorum sumus, Anglorum in ea, et Scolorum posui-
    prwmonstratcvsis ordiuis, in Scotia canonicus ; quem- mus regcs; ita quoquc possunl ipsi,si forle aliam, secun-
    que pulo non aiium ,
    quam Adamum , scu Edanum dum formam istius facere volucrinl; etiam Cliiisiia-

    primuu, priurem , aut abbatem Candidw-Casw, nam nissimos in ea regnorum suorum rcges ponere. Ilic igi-

    wtas et nomevccvvtnivut ; qituvluin ex ejus scriptis ccl- ^ lur cxccplus gcnibus, liic sludia liberalia cdoctus,
    (igere est , rir in swculo ctarissimus , scripsil plurima. qua; immodicis deindc profcclihus adauxit. De ro-
    Sub annnm 1177: Cuca hwc, ait (40), tempora Cliri- gionc auicni barbara traxil nihil. Non amplius ut
    ftianus Cavdidw-Casw episcopus in Caluveia Scolicc cum S. Bcrnardo (49) in siniili loquar qiiain piscts
    reginve , canonicos suw Ecclcsiw calhcdratis, jam re- maris, dc salc malcino Quin ut radii solis in loca
    (julures, in Prwmonslratenses convertit. Qua de rc ut oaligantia ct lutosa conjccli, splcndorc suo ea illu-
    fundjtur illius Ecclesiw nominalur in obituario Prw- slranl, non inquinanlur; sic in agresli quondam pa-
    monstratevsi Xonis Aprilis. Vocali ex viridi slagvo tria rcsplcnduil candorc virlulis, ac mulliplicis doc-
    primi cancnici, cl eis primusprwlatns, seu abbas da- trimc stirc Iuce : Sapicntiam dictitans tororem suant,
    tus esl Adam, $eu Edanus,eo nomjne insignitut in el prudcnliam vocans amicam suam.(Prov. vn, 4.) Scd
    obituariis. Convchit in eam scnlcnliani Dcnislcruin ubi priiiseiim dcposita pioctcxta inspcxerimus.
    De scriploribus Scotiie, queni expcndcre non licuil. CAPUT Y.
    Deinde Syntagma Vitre ejus, quod Antuernisc asscr- De adolesccntia in swculo transacta, ac amplcxu
    vatum apud canonicos insignis Ecclesiae S. Miciiac- retigiosi stalus.

    iig in novem digestum numeros ipse transsumpsi ~ Q»am \crum sit illud quod c vetcribus quisquam.
    prmo 1629 in hunc ordinem' 1, Adamus in Anjlo- cccinit:
    Scotia; 2, nobilibus parentlbns ortus; 3, fumigmiti- Qnem non corrupil pubes e/frena, vovwque,
    bus gencris et proavorum imaqinibus dereiiclis; 4. Libertas pioperata togne.
    Candidw et canonicw Sancti Norberli; 5, inquadam Qtiis ncscial , si adolescentium mores, coruni ma-
    Scotiw Ecclesia; C , societuti se addixit ; ~,ubi pri- ximc, quos sors nasccndi felicior el forluna opu-
    morum ordinis Prwmonslralevsium Patrum ; 8, qui- lenlior supra caileros exemit, inlrospicial?In prreii-
    bus pwne coavus vixit, spiritu probe inslruclus : et piti omnino cl dcclivi cst illius alalis deciirsus
    sui wvi sodulibus vcrbo et opere prwtuxit, alque quo nisi rclinaculis quibusdam , ceu frcnis salularibus
    posteri formarentur, tnanuexaralum reliquil, Ibi ad- constringalur. Sin ininus , lamcnlis postmodum
    huc anno 1508 erat Henrintspnor. Poslremo inepi- multisquc lufrymis cluat quod improvida adeo ct
    tome Clironica quam Ambiani impressam diclus
    , facilis dcliquit. Accedit cx secrela divini consilii dis-
    Mauriiius edidil an. 1055, Clirimianus episcopus pensationc ncc dcsunt stiper hoc san< torum Palrttm
    Candidw-Casw favenle Feogusio principc Galoadiw, placila, aul cxempla : ut animw virtutis capaces ct

    Prwmonstratenses in suam invexit cathedralem. eis- fertiles, loqucntc S. Augtistino (50)f pr<rmiilanl swpe
    que primus prwfuil Adamus scriptis nobilissiwus, J) vitia quibus hoc ipsum indicenl, cni virlutisiut potis-
    Consentanea sunl quaeipse auclor(47) ad Prjemons- simum accomodutx, si fuerint prirceptis exculla'. Vi«
    tratensis Ecclesi:e canonicos scribit apud quos pcre- vidttm siquidera np.^ura^ impctum, quo antca in dele-

    gre, non slabililer biesisse se exhibel: Obstupaci- riora ferebatur, ad melio>-a transfert divina Provi-
    mus quoties nobit occurrit quaiiter nustram dignala denlia : ut sibi sempcr similis, atque ad ardua as-
    esl celsitudo vcslra parvilatem , et ad vos venienlcm suelus animus sive errori olsequatur, sive virtuti,
    susciperc, et apud vos covunorantem traclare, cl di- non ceslimet se fatigationem primara exuisse , sed
    tviltere a vobit reccdentcm. Et mox : Cum apud vos melius commulasse.
    prwsemes corporaliter essemus, a quibus cliam nunc Quorum consideralione defixus,et suo erudittts
    iv regno Scolorum positi spirilualiter ubsenles non su- experimenlo auctor noster inclamat f*
    51 ). Non cx

    (44) Biblioth. Prnemonslr. lib. i, cap. 17 (49) III Vita S. Malachii.


    (45) Maurilius a Prato in annal M. SS. an. 1180, f ,j0 ) S. August. contra Faustum , lib. xxu
    (4iij Idcm ad annum 1177. cap. 70.
    (47) Epist. ad Prycmonstr. (51) Seru). { dc Adventu.
    (W) De tripart. tabcrn. parl. m, c lo.
    !

    29 VITA. 50
    mente excidit vobis qualiter dudtnri ambulantes A mihi ad patrem, si forte misereatur, et pronitius

    vias non bonas, sed scquentes iiupetum vestrum, et fiat pcxatis meis. Hacc intra mentis adyta trdclan-
    euntes post concupiscenlias vesiras . eurrentes ad-r tem conspjcit piissimus Pater, fibras cordis ejus n>
    versus Deuin erecto collo, per plaleas Rabvlonis sub luminando occurnl adjnvando compteclitur dona
    , ,

    Pharaone, lutq voluptalis in ^lgypto sordentes.et gratuita iniperliendo. Deinde patrio aflectu in col-

    vanitatis palea leves, errobatis peintus sicut oves er- lurn labitur, ut jacentem erigat, ut peccatis onera-
    rantes. lpseaulem Salvatur vesler, qui dives esi iu tum, et in terrena defiexum in superna reflectat,

    misericordia pastor el episcopus aniuiarum veslra-


    ,
    ut cerviccm jugo pravae servitulis exulam suaviori
    rum, propier charitalem suam , qua dilexilvos, mandatorum stiorum sarcinrc praeparel. Denique
    cum adhuc talcs essetis, misertus est vestri cripiens quem amicitiae suce vult consortem, eliam munc-
    tos de poteslale tenebrarum , ot transferens vos in rum sttorum f;>cit participem. Nec vaev.um deside-r
    len am banc valde bonam in qua nunc habitatis. , ral, sed ormtum. Profert stolam, qua prislinam
    Emisit namque manum suam dc a!to, enpiens et infirmitalera spiritualis snpienlinc virlute convc-
    ii' crans vos de manu (iliorum alienorum cducens , siiat; annulum, quo sibi eum stabili charitaris et
    nihilominus vos de iacu miseriae, et de luto fjecis, fidei sponsalum fcedere consoeiet calceamciita prsr>- ;

    staluit supra pctram pedcs vcslros, immittens in os B dicationis Evangelii, ut qui andit,dicat, Veni {Apoc
    vesfrum canticum novum , carmert Dco vestro, xxii, 17). Denique vitulus occiditur saginatus, cum
    mutatio dcxterae Excclsi ! o manus Dei vob>si um mysleriorum aanctorum potitus consorlio, ipse fi-

    bona! o voluntas beneplaeens ei perfccta, et gra- del<bus ea dispensat, et repletus sicut adipe et pin-
    tuita gralia ,
    qua vobiscum misericorditer actum guedine, in labiis exsultationis oris sui claustra onw
    jam vitiis
    esl, ul illis virililer dominemini ,
    quibus nipolenii Deo consecrat.
    quondamenervjler eratis prostrali, sp'rilu facta car- Sed juvat verbuui propriacconfossionis attendere,
    n's mortificando, exlerminantesgciites illas alienas at quasi furlive susnper? aure demissa venas su-
    el possidentes tci ras earuin surri ejus (Jnb »v, 12). (54) anime, quomodo di-
    Atque extcmplo haec ad se perfinere singularius gne in sensu comprehendes qv.od te in sccculo lalem,
    deinonstrans : Quia veio, inquit, multos hic video, qualem te ibi fuisse reminisceris, lam patienter su-
    qui a pucro cum Samuele in tabernaculo enutriii, ne- slinu.it, tam mhcrkorditer vocavil ? ibi longanimis,
    quaqxiam sicutnos dc, longe venerunl, exhoriamur cos hic autem misencors. Vocalum lanto talique ornatu
    attentius, ut et ipsi Salvatori suo non minus se debi- jv$titice decoravit ?Dans tibi, ut omni tavpore vilce
    tores agnoscant, quia idem est, qui eos custodivit et
    q tuw ab his le contineas, a quibus vix aliqua die te
    gui nos erexit : modo quidem bono, sed direrso, no$ abstinere valebas. Et quod etiara hora modica susti^
    et itlos juslificans revocando ridclicel nos, conser- nere taboriosissimum fuit, jam omnibus diebus tuis
    vando illos. Abierat ilaque longius a sc quadam ferre suavissimum sit. Gratias tibi, Domine bone, et
    juvenilis aelatis abreptus liccntia, non regionibus dulcis, benigne et suavis. Tu me creasti non exnlen-
    segrex, sed moribus, non terrisdiscretus, sed stu- tem, tu perditum redemisfi, tu vocatum justificasti,
    diis, et quasi interfuso vanitalis saecularis aestu, di-
    remittens mihipeccatamea, largiens dona, nssiduita-
    yortia habebat sanclorum tem in tcctionc, devolionem in oralione, i,iudium in
    (52) A quo ut dissimilis telrain desexla recedit;
    mcdilatione, dulcedinem in speculatione, puritatcm
    Sic vita merito proximus esl similis. in contemplaiione, sanitalem, proul milii expedire
    (53) Etenim qui recedit a verbo vitae, esurit; quj nosti, Iribucns in corpore, ut ad opus bonum reddas
    recedit a fonle, sitit; qui recedit a thesauro, eget; et validum ; et alinuanda infirmilatem, ut a tnata
    qui recedit a sapienlia, heLelatur; alienusa virtute actione retrahas, timidum efficias. Semper et in
    ei
    dissolvitur. Ccepit ergo cgere, qui thesauros sa- omnibus salutem nrcam zelans, bello mc tentalionis
    pienliae et scientiae Dci, qui divitiarum cjus altitu- me rnrsus
    [atigans, quielc pacis eonsolans : ibi ne me
    dinem adhuc ignorabat. D ettollam, hic aulem ve nimis pusiltunimis fiam. Ubi-
    Verum sicut benignus parens erroneum per que el semper mihi assistens, el omnia mea, non so-
    abrupta vitiorum filium inluilus, per matrem ei dc- lum bona, sed et mata in bonum mihi cooperari fa~
    nuntial palernam indignationem , ni supplex re- ciens. Adde post hcec, adde et ad hwc quia h,rc cmnia
    deat ,
    gratiam et munera , si obaudiat ; sic Pater niliil merenli conlulisti, Quidenimego prius fcci% ul
    ille miscricordianim divinae gratiae favorem, quasi lot me , el talibus tantisque donis dignum judicares?
    melioris coepti genilricem ad eum deslinat, voltin-r Nihil boni, nihil non mati feci, el ipse cmnia bouu
    tatem excitans ut velit, potestatem praebens ut pos- contutisti..
    sit. Cum lerritus et concussus : Heu, inquil, quid Et conversa ad suos orationc (55) : Jam ubi est
    feci? ubi fui? Recessi a Deo meo, Crealorc et Re- impetus ;
    f-.ritus, illuc gradientes, tota vita exerccre
    demptore uieo, paulo mintis habilans in inferno ; et pro ludo lenetis. Sublimia quidem, et non minus dura
    pimis eheu ! securus stertens in umbra morlis ! Ibo quam nova Sublimin assero, quia quodant modo tu-

    (M, S. Prosp. Epigr. 80. (34) Serm. 45 Advenlns


    Vide juclorem De Tripl. contcmpl., par. ui.
    t!>5)
    (55) Vide Serm.'t4 Auvcnt.
    § 10; et serm 9, par. i
    31 ADAMI 1'U/OONSTnATENSIS M
    pra naiurum; r.t v<: ni> quantum ad vcterem consue- A leti.pura diccceseos Laudunensis caenobiun. Bnci-
    CU'. mra rf/io propier mfirmiifliem carnii> \e- tiense eflert beatas uiemoriae lvoyardum Scotonun
    xlrir. ll.ic jurt l. -nmnuium \erunl, ct trfmut quia regis liliuiti sub 'aica ac humili professionc, imil-

    terwm ttt tttttmonium eorum, crtbta, tpus cxercetis Laram virtulum trere nobilem. falein suspcxit ln-
    jehniia; continua , tjuat ttucitu rigilke : ittrc ,
    quam sula n Marix ordinii Pnemonstratensis in Gddria
    circumfcriis, viliius m liaPttu : lnec, tiuam sustinelis, beatum Robertum primum abbatem, cujus agnatus
    asprrUusin ticlu tutc anam exercetis, parcitas m IJenrin primi Anglorum regis sanguis, ct sanuaj
    aff-.in ; omttia, <n i.u dtcutn, corporis vestrt nembra conversationis dispersus odor regem ad suhmittcnda
    lidiano murlgrio tx\ ntc ipsnm ttiam t>o- donativa plurima ejus Ecclesiae suaviter inflexit.

    . potsstaic habenUt. Cc/iilicil : Igittir per Nec memorem Ricbardura Anglicum viue innocen-
    graliam Sattatorit nostri sulruli tumut, ei nos qui tia et doclrinae eminenlia in Arnsbergensensi ^Yesl-

    longe fuimus, ct illi quiprope invenli suni. Dei enim phaliae coenobio anno Domini 111)0, Inler Praemon-
    donum esi, uc ijuts sive ex nuois, sive cx illis in hoc stratenscsilliislreui. Cujus dexlra qualiior ab obitu
    gtorietur. 8UO lustris priraaevae integritatis tenax, inter san-
    (56) Si guid entmrecli gtrrmut, Domine, auxinunte ctorum deinde pignora non morituram laboris et

    Te gerimus ,u -orda movc, << vota petenlis, n merili sibi vindical memoriam. Sic cccltim spopon-
    Quardarevit, tribuis; tervant largita, crednsque derat, cum primam, revera, Praemonstrati ordinis
    De mcriitf merita, et cumulans tua dona corcv.is. fabricam mirabili visione designatam circumstri*

    CAPUT VI.
    berei ^58) : pendeuti namque animis rrovelku so-
    cictati Salvator noster Jesus e cruce pendulus
    In qtia eertetio ritam religiosam professus te pri-
    mutn Uco devotiit, ctaunlralis qutelis praxo sin-
    promicantihus in eum sepienis radiis, B. Hugoni,
    gularts. primo a S. Norberto pracfecio ordinis, eonspicuns
    Qu;e Jc praeclartestmis .;ris conlenlio, ac opmu- ingenlem peregiinontnt oslendit a quatuor nmndi
    latio lrgitur. nl piura oppida ct regna natales illo- parlibtis confluentcm multiludinem, qua; supplici
    rum sibi vindicarent , uique alia rtrrsus pia <:ol- gestu, dato osculo ae adoralo Bedemplore, velit
    hictaiionc cives suos repeterent, ea len> de Adanio accepta qtiaqiiavcrsum licenlia repedabat. Quos S.
    nostro complores opinantiuni tenuit riivcrsitas, tit Norbcrtus venturos interpretabatur lirones novam
    Galli suuni decenieicnt, Angli siiunt inseriberent, hanc mihtiam iniluros, ac per omnes mundi reg o-
    :

    Scoti siuiin dkerenl, Noilhumbri suum essc inqui- nes in unem gosturos. Verum siquidem fuH, ait Vitaj

    linum contenderent. De patria quidem, quu; mor- ejus (cap. 27) contemporaneus scriptoi qttvd snb~
    r
    tali3 vit3i eemmunicavil origtnem, senteutiam secvia actio quotidie msinuat in his, qui reliclis u:n-
    ineam, rniam tunc assc([iii p.jtui, expressam dedi. nibus, ul piregrini veniunt, et professione , quasi
    At spintuaUs vit;c incunabuhi, et sanclioris disci- osculo dato. fucia, ad oblinendas pra:liorum acies ad
    plina) exerciiia non alibi huic assignera, quam in diversa» natioms recedunt. .1 m«i i usque ad mare tubn
    /tobili Prseraonstralenai aiohiccenobio. quod leslc sonuit , el ipsorum audita est vox, in qna et opera Dei
    Paulo MoTigeo {>!) tn sua bistoria De religionum nmuifesta sunt, et exquisita in omnes voluuiates ejus.
    i •ngiiif, lanla fei.unditaie mox ab institutionis suse At nostrum propius ut relcgamus, et aliquid pro-

    nrimordiiii exerevit, ut milie oetingenla tam viro- babili indulgeamus conjeciuiae, annos admodum trU
    fitin ,
    qiiant sanclimoniaiiiim nmnasleria (praoler ginta ab Ordine inslituto sub vegelo et felici regimine
    alias ininores Ecclestas, qnam plutimas, qtias prio- D. Hugonis, salutis circiter 1150 in Praemoiisira-

    ratus, grangias. parochias jippellanl) arite anntun tensi soliludine, cum Abraham patre mulliludiiiis,
    doceiitcsimum nonur.i supra millesimum connume- qui et excelsus dicitur, tetendit tabernaculum (Gen.
    raret. Hic. inquaiT., spirilus sui religavil primilias, xn, 8), quod peregrinantium vel miiitantinm est do-
    hanc coelestis ntUHiae >lelegit slationcm ; hic per micilium (59). Quem in proferendo ex se actionem
    peluara Deo nuitcupatis voiis firmavit servitutem. p bonam, quasi generando prolem sanctam fervor
    In hauc piiiguern et fecundam insertus olivam, oleo Loni desiderii fecundum, ct rectitudo intentionis

    mvstico eximdavit. soliDeo placeudi reddcbat excelsum. In Angliam


    Nee qucmquam uimoveai alicna patria, quam in quidem cx Liskensi pvimum celebn tum ccenobio
    regno Anglorura ci figimus.Pra tf-rquam cnim quod palmitcs suos extendisse ultra mare PraemOnSlra-
    Angli ea teinpestate bonam Galliaj paitem inside- lenses refert Clemens Heynerus in suo Apostolatu
    rent, plurimos tironcs ex dissitis Chrisliani orbis annum 1146 Stephani regis de-
    Benedictint) sub ,

    ]»!agis divintrs Chrisli amor, et virtutis capcssendae cimum, (Mauritius ad annum priorem trahit) quos
    sliidium, iinssis Spebus mundanis, el nobilissrrais vulgus, inquit canonicos albos vocavit, atque
    ille,

    in comitatn I.incolniensi S. Martiali dicatum


    avorum tltulis, cum in Praemonstraiensi, tum aliis posuit

    ejasce ordinis rccenii sahctiiatis odore fragranlibus mcnasterium Petrus de Saulia, vocatum Neuhousc,
    lamiiiis excivil, atque infiaminavit. Talem sub hax id esl, ilomus nova. Verum ad boreales Angliac par-

    (53) S. Prosp. De ingr. c. nH. (55) Bibliotb. Prapmonsir. lib. n, c. 19.


    (57) De relig. orig., c. 57 cl Biblioih. Ptcem. (o3) Vide auctorem, scrra. 56.
    lib. i, c. 18.
    33 VITA. Zi

    tes, qu:c Noi ihumbriam et Scoliam adjaeent, nou A (63) Libertas nulla est melior, majorve potestas,

    aliunde quam ex illustri arcbiccenobio PraBmon- Quam servire Deo, cui bene servit amor.
    stralensi virorunt spiritu ferventiu.a, el speciatiin Absque jugo posita esi ditioras amica voluntas,
    quae SanSefiele in Glascoensi dicecesi onterminatur, Quaz viqet affectu. non qemil imverio
    profluxisse colonias eompei iraus. Sic exerte Mauri- CAPIT VII.

    tius io sui» manuscriptis annalibus Feoguzium co- Qualitas ordinis et disciplintr ¥rfrmonslrai<>nsis
    in Nccrologio sedis apostolicui approbalio, invida insecialio.
    mifem Galoadire quarto Idus Maias
    Pramonstratensi fimdatorcra abbatiarum de Sanle- Sublimis illa mens Norberii ccelestibus roboraia

    et Sedis aoimarum di- prcesidiis, ac instruCla auviliis in ioco, cui Prseraon-


    iieti fquae et Viridis stagni ,

    stratum non abs rc nomcn est, annoa admodum tri-


    citnr) atque Candidae Casae inscribi, de qua rursus
    redibit sermo. Neque ex alia matrice Ecciesia, quam ginla priusquam noster in eam vailem spiritualis

    Prsemonstrateiisi tianslatam uninediate propaginera


    uberem frumenti, instar Iflii gerrninalnrus descen-

    stagni arubitum muiiarum tutum deret, eieganti adeo commistione ordinem siruiu a
    ad Viridis iilius vii

    turgentcm racemis, catalogi, quos recensentes mo- beatissimo clmaximo viro Augustino Hlppoiu-.-regio

    hasieria licuit inspieere, pari conspiraul assengu. jnm diu propagatum attemperaverat , ut niiiil pristinse

    Inier primos hosce socios novosque colonos habeo B clericqrum dignitatis ,


    nihil velerum monachorurn
    Adamum nostrum, qui primura in Viridi stagno, observantiac praetermisisse rnento viderrposset (64).

    deinde ad Candidje Casae gubernacula suhlimatus, Non aliorura luculenlnis incidit lestimonium, quam
    speciab.ii sanclimonia el benignitate composilos vcnerabilium praesulurn Guihcrti a Novigcnto, al-

    xnores egregie extulit. que Henrici monachi deinde abbatis S. Mait ni apud
    caiquam videbitur diversa opi- Nervios, et Philippi Bonae-Spei apud HannOltes, qui
    Nec aliter faeile

    «anfium tfensa aequa colligare concordia, ut ncque coram inspeierunt, et manibus, ut sic dicam, con-
    ab Angiorum regno Naiale decus, quod vetus merao- trectaverunl, quod libris .^uis insertum prodiderunt.

    ria iit codicibus ei posuit, divellat atque Pro;mon- :


    Hiijiisnunc pauca verba expendo. Chrislus loco, cui
    stratensi Ecclesise submiltat, quem altera aquabili Prnemonstratum vocabulum est, quosdam ferventes
    jure sibi non vindicet. Eo prorsus voier.tcm inflectit spiritucongregavit, perquos ad religionem debilam

    Capiluli generalis dccrelum, cujus J?ic lonor tran- ionge iatcque cacteros excilavit. Illic quippe clerico-
    Sumptus est : liem ordmatum est, quod qttidam »> rum tanla eflerbuit sanciitudo. ul vere in eis refor-

    ber compilatus pcr fratrem Adam religiosum mona- mari vita aposlolica videalur : qua; usque ad dpfe-«

    sleru Pra:monslratensis , tradetur impriineudus ctum diutini languons moleslia prcmcbalur. IUio,
    , ei ,

    C inquam, abjeclq sacculo pecuniariaj facultatis,


    {/ulibel ablias nostri ordinis lencvitur emere. Qaod e\-
    celebratum anno 1517, parlem operum ejus in lu- secranles raorlifera lenocinia propnse voluntalis, rc-

    eem edu\it. Faeit deindc qirod sese specialera uieri linquentes- eas quas vel habebant vei arnbiebant, Ec-

    Cjtrs Ecclesiye iilium non semcl vocilet, a eujus uti- clesije praifecturas, ducenles pro iiilnio dignitates

    qnc spirituali eductus gremio proccsserat (00). Vi- velocius transituras, tanturn studium iaboii, silen-

    denda epistola ad canonicos Ecclesiae Prsemonstra- lio. paupertati; tantam denique impcnderuut dili-

    lcnsis ab eo inscripta. gentiam sanctitali, utapud eos mveniri posset el fa"

    In kac, inquit (01). soltludine itle aui nos liberos boriosa monachorum ei sancta el devota re*
    affliclio ,

    dimisit, qui nostra vinculu soivit r eliam domtim nobis iigio clericorum Quod profecto signanler Deus in valle

    dedit, utinea De<) Jacob eonstruamus tabernaculum, voluh actitari, ut ipsa loci forma concors essct ne
    id est, in hac interna menlis quiete, nostrum cum Deo gotio salutari , et paienler ostenderet, quia clerkis,

    o?dificemus secreium. libertas ! solutio ! soti- quibus ruinse occasio eral excelsa dignitas el li-

    tndo ! Et alibi (02) : Quis in liac vila slatus liberior bertas pra^sidendi , opportuna erat voluntaria de->

    statu illorum, quiinclaustro sincere degunt, velquie- pressio, el humilitas poenitendi. El mox (64 ; :

    d ^
    tior ? Nec rcgum, nec pontificum, nec aliquorum prin- modum enim crucis eadem vallis in quatuor corj.ua

    cipnm, nec aliquorumlibet omnino sublimium slatuum dilatatur, ejusque planities in quatuur angutis termi*

    in hac v'ta, tstorum nc dicam staium excedere, sed nec natur, a quorum orientali in ocaaentatem tenditur
    romparari ei in aliquo potest Est fortasse sublimior in tongiludo, ab aquilohari vero in austratem ejusdem la-

    potestale, sednon liberior in quiete. liber et quietus tiludo. Quai loci facies, cui tania stmiiitudo ctucis-

    ciaustralium stalus! qui nec speranles aliquid, nec per- est infixa ; qute tallis non humano molimine, sed na±

    timeiccntes, lanlo mcderamine contenti sunt , ul copio,sa lurali opere quodammodo, est crncifixa : quid monet

    quadam inopia aporiati et inopicopia dilali nihil pos- velprccmonel: nisi ut ad cam conftuenles mundo vivere

    sintamiitere antiquum, quos conslat esse tanquam mhil jamnon curcnt , sedseilti, imo Christv crucifixione

    hubentes,nihilacquirere novum ,quos constat esse omnia congraa conftgurent ? Atque ejusdem est velut epiplio-

    possidentes. Pluribus ipse ibi> alquc alibieam mate- ncma : « Felixplane esl hwc vita clericorum, a quibu»

    riam persequilur. Cum Christiano poela abrunipam. adhue in terra posilis more viiitur angelorum : dunt

    (60) Videepist. i ct n, ad Pramiousi. (63) S. Prosp. Epigr. 8.


    (01) De Trip. Tabern. pait. m, cap. 2. (64) De continenlia clcric. c. 126.
    (02) Vide Serm. 57 ^04 ) Vide iftfra secunda part. Prol. cap. 3,n. 5.
    ,

    15 ADAMI PR/EMONSTKATENSIS Jfl

    non hotnm erlenoTu it 4MfM, sed ca.idore potiut unl- A Virgilius ascnbit (70;, noslerqiic magis firmanJo
    morun, conformantnr non tolum anjilis, sed regi accedit in cumulum i in primis pneserlim illis pa-
    VOtitU n'ii>elorum. A; |
    inro, cui libet, vidcbil. trib.is, qdibus ulla indulgente dispensalione, pri-
    I) [ularia j;nn lum fervidai et rigidae maevi rigcris niliil eliamnum defliixcrat : ad quem
    gr.tv >i A t opiustts e Sl parapliraslcs aucior noster cu- nec jom desunl, qui luudabililcr nitanlur assurgere.
    jus i.iilii nratio vtiltis animi ac imago factoruin e6t Hunc a S. Norberlo indicttim vivendi n.orem S. H. E.
    (85). Atlmimmh elenira eiternae sanctitatig, octo- cardinales pro tempoie illo in Galliis legali Petrus
    nario commensa numero, in rigore jcjuniorum, in- Leonis prcsbyter , et Grcgorius de S. Angclo diaco-
    slantia vigiliarum, manuiim iaborc, carnis castitate, nus, in pontiflcatu summo d ctus; dcindr Innoicn-
    gravitate vullus, parcitalc aiT;itus, vililatc habilus, tius II pr.-eclaro elogm .ic diplomale d.>to Noviomi
    maturitate incessus, tnternaeque in puritate medila- anno 1124 honorarunt confirmaruntque. Juvcrit
    lionia, in dcsiderlo veninc peccatorum, gratia; meii- fortassis paticas lineas legendas ohjiccre : Omni-
    lorum, gloriae pnemiorum, in virtute bumilitatis, in putenti Deo , cujus miseticordia tttper riias ,
    gratia»
    stabiiitftie perseverantiae, similibusque ascelicis, fa- ngimus ,
    quia vos eslis qui sanclorum Patrum vi~

    miliari adeo atque frequenli cxercilatione tractita tam } robabilem renovalis, el aposlotica: iuf.titu.ta doc-
    n trinai
    astruit(96), ul qaotidiano martyrio non iinmcrito ,
    primordiis Ecclesiec sanctce inolita , :ed et
    componat (17). Qurc vcro vctus et vcstitus asperi- crcscente Ecclesia jam pene delcla inslinclu S. Spi-
    latcm, providae cullum oeconomije, praesidum ci -ub- ritus suscilatis. Et aliquo deinde inlervallo : Hanc
    jectorum rationes, totamque speclant status digni- t rbanus pontijex ct martyr tnstttuit, hanc Augustinut
    tatem, ut rcligiosa familia fttndanda ct stabilienda suit ordinavit regulis, lianc HicronymUt suis iputoiis

    est pctra pietatis. lempcranda cbaritalis caemeulo, reformavit, A'on minoris ilaqiie est merili , vitam
    nunc beiiignilatis respergenda illicio, aiias poenaii hanc primiiivw Ecctesiw , aspiranle et proscnuente
    ferienda ierrure, in quatuordecim praescrtim scr- Do\ i i Spirilu , suscilure , quam (lorentem mona-
    monibus ad reguiares, prsecellens ipse vita spiritua- chorum religtonem ejusdem Spirittts perseveraulia
    lis magister cdisserit. Nec ego succiso verboram le- cusiodire. Yestrum ergo propositum sedis apostolica:,

    n> io facile assequar. ciijus iegaiione fungimur , auclotitale firmamus, et


    Trin cxercitia itcraio et sedulo commendabat, firmos vos in ipso slare udhortamur , et tunquam
    qilibiis allerna vicissitudine viros religiosos dislen- f)eo per nos exhortanle pracipimus. Constituentes ,

    dendos prxdicabal : Icclionc , operatione, orationc. ne cniqaam omnino liceul huuc vestri ordmit stalum
    Ii>. sermone q;;tdemdc Epipbania Domini loquitnr: eommutare , cujus tantus in lol lerrarum partibus
    Quicunque vitam Communem professi sunt , sempcr, * fructus exuberat , ul plures veslri snporis dutcedinr

    prcul opportuniias se prwbucrii , tel in leclione , vel condianlur. Anno 1120, Honorius II (71) Norbcrio
    vi ormione , tel in opere manttum reperiri debenl. Et firmius robur accersenti, ;-.c. in urbe bcnigne habito
    ttudium quidem leetioiiis pcr erudilionem illuminat, bicc induUa sanciv.t ! ilonorius episccpus servus
    devotio vero oralionis per puritatem sanclif.cut , labor scrvormn Dei dileclis filiis, Norberto fralri in Chrislo,

    uliquebonw actionis per utilitatem fructum pra.'stat. et canonicis Prajmonstrata; ecclesio? S. Mariir., eorurt-
    Ac de Adventu D imini : prfmawi exerciiium bonce que successoribus regularem vitam in perpetuum pro*
    Uctionit iiabeamus ad netessitatis subsidium, prnpter fessis. Quiuigilur vos religtose vivere , et catwnicarn
    proximum ; secHndum , ijwod est lcctio , ad anitna vitam zecundum B. Auguslini inzlilultonem duecrc
    pasium, proptcr nos ipsos; terlium, quod est oratio, inspiranle divina gralia decrevisiis, propositum vestrttm
    ad iniermim affectum propter Deum H;cc tria sunt, sedis (ipvslclicw gralia confirmatuus. Alibi pieni

    aii noster Adara (68), quas in hac domo nostii con- lenoris babcs, quae nos qaasi in vitcllos sclccta

    tiimo haberc deber.l saterdoles. Quia semper, cum dedimus.


    a cura nccessaria corporis vacant, vel in operationc, Iilud imprimis mcmorandum quod alios enarrare

    vcl in lectione, vcl in orationc esse debenl. Quas r> non mcmini ( 72 ) uli s Bencdicto ex advcrso \e~ : -

    _* -..* n M'.i r.icc.i nrnc-lu-lo^nm i-riinm/Tom T^ r. r c \(- \nf.


    P JI..1 »•_. IT» M«__M.fa_d__2-M
    nisse presbvlcrum quemdam Florentium tr\
    Nof-
    1.. * c,
    eingi?la profusius deducla extollit. Et nominatim
    > 1 i i t
    , sic
    I 1

    sermone decimo quarto ad rcligiosos , et de taber- berto Hugonem Metellum, generc el doctrina alio-

    naculo Spirilii-; sancli (69) , hanc es6e mensam vi- quin in saecnlo clarissimum , candorem veslium cl

    talis cibi, ..<! refci tioncm , candelabrum indcfccii animorttm affeclis oculis invidissc, ntque animo cxa-

    luminis , ad ifluslrationem ; altare odoratissimi speraloinvectum fuisse. Etquidemadproceres Eccle-


    tbymiamatis, ad suavitatera odoris. Et pluribus alibi. siae, quos in Callia supra vidimus , aculgato stylo

    Ex quibus illud coiisideranli liquet , arclissimum inscripsit (75) : Cardinibut terrw svper quos posuii

    vilae eenus, quod PraemonstratensibM Polydorus Drus orbem. Laudata primum eorum prudentia,

    (65) Detrip.Tab. par. iv, cap. 6;etSerm. 46, 21. (71) Bibltoth. Prxmonst. lib. ii, e. 28 ; ac iuit.
    (6 Serm. 14 dc Advcntu.
    1
    .) Statut. Oiuinis.... Sectmda confirmalio ab Hono*
    (67) De cxtcrna internaque oeconomia religiosa rio 11, an. 412(5.
    Ieyendi suut 14 Sermones ad regulares. (72) S. Grcgor. 1. n Diat. cap. 8.
    19 Excerpsi et Dibliolheca S. Genovefce tn monle
    (68) De trip. Tab^rn. parl. II, c. (73)
    (09 Pail. iii, c. 7 et 8.
    1 Canott. Reg. Parisiis.
    (70| Lib. vii, c. 3, Dc invenl.
    ,; ,

    VIT A SS
    3?
    subinfert Cttm itaque silis A al Cietera everie non edisscritj aut ejusdcm rcus
    Scienlia , ct providentia :

    lantai polentice mtramur, si salva cst aceerscndus errati. Dc quo videndus ttaronius
    tanttf prudcntice ,

    possumus cur lantam varietatem in Annalibus anno 1126. Nec milius paulo impin-
    veslra pac4 mirari ,

    ordinum in vestibus , hno veslium in ordinibns susti- gunt qui cseteros lubenter ad subsellia deponunt
    ,

    Ecce sunt superpelliceati; isti tunicalij monachorum, ut suas absque consorlibus calhedrac
    neatis. isti

    quasi regnum ccvlorum obtineatur veslibus, non mo- sustollant.

    ribus.... Tunicati exordium sumpserttnt a Norberto^


    Vt gralas inter mensas symphonia discors

    superpeUiceati a B. Auguslino. Ab hcri, et nudiuslcr- El crassum unguentunii et sardo cum metle papaver
    lius emerserunt luuicati a ducentis et eo ampliu s Offendutit.

    annis (loruerunt jam superpetliceati . Consuetudinem CAPUT VIII.

    attlem , ut dicil B. Cregorius , immotam permanere De cutiemplaliva: atque acliva: vitcs studiis ,
    quiirus
    hwc novitas prttceliuit.
    densemus.... Et lumen toleranda esset
    nisi scandali nasceretur enormitas. Mulii siquidcm, Activa vita » inquit nosler (75) , hifaria cst : qv.ia

    sive omnas, qui non sunt iliius sectce, scandalizantur et in praedicalione veritalis consisiit , el in opere

    in ilte veste....- fjuatiter aulem dhina pagina abo- virlutis. In prwdicalioue , ad instructiunem cordis y

    tninctnr novilalem, audile B. Hieronymum ad Nepo- u in operatione propler subsidium corporis. In prcv-
    tiunum scribentem. Vestis , inquit, sil libi nec salis dicalione , ul erranlem proximum inslruamus , in

    mnnda, nec sordida, nulia novitale nolaoilis... Item : operalione,ul ejus indigenlice suceurramus. Haec praj-

    Non nbsque linco amiclu incedere luudabite est , sed dicalio ignorantiam abstergit veritatis, opus vir-
    ptelium tinearum veslium non habere. Et B. Augu- tutis abundantiani resecat vana; cupiditatis; Pranli-
    slinus legis nostrai laior : Non, inquit , sit notubilis calio proponit legcm et disciplinam, viitus usuin
    hubitus vesier etc. Si vero Norbcrtini ceniauris si- postulat et doctrinam. Disciplina damua removct
    ad veslium suarum de-
    mites, necequi, nec homines . concupiscentise ; do< «riria tollit nubila ignorantiae,

    fensionem adduxcrinl cum aspera vesle Jonnnem Hax bina vincula noster (76) appeliat Satanae, icno'-
    Bnptistam , execrnl de mcdio hoivinum , totlantque rantiam dico et coneupiscentiam : a qui'>iis prohi, ct

    scandalutn dc medio fralrum; et VOi homini, per quein elecli sesc alque alios liberaturi sludeni veritati cl

    scandalum venit. Scire autem vos volumus , et for- pcr Dci virtutem ct sapientiam missam faciunt cu-

    sitan vos melius nobis scilis, Vrbanum papam et piditatcin. Quo facil ille usu: . ab exordio frequen-
    tnartyrem regulam canonicorum instituisse; B. au- tatus Ecclesiae , verba pro coi cione facicndi. Cujus
    tsh Augustimim legiferum nostrum suis regulis or- _ apud suos nosler (77) iteraU meminit. Qmu non
    dinassc; Hicronymum vero dictis suis, el epistolis in- al.ter atque ferrum absque cuta et u?u rubigine
    formnsse. Horum dictis et scriptis legimus Vrba- aspcig.tur, mens noslra melioribns non exercita
    tmm II annuisse , et subscripsisse canonicis S. Rufi, scrmonibus obducit torpedinein. Ignescil ilaque ab
    ita scribens : Vestrum, inquit, proposilum, etc. Isti exercitio, nec aliud est quod simili energia aiTectum

    tavti doctores, regulce nvslnv plunlatores, hunc stalum feriat, atque Yiva vox a pectore profecta non frigido.
    ordinis transmiserunt nobis : quo sancta Ecclesia Quod nimirum, ait auctor i7S), sanclum el salubre
    floruit trecentis annis. Timeal analhema, qui sanclo- liuguic opus lunc digne exercemus , cnm et in ora-
    rum Palrum obvtaveril scriptis. Prolixius habenlur tione pura Dei laudibus vacamus, el in prwdications
    iu niantiscripta bistoria monaslerii Krivallensis sana, circa proximi exhorlatkmem latoramus. Iluic
    eaft. regularium dioccesis Parisiensis : quorum ipse oflicio gtmino sanctam decet linguam insistcre. Et
    Hugo Metellusnumero censebalur consilium Al- , pluscula ibi.

    tissimi diruere nequidquam connisus Appendit : Quam fervidns ipse alque succensus , quarn
    dtitem corda Dominus (Prov. xxi, 2). disertus atque indefessus verbi divini ccclesiasles
    Kx pircfatis exinde liquet ,
    qua specie veri libris fuerit. in spcculo vullum animi ejus admelient
    suis inserlum commiltanl Hieronymus Plalus (74) D rcsplendet aliquousque, utinam coram videre, et
    J)e bono slalus religiosi et Franciscus Amicus in, audire vivae vocis lonitrua licuisset ! Dabat aquilo,
    llieologia sua Scholastica, nullum ordinem ante re- nec probibebat ausler (Isa. xLui, 6). Sociali erga
    ligionem beatorum Dominici et Francisci a sede suos coaeqiiales, ut modeste fatetur (79), altraclus
    apostolica approbatum legi. Nec ejus palam senten- affectu, et reverentiali superiorum compulsus im-
    tise videtur Bellarminus, qucm iste adducit; fassus pcrio, jactato in Domino cogitatu, applicare coaclus
    quidem veteres Antonium Basilium, Augustinum, , studio aninium, et calamo manum, litteris, qu* in
    Benediclum approbationem quyesivisse non lcgi, et publico dixerat, superadditis quibusdam, expressit.
    ferendi prxcepii ejus nalam post bsec occasionem Qtiod sibi familiare ac ordinarium non obscure in-
    cx pauperibns de Lugduno, quorum vivendi nor- sinual (80) : Invenitur, inquiens, apud Ezechklem
    mam superstitioncs ct varias hacreses resperserant quidam gladius tnalus, et hic peccatum es', de quo

    (74) Lib. i, De bono status Rel. cap. 2, lom. IV, (77) Scrm. 15, in Adv.
    disp. 7, scct. 5, niun. 77. (78) Ser:ii. 43 Epipban.
    (75) IV Trip. Tab. par. ni, cap. 14. 1/9) Vide Praifat. Auctoris primjc partis.
    (76) rterni. 27. (80 Seim. 7>~<.
    ,

    59 ADAMI PRjEMONSTRATENSIS 40
    Imi ; i Si riderit gludium, et non insonwrit buc \ pracclari flUi succossione felici ct loouploti acccs-
    tinu Eiecli. IXXVl) • /V tpeculntOTt loqucbatur. siojiecomplures venerunt. Testcs appdlo beatissl-
    Quud ttquitur; utcrtut Omm o nobis,qui eju* l mo* Ufridum, et Kvcrmodum episcopos Rasenbur-

    tpeculat<re* | idetnur. itumiiuifmc namqve t>e dignum genses, ei "Wandalorum apostolos. Cainum el plu-
    pnraicatvr twvi-ril, » rtim rcgnare peccatum >ideiit, res • piscopos Olomucenaes : quorum vox, ut gesta
    a doetrtno ctuuverit. An vero cun alterius p<>ie- loquuntur, sonora nt luba, et quasi angelorum,
    atiiie dignitatii Ecclesiae deiade pnesederit in se- Nec meroorem Walterum Laudunenscm. apud Diim-
    quentibufc sermo tractabit. In hoc praedicandi-mu- cenoOi Helinuin Florellicnscm prxconem crucis
    nere, qua gtatia »i nominis celebrilate excettuerit Cbriati usquc ad Syros, Wallmannum Antveruien-
    ripta ejus spiritu vivido, sublimi ac igneo tur- sem apud suos, Henricum Tongerloensero, Mat-
    gentia loquunlur. Ex cpislola ad canonicos Eccle- tbatum Ninivensem, atque apud Leodienses Lucau}
    aue Pnrmonslr. pauca lisee irutiuauda appcudo : niontis Comeliani, celeberrimos abbates, (c pluri-

    (81) Taccmus quam ceicbrc nomen nostrum apud vos, bus pancos licuit nomjnare), igneni (XElestis patrue,
    euot esse consiel tndignum, ul vel nominetur. Non quo luti fervebanl , acccndisse in cordibua piuri-
    soltim autem , sedel dicere supersedemus, quvlies as- morum, pramtxisse erraiitibus, dextras et porlum
    seruistisvosdesidcrarercditumnoslrum, ut sonel '
    vox B dedisse nftufraganlibws. Quorum gloria: seges ab
    nostra in aurtbtt: vestris, cunt nec vox nostra dulcis, aiiis sublimius esl elleiemla.
    nec facies sit dccora (82), Quid ettim nos, aul qui uos Sed nostrum rcvisamus pauiulum, qui a sarcinis
    vel quales, i.ive quanti uot, tu m» perducerelis lutc ad quiclis duloedincm alleino discurrenj officip,
    hsquc? Ejus argumenti suut, qme in pnefalione fecundos Li* formosx Rachelis misccl amplexus.
    huncupaloria proscquiiur. Unde crebras profecfio- Egroditur ad populum responaa delaturtis ccelestia ;

    i
    ea es Northuinbria in Callias adsuosPraemonsiia- aiias cum Moyso ingressus secrcta velaroinis ler-
    icnses adomassc, multis bencficiorum ac bononun rena omnia generoso despcctu calcai, coiporalia
    titaliecumutatum, mulla enituisse diccndi gioria, abscondit, cceleslia aperit, c-t supra se.psum abre-
    inyenli sui desiderio ;cgre dimissum, et comitanic-o pt:is amabili quadani dulcedine pascilur, gloriam
    nsque ad portum, non nisi fcrilate marina avul&os, Domini conlemplatur (83). Hic invenit Dcum 6uper
    ci iVaudatoa suavi verborum illicio, merilo confi- oniuia, non exaltaium sublus omnia, non substra- ;

    cia*. ».um; inlm omnia, non incliisum; eilia rnnnia, non


    At, qu.cso te, quam demisse prxoccupat celebra- cflusum. Imo in bis nibil invenit nisi se non posse
    lam sui opiniouem? Vox quidem, infil, vox Jacob, _ omnino mvenire cum. Hic fassus se scire quod nes
    manus utttem, nuntus sunl Esau. Auris uudiens ad ciebat, nec solum scire se quod nesciebat, sed bcire

    v.iiriiiur nos, bcd iudignos se nos judicat oculus vi- se eliam quod scire non posscl, ct quod non nescire
    dens, quia lonne alii sumus priesentes in (acto quam non posset. Ab liac quadam o\slasi menlis, qua luce
    verbo absenles. Nam quem swpc pulchrttm hominem giaii;e illuslralus deprebendebat in Deo esse et
    depingimui, ipst ptclores foedi sumus. Dc velocissimo quod a uullo, et id quod ab alio, et id quod ab
    Titjridum cursu disserinius, pattida? sub lutosa pa- utroque, esscntiain videiicet a scmclipso, sapicn-
    tude nostra, vix rcpentes ratmncwta:, el iutra distot- tiam ab cssenlia, et ab ulraque amorem, Deum esae
    lo involutaj lestam lc.studinet tnoltes. Leonum in mo- gignentem, esse gcnitum, esse et procedentem ,%,-

    dum vires ufferimus agilitate non atjili, nub nostro gnenlem genitum ,
    gcnituru a gignentc ,
    proceden-
    nos pulvere movenles fetmicte ntttgis, quam vivetttes, tem nec a solo genito, sed a gigncntc siraul et ge-
    in corpus soturi aytiitunt limpidissimum docemus nito ; Deum deseribit in semetipso conicssus incom *
    Infiyere visum ti.lpce snffodicntes, lumen non feren- prehensibiiem, tcrribilem in reprobis, sua\em in
    »«m, nec scientes $oii». verba facundj pectoris, de- elcctis. Rursus foras parumpcr egressus super
    missi cordis! Istud in oratore, ex placito Demo- multa opcrum Dei magniludine, magnaque eorum
    slbenis, atquc in nostro singulare considero, quod j) imiltiludine obstiipcscens, singula quaique in genere
    in declamatoiv primum, secundttin, et tcrtium est, suo qumqne noslris corporalibus seiuibus se Ofle-
    dico pronunliationcm : qtrse cx vocis et totius cor- rer.lia et infercuiia, diligenti naturarum suarum in-

    poris apto moderamine profluens, dictionem arti- «pcdione, perquirit de Conditore. Qu;e omnia cla-
    mat , auditores inllaminat , demuicet animos atqne more valido Deum csse pronunLiant, sed qualis aut
    fecuudat. Ling'ta eucltaris in bono Iwmine abundat quantus sii non definiunt. Intro autem conversus,
    (Eccti. vi , 5). Ea fuit pneclara pars ac hscreditas qualifi sil vila sanclornm scrulatur, atque inhiat
    sanctissimi insiituloris Tiosiri Norbcrti ab Ecclesia ore cordis in superna fluenla fontis vit». Demum
    catholica, singulari pneeonlo, verM Dei prscconem retro respectans, impiorum indignatur peccatis,

    eximium appcllari. £t probavit apud Antverpienses hinc suspirans in fragililale humana, inde respirans
    cKterosque Belgas spurcissimaB et sacramenlariae in misericordia divina, velul inferiori ac supeiiori
    liatcscos, Tam bclino auctore, gloriosus Iriumpha- cogitalionum suarusp mola h;cc ruminans, timore
    tor. Inbanc, lanquam legitimam suarn lanti palris concussus, el lenebris obseptus, in quantum andct,
    (81) Epist. 1, ad Canon. Praemonstr. (83) Vide lib. De conlempl. par. ui.
    (iS-2) In 1 prjcfationt.
    ,

    41 VITA. 42
    conquerendo et quaeritando investigat quare ille A tatislnanimanostracuslodiaetdcfcnsio. A qna auferre
    universitatis Creator qui omnia po4est quae vult, liumilitalem non cliud videbatur, quam a civitate tnu«
    et nisi quod bonum est non vult, creaturam suam rum, a vinea maceriam, ab horio sepem. Sermoncqua-
    rationalem permiltit ut in pcceatum cadat, quo di- dragesimo quarto, ubi totus circa humililatis arche-
    gna postmodum fit ut in peccatum rual (84). Cum typum desudat, ex propria locutus expcrientia excla-
    teraciter constet eam, sicutnec bonum posse agere, mat sancta , et inter virlules cocteras veracilersancti-
    :

    nisi ipso et aspirando praeveniente, et adjuvando ficans animam humilitas :cujus est innobis virtules, et
    prosequente, sic nec malum, in eo duntaxat, in cum et cum adsunt custodire, et cum
    desuntacquirere,
    quo nunc est, slalu k omittere, nisi eo relincnle; forle subtraclas sunt, resiaurare ! IIoc enim pi oprium

    nee admittere, nisi eo permitteute. Sed lueccogita- esse humililalis offtcium, eliam proprio jugiter experi-

    frionum suarum hebelalis dentibus non valens com- mentosenlimus. Etstatim : Ibo mihi ad eam , el assu-
    niinueie, igni magis divino reservat, atque cum mam mihi eam sociam individuam , ut veniant mihi
    Apostolo exclamat : altitudo! (Rom. xi, 33.) omnia bona per illam,cum grctiam sentio absenlem;
    (85) Cum Paulo tremuisse juvat : stupidumquc ipsa cuslodiet eam, ne perdam prasentem, et forte sub-

    [modeste, tractam ipsa restaurabit, ut mihi restiluatur. Asceli-


    InvlAum ad soliam Chrisli suspendere uulum; " cosdeinde virlulis liiijusscandendaegradusmire exe-
    Cujusjudicium sic inscrutabile et altum rii, ct plantandaj arboris bujus prorsus feeundas
    Dicimus, ut verax prorsus faleamur et wauam. praxini religiosis cordibus per cxempla inserit,
    Nobis itidem :
    cujusin eorde fixa radix, in ore folia, operumque
    (86) Claudite jam rivos, pueri, sat prata biberunl. fructus colonum suum vere bumilem probcnt. Neve
    pura et digna coelo mens, quam nos leniter bis auetor ipse velut fatua arbor , viridantibus crepans
    infimis eximis, et summis inseris ! Legiinus te, at- foliis, fructuum expers videalur, propius eum no-
    queanimo erigimur, si lamen inlelligimus, aul non lanl quae in publicum profileltn (89). Non enim in
    negligimus, sed cura atieulione Jegimus. Et quis corde, et corde; sed coram Deo in Christo loquor,
    aliter potcst? Tantus ubique vigor et calor cst. Sic iestimoninm mihi perhiiente mea , in conscienlia
    omnia spirantia el animata, ut non scripla legere, Spirilu sancto, quem in veritate vidco qualem me ore
    sed verba audire, nee imaginem ejus in lypis, sed conCileor, talemet in corde iniueor: vilem mc facicns,

    crebro ipsum hominenv oculis sensibusque usur- el in oculis nihilominus meis humilis existens. Ned

    pare vidcar. Sicut faccm ad accendendum fruslra JUud omnino transniillendum, quodcordis sui arca*-
    quis admoveat, nisi accensam, sic sermonem ad num palam edisseril ( 90 }, Dico vobis amicis mtis,
    r
    excifandum, nisi vegelum et calenlem. In nostro, expcrto credite: Nihil lam efficax habcre pniest homa
    nisi fallor, arsil animus cum scripsit : Ab animo ad gratiam spirilualcm, non solum antequam data $it,
    stylus, a stijlo ulinam nos! Fatendum mihi est, in exqnirendam : sed et postquam dala ei fueril, ad re-
    eacumine montis Olympi, ut aiunt, subinde esse t-entandam et augendum, quam ut sempcr sit humilis
    videor, cu;n hunc lego, supra ventos et spirilus in ccvlis suis, semper pavidus et circnmspectus^semper
    procellarum, supra mobilitatem rerum bumanarum. limidus et solliciius, eemper conscius sibi ¥ quod non
    Finio in elogio quod a centum quadraginla annis allum sapiat, sed timeai ; semper ct in omnibus sc-

    vetustaiimpressioni praescriptum observo (87) In : melipsum accusel, quia quo majorin menle humilita*
    ducenda virlutum quadriga, et via regia tenenda, habetur, eo magis in eo et gratia augetur. et liabenli
    quondam sollicitam navavil operam Adam, religionis dabitur et abundabit. Magna profecto et rara virtus,
    noslrie pttgil fortissimus, cujus vitam, et ingetiuos ut magnum licet operantem, magnum tenescias , et
    mores sua scrrpta affaiim iestantur. Per hax enim manifcstam omnibus, tuam te solum latere sanctita-
    videlur Deum, quem nemo vidit unquam, in carne lem; mirabilem te apparcre, el contemptibilem repu-
    adhuc fajculenta existens vidisse. Tam luculenter de tare. Hocegoipsisvirtutibus mirabilius judico.Hoe
    illo loquitur, tam ditueide semilam ad illuta perve- q etego in noalro prae c^eteris extollo.
    niendum docet, ut plane videalur in ccelo fuisse. Qua vero animi reyerentia, quo mentis ardore
    CAPUT IX. suique totius ©ffusione, in divino, quoiidiano et
    Ilumililas animi, devolio iingularis circa tremenda jugi sacrificio, ad sacra altaria opcrabatur? Tolus,
    missw mgsteria, charitas. inquit (91), concussus et liquefactua. Ilanc quam le-
    Praecipuae fuissehumilitalisaffaiimtestatum faciunt galis cxpers maculae oblatio figurabat et nos quoti-
    ejus monumenta, meatis ornatissiiuai pignora. Huic die immolamus ,
    quando sacrosanctum Dominx nostri
    merito primusestlocus.quaereliquispraejacct, acin- corpus fideliter tumimus parles quidem in sacra*
    star reginae chorum ducit virtulum. (88) lpsanamque mento facimus: sed ipsum asencn dmdiq>us...ubi
    est, infit, quas vilia perimit et annihilat; viriuies vero parsibiet totum, quia sicut in dicersis locis uuum
    fundat, ei fundalas conservat. Ipsa esl universa! sancti- ita el in singutis parlibus potest esse lotum... species

    (84) In praefatione Ubri De contempl. (88) Vide serm. 41.


    (8SV S. Prosp. De ingr. 3, 36. (89) Praefat. i.
    (88 Yirg. Buc. Egl. 3 vers. l\% — (90) Serm 38, et alibi passim, serra. 39, 41.
    (87) In epist. dedicat. anno 1518. (91) Detiipart. tabern. part. u, c. 10.
    PiTROL. CXCVIIl. %
    !

    45 ADAMI PRiEMONSTRATENSlS U
    apparel cujus non est substantia , et latet substar- A siin:o inalvi, ejusqnc earne Ct spiritu filio, ft. Augu-
    iio, cajus non apparet forma. Et plura apud ip- slinu niliil prius, aul Mttiquius fuil, quani sui a dc-

    .sum veracitcr ct raiholice. iiic ipsos pcuetranlibus ccs9u jugenT ad altareDel cogitareroemoriamiundfl
    '•uelos siis|>inis. cl madenlibus oculis prius scse ma- sciebant dispens^ni victimam sanclam, qna delctum

    t-Ubat, l>c factua hostia, quam faceret. Hic con- esl chirographum quod crat contrariiim nohis, sie

    teroplabatur hum.iiiiiinin rerbo corpus, diviniiatem nostcr Pra-monstratenses fratrcs suos, Chrisli ser-

    lo carue , homincm iu Deo. Hic potabat largiter de yos, quihus voce et corde, cl littcris serriebat, flexis
    loniihus Salvatoris. Hic omncin medelae, et tiduciac genibu? menlis, pcdihuscorum proslratus mcmores
    su;c rationem, lotamque vitam aniuue suae habebat sui csse obsecral in (94) sacriliciis suis vcspertinis,

    repositam. Lubet ipsum fervcntius audire loquen- oflerentes Banandum piis conspcctibus. Advocati
    lem : (M) f>'Co vobis amicis mcis : sotida mihi spet nosiri, mitis ct mansueti Jcsu, qui quod pro scnon
    atj ct fiducia jlrma, quod peccatorum ,
    qmt in cor- debuil, solvit pro nohis, cl saccrdos pro nobis fa-
    pore gessi, ei per corpus coniraxi , consequar teniam clus et hostia , emplor et prclium , sacrifex et sacrl-
    perimmolationemimmacutati corporis Agni,quitollit ficium , incdicus vulucrum noslioriim ct mcdicina,
    peccata mnndi.Quam nimirum mihi spcmetconfiden- larga pii cruoiis sui cffusione iinmimdos nos
    li«m ilta beati Joannis sententia confert, qua' talis est : B ahluens, ct rcconcilians rcos. Et conlicit Memen-
    :

    « Advocatum habemus apud Patrcm, JesumChristum tote itaque diligentis vos peccatcris Adtc, cum dc ip-
    jitstum, ei ipxr esl propitiaUo pro peccatxs noslris sis intimis altaris aurei emisso odorifcro Sancta
    ( l Joan. n). Ac deinde : Quid enim, si immundum sanctorum implelis aromalis fumo. Kt ibi quam ma-
    et pollutum esl corpvs quod gesto? Scd est sanctum xime ubi Patri Filius immolalur : cnjus sanguis cta-
    per omnia et purum ,
    quod in Christo possideo. In mat de tcrra, melius quam Abet (Hebr. xn. 24). Sed
    omni, quod in me, vel minus boni, vel magis reperio et hoc vetilionibus nosiris superaddercmus , nisi forte

    tnati , recurro ad vivificum corpus Jesu mei, inicr tcmcruria! forzt prajiumplioni imputandum, scilicct
    Patris tvquitalem, et meam iniquitatem, clypeum fa~ vl nomen in aibo sancla congregalionis veslroe, una
    tiens itlius sanctitatem. Quid enim si in corpore meo, cum vestrorum, qui jam discessere nominibus, jubere-
    tt visum polhtil curiositas et auditum inanitas. ei tit post mortem ascribi, quia et not veslri tumus.

    olfaclumxAuptas,el gusium edacitas, et taclxtm im- Rem :cque atque suhmisse postulatam impetravit, et
    puritas? Non nniis turbalut ero, nonpusillanimis ni- iiomcii cjus in Prccmonstralensi Nccrologio, is Dc-
    -,nis. Scio enimtpnid faciam. lbo mihi ad purissimum ccmbris expressum legitur:
    corpus Domini mei : jf? qno nnllum malorum horum Finivi, si charitas virlulurn clauseril agmen, quae
    C
    csl, itlttd in ejus judtcio tenens pro clypeo : Qv.nd in minquam excidit. ILec quasi lolius operis matci ies
    vteo est malum, per illud diluens : quod in ilto esl bo- ubique prominet ntque exacstuat (03). Haec uhique
    nutn, mihivindicans. Sic eliam non eum jam timebo ioquitur; et si quis horum, qux* lcgunlur, veht adi-

    ut judiccm, sed amabo ut fralrem; frater enim et pisci notitiam, amct. Lingua enim amoris, ci qui
    caro mea est. non amai barbara cst, sicut aes sonans, vel eymba-
    vcrha ex mcracissimo sapientiae penu dcprompta lutn tinnicns, ncc capit ignitum cloquium fiigidum
    o dulciora ruihi supcr rael el favum •
    invitus, faieor, pcclus. Et nosler : Esto quod imperittts sermone, sed
    ahrupi. Paucula relamho tanta illectus suavitate. non vacuus dileclione. ilanc causam scribendorum,
    Sic ergo curro ad corpus, quod non fecit pcccatum, hanc agcndorum ohrussam sibi fixeral, excelebri,

    nt cl mihi remillalur, quodper corpus feci peccalum, S. Auguslini (9fi)j quamoreet calamo iterabat, gno-
    Quod si in me caro concupiscit advcrsus spiritum; si mologia : llabe chaiilatcm.et fuc qttodvis; cjusque
    me vitia carnis tentant, si stim-tli ejus tilillanles in~ non dissimili (97) : Babc charitalem , et quocunque
    festant ; nonue ettunc mihi magis recurrcndum est ad voluerit, induerc vestimento.
    solum et solidum rcfugium meum, Jesu mei corpus, Haec, ipso docente, scala est, cujus inferior pars
    ut corporh mei concupiscenlia exstingualur, snperen- fj «erram, summitas vero tangit coelum. Haec in ereclo

    tur tentationcs, stimuli hebetentur? Quod enim tam jn litulum lapide effusnm olcum : haec unitas cubiti

    efftcax auxiliumad oblinendum Itujunmodi triumphum, [n consummatione el summitate arcae Noe hacc :

    quam meditatio [al. manducatio] corporis ejus? Jpse liirnum paradisi, imo ipse paradisus est. ilaec facit
    enim esl, qui scit compuli infi/mitatibus nostris. ita vitam eoeiiobilicam sanctam quictam, jucundam. ,

    ipse, ctqui amat pluribus insislet. Timanlem picto- Dcmumhicctanta et lalis est, ut caeterarum ornnium
    rem ex eo cclebrant quod in cjus tabulis semper ali- virluium primatum tencat, sine quavirtutes caelerae
    quid ainplius intclligerclur, quam pingcretur; sic in vocari quidem, sed falso virtuies possunl; esse au-
    illis, quos ab auctore (93) nucleos, vel aphorismos tem virtules veraciter, nuliatcnus possunt. Cui uni
    ccdiigo, plushabcnt.et notant, quamdividui sonant. acquircndae, possidendae, fovcndue reiiqua omnia fa-

    in vicem auctarii mcmorandum quod sicut nientis- ciant praeccpta. Ac in cpistola ad suos (98) . Ad hoc

    j92) Serm. 40. (96) Praefat. serm. 3, ad Relig.


    Lih. ix Coaf., cap. 13. (97) Scrm. 8, ad relig., et serm. 12,
    ad eosd.
    94) Epist. i, ad Pnpmonst. (98) Episl. I, ad Premonst.
    95) Vidc S. Bcruard. scim. 79, in
    i95)
    Cant
    45 VITA. 46
    toiam ordo noster inteniionem snam dirigii , ui cha- \ dere, pulvillos myslicos introspice, areolas percur-
    ritali mililare possit. SeuigiturparCat, $eu feriat,seu re, in quibus tot florida germina, quot passim scn-
    covstringat , seu relaxcl, seu dispensatorie aliquid, tenliarum occurrunt mornenia.
    interveniente causa aliqua rationabili , egat , ant E piurimis igitur, qui supererant, paucos strinxi-
    cerle atiqnid in aliud mulel, totum ad charilalis in- mus virtutum thyrsos. Ex propriis monumentis au-
    tegritalem transferat, ejusque in nullo modum trans- elorem investigavimus, elquisrectius noverit, quam
    eat , ut liabere se in medio sui lignum vila: demon- ipse se auctor? Yulgare id, et receptum magis, ut
    slrel. Hojc enim si parcil, remissa vietas non est : si ex bonis quisque suis innotescal alteri. Ecqua bon?,
    charitas corrigit, districtio rigida non est. Et plura, nisi h»3C scripla acreperis. in quibus vivida sui r€-
    qux finem meditanli succidere necessura est. splcndet imago? Recte qnidam : Laude ipse sua se
    Ex hoc charitatis fervore, quem totus spirabat, sonet, et iaureatus spiritu scriptis coronetur suis.

    quoDeosuo, complexu intimo, adhaerebat in fir- CAPUT X.


    mam adeo el conslantem,mortalisprope condilionis De libris veterum depciditis querimonia , el Syttulms
    immemor adsurrexit fiduciam, ut in sortein sancio- operum Adami.
    rum ac inler domeslicos Dci, depositis lerrenae car- Celebrc i!!ud est scitum Hussitae vatis In anh- :

    nis exuviis, abiisse viderelur. Sic ipse in quodam " quh est supienlia, etin multo tempore prudenlia (Job
    etcessu mentis jucundatur, et vocem emiltil epu- xn, 12) atque alterius, qui apud comicum sapien- ;

    lantis (99) : Considero har, Uornine Deus meus : con~ tes habet cos qui utuntur vino vcteri, scriplis utiijiie

    sidero, inquam, hcec, el hilaresco. Yideo ha:c, el priscorum. Quoe vcl sola in rebus humanis opera
    exsutto. Cerno Imc, et tanlam eliam de me spem con- esse dcbuissent quaj nulla tcmpeslas involveret, nul-
    cipio, ut et rue quoque esse unum exeis audeamspe- la consumeretvetustas. Caetcra qua-perconslructio-
    rare. ILzc namque diligenter intuens, mequidem, non nem lapidum, et maimoreas moles in magnam edu-
    meis aliijuibus inlervenientibus meritis, sed sola lua cta allitudinem conslant, non propagabunt longam
    gratuita gralia, inira elcciorum tuorum consorlium diem, ait Seneca (100). Quippe et ipsa inlereunt.
    firoiiler spero admittendum : ita ut illameljam ad me Immortalis est ingenii memoria. Unde conquirenti
    viri SS. audeam trahere senteniiam quam de se , et requirenti sapenumero scfiptores vctustiores a
    suisque coeleclis dixil, eam de mc dico <Nunc filius ; cana fitle, et sana dicliOne eommendatos, occurrit
    Dei sum, ct necdum apparuit quod ero (/ Joan. m, quod olim de Caesarc dictum fertur, aut nasci eum
    2). Ll unde milii, Domine, ista spes, ut me tantillum, in republica non debuisse, aul non niovi sic prae- ;

    el lalem audeam sperare libi similem futurnm ? pro- ciaros viros exarandis monumentis suis insudaro
    cul dubio ex incbmprehentibili amoris dulcedine , quo non debuisse, aul ea non periisse. Ut enim parcn-
    nos tamgratuilo, tamque stabililer amptccli dignaris. tcs levius fcrunl liberos sibi non natos quam iinma-
    Vnde et animam meam, per contempiationem mulli- ture denatos, sichobis fortassis scripla complurium
    inodam beneficiorum a te mihi collatorum , ad lau- nescientibus tanlus dolor rton esset. Nunc vera fra-
    dem luam incilo, et dico : <lBenedic, animamea, Do- gmenta et liiulosdeperdilorum operumintuili angi-
    mino, et omn>a quoe inlra me sunt, nomini smcto mur desidei io ct torquemur :

    cjtts (Psai, cin, I). » Et quae sequuntur. (101) Sed qnod decura novimus vocabula,
    At quispiam fiorentis horti scpta ingressus , non Num scire consumptos datur?
    slalim rapaci ungue in omnes omnino flores ,
    quos Jticeiis ergo prorsus ignorabiles,
    avidis mctitur oculis, ibit desaevitum ;
    quin hinc et Nec fama nclos cfjkii.

    inde legit aliquos cqmpojsiturus ex iis fasciculum, Quoi mihi falcor ;


    idenlidem accidil ; sapientissi-

    quo apud famam ex variegalo seiloef-


    amicos horti mum el nominatissimum Adamum nostrum recolen-
    ferat sic mihi agendum ratus ex quarumvis colie-
    ; ti, vilse sanctimonia ceiebrem, scriptorem illuslrem,
    clione virlulum quasi florilegiumdecerpsi, unde cla- avita prosapia splcndidum, dignilate sublimem, ncn
    rioreum laude notitia accresceret. Ecce quanta? de- D scholaslicae modo theologue, sed myslicie illius at-
    lici.e in heliotropio gratitudinis , in viola humiiita- que asceticaj vitac magislrum oppido eximium, ct
    tis, in veisicoioribus vil;e mislse tulipis, in hyacin- sanclioris phiiosophise quemdam Epictelum, usque
    tiio creleslis desiderii, in juglande temperanliae, iri adeo jacuisse squalidum, delituisse obscurum, vei
    lihis devotionis el pura?. ontionis, in amaranlho fer- prodiissemuliluih. Ecquod aliud referebat nobis mo-
    vidi spiritus , in rosis candidis purpui» isquc flam- mimcntum perdurare mtegrum faciiem sui copiam ;

    mati erga Agnum immaculatum affectus ,


    qui lavit ac usum insinuare omnibus, castum ac emacnlatum
    nos suo sanguine, el quotidie immolalur pro nobis? transmitti memoriic poslerorum ? Quis, ubi a san-

    Quanta denique venustas in malogranatis suaviter cti* Patribus pauiulum discesseris, venuslatc senno-
    redoientibus ob amorem 'il proximum, punicee au- nis, copia erudilionis , vivacitate pectoris, ac tola

    tem rubentibus, proptcr charitatem in Deum ? An dicendi metbodo parem cum eo leneat gradum? Non
    lorte diilidis? ipse, sodes, haec anio3na septa ingre- alius, aut rarus mcos versatur ob oculos, qui san-

    De contempl. par m, § 7 (101) Boeth. I. 2. De consol. met. 7.


    (99)
    (100) Consol. ad Pol. cap. 37.
    n ADAMl PR.EMONSTRATENSIS l'i

    «lioris viUe compcndia lam copiose edisoerat, spiri- a Epipbooiara Domini tres. Atque Iias quadraginta se-

    tum concretione mortali g*avem tam sublime ducat, pteru bomilias in unum digeslas volnmen M. SS. bc-

    religioeee viiae symbola maturius cooferat, dignitatia nigne niectim coinuiunieavit religiosa congregat.o
    eccleaiasticaa momenla aequius appensa ponderet. Patrum Ccelcstinorum Lutetiac Parisiorum, «bi tum
    Est sua Tullio diclinnis ubertas, aniocnitas La-lio, cum potestaic praposili ,
    quem priorem irocant, R.
    Fronloni gravitas. Est sua ambrosHj venustas, acri- P. Franciscus Liegault, 0)1 singularcm doctrinaa
    monia Bieroaymos acamen Aoguftino, Gregorio em- ac bumauitatcm non hulcrmoritura mihi dignus me-
    pliasis, Bernardo mellea fucttndia , cl sic pcrcurren- mpria.
    do saiiajuoo. Noc in bumanis vultibus disparalior Alier tomns, in Capite jejunii, feria quarta, com-
    cst, quaui in slylo seriptorum diversitas : nostcr flu- sermoncm unum, in Dominica Palmarum,
    plectitOT
    inini, qnam torrenti siruilior, ab exortu leniler pro- iinum;inCama Domini.unum; iu festivUatePascbali,
    ssus in ipso clecursu accreseit magis, el suo au- quatuor in hebdomada lertia Paschx, feria secnn-
    ;

    getur alvco, quo lc< torem secum trahat. da in synodo, unum ; in sequenti fcria terfia, in ea-

    JIoc in eonfcsso ponit, (102)quod Scripturam sa- detn synodo, unum; indieAscensionisDomfni.unum;
    cram ia omnibus rectte viaj, ae beatre vit;e filiun infestiviiatePcntecostes, sex; in ot lavis ejus, unum;

    non fullax tenuerit et triverit. Huic sludio diu no- B in dedicalione Ecciesice, ununi in electione cuj;;s- ;

    efuque insistebat ibi comperiens quod robustus co-


    ;
    vis pradati, unum. Viginti praeterea sunt, qnos ha-

    mederet, et infaniulus sugeret, ubi agnua lencllus buit, ufait, in festivioribus N.ilaliliis sanctornm.

    ambularet, ac elephas immensus vixenataret. Ilic in- Tomumatterum higemus eheu ! deperdiiuin : vcl ali-

    cipientes lacle hisloritf, proficientcs pane allegoriae, bi potius requirimuslatenlem. quisquis foric re-
    benc operanles cibo tropologiae, perfecti, et ad sum- s-is, hunc nobis abdilum revela thosaurum. Jndulga
    ina provecli, vino anagogwe pascerentur et contem- tantumdem eandori prKOantis, amori suppiicantis.
    plationis iheoricae. Hinc sibi spiritum et vitaro ia- Secuiida classis est opcniin, qnx' a prseside comi-
    duit, hinc la-tentes in librKs sparsit virtutum ignico- tiorum generalium Jacobo de Baehimonl sacrarum
    los ,
    qni incurioa et jam iegcntium animos inflam- lilterariimdoctoie et professore, atque ordinisPi u~
    ment. Qui in solemvenit, ait ille pbilosophus (105) monsiratensis pra?feeio generaii jussa sunt typis
    licet nun in hoc venerit t colorabitur ; aui »» unguen- mandari, ad idjsuamlocante mamnn Amatoa Fontc
    taria taberna resederunt, el paulo diutius co-nmora- Camer.e-Foniis abbalc, anno, nt supra nionuimus,
    ti &unt, odorem secum loci ferunt, et qui venera! iles quingenlesimodeciuio oclavO snpra miUesimum, suh
    hosee Patres legcriiit, traxerint aliquid ncccssecst, bisce lilulis :

    quod prosit ctiam ncgligenlibus.


    -* Deordine, elbabitu atque professioneranonicoriim
    Istud demnm iu. nostro, aliisque Ecclesia? Catho- ordinis Pr.xmonstratensis, sermoues quatuordecim.

    licae sci iptoiihuseslanimadvei icre, eloquenliasquam- De tripartito tabernaculo Muysis, quod dudum erat
    dam majeslatem, qua poKebant, dissimula&sesspius, in re, Chrisli, quod est in conimuni lide Ecclesiae ;

    et fugisse, utnon otiosis grammaticorum aut philo- Spirilns sancli ,


    quod in secrela consislit purituLe

    sophorum scholis, ut loquitur S. Hicronyinus (104). anim.thumanaj. Tractalus hictribtis ahsoWitur i>r-
    1
    sed universo loanerentur hominum gencri : quoc tibus Tabernaculoin sensulitterali, aiicgorico, tro-
    •

    noster non semel voluisse fatetur, magishabensira- polcg co a^.scusso. Huao monitu, quin etjussu c!a-
    buenda corda quam componenda verba. Cataiogum rissimi cos:ecHlo abhatis Joannis S. Mariao de Kel-
    librorum ejus, si placet, daiuus. cliou in Scolia adovsus, ut confercnli mutuas liqtiet

    (105) Ab Advenlu Domini exorsus , per festivio- episio!a«j cx proescripla decursum serie, eidem in-
    res tolius anni dies traiisetirrcus, tam ex iis, qua: scripsit. De triplici genere contemplationis, quod
    in coneione prseceilcns Ecdesiasles dixcrat ,
    qnam Dcus incomprehensibilis sit in semctipso, terribilia
    cx quibusdam adjeclis, homilias scu sermones ceu- in reprobi?, suavis in eicclis, in tres itidem dirismn
    tum Ecclesise Prjemonsltatensis canonkis suis nnn- parles saetro convenlui Ecclesia? PrxmonslTatensis
    r
    onpatos, ul faletur, coogessil. Ex quihus priiua clas- nuncuyaturu cmis t.

    sis lenore, qui sequilur, deciurit, pcr duos tomos : Tcitia classis est rnrsus eorum qurc noliis in-
    Prior. lerciderunl. Ac nomiimtun liher ille, qucm de dul-
    A prima Dominica in Advenlu Domlni, usque ad ccdine Dei se conscripsifisti faletur auctor. Jn qvo,
    vi^iliam N.iLiLis Demini, decem el octo scrmones. In inquil, Nlffkient erudilio habcbatnr de divinis bme-
    jpsa \igilia quatuor. ln die Nalalis Domini sex. In (iciis, et l<j)uuidicis lundibus quas electi Condilori
    dic S. Slephani prolomartyris quatuor. \i\ die S. Jo- mo in (ctcruum dccantubunt. Epitomen quamdam,
    annis apostob et evangelista&uous. bidiesanctocum si juvat, damus : Creatio v.ostra, rcdemplio. proJcctio,
    ihnoccutium Lrcs. la Dominica infra octavas Nativi- beneficium. Creavit namqne nos, redentii, liberavi:,

    tatis Domini qualuor. In die Circiimcisionis duoi In vrolegit, et benefacil uoki*. Creavit ncn exi$tenies T

    f'ieFpiphania;Domiiii duo. InDomijiica sccunda post redanii perdilos, prQleail in/itiiics, benefacilindignis.

    Epist. Aucloris ad Joan. Abbalem. partis.


    !102)
    Iii-.S^n. epist. 108. (105) V.de Auclorem 1 prxfal.
    104) F.pist. ad Pamin. vide senu II el 15, i
    ,

    49 VITA. 5t)

    Creavit, inquam, no$ tnatdinUate, redemitin hutnani- A gvavale quis fevat, msi candor animi abstergat,
    tale, liieravil u eapliviiate : protegit in prwsenli in- quod demisso nomine canonicorum, aliud subslitue-
    firmilate, benefacit in onterrna felicitate. Ipse enim rit non quidem infevius aut indignius, si nullus
    ,

    Creator nosterest, rcdcmptot, tiberalor, proieclor, et animnm oculamve ejus insederit nsevus. Quale vero

    benefactor. Hcc sunt misericordiec Dei, quas in a'ter- sit Prsemonslvalensium institutum summOs ponti-
    num cantabimus, ait auctor, annuntiantes veritatem fices ccnsuisse supra legimus, el luculenter edisserit
    ejus in ore mslro. Quinrrue his potissimum benefi- auelor. Patrnm deiode choro reposilmn Ada^
    In
    Cioruni capilibus hic ljber insislebat. Sod et alia mutn nostfum coniueor ab Aloysio Novarino (1 10),
    qusedam opuscula concinnasse omnino arbilror, et virohacsetaledoclrinaetscriplisclaro.Eodemovdine,
    non obscure in pluvibus locis insinuat, de auibus quo pTOmulgata diximus, vccensel AubevtusMivaeusin
    distinctius nihil asserendmn habeo, nisi quod con- brevi Chvonico Prsemonst. : (111) Adamus, inquiens,
    scviplunab eo volumen epistolarum aslruit Pagius Abbas Prxmonstratemis, et tolius ordinis prafectus
    ins.ia Bibliotheca (106), quod idem legere me re- generalis, vir admodum doclus, scripsit libros tres,

    coloin manuscripto Iraclatu Michaelis Ghierii abba- studio atqne tndustria Amati a Fonle abbalis Cameras

    t'.s DoiU-Marlini in finibus Artesise, quem De scripto^- Fontis an. 1518, Parisiis in fMo excusos. Tiluloa
    vibusordinis Prsemonstratensis collegit. Atque eo ^ dein subj':cit iieralos. Cujus ad veritatis Iimam et li*

    propendere videlur.Aubertus Mirseus (107) in brevi neaminfleaendaverbaquseprseniisimus,edocent.Nec


    chrOnico. minusimplectit,quodapudeumdemCrespeliusdoctor
    CAPUT XI. iheologusParisiensis in summa ecclesiastica annectit

    (1 12/ Sed et cantum, atquc officium kabemus ab Ada-


    A quibus scriptoribus noster celebratus. Cur vetustm
    :

    tmpressioni piwyiissus iilulns : < Liber beatissim& mo Prwmonstratoisi cardinali dcvotissimo editutn,
    Dei genilricis Marioe, et S. Joannis Baplistw. * cfjicio solemnitatis ecclesiaslicw pcr omnem ntodum
    In secunda classe recensita opera, lypisque Pari- in modulatiene conforme. Nec dissolvit Molanus
    slensibus a centum et quadraginta admodum an:ds vice ecclesiasticw , eUchuristiw substituendum ratus:

    evulgata, quse sui in ulilitate, el digniiale, acctirat>! cujus solemnia cenium fcre annos ab aelate Adami
    ac cmendale edi oporluisset , a deo depravata in noslri instituta dignoscuntur. Dignilatem vero car-
    manus devencrunt posterorum, ut ea ullus vix dinaliliam in Romana Ecclesia propendente licet

    nedum evoivendo conterere fueril ausus,


    attingcre, afleclu, huic aut alteri cuivis apud noslros cjus no-
    procul d;ibio cum pcrplexo istiusmodi geneie minis ascribere sequse vetat rationis ii.d;go. Apud
    characteris , lum mendarum monstris, et laeunls /-, Crespetium ex eo visus mihi irrepsisse error, quod
    absterritus. Quod vitione illius se\i, typogvaphicis apud Ciaconium in suo cavdinalium catalogo, Adara
    artibus non usque adeo expoliti, an magis incuvia quispiam Anglicus inveniatur insevtus, al alterius

    et neglectu impressionem procurantium, contigo- a nostro aevi ac instituti.


    promptunonest quod defmiam. Ea de causa
    rit, in In istud magis eam,utAdamum nostrumpraeslau-
    tenuem sui famam apud plerosque spars.t. Tenuiov tissiini in scholis theologi, aut etiam doctovis, ut
    scriplorum ejus notitia evasit. Quam paucos om- aiunt, lauvea et gvadu insignitum reav. Cujus om-
    nino videas scriplionibus suis auctoritalem ab eo, nino reum verilatis agunt vetera manuscripia apud
    cj. salutavia accerseve documenta? Quam paucos PatresCoclestinosPavisiis Irequentaia, qu;Teieque in
    audias in exedris suis , in tricliniis , in musseis fronte ac calce, magistri Ada? lituium complectuntur.
    hunc eloquii mysiiei pervolvisse rnagislrum? Al Non aliis, quam facullatis theologicse laurealis pvo-

    rarior, qui sublimia ejus sensa assecutus insliterit. fessovibus, multiplicis cvudilionis, ac noniinisglo-
    Qui tamen inilsi occurrunt. sunt luprsecipui. via percelebvibusejuscemodi honovis accommodasse
    Imprimis Jonnnes Motanus, apud Lovanienses appellationem pviscse iiiius setatis bomines, in mul-
    clavissimus theologus, tum in sua concionalovum tis facile compvobatuv. In distinclione Regulas
    Bibliotheca aiutoris nostvi adccnset opeva, tum in d S. Augustini ab eo in duodecim profiucntis capita,
    libvo, quem de Canonicis inscvipsit (103), a nostro atque in usum et constitutiones Pisemonsti alensium
    petilo aiu toritatis pondcve suoscanonicos dignitatis, etiain nunc dcductse, non alio flgnominc, quam \~e-
    suxque obiigalionis veddtt momores. Antonius Pos- nerabilis aDpellandum Palres Ordlnis censuerunt :

    sevimts in Apparata sacro (109) adnumSrat his qualcs ei in eadeni Britannia Bedam , el summos vi-
    vcvliis : Adamordinis Pramunslratensis, Parisiensis ros dicere consuevimus. In eos scrmones auctoris, qui
    frofcssor anno 1518 cdidit librum, qui bealissimm propius regularcs conccrnunt, commentarios quoS-
    Dei Genitricis inscribitur. Chi i de ordins,el habitu, dam attestante Servalio Lairvelz insua Optica (112)
    et professione religiosorum Prwmonslratemium. t adornavil Prsepositus cellse omnium
    Sanclorum
    Et quce reliqua habcmus edita. Hoc in viro docto ip Suevia ordinis Prairnonslvatensis. Dequibus nihil

    (106) Lib. i Bibliolh. cap. 17. M. SS. eKstal apud (110) Aloysius Novavinus in elcctis, 1. 1, cap. 13.
    liOS. n. 722.
    (107) Ad annuml5!8. (111) Aubevtus Mivaeus, ad an. 1518
    De Canon. i.cap.4. 1. (112) Cvespelius vcrbo Maria.
    J108)
    (109) Anlon. Possevin. App^r. lit. 4. (112*) Laivvelz opt. spoc. m.
    51 \D.\MI PB/EMONSTKATENSIS R2

    prantpren rescire datum, aetfaepublici juria arbilrer A dem rum paucis Christi pavperibus, loco illi terminis

    cmprsis>.<'. C.omplures c noslris in SCriplis stiis ejus impotitis, ad tommanendum ordinavimns. Haec ipse,
    neminisM non me fugit, uti Martinui Merxius in et pltiSCUla (113). Admirabilis igitur spirituum, qujn
    IraclaluDeinslilutocanonicorum Prann. Landtmetcr et locorum discretor Norbertus, non fcrlilem terrae

    commenlario in regulain S. Auguslini, Moerbecius glebam . non populi antecepit frequentiam, neque
    iu Scala purpiircn, Pagius in sua Bibliotbeca, Mau- imnianissoliludiuissalebris.neqiierupiuui asperilale,
    ritius a Piato in Annalihus, ct plurcs. neque paludum biatu. instar voraginis aLyssi horro-
    Neve qnis leviter animi pendcat, cur velusla im- rem moventc, a proposilo detcrritus, vallem delegit
    pressfohonc sibipnefirum in frontisadilutitulum ge- Pracmonslratani, silu quidem suo invisam, cultu in-
    rat : Liber Dci Gcnitrtcis , et S. Joannis Buptistoj, tractabilem , aspectu formidabile-m , at religioae S.

    difficile non estverterc inplanitiem veteri memoria Joannis Daplistse, cui exile sacellum in ea cremo ve-
    repetenli, anle inventos typos in plerisque l.uniliis tus Patrum pietas extruxerat, oinnino venerabilcm.

    receplum morem codicibus manusciiplis, ad quas Inillo evigilata precibus nocte^ arcana divini edoce-
    spectarent, nomen prafigere, ne ex aequo, vcl lur consilii ; in illo sacratissima Dei mater et virgo
    iniquo a sede Bua dimoti facili alias negotio exsub Maria luce splendidior, et sole candidior, novae fa-

    rent. Cum ilaque nosler (uli non scmel edisseril) B bricae jacicnda fundamenta demonstrat , habilum,
    Ecclesi:e Pr.enionstratensis canonicis fratribus suis, quo sese, et socios amiciai, cxhibct, ct robur novelio
    ei Cbristi servis ingenii sui partus nuncupandos gregi ab Romano hierarcha accersendum denonSial.
    destinavisset.parsoperum ejusindeprelo subniissa, In illo deniquc prognoslica et mulliplici rerum di-

    quam fronli su:e inilio pracmissam tulcrat, conser- vinarum visione, cl beata serYorum Dei ad palrium
    vavit inscriplionem. destinationc, "valii reapse arquisivit, quod nomine
    Quod o( omnibus, ex affectu peculiari in hanc tcnus pridem pracsetulit. Plalonem cclebranl, quou
    Pivam comperlius evadat, breviter memorandum cum locuples — ut cujus Pbrygios loros
    esset, lutosis

    rcditNorbertom a Bariliolomaeo Laudunensiumepi- Diogencs pedibus conculcavit, — villam AcaJcmiam


    $copo cujusdam Falconis in Burgundia principis ab urbano strepilu remotam, corporum valctudini
    iilio benignc imprimis et familiariter habilum, per selcgit adversam philosophandi studio. Hoc sapicnti
    tJilionis ejus lin.itcs circumductum crebrius, subvc- consilio, ut morborum confliclu, noxiae libidinis
    rente ne tanti viri spectata virtus alio dcflccteret, impelus lemperaret, nec aliam, nisi a rebus quas sui
    ut si qua tcllus, aul Ecclesin arriderct, suo deligeret discerent, voluptatem pcrsentiscerent. Qui velex hoc,
    arbitrio, sempilcrno dcsignaret acceplam bospitio. loqiienle S. Hieronymo (111), divinus dici mevuit,
    Scd iiceat ipsumcpiscopiim insuo diplomale audire quod loca carnis saluti contraria , ad pliilosophiae
    profantem : Sancta: reclores Ecclesia: quanto cwleris sectandasludia deligeret, in quibus infirmala carne,
    dlgnilale et honore videntnr praeminere, ianto luci- ejusque ardoribus, qui mentem gravant, imminuiie,
    Uius et firmius qux statuunl et disponnnt , debent libcrior spiritus ad altissimarum rerum contempla-
    definire. Notum igilur fieri volumus, lam prcetenti-* Monem exsurgeret. Sublimius accipio S. Norberli
    bus quam futvris, qnod anno Dominiccc lncarna-
    , consilium , ccclo utique inspirante ,
    quo actcrnae ly-
    lionis 1120, virum spectabitis religionis, ycrbertum caeum sapientiae, omni alio excusso delectu , suis
    nomine, per episcopatnm nostrnm transirc conlige- pracparavit in loco horroris et vastae solitudinis.
    rit ; cujus agnoicentcs sanclitalem , honeslalem doclri- ,
    Ex hac origineVirgo deipara et Joannes Baptisla
    nam atque facundiam, multis eum precibus coege- dccreli lutelarcs divi , et majori e.cclesiae a S. Nor-
    rimus, ul apud nos liiemarct. Quem quanlo amptius bcrto exaedificatae asscderunt in litulum ,
    quorum
    loquentem audiiunus, ct familiarem nobis ad- deinde per tolum hunc ordinem cultus derivatus
    strinximus,tanto magis boni odoris ejus fragrantia singulari veneratione conservatur. Et hic quidem
    refecli sumus. Deinde jam fere transacta hieme, praeler festa solemnia, inter quotidianas horarum
    cum vir ille sanctus a nobis vellet recedere, apcrsonis p canonicarum preces, malulinum el vesperlinum
    Ecctesio? nostia? , et a quamplurimis episcopalus no- vice patroni obtinet suffragium. Benignissimae vero
    stri nobilibus rogati sumus quamvis et hoc satis desi- parenti, ac optimae apud Deumadvocatje suie, cujus
    deraremus, ut eum in nostra dioecesi, alicubi adser- formatus auspiciis, et beneliciis adultus, cujus con-
    viendum Dco coltocarcmus : quod vix tandem, divina tegente succrevit patrocinio, ul aliquam grati animi
    qralia cocperante , ab ipso impelravimus. Nostrarum partem tesiatam repcneret , ecclesias suas omnes
    iuitur pertuslrantes terminos possessionum, ad tocum et conventug Mariano nomini ac honori devotos
    valde dcscrtum, qui Preemonstralus dicilur, tunc tem- consecravit. Sacrarum borarum pensum in dies pcr
    poris inhabitabitem venimus ; quem vir Dei conside- choros ei publice persolvit, festos ejas dies pridiana
    rans Locum, inquit, video
    : < secundum cor meum, a inedia praeparalos solemniori rilu , ct cum octavis,
    Domino mihi anle omnia lemporaprarparatnm. i lloc ut vocant , decurrit, Quam candidi ordinis protc-
    igitur audientes, gavisi sumus gaudio, et ipsum ibi- clricem et patronam singularem pluribus effert Au •

    fI13) Vid« Biblioih. Piaem. lib. n, cap. 12, Yitac (114) Lib. 11 , conDa Jovin.
    S. Norberti.
    ;

    53 VITA. U
    guslinus Wiehmans in Drabanlia sua Mariana, A astriclior quibusdam videatur, quam pro Ordine
    Aubertus Miroeus in Chronico (115), Chrysoslouius Candido litulus ferat.
    a Stella in Vita S. Norberti, et plures. Memo- CAPIT XH.
    rabile esl regum Galliae Ludovici undecimi , ct
    De EcclesiaCandidcc Casce, $eu Witberncp, cuipwfuit
    Caroli octavi ejus filii lestimonium in naec verba :
    Adamus ; ac cathedralibus ecdesiis a Prwmonslra-
    Dum penes mcnlis nostrcc arcana propensius reeolvi- tensibusjure Ordinario, et prwlerordinario insessis,
    mus sinceritatem , integritatem, longwyamque dura- Caihedram Candidae-Casae , in Gallovidia, hiuts
    tionem, ac divinam , imo miractilosam inslitutianem maris Hibernici adjacenlis Wilhernam di- (incolce
    Prcemonslra'ens,s ordinis : qui magnis jam defluxis cunt) a S. pridem Niniano Deo in memoriam S.
    temporum curriculis, mysticospiraminc. a beatissima Martini sacralam vohinl; alii episcopum priuuim
    ac gloriosissima virgine Maria Chruli Redemptoris insedisse S. Plechelmum, ven. Dcdae in hisloria An-
    nostri matre revelante, per piurn illius ordinis Patrem, glicana suffulti testimonio. El cui gravius ab aitcro,
    primumque institutorem B. Norbertum, virum quidem possit accedere? Videndus adhacc Miraeus in fastis
    vitce sanclimonia, mnllisqne coruscanlem, clarentem- Delgicis , 15 Julii; Usuardus in suo Marlyrologio
    (jtie miraculis noscilur insliiutus, atque illi candidus el meminit apnd Surium Kalendis
    vila S. Switberti
    dicti ordinis liabitus, pariter atque locus in pago Lau- B Marlii. Ex quibus Plechclmum floruisse anno salulis
    dunensi, pcr eamdem bealissimam, ac gloriosissimam noslrae G90 Ninianum imperantibus Honorio et
    ,

    virginem Mariam, ubi Prcvmonstratense monasterium Tbcodosio, dignitate episcopali efftiisisse, alque ex
    prafati ordinis caput ei funiamenlum construi debe- Romanis marlvrum tabulis die 16 Septembris aij,

    rel prwmonstratus, unde Prccmonstralensem ordinem 432 obiisse (119) dabilur introsnicere. Neque ea ex
    sibi nomen assumpsisse multis autkenticis documen' Anglorum faslis petita erroris ausim aceersere. Al
    tis , kisloriisquc probatissimis compertum esl : nos veritalis conciliandae injecturus vinculum, S. Ninia-
    tanto magis ferventioreque desiderio , ad ipsum Prcv- num episcopnm et fundatorem praesedisse arbitror,
    monstratensem ordinem aflicimur, etc. Datum in pa- absque firma successorum serie : demum sub beato
    tatio Parisiensi anno Domini 1491 (116). Plechelmo solemni incolarum convenlu, et consensu
    Huic rei firmandae facit ab auctore et magistro cacterorum episeoporum, infulas illi Ecclesiae de-

    nostro pelita professionis formula, qua S. Nor- cretas, constanter perdurasse. Multam atque imple-
    berlus primique socii ad cunas vagienlis Jesu sam quaestionem quae reges intcr Anglorum, atque
    in Natali Domini, et sinum Virginis matris ad Scotorum , corumque ,
    plurium annoruin decursu^
    il!am lealae perennitalis civilatem solemni vo- ~, intereessil episcopos de primatn, jure metropoleos,
    torum nuncupaiionc , scipsos conscripseruiu : immunitate , atque adjunclis largius expendendam
    Ego ofjferens trado meipsum Ecciesicc sanclcv Dei ablego ad Polydorum Virgilium (120), Harpfeldium
    genilricis Maricc, sanctique illius, et promitto con- (121), Daronium(l22), Gabrielem Pennoltum ; el nos
    versionem morum meorum. Et quaealibi habes(HT). supra altigimiis. Istuddehac re in subsecivis pono,

    Vidcs quemque immohili verborum tcnore, quaqua ouod nemo in controversiam merilo trahat duos :

    patet ordo diffusus, ecclesiam suam S. Dei Genilri- in regno Scotorum post haec obtinuisse melropolitas.

    cis memoriae et cultui mancipalam edixisse? Quod Quorum Princeps in Ecclesia S. Andreae subjeclos
    profecto generatim fleri nequivisset, nisi h«c Diva babet Dunkeldensem, Aberdonensem, Moravensem,
    ecclesiis omnibus praeslilisset tuteiaris. Nec a fide Domblacensem, Drechnensem, Rossensem, Catha
    dimovct quod plures aliorum a Deiparente sanclo- nensem, Orcadensem. AltereslIIierarcha Glascuen-
    rum litulo appetlari vulgo meminerim, velenim prius sis, quem in sacris agnoscunt prineipem Candidae-
    eorum nomina indita praeferebant, quam a Praemon- Casae, L smocensis, Sodrensis.
    :

    stratensibus suseipereutur , vel ob sacra lipsana Ad Adamum diiapsus primum e nostris in Can-
    ,

    veleremve sanciorum memoriam inibi celebratam, dida-Casa reiigiosi coetus praefectum primum in ea :

    simiUbusque de causis, aliis atque aliis ccelitum D Ecciesia, dignitate episconali subiimem, patenler
    praenominibus in vulgus circumferri exoediebat, ac exerte Mauritius a Prato in Annalibus edis-

    cum tamcn aequabiii jure, et pari vincnlo bacc.alque serit sub annum 1177. Non pigebit fortassis

    itlustrior auxiliaris Diva praesideal. Haec Hqttidius pauculas lineas relegere (123) : Ckrislianus Can-

    ab eo traelanda forent, eui bcneficia Dciparae ma- didcc-Cascc episropus in Galluveja , Scotia: re-

    Iris, atque obsequia Candidi Ordinis tanlae devola gione , cancnicos succ ecciesice catkedralis jam
    ,

    patrouae ex instimto prosequiconsiliumesset. Fecit regutares in Pramonslratenses converlil. Qua de


    nuper ex nostris (118), qui Yirginem Candidam re ut fundator illins ecclesia nominatur in obttuario

    Praemonstralensem libro sao inscripsit', uisi quod Prcvmonslratenst Nonis Aprilis. Vocaiisunt ex Vihdi

    (115) Lib. iii, cap. 29, in prsef. Cbron. Pr&mi. (119) Martyrol. Rom. 16 Sepl.
    (116) Yide Diblioth. Praem. , lib. in , fol. mihi (120) Histor. Angl., I. ix, fol. ifi/<i 153, ci l. xi:j

    762. Penn. i Ji. cap. 3^>.


    (117) Serm. 5„ad Delig. Yidc Brabantia Marian (121) Harpfel. Ilist. An?;i. lib. xxii,
    lib. iii, cap. 29. (122) Baron., an. 119!
    (118) Herdcgom Canonicus. •'1^23 v\a* Prol cap. tv.
    65 ADAMI PR.EMONSTRATENSIS $S

    Atagno primi eannnici, et eX eis primus pralatus seu \ ab Innocentio secundo in COUcilio Rheincnsi, an.
    abdas datus Adam, seu Edanus, eo twmine insignitus 1 131, arcliicpisi opalem Ecclesiam oblinuit, iu quam
    in obituarus ordinis ix re/ x kal. Drcembris. Demp- sui inslituti eanonicos ex opportuno valeret induce-

    steri de seriptoribus Bcotix, el veluslioruin inonu- re. Quod, cnarranle Alberlo Krantzio (129), cano-
    mentorum conspjrat sentenlia. nici ejusdem nialricis ecclcsix passi sunt lubenler,

    Yelus manuscriplum Averbodiense distincte et alque in ordinem Prxmonstratcnsciii redigi, el Nor-


    -ireviler : Candida-Casa filia Yiridis-Stagni. Est bcrtini difi. Quas nosiri deindc plcno jure, ncc in-

    tcdet episcopulis, el Prioratus ; et eleclio episcopi terrupta plurimorum annorum successiouc, in cat

    pcrtinet ud conventum hujus loci. lem reponunt uu- pite et corpore lcnuerunt, sequunlur : Ilavelburgen-

    clor Bibliolhcca; Prxmonstralcnsis , ac Servalius sis ccclesia cilhedralis, Brandcburgensis, cathedra-


    Lairvelz in sua regulariuni Optica, statim citandi lii, Rascburgensis, calhedralis in Alemannia Saxo-
    nec ullus, opinor, probalx adco veritatis inibit in- nica : de quibus videndus Krantzius (150). Plocensis
    licias.. Luculeutus aecedit lestis Auhcrlus Mir.eus in qux est cathedralis in Polonia. Belbun bens.s, ca-
    notilia episcoporum(124) : Candida-Casa, \\ itherne thedralis in Sclavonia. Candidx-Casx in Srolia, qux
    episcopatut, sub urcliiepiscopalu Clascoensi, in Gal- el sanctissimx Trinilatis ab aliis dicitur, jam me-
    lovidia Scotice provincia. Fuit olim abbalia canonico- *> minimus ; Rigcnsis, metropolitana in Livonia, cui
    idi/i rcgularium, in qua sedes erat episcopi, nec is decem suflaganci subjacebant, non alterius quam
    alios hubebat canonicos in sua Dasilica cathedrali, Prxmonstralensis, ut aiunl, inslituli; Oisckmsis,
    i/uam rcgulares. Ac de indulta libcrlatc (125) : In Derptensis, Topalensis, Gcrlandensis. Curieneis,
    Scotia , inquit, episcopatus suul cxempli per Ccc/es- Culinensis, Sambiensis, Yarmiensis Pomesaniensis
    \inum secundum, anno 1192, teslc Baronio, S. An- in insula B. Marix, ct Ruthenensis. Adcenset Ser-
    drem ,Glascotnsis,Candidm Casce : et quos_enumerat. vatius in suo indice ccenobiomm, isagrabiam, ca«
    ln Catalogo monaslcriorum Prxmonstratensium re- thcdralem in Sdavonia, yel polius Pomerania, san-
    gnlariuni Opticx adnexo (126) : Candida-Casa y in- ctx Trinitalis ecclesiam calhedralem in Dacia, at-
    quit abbas Servalius, filia Yiridis Stagni, cathedralis que alias quinque in Saxonia ; i(cm cathedrales Rilz*
    ecclesia, in qua olim preesidebat abbas ordinis nostri madum, Lucich, Linomam, Imbriam, Aldeberch :in
    yui tibm tfct episcopus a suo coilegio canonicorum quibus olim prxsidebant abbatcs ordinis nostri, a
    PrasmonstTatcnsium, qui calhedralem iliam ecclesiam suo collegio canonicorura Prxmonstiatcnsium ,
    qui
    Qccvpabanl, eleclus. cathedrales illas ccclesias occupahant, electi. Quibu?
    Al non pigeat quemquam,
    -
    ab hac ora iransma firmandis Dabravius episcopus Olomucensis in Hi-
    - '
    ^ C
    rina, per alias alquc alias mundi partes, quasi Stona Bohemica, ct Auguslinus Olomuccnsis in Ca
    salluatim, peregrinari sublimes honoris cathe- lalogo cpiscoporum Olomucensium, illud volunt as
    dras , quas a Prxmonslratensibus dati episcopi serlum : viros ex Pnemonstralensibus numcro plu-
    iiisederunt (127) , inspecturum. Prioris occurrunt rimos, firtute prrecipuos, mei itis sublimes in Eccle-

    Instrationis, quas jure ordinario, non alio suf- sia summum gessisse principatum. Referi Cliryso-
    fragante coclu atque auctoritate, quam religiosorum stomus a Stclla in Yita S. Norberti, apud quem
    suorum elecli suffragiis, Prxmonslratenses aseen- Siephanus cardinalis S. R. E. titulo SS. Joannis
    debant. Neque alii, quod forsan mircris, in prxpo- et Pauli in diplomate dalo Avennione, Cienien-
    sitos, decanos, archiadiaconcs, prxoentores, ac id tis sexti anno dccimo ex instrumentis pontificiis,
    genus majora, minoraque, ut plurimum, delecti of- verbis expressis et meditatis, Prxmonstralensibus
    licia, quam ex regulari professionc. Hxc prius S. sexdecim calhedras episcopales plenario ac ordina-
    Norbertus ad calhcdram raptus Parlhcnopolitanain rio jure subjectas, et incorporatas alicstalur. Yid«
    presserat vestigia qui non alibi securius et san-
    : Aubcrtum Mirxum in brcyi Chronico, Praeclara
    ctius a pompis obslrepenli3 swculi alque apud , sane hxreditas, si nemo veliicasset. Id ex AD.crtc
    suos ralus possc quicscer-e, collegio B. Marix pala- rj Krantzio (131) velimadjectum, nostros tenuisse com
    tio suo arcliiepiscopali ferme cont;guo, translalis ex plures ad duccntos, atqne trecenlos, cl amplius an-
    r.ujusque placiio viginti inde canonicis, suos substi- nos, ut signanler de Raseburgensi expressil, pri-
    loit clerlcos regulares : Vt ibi frairibus suis imvosi. mum a B. Everraodo, discipulo quem diligebat Nor
    lis, aliquando a nimultu, qui officin imposilo dcbcba- berlus, deinde prxposito B. Marix Magdeburgcnsis,
    lur, pauiulum spiritum refocillaret , ait ei synchro- insessam non intcrrupte a noslris uscue ad annum
    nus vitse Scriptor (128), non alitcr quam pietores quadringentesiraum octogesimum supramiliesimum.
    longa Intentione hebelatos oculos ad specula aul vi- In epilomc Chronica Mauritii lypis cvulgata ad an-
    rores colligunt. Prxter hanc, et alterara ibidem S. num 1181 : Moritur, inquit, Eskilus quondam Lon-
    Mauriiji, dignitale ct primalu sublimiore reliquis, dens:s in Dunia episcopus, qui suam calhedralem sub-

    (124) Lib. v, cap. 1. (128) Cap. 45 Yilx, el 49.


    Lib. II, sup. notit.
    (12.'»)
    (1291 Lib. vi, cap. 12 metrop.
    (126) Servatius L^inelz m indice Monasl. Mi- (130) Lib. xii, cap. 8 sup.; el lib. vii, cap. 50.
    rxus chron Prami. ad an. 1480.
    in
    (131) Kranlz I. vi, 12, metrop.
    ,127; Yide Biblioth. Prxra 1. 1, cap. 17
    : :

    57 VITA, 58

    tnisit ordini Prcemonstralensi, ac ejusdem instituti A ex S. Joanms Anibianensis" Nicolaum Lagreneura


    duo alia ccenobia dotavit. In Dania ejus exetnplum episcopum Ebronnensem et suffragaceum^ Ambia-
    $ecutus Tuclio episcopus liurgilavensis suos qjuoque nensem, et S. Augustini ad Morinos Danielem Tai-

    cancnicos Prwmonslratensem observantiam tenere de~ spelium episcopum Gibeldensem, el suflraganeum

    tideravit, ac perfecit. Yeteri et firma manu iraditum Morinensem ; Flogernm Sagiensem in Poionia : Ec-
    Summa claxtslrorum, sive monaste- clesias obvias magis notavimus ; omnes percurrere
    asscrvalur(132):
    riorum ordiuis Prxmonstratensis : mille abbalice ,
    morosum forel. De quibus A: nales PraeoKmstraten-
    Irecentce prapositurw, cwnobia vero sanctimonialium ses. Usurpem hic iilud lyrici vatis

    quingcnta. Insuper in ordine prwfalo sunt sedecim Esl et (ideli luta silentiot

    episcopatus : de his sunt septem archiepiscopi, et no- Merces*

    ve n diouesani episcopi. Quas Cathcdras obivinius, ^Hoiux. Carmin., od. 2, vers. 25, 26.)
    ompliorem adaequant numerum : cupidior observet IIoc ausim assertum dare, Praemonslratenses clerj-

    propius sibi probandas atque improbandas. cos per hierarchicas funcliones grandem gnavam-

    Aitera nobis perlustratio ievissimo obtutu trans- que desudasse operara, atque cura reliquis nieritq

    niittenda : Eociesiarum, dico, non successione, aul eertare de paiiua.

    quasi bairedilate ut prius : at principura Christia- » CAPUT XIII.

    Horum, vel clerl ipsius poslulatione, ac benevolen- .1 regulari Pramcnslratensium imtUuto aliemtm

    Ex Prae-
    n n essc majores minoresve adminislrare Ecclesias.
    tia antistiles sibi sufficientium delectos.
    montratensi gremio, praeler beatissimos viros Nor- Ne quis statim corrugare , aut aspernari valeat,
    bertum ac Evermodum, quorum memini velut e di« subiimiores illas vellendo cathedras, et carpendo
    vite penu prodierunt B, Galterus Laudunensis epi» Praemonstratenses ab inferioribus parochiis, quas
    scopu$(133),B.MiloMorinensis, GallerusalterCabi- et jam minc administrant , signandos duxi potius
    loneusis, Navarrus Coseranensis, Gervasius Sagien- auctores auxiliares , quam conducendos. Prinia»

    sis. Gloriatur Ecclesia S. Martini Laudunecsis uti sunt ab auctore nostro probatissimo stippeiise (137)
    ejus mouumenta, Romap.se sedis ponlifice rnaximo Quotquot enim in unilate baptismatis et f-dei su-

    Gregorio YHJ, B. Godescalco Alrebatensi, Concor- mus, magni corpoxis qucd est Eccle-sia l (o tcrra-

    dato Eduensi, Arnoldo Courensi episcopis. l^clesia rum orbe diffus^, sub uno capile, Mediatore vidcii-

    Strahovicnsis bic Uieulentius et splendidius cslen- cet Dei et hominum , Deo et homine, Domino no-
    tavjt decus (154). Septem enim, non inlerriipia se- stro Jesu Cltriato , in diversitate linguarum, profet
    rie, ex familiae suae aiumnis eduxit et suspexit in sionum et meritorum , in differenlia officiorum it
    melropoliiana Bohemiae cathedra archiepiscopos
    .C
    yraduam, membra eidem catholicce malri nostrw, ari
    qiiibus oclavus accessit beatus Joannes Lohelius. honorem prafati capitis, et uliiitatem membrorum
    Ad haec B. Adelbertum episcopum Salisburgen- debemus quidquid vivimus, et sumus ,
    possumus et
    sem (135), aique decem fccundo partu efiudit Olo- scimus. Nec eorum, qui in ea sunt, ullo modo debet
    mucenses. Quorum res gestas et noraina brevi ser- resistcre aliquis, cum obsequium parlis auctoritas
    ir.one non distringam. Delibant ea AuberliiS Miraeus, expelierit tolius. Quocirca cum sancta mater Eccle-
    et Pagius in sua Bibliolheca. Quod sublime munus sia el te, ut ejus necessitatibus deservias, idoneum
    tanLg moderamine commendatione gesserunt
    , et agnovcril, ei ad regimen suum, interposiia eiectione

    Praemonstratenses, centum tt quinque annorum in- canonica, assumpserit, et ad hoc te dignum judica*
    violata successione, ut Yralishus Bohemorum dui verit ,
    professionis qukiem tuce poteris , ut opinor,

    non aiios quam Strahovicnscs canonicos ad eum tocutn mutare , et alio , ubi id agas , ad quod te vo-.

    bonoris gradum vulgalo diplomaic sanciverit assu- cavit, eum consensu tuorum, inter quos degis, trans-
    mendos. Quod ccenobium idcirco episcoporum se- migrare. Ejusceraodi plane fuisse insiitutum S. Au-
    minarium audiebat ex quo per totam Moraviam
    : guslini, e quo eminentioribus Ecclesiis alii, atqtie

    episcopi calhedras scandebant. Non memorein Al- -. alii plures caeteris inferioribus praefecti, functiones
    inaricum ex Floreffiensi cocnobio Sidoniensem epi- suscepti praestarent sacerdotii, lucuienlus tcslis as-
    scopum in Palaestina (136); ex ecclesia S. Judoci in serit Possidius (138). A quo non dilapsi Praemon-
    Nemore, vulgo Dommarlinensi Andream Novio- , slralenses; imo a Deo destinalos merito dixit Bor
    niensem ; ex S. Pauli Virdunensis monaslcrio Nico- bei tus Arboricensis episcopus : ut lapsus ordo ca-
    latim Psaulmeum, apud eosdem Yirdunenses sum- nonicus S. Augustini suas detergeret sordcs, suo-
    laum prsesulem, ac concilio Tridentino praesentem ; rumque asseclarum exemplo meliorem indueret for-
    et B. Alberonem ex episcopo Yirdunensi in eodem matn. Id ex divini ratione consilii in Ecclesia
    ccenobio disciplinae Praemonstratensis sectatorem : opportune evenisse, ut restauratores calcatac scpis,

    (132) Vide Servatium Lairvelz : opt. spec. lil, (136) Vide Miraeum in cbron. ad an 1548.
    ct indicem monnst. Miraei sub (inein. (137) Setm. 7, ad regul.
    (155) Yidendus Guibeitus Abbas de Novingento (138) In Yita S. Auguslin., cap. II De luendo :

    in Cataiogo Abbatum Eccl. Laud. caehb. tom. II, et apud Landlm. Dc veleri eler.,
    (134) Mireus in Chron. ad an 1126. par. iii, cap. I,
    (13>; Brblolh. Pra?nionst. fol. mihi 317.
    &9 ADAMl PRiEMONSTRATENSl* 60
    novi bno inalores defliicnlis raiUtbe, novi laiiijiicii- A gasse disseiit. Nec alter, s celebri Tongerloa, niit-

    lium inccntores animorum ; viri, inquam, gpirilus lendua Laurentiua Landtmeter, tam in hbvis tte

    apostolici babentes primitias resuacilati prodirent, veteri clerico. quam in snis ad regulam S. Angu-
    docti a Doiiiino quid amore lenerent \eritatis, stini commentartia (I 17), ci plures mox citandi.
    quia offlcio cl.aritalis impoiulerent, conscnsus 0111- Neque enim tot Bummorum poniificum indulla,
    niiun evincit UBCUiomtU (150). Quod in canonico ac privilegia, neque lot cpiscoporum placila in-

    ordine a vila conununi collapso fadilatuin, egrc- numcros in diversis provinriis pasloraius, com-
    gie docol loannea Molanus in libris, quos de cano- plures arcbiepiscopalus, atquc episcopalus non ad-
    nicis bucripail (140). ministrandoa lantum, verum ordinario jure unien-
    Qtiinimo bealofl cffcrt illos canonicos , et verc dos PramonstratensiLus permisissenl, oc uliro po-
    omni laude digiiissimos ;
    qui non contcuti bona lius obluhssenl , si ccclesiaslici , aut coiiimuiiis
    vila, et canonico Ecclesiae ofticio (141), secundum juris limitcs violandi, cl transponcndi, aut ipso-
    mensuram donationis, opituiatores csse cupiunt in rum instilulo dissonum ct contrarium fuissct.
    Ecclesia Dei, scientes hanc esse vocationem suam. Gaudct profecto liic ordo amplissimis, iisque plu-
    Non est orgo, quod aliquis ex eo capite obstrigillel, rimis a sede apostolica concessis favoribus, ac pri-
    quod dedignetur, aut polius amplcxeiur. De Prae- " vilegiis quibus enuclcandis immorari quid aliud :
    ,

    monstratcnsibus loquilur Auberttis llirseus (142), esset quam Iliada, alque Odysscam remetiri? Co-
    quorurn vitam, neque in sola contemplatione, nc- ronklis vicc quaedam adneclo , alque adnoto ; ex
    que in sola actione, sed in utraquc posilaoi descri- quibus plura valcnt erui. Primo non tantum unila,
    pserat. Hubenl fere sing»la hujus instituti monaste- seu quovis litulo, el jure ad sc spectanlia sed ct
    ria parcecias sibi anne.ras plurimas, quibus prazfecti quaciibet beneficia curata impetrandi, ac ca, per
    $eu pattores e numero religiosorum dari solenL. Quod suas, ofliciandi ex concessione Bonifacii IX, omni-
    *( liuic ordini pene est proprium, sic et afflictce Dei moda polestate munilur. Yide Landtmcter (1^8) in
    Ecclesia?, in kac tanta bonorum pastorum inopia, regulam S. Augustini. Ubi quoad curas sxcularcs,
    quammaxime commodum. Istud cssc proprium of- et simplicia beneficia ili.tm evlcndil facullatem.
    fieium clericorum quorum r.umero ccnsebatur,
    , pGabrielem PennoUum (149), ct Pagium (IfJO) in

    egregie docet Pbilippus ab Eleemosyna abbas Bonae- sua Bibliolheca Zypaeum (151) in Analytieis. Sub-
    ,

    Spei (143), ne viderelur, ut ait, id odisse quott jacet deinde ordo iste, ut omnes norunt imme- ,

    erat, et amasse quod non erat £l Jacobus de Yi-. diate sedi apostolicae , exemptus a jurisdiclione
    triaco de canouici6 Procmonstraleiisibus (144) Pa- q cpiscoporum qua eliaro gaudent regulares Paro-
    : :

    rockiales, inquit, ecclesias, et anymarum srculo- chi, non aliter ipsis, aut officialibus ipsorum quam
    rium curas in propriis personis suscipiunt. Yidcn- de sacrameiitorum dispensatione; de ceconomia
    dus Martinus Mertz Ecclesiae Rothensis in Sucvia et moribus, praelatis responsuri rcgularibtis (152).
    canonicus et prior, in singurari traclatu de insti- Si picsbyleros saxulares parochiis suis , cx re
    luto canonicorum Praemonsliatensium (145). Lbi nata, substitui contigerit, quod valent : velut pre-
    ab omni xtate pelitis SS. Pont. placitis liluras a carium honestamenlum cilra usucapionis damntun,
    Francisco Suarez , a»t quotlam posthurap cjus, ad pristinac relabi facullatia arbilrium. Sic plura
    Praemonstratensibus in suo tractatu de statu et SS. pont. diplomata cum in bibliotLeca Pracmonsl.
    virttile religionis, inspersas abslergcl. Eidem con- edita , tumin avchivis monastcriorum asservala. De
    sonant argumcnta quje Moerbccius Avcrbodiensis quibus pracler cilatos Augustinus Barbosa libro n
    canonicus in Scala sua purpurea deinirando ccn- Juris ecclesiastici, cap. 12; dc potestate episcopi,
    set(i4(3);et festucam quorumdara octilis insidere par. m , et apostolicarum decisiQnum altegalionc
    visara eximit. Yidendus praeterea Auguslinus YYich- 105. Tamburinus de jure abbatum (155). Conde-
    mannus in Brabanlia sua Mariana. Lbi passim et coratur dcmum communicationc, atque cxlcnsione
    sparsim, quae eos ducunt, plura ; et hanc spiritualis D pnvilegiorum ordinum mendicanlium, el non nien-
    Yitae condituram vita contemplativac cl mistae; pri- dicanlium. Yidenda bulla Clcmentis YIII, ct Gre-
    rao et perscveranter S. Norbertura suo Ordini allU- orii XIU, apud Roderiqucs (154) : illius dala aa-

    139) S. August. De civit., 1. xix, cap. i?. «S0) Lib. i, sect. 18.
    140) Lib. n. De canon., cap, 23. (151) Lib. iii, De regul., n. 16, 1. v, De apostal.s,
    141) Sup., cap. 24 et 27. Yita; mistae officia.
    1

    ?;. 10; et De privil., n. 4; et cons., can., I. m,


    142) In Chron. Praemonstr., initio. cap. 1.
    145j De continenl clcr,, cap. 97. (152) Yide P. Marchanl, resol. pracl. De regular.
    141) Histor. occident.. cap. 22. casu 2 et 5, pag. mibi 49 el 52 Lairveh, opt. icg. ,

    145) Adnotal., 12 cl scq. spec. 44, instr. 19; Vide Cbassaing. Do privU. reg.
    14G) In Basil., scal* purp., § 10, n. 3, et scalae oer totum; Ribl. Praem., I, lii, priv. 74, et pnv.
    grad. 5, coli. 2. § 1, iib. m, cap. 29 et 30. i27 e» seq.
    (147) in reguL S. August., cap. 1, n. 8, el cap. Tom.
    (155) II, dispul. 5, qmcst. 11, n. 23-
    4, n. 10 (M4\ Tom. II, qu.xst. regni.. bul. 21, d Greg.,
    1148) In reg., cap. 4, n. 10. buL 15.
    (149^ Detanon. regul. 1. cap. 72. i
    :
    ;

    VITA. 62
    61

    no 1595 hujus 1572. Provindae pnmum Hispanicac, A gandae salutari confessione sordes, quae cx lubrica

    ac deinde ad inslantiara Joannis Lobelii vicarii


    ille
    magnatum conversalione adbaesertint. Quibns ipse
    generalis per Gcrrnaniain bic rogntu Joannis ;
    episcopus Nvn aliler fui coram rege, quam Cliri-
    :

    Dcspruetis, praefecli generaHs ad totura ordinera stus coram Pilato. Uoc quidem dixit et fecit epi-

    expressius dei ivarunl. Quae deinde confirmavit Pau- $copus ille sanctus pro exempto, sciens tcriptum

    lus V et Urbanus VIII, ad Petrum Gossetiura tum t Ante morlem confiiere. » (Eccii. i, 16.) Sic

    prafectum generalcm (155). Quae pluribus oupidus ipsc synchronus. Ecce ut nullus iocus, nullum
    lcclor asserta reperiet apud Georgium Kiene, in tra- teiv.pus viro sapienti vacuum cst a laude Yirtu-

    ctatu de easibus rcscrvatis Conslantiae edito(156). tis ; verum ut fluvii per medios acstus niarjs

    Hieronymum Roderiqucs in compendio (157). Joan- ferri dicuntur primaevae tenaces undac; sic per cir-

    ncm de la Crnz, De statu religionis (158). Ascan. cumfusos strepitus nullam conlraliit ipse anirap-

    Tamburinum De jure abbatum (159). Simonem


    ,
    rum salsedineiu ex curialium traclalione negotio-

    Pourracum, in compendio indulgenliarum Insulis rum. Occlament alii veterem paroemiam; fraudem

    Flandrorum anno 1650 impresso (160). Et piures. 6ubiimi regnare in aula, nec stare queniquam iirmi-

    Ajque ordinem Praemonstratensem in scribatu Ro- ter culmiiie lubrico. Hinc noxias rancoris atquc in-

    manac curiac Carthusiensi, Cisterciensi, Camaidu- B videntiae aves corrodere jecur cujusque ad bunc ,

    lensi privilegialis adcenseri teslis est Iuculentus caucasum aliigati. Inde palpantes sirenas mcautis
    Servatius Lairvels in Optica (161) :
    facile menlibus parare deoipulas, innectere laqueos.
    ista ego , et plura non diffiteor , non inficior. Nequc
    Verum Ixcec spatiis exclusus iniquit
    ipse cquidem
    Prailereo, o'fue atiis post me memoranda relinquo. Platonis de Philosopho gnomen (163). Revera corpus
    ejus tantum in civitate agil, aut potiv.s peregrinatur
    CAPLT XIV.
    viens autem et cogitatio hcecomnia parvi, aul nullius
    Beala mors episcopi Prmmonslraiensis Anglici, veri-
    ttslimat. Quocunque ferlur cum Pindaro, terrce in-
    similiter Adami, miraculis illustris. Ex Co:sario
    Heisterbacensi, iib. m, cap. 21 et 22. fera et cueti supera pervadens, ac dimeiiens, ct omnem
    Eumdem illum accipiendum esse, quem in ubique naturam curiose invesligans. Hinc apud S.
    lucein efferre studium est, cui aliubescit, ealcu- Hinronymum : Ex Philoscphisjngem mortis mcdita-
    ium conferat. Cuivis est arbitrarine ,
    quod mihi licnem primus extulil Pylhagoras (164) .'
    quolidie de

    probabilissimae fit conjecturae. Inducunt omnino carcere corporis absentem educere animce liberiaiem.

    quae locum, teinpus, pcrsonam, moresque adjun- Ilanc meditationem neque in aular frequentia vir sa-

    cta comitanlur, ac intime assident. Loci vestigia piens (si quando intercssc necessum esl) dimittit. In-
    relegenda non sunt. Anglorum regnuin sedena suam certum novit quo quemqne toco mors expeciat (165)
    fassum audivimus. Consensus temporis cum narra- ilaque ipse iltam omui loco exspectat. Jd meditari li-

    tore expenditur, Caesario , inquam , in Hcislerba- berlalem dicit. Qtii enim mori didicit, serviredidicit;

    ciiensi Cislerciensis instiluti coenobio anno, prac- supra omnem potenliam esl, certe extra omnem.
    ier millesimum, nonagesimo nono, religione et do- Hanc philosopbiae partem e coclo noster episcopus
    ctrina celebri. Quis ad ea tcmpora assurrcxisse acceperat. De quo babemus : Quolidie solilus fuit
    nostrurn inficiabilur, non immemor ad infuias de- mundare conscientiam,nec differre confessionem suam
    mura provcctum anno circiler 1186, quas lustris de die in diem (Luc. xn ; 57). servum beatum» cujus.

    aliquot lcnuisse propensioris est arbitrii. Personae januam pulsans Dominus invcnil yigilanteni.
    vultum introspicienti occurrit nobilissima proge- Sanctus praesul digesla insecutus exempla Pa-
    nies regum principumque agnatus sanguis , epi- trum , inter Christianoi um regum conscssus ex di-
    scopalis dignitas, doctrinae emincntia, quac reliquis ctamine charitatis multorum utilitati consuiebat;
    charum et venerandum proceribtis ad moderanda aulae illecebras, adjacentia vilia[nesciebat. Quin ut
    regni negotia proniori consilio adniovebant. tela amiantina ignein patitur ad splendorem; ipse
    Igitur clerici familiares salutis ejus cupidi ex- p. palalia ad viilulis communionem atque incensio-
    treme lunc decumbenti paraenelicum insonabant nem. Scittim esl illud S, Norberli, quod ab optimo
    Consiliis regis interesse solebatis (162). An rursus cum parenle imbiberat bonus filius. Illum viri principcs
    nostro sit idem Adamus, quem sub hanc aeiatem velut melioris saeculi instrumentum , sana prorsus,
    secretioris adminislrum concilii connotat Polydo- et matura depromenlem consilia , alque ipsc Lollia-
    rtis Vcrgilius, peritioris rerum Anglicarum com- rius rex primum Saxonum deinde Romanoruiu iin-

    mittam indagini et sensui. Pergo siquidem, ac si perator Augustus (ut habcnl gesta) imprimis dili-
    patenter oggesserinl. Diluendae lacrymis , expur- gebat virum Dci Norberlum (166) : eo quod ejus con-

    (155) Bibliotb. Praem., 1. iii, priv. 150;priv. 152; 1. i, cap. 13.

    priv. 145, etc. (162) llisl. Angl., I. xm, n. 20.


    (156) Par. 3, cap. 8,n. 11. (163) Plato, in Thcat. apud Liss., 2, manud , dii-
    !iu Resol. 116,
    (157)J AIC9UI.
    I 11U, verb.
    TUIU. priv. comm., n. 44.
    ^IIT. VUillill., sert. 2.
    158) Lib. ii, cap. 4, dub. 1, concl. 3 (164) Advnsus RulTin.
    (159) Tom. I, disp. 17, n. 16 et 20. (165) Vide Senec, episl. 26.
    (460^ In praci'., foi. mihi 14. (166) In vitaS. Norb., c. 52.
    (161, Spet. 111, instr. 5, el Bibliolh. Ppacm.,
    ,,
    , ,

    63 AD.VMl PR^EMONSTRATENSIS 61
    sittit , quee tlrciuitaie et providcnlia poltcbuv.t , A uliquc pietas in covde firmior, quam in ore hanc :

    attidux uiebaivr ; el quia ub to ctrtesli* dulcediuis po bonofa» lis salius cxereendam ducens quam per con-
    tum ftanrchut, et pane diviiim refectionii quotidie quisila verl.a prxdieandam. Muilum alienus ab his
    Hfciaiutur. Qoo tonsulcnlc (107) ciiir gravissima quos casligal Aposlolus: Qui ulios docenl, et seipsos

    rcgni tractabtt negoUa, ium spiiitu proptietico non iocent (liom. u 22).
    (onijilui. abeo pnenuntiaia accipicbat. hrat uutem Qui etiam post moilem, ait Cacsariuis, miracu-
    ij w Loiharius, (ii)cente synchrono, strenuut belti lis claruit. Nc singHlarius discussa evolvam , ca-
    ductot pruripuus in armis ,
    proiidut in consiiio ligo, fateor, actorum interciuit, et nc disquiram,
    terribilis bUinicU Dei, ct sancta; Eccksia, ver.laiit ligl ncocssitfls. Penes auctorem inea est fides mi-
    amicut, ju$tilUM sociut , injustiiiai inimicus. Vnlcn racnlis a mortc praisulem illustratum. Quod cerlius,
    ut auiuabili tenore mentem irrigant, foveut, atque cl securius aftinnate loqui liceat (169) : Mirabitia
    roborant sanclorum , quos vere sapienlcs dixeris, non conferre koniini jusiiliam , sed hominum noti-

    consilia; quoriun mutliludoest sanilas orbis tcnarum liam. Quisquis autemhomiitibus fueritnolus, nisi fue-
    (Sap. vi, 1G). ritjustus, ud aclerna perccniel suppiicia condemnatut.
    Al) exemplo episcopi obiler asscrtam vclim exo- Itle vero qui pcr misericordiw cwleslis opera justifica-
    mologesim , seu peceatorum conlcssionein , ho- B tus , in cbnspcctu sotius Dei vixerit justus, elianui

    minibua vice Dei faciam , inler necessaiia lapsis parum sit homivibus nolus, beala sunctorum gaudia
    et srterosancta reconciliationis symbola, stabililer percipiet coronalus. Neque enim a sanclis Dei liomi-
    in Ecclesia catholica repositam et conservalam. nibus pra'.ter datas natnrse lcges aut supra slaluin
    Q-.nc virtule a Christo institutore derivata, quod illud modeiamen, miranda qusevis ad sui commen-
    gerit cxterue , latenter et poleiiler operatur in dutioncm; sed ad alienx necessitatis levamen, ct
    anima. Ul quod corde pccnilenti et humili nd hoc , cxterorum commonilioncm noscunlurpatrata; apud
    spontaneum tribunal homo deluleiil expiandum; de posteros tamen famae spleudorcm, ut gemma aiuo
    eo non confundatur, cum foquctur inimicis suis in atque odor balsamo, inlongum dicm propctgatura.
    porla. Norunt Clirisli fidcies, qui in via hac mortali (170) Audi episcopi injusdam vcibum bonum, ver-
    divinam adinventionem , el sahilare mullorum la- bum sanclum , verbum memoria dignissimum. Si~
    psuum habuerunt retinacuiuin. Qui prxsentiseimtim cul didici a quodam abbalc, nnper in Anrjiia defnn-
    id expurgationis semper coluenml amuletum; mul- clus est episcopus ordinis Vrxmoslratensis, vir bonns
    tarom imprxsenliurum virlulum gyninasium. Mi> el magnoz rciigionis. Hic cum agcrel in extremis, nec

    rcntur qui votunt (verba assumo maximi et SS. pon- confessionem requirerel, dixernnt ei Clerici sui : Do-
    /i/icis [168]) in quoiibet justo castitatis conlinenliam ; ^ n rine, debilis estis valde, querc non faeitis confes
    tnirentur wlegntalem justtitx ; mtrtniur vtsccra pxe- sionem vesiram? Kespondil cpisccpus : Non faciar},.

    latis : ego non minus adwirot confessionem humil- Illis vcrbum exhortalionis repetentibus adjccil Putatii :

    iiiitam peccatorum, quam lol sublimia opera virtutum. stoiidi quod usque ad hanc horam dislulcritn confes»
    Ilnnc criminibns diluendis neccssariam, quolidianis sionem meam ? Dixcrunt ci ilcrutn : Consiliis regis

    et venialibits defectibus commendabilem, non abs- inlcresse sotebalis. Quibus Uerum respoiuiit : ISon
    quc immodico pielatis qusestu orthodoxa frequenlat alilerfui coram rege quam Christus coram Pilalo.
    Ecclesia. Ubi reus ex humanae cujusdam angustia Hoc quidem dixit , et fccil episcopus itle sanctus pro
    verecundia?, ct contrili cordis submissione, qmc co- exemplo, scicns scriplum : « Anle morlem confiterc A
    mitatur, facilenoxarum damna eluit, alque divina? tnorluo quasi niiiil perit confestio. Confilcberis vi-

    amiciliac socicUUein conciliat. Hac bolide suprema VC jis , vivusetsanus confiteberh, et taudabis Deum ,

    ratio in seipsam collecta, ad instar prawsideiitis Na- et glorificaberis in miscrationibus ittius (Eccli. xvn,
    var hi, inscrutabilia alias vada propruc tental confi- 26). » Qnolidie solitus fuii mundare conscienliam
    denl x, profunda inconlincntia?. ,
    proerupta avaritia?., nec dif[erre coufessiouem suam de dic in diem , sicui

    Ut si quaj impegeiit in naufragamii discrimina, vo- ^ multi faciunt. Qui eiiam post morltm miraculis cla-
    latili cogitatione , labili locutione , vel pravo opere ruit.
    vela coliigat, rcclumque ad salutis porlum teneal cur-
    sum. Nec alind expcdit compendium ad Chrisliamc CAPUT XV.
    philos^phia; arcanum : quo seipsum nosse, id est,
    Eiogia regutjc S. Augusthri : cui tervandte qratk et
    aniinuni, ct quod ab oo geritur, jubetur, U!;i discer-
    lectio.
    nal quid valcat divino munere , et quo labascat ex
    propria inliimilate. Qaia Prjemonslratcnses sub regula S. Aiiguslini
    Muitus in hac exomologesios doctrina , spar- ex professione, libct aliqua de ea notare cum no«.
    sim in sripiis commendanda antistes nosler; at stro Adamo. Inter phtres regulas quas a Palribns
    Mnctior et studiosior in ejus boni operalione. Cui Latinis acceptas religiosi ccelus sequendas ample«

    (167) Iu Vita S. Norberti. (170) Ordo narralionis cx Caesario Meislerb., lib.

    (168) S. Creg., lib. xti, moral., cap. 14. m. rerum memoral., cnp. 21 el 22.
    (169; l.i Vit. S. Fulg., cap, 3
    ,

    VITA. 66
    63
    quam bcatus Augustinus clericis A pnvccpta, cxlcrarum rirtutum obtinet primatum, ita
    ctuntur, sicut ea,
    prima tempore sic di- et bxc ejus praxepta aliorum in se liabenl principatum
    suis tradidisse dignoscitur
    ,
    ,

    praceptorum. Apte quoque Pater el advocatus noster


    gaiule bahelur polissima, observalione faeillima, di-
    bealus Augustinus in primo capite ilto, el \h ipso mox
    scrctionc prrccipua, auctoritate suprema, mandatis
    spccuium exordio regulw suar, de dilectione Dei el proximi
    suis ordinalissima, rebus praeslantissima,
    ecclesiastiae, pcrfecta aclionum facit mentionem, uipote quain novil universi, cui de-
    vilcc, lcx disciplin:»

    beaUe aurora, splendida cle- bemus insislere religiosi exerciiii, et causam, et ori-
    norma, futurae ac vitse

    ricorum cynosura,expressa spiritus apostolici forma ginem, vl incipialur ; el formam, et rectitudincm, tit

    ordinelur ct augmentum, ul crescat el conslanliam,


    S. Norberlus, et laudavit in paucis
    ;
    quam inspexit
    ;

    compositam, inmullis lamen dispositam. Si ex eo re,- ut maneai; el fmem, ut sine consumplione consum-
    gula vocissuse trahat originem , vel quod recta sit, melur.

    vel recla ducat , vel regat, aut recta faciat , quid rc- Spiritualis ilaquc Pater, quasi aquila provocans
    ctitis, quid ordinalius baberi possil ,
    quani in eo pullos suos, el super eos volitaus, jain non in carue
    proposilus ordo disciplinaa? quid nos hominibus vivens, sed spirilu, viam spiritualem sequacibus suis
    magis veneraudos, quid in mente magis quieloa, complanat. Fructus Spirilus sunl, re;'erc:ile Apo-
    quid reddatDeo magis aceeptos , el rectos corde? gtolo: Charilas, gaudium, pax (Gal. v. 22). Uincpnc-
    Verba sunt sanclissimi legislaloris ad beatum Nor- misso dilectionis Dei mandato aute omnia, ulpote
    bertum : Ecce habes reyulam , quam ego conscrips-i, quodsitijonoiutnoraniumprincipium,causaelfinis;
    s,v'o qua si bcne militaverint confratres lui, filii mci ei pvoximi, non quiderain ipso, sed cum ipso
    ut
    secitri Chrislo astabunt in extremi lerrore judicii. gaudeamus inDeo, mclhodo prorsus eximia subsler-
    Ergo ,
    (inquit S. Norbertus, uti refert scriptor nitmandalum aiterum desincera concordije unilale

    vitaj ejus [171], quem non alium accipio, jussu , si j n animo, et abjeai;;ne proprictatis in usu rerura
    non slylf», quara B. Hugoncm, discipulum ejus, et tcmpoiario, wique abnegalione perfecta. Etcniin,

    successorem in regiminc), quia de dUeclione, quia de amabD te, qwandiu slah.t inviolala dileclio Dei et

    iabore, et de abslineniia escai. etjejunio, de veslitu proximi, ttbi quidero mulli habilant in una domo,
    etiam, de silenlio, de obedientia, et quod invicem, ho- deest tamert unitas in animo? quandiu persisfet
    nore prcevenire debeant, el puirem suum honorare , serena paeis unitas, ubi strtdent frigid&>ill?evoces,
    cvidenler hwc reyulit determinat r quid est quod am- meum et tuum; ubi, inquam, dominaturabusug
    plius alicui rcgularium, ad salutem oblinendam expe- proprietalis, ubi exsislat rerum communft), ubi negli-
    dial? r gilur neessariorumdislributio, ubi perturbat ordi-
    Et sodcs, ctir ipsius caput regube tam benigne, nem affectala personanim acceptio? Non stabit, in-
    tam tenere exhibet mandalum dilectionis? An quia quam, nec quisquam poterit slatuere eam. Sapien-
    mox eam, quaindemonstral, vulfc etiatu seclatores :
    tissimas ergo h g s!alor, volens nos sanclos, volens
    snos insistcre sublimiorem viam ? Quia, inquit ncs jucurulos, volens nos quietos, ante omnia sub-
    (172), ista proecepla snnt principaliter ?wbis data. slernit fuiidamentum geminaecharitatis; mox deindc
    Principaliler, quia in eis lotalex pendet etprophetce
    glutmum firmissimum astniit aniinorum, per con-
    (Matlli. xxn, 40) : piincipaliler, quia quidquid cordiam unitalis ; non in came, per concupisccn-
    pracipitur, insola dilectione solidaturquoe omnibus lialera moHitiem ; non in mundo, per curiositatem
    prop:,sita, ca tera i
    pracepta obligat (173). Principali-
    mundialis lxtitine; non in diaboio per tumorcra ar-
    ler, quia salubre tibi nuverisquidquid agis, siohari-
    rogantiae, sed in Deo, per legem charitatis. Tpsa si-
    talem babueris. Principaliter, quia : Habe charita-
    quidem charitas nos sanctos, ipsa animoruia con-
    tem, ct fac quod vis, inquit alibi S. Augustinus (174).
    cordia jucundos, ipsa aequabilis rcrum communilas
    Princi aliler, qttia loliusexercitii spirilualis, sive ut
    dat esse quietos. Et, o vita sancla, mquit auclor
    Deo placeamus, sive ul proximo succurramus, Siquidem sancti sumus dutn
    (176), jucunda, quiela ! ,

    causa et origo utriusque debet esse diicctio. Princi- r>


    Deum me d u UUus, proximmn amamus. Bonam ni-
    et
    paliter, quia Dei et proximi dilectio sicnt universis hilominus jncunditatem, et jucundam bouitatem nan-
    aliis virtutibus stalum lenet sublimiorem, ita etprae
    ciscimur, dum inunum habilamus, clnnum dicimut
    cunctis locum in nobis debet babere priorera. Prin-
    omnes, ttcc suntin nobis schismata. Suavitcr quoque
    cipaliler, quia non lantum prius, sed el pltts dili- requiescimus, dum duo Itac verba tollcntes de medio f
    gendus esl Dcus, ut in amore nostro non tantum tneum, el tuum, phylargyriam pcculiaritatis largitate
    proximum noslrum pra?cedat in ordine s
    veruni contmulamvs commuuionis.
    etiam escedat in mensura qnantitatis. Demufn, \o-
    qucnte niagistro Adamo nostro(175), principaliter Moribus in sanctis pnlchra cst coucordia pacit
    ista nobts vtmceptadata sunl, quia sicnt illa, cnjus srtnt Cum multis unutn convenil, alqueplaceL

    (171) In append. Capperib., cap. 5 VitaeS. Gode- (174) Aug. De disc. occlcsktstk-a
    frid. Viteejus cap. 21. (175) Senu. 8 ad relig.
    (172) Adamus nosler sortn. 8, :»d re.ig. (176) Ibi supra.
    (173) Greg. Homil. 27, in Evang., ct congrue.
    67 ADAMI PR.E.MOINSTRATENSIS 68
    Scd lamen huc c hibcnda modo tttnl furdcra antoris, A prercptorem suum tcncre diligat, devotc recolal, tedu-

    1 1 Molitpax ktec iit tribuenda bonit (177). lo tenerctur. Ipse quippe est decus, et forma hv.jus
    nvstur professiunis, ivsc est speculum, ct rcgula no+
    Mtiltus, imoniuuus sim analogicarujn rationum ptr
    tircc religionis.
    t 111:11 regutae ontexiuni indagalor, commentatori-
    Sanctus Grcgorius in libris Dialogorum (185)
    I .1$ illud opera prcliiiin csl. Islud liUG potill! facit,
    ns praeclare gestas a bcato Dencditlo, qui Palris
    qnod pluros suut regulae, quas coenobiorum praefecli
    Monachorum nomen invenit, commemorans : iiujus,
    nliuniiis stiis scripserur.t sapirntcr, cum ipsi publica
    inqiiit, si qnis velit sublilius morcs, vitamque agno-
    sanclitalis nota cxir.iii 11011 essenl ; aiii \erO sunt
    sccre, potcst in eadciii inslituliunc regula omnes ma-
    lcgislatorcs (178), quos vit;c sauctimonia, non item
    gisterii ittius aclus iuvemrc ; quia sanclu» vir non
    commendat sapienliae siiLlimii.is : atquealiidcrnum,
    puiuil atiter docere quam vixit. Insigne testinionium
    qui sanclitatis juxtaaesapientiae opinione cclebran-
    vitae et doctrinae. Dc sancto Augusiino in Vita cjus
    lur, non pollent l.imencminenti quadam auctoritatc,
    scribil vcncrubilis abbas Phi!i|>pusdiitusab Eleemo-
    nulla dignitalis eiTulgent ampliludfne. Et cmh om-
    synis (182) : ticrvot Dei, qnos ad regnlanier viv-n-
    nilius lau.Iis S'irc sit a-slimnlio propria, il ius procul
    dum collegerat, tamis moribus instrutbat, ut eortun
    duliio cs! excellentissima, qui omnium nomina en- B
    cvulinenlia, paupertas, vbedienlia multvs tonge lateqve
    comiorum conglobata lcneal. Cujus, inquam, pla-
    accenderet ad deserendum prvpria, el convolandum
    cita sapieniia: sale condila conspersit lestala virtus
    in unum ; ubi omnia omnibus essenl communia. Vl
    scriptoris; r-minentispersonaBcommendal sqblimitasi
    autem Itcec religio non solum apud prcesentes, verum
    ct recept.-c aucloritalis pondus confirmat. Ejuscc-
    etiam longe post futuros sine defectu posset consi-
    modi profeclo est regula beatissimi Patris Auguslini
    slere, sanctci' institutiunis regulam cis sluduil scci-
    rerum divinarnm humanarumque cognilione exper-
    bere. In qna eleganter expressil quid facere dc-
    tissimi, vitx sanctimonia celeberrimi, doctoris ct
    l/eat subditus, ciuid vero prupositut, quid omni-
    cpiscopi in Ecclesia catholica maximi.
    but couveniat generaliler, quid singutis specialiler.
    Fateor complures in Ecclesia doctores insigniler iVe quid ve.ro horum possit aliqna oblivioneuegliyi, se-
    novisse scientiarum ncrvos, atque hos quidem ex- mel eamdem in liebdomada regulam mandavil tegi, ut
    pandissc ve!a allegoriarum, illos deinisisse anlennas haberent lam pralali, quatn subditi ftdete commoni-
    inenodandisScripturaruminvolucris, istosobturasse lorium, et nullus eorum aliquod pratenderet excu-
    rimas malcdicorum genliUum, vel obstir.atas com- satoriuin. Eit ctiam, quos docebat, totius retigionii
    pages destruxissc hocrelicorum ; aiios autcni nunc q formam seipsum exhibebat. Erat, sicut scriplum
    in malos ascendisse, el per boir.ilias prospexisse esl, in itiis quasi unux ex illis, culta ei hubilu similis,
    saluli credentium ; nunc per foros discurrendo, sota differens cpiscopali dignilale, non frulerna, et in-

    quemvis sexum, aetalem, ordinem caslis moribus terna Itumililate. Multos, fateor, ex anachorelis, at-
    jcdifieasse; nunc \vro senlinam cxliauriendis pro- quc ercmilis ad monasteriorum elaustra transtulit
    lligassc vitiis, et pravis afleclibus depurasse corda regula B. Bcnedicli, plures e saeculo ad viUe com-
    populorum : Aurelius Augustinus assidens clavo in muuis cxempla pciliaxit, plurimos e ctcnobUis in
    puppi Ecclesiae, omnium exerctt munia, omnium sanclo nropoiilo firmavit, el quasi semen Abrahae,
    latigationcs suslinct, omnium sudores detcrgel, om- aui steilae coeii mullipiicati sunt nimis. Non tamen
    nium gressus, lacertos, operss confirmal, tuelur, ea in quoquam inlerior, qua? esl S. Auguslini, qui
    ailemperat (179): placidissimus oinnium, ct laLo- ct ipse magniis Pater ciericorum appellatur, qui
    riosissm.us, otiatus in hoc negotio, et negotiatus in j:im penc obliierata communis vcsligia, pridem
    vila?.

    0U0. Post apostolos enim (gratificante parenti siio ab aposlolis formala, ac in corum acl.s expressa,
    ven. PUUippo abbate Bonse-Spei) quorum doclriua lestitiiit; primilivae Ecclesiae instituta mire extidit,
    fulrj, 1 Ecclesia , dispcnsundi verbi Dei primut refuhit sanclioris vita^ el discipiina; cvangelicae legem le-
    gralia, vere imitator apostolicus, doclus sciiba, do- j) vocavit, et per orbis universi parles inii ifice pro-
    ctor ealholicus. Multos libros cum adhucestet laicu$, pagavit. Fusius baec demonstrata complectitur Ga-
    multos presbyler faclus, plurimos vcro cpi&copns di- briel Pennolliis, in Tripartita Historia canonicorum
    ctavil,quos incorreclos onte obitus sui diemditigenier regularium, el cx co joannes Pagius in Bibliolbeca
    retraclavit. In hoc enim sludio totius eetalis sum Praemonstraicnsi ; Laiuilinclir, De veleri ticrico
    lempore seipsum infatigabiliter cxerciiuvit (180) ; in Quos si libct, viilebis.

    hac patestra sudavit, et alsil ; in hoc gymnasio de- Haec ipsa cst, inquam.salularisconversandi ratio,
    certavil; in hoc (pacc sanctoruin, qui tunc el dein- quam abundauti illius Sp.ritus musto ebi ii, et fer-

    ceps fucrunt dixerim) plus omnibus laboravit. Ac vidi a divino haustam Magistro primis discipulis
    alibi : Li mihi videtur, non mediocriter arguendus prcpinarunt apostoli : h'£c trita evangelicae perfe-
    cst culpcr, qui clericum profitetur, uir,i Auguslinum ctionis semita; quam ipsi sequacibus deindecompla-

    f(77) S Prosp., epigr. 20. (180) Cap. 51 Viuc


    (1781 Yiue Uiiibcrlum Commcnt. in reg. S. , Au- (181) Lib. n.cap. 56.
    gustini initio. (i82) In Vila S. Augnslini, cap. 26.
    (179) Cap. 27 Vitae ejus.
    CD VITA. 70
    iiarunt, quam toloorbe Christiano ab inilio frequen- A tiorem viam, omnis consummationis vtdentes finem.
    latam in hunc diem conscrvat, et commendal tatum mandalum Domiui nimis; paraii ad omnem
    Ecclesia catholica. Hoc sublime insiitutuu) oraeuio- voluntaietn illius, nonjam ut servi a facie Domini ti-

    rum suorum placitis mirum in modum praedicarunt mentes, sedut filii ad Patrts prwsenliam suspirantes.
    cl consecrarunl summi Romanae Ecclesiae antistites Finem itaque hujus regulae committe principio, ct
    (183). Urbanus primus vitam appellavit Ecclesiaepri- ultima primis; una fundatomnia charitas, connectit
    mitivutn apostolicis inslitutam doclrinis. Benediclus media, consuinmat postrema Ipsa tota lex est, et pro-
    duodeciruus : In primiliva Ecclesia exortam, a saticto phetae. Et, quceso, quid aliud quam cliarilatis (lammas
    Augustino sacris inslitutionibus stabiliiam ; Sixtus ore,vei stylo poterat corilludprorsus excestuans evapo-
    quarlus : Primorum christiance reiigionis clericorutn rare,quod choritas Chrisli vulneraveral cujus gestabai ,

    norma, tradilionibusque fundatam. Plura alii ; ego ex verba in visceribus suis, et exempla servorum Dei,
    ore trium vcrbuiu confcci. Quis autem dubitel, in- quos de mortuis vivos fecerat, tanquam catbones va-
    quit Umbcrtus, vitam apostolicam vitas cunctorum ? Et quoniam, til ad prcrtnissa tegiitatoris no-
    statores

    viveniium prseferendam? Antiquilas eliam rnultum stri verba aptissime perpendil Umberlus, boni doctcris
    confert ad laudlm Seriplufarum ; quia quanlo anti- estnon soium sludere sapienlice, ut sciat quid doccat;
    quior. et quanto per plurium Icgenlium examcn ^ et non solumdocere verbo vel scripto, sed et dareope-
    transiens non passa calumnhm, tanlo judicio plu- ram, ut observetur quod dicit, ui projiciat; quia vero
    rium approbatur. Cum ergo Regulam bcali Benedicti non est seminatttis, neclertoe satce fructumproducere,
    tnutiis annis prcecesserit, et per tvt virorum iUuslrium, sed Dei sotius : ideo recurrit bonus doctor super hov
    et conciUorumjudicia transieril, quis audeat eam modo ad orationem, Recurrril ipse, et praecurril nos exeni-
    raiumniari? At, inquil aliquis, leati Auguslini reguia pio, ut sciamus omne auxiiium abs Deo, et dispona-
    sua brevitate quibusdam reslriclior et minutior visa nius ascensiones ad eum, in corde noslro, in valle
    est Eslo quidem; scd nunquid legem brevem esse lacrymarum. Sicut (inauit Hugo Victorinus ad
    oportet, quap, altestante philosopho, jubeat, non di- verba regulae proximc allegata) qui seminanl, si hoc
    sputct? Qui jacuiari alium docet (inquit Justus Lip- operire dissimuiaverint, veniunt volucres, et totum
    siusl dS^) salis habet manum, cculosque dirigere ad quod seminatum videbatur, diripiunl ; itaquidem isti,

    certos quosdam scopos ; ille deinde arte ea utitur iti quf in agro cordis sui semina verbi Dei, psailendo,
    guocunque loco aul intervalto ; sic animus qui semet legendo, prccdicanio asperserint, nisi pcstea orando
    yrincipia ista firmiler hauserit, facile adatia transfert, in corde clauscrint, el quodammodo sepelierint , ve
    nec monitorem iu singutis requirit. Semen quamvis niunt volucres, id est cogitaliones hujus sceculi vota-
    exiguum in bcuo soln sparsutn facile comprehendit; u lilcs, inanes eivacucv, et rapiunt quod in carne fuerat
    sic itidem breve tnonitum in bona menle. Aliorum scminatum.
    sunt leges quae magnat ex parte circa operas exter- Allerum nohis subsidium statuil prudentissimus
    nas distcnlsc praescribunt exercitaliones corporales; lcgislator a sludio lectionis. II l autem, infit, in hoc
    h?ec unam pietatem conciliat, quae ad omnia utilis libello quasi in speculo possitis conspicere, tie per
    est. Omnia sine ulla exccpiione, referenle Kagisiro obiivionem alnjuid negligalis, setnet in septimana vobit
    Adamo (585), qux in libelio scripta sunt, de spiriluali tegatur. Ecce speculum habes, ad quod mores luos
    unimce decon disserunt, el quomodo inlerior hotno componas, in quo crebriori inluilu faciem tuam in-
    aoster virtutum spiritualium crnalum, quo decoralur, trospicias, et quae foeda aut pulchra deprehenderis,
    ucqvirai et consenet , oslendunt. Et ipse sanctissi- merila casligaiione, aut approbalione recenseas,
    mus doclor: Donet autem Deus, ut observelis ha?c Quid aliud aulem est speculi inspeclio, quam at-
    cmnia tanquam spirilualh putchriludinis amaiores. tenla regulffi iectio? Per ipsam siquidem, ait nosler
    Orutio est Palris nostt i, inquit commcntator (I8G), Adamus (187). inter dona ceelera duo quadam nobis
    circa ipsa extreina regulai tuw oranlis pro nobis, et conferuntur insignia; quia et eorum, quce eatenus
    optauiis nobis. Ecce primum servandie regulae, et rv ignoravimus, nobis infundit agnitionem ; et memoriam
    propositi sui Deo reddendi adminiculum, oratio. Scd nostram reddit lenacem. Confertsiquidem nobis ciarila-

    quid oral, quid.quaeso, optal? ut bono Chrisli odore tc>niristructionis,etnegiigenliamnihilominusobti;r,onis

    de bona conversatione iragranles, non simus sicut alienam a nobix reddit assiduitas hujus, de qua loqui-
    scrvi suh legc, scd sicul liberi subgraliaconslituti. mur, teclionis. Adde quod sicut aspc.ctus nosler a
    Et reclns quidcm ordo, quo nos pius affecius Palris circumfuso aere lumcn accipit ; ita inlernus rnentis
    exhibel puros, deinde (estiinonium conscientice secnros oculus ab usu crebrae lectionis. Et novit is rctlius

    interne, el bona opinio exterue commendatos, posl hcec quanta sit magnitudo peccali, reverentia Numinis,
    saucta nos reddit eonversatio juslos. Jmo hoc unutn aestimalio virtutis.
    exoptat polius, ul itt omatu sacerdolis ca;teris sanctis Hinc Pramionstratenses assiduam reguloe memo-
    vetltbus casuia superposita, curr.imus per ezcellen- riara, quasi jugem speculi inspectionera ob meniia

    (183) Vide Mauburnum in venatorio canon. Et 184) Yide Just. Lips. praef. ad polit.
    Landlmelei Ue veieri clerico, lib, i, parlc ni, cap. 2 183) Serm. 12, n par.
    et seq. SS pitnlincum De conciliorum dccrells. (188) liiidem.
    Commc-nt in reg. S Au«'iisi. (487) Serm. 12, ad relig
    ,

    71 ADAMI PR/LMONSTRATL.NSIS 72

    oculosposituri, pnsl divina oflficia (puta primam cx A brevi temporia ipatio, tua institutione tol yerfectse

    horis canoiiicis) lccto, uli moris est, Martyrologio, vitw imitatores Chrislo acquisierit. Apud qiiem com-
    ubi cx oflicii Roinani ritu consequitur lectio brcvis ,
    posilus Rernardo Clarccvallensi Norbertus praefeiiur

    parlcm Ipfti regulae S. Auguslini pnelegere consue- in pluribus; al cbarius mibi dixerim, non aiquanda,

    veruut. Ac dominica quidem die, de diieclione Dei non disccpianda; at celebranda, atque iniitanda

    et proximi; feria secunda, de concordia el necessa- sancloruin Patrum gcsta et nicrila.

    riorum distributione; feria tcrlia de oratione et at- CAPUT XVI.


    tenlione; feria quarla, dc temperanlia invictu, ct Commentatores in S. Auguslini regulam cclcbrcs .'
    ct
    lectione sub refectionem; feria quinta, de modeslia quomodo ea S. Picrberto iradita.
    in habilu cxleriori; fcria scsla, de fugiendo liligio; Percelebres in S. Palris Aiigustini regulam com-
    Sabbato, de obedicniia ac moderaraine praelalo- menlalorcs Hugo a S. Victore, atque lm!;ertus
    rum. quinlus ordinis pricdicatorum magister gencialis,
    Quem morem peregrinum non essc, aut aucnum scriplores claiissimi in inullorum manibus, alque
    ab instiluto canonico, Iuculentus testis est Joannes oculis non sine irnmodico virorum spiritualium fni-

    Molanus Lovaniensisprofessorcximius in librisquos ctu , ac quadam inlcrna orexi versantur. Et ille

    dc canonicis inscripsit (i88). Pauca ex eo vciba R quidcm in lanlum divinis Scripluriserudilus prisco-
    transumpta damus. Veleres ilti et vcneraudi noslri ruinquc Patrum in omni litteratura cxistit xmiulus,
    majores Ivnge vleuiuc quam nos medilabaniur Chri- ut allcr aevi sui Auguslinus audire merucrit. Inge-

    stianam vitam, perpetuam pocnitentiam, ut concilium nio ulique adco sublilis, omatus eloquio, ncc minus
    Tridentinum loquitur esse debcre : ideo ipsi omni die conversatione, inquit Trithemius (191), quam eru-
    tub fmem primce horai canonicm ad conventum capitu* dilione venerandus. Hic aulem cum quinlo loco or-
    lurem ire solebant: ubi primo legebatur Martijroto- dinis sui magislerium summamque gessit praeposi-
    ,

    gium ; secundo memoriw defunctorum ; terlio unum turam , nihil magis dulcc habuil quam in Scripturis
    capul regulce. lis aulem peraclis, in capilulari con~ sacris mcditari , atque ad religiosoe perfeetionis

    ventu, si quw corrigenda crant, traclabanlur. Cujus apicem , quo impigre ipse enitebatur, aliis secum
    rei brevit mentio est t» concilii Moguntiaci statulo viam compianare. Declamator egregius, inquil idem
    iiono, ubi inter alia legitur, ut canonici clerici singulis Trithemius, vila evangelicus, conscicnlia purus,
    diebus mane primo, ad lectionem veniant, el audiant actionc praecipuus, eloquio dulcis, et ad persuaden-
    quid cis imperetur. Ouae singula apud Praemoustra- dum idoneu». Floruit ille sub annum Clnisti ccn-
    tenses, etplerosqueregulares incorrupti moris atque lcsimum tricesimum; hic vero ducentesimum quin-
    observalionis esse, nemo facile diffiteatur. Hunc quagesiraum supra millesimum. Illc, ut commen-
    namquc S. Norberto pi imisque parcntibus in Prae- larios legenti patet, sermone tersus, senleniiarum

    iuonslrato funiculum fuisse distributionis ; hanc in- acumine amocnus, alias constrictus, ct pauhilum
    genlem, et seleclani partem desudaniium sub jugo minutus. Hic diclione largior, et fainiliarior, slylo

    suavi Christi Domini, el religalorum funiculo tri- tamen aliquarilulum infcrior, et almbi, ul videlur,
    plici ad crucem ejus, vitaenimirum spiritualis atque reroissior; a muUorum lamen usu aique experien-
    asceticae apud clericos praesertiro, et canonieae pro- tia , morum rcligiosorum sediilus inspector.
    fessionis homines et cIanguU!a3, nedum emoriu.e, Ilorum medius Adamus noster, quin potius vict*
    studia reslaurare, edisserunl, qui noverunt, ac pro- nus setatis Hugonis Victorini anno admodum Se-
    pius inspexerunt. Occurrit vencrabilis Guiheiius ptuagcsimo et oclogcsimo supra millesimum ccnte-
    abbas deNovigento (189) tempore, lerritorio, digni- simum commentarios suos in bcatissimi Auguslini
    tate compar, coramentarios suos i.n proplictas ei regulam cirormavit, ac facile arnborum laudes, qui
    inscribens, sub primis hisce, quas damus, iineis: inde celebranlur adaequavit. Sic lolus menlem le-

    Atnunitssttfio Patri, et venerabili Domino, universa ctoris ingreditttr, tam industrie dislorta corrigit,
    eharilatis affeetione cotendo , lolius sanctce interiorila- j) tam solidc recta conlirmat, tofamque virorum reli-

    lis vero cultori, ac veraj discrelionis magislro Nor- giosoruruactionem adperfectaevirtutisarcem traus-
    BEfuo, fraler Glibertus rnonachus nomine, peccator ferl. Sic ipse revelat sensus suos. Sic aperit mysti-
    operibus, prosperis sui, suorumque gaudere successi- cos sinus Scripturarum, ct spargit passim sapida
    habendaquaeinAppendiceopers cjusdcm
    bus. Juxla ac salutaria quaedam monita , qu;e nunquam sine
    ab Hermanno monacho, deinde abbale S. Martini desidcrio, nuuquam sine fructu dimitias, quae boe
    apud Tornacenses, sancli Norberti mundano fastu agant, quod non agunt;plus dicant, quam sonant;
    dehinc vitae sanctiori militantig in Pracmonslrato sic utique in ipsos afTeclus se insinuaut. Sed pra?.-

    tcste oculato, et luculenlo, pluribus attexuntur (190). terea, quamtola eiocutione sua gravis, judicio sanus,
    Levandac satiei pauca ha;c legis : Nescio quid alii dcnsus sentcnliis, stylo placidus, ct coniparPatrum
    sentiant, mihi videtur verum esse % quod plurimi asse- orlhodoxorum ,
    quoriuu passibus alque ornatu in-
    runt, a tempore apostolorum nullum fuisse, qui lam cedens muitis post se parasangis Urnbertum relin-

    (188) Lib. t, cap. H. (190) De mirac. S. Mariac Laudun. 1. III, cap. 7.


    (189) Prodiit Parisiis ann. tG5L (191) In catal. Script. eccles.
    ;,:

    73 VITA
    quit, atque in eo Hugonem videlur transcendere ,
    Ajuxla illud : « Abgssus abijssum invocal; » ita unut
    quod is rcstrielum oranino , et suinmarium agit in- canon-per alium cxplanatur. Vude Uieronymus. ai(

    terpretem , nosler autem oralorem undequaque ab- « Non alXerainus stateram dolosam,ubi appeudaiuus
    solutum : qui per serniones ideo voluit incisa dictio- quod volunms pro arbitrio; sed afleramus divinam
    nis suse inembra , ul corporalis praesentiae vices e slateram de Scripliiris sanctis, lanquam de thesau-
    suggeslu usque sustinens, suos coram alloqueretur, ris divinis. * Ideo ut regularibus opella mea deser-
    atque hac ratione pondus verbis suis acrius, et vooi viat ; prwsenti in opere operam volui adhibete , ut re-
    suse vocem virtutis conciiiaret. Habet enim nescio gnla canonka ver regulas canonum exponatur.Ex ipsis
    quid enerfciae viva vox ac in discipulorura aures ; , eniin Scripturis sensum oporlet capere vetiiatis, ait

    ab oro docloris transfusa sonat fonius, atque in~ bcatu&Clemens. ZV«? aulem propier numelros appositos
    flammat vehementius. Sic ferme noslcr (192-200) : simpiiciorum lectio retardetur, se4 Uio/feus* pede a[-
    idc*rco , inquil, per sermones distinxi, ul eorunt sic fectuum per pluna discurrat , canones ipsos cum suis
    quasi prtescns ailocuiic, legentium , el illusiret intel- domkiiiis, exlru serietn litteree , in plano videlicet
    lectum,et inflammet affeclum, quateims eorum nihi- marginis instatlavi. Igitur de inlra medium canonum
    lominus compelens incisio, et fastidium auferat pigris. aquae perlransknt expositionum , quo et bcslice agri,
    ei desidenum conferat sludiosis (207). Ab his «lii ,
    " et volUcres cadi , id est , activi et coniempiativi ha
    fateor, diligentes exposilOres , uti Gilbertus Sancti beant ad potandum. Quod autem paierniluii VUlrm
    ft/jfi aLbas.quero. citat Umbertus (208) , Augustinus prcvsens opusculum censui dedicandum , suasit iun:
    Tkincusis, Joannes Trullus, Riceiardinus apud Pen- prateminentis dignitas ,
    quam sortiti estis e.% pra lu-
    noltuan , et aiii. Sicuti non inferioris avi, i(a ncc tione; tum perspicacio? vivacitas, qua precditi estis
    dignitatis fortassis fuerunt , at quoniam nuda no~ ex ingenila discrelione ; lum et nobiiis consckntiat

    minum Cognilio ad me pervenit , de iis nihii arbi- charitas, quce se milti agrotanti sic benigtmm prw-
    trandum habwi. stitit , in compassione, exempto Apostoli ,
    qui ait:
    (209) E nostris laudem non vuigarero hic pro- < Quis infirmatur t el ego non infirmor? » Accipiut ergo
    mcritus est Euslachius Lensius doctor liieologus bemgnapaiernilas veslrc.,reverende Pater, munus obla
    Ecclcsiae Yiconiensis canouicus, ac deinde Vallis- tttm , utiiitali publkaf desudatutn , veslr& iamen glo-
    Berena? et Chrisiianae in Galiia abbas, qui , ut ipse Hce deditatum , dignum judkaveril, aucte*
    et ei , si

    ait, regulam canonicam per regulas canonum expo- rilatis vestrce pondus imponat. Si quid minus dociutn
    nendara ralus Gervasio primali ordmis Prsemon- repererit, imperfectum meutn tiderini oculi vestri +

    stratensis (qui floruit tempore Honorii lertii cujus et manum perfectionis appanat. Si quid vero de pur-
    poenitentiarius fuit , et Sagiensis episcopus) com- gatorio meo minus pnlilum , et purgatum cvaserit
    nientarios inscripsit. Prologum ejus ex veiusiis per- sapienthe vestras iima confricei, et emundet. Ila

    gamenis, quse in raanibus sunt, non otiosum, eril ibi : obiit ipse decrepit* seiatis 1225 multorum
    subjkcre. Ueveiendo Patri , et domino in terris. ho- iibrorum parens, quos luci el utiiitati publicse \iri
    tiorundo, veverabili abbati, domina Gervasio Vne- docti sniins, quam blaliis aut lenebris donandos
    monstratcnsis ordinis lolius primati , E. Ecsiaciiius rogant.
    de Vlconta prvseniem alii sui fruclum. Cum sapien- Complures neotevicos, qui fortassis non spernen-
    lia scribenda sit in oiio, sapiens otium suum ncgo- d*m in eoronientarida regiiia operam navanml, no
    Uutn repuiat, et quanto magis se senserit negoiiosum, iira astruere, ne videar ten:porum nostrorum fur-
    tanw se amplius atstimat otiosum. Ego vero inter furom cum probatissima \etustioris aevi siiigino

    crcbrus valetudines, 6t quotidianas meas soliicitudi- committere. Bines taraen e nostris, quos recentior
    nes, unkum mihi habui solatium , amorem et stu- a>las conmiendat , non eodem silentio prajtere ra

    dium litterarum, prupter illud beati Hieranymi : Am& puia Servatiuin Lairveizium , et LaurentiumLandt-
    scientiasn Scripiurarum , et earnis vida noa amubis. raeltrum. Atqueexbujus quidem in regulam com-
    Ex prclogo ejus hs?c iamus. Ponens aulem ante meiv. j) menlariis, ubi ipse suceinclus, et solidus; ac pra^-
    incniii ocuios professionis nostrce speeulum, regutam cipue tribus libris De veteri clerico et monacho;
    beCfli Patris Augustini, altendi quod pene ab otnni- tam priscam, quam rei*entem vitre totius religiosue
    bus legilur, juxla illud quod ibidem iegitur, semel in {econoraiiim quis faeiie dignoscat. illum autem do-
    septimana vobis legalur; dolui guod a plurinm ne- ctorera tbeologum atque apud Mu6siponlum in pau-
    (jiigitur, cum in eadem scripium sit : Si quid scrva- cis illustrem abb.Htem non lantum dectrina sed ,

    tum noti fuerit , nan negligenter praitsretttur . Jta ut vitae sanclioris cxemplum , et arctioris disciplinae

    quet legentium sunt affectus, tot pene slni etiatn in^ zelus, quern in egregio opeve{catechismi flovUiorura
    tellectus. $unt enini sicut in aliis Scripturis divinis, nonien praa se ferl) ac altero ,
    putjt commenlariis
    multa verbc quce poswni irahi ad eum sensum, guem Auguitiniansa rogul» legentiurn oiuhs expressit,
    $ibi unusquisque sponte prcesutnit , sed non oportet. sumraopere commendabilem ; irno pene , velerjbus
    Skut enim unum tesiamenlum per alternm exponitur xquandum extulit. In quo {amen uno hoe JPecardus

    (192-200) In praef. part.u. (209| Vide Andream Valerium in sua Diblioth.


    (•207)In reg. c;ip. 5. Belg.
    (208) Lib. i, cap. 18, n. 2.
    Patrol. CXCVIU. 3
    AOAMl PKyF.MONSTKATl.Nsl> 76

    nnsWr, ac ahi demiranduin hahucrunt quod prae- , A assumpturus iamiliam. Qui ct auream regnlam, a
    ler recoptiim oidinis nioreni (uti cx Adauio noslro Ir.tere ilextro prclalam, illi porre.xil : seque ipsum /u-

    liquet) et oonsoquenter iu supposititio regulae fetu culcnlo ct sermone iuinnnvit, dinus (2M) : Quem vi-

    iambemlo, non modicam suae opera' pariem insomat. des Augusituus eij> sutn ilipponensis episcopus Ecee
    Videndus Eant-lmctor iu eamd-mi lcgulaniquaeslione habes regulam, quam cgo conscripsi , svb qua si bene
    prodroma. militarcrinl coufratres tui, filii mei, stcuri Chrislo

    Fejiciter omnino, noe absquedivinis auspiciis, no- aslabunl in extremi terrorr judic i. favor, inquarrr,

    \:i candidae militiae praesidia eonducere, novos ha- o amor ! favor patrocnuulis, aincr adoptantis ;
    pa-
    bere deh i tns, novasigna conferre properaveral. Yir trocinantis, el seouritjtera spondenlis in extremi

    Dci Norbertas, cum in loco, qui Pracroonslrati no- lerrore judicii ;


    adoptantis in lilios, et detlderantis

    mcn non abs re invenil, consederant clerici admo- per ostcnsam iegem vitae, el dtsciplloae, eos tn tom-
    dum quadraginta, et laici complures quacdam uli- :
    munionc BBHClornm, qva jucundaliatirrnostrae pcres
    que priuiordia,et quasi semenejus toullitudinis, quse grinationis sollicitus, et filiorum salulis providns.

    postmodum Bubsecuta cst. Sed quoniamillius vallis Non pauci barhararum genlium legislatores, uli Sc-

    angustiae pares non erantcapiendis homimbus, quos lcucus, Zoroastres, Minos,ctno\i.ssinic Maliometcs,

    coeluin insigni accessione per orbem Christianum '* (juo pondus atquc aucioritateni legam Euarura pia -

    diffundendos spondebat priu.s ad defmitum ac sta-;


    citis conciliarent, ca uni coelo rcferebant accepta,

    S.ile vitae genus, vohui ad pnestitutam ducissuiles- ab ipso numine profeela, a divino oredictata. -iF.gy-

    seram transferendi eranl, quam discessionem por- ptii Mercurium legislatorem venerali theologura
    gre pararent alque slatum foedtfs vita et moribus
    ; quemdam, et divinum habehant, nee alio nomine,
    socii omnes non violabili constantia tenerenl. Vixe- quam Trismegisti, sive termaximi nominc circum-
    rant in eum dieto tirones comuuinibus pietatis olii- ferebant. Spartiatis legesdalurus Lycurgus Dclphos

    tiis contenli, Evangelii atque instiiutionum aposlo- profectus , consuluit oraculum. Hespondil Pytitia
    licarum sectalores avidi, quos ipse Pater Norberius euin diis charum esse, magisque Deum quam homi-
    gravibus saepe verbis dc ineundo rcgulae delectu, de nem : qusrentiquede hona legum latione, dixii cum
    immobili 1
    vita. seligiosae proposilo, deque aliis san- a diis sponderi reipublieae slalum. qui pr.cslantissi-

    ctae professionis insignibus adborlalus. Antisiites mus Quare Lycurgus leges suas vocavit, qnasi
    esset.

    intereadiversos, viro9sanclilatis forma cor.spicuos, decrela deorum. Noti sunt familiarcscongrcssus, ct


    ac primores Ecclesiae super I:ac re in exmsilium ad- colloquia, quae cum dea Egcria Gnxit Numa Pompi-
    hihehat quanquam ad
    ;
    canonicae vitae genus, quod lias secundus rex Romanornm : cujus c congrcssu
    ipse a teuera aetate cum plerisque suorum amplexus inquit Pltitarchus, in virtim felicem, ac divinarum
    erat, magis propenderet, lucis e ecelo nubilam ad- rcrum peritissimurn cvasisse creditur. Pythagoram
    huc mcntem d. io.surac spe constantiorct erecliur. mcmorant aquilam cicureiu sistere vocibus, et dc*-
    Moxque alius, hahila ratione horridae soliludinis, in ducere consue\"isse, ianquam per eam e Jovis tliro-

    quam se abdideral, anachureticam ; alius, inspecto no legum suarum dograata prompta mereretur. Vc-
    poenilentia. i igore, quc sc macerabat (et pktres in rum apage sint h.ec fahulosa'. anliqiiiialis commen-
    eam partem eonveniebant) vitam eremiticam suade- la, tam ingeoiosa ad fictionem, quam pnesumpluos§
    bat. Alius, rursus attendens C.is.erciensis ordinis ad decepticnem. Sit prieterca sua israelitis accc.ptae

    decus, quod jam tum nova propagine refiorescens lcgis gluria per disposilionem angelorum; sint inler

    nielleo verborum illicio demulcebat, et sanclx con- Christianos quihusdam rcligiosis coelibtis sua divi-
    versationis exemplis (210) S. Bernardus apud C!a- nis inspirationibiis, atque oster.sionihus acccpta (>ri-

    ramvallem ab.as mire dilatabat. monastices pror- mordia, f.rmata. lcges, sanc.t.c promissiones ejus
    sus atmplectendae auctor erat. Cum Norbertus, refe- vit«, qiia. nunc Cit, et fulurce; nihil illis imminu-
    rcnte vetusto scriptore vilseejus eujut opuz, ei con- tum, nihii velim dclraclum. Nec \ii.issim quispiam
    siliam de supemis pendebai : qui ..«../;; principium non jy amplissimas e cccio pra.rogaiivas Praemouslralcnsi
    tibi t non liominibus; sed ei, qui esi omnium reruin familiae factas asserenti obtreclet, criminetur nemo;
    inm commendabat, in corde suo cuncla conferens, neque singulis immoror, unius narralionemodo af-

    U! ait sapieus, relox ad audiendum (Prov. xxjx, 20 ;


    fectus.
    Jac. i, 19), qui differi et resenat in pnstemm. Mul- Sanctissimusitaque praesul Aurelius Augustinus :

    tisprecationuma;stihiisccele>te exposcens eubsidium Cujus nb ore.

    in partes varias rapiesuatur, perque omnia vcrsabat Fhiminu librorum mnndum effmxer; pet oinnem ;

    animum quodammodo conailii inopem. Qaai mttes kitmUe$que bibvnl, campisque animo-
    Et, o fa.or! ex intimia ccelorum penclralihus \rum,
    nuntina dcsideratissimus, ancipita dirihilor consi- Cerlant vitaiis dochinw immittere ricos (212).

    lii, nulanlis linuaior animi, oranii Norberlo specla- Posleaquam v..r, m.jwam, i'lc beatissimus annis cd-
    bilis factus c.bt Augustinus , Paler ac ceieberrimus modum sepiingentia cl decc;n har: mortali vita de-«

    iiis.ilutorclcricorum.gregem bunc novclhire m s^iam fuuctus csset, ccelestis gloriae inquilinus, el vicloriae

    (210) Vitae ejus cap. U. {2W) S Prosp. Carmeu !>c in^r., cap. T>.

    (211) In Appendice Vitae ejns apud C.app., . ap. 5.


    ?

    77 YITA. 78

    quidsm sure ngn incertus, nec cerlaminis noslri ob- A el mandalcrum Dei observatio. Ergo quia de diiec.io-

    liviosus, gregique suo lanquam verus paslor mten- ne, qv.ia de labore ; et dc abstinenlia esccv, el jejunio,
    tns, fil Norberlo deiiberanti de generc vitae conspi •
    de veslitu eliam, el siienlio ; de obedientia, el qu<;d invi-

    cutis, fit ecelestis legatus, consiliarius non fallax, cemhonorepro3veniredebeant,el putrein suumlionorare,
    palronus optalissiinus. evidenter hcec reguta determinat; quid etl quod ain-
    Cum jam alieni non indigus consilii ad supevni piius aiicui regularium ad salutem oblinendam expe-
    dives auxilii, non ignarus virum illum beatissimtim diat? Quod si de colnre, vel grossilate , el subiiiitale

    post apostolos omnium sapienlissime ciericovum in- veslium fiat aiiqva inler atiquos spirituates canlenlio,
    stitutionem ordinasse, vitamque apostolicam veno- dicant, qui ob id dcrogandi occasionem accipiunl ; di-
    vasse (215), cum ailatam regulam ditigenter inspexis- cant, inquam, de liac reguia, dicanl de Evangeiii, et
    sct in paucis compositam, in muitis lamen bene dis- aposlotnrum instilutione , ubi atbedo, nigredo, subti-
    posilam, statim in die NalaH Domini (ul referunt litas, vei grossiludo , prccceplum dando , describatur:
    Gesta) quxinstabat, adinstar Doininicce descriptionis, et erit eis credendum. Unum est tamen ,
    quod testes

    sub eadein el stabilitatis in loco, et professionis gra- resurreclionis angeii in albis apparnis&e iegunlur; au-
    tia, ad itlam beatw pcrennitatis civitatem singuli se- ciorilate vero, ei usu Ecclesicepamitcntes in laneis sunt,

    ipsos comcripserunt. Ubi tamen prius (ut habct ve- I» In lancis similiter, iu icleri leslamcnlo , exibant ad
    tuslus codex Historiarum ms. (214) rnonastevii Ri- poputum; in Sanctuario vcro , ex pnrceplo, uii con-
    vallcnsis, quem Parisiis in ccciiobio S. Genovefae sucverant lineis. Quia vero sand.orum Palrum, et

    canonicoiumrcgul. inspexi) professionem eos facere, praedecessorum noslrorumdocel exposilio, sanclis pra-
    secundum o.postoticam. et canonkam instilu!io<icm,et dicutoribus, et canomcce professionis utentibus horum
    beati Auguslini regulam docuii, et ad votuntariam angeiorum in tijpo vicem gerere ; de albis veslibus
    panpertatem, et promplam obedientiam eosdem dili- scandalum non generent. El si sint pxnitentes et si

    ge; ter instruxit. eos ad populum exire suum cogat ofjicium, laneas non
    Ipsa verborum meditala series, qua printi Patres abhorreant. Quod si ad sanctuaiium Dei ingresnuri
    se arctius Ghristi vagicnlis pra?sepio, ct obsequio sunt, tineas non prcttermiltant. liaec oplimi parentis
    alligarunl, exuentes veterem homincm cum actibus verba spiritu sapientise et scienliae Dei plane gravida
    suis, et, induenles novum, qui secundum Deum cvea- sunt : cujus lingna quosi Jislula aquic vivas evat, et
    tus est, iu justilia el sanetitale erat, ni fallov, ejus- calamus scribae vclociter scribcntis. Dignissima
    cemodi. Ego, fraler N ., offerens trado meipsum Ec- prorsus, qua; singulari indagmc seoistm librentur
    clesiiv sanctce Dei genilricis Mariee, sanclique iltius, singula , inleilectu uiique feta sublimiori. At amabo
    et promitlo conversionem niorum meorum, ei slabili- te, quod aiiud consilium magislvi nostri Adami, quis
    talem in ioco secundum Evangeiium Chrisli, et se- scopus alius , qucm sibi iu sermonibus liiscc qua-
    cundum apostolicam instilulionem, el eecundum ca- tuordecim praestituit ;
    quam ut gravissimam para,-
    nonicamreguiam beali Augnstiui; promilto eliam obc- nesim uti praemissam audivimus, elegaitli paraphrasi
    dienliam usque ad mortem in Christo, domino N .prx- illustvaret , ad objecta primorum parentum prseclare
    falcc Ecclesiw Potri, et successoribus ejus, quos pars gesta similem vil2e rationem in posleris exigeret,
    sanior congregationis canonice elegeril. Nam et lioc sancti iilius pvoposili momenta ,
    professionis voto
    attendit, ait scriptor Yitae ejits (215), spirilualis iile ftrmatae dignitalem , et qua3 consequuatur , internis
    Paler, quod nanquam exorbitare possent, qui secum mentis aspeclibus jugitev prgesenlaret
    vclient remanere, siprofessionem suamsecundum Evan- CAPUT XYII.
    cjeliaet dicla apostolorum, et propositnm sancti Au- Singutaris cultus Prcemonstratensium erga S. Augus-
    gustmi facerent, et opere complerent. Hocvidit; ci has tinum. Regula ejus canonica. Mec Prwmonstraten-
    professiones, ul prannissum esi, lioc modo fieri cen- ses sub alia reguta.

    suil. Neve primum robur, atqtie adolescentem animi Non otiosum cuiquam videbilur seovsim dis<]ui-
    rgoicminnecierct alia atqtie alia sancUe iliius regu- ^ veve pauiuium, cur prinvi parentes nostts sap:eniis-
    )x expositio, atque inlerprelalio diversa, quam re- simi juxla ac sanclissimi jtoniines dislincte adeo et
    gulares clerici plerique niitius, el sub lineo ;
    suivi- malure reiigiosae professionis sacramenlum exesc-
    gidius, et sub laneo habitu observabant : gravi ver- rint ad regulam beati Augustini canonicam. Quo
    borum pondere oljfinnandis alque exstimulandis ti- facittnt ex pvioribus plura , alque imprimis sancto
    ronurn animis ;
    Quid miramini, inquit homo Dei Norberto patriarcba? noslro, oranium justorum spi-
    (f46),t'e/ ha.'sitalis, cum univertte viw Dosninimiseri- riiu pleno ,
    pender.li BJUOiis, atque ex diverso pro-
    cordia smt <tl verilas. Et si diversa?, nunquid adver- cerum ecclesiasticorum dictamine, ut prjemisimtts,
    scv? Siususmntatur etinstitnlio, nunquid mularide- in varia distracto, spectabilem fuisse S. Augusii-
    bet eharitatis dnculum, quod est dilectio ? Itegvia qui- num. Cujus rei eventum pro communi excdra seu ,

    dem dicil, primo ditigatur Dens ; deinde proximus: loco capittilari congreplis fratribus Ecclesia? Cap-
    Begnum Dci non operaiur sols inslitulio, eedveritas, penbergensis ipse onhodox;» vevitatis assertorNor-

    (213) Cap. 2i Vitre ejus. (a«S) Cap. 25, in VR a .

    (2ii) S, an ili9. (H6) Cap. 24 Vitje ejus.


    19 •VDAMl PRyF.MONSTlvATENSIS 80

    bcrtUl (217] liumxliler lunquam dc alio, ut loquuntur \ huic supnarem Norberlum in ctijus exempla , vilaj.

    acnta prosecutus est; n>s lanun ipsum fui>se,'cui hoc ardore apostolico, jam pridem exarseral?
    revilalum est, indubilouter adccrtimus. Quid igitur? Ilanc , puta vitam canonicorum , aiunl ad S. Nor.
    hac ipsr ccclesti visione mirum exsullans, luin pro- bertum pro eo tempore in Galliis logati, Vtbanu»
    plor singularcm superne aoccptam praTogativam; ponlifex insliluit , hanc Augnslinus suis ordinavit re-
    lnin etiam cx eo quod (218) profcssioui canomcct', gulis, hanc Ilieromjmus sutsepistoli* informatit (220).
    cni ct ipse, el quotquot cnm ipso vive e volebant, atti- Honorius vero pontifex ad Pncmonstraleii9es: Quia
    lulali fueraut ab infantia, injuriam infcrre vidcrciur: vos religio&e vivere; et eanonicam vitam secundnm
    \.\ ipso ippelente Senratoris nostri Dei Natali anni beati Augiutini inslitutionem ducere inspirantc ditina

    roillesimi cenU sinii vigesimi primi , solomni ac sta- gralia , decrevistis : propositum vcslrum sedis apostn-
    luli voto eum paucis sociis , amores HlOS , ac vilae liac audoritate confirmamus , el ftrmos vos , in re-

    institutiim parvulo Jesu nuneupavit. Transivit Nor- missionem peccatorum vcslrorum , in eo persisteie tid-

    berlus stalim a vis? regula in partes clorkorum, horlamur. Slaluimus itaque ut in eeclesiisvestris , in

    quin potius in qttibus anlea stelorat jam firniatiorac quibus fratres vitam canoiticam profcsfi degunt, nulH
    ccrlior, sancli Augustini palrocinium fratressuosam- omnin» hominum liccat , secundum beati Aujusn-
    bire , eum amabili Patris non.ine a suis dignanter '*
    ni rcgnlam , ibidcm eonttitutum crdinem comnnt
    invocari , lam p-.ihlioi^. quam privatis pietafis offi- tire. Haec diplomata acccpta anno salnlis 1126
    ciis pcrpetuo voluil honorari; In cujus tulelam, ac et 1124, aliquanlo protraclius supra nllegavimiu.
    institutum scipsura, ac progressussuos transcripse- Quis dissimulatam veritalem fucato velit obnubero
    rat(2l'J). Volentos Praeiwrastnttensis familia» soda- pallio, qui legit Patrum probabilem vitam , et apos-

    les crga magnuni Parenlem suum, non quidem pares tolicie inslitutadoctrime a S.Norbertorenovala, qui
    gratue vices roponerc ; hunc di-
    attestari saltem :
    prospicil vivamcanonicam ex inst.tutionc S. Augus-
    vum liilelarcm . ac singularem patronum non intcr- tini, qui Regnlam quamlibet suse cuique vocat a/ii
    moriluro complectuntur affeclu. h\ ofiieiis ec. lesias- conformem, ac. ad mensam, vehit opifioi instrumenta
    tfcis solemnes diestam bcuti transilus ejusad seter- artis perpendit?
    nam vitam, qiiani trmisluti sacri corporis ejus, cum Si foi te quem delectet cx sanctorum pontificum
    octavis, ut ainnt, feslive decernunt; sub quotidia- oraculis amplius aliquid luois aspirere, ecce dtphv
    nas et publieas Ecclesicr preces eommemoralionem, ma Innocentii secnndi ad beatum Hogonem saiufi
    ac invocalionem ejus habenl : dcmum in confessio- Norbcrti discipulum et successe.rem , altero mox
    ne gencrali ,
    quam sub primam horac canonicae, sub anno a felici Palris sui obitu , millesimo, scilicct,
    i-ompleiorium ,
    atque tremendn missarum mysleria ^ centesimo tricesimo qninto. Slatuimus et aposloiiccr-

    ex more instituunt , et alibi r?ppius interpositam sedis aucloritate sancimus , ut ordo canouicus , qui
    opera , ac sancti Patris Augustini suOragaluram secvndum Deum e! beali Amjustini liegulam, el Pru-
    exigunt appellaiiouem sancita in comitiis ipsorum monttratemium fratrum observantiam in eudcn Eccle-
    decreta. sia consiilutus esse dignoscitur, in omnibut etjum or-
    Sed nunquid, viso eo legislalorc, in profossionem dinis teslri ccclcsiis pcrpetuis lemporihns intiotatUi-
    caiionicam adeo exardcscere poluisset Norberlus? ter observetvr. tadem reposuit Adrianus quartus in
    "imqiiid Prsemonstratensibns clencis ipse S.Augus- diplomate dalo ad annuni U54. Aiexander ^erotcr-
    tirnis csse in Patrem, ac illi e\ nomine adopiari in tius veibis paululum mulatis anno1177 sichalet:
    !ilios?nunquid, inquam, primis illis patribus sic im- Ordo canonicus quemadmodum in Pra?mon*tratensi
    ,

    pnne, ac solemniter licuissot jurarc in Regulam ca- Ecclesia sccundum beali Augusliui Rcoulam, etdispo-
    nonicam ; si vel ambiguum fuisset quod vitw genus sitionem recolendat memorice Xorberii quondam Prw-
    inst luissct S. Atiguslinus , vel incertum quales ha.- monstratensis ordinis inslilutoris, et successorum suc-
    buisset spiriiualU uteri sui ftlios, vcl conlrovcrsum
    rum in candida habitu inslitulus esse dignoscilnr. per
    qbsenamea regula, autqaibus tradila, quam a scx- omnes ejusdem ordinis ecclesias perpetuis temporibus
    ^
    centisjaro tum annis, et eo ainplius accepcrat , et inviolabitiler observdur. Unius lenovis plitriumsum-
    conservaverat Ecclesia? nullus videlicet alienrc opi- morura pontificum, vidclicel Honorii secundi, Lucii
    nionis rumor bos Paires resperserat qnos commu- , lertii, Urbani tertii, r.lemcntis tertii, Iimoccntii ler-
    nis , ac indubitatus eccleiiasUca: traditionis sensus lii, Honorti tertii, Gregorii noni, Innocentii quarli,
    instruxerat. Norberius, sir (oquitur contemporaneus Lrbaiii quaiti, Gregorii decimi, GJemeot.s sexti, ct
    scriptor Viteejus, regulam quam beatut Angustinus (iliMiuin ost, quod scquitur: Quia vos religiose vivere,
    suis insliluil , ufferri praxepi! ; uposlolica cniv.i vila, et canonicam vUam scundum beati Augustini institn-
    quam in pradicationc susccpcral, jwn Qplubal vivere, lionem ducere inspiranle Domino decrevistis propusi-
    quum sif/uidcmab eodem beato viropost aposlolos au- tum veslrum sedis aposlolicte ancturilate (irmamtis, cl
    dieral ordinalam , et renovatam ftiisic. Atidi6 egre- vos ftrmos in rcmissionem peccatorum vestrorum in e-o

    gium imitatorem apostolornm Auguslinum, quortim persistere adhortamur : staluimus utique ul in eccle-
    vivendi normam in se ao snis renovarit? Vidcsque siis, in qnibus fratres canonicam vitam degunt, nulli

    (217) In appcnd. Capp., cap. 5. (219) Yide Pagium, RiWiolh. lib. n, cap. 16.
    (218) Gap. 24 Vita 'jus. (220) Vide sup. pro!. p. II, c. 7.
    ,

    81 VITA. 8<>.

    liceal hominum , secundum beati Augusthti Regutam A affectu , Utiquc quae nonduiu esseut. Qiiciu e neo-
    ordinem ibidem constiluttim mutare, etc, quae cx Or- tericis Laurent.us Landtmclerus Tongerloensis Ec-
    dinc videnda sunt apud Joannem Pagiuin in sua Bi- clesiac canonicus in libris De veleri cleiieo, brcvi et
    bliotbeca libro tertio (221) et quaj de canonica Re- placido stylo suffulcit. Aliundc conquisila non pro-
    gula edisserit libro primo. fero, ne viderer ipse Tuscuin suscitare jurgium,
    Absolvam si paucis magistrum Adamum loquen-
    ,
    aut quemvis Pvlhagoram , ut aiunt, de Euphorbo
    tem auscultemus (222). Pater et advocalus noster suo gloriantem lacessere.
    beatus Augustinus magna , fratres cltarissimi, clericis Nulandus hic pneteiea crassus error, nec ferendus,
    regularibus inslartia circaipsaexordia, in eorumRe- quo compiures scriplorcs respeisi , alioquin clari
    yula.crimen inhibet peculiaritatis. Et alibi (223-24) :
    admodum, tradiderunt , Pratmonstratenses militare
    Clericalis exigit praircgaliva, utliomstali inter virtutes snb Regula S. Benedicti ; et qtiod mireris , S. Nor-
    cceteras diligenter acijuirendw , viriliter exercendx , bertum professum monachum Bcnedictinum. Alii
    perseveranter retinenda; instenl clerici , et insistat ve-
    rursus fassi Prsemonstratenses scqui modo ducium
    nustati. Decel enim ut sicut eis specialis non deest Reg'ilge Auguslinian.ii, arbitrantur inilio Patres no-
    dignitas in ordirte t sic et specialis nihilominus eis stros antiquiores Regulce Benedictime ol.secutos. Ve-
    B
    adsit koneslas in conversatione. iVe forle, quod absit,
    rum quo tempore , vel qua de causa illa sit intro-
    dignitalis eorum fasligium non debeat jure Itonorari, ducta 'mutalio adeo non exprimunt , ul se ignorare
    cum conversali nts eorum exemplum digne meretur fateantur. Sic hodie quosdam adhuc ex docloribus
    repreltendi. Undc et regutaris disciplintv eorum insli- familise Benedictinae loquentes audias, quo glorien-
    lutor 'magnus Paler Augustinus oslcnso qualiter lurhunc partum e greinio ordinis sui prodiisse.
    se debeant Itabere in victu , inslructionem ad eos ha~ Quibus ego Chara mihi amplitudo ordinis S. Bene-
    :

    bet el de eorum vestitu. Ac postremo sub finem dicli, chari alumni ; sed multo charior est veritas.
    Regulae. In verbis istis , inquit, regulari sum disci- Quid multis? Rem enarrasse, erit ipsam confulasse,
    piinai, quam de instilutione scripsil clericorum , bea- et propiusementitum dignovisse colorem oblile- ,

    tus Augustinus imposuit fmem. Plura erant ad ma-r rasse. Ut aulem patcnlem januam si qna fuit, ,

    num , at decuit trino teslimonio conlenlum essc. ftctioni aperiamus ,


    paucis recolendum venit, quod
    Cardinalis Vitriacus vicinus ferme illorum (enipo- S. Norbmttis a mirabili sua conversione , ct misr:3
    jtim, doctrina et sanclitale pollens, in illud Isaise :
    saeculi lenocinanlis blanditiis extiinc conceptum rfi-
    ,

    Percutiel Dominus (luvium JEgypti in seplem rivis vini amoris ignem , ut habent gcsta (226), paulalim
    (Isa. xi). De loco votuptalis, id est, inquit , prinMtita augmenlans, nec subito mutavit habilum, nec statim
    c
    Ecclesia procedens, id est de primitivis fdelibus ,
    quo- reliquit trtcutum : sed asperitate cilicii mcmbra do-
    rumeratcor unum et anima una htDeo, etc. Ab Itoc
    mabat , sub mollibus indumenlis : et erigere se conlra
    toco voluptatis dirivatus est fluvius usque ad bcatum tepratlentabal... Coltectis ergo inlerim ad se vir Dei
    Augustinum : et ipse capil vivere secundum Regulam viribus, rediensque introrsum apud se, corroboransque
    sub sanclis apostvtis constiiutam. Ilic autem fluvius animum suum, et altiora secum versans consilia, mu-
    septem rivos ex se produxit, seplem scilicet congrega- tavit funditus atque convertit ontnia vitce suaz sludia
    liones canonicas, id esl fundamentum , seu insliluta ad vias penitus atias. et omnino diversas. Jam igitif
    diversa. Unus rivus cunonici Prozmonstratenses, alius edoctus pugnare cum hosle, retraxit continuo pedem a
    Craudimontts , tertius ordo sancli Y*ctoris ,
    quarlus curia, et domi retidens, vel in abbatia Sigebergensi,
    ordj Arroasiw, quintus ordo Vallis Scholarnm, sex- cum bonce memorice Conone abbate, qui lunc illi cum
    tus ordo Vallis Cauliam, seplimus ordo fralrum Prw- laude prceerat monaslerio mirandw sanctitatis viro ,

    dicalorum. t Ili sunt Cinwi, qui venerunt de Calore commorans, etSeripturas divinas memoria colligens ,

    patris domus Recliab », sicut in Paralipomcnon di- exspectabat y ul dicit Satomon : c Sapiens usque ud
    citur, in ftne {I Paral. n). Cinaus, id est luclus, pos- tempus (Eccli. xx) ; i et tirocinia quaidam fulura: con-
    sessio ct hitreditas. D versionis exercens ,
    quidquid paupertatis apud se dis-

    El notandum venit quod auctor, sicut S. Augus- ponebat, quidquid passionum, et agonum accidere

    tinum passim (225) appellat Patrein cleraorum et ,


    poterat, infatigabili medilatione levigabat.

    S. Benedictum ducem monachorutu, sic ex opposito Ex Vita S. Norberti cap. 2, ha-bes tironem Nor-
    utriusque Regulam illius canonicam, hujus mona- berlum in melius mutalis viise studiis , consiiii ac

    sticam, aut monachorum rccle inscribit. Eodcm filo instructionis gratia digressum fuisse ad monaste-
    decurrunt, qmc mullis iractatibus dilatat Philippu6 rium ordinisBencdictini scd nunquid inibi alton- ;

    ab Eleemosyna, abbas Bonae Spei , vir magni nomi- sum aut cucullum indutum? Nequaquam. Eodem
    nis, et cujus familiarcs prostant epislolse ad S. Bei- prorsus modo sibi vindicarcnt Norbertum ercmico-
    nardum, qui sancti Auguslini vilam posl Possidium lae, quia vitae perfeclioris addiscendaedesiderio cel-
    primus conscripsisse creditur, libcr ab omni parlium lam frequentavit cujusdam eremitse Ludolphi : et

    (221) Biblioth. Prsem. 1. 111 , Priv. 19, et lib. i (223-24) Serm. 10, 12.
    set l. 1 ct seq. (225) Vide serm. 10, etc.
    v 222) Sc: m. 9. part. n.
    1 ,

    S3 ADAMI PR/EMONSTRATLNSIS 84
    binim repeterenl canonici Regiilures (et vutctur co A ooininisti roonachorum , minc apostoUcx insti-

    propendere Gabriel Pennotlns) adquorura \\^<


    i

    Ro- tutionis sectatores, ei canonicae reguiae disclpull ab


    eodera Blimulatus iucentivo cre- eodem auctorc meraorentur Pr;nnonstratcnse8. Sic
    brius repedavit. Ilinc Anbertus Miraeus in praefa- eteiiim quandoque bomis dormiiat Homeras.

    Cbronid PrseraonstralensiB (426-27): DeS. Au- Post hauc aliquanto avidius Benedictinus scrjptor
    quslini, i 1 1
    < j
    1
    :
    .
    t ,
    patrocinio nihil opttt esl diccre , cnm Arnoldiis Wion (229), advecta plurium auctorilate,
    omiibus noium sit Prtrtnonttrateniei cx pr&icripto in libro, cui nomen ost Lignum vit;e, suis adcenset

    Regulas S. Auguttini vitum tvam inttituert. Quod Norbertinos, his verbis : Feruntur ct alii tret ordinet
    quidem quanlo judicio tuit R. Ncrberttts prerscripse- Requlam S. P. N. Renedicli scqui , vel sultem olim
    ril, in historin Vitat ejut cap. 2i, estvidcre, ulequi- seculos fuisse, quorum primnt csl ordo Prmmonstra-
    diin mirer D. Antoninum in sua Historia, et Philip- tensium inslitutus o Norberto, naiionc Colonicnsi , ct

    pnfll Reryomatem in SupplementO chronicorum Nor- nic nacho Siqcbcrycnsi ordinisS. Renedicti circa unv.um
    bertinot ReynUr S. Benedicti atcribere, maximequando Domi,,i WVi.Vt auclorcs sunt Jacobus Pliilippus in

    ipse divut Augttttinut appuruit et tradidil Regulam suppiemento Chron. lib. xn, sic inquiens:t.\nno Domi-
    i NorbertO, uti leyitur in rila B. Godefridi co- «i 1110 ordo Prwmonstratensis sub diri Renedicti Rc-
    htitis Cappenbergentit i ut qv.idcm mirer D. An-" gulahocinLaudunensidimcesi,subqnodamNorlhnbe.rto
    toninum in sua historia. Et quis non scquc CUM nomine,palria Coloniensi, inilium tumptil. • Et Murcus
    'iinco demirelur si Leali Antonini historiarum Guazzus in Historia suavulyari. Dv.o quippe IJispani,

    Jihros pcnsiculatins hie inspicial? Sic equidcm scilicetF. Joannes de Pineda ordinii Sancli Francisci
    hahet secunda? partis historiarum titulo dccimo in Monarchia Ecclesiastica, lib. xxn, cap. 22, §6;
    quir.to cap. li : Patt Renedictum omnes monachi Oc- el Dominus Gonzalvusde Illescas abhas S. Fromee
    cidentis mililant sv.b Requla beati Bcnedicii, ct ipsum in Historia pontificali W<>. v, c. 20 , in finc , in idcm
    habenl in Palrcm , exccplis Carthusicmsibus ,
    qui ha- conspirant. Ex his iqitur, ait, testimoniis menifcr,[um

    bent speciales eorum constituticnes. Et paucis inler- est, hujus relighnis Patres primum sub Regula S.
    positis : Inde enim ordo Ciuniacensium, vrdo Prce- Rencdicli institulos esse , etsi illam hodie non obstr-
    tnonslratensium ,' Cisterciensium , Camaldulensium vent, sed S. Auyustini, quam sibi postmodum as-
    ctc. Ejusdem vero lituli capite decimo quinto, § sumpserunl ; sed quo temporc luvc pcrmuta'.io fttcta
    6cptimo : Circa nnnos , inquit , Domini mille ccto- sit, adhuc non reperi. Fuit deinde S. Norbertus ar-
    qinla crrpit reflorere in Ecclesia Reati Quintini Relva- chiepiscopus Magdeburycnsit xv, creutus anno 1126,
    censis ordo canonicorum Requtarium primum ab apos- r et eam poteslatem exercuit annis octo , ct miraculis
    tolis, poslea a beato Auquslino episcopo , et doctore clarus obiit anno 1131, die 6 Junii. Haec illc. Et rur-
    eximio reqnlariter insdlutvs sub maqistro Ivone ve- sus in Martyrologio sanctomm ordinis sui, die sexta
    tierabiti ejusdem ecclesiw praposito, postea Carnotcnsi Junii : Eodem , inquit , die sancti Norberti epis-copi

    episcopo, Et parum sui memor suhjungit Ad hunc : Magdeburqensis fundatoris ordinis Prcemonstrutensis,
    etiam ordivem canonkorum (228) regularium videtur qui obtenla a Geiasio II, Rom. pontifice, pnedicandi
    pertiucre ordo Prwmonlralensis, dequo eliam infra facullale, multos ad viam veritatisreduxit. Atque in
    dicctur. Quid ergo dieit ? Anno Dotnini millcsimo cen- adnotationibus ad eum locum baec reponit. T)c quo
    tesimo ricedmo ordo Prccmcnstratensium incoepit. Martyrologium Rom. cum Raronio; Molanns in ad-
    Cujut scilitel et ioci , et ordinis fundator vir Dei dilionibus ad Usuardum , Galesinius et Felinus hac
    Norbcrtus exstitit... Tandem divinitus inspiratus in die.Vitnm ejus affertSurius lom. III. Erat Norbcrtus
    loco Pnvmonstrati rescdit. ibique sclitariam ct reli- nalione Agrivpinas , Christoquc primum nomen dcdit
    giosam vitam agcre cwpit. Tempore quadragesimw ad in monasterio Sigebergensi sub Regnla S. P. N. Rene-
    colliyendos socios solut egressus , anlc Pascha cum dicti. Inde factus est episcopus Magdcbufgensis, ut
    tredecim soeiis rediit, et cum his in Pr-rmonslrato lo- adnolavit Krantzius Melrop. iib. ix, cap. 12. Et De-
    co, secundutn canonicce inslitutionis normam ad leno- D mochares De sacrificio Missw tom. II, cap. Al. Sed
    rcm Regula: beati Xugustini commilitare Deo coepit. ante episcopatum facultate a Gelasio papa II oblenla
    Et postremo sub finom ejusdem capitis, Norbertus prwdicandi Evangelium, ordinemnovum Procmonslra-
    Praimonslralum tediens, et quadraqinta jam clericos tensium incaperatin episcopatuLaudunensisub Regula
    itcum habetu cutn multit laicis, professionem cos fa- S. P. Rencdicti ptimum, ul auclores sunl Philippus
    *ere tecundum inetitutionem upostolicam et canoni- Reryomensis lib. xi, Snpplem. chrenicorum ; frater
    (,m Rcyv.lam beaii Auguttitu docuit, ct ad volunia- eiiam de Pineda ordinis S. Francitd in monarchia
    riam pavpertatcm , cwleraque mititite spiritualis ecclcsiaslica l. xxu, c. 22, § 6, et Marcus Guazzus in
    instrumenta eosdem diligenler in.-tiluil. Hsec ipse Uisloria sna, et alii. Succedenle vero tempore prwfati
    de morc suo sccutus Vinccnlium Beivacensem , ordinis Patres regulam S. Avgnstini sibi assum-
    cui in plerisque. syllabatim intueret. Cuivis autem pserunt, sub qtta in hodiernum usque militant. Vixit

    in compcrlo est quam discordi temperamento , autem in episcopatu Norbertus annos octo , et a
    nunc regulae substrati monastica? aiit familih , swculo migravit anno a partu Viryineo 1134,

    .226-271 Lib. II, cap. 70, n I. (229) Lib. i, c. 71. Natus cst hic auetor Duaci
    (z28j Lib. xv, c. 15. an. 1554, de quo Andreas Valerius in Riblialh,
    ,;
    ;

    85 VIT A. 86

    Porro ipsum lalere non potuit, quod Tritheinius A tuta a S. Norberto, tesleJacobo Phillppo m Supplem.
    Spnnheimensis in Chronicis Hirsaugiensibuspridem, Chron l.xu ; Guazzus in sua Historia; Iltescas, ei

    ct palam cdisseruit : nos pauca ejus de hac re verba aliis apud Arnoldum Wionem part. i Ligni viioe, lib. i

    damus (250) .,
    occurrent plura inspicienli. Anno cap. 71. Deinde nescio quam ob causam an. 1120 sub
    1126, ordo Prcemonstratensis ccepii in dioecesi Lau- Rcgula S. Augustini, sub qua ad kcec usque tcmpora
    dunensi sub Bartholomcco episcopo, rege Francorum vivit, eam transtulit. Dicti aulem sunt canonici hujus
    Ludovico regnante, Patre Norberto vencranda? sancti- congregalioms Prte.monslratenses a tnonte Pramon-
    Intis viro, ipsum cum Regula S. Auguslini, cum xni strato in d'uecesi Laudunensi suffraganea Remcnsi,
    sociis , instituenle circa festum Paschalis ,
    quem Ca- ubi D. Norbertus jam ecclesiam ccdtftcnvil. Viget ma-
    lixttts papa confirmavit. Qui ordo in brevi lem- xime hccc familia per Gatliam, Germaniam, Flan-
    pre poslea mirabiiiter crescens ampliatus est. driam, llispnniam : in Italia fere nulla sunt monastc-
    Ubi coepti ordinis edicuntuv iiieunabula , ulleriora ria. Novissime Romam canonici Praemonstratenses ve-
    nequidquam inquirantur primordia. Alter est quo- nerunl,elin Via Felici apud S.Mariam Majoremem-
    que scriptor Benedictimis, aetate aliquanto gravior, plis domibus suum exslruunt collegium. Fuit con-
    nec auclorilate dejeotior, Joannes Iperius abbas, qui firmata hcec congregatio anno Domini liSLQ,Kal.MartH
    in chronico suo Bertinensi de S. Norberto fundatore B ab Honorio II pont., elc. H.ec ibi. Aceadem dicti

    ordinis Praemonstratensis lenius multo et verius in- tomi quacsito quinto agens de Regula S. Benedicti,

    fit : /« loco Prwmonslrati a Deo sibi ostenso solila- deque congregationibus sub eadem militantibus re-
    riam vitam agere ccepit, temper nudis pedibus ince- ponit in hunc modum : Prwmonstratensis item con-
    dens. Poslea ibidem discipuhs ct collegium congrega- gregatio institula fuit an. 1120 .<su& S. Benedicti Re-
    vit, guilnis becti Avgustini Regulam principaliter ,ob- gula, a S. Norberto Coloniensi et monacho Sigeber-
    servandam inslituil, cum aliquibus additionibus Re- gensi ordinis S. Benedicli, el ita expressis verbis te-
    gulw S. Benedicli. Nam secundum beati Augustini statur Jacobus Philippus in Supplem. Chronic.i lib. xn
    Pegtdam horas cum novem lectionibus observant, Tu- Guazzus in sua Historia Italico idiomate conscripta
    nkis albis , et superpelliceis in officiis ecclesicc utun- itcm D. Gonsulvus lllescas abbas S. Fromce in Hi-
    tur : alibi vero cappas albas et scapulare pro regulari storia Pontif. cap. 20, lib. v. Vide Wionem parte i

    kabitu deferunt, et curas animarum suscipiunt, seque Ligni vilw, lib. i, cap, 71.
    non monachos, $ed Prcemonsiratenses canonicos ap- Alque hos exislimem auclores proccipuos, qui
    pellant. Secundum vero Begulam Sancli Benedicti propensiori erga S. Benediclum ejusque seclatores
    cames in refectorio, nec alibi, nisi in infirmitate co- afteclu, autiortealius alium lanquam prudeniiorcm
    medunt, duobus pulmentariis in refectorio conlenlan- seculus, a veri Jinea devii abierunt. De pluribus
    tur, vestili dormiunt ct caligali , camisiis non utuntur, utique scriptoribus, quod Cato(232)quondam depo-
    nec pellibus nisi ovinis. Et quaedam similia quae ibi pulo Bomano, meritoresumpseris, gregi pecorum si-
    prosequitur. Neque ego diffitear Praeinonstratenscs miles, quae singula non arbitrantur, aul discernunt,
    quasdam arctiorisacnionasticaediscipliiiae observan- sed univcrsa ductorem aliquem sequuntur; sic Ro-
    tiasregu!seacprofessionicanonicaeaccumulasse(231). mani privalim consulerent neminem, in concionem
    Hoc evumnos pro singulari Patris nostri gioria con- vero ccetumque coacti ab aliis agi facile se permit-
    fendimus cujus postmodum acmuli fueruntplerique
    ; terent.Neque ego haee profusiori relatione dirigenda
    oidinum religiosorum fundalorem : sanclum dico censui. Apage ergo lberas naenias, ac iuanes insa-
    Norbertum caeleris priore n temperatissima com- nias potius, quam ut calidiori slomacho concoquan-
    mtslione dignitatem elericalem cum observantia tur.Tusi mavelis, ordinis Praemonstralensis incu-
    monaslica , et vitae activae cum studiis contempla- nabula cum progressu «fctatis modernae, et prima
    Irvw associasse. At nunquid exinde partibus tran- vitae Norbertinse in melius mutata studia cum »U,

    scribendus monasliees , ausuque proeeipiti canoni quae boc opere passim sparsa occurrunt, committe,
    substernendus monachorum ? Non magis opinor, j) nec verilati fucandai vel tenuis color apparebit. \X
    quam reliqui ex religiosis ccetibus quilibet , vitae vero memor veteris paraemiae ,
    per viam publicam
    communis et clericalis contubernio, gloriantes. Obiit ne ambules ; id est, ne sequaris mullorum errores.
    vero Joann.es Iperins , referenle Andrea Yalerio tn Poliori omnino jure, ac evidentiori ratione

    Bi!/Iiolbeca Belgica, anno 1585, a regimlne mo- quam prcefati scriptores ad instllutum, auf regu-
    nasterii S. Bertini apud Auuomaropolitas decimo lamS. Benedicli transferrc nequidquam stiidue-
    illi eidem ordini
    seplirno. rinf, ordinem Pr<emonslralensem ,

    Ei rursus praefatis omnibus recenlior Asocwiius de piuribus religiosis familiis, quae tanquam or-
    Tamburinius lom. II, monachue Vallis-
    disput. 24, natae sponsa» de canonicorum Pra-monstralensium
    1'mbrosae casden.! oplnionis umbras scciasus, baec thalamo nrodierunt, non in se, sed inDeosuoglo-
    retulit : Prwmonsiratensis canonicorum. regidariHtn riOcandffiTi essct. Neque si palam edixero,
    videbor

    Citndrctjalia, primum wb Regula S. Bemdicti in«'i- insipiens. Ubi in primis veleri memoria recoien-

    (230) Vixit an. 1500 (232) Plutaroh. in Calone.


    1*3«) Yidc Baron. ad an 1121 sub finem.
    87 ADAMI PR/EMO.NSTRATENSIS *$

    dum venit,quod S. Dominico ordinis Praedieatorum A ei satis arctam Tegulam, seu vitam invenire non po-
    pncclaro faodatori contigisse gravissimi scriptores luissettt, el ob id a suo repulsi propositO, elegerunt
    ejusce i' '•tiluti iradiderunt (233). Is videlicel cum Regulam S. \uguslitti, non immerilo cttm iltis eonsti-
    Roiiiop apnd siiiiimum Ecclcsiaj hicrarcham, lnnocen- tutionibus inde assumentss, quct sttcc professkni plus
    lium teriium, agerel pro impetrando novi ordinl9 convenire pularent. Familia itaque bcati Dominici
    glabilimenUi, qucm vir Dei spiritu apostolico plenus quasi allera prolcs est sanctl Patrls NorbcTti, aul
    jam lum parturiebat, res ca (nescio an sors, an si mavis, fctus beatissimi, ac magni parenlis Augu-
    Deus dcderit) mullo supplicantis txdio protracla, stini gemellus. Sic prorsus (si ptaccipue initia spc-

    ac co pluribus remoris, quo diuturnioribus moris Ctes) altcr allerum ordinem expressit : non tantum
    implitiia, nullum consecula est effectum, donec in Rcgula et constitutionibus, scd in caTcmonjis
    tandem ex nocturna visionc ruinam meditanlis .Eo- divini collus, cxterno corporis babitu, proposito
    clesiae Laleranensis, cui vir humeros
    ille subjiccre vitse gcncre pari. Et sicut S. Norbettus, ex canortico
    labenti vid«;batur, ponlifex edoctus mentem mula- jnclytrc ecclesiae Sancjensis in Clivla, monslraule

    ret, ct maturarel consilium. lgitur statim acccrsito ccclo laneumhabitum, euinque candidum aasumpsit
    jpse benigne annuit, ac novse congregalionis Insti- cum srapulari et capullo nemo taineti hisl injn-
    :

    luenda» facultntem fecll : illa tamcn intcrposila " eum discessisse dixerit ab ordilie cbTicorum,
    riiis

    cautela, ne novair. regulam, aut vlyendi statuta sibi, qucm correxisse, et ornassc palamest sic bcatus :

    aul sociisprocudere liceret, verum habito delectu, Dominicus mittens tunicain lineam, cfuam in eccle-
    tuidam ex prioribus religiosorum virorum ordini- sia Oxonensi canonicus reguiaris gestaYcrat, ex

    bus, quem calbedrac porttiflciae sancivisset atiuori- confbrmitate vestis Prremonstratcnsium, (253) (an*
    tas. magis placito se addlceret, tfc vitse suse ratioues tum ln colore birri scu capptc dissimilis, qna? nigra
    conformaret. Eo pacto discessit Ifclus ab Urbe Do- illi, nobls ctfm reliqua veste candida , nihil pctdidit
    miniciis, atque In Gallias se contulii ad socios, qui digniiatis pfistinai, nihjlvife apostolic*, quam po»
    Provilkc cortSidebant, cum quibus jnito consilto, tius Insigrti ^ccessione adauxil.

    ac interpositadivittiNumirtis ope, nicntcm sibi bo- De habltu quidem Praemonstratensium Mattluous


    nam mullumque rogabant quo fleret
    inspirari diu Galenus quondam prreposittis S. Amati ac cancel-
    deleclus tnaxime salutaris. Cum tandem consenstts larius facultatis Duaccnsis, ih libro Dc originihus
    pmnium ac una vox Patrum fuit, ut beatis6imi
    , mooasticis, contendit eum prae rcliquis propius ad
    Augustini Regulam sub eo conslilutionum modera- primilivae Ecclesiae morem acr i-derc, cum ait Ex :

    mine, quo a religiosis Pfsemonslratensibus In usum iis qutc nxodo apostotica iradith svbmlnistfarh nnbh,
    deduetn fuerat ampleclerentur : neqiie aliud videri facile cuique esl perspicete hac qvoque in pariead ori-

    conducibiiius ad propositam ritse rationcm, hihil ginem suam accidere Prccmoustratenses, quilnts rtitlil
    rectins quod alumnos ad oplatum finem perducc- ornamenti indumenlive adest, quod eos non animi
    ret, nihil quod magis publicum Ecelesia? bpnum candoris, simplicilatis. ac puritalis admotteat : nisi
    promoveret. Yerba igitur factis commiserunt, at* quod Germanicum, unde progressi fuere pri-
    frlgus
    que non multo post in Hispanias profccti, Tolosse mnm, non passum sitnudum lini usum, cumque sua-
    primi monasterii fundamcnta sub annum salutis serit sancto Nerberto cum latttt permutare. Nam qucd
    nostrse millesimum ducentesimum decimum sexlum quidam lineas vestes supefinducant laneis interioribus,
    felicitcr jecerunt, elapso primo ferme sanculo ab affectatius qvam germanius ttse videtnr. Nam paliia
    auspiciis Praemonslratensis ordinis. s&a togas exlimas, ipsasqut exomidas fufsse latteas, er

    Non est aliud gravius, aut lnculentius testimonium harum vicem in aslibus iliis Orietilatibus nonnunquam
    quam B. Umbefli, magistri ordirtis Prxdicatorum astatesuppievisse, Pllilonisverbapostretno locoasaipta

    generalis quinti, h*c affifmantis (234) Notandum :


    pahtm argnuni. Sic ille, qui lamen in eo noh nsque
    quod Prcrmonstratensium staluta eodem modv inci* .v*eo placet, quod assiimptoj vestis Iancae caus.un
    piunt. Ex quo elicitur quod nostrcc consiitutiones ex nimis hnmilem, ac inferiori respectu adimcnsam
    n
    illorum sinl exiractct, qnoniam ipsi prcvcesservnt nos. censcat. Sublimior multo fuit 8. Norbetti intuitus,
    Et quidem hac justum fuit. Prcnmonstratenses enim ac defaecatior, quod utique habitus laneus conve-
    reformaverunt el auxcrunt Peguiam S. Augustini, nientior sit pcenilentisc, cujus prajconcs esse lam
    sicui el Cistercienset Regulam S. Benedicti : et exce- opere quam ore decet esse viros religiosos. Deinde
    dunt in austeritate vita; omnes regulw illius profes- quod testis linea magls servanda videietur rei di-
    sores : i« cceremoniarum quoqne dccore, et obstTvan* vinai ofliciis, qtiia jucundius nonnunquam etgratius
    t%arf.m pulchritudine et distrelione ; maxtmm mulli- potest repeti, inquit magistcr Adamus (236), quod
    ttriinis regimine, per generalia el annua capituta. ad tempus contingit intermitli. Sic cgisse filios Sa-
    iieatus igitur Dominicm, et fralres tui temporis cum a doch ac sacerdotes legis veteris describit prophcta
    pomino papa, secundum conceptum fervorem, novftm, Ezecbiel (cp. xj.iv),'sic habet usus receptus Eccle-

    (235) E r.ostris Chrysnst. "Vander Slerre ih Vita in Vita S. Dominici, 4 Augusti, etc.
    S. Norberli lib.H, cap. 5; Pagius. Biblioth lib. i, (254) In i Cap. statnt. F. Prad.
    «ap. 17. Ex Ordine S. Domlnici Ferdinartdus de (255; Cap. 12.
    Ca&tiUa Jib. i, cap. 17. rulco Tolos. Theod. 6c Apol- (256) Serm. 3, parl. it.
    dia b. Cmberlus et fuse habentur apud Ribadin.
    89 \ITA. 80

    8i3C, optimus ac prnbali&simus omnium magisler. A mox PraUrea ea, quai de prMtegiis, et statutis
    :

    Nec velim per omnia ccmprobari adinventiones Po- Romanorum pontificum inseruimus in Iwc libro, non
    Iydori Virgilii, ubi de Pramonstratensibus (257) : riPitras imtitutiones , sed privilegia, el statuta sedis
    Amiciunlur tunica alba, cum linea toija, sub candido apostoliccc reputamus. Atque illam praefationem
    pallio, quo potissimum a canonicin differmt. Propius (neque enim per totum codicem libet discurrere)
    facit quod referenle Clemente Reyncro in Suortim hinc ferme verbolenus muluatam Dominicaniordinis
    per Angliam apostolalu legimtis (258) S. Gilber- : Patves etiam prse fronte suarum constitutionum
    tum anno 1148 ordinem de Semprirtgem snb du- exi.-ibuerurtt, eamdem nobiscum praefationem, eam-
    plici Regula fundasse S. Benedicti, sanctique Au- que obligationis cautclam non aspernati.
    gustini, ut sanclimoniales el canonicos in eadom" Quin ctiam, attestantc nostro Becardo (240), ere-
    conjunxisse ecclesia, convenientibus disjunctos sedi- milae S. Augustini, quos vttlgo ntincupant Augusli-
    ficiis. Ea quidem ratione , ut sanctimontales ritu nianos, snas item constitutiones ab iisdem verbis
    Cislerciensium, divinis laudibus sub Regula S. Be- ordiuutur. Quibus conformis scripsit Joannes Pa-
    nedicli vacarent; canonici vero aibi ritu Pracmon- gius in sua Bibliotbeca (241). Sunt e{ alia quam-
    stratensium, sub Regula S. Augustini Deo ser- plures retigiosorum familke^ tt congregationes. utfra-
    vientes, sanctimonialium pr&scrtim inspiritualibtts, r irum Cruciferorum, de Uercede; eremitarum S. Au
    temporalibusque adminislrandis, curam gererertt. gustini; canonicoram Saucti Saimtons prope Florer-
    Ut autem redeamus a quo paululum digrcssi tiam, «i pletwque aliec, quce Prarmonslraiensium no-
    sutnus, sciendum prcterea est Praemonstraienses ac strorum mores, constitutionei, slatuta et ordinaHones
    Dominioanos perpetuac nccessitudinis vinculum a in omnibus (exceplis vestibus) imitantur et observant,
    principio intercessisse, qtiod rcnovari petiermnt Sic ille. Certe de suis Ccelestinis, ut dictis aucta-
    prsedicalores Teutonici ad communionem preCum rium accedat, ha?c scripta reliquit Petrus Crespelius
    £t boncrum operum a Prcemonetratensibus in con- doctor Parisiensis (242): Sedetcantum atque officiuin
    ventu publico et generali habito Pracmonstrnti anno nos habemus ab Adamo, Prcemonslratensi cardinati,
    nnllesimo duceutesimo tricesimo lertio admissi. devotis&ime edilum, pra'dictw solemnitalitecclesiasticu'
    Convcntionis litteras asserunt Mirseus in Cbronico pcr tmnem modum modulamim conforme. Atqur.
    in
    Prrcmonslraten&i, et Joannes Pagius in sua i ibllo- hos veluti ramos quosdam non irameritoquis dixerit
    theca. Unde et ca quae commendat S. Thomas (259) palnue PraMnonstratse coelitus, exaltatse in Cades,
    prlnceps seholasticorum de cautela professionis plaiitaisc secus salularium decursus aquarum, dan*
    aptul aliquo3 religlosos, qua non tam Regulam ex « tis fructum intempore quamutique honor sublimat.
    voto servandam, quam sectindum eam quasi ad confirmat sanctitas, sapientia exornat, et viridan-
    exemplar, titam ptoponunl instiluendam, quo Ia- lium ramorum decor fecundal. Ejusce nitore oculi
    qucum gravioribus poccatis praecidunt. /* aliqua aspectabatconstilutionesnostras B. UmbQrtus (245):
    iamcn religione, inquit, seilicet ordinis fratrum Prw* Prwmonstratcnses pulcherrimas observanlias, quasi
    dicatorttm, iramgressio talis, veL omissio ex suo ge~ quasdam catremonias ad majorem Dei cultum perti-

    nere non obtigai ad cutpam, ncque morlatem, neque nentes, addidcrunt. Porro hce obscrvantia' snnt ad
    teniatem ; sed solumad poenam iaxatam sustinemiam, majus merilum, quoad Deum; sur.t servitia gratuita
    quia ad lumc modnm ad lalia observanda opligantnr. superaddita debitis. Et ad majorem fortitudinem con-
    Qux, inquam, in suis, commendat
    et ibi, et alibi tra hostes, sunt anttmurale additum muro. Et ad ma-
    S. doctor, canonicis Praemonslralens btis ex #quo jorem decorem quoad proximos, sunt varielas pktvra:
    convenire cuivis volenti attenderc, levi opera occur- addita super albedinem. ltem valent ad majorcm cate-
    rel. Hic est lenor vctustiorum statutorum Pracmon- factionem charitatis, sicut veslis : ad raetiorem conser-
    sliatensitim. Imlttuliones quas in prarsenti libro valioncm reguta:, sicut sepes circa vineam; aa majo-
    conscripsimus non ad cuipam obtigare transgresscres rem colligalionem in bono, sicut duplicata cinqula
    ir.teliigimus, sed ad pvenam, nisi aliqni eas iransgredi D forlius ligant settam. Sic ille generalis magistcr or-
    prtfsumpscrint ex eontemptu. Excipiunlur tamen ilta dinis alque asceta egregius.
    tria, qua: de substantia ordims esse dignoscuntur . El

    (257) Lib. vii De invent cap. 5. (241) Lib. i, cap. 17.


    (258) \<\ anostol. Benedictiue Ui Anglia, lib. i, (242) In summa verb. Mariae apud Mineu a in
    §20. chron Puemonslr. sub an. 1518.
    (250) 2-2, q. 286, arl. 9 (245) Tract. 4, collat. 11, Scr;n
    (240) in Anna!.. ad an. ii20, n. 74.
    91 ADAMf PU/EMONSTRATENSIS 9i

    PRiEFATIO
    IN IIOMILIAS SEU SERMONES SEQUENTES
    MAGISTRI ADAMI
    Dicti Anglici.

    ORDINIS PR^EMONSTRATENSIS.

    1 Somhakidh. — 1. LUterarum inventio udminictilatur memorice. — 1. Earum uiilis et necessarius usus. —


    ?>. E suggettu proctamdta jussus seripto committere. —
    Din avoeatur ob parvitatis propriw, ac inviden-
    A.
    tia alicnce respectum. !>. —
    Sui depressio, Patrumqne ac Ecclcsiw doctornm tublimatio. 6. Charitali —
    suorum, atque aucloritati tuperiorum tatisfacil. —
    7. Nuncupat labores suot Eeclesiee Prcemonstratensit
    canonicit. - 8. Quos diligit sine fictione, recolens beneficia tine adulalione. !). —
    Prcestatio relributionit
    possibilis. — 10. Homilia centum per annum ditlributce. — II, Spiritualis ei corporalis medici analogia,
    — 12. Scripia sua subjicil corrigenda.

    1. Iiiler caetera, o vilce vencrabilis viri, mihi in A pariter videlicet et qni cum voce habere non pos-
    Chrisio dilectissioii, in quibus et sciendi, quce an- scnt praeseiilem, haberenl quoquc loquentem, etiani
    tiqtiitus acta, vel dicta sunt, ctrctir.endi quam ma- sine voce absentem. El memorise nihiiominus fa-
    xime qun: sciuntur, vel materia vcl occasio consi- cile commendarent legendo sjrpe repetiia, quaedif-
    stit, illud nimiruin primum ac pra:ciputtm est, quod ficile in mcmoria rctinere possent audiendo semel

    in diver*itate qua? sub sole linguarum stmt, nota? pvolata.


    jamdudum inventrjc sunt liltcrarum. Siqnidem dum IV. Obstacula bina : primum exililatis propricp, ce-

    sine ambiguo constat, quod sicut ex litteris syllabze, cundum invidentim alienai respectus. Verum cum
    sic et ex syllabis dictiones, et ex dictionibus sunt ila fuissem multoties tam prece, quam prxrepto
    orationes contextae ,
    quo major littcrarum in nobis pulsatus, hinc rubore perfusus, hinc cl timore
    ct evidentior notit-a apparct : eo profccto conse- concussus : hinc, inquam, super propria ignoran-
    quentcr in nobiset clarius contra ignoranliam scien* lia eruLcsccns, hinc quoquc mordentcs delrahen-
    tia nitet, ct firmius contra oblivionem memoria lium linguas perlimescens, nequaquam omnino vel
    vigct. Hinc quoque in primo Etymolojriarum libro olsecrantibus acquieseere, vel jubentibus decrcvi
    ls'dorus dicjt : Liltera autem sunt indices rerum, parere : scd tam illis diu quara istis rcsistcns, nec
    B
    tigna verborum. Quibus tanta vis est, ut nobis dicla illorum me permisi pctilionibus flecti, nec islorum
    absentium sine voce (oquanlur. El adjunxit : Usus, praeoeptionibus compelli. Ecce quippe tunc levius
    inquit, liltcrarum reperlus est proptcr memoriam va- judicavi offendere benivolos non modo socios, sed
    riantm rerum; nam ne oblivione fugiont, lilteris alti- praelatos, quam contra pusilianimitatem mcara pro-
    gcnlur. Et addidit causam : In tanta enim rerum va- vocare malivolos. Quibus dum, qui dicit, dis-
    retate, nec disci audiendo poteraut omnia, ncQ memo- pliccl [al. qua dicit , displiccnt.] consequenter
    ria relincri. r.on aequo judicio ct quod dicit, non placet. Nec
    II. Litterarum necessitas. Cum igiiur res littcroe honori esse possunl, quae pcrcipiuntur aurihus
    indicent, c?im vcrba nihilominus signcnt, cum et ^erba, quando vilescit, quae oculis cernitur, per-
    earum tanta vis sit, ut sinc voce quoque loquantur sona. Cumque acuto linguae cjedant gladio, quod
    nobis nbseritium dicta, patct procul dubio quod ea- coram est prolatum auditint : sed multo nonnun-
    rum sit neccssarius usus, dum per eas apud 2 nos, quam crudelius in id debacchantur, quod exaratum
    quae scire, non retinere volumus [al. valemus] , al- in charta deprehendunt. Dum vcro livoris intrin-
    iigantur. qus: solo auditu ncc crudilio docere, nec sccus malitia torquentnr, magis ubi eis reprehcn-
    mcmoria suflicit reiincre. sionis quam aedificationis paterc possit occasio ri-

    III. Sermcnum scribendorum ralio. Indc quidcm mantnr : qua videlicet aedifieatione mediante in-
    est quod quoruradam nostrorum tam coaequalium glruanlur qnanquam [al. quam quid vel quamque]
    precc quam supcriorum prjeceplo faligare quam illtid salubre sit, quod eos et a nialo retrabat im-
    saepe parvitatem nteam puisando dignata est de- pcluosos, et ad bonum excitet pigros.

    votio; ut qnaedam c* his, quae ad aedificationem co- V. Sui ipsius prcc Palribus vrihodexis submis-
    rar.i positorum antea dixcram tam illorum quam tio. Non solum autem, sed catamum arripere et

    islorum lilteris mandarem. Et haec nimirum est proprise quoque dissuasit alitjiiandiu conscientia
    causa [al. hac nimirum de causa], qua sont, quae- iffnoranti;e : quia dum in tantum supcrabundant
    tunquc seripta sunt, littcris mandata. Qualenus. vilales ac prsedulces Palrum oi ihodoiorum deliciaj,
    93 SERMONfcb. - PH^FATIO. 94

    eru'>ui, nec immerilo, illis, qui ad eas non larn cre- A maos, quod id vaide vobrs puiem necessarlum; sed
    br.o quam jugiler sedcnt, insipidum mese pauper- ut ex transmissione conjiciat, alque pcrpendat;
    latis dlus apponere, et inter torrentes limpidissi- quero qualemve erga vos habeam in Oomino atTec-

    mos lutosam paludem mcam propinare. Quis enim tum. Tolus qurppe semper, el ubique, et ad omnia
    id, nec injuste, non omni ccnseret subsannalione inquanlum ct scientia nosse, el facultas contulii

    diguum? unum quippe ac idem foret ac si talpa suf- posse , in Chrislo vester sum , si quid tamen sum..
    fodicns, et caeca magis quam caecata aquilae se in- Vester ulique : vcsler, inquam, in obscquio famu-
    gereret yolanti, ut soli cum ea radiis non intuens lus, in beneficio obnoxius, in cruditione discipulus,

    inferrct oblutus. Qstod roibi in sentiendo acumen, in adoptione fdius, in pace catholica socius. in di-

    quisve nilor in proferendo, quaeve in conversatione Icctione amicus ; in ipso denique, qui Dominus est
    perfectio, ut quidquam apponendum delicatis ac dominantiurn, conservus. An istud quisasseratmag-

    c piosis in dcliciis suis dc sacco meo cilicino prae- num, quod me ex toto assero vesirum? Ego aulem
    sumerern? Hoc autcm eorum proprie proprium est, non contradicerem : si ipse magntis essem. Nuno
    qualis non stim ego : quos et praedivites reddil au- vero non mc existimansesse aliquid.cum nihil sim,
    rum in acumine ingenii, et claros argentum in ni ne ipse mc scducam (Cat. vi, 3) sed potius sciens ,

    torc eloquii, et ornatos lapides pretiosi in vita lau- quiddesit mihi, non magni aliquid me rigeredeputo,
    dabili. Sed talis ego non sum. Sed pauper, obscu- etiam cum mc cx tolo ad amandum colligo qui me ;

    rus et indecorus, utpote cui deest et profunditas tantiilum et talem, a tantis ac talibus, tantum ac
    sapientiae, ct fulgor eloquentiae, et meritum vit;ie. taliter amari non igrsoro.

    In his itaquc et hujusmodi excusatio mea, nec pe- \HI. Dileclio sim fictione, et beneficiorum reco-

    tjtioncs ad exaudiendum admittens [at. adraillil], gnitio sine adulatione. Cogitans siquidem apud me
    nec praeceptiones ad implcndum complectens [al. et recogitans, volvens ac revolvens, in quanto, et

    compleclitur]. quali mc in Domino complectamini affectu , duin


    VI. Superat el prwcipientis aacloritas ef pelentis hinc rae pravideo tam indignum, hinc autem tanli
    charitas. Caeterum sicul aliquando fortassis cxcu- apud vos habitum : super inacslimabili hae di|e-
    sarc me dccuit, sic procul dubio semper recusare clione vestra ertibesco, fateor,ohslupesrenS; cl ob
    tnihi non licuit, quia non minus d&mnabile hoc stupesco erubescens. Neque enirn in corde.el cordc,
    Obstinationis , 3 quam istud indicium probabilis sed coram Deo, in Christo, loquor : Testimoniwn
    foret humiUtatis. Id quippe dcdit toicrabile exorati mihi perhibente conscientia mea, in Spirilu sanct<x
    ac jussi hurr.ilitas; hoc autem procul pellere habuit r (Rom. ix, 1), quem in veritale video , qualemque
    et charitas petens, et auctorilas jubens. Ita quoque me ore confiteor, talem et in corde intueor ; vilera

    per omnia factum est. Mugisque judicavi craenlas me faciens, et in oculis nihilominus meis burailis
    in me dctrahenlium admittcre manus, quam volun- eiistcns. Sed nec ad iingendum linguam mihi as->

    talibus eorum resistendo vel sociales erga cooequa- sumo caninam in recordalione ac confessione eo
    les, vel filiales erga superiores non habere afleclus. rum, qnne mihi a vobis tam copiose collata suntbe-
    Attractus igitur et devictus, jactansque cogitatum nefieiorum, agcndo gratias vocem laudis emittens,
    meum in Domino, applicare ccepi studio animum, Non autem [al. inquam] oleo vcslrum caput iinpin-
    el calamo manum (Psal. xt.iv, 2), et quse interim gno, succum adulationis admittcns. Quis itaque
    pro temporis congruentia, ac loci opportunitate oc- ego, aut qualis ego, vel quse domus patris mei (ut
    currere polerant litteris, lam qua; in publico antea qtiidam ail [II Reg. vn, 181) in Israel, ut mihi ta-
    dixeram, repelens, quam qusc necdum coram dixe- Iem, quam fructuosis comitanlibus aftectibiis, et
    ram superaddens expressi, ct expressa vestrae po- quidem copiosissime vestra in domo universitas
    tissimum charUatis sinceriiali transmisi. sincerae 4 largiatur dilectionis aflectum ? Quismajo-
    VII. Nuncupatio opcris,et suiipsius. Vobis ulique, rem, quam ego, invenit gratiam in oculis omnium
    vobis, inquam, o viri rcvercndi sincerae dilectionis q vestrum? et, ut aiiquid atnplius addani: quiseliam
    ulnis iu Christo compleclendi, hoc specialiter opu- tantam ? et quidem ita esse clamitare non cessat
    sculum dignum duxi destinandum, quos inler fa- devotio universitatis vestrae, in eo quod parvitatem
    mulos Christi universos, sicut dignum et juslum rneam, el tam hilariter suscipit ad se venienlem ; et

    cst, in ipsius complector visceribus, roihi tencre tam pie tractat apud se commoranlem , et tam in-
    el insolubiliter contrictos, quos et sanctarum uni- vita dimittii a se recedentem. Quandoeuim non de
    tor mentium Patris el Filii, et Spiritus sancti unus ejus causala esi absentia, hilaris eflecta de pra^sen-
    iilemque cum eis Deus, compnge veri amoris inde- tia, sicut la;tata de accessu, sic et contrislata de
    ficinnli, meo in sc spirilui concessit esse unilos, disccssu l

    tester [at. vestrttm] ex toto esse desidero, si quid IX. Qua; condigna beneficiorum rctributio. Rcddat
    in verbo Dei valco ; imo si quid nvihi datum cst in vobis Dominus vicissitudincm [al. vieem] hanc,
    aliquo exercitio spirituaii, quod esse possit tedifi- in cujus conspeclu capilli etiam elccinrum suortim
    cationi. Accipiat igitur sinceritatis vestrae dulcedo ad remuneralionem, et numerati sunt. Nam ut
    munus islud, omnino quidem exiguum non exigua , condignam ego vobis remunerationem iropendam,
    tamen dilectione (ransmissum: nullalenus aesti- longe superexcerjit paupericm meam, nisi toite ad
    ,
    »
    ;

    «5 ABAMI PR.LMOMSTRATENSlS 06
    repei»d.Jihlam in aliquo vioem, etsi valde modicam , A Palinarum uiius; in coena Domini uiuis •
    in fesl*-
    suffr.igiari aliquatonus pfissil plena quMi niihi st ;{o vilate Paschati quatuor; in
    tertia Pas- hebdomada
    iton deettt, oliaritatis iinponsaj et COgnitio in eorde, cnae, feria secunda
    synodo unus in
    in sequenti ;

    ei confessio in oro. Scio namque ot fateor mc debi- feria tertia in eadem synodo unus in die Ascen- ;

    lorem, scio nihilominus el fatoor rne condignum sionis Domini unus in festivitate Peiilecosles
    ; sex ,
    non essc posse reddilorem : non ignorans quidctrt in octavis cjus unus in dedicatione
    ; Ecclesiac
    ^sse imiluiin por onmem niodum, quod a me acoc- unus ;
    in Electione cujuslibet praulati unus. Post
    pium cst, sod ci quia [al. id vel illud] quod rependa- hos autem scrmones sunt ct alii, qui specialiter
    lur, apud me nihil est. Nec id prof*clo ad dispen- ad viros spectant religiosos quatnordeoiio, qui-
    dium veslrum, quia eo vobis ubcrius largitor rcd- bus succedunt viginti in fcstivioribus natalitiis san-
    dot, ac rcmunerator omniuui bonorum, quo plus ctorum.
    illi, pro cjus noinine, conlulislis ,
    qui niliil habet XI. Ecclesiastes' csl inslaY medici herbas salttbret
    quod reddat vobis. Unde el cjus ad quemdam in quarentis. Si qui vero sunt leclores quibus non ,

    Evangelio efhortatio est, Iiunc habens inodnm. Cum quidam sunt prolixilale cxlenti, plaoct, quod tanta
    facis prandium autcoenam, noli vocarc amicos tuos, ne- quod ct mihi quoque pluriinum displicet ad me- ;

    que fratre6 luos,neque cognalos, ncque vicinos divites, B moriam quacso, revocent quod qui mulla ob scdili
    ,

    ne forte etipsite rainvitent, el fial libi rclributio. Sed cationem audientium proponit, non semper quando
    cumfacis convivium vocapavpcrcs, ac dcbiles, ckcos., volueril convenienter ac ddccnter proposila lermi-
    et claudos : et beatus eris, quia non habenl rctribuert nare poterit. Scrmo quippe decurrens non valet
    tibi. Retribuetur autem tibi in resttrreclione morluo- dclineri. Sane contingit quam saepe quod cum ,

    rum (Lttc. nv, 13 el 11). Erit aiitom in cadcm rc- medicus aliquis ut hcrbas quxrat salubrcs , longe
    surrcctione ct retribulio vestra, quia elilli bene fe- lateque vagatur in silvis quarum
    , viribus , quos
    cistis», qui non babet reddere vobis. Utpotc quem et suscepit curandos, succurrere possil ajgrolis : longa
    cgc:stas spirituaKs efficit paupevcm ; et concapiscen- iu eis mora dctinetur , et nimis sen» nonnunquam
    tia carnis debilem, et caligo ignorantfce eaecuni, et cum disco ad aperla plana cgredilur. Ut tync nitni-
    desidia in bonoopere clatidum. Scd dc his liactenus rum quam maxime, eum earumdcni siivarum lon-
    sileamus. gius se densitas extendit , el ad invenionduin, qi;aj
    X. Liber homiliarum complexus sermones cenlnm diligentcr quaeruntur..
    herbarum se copia piaeLet,
    (I disiribuiioillarum. Librum aulcm istum aermo- quarum collectioni eo se mora iongiore medious
    nuni sive homU'arum, qucm vobis in indicium de impendit, quo suorum sanitatem a>grorum aniore
    bitac dilectionis. qua vestrac inDomino complcctor ^ ferventiore exoptat. Nonnc mcdico valct convenien-
    iliiectionem universilalis, Iransmitto ea quKso a : ter assimilari, qui ut animarum medeatur langno-
    vobis dlgnanler dcvotione suscipite [at. dignetur ribus, cum vitse merito pracdicstioncm divini suste-
    devolio suscipere], qua eum vobisa mescio desti- pit verbi ? et quid aliud licrbae salubres in dcn-
    nari. Scd el hoc quoquc preoibus meiscoram sin- sitate silvarum, nisi "senlentiaj spiritualcs in pro-
    cerilate charilaiis vestrac flexis gonibus menlis su- funditate Scripturarum ? quibus profecto pcrscru-
    peraddo, quaienus si quid in co, ad xdiflcalionem tandis eo nonnunquam morosius praedicator inten
    perlinens, vestra sagacilas invenerit, ita approbct, d.\ ,
    quo ct Scrlpturas sacras , dc quibiis tractat
    ut si quidnibilominus incptum quoquo, ct aliter se mediante infusione spiritus, ct acuniine intellectus

    babens deprebonderit, nullo niodo incmendatum profumliores invenit; el xdificationem audiontium,


    relinquat. Sic cnim volo, ut si quac in aliquibus quos Christo deslderat Iucrari, pia intentione s.olli-

    opuscvlis vel studiis parvitatis meac rectfl sunl, a citius qujerlt.

    simerilate dilectionis vestrae comprobcnttir, ut et XII. Subjectio ad correclionem. Nec idcireo ista
    qux dislorla sunt, ad veslrum examen corriganlur. dixerim ,
    quia taediosam horum sermonum prolixi-
    Ab Advenlu vero Domini cxordium sumens et per tatem reprehcnsione indignam asserere velim ; sed
    festiviotes dies transcurrens, qtiaeddin ex his quae hoc quoque in eis juste rcprehendendum sicut et
    jamin audicntia dixeram, exccrpsi. Quaedam vero, alia ,
    quae in eis dign? fuerint reprehendi ; ad ve-
    quaenecdtimcoramdixcram, superaddidi : et cenlum strum volo afbitrium corrigi , ut quos nimium
    sermones, prout potui, composui. Sunt autcm a piolixos judicaveiitis ad competens et aptum com-
    prima Dominica in Adventu Domini usque ad vigi- pcndium redigalis. Et , ut breviter dicam sicut ,

    liam natalis Domini decem et octo scnnoncs.In ipsa justissima ego sum dignus reprehensione animad-
    vigilia quatuor; in die Natalis Domini sex ; in die verti, qui non scribenda temere scripto digessi
    Sanr ti Siephani protomai tyris qualuor ; in die sic et vos , ul pace vestra dixerim . laude in boc
    Sancti Joannis aposloli et evangolistae unus ; in die digni non eritis , si quae in eis corrigenda sunt
    sanctorum Innocenliuni tres; in Dominica infra emendare neglexeritis , dum cos veslrae oflero et
    ootavas Nativitalis Domini quatuor; in die Ciicnm- diligentiae perscrulandos , et peritiae corrigendos.
    cisionis duo; in dic Enjphuiii&Dornini duo; in Do- Id quidem solum in eis habiturirs per omnia ra-
    minica secunda post Epiphaniani Dbmini, tres , in tum, quod justum vestri examinis acceplaverit ar-
    rjpite jejiuui fcvia quarta unus ; 5 m Dominica bitrium. Singulorum vero lilulos ct causas praefe-
    , »,
    ,
    ,

    97 SERMONES. — L\ ADYENTU DOMIM. 9S

    tioue ista finita propono , nt cuin aliquis , quae A stia , emplor cl prctium Dominus Jesus a cunctis
    sit uniuscujusque maleriac, de qua tractat , scire malis prolegal : sanam semper ct ubiqiie , et inco-

    desiderat ; slatirn absquc singulorum revolulionc, Itimcn cuslodiat , cl ad beatam atque beaiifiean-
    reperire queat. Orantem pro nobis religiosam twi- tem suam , in futuro visionem felkiter perducal.
    vcisitalem vestram gratia sua alque miserkorjia Amcn,
    Hedemptor noster , et redemptio , sacerdos ct ho-

    ADAMI FR/EMONSTRATENSIS
    SERMONES.

    PRIMUS. cobaeredes. Oeeurrant demque bomini quidcm


    $ SERMO filio

    DOJIIKICA !'iUMv IS ADVENTU POMINI. bomines, lnediante homine Dco, deificandi, Occur-

    !)c nominibus Clirisli , et ouomodo ei advementi rant, inquam, sed cum mentis devolione , sed cum
    occurrere debemus. (ervore spirilus. Idcirco fortassis commonuistis vos
    non quidem ut
    Synopsis sermonis. — i. Salvaiori venienti obviam
    inviceoi , eatis , sed ut curratis, fre

    occurrenduni ex Invitatorio officii divini hoe ;


    namque eliam nonnunquam valet
    piger quilibet
    tempore cantari soliti. 2. Cui , — a quibus, et currcre vcro semper festiuanlis est. Dignum pjane
    quo modo occurrendum. 3. Commendatur — fer-
    et juslum cst ut curramus, quia cui ocourrendura
    vor spiritus tepiditas arguitur prae quadam
    :
    fri-

    giditale. 4. — A diviriis officiis omne Uedium asserimus , magis cucurrit quam ivlt. Nos crgo
    aiijtie instabilitas mentis aut corporis areenda. occurrarnus ei ,
    quia et ipse prius cucurrit proptcr
    — fj. Deficiendi pcriculo exponitur, a quo profi- nos. Qui enim vidit lestimoniura perbibuit quia
    ciendi volunlas deponitur. — 6. De sex nomi-
    exsultavit vt gigas ad currendam viam (Psal. xvnr
    ,

    nibus Dco altributis. 7. Mirabilis. in crealione —


    prscsertim lominis expendilur. 8. lh iina — •
    7). hilarera, o foilem, o ferventein ! Sjqnidem in
    ginem Dei non esl inducenda slmilitudo peeorina. exsultante lalitudo cordis, in giganle fortitudo opc-
    — 9. Cur dictus consiliarius. 10. Item Dens, — K in currenle fervor
    el forlis. — 11. Amicus et Pater futuri saecuii.
    r s, spiritus notalur.

    — 12. Priuceps pacis ct Salvalor. 13. Yocr.lus — III. Occurramus eo modo ei , quo ipse propicr

    Eilius Dei. — 14. Peits et homo Emmanuel. nos cucurrit , ut simus videlicet hilares datores-
    F. Jara inslat saiubre , o diiectissiini , lempus, quia iales diltgitDeus. Simus stabiles, et innnobiles,

    quo dccet unumquemque nostrura cursoris olficio abunduntes in otnnx opere Domini semper, quia lalium
    fungi Hoc siquidero conlinere videtur vox i!ia labor tton est inanis coram Domino [1 Cor. xv, 38).

    coinmoniluria , qua noete liac , in ipso vigiiiarum Simus spiritu ferventes, quja qui lepidus est, io-
    exordio, aiter allerum excitastis, quando non modo eura evomere ex ore^suo (Apot, u\, 15);
    cipiet

    coUoquendo per verbum , verum etiam ad expri- Amen testis ftdetis et verax , qui est principwm
    ,

    mendum internam animi alacritatcm, et concordiam crealurw Dei (Avoc. xix. i\). Hscc ideo, dilectis-
    sonando concordUer pcr cantum , dixistis: Occur- simi , dico , quia mullum tiisplicet Dco in quoiibet

    ramvs obviam. Ei quidem admonitio valde salubris religioso tcpor spiritus. Cum enira sint quidam
    quam uimirum rmn diffiteinini et vos, si diligenter frigidi per culpam , quidam calidi per justitiara ,

    adverlilis, cui. ISam cui , nisi Salvatori nosiro r de quidam vero topidi per ncgligenliam, magis tamen
    quo incontinenli addidistis? praemisistis el eausam, sequanimiter loleralur a Domino in An^elo Ean-
    ^ ,

    quando aistis Ecce venil Rex. Ecce verbum est


    : , diceje , frigus qnam tcpor. Quia Hcet non tara
    non solum demonstrationis ; sed admirationis mali 7 esse videanliir , qui lcpidi vidcntur slare

    uonnuoquam ct exsultationis. Et qnidem cum lasli- in bono , quam sunt illi ,


    qui frigid: jacent in

    lia mi.sta . ci eum admiratione Iseta suseipiendus malo plerumque tamen inflante il!o igne
    : qucm ,

    bic Kox. Et uirumque debet babere, qui frucluose Dominus venit millerc In terram (Luc xn 49) , ,

    huic occurrcre volueril Salvatori. Occurramus- frigidi quidcm accenduntur et accendi nolcntes,. ;

    itaque venienti. ab ore Domini tepidi evomuntur. Item a gratia


    II. Yenit namque CreHor et Magisler ; venit projecti exciuduntur, ct exciusi ojic iuntnr.

    Dorainus et Rcx venit Amicus el Spoifsus


    ;
    vonit IV. Pertimcscant igitur t\\a cordc arenie el Ix-
    Salvator et Filius; vcnit etiam Deus el bomo, Si denle opus spirtluale, ctmaxime qui divinum in Ec-

    ergo ila est , imo ouia ila est , occnrrat plasma ciesia cxercCnt oflicium. Quia non modicun jllis

    Crcatori , Hagislro dis lipuli , oceurrant Domino prophcfa vindktam iuftenlal, qui opus Domini frau-
    servi , militcs Reg' , grjcuirant Amico consortcs ,
    dulcnlcr faciunt (Jer. xlviH, 10), etdcsidiotc. Omne
    Sponso paranymp' i , oscwranl SaWatori captivi quod agitis opus, spirituale (st, et pro omnicsspe-
    !

    AlMMl PRiEMONSTRATEKSIS 100

    etaftda et expetenda reiribuiio spiritualis. Et Ideo xverode nihUo,ad imagroemtamcnelsiinilUudiiiem


    livfl in opere maauum, seu in oiliciis ecclesiasli- suam admirabilis plasmatio corporis humani
    tis, scu iu aliquo, quod ad Deum perlinet, nc- quam admirabilis et inspiratio viviflcatoris el inlia-

    goiio fueritis , abjecto teporenojtio, renunliata ex bitatoris Ulius spiritus, videUcet rationalis I Insigni-
    loto omni levitalccorporis, et propossectiam inslabi- vit spirilum gemino muncrc, illuminans eum, ct af-

    Htate menUs: iobabitu et gestu, in italaet incessu, flciena : in uno clarificans eum, ad agnitionem ve-
    in oinnibus dein.jue molibus \estris, »am cxterius ritatis, per intelleclum : in altero quoque inungena
    quani interius, nibil quod divinum, vel angeli-
    liat cum adamcrem virtutis peraflectum. inteilectum,
    cum vei humanumodendai aspeclum (sedquod ves- quo radiante claret electio rejri : et afiectum, quo
    tram, nt bealus vos Pater vester admoncl Augnsti- inungenlc sap.l dilettio boni ! dono quoque geinino
    nns (244), deceat sanctitatcm), ut in omnibus exhi- ditavit et corpus: sensibusiUud exornana, ct ind.s-

    bentesvos Gdeles el prudentes, sollicilosetdevotos, tributione membrorum cjus, aedilicationem spiritui


    ipsum in futuro habeatia remuncratorcm, quem pr.i parans. Unum ad iisum bon* actionis, aliud vero
    modo agonis vestri babelis inspeclorcm. Ipsosetiam ad fructura internae instruclionis. Unum, quo oculia
    niodo apud illum babeatis adjutores, quos babetis confertur ul videant, auribus ut audiant, naribus ut
    et les:es. B oifacianl, faucibus ut guslcnl; cateris vero menv-

    V. Recalescat itaque in vobis animus, rerveal sp'.- bris, ei maxime manibus ut tangant, quatenus in-
    ritus, et qu.ne retro sunr, non soium relinquentes, habilator illc invisibil.s a foris hauriat, et introrsum

    sed et obiiviscentes ; in ea, quae anlc sunt. exlendite sorbeat, qiue quolibet modo g formata suni pcr vi-
    vos (PUitip. ni, 13). In eonversatione namque sj»i- sum, quae sonora Bunl per auditum, quae oler.t pcr
    rituaii non proficcre quodam mudo dcficere est. El olfactum, quae sapiunt per gustum, quae palpabilia

    ul sancioruni aiiquts dicit : ibi deficiendi incuniiur sunt pcr tactum. Ipsa vero membrorum distributio

    discrimen ubi projiciendi appelitus deponilur, scilote non modica eidem spiritui instructio eat. Etmaxime
    quia iioii eutti adiniltit Dominus in graliae su;e sinum, quodsoiis peduinplanlisterrara contingentibus, sur-

    quem in operesuo invenit indevotum. Evomit exore sum bomo uniformiter pra>. caeteris animantibus
    suo, quem sentit lepidum, excludit ab augmento erectus cst. Uude et gentilis quidara ait :

    niuueris sui, quein suo cerr.it inteiiclere obsequio, ex


    Pronaque cum spectent animalia ctrtera terram,
    usu magis, quain ex afleclu. Omni euim babenli bo- Os homini subhtne dedii, cuclumqiw tueri
    rium dcsiderium dat, ot abundel : ab eo autem qui JussiL, et erectos ad sidera tollere vultus.

    uon liabel, et quod vidctur babcre, aufertur ab eo C Ovid. i Met.

    (Luc. vm, i8). INon sclum itaque eamus, sed VIII. Considera itaque, osphiius, quem Iumen ra-
    curramus obvia.it Salvalori nostru, sicque ctir-
    tioniselariflcat : considera, inquam, in jumento iuo,
    ramus , ut apprehendatnus. Quasi eniiu duo in
    cuimore equitis prsesides . qucmpncismoreaurigae,
    itinere spirituali pedes sunt incedenlis, fervor boni
    qualemledebeascxli bcre. Erigeread superna,deaere
    desiderii, el siabililasperseverantia?, ut uon desilei
    terrena. Pudeal le,obome,inea parte, qtiaadDei aiwi*
    qui currere voluerit non in incertom, et qui acci-
    liludinem Crealiis es, sunilitudinem inducere pccc-
    pere voluerit bravium, lam perseveranlia ardens,
    rinam. Paucis adverte, abjectis cesiestibus, lerre-
    quam ardor perseverans.
    nis enerviter incurobere, quae in imo sunt quaerere,
    VI. Vocalur ilaque, qui ad nos venil, cui et occur- quae super lerram sunt, sapcre, simiiitudinem peca-
    rere deberous; Creatoret magister, Dumiouselllex, rinam inducre [al. inducere] est. Econtravero ter-
    amicus et Sponsus, SalTator el Fiiius Dci, ct c.^i
    rena utililer expenderc, eisque frai nolle : districte
    idem Deus et bomo. Et videtc ne forle bsec ei no- autem uti veile, quae snreum suni quaerere pcr ef-
    roina ct in Scriplura sacra assignala siut. Yocabi- qux snrsura sunt sapereper affectum infc-
    fectum, :

    fttr,inquit Isaias, ncmen ejus admirabitis, consiiia rioribus solummodo possessm ad usura, supernia de
    rius, Deus, forlis, Paier juiuriswcnli, Princcps pack D
    sideratis per proposilum, qansi solis piantis peduaa
    (Isa. ix, 6). Nomen primum pertineve videlur ad terrara coutiugentibus, toto corpore clevato, capul
    Creatorem, secnndum ad magistrum, lertium ad ad summa erigere est Cum igiiur anima rationalis,
    Dominum. qaartnm ad regcm, quinlnm ad amicum, et caro unus ttomo sit, m ilia verilatis fuigct agni-
    sextum ad Sponsum. lio. et virtutis ardet dilcctio; in !iac: rero sic ad ex
    VII. Cum enim in omnibos, sine uila exceptione, ternam sensus adsunt necessitatera, ul ipsae v iriae

    mirabiUa sit , maxime qnoque in creatione nostra membrorum distributiones ad internam non desint
    mirabiiis apparet. Quod ipse profecto evidenter crea- instructionem.
    tio ostcndita roirabfli tam mirabiliter celebrata, ut IX. En quoraudo admirabilis hominis creatio ad-
    mrrabilis sii aon hnraerito ct ipsa. Quis enim digne mrrabiiem clamat hominis Createrem. Q'.:i vcro ma-
    qnod bominem condens spirilum si-
    rafficit,
    gister est, consiliariusest; ct qui singolariter om-
    ruul conjunxH el limum? et corpus quidem dc ma- nium Deus, spe stomniuroDominus. Nonne.
    tcria prafacente fonuavit, id est de lerra; animam teste Isaia, vocatur nomen parvuli, qui natua est

    (244) In Reg. cap. 6,


    -

    101 SERMONES. — IN ADVENTU DOMINI. 102

    nobis, Consiliarius et Deiis? et idem iu Evangelio: A non sauciiiicalus quasi de pra:terito, ncc sanctifi-

    Vos, iriquit, vocatis tne magister et D&mine, et bene candus quasi in futtro, sed jam sanctum. Ouia qui
    dicitis : sum etenim (Joan. xm, 13). Quia, qui verba venit ad nos per Virginem, nec peccalo aiiquo ex-
    vilae accepit dare nobis, consilium gessit magistri, stitit pollulus, quod conlraxit conceptus, nec pol-
    sive magisterium consiliarii : et qui solus disponil luendus aliquo, omni poslmodum tempore inlerlso-
    omnia suaviler ; solus etiam exercet dominium Dei- mines conversalus.
    X.Ipse nihilominus Rex noster, ipseelFortis no- XIV. Dettsct bomo esi. Et sic vocatur, altestan-
    sler : Attingens a fme usque ad finem [orliter (Sap. tepropbeta, qui dicit nomcn Jtiii Virginis vocao-
    viii, I). Rex qui attiugit a fine ut Rex magnus, et dum Emmanuel, quod exponens Evangelista : quod
    sine ulla coniradiciione usque ad fmem exercens interpretatur , inquit, ncbiscum Deus (lsa. vji, 14;

    plenam polestatem in rcgno suo. Fortis, quia et for- Matlh. i, 23) : si nobiscum Deus Emmanuel, cum
    Nonne, sicut audivimus, ita et vide-
    titer attingit. quibus ipse est Deus, nisi cum bominibus, id cst
    mus, quod juxta vaticinium Jeremhc: Ipse regnat cum illis, quorum unus erat, qui hoc diccbal? quia
    Rex, et sapiens est, faciens judicium et jusliiiam in et ipse lioino erat. Nobiscuin Deus, et ubi nobiscum?
    terra? (Jer. xxm, 5) et forlem nibiiomiuus arinatum nobiscum ir. nalivitale ; nobiscum in ipsa carnis

    devinccns; ejusqtrotidie arnia aufert etspoliadistri- ^ corruptione, sine carnis potlutione; noLiscum in
    buit? (Luc. xi, 21.) tpsa morle. Nobiscum, ut breviter dicamus, quod
    XI. Cujus, quaeso, magisamicttsexs*,atquam ejus, naiuraliler sumus nos. Quod audis Deus : in ater-
    quem per pmedeslinalionem ad futurum sseculum ge- nitate, esl ex palre sine matre; quod audis nobis-
    nerat?Quodbcne sensit ilie, quiait: Omnis, qui ctim in tempore, est ex matre sine palre. Venil ita-

    nalus csl ex Deo non peccat, qnia generatio ccclestis que Crealor, admirabilis, rnagisier, consiliarius :

    servat iltum, et malignus non langet illum [I Joun. occurrat ei plasma suum, el discipuli. Yeu.l Donii-
    v, 18). Omnino non peccat, qtsi ex Deo natus est, nusDeus, el forlis R&x : occurrant ei servi et mili-
    quia si quae deliquisse videretur in tempore, non ap- tes. Venil Pater, amicus, et Sponsus pacificus : oc-
    parenl in oeternitale : pro eo quod charitas Patris curranl ei consortes el paranyuiphi. Veuil Saivato»",
    ejus operit multitudinem pcccatorum suorum [I Petr. Dei Fiiius, jdemque Dcus et homo cccurramcLca-
    iv, 8). «Jt idem ipsc et amicus sit, vci a peccalis, plivi, ab eo redimendi, homines per assumptum afc
    ne conuuiltantur, eum conservando, vei jam com- assumente deiiicandi, qui est Deus super omnia be-
    missa ex toto remHtendo, qui ei Pater est, ad futu- nedictus in s&cuia soeculorum. Aiuen.
    rum srcculum prsedeslinando. SERMO II.

    XII. Et quis alius princcps pacis est, nisi pax no- ^ ITEM DOMINICA I IS ADVENTU BOMINI.
    stra, faciens utraque unum? (Ephes. u, 14) cujua Synopsis sermoms. —
    1. Crealuia occurrat Crcato-

    jatn instat tempus, quo venil nuntiare pacem his, ri. —


    2. Magistro discipuli. 3. El doniino servi. —
    Nam — Tunor Do-
    ipsc Dominus, nos servi. 4.
    qtii prope, et his qui longc fuerunl, qui unam sibi
    mini prsecurrit arnorem. 5, Regi
    occttiTant mi- —
    ex utroque populo ecclcsiam conjunxii.qua circurn- — Araici oc-
    lites, el qux. ptigna spirilualis. 6.
    cisionem justificans ex fide, et prwputiuin per fidem verc amicum.
    currant amico, ei in quose proiiarit
    (Rom. iii, mons Sioncthiera aquiionis
    30), fecit ut
    — Expenditur ardor dilectionis Christo. —
    7. in
    8. Nomen amici caeterorum origo terminus. — et
    una sir.t civilas, cujus ipse Rex magnus est (Psal. 9. Amor recipr«K'us exhibendus, quomodo. — et
    xlvh, 3). Quod vero nomen ejus Salvator sit, testa- 10. Deus in tributaiione iideiis et misericors.
    tur nativitatis ejus auutios Gabriel, qui malremejus I Yenit, dilectissimi, Creator; occurrat et plasma
    alloquens ait : Et vocabis nomen ejns, Jesum {MuUh. . suum. Devotas ei, pro primo, quod ei contulit, esse,

    »r, 21). Addidit ei c;>usam : Ipseenim salvum faciet gratias agens : ex intimis cordis medullis clamans
    populum suum a peccatis eorum (ibid.). Nomen pro- [al clamet]: Ipse fecit nos, ei nonipsi uos (Psat.
    fecto ex rc porlal. quia id operatur, quod vocalur. xcix, 3). GraMas tibi, selerne rerum Cor.ditor, quod
    Qui dictus est Salvator, operatur salutem in mcdio r. fecisti me, quia nullatenus faceres, nisi diligercs.
    terrce (Psai. lxxhi, 12). Hic est nostc; verus David, Nam quare fecisti me nisi quia magis esse quam ,

    in cujtis manu salvat nosDetis Paier de nianu P. i- non esse voluisti me? Quid minus vel tu dare, vcl
    listiuorum, interficiens in manu ejus Goliath deGelb ego aeeipere potui? et tamen nisi hoc primitus da-
    (i Reg. xvji, 22). Qui omistus utpote non vacuus, retur ; nihil postmoduns addcretur : nec nisi me-
    sed plenus grati-x ei veritatis, comirendato gregc dianie pariele. tectum in domo superponeretur.
    cuslodi , vcnit ad fratres suos, qui contra eum pu- (I.Occurrant magistro diseipuli, aures offerentes,
    gnabanl (ibid., 20). Dimittens vidciicei honaginta audientes, el quae addiscimus opere inipiere studen-
    novem oves in deserto, abiii quaerere illam, quaepe- tes.Ecce de auditorio Mngistri nosiri IntC/nat auri-
    rierat (ifatih. xvm, 12), quam inventam huraeris- bus noslris vox illa safnbns, qua dicitur Discite a :

    que intposiiam reporiavit domi , eaput Gethai fc- :ne, quia mitis sum, c-t humilis corde (Mattlt. \u 23;.

    rens In lerusaiem. Intonal ei iila : Hoc es* praeeptum meum ul diligatis

    3 X5H. Qucd autem Fiiias Dei vocetur, quid la- invieem, sicut dilexi vcs (Joan. xiii, 34). Itec itaque,
    Cidius co, quod Angeius ait : Quod nascelur ex it et olia in hcne inodum praccepta, ar iex vifce et di-
    iandum, vocabitur Filius Dei? (Luc. i, 35.) Et hcnc sciplinae Haec sahitis consilia qnando avide audiun»
    :; ;

    103 ADAMl PR.EMoNSTRXfENSlS i<H

    »nr, tidiia inteHigunlur, intellecta momoritcr reli- A adversanti, per palicntiam ; liosii vcro illi veisipelli

    noiitur, rolcnta offei tul mancipanlur, profecto a di- 00011110 suggercnti rcsistant, per prudcntiam, apertc
    s-ipulis Magisiro oecurrilur. s;i\i.Mili, per juslitiam. Non alliciat, non frangat c'.

    III Seil et Domino occurrunt scrvi, 9i limcnlrs a vincitur mundiis blandiens, el terrcns, Non scducat,
    farieejue, procepta ejm implent; prohibila devi- non corrunipot : et prosterniluradversariiu occulie
    t:int, ne aspcrriinos minarum cjus cffectus incur- consulcns, et aperle irruons. Sint oculi veslri, o
    r:\ni. Pavere, namque servorum cst, et sub Domini militcs sapionles , in captte veslro (Eccle. II, 14). Si
    virga tremcre : Qui ei% melueniibus iignificationem in mttndo pwssuram babetis, confiditc,quia ipsevicit
    dat, ut fugiant a jacie arcu$ (P»al. Lix, 6). Audislis inundum (Jvan. xvi, 53); el si vos odit, scitole, quia
    quia »li< tiini cst antiquis : Ego Dominus (Levil. xvi, ipsumpriorcm odio habuil (Joan. xv, 10), nis> forte

    19). Frequenter, utscitis, quando pratccpta promul- majores illo estis, et a facie prim ipis cjusdem
    gabanlur, a promulgalorc, terribilitcr inlonari so- mundi, quid formidalis? Sperate in eo, in quo non
    lcbat : Ego Dominus. Et quid esse putatis, dalis habct quidquam (Joan. xiv, 50); et superabitit,.
    sanclae Reguke instilutis, stalim dicere : Ecjo Domi- Ccrlate legitimo, ut coroncmini (Rom. vill, 17). La-
    nus, nisi boc quod aperte datur inlclligi, quia, qui borate sicul botii mitiles Kliristi Jo.su, $i enim compa-
    auJiloi ibus insLituliouis cst promulgator, idem ipse ^ tUuini, et conregnabitis (11 Tim. n, 3), boc est, si
    traiisgrcssoribus poenarum erit infliclor. bonos cum illo, ct prouter rllum vos cxbibiierilis
    IV. Sic sic omnino expcdil eis, ut eos intcrini milites : beatos vos ct ipse secum conslituet regcs.
    liinor dcterreal, et terror concutiat, quousque in !i- VI. Non ambigo multis vcslrum dulum per expe-
    Itcrtatcm amoris currere possint. llorum gessit per- rienliam scntire, quod Dominus Jesus amicus vi>
    sonam qni lerrorem Domini aspicicns, cumquc allo- sler sit. Charitas enim diffusa est in cordibus vestris,

    q:icns ail : A facie manus ttue soltts sfdebam, quia per Spiritum tanctum qui datus esl vubis (Rom. v, 5).
    coniuiiiiatione feplesti me (Jer. xV, 17). Jeremias Ipse, inquit, Pater amat vos, qttia vos me amastis
    bic erat, futurani videns percussioncm, nisi devila- (Joan. xvi, 27). Vox li.T.c Filii est. Scd quis dicere
    rot transgressioncm. Alius quoque codem spiritu audebit,quod Pater amai amantes Filium suum
    timoris Domini roptetus : In me, ait, transicrunt i>w ipse aulem Filius non amal amanles seipsum? Et
    tuce ct terrores Uti conlurbaverunt me (Psal. lxxxvii, ubi est illa veridica Filii piomissio, quam ad conso-
    17).Hoc est dicc-re; XO prsesectla lua flagclla valde lationem dilectorum suorum contulit : Qui, inquit,
    quidom gravia senlio, el adhuc graviora in fiitiirum diligit me, diligetur a Patre meo, etego ddigam ch/uV
    formido. Sanctus eliam Job : A facic, inquit, ejus (Jean. xiv, 21) Quomodo aliter verum essel quoi
    iurbattts sum; et considerans eunt, limorc solliciior alibidicit : mc diligo? (Prov. vru,
    Ego dUigentes
    (Job xxin, 15). Et ilem : Semper, quasi tttmcntes 17.)Quod amicus vester sit, ex amore considerate,
    super me (luctus , timui Dcum, et pondus ejus fent non quem vobis impendit, si enim aiia de causa quis
    potui (Job xxxi , 23). Hi itaque ca*tcriquo eis similes amicus diei non potest, nisi quia amat; quis nobia
    Bancti, terrorem cjus pcrspieientes, eum ut Domi- ainicus- meliorisio? Quis eliam tam bonus ut isi^,

    num liment, ct ad cordis conlritionem et spirims qui nos tautum arnavit?Quod si amalis et vos, quid
    humiliiatem eonfugicntes, de mcritorum suorum lamen hoc ad amorem ejus, qui ex eo nimirum in
    qualitate diflidenles , missa legatione qua> pacis amore succumbitis, quodprius, et plus diligit quam
    aunt, postulant, vos? Quod si probatio dilectionis, ut vulgo dieitur,
    V. Rex etiam Dominus noster Cbristus, quem Cxhibitio esl operis . quid sublimius islo?amoiera
    liumilitatis diademate Vir^o Mater coronavit (Cant. quem habuit, opere ostendit. Scriptum de eo est :

    III, II). In qnem.ut oculoeum imitationis videanl Qui dilexitnos, et lavit vos (.\poc i, 5). Quia dilcxit,

    de sensu et affectu carnis, ad conicmplaiionem, et ideo lavit, quoniam nisi diloxissel, nunquam lavis-
    amorom spiritus, egredi jubentur liliae Sion. Hic set. Causa igitur ablutionis subsequenlis, fuitma-
    pngnavii contra mundum, contra diabolum dimi- j) gnitudo dilectionis praecedcntis, quia idcirco oflicio

    cavit, et expi gnavit utruraquc. Siquidem illum de- fuuctus est ablucntis, qnia porsonam indueral dili-

    vicit : hunc aulem foras ejccit. Ocourrant itaque gentis. Et a quibus nos sordibus lavit? a peccatis
    Rcgi suo hoc modo pro cis pugnanli railitcs sui, iwstvis. Et in qua ablutione? in sanguine suo.
    neo habcat necesse dicere cis : Vos fvgam capitis VH. Aperile, obsecro, oculos spiriluales; ef per-

    Cl ego immolari vado pro vobis (Joan. xvi, 32). Et spicite celsitudinem gratiebujus ; el i^orpenditc, »i

    illmJ : Vot dispergimim unusqnisque in propria, et ntc poteslis, quanta erga vos in isto amico diiectio fla-

    tolum reliuquitit (ibid, t 32), Et quid est unumquem-' gravit. Quia, dum adhuc pecoatores essetis, ne diu
    que nogtrum diepergi in propria, et illum solum re- peccalores rcmanerclis, innoxium pro vobis tam
    linquore, nisi singulos uostros in peccata nostra, largiler sanguinem fudit. Consideraic quanta in eo
    quaj co nobis sunt propria, quo ct a nobis perpelra- dileciio, qua actum cst, ut ad abluem'a poccaia ve-
    ta, dividi? et ipsum Dominum in sanclitate imilati stra, tanta tanli sanguinisdavetur etfusio Nnncvero
    nrtlumus, quando solum esse permitlimus. Sed imi- quidem diligit, quia amici estis; seil prius diioxit ul

    tentur Regem suum milites slrenui in pugna hac, amici essctis, quia nisi pritts inimicos diligeret,
    rcsislcnte? mundo blandienti, per (emperanliam quospostmodumdiligeret, amicos non haberel. Qui»
    ,, ,,

    m SERMONES. 1N ADVENTXJ DOMIM. m


    o.rgo dilexit, 3 pcccalis lnvit, ct in sangiune suota- ^ committere libi, qni nihil vis, nisi quod mibi bo-
    vil. Apud eum namqne et magna : Et copiosa apud num csl coqnc [ ul. eo quod | amicus meus es ? e\
    ;

    tum :edemptio (Psal. cxxix, 7). Et vcre copiosa^ omnc qnod vis Lonum, bene conferre vales, quia
    1

    quia ad ablucnda peccata nostra mnnavit non gutta, omnipolens £s? Tene ergo Dominc manum dextc- , ,

    scd unda.Videtft ttaque quantum vos amavit, qui ve- ram meam et in volutttnte ina deduc mc (Psal.
    ,

    stram rcdernptionemproprti sanguinis!!tamlargam i.xxii,24). Ideo uotam fac Ynilti viam in qua atn-
    xstimavit eUiisionem. Se<J quod nos sic abhiit, qiuc buiem ( Psai. cxlii, 8) , ci quo volueris, dedue me,
    nobis ulilitas iu.lc provcnit? subjirasit '•
    Elfecil nos tanium ut me dedncas ad te.Ubi enim male mihi

    Deo riostro rcgnum, et sacerdotes (Apoc, l, 0). Sa- lecum , ct ubi bene polcrit csse sine te ? Nam, eisi

    cerdos et bostia nosira milis Jesus, «t dignitatis. ambulavcro in tnedio ttmbrte morlis, non timebo

    cinii oo, nomcn parlicipcmus, qui ejus in altari tnala , si mecum fuerit (Psal. xxn, 4). Et si ascen-

    sacrosanctum corpus ct sanguincm immolamus. dero usque ad ccctuin, et ccput meum nubes tetigc-

    VIII. Certc prins qualuor nomina, quaj tiuic, cni rit : cjtiasi stcrquilmium in fine perdar, nisi fueris

    occurrendum praedicariinus assignavitnus cl ante , ;


    mecum (Job \x, G). Igitur, sivc pcccator fucro, sive

    quatuor, quasi in mcdio hoe nomen postiimus do ;


    jnslus, non ero sine le. Etcnitn. si peccaw.ro, tuus

    modo tractnmus, quia tam prjcccdentiuni qnam B «»", bekm magnitudinem tuam; ei si twn
    '1" o
    vecca-

    subsequeniium nominum catisn esi. Qnare cntm se vero, scio quia apud le computalus sum (Sap. xv, 2).

    vobis exhibuit Creatorem , eruditorem , dominato- X. quantiun meam ubique xelas saiutcm ! mihi

    rem , rectoreni, nisi quia amicus est? profccio indc qunnia sOlticHudine intendis ! quoties mibi ten-

    fuit quod vobis dedit, ut tam profundum sciatis, lato adcs nc conscntiam , nuianti ne cadam, pu-
    ut tam fructuose limcaiis, ut laa» fortitcr piigoclis, gnanli nc succumbam ! quoties pmebes rcfugiuro

    quia amavit. El unde hoc vobis quod se vcstriim ut si cet-idcro, a easu meo vesurgam ! Quod cnim
    fecit sponsum salvalorcm vobis coitfrati cm in
    , ;
    niclius rcfugium invenio a tc, ad te, quam tc ? dc
    vobis, hominem pro vobis ? Nonnc indc qiiia anii- me nainque oninino diffidcns, el te ncn modicum
    cus fuil? nam qui prius amavit , dedil vtibis ut ci timcns, fugio a le, ad tc. Fugio a te juslo, et ad
    «ttis conjuncti ab co redcmpli, pcr eiuti adoptaii,
    ,
    te misericordem confugio ,
    quia et misericordia in-

    iu eodeHicati : tanlo igitur ac iali occiirritc ami<4* digco, etjusliliam ferre non vaico. Sic ilaque tibi

    IV Quomodo dicitis occurrenuis ? Quomodo, occurro, o amico non faliax, amore amori iuo, etsi
    ,

    nisi amando ? nam cum , conslct cum qui venil gradu longe infcriori, modo moo rcspondens
    pro :

    esse ainatorem , ct ad iioc vcnisse ut anictur, non et me tua? seutpcr, cl et in om-


    ubique volunlati ,

    iaveniomodum, quo ci occurralitr, coflgruentio-


    C nil " ,s dodcns. Et hoc modo, fratres, amico vcslro

    rem. quam ul ei, amando, occurralar : quatcnus, Ilomino Jesu occftrrere debelis. IpSum, ut dignum

    bonorum nostrorum non egeat (Psal. xv, 2)


    licet
    esl, rcciamantcs , ct ojus vos por omnia uutibus
    amorcm ei pro amore repcndamus. Amato ergo il- committcntcs. Sed, quia jam multa dicta sunt, qust!

    luni, cique pex insolubilcm affectuni adbtrol.', ut dc hac adbuc tnateria diccnda rcstant , in alium

    unus cum oo spiritus silis : Qnia qui adtiwret Deo sermonom daucramus, ne sainus digne pertracten-
    ,

    tuitts spirilus esi cum eo (1 Cor. vi, 5 7). Et ut salis tur, si ob fastidium vestrum ea cilius pcrcurrimus

    vulgo dicitur (2io) ldem velle ct idcm nollc vcl ntinus avide audianlur, si ob eorum profundi-
    : , ftr-
    lalem, diu [al. diutius] eis immoramur. Quse igi-
    ma amicitia esi. Tcstinionium boc verum est , sed,
    lur dicta sunt, mesioriter retincte, friiciiiose exer-
    si adderclur sccundum Dcum , firmior essei , ct eo
    Cofc, occurrentes Creatori, graiias ei de ipsa vestra
    firmior quo sincerior et fructiiosior. Vidcte itaque
    ul velle el nolle veslrum sccundinn velfc c! «olle 12 agcndo condiiione, Magistro, quae dicit avide
    audlendo, et sollicile implcre studcntio. Doinino
    ipsius sit, ut nullatcnus audeatis cjus in aliquo vo-
    vel subdolc pratcr-
    digno ejus commtnationibus limore respondendo.
    luntatem vel lemere prsevenirc ,

    gredi; vel ci superbe contrairc, ut vcros proinde D


    ttcSS '
    »P 6u « in PW**&*> contra mundum, el ejus

    *os probetis amicos, dum cx toto vos vobis re-


    principem imitando. Amie.o, eum totis cordis mc-
    dallis redamando , ot ejus pcr omnia voiuntati ob-
    nunliantes, niliilque ex vobis in vobis rrtinenies :

    nulibus sequendo, cui sit bonor et gioria in ssecula ssccu-


    occullis cjus vos, es toto, motibus [ «/. ]
    lorum. Amcn.
    dedatis. Da milti, Domine sedium liinrum , assislri-

    cem sapientiam , ut mecum sit et mecutti laborel , ut SERMO m.


    sciam quid aceeptum sit coram le , owini iempore lim DCJilSlCJi. I l^ A»VE>TC DOMIHI.
    (Sap. ix, 4, 10 !. Da mibi ul ex lolo me libi com- De eo ,
    quomodo Chrtslo sponso venienti
    miltam , innitar tibi soli ; securc sequar te, quo- tobnrrendum sit.

    cunque mc praucris, sumens mibi ab amico bcnc- Svsorsis sermosis —


    I. A Scripturis Sanctis, ac

    volentiam qua benignevis facere i» bona voluntaic omnibiis crealiiris ad amorcm tiomo incitaiur
    ,

    Crealoris. —
    2. Agnoscciuius rcponendus amor d
    tua Sion ( Psai. x 20 ) ab emnipotentc vero for-
    , ;
    mntuus. —
    3. A paranympbis Ecclesis occur-
    litudincm ,
    qua, quod benigne cupis, etiam eflica- rondum Sponso, sciliccl Cbristo Domino. 4. —
    citcr adimplcrc potcs. Quid fcrraidabo me e\ tcto Quarc pradati, el congrcgationum pr-cpositi di-

    (245) Salustius in Catil.


    Paxbol. CXGVIII.
    , : ,

    | C7 ADAMI PR,EMONSTRATENSIS 108

    .lur pnmiymphi. — 5. OBciua ipsornm qood A colli sui vuluerans (Cunt. iv, 9). audire mereatnr :

    sit. — Quara multi deflectanl ab eo.


    'i. 7. C.mn- J ta pulchra es, amica mea, lola pulchra es : et ma-
    p rium deploranda \ iia- licentia el cordis duri- cnla non Cbt in te (ibid., 7).
    t,., hrentui Dumini non imparalnm esse
    convenit. Non *enit Paracletus nisi abeat
    - '. , IV. Sed qui sunt Sponsx paranymphi ? Sanclx
    Cbristus. —
    10. Unctionis internae abundanliara
    qtiare E>eus Bubtrabal. 11. EpuUc spiriluales — Ecctesiae prxlali sunt ct bujus sancti convenlus

    earumque apparatus. 12. Fercula varia, ac — cuslodcs , quod Sponsx Domini silii
    qui pro eo

    instrumenta bene Bonantia. — 13. 0'i^m dispen- commissae ornatui iutendunt Sponso ni- sollicite ,

    Mtorie cura suis ' fteu», abieaa ct rediess. mirum occunere dicuntur. Quanquam Sponsa in
    I. ircitis, fratrcs mei dileclis^imi , quia ad hoc co quod ab eis edocia et admonita eidem Sponso ,

    onmis Scriptura sancla dirigit inlentionem, ul ho- suo semper decora apparere satagit , et ipsa ei oc-
    Btuicm ad Conditons sui cxcitet amorem. Hoc om- currere non incongrue perbibelur. Legilur namquo
    Scriptura verbis et exenplis prxdicat lioc
    de Martha, quod "'""
    q ;
    , ut amdmil 13 '/"''' «ft'suj

    ctiatD oronis crcatura magna instruelionis voce occurrit ei. Sed de Maria liabelur. quia domi scde-
    proclamat. lloc dicunt omnia de tcllure germi- bat. (Joan. xi . 20 ). Qux tamen el ipsa ci occurrit,
    nantia , cuncta m aquis natantia ; unhrersa in acre sed a Itartlm, ipso "ocante, invilata , sicut in se-
    volaniia boc dicere non cessat quidquid est, ab B (jUCn(ibus dictttmest: Yenit Martlta el vocavit
    ; toro-
    angelo, usque ad vermiculum : a supremo, ut
    rem suam silentio diccus : Maylster adcs! , ei vocat
    ,

    ita dicam, rerum cardine , usqnc ad inferiorem te (ibid., 28). Et quid ibi sequilur ? illa ut audivit,
    basim earum; ccelum vidclicet, terra ct mare ,
    surrexil cito , et venit ad eum (ibid., 29).
    ct omnia quae in eis sunt. Singulorum aulem ha3C
    V. Auditeelinleliigile, o paranymphi! Ausc.nltaip.
    vox esl : homo, quia quoddam
    Si me diligis, o
    o amici sponsi ! si lamen stanles auditis eura : el
    luc viles, secundum quemdam modum bonum , ;
    gaudio gaudetis propter vocem ejus (Joan. ui 2'J).
    quoddam dulce quoddam pretiosum magis illum ;
    ,
    Audile, ir.quam, qmlcesse debeal oQiciuni vestrum.
    diligc (jui me condidit ,
    quia me longe melior,
    Diseurrite sollicili medii inler Sponsum et Sponsam,
    pretiosiorest. Hanc autem vocem salubrem auribus
    quid ipse velit seiscitantes ;
    quid agere debeat, in-
    audicndi non percipiunt Adx filii ,
    qni cura superbo
    notescentes. Ejus ab eo prxccpla addiscilc,
    et Spon-
    oculo et insatiabili corie (Psal. c, 5), dej-clo Crea-
    sx opera adimplenda nuntiate. In omnibus laboran-
    tore, loto afiectu adbxrent creaturx; quos qui-
    tes opus facile evangelista: ; minislerium vestrnm »»«-
    dcm pcrdct Deus ,
    quia fornicantur ab eo (Psal.
    plete (II Tim. iv, 5). Adventum Sponsi explorale
    lxxi, 26).
    oura sollicitudine. Occurritevenienti cumdevotione;
    H. Sed vos, dilcctissimi, quos elegit Dominus,
    illumadventare Sponsx evangelizanlcs. vocatam earn
    et assumpsii in propinquos , intuemini quantus
    asserentes, et utSponsoipsa occurrat suggerenles.
    sit iste qui venit ; et amando occurrite ei. Spon-
    lloc opus, boc sludium, hxc cura ad paranymphos
    sns vcsler esl , saWatwr vester. Illic honorate di-
    pertinet Sponsx.
    gnationem suam ; hic aulem 3mplectimini liberalio-

    nem vcslram. Filius Dei est, el venit, ut vos hx- VI. Sed heu ! longe aliter agunt quamplurimi qui
    redes faciat Palris sui, cohxredes autem suos.Et, in his diebus sunt paranymphi : in quibus diebus
    nt hoc incomprehensibili quodam modo faciat, cum tcmpora periculosa jam non instant , sed exstant.
    in (orma Dei e\i-?tcns, non rapinam arbitraretur esse Adsunt namquedies illi novissimi, quos prophetavit
    sewqualem Deo : semetipsum exinanivit, servi formam Apostolus, in quibus dixit futuros homines se ipso%
    accipiens, in similiiudinem hominum factus, et habitu amantes, cupidos, elatos, superbos (IlTim. III, I); et

    inrentus ut homo (Philip. n 6). Quis tam csecus,


    , quales in subsequenlibus describit, tales suntmodo
    quis tam lucis alienus non videat hoc quod Fi-
    , ut mulliex paranymphisnostris; suam in Sponsa, n-Tn

    litis Dei venit , esse inxslimabilis charitatis quod : Sponsi gloriam quxrcntes. Nec advenienti Sponso ipsi
    •veroDeus eflicitur homo, incomprehensibilis nihilo- D occurrunt, nec ulSponsaoccurrat invitant ; decornli
    minus bumililatis ? et ornati, sed corporaliler, Sponsx divitiis ipsi in-

    HI. Sed quatuor hxc sollicila jara discussione cedunt , sed quam foeda quam squalida ipsa c it
    ,

    percurramus ; Ot debito in istis ei obsequio occur- omnino non curant. Nonnecum cos indulos videris,
    ramus. Sponsum itaque Ecclesix dicimus Dominum necessc habcs ot magis milites, imo quod delerius
    Jesum ; et oportct ut , cum vcnientcm audiverint, est, et eo deterius quo fcedius, ut histriones suspi-
    1

    properent in occursum cjus paranymphi. Et quare ceris ? Prxdiaecclesiaslica, et possessiones, decimas


    paranymphi , et non potius ipsa Sponsa ? Et certe et oblationes a subjcctis plcbibus violenter exigunt,

    ab occursu ejus non prohibctur Sponsa , licct ut ei exacta avide suscipiunl, suscepta illicitecxpenduiit
    occurrant, admoneamus paranymphos. Occurrant raro autem cum eis de peccatis vilandis , sive al ji-
    igit>ir venienli Sponso paranymphi , occurrat el cicndis ; dc virtutibus acquirendis seu retinendifl ;

    Sponsa. Illi ornalui Sponsxquo Sponsum audiverint aut dc cmendatione morum, vel dc aliquibus, qua-
    propiorem , magis semper ac magis insistendo : ad Sponsx pcrlinenl ornatum, sermonom habent.
    hxc aulem se jam ornalam ostendendo. Cl ipsum S;c squalet Sponsa ; sic eam brtum platearum de-
    nsum in uno oculcrum suorum, et in uno crine tnrpat, duin ejus paranymphi nec verbis, qualiter
    ;, ;

    «09 SERMONES. — IN ADVENTU DOivlINI. 110

    formosllasacquircnda sit, oslendurit : necexemplis, A quod ait : Si enim non abtero Paracletus non venic*
    «lualiler detormitas devilanda, declarant. ad vos J Non venit Paracletus, nisi abeat Christus,

    VII. Q«is dabit capiti meo aquam , et oculis meis quia ex renovatione sui animae consolatio non infun-

    fontem lucrijmarum f (Jer. ix , 1.) Ut die ac nocte dilur, nisi ad tenipus unclio sublrabatur. Paracle-

    non modo verbis plangam, sed lacrymis plorem, et lus, ut scitis, conso/aior, Christus aulem, nnciusd:-

    amare defleam Sponsam Domini talibuscomrnissam, citur. Auferl namque Dominus spirituseorum, cuni
    non quidcm amicis sed inimicis; non paranympliis quibus laliter Iudil, ourn quibus lias vices aUernai«s

    castis, sed procis impudicis ; non denique custodi- solet ; el deficiunt, et in pulverem suum revertui-
    bus sollicilis, sedproslituloribusimpuris; sed silea- lur (Psal. cm, 29). Sed ut impleatur dalcissima
    mus intcrim de eis. Non enim capit sermo in eis promissio illa :Vado, et venio ad vos, el gaudebil cor
    (Joan. vm, 37). Quinimo ut acetum in nitro, ita et vcslrum , emitlit Spirilum suum et crcantur ; et re-

    cum curmina cantamus eis (PrOv. xxv, 20). Sacviimt novat faciem terrae (ibid., 30). Expedit igitur nobis
    namque in nos, cum ista dicimus, et veritas odium ut et ipse vadat.

    pavit. Ita uttacendo necesse habeamus paci noslne X. Si enim semper adesset prsesens , celsitudinem
    consulere, ctquieti; tumquiascnon corrigunt, tum gloriosse prsesentiae sufferre continuo non valentes,
    \\
    quia se excusando , et verbis in nos malignis gar- succumberetis. Dum quod ex ipso est, ex vobis ar-
    riendo, dcieriores fiunt. Quia nec, cum cantamus, bitranles esse : destituti muncre suo, deorsum ver-
    saltanl ; ncc plangunt, cumeis lamentamus (Malili. geretis pondere vestro. Benigne namqucfacit vobis-
    xi , 17). Adde quod eis consuetudo dat quodam ou:n in bona voluntate sua, prsestans decori veslro
    modo liccre quod agunt, et numerositas auJaciam virtulem ; avertit autem faciern suam a vobis, ct fa-
    praistal, et impudentia verecundiam tollit. Suspenden- cti estis conturbati (Psal. xxix, 8). Quasi qnidam
    lcs itaque organa nostra, non quidem cedris moniis magnus est hic Sponsus vester qui
    praedives rex, el
    Libani , sed salicibus fluminis Babylonici {Psat. venit ad vos habens secum duces el milites, fami-
    :

    cxxxvi, 2), loquamur ad nostros. Iiamque multam nimis intenlionem videlicet rectam :

    VIII. Yos igilur, fratres, explorale adventumSpon- et volunlatem dcvotam et internam illam quam in-
    si vestri , et occurrile venienli. Explorate solliciti tra vos frequenterhabere soletis, Ecclesiam sancta.-
    Jie diu [al. dum] eum habere, priusquam venerit. rum cogitationum. Sed rex iste hospitari venit, non
    siiis indigni ; si ad suscipiendum cum vcnerit, silis immorari ; visitare vos . non permanere apud vos.
    imparati. Imparali eslis, si quando venit ignoratis. Non enim suflicit inopia vestra tanlo lalique regi
    Nunquid menti excidit, quia beaius iileservus, quem £ tantam prxsertitn secum haberrti cnrram, diu con- el

    cum venail dominus, invenerit vigilantem ? (Luc. n, vivium exhibere. Consulens itaque pauperlati ve-
    36.) Vigilarc advenlum Sponsi explorare est. Vc- slrae , ct sciens omnino expedire vobis ut ipse va-
    nil quoque Sponsus, et occtilte venit; et lamen cum dat, subtrahit se ad tempus, ne ullaienus faslidia-
    siler.tio non venit. "Nunquid ignorantibus loquar ? tur prasens, et avidius desideretur absens. Ut dul-
    Runquid in libropropriae experieriliaifrequenter non cis ipsius prssentia eo gloriosius a vobis honorifice-
    legiiis : oledia nocle clamor faclus est, ecce Sponsus l»»r iterum indulta, quo ardentius desideralur sub-
    ier.iL e-xitc obviam ei ? (Matth. xxv, C.) Nocte igilur tracta. Si sic aflectos vos viderit : Jterum veniet ad
    venit, quia occulio venit; ettamen cum silentio non vos et gaudebit cor vestrum; et dam hoc modo in
    venit, quia cum clamore venit: Nonne et ad vos si- ejns occursu fueritis, intrabitis cum ipso ad nuplias ;

    militer venil, ignoranlibus quidem vobisiilud in quo et intranleipso ad vos, crtnabitvdbiscum, et vos cum
    vult venire tompus non lamen surdas habenlibus ; illo(Apoc. iii, 20).
    aures ad verbum ejus abscondilum, cujus susurriive- XI. In liis nupliis internis, in hac ccena mutua,
    nas furttve (J cb \x , 12) scrutaturcordis intelleclus? in hocdeniqueconvivio festivo mactatur tauruscer-
    Vadil itaque Sponsus vcsler et redil, quiain sapien- vicositatis, [oceiduntffr et allilia voluptatis (Maith.
    lia est spiritus slabilis ct mobilis : spiritus videlicet D xxit, 4), quia pariter et in mente iste qui bis nu-
    vadens ct rediens. Nunquid quia vadit, vos deserit? pliis praeest, auclor humilitatis, tumorem seJat, et
    Absil. Non vos, inquil, relinquam orphanos (Joan. in carne lasciviam amalor munditiae necat. Sedet
    xiv, 18). El addiflit: Vado. Sed quid subjunxit'e* namque Eex insoliojudicii sui : et dissipat omne ma-
    venio ad vos (ibid.). Et quidem sicut ad utilitatem lum intuiiu suo (Prov. xx , 8). Quud non est aliud
    I4^cnit, ita et vadil. Expedil, inquit, vobis, ut ego quam spiritus Sponsi
    nisi in recta mentequiescens ,

    vcdam (Joan.xxi, 7). Etcurexpedil? subjunxit Si : Omne in ea peccalum sua inspiratione evaouat. Ap-
    enim non abiero, Paracletus non veniet ad vos ; si aU- ponilur et panis forlitudinis , e.t vinum contempla-
    tem abiero, miilam eum ad vos (ibid.). Igituretve- tionis, ex quibus, teste Psalmista , Jtlc quidem cor
    nit, ut gaudeal cor noslrum el vadit ut ad nos hominis confirmat (Psal. cm, aulem
    ; ,
    6); istud laoti-
    miltat Paraoletum. licat. Sugitur autem mel de pelra, oleumque dc saxo
    IX. Sed quid est quod ait : Si enim non abiero durissimo (ibid., !§),dumin palato mcntis sapit dul-
    Paracletus nonveniet ad vos ; si aulem abiero, mitlam cedo illa admirabilis, ex miraculis Christi prolluens
    eum ad vos ? Igitur et venit, ut gaudeat cor noslrum ante passionem, et pinguedo spirilus, quieratd^-
    «l vadit, ut ad nos mitlat Paracletum. Sed quid esl lus, ex quo Jesus erat glorificatus (Joan, vu.
    59^
    —
    II! ADAMI PR.dEMONSTUATENSiS «12

    Nec dee>,t ibi hilymm d< ttrnwnto, ct lac cU oiibus, A liheratnr ut solvat, protcitor ul defendat. 2. —
    adipe uyttorum urictum (Deut. xxiu,
    A lapsu homo obnoxuis poenx, rulprc, tcniationi.
    < Nfii el

    sobrielas simplLcium,
    13), id
    cum
    — 3. Triplex felicitaa naturae integrae, et lapsae.
    ( u doclrina sublimium, cl
    4.Deus venit assumens quod non erat,et manens
    chariiate huraiUon 6ubjecioruog atqae pnaeuntiujn quod erat. - 5. Appropinnuavit, et carnis nostras
    pral.ttoriiui. lliiri autem ibidem edunlur cuin me- infirmitaies porlavit. —
    G. Ligatis vulneribus,
    infusoque oleo, jtimento Samaritani acger impo-
    tiulla trilici , el tanguis uvw bibitur meracissimus
    nitnr. —
    7. Tripiex beneficiam Saivatoris. 8. —
    :tbid., 14). Quiaut ensimitemtir.peci atores, sed poe- Piimiirn esl in lidc Kedemplionis, quam corde,
    nitentes, nobis in exempium proponunlur cum de- ore, frontc gestamus. —
    9. Secundum in libera-
    tione a servituie pcccati. 10. Slalus religiosi —
    corii inteiitione boni propositi, et passione uvae no-
    libertas et dignilas. —
    11. Tam qui a longc ve-
    str.v ii« torcularicrucis expressx, quj: uva cum me- nerant, quam qui prope invenli sunt, debent bc-
    dulla Iritici habet in incnsa sua et liircum. Qviaci- nelicio Salvatoris. —
    12. Terlium esl in nrote-

    ncrem lanquam pancm manducans (Psal. CI, 10), clione nostrac infirmitaiis iu belio. 13. Bcnc- —
    i:< ici adoptionis, quod Christtis est pcr naturam,
    sic sibi incorporal pctcatores poenitentes , sicut ct
    nccipit homo per graliam i4. Similituiio Dei —
    j'!.-,ios a peccatis continentes. pcr imUalionem sanciae conversationis. 15. —
    XII. Etul breviler dicam, brevique mulla sermonc lniqua affeclatio angcli apostatae, yequa consen-
    D tientis cum voluntate Dei. 16. In quo merilum —
    <
    'onipi-eliciidam, quotnobisin hac interna menlis
    fcclione conlemplationum gencra, Spiritu revelanle,
    re-
    consistal jtistitiae. —
    17. Christag in eo quod
    iiomo, imitandus; in co quod Dcus, desideran-
    infunduiitur.quasi tolin hacroensa magua, ad quam, dus.
    de more , sedciis, fercula vobis sapidissima, Spon- Fratres dileclissimi, patienter» ut sentio, susti-

    soodminislranle apponuntur. Tol sapores, quolde- netis verbum prolixum de advenlu Sponsi et de de-
    voiiones ;
    quoletiain virtutum insignia, tot quoque liciis Spiritus, atque de interno gaudio mentis :

    insirnmenla sonantia. Ibi cnira primum quidcm, qucd anima devota infusio gignil sanetae unctio-
    in

    ul nihil ad feslivam Ixiittam pertinens dcsit, reso- nis patienter, inquam, sustineiis, qnia, quod foris
    nat sonus tubac, tenor vidclicel divini limoris, quia auditis, intus sentitis. Nec solummodo in vobis
    initinm supientia: li uor Domini (Psal. cx, 10). So- auris verba dijtidicat, sed et fauces saporem. Ve-
    nat quoquc psalierium bonae aciionis, et cithara rumtaroen oporlet ul et de Salvatoris advciiln ali-

    X5 corporalis mortificaliouis; somu tympanum abs- qtiid loquamur, et qualiter ei occurrere deheamus
    linentiae, et chorus concordiae. Chordae non silent ostendamus. Venit itaque Salvalor vcstcr, Isclamini
    niuluaj exhorlationis, ncc organa religiosse conver- in Doroino et exsultate captivi, et gloriamini omnes
    saiionis. Absit omnino ut sileant ibi cymbala bene (Psal. xxxi, U), qui clamaiis ad Dominvm a fa-
    (Psal. tL)sonantia, sanctorum contubernia ; supe- cic tribvlantis, quia jam mitlit vobis salvaiorem et
    riora sibi invicem arbilranjtia ; ct ideo honore in- j?rcpugnatorem, qui llbcret vos (Isai. xix, 20). Qui
    v iceni prrcvenicntia. sicut vacuus non venit, quia venit plenus grati*
    XIII. Kccequain fesliva jucitnditas et quam ju- ct veritatis (Joon. i, 14), per qucm gratia ct veri-
    cur.da feslivilas nobis provenit cx adventu Sponsi tas facta est : ita nec ad hoc venil, ut sit otiosus,
    vcstri. Quia tuiba multa, quae convonit ad diem fe- quoniam ad hoc venit, ut rediinat, ut sidvai, ut
    Ktum hunc, Eeciesiarn ioquor internarum cogilatio- defendat. Ut redimat captivos, solvat vinctos, ul
    num : siquidem reliquio? cogitationis diem festum defendat inlirmos. Salvator dulcis, liberator pius,
    ayent Domino (Psal. lxxy, ii),ideo [al. atque adeo] proteclor fortis. Haec tria propheta (Jsai. xix, 20)
    gaudet gaudio magno, et jubilat in vociferalione. non tacuit, qui asscruit a Domino mitlendum Sal-
    Vcrumtamen in hoc nolitc privato gaudio gaudere, vatorem : nec modo Salvatorem, sed et propugna-
    quod sic epulamini, et sic gaudelis;' nec dicatis in torem, et ad hoc, ut liberet. In Salvatore igitur
    abundantia vestra, quod non movebiraioi in jelcr- redemplionem, in liberatorc absolutionem, in pro-
    num (Psal. xxix, 7), quia ex abrupto aufcrctur a pugnatore nolatc protectionem. Respiret qui iu
    vobis Sponsus, et tunc jejunabitis; el quos lugeie d captivitalc deprehensus cst : venit Salvator, ut
    nccesse non fuit quandiu fuit, piorabitis co sub- redimal a miseriis suppliciorum. Speret qui in ca-
    tracto (Mattli. tx, 15). Subilo naroque, dum eum plivilate Iigalus est: vcnit liberalor ut solvat a vin-
    tenetis, cvanescet ab oculis vestris ; et dum cum culis peccalorum. ConiiJat qui in infirmitate nttta-
    nmp'eclimini, exsiliet de manibus vestris; sicque bundus est : vcnit protector, ul defendat a servitiis
    declinabit, alque Iransibit. Scd ita oportetstispiretis, [al. servitnte] lentationum.
    in alscntianbscedentis, ut in spe reversuri respire- II. Kccc quam misericordiler teeum agitur, o
    lis, quia qni recedjt ut fastidium auferat, et ela- homo raagna est Dei tui miserieordia stiper
    ; te;
    lioncm ; redibit profecto, ut avidilatem conferat, et magna est, inquam, raisericordia sua super le,
    consolationem. Cui sit honor ct glona per orania quia et raagna esl super te miseria tua. Deprime-
    SJ;cula saeculortim. Amen. bantte poenae, redemit te. Ligaverant te eulpae, ab-
    SKRMO IV. Solvil te. Tentationes quotidie fatigant te, et ipse
    1TEU DOMISICA. I I.N AUVENTl! DOMIM. incessanler tuetur te. Ilaec tanta mala tua angu-
    De magnu miseria Uominis, e.t de beneftcio Salvatorit slant te; bacc tria bona dona 10 Dumini tui ad-
    Srsorsis sxrmojiis. — 1 Venit Salvaior ut redimat, juvant te. Quandiu in pace humili cura Deo steti-
    113 SERMONES. — 1N ADVEN TU DO.YiIM. m
    sti, kec in te omninonon seusisli, sed siabililaiem A si non appropinquavit. Quomodo libi propior
    iiiternaa paeis dcserens ad mutabililatis incertutu esse poterat quara ut te ab eo quod loierabas»
    deseeudisti : el in hoc statim perieulum perveni- liberarct? nisi appropinquasset, non le eurasset.
    sti. Quis enim resiititei, ut ait sanctus Job (cap. Quia et prophcta ille polens in opere, el sermone,
    ix, 4), ei pace.m habuit? pacem itaque relinquens, qui te de subiimi cociorum inonte matris niisene
    proruisti ad defectum ; sicque a Jerusaieiu descen- precibus devictus descendens ;
    ad mortuum venit,

    disli in Jcricho. ncc jacentem ullatenus erigeret, nec defunctum sus-


    III. Inpscc factus erat iocus tuus, ubi ei habuisti citaret ; nisi ita se ei, superincumbens, conforma-
    Pei tui visionem, angclorum cohabilalionem, tui ret, ut caro ejus talefierct (/ V lleg. iv, 34).

    ipsius possessionem. In prima bcatitudo, in secunda VI. Fortassis aiiquis vestrum dicit : Benc loqueris,
    akitudo, in lertia forlitudo erat. Sed a Jerusalem sed, si dc his iraclares qu?c pertinent ad materiam
    deseendens in Jericho stabilitatem pacis pro dcfe- luam. Sic faciam : exspectale paulisper. Nonne hoc
    ctu mulabililatis commutasti : a felicitale ad mise- nostri propositi est ostendere quid veniens ad nos
    riam poenarum iapsus; ab aliiludine in fxces culpas secum attulit Saivator ? Utrum autem haec congrue
    imnseisus; et a fortitudine cadens per multa infir- ad iilud pertineaut, etsi inodo «iescitis, scietisaulem
    miiaiis frusta ccnfraetus, dissolutus alque comuii- B postea. Igitur postquam ita appropinquavii, quid
    nutus es. Incidisti naraque in latrones, quia suum fecit?in Evangelio quid scriptutn est? Quomodo
    super te dominium exercuerunt dcemones. Et quid legitis ? Ligavil vuhiera ejus infundens oleum et vi-

    tibi fecerunt ? primo despoliaverunt, secundo vulnc- num : ct imponcns super jumentum suum, duxit in
    raverunt, terlio semivivum rcliquerunt (Luc. x, 30). slabuium (Luc. x, 54). Superius habuistis, quiade-
    Primo vestem abstuierunt felicitalis, induentcs te spoliatus est, quia vuineralus, quia semivivus re-
    turpitudiue captivitatis; secundo altitudinem ademc- iictus.Hic autera misericors Samarilanus despoliaii
    runt sanitatis, piagas tibi inferentcs iniquitatis; vulnera ligavit, in jumentum pos-uit, in stabulum
    tcrtio infirmum relinqueutes , et si non ex toto duxit. Quodnoncst aliud nisi quod Apostolus ait :

    annihilaverunt , ex magna tamcn parte robur debi- Sicul per kominem mors, ita per hominem resurre-
    litaverunl fortitutiinis. Quiaquisemivivus, licet non clio mortuorum; et sicut in Adanx omnes moriunlur,
    ex toto perimitur, omnino tamen ir.firmus dimilti- ita et in Chrislo omnes viviftcabuntur (ICor. xv, 5i).

    tur. Ecce triplex, o homo, periculum tuum : aspe- Quod enim est jumentum Samaritani, nisi corpus
    ritas caiamitatis, toriitudo iniquitatis , fragiillas Chrisii ? Vidi, inquit, ccelum aperlum el ecce equus

    infirmitatis, ad quod de triplici Conditoris 'tui mu- albus (Apoc. x!X, II). Et post pauca : Et vocabatur
    nere corruisli : de beatitudine divinse visionis, de " nomen ejus Verbum Dei (ibid., 13). Joannes Mc erat
    altitudine angelicaj cohabitationis, de fortitudtne frater, ut ipse dicit (cap. i, 9) , noster; pariiceps
    propriae possessionis. in tribulalione, etregno,ct patientia in Christo Jesui
    IV. Sed venit custos ille (hoc enim interprctatur — Ei caclum apcrtnm, inteilcxi occuitum niysterium
    nomen istud, quod est Samarilanus), venit, inquam, fuisse 17 rnihi rcvcialum. Et ecce equus albus, cor-
    et feeil iter suum. Quia nisi iter faceret, non veni- pns Chrisli a peccati nigredine alienum ; cujus se3-
    ret. Venit non quidem ilio, ubi priusnon erat; sed sor verbum Dei vocatur. Illud quod in principio
    patebat, qui prius latebat. In mundo namque erat, erat el opud Deura eral.jDivinitiis quippe pracsidet

    et tamen in mundum venieba? ; iter aggrcssus est, humanitali. Equus iste ad illud pertinet jumentum».
    ut veniret, assumens Videlicet quod non erat, ut in quod Samaiilanus imposuit vulneralum.
    aeternus fieret temporalis ; et qui semper in scstat, VII.Quod nimirum tuiic actura est ad illud ,

    in hatura assumpta, de loco ad iocum transiret. pcrtinel, quauda a noenarum, quaon peccando in ••

    Fecit itaque iter suum, el secus te fecif, quia muta- currit, caiaraitale, hominem Dominus Jesus redemit
    biiitaiis, quain non habuit, naturam susccpit, et per passionera carnis sua1 . Infuso oleo et vino, vulr
    propter te suscep t. Et videns, inquit, misericordia *. nera ligavit quando per correctioncm mordcns ct
    molus est : el appropinqnans (ibid., 35). Quid sibi per consolationem dcnndcens, peccala delevit. m
    vult ordo iste verborum ? vidit, condoluit, appropin- slabulum- duxit, quando roborata uifirrailate pristi-
    quavit. Vidit, quia ad vitara elegit ; condoiuit, quia nam eis nonnuliis [al. nonnullam] fortitudinem
    misericordiaraimpendit; appropinquavil, quia lua, contuiit, ut curaui iiliiis agens in iapsus eum pristi-

    vulnerate, se miseviae conformavit. nos cadere non sineret. Agnosce, o homo, qualiter
    V. Annonappropinquavit,qui scmetipsum cxinani- « tripiici bono tadcns, et ifl tripiex periculum
    vit, servi formam accipiens, in siniililudincm homi- ruens ; illud jam per triplex Salvatoris lui benifi-

    num factus et habitn invenius nl homo i (Philip. cium, a quo ceeidisti ; bonum in quibusdam primi-
    ii, 7.) Adde quod etiam semetipsum humiliavit, fa- tiis percipis. Qui cnim despoliatus dehonestaris ,

    ctus obediens usque ad mortem,niortem aulem crucis imposilus in jumenluin honoraris. Et qui plagas.

    (ibid., 8). Lcge quia apud Isaiam Languores nostros : tibi impositas gemis : vulnera tuajam alHgata lai-

    ipse lulil, et infirmitates nostras ipse portavit. Jpse taris. Qui vero semivivus relictus infirmaris, ductus
    enim vulneratus estprapter iniquitates nostras, atlri- in stabulumhonoraris. Sicsic per Salvatorem tuum,
    tus est propter scelera nostra (Isai. tin, 4). Et vide qui modo venit, et a ralamitate rcdii;ieris, et ai)
    , ,

    * I S ADAMI Ph.-EMOXSTRATENSfS {|8


    »iiiquil;vte ?.beraris, el infirmilatc ttia defeoderis. \ duduui fuistis. llcm quod iiora valde modica olitn
    Ihcc autem in M ipso unusquisque vcstrum agno- sustinere horruistis, jam ubi est Lmpetus spirilus ,

    srere potest. illucgradiontes; tota vita virililer exerccre, pro ludo


    VIII. Kt primum quidcm, quod 70S lar^a pii sui tenetis. Sublimia quiden, ctnon miiius dnra qiiam
    cruoris eflusione redemil ; latere vos non sinit nova. assero, quia quodam modo supra
    Sublimia
    clamosa vox oiusdoin innoxii sangtiinis clamanlis naluram ; nova vcro, quaiitum ad vctercin consue-
    de terra, melitis quam Abel (Il,'br. 111, 24). Illius ludinem, dura dico, proptcr infirmitalem carnis
    namque tcrra* inhahilaloics eslis, qua: non operit vostra;.Hac in re testimonjum ferunt, ct scimus
    Unguinen noslri dolentis. ncc in oa locum latendi quia verum est tcslimonium eorum crebra, quae :

    invenit elamor ejus. Terra Inco sancta etiam est, cxercctis, jejunia; continua?, quas ducitis, vigiltx :

    quaj hunanitatis Redomptori? sui saeramenta, et haee quam circumfcrtis, vilitas 18 in iiabilu; hav.

    polissimiim sacrosancta: passionis illius insignia, et quam sustinelis, asperitasin victu; baec, quam exer-
    lirma fnie const ir.ler credeie non omiltiL; et alacri cetis, parcitas in affatti. Onmia, nt ita dicam, corpo-
    eimfessionc pnodicare non eruboscit. Evidentcr ris veslri membra quolidiano martyrio exponentcs,
    ltaque seitis, quia et carnis pro nobis bumilitafem nec ipsam eliam volunlatem vcsloam in potcstate
    6.iseepil, ct crucis vilitatcm Siislinuil; et morlis " liabcnles. In quo ita abluti eslis, sanclificati, justi

    aspcrilaten t>loiavil. Hoc namqtie vobis incessan- ficati, nisi in nomine Domini noslri Jetu Chrisli ?

    ler reprrsenlat ct fidcs, quam de ejus incarnatione (I Cor. vj, II ) Non ut conftindam vos, hacc dico,
    lirmam tcnclis : et salutiferum viviticec crucis ve- scd ut fratres meos cbarissimos una mecun moneo,
    xillttm, quod in fronte geslatis, <-t singularis atque qnatcnus a quantis simus periculis fiberati conside-

    ofiicacissima illa medicina vtilnerum nostrorinn rantcs, quanlas debeamtis Itteratori nostro gratias
    i|iiam in altari quotidie conflcitis, ubi pro salute agere, agnoscamus.

    nostro in sacramento Patri Fitius immolatur. Ubi XI. Quia vero multos hic video, qui a pucro
    spirilualiter Deus in Chrislo, mundum reconcilians [at. a pnoris] cum Sanmele in labernaculo cntitrili,

    sibi. En nbundnnti est superhoc commonere vos. nequaquam sicul rios de longc venerunt; cxborta-
    IX. Donum aulem secundum, quod ad vestram mur eos attenlius, ut et ipsi Salvatori suo, non mi-
    pcrlinet liberalioncm, quo peccatorum percepistis nus se debitores agnoscant, qtiia idem est, qui ecs
    vemissioncm , nec hoc quidem latet vos. Non enim custodivit, qui et nos erexit, modo quiflem bono.
    <x menleexcidil vobis qualitcr [al. qualilervos] ilu- sed diverso nos et iilos jusiificans, revocando ide-
    <lum ambubnlps pcr vias non bonas, sed sequentes licet nos, oonservando illos. Nam, nisiquia Domiiuis
    impclum vestrum ; ct euntes post concupiscentias " adjuvit illos paulo minus babitassct in inferno
    ,

    vestras, citrreaies adversos Deum, erecto collo, per anima illorum. Jam torrenlcm elsinon pertransivit,
    plateas Babylonis, sub Pbaraone, luto in .'Egvpto quoad illam perlinel fiituram liberlalem , in »li<juo

    xohiplatis sordentos, et vanitalis palca lcves, eralis tamcn perlransivit anima eoritm. Sed quomodo pcr-
    pcnitus sicut oves erranles (/ Petr. n, 2o). Ipsc transisset animaeoruui aquam intolerabilcm, si eos
    milem Salvator vestcr, qui dives est in miscricor- dedissclDominus in eaplionem dentibtts carum? et

    dia sua ;
    pastor elcpiscopus aaimarum veslrarum, anima quidem nostro ex parte erepla est dc laqueo
    propter nimiani charitatem suarn, qua dilcxit vos, venanlium; illi autem nec eumdem laqueum incur-
    (Ephes. ii,4) cum adhuc tales essetis, miserlus cst rerunt (Psal. cxxm, 7), sed in his oninibus non
    vestri, eripiens vos de poleslate tenebrarum, et minus eorum adjutoruim, quam nostrum, in nomir.e
    transfercns vos in tcrram hanc valdc bonam, inqua Domini, qui fccit cadum ctterram [Coi. i, 10). Hic
    vos nunc habitatis. Emisil namque manum suam de cst magnus ille omniurn medicus in qtiilmsdam sa-
    olto, eripiens et liberans vos de aquis multis, el de nitalcm consenaus, inquibusdam vero egriliidinem
    manu filiorum alienorum (Psal. cxliii, 7). Edncens curans. Hic esl verus Salvalor noster, milis et pius
    nihiiominus vos de lacu miserUe, et de luto fiecis : Jesus, cujtis innocens sanguis lanti cst prctii, ut
    statuil suf>rc petram pedes veslros, immiltens in os per eum non solum qua? in terris stml, sc<I etiaiu

    veslrum caniicum novum y carmen Deo nostro (Psal. qui in coelis sunt, paciliccnttir. Et qiiomodo per
    xxxix, 5). sanguinem illnm ea quse in coelis suni pacificantur,
    X. rtiulalio dextcrsc Excclsi ! o manus Dei vo- nisi quia, qui hominem lapsum sua gratuitagra-
    biscum bona ! o voluntas cjus bona, beneplacens ac tia ad amissam pacem revocavil (Ephes. u, 17),

    perfccla : efcgralia gratuila, qua misericorditer vo- ipsc stanti Angelo cadem graluita gralia, ne cam
    biscun aclum est, u» illis jam vitiis virilitcr domi- amilteret, dedit? Igitur per gratiam Salvaloris no-
    nemini, quibus quondam enervitcr eratis proslrali, slri salvati stimus et nos, qui longe fuimus;et illi,

    spirilu facla carnis mortificando, exterininantes qui prope inventi snnt. Dei cnim domim est, nc
    gcntcs illas alicnas, et possidenlcs terras eorum. quis siveex nobis, sive ex illis in hoc glorictur.
    Quod dndtim vd uno die internritlere durum fuit, XII. Dorium vero lerliimi, quod cst g-ratia defen-
    jam cum tcmporeeocarercpro nihilo habetis. Quin- sionis, quo nos tam infirmcs p.olegit; coevidentius
    imo, ut aliquid amplius addam ante, ni fallor. , coram oculis habelis, quo illud quotidie, magis au-
    inori eligerctis, quam ad qnadan redire, in quibus tem coniinue sentitis, utpotp qui nec ad horam sine
    m SERMONES. — IK ADVENTU DOMLNl. 113

    »tlo subsislere potcslis. Jam ipso curantc convalui- a babere. Hinc de bono boni palris filio scriptum
    stis (Je infirmilale; et, eo roboranle, forlcs faclieslis cst. Mortuus est paier ejus, et quasi nvn est mor-

    in bello (Hebr. 11, 34). Sed bellum istud, in quo luus : simtlem entm dereliquit filium post se (Eccles.
    tam viriliter, nunc quidcin contra carnem, nunc xxx). Miro modo vivit in superstite tilio patris
    autem conlra mundum, nunc vero contra occultum eliam defuncti persona, dum in eo similitudo appa-
    advcrsai ium vestrum, qui mtnqtiam ssevire cessal, rel paicrna. Naturalis quoque iiie ccclestis Filius

    sed sine intermissione circuil, quoerens quem dc- Patris, in lantum Patri suo simiiis est, ut qui vidot
    voret, dimicatis quis vestrum vel uno momento
    ; ilium, videat et Patrem suum. Ipse namque in Pa-
    sustinercl, nisi ipsum prolectorem haberet? En venit tre, et Pater in ipso est (Joan. xiv, 9). Nec boc idco
    venlus ille turbinis ab aquilone, nubem secum afle- dico, quia eis ita similes esse possumus, sicut sunt
    rens magnam (Ezech. i, 4) quomodo, quoeso, vel : ipsi; qui non ihodo unus, scd unum sunl : pro e>
    ad unum ipsius flatum abjectus adeo pulvis slare quod una eademque natura eis substanlia est.
    subsisterct \al staret, aut subsisterel], nisi ipse de- XV. Certe peccatum peccavit quidam qui dixit :

    fenderet, ad qtiem mundi luijus princeps venit et Similis cro Atiissimo (Isai. xiv, 15). Verba oris ejus.
    in eo nihil sttum invenit? (Joan. xiv, 30.) Jam itaque iniquitas et doius (Psai. xxxv, -4). Quia et prius ini-

    slalis, scd in Domino. Etqui in vobis inlirml omnino D quitalem meditalus cst in cubiii suo. Nam parificari
    el imbecillcs niiiil polcsiis : nunc omnia potcslis in vohtil, non humililer imilari. Non aulem cis non
    eo, qui vos conforlal. modo simiies facit, sed etiam unit, id est in volun-
    XIII. Occurrile igitur, o rcdempti, redemptori talc consensus, juxla illud : Qui adkeeret Deo unus
    vcstro; liljcralori, liberaii, proleclori, dcfensi. Oc- sphitus est (I Cor. vi, 17). Simus eis consenlibiles,
    eurrite, inquam, obviam venienti ; devolas ci gra- quibus non sumus consubslantiales : ncc erit de
    tias agcntes dc rcdemplionc a calamiiate, dclibcra- cxlcro, qni nos eis deneget similes. Dissentire vero
    tione a pravilate, de protcclionc in bac vcslra in- ab eis in vohintate, longe ab eis similitudinem
    firmitalc. Occurrite Filio Dci : vcnil namque ad vos, quamdani habere est. Exite, quseso, vos, ab bac re-
    et ad hoc vcnit, ut vosadoptol in fratrcs.ut assumat gionc dissimilitudinis, et apprcbcndite simiiiludi-
    in cohserede». Palris ab seterno cxistcns unicus, nem Patris vestri, qm voluntarie genuit vos verbo
    nolnil rcmanere unus, dans nobis ut illo secum vcritatis suae (Jacob. i, 18). Apprehendite et simili-

    bonoremur nomine per graliam, quo il!e bonoratur tudincm Frairis vestri : estote similcs Fratri vestro.

    oar naturam. Fraternamqueet caro nosiraest (Genes. Nam quomodo fratres ejus, si ei similes non esiis ?

    xxxvii, 27). Unde cl Marisc in corporc apparcns re- « Similcs, ail, ci erimus, cum apparuerit (IJoan. m,
    divivo : Yc.dc, inquit, dic fratribus meis : Ascendo 2). IIoc dc simililudine, qu?e tn prsemio erit. SeJ,
    ai Patfem meum, et ad Patrem veslrnm (Joan. xx, utjam superius dictumest, si vultis ei similes esse

    11). E: in persona ej i s sanctus David : Narrabo, in prscmio, similes cstotc in merilo. Quomodo, dici-

    ail, nomen tuum fralribus meis (Psal. xxi, 25). Et Ms, fiel istud? Idem Filius ait : Discile a me qtiio.

    qnanla dignilas Patrcm nobis csse Deum, fratrcm mitis sum et humilis corde (Matth. xi, 29) Mites er-
    autcm unictim Filium ejus! cl qualcin putatis nos go, ct bumiies silis; et in aliquo similes cstis.

    ii futuro pcrcopluros dignilalem, qui tantam jam, XVI. Et mauifesle verum est, quin salvatorem
    talcmque lenenuts arrbam ir, prsescnti? Qtialem, quidcm exspeclamus Dominum uostrum Jesum Chvi-
    nisi ul in hccrcditalc fratris nostri, qusc et noslra slum, qui reformabit corpus humililatis nostro? conf,-
    cst , sempfr videanms facicm palris noslri, qtii in fjuratum corpori claritatis suce (Phiiip. m, 20), si

    coclis est? Non aliud recle mihi sensisse videtur, primum cor nostrum conforme fuerit cordi buraili-
    qui ail : Nunc fitii Dei sumus; el nondum apparet talis ct mansuctudinis suse. Si qusenam Dei simili-
    quod erimus (JJoan.iu, 2). Hocdc nrrha, qunm tn ludo sit, inierrogas, diverte a malo, M fac bonum
    pncsenli acccpimus. Subdilet de muncrc, quod in [Psal. xxxm, 13), ct ejus similitudinem induisti.
    futuTo nos acccpturos speramus. Scimus qttomam D Ait namque Psalmisla : Recius est Dominus Deus no-
    euni apparuerit, similes eierimus, quoniam videbintus sler, et non est iniquilas in eo (Psal. xci, 16). Esto
    enmsiciiti est (ibid.). felicilas incorporalis ! Deum, reclus et Ui, ut cxerccas bonum; el non sil iniqui-
    quod mundis cordibus spccialiler promillitur, vi- tas in le, ul devites malum, et Deo similis es. Item
    d«rr eique similes cssc. ail proobeta David : Justus Dominus et justitias di-

    19 XIV. Sec hsec nullatcnus in futuro appre- lexit : (vquitatem vidit vullus ejns (Psal. x, 8). Esto
    henditur similitudo per divinam visionem, nisi quse- justus et tu in te ipso; dilige jusiitiam proximo
    dam piius cjus similiiudo in prsesenli pcr sanctam tuo; sequitaiem videat vulius tuus, nt ad hoc soluni
    exerceatur conversationem. Si summi Patris esiis libi adesse, et proximo studcas prodesse, quatemis
    filii; si iratres Christi, sfudcte ejus similes essc. soli Dco plaeerc appclas", id est ut sic te boni ope-
    Qnomodo namquc vel illius filios, vel luijus vos fra- ris exsecutorem et actionis iusc proximura cupias
    tresgloriamini, sieis similes non estis? solentquip- cssc Imitatorem, ut nullum alium quam solum Deum
    pc, ut ipsi sciiis, bce tres personse, pater vidclicet, laboris tui ct laudatorem desidercs, et remuneraio-
    ei filius atque fratrcs, nonnullam invicem non so- rem. Sic, dum in te ipso exerces sanctitatera, proxi-
    lum jti corpore, scd ct hi moribus simiUtudincra mo autens- imp^tvdis solbcitudinem, Deo quoque re-
    !

    m ^1'V.VI PttiEUOMSTHATENSIS \H)


    ctani oOVrs iatenlloaem : sobrie, juste, pie vivis in A dcbunt (Mutik. v, Si. si vel teuuiter nobis darelur.
    l.oc ittCtilo i7>.'. 11, 12), ut securus de actero, et- etsi noii gustare, odoran: sallem quaui suaws dul-
    •pectei beatam ;pem ct adventum glorUc magni cedo quaiaque dukis sit snaviias in visioneDei!
    llfi; don lic et tibi j.arcus, et|proxioio promptus, Quid citra devotas aninue suffiecre valct, quid ultra
    M Dco fueris devotus. quaerere debet?et quidem essct fortassis aliqua suf-
    XVII. Btt si sollicito agis, Filio Dei, fratri vide- ncienlia, si quid laudabiie sinc ea citra esset. De-
    licet luo, venienti occurris. Sed eonsidcrate post berel nibUomiuus aliquid quani ultra, si quid ul',ra

    hccc, qaoniam ojui veait) Deus et hoaio est, et cuui vel essct, vel esse posset. Nunc vero cum nibil ncn
    IU12 persoua Deus et homo sit, in co quod hoiuo videntibus adsit, nibil videntibus desit, citra impa-
    eet, pro nobis interpellal : in eo vero quod Deus est, tiens non quiescit, uitra, uipote jam pacala, se non
    nos adjuval. lu eo quod homo, diim cx compassione extendit. Quid magis Jesideralur quatu vita? est
    rniseii.fi nostne nobis proxiraus est; nostruat quo- vita animae visio Dei.

    dammodo una nobiscura sentit pcrirulum; in eo II. Credu, ait sanctus David, videre bona Domini
    vcro quod Deus, dum per unionem noslne in eo in lerm tiventium (Psal. xxu 13). Quae putauius
    itssuiiiut;v naturae a nobis non remolus est, eliam bona Domini, nisi ipsum Dominum? neque enim
    eflicax nolns confert remedium : in homine, quod B aliud bona Domini, et aJiud ipse. Quia quod habet
    iniitemur; in Deo qijod desideremus. Cum tamen hoc cst. Quae quidem iu numero piurali expiessa
    nun sil alius, ct alius, de quo loquimnr : sed unus suni, cum
    eum numcrus non eadat, propter uiul»
    in

    idemque meuiaior Dei et bominum, Deus, et homo, lam cjus magniludinem, quam nuUa mensuia con-
    Dominus aoeter Jesus Chrisius (I Tim. n, 5). Sed, stringil et propter magnam mulliludinem, quam
    :

    quia pro oo quod jaiu :nulta dixinms, quem habc- ncc aliquis uumeru includil, asserentc 1'ropheU
    ntua in roauibus, cogimur fmire scrmoaem, non quoniam magnitudinii ejus non at finii [Pud, cmiv,
    possumus ad prjeser.s liis diutitis immorari, quamvis ?) ; et : quia sapienliw ejut non est numerus {Psai.
    adhuc nonnuila occurrant, qurs vidcantur non de- cxlti, 5); ct ; Magv.a mullitudo dulcedinit suae,
    bere praetennitti. Igitur et huic venienli occurritis, quam abscondit limentibut se (Psal. xxx, 20), pai.e-
    si sic per exemphtm currere studetis, quod propo- fecit autera sperantibus i" so F.t bona dicunUur
    nilur in in.o, Ut ad primura conemini perlingcre, magisquam suavia', etdnlcia quaui prcTosa, vel spe-

    20 quod proponitur in summo, ascendentes el dc- ciosa; qua:n congrua vel utilia, aul aliquid in hunc
    scendcntes super Filinm hominis. Et his quidem modmn. Quia si quod est aliud quod piobabiie sit.

    niodis otcurrere debeiis Spcnso vestro venienti, et q in boc vcrbo inslauratur. Credidit ergo Propheta
    Salvatori, Fiiio Dci, eidemque Deo et homini, qui -yiderc bona Domini in terra viventium : ubi idem est
    cum Patre et SpifiUi sanclo Deus est bencdictus in videre quod vivcre. Et quare bic ea non vidit, nisi
    Baseula. Amen. quia in terra morientium est ? Quis hic videat, qui
    nec habet ut vival? Ego, iuquii, vivo et vos vheti*
    SERMO V.
    (Joan. xtv, 29). Frgo futururo est, ut vivamus; ita
    ITEJJ DOHI.NICA I 1N AI'VRSTU D0H1KI.
    perlcclo , ut ct videamus. Yivemus, ait sanclus
    De qumqne generibut visiomtnt*
    Osce, in ionspeclu Domini, el sciemus (Ose. vi, o).
    St.vopsis ssanoiws. —
    1. In vi^ione Dei omnis boni
    Ecce Sed ulraque
    sitietas. —
    2. Ubi bona Domiiit, el terr;e viven-
    vita, eccc ct visio. in fuiuro, noa.

    tiuin. —
    3. In pr^senli, nec vere vivimus, nec vi-
    aulem in praescnli cst.

    demus quod <jeni'im in statu bealtiudhiis conse- III. Omnes morimur, ait muKcr quaedam, et quasi
    —
    quemur. 4. AUler a mundis, aliter ah immundis aquce delabimur in terram quce non revertunlnr {11
    cordc Deus hic videtur. 5. Qu.iliter visionem in- — Aqnarum terram lapsus hominis
    telectus, qualiter comitetur affectus.
    r» G. Fru- — Rcg. xiv, 14). in

    ctuosa visio, quam sanctitas meretur; quod in nunquam permanens status. Qui cnim quodam
    est
    typo cxpressii 2acob. —
    7. Deus visus a Hoyse in mouo ncc haliet essentiam, quomodo habet vinio-
    rubo quid poric.,dorit.-8. Mortuo Ozia rege, vi-
    y cum Jialura!ilcr videre p ra.cedai esse? de qui-
    dct Is;>.ias Dominum, el m?rrtoriae visioms toudi- .- •

    tiones probantur.— 9. Quinque genera visionum, bm a(I uls quod non reverluntur.
    a P crte oicitnr,
    ,

    quaruni postrcina sol est iutura palrin\ 10. — A Inde crgo morimur, quia quasi aim% dilabimur in
    visionibus singula cavenda nebttia. II. Prima — terram, quae uon revcrtunlur. Quia recordatus est y
    est creaturarum contemplatio, et qtta ejus ne-
    bula —
    ^12. Sectinda, pcr visiialioncs divinas, vei
    ait Prophcta, quia caro sunt : sphitus vadens, el non
    imagincs. Ejus ncbula. —
    io. Tertia esl lidei. Ejus redicns (Psal. lxxvii, 39). Merito sanetus patiiarcha
    nebula. —
    14. Quarta, per spiritalem unctionem, habi.tal ad puteum cujus nomen Videutis el viventis
    ac multiplircm operationem. 15. Nebula ca- — immorelur
    venda segnioruui aOcctuum. i6\ Discretionis — (Gen. xvii, i i), ut inlcrim perfecius

    necessitas. apud intiuium profunduni bujus, de qua loquimur


    Aspicicris o longe , ccce video Dei potenliam ve- visionis vitalis, el vite videulis : ad instar aquilae

    nienletn ; et nebulam totam teuram legentem. Quam ad praeceptuni Domiui eievato, qua; ponit in arduis
    felices sunt, (|ui cor ubique s*vndu:u circumfcrunt indum suum (Job xxxix, 27). Deo quoque in re-
    Felices, inquam , quia veraceni ab ipsa vcritale gno similem esse, nonne raagiuc, ut in sermone
    promissionem acceperunt, quod Deumvisuri sunt pnecedenti jam diximus,_ felicitatis est? et videre
    Beali, inquit, mundo corde, qucniam ipsi Deum vi- eum, similem ei esse est. 21 Simile^ ait, Mi eri~
    m 5ERM0NES. ~ IN ADYENTU DOMINI. 122

    mus, quor.iatn videbimits eum ticuli esl (/ Joan. m, A visionon intellecta soIummodG sonimatore» ; isto*
    2); haec itaque causa quia ei similes erimus, quo- autem intelligentia prophetas fecit. Haec autem di-
    ni&ra videbimus eum sicuti est. Ncnne Deus iux, in- vinae Visitationis visio licet reprobis nonnunquani
    commuiabilitas et aeternitas est? videndo autem lu- sine ir.telleclu ; eleciis vero muiio cum inieliectu
    cem eriuaiis et nos hieidi, videndo autem incommu- datur. Sed tunc fructuose coaferlurj cura eam pns-
    tabilitatem, et nos effieiemur ineomHiutabiles ; vi- cedens sanctitas mereiur.
    demlo afteroura, erimus et nos perennes. Et ita sen- VI. Vidil enim quamdani scalam Jacob (Gen.
    liendum est etiara de aliis, qua: in hunc raoduni sunt. xxvsii, li) : &ed prius, ut iegitis, deterra sua ex-
    Hoe auiern maximum et pretiosissimum, duicissi- ivit: post solis occasum ad quemdam iocura venit,
    innm ei suavsssimum Dcum videlieet videre, qucm de jaceniibus iapidibus uimm luiit, capiti suppo-
    qui immdc corde sunt, habeni ia promissione. suit, etin eudernioco obdormivil. Siraili modo et tu

    IV. Est alia quoque visio, qua etiam m praesenti exi de terra tua,in qua vitiis ei peccatis nutritus
    videtur Deus, lieetnon in se ipso, etsi qui vide- es : cadente fervore lentationis, quo urebaris, lo-
    tur 7 sit ipse. Et videtur quidem ab illis quos hac cum adi sanclae conversationis dc sanctis multis,
    gratia dignos judicat, quos et ipsos mundos cordc qucs si dinumeras super arenam multipiicabuntur :

    esse oportet. Neque eniin vel baec visio, nisi a D unumde muitis, Sanctum videlicet sanctorum,eiige,

    mundis cordibus apprehendi potest. Haec est quae per imitationem menii luas suppone, et in cos«ver-

    per imagines sive mcnlissivc corporis ostensas ocu- salione eadem, perseveranli quiete, ei quiela per-
    lis, auietiam pcr unclionem (//o«tt.H,27},quae do- severantia plense omnium visibilium moriificationi
    cet de omnibus; fidcii animae conferlur, qua vel intende.Si ila te Dominus dimiserit per viasrecias
    raptim per intellectum ve! securitate certa perfidem ostendet tibi reguum Dei, dans tibi scientiani san-
    videt. Beali, inquit, oculi qui vidcnt qucdvos videiis ctorum, ut pariler et subiimia videas et visa in-
    (Luc. x, 25). Sic enim oculis carnis hominein vide- telligas.

    bant, ut incodem. oculis fidei, Deum, quae per di- VII. Moyses quoquc et ipse visionem vidit {Exod
    icclionem operatur, non omitterent. Sed damnabi- iii, 3) ; in una videlicct eademque re ignem, sed
    lis eos deprimeb?.t caeeitas etiam oculos habcnles, non ustionem visioncm plane, ut ipse confiletur
    :

    qui per diem incurrentes tenebras, et quasi in magnam. Sed legimus quod prius oves pavii,ad in-
    nocte sie paipantesin meridie, iu ipsam hicem im- teriora deseiti minavii, ad montem Dei venit. it?

    pegerunt. De quibus dicitur : Nunc auletn viderunt, et tu innocuas intra te cogttaliones et simplice*
    et oderv.nl {Joav. xv, 24). Viderunt infirmitatcm
    n Butri; cuntemnendo deduccas ad intima
    visibilia :

    quam irriderent, non vfelulem quam honorarent : secreii per puriiatcm defsecatae mentis, quanium
    impii namque erant. Et tollaiur impius, ait Scriptura, tibi divinitus datur ; volatu boni desiderii, ad ipsani
    ue videat ytoriamDei (hai. xxxv, 5). Viderunt na- altitudiuem Dei. Tunc dignus eris ignem videre in
    turae assumptae igiiominiam,non gratiam assumcntis, rubo ardentem, sed rubum non comburenlein: ut
    Denique viderunt eum, in quo non erat eis aspe- scias quia in una eademque Christi persona, nec
    etus; et quasi abjectus vultus ejus, ct despeclus. naluram superiorein inferioris assumptio %% im-
    linde nec reputatus est ab eis. Non autcm vidc- minuit, nec inferiorem giorificaiio superioris con-
    runt, in quo intuitus est eum sancius David, spe- sumpsit. Quod ita sit crede ; sed cur, vel coin-
    ciosum forma pra; fitiis hominum (Psal. xliv, 3) modo ita sit, omnino discutere non praesume. Ne,
    multo minus autem in quo desiderant eum angeii si dixeris curn Moyse Vadam, et videbo visionem
    :

    prospicere (/ Pelr. i, 12). hanc magnam, quqre non comburatur rubus (ibid. );

    V. Haec autem visio fidei,qua Dens cernitur absens vfdens Dominus quod pergis ad videndum, dical
    et praesens. Praesens quidem per fidem, absens au- libi : ne appropies huc : ne scrutator majcstalis op-
    tem per speciem. Cum [al. ctim autem, vel qukicm] primaris a gloria,
    per visitationem aliquant honoratur, etper unctio-
    U VIH. De Isaia legimus, quia vidit Dominum se-
    nem interuam dulcoratur : plena mmiruin et per- dentem super solium excelsuni et elevstum sed ;

    fecta ciaritate potitur : ita duntaxat si et visionem iiocnon nisi post [al. prius] mortem Ozise regis.
    rectus intellectus, e» unctioncm discretus comiie- Sic enim legitis lnav.no quomorluus estresQzias
    :

    tur affeclus. Qtiia hunc, cui haec visio indulgetur, vidil Dominum sedenlem super solium excelsum et

    el visitatio excital ad admiratiouem, et unclio in~ etevaium (ha. vj, \). Moriatur in te pra;sumptio
    flamrnat ad affectioncm. Et unctioquidem nunquam superbise, morialur cl lepra luxuriae, et est morluus
    sine aSTectu est : est autem quam soepe visitatio praesumptuGsus rex, et leprosus. Tunc mundtis
    sine intcllectu : inungere namque afliccrc est, non carne et humilis, in mcnte intucri merebcris Domi-
    item visitare cst illuminare, sicul nec idem, quae num praesentem intelligcntiac creaturae rationalis et
    videatur rem ostendere, et quo videatur, oculum angelic.ea casu custodilae, et humanae pcr miseri-
    praebere. Visitalus est quondam per somnium Pha- cordiam Redemptoris a lapsu ereclae. Igitur nec in
    rao , visitatus est et Nabuchodonosor. Sed quod in terra sua scalam vidit Jacob, nec in ^gypto Moy-
    visilationibus, illis utrisqueregibus somnitiin : hoc ses ignem rubo ardentem, sed non combttren-
    in
    sanctis Joseph etDanieli prophetia fui». Hlis enim tem ; nec Isaias Dominum sedeniem snper solium
    liJ ADAMI PU/EMOXSTR.VTENSIS 124

    exoelsu.net elevaUuo, nisi mortuo rege Ozia. Visio- A pia curiosilaleyerscrutaris : summis cceli tis-
    si :i

    nem iiaiiue diviasB manifestationis sanuitas pro- que ad ima torne ; si a supremo oinnivim crealii-
    inerealur [al. pionieretur] , ut sit : inlelleclus as- rarum cardinc neque ad inferiorem earvra, ut Ha
    sequatur. nl fuctuosa sit : fules regat, ne temcraria dixerim, basim, in contemplationc mentifl tua:

    sit; unclio dulcoret, ut sapida sit. Quia et in fu- oculum perducis . si qu;esi)ltiminodo sunl [al. si non
    turo visio faciei ad faciem providebit, ul unaquae- sulummodo quae sunt], si quae sunl <-.t. vivunt, sentinnt

    que liarum visionum renumerata sit. ct discernuiit, mumio ucviloperspbis. et tantornm ac


    IX. Est auhuc quacdam visio, quae in ordine dc- talium Deum conditorem.dispositorem ac provisoiem
    Let esse prima, quyel in coinmune OWnibus pro- admiraris nonne Dei ad : te potentia veuil quae in ope-
    ponitur : inspectio videlicet visibilium creaturarura. ribusejus visibilibus tam avimirandis.super invisibili
    In promptu namque omni ut f *nti [al. omninm uten- ejus potentia obslupescis? Sed cave in hac considera-
    tium] ratione est, invisibilia Dei per ea, qux facta tione ^3 tlia . nelsulam, quae tolam solet tegcro
    >unt, intellecta conspieere (Rom. i, 20); sed absque '.iram. Etenim animaiis homo nuilatenus perci-
    praecedentibus, quas breviter attigimua, visionibua, piens quae Dei sunt, quia siuilitia esl illi, el non
    lucc omnim. infructuosa est, En quinquepartitam potest intelligere (/ Cor. n, ii), c«mtinuo lamc:i
    vobis proposuimus visioncm. Inlelligile mysterium, B prae oculis habcns, qnae condita sunl Intuetur qtti-

    inagisautem sentite fructum Prim3 est in creatu- dem opera Dci, sed oculo carnis voluptuoso, non
    rarum inspectione; secunda in myslica visitatjone ;
    aspectu mentis coniemplalivo. 1'tens superbe et li-

    tcrtia in fidci cognitionc quarta, in inlern? unctm- bidinose crealuris a I injuriam Crcatoris, ac proindo
    i;e; quinta, in ipaius Dei, sicuti est, visione. Et ad ctimiilum propriae damnalionis. Nonne ii\ isto

    prima quidem ad eoguitionem invilat. secunda cla- terram nebula tegit, duni in co ex tolo voluptuosac
    tilicat, tertia gubermst, quarta inflammat, quinta sensuaf talis levilas, et interius menlem per appc-
    plene beatificat. Primx quatuor, quasi quaedam in litum illicilum obscurat, el cxterius carnem per
    prresentis vitae no:te, lucentes steliae sunl, nam opiis ncfaritim focdat? Quod citm ita sit, conside-
    qmnla sine ullo defectu aclerno lumine fulgens fu- rate, quoniam ubi justus in admiralioncm divinam
    lurae patrice sol est. Quis enim ibi Dei invistbilia erigilur; ibi lmoius ia libidinem propriam prosler-
    per ea quee facta stint, inlellecta conspicere opus pitur; et ubi Dei ad illum potcntia venit, ibi in istc

    babebit, ubi quae modo invisibtlia sunt, visibilia tolam terram nebula legit. Dttm et ipso invisibilia

    rrunt? Quis ibi pcr soinnia, seu visiones noclurnas, Dei per ea qtue facta sunt, intellecta conspiciens
    Deuni opus babebit videre, per speculum in aeni- (Rom. 1, 20), sempiternam quoque eius virluLcm et
    gmale, ubi omnes facie ad faciutn videbimusif divinitalem vencrando et laudando admiratur; et
    (4 Cor ini,i2.) Quisibi ambulabit pcrfidem. ubi iste, qiuc quidem facta sunt conspiciens, sed soluni

    omnes cernunt per speeb-.m? sed nec spiritus lunc, in eis cupidilalis propriac expletm-nttim quaerens,
    ^icut nunc, habebimus unclionem, qutm ibi tcne- sive in cis incnlis elalionem sivc carnis corru-
    l.imus, et non dimittemus, qiubus ita se aeterna ptionem adimplere conatur.
    ilia infundelcharitas, ut nulla nos ab eain aeternum XII. Post hrec aspice a longc in sccundo senere
    divertat satietas. conlemplationis, quod brevius superius perstrinxi-
    X. Sed cum stellae sint. monco, ut omnie qua; mus, et vidc Dei potentiam venientem, Quod nimi-
    cas in aliqtio obscurare potesl diligenter nebtila ca- rum facis, dum ca quac ad tc sunt, sive occulte pcr
    veatur. Abigalnr soliicite a lumine primae sU:llae divinas visilationes, sive aperte p» aliquas rerum
    nebula, quae cst levilas voluptuosae sensuaiitalis. A imagines sane intelligis, et recie inlerprctaris, ut

    lnminp secandae, nebula, qtiae esl seduciio diabo- Dci cl in eis potenliam admireris. .Nmmo Dei ad
    liti phantasmatis. A lumine tcrlia;, nebula, quae Jacob per scalam potentia venit, quam vidit, qui
    cst pracsumplio temerariae perscrulalionis. A lu- pavens ait : Yerc Dominut est in loco Ulij. el cao
    111 inc quartse, nebula, quac est nimietas deccplricis q nescicbam? Quam terribUU e.it locm iste! non ett

    indiscretionis. quo
    Hoccst quadfipartitum lutnen in aliud nisi domus Dei el porta coclx (Gen. xxvni, 1"V
    vfdebtmui et nebulam non quidem aliquam partem Noane ad patrcm, et lratres Joscpb in somniis, quu:
    tfrrae, sed in miiitis tolam terram tegentem. Po- cl ipse vidit, Dei potentia venit, cum a (fatribtis

    tentia Deilux esl. Et in luce bac quadriparlita vi- dicilur : Nunquid re.v noster crit, el subjiciemnr di~
    dcmus lucem potentiae, diem leneljras vero ne- ; lioni Itue? (Gen. xxxvil, 8.) Et a palre : Quid sibi

    bvilae, noctcm.Tu crgo.qui puritali contcmplationis vult lioc somnium qvod vidisli? nuuquid cgo ct maler
    in menie insistis, aspiciens a longe. vide Dei polen- lua, el fratres lui adorabintus te super tcrram ?

    tiam venienlera. Aspice, ei vide. Iloc cst, contcm- (Ibtd., 10.) Nonne ad eumdera Joseph in somniis
    plarecl intcllige. Sed aspice a longe, contcmplarc Pltaraonis Dei potentia venit (Gen. xli, 1), qui,

    profunde. A longenamque sunt.qua1 protunda, quae quod Deus potentcr posbnodura ucluras fuil, in

    intima sunt. Nonne a longe esse videntur, quae in eis.lem somniorum viskmibus plene intellesil? Quid
    9
    exordio mundi fuerunt, et quae in finc muniiierunt ; de Danicle. dicemus Nonne <jt ipse regis somnia
    iila jam facla, haec^ero facienda ? audiens, iu 3 lalua ex diversis melallis compacta
    XI Ilaqiie. si opcra Dei admiranda, ct stupenda, (Jhn. 11, *5); :n lapide de monlc sine manibus ex*
    123 SERMOXES. — IN ADVENTU DOMINI. »26

    ciso ; in arbore qir.c universam terram impievit, A reri hiimifiter noluerunt, justo Dei judicio capcal-,
    Dei polenliam venientem vidit, dum potenti;e ejus in lenebras crroris corruerur.t.
    opera postca polenter adimplendu, in eisdcm som- XIV. Vidcndum posl haec quia unctio, quic dicct
    niis aspexit? Ipse quoque apostolorum princeps dc umnibus, dat nobis potissimuiu viderc Dei po~
    vidit nova,audivit facienda, dixit vera , et inhisom- tenliam venientem. Paracletus namque spirilus

    nibus Dei potenliam vidit; el de^cendens vas quod- sanctus, quem initllt Pater m nomine tilii, ip^e nos
    dam, velut Hnteum magnurn qitatuor initiis snb- docet, el suggerit nobis, quiecunque idem I iltus

    mitti de ccelo in terram, in qno omnia reptilia, dicit noLis (Joan. xiv, 26). Ipse uos docet onuiem
    et quadrnpedia continebantnr. Qui invitatus ma- veritalem ; ipse eliani quaj venlura sunt annunliat

    ctare et muiiducare, sed renuens, commune et Jiobis. Ipse nos non modo ad cognilionem illuminat,
    immundum eatenus se non comedisse asserens, au- sed ad aflceuonern inflammat. El variis quidem
    divit : Quod fte&t mundavit, tu ne commune dixeris modis varios iu nobis alfectus format. Mmio cnini

    (\ct. x, 15). Scicns vero postmodum iila terrem peccata, quie jam commisimus, mcnlis noslrse ocu-

    animalia, Cornclium loquor, et ejus neeessarios lis opponit et ad pcenitenfnm pectora nostra exa-
    amieos. intfa v;is fidei admittenda, visionem quam tans, dolore nos maximo ferit. Modo nobis quanlam
    Y.dh, spirilu discernens, aiebat : In veritale comperi B ct in carne, el in mente ir.lirir.itatem circumfcri-
    'uia non est perscnarum acceptor Deus. Sed in ohini mris, dcmonslrat, et omnem in nobis superbiain
    ijente qni limci Deum, el opcratui justiiiam, acccputs pcrimens, in suo nos conspectu humiliat; aliquando
    est illi [ibid., 54). Et infra : Milii osiendit Deu.s, vero, quam nullius momenli sniit omnia tcmpcraha
    nemiuem communcm aut imntundum dkere hominem ostendit, el nnte mcnlis nostrae oculos univcrsa qu;')
    (ibid., 28). S;:d hic necesse est prudens quisquc hic volvuntur vilipcndens, in eorum ncs coulempluin
    coHidle vigilet, quia htc maxime se solet Satanas virilitcr Nonnnnquam quam
    eiig.t. sit tcrribilis

    transiigurarc m angelum fucis, ne forte ncbnln lota Dominus super filios bominum nos ertniit, ct oc-
    ejus tcrra tegatur, ct vidcre se Dei potenttam ve- culta ejus judicia valde forntidanla asserens (Psal.
    nicntein arbitrelur. Multi enim diaboiici plian- lxv, 5), timore nos validissimo conculit PlcrutU-
    tasmalis seduclione illusi sunt, et bonoran se divi •
    que hoiribiles inferni poenas consideralioms nostrx
    na Visitatione scstimaverunt, sicque totam earurri oculis rtpraesental, et earum immanilalem modis
    tcrram nebula texil, quia mentem eorum erroris divcrsis et horridis in mente transcriliens, crucialu
    phantastici caligo obscuravit. Propter quod, charis- nos vehementissimo dcterrel. Ijtsa eliara fcsta su-

    simi, nolite fallaciis inte.ndere somniorum, ne sedu- pernx pairiie, ipsa gaudia internae.clarilatis nostrrs
    eamini : Multos euim, ul Scriptura ait, errare [ece- aliquando mcnlibus per aspirationem sui amoris
    runt sommw, et illusiones vancc, ei cxciderunt spe- imprimit, et quam sit eorum et felicitas oeterna. et

    ranies in illis (Eecti. x\xiv, 7). Et iterum alia selernitas feiix, leclissimis in cordc schematibr.s
    Sarptura dicit : Non augurabimini, nprfue ffbserva- depingens, iu eomm nos appctitnm atquedesideriuin
    biti.i somnia (ievit. xix, 20). El vos ne vice clarila- vehementer accendit. Noniiunquam etiam ad per
    tis polcnluc Dci, nbscuritatcm suscipiatis ncbuke. fectionis culmen tolis desidcriis ascendere per pfana
    XIII. Sed et o:u!is fidei solet quani maxime Dei conversationem, et ad intuenda sanctoriim priece-
    potenlia vcnier.s vidcri. Quis enim alius est oculus, dentium exempla nos excitat, ut .lercnnam de pro-
    quo filins per moi tem videtur ignominiosain de- fundo non solum funes. sed et panni vcteres extra-
    scfendere [al. in foveam descendere] ; ascendereau- hant (J0r.xj.v111, 6) ; et ostenso nobis, ui Ezechieli
    tem lilius resurreetionis? Qtio alio quam oculo fidei proecipitur, templo metientes fabricam (Ezech. xlv,
    sub specie panis et vini veritas corporis et sangui- 10), confundamur cl eruljcscamus ex omnibus qua»
    nis Cliristi vidctuf?similiter e! in aliis sacramentis, fecimus.
    dum aliud est ipsum velamen, quod exlerius ccv> XV. Nonne omnibus Dci potentiam vcni«n
    in iiis

    nitur, aliud vero ipsa rei veritas, qu» essc inihi [) tem videlis? sed neccsse esl ul et hic nebulam lcr-
    credilur, procul dubio Dei cst potenlia, '[u.x: ibi ram tcgenlcm, indiscretionem animam seducentem,
    *eiiiehs videtur. Sed ct liic nlhitomirius oportet, caveatis. Quamplures cnim multoties vidiraus in
    ut tencbrosi hostis caliginosa claritas, qu.c vera nc- his quos nunc breviter attigimus, affectibns gravi-
    bula est, exploretur, explorata deprehcndatur, de- ter fuisse deceptos et quia discrelionis mcdium
    prcbensa 24 devitetur, ne prjesumentes plus sa- ignorabant, claudicanles a semilis suis, quod vir-
    pcre quam oportet sapere. Quae sola atlingi pos- lutem esse putaverunl grave postmodum peecalutn
    sunt fide bumana concmur discutere ratione. Si fuisse deprehenderunt, el in quo se putabant ad
    enim bestia teiigerit monlem, lapidari in Exoelo ascensum posse pertingere sanclitatis, in eo vcrsa

    jubetur (Exod, xix, 12); ct quod de sacrosanctis vice, in magnam praecipitati sunt ruinam piavitalis.

    agni carmbus cdere non suflicimus, igni praecipi- Sicquc dum videre se Dei polentiam venientem ar-
    mur reservarc (Exod. xu, 10). Quod alitcr agcrites bitrati snnl, nelmla totaraeoFum tcrram leclam vel
    nonnulii, dum majestatcm polentiac Dei nimis irrc- scro ingemuerunt, doienles per viara ambutjsse,
    verenter perscrutali sunt, oppressi a gloria nebuioe qua? recta eis visa est sed ejus ducimt novissima
    ,

    in tcnebras iri uerunt, quia dum arcana lidei reve- ad moit.cm (t*rpy. mv, 12j. Clare igitur ex veibis
    :
    :

    127 AD.VMI PRiOONSTIUTENSlS m


    iatis anparet quae iit omni cui ialendimua negotio A bilium inspcttionem medilari. IIoc atitcrn gcnus
    spiriluali, sic virlules exeroerc debeamus, quatenus, speciilaiionis qtsusi priraus ad conlemplationem
    quas cis contraria suut vitia, lolis dcvilare viribus asccnderc volentibus gradus est. Quo lamen soli

    uudeaums, .!•', vi iik .utc pcr ilcr virtutum incedi- indigent lerrigenae, qui in boc, de tcrra geniti iion
    iiius, ;ib co declinantes, u» vilioruni feveam pro- incongrue dicuntur, co quod nulla nisi sola Dei
    luanius. visibilia conspicantur. Non autem co indigenl cm-
    XVI. El idcirco, sive in creaiurarum inspectione, licoke, qui Dcum facie ad faciem inluentur (/ f.or.
    seu in divina vbutalione ; vel in fidei crcduiitate, xiu , 12; Scd eanthi terrigenae obviam, et dicanl
    aut in iuterna eliam unctionc aliquid nobis sugge- Nuntia nobis si lu es ipsc (Psal. lxxix, 1), quia
    ratur, quamvis probabilc videatur, sollicila tame:» rudiri quam maxime indigent inspeclores isti ut
    primum a nobls perscrutatione disculiatur, et sciant quomodo puritas defiecatse consideraUonii
    lunc deaium diSigenter discussa admiitatur. Dnde crigit in admirationem. Quia vero foedilas vohr-
    ci post !;ll.: [ «/. postorius hoc ] commonendo pluosae scnsualitatis profluit in lihidinem, cavcant
    Jicimus (846) Quique tcrrigena' et filii homiimm,
    : ne putantes suscipere rcgcm Israel, regem susei-
    simul in unum dives et pauper (Psal. xLvm, 5), piant Bahylonis : dum volenles ad divinam in pura
    ite obviam ei, subjungimus et orando hoc modo :
    " visionc perth.gcre laudem, a lono i!!o absiracti,
    Qui rcgis Isruel, intende; qui deducis velut ovem ct ad mahim, perpropriam voluplatcm [al. voluuta-
    Joscph : qui sedcs super cherubim, nuutia nobit lem] illecii (.lac. i, 14), ad viliorum proruant con-
    si lu es ipse (Psal. Lxxiz, 2), Succedit post fusionem, ct omittentes enutriri in eroceis, ample-
    baec vox ista deprceatoria ,
    qua oramus sic :
    ctantur slcrcora {Tliren. iv, 5).

    Excita, Domine, potentiam luam et ceni. ut sakos II. Ad secunduni specuialioais genus fllii iiomi-
    facitt nos, qui regnalurus e.s in populo Isract. Et num spcctant. IIoc !oco fiiics bominum imitaloies
    cum oratio ad duos seqttentes versus pertinezt : in accipimus perfectorum. Sunt enim homincs culpa-
    prinio oraraus, ut nuntiet nobis si ipse est, in se- biles, sunl et fragiles; sunt auiem et rationalcs.
    cundo, ut veniat ad salvandum nos, qui rcgnaturus De primis Aposlolus : Cum, inquit, sil inler vos le-

    est iu populo, per infinita saecula saeculorum. lus et contenlio, nonve homines csiis? (/ Cor. m, 3.)
    Amen. Id esl dum per invidiam invicem zeiatis, dum per
    25 sermo vr. iram invicera offenditis , jure vos culpandos esse
    ITEM DOMIKiCA I IN AJ>v£3TU POUINI. monstratis. De secundis Psabnista : Scian.l, inquit.

    Dt cautela quie in spiritualibus visionibus habenda Q gentes, (juoniam homines sunt (P&al. ix, 21). Id est
    est, el dc mysterio advenlus Christi. quam
    inlelligant debilcs et fragiles sunt. De lertiis
    Svnopsis sermoms. — l . Ad primum contempla- idem Psalmisia Homines, inquit, et jumenta sal-
    tionis genus speclant terrigenae. — 2. A<i secun-
    :

    dum , iilii hominum , quorum gradus triplcx. — vabis, Domine (Psal. xxxv. 7). id est non soluin-

    3. Ad lertium, divites. 4. Ad quartum. pau- — summa ratione praedilos, sed humili simpiicitate
    peres. —
    5. Insigne elogium charitatis. 6. Quid — compositos ad spirilualern salutem vocabis. Legiiur
    sit Israel regi, Joseph veiut ovem deduci , et su-
    et de his Job
    per cherubim sedere. 7. Activi el contempla- — in iibro : Respiciet heininet, et diccl

    tivi in schola dilectionis erudiendi. 8. Conve- — Peccavi (Job xxxm, 27). L'l dum alios conlra
    nienter pramoscitur, qui Salvator advenire nun- oblectamcnla peccati raentis ralione pcrsistcre con-
    tratur. —
    9. Quale remcdium hominibus slalim siderat, quoque peccati dominio se encrviter
    ipse
    Dens providerit a lapsu. 10. Hominem pcona —
    inftrmum, culpa fecerat c:ecum. II. Salvator — subjacuisse ingemiscat. Taies autem hominuni filii,
    inox subvenit, qui tantum in fine pervenit. — perfeclorum videlicet imitalores, quos sua Dominus
    12. Adventus ejus in diclis ct faclis propheta- visitatione judicat non indignos, eani cl ipsi obviam
    rum , diversisqne sacramcniis. 13. Imperfe- — ei el dicant : Nuniia nobis si tu es ipse. Ne ipsi
    clior notitia Redemptoris in iegc naturae, quam
    scripta, aut prophetaruni. -- 14. Ttium tempo- quodammodo seducti, illusionem diabolici phaiita**
    rum apla cpigrapae. 15. Deus amabtlis in — B matis honorem aestiment divinae visitationis.
    sanctis, suavis in electis, in seipso inrcmprehen-
    antera abumiantes in fide vocamus.
    sibi!is. —
    16. V.i prophetae noverunt mysteria re-
    III. Divites

    demptionis. —
    i7. Per lignam victus," et victor Diviles namque iu fide elegil Dominus, et lurrcdes
    homo. regni, quod repromisit Deus ditigenlibus se (Jac. II,

    I. Iu pruicedenli sermone , quatuor dixirnus csse 5), qui ct ipsi ncresse babcnt ire obviam ei et di-

    fencra speculalionum : quorum nrimum ctealiira- cerc : Nuntia nobis. Ut per rcclam eis ire reguiam
    rum est inspectio, secundum, divina visitatio; ter- donct, ne qui simpliccm lenendo iidcm, ia summo
    tium, fidei (Ognilio; quartum inlerna unctio. Et , valcnt sUtrc credulitatis, temcre pcrscrutando, in
    bi quatuor sunt qiti admonentur, ut eanl veniei ti blasphemiam incidant erroris.
    obviam (247). Terrigcnw fdii kominum, dniles , ,
    IV. Patipercs humiles sunt. Hi s'int, quibus
    (iaupercs (Psal. xLvui, 5). Ad priraum speculalionis lubenlcr Spiritus i!le verilalis gratiam suae un-
    genus terrigenae jiertinere videniur, quorum pro- clionis inftuulit , ut ralles abundent fi umenlo
    priur^ est invi&ibilium Dei cognilioncm per visi- : Isai. lxiv, ii) ct mansuclis, ul Salomon ait, det

    (246) In Officio ecclcw.islico. (247) Ex t Rcsp. primi noctt Dom.I Adventus.


    , , ;
    ,

    120 SEttMONES. - 1N ADVENTU DOMINl, 130

    graliam (Prov. ui, 34); Super quem enim requiescet A pter dulcedinem Dei, vd siibtracla eontemplatioite,

    spiritiu Domitii, nisi suuer humikm et quietum et insislerc actioni, prcpter necessitatem proxitni.

    trementem verba ejus? (Isai. lxvi, 1.) Sed et isti VH. Qui ergo regis Israel,iniende, id est, dispo-

    nihilominus non omittant \te obviam ei et dicere nis contemplativos, ne aberrent : Qui deducis velut

    ut nuntiet eis. Quatenus discretione splrituum or- ovem Josepli, id est de actione in aclionem pro-
    nati, evidenter depreliendant quid ilkid sit, quod vebis simplices, activos, ne lepescant. Qui sedes

    spiritus %Q ille voritalis infundit ad salvationem : super ckerubim, id est lam activos quam.' contem-

    quid item, quod spirilus ilie seductorius suggerit piativos in scboia dileclionis erudis, ne vel isti te-

    ad deteptionem. Sed ad agnoscenda arcana bsec, mcre scrutando in errorem, vel illi desidiosc ne-

    et occulta , non golum quaerendoj, sed et orando gligendo incidant in tcporcm. Nuntia nobis, si tu
    pertingemus. El saepe pius invenit pulsalor qnod es ipse, ut lumine clantatis clariflcali agnoscamus
    lemerarius non meretur perscrulator. Et ideo qualiter conlemplari, qualiter etiam debeamus ope-
    non solum debemus oi ire obviam, sed ia hanc rari. Et ardore item ejnsdem claritatis in/lammati,
    etiam vocem prorumpere, et dicere Qui (248) : sciaraus quomodo le, et aflectare debeamus per de-
    reyis Israei, inlende; qui deducis velul oveni Jo~ siderium amoris, et promereri qucamus per exer-
    seph; qui sedes super chcrubim, nvntia nobis, si tu
    B cilium laboris. Quae vero DOStbac in subsequenti
    es ipse (Psai. lxxj.x, 2). versu dicuntur : Manifestare (249) coram Ephraim,
    V. Scitis, fralres, quia omnium virtutum prima- Benjamin el Manasse, plenani omnium visibilium

    lum charitas tenet. Si enim charitas parcit, re- designat obiivionem; quae non nisi per solam per»

    missa pietas non est; et si charitas corrigit, distri- feclam acquiritur dilectionem. Igitur, postquam
    ctio rigida non cst. Si ipsa erigente m contem- eundo ei obviam , de seipso percunctati sumus
    platione sublimaris,non errabis, quia mente cx- postquam orando an ipse sit , ut nobis nuniiet
    cedis Dco (// Cor. xv, 13). Si ipsa moderante ad deprecati sumus, cerli jam de ipso effecti, ul ad

    aclionera descendis, non praecipitabcris, quia so- salvandum nos veniat, oremus et dicatnus : Exci-
    brius es nobis. Ihec namque , de qua loquimur, ta, Dotnine, polentiam iuam, et vcni, ul sahos facia:
    charitas , scala est, cujus inferior pars terram nos.

    suramitas vero tangit ccelum, Qua; et ipsum Do- VIII- Nonne hunc tenuit ordinetn sacctos Josae,
    niinum sibi geritinnixum (Gen. xxvim, 12, et seq.), qui videns angelum reqnislvit dicens : ISoster es

    qui paratus est remunerare non solum asceiidentes. an adversariorum ? (Josue v, i3 et seqq.) Qui posl-
    sed etiam descendentes. si tamen hoc solum cura- q quain agnovit quis csset ad obed'endum prom- ,

    lum ftterit, ut super Filium hominis ascendant et ptum se et paratum exhibait. Quid, inquit, Do-
    descendant (Joan. i , 51). Igitur per Israel visio miv.us loquitur ad servum suum? Ipse quoque apo-
    accipitur divinae contemplationis, per Joscph au- stolorum primns venire ad Dominum supra mare
    gmcntum bonae actionis, per cherubim pcrfeclio di- voluil; sed pritts.an ipse esset, emdiri optav.it :Do-
    Icclionis, quia cberubim plenitudo scienlia; dicitur. tnine, inquit, si iu es,jube me venire ud te super aquas
    Et, atteslanle Patilo, pleniludo legis est dileclh (Maith. xiv, 28). Potentiam snam excitat, cnm nos
    (Jiom. xim, 10), Sed Israel regitur, quia in conlem- salvare decernit, quia si decrcvit saivare nos, con-
    platione maxime, ne aberremus, gubernari a Do- linuo libcrabimur. Venil, cum gratiam nobis salulis
    mino indigemus. Mulli enim vtsione divinse con- impendit. Salvat vero* cum salutis perseverantiam
    templationis itluminati sunt, sed quia Dcum in hac tribuens, ipsum plene ac perfecte in nobis morbum
    visionc peccatis suis exigentibtis, duclorem et dis- captivitalis evacuat.

    positovem non habuerunt , luminis ,


    qttod super IX. Est adhuc in verbis istis sensus alius, rni-
    scemicabat, et cui temerarie, utpote sine duce [ai. nus quidem subtilis, sed magis communis, fjuem
    ductore] intendebant, immensilale reverberati, in breviier jam percurremus, quia debitum exposcit
    tenebras caliginosi erroris devoiuti sunt. Joseph D sermonis hujus prolixilas linem. Scitis quia ver-
    vehit ovis deduciiur, quia vadit de virtute in vir- sutia diabolica prolapso bomine «n culpam. ac per
    lutem, simplex, active, velut ovis de pascuis ad boc depresso ct in pcenam, idem hostis versi-
    pascua. Ul quasi lot pascuis ovis pinguescat, quod pellis ,
    qui eum primitus fraudulenter ,
    postmo-
    sanclis actionibus egregius operalor insistere non dum violentcr tenuil, ut ei non sufficeret, quod
    cessat. Sed quia qualiter vel contemplando viri slantem prostraverat, nis: tyrannidis suae dominium
    snncli excedere Dco. vel bene operando sobrii esse 27 exerceret et in prostratum. Itaquetam misera-
    dcbeant , nobis matris charilatis disponere est biliter seducttis , tamqtte graviter culpse simul ac
    postquam [al. et idco postquani] rcgit Israel, post- poenae vinculis ligatus, nisi ei, qui solus potuit, gra-
    quam deducit Joseph, etiam sedera Dominus super tuita siia gratia succurreret : seterna? damnationia
    chertibim perhibelur. Ut in quic-le geminx charila- jiigum nullatenus cvadere posset. Providens ergo
    tis plcne addiscant, vel quando omissa, ad tem- Deus gratiam salvationis ejus, providit et modum
    ptis, actione vacare debeant conlcmplalioni pro- ejusdem redemptionis. Salvationera videlicet homi-

    (243) Ex Officio eccles. Dom. priraa? Advcntus. (249) Ex officio ccclcs. ubi sup.
    .

    tM ADAMl PR.-EMONSTRATENSIS 132


    m,s |«ijcfnuens in houuue Chritlo quatenus juxta id A ipsum prcevcnicnlibus et adventam cjusnitindc nun-
    quod ApnstnlllS ait : Sicul per ttnum Itominem mors, liantibus, et ipsc quodammodo venit. Nonne iu Apo-
    fvr Iwmincit MMl el resurrectin mortuoruni (J Coi calypsi de Agno legiinus dictum : Agni, qui occisuu
    xv, 21). -\iquc ul nominibus suis nottrum el capti- est, ab vrigine mundi? (Apoc. XIII, 8.) Quomodo
    VttoreM nprimat, ci liberstorem : Sirai in Adum, enim ab originfl mundi occisus
    eoquod ah fuil? pro
    inquit, ontHM morMWtr, ita et in Cltristo omnes vivi- originc iniiudi fiierunt bi, pro quibua in fine mundi
    fic:iuiitr(lbid., 22) Quia vcro stafim poslqnam pec- occisus luit. Ita ct ab origine niuinli quodam modo
    caverat, pocna ab ipsomundi exordio, cl iu corpore venit, quia nullo temporc defuerunt lii pro quibus in
    hoino pcr peenam mortalitatis, et in anima «'grotarc fine iuundi vcuit ;
    quibus ctiam prius profuit advcn-
    cocpil pcr culpain iniquttalis, missus cst confestim tus ejus quam adfuil Qiranqunin nullo modo pro-
    etiain ex tunc medicus ad curandum. Missus, in- dcsscl, nisi aliquando adessct. Eotletn namque ejus
    quain, ct si non in se ipso, in remcdiis tamen suis advcntu in se quiden» adlmc futuro , illi in ipso
    inissus esl, divcrsis videlicet sacramentorum genc- mundi exordio salvali sur.t . quo nos jam, eo pra>
    ribns ad spirilualcm hominis curationem institutis» lerito, in quos fines saetulorum devencruut (ICor.x,
    Qui pcr singulas «laics mundi perlransivit benefa- Il),salvamur Quizet qui prwtbunt ,cl qui scquebanlur
    eiflndo, cl sanando omncs opprcssos a diabolo, quo- ^ eum clamabant : Hosanna (Joan. xu, 13). l't unUS
    niam Dcus crat cum iilo (Act. x, 38), et inlra si- idemque et praccedenlium essct salvalor, qai futurus
    iium salvalricis gratiae collocans, quotquot erant erat, el subsequcntium.
    pracordinati ad vilam scternam (Act. xm, 48). XII. A>,picccrgoa longe et vide Dci potenliam v&
    X. Ad homincm itaque miscrum et miserabilero, nienlcm, id est contemplare profunde el intelli^o
    quflffl et posna debilitatis infirmum, et culpa igno- Patris virtutem Christum Dominum nostrum ad hu*
    raniiae fecflrat csecum, venit potens sapicntia, ctsa- mani gcneris redemptionem in oraculis patriarcha-
    picns potentia Dei, ul ejus el ignoianliam illumina- rum etdiclis prophelarum, in sacramcntis lam leg-.s

    rctsapienSi ei infirmitatem rnboraret potens. Yenit, naturalis, quam scriptae appropiantem. Vide ct nc-
    inquam, ct a principio venit, qui in finc pcrvenit, bulam totam tcrram tegentem, hoslem videlicet il-
    saliens, ut dicit sponsa, iu monlibus patriarcharum. luin caliginosum, diabolum loquor, reprobos, qui rc-
    ct transiliens colles prophctarurn : donec miseratio- lictis coclestibus terrena inordinatc diligendo, et ipsi
    nein induens et veritatem , similis fieret, capreoC lcrra [al. et eaetflra] fiunl per ignorantiam, semper ma-
    binnuloque cervorum. Stans quidem posl parietem gis aemagisobscui antem [al. obscurati], sicut enhn ab
    iiostrum, sub velamine infinuilalis noslne, virtutem ipso mundi cxordio, eo quo superius diximus,
    ....-•
    su;e reclitudinis occulians, respiciens
    1. • tamen pcr
    n»J
    fe
    _,

    modo,
    • 1 . •
    T\ •
    ,

    in electis suis Dci poientia venit ila el in rc-


    *' '* *. «•

    ncstras ciivinorum, quae in homine gcssit operum, el probis totaui 28 lcrram nebula diaboli texit Quia
    prospiciens per cancellos salubrium, quse protulit quemadmodum in viris sanclis evidentcr adventura

    verborum (Cant. u, 8 et scqq.). Quatenus vidcntes Filii Dci agnoscimus, sic et versuti hoslis tenebras
    opcra, quac dcdil ei Pater ut pcrficiat ea quaj et te- in impiis videmus. Aspiciamus ilaque a longe, et

    stimonium perhibenl de eo (Joan. v, 56), dicamus contcinplemur innoccnthm Abcl, obedientiam Noe
    ci : Scimus quia a Deo venisti, magister. Nemo enim bonam verecundiam Scm ct Japhet, UJem Abrabrt',
    potest iuvc signa facere, qucc tu facis, nisi Deus fue- mundiliam Isaac, tolcranliam Jacob, pudieiliam Jo-
    rit cum eo (Joan. 111, 2). Et audienles nibilominus scph, mansuetudinem Moysis, sancliiatem Aaron,
    ^erba ejiiM, quae spiritus el vita sunt, in lianc vocein zclum quem exercuit Phinecs, forlitudinem Josue,
    ct nos prorumpamus: Nunquam sic locu usest liomo, simplicilatem Samuclis, humililatcin David. Admi-
    sicut htr homo (Joan. vn, 46), quia, quem misit remur etiara diversa genera sacramcntorum, qoae
    Dcus, verba Dci ioquitur. ttaque ab eo tempore as- partim sub lege naturali, partim sub scripta lege in-
    serimus euni vcnisse, quo scimus eum subvenisse. stituta sunt. Admircmur niliilominus palriarcharum
    In quoque pervenisse dicimus, quando in ea
    finc D facta, prophelarum dicta ; Jegamus eliam omnki.
    forma vistliilis apparuil, in qua spccialiter operatus qux- scripta m lege Moysi el propbetis, et psalmis
    cst saluleni noslram in mcdio terrae (Psal. lxxui, de Christo. Nec dicere jam polerit quis qwn vidca-
    12). mus potentiam Dei venientem. Aspiciamus eam a
    XI. Quia enim aegrotanli homini in rcmediis sa- longe, et videamus tot nationes sub coelo, ab ipso
    cramenlorum, oblationura ct sacrifirioruui el divcr- mundi exordio tenebrisdiabolicis involutas, sine Deo
    torum mahdatorum atquc piajccptorum tam in fi- in hoc mundo exislcntes, ad simulacra muta ductas,
    guris patriarcbaram quara in dictis prophctarum ct pereuntes, reliclis, imo prorsus ignoratis coclc-
    ab ipsorcgritudinissuae exordio subvcnit, non incon- stibus, et tcrrcna totis affcctibus amplectcntes, et

    jjrue dicimus 'e co, quoniam ex luuc ipse ven :


    t. intueamur ncbulain totam terram tcger.tem.
    Wam.slcut de regc aliquo vulgo solct dici, quod tunc Sed Dei nostri polenlia, quam a longc as-
    XIII.

    venit, quando, pr&venienlibus ejus mililibus, ad- pexciunt venieptem, quo longius fugit, co minus
    ventoa ipsiufl mntfiatur, licel longo foitassis posl nota fuit. namquc naturali nisi paucissi-
    Sub Jege

    tcmporc ipse quoquc \enlurus sil ila ct magnus ftcx mis, quarnam humano generi redemptio exhibcnda
    nostcr Dominus Christus inpatriarchis ct propbetis erat, non patcbat. Sub legc autem agnovit ho.no
    133 SERMONKS. - IN \DVENTU DOMINI. lo-i

    per lc,.;cm peccatum, sed qttia ncminem ad perfc- A quam hominum transcendis, qui aseendens snper

    clum adduxit lex (Jlcbr. vii, C), senticns quia non cherubim, et volans super pcnnas ventorum (Psat.

    eat data. qux posset justilicare, cocpit anxic quxrere ciu, 5), lam sensum beatonun illorum spirituum,
    redemplionem suam. Et cum multi eo tcmpore Sal- quam animarum.
    intellectum fidelium excedis

    vfitorem ad liberandum hominem venturum agno* XV. In qnibus verbis innuitur, quld Deus sit in
    sccrenl qux lamen persona ad hoc negotium salu-
    :
    electis angelis, quid in hominibus sanclis, quidetiam
    tiferurn ventura crat $ive homo videlicct sive , ,
    in seipsu. Quia interno suo regiminc angeios a lapsu
    angelus, non nisi pauci sciebant. Postea vcro tempo- custodiens, et in beafa atque beatificanle 2S su *

    ribus prophetarum multifariam , multisque modis ipsius vioione, semper retincns, in eis est amabilis.

    loquente Deo patribus in propbetis (Uebr.i, 1), Homines, ut quos secundum proposilum vocat san-
    agnita esi a multis, et persona Redeinpioris, et ctos, q;iibus et omnia cooperari facit in hunumprae-
    inodus rederoptionis. Quo videlicet Filius Dci, et in sciens, et prsedestinans cos conformes fieri imagi-
    carne venturus, et in eadem carne pro homine erat nis Fdii sui (Rom. viil, 28) : Qv.os el ctegit in Christo

    moriturus. Qui autem eo lempore hujus juharis lu- tmtemundi eonslituiiouem, ut sint simcliet immacu-
    mine clariiicati sunt, ut lantus ac taiis redemptor lati iv compcctu ejus in charilate (Ephes. i,4) ;
    dum
    fcstinanter advenirel: non modo internis affectibus B eosct per veniam emundat, et per justitiam exor-

    exoptabant, sed crcbris atque d^volis, ul passim le- nat, miro eos el misericordi modo disponens, de
    gitis in libris prophclarum, precibus expetcbant. malis adbona revoeans, debonis ad meliora provc-

    Inde et quidam ail : Utinam disrumpcres cozloselve- hens : in ois duicis est per omnia, el suavis et nnil-

    nires (/sai. lniy, 17). Sponsa quoque in Canticis : tx misericordiae. In seipso autem dum pax ilia ex-
    Quis mihi, inquil, det te fralrem meum sugenlem superalomnem sensuin (Philipp. iv, 7), dum sapien-

    nbera malris mece, ct inveniam te foris? (Canl. vnr, tix ejus non est numerus, dum magnitudinis ejus
    l.) Foris eum invenire voluit ; ut qui mlus in divi- non est fmis, incomprchensibilis et inxslimabiti9
    nitale latuit, in humanitate foris visibilis appareret. est.

    Psalmista quoque, quomodo ct hujns Redempioris XVI. Qui vero prophelarum lemporilus exslilc-
    cxposcit adventum vestrx, ut opmor, diiigentix oc- runt, et persouam Redemploris, modumque ex di-
    oultum non cst. ctis prophclarum evaogelizantium intel!cxerunt,Rc-
    XIV. Il.cc ilaque tria tempora stint, naluralis lc- demplorcm ut vcnirct vctis omnibus precabantur,
    gis, et tempus Scripturx, el leropus p; ophetarum in hanc sibi vocem assumenles, el dicentes : Eacita,
    quibus, dum ad libcrandurn hominemsacramcnta, et Domine, potcntimn tuam, cl veni, ut salvos jacias nos,

    mandata atque prxcepla, et oracula plura Dei po- qui regnalurus es in populo Israel (Psal. lxxix, 5).
    lentia prxmisit, et ipsa quodam modo in eisdem Exeila miserando, veni carnem assumcndo, salva
    temporibus Dei polentia venit. Ad qux profeelo in cruce moriendo. Excita, Dominc, polcitiam luam,
    tempora hi tres sequenles versus pertinere videntur. ut exsultes quasi gigas ad currendam viam (Psal.
    Q:ii enim lempore naturalis legis nalurali cognilione xvin, 6), alacrem te exhibens in opere noslrx re-
    coalenti quasi terrigencc. Qui humaaa erant ratione demplionis, et fortem. Yeni, ut in forma homini»
    prxditi, quasi filii homininn. Qui sensu subtili suble- visibilis appareas, forraam tamen Dei non amittens,
    vtns, ut dives, qui simpiicitale compositus erat, ut sed retinens, et manum
    in ambobus (Joh
    ponens
    paupcr ; ibant ei obviam obscrvando atque exer- utrumque arguens, utpote mediatorunius
    ix, 33), et

    cendo qux tunc inslituta erant sacramcnta , ve- non exislens, ul homo pro homine satisfacias, et
    nientem Dei potentiam susdpicbant. Qui vero sub Deus Deo hominem conjungas, reum reconcilians,
    legeexistenies venlurum Redemptorem prxsciebant, atque offensum placans.
    60d personam ejus ignorantes, an homo, an angelus XVII. El ad exlremum ut nxc ita sinl, morere in
    fulurtis erat , requircl.ant : hanc sibi quodammodo ligno, ut sanguis tuus innocens pcccatum expiel ;

    vocemvindicabanl,ctdicebant : Qui regis Isniel,in- r> 1"od erat commissum in ligno. Quatenus sicut in
    tende, qui deducis velut ovcm Joseph ; qui sedes super Adam omnes morimur, ita et in Christo omnes vi-
    chernbm,nunlia nobis situes ipsc (Psal. lxxix, 2) ; vilicemur (I Cur. xv, 22). Sic sic, Domine, tu qui
    hoc csldicere qui : le nobis perlegem venturumosten- regnaturuses in Israel; sive illo populo, qui tenunc
    dis eiiam per prophetasdic nobis si lu es,qui eentu- absentem per fidem, sive ilio, qui prxsenlem con-
    rus es, an aliumexspeclamus? (Mallh. xi, 3.) Tudic qui lemplatur per speciei>, excita potentiam tuam ex-
    te facie ad faciem vidcntes angelos regis, qui et san- snrgendo, et miserendo Sion ,
    quia tempns mise-
    ctos liomines per quos electorum, quem saJvare in- rendi eius jam venit (Psal. ci, 11). Et veni cxi-
    lendis, quotidie numerum a^auges, de virtute in naniens temetipsum, scrvi formam accipiens, in si-
    virtutein provehis, ul paslor bonus depastu ad pa- militudinem hominum factus, et habilu invenlus ut
    stum ducis oves, ul et ipsi quandoque cuin veris homo (Phitipp n, 7), salvos nos fac : ut te moriente
    Israelitis videanl te Deum deonun in Sion (Psal. pro peccatis nostris. justificati nunc in sanguir.e
    y.xxxm, 8). Qui denique in teipso omnino incom- tuo, salvi simus ab ira per te, qui cum Patre <it

    preucnsibilis exislens scientiam tam angelorum Spiritu, Deus, esbenediclus in sxcula. Amen.
    »33 ADAMl PR.ErfONSTRATENSIS 136

    si:kmo vn. A viso eo, qui pax nostra cst, ul Jefusalcm, quae vi-

    DOlilNU.V II l.N ADViNIl DOMIM. tiopacis dicitur, ex re nomen haberet, de allitudiue


    superbisc ad ima bumititalis, et ad rcgulam ftdei de
    De fide tatutcB Ecclesuv et de vocalitme Synagogtc
    ad ftdem. Toriitudineittcredulitaiis deseendit, loilena fmniope-
    — ris vclamcn, ct ojw-; 'iens se, scicns beatos, quorum
    Stnopris sf.hmonis. i. Cbristus revelavit seEe-
    clesisc ex pmi-bus. —
    2. Fiiritraiur ui Isaac*Cbri- remissje sunt iniquilates, et quomm tecla sunl pec-
    sti et Rebecca Bcctesix lypum gerentibus.
    , 3. — cala (Psat. zj.il, i). TI:tc itaque spiritualis cst illa
    Major Clirisli dilectio in Kcclesiani.quam Synago-
    Rebecca, quae, ex quo vidit Isaac, dcscendit,
    gam. —
    i. Adumbralur inregina Saba, et civilate
    cl pal-

    jnsti, iti est Jerusalem. —


    5. Vineacsinislraacce- lio se opcruil (Cen. \\i\, 60), quia ex quo Christum
    piio Synagogain, acediaiu, hypociisimjnolat. G. — Ecclesia gentibus per fidcm agnovit, humiliavit sc,
    /Equa vinex accepiioS. Scripturam, fidem rectam, legmine boni operis ornavit sc quam taberna-
    Cbristi imilationem desiguat. 7 MonlcsBabylo- — ct
    culum matris sua; inducens, sibi in
    ;
    in

    sponsam assum-
    nis Judrci perfifli, spirilus matigni, boinincs supcr-
    bi. —
    8. Per montes Jerusalemstihlimitas sanctiia- psil. Ut mulii ab Oriente venirenl cl Occidcntc; ct
    li3, doclriHac, conlemplationis signatur. 9. Sla- — recumbercnt cum lidelibus palribus in regno Dei,
    tus Ecclesiacdiversus per colles,val!es, campos ex-
    pressus. —10. Gaudinm Ecclesiaeobgeiitiles adfi-
    cmn ipsi filii regni, pro co quod Sara mortua est,

    dem conversos. —H
    Judacorum reprobalio, ct in-
    .
    •* cjiciantur in lenebras exleriores (Matth. vsn, 11).
    videnlia quanta. —
    i2. Sub ftnem ad Christmn con- III. Qtiam cliam in tantum dilexil ut dolorem,
    vertentur. —
    13. Ad convertendos Jitdwos apostro-
    ;

    pbe. —
    14. Quorum conversio in Scripturis pnefi-
    qui ex mortc matris acciderat, lemperaret. Quantiim-

    gurata. vjs, si dolet Fsaia» lapides cecidisse, haee ei sit con-


    solalio, qtiod quadris lapidibus oediftcat, et pro sy-
    (250) Jenualem, plantabis vineam in monlibut tuis,
    comoris succisis, cedros immutat. Quod tur»c nimi-
    ct extultabit, qniadiet Dominiteniet. Surge,Sion,con-
    verUre ad Deum tuum : gaude et la;tare, Jecob, quia
    rum actum cst, quando Judaeis carnalibus in perfi-

    de medio gentium Satvator tuus teniet. Verba isla


    diam lapsis, stabilcs et perfecti dc genlibus viri, ad
    aedilicationem bujus, de qua loquimur, Jerusalcin
    propbctica, profunda, et gravida sunt, el attentuni
    vocati sunt, ct loco faluorum, qui in Synagoga fue-
    requirunt auditorcm. Et ideo mvocaiuius est beni-
    runl, contemplativi surrexcrunt.
    gnus iile spiritus sapientiac, qtiatenus qui inspiravit,
    ut primitus dicerentur, det et modo, ulrecte intelli- IV. Ibec est illa regina, quae audila fama pacifici

    gantur, tam nobis qui pnedicaluri sumus quam vo- nostri, hoc cnim inlcrprclari dicunt nomen istud,

    bis qui audituri estis. Propbetatur Jcrusalem quod ^uod cst Salomon, de ultimis finibus properarc non
    vincam planlabil in inontibus suis, et quod exsulta- £ omisil ad eum (111 Reg. x, 1); astans nunc aiiox-

    bit pro eo, quod dies Domini veniet. Sion vero ad- tris cjus in vcstitu deauralo circumamicla varietale

    monctur ut surgat el ad Deum suum convcrtatur. (Psnl. xliv, 10) : dttm uni Domino in unius fidci et

    Ad Jaccb autem dicilurut gaudeat et kelelur, necla- baplismalis unitatc ac ornamcuto [at. unilatis orna-
    cetur et Ixliliae susc causa, qnia dc mcdio, inquit, menlo], divcrsi incalideliiim ordines obscquuntur.
    gentium Salvator tuus adveniel. Quae singula ad pcr- lbcc itaqne, Ecclcsia videliccl sancla, sive uxor

    scrutandam magnisacramcnti profunditatcm nos ia- Isaac, sive rcgina venicns ad Saloinonem. Haec ni-

    vilant, nec a fruclu fraudabimttr invcntionis, si im- hilominus civilas jusli, tirbs fidclis, quse visa pnce
    pigri in inquirendo fuerimus. 30 Ergo puto, si vo- sua suscepit eam populo suo ut Jcrusalem vocetur,

    bis aliqtiid profundius ad prxsens non patet, quod et sit. Plantare non omisil vincam ;
    primum quidem
    quanium ad sensum allegoricum de fide EcclesiaB, de in monlibiis suis, ut pcslmodum plantaret in colli-

    cognilione veritatis, qua iili primi el summi princi- bus ;


    piantarct in campis, plantaret denique el in

    pes ejus iiluminati sunt, in his verbis sacrosanctis vallibus. Ul capilis ungucntiim, non modo descen-
    mentio fiat. Apparens namquc in carne Filius Dei, dcret in barbam, sedad ipsam etiam infiueretorain

    qui vere, juxta Pauli sententiam, estpax nostra fa vcstimcnti (Psal. cxxxn, 2), ul non sit qui se abs-
    ci«i« utraque unum,pacificans suo sanguine et quce D condat acaiore ejus (Psal. xvm, 7). Quodnonest
    in eaelit, et quce in terra tunl (Col. l, 20). Ecclesiae aliud, nisi quia sancta Ecclesia ipsis, qui in ea fuc-

    de genlibus se revelavit, ut revelatus videretur ; vi- runt, summis viris primum fidei gratiam contulit,
    sus quoque diligeretur. et deindc ipsis medianlibus ad inferiorcs eam trans-

    II. Utpole venls nOster Isaac, gaudiuni nobis con- misit.

    fcrens, quod nemo tollit a nouis. Qui egressus in V. Sed scicndum quia vinea est quam niillatcnts

    ngrum ad meditandbin, inclinata jam dle^Gen.xxiv, plantat Jerusalem iu montibus suis. Estenim -juasi
    G3), in finc videficet tentporum, cxiens a Patre, et vinea Synagoga, de qii2 .'iicilur in Canlicis Vineam :

    veniens in mundum, ul operaretur opera, et faceret meam non custodivi (Cant. i, 5), quia Synagogam ob
    voIunlat»im ejus, qui niisil illara (Joan. iv, 34), cu- incredulitatem a se Dominus abjecit. Est et vinei
    jus lcx medilatio ejus fuit. Veniens itaque Rebecca, negligcntis cujnslibet vila, ut in parabolis Salomon,
    Ecclesiam de gentib;is exprimens, el edocla pcr ser- pervineatn, inquit, trantm viri stuiti (Prov. xxiv,
    vum suum Patris noslri, pruedicatorum scilicet or- 30) Id cst, vilam intmtus sura bominis negiigcnlis.
    dinem, quis filius Domini sui osset, qui apparuit, Est cliam vinea hypocrisis, de qua dicilur in Job-

    (2o0) K\ primo Rcsponsorio lertii nocturni Dorainicre secumbe Advcntus.


    137 SERMONES. — 1N ADVENTU DOMLNI. 158
    Quia lctdetur quasi vinea in primo (lore botrus ejus A ad perfectos. Sed et duo Tcstamcnia inontes suni,
    (Job xv. 33). Pro eo quod actio hypocrilse perlau- ul ait Psalmista : quia inter medium monlium per-
    dis liumanse favorem, corrumpilur in prima sua transibunt aquw (Ibid., 5) , in consensu videlicet
    ostensione. Verum nullam istarum vinearum plan- duorum Teslamcnlorum discurrent flucnta doclri-
    lai iji monlibus suis Jerusalem, quia nec Synagogai nse. Prsedicalores nihilominus montcs sunt, quia
    amariludinem, nec negligenliae leporem, nec liypo- juxta sententiam Psalmislse, suscipiunt monles pa-
    crisis duplicilatem sancta Ecclesia sublimibus viiis eem populo (Psat. lxxi, 3). Quod non est dklum,
    suis commitlit. nisi quia poenilenliain nunliant prsedicatorcs sul.je-
    VI. Sed est vinca, quam studiose plantat Jerusa- clis. Quod si ct inlcrnas contemplationes per n;on-
    lem, illam videlicet, quae Christus csl. De qua in les accepimus, non crit qui juste nos reprehendat,
    Canticis dicitur, Videamus, si floruit vinea (Cant. vi, pro eo qnod legimus in Job diclumde onagro, qula
    12), id est, explorent ecclesiastici viri. si in homi- circumspicit montes pascuw suw( Jobxxxix, 8). Quia
    nibus per lidem floruit Christus. Plantat et vineam considerat perfectns qwilibet altiludinem inlerna-
    fidei, de qua legiiis in Genesi diclum de Juda: qnia rum contemplalionum, in quibus devotae animaj
    liyalurns erat ad vineam pullum suum (Gen. xlix, pastus, et refectio est. Populi eliam gentiles ad
    11). Pro eo quod vinculis fidei ligaturus sibi eral B iidcm vocali monles sunt, sicullegimus in hbro Ma-
    Christus populum genlium. Sacrse etiam Scriplurse chabseorum quod refulsit sol in clypeos aureos, ct

    vineamplantat, de qua scriptum babelis in Job :


    31 resplcnduerunt montes ab eis (I Macli. vi, 9). Quia
    Ajuod vineam ejus, queni vi oppresserunt, vindemia- luxit eognilio, et arsit dileclio spiritus in aposlolis
    vii (Job xxiv, 0). Quia hserelici, scripturam viri ca- sanclis, ct per illos clarificati sunt populi de genli-
    tholici, quem alflixerunt, sibi vindicant. Hsecitaque lilalc clecli.

    iriplex vinca est, quam Jerusalem plantat inmonli- IX. Isli, quos modo brevilcr commemoraviinus,
    bus surs, quodclam videlicet triplicis gratiae insigne, montes sunt Jerusalem, in quibus vincain plantsi,
    qucdf.anela committit Ecclesia sublimibus viris suis, dum ipsis confertur aposlolis, plena imitalio Chri-
    Scripmra sancia, fides recta, imitatio Christi, ut sli, quibus dicil : Vos, qui secuticstis ms, sedebilis
    Scripturam sacram prsedicalores audiant ad insiru. supcr scdcs duodecim (Malth. xix, 28). Dum praedi-
    ctionem, fidem suseipianl ad confirmalionem, Chri- catoribus tribuitur gratia doctrinse, quibus Don.inus
    sium imitentur ad perfectionem. dat verbum cvangelizanlibus virlule mulla (Psat.
    VII. Prophetatur igitur huic nostrae Jerusalem i.xvii, 12) ; dum stimmis de genlilitale viris datur
    quod vineam planlabit montibus suis. El bene r robur fidei, quasi quaedam flrma stabilitas, quse \tii%
    in

    in montibus suis ; sunt enim montes quidani, quos inest quadris lapidibus, de quibns superius fecimu»
    alloquens in libro Regum propheta. Montes, ait, menlionem, qui cadenlibus lateribus in ccdificaiio-

    Gelboe, nec ros, nec pluvia veniant super vos (// nem assumpti sunt (ha. ix, 10). Ab his monlibu»
    Reg. i, 21). Quia infidelium Judseorum supcrbse derivalum est sanclitalis meritum ad inferiorcs,
    mentes, qui Christum occiderunt, prsedicationem quia suscipientibus eis populo hanc triplicem pa •

    veritalis non suscipiunt. Sunt monles, bomines su- cem, ipsis mediantibus donum suscepei unt gralia*,
    perbi, de quibus babelis in Job quod Beemoth ber- non solum qtti in clivo asccndunt consiliorum per
    bas ferunt (Job
    xl, 15); pro eo quod superbi sed et qui emergunt al»
    justitiam, et collcs sunt :

    quique diabolum per elalionem pascunt. Sunt et imo peccalorum pcr poenilentiam, et valles sunt,
    montes spiritus raaligni, sicut legitis apud Haba- et qui in plano ambulant praeceplorum, et campi

    cuc quod contriii sunl montes swculi (Habac. m, sunt.Et videte quomodo montes isti in roborefidei,
    6), quia per Christum destructi sunt spiritus ma- sobrii sunt ad scipsos ; in doctrina verbi, justi ad
    ligni, qui sunt principes mundi. Igilur Judaei per- proximos ; in imitatione Christi, pii ad Dcum, ut.

    fidi, spiritus maligni , homines superbi , monles secure perinde exspeclare possir.l beatam spem et
    quidem sunt, sed montes IJabylonis, non monles Je- D adventum gloriae magni Dei (Tit. u, 13). Quatenus
    rusalem. impleatur, quod nostra? post hsec prophetatur Je-
    VIII. Sunt alii montes, videlicel Angeli sancti. rusalem : quod exsullabunt videlicel ligna, veniet
    De quibus Psalmisla Priusquam inquit, monles
    : , dies Domini. Et hoc reor esse quod ail Psalmista :

    fierent, id est, antequam Angeli crearentur, tu es Exsuitabunt omnia ligna silvarum a facieDomini,
    Deus (Psal. lxxxix, 2).Prophelse quoquc saucti mon- quoniam venit (Psal. xxv, 12). Ligna silvaruin sunt
    les sunt, ut legilis.quod fundamenta ejus, haud du- gentiles, qui, dum adhuc per fidem culti nonerant,
    bium, quin Ecclesise, in nvontibus sanctis (Psal. silvestres omnino fuerunt.
    lxxxvi, 1), quia ipsa sancla Ecelesia fundatur in X. Si aufpm scire voiueris quomodo hsec ligna

    propbelis Nonne et apostoli monles sunt, ad quos silvarum exsultaverunt anle faciem Domini, quo-
    dicit Psalmisla, levasse se oculos sucs (Psal. cxx, niam venit, ut scias consequenter quomodo mater
    1) pro eo quod cordis sui intuilum ad doctrinam tua Jerusalem exsullaveril, quia diesDomini venit,
    crexil apostolorum ? Monies eliam praecepta subli- lege librum Actuum aposlolorum. Ubi ptoco quod
    mia sunt, ut dicit David, quod monles excelsi cervis Judrei repulerunt verbuin Dei indignos se judican-

    (Psal. ciii, 18). Quia prscccpta subiimia pertinent les oclernsc 32 vifcc , apostoli se cor.vcriebant ad

    PlTr.OL. CXCVIII. 5
    '

    i:.o ADAMI PRjEMONSTRATENSIS 140

    pontes (Act. xt, 40V QwiJ ihi seriplum esl? Au- \ XIII. Surgc, o Sion, et couvcrtcre acl Dcuiu
    ditnltt, inquit, qcntes ijavinx suitt, ct (jlorificave- luum. Prius surge , ct post convcrtere. Surge,
    rnul vcrbv.m Dci cl credidcrunl quotquot erantpree- quse bucusque jacebas ; converlcre, quae avcrsa
    orainati ad vitam (ibid., 48). Raec ilaquc cst cxsul- eras : jacebas per negligentiam , avcrsa cras pcr
    tntio nialris nostrac Jenisalem, quoc postquani plan- blasphemiam. Surge itaque, Sion, qux designa»
    tavit rineam in nionlibus suis. vitlit diem Domini Synagogaro. Surge, ct converterc, ul diligas, quem
    venientom, ftilgoi-cm vitlelieet clarilatis divinai CO- neglexisli : credas in eum, qucm ncgasti. Gaude
    rttscare super filios suos, ut orto supcr eam Do- iiiliiioniiniis, et Ixlare, Jacob , quia dc medio
    miiio, ct visa gloria cjus in ea ; ambulenl gcnlcs in genlium Sahator luus vcniet. Quis csl isle Salva-

    luminc Iioc, et reges in splendore islo. Nec miruin lor nisi qui salvum facil populum suum a peccalis

    qttod exsiiltet Jerusalem quando dicrn Domini ve- eorum Dominus Jcsus? (Matth. 1, 21.) El bic ubi
    nientem videt, quia filios suos de longe vcnire, et estmodo? Nonne apud gentcs? Stistulit naniquc
    (ilias suas de lalere surgere aspiciens, affhiebat, et de carrecto filia Pbaraouis Moysen, quia asperila-
    inirabatur, et dilal2l.1t cor suuin, pro eo quod con- lem desercns Judajorum, venil Jesus ad Ecclcsiam
    versa fuit ad eara nmltiludo niaris, fortiludo gcn- degenlibus; in cujus fide et conversatione nunc
    tium venitei (Isa. lx, I). " nianet eliam grandis factus qfii parvulus apud ;

    XI. Sed. cum tanta falisque kclitia in Ecclesia p.v.entes proprios, Judaeos loquor,nutiittis est. Scd
    agalur, cur tu, Synagoga, invidia tabescis ? cur veniet lempus, quando et Judaii clamabunl ad Du-
    tu, o fili senior, qui tandiu moraris in agro, cum minum a facic tribulanlis (Isc. xix. 20) ; el hunc,
    fratrcm tuum te juniorem, post dissipationem om- de quo loquimur, Moysen, miltet eis Salvalorem el

    nis siibslarrtiae sure, a palre audis susceptum, pri- propugnalorem, oui liberel eos. Veniet quoquctunc
    mre innocentirc stola.indulum,annulo fUlei, in manu ad le, Jacob, de n.edio gentium Salvator tuus.
    bonje operationis ofnatura, excmplis bonis inslru- Quia ex ^Egyplo vocavit Doiiiiuus fiiium sunrn
    ctum, quasi cakearacntis in peclibus mitnitum, vi- (Maith. n, 15) et de ^tgypto cum parentibus Jcsus,
    tuloquoque saginalo occiso, lotam familiam ange- ad tcrram Israel redibit, ut dolcns nudus nostcr,
    lorum epnlanlem (Luc, xv, 23 ct seq.), ulpote qui- qtii ntidus egressus est de ulero matris suae, nudas
    bus gaudium esl, super uno peccaiorepoenilenliarj revertatur illuc.

    agente, quam super nonaginta novcm juslis, Ju- XIV. Et qtiando hoc erit 'Quando illum incipies,
    dreis scilkel, ad perfectionem numeri centenarii lacob, esurire panein, qui de coelo desccndil:
    non pcrtingentibus , qui non indigent poenilen- p quem modo faslidis pernidose ? Et audiens frumen
    tia (ibid., 7). Qttia tti sernper cum patre luo usque tiun venundari in iEgypto, niittes iliuc filios luos,
    ad redittim nun juam mandatum
    fratris tui fuisti, et qirbua se revelavit verus ille Joseph (Gen. xlii ;

    eius pranleristi. Cur, inquam , audila symphonia i, elc), quem nos lingua nostra vocamus Sal-
    utiius fidei et choro dilectionis, e\ qna fides ope vatorcm mundi, cisque, ad te, officlura legaiionls
    rattir : inlroire ad fineru dcdignaris? An ncscis quia injiinget, et dicet: Ite, et adduciie eum ad me,'Sit

    epulari et gaudcrc tc oporte.t ;


    quia fratcr tuus mor- possil viverc. Vcnmi est omninO, Jacob; vcrulh'
    tuus fucrat et revixit, perierat, et invcnius est? est, quod est.qttia vivere niillaienuspeies,nisi ve*

    Nunquid p'itas, Esau,quod unam lantum bencdi- nias ad Joseph. Tunc ad te 33 venient Icgati ei
    clionem habeat jtaterluus (Cen. xxvn, 38), ut quia jEgypto, ei dicent t Joseph fitius tvus vivit, et ipse

    jam benedixil Jacob, non posstl et bencdicerc libi ? dominatur in totn terra sEgypti (Cen. xlv, 26 cl
    XII. Lege in Paulo, quia cacilas in parte conli- seq.). et enarrahunt tibi omnem gioriain suam.
    git in Israeldonec plenitudo gcnlium introcat, sic- Quo audito, revivisccl spiiittis luus ;
    ul postquam
    que omni3 Isracl salvus fiat (Rom. xi. 25). Quod aures audiendi habucris, spirituaicm in fide vitairt

    non est aliud, nisi quia tandiu foris moraris tu aoqniras, el de gravi sonmo inlidelilatis evigilans,
    ;

    donec instinctu malris graiae benodit tionem frater D '" uanc vcl ser0 vocem cruinpes, et dices Vadam, :

    tuus junior aoquirat paternam, ut vcl post eero vc- et videbo eum, anlequam moriar (ibid., 28). Gratias

    nicns, et ejulaln magno plorans, et sic te oportcat, Deo, quod vitain jam luam, inlelligis esse in vi-
    tlispnnente patrc ttio, servire fratri, audias, quia sione Joseph. Consentis namque cum co, dum iilc

    lenipns erit, ut jugnm ejus de cervicibus


    oxculias pr&tepit, qualenus ad hoc adducaris, ul possis vi-
    tuis, ut impleatur quod prophclavil Isaias Si fue- :
    vcre. Tu autem dicis velle te videre eum ; ante-
    rii numerus Israet quasi arena mam reUquiai ,
    quam moriaris. Itaquc, fralres, de sancla ac spiri-
    talvre fient, «j eo (ha. x, 22). Ncque enim timen- tuali laelilia, quam nunc in fiiiis suis Ecclesia dc
    dnm de duodepni archisynagogi filia, quin cam su- genlibus babet, de reversione quoque Judxomm ad
    scitel Dominus Jesus (Marc. v. 41), quia sahttcm fidcm, quaj in fine erit, haec verba prophetica ad
    sihi prrparavcrat ab annis duodecim sanguine laudcm Dei exposuimus, qui est l.cnedictas in ise-
    fluens mnlier, qua; intcr turbam comprinientem cula s33culorum. Amen.
    sola teligit (Matlli. ix, 20). El ideo, quia jam plan-
    larit vineam Jcrusalom, in monlibus suis, quia cx-
    sultavit, co quod dits vcnit.
    — -

    Ui SERMONES. — IN ADVENTU DOMINI. 142


    SERMO VIII. A sensit coapostolus ejus iacobus : Fidet sine operibus

    ITEM DOMINICA II IN ADVENTU OOMIM. mortua esl (Jac. u, 26). Hanc devole oltuiit obla-
    tionem pusillus ille grex, quibus complaciiil Patri
    De triplici sancuv Ecclesioe statu.
    dare regnum, qui rcliquerunt omnia, et seculi sunt
    Stnopsis sermonis. \ —
    Triplex status Ecclesiae
    .
    Chrislum (Luc xu, 52). Hanc quoque, quam devofe
    per Sion, Jacob, Jerusalem expositus. 2. In — .

    suo exoilu recle Sion dicta, et quare. 3. In — offcrre studuit Ecclesia primitivain Jerosolymis, d«
    progressu ob persecutiones , dicta Jacob.
    , quibus legitis quia mulliludinis credentium eral cor
    4. Persecutores ejus simt facli propugnatores nnum, anima una, nec qmsquam eorum. qua; possi-
    ejus, et bostes cives. —
    5. Velut JacoL primoge-
    debat,
    et

    suum esse diccbal : sed erant illis omnia com-


    nita tulit Esau, id est, principes gentium obsequio
    fidei suhegit. — G. In leilio statu Ecclesia dicia munia (Acl. iv, 52). Ei item : Omnes etiam qui crede-
    Jerusalem ob daiam pacem. 7. Exercilationes — banl erant pariter, et habcbant omnia communia (Act.
    in pacefrequentandae. —
    8. Quartus status in die
    Domini ac exsullalione claritatis ejus. 9. IJocc — u, 49J.
    ipsa staluum diversitas per Arclurum, Orionas, III. Sed lwec fides alque dilectio multis esi staLim
    Hyadas, elinteriora austri signatur. 10. A mis- — afflictionibus perturbala; multis perseculionibus
    sicne Spiritus sancti, marlyres, deinde doctores
    floruerunt. —
    II. Restant interiora austri, id est, «
    vexata.
    ve* Venit 34 namque lempus, de quo Propbeia
    sinus palrijecoeieslis.
    palriaecoeieslis. " illc
    iIic magmis prophetavil, potens opere ac sermone,
    I. Si quis vestrum, charissimi. haec verba supe- fl."» 3 » V ressuram in mundo eranl habiluri {Joan. xvi,
    rius posita, de sola Ecclesia, quse de genlibus ad 53), <P ,am bujusmodi verbis definivit. Injicient, in-

    fidem vocata est, intelligere voluerit, dicere poterit ^ Ult » in v0 ^ is manns suas, et persequeniur, tradent-
    cam diversis bis nominibus, Sion videlicet, Jacob, et <i
    ue vos in conciliis suis, et in Sijnagogis suis ftagellu-
    Jerusalem, sccundum diversos ejusstatus appeliari: buni sos, el ante reges et prwsides ducemini propter

    ciun ipsa tamen tolo orbe terrarum una sit, dicente me, et erilis odw omnibus homiuibus propler noimn
    Sponso in Canticis, quia una est columba tnea, perfecla meum (Mailh. x, 17). Sed haec omnia cum gaudio tu
    mea (Cavt. vi, 8), quanquamPsainiisia.eircumdatam stinuerunt; nec tanlis tribulationibus vel a fidei re
    «sserit varielate (Psal. xliv, 12). Videntur enim clitudine incurvari, vcl ab ardore chariialis poterant
    mihi tres esse status Ecc!esi;c ad haec tria nornina tepcscere. Nonne de aposlolis legitis quia : Ibant
    pertinentes. Et primus quidem est, in quo ad Dcurn gaudentes a conspeclu concilii, quoniam digni habiti
    suum conversa, redemptoris sui personam, el mo- sunt pro nomine Jesu, conlumeliam pali? (Act. v, 4! .)

    dum speculans [ai. speculatur] redemptionis suse. Item scilis, quia tamcn convenerunt eos Jurlcei, i;t

    Quia hoc sonare videlur nomcn isiud. quod est r I,omcn J csu sub modio silentii ponerent conslanter
    el

    Sion. Secundus, in quo exerciiata, et mnllis anxie- rcspondcrunt Non possumus quce audhimus ci vidi- ;

    tatum turbinibus afflicla, in eo ad extremum, qui mustton loqui(Act. iv, 20). De Ecclesia quoque pvi-

    vincit mundum, adversarios suos supplantavit et mitiva babetis quia [attaest perseculio tnagna in Ec-
    vicit. Ul merilo propter bunc statum, nomen Jacob, clesia, qum erat Jerosolymis, et dispersi sunt pcr
    quod interpretatur supplanlator, ei possit aptari. regiones Samariai (Act. vm, I). Et quid in sequenti-
    Tertius ve.ro est, in quo pacificata, et sopitis retro- bus legitis? Igiturqnidispersi fueranl,perlransibant

    actis perturbationibus, jam quieti reddita libere in- evangelizantes verbum (ibid., 4). Quomodo digne ad
    tendere potest spiritualibus plantandis vineis, et mirabiinur vas illud elcciionis? scilis dc quo loquor
    exsultare ob banc diem Domini, quse tanta super cuiDominus ostendit, qiianta oporluit cum pro no-
    eam claritatc effulsil. Quia, ut scitis, Jerusalem, mine suo pat; (Acl. ix, 10). En virgis cseditur, lapi
    pacis visio dicilur. dibus obruitur, pelago submergilur, pcricula susti-
    Primum siquidem mater nostra Sion vidcns
    II. net latronum, pericula cx generc, pericula cx
    per speculum in senigmale, unam eamdemqne in gcntibus, pericuia in civitate, pericula in solitndine,
    Christo personam, Deum essc, et hominem, videns etqutemagis ei moicsla erant, pcricula ex falsisfra
    pcr hoc ct Palrem suum, videns nihilo- D
    Filuirn, ac tribus {// Cor. u, 20). Supra modum gravatus est,
    minus open, quoe dedit ei Paler, ut pcrficiat ea, qua? el supra virttitem, ila ut tedeat eum etiam vivere
    et teslimonium pcrbibent de eo (Joan. v, 50) puduit (7/ Cor. i, 8). Sed in bis omnibus verbum Dci nrm
    mox cam proslrationis suse, puduit aversionis, ct est alligaium, nec cessat adimpiere ea quoe dcsunt,
    surgens a fovca negligentiae, convertens eliam se a passionum Christi, in carnc ejus ;
    pro corpore suo,
    blaspbemia perfidiae, ccepit credere in eum, quem quod est Ecclcsia (Coloss. i, 24).
    primitus nescivit. Coepit ditigere, quem primum IV, His crgo omnibus tenipesvalum turbinibus te-

    eontcmpsit, ut esset in ea, illa, de qua loquitur pere non potuit ignis iile, quem de cxcelso misit Do-
    Apostolus, fides, qutn per dileclidnem ope.ratur (Galal. rninus in ossibtts eorum (Thren. i, 15), non deficcre
    v, 0). His itaque duabus viis surgens, et convertens fides, qua erudiviteos; imoet charitas adaucta, et

    ad Deum suum, pervenit Sion, recte videlicet in fidcs magis ac magis semper erat roborala. Nonne

    eum credendo et euni ardcnter amamio ne si pcr


    : , fortis ille athleta, de quo superius fecimus mentio-

    unam sTne altera incederef plene ad eum pertingcre , nem, dicit se non solum certamcn certasse, et cnr-

    non possct Si enim sane sapuil Paulus: Sine fide sum consummasse, sed ct fidem servasse? (// Tim.
    impossibde esl ptacere Deo. (Ilebr. xu,0). Et, ut iv, 7.) Et de cbaritate quid dicit? Quis, inqult, nor
    ;

    W3 ADAMl PR;EMONSTRATENSIS 1U
    teparabit a cliaritale Chrisli? tribulatio an angustia, A iv, 13). Quid jam supercst, nisi Ut (luin ei pacis

    atj perseeutio, an (ames, an nuditas, an pertculum, an tranquillilas indulta esl, a nOmine qnod est Jacob, in

    gtadius? (liom. vni, 35.) Verum ad lirec, negando, quo laboriosa cjus exprcssa csl Iucta, ad nomen il-

    sic intulit [al. quod sequitur : vel srilicet. Scd in- lud, pacis insigne prae se ferens conscendat, quod
    Scimus, quod in liis omv.ibus superamus est Jerusalem.
    ter, etc.] :

    propter enm qui dilexit nos (ibid. 57). Et ad- \T. Quae itaque Sion cst in conversione, Jacobin
    ,

    junxit : Ccrlus sum enim, quia nequt mors, neque lila, tribulalione, jam esl Jerusalem in pacis posses-
    neque angcli, neque principatus, neque polestates, ne- sione, speculans personam Redemptoris, clmoduin
    que virtutes, neqtie instaulia, neque fulura, vcque at- redemptionis suae, et se ad Deum plene converlens

    titudo, neque profundam, neque crealura alia poterit in electione apostolorum; desudans iu lucta labo-

    nos separare a charilate Dei (ibid., 58). Ergo occidi riosa, el eos qui contra se luctabanlur lucransad

    poleranl lcmpore illo amici Dei, flecli nou polerant; fidem ; in perseculione pacem videns, ct acquirens
    periini, non superari quin polius superaverunt : in multorum fide Christianorum. Et in eo maxime
    jnoriendo, succumbendo triumpliarunl. Non solum qnod ad eam conversa est , numerositas regum et
    auteni ;scd et ipsos infidelcsconverterunt ad fideni principum lenenorum. Sed nunquid [al. numj.quia
    advcrsarios suos etiam mutaverunt in soct06 ; in B pax tibi, o Ecclesia data est, otio indulgebis? indi-
    concives inimicos; persecutores in praedicatores ; ut gnus profecto pace esl qui tempore pacis abopere
    lingua canum domini esset ab inimicis (Psal. lwii, juslitiae vacat. Praeserlim cum lali haec duo (de pace

    2i), dum qui primitus adversi fidem expugnabant, Ioquor el juslitia ) invicem foedere conjuncla sint,

    jam conversi pro fide latrabanl, mori gaudenles pro ut dical Psalmisla : Justitia , et pax osculalai sunt.
    Christo, quem prius ubique pro viribus pcrseque- (Psol.' lxxxiv, 11). Praemiserat quidem : Mitericqr-
    bantur. Supplantavil profeclo hoc lempore pcrsecu- dia, el veritas obviaverunt sibi ; el bene quidemhaec
    tionis suae sancta Ecclesia hostes suos. Supplanla- omnia dicta sunl. Nam misericordia sine veritale,
    vit, inquam, hostes, sed ne diutius essent hostes, nimis mollis remissio, et veritas sine misericordia
    imo ut desincntes esse hosles, essent de caetero con- nimis severa districlio est. Siuiili modo videle, quia

    sortes, quatenus nomen ei, quod est Jacob, posset pax sine juslilia, quidem est status otiosus; juslita
    ex re aptari. Cumque esset Ecclesia astuta, dolo eos vero sine pace, motus furiosus.
    «oepit, ut scductrix quidem, sed verax. VII. Non itaqueolio tibilicettorpescere, oEccle-
    V. Juste in hoc statu vocatum esl nomen ejus sia purificata : maxime cum dicat Scriptura quia
    Jacob, pro eo quod primogenita Esau lulit (Gen- otiositas inimica est animce. Quid ergo facies?plan-
    xxvn, 5G) dum ipsos primos, et summos rerum
    ; tabis vineam in montibus tuis. Nam eo liberius
    dominos, Romanos principes loquor, non solum per vineam plantare, plantatam fodere, fossatam ster-
    patientiam superavit, sed et per miracula ad fidem corare, slercoratam putare, id est iidelium con-
    convertit. Ut jam domino, perejus forlitudincm et ventum in instilutionibus sublimibus instituere, in-
    induslriam rhinoceros serviat, et morelur ad prae- stilutum corripere, correptum humiliare, bumilia-
    s;epe suum, ligalus ad arandum loru, et confringens tum purgare vales : quomagissedatis persecutionum
    glebas vallium post eum (Job xxxix, 9 , 10), semen- turbinibus, quasi fugatis quibusdam pluviarum ac
    tem reddens ei, el aream suam congregans, ila ut vcntorum, atque nebulosorum frigorum tempestati-
    babeat ipse quoque Dominus fiduciam inmagnafor- bus sercnus, et per omnia amoenus dies illuxit. Dies
    titudine ejus, et derclinquat ei labores suos. Sic Domini, exsultationis, non doloris dies pacis, non ;

    gentes quaj non sectabantur, imo persequebanlur perturlationis. Coloniitaque et operarii Jerusalem,
    jusliliam, apprehenderunt justitiam, juslitiam autem, vineam in montibus plantant, quia praedicatores et
    quae ex lide est (Rom. ix, 30). Jam apud eas esl doclores Ecclcsiae sacram Scripturam in sententias
    Chrislus intrans, inter eas, et exiens, et loquensde profundas exlendunt, et per sermones sublimes ex-
    regno Dei. Descriptusque est universus orbis (Lue. D ponunt.
    ii, 1), dum Evangelium praedicatur omni creaturae: VIII. Et quid posl haec Jerusalem restat nisi in die
    ct eunt omnes, ut nrofiteanlur singuli in civilatem Domini exsultare, ul eal de pace , ad pacem ? De pace

    suam (ibid., 3). Quomodo putatis, jam gaudet, et quain Dominus relinquit, ad pacem, quamdat (Joan.
    primo statu Sion
    laetatur inater Ecclesia, quae in xiv, 27 ), ul sit ei mensis ex mense, et Sabbatum ex
    aicta nunc vero nomen quod est Jacob, ex re sibi
    ; Sabbalo (Isa. lxvi, 23). Quatenus, quac nunc, dun ;

    Tindicans, jam videl Salvatorem suum in medio vineam plantat in montibus , videt per speculum in
    gentium commorari, de medio gentium venire; dum aenigmate, tunc, cum dies Dominicae clarilatis eiTuI-
    subjectis summis mundi principibus sub jugo fidei serit, videat facie ad faciem (1 Cor. xiii , 12). Quae
    et curvatis eorum cervicibus ad crucis opprobrium, nunc cognoscit ex parte, tunc cognoscat, sicul et
    et improperium crucifixi conflantur ubiquc35 ter_ cognita est, ct succedat plantationi vineac in monti-
    rarum gladii in ?omeres, et lanceae in falces, nec bus, cxsultatio in die Domini. Ecce quadripartilum
    leval gens contra gentera gladium, nec exercentur sanclae Ecclesiae insigne, quia prinio spiiitualibus
    ultia ad praelium (7«a. h, &), concurrentibus om- videns oculis, Redemplorem et redemptionem suam,
    nibus in unitatem fidei et agnitionis Filii Dei (Ephes. surgit, et ad Deum suum se converlit. Sccundo,
    ,

    145 SERMONES. — IN ADVENTU DOMINI. U6


    adversarios lucrando, ad fidem salubriter eos sup- A quod roboratis contra adversa martyribus, Orionas
    plantat. Tertio, a laboriosa lnctara jam libera ef- misit,quod repletisin tranquillitate doctoribusHya-
    fecta, et pace redditam, vineam plantat in monlibus, das pracbuit. Sed post hacc valde est admirabile,
    dum sacram exponit Scripturam in verbis sublimi- quod sinum nobis coelestis patriae ,
    quasi interiora
    bus. Quarlo, exsnltat in die Domini, dum in cla- Austri praeparavit. > Et haec vobis allegorice dicta
    rilale laetatur bealae ac beatificantis visionis. autem juxta intellectum moralem oc-
    sufficiant, quae

    IX. Et videle si non eodem hoc ordine incedit currere poterunt, in sermone vobis altero ostende-
    beatus Job de diverso Ecclesiae statu loquens, ubi mus, nec subterfugiemus, quin benigne vobis mani-
    dicit primum quidem fecisse arciurum , secundo festemus, quidquid vobis per nos mittere dignabitur

    Orionas, lertio Hyadas, quarlo interiora Austri (Job ille Paler luminum, a quo descendit omne datum
    ix, 9 ). Ut enim super haec verba beatus Gregorius oplimum, omne donum perfectum (Jac.i, 17).
    et

    (25I)non minus nitide dixil quam profunde scnsit: Ex cujus munere est, si quid vel acute senlire, vel
    Arcturum Dominus fecit, quando septiformis spiri- nilide possumus proferre, pro utilitate nostra, pro
    tus lumine radiantem in coclesti conversatione Ec- sedificatione vestra ad laudem et gloriam nominis
    ,

    clesiam fundavit. Facto Arcluro fecit. drionas, sui, qui est superomnia Deus benedictus in saecula.

    quando roborata Ecclesiae fide contra procella mundi, B Amen.


    martyres emisit. Quibus emissis etiam Hyadas pro- SERMO IX.

    tulit, quia convalescentibus contra adversa martyri- ITEM DOMINICA, II IN ADVRNTU DOMINI.
    bus, ipsisquejam subductis, repressa eliam infideli-
    De tribus quce ad limorem Dei, et de tribus quce ad
    tatis hieme , et perseculionis remola tempeslate amorem ejus perlineant.
    apparentis quoqoe pacis tranquillitate, quasi quam- Svnopsis sermonis. 1. Peccatum avei -tit a summo et
    dara vcris arridentis temperie, ad infundendam prosternilinimo. —
    2. Deus peccatori misericor-
    ariditatem cordium humanorum, duetrinam spiri- diam et judicium, id est promissa et minas inlenlat.
    tualium contulit niagistrorum. Post haec omnia
    —
    3. Pcccati quod est mors animae, diflerenlia tri-
    ,

    plex. Ut curandum a spirituali medico.— 4.Non sa-


    interiora austri fecil, quia secrelissimos illos super- piunt coelestes deliciaepalatovoluptatibusterrenis
    iuc palriac sinus, quos calor implel Spirilus sancli, dcpravalo. —
    5. Primum inslillanda peccatori sui
    ipsius notilia, peccali malitia : vitae brevitas
    nobis patefecil. »
    mundi fugacitas. —
    6. Deinde horror objiciendus
    X. Sic Arcturo facto, quasi Iumine sepliformis inferni. —
    7. Postremo demulcendus promissis.
    spiritus clarificata Sion, ut ardenterDcum diligcndo — 8. Timor amore temperandus. — 9. Fons mi-
    surgal ; eum credendo, ad eum se conver- G
    recte in
    sericordiae divinaj largus et inexhaustus. — 10.
    Conversus carnem subigat spiritui, nec avertalur
    tal. Factis autem Orionibus, ut praeeuntibus in Ec- propter ora ioquentium iniqua. 11. Obstre- —
    tam per palientiam 36 suam,
    clesia martyribus, pente linguaerenjedium sunt exempla sanctorum.
    quam per patrationem miraculorum suorum, sup- 12. Spes inculcandae retributionis.

    plantalis, cognila etiam lide, ipsis hostibus fidei, I. Quia aliquandiu allegoricus nos in sermons
    de medio gentium proprius conlra domum saevien- praecedenli detinuit sensus : quae moraliler dicenda
    tium ipse Salvator veniat ,
    quasi hostibus Gedeonis eranl usque modo distuiimus. Ut eo avidius ad au-
    non modo ob sonilum tubarum , sed ct propter fra- diendum conveniretis quo per ; intervallura quietis
    ciiouem lagenarum, et coruscationem lampadarum in reparali esiis. Incumbit ilaque nobis oslendere, auxi-
    fugam dilapsis. (Jud. vu, 19). Faclis nihiiomi- liante, fine quo nihil possumus, Spiritu sancto, quid
    iuis Hyadibus , ut pacificala ]am Ecclesia; unde sit ad emendalioncm morum juxta intellectum tro-
    meritoci etiam nomen aplalur, qtiodest Jerusalem, pologicum, Sion surgere,et se convertere ad Deum
    vincam plantet in montibus sacram scilicel Scri- , suum. Quid deinde sit Jacob gaudere et lsetarr, pro
    pluram, in scrmonibus profundis doclorum exponat eo quod de medio genlium ejusveniat Salvator;
    XI. Jam restat ut fiant inleriora austri, quatenus quid postremo sit Jerusalem planlare vineam in mon-
    Jerusalem exsultet, quia dies Domini venit. Decorum D tibus suis, et cur dicitur ei quod exsultabit, quia

    valde cst, quod surgenle Sion, et ad Deum suum se dies Domini veniet. Salvo igitur unicuique meliori

    convertentc Dominum ardenter sancta Ecclesia di- et profundiori, qui ei superhis revelalus est, intel-

    ligit, et in eum recle credit Eo quod supplantante leclu, mihi videtur, quod oranis anima, quae, quod
    eam salubriter adversarios, per sanctos martyres malum est, in affectum admitlil; et quod bonum est,

    ad fidem eos lucrando, gaudet etlaelalur Jacob, quia per effectum exercere omittil ; et in imo prostrata
    de medio gentium Salvalor ejus venit. Quia saneet jacet, et a Deoaversaest. Namcriminale aliquid.ut
    profunde exponentibus in eam Scripturam sacram scitis, inmente peramorem amplecti, in imo niini
    doctoribus sanctis , Jerusalem planlat vineam in ruia prosterni est. Nonne et simili modo illum repu-
    montibus suis. Sed hoc in ea eo pulchrius , quo tabis ab eo, qui summe bonus est, deviare, qui opere
    felicius est, eoqueinclaritatecceleslis palriae tripu- exercere, quod bonum est, abhorret ? Sed surgat
    dians exsultat ;
    quia adest jam dies Domini. Simili Sion ; surgat, inquam, et 37 convertatur ad Deum
    modo mirum valde est, nt beatus ait Gregorius (252), suum. Surgat prostrata, et convertalur aversa.
    « quodsolidataEcclesiaArcturum Dominus statuit; II. Quibus, inquis , modis? limendo et amando.

    (251) »» Moral. cap. 9. (252) ix, Moral. cap. 9,


    ; ,

    U7 ADAMI PR.CMONSTRATKNSIS 118


    Nam per tinioreai a malo receditur, ut Sfon surgat ; £ jiidicii Dei (Itom. II, 5). Ad huiic. itaquc qui aocedis.
    pcr amoreiii ad bnnum acceditur, ut ad Peum suuii curn pertractas verbam, cui [al. perlransis verbum,
    ie converlat. Qui igitur in imo proslratus jaces, cujus] dispensatio credita esl : qualem te ei in prae-
    t ' uie aspera comminantis, et surge, qui a Deo tuo ditalionis taa' exordio cxhibebis? Num ei statim
    avcrsus cs, ama suavilatem promiltenlis, et ad supernai bcatiludinis gaudia promittes? bene qui-
    ipsum convcrterc, Speculare itaque tam aspera illa dem facies, sed non audiet Nam quomtfdo auri-
    te.

    quam suavia isla, ut et hoec diligas, et illa perti- bus audiondi aadiet te, hymnum canlanlem ei da
    mescas. Kl quidem Deus aiumain ad se volens cor- canticis Sion (Psal. cxxxvi, 3) : qui subtevatus, ut
    rigere humanam, pnus eam aliquando deaiulccre ail S. .Tob, confortatusque diviliis, lenet tympanum
    solet ,
    promiltcndo; deinde terrcre comminando. et cytharam ,
    guudetque ad sonilum organi ( Job
    Sic enim legitis de pio illo Samaritano, qui vulne- xxi, 7), secunJum carnem
    vivens et obediens ,

    ribus illius, qui semivivus reliclus fuerat a latro- sibi ipsi, ncc prohibcns cor suum, quinomni volu-

    nibus, prius oleum, deinde infudit vinum (Luc. x, ptale fruatur, et omnia quae desideraut oculi ejus>
    34). Kt scrifca doclus in regno codorum, non vetera noB negans eis.
    ct nova, sed de thesauro suo profcrt nova et velera IV. Otiomodo sequetur le, qui venis, eum invitarc
    (Malth. xni, 32). Nonne et Isaias prinuim inducit B ad cennam magnam quem conslal villam emisse
    Dominum promittentem deinde comminantem ? dicit vanilatis, duxissc uxorem voluptatis : et ad pro-
    namque de eo in quodam sic Si audieritis, et : banda quinque, quae emit, juga boum (Luc. xiv, 18
    votueriiis me, bona terrm comedelis (Isa. i, 19). et scq.), pcr qtiinque sensuum curiosilatem inlen-
    Suavitatcm pollicentisredolent verba haec. Kt statim dere ? nam quas ei ollers, sapidissimae quidem
    adduxit quaedam, quae non minus amaritudinem delicite stint : sed ipse nescit eas. Quin potius st^-
    proferunt ccniminantis. Quod si nulueritis, inquif, tim, ut qaem ei appoais, viderit panem, in hanc
    et me ad hacKndiam provocaveriiis (jladius devorabit vocem prorumpet c.t dicct : Munhu, quod signilicat,
    vos (ibid., 20). Kt profecto, ni fallor, ideo dulcis (juid csl hoc? (Exod. xvi, 15) ignorat enim qnid
    et rectus Dominus noster (Psol. xxiv , 8), non sit. Tu vis ut pascatur in croceis, et ille amplexa-
    rectus et duicis, qnia pvitts nobis cantandam mise- tw stercora (Thren. iv, o) ; et ctipilvealrem implere
    ricordiam oflert, deiade judicium [Psal. cx, 1), ut siliquis porcorum; ad quos pasccndos in viilam
    6e ostendat sempcr ad parcendum paratum, ad suam misit eum civis ille, ci;i adheeret; nec quid-
    feriendum aulem pigrum. Kt cum fent, fortemagis qwim aliud novit desidcrare in hac vnlida fanie,
    incorrigibili nostra pertia icia ad hoc coactum quae facla est in regione ista loagiaqua: ubidissi-
    quam aliqua sua crudeli iracandia insligatum. Sed C pavil omnem substaatiam suam cum meretricibus,
    licet ipse nobis, quamum in se est, ad instar apis vivendo luxuriose iLuc. xv, 15), pascens stcrilem,
    mel in anterionbus eflundal; in pnsi.erioribus vero et viduae bene non facicns (Job xxiv , 21). Nam
    aculeum proferat ; expediltarnenaobis nonnuiiQuam quomodo abjiciet quod tam dulce sentit, pro eo quod
    nt prius nos lerreat quam demuiceat, quia aliquando peaitus nescit, maxirne cum, quod tain ardenter
    nuilatenus nobis s.iperet amor, nisi nos morderet di<igit prac manibus habeat ? tu autem in tcmpus
    primilus tinior. /niiiuntenim sapienlia) limor Domiai ei longum propbetas (Ezech. xn, 27).
    {Psat. cx, 10). V. Non ergo sic agas in primordio cum eo, sed
    III. Igitur time gladium bunc, de quo superius ausculla magis quod loquor, et quod dico tibi, hoc
    fccimus mentionem, devorantem, ut surgas pro- fac: ct salvabis aaimam ejus a moite. Insiste om-
    stratus : ama ei bona terrae, ut convertaris aversus. nimode imprimis ostendere se sibi, utjuxta iilud

    Sed haec forlassis propler simplices quosqac, qui 38 Graecorum : Noscat seipsicm. Kt curn Psalmisla,
    >n vobis sunt, magis profuse qaam profimde repli» sciat quid desit sibi (Psal. xxxvm, 5). Scial quid
    canda sunt : pecravit, nescioquis, peceatumgrande, desit : sciat et quid adsit. Quid adsit mali,. quid
    et jacel in peccato suo, ac per hoc et in morte. In ~ desil boni. Anr.untia itaque ei pcccaia, et scelera;
    mortc nainque esse dixerim, qui in peccato crimi- si forte lalis ei appareat, qualisest. Kloccurrat ei,

    nali perseveral. Alioquinaon diceret Paulus : Snrqe sicut vere est : homo niiser, et miserabilis, et pau-
    qui dormis, et exsurge a mctrtuis, et illuminabil te per, ct cujcus, et nudus (Apac. m, 17). Kt ut bre-

    Chrislus (Ephes. v, 14). Morluus est itaque aliquis viter dicam; quam veiox ad aialura, qiiam piger sit

    non solum occulte in conscientia, per consensum ad boaum. Quam nihit ei ad bonum adsit, nihil ad
    <:am filia principis; qaae mortua jacet in thalamo maliim desit. Ila prudentia sua percutiet saperbum,
    (Maitk. ix, 35) ; sed et apei te per actum cum fdio humiliabit elatum, audacem concutict, lerrebit se-
    vidute cxlra portam elato (Luc. vn 14), forlassis ,
    curum. Kt erit ei oslensio hasc quasi quscdam quo-
    cam Lazaro sepultus est per pravam consueltidi- daramodo praevaricatio [al. prseparatio] ad sanila-
    nem; felcns etiam per infamiam (Joan. II, 39). Non tem, dum seipsum abborrens, et laiem se sustinere
    solum aulem sed et supcrposito lapide pertinaciae non valens, qnaeret alius esse, quam est. Piopone
    in spclunca conversilionis nefari;e deprimitur: et ei post hsec, quia vila brevis, et laus impiorum bre-
    secundum durUiam suam , et cor iinpcenitens tlie- vis sit, el gaudium liypocrita? ad inslar puncli, et illud

    ta u rizat sibi iram in die ir<c, el revelatioais justi quod «cquitur, quia videlicet : *i aicendait xisqve
    - :,

    H9 SERMONES. — IN ADVENTU DOMIM. io)

    ad atlmn tuperbia ejus, ut caput ejus nubes lelige- A habita* etiam plena certitudine [al. certa plenitu-
    rit, quasi sterquilinium in fine perdetnr, et qui eum dine] ;
    quae ei comminaris nisi se emendarit, incur-
    vidertnt, dicent: Ubi est ? velut somniuin avolans non rendi, obedicnler se libi subjiciet tam jubenti quam
    intenietur , transibit sicul visio noctuma (Job xx , promiltenti. Jubenti aspera in cohversatione, pro-
    5 et seqq). Auditaru fac ei eliam vocem illam, ni- mitlenti suavia in mercede. Et eo fortassis fructuo-

    mis quidem seram, satis tamen veracem : quam in sius, quo humilius : eo efficaeius, quo ardentius. Nec
    fine sibi assument impii, quando lurbali limorc mirum si paret tibi poilicenti maxima, dum videt se
    horsibili dicent, prse angustia spiritus geraentes : relinerc non posse vel minima. Et sic [al. et si] tibi

    Quid nobis profuit supetbia ? aut divitiaram jactan- assentit imponenti suavem asperitatem, qrtac remu-
    tia quid conlulit nobts ? transierunl omnia illa tan* nerat, dum vento velocius videt evanescere asneram
    quani umbra, el tanquam nuntius pracurrens, et suavitatem, quaedamnat.
    Iwquam navis ,
    qum perlransit fluctuantent aquam ; VIII. Igitur postquam ei sic infuderis timorem,
    cujus, cum prceterierit, non est vesiigium reperire, insiste ei et infundere medium te-
    amorem. Et ita

    neyue semilam carince iltius in fluclibus: aul tan- neat uterque, ut nectimor desperationem, nec amor
    quam avis, qux transwlat in aere, et post hcec, nul- generet dissolutionem. Temperante calore amoris
    lum invenitur argumenlum virtutis illius (Sap. v, 8 " frigus timoris, ne nimis expavescat ex frigore: ilera

    et seq.); et quae ibi sequuntur. Haec autem ad illud frigore timoris calorem amoris, ne insolescat. Quod
    arbilror pertinere, quod in Hbro Regum legilur quo- recte facies, si tria quaedam ad amorem pertinentia
    Biam mulus, cui seaerat Absalon, pertransiit (II Reg. his tribus, quae ad tiinorem speclare diximus, alia
    xvin, 9) Quod non cst aliud quam mundus, cui per cpposueris, ut dum in his intuetw, quod terret, in
    affeclum iiihacret superbus, pertransit, et adnihiium illis autero quod demulcet; sic in eo ibi commovea-
    tendit, juxla illud : Ei mundus transit et concnpiscen- lur 39 lerra, el contuibetur, ut et hic conlritio
    tia ejus (I Joan. n , 17). Ideo pertransit inulus, et ejus sanelur. Quatenus dum ita cum eo agitur, ct
    muli rnoritur sessor, quia iransit mundus, et mundi commotio suasana, et sanitas sitcommota potum- :

    punitur amalor. que percipiat in Iacrymis, sed in mensura (Psal.


    VI. Hac autem gemina scicntia infundes liuic, de lxxix, 6). Diximus, quia primum illorum trium,
    qu>> loquimur, peccatori cor contrilum ct hiiniilia- quae perspecta infundunt lirnorem, consideratio est

    luir., quod Deus non sperni! (Bsal. l, 19). Quatonus propriae iniquitatis. Et in ca quid non foedurn et

    in sui ipsius consideratione humilietur, ne diulius feetidum, ac per hoc quid non horroiis ac confu-
    seexlollat, et agnila brevitate vitae bujus, contera- sionis ? Sed ne nimia sit, mitiget eam intuitns mise-
    tur, ne diulius gaude-at. Duc illum post haec in terram ricordiae Dci, quia despcrare non potest dc iniqui-
    iUam tenebrosam, de qua loquitur sanclus Job, et tate propria ; dum in pietate sperat divina. Videat,

    epertam morlis caligine, quam eliam dicit esse, mi- quia inagna quidem et admiranda opera Doniini

    seriie ct tenebrarum (Job \ , 22), asserens quid sit Sed miseraliones lamen ejus suut suver omnia opera
    [«/. quod.sii] ibi umbra mortis et imilus ordo, sed ejus (Psal. cxxxxiv, 9).

    scnipiternus horror inhabitans. Revoca illi etiam ad IX. Intueatur fontem ilium palentemqui profluit

    memoriam quod lermi* eorum, haud


    iliud Isaiae, in ablulionetn peccatoris , et menslruatce (Zach. xm ,

    dubiura quin virorum, qui praevaricati sunt in Do- I); ut videat quomodo David in eo adulterii ma«-
    minum, non morielur. et ignis no:i cxslinguelur (Isa. culas abluil, et homicidii (II Reg. xn, 15). Qua-
    lxvi, 24). Hoc quoquequod perseraelipsam Veritas liler in Maria Magdalena , lot in ea inquiiiamenta

    ait : quia exibunt angeli et separabunt malos de medio abluuntur ,


    quot ei peccata remittuntur. (Luc.

    jtistorum efmiUcnt cos in caminum ignis, ibi eritfleius va , 37). Qualiter Pelrus a sorde negationis ex-

    et stridor dentium (Maltlt. xiu, 50). » Quid in his pialur ( Matth. xxyi ) ,
    qualiter deprehensa in
    omnibus videt quod non timeat, quid intuetur quod adulterio non condeninalur. Qualiier mutatio dex-
    non exhorreat? Haec itaque tria sunt, quaiei propo- D teree Excelsi, dc lalrone eflieit martyrem, et para-
    nere debes, ui ad plenum eum timorem provoces. disum tribuit post crucem (Joan. vui 5). His ,

    Fceditas videlicet pravse suaa convcrsationis inlundit ilaque et aliis quae in hunc modum sunt in- ,
    ,

    ei humilitatem quae infusa inanem in eo perimit tu- spectis : respiret in spe misericordiae divinae, qul

    morem; consideratio brevitatis vitaepraesentis infert suspirat in consideralione nequiliae propriae. Sciens

    ei dolorem, qui illatus laetitiam ab eo aufe» t mun plus posse eum remitlere ,
    quam se deUnquere.

    dialem ; conlemplatio poenae infernalis immittit ti- X. Animatus igitur per haec , et confortalus

    snorera qui immissus noxiam perturbat securita- manum suam mittat ad fortia (Prov. xxxi , 19).

    tem. Post haec necesse est , ut et ferrum tollatur de


    VII. Jam puto tuas promissiones libenler atlendet, aqua (Job xxvni, 2), et silex detur pro lerra, ct

    tuis consiliis acquicscet, quia nimirum, Domino pcr pro silice lorrentes aurei (Job xxii, 24). Qua-
    te Uluni illustrante, videns pravam vitara, quam tenus qui effrenis , ealenus in mollitie enerviter

    exercet, nec diu durare, nec «tcrnam se posse, si jacuit carni substratus : de caetero ad bonam se

    in ca flnierit, poenam evadere evacuatus et territus, cxtendat actioncm, eliam contra carnem ereclus,

    iitpote amissa omni spe, qucc nunc habet relinemli ct snpra carnem ele^atus, et cxhibcat jam mcmLrs
    , ,

    151 ADAMI PR.EMONSTRATKNSIS 151

    8Ma servire justili«e in sanctilicalionem (Rom. vi , A triac ,40 uu revebta facie videtur Deus.
    ,
    '
    —
    primum ad 9. Kx coinmiinicalione sanctissimaeTrinitatis tri-
    19), qu'i ea exbibuit servire iniquilali
    plex in sanclis est donum bealitudinis. 10. Ut —
    Intquitatem. Sed gariient statim bbia iniqua , ob- itii mala exsulant, sic iu corporc et auima bona
    strepct lingua dolosa : propria protendetur Iragi- abundant.
    lilas, ul arrepla annulletur novilas ; ventumque I. Dum regia , cliarissimi, via timoris et amoris
    oslcndent , ne seminct : nubcsque monstrabunt , ne devotus quisque incedit , divcrsas hinc inue adver-
    unquam metat (Eccli. II, 4). sitales incurril , ijuia paratus suscitare Leviaihan
    XI. Ad lucc aulcin omnia, et ad ea, quae in hunc (Job iii, 8) eo acriori erga eum ssnvientem invidia,
    modum sunl, nescio quid dari possit valentius, et eumdcm Leviallian habet ; quo virilius ci tam in
    apponi ,
    quam quod sibi tpsi Psalmista hunc ascen- inalo omillcndo per timorem, quam in bono admit-
    dcnti gradum, et talia qusedam sustinenti, dictante Jendo per amorem conlradicit. Jam cum liis duabus
    Spirilu sancto dedit et apposuil : Sagitlas, videliccl, turmis ad domum patris non manufactam , acler-

    potenlis ucutas cum carbonibus desoiatoriis (Psal. nam in ccelis regreditur Jacob (Cen. ixxil, 22), sed
    cxix, &). Producatur itaque in medium coram eo accurrit Laban a tergo , occurrit et Esau a facie
    innocens Abel, sanctus Henoch, obediens Noe, ve- dum et ex his eum tenlat, quse jam deseruit, mun-
    iccundus Sem, mundus ^ das; el per baec, quae necdum expertus esl moleslat
    et Japhet, fidelis Abraliam, ,

    Isaac ac palicns Jacob


    , providus Joseph man- inimicus. Sed conscius ipse sibi, plene se rounduni
    , ,

    suetus Moyses devotus Aaron legis zelator Plii-


    , contempsisse, et ea quse in mundo sunl scrutanli , :

    nees simplex Josue


    , benignus Samuel lniinilis omnem domus suae supellectilem et aiiquid suum
    , , ,

    David : el caeteri bujusmodi carbones, quos ignis sive in mente sive in corpore ejus invenire volenti,
    quondam Domini succendit in Sion ; nunc autem sed non valenti , ait : Scrtttare, et quidquid luomm
    caminus ejus inflammat in Jerusalem (ha. xxxi apud me inveneris , aufer (Gen'. xxxi, 32). Hoc est
    9). I i accensi, linguaedolum, etbbiorum devaslent dicere : pleno te contemptu abjeci [al. abjicioj
    iniquitatem. Quatcnus illc non grave sibi reputet ad munde lumide nihil in rne , , ad te pertinens repe-
    perpetrandum , quod ab aliis et sexu forlassis et ries. Non vult autcm Jacob , ut simul gradiantur
    »tate tam infirmis viriliter videt perpetratum. Fo- ipse, el Esau, nec ut sit socius itineris illius.

    veat interim talibus odoramentis saucia viscera Sciens ignem non possc quemquam portare in einu
    sua. Hibrescat in hac sancta novitate, qui primum suo, quin vestimetua ejus ardeant (Prov. vi, 27).
    de vitae preesenlis ingemuit brevitate. II. Populus Domini , saecubrium tencbrarum
    XII. Restat nunc ut ad allevandum ei onus in jEgyptum deserens , et ad veligiosae conversationis
    bbore innotescas ei ,
    quanta crit felicitas in retri- deserlum tendens , JSgyptios insisienles babet a
    bulione. IJt sicut mercenarius prjestoletur finem tergo; et ante faciem invcnit mare. Ut sciat fidelis
    operis sui ; et sine omni dubio sciat, quoniam ,
    qui quisque, et posleiionur , quae jam reliquit toleranda
    nunc vadit dc virlute in virtutem, sanctus, videbit pbantasmata viliorum ; et ab bis qua? adliuc fulura
    postmodum Deutn dcorum in Sion beatus (Psal. sunt , molestiam sibi fore saevitiam tentationum.
    i xxxw, 8). Et si eompatitur, consequcnier et con- Populus ingens Amalech (Exod. xvn , 11), qui eut
    rcgnabit (Rom. viu 17). En per Iisec tria plenum , ccelus rcproborum lerrenis pcr aflecium inbaerens
    r\ infundes amorem. Quia illum procul dubio amat. nulbtcnus superatur, nisi devolus quilibct ex hujus
    de cujus misericordia confidit ; de cujus nomine s«culi fluxu salvatus (ut ex re nomen poilet, quod
    pi:e conversationi insistit, cujus beatam et bealiii- esl Moyses) sic in monle einineal contemplationis
    tantem visionem in aeternum sitit conteinpbri. [al. orationis]-, sic innitattir bpide slabilitatis, ct

    Itaque in tribas praecedentibus ad timorem per- suorum operum manus in sacrificio elevct vesper-
    venit noslra Sion ,
    quo terrente, a malo recedit , ut tino tam forlis sublimilas et sublimis fortitudo
    :

    amo-
    surgat. In bis vcro tribus subsequentibus, ad humilitatis ,
    quam exprimit mons fortitudinis Aa-
    rem conscendit. Quo deinulcente ad bonum acce- D ron ;
    quam ignis charitalis, quem nomen, quod esl
    <!it, ut se ad Deum suum convertal , qui est bene- Dr , significare dicitur ; ne vel manus sinistra ad
    diclus in saecula. Amen. malum se extendat, si superbia intumescit, vel dex-

    SERMO X. tera a bono se retrahat , si per negligentiara torpe-


    scit.
    IfEJI DOMINIC\ II I.N ADVENT0 D0M1NI.
    Dc pugna el pace et de contemplatione eorum.
    III. Sunt et alise gentes quara plurcs , quas nec
    ,

    Synopsis sermonis. — 1 . In via spirituali pugnse


    delere ex toto valemus tamen conscntire , nec eis

    conflictus non deest. — 2. A tergo inslanl vi- debemus. Prx-sertim cum praecipiat nobis Dominus,
    tiorum phaniasmata a fronte tentationura mo- ne ullum cum eis habeamus fccdus ncc ineamus
    —
    ,
    ,

    lestia. 5. Eaciunt ad spiritualem luciam et r

    conservandam hiimilitatem. — cum eis amicitias (Exod. xxxiv , 12). Restat ergo
    i. Raro tnta pax
    cnm vitiis , qiue superest per Dei fiduciam et ut sic eas tolercmus ,
    quatenus tributarias nobis
    auxUiuro. —
    5. Pacatae mentis habitus ct decor faciamus. Quoniam et ad boc derelicLc sunt ut in
    Bguratur. —
    6. Conversatio sanctorum in exem-
    nos Dominus experiatur. Cuni ilaque nec
    ,

    pliiin, gaudia bealonim trah. 7. Justis in die — eis ips;e

    boinini exsultalio impiis horror et tenebrae. :


    — bonae sint , nec bonum nobis velint ad bonuin :

    8. Qnaolopere desiderandus status seterna; pa- tamcn serviunt nobis. Ha ut non ingemiscere ct
    m SERMONES. 1N ADVENTU DOMP-M 154

    dolere , sed magis gaudere debeat Jacob el betari, A tuens in loco spatioso pedes eorum (Psal. xxx, 9).
    quia de medio harum gentium Salvator ejus veniet. El de bonis terra? tractanl, dum nihil apud se in

    Nonne Salvalor venit, ftuando salusvenit? vera inlimis veisarisciimt,quodad illa non perlinef bona,
    autem salus , ut scitis , humililas est. IJae vero quae se credit sanctus David (Psal. xxvi, 13), vide-
    gentes graviter insistunl , insistentes vero infe- re bona, in terra vivenlium. Juvcnes quoque induunt
    slant, sicque timere faciunt Jacob. Timens humiiia- se gloriam et stolas belli (/ Mack. xiv, 9), quia ro-
    lur , humiliatus salvatur , salvatus gaudet el laeta- bustae in eo cogitaliones testiinonium ubique secum
    tur; quia de medio harum gcntium , SaSvator ejus circumferunt conscienlise suae, eo quod in simplici-
    hoc modo venit. In quo Salvatore conlidens noster tateel sinceritale, et non in sapienlia carnali, sed m
    Jacob subditas sibi habet, quas breviter comntemo- gratia Dei conversantur in hoc mundo. Et in Do-
    ravimus, gentes non dominantes acclarnans eidem
    : mino, quo roboranle vicerunt, de praeleritis vilio-

    Salvalori , nonnunquam alludens, el dicens. Praj- rum triumphis bene sibi conscii, exsultant. Sieque
    cinxisti me virtute ad bellum, et supplanlasti insur- dum non est suggeslio in mente , quae terreat per
    gentes in me subtus me (Psal. xvii, 33). Sancli ita- consensum, dum delicit impugnans eum aclus illi-

    que viri suggeslionibus vitiorum nequaquam ener- citus super terram carnis suae sedet in eo unusquis-» :

    v:ter succumbunt sed Domino in eis et pro eis B que cogitatus invite sua, et sub ficu sua (III Reg.
    , ,

    pugnante, virlutis eos calce perimunt, non quidem iv, 25). Ita sedato animo, et medie lemperato, ut in

    fidentes in se , sed in Domino ,


    qui de lanlis eos vino fervoris mansuescat per suavitatem , ne nimu
    pcriculis eripuit, et eruit, in quo sperant, quoniam sil rigidus, et in ficu suavitatis mordeatper fervo-
    et adhuc, id est quandiu necesse est, eripiet : super rem ne nimis sit remissus. Jam tempus est,ut
    ,

    hoc gratias ei agentes , totumque ei deputantes, et quoniam bellis quiela sunt omnia domum Domino ,

    dicenles : Subjecit populos nobis et yenles sub pe- Salomonconslruat (/Par. xxvin, I3),'quamaedificare
    dibus noslris. (Psal. xlvi, 4). non potuit vir sanguinum el bcllalor David. El
    IV. Felix profecto , cujus proteclor Dominus in quiescente terra a praeliis, vineam plantct Jerusalem
    quo sperat , subdit popuium suum *ub se ,
    qui et in montibus suis,quod agere non vacabat noster
    gaudet ereptum se a Doniino de conlradietionibus Jacob, quern incessanter intendere oporluit Jabo-
    populi, et constitulum in caput genlium (Psal. xvu, rioso advcrsanlium iuclamini , et resistentium ho-
    U). Quatenus data sibi pace a Domino (ut in ,
    aeni- slium supplanlalioni.
    gmatc in libro Josue legitur (cap. xxi, 42) ,
    in VI. Yineam itaque plantet Jerusalem in monlibus
    omnes per circuitum naliones : ita ut nullus ei suis, radicitus scilicet pacalus in sequilibet, el pa-
    hoslium resistere ausus sil, eiiam de laborioso -C
    no- u cificus erga alios, mentem inserat cunversationi vi-
    mine, quod csl Jacob, ad pacis possit conscendere rorum sanctorum , in terra exsulanlium, et gaudiis
    visioncm nomen quod est Jerusalem. Quis est
    , et ,
    civium beatorum in patria regnantium. IHorum ad-
    ,'iic et landabimus cum ? fccit enijn mirabilia in vita mirans sanctitatem, ut eos imitelr.r, ad istorum vero
    sua (Eccli. xxxi 9). Non quidem in se, scd in eo
    , peitingcre desiderar.s felicitatem, ul ea una cum eis
    qui ipsum confortat ; in quo eliam omnia polest. perfruatur. Ili sunl montes anliqui, montes aeterni,
    De qno scriptum est : Qui facit mirabilia magna, et in quibus , vinea hujus nostrse sanctai Jerusalem
    additum est solus (Psal. cxxxv, 4), ne putet homo mittit radices dcorsum, et facit fructum sursum
    he mnabilia posse facere sine illo ;
    qui sine 41 iilo (Isa. xxxvji, 51), dum mens hominis Iranquilli et
    nihil potest faeere , qui sufficiens non est vel cogi- quieti tam subtiliier facta perscrutatur in vitis san-
    tare aliquid ex se ,
    quasi ex se, sed suflicientia sua ctorum, quam gaudia civium beatorum. L't ibi fru-
    ex ipso est (// Cor. m, 5). Facit tamen, qui hujus- clum proferat ad cxemplum secundum eos conver-
    modi est, mirabilia in vita sua ; sed per illuin , qui sandi, hic aulem ad desiderium sine fme cum eis
    faeit mirabiliamagna solus. Hic enim esi qui hebe- regnandi. Hoc esse puto quod api'd sanclum Job,
    tatis , pro posse, acutis stimulis rarnis ; scdatis y. ipso Domino asserente, legi quia in petris mane :

    (juoquc , quantum in hoc corpore possibile est aquila elevata,et in prxruplis silicibus commoratur ,

    qitod conumpitur et aggravat animam (Sap. ix, 15), atque inaccessis rupibus (Job xxxix, 28). Quod ideo
    tumultuosis motiluis mentis: pacatus in se, et paci- dicfum arbitror, quia dum vir sanctus intelleclu
    ficus erga alios nil nisi pacem videt. Ut merito Je- subtilis, et contemplatione sublimis , cogilalione et
    rusalem vocelur, qioe visiopacis, ut sciunt universi, aviditate intucndis bonis operibus in sanctitale
    dicitur. Pacala in eo, et tranquilla, quieta, cl sc- siabilium [at. sublimium.], et in gaudiis perennibus
    data oronia sunt. Nihilquod tortum sive crudcle bealorum, cadenlibus angelis apostalicis, plene con-
    esl, amat. Nil, nisi quod ad pacem pertinet, apud se firmatorum intendit (ul superiusjdiclum esr,) illa in
    tractans , nil in vultu prseferens , nil ctiam opere exemplum proponat; et hasc in desiderium assumat.
    exercens. Quam amabile huic Jerusalein , vineam plantare in
    Jam apud sc , seniores in plaleis scdcnt ( / Mach. montibus suis? Quam dulce aquilaj huic elevatae,
    xiv, 9) dum sensus ejus inleriores spirituali prsediti manere in pelris istis , commorari in praeruplis sili-
    maturitate, io latitudine pacis hujus se humiliant, cibus atque inaccessis rupibus? ul ibi conetur anima
    ntpote quos non conclusit in manus inimici , sta- devota cogilando commorari , ubi necdum videndo
    4-5 ADAMl PR^M0NSTBATE>S1S 150
    polest conversarl, el ibi , ut quidani sancloruru ait, A aliquam sed omnem veritalem (ibid. 15); quando
    fiijcre dctiderium, quo nequil inferre liospilium. cessante Patre, qui usque modo operatur.et requie*
    Vll. Hoc itaque opus Jerusalem, hic sine labore scenle ad omoi opcre quod patrarat (Cen. u,
    , 1),
    labor. Ul saliat intcrim in montibus islis inces- , p*rfccti erunl cccii et terra et oinnis ornatus eoFuru.
    sanler frequenler eos, plantet iu cis vineam (Malth. Ut nec. terrae coi poris nosli i ulla jam insit corruplio,
    xxvi, 22); quatenus vinum bibat, quandoque; cum nec cu;lo animae nostrae aliqua jam desit perfectio.
    eisdem monlibua nnvum in regno Patris el Dei. IX. Fratres, bonum est nos hic esse. Cogitatu
    Quod nimlrum lunc implebilur, quando exsur.abit eniin ct verbo in die sumus summx potentiac ad
    hax eade:n Jerusaiem quia venit dies , Doiuint. Palrem pertinentis, qua corrorabit uos. )n dicaeternae
    dics Doniini! cxsultalio Jerusalem! Nec niiruin sapienti:u atiinentis ad Filiura, quoe clarificabit nos.
    quod de advcnlu diei Domini essulal Jenisalem, cum lu die benignissirnae suavitatis, qua; spectal ad Spi-

    constet tanlam ei in die illa adfuturam exsultatio- rilum sanclum, qua jnflanuuabil. ut dmn benigni
    neui. Sed, sicut exsuitabunt eleeti, ila ingeniisceut fuerimus iu invicem ; dum potentes in nobis ipsis;
    Lu ea impii, quia memor erit Domintis filiorum Edom et sapienles in Dco ; et ipse Dcus sit omnia i» omni-
    iu die Jerusalcm (Psal. cxxxvi, 7). Dies Jerusalein but (I Cor xv, 28). In monte etiam
    sumus cmn Do-
    dios Domini est, tum quia exsuitalronem confert Je-
    f>
    nnno nostro Jesu ubi et videmus euin li ansfigu-
    ,

    ntgatem, tuin quia colJalam suseipict. Dominiest, ralum (Matth. xvu, 2). Nonne IranflguraUnu vide»
    pro eo quod mus, quem foriuosnm inluemur in siola sua spe-
    Letifieabit, et 42 I- 3 •" eo laetificabilur
    1 '
    ,

    Jerusalem, ettam ipsius eril. In Lac ilaque dieexsul- ciosum formapra; filiis hominum (Psal. xliv, 3),qui

    tabunt sancli in gloria (Psal. cxlix. 5), scd dole- iu hac vaile iacrymaium visus est in vultu abjeclus
    buntinjusli in poena. Ibunt , inquit, hi, scilicet in- cidespeclus? Unde nec est reputalus, sed pt.tatus
    justi, in supviicittm ccternum; justiaulem in vilani tanquam a Deo pcrcussus et humilialus (/«a.Lin,4;.
    aternam (Matih.xxv, Facies ejus fulgorem habet solis, et veslimenta albe-
    16). lliac eosdem injnstospro-
    pheta alloquens : Ya, inquit, desiderantibus diem
    dinein nivis. Dum ipso apparente siniiles erunt ele-

    Domini. L't quid eam vovis? et adjunxit : dies enim cli sui, quibus modo quasi vcstimcntis quibusdam

    Domini tenebrte einon lux (Amos v, 10). Sed qui- induitur, quia videbunl eniin sicutt csl. ffec pntest

    bu3 teiiebne eril? Cerle injustis, qui ligatis inani- fullo , ul ait Evangelista , fucere tani alba super ler*

    bus et pedilus ntiltentar in tenebras exlerwres ram (Marc. »x, 2). Quia spiritualis il!e fullo ,
    qui

    (MattU iih, 13) Cselerum eleclis luxerit, magua et aspcrgit veslimenta sua, eleclos videlicel suos, hys-

    /ux qiiidem : eril et exsulatio. Quomodo non ux> i sopo ut numdentur ,


    illum nequaquam confert deco-
    c rem in exsilio quo eos oniabit in regno, quia longe
    quando platcaj hujus, de qua loquimur, Jerusalem, ;

    sterne.n'ur auro mmido (Tob. xin, 22); cives videli- alia cst munditia, quam in via habent in merito

    cet ejus in vera charitate dilatali supernae sapien- sauctitatis ; aiia vero quain in patria in praemio fe-

    ii.itatis.
    tiae, sp!endore clarificabunlur acterno? Quomodo
    X. Sciinus et in die illa, quia ubsterget Deus om-
    non exsultatio, quando pn omues vicos ejus alUhia
    cantabitur (ibid.), dum uausquisque de corporis nem lacrtjmam ab oculis sanctorum suorum (Apoc.
    in-

    eorruptione de animae perfecia beatitudine netifica- xxi, 4). Propter quod bonum esl nos hic esse: et

    bilur? non eril ampliua neque luctus , neque clamor , nec

    bonum estnoshic ullus doior, sed laelitia seropiterna super capita


    VIII. Fratres, esse. Jam cnim
    eorum possioeulibus eis, duplicia in terra sua
    corde et ore in luce sumus indeficienti, # in luce in-
    :

    (Isa. lxi, 8), ut exsuliet Jerusalem, quia veuit diea


    cornprehensibili. et inexsulatione ineflabili. Lucem in-
    defkienlem elincomprehensibilein, dixerim, quando Domini. Exsuitct itaque in corpore; exsullet in
    anima. lbi per plenam incorruptionem , hic aulem
    dies illa illucescet, cui noxnulla succedct. Quaeeliam
    vesperam nescit, quia ab e3 parile.r el «lernitas de- peiaelcrnam ajternae beatitudinis possessionem. Sed

    fcctum, et stal ilitas immineatem propellet occasum. D cum bonum sit nos Lic esse, revocant tam nos binc
    Exsultationem nihilominus ideo ineffabiiem dico, quaedam ,
    quiiius , et si intendere non libet , tamen
    quia ibi vox resonabit exsutlationis et salutis in taber- oportet, quia et sic expedit. Nam a suavissimis am-
    plexibus Kachelis pro mandragoris fiiii sui, ad suos
    naculis sanctorum (P*a/. cxvn , lo). eritime in voce
    [al. ad se] vocatLia Jacob (Gen. xxx, 16). Quia pro
    exsullationis et confessionis sonus epulanlis. Et
    fruclu boni opci is , a gustu limpidissimae contem-
    fcene eputantis, quia faciet Dominus eos discumberc
    {Luc. xu, 57), ut edant el bibanl super mensam plationis, devolus quilibet ad exercilium nonnun

    suam, in regno suo, et piaecinctus transiens raini- quam invilatur bonae actionis. Surgite ergo, eamua
    strabit eis. Ocharitas Dei exsulalione plena, quando hinc. lla;c ad praesens dicla sint, quod Sion in I.is

    jusli fulgebunt sicut sol in rcgno Patris eorum (Mault. verbis adiiionelur ut surgat , et ad Deum suum se

    xm, 43), quando illa erit hora, et quidem non sine conveital. Quod ad Jacob dicitur, ut gaudeat, ct lae-

    aeterna mora, in qua jam non ic proverbiis loquetur tetur, quiade mediogcnlium Salvator ejus veniet.
    nobis, sed palam de Patre Filius annuntiabit notis Quod propbetatur 43 tivitati Jenisalcm, quia vineam
    (Soan.xvi.25) ostcndens nobis non solum se, sed et plantabit in montibus suis, et exsultabit, quia vc-

    w>ipsi!iii,quandoipsenos»pirilusvcrilatisdocebitnon uiet dies Domiui. Qua,- ergo sive allegoricedc verbls


    *57 SEP.MONES. — 1N ADVENTU DOMI.M. m
    istis in sermone praeeedenti, sive tropologice in isto A sive desiderium futurorum, quid adgaudiorumpro-
    subsequenti dicla sunt : percipite iu intelligenlia, missionem, poenarum comminationem. Quid
    seu
    relinete in memoria ; glorificantes ac laudantes Deum deinde devitandum pro eo quod malum est, quid ap-
    ac Dominum nostrum, cui sit honor et gloria in petendum pro eo quod bonum est. Et haec omnia, et
    saecula saeculorum. Amen. qtiae in hunc modum sunl, ad instar bonaj lerrae
    SERMO XI. cum gaudio suscipiunt, et fructum afferunt in pa-
    ITEffl DOMIMCA II IN ADVKNTU DOMINl. tientia (Lttc. viji, 15).

    De bonis et maiis avditotibus, el quid responsorium III. Itaque quos priraoloo posui, damnabilisob-
    i egredietur Dominus, » cic, signi(icel,et desupieu- slinalio obdurat; quos secundo, reprehensibilis su-
    tia Dci.
    perstitio insligat quos in tertio inanis elatio eie-
    Svnopsis sf.rmonis. —
    i. Avida susceptio verbi Dei
    quos
    ;

    est signum prognosticuin liliornm Dei. 2. 9_ui- — val ; in quarto, salubris a;dificatio salvat.
    eos, qui in prinio loco sunl, pei tinere reor eos, qui
    Ad
    dam audiunf ex vanilate, curiosilale, elatione
    alii utililate. —
    3. Singuloriim cx audientibus cen-
    ;

    auditis ipsius veritalis sermombus, horrore prope


    snra. - i. Responsorium post lectionem, est ohe-
    -
    maliliac indurali./lixerunt Dwmonium
    dientia dictorum in praedicatione. — 5, Fructuo-
    : habet, el in-

    sus auditus verbi cuui operatione. — 6. Mysteria


    sanii. Quid eum auditis ? (Joan. x 20), sed et illi :

    Sciipturarum sunt nobis abscondita, etqtfare. — Quiabonns non esl, sedncit lurbas (Joan. i, 12). Ad
    7. Samaritana mulicr typus Ecclesia?. gentium. — eos qui in secundo sunt, ilii perlinenl; qni audien-
    7. Egredi Dominum de Samaria, est sapientiam

    nobis in tempore reveiari. 9. Ex beueplaciio — tes. quod Jesus esset in Belhaniam vcnerunt: Non
    Patris, et Filii, et ab ntroque manantis Spiritus propter Domivvm lamum, Lazarum vide*
    s"d ul et
    sancti omnia ex ordine creata surit. 10. Deus — renl : quem suscitavit a morluis (Joan. xn 9). Et ,
    per sapienliam suani etmalos angelos damnavit,
    el bonos in sanctitate conlirmavit. 11. Per Dei — ille iniquus, de
    multo lempore eum v.dere
    quo legimus, quod erat cupiens a
    sapientiam Ecclesiis hierarchia disponilur et de- : quia sperabat se aliquod
    fcnditur. signum ab eo videre fieri (Luc. xxm, 8). Ex illorum
    Cum magna, charissimi, aviditate,ut mihx videor autem videlur fuisse numero, qui in tertio loco sunt,
    intelligerede vobis, expctitis el exsoectalis aliquid qui, visis signis, quae Dominus faciebat, ait illi : Ma-
    audire a me ac si wiibi quidquam pateat in verbo Dei, gisler sequar te, quocunque ieris (Luc. jx, 59). Cui
    quod lateat vos. Ad instar illorum certe parvulorum, ille
    fefc districior eogilaiionum ct intenlionum cor-
    quos Jeremias asserit (Thren. iv, i), panem petiisse; dis, respondit : Vulpes [ovcas habent, el volucres cccli
    petitis panem me petitis, quasi ego vel
    et vos. Et a nidos : Filius autem hominis non habet ubi caput re-
    melius sciam frangere quam vos, vel quem fran- ^, clinet (ibid., 58). Ac si dicerel : Piimame intenlione
    gam, alium habeam panein, quam vos. Sed quia ex sequi vis ; sed m te et arroganlia iocum habet, et
    Dco estis, undeetistud cst, quod ejus tam libenler fiaudulentia : el ideo divinitatis meac majestatem
    verba audilis (Joan. vin, 47). Non erit vobis, ni fal- nullatenussequivales. Ad illos vero, quiinquarto loco
    lor, fastidio, si nola dicantur : et si taiia proferam, sunl, illi speclant,quibiisipseDoininusdicil : Jam vos
    quie. magis me rcpelcnte recognoscatis ;
    quam de tnundi estis propter sermonem,quem locutus sum vobis
    ir.e docente :>gnoscatis Verum cum certum sit, illos (Joan. xv, 3). Kos autem et vos sequimini, qui non
    ex Deo non esse, qui verba Dei non audiunt ; vos curiositate aliqua iiistigali,nonvanitateeIevati ; sed
    ideo auditis, quia ex Deo cstis. soliusspiritualisulilitatiscausa, verbum Dei audire
    II. Yidete, qmeso, quomodoaudiatis. Eorum nam- desideratis.Ut ideodelectet spiritualem cibura appo-
    que qui eliani avidissimi verbi atiditores sunt : sci- ncre vobis, quiapuraetmundaeumavidilateesuritis.
    mus quosdim, qui :>b hoc solummodo audiunt, ut IV. De responsorio qtiod nuper cantaslis, quairi-
    sciant, quid, aut quaSiler dicturus est, quem au- tis, ut ejus vobis verba edisseiam, quae ila se ha •

    diunt. Et inhonesta ut scitis curiositas est. Dicenti bent. Eqredietur Dominus de Samaria ad porlam,
    namqiie non lam p:o bis quae dicU, quam pro se, quce respicit ad orienlem, ct venict in lieihiehem ambu-
    quidicii, intendunl. Nec tam, ut ex his, quaj au- P lnns super aquas redempiionis Judte. Tunc salvus erit

    ditint, crudiri queant (al. quacrant) ;


    quam ut omnis liomo : quiu ecce veniet. Petitis ut haec verba
    sciant, quid de ejus, quem audiunt, loculione senli- vobis exponantur ; eljUstuin cstidquod pelilis ; sed
    redebeanl. Sunltl alii, qui ad hoc soluminodo au- ab indigno petitis, quod ab abundante petere debe-
    diunt, ut audita sciant ; ct reprobanda vanitas est. retis. Accipite itaque quod wiops quidem sensu, di-
    Superbi namque et cupidi sunt, et ad hoc multa ves autem aflectu, apponit vobis. Et cum paupcrta-
    scire desiderant tit snperbe nimis scieales [al, lis suae insipidum sumpseritis olus delicias a diliori-
    seirtientes] tumide se exlollant. Sed sunt quidam, busquaerjte dulciores. Qua?ritisdeverbisresponsorii
    quos non immerito his omnibuspncferimus, quorum hujus, qualitcr intelligenda sint. Scl prius quaeritc,
    in audiendo verbum haec intentio est, ut quod per- qtiid sit responsorium. Cum per lectioneni, quae
    eipiunt aure, impleant opere, ct magnaeutilitatis est. piaecedit, docltinam accipiamus praedicatorum :

    SoiUcUe namque attendunt, quid in verbo Dei au- quid per responsorium subsequens, nisi obedien-
    diant, quod ad morum valeat aedificationem, quod liam accipere debeimis auditorum? Prius Ieclio au-
    ad> vitiorum reprobationem, et virtutum exhorta- dilur, dcinde responsorium dicitur, quia prius .1u-
    tionem. Quid pertinet ad conlemptum prsesentium ribus v
    pra Jicatio poreip>l:ir, dcicde opus bonum
    ?

    159 ADAMI PH^EMONSTIUTENSIS 160


    obedienlcr adimpletur. El quia kitarem dalorem di- A sanlibus aperit thcsauros absconditos, et arcana
    ligit Ueus(!I Cor.w, 7), quasi perlccla le tione, cura setretorum (lsa xlv, 3). Mihi aulem videtur, quod
    cantn icsjionsoriiiin dicilur, duni prout pnecedens profunda quaedam ac mystica in bis conlinentur.
    pranlicatio instruxerit, opus bonum cuin hilarilale Sicul cniin cum arcam aliquam clausam manibus
    subseqiiilur. Kesponsoriuin siquidcm, ul scitis, a apprcliendimus, ex mob cl ponderc ejus, intra eam
    rospondendo dicitur :el quodammodo audila lcclione multa latere sentimus ; licel quid in ea sit, pro
    responsorium dicis, dum alloquenli te per prsedica- eo quod clausa suut omnia inlrinsecus posi-
    tionem suam, doclori bene operando respondcs. la, omnino ncsciamus ita saepe in sacrosanctis
    Unde ct de responsorio quod post lectionem apo- 45 divinae paginae sentenliis, cx vcrbis ejus gravidis

    stoli seualicujus prophel* ad missam dicilur qui- :


    profunda ac mystica latere sacramenta conjicimus,
    dam non minus nilide, quam veraciter cecinit in quanquam necdum rcvelatis per spirilum oculis
    bunc modura dioens (253) : mentis nostrae ejus interiora videre valeamus. Quid
    Lectio quw sequitur doctrinam signat eorum, igilur nobis agendum, nisi ul laudiu pulsemus quoad-
    Qui sunt prwmissi, septuaginta duo ;
    usque nobis aperiatur? Non enim fallere novit, si-

    lllorum monitis, dum responsoria cunlal, cut nec unquam falll potuit, qui ait': Pulsate , et

    Edocet assensum se tribuisse chorus. " aperietur vobis (Luc. II, 9). Et post pauca: et pul-
    V. Prius itaqtie lectio, postea responsorium. tanti, inquit, aperietur (ibid. 10). Non ergo claudit,
    Quia per praedicalionem credes ; credens bene quiu aliquando aperiat ; sed ul ad pulsandum nos
    operaris, ut idem, dc quo superius memoriam fe-
    avidos reddat. Non solum autem, sed ut tam gra-
    cimus, ait (254). tiam aperienlem collaudcmus, quam aperlum nobis
    Audis ul credas, quia credis ut hostia (ias. iiiicrnum secretum diligamus. Aperi ergo, Domine,
    Talitcr incipimus esse, sumusque Dei. nobis. Quid cst egredideSamaria?Egredere,quaeso,
    El ut Apostolus ait : Fides ex auditu : auditus ad nos de Samaria hac , ut iste tuus, de quo modo
    autem per verbum Christi (Rom. x, 17). Hoc est di- loquor, egressus de Samaria, indicet nobis, quid
    cere responsorium bon* actionis ex leclione pro- sit te egredi de Saraaria. Nam a Samaria, fratres,
    cedit sanae praedicationis. Dicil itemipse Quomodo ;
    polesl aliquid boni esse? multura per omnem mo-
    credent ei, quem non audierunt? quomodo autem au- dura. Nam quomodo non multum boni a Samaria»
    dient smeprcedicanie? (Ibid. 14.) Quasi iiis alludens, cum Dominus egredi dicatur de Samaria ?
    et ipse
    qtiae in manibus habemus subinferat. Quomodo de- VII. Et quidem, ut scilis, viles apud populum
    cens esl ut responsorium dicant ante lectionem ? „ Domini quondam habebanlur Samaritani, nec ullam
    Quomodo autem leclionera audient sine legente cum eis communionem habere dignabanlur, juxta
    Lt lamen ila de modernis
    agunt nonnulli, qui a illud: iV on enim coutuntur J udoei Sarnarilanis (Joan.w
    prompti quidem ad audiendum: pigri ad opeiandum. 9). Unde cumverusille Judaeus,qui conliteturvideH-
    Legi quidem eis Iectionem volunt ; sed responso- cet DominoPatricceli etlerrse.quiabscondita sapien-
    rium dicere nolunt. Irailanles illum, de quo dicit tibus et prudenlibus, quae revelal parvulis (Matth. n,
    Salomon, quia qu d dicis, intelligit, et respondere 25) cum sexta aHaie mundi inslarcl hora, qua faliga-
    contemnil (Prov. xxix, 19). Vos aulem, fratres, non tus ex itinere (Joan. iv, G) mortalitatis assumplae, se
    sic. Vultis audire virum sanclum, recte de his sen- deret super foutem , humilians se in simililudia?m
    lientem ? Loquere, Domine, quia audil servus luus camis peccali (Rom. viii, 3), ct a fide Ecclesiae de
    (l Reg. iii, 10). Samuel bic erat puer sanctus. gcntibus se peleret potari : ignara mysterii mulier, et
    Sanclus quoque quando senuit, et incanuit. Nec nesciens donum Dei. nec quis erat, qui dixit ei. Da
    potuit eum liomo a pueritia usque ad senectutem ac- niihi bibere, nec valens ad eum venire, nisi fidelem
    cusarc. Laudabilis certe, utvulgo dicitur, per om- adduceret intellectum, virum scilicet vocans suum,
    nia dies, cujus amane usque ad vesperam claritas quae quondam quinque corporalium sensuum viris
    non deficit. Quod auditis, loquere, ad leclionem D juncta errorem modo pro fide, adultcrium pro viro
    ;

    quod vero slatiin subinfertur quia audit servus habcbat, respondil: Quomodo iu Judaus cum sis, bi-
    :

    tuus, ad responsorium peitinet, quia leclione per- bere a me poscis, quw sum mulier Samaritana ? (Joan.
    lecta stalim responsorium cantabo. Et de hisad prae- Sed jam mirantur quantum vohmt discipuli,
    iv, 0.)
    sens, breviter quidcm : forlassis non infruclose haec auod cum muliere loquitur Jesus. Increpant et Pe-
    dicta sunt. rura fratres quod intral ad viros praeputium ha-
    De hoc autem quod hic dici auditis de Domi-
    VI. benles, et manducal cum illis (Act. u, 3). Tempus
    no, quod egressurus sit de Samaria, ad portam quse csl ut ab aquilonc aurum venial, et a Deo formido-
    rcspicit ad oricntem, et venturus in Dethlebera, am- iosa laudalio (Job xxxvu, 22) , ut et aquilo det et
    bu!ans super aquas redemptionis Judae : si pie pul auster non prohibeat {Isa. xun, 6). Quia oportebat
    satis, aderit ex more clavis David, qui aperit, et ne- eura transireper Samariam, qui pertransiit benefa-
    m-) claudit ; claudit et nemo aperit (Apoe. m, 7). cicndo (Aet. x, 38), et sanando omnes oppressos a
    Nec patieraini ullatenus repulsam ab eo, quipul- diabolo, ut per fidem venientibus ad cnm Samari-
    (253) Hidclbertus Turon. arcbiep. in vers. De sacrif. misscc. Vide biblioth. SS. Patr. t3m. XII.
    (254) Qui supra.
    :: — ,:

    m SERMONES. — IN ADVEXTU DOMINI. 162

    tanis ad infundendam eis dilectionem geminam , A agnosccret? iVonrftmi erant abtjsst, et ipsajameon-

    inaneat apud eos duos dies, quatenus et corde cre- cepta eral (ibid., 24), quando p r ,t;parabat ccelos ade-
    dant ad justitiam, et ore confiteantur ad salutem ral.jNec mirum. Et quomodoteHcbrososetprofundos
    {Rom. x, 10) dicentes : Ipsi audivimus et scimus, quia illos spirilus, aposlatas angelos loquor, damnaret,
    hic est vere Sahator mundi (Joan. iv. 42). Non ergo vel illos qui remanserunt in sanclitale confirmarct,

    nihil honi a Samaria, nec abominandus Samariia- nisi per cooeternam sapicnliam suam scirel ct ma-
    nus : cum apud eum misericordia invenla sit, quae lHni quod reprobarct, in illis, honumque eligcret
    apud sacerdotem et levitam locuro habere non po- (Isa. vn, 15), auod remunerarel in islis? Iiaque, an-

    tuit (Luc. x, 33). tcquam cssent ahyssi, concepit cam, judiciuni in ea


    VIII. Sed, licet de vocatione gentium haec verba exercens erga easdem ahyssos damnationis. Quando
    apte intelligi possint, prius aliquid in eis altius ct praep«°rabat coelos procsentem hahchat, ipsa sic dis-
    profundius quaeramus, sicque de montibus superio- ponente, graliam eisdem ccelis confcrens conlirma-
    rum sensuum ad campos inferioris inlelligeuliae con-
    tionis.

    venienter postmodum descendemus. Salvo igilur XI. Kecdum fonles aquarum eruperanl (Prov. vm,
    unicuique inlellectu suhtiliori quem ei prout vult, 24), dor.a sciliccl graliarum proccsscrant. Nccdum
    et quando vult, el qualitcr vult, et quantum vult ° montcs gravi mole conslitcrant superhi vidcliccl :

    spiritus ille veritatis revelat ; mihi videtur quod damnahili periculositate | al. perversitalc. ] corrue-
    egressio Domini, cognitio ejus est, qtiae homini in- rant, el ipsa, suhaudis, conccpta crat : ccrlam supcr
    dulgetur. Qui de profundo et allo Patris sui se- his apud sc dcfinilioncm hahens. Adhuc eccc non
    crelo, quo quasi quadam cuslodia, hoc enim Sama- fecerat ct flumina el" cardines orbis lerrre : popu-
    ria sonat, ah aeterno reconditus esl, quando et qua- los fideles, ci praelalos Ecelesiac calholicae. Quando
    liter voluit procedens inde tamen non recedens
    , certa lcge et gyro vallabat abyssos : ordincm consli-
    exiens, non abiens utpote quem Pater emisit, non tuens reprohis, ct mcnsuram qualiler, cl qUousque
    amisit, deslinavil et retinuit, ad cor hominis venit, in iniquitate sua progrederenlur. Quando aclhera

    eique a Patre de Patre annuntiavit. Quia, ut ait fii-mabat sursum, ct librabat fontcs aquarum: clc-
    theologus ille, Deum nemo vidit unquam. Unigenilus ctos corroborans in desidcriis anlcrnorum, confcrcns
    autem Filivs, qui est in suarum dona graliarum. Quando circumdabat
    sinu Patris ipse euarravit eis
    (Joan. x, 18). Ipse siquidem Dominus noster cui mari, genlilitati videlicct saevicnli lerminum suum
    dixit: Sede a dexlris meis (Psal. x, 1). Quod nulli ne ullerius perscquendo saeviret. Et lcgcm ponebat
    angelorum dixit. Quod tamen sibi praesuniptuose q aquis, ne transircnt fines suos disposilionein sla- :

    raputt, cujus verba iniquilas et dolus, qui ait: Si- tuens persccutionihus, ne metas transgredercnlui
    milis ero Altissimo (Isa. xiv, 14). Ipse, inquam, de divinitus praestilutas. Quando appendehat funda-
    occulta illa cuslodia egressus est, ut videri posset. menla terrae : summos exornans viros Ecclesiae
    Qui quandiu in illa Samaria fuit, videri non potuit, cum eo cram cuncla componcns. Quia universa
    nec ullatenus videretur, nisi egrederetur. cum eo disposuit. Cui sil honor et gioria in s&cula.
    IX.. Nonne in occulta custodia fuit, qui in ore, in Amen.
    corde, in utero fuil? Sed ille cujus cor eructavit
    SERMO XII.
    verbum bonum (Psal. xliv, 2) ; ille, qui dixit : Filius
    ITF.M DOMIMCA 11 IS ADVENTU DOMINI.
    meus es tu et : ego hodie genui te (Psal. n, 7) ; el illud

    In splendoribus sanctorum, ex utero ante iuciferum Quibus modis Dei invisibilit ad nos cognilio veniat.

    (jentii te Ex cujus ore sa-


    (Psal. x, 3). Ille etiam Svnopsis sfhmonis.'
    : I. Incomimitahilis ab aplerno —
    pientia prodiit, primogenila ante omnem crealuram Deisapientia pcr creationemmanifcstata 2. Quam —
    •occulla in rcprobnlionc, el electione crcattira ra-
    (Eccli. xxiv, o). Quod ab aeterno in eadem sapientia
    tionalis. 3. In Jacoh elocti, in Esau figiiranltir —
    concipit, quod in eodem verbosuo habet, quod eum reprobi. 4. Quid st Dominuin egredi ad purtain —
    eodem filio suo consulil astante incommutabili D ,
    Orienlis. 5. Porla Orienlis triplex: prima, ra- —
    tio naluralis allera, aspeclus crcalurarum.
    utriusque beneplacito, coasquali videlicet eis et coae-
    lerno ab utroque manante Spiritu
    —
    ,

    6. Tertia esl, Ostensionis divina. — 7. Tripli-


    sancto , adesse cis porlae ordo convcnicns ab Apostolo pelilus.
    proprium creaturam perduxil. In formam quodque 8. Veritatis damnabilis cognilio, quam non comi-
    suam 46 talur vera juslitia, et dileclio. 9. Impiis ct —
    rationabili ordine distinxit per loca, ct
    mala et bona in malum cooperanltir. 10. A va- —
    tempora sua. Sorte quidem aliquando diversa, sed n;t:,le cogilalionis ruunt in slultitiam operis. —
    omnino congrua divisit. Videns ciincla quac fecerat, 11, Qtiibus gradihus ac incrementis ad perditio-
    qu» cl nccdum facta vidit; et erant non quidem nem slernatur via.

    simplicitcr, sed dum additainento valde bona (Gen. Quomodo, fratres, transitorio nostro verho, de
    i, 31). Adfuit itaque sapienli Deo semper sapientia illo Ioqueniur [al. Ioquchamtir] verho, quod in prin-
    s;ia, quam possedit in initio viarum suarum antequam cipio erat apud Deum, et Deus erat. Per quod omnia
    quidquam faceret a principio (Prov. viu, 22). factasunt, et sine ipso faclum est nihil (Joan. i, 1),
    X. Quomodoenim sciret per quas aclionum vias in quo, ct quod facttim est in eo? Filius autem non
    operando incederet, nisi in ipsa videret ; vel qualiter facit quidquam, nisi quod videl Patrem facientem.
    aliquiJ facerct ; si non quid esset faciendum in ca Quia quaxunque ille feceril, hccc et Filius tirr.iliter fa-
    ,

    IG3 ADAMI PK.EMONSTP. VTKNSIS IC4


    cit (Joan. v, !9), qmm Patcr diligit : ei in aetcrna A qui m ipso utero rufns conlinclnr, et loliis in roo-
    illa. et incoinprehensihili illa genilura , demon- rcm pcllis hispidus. Qui per crcationem egressus,
    stral ci qu.Tcuiunie illc facit. Kcce Sapicnlia prodicns cl per libcrum arbilrium adnltus, cflicilur vir gna-
    ex orc (Eecti. \xiv, T>). Bccc vcrbum cruclatum ox rus >enandi , ethomo agricola. Diligitur ccontra
    corde (/Vi/. \i.iv, I). Eccc filius cx utcro gcnitus Jacob. «nii in codem cum eo utero lenis portalur, et
    (Psnt. n, 7). os, o cor, o iilerus! Os nihil tran- Ut quein pra-dcslinavil Dominus , hunc et vocaret.
    sitorium efflans. Cor nihil ititrinsecum cjiciens. l'tc- Qui in vonlre lenis csl, cxicns plantam fratris lenet
    rus nihil novum concipicndo sssumcns: nihil anti- manu , et «it quem vocavii , hunc ct juslificarel, vir

    quum paricmlo amiltens. incommutabilis in sc, simplex habilat in labernaculis. Et ut quem juslifi-

    incomprehensibilis ad nos prudentia! o falli nescia cavil, hunc et magnificaret ad pate.nam poslmo-
    in sui dispositione providentia ! o longa cl lata; dum benediclionem pervenit (Ram. vnt , 50) ; ibi

    profunda el alla Samaria ! ihi omnia ah relerno in ilaque omnia occultc recnndila sunt quae hic crcata,
    illo qux lemporalitcr liic apparcnt in hoc
    secrcto, et apparentia emcrgunt , a summis usque ad ima :

    puhlico, in occulta quadam apud Dcum custodia oc- Unum conlra unum; et r.on fecit ut qnidquam dttt-
    cullerecondita, quae per creationcm suam in se ipsis %et (Eccli. xlii , 25).
    apparenlia sunl ct revclala. IV. Ilsec est Samaria illa de qtia Dominum quo-
    II. Ihi rationabilis reproba cicalttra judicium l»a- dammodo cgredi, esl ipsum per h-ec, quae ibi oc-
    bens juslum quidem , sed umiltum. Inenroprehcn- culta Iatent, hicautem npparcntia emcrgunt, a$no-
    sile, irrepreliensibile 47 tamen, eoterribile, quo sci. De quo in his verbis profuntlis quasi de fnluio
    immutabile. Ibi et lalionnlis electa astantem sihi, dicilur quod egrcdietur, qui in sc cgrcdi non potest
    ct pro se statu ftxo et immobili pacis sententiam rcccdcns, sicut ncc ingredi accedens. Utpote apud
    babons roinistrantem sihi, misericordias Domini quem , teste apostolo Jacobo, non est transmmatio,
    ab aetcrno usqtte in roternum , ut nec initium ncc vicissiludinis obumbratio (Jac. i , 17). Sed, quia
    habcan! , cum ab sclerno sint , nec lcrmintim, tandlu intus in stta quodammodo Samaria est,
    cum in a-lernum sinl. Ibi namque prjestitulus quandiit per ea ,
    qstoe de eadem Samaria huc appa-
    illc popiiltts slullus et insipicns (Deut. xxxir, 6), rentia egrediuntur, nobis non patct. Egrcssus cst,
    gcneralio prava et exasperans , adultora ct per- sed illis quibus se. jam revclavit. Egredielur, scd
    versa. lbi pnedestinatus popuins, laudahilis ille, illis quibus se revelabit. Sed qita egredietur? de Sa-
    o<i jtixia Isaiam , bominus benedixit (hai. xt\, 25.) maria. Hic est introitus, quo Dominus ingredilur,
    Ccns xllo ,
    juxla Psalmislam , beala , cujns e$t Do- qnando de Samaria cgreditur. Porta vidclicet ad

    ininus Deus ejus; popuius quem elegit in hatredilotem ^ orientcm respiciens, quae est contcmplatio ad agni
    tibi (Pscl. xxxii , 42). Nec valct figmenliim dicere tionem veritalis perduceus. In oricnte namque cla-
    ci qui se finxit: quid me fecisli sic? (Rom. ix, 20). ritas lucis surgens erumpil .,
    quje ct in occidenle
    Ctim poteslatem haheal figulus luti cx eadem massa quodammodo deficiendo cadit. Oriens clarilas co-
    aliud quidem vas faccre in honorem , aUud in cor- gnilionis, occidens cx-citas ignorantiae est.
    Isimeliam [ibid., 21). Volens itaque excellentissimtiS' V. Est qmedam porta in oriente ad quam Domi-
    ille, et immensus, terribilis , ct magnus valde, oc- nus de Saroaria egreditar, ipsa videlicet hominis
    ciillus el justus, metuendus nimis. ac
    tremendus et naturalis ratio, qua cruditus Deum suum intuclur.
    Dominift Deus, volens, inquam, ostendere seternam Instinctu namque ralioms proprise, sibi nattiraliter
    graliam suam, et notam facere polentiam snam, inserlae excitatur el invitalur homo ad cognitionem
    BUEtinuit in multa patientia vasa irae apta in interi- Dei sui. Ministratur et ei exterius ministerium
    tum , ut et oslenderet divitias gloriae suse in vasa qtiinquc corporalium sensuum quo crcala universa
    ,

    misericordias, quae praeparavil in ceternam gloriam visibilia duntaxal ct eorporalia atlingit : intuemlo
    (ibid , 23). formala , et audicndo sonora , vel odorando quaj
    III. utcrus Kebeccm! secretum pi^sescientix ^ olent, autgustando sapida, seu tangendopalpabilia.
    dixinyc ! quia ab eodem utero dividunlur ha? duoc Est ct qua:dam alia porla ad orienlem respiciens ,

    fentes ab ihvicem diversje,et populi duo in invicem qua Dominus cgreditur. Si autem, ut superius di-
    dWersi (C.en. xxv, 23). Talos hnc egredicntes in ximus , Dominum egredi est ipsum agnosci, ad
    tempore, qna^es ihi sunl in aelernitate. Egau videU- banc portam egrcditur, quia per creaturam Creator
    cet ob crudelitatern rofttt, ei propler volopiatem ,
    agnoscitur. Expanditur bic iiber coram homine in-
    qua undique tectus et involutus est. tottis in morem tus scriptus, ct foris (Esech. v. , 9). Vl inlerius in-
    pcllis; hispidus. Jacoh vcro lenis, quasi ab his roa- trans legat in ralione ip&a ; exterius exiens, legat
    lis non solum antequam quidquam ope-
    immunis , in condita crcatura? et in anima sua noscat eum ad
    rentur, verum etiam priusquam per crealionem na- cujus imaginem ct facta est. Agnoscat cum et in
    scantur, ut, secundum electionem propositum Dei , creatura, qua: ab eo lam pulchra, lam 48 i m_
    nianeat non cx operihus, cum necdum in se quid-
    , mensa ,
    qnam utilis condita est. Creaturse itaque
    qwam sint operati sed cx vocante verbo Domini , tot modis mirabilcs. Quaedam sutit viae admirabiies
    ct veraci et immobili ,
    quia Jacob dilexi, Esau au- ejus, qui cas mirahiics fecit. Sicut dc Sapientia le-
    tem bdio habui (Rom. ix, 15). Habetur odio Esau gilur quia In viis suis ostcnait te illis hilariter, et
    ,

    m SERMONES — IN ADVENTU DOMiNI. m


    in omni providcnlia occurrit illit (Sap. vi , 17). Ha- A &t in iltis, quod nolum esi Dei (ibid., 19). Et quod
    betis in liac gemina senlenlia geminam illam quam Deus illis manifestat (ibid.). El quod invisibilia

    vobis superius construximus portam ,


    quia et in ipsius per ea qua> facta sunt intellecta conspicittntur,

    viis suis sc nobis ostendil , dum per intuilum crea- sempiterna quoquc virtus ejus et divinitas (ibid., 20).

    lurarum suarum ejus ad nos cognilio venit. Et in Audite qualiler ab eo approbanlur : imo qualiter
    omni nihilominus prudentia nobis occurrit , dum reprobanlur. llevelatur, inquit . ira Dei de ccelo su-

    per rationis veslrae inquisitionem vobis innotcscit. per omnem impielatcm etiniquitattm hominum (ibid. f

    VI. Est quoque oslensio divina , interponens se 18). De impieiate eos arguil et :
    niquilate, oslendens

    inter rationem bominis quse interius perscrulalur, cos et per fidem offendisse per incredulilatem , et in

    ct inspectionem crealurae condilae quae ca quae ex- operc pcr praviialcm. Eorum , inquit, qui leriiaiem

    terius sunl inluelur, et est ,


    quasi porta lua ,
    pul- Dei in injustilia delinenl (ibid., 19). Ergo veritatem

    chra et fortis, et ipsa ad orienlem respiciens, pul- Dei habuerint; sed in injnstilia eam delinucrunt
    chriludinc sua portam rationis decorans, et fortitu- quia , cum docti fuerint in cognitione, injusti

    dinesua porlam exteriorisinspeclionis corroborans. aulcm in adione , sapienles fuerunt ut faccrent


    Decorat namque portam ralionis ne eam deturpet mala; bene auiern facere nescierunt (Jer. iv, 22).

    phanlasma irruens; corrcborat nibilominus portam B Quid eis proiuil veriialem Dei habuisse, cum eos
    hilerioris inspectionis, ne eam infirmel sensualitas constet in injuslitia eam detinuisse? Ad quid tantse

    Sasciviens. Itaque , si per Dominum , hoc est per cognitionis lumine iliustrali sunt? Audite ad quid.

    ostensionem Domirii ad conlemplaudum ir.troieris, Vl sint, inquit , inexcusabiles (Rom. n , 20) Nam
    saivaberis. El ingredieris ad inlcrnam rationem, quod est Dei quidem manifestum est in iliis, quia
    ct egredieris ad exlemam iuspeclioncm , et pascua lux in tcnehris lucet, et tamen tenebrse sunt (Joan.
    invenies in sapida ipsius veritalis cognitione (Joan^ ' > 3). Et lucet in eis, nec tenebrse essc desinunt.
    x,9). Quiaetcognitio fulget in reprobis; sed quia s:c ful-

    VII, Ecce ab oriente portse tres: porta intef- get eis ; ut non efiulgcal eis, clarilate nimirum bu-
    nx rationis ,
    porta extcrioris inspcctionis, porta jus, de qua loquimur divinie aguitionis pcrfundun-
    diviiMc inspeclionis. Videle si non Apostolus tur, sed cseci rcmanenles, amoris eam ocuio non

    egredi asserat Dominum de Samaria ad hanc tri- conspicantur. Sed cum manifestum est in illis, qucd
    nam pprtam, quoe respicit ad orientem , ubi di- notum est Dci , cum Deus illis manifcslaveril cum ,

    cst: Quod notv.m est Dei manifestum esl in il- invisibilia ipsius per ea quse facla sunt conspcxerint
    Its (Rom. i, 19); et cselera quae ibi sequuntur. ad hsec lamen hacc omnia [at. ea oniniaj ut sint

    Manifeslum est in illis quod notum cst Dci. Quia inexcusabiles, quia cum lux in lenebris luxerit, te-
    naluraliter eis insertum est , ut eruditi a ratione iiebrce eam non comprehenderuni (Joon. i, 5). Si
    propria agnoscant Dcum. Hscc porta rationis inter- enim comprebenderent , non soium illuminati per

    nae , ad quam Dominus egreditur, dum per eam inteilectum, 49 sedet accensi essentper affectum .

    agnoscitur. Dixit in sequentibus ' et de porta exte- sicque [«/. sicut] jam essent et per affei tum. Nani
    rioris inspeclidnis : Invisibitia , inquiens, ipsius a jam comprehcndunt juxfta illud : Ut possiiis coni-
    crcatura mundi, per ea quw facla sunt inteilecta , preltendere cum omnibus sav.clis (Ephes m, 1G).
    conipiciuritvt (ibid., 20). Nos siquidem si creatura IX.Nunc autem lux lucet in tenebris, nec lamen
    nmndi sumus, per ea qua; facla sunt, invisibilia hicem tenebvre comprehendiint. quia impii ,
    quos
    ipskis agnoscimus, scmpiternam quoque ejus vir- ignoranlia coecos, et iniqui, quos malitia reddil Fri-
    tutem el divinitatem. Interponit vero inter has tri- gidos , luce dhina perfunduntur, sed perfnsi eam
    plices portas, povlram divinse ostensionis, dum dicir
    1
    non inluentur. Visi quidem in pravitale sua per su-
    quod Deus iilis manifesiavit. Omnino namque in- perbiam indurali, necpcenx snpplicium evadant; sed
    aufficiens esset ratio inlerna, et inspectio externa non videnles eam per coinpunctionem emolliti , ut
    ad comprehendendatn cognitionem Dei , nisi adessel j) ad pco,nitenti?e refugium concurrant. Itaque ad hoc,
    et oslensio divina. Quia, quod ratio scrulando in- triplici bac cognitione sunt insigniti, quasi intra
    terrogal quod inspectio foris considerat ostensio
    ,
    trinam hanc portam admissi ut sint inexcusabiles.
    intus tnanifestat. Hoc itaque est Domiimm egredi Quatenus, dum ad velamentum non possunt concur-
    de Samaria ad portam quae respicit nd orientem , rere excusatioms , pVnitudinem incurranl damna-
    ipsom, per ea, quae de secreta et aUa ejus ernmpunt tionis; Sicque rairando ac miserabili modo, non so-
    custodia, ut in sc existant et apparcant, 6Crutante lum mala, qusc operanttir, sed ct bona nonnunquam,
    ea raiionc , considerante ea inspeclione , manife- quse eis conferunlur , illis in malum cooperanlnr.

    slanle ea divina ostensione ab hominihus agnosci. Etquare non possunt excusabiles esse? Quia, cum
    Ilcec autem,,.de qua loquor, cognitio sanctitatcm ccgnovissent Dewn non sicut Dcum glorifieavemnl,

    quidcm aliquam inchoat , sed, si desil affectio, in- (jRom. I, 21). Ecce quia cognovcrunt, non tamen
    choatam ounquam consummat. cognitum glorilicaverunt. Et quidem si non glorifi-

    VIII. Quamplures enira ndvimus multa scivisse ;


    caverunt , deiioneslaverunt. Quid enim sequilur ?
    sed, quia non dilexerunt, minime profuit eis Nam Sed evanuerunt in cogilalionibus suis , ct obscurctum
    el isli de quibus Apostolus dicil : Quod manifeslvm est insiviens cor eorum, Dicentet enim se essc sapien.
    ,,

    107 ADAMI PR£MONSTRATENSIS i>»8

    tes, ttuhi farli sunl(ibid., 22). Qliod prins di\it, A SER.VO XIII.
    evanuerunt in cogiiutioinbus .s«in,hoc plcitins pusl- ITEH DOHIXICA u in ahvi:ntc domiki.
    inodiiiii lubintulit, dicentet se essc sapienles. Elquod bc confessione peccalorum ct laudie divinw, ii &c

    priinuin dixil , obscurutum est insipiens cor eorum, modo utrrutque.

    hoc apertius suhjunxil, stulli facti stnit. Namdeva- 50 Svwowis BBRMORIS. 1. liilollcctui quod vertmt —
    nitale cogitalionis vencrunt ad airoganliam oris, sniiiatquodbomimest.— 2. Deoconfi-
    est, affectui
    lendasua muuera, cui confossioni opposita dam-
    ut ex abundanlia cordis os loqueretur. Et de ob- ii;iiiilis negalio. —
    Z. Gonfessio peccatorum qua-
    scuritaie cordis vennruiu ad stiillitiani operis, ut liscsse delieai. —
    i. A peccatore cuIjke suaein-

    prius pcr ignoranliani exeaecarenlur, dcinde per trospicienda enormitas. 5. Peccats debita pce- —
    luxuriam polluerentur.
    narum acerbitas confilendi pudi.rem evacual. —
    6. Sese conveniendi et timorem illuin nocturnum
    X. Sic cnim sxpe, imo pene scmper conlingit. eliniinandimelhodus.—7. Spedivinaemisericordiae
    Quia cum conlaininattir radix , non potest integer pec< alorerigendus. —
    8. Praxis ex<:itand;c Hduciae
    dedivinabonitate.—9.Tresvisetmodiducentesad
    csse ramus, cum quod sub terra deor-
    et vitiatur
    confessionem peccatorum. 10. Alia estconfes- —
    sum est, non eonscrvatur inviolalus fiuctus, quiin sio laudis, etdivinoriim benefi<ioium. — H. Sin-
    superioribus cst. Et qnantum pro vanilate cogita- gularium beneficiorum consuleratioet nominatim
    lionis obscaratum est insipiens cor eorum, lanlum B
    ad siatum rcligiosum. 12. Gratitudinis affectus—
    dicenlibiis ipsi se esse sapienles, stulti
    et gratiarum actionis ad Deum. 13. Conlilen- —
    facli sunt. dorum Dei numeruiii vix tres cum anatcp. a-
    Audite quanttim. Et immutaverunt , inquit, gloriam laeosi.

    incorruptibilis Dei , in simititudinem imaginis corru- I. Doniinus, qui egrcssurus de Samaria diciturad
    ptibilis hominis, el volncrum, et quadrupedum , et ser- portam , qu« respicit ad orientem , venturus asseri-
    pcnlium (ibid., 23). Quae major esse polest obscuri- lur et in Bethiehem. Ul autem, quae super his animo
    las cordisr insipienlis? Quac major stullilia operis ,
    occurrunt, brevilcr ostendamus, quid esse pulamus
    quam ut creator incorruplibilis in crcaluram mute- venire Dominum in Bethlehem, nisi nos quoquc qui
    tur corruplibilem : et non lam in creaturam quam venire et ire, qui accedere et recedere possimus
    in crealurae imaginem ? Et quae mcices tantae bla- ipso mansionem venire inlernae refe-
    ducente, ad
    sphemiae? Propler quod tradidit, inquit, Ulos Deus in ctionis? Ut enim cebra Palrum expositione cstis

    reprobum sensum, el in desideria cordis sui (ibid.,14). edocli, Belhlehem domus pauis dicitur. Et quae alia

    Et post pauca : Propter qttod tradidil illos Deut in est juxta sensum moialem, domus panis, quam re-

    passiones ignominiw (ibid., 26). Et item : Et ticul fectio securyc et benevolse menlis, quam cl balomon
    non probaverunt habere Denm in nolitia, tradidit illos jugi convivio comparat? (Prov. xv, 15.) Ad quam
    u
    Deus in rcprobum scnmim, ul faciant quce non conve- lanquara ad Bethlehera venit Dominus, postquain
    niunt, repletos omni iniquitate (ibid., 28). de Samaria cgressus est ad portam, quae ducil ad
    XI. Considerate ,
    quaeso, incremenla perditionis. orientem, ut postquam nienti noslrae, quod verum

    Quia quod super seemicuit lumen, humilitcr hono- est, per intellectum etiam quod bonum est , sapiat
    ,

    rare noluerunt , ad stiperbiam menlis corruenmt. per affeclum. Et hoc est Dominura venire in Beth-
    Et de superbia mentis venerunl ad arrogantiam iehem ,
    per guslum saporis internum
    noslrac nos ,

    oris, quia ex abundantia cordis os loqvitur (Luc. vi, mentis inhabitare mansionem. Si enim ardentcrdi-
    45). De arrogantia vero proruerunl ad csecilatem ligimus,quodmanifestum esl in nobis per rationem
    menlis. Quia dum teipsum ore extollis , justojudi- noslram quod Deus nobis manifestavit per oslen-
    ;

    cio [at. justo Dei] etiam in mente tenebras incur- sionem suam quod de invisibilibus ejus ea quse
    ; ,

    ris. De caecilate mentis ad blasphemiam venerunt facta sunt, intellecla eonspiciunlur per inspeclio-
    erroris, quia,dumquo graderentur ignorabant, us- nem externam (Rom, i , 20) , quodammodo et ipse

    que ad id etiam pervenerunt, ut adorarenl quod postquam egressus est de Samaria, al port.nn, quae
    nesciebant. Ad extremum vero a blasphemia erroris respicit ad orienlem venit , dum post veram eorum,
    ad horrendam et detestandam siibinersi sunt cor- r> quae ad ipsum pertinent, agnitionem , suavcm erga
    ruptionem camis. Hoc est quod dico , ebarksiroi ct seipsum, elin seipso mentis palato gustamus dile-

    desideralissimi fratres mei, quia non multum pro- clionem.


    dcst, quod apprehcndatur vcritas per cognitionem ,
    II. Per hoc vero quod additur : ambulans saper
    nisi et exercealur viilus pcr dilectionem, ut men- aquas redemplionis Judae , modos et vias quihus ad
    tem, quam praccedcns illumiuat veritas per intelle- Dei nostri conscendimus dilectionem accipimus. Si
    clum, subsequens incendat charitas pcr affeclum. Judas confessio est; unde redimitur Judas , videli-

    Unde et hic postquam de Domino diclum esl quod cet nisi deeoquod ci contrarium est, scilicet nega-
    egredietur de Samnria ad porlam , qux respicit ad lione?Quideiiim negat non confitctur; el qui con-
    orienlem, statim subinfcrlur quodvcniatel in Bctb- filetuT, nonnegat. Quisest quiconfilelur, nisiquisein
    lehem. Quod in sermone alio ostendemus , adjuvante ratione dati , Deo agnoscit obnoxiiun ?
    ct accepli

    Domino, quid sit ,


    jactantes cogitatum nostrum in Aquae redemplionis Judae, dona sunt gratiarum,
    ipsum , sinc quo nihil possuraus. Cui sit honor et quib«&«H invilatnr devotus quilibet ad con/itendum
    gloria in saecula. Amcn. largitori earumdem graliantm : ct quasi ambulans
    super aquas redemptionis Judae , Dominus vei.il in
    m SEKMONES. IN ADVENTL DOMIM. 170

    Hethlehein, modos nobis maoifestando , quibus ab- A sus, ut displicens tibi etiam horrori libi sis. El ele-
    jecto dauinabili peccato negatior.is , virtutem exer- vans vocem commotionis magnae, liis veibis aggre-

    cere possimns confessionis, suavilatem eliam nie-nti diaris leipsum , etdicas tibi aliqua in huncniodum :

    nostrae interni infundendo saporis. Sed jam aliquid Keu, heu ! cur tot tantisque plagis vulneravi aniraam
    de Juda ct de aquis redenipliouis ejus loquainur. meam oecurrens adversura Deum, erecto collo, per
    Prius scilicet videntes quibus modis hanc , de qua plateas Babylonis ; seminans in carne , involver.s

    loquimur* confessionem cxerccre debeamus ; deiude meipstim in volutabro luti, infixus inlimoprofundi?
    quibus quoque modis eam acquirere possimus. etomissis aquis Judae quae mundant, in Abana me et

    Postremo quod plurcs sint confessiones demon- Pli3rphar ftuviis Damasci immergens (1 V Reg. v, 12),
    ,

    strantes, ct unicuique proprios, quihus acquirenda caput aspidum sugens , el a lingua viperaj occisus,

    est, modos. assignantes. jpsara videlicet in initio tenlationis suggeslionem

    III. Mibi autem videtur quod primitus confcssio blandienlem in corde admittens; sicquevilam inrnc
    sicut est in nobis , ita esse debet et de nobis, juxta spiritualem subsequenli assensu amittens ? En qui
    illud quia Justus in principio accusaior esl sui(Prov. in sacculo signata habeopeccalamea (Job xiv, 17);

    xvm , 17). Quatenus talem exterius te oslendas in et modo miserabili horrori mihi , et laedio effectus,

    ore, qualis intus apud teipsum lates in mentc. Et D qualem me cogor asp.cere, talem me nequeo susii-

    qualis apud teipsum es in mente, nisi injusius et nere. Quidni tam oegrum te iniuens, rnedico citissi -

    pcccalor, si tamcn non dissiroulas, si undique in te me tuam segritudinem exponas? Alioquin vulnus*
    oculos apertos retorques? Nonne si projicisa teiila dum negligitur, et maxime dum absconditur, in pu-
    folia ficus, quibus cojisulis [al. consutil aguoscentes tredinem vertitur. Putredinem vero sequitur mors;
    se esse nudos, proloplasii iili fccerunt sibi perizo- Resial ergo ut auribus audiendi audias, qui lepro-
    mata (Gen. ni , 7), videbis quia aplantapedis usque sus es,quod leprosis ad eum ciamanlibus verus il'e

    ad Verticem ,non est in te sanitas? (ha. i 6.) Qui , medicus injunxit. lle, inquit, osfendile vos sacerd^-
    e"rgo apud tc jam quatriduanus fetes in spelunca tibut (Luc. xvii, 14).

    conscientiae, veni foras in confessione (Joan. xi, 39). V. Quod si ad confessionem trahere non potest
    Confitere te, sicut vere es, peceatorcm. Detegepec- cognilio culpae, irahat tesaltem consideratio pcer.ye,
    catum tuum ut implealur in te quod prophetavit ut qui taces etiam horrore peccaii confusus, loqua*
    fsaias, qui ait : Revelabit terra sangninem suum, el ris, vd terrore supplicii coneussus. Et quare nou
    non operiet uhra inlerfectos suos (lsa. xxvi , 21). vis confitcri? fortassis proptcr pudorem. Sed cur
    Terra revelans sanguinem suum, anima est per con- * pudet te peccatorem dicere , cnm magis pudere te
    fessionem deiegens peccalum suum. Quae etiam debeai esse? Pudor, quaeso, pudorem projiciat, ve-
    ultra inlerfecloreS suos non operit dum cogitatus * recundiam verecundia expellat, ut sicut de sancla

    ejus interiores vita spiriluali ,


    per consensum pec- illa poenilente bealus Gregoriusaii (255), lam vehe-
    cati, privatos non abscondit. gj, Yalde salubris, ut meiiter temeiipsum erubescas intus, ut nihil esss
    scilis , confessio ista ntpote sine qua ad veram sa- crcdas, quo verecunderis foris. Magis nimirum, pu-
    lytem pcrtingere nequimus. Nonne hoc sensit i!le dere te debet lui , quando fosso paricte animalium
    qui ait : Confttemini allerulrum pdccata vestra, et atque repliliumabominationem intueris^jE^f/». vin»
    orate proinvicem, ut salvemini? (Jac. v, 16.) Cujus 10) quam quando eumdem parielem aperiens, ad hoc
    nobis senlenliae ulilitaiem [al. veritatem], quod ei ut deleantur, abominationes illas exponis. Et forle
    contrarium est dispendium aperit ,
    quod tale est, . prae timore non confileris, ne videlicei confitenti
    nisi confitcraini alierutrum , el oretis pro invicem, gravia aliqua injungantur, expavescens, etideo ope-
    non salvamini. Cui sensui et hoc astipulari videtur, rire te per silentium eligens. Sed magis iimcre po-
    quod Salcmon ait Qui abscondil scelera sua non di:
    •
    tes terribilem illam post mortem inimici exprobra-
    rigetur, qni autem confessus fuerit, et reltquerit ea ,
    iionem et liorribilem inferni damnaiionem. Alloquere
    misericordiam conseqvetur (Prov. xxvm, 13). Yerura D ergo animam tuam super his, si forte timorem ex-
    omnir.o, verum esi hoc ,
    quoniam ct qui revelat pellere possis timore. Et ut discedat. timor, qui
    peccafa sua, promovcbitur; qui autem tegit et fovet confessionero impcdit, el succedat qui eflicit , ccn-
    ea, peterna curn damnatio consequelur, Veni cam in verbis istis :

    IV. Audistis qusenam esse debeathaee prima con- VI. Vae mihi, qui in conspectu ipsiusomnipoienlis
    fessio. Videle nunc quibus ad eam viis accedere et viventis Dei , in cujns manus , ut aii Aposlolus,
    debeatis. Sit tibi prima di^ta usque ad intuendam horrcndum est incidere (Hebr. x, 31) , in praesenlia
    plene enormitatem facinoris lui. Nullatenus enim quoque tot millium tam hominum qUam spiiitunn)
    peccatorcm te essc fateberis , si te peccatorem esse ultorum habeo confundi : terribile quidem l.inc ef-

    non intelHgis , nec tua medico vuinera demonstra- fectus spectaculum, non solum mihi, scd el angciis,

    bis , si te vulneratum non agnoscis. Auferens ergo et Deo , et hominibus (/ Cor. iv, 9). Vie, inquam
    le post tergum luum, ubi le projeceras T arguens te, mihij qni ligatis manibus ct pedibus, missus in le-

    statue te contra faciem tuam (Psdl. xux, 21), el vide nebras exleriores (MotlA.xxn, 13),persolvere habco
    quaro ffedusel fetidus sis, quam tabidus et nlcero- in puteo infernali, tot tanlaquc tormpnla ; igne pa*
    •;2S5) S. Gregor. homil. 33.
    Parol. CXCVIJf.
    171 ADAMI PRiEMONSTRATENSIS 17*

    »gu
    liicr ir.oxslinguibili exuslus, cl verme hnmortali A (Acf. ix, 51). H.ec bona, fralres, ac plana via est,

    rurrotui. Nonne mitius mihi cst ul corporali cru- anibulalc ;n ea ,


    quia eoirfilentibus voiiis adversuru

    <iatu, et mentis momentaneo luclu, aelernuai illum vos injustitias vestras Domino, el ipsc lcmiUel uu-
    r

    q.,i in camino illius erit ignis, qtli exslingui non no- pietaiem peccali veslri (Psal. x\xi , . >).

    vit, dolorem dcvilem ct crucialionein? Quid enim IX. En tros vobis proposui vias, quibus ad pec-

    lale in jejultiis, vigiliis , sive rn aliquibns ,


    ut brevi- cati confc&sioncin venilnr : Prima est consideralio

    tcr dicam, aniimc aut corpori> aflTiclionibus ,


    quis- iniquilatis veslrae ; secunda, inluitu9 supplicii gc-
    que lolerare pnicst ,
    quale iliud est supplicium in- hennar; lertia, spes miserkordiae divinae. Considera
    foinale? ubi umbra mortis, et nullus ordo, sed Itaque euormiiaiem piavitatis tu;e, et exhorre&ce.

    fiempiternus horror inbabitans (Job \, 52), corpus Intuere profunditatcni calamitalis gchenna\ cl pcr-

    quidem quod eril in combustionem , et cibus ignis, timcsce. Conlemplare immcnsilatem honilatis divi-

    aiterno cruciatu affligens; animam vcro vita morlali ikc, el confide. Priuia le via ad confessioiiem per-

    regetans, et mortu vitali perimens. Et boc gehennali dui;ct per liorrorein eonfusum, secundaperterrorem
    supplicio cruciari 52 dignus erit ,
    qui bic scclera concussum, teriiaper spei certitudinera consolatum.
    sua, ut delcaniur confileri eontemnit. Uic ilaquc Et accipe Uastrcs primas aquas redemptiouis Judae,

    timorde pcenae consideraiione procedcns, quasi alia


    ft
    super quas Domiiius ambulabat, dum in Beihlehem
    via esl hominera ad confessionem perducens. L't
    .
    venit , modos scilicct nobis manifestans, quihu3
    non borreat hic conlitcns aliqua sustinerc gravia, prima confessio acquiiitur , ul sapor nobis inlimse

    qui sibi non conlitenli agnoscU immincre longc refectionis infundaiur. Quid ergo baec conferl aut
    graviora. quac utililas ejus? multa per omnem modum. Qnia
    VII. Est adbucvia quredam, quam spes ceita di- veniam tibi tribuit peccalorum luorum. Dum ennn
    vinac misericordise slernit, qusc et ipsa ad confes- tu devoluscorum accedis confessor, et ipse incon-
    sionis exercitium huminetn perducil : suavior tibi tinenti plenus libi adesl oorum remissor, accepta

    duabus illis, de quibos hucusque diximus, viis ad post haec venia peccatorum, et indulia niliilominus
    gradicndum. Quia, cum cunola in eissentias aspera, gratia cmendalius de caetero vivendi.

    nulla omnino in hac via invenis nisi plana. Quid X. Uuic confessioni succcdit confessio alia, qua
    dulcius, quidve suavius, vel quid lxtius cogilarc po- sua necesse est Deo confitearis munera, ut ibi qui-

    testhomo suam , pristinaro dcflens iniquitaiem, dem tua accuses mala : hic aulem sua (i deputcs
    quam ineffabilem divinae miserieordiae bonitatom ? hona El haec quidem confessio bona et hona valde,
    Vt onim arle, sicuti dicilur, mcdkinali, calida fri- r quianon solum, quaejam a-cepisii, tibi donacusto-
    gidis , ct e converso rrigida calidis curantur, iia et dil sed ad accipienda adhuc ampliora te dignuni
    ,

    verus ille noster medicus ,


    pius ei bcnignus Jcsus, reddii ; sic enim facere solcl bonus et jusius Domi-
    sua nos in confcssione peccali nostri duleedine de- nus Deus noster, rnajoribus accurouians quae nec-
    roulcet amaricalos , exasperatos lenit, conliilus sa- dum acceperunt, suac gratiac donis quos devotos :

    nat, exhilarat coniristaios. sollicilos ct gralos csse percipil in jam acceplis.


    Vlll. Sccure et cum omni lirmae spci cerftudine Et rectae quidera viae, quibus ad hanc confessionem
    confiteor tibi vulncra aniniae meae , o singularis et accedere dobes, bae sunt : Primum solifcile considera
    eftkax medicina vulnerum meorum, qui et vulnera- quam beneticns, quanique largus et copiosus in donis
    tus cs propter iniquilates meas, et atlrilus es p; opler sit. Nonne copiosus ct largus, qui dona gratiae nec

    sccleramea, hono lesn! (lsa. liii, 5.) Quoniamlu ab ipsis abstinct inimiois, graliae smc soiem oriri

    bonus, quoniarn in saeculum misericordia tua. Et facicns supcr malos ci bonos, elpluens super juslos
    venisii in bunc mundum peccalores salvos facere, ct etinjustos? (Mattlt. v, 45.) Qtiomodo non copiosus,
    nou vocare justos, sed peccatores in pccnitentiani qui, ut brcvi multa sermone concludam, aperiens
    (Luc.y, 51). Video ie quotidie innumeros colli- manum suam implet non quidem aliquod, sed omne
    gerc pcccalores danlem nivem sicul lanam
    , , ei ci- D animal beuediclione 1 (Psal. cxliv, 10; , ila ut non
    nerem tanquain pancm manducanit-m (Psal. cxlvii, sil qui se abscondat a calore ejus (P?«/. xmii, 7).
    iti ; ci, 10). Dum et iili qui in iniquitate sua diu Quis lam indomiti tordis est, quifl in bac immensae
    frigidi erant.quasi veslimentis tuis te opciis, et sic largitati.s cjus consideralione mansuescat' Quis izva
    libi peccatores per pocnitenliam et confcssionem si- duri ,
    quin roollesoal ? quis lam tepidi quin tlaai-

    cut juslos per continentiam el bonam uuis actio- inescat, Dt acccndatur ad conlhendum ci?
    nem. En David nou despicis pcenilentcm , sed ad 53 ^l Secunda vero via eai inluttus exccllentiae
    vcniam admiltis confllentem (11 Ileg. xii, 13). Cha- muncrum ejus. Quia sicul copiosus ct Iargus est
    nanseara exaudis clamantem (Matth. xv, ?.-2i, Ma- qtii donat , ila r.ec patica vel modica, sed magna cl

    riam emQndaspIorantem(£.uc. vu,5^), Pctrum am- muita sunt, qiiac donat. Quis iiostrum eortim vej
    i>.
    cteris flentem (Matlh. xxvi, 75), laironCm in pa- mullliudinem uumero iucludere novit, vel magni-
    radlsum inducis orantem (Luc. xxm , 42). Ipsam ludinem mensura capere valcl ! Potcst nimirum
    liquc Ecclesiam suam , ac pcr hoc et le persc- unusquisque vestrum, sidiligcnter nspicere volue-
    quentem , Paulum loquor, in vas dectiouis immu- i it, dona sibi collata evidcnter perpendere : quam
    lar.s , gentium in fi^e ct veritate efficis docloreiu devote quamquc bilarUer per hanc viam, ad ejus
    , «,

    173 SERMONES. — IN ADVENTU DOMINI. m


    debeat currere confessionem. Ut enim silentio sup- A En geminam vobis oslendimus
    uliliter humilieris.
    priniam ad prsesens dona illa creationis luse, quae confessionem unam qna mala nostra occulta
    : ,

    in primo esse luo aceepisti , ut eliam taceam opus detegimus alteram vero, qua Deum laudamus pro
    ;

    redemptionis luse exceilentissimum ,


    quod [quam munere suo. El singulis tres assignavimus modos,
    nimiruin] tam mirabiliter et omnino incomprehen- quibus, et cum desunt, acquiri, ct cuni adsunt, de-
    sibiliter, sapra omnem intellectum, non modo hu- bent exerceri. Dum aulem his modis, ul tam mala
    manum, sed et angclicum, Deus homo factus, Deus quai te perpetrasse reminisceris tibi iniputes, quam
    et in homine duram, eldiram indignamqne moriem bona quaj libi adcssc perspicis, Deo asrribas,uncl.o-
    passus, implevit, Qaomodo digne in sensu compre- ncm gralia: suae Dominus inspirat, quasi super aqtias,
    hendcs, quod te in sccculo lalem, qtialem le ibi niminim redemptionis Judae, Domintis ambulat.
    fuisse reminisceris, tam patienler suslinuit, tam Aquae namque, sictit superius diximus, quibus re-
    misericorditer vocavil ? ibi longanimis, hic autem dimilur Judas, modi suntet vhequibus a negationo
    multum misericors, vocatum tanto talique ornalu prava eripitur confessio. Quia quasi in captivilate
    juslitiae decoravil? Dans tibi utomni tempore vilse quodammodo Judas delinctur, dum, obsislenle ne-
    tifae ab his contineas, a quibus vix aliqua die le galionis obstinalione, confessio non exercetur. Sunt
    abstinere volebas , et quod eliam hora modica **
    adhuc confcssiones aliae ad Judam perlincntes, ha-
    suslinere laboriosissimum fnit, jam omnibus diebus bentcs et ipsae modos et vias s.ias, quasi aquas re-
    luis ferre suavissimuin sil. demptionis earum , supcr quas Dominus ambulal
    XII. Gralias tibi, Domine bone, et dulcis, benigne dtim per easdem vias et modos, ad aoquisitior.ein
    et suavis. Tu me creasli non existenlem tu perdi- , et exercitium earum nos excilat. Sed quia obsislit
    tiiin redemisti, tu vocattim justificasti, remitlens mihi jam hora , ne de his in praesenti loqui possimus
    peccata mea, largiens dona tua, assiduilalem in alia vice, auxiliante Domino, de eis traclabimus,
    lectione, devotionem in oralione, studium in medi- ad ejus laudem et gloriam, qui est super omnia Detis
    laiione, duicedinem in speculalione, purilatem in benedictus in saectila. Amen.
    conlemplatione, sanitalem , prout mihi expedire 54 SERMO XIV.
    nosli , tribuens in corpore, ut ad opus bonum ro- ITEM DOMINJCA, 11 IN ADVENTU DOMINl.
    buslum reddas et validum. Et aliquando infirmiia- De quadriparlila confessione, et de qnatuor panibus,
    tem ut a mala actione retrahas, et timidum cfli- ac de quatuor ueneribus argritudinis humanar,
    ,

    S^nopsis sekmonis. \. Medici corporalis ct—


    cias, seniper el in omnibus salutem
    me
    mcam zelans.
    spiritualis in lnorbomm curalione analogia; —
    Bello lenlalionis fatigans, quiele me rursum pa- 2. Alia esl confessio proprii criminis, alla divinae
    fis eonsolans. Ibi ne me extollam, bicautem ne ni- laudis et fides, ulrobiquc necessaria constanlia.
    mis pusillanimis ham. Ubique semper mihi
    — u. Ad conslanlem lidei eonfessionem via pi iina
    ct assi-
    est nostri Redemploris.
    passio 4. Secunda —
    stcns, et omnia mea non solum bona, sed et mala in cst forliludo tui Adjutoris. 5. Teriia est, ma- —
    bonum mihi cooperari faciens. Adde posthaec ; adde guiitido remunerationis. G. Coiifessio bcato- —
    et ad hsec, quin quia] hocc omnia merenli rum in palria, qu;c est vo\ bctitia; et laudis, ex
    [al. nihil
    triplici capile. 7. —
    Confessio quadruplex, et
    conlulisli. Qaid enim ego prius fcci, ul tol me et
    tres vias singularuiu recapiiulantur. 3. Be- —
    faljbus dignum judioares? nihil
    tantisque donis thlebem, id est domus panis, in qtia Doininut
    boni, nihil non mali feci el ipse omnia bona con- ;
    quadrifariam pascitur. 9. Primo subcinericio, —
    id csf pnenitentia; secundo', pane sarlaginis, id
    lulfcti. Laudandus quidem quod tanta dedil, sed
    est laboris. Tertio craticuhe, id esl tribulationis.
    quod indignodedil, nimirum valde admirandus. Est Qnarto clibani ardenlis, qui est angelorum.—
    itaqne et hax via, de qua loquimur, perduccns ad 10. iEgritudo animse quadruplex prim.i esldtl<
    —
    :

    confessionem, ut, devote iaudandiis pro ritia cordis. !i. Secuuda, desidia in opere.
    si videlui
    Tertia, biasphemia in fide. 12. Quartj, igr.o- —
    eo quod tanla et talia dedit, videalur libi multo de- rantia folicis aeternitalis. !5. Deo omne bo- —
    volius dcberc laudari pro co quoii tantillo ac lali num tribuenduin.
    dare voluil. I. Qui de arte medicinali scinlromittit, lanla ta-
    D
    XIII. Habetis ergo vias tres etiam nd hancconfes- Iiquc sollicitudine medicaminum suorum confeclio-
    sioncm perducentes. Qnartim prima consideralio nibus debet insistere, ul in a?grosuo,qui purga-
    e-st dhinse largilalis; secunda , inluittis exceilentise lione duntaxal indigel, qualia purganda sinf purgel,
    wuueris ejus; tertia, conscientia nullius meriti qualenus juxta quod peritissimus ille medicorum
    quo aliquid accipere dignusesses, pra?eedentis. Et Hippocrates asseruit , conferat et bene ferat. Erga
    prirna quidein te excitat ad mirationem, ul merito pegrum profecto stium peccatorem qtienilibet, in
    tantae largilatis abundantiam mireris. Secunda in- spirituali nimirum sanctrc praedicalionis medica-
    vitat ad dileclionem, ut in cjus quem tanla taliaque tione, similem gerere debet sollicitudinem spiritua-
    tibi dedissc agnoseis, amore inflammeris ; teriia, lis animarum medicu6, prsedicator verbi vitae. Si-
    salubrem tibi infundit bumililatem, ul dum le con- ctit enim qui corporaliter aegrotat, ad plenam non
    sideras et multa accepisse, ct nibil prorstis me- facile valet pcrtingere sanitalem, nisi humnre pri-

    ruissp. nihil ex omnibus , qijcc in te vides, bonis, mitus noxii, qtii scgritudini nutrimenta et eausa
    tibi atlribuens , sed illi omnia, ex cujus munere sunt, expellanlur, ita peccator quilibet, qucin a-grum
    sunt , ascribens in conspectu largitoris largissimi, esse, et aliquando quod pejus esl, qtiem cliam mor*
    H3 ADAM! PR.CMONSTRATENSIS 176

    luurr» esse, dum in affcctu peccati criininalis men- A Ueelzebub vocuverunt, qnattiv mayis el fiomesticum
    teiu radicitus figii, duhitim non est ad veram ntil- ejus? (Matlli. xvm, 25).

    lalenus posse salulcm pervcnire, nisi peccala ejus IV. Sit tibi via secunda fortitudo adjutoris tui,

    oeeulta per confessionis potionern, prius evomanlur. quia ipse proquo pugnas, libi indubilanler et viri-
    Quid enim aliud sunt vitionmi corrupliones et , litcr assislcl ut vincas. Nonne intbre lapidum valla-

    inaxime pcccata occuhe commissa, ct in conscien- tus, beatus Stephatuis Filtumvidit hotuinis slantein

    tia abscondila, nisi quidam liumores perniciosi in a dextris viitulis Dei? (Act. vn, S5). In eo quod au-
    corpore latentes, et ccrpus perimenles? Et aicut dis stantem, intellige pii{inanlem ; iu eo autem quod
    hi non expulsi generanl tnorlem, sic ct illa per con- audis a dextris virlutis Dei, agnosce exptignantem.
    fessionera non ostensa perducunt ad damnationem. Slans bcllat, el dimicat : virtuosus vcro supcrat ct
    Rursum quid aliud est prredicatio ad confessioncm triumphat, quia ct ad pugnaro 6talus, et ad virfii-

    exhorlans, nisi instruclio polionis , anlidotum de- tem perlinct triumphus. Cum ergo ic duxerinl tr?.-

    monslrans? Inde est quod in sennone, qneni pro- dentcs, pone in cordc tuo non prxineditari quemad-
    xime habuimus de virtule confessionis, loctilioncm moduiu respomleas, quia ipsc tibi hora cadeni dabit
    tain prolixam contexuimus, quia eam pcruccessa- os et sapienliam, cui non poteruut resislcre el con-
    riam non ignoramus. " tradicere omnes adversarii tui (Luc. xxi, 14, 15).
    V. Sit tibi via tertia remuneratio illa reierna, quis
    II. Et est eonfessio prima, qua mala nostra oc-
    pro quo pateris, cum illo quoquc regnabis. Qui ita-
    culla dei.egimus. Sed qtiia in hac confessione, qure
    que pateris propter justiliam heattun te scilo, quia
    timore procedil, conscientia nostra gravatur, suc-
    merces lalioruratuorum regnumerit coeiorum. Undc
    ccdit huic confcssio alia, qua gravatu consr/ienlia
    gaodere polcs in illa die ct exsultare, cum te ode-
    tua alleviatur[a/. consolatur], quse exercetur, dum
    rint homines, et exprobraveriut, el ejccerinl no-
    in donis suis bcnedicetur Deus ac laudatur. Et est
    men tuum lanqnam malum, ct dixerint omi;c ma-
    confessio hsec qnasi electuarium quoddam, stoma-
    lum adversum te mentientcs, quia merces tua ma-
    cbum mentis mitigans et eonfortans, in qua quie-
    gna cst in ccelis (Luc. xxvi, 22). Per has trcs vias
    tem percipit anima con9olationis, quac in praceden-
    accedere ad confcssionem hanc dalur?Et sit tihi
    tis confessionis potione laborem protulil vexationis.
    prima passioRcdempioris; secanda, fortitudo Adju-
    In illa confessione, qua peccala tua detegis, ve-
    toris; tertia, magnitudo Rcnumeraiionis.Passio Ro-
    niara percipicns, a perniciosis humoribus purgaris.
    demptoris libi sit ad cxcmpiurn. robur Adjutoris ad
    In hac vero, qua Deiim in donis suis benedicis,
    auxilium, magnitudo remunerationis ad solatiinik.
    gratiam acqnirens internx visitalions ornaris. Sed *
    Ad exemplum passio, ttt iinitemur ; ad auxilium
    sic purgalus et ornatus (purgatus dico pcr pietatera
    foititudo,. ut remunercmur ; ad solatium remunera-
    venioe.. ornatus per largitatem gratire), neccsse est
    lio, ul Isliflcemur.
    ut virluiem in te liabeas constanikc, quia, qui te
    VI. Hanc sequitur confessio qurcdam, lxta quU
    diluculo visilal, subilo probat (Job vu, 18), ut
    dem, ct hetificans, beala et heatificans; sed in
    oporteal te pro tuenda pietate sanctitatis, contra
    fnttiro eril (non in pnrsenli est) in palria, non in
    occultum pugnare tentatorcra, et, cum necesse fue-
    via, non in exsilio, sed in regno. Hanc estilla de q»a
    rit, pro defendcnda fidei virtule contra apcrtum di-
    sancfus David : In voce, inquit, exsuttalionis et con-
    micare perseoutorcm. In hac itaque pro dcfensione
    fessionis, sonus epulantis (Psal. xli, 5). ln supcrna
    fidei congressione confitcre non modo Deo, sed
    Ula Jerusalcm esl confcssio hacc, quoquotidie asccn
    Deum, qtiia si confessus eum fueris coram homini-
    dunl tribus, Domini ad confiiendum
    tribus, inquani,
    bus, condtcbitur ct ipse le coram Patre suo (Luc.
    nomini Domini (Psal. cxli, A). Huic insistunt cives
    UI, 8). Si autem ncgaveris, et ipse negabit le.
    illi bcati. qui habilanl in domo Douiini, non manu

    III. Qjod si quaeris quae via ad hanc te possit per- facla reterna in coclis, in saecula saxulorum laudan-
    tiucere confeseiouero, sit tibi prima , et quidem D tes etr.n (Psal. lxxxiii, 5), miscricordias ejus in
    \alde recla, p;tssio noslri Redemptoris. Per palien- gclernumcantaiiles, in qitorum orc rcsonat caohcum
    liam ilaquc curre prcpvsilum libi cerlamen, aspiciens helilifc, ctvox laudis. El trihus lianc confessionem
    in auctore.u C. consummalorem vitaiJesum. Qui pro- excrccnt de causis, quasi tolidem ad eam viis acce-
    poiilo sibi gaudio sustinuil crucem, cvnfusione con- denies ; quod ab sefeesrna videlicet perditionc libci ati

    iempla(Hebr. xu, l,2).VcrbahaT.Pauli sunt, quibus sunt, quod gaudia coelestia conscculi, quod ca sine
    concinil consors atquecollega mai lyrii etcoapostolr.s ullo defcctu duratura agnoscunt. H.e causa; trcs ad
    Petrus. Christus inquit ,
    passus est pro nobiz, vobis Dei sui eos confesstonera invilant. Evasioa cajitivi»
    relinquens exemplum , ut sequanUni vestigia cjus tntc, exsultatio de fclicitatc, securitas de rctemi-

    Nec miruin si pro te pateris, qui pro


    (I Pclr. u, 2). tale.

    te passus cst, et quidem Dominuspro scrvo. 55 VII. Habetis crgo quatuor geuera confessionum
    Recordare quia non esi servus majtr dominosuo; prcposta vohis, quorum tria cxercent in prrcsenti
    ut si ipsum perseeuli sunt, persequantur et le (Joan. exsilio sancli, quartum veroin ccelesti regno, beaii.

    xv, 20). Ergo, si odiJ te niundus, scito quia ipsum te Et esl prima confessiopeccati, ct pcrlinet ad poeni-
    pciox.n t/dio habuil (ibid. t
    8). El si patremfamilias tentes ; seciinda meriti, el vindicant eam sibi bene
    : n,

    177 SERMONES. ^- IN ADVENTU DOMI.NI. 178

    vivcntes ; lertia fiJei, et excrcenteam sancti marty- A siljam mens ejus quacdam Bcihluliem, dum veram,
    rcs ;
    quarta praemii, et exercenl eam sinc omni dc- per lantum ac talem hosptem, nacta securitatem,
    fectu civcs in coelesli patria felices. Primam hila- sapidam inlra sc gaudel ceiebrare refectioncm
    ritas remuncrat veniae, sccundam adauget cumulus juxta illud Salomonis, quod secura mens juge convi-
    gratiae, tcrtiam fortiludo roborat constantiae, quar- vium (Prov. xv, i5). Si quis fidci, ii. alhlela spiri-

    tam decor exornat in^eficientis gloriac. ffabct et tuali, fervorem suum asscral panetn, neminem, ut
    unaquaeque carum quatuor confessionum tresusque arbiiror, sace sapienlem, in hoc habebit conlradi-
    ad eam viam perditcentes. Primae confessionis viae, ctorem. Quid enim aliud esuriebat, quando ad ficum
    considerata enormiias cnlpae, poena gel.ennae, be- veniens, In ea nihil aliud nisi foiia invenit tu
    nignitas misericordiae. Enormitas culpaf, considc- tamen, ut ait Evangclista, non essel tempus ficorum 1
    ranli horrorem indncit, ut talem se esse pudeat. (Mare. n, 13.)Quid, inquam, aiiud esuriebal, nis*
    Calamitas poetiae lerrorcm incutit, ut timeat ; be- fidenfi Judaeoruni ? Qui quidem nihil in sc nisi folia
    nignitas misericovdiae fiduciam infundit , ne despe- verbofum legalium habebant. Nec eral lempus quo
    rel. Viae ad secundam confessionem sunt, abundan- fructum fidei fcrrent, quia oportebat priiuum pleni-
    tiadivinae largitalis, excellentia muneris ejus, con- titdinem gentium inlroire, et sic omnis Isracl salvus
    scieulia nuifiul merili praecedenlis. Gradientem per B Jierct (Rom. n, 25). Quod autem apud felices ilios
    priniam cognita iargitas ad sluporem te excital, ut epuietuf in coclesli patria quolidie, imo continuo
    adtnireris. Per sceupdam visa exccllentia munerum splendide, dubium non est, quibus ipse disposuit,
    ejusad amorem le invitat, ut inflammeris. Pcr ler- sicut ei Patersuus disposuit rcgnum, ut edant et
    tiam habita fragilitas propria prae oculis ie illumi- hibant super mensam suam in regno suo (Luc. sxi*
    nat, ut illumineris J'/i/. humilieris]. Tertiai conles- 20). ibi adipe frumenti satiat eos, ibi satiabilur David»
    sionis viae suntpassio ftedemploris, fortiturio Adjulo- quia manifeslabitur gloria Domini sui (Psal. cxlvh),
    ris, celsitudo Renuracraloris. Prima martyrihus ii). Ecce sicut quatuor vobis modis Judam exposui-
    proponitur in excir.plum, ut illud imitenlur; sc* mus, sic ct quadripartitam nibilopiinus vobisDethle-
    cunda, ad auxiiium, ut corroborentur ; lerlia, ad so- hcm demonslravimus suum uniquique panein assi-
    litlium, ut exbilarentur. Ad confessiouein veroquar- gnanlcs.
    tam haec tria invitant :Quod a capiiviiale sunt IX. !n prima domo panis est coctus sub cinerc,
    liberali, quod felicitalem conseculi, quod in p'ena quia pro eo quod ad humililalem pertinei, poeniten-
    ac perfecta securitate tranquilli. ifaee dc quadripar- liae subcinericius est, et aA panis doioris. Dc quo
    t.ta Juda, ei de aquis redemptonis ejus uiximus, i oqil ; yidctur sanclus David, ubi nobis pr«cipit
    unicttique Ji'dac tres, ul scilis aqttas assignantes surgcre' postquam scderimus, qui manducamns pa-
    Super has aquas redempiionis Judie Dominus am- netn doioris (Pxal. cxxvi, 2). Quod non est aifud
    bulabatet vcnil in Bcthfehem. Quia hacc in sc quatuor nisiquod tunc in spem venia? erigi possimus, cum
    genera confcssionum anima exercens, §@ ct ad primitus in gcmitu pcenilentiae, pane lacrymarum
    gingulas viis propriis gradiens Dcum in seomnipo- cibati (Psat. lxxix, 6), pleuse humilitalis opus ad
    icutem suscipit mansorcm, qtii inlernam ct spiri- veram pcenitentiam perlinens perfeclc impievcrimus.
    tualem in ea, ctcum ea celebrat refcctionem. Secundae vero domus panis, pro laloriosae actionis
    VIII. Si enim Bethlehem, quomodo non domus pa- exercitio ad sartaginem mibi videtur posse refcsri,
    nis, inens dcvoti poenilentis, qui confessioni insistit et est panis laboris. Cujus libi idem Psalmisla facit

    peccali?mens continenter viventis, qui ctmfessio- mentioncm, ubi dicit quod labvres manuum luarum
    nem exercet mcriti? mens sancti martyris, qui pro manducabis, el ideo beatus es, el bene tibi erit (Psat.
    confessione dimicat Calholicae fidei? nicns denique cxxvn, 2). De. craticula quoque est panis, qui in
    civis feiicis, qui confessionem celebrat aeterni gau- tertiadomoest, eo quod igne inagni agonis frigitur,
    dii ?Nonne Dominus pascitur apud menlem pccniten- qui usque ad sanguinem et usque ad ipsam etiam
    lis, qui inPsalmis dieitse cinerem tanquam panem q mortem, pro fidci defensione stare el certare cona-

    manducare (Psal. ci, 10), sic sibi videlicet pecca- tur, et est pauis tribulationis. Qualem sancto quon-
    torem incorporans per poeniterttiam, sienl et sanctum dam propheta?, ,pro eo quod sibi verba veritatis
    por iuslitiam?Discumbel)at aliqitaiulo, ut scitis, cum protulit, iratus Achab et in furorem versus, jussit
    Pharisaeo, sed apud niulierem peccalriccm (Luc. vu, apponi dicens : Miitite viritm istum in carcerem,
    SG), sed poenitentem, ut beaius ait Cregorius (256) et suztenlateeum pane tribuiationis, et aqua angustiee
    rnentis epulis delectabalur. Scd et apud continentcr (11 Rcg. \xn, 27). Quartse vero domus panis magno
    vivontes cl bene operantes quis eum neget epulari, illo indeficientis charitatis igne 6uccenso coquitur
    cum dicat ipse suurn esse panem, ut impleatur in Clibano, quem carainus Domini inllammat, qui
    vobintasPatris %u\l(Joan. iy, 34). Hoc idem et alibi est in Jerusalem, estque panis angelorum, de quo
    inntiit, ubi asscrit eum qui plena obcdicnlia audie- qtn manducaveril, uhra nou esuriet (Joan. vi, 39).
    rit vocem exhortationis suae, ct fidei, atque con- X. Uabctis itaque quadripartitam Judain ct upi-
    fessionis ei apertierit jannam, intrabil ad illum, ct cuique domui spiritualem sibi assignatum panem.
    cmnabit cum illo, et ipse cum eo (Aooc. m, 20). L't Sed ct lernas redemptioni9 Judae aquas super qu3s

    $W) S, Cregor, homil. 30.


    ,

    179 ADAMI PR.-EMONSTRATENSIS 180


    Dominns ambulal, ut venial In Bcthlehem liis quos A quam ascendere ex adverso, ct opponere se murum
    operius ostendimus, modis el viis ad veram nos pro doino Israel, ut slct in praelio in die Domini
    Confessionein pcrducentes, et suavem nobis spirilua- (Fzecli. xiii, 5), qui nccdum per virtulem spiritus
    lis refeclionia saporem, sapidamquc, ut ita dixerim, convaluil de infirrailale.
    suavilalcm in qualuor istis, quas commcmoravi- XII. Pulo quod nec illi verom assercs inesse sa-
    nn:s. doniUnis iufundentcs, unicuiquc JiuJjc altri- lulcm, in cujus terra, pro eo quod suaviter vivi-
    bulas. Ing.ms admodtim ultlitas in hoc ejus adventu lur (Ji>b xxvm, 13), invcniri non polest sapicr.lia.
    in Bcthlefaetn, ct m;igna omnino salus. Ihide ct hic In quo cuffi profundus per concupiscentiam, ct ama-
    in fine dicilur quod lunc salvus crit omnis homo, rus sit per malitiam : abyssus dicit sapienliam non
    quia ecce veniet. Si intelligitis quid sit secundum inesse (ibid., 12), et mare loquitur secus eam nori
    hunc, quem usque modo in manibus habuimus, csse. Quonam niodo dicendus est isle bahere salu-
    Beosam, Doininum venire in Bethlehem, scitis con- tem, qui supernse suavilatis dulcedinem nec guslit
    seqiienlcr omnis hominis, qui spirilualitcr salvari conlemplationis praegustare , nec paiato uovil dcsi-
    desidcral, in ejus illo adventu cousislere salulem. derii aflectare? Sunt itaque hacc quatuor genera
    57 ^ ec "llatcnus curari possc aliquem bominem argritudinis hominis: durilia vidclicet, dcsidia, bla-
    interiorem, suavem et sapldam banc de qua
    nisi , [{ Rp |, cm a cl i gn0 rantia. Quadripartilae Juda\ ct qua-
    j

    nonnulla jam diximus, apud cum cclcbret rcfectio- tuor lotidem Domini panibus omnino conlraria. A
    ncm. Sed considerate quae sit hujiis dc quo loqui- quibus niillalenus homo istc, de q:io loquimiir, spi-
    mur, hominis aegriludo, et vidcle si non cst ita. rilualis salvabiliir , nisi co, quo superitis diximus,
    Esl aliquis qui semctipsum projecit posl tergnm modo, ambulet super aquas redemplionis Judac Do-
    suum, et incorrigibilis jacens in peccato suo durior minus, ut veniat in Betblehem. Et est duritia in
    adamantc nullum divini timoris rcspcctum habcns,
    ;
    corde, desidia in opere, blasphcmia in fide, rgno-
    scd allriia exterius fronte, et indomabili corde do- rar.lia de illa jrtcrna el fdici suavitate, felici et
    mus per omnia exasperans effcctus (Ezecli. xil, 3). suavi aetermtate.
    Nonnc islum infirmum, et quidcm pene usque ad XIII. Sed ambulat Dominus supcr aquas redom-
    mortem censes, qui secundum duriliam suam et ptionis Jndac, el venit in Bethlehcm. Ostendit.vidcli-
    impocnUeus cor thcsaurizat sibi irain in die iroe et cel, modos huic infirmo, quibtis ad veram, quam et
    revelationis jusli judicii Dei? (Rom. II, 5.) quadripariitam esse superius indicayimus, accedere
    XI. Estetalius non magno fortassi? aliquo pec- possit confessionem; et sapidissimam ci infundit
    eali ponderc gravatus,
    _ nnllo tamen honi operis
    .

    marcidus jacens,
    dc-
    el negligcns. Sicut ^
    internse refeclionis, quam
    _ ^ in quadruplici
    ^ r , — . - domo rp;t-
    „
    core veslitus : n s consistcre diximus, suavitalem.
    \ Ttmc vero, ut
    non in crimine frigidus, ila nec in virtute calidus ostendamus quomodo homo salvalur, duritia quoe
    sed in torpore iepidus, et ideo ab ore Domini evo- esl primum aegritudinis gcnus, emoliitur. Et emol-
    mendus (Apoc. in, 16); ct islum sanum quis nisi lita duritia pccnitens in pnma domo, quae esl auslc-
    insanus dixerii? in quo a planta pedis, qui incedit ritas prenuenliac, primum comedit panem, qui est
    in cogiiationc, usqtie ad verticem, qui eminere de- panis doloris. El in prima Juda, confessionem excr-
    bet in actione, sanitas non est (ha. i, 6). Ccrte si cet pcccati. Deinde desidia ad secundum pertinens
    hoc secundum aliquem modum est, animac esse sa- infirmitatis genus pellitur, et ipsa deptilsa devoltis
    num, quod ct dcccrum (qui enim per sanitaiem in domo secunda, quae est instantia bonae actionis,
    valel, ipse consequcntev el perspcciem nilet), nescio sccundum comedit pancm, qui cst panis lafcoris. Et
    quo pacto liunc sanum csse faleberis, qui ncqua- in secunda Juda, confessionem exercct meriti. Post
    quam vigilanS, sed dormiens, non custodit vesli- haec blasphemia, quam sibi tcrtium vindical infii-
    menta opcris sui (Apoc. xvi, lo). Cerle , ncc aliqua r.iitaiis genus, dcslrmtur. Ipsaque deslructa fidelu
    habet , sed nudus ambulat, el vident omnes turpi- i:i domo tcrtia, quac esl fortitudo rect;e creduliiatis.

    tudinem ejus. Et de illo quid judicabis, qui inerti, ^ lerlium edit panem, qui esl panis tribulationis. Et
    in mente, debilitatus infirmitalc, in fide offcndit, terna Juda, confessionem habct fidei. Novissime
    dum fidem non defendit; in corde quidem rciinens, veio ignoranlia, quae esl quarlum asgritudinis ge-
    unde credal ad justitiam ; sed os aperire non prco- nus projicitur. Qua projecta in domo quarta, qnse
    Riimens, ut confitealur ad salutcm? (Rom. x, 10.) est xternitas supernaB fclicilalis, quartum, etst ncc-
    Num ci salutem dices ines6e, quem vides pro fidei dum per rcm et effeclum, per specicm lamcn et desi-
    virililer non stare defensione? Nam. dum in fide derium, comedit panem, qui est panis angelorum.
    peccat, quas salvat, piofecto deest ei salus, ac per ^t in 58 q« arla Juda, percogitaiioncui et avidita-

    hoc nec est sanus. Si cnim fortis ac sanus csset in l».np .oiifessionem celcbral gaudii, in voce confes-
    r.orde, nimirum viriliter dimicaret pro fide. Juxla sionis et exsultalionis, souum emiltens cxsultantis
    quod Apostolus dicit de sanclis : Qui per fidem vice- (Psal. xli, 5). Merito itaque tunc salvari dicitur
    runt regna, quia contaluerunt de infirmitate, [ortcs bomo, cum venit Dominus in Bcthlehem, ambulans
    facti sunt in bello (Hebr. xi, 34). Dicturus siiuidem, super aqtias redemptionis Juda3. Qnae autem et quot
    fortet facti sunt in bello ; pncmisit, convaluer^nt de 6int aquae istaj , vel quid sit per eas Judam redini'.
    mfirmitate. L't innolesceret nobis, non posse quem- et unde, superius parlim in sermone islo. parlim i:i
    ,

    181 SERMONES. — LN ADVENTU DOMINT. m


    illo qui hunc proxime praecessit, ex parte, ut arbi- A enira multa nobis coram loquentibus, ut in fine
    tror, ostensum est. prrccedentis sermonis diximus, occurrunt; quoe in
    En , fratres , in plures quara pulavimus occulto medilanlibus , et multo fortassis studio
    verba nostra, stiper verbis responsorii hujus pro- quxrenlibus non patuerunt, ut donurn intelligen-
    tragimus, sermones. Quia quando loqui inceepimus, tiae, et noslrae sultilitati non tribuamus, et eoram
    non omnia haec in medilatione simul habuimtts ;
    quae quibtis conferlur, pro illis conferri credamus. Sic-
    postea praeeunle nos gratuita graiia sua spiritji ve- que flt ul bumiliter in oculisnostris, de uobis rno-
    ritatis, et revelante nobis, scrulali sumus. Pulavi- dica, de aliis scntiamus magna, non ambulantes in
    mus enim in tmo nos sermone posse comprehen- magnis, neque mirabilibus super nos (Psal. cxxx,
    dcre quod vix in quatttor invenimus \al. inveni- 1). Alioquin plura apud nos, ut ea postmodum lo-
    mur] explesse. Quod cum ita sit. quid aliud hic quamur, in meditatione versamus : quam in ipsa
    scicndum, nisi hoc quod aperle dalur intelligi, ut poslea locutione, pvo eo quod non occurrunt, non
    dum postmodum paluit in traclando, quod prius profeiiiiius : disponente, lunc tcmporis, menlem et
    lat.iil in cogilando, credalur dalum pro vobis, quod linguam nostram, et ad alia trahente ipso , in cujus
    primitus non paluit, in occullo cogilanlibus nobis. manu stimus nos et sermones nostri. Quia licet
    B
    Sic videlicet elationem in nobts destruemus, agno- quoe loqui proponimus, in cogitatione tractala fue-
    scentes humililer bonum ,
    quod est in nobis, sicut rml , bona haec tamen qtise locutionis tempore, et
    non esse a nohis, sic nec esse pro solis nobis. Quia Dominns menti , et mens minislratori ; iliis fortas-
    vero qusedam adhuc de his verbis dicenda occur- sis, qui tunc prsesenles sunt, auditoribus, sunl ma-
    runt, in alium ea sermonem differamus. Tum quia gis necessaria ; ac per hoc quanlum ad ipsos, me-
    iiiulta jam tum quia qnae dicenda reslant,
    dicta sunt, liora.

    verbis paucis expleri non pussunt. Qnandoquidem 59D. Quod Patri ac doctori noslro egregio,
    tam magna, tam profunda sint, ut non putenius, Lcato, quadam vicc Icgimus contigisse Augustino,
    quod uno comprehcudi sermone possint. Ipse autem qtii, dum ex more verba faceret ad populum, ad aliud

    in quo speramus, qui et nos perduxit hucusquc Spi- repente, quam vel proposilum cjus erat, vcl materia
    ritus sanctus , revelare dignelur oculos vestros; ad in se habebat, de qua agebat, ejus se lingua , inter
    consideranda mirabilia de lege sua. Suarn nobis tara loquendum, derivavit. Adquem lempore postmodum
    in sentiendo, quam in proferendo gratiam admi- congruo ,
    quidam humililer acccssTt, et quid in
    nistret ad laudem suam, et ad aediflcationem ve- mente efferebat , unclio illa docens de omnibus ( /
    stram. Cui sit cum Patre el Fiiio, a quibus ab aeterno q Joan. n,27), per verba illa, quae imprxmeditale pro-
    procedlt, honor et gloria in saecuh. Amen tttiit, aperuit. Nonnunquam vero visitante menlem
    SER',0 XV. spirilu, mulla in mcditatione apprehendimus : et ea-

    ITEM DOMl.MCA II IN ADVENTU DOMINI. dem multa, movente eodem spirilu linguam , in !o-
    culionc poslmodum effundimus, noimihil bonum
    De modis quibus menles prordkatorum in docendo
    di.tponunlur, et tnoventur, et de fastidiusis audilo- providente in hoc tam denobisquam de auditoribus
    ribus. nostris, ut el in occuito per semetipsura pascat nos.

    Stnopsis sermonis. — 1. De nobis modioa, de aliis


    Ita fit ul dum omnc quod in hobis esl bontsm , non
    qualiter magna sentiamus. —
    2. Sicut bealo Au- ex nobis, sed ex ipso fit, et nobis ex auditoribus
    guslino praHer intenlionero, prsedieatoribus in-
    merilum providcat ex nobis con-
    terdum lingua moveiur. —
    3. Illis ntinc verborum
    noslris, et illis ;

    copia, nunc provenit inopia. 4. Multiplices ce- — Servante ipso , apud se , ad remunerationem , et
    nodoxia; insidiae, et quis vitii genius. 5. In — quam, eis loquendo, impcndimus prsedicationem ; et
    auditoribus duo vitanda, fastidium et curiositas.
    quam
    — 6. Scripta SS. Patrum pra?dicatori commen-
    ipsi nobis in audicndo, exhibenl humilitatem.

    data. —
    7. In prajdicatione non affectata verbo-
    III. Saepevero, nec multa nobis in meditatione
    jrum compositio, sed magis cordium spectanda patent qtia^ proferamus , nec postea, ctsi velimus.
    —
    ,

    mslructio. 8. Praedicatores ut cuslodes Sponsae D pro fe re valemus. Ut subtrahente ipso


    ,.
    ad leropus,
    Dei , ld cst Ecelesiae quaies
    quales esse oporleat. — menlibus „„„,
    ,..
    noslris
    r
    • • ,,„• _,-.
    intelligentia;
    Ann .. m
    donum
    ,

    ,
    ^
    et
    •

    nobis per
    *,•*'
    9. Egressus Domini de Samaria, id est occulta ,

    cuslodia ad nos. —
    10. Quantopere adventus Do- hoc a vestris auribus verburo ; et nos quidem dum
    mini mundo desideratus. nobis demonstrat, quod non sulflcientes simus cogi-
    I. Egredielur Dominus de Samaria ad porlam lare aliquid ex nobis auasi ex nobis , sed suflicientia
    quw respteil ad Orientem, et veniet in Belhlehem, nostra ex ipso est, salubriter humiliet ( // Cor. m,
    ambulans super aquas redemplionis Judee : tunc sal- Et vos nibilominus, dura scitis mandatum nubi-
    5).
    vns eril omnis homo, quia veniet (257). Debitores, devo-
    bus ne pluant imbrem {Isa v, 6); sollicitos et
    dilectissimi, nos vobis recognoscimus , et est lem- Quatenus quod vobis effunda-
    tos in oratione reddit.
    pus, ut quod pclliciti sumus, reddere pro viribus ipse prior nobis infundat. Sicque dum voce ad
    mus,
    studeamus. Sed priusquam ad indaganda, quae ver- Deum clamantconcordi, lam hunulitas nostra qnam
    bis istis, insunt profunda, accedamus delectat : vestra oratio, uberius ct quodammodo ketius ad nos
    paululum commemorare quam miro modo, in verbo quod Ipso transmittenie admniistremus, reucat hn«
    Suo, D.us omnipotens dispostiit nos. Plerumque telligentue donum quam >\ nunquam fuissel $uh«
    ,

    (257) Ex oflicio Eccles., unde sup. Donunic. 2 Adventus. 3 noctur.


    M5 ADA.MI PRiEMONSTRATENSia W V

    Iractua. Sedbaec de nobis dieentes, qui loquimor, A quos saepissime experti sumns, qtii aim maximo
    tl de vobis qui atnlitis, hoc eliam addimus, quia in fastidio suscipiant verbum in sermonibus, qui die-
    eodemque Dei verbo magis tangil peikuluni
    i-iiii , bus icstis ex moie recitari solent, magis cx usu
    Iuguam oostram, quam aurem vestram. prjescnies se exhihcnt, quam ex a/Tectu; pius exspe-
    IV. Vos eniin eo c ecurius quo humilius audilis, ..lantes et desiderantes fmem quam aliquam desi-
    ,

    H09 ver<; co pcriculosius in sermonc Domini in< edi- derantes, vei colligcntes sibi ardifieaiionem spirilua-
    IUU8, quo elationem qua: inler c<elera vilia magis lem. Non solum autem , sed dum propier disciplir
    graliz inimica est, molcslius nos infestantem habc- nam ordinis vel corporaliler abcsse non possunt,
    liius. Nara aliquando bene aliquid dicere studemus, pernicioso fasiidii pondere gravati , conlrahenles
    ui vobis, qui auditis placeamus ; ve| [al. quij elsi facies intra capulia, quasi per maturitalis frenum,
    foi le placcrc non muilum cxoplamus, displieero tamen oculcruni lasc iviam coliibcmes, Inerti donniiioni in-i

    fonnidamus. Aliquando deleclamur [ «/. delectari ]


    sistunt. Sunt vero alii qui libenter quidem audhu.t
    lurpiter in laude, quam ofTerlis nobis ; licet nec cor- qtioe dicuntur, scd nihil penitus approbanl 'lisi nova
    de, nec ore quxsita fuerit a nobis. Et quidem pla- el inaulita dicantur. Deniquc solent finilo sermonc,
    cere velic, et displicere nolle, non semper maiurn et si forte verbis tunc non possunt oris , vel verbis

    esi , sed bealus qui in utroque illi soli qii^rit pla- H digitorum, aliqua, uli ipsimultolies deprcheiidimtis,
    tere cui sicut placere oplimum, ita et displicere ct in hunc modutn invicem conferre frequenter au-
    pessimum esi. lllud aulem tertjum quod posui in divimus. Nonne Augustimis, nonnc Gregorius,
    latiilc videlicet non quacsita sed ab auditoribus
    , nonnc alii doctores haec eadem dicunt? quae passint
    oblata detectari, malumesse non possumus diffiteri. in libris doctorum furalus memoriter reiinuil , baci

    Quin [al. quod], necesse habemus, nos, qui loqui- nobis pro sermone recitavit, ac si etnosnon possir
    uiur, cum ab eo foite fuerimus intercepti, ut ante mus ista videre, ut ipse ea vidil, alquc collegit.

    ejus oculos, cui soli esse debet honor el gloria, con- VI. Haec vox eorum nolentium atlendere. Qtti.i

    versi ad cor nostrum , crebris lamenlis tcrgamus. juxta Comicum : Nihil estdictum qnod aniea non sti

    Infirma siquidem mens, suavia laudis verba liben- dicttm. Haec, inqnam, vox illorum, ac si nos qnid-
    ter et gaudcnler suscipit, quoe etiam plerumquc , et quam dicere vel sciamus , debeamus qt<od non
    vel

    cum nihil fortassis exteriuset ad laudern perliners dixernnti ct in scripiis suis addoctrinam nostram
    sudit, bcne a se dicla iu occulio apnd se revolvit, reli<i«erunt pr.ecedentes nos doctores sancli. Prac-;

    etaliis per sehsce nola recogitans, illisquehaecvaldo scitim cura praecipiat nobisPsalmista, ul iv ecclesiis

    pla-cre sibi renuntians, prirata quadam apud se lae- ., ber.edicamus Domino de fontibus Itracl (Psal. nvii,
    tiii i inaniter hiiarescil. Et, cum nec ista sine gravi, 27). Et divinitus percussi sunt fiiit Aaron in Lcviti-

    apud se, culpa mens versare po«;sil, quid de]eo dice- co [Levii. x, <) ; nro eo qtiod ignem alienum oltu-
    jri.is, cujus ex abundantia coruis os loquens aperte lerunt, qnod eis praeceptum non erat. Quibus istos
    jactando se(I«c. vi, 45), quaejam protulit, creberri- similes dixerim, nisi carnalibns istis Israeiitis, qiu
    nic repetLt profunde cogitata . nitiue qnoque tui> dieittcs maima , cibcs , ut scitis , desiderabant
    pissimo et inanissimo arrogantiaj vonlo infiatus /tgyptiaeos (iVum. xxi, 5). Sed quae iucvit poena

    asserit prolata? Uie qiioque qualiter irridendus, illorum , si hi diiigenter aitenderent, talia, ut arbir

    quaMtersubsannandui est, qu; laudem eorde quidem tvor, non dicerent.


    quKrens, ore autem quasi fugens , nihil penitns VH. Iliosautem, qua siibsannaloiie et irrisiouo
    valere quidquid dixerit, conqueritur ; malle se ta- iudicabitis tangendos qui cum cmnino nullnm vel
    ,

    cuisse qnam sic locuium fuisse asserit. Ad hoc totus admodum uiodicumhabeni in Scriptura inlcllectum
    in hac ejus exleriore aecusatione intendcns, utalios babilum ad cos sermonem penitss respuunt, nisi
    ad laudem suam cxcitet , qualenus dum tam anxie totus in verbis Lalinis , et quod mat;i?; irridernlwrr*
    oreenm conqueri audiunt, et turpcm inanis gloria; est, nisi quibusdam verbis pomposis ot insoiilis

    appetiium, qui in corde lam impatienter exspcctat, jj persorvatur. Bene, inquiunt, et acule sensti in mcnle
    taniquc ardenter expeiit , non couspiciunt, quasi sed quidquid dixil minus csl probabiie , minusque
    consoiantes liene dixisse asserant et jureeum lau-
    , acceptabile , dum sua vulgarein hanc locutionem
    dandum pro verbis tam laudabiliter prolalis aRir- assumpsit in prolalione, cum ipsi nihil omnino in-

    ment. Delestabi!c certe jaclanliaigenus ad hoc hu- lelligant ex omnibus quae dicuntur, nisi vuigariler
    miliarete, ut exaltcs, et iaudem quaerere fugiendo. eis exponantur. Vos autem fratres, non sic, sed ,

    V. Haec mala , frat.es , et quae in bunc modiim tanta aviditale esuriant mentes vestrae verbum Dei,

    sunt, loqnentiktis insidianlur, a quibus vos, qui utiterum illud esuriatis. Sed et omnem eodem in

    auditis , immunes estis. Quia in occulto servata verbo devitate locutionem; qua; non aediOcat. Ma-
    apud vos pulchritudo devotionis vestrae dum erte- gisque lu. magis quoque] affertate, ut in vobis im-

    rius visa, vel audita non agaoscitur, humanse nirai- buantur corda ,
    quam vobis componantur verba.

    rum laudis pulvere non offuscatur. Sed sieut nobis Emundantes iiaque vos a Gaecibus isiis : compatimini
    ab hac perniciosa $Q elat.onis peste cavendum est, miseriis nostris multimodis. Ereciis fidclibus animis
    it.i et vobis nihilomiuus a pessimo caveiote vitio suspirate ad illum pro nobis ;
    qui nostra in his

    faiilau , et cttriositatis. Sunt enim quam plures, omnibus, qnac superius vobis exposuimus, et in can-
    ,
    ,

    m SEIUIONES. — 1N ADVENTU DOMIM. ^86

    teris , q»K in nobis innovantur malis : spes sola et A essei, m quo appareret : sicque frater esset, dum
    -inguiare refugium est. Quatentis elqui illis, qui ejus homo esset. Prius ergo eum fratrem suum fieri vo
    magisterio adhserebar.t, pedes lavil ; speciosos quo- luit , ut eum poslmodum foris invenire posset.

    que reddat et pedes evangelizanlium vobis {Rom. x). Quia, poslquam frater el caro noslra factus cst,
    Ut non simna sieul quidam plurimi , adulterantes dum in simililttdincm hominis fa( tus, et habitu in-
    verbum Dei , sed ex sineeritate sicut ex Deo, coram ventus ut homo, de secreto paterme Samarize, Qii

    Deo, iit Ciiristo loquamur. publicum noslrae cgressus esl naturaj; sicque foris
    VII!. Etqui ad hoc constituti sumus, uli custodes invcntus est in nalura nostra, qui intus fuit ijl

    Sponsae suae sanctae Ecclesiae, qupe eslis vos , ej<is sua, Qui est benedictus in ssecula. Amen.
    ipso transmittente per nos verba, prxstemus [al. SZR210 XVI.
    proferamus] ipsum ab ea amari , ipsum iaudari ; et ITEM D0M1MCA H 1N ADYENTU DOMIXI.
    eum nequaquam aduiteranles , aliquid in ea no- De adventu Chrisli ad Ecciesiam per virginem
    s'rum, quod ad ipsum solnm Deum pertinet , qurera» Mariam.
    iiius. Quotenus ut fideles paranymphi, et amici Stnopsis sermonis. —
    !. Portre diversa acceptio i»

    Sponsi sinceri stantes in recliludine intcrnseinten- Scripturis. —


    Porta orientalis est Virgo Ma-
    2.

    tionis
    ,

    et cordis eum auribus audientes gaudio gau- " ria, ad quam insignis apostrophe. 3. Anie —
    ,
    Mariam ncmo virginitatis Deo sacravit proposir
    deamus non propter vocem nostram sed propter
    , ,
    tum. —
    4. Pienitudo gratise per Mariam in fideles
    vocem ejus (Joan. iii 29). 1U enim idem ait Qui , :
    derivaiur. —
    5. Moysen de fiscelia scirpea filia
    Pharaonis, Chrislum de Virgine natum suscepit
    a ssipso ioquilur, gioriam propriam qucerit; qui au-
    Ecclesia gentium. —
    G. Bethlebeni, id est domus
    tem qucerit gloriam e.jus qvi misit illum hic verax ,
    panis qui reprohus triplex. 7. Panes Eccle-» —
    est, et injustiiia in iilo nonest {Joan. vn, 18). A se-
    :

    siaj prohnti deoem recensentur. 8. Quis fru- —


    metipso loquitur, qui a semetipso aeslimat esse, quod ctus, in Ecclesia, singulorum.

    loquilur; itleetiam a seipso loquilur,qui pro ipso solo I. DeSamaria egressusDeusubipriroum apparuit?
    loquitur, velob cinoltimeiiiumvidcIicelalicMjuscom- utique ad portam, quac respicit ad Orienteni. Quia
    roodi lemporalis ; vel ob favorem humame laudis. illam, in qua videretur, de virgine Maria suscepit
    Scd vos adjuvale ia orationibus veslris iniirmiialem appariiionem. Est poria quaedam Christus, dc qua
    nosiram, ul sapienter inter illum et vos incedenle3, dictom habetis in Job de impio, quoJ Longe fieni

    ejus in vobis gloriam quaeramus, qui misit nos. amici ejus a saiute , et conterentur in porta (Job v,
    5X. Audiie quid in verbis islis sacrosanctis ct 4). Qiiia Synagoga^ poputi a vcra se satute elon*
    profundis, ipse dignaniei revelavH nobis, ut et wh gamites , veniente Cbristo ,
    per infidelitatem cor-
    ad ipsius laudem ei utilitatem vestram revelaremus rupti sunt. Est ei alia ad fidem pertinens porta, de
    vobis, Egredietm Dominns de Samaria ad porlam qua sanctus David : non confundetur, Cum Lque-
    quas respicit ad orieniem. Per.hunc Domini tnr, inquit, inimicis suis in porta {Psal. cxxvi, b)
    gf
    pgressum de Samaria salubrem ejus dc illa alta , id est quando dispulabit cum ha?relicis pro fide

    et secreta custodia, ubi illum Paler m sinu suo eu- tenenda [al. tuendaj. Est qnoque bonum ,
    quod
    siudivit, ad homines accepimus adventum. Quia,ut exercemus opus, quasi porta qusedam, quia per
    ipse ait: Exivi a Vatre, etveniin mundumUoan. xvi, itlam de hona volunlatc, quam coram Dco intrin-

    28). EljuxtaPsalmistresententiam A summo corJo : secus habemus : ad ocnlos proximorum extrinse*


    cjressio ?ju$(Psai. xviil, 7). Nonne in cusfodia fuil cus eximus ; de qua ait sancttis Job : Quando pro-t
    qui in palre invisibili, invisibilis absconditus fuit? eedebam ad portam civilatis (Job >;xix , 7). Quandq
    nam qnanditi millam aliam in se naturamnisi divi- videlicct cxterius exivi ad opus bonum coram aliis,

    r.am, quse et invisibilis est, habuil, quas: tandiu Sed et cxitus ab hac v.ta, porta nobis ast. Sicu|
    in-
    tus fuii.Sed, qnando Verbumcarofactum,i&estDms w Ezechicle legimus (cap. XL,3), quod propheta
    homo factus est , et habitavit in nobis (Joan. ;, 14); interius stans, oculos exterius habuit ad porlam,
    ac secundtuh quod Jeremias ait: Jn terra visus et D ^ 10 eo n ,J0 ^ elcctus quisque in fide Ecclesiae vk
    cumkomhiibuseotmrsalus esl (Baruck, m, 38). Tunc vcns, ad exitum suttm ab hac vila desiderium ,

    nimirurn de hac, de qua loquimur, Samaria egres- suum extendere ucbel, ut cuni Christo esse possit,
    sus est, II. Porla quoque sancta el peTpetua, virgo est
    X. Hinc ejns egrcssum i!la qnondam in Cantics ut in eodem dictum invenitur Ezechiele, quia porta
    ardenier videre exrptavii : qu.-emagno aflecta desi- liac clausa erit et non aperietur (Ezech. xliv, 2).
    dcrio ait : Quis milii del te fratrem meum, ut inve- Quia ipsa semper, ct ante parium incorrupta, el

    niam ie foris? (Cant. vm, 1.) Intus quidem jam post parlum mansit illjcsa. Ad hanc porlam egrcs-
    eum inveneral, quia in eum ciedebat, quem in di- sus Dominus de Samaria venil, qnia ipsa in mente
    vinilale invisibilem agnoscebai. Sed foiiseumvi- aperta per Gdem, et in corporc clausa per castita-
    dere ccncupiscit, ut in iila videlicei natura oppa- tem ; sine pollutione, cum munda concepit, ci sinfi

    reret, qaae oculis corporalibus videri posset. Scd laesione inlcgra gencravit. Vete lu es , o Yirgo
    ut in tali natura appareret, cportuit ul in unitate bcata, porta in Ezechiele crienlalis. Tu el ista, de
    eam personae suae sssumeret, et non sub aliqua se qua nunc agimus, porta, respiciens ad orientem ,

    forma phantastica absconderet.: sed illud «wraciter rpiia fn es, in qua Christus «uum fine omni viola-
    187 ADAMl PRjCMONSTRATfciNSIS 188
    tione et ingressum habuit et egressum, per quam A ria, primum ad portatn quae respicit ad Orientem,
    ei nos inlroitum habemus ad regnum Et sanciita- deinde venit in Rcthlchem. Hoc est quod in missa
    letn exereere nunquam omiltis, uipole gratia plena. cantamus de ea (-58), ipiia primum unigenitum fi~
    Tu soli Christo placere contcndis utpote quae nec , lium suum suncli Spirilus obumbralione cuncepit.
    primam similem visa es, nec babere sequcnlem, El deinde : Virginilalis gloria permancnte kuic
    Nam stt oriens pueritia noslra, de qua 62 oetatis mii ndo lumen mternum Jesum Cltristum l)o-
    effudit,
    nostrae sol primum emergit. De quo in Evangelio minum nostrum. Nam Bethlehem Ecclcsia est vo-
    legitur , quod mulii ab Orienle vrnient ( Matth. cata de genlibus, ul ejus domus sit, qui ait Ego :

    flil, 11) ;
    pro eo quod plures ab ipsa pueritia ad sum panis vivus (Joan. vi, 52). Ad quam donium

    Cliristum accedunt. Et cum sit populus Juilaicus panis venit Dominus, postquam egicssus cst de
    quoilamniodo oriens, ut invenitnr in Apocalypsi, Samaria, ad portam quaj rcspicit ad Orientetn.
    quia ab Orienle porlw tres (Apoc. xxi , 13), pro co Quia de sinti Patris pcr carnis assumptionem ad
    quod el ipsi fidcs sanctae Trinitalis sit nunliata. virginem accessit, ct ipsa mediante pcr fidem ad
    Est quoque [al. quidamj vcrus Oriens Dominus Ecclesiam pcnenit.
    Christus, ad qucm rcspiois tu, ut ci soli placeas Ln V. llxc dicens egregiam illam, ad menlr-m, vc-
    interna irilenlione. Esl ct sanctitalis opus, ad quod B terem hisloriam Exodi (cap. u 3) revoco. In qua ,

    simiiiter respici6, ut illud pro ejus nomine exer- Iegitnr de Moyse, quod novkpr nalum abscondit
    cea» in convei salior.e. eum mater tribus mensibus. Cumque jam celari
    IH. Tolus adhuc pene nuindus ad occidenlcm non posset, sumpsit fiscellam scirpeam, et linivit

    carnis vergefcat operans in ea, et proferens ex ea eam intus, ct foris bitumine ac pice, posuitquc in-
    fructum morlis, quando tu ad virginitatis orientem tus infanlulum. Quem postea, ul scitis, quia lon-
    oculos clevans, gloxiam in te praeferebas ftilune gum est ire per singula, sustulit filia Pharaonis.
    incoiruplionis. Qualis iile sanrte Ecclcsiae fulgebit Quis hic Moyscs Iribus mensibus in domo abscon-
    ptilche. rinius tt felicissimus status : in quo non dilus paterna, nisi Dominus legifer nosfer, qui ac-
    nuhent fideles ejus, neque nubentur, sed erunt sic- cepit verba vilae dare nos tribus lemporibus : sub
    ut angeli Dei in ccclo xxn, 30.) Qua3
    ! (Halth. natura, siib lege, sub prophetis, in hac, de qua
    enim erat illo lempore mulicr hanc vocem pro- /am multa locuti sumtis, latens Samaria? Sed ela-
    ferre valens aul volcns : Virum non agnosco? (Luc. tus de domo patema, posilus cst in uscella scirpea
    i, 34.) Certe nullam lunc fuisse asseres, si vocis bitumine linila ac pice. Quia egressus de Samaria
    Lujus virtutem plene agnoscas. Quid enim est vi- venit ad portam quoe respicit ad Orientem. Extra-
    rum non cognosco, nisi virum cognoscere non. pro- clum dc fiscella Pharaonis eum filia susoepit, et
    pono? Non solum in pnesenli virum ignorans, sed Christum natum de Virgine Maria, per fidem electa
    et omni vilse meo3 tempore fiimum ignorandi pro- Ecclesia de gentihus exeepit, quod est Dominum a
    positum habens. Quin potius, pro maledicla hale- porta quae respicit ad Orientem, venire in Bethle-
    batur lunc slerilis : in tantum ut magis plangen- hcni. Quasi bitumkie fiscella Unita est, ac pice dum
    dum et dolendum sibi arbilrarelur lilia Jepbtae munditia ornala est virgo noslra, ac huinilitate : ul
    (Judic. ii, quod carnem virgineam intulit se-
    34), viriun se non cognoscere asserens, quod perfectaa
    piilcro. quam quod gladio jugulala est palerno. Sed essc caslitatis nemo ambigit . et ancillam Domini
    tu respexisti Christum in interna inlentinne; re- se vocans (Luc. i, 38), quod magnae ac profundae hu-
    spexisti ad Orieutem, camis virginitatem, in pu- militatis est, omnipotenli Deo et piccm humilitatis
    dica conversatione. Respexisti, inquam, etiam pra3 in mente.et bilumen offerl castitalis in carne. Quod
    mulierihus cunctis unae el per ssecula beata pra>» crgo in psalmo septuagcsimo prirno dicilur dcscen-
    dicaris in cunctis. Sed quem sola tunc suscepisti, dere (Psal. lxxi, 6) ; deinde in vellus, postremo in
    sola habere noluisti, sed, qui de sinu Patris venit lerram ;
    quodque iu Exodo, primo Moyses celari noa
    ad te, usque ad nos quoque venit per te. j) valens, manifcstatur ; deinde in fisceila £3 poni-
    IV. Sicque ros qui primum in solo vellere fuit tur ; novissime vero a filia PLaraonis suscipitur, id

    (Judic. vi, 40), totum postmodum aream humecla- liic est priinum Dominum egredi de Samaria ; de-
    vit, ut sola quidcm, pnmum ipsum susciperct; ut inde ad portam accedere, qiwe respicit ad Orien*
    cum deinceps cunctis gentibus inferret. IIoc est tem ; novissime vero in Bethlehem venire, Chri-
    quod ait sanctus David, quia descendet piimum stum videlicet de serretu Palris, indc tamcn non
    $icut pluvia in vellus; ct deindc sicut stiliicidia stil- recedendo, cxire ad virginem, carnem dc ca et in,

    lantia super lerrum (Psal. lxxi, 6). Primum descen- ea assumendo, accedere ad Ecclesiam de gentibns,
    dit in veilus, deinde in terram. Sed in vellus, ut aiimcnlis lidei eam reficere.

    pluvia, in terram vero, ut stillicidia. Quia primum VI. Sed cuni Ecclesia Bethlehcm, Bethlehcm vcro
    Christus ad virginem cum graliae plcniludine domut panis sil, sciendum, quia est panis cujus
    venit, deinde lideles et electog suos ad participan- ipsa non esl domus, quia cum intra se hospitari non
    dum voeavii. Unde sicut primura ros in veUerc, pcrmilLit. Est enim panis quidam, doctrina haere-»

    deinde in area, ita et Dominns egrediens ile Sama- tica, ut in Parabolis lcgilur, quia pams absconditut
    ($b'8) In prxfatione missje cncomitmi Maikc.
    189 SERMONES. — 1N ADVENTU DOMINI. 100

    suavicr est {Prov. vi, I"), pro co quod doclrina hae- \ T VIII.Hujus itaque bis quinque parliti panis domus
    relica reprobis charior nonmmquam est quam do- Ecclesia cst, ul jure nominelur Bethlehem et sit,

    ctrina sana. Est el carnalis delectalio panis, quo Primum habcl per fidem pasta; secundum, sacra-
    anima peccatrix pascitur, sictit habetis in Job de mentaiiter cibata ; lertium, in occulto visilata;

    impio dictum, cum se moverit ad quwrendam panem quartum, audiendo instructa; quintum, in bono
    (Jobxv, 25), id esl cum se intromiserit earnalem opere oceupata scxlum, dileclione impinguata;
    ;

    quaerere delectationem. Sed et induratus quilibet, septimum, in semelipsa humiliata; octavum, per
    perseverans in peccato suo, panis est, ut repentur exercitium sanclificata; nonum, per eonsolationero
    apud Osee, quod Ephraim factus est panis subcine- roborata;decimum, pcr subsidium munita. Ad hanc
    ricius, qui non revcrsatur (Ose. vn, 8). quia inda- Bethlebem egrediensue Samaria ad portam, quae re-
    ralus peccator in immunditiis suis jacet, el de eis spicit ad Orieniem Dominus venit, quia de secreto

    non poenitct. Uujus tripartiii panis Ecclesia domus Patris exiens, et de virgine Maria nalurae nostr* pu-

    non cst, quia pcr affectum, sive per effectum mansio blicum sumcns, Ec; lesiac se per fidem ostendit.-Qui

    non est Prinms panis edentem perducil ad blasphe- nobis proeslel, utquijam eumper fidemcognoscimus,
    minm in fide ; secundus, ad coosensum in pravitale ;
    usque ad contempla.ndam speciem suae celsilr.dinis

    lerlius vero, ad aelernitatem in pocna gehcnn.v. Do- H perdur.amur. Cui sit cum Patre et Spiritu sancto

    ctrina namque hacrelica pcr errorem seducit, dele- honor et gloria, in saccula saeculorum. Amen.
    cialio peccati ad consensum peidueit, pcrseverantia ^4 SERMO XVII.
    in iniquilale in aeternam perdilionem mcrgit, ut ITF.M DOMINICA ADVEMTU DOMINI.
    II IM

    juslo Dei judicio sicit hic nunq:;am voluit terminare De eo quod in sacramenlis Veteris Tcstahienti Dominus
    ad Ecclesiam venit.
    cuipam, sic et ibi nunquam pocnam.
    finiat
    Synopsis sermonis. 1 —
    Panis animae verbum Dei.
    .

    VII. Sed est alius panis ad Ecclesiam perlinens,


    — 2. Per Judain vel Bellilchein Ecclesia , per aquas
    cu^us et il!a domus est. Ipse est priams qui de se- redemptionis sacramonla dchignanlur. 3. Pro —
    ips:> ait Ego sum panis vivus (Joan. vi, o2), quia in tcmpore sacramenta diversa. i. A vulnere pec- —
    —
    :

    cati co^.pil medicina sacramenli. 5. Aquarum


    ipso vitalis animoe refectio est. Est ct secundus
    in malam parlem acceptio septuplex ; quse sunt
    panis ejus, ilie quem in sacrosancto altari quotidie perdilionis Damasci. —
    6. In bonam partem ae-
    suinit. De quo in Parabolis dicitur : quia panem ceplio; quae sunt aqtiae redeinptionis Juda?. -=-
    otiosa non comedit (Prov. xxxi, 27), quia ipsa corpus 7. Jesus operatur quod vocalur. 8. Evangeli- —
    zaiitibiis et pulsantibus dat Dominus verbum vir-
    Redemploris sui sine fruclu boni operis non perci-
    tute multa et occulta. —
    9. Pro mcritis audito-
    pit. Esl el lertius gratia spiritualis, ut in Isaia ha- rum se habet saepius lingua prcedicatorum.
    betur quod panis ei datus est, aqmv ejus fidcies sunl I. Gralias Deo super inenarrabili dono ejus. Gra-
    (Isa. xxxim, iG), id esl gralia spirilualis viro eccle- tias ei, qui epulis nos quotidie spiritualibus magis
    siastico collata est, contemplationes ejus errone;c ac magis reficcre dignatur, admiltens no-. in inlerio-
    non sunt. Est et quaitus, sacra docliina, ul ait rihus suis, et ostendens nobis Ihesauros sv.os ab<*
    Jcremiasquia parnulipetierunl panem (Thrcn. iv, 4). sconditos, et arcana secrelorum suorum, revelans
    Hnmiles videlicet ct simpHces desideravcrunt do- ctiam oculos nostros, et faciem, ut et mirabilia de
    ctrinam audire. Est el quinlus Ecclcsiac panis, actio lcge sua scrulemur, et gloriam ejus specuiemur.
    bona, sicut et vox illa conlinet sancti Spiritus in Ecce quot nobis in verbis respensorii hujus pro-
    Isaia, quae talis est : Panem nostrum comedemus funda, quam magna revelavit, et quam occulla ? et
    (hai. iv, I), pro eo quod scpliformis Spirilus in cerle,quando primitus apud me ea ruminare cocpi,
    bono opere, quod nobis agendum iuspirat dele- putavi me uno sermone, vel ad plus, duobus ea ex-
    < tatur. Est et sextus panis ejus robur charitatis. Dc ponere, cum jam sex sxpleverimus, unuin moda
    quo Dominus in Evangelio : Quis ex vobis petil habcntes in manibus, et adhuc nonnulla de eis di->

    panem, id est charitalem? (Luc.w, II). Est el se- cenda habemus. Mirabile, fateor, genus cibi, qui
    ptimusvirtus humil.talis, ut in libro Regum legilur: q non solum ob maximum, qui ei inest saporcm, quo
    El ecce ad caput cjns subcinerkius panis (III l\eg. magis comediltir, eo et magis csuritur, sed eliam
    xix, 6),quiain mentcviri sancti huinililas est consi- quo frequcnlius cdilur, eo et plus augetur. Quod
    deratione propiise infirmilatis. Est quoque el octa- hicexperti sumus, quia crcbro jam cemedimus, sel
    vus, homo sanctus [al. sanctificaius], ul in psalmo edenlium sub dentibus crescil [al. crescat] in orc
    habeturde Dominoquod ciuerem lanquam panem man- cibus. Aggrediamur jam quod de bis adhuc vcrbis
    ducat (Psal.ci, 10). Quia non "solum incorporat sibi rcstat exponere.
    virum sanrtum pcr justitiam, scd et percalorem per II. Ambulr.ns super aquas redemptionis Judtv. Hinc
    pocnitentiam. Esl certe ct nonus, consolatio, ul ail incipiendum cst, quia hic desiil sermo pr.ccedens.
    Jeremias : Populus gemens ct quxrenspanem (Tiiren. Venit ergo Dominus in Bethlehem, Ecdcsiac de gen-
    I, H), id est dolens et desiderans consolationem. tibus per fidem se ostendens, sed venit ambulans
    Est adhuc de.:imus panis ejus, subsidium vitac prae- super aquas redemplionis Judae, fundans in eadem
    sentis. De quo ait in Genesi sanclus Jacob Si de- : Ecclesia ab init.o sacramenta salutis humanse. Uriam
    deriimihip-nem ad cdendum (Cen. xx /m, 20), id est siquidem eamdemque, pcr Judam, Ecclesiam accipi-
    si mibi conlulcris subsidinm , ad corroborandum. mus quara et pcr Belhlchcn intclligimus, quia
    ;
    ;

    491 ADAMl PR/E.V.ONSTRATKNSIS 192

    qtiae refkitur per agnitionem verilatis, ipsa et su- A noenlis diversis, protl ratio cxpclelat, prscparavit;
    blimalur per virtuiem confessionis : ibi corde cre- alia sub nalura , a!ia sub lege : diversa qn.idem
    dens ad jtistiiiam, liic autcm ere confltens ad salu-> quantum ad speciem ad unain lamen tendenlia sa-
    ,

    lem (ftont. x, 10). Qiue Juda aqttas habet rcdeiu- nitatem. lllis autem temporibtis necdutn in domo
    ptionis suae, super quas ambuians Doroinus venit in habilavit, hoc est nondum ad Belhlebein sanctac,
    Bet lebem, qnia sunC in ea inslituta >;»< ramenla, qusc nunc esl, Ecclesiie venii, sed ambuiabat in ta-
    pntim sub lege naturaii, pailim sub Scripta, par- bernaeuloet lentorio per cuncta loca quaitransivlt,
    tim in ietnpore gralise, in quibus suam esse salutem homini vidclicel appropiquans in sacramenlis, quo-
    coulUclur, quonsque ipse verus Salvator et in prinio rttm qtuedam suo tempore cessavcrtint, ct alia iliiK

    advcnlu apparuit, in quo in ara crucis senietipsum pro illis successerunl. Sicut taberiiacuhiin atqt:e len-
    inimolans, carnem su.im nobis in cibum et sangtii- lorium stabilcs mansiones non sunt, sed de loco ad
    nem in poltnn ministravit. Et in sec.undo apparebit, locum transferuntur, ct ibi soltimmodo habcri so-
    quando finis crit, cuin tradel regnum Deo el Patri; len!, ubi domu.> oonstrui non possuut. Et perlransi-
    et Deuserit dmnia m omnibus (I Cor. xv, 2i), ut con- vit hoc modo bene faciendo , et sanando omnes
    ferente ipso nobis sempilernam beatitudinem, ces opprcssos a diabolo (Act. x, 38 ) quos ad hanc
    ,

    scnt et omitino desinanl, non solum qu?e ante pri- " sanilalem elegit ambtilans super aquas redemptionis
    mum ejus adventum crant, promiltenlia Saivatorem, JudiC.
    scd et sccundum stmt [aL promittur.t]
    qttac post V. Sed adhtic alue praeler has in Scripturis
    modo safutem. Tunc non in Provcrbiis loquctur aqmv sunt, qtias bibunt miqai , sed redemplionis
    nobis* sed palarn de Patre annuntial.it nobis (Joan. Judse non stti-t, sedsunl perditionis Damasci. Qtiia

    xvi,2i>). Nec sub velamiue sacramentoruin accedtt nequaquam electi in eis abUiuntur, ut salventur,
    ad nos, qnia videbimus eum facie ad [aciem; cl vide- sed in eis rcprobi potius demerguntur , ul condeni-
    oimus eum skuii est (1 Cor. XIII, 12; Joan. III, 2). nentur. Sunt etiam quasi quaedam afjiiae peccata
    III . Quia vero non ad statum pcrlind ambularc, nostra, quae nobis Dominus per pcenitenliain remit-
    sed ad motum, supcr aquas rcdemplionis Judoc, ut tit, sicul legimus in Geneii quod tfiritus Domini ,

    vcniul in Bethiehcm, Dorainus ambuiat. Quia qtious- ferebaiur super gquas ( Cenes. l, 2 )
    ' quia major
    que se in carne manifestarct Filius Dei, sacramen- est ejtis pietas, quam nostra iniquitas. Et charilas
    toruni quae Ecclesiae prsefigurabant redemptionetti ejus opent mullitudinem peccatorum noslrorum
    atla pro aliis, prout ratio postulavit, mutavit, ct aiia (I Pc(r. iv , 8). Scientiac quoque haereticormn
    aliisjuxta cursus temporumel generationum ~ aqua? sunt, ut dicitur in
    scries parabolis; quod aquce [ur-

    suecedere fecit. Elevate oculos veslros, et videte livw dulciores svtnl (Prov. ix, 17). Quia dolcior

    quomodo Dominus, quousque in tempore gratise rcs esse videntur reprobis, occultse scientiae basreli-

    venit in Bclhlehcm, tempore natur<e, ct lcgis scri- corum, quain documcnta orthodoxornm. Sed et pcr-

    ptae, super aquas redemplionis JudiS ambulabat. secuJiones pravorum aquae sui.t, utail Psalmlsla»
    Pauca quidem sub natura sacramenta instituens, quod fundavit terram super aqt;a&{ Psul. ciii, 5),
    el ea sub iege scr>pta mullrplicans, quousijue a roboravit videlicet Ecclesiam supcr persecutiones,
    porla qua respicit ad Orientem veniens Belhlebera Aqua? etiam instabiies cogitaliones sunt, unde et
    iiilroim, per virgincm vidciicet in carne apparens, postulat idem Psalmhita, iit tiberet eum de aqnis

    Ecclesiam pcr fidcm inhabitaret, jamque fignrae ct niultis ( Psat. esf.Hi, 7 ). Hoc est dc moltis in-

    signa cessarcnt, et res ipsa, aique vcritas apparcns Stabiljbus cogilalionibus. Peraquas blandimenia ac-
    rcgnaret. Itaque, priusquam in Bethlehem venit, cipimus tcntationum, sicut ait sanctos Job, quo<1 /a-

    super aquas redemptionis Judaj ambulavit; at vcro pid^s excavant aqua'(Job xiv , i7),pro eo quod
    postquam in Belhlehem venit, tanquam in domo fortcs etiam nonnunquam viros lentationum biari»

    propria, omni jam suavitatis rerectione plena rc- dimenta emoliiunt. Aqiue urbHominus voliiptates

    quicscit. D exprimunt reproborum , sicut ait sanctus David :

    IV. lloc esse arbitror, quod in libro Regum Icgi- convettit aquas eorum in senguinem (s?sal. civ,

    lur dixisse Dominus ad Nalhan Non habitavi, in- : 29), quia Dorainus nonnumjuam malas repr; iioruin

    quil, i;i domo a die qua eduxi filios Israel de mcdio voluptatcs in amaritudinera perducit. Pccj-.a.- fjuoque
    infernales per aquas dcsignantur, utlcgiturde /Egy-
    ^tjfj/p.': ; 05 *e d ambulavi in tabernaculo ei tentorio

    psr cuncta loca qua: transivi . cum omnibus ftlii<> ptiis, svbmcrsi sunt qttasi plumbum in aifuis rclte-

    Israel (II lieg. vn, 6). Dies qua filios Israel ex inemibus (Exod. xv, 10); id est ruenint p>ndcros^

    ifDgypto cduxit, claritas [al. clarilatis] est grati.-e, peccatores in jicenis infernalibus. HaJ, et si quai

    qua elettos suos, quos sua in aetcrnum visione in hunc modum aquce sunt, ad Abanan et Phar-
    beatiiiccn.Jos prajdestinavit, visitans, de tenebris il- pliar (luvios Damasci perlinent (IV Reg. v, 12),
    lis extraxit; quas per peccatura primi parentis, et et non ad aquas reden;pticr.is Juda;.

    permortalitatem in corpore, et per iniquitatem con- VI. Sed sunt et jlize atjuic, quas spectare ad rc-
    traxerunt in mente. Statim cnitn post peccalum, c.\ demptionem Jud» non immerilo dtxerim, sicut

    quo calamitas cccplt, et ipse cos faac gratia synt ilhc, de quibus Psahnista . et aqua}, inquit, quce
    visi-

    tare eoepH, infirmo homini mcdicinam in sacra- supcr calcs sunt (Psal, cxlmij, 5J>. W esl ^"
    ,

    m SEftMONES. — IX ADVENTU DOMINI. \3i

    geli saneti, qiii in supcrioribus versaniur, laudent A et assidui sunt, saepe contingit. Eos namque in-
    ncmen Doniini. Islse sunt aquae redcmplionis Judse, tentores eorum intcntos faciunt, in eo quod ipsi

    quia liberationi ct dcfensioni sanctoc Ecclesise an- inlcnti sunt et dum pulsant ad cos, aperit eis Do:ni-

    gcli semper insistunt. Insistunt et animoe a carne nus quod eospriuslatuil: praeparans, ut ipse ait ad
    solutae, pro Ecclesia sancta indesincnter orantes, sauctum Job : corvo escam suam, quando puili ejus uA

    quaeet ipsae aquae sunt.dequibus sancttts David : qui Deum clamanl vagantes, eo r,ucd ncn liabeani cibcs

    tegis , inquit , aquis superiora ejus ( Pscl. ciu (Jvb xxxvni, 41 ). Et p.erumqtie fortassis praeparat

    3).Quia nos in quibusdatn quidem sacram Scriptu- cscam illam corvo, inagis proptcr pullos claman es
    ram inlelligimus; sed anima3 beatae plene ejuspro- quam piopler ipsum corvuin, tribuensdispei satori-
    funda comprehendunt. Insistunt cliam sancti, qui bus fidelibus el prudentibus quos constiluil s-.iper fa-

    in ea modo sunt, sicut idem Psalmisla dicit, qtiod miliam suam, quando parvuli corum petcnt paneui;

    flumen Dei repletum est aquis (Psal. LXIV, 10). non soluni qnem eis frangerer.t (Thren. iv,4), sed et
    Pro eo quod quotidie in sancla Ecclesia et me- quomodo frangant;nein pelilione lamjusta patianlur
    rito el numcro populus Dco augelur serviens. La- rcpuJsam. Ardor igitur quem in atidiendo verbum
    mcnla quoque humiiilatis aqua; sunt, quoe hanc fre- halelis vos, magnum nobis affcrl commodum lepor ;

    qucnter Judam red.munl. Da quibus sanctus Job " vero non niinus dispendium. Quia cum non pauca :

    si lotus, inquit, fvero quasi uquis nivis (Job vm, desideratis vos, dat nobis paslo? omnium nostruir.,

    30), id est si perfnsus fuero lamenlis humili- non solum unde vos pascamus scd unde ;
    i;na vobis-

    latis. Ad hujusmodi vero pei tinent aquas ct devo- cum pascamur. Cum vero panem illum vitse fasti-

    tiones sanctorum, de quibus Hem beatus Job qnod ditis vos. illum, o^sistenle fastidio vesiro, non me-
    ar-vas apper.dit in wensura (Job sxvni, 25). Q;:ia remur accipcre nos.
    modo admirando devotiones electorum suorum Deus IX. El inde cslquod sacpe quando loqui vobis de-
    moderatur ; ut non possinttantum aliquandocxplcre bcinus,debi!esct inopcs cflu-imur adtoquendum,quia
    in clTcctu ,
    quanlum eompreliendere possunl in af- vos infirmi ct debiles facli estis ad audiendum. Nec
    fectu. Populi etiam qui quotidie in Fcclesiam a malo nisi modicum quid tcne vel acule sentire vel promplc
    lileranfur, aquse sunl redemplionis Juda?. De qni- proferrc possumns, obsistenle tcporevestro, ne id
    hus Psalmista Dominum alloquens, vidernnt inqnit, , possimus. Econlra vero cum ioquentes vobis aiacres
    le aqua el timuerunt (Psal. lxxvi, 17), id cst inltiili vos signis.sive modis aliquibus ad audiendum, et
    sunl populi credendo. et limuerunt pcenitendo. avidos , cum luimililale tamen vera , et intenlione

    06 ^ 1
    " Quemodo aulem in his et in hujusmodi
    q profeclus spiritualis deprehendimus, mini^tranlur
    aquis consislat redemplio Judte, nostrum salis vobis nobis in ipsa loculione, qusedam antea non cognita
    ingenium dictat.Super has redemplionis Judoc aquas a nobis quae vobis apponamus. Ut repentina desi-
    quotidie Dominus ambulat, veniens in suam Belhle- derii vestri agnitio, subita sit nobis, novae gratac
    licm, per eas inccssanter suam Ecclesiam visilans. adm4nistratio. Sed hunc modo sermonem terini-
    Sed qu.-e utilitas in hoc quod egrediens Dominus do nanles, in alium quod ad sensum perlinrt moratem
    Samaria ad portam qiue respicit ad Orienlem, ve- difieramus, illum laudantes qui csl benodiitus in
    nit in Bclblehem, ambulans super aquas redemptio- siccnla. Amen.
    admodum magna. Narn
    nis Judsc? Multa quidem, et
    seouitur Tunc salvus erit omnis bomo quia ecce
    SERMO XYHI.
    :
    s

    vcniet. Merito quidem. Nomen quippe ejus Jesus. ITtH D0MINICA 11 13 ADYESTU DOMiNl.
    Quia id operatyr quod vocatur, salulem videlicet in De triplici ordine ctenobitarum.
    mcdio lcrrae {Psal. lxuii, 12). Salvum faciens po- svnopsis sEr.MONis. 1. Ex ccenobitiR, alii obedienlis-
    pulum suum a pcccatis eorum (Matth. i, 21). Non rii, claustrales , novitii. —
    2. Designali per Abra-

    enim misit eum Deus Paler ham, Isaac, Jacob: et vocatos diversis horis ad
    mundum, ut judieet
    in
    —
    vineam Patrisfamitias. 3. Per David egredientcm
    mundum, sed ut salvctur mundus per ipsum (Joan. D et ingredientemadimperium regis. 4. In obe- —
    hi, 17).Quatenus verum s!t, quod hicdicitur: quod dicntiariis quanlapvudentiaet fidetitas requisila.
    tvnc salviiserit omnis homo. quia ecce veniet. Sed his — 5. In novitiis sit mundi contemplus, ct retigio-
    nis affectus : sit humilitalis, ei pceniter.liae amor
    secundum sensum allegovicum auditis , ardenter, ut
    pcrscverans. —
    6. Ciauslralibns quies animi ct
    mihi videtur, exp^litis, nec sine spe exspeclalis, ut eorporisnecessaria. —
    7.. Obedienlianus vilet de-

    nliquid volris de hoc Domini egressu secundum scn- sidiam, novilius sseculi vetustatcm, claustralis
    sum moralem loquamur. Et quidem decsse vobis non vagationem euriusam. —
    8. Frequenient sanctam
    aclioncm, sacram leclionem puram oralionem.
    audco, ctiam cum aliquid forie pelilis, quod supra — 9. Monaslerium carcer volunlarius, quscnant
    ,

    meest. spiritualcs compedes. —


    i0. Deus dura ex ejus
    VIII. Sensi enim frequenter, ct experlus snm, amore sufferenlibus vires suggefit. el spe relri-
    bulionis crigit. —
    11. In illa requie healitudinis
    quia pulsalus cgo, ac per hoc pulsare compulsus, et
    nec minima cogilaiio bona crit sine mcrcede. —
    ipse mihi nonnihil patcre vidi, quod me prius Iatuil. 12. Passionem tribulalionis sequitur consolatio
    Quod profectc tunc non paieret , nisi pulsarem, a?teniD2 mercedis.

    sed nec pulsarem, nisi puisalus fuissem. Quodccr- I. Vidctur mihi quod in bis verbis, de quibus jam
    tc \al. nrofecto] his, qui erga opus vcrbi deyoti multa dicla suni,67 trcs notari ordines possun*
    ;

    4U5 ADA.Ml P1U.M0NSTRATENS13 196

    corum qui in sancta Ac A nec pergil nisi ad impcrium regis. El ul sciatis quo-
    congregatione existunt.
    priiimm quidem 411 s.ml, qui ob rurain exlermrum
    i modo sic agere possint, videle qitia el Sai:iaria est
    sil.-i comniiasam obedienliarii vocari possunt. Dein- lortts unde babcnt egredi, vcnire ct ambutari.

    de ii. .er vos adniiituiittir et voeantur novitii et El fidclitas siiniliter causa.quod ingrediturol egre-
    :

    iiloruin ordo, qui om.ssa onirii occupatione extc- ditur, et pergil ad imperiuni regis sanclus David.
    rort cl cura.solis iiilerioribus inlenduut, et appol- Senlitis, n i lallor, aliqtiid in bis clausum conlineri,
    aniiir clatistrales. Dicilur natnque Dominus cgredi, ut seiatis perinde pulsandum vobis, qualenus ape-
    venire, anilmlare. Et, ut unicuique isloruni Iriuni riatur. Samariam dicunt custcdiam interpretari.
    servetur sua proprietas, egreditur ad porlam qua; Adsit igitur egrcdienti-bus nobis mstodia, ul egrcdi

    respicit ad Orienlein; venit in Bothlchem, ambulat possimus ad portam quai respicit nd Orientem. Ad-
    supcr aquas redemptionis Jud;e. Horum tamen sit, inquam, cl ipsa duplex; et prima prudcntia,

    oniniuni origo el causa, Samaria. Qitia indc egrc- etsecunda fidelitas sit.

    di, indc vcnirc et ambulare pcrhibclur. Egrediiur IV. Talem cnim describit Dominus dispensato-
    ergo, ut breviler percurrannis, in obcdientiariis, rem, qui snpor familiam suam conslilui debel, ut
    quos ob curam et provisionem exteriorum cis sil fidclis, ne eum injustitia comtmpat sil piudciif, ;

    commissorum.secpe non quidem solum in corpore B neeum ignoranlia falhU ( Jf df f A. xsrv, 45).S;l
    : clpiu-
    sed et de ipsa noniiunquam sp*rituali ntcntis quie- dens in .igeud.s, fideHi in expendendis. l)t et quai
    te exirc necesseest. destint, cauie acquirat; el quae adsunt, juste expen-
    II. Venil in novitiis, qui vel ab ipsa puerilia, qtiasi dat. Sit denique prudens, tit quidquid agcndum e6i,

    ai> ipso incipienlis aetatis orienle, vcl in aetate jam secttndum ratioriem agere sciat, et sit fidelis, nihil

    scnili quasi ab occidcnte ^eniunt, ut recumbanl contra rationem agcre volens. Hac gcmina custodia
    tum lidelibus ct obedientibus, quos designat Abra- egredientes nostri secure egredi possunt ad por-
    ham, cum bis, qui sibi benc conscii de firma gau- tam, qtix respitit ad Oricntem. lit eo nioio opera-
    dent spe fulurorum, ad quos Isaac perlinet : cum tionemexerceant exteriorem, qtio digni stint xter-
    bis, qui conlra viiia virilitcr pugnanles, eorum nam promereri mercedem. Quia iu eo qnod pru-
    modis omnibus supplanlalioiiem inlendunl, quos dentes sunt, qua» mala sunl, praecavent, ul inimu-
    J.tcob cxprimil; et ad boc veuiunt, ut cum his nes sint a supplicio : in eo qtiod fideles sunt, quac
    ohcdientibus, sperantibus, pugnantibus recumbant bona sunt, excrcent, ut digni sint prcemio. IJtcc
    in boc regno ccelorum (Mailk. vin, II), spiritualiter itaque porla est, qu*c rcspicil ad Oiienteni : actio
    videlicet in hac sancta epulenlur, quam coram vi- videlicct sancta, tam alicna a malo, qtiam ornata in
    C
    deo, congregatione justorum, panem > itae cdentes bono illum sempilernum in mercedc babilura :

    in bac sancta Bethlehem. Hi sunl qui divcrsis ho- Oi icnlem , dc quo propbela : Eccc, inquil, Vir
    ris ad vineam Palrisfamilias illius supremi accedunt Oriens nomen ejns(Zach. vi, 12). Ut quibtis Chrisli
    (Malih. xx, 1) : alii quidem in niane puorilijo, alii amor suaviseslin operalione, sit cl visiocjus lumi-
    bora terlia adolescentiye, alii sexta juvcntulis, alii cosa mercesin rciributione.
    nona senectutis, alii eliam uiidecima ullimae ct de- V. Sed etnovitiis nostris adsit custodia Q& du-
    crepilx aetatis. Et ctnn nequaquara in vcniendo plex, ut ct ipsi a Samaria vcnife in Bcibiehem
    unum cmnes babcanl tempus, singulos tamcn de- possint. Plentis videlicet ergaiminduOa conlemplus,
    n' 1
    ii'S rcmunerat iinus, quia et unus est Dominus et perfectus ad religionem afferlus. Dum cniinduae
    mediator noster, qui de s^ ipso sups in Bethlebem sint pesres, qnibus attacli fuerunt in saeculo, tu
    paseit novitios. ct cortsolatur in vinea laboranles. mor videlicet elationis, qtii eos erexit in mento,
    Ipse qui in noviliisveiiit, in elaustralibus ambulat. et fclor corniplionis, qui dehonesluvit in carne
    qui auxilio ab ipso percepto, ascensiones incordi- geminum in sancta Beiblcbcm contra haec dno
    bus suis disponentes, in vallo bac lacrymarum, niala antidolum inveniurl; \ililaiem bumilitatis,'

    eunt de virtule in virtutem, ut videant Deum deo- p qtue in corde corsim perimal vaniiaiem ; ct rigo«
    rum in Sion (Psai. lxxxui, 7) et eo quidem expedi- rem aspcrilatis, qur, in eorporc volupiatem. Sed ut
    tius cunt, eo etiam celerius perveniunt, quo ab ex- xquanimiler novae vitac cxcrceant aspera, oj>oiiet
    teriori fuiid^lus cura liberi, solis inlerioribus in- ut plene vet:ist?c vitae contemnant suavia, et odio
    tendunt. habeant perfecle, quam in s*culo amabantvanila-

    III. Ad b.ce speclare arbitior. quod de sanclo tein, quatenus fruetuosc diligerc possint sancta;,
    David in ejiis lattdem dtiitur : Quh enim in omr.ibus quam incboavernnt, religionis vilitatem, Hic cst
    sicu! Darid fidelis, egfdient, ei inyrediens, el per- panis geminus, qui, in baccis, ad quam venerunt,
    aent ud imnerinm reaa ? (/ Reg. xmi, 14.) Ingredicns domo est npponctulus. IIujus videliett inundicon-

    propter novitios. egrediens prtpter obedienliarios, temptus, ct saeraj religlonis affcctus Quibus, si

    pcrgens propler clauslrales. Sed oportet ul e^re- perseveranlia adfuorit, ut in utriusque hujus boni-
    dicntes iroslri ad portam egrediant:ir, quaj respicit tale porsistant, halcr.t protu! dubto et tcrtium
    ad Orienieirr, ct venientes ad Bctblebem ventaat, panem, ut amicus vcstcr, qui vcnil dc via ad vos,
    e*. ambnlantes, ambulent super aquas redemptionis de regione lunginqna, ubidisspavit omnem sub-
    Jud,e. Quia et David nec egreditur nec ingreditur, fctautiamsuam>iYendoIuxuriose, ubi el porcos pavit,
    497 SERMONES. - IN ADYENTIJ DOMINI. 193

    dhrlinum e<?cstatis delrimentum. et famis suslincns A rioris aciionis. Fructitm faciens sursura, dum sic
    periculum, l)is tribus panibus reliciatur (Luc. \\, 5; radieem miseris deorsttm . meditansque in matuti-
    w, 3). Priimis stibciuerieius est propter httmtlita- nis boni operis in Domino, dum cjus priroitusmo
    lis vilitatem; secumlus hordeaceus propter «speri- mor fueris s.tper stralum nientis.

    tatis rigorem ; tcrtius triticcus esl, pro eo qitod VIII. Egredteris ergo ad poi tam quae respicit ad
    major est per virtulem et robur pcrseverantiac : Oricnlem, sanclam cxercens actionem, quae digne
    et tam suaviiatem quam praeslat, et vigorem. pro meritis seiernain percipiet retribution^m. Ve-
    VI. Custodia etiamgemina necesse est, ut clau- nies el in Bethleliem, ut in loco pascuae collocalus,

    slrales incedant muniti, quatenus internam videli- per assiduilatem sacrae lectionis , in sensu illo

    cetquietem super onmia affectent. Et quidquid ei quadripartito, bisloriali videlicet, ailegorico, tropo-

    contrarium senserint, ab eo se pro posse, mente, ore logico, anagogico suavem dulcedinem et dulcera
    et cpere elongent. Sttnt efiim niulli claustrales intus percipias suavitatem cujttsdam quadruplicis panis.
    quidem positi corporc, foris discurrentes menle, ut Ambulabis quoque super aquas 69 redemptionis
    ait Salomon : garruli et vagi, qulelit impalientes, Judae, ut super aquas refectionis cducatus ititern^s
    nec vuleiJes indomo consistere pedibns $uis(Prov. ilias devotiones in conspectu Altisstmi depretans,

    vii , 21). Et hoc corporaliler, dum singulis quibus B in spirituali confessione et pttra exerceas oratione.
    possunt, horis, furtimforas egrediuntur. Spirituali- Sic ornalus eris per exercitium bonae actionis, im-
    ter aulem, dum in interioribus cogilationutn sua- pingualiis, percihumstudiosaelectionis; potalus,pcr

    rum affectibus apud se nulla hora in mcnte cotn- devotionem purac orationis. Ut primum habeas ad
    morantur. En cur dixi claustrales debere super necessilatissubsidium, propter proxinium; secun-
    omnia quieie.u affeclare : non modo corporalem in dum ad aniroae tuce pastum, propter tcmetipsum:
    elaustro, sed et spintualem in animo. Cuncta igilur tertittm ad internum affeclum, propterDeum. Cum-
    quaeexterius accidunl, et huic suae quieti conlraria quchoc modo sobrie, juste et pic vixcritis in hoc
    sunt, ct maxime quae ad eos non pertineot : ne- sccculo, sccure poleritis exspectare beaiam spem
    ccsseest, uli prc nihilo, st possibile esl, ducant, etadventum gloriae Dei (Til. n, 13) , ut tunc sal-
    quatenus eam et sapicntcrquaerere sciant, el quae- vus sil omnis homo, quia ecceveniet.
    silam atque invcnlam firmiter retinere qucant. IX. Occurrit adbuc et alius sensus, qucm vobis
    Nunqttam enini tranqutlle pausarc poterunt, nisi si- intimare proponimus, breviter tamen, quia valde
    cutquietem intcrnam amant : ita et universa.quae ei diu in bis demorati sumus. Si quid autem in verbis
    exterius adversari considerant quibus valent modts, istis poslhacc vobis quacrendum videtur; si dihgen-
    el mftximc pronibiio ea habenda cffugiant. G ter quce dicta sunl considerare velitis, satis p<»r vos

    V!I. Ihcc \i;i vcstra recla, o clatislralcs, ambu- ipsos repcrire poteritis. Hoc.autem est quod volo
    late pl-i eam. bt cousequenter ambulare possitis dicere. Dnde et ego multum compatior vobis, quia
    supcr aquas redemptionis Judae, quae sunt ccele- in tribuialionibus estis magnis, et in aspcritatibus
    stes comemplationes auimae, quas in interna illa mullis. In quadam namque arctissima cirstodia vos
    frequonlaie deuelis quiete. In bis aquis fidelis video conttneri : detincri dicerem. si vos in ea invi-
    anima, in divinitatis confessione dcvoia seexco- los esse viderem. Nunc vero, quta sponte in ea eslis,
    quit , bas etiam bibit, et in his nihilominus se non
    continetis vos in ca, detenti eslis ab ca. Ait
    abluti Exqoquit, ne crttda sit carni molliter quondam sapiens quidam : Fili, infer pedes tuos in
    acquitfscetis Bihit, ne arida sii mundo cnerviter compedes Domini (Eccle. yi, •2b). Quod jam'fccistis
    succumbens, abluit ne irnmunda sil ttim diabolo et vos. Non solum Hios inlctiorum affectuum pedes,
    lortiler j«/. Uirpiter] se prostiltiens. Sic in aijuis in spirituales Domini vesln compedcs inforentcs,
    isiis a triplici Judas eripilur ealainiiate. Lxcocla in sed et corpus veslrum in slrictissima extcrius cu-
    eis, a carnis eripitur mollitie. Pulata, a muudi stodia coarctantes, atterentes illud in jejuniis, et
    proicgif.urseJticiioiie.Abluat.adiaboli liberatttrpol- j. allenuantfs vigfliis; mori hcantes membra \eslra
    lulinne; Tunc satvus erit omtiis bomo, quia ecce quaesunt stiper ierram (C.oios. ut, 5), et carnem ve-
    veniet. Vere tunc salvus erit omnis homo, quta et stram cum vitiis et com.upisccntiis crucifigeptcs
    obfdieiiitarit salvantur a desitfia noxia, per bo- (Gal. v, 2i), usque ad itonc horam esuriehres, et
    eam, quam cxcfteitt, actionem. Et novitii a vetu- siticntes, et iaborantes manibus vcstris (/ Cor. iv,
    state prava, pcr sanctam, qtiam incboant, novita- II). H;ec esi illa, in qita minc cstis, Samaria Cu-
    tcm; et claustrales a vagatione curiosa, per inter- stodia videlicet non solum in corde, quod omni cu-
    nam, qaaiu frcquentant, quietem. Possumus etiam slodia sei vantcs, et super vestram cum propheta
    iu his verbis trlpartrCnm vestrum inletligere excr- cttstodiam slautcs, parati eslis qttotidie imo conli-
    Citimn.quia semper vel in lectrone, vei rn actione, nue suscilare Levialhan (Job m, 8). Sed in arctis-

    vel inorationc esse debetis; £i enim in Samaria sima, etiam in corpore, vos custodia tenelis : intra

    fucris sians tum propheta super custodiam tuam melas statutas scmper voa et ubiquc pro loco et

    (liabac. ii, {) et, ut praecipit Salomon, cmni custo- tempore Compescentes, nihil in vobis vestrum reser-
    dia se vans cor s;mm (Prov. tv. 23), a sanctitale vantes, non linguam, ui quidquam sine lima Inqua-
    secreta- cogilationis ad utilitatem egrediens cx;c- ininl. Non manus, ttt aquam sine mensura uetis,
    m ADAMI 1'BXMONSlliATENSlS 200
    vol aoelpiatis. Non dcnlque pcdcs, ut quoquum nisi A ftcabo eiim. Longitudine dierum replebo cum, el os-

    quo cOnstitutum est, progrediamiui. Sed videtc ne tendam illi saluture meum (Psal. xc, 15). Cnm ipso
    conlrislemiiii, m turbetur cor Tffltn»; nee vos sum in tribulatione; rhaneiis vobiscuiii, ct eoines in-
    taifciit, his pro adipisceudo regno ccelorum, asperi* dividuus assistens vobis, in bac, de qua muita dicia
    i.ntibus alll^. ct pedes vcslros in hos compcdes sunt, Sainaria. Eripiam eutn; in poita vidclicel vo--
    uileni. Qitia exaudicl DominuB paupcrcs suos, et Liscum inccdciis. et vcs prrcccdcns. llla, inqoara,
    ViactO* M106 DOn dc>i>iti>l (I'miI. lwiii, 54); scd porta, cux retpicil ad Orientcm. Quia cum dederil
    soluni vos conipc.litos suflcrle, ct slaluel in loco dilectis suis temnum ; ecce hareditas Domini (P:.al.

    spatioso pedes vestros (Psal. xxx, 9). cx-xvi, 5). Hai'« porta est quse ducit ad ciYilatera ;

    X. Ipse cnim modo in vobis, ipse et vobiscum sed prse angustia, quac inest ei, ferrca <Ji* itur. Et quia
    patitur. Ipse aclerna vos lunc Lxtitia consolahiiur. non est houio qui non videat mortem (Psal. lxxxviii,
    Ibi pcrcnncin pcr potestalcm vobis confercns mcr- •49), iillroseaperit. Inill.i, inquam, portaeripieteum,
    cedeni; qui iiic lemporalcni, per compassionem, iu ne circumvcniamini in illn liora ab accusalore calli-
    vobis sustinct laborcm. Tunc enim egredietur de do; nc rapiamini ab boslc violenlo. Et glorifcubo
    liac Sainaiia; faciens vos egrcdi de ca, et deduccl eum; rcquiem vobis conferens in Oi icnte, quiescenlc
    ntque educct, ut prccatur sanclus David, de custo- ^ anima nostrapostroorlem.Lon^fiuf inedierumrep^a
    dia (hoc enim sonal Samaiia), animam vcstram, ad eum: in Bethlchcm vidcliccl, qu« esl in dexlera sua,
    contitendum r.omini suo (Psal. cxli, 8). Egredicns perenni vos illa satielaie implens, cujus profecto $a-
    videlicet ad portain in vobis, qu.x respicit ad Oricn- tietatis,sicul suavitas uescit fastidium , sie et jeterni-

    lem ; ut per exitum de bac vita, ad hiroinosani et las ignoiat defcctum. Et ostendam illi salutare meumj
    indelicienlem iila.ii vos perducat retributionem. Et ut in ostensionc salularis hujus, homo in vobis om-
    qui modo ambulal, in vobis, super aquas redem- nis salvelur; dum omnia, quas in vobis rationabili-
    piionis Judic, promovens vos dc virlute in virtuletu j ler pro ejus nomine, sive in voluntale ejus posit3,
    secuudum sanctas, quas lcnelis, instituliones, et seu in eflectu operis expleta sunt; in salutem in se
    consuetudincs quas non immerilo aquas redemplio- Dominus seternx conscrval merceuis. Et ipse vus
    nis Jiid;c dixerim, pro eo quod animam a molhlie Dominus in hac mcdo vestra Samaria consoletur ,

    carnis, a blanditiis mundi. ab iiifcstalionibus dia- cgrcdiens coinitttur, ct per pnrtarn quse ducit ad
    boli rcdimant. Tunc in vobis in Beihiebcm vcniet Orienlem, pcrdiicat vos ad Bethlehcm (ubi co vcra-
    satians vos in manifestationc gioriae suae, dispo- ciler, quo perenniter saivemini) ipse, in quo salus
    nc;.s vobis, sicut ci disposuit Paler suus, regnum noslra singularis, plena consolatio, solum rcfugium,
    C
    (Luc. xxn, 29), ut edalls et bibalis super mensam unica spcs, pToteclio Rrma, bcalitudo acterna I»cus
    suara iu regno suo. sc Doniinus noslcr Christus Jesus, qui cst cum Pa-
    XI. De Samaria cgredictur ad porlam, quoe re- tre et Spiritu sanclo benedictus in soecula. Anicn.
    spicil ad Grienlem : de Oricnle venkiin Bclir.ehem : SEBMO XIX.
    de bona vos vita, ad bonam perdueens mo:lem< 1!» VIGILU RATIVITATIS !>OWIN.\

    Non cnim potcst male rnori, ut vulgo dicilur, qui De proslralione qua) eo die ftt in capi.ulo.

    bene vixeril. De iuortc bona ad requiem, quas crit Sysofsis sebmosis. — I. Cur pronunliata Nativitate
    in onima, leatain. Et sic animac simul ac corpori Filii Dei.ex Hartyrologio, corpora prosternanlur.
    domo panis, in qua snos faciet dis-
    — S. Nalititas Chiisti gemina, sclerna el tcnipora-
    in illius viviflci
    lis, utriusque discrimen. —
    3. Adrniratio maje-
    cumbere, et transiens ministrabit illis (Luc. xn, statis ct dcvotio divinac pictatis est causa profundce
    37), fclicitatcm confcrel sempiternam. Tunc salvus humiliatiouis. —
    4. Prophetae cx stupore maje-

    erit omnis hoino, quia ecce veniet, quia omnis qui slatis Dei infaciem prostrati. S. Qnalem prie- —
    parationem solemnium festnrum esse oporleal.
    in unoquoque nostrum modo est, tam in mcnte b. Omamenta mentis quaenam poiissima, ct fru-
    quam in corpore motus, secundum rationem se ha- ctuosc exercenda.
    bens, ad reniQneralionem perlinget. Nec capillus & I. Quid cst hoc, fratres, quod audislis, quid cst
    etiara de capile vestro peribit (Luc. xxi, {8); vel quod fccistis? Lectum est coram vobis, quod nazci-

    minima, scilicet bona quae in mente fueril, cogita- tur Christus Filins Dei in Belhlehera Juda:. Hoc vo-
    tio sine mercedc non cfil. Ibi vcslrum, quod nunc bis legi aud slis.et mox ul audistis, in facies vestras
    tcnetis, silcntiuin, ibi jejunia vestra, ibi vigilise, ibi corruistis. Q.iod extcrius auditum est, interius at-

    laborcs; ibi, ul breviter dicam, singula vestra, qujc Lraclum cst. lnfluxit hsec vox extrinsecus auriljus
    70 modo frequenlatis, cxercitia bona, quasi qui- vcsti is per sunum ; sed illapsa virtus ejus mentibus
    dam boni morales operarii, qui nunc strcnue in vi- vcstris, movit cas pcr aflectum. Magna ccrte vis
    nea liac opcranlur, suos accipient dcnarios (Malih. vocis hujus, qua3 siaiim ut auribus insonuit, cor-
    xx, 10). Nec id in vobis tunc alicnum crit a mercc- pora in tcrram proslravil. Quia ct corda commovit,
    de, quod nunc vacumn non cst in vobis a bono ct non modicuni, ut sil vox commotionis magnx.
    opcre. Commota sunt corda ad admirationem, ad devolio-
    XII. Et vidc si non ct ip-.e Dominus hoc se prc- nem, cl ad utriusquc ost^iisioiicm prostrata sunl
    mittal ordine inpaslerum acturum . Ubi , dicit corpora ad humiliationem. Quis enim digne in au-
    cum ipso sum in tribulationc, eripiam cum, ct gtori- ditu hiijus vocis Drobtx, in inlcllectu liujus audi
    ;:;

    201 SERMONES. — IN ADVENTU DOMLNI. 202


    tse, sufficienter ei eb immensitatem rei in admiratio- A strati terrse incubuistis oslr.ndenlcs ^os audita
    nem erigatur stuporis ; et ob suavitatem. in devotio- majeslate stare non posse, nec debere.
    r.em accendatur amoris? ut perinde modicum videa- IV. Quem enim lanta celsitudo, cum inlonat,
    tur, ac omnino exiguuni, quodea audita, eliam cor- stare permitlit? Qucni item lai:ta dulcedo, cum de-
    pora vestra ad bumiliationem inclinantur proslratio- mulcct , ad prostrationem non trahit? Prophelae
    nis. Christus Filius Dei nascitur. Hsec est vox illa illi eximii Ezecbiel, Daniel, et alii aliquid de bac
    exsuitationis el salulis (Psai. cxvu, 15), vox plane aliquando majestale, seuvisu, seu auditu percepe-
    virtutis et magnificentiae,. runt ; sed nunquid percipientes steterunt? unus eo-
    II. In bis verbis, gemiua unius ejusdemque Chri- rum prout poleslis legendo intelligere , visa simili-
    sli Jesu nativitas declaratur. Una ex Deo Palre est tudine gloria? Domini, cecidit in faciem suatn (Ezcch.
    altera ex homine malre. Quis geminam esse Christi ii, 1) ; alter vero, ut verbis ejus ular, tisionem
    nativitatem audeat conlradicere? Prorsus nemo eo- M vidit grandem, nvn remansit in eo foriiludo. Sed
    rum duntaxal, qui in confessione verae. fidei sani et specics ejus immutata est, et emafcuit, nec habuit
    sunt. Nalus ex Dco Patre Deus : nascitur cx virgine in se quidquam virium. Sed jacebat consternatus su-
    malre homo. Ibi ab aeterno, et sine 'matre, hic in per faciem suam, vultusque ejns hirrebat terras (Dan.
    tempore, et sine patre. Ibi sine initio : bic sine « x, 8). Etpost pauca : Dissolutce sunt compages mecc,
    exemplo : ulriusque nimirum nalivilalis magnitudi- el nihil in me remansil tirium, sed et haiilus meus
    nem, singulari penilus aUestante praerogativa. Quia inlercludilur (ihid. 16). Quatuor quoque animalia, et
    etdivinilas incomprebensibilem clamitat Patrem : et viginti quatuor seniores in Apocalypsi ceciderunt
    virginitas admirabilem 7J praedicat Matrem. Porro+ proni in terram coram Agno, quia omnes sancti in
    sicut magnnm quid est natum lueri ex Deo Deum consideiatione humilitalis illius Agni mansuelissimi,
    sic videre Chrislum nasci ex homine hominem, qui tollit peccata mundi ex amore , se humiliant,
    suavissimum. Quia ibi non sublimalus, sed subli- iilum infra omnia humilem videnles : et ipsi coram
    mis in forma Dei, el ipsi per omnia cosequalis hic : illo nullalenus superbire praesumcilcs. Igitur et illi,

    lam humilis, nl in humiliata foima servi, allissi- et isli prostrali sunt : admirantibus illis poteslalem,
    mus bumillimus, temporalis a:ternus; magnus et islis vero amantibus pietatem. Sic et vos auditum
    imniensus, parvus,etmodicus sit. Illuditaqueintueri nomen majestatis prostravit stupefactos ;
    pietatis
    magnum et admirabile, et omnino incomprehensibile vero, devotos. Etquidem justissimum, ut audita hu-
    hoc autem pium, et supra modum suave el dulce. mililate vestne in eo sumplae naturac, vos ex amore,
    III. Prosterni nihilominus toto corpore in terram, ^ ad agendas ei gratias prosternatis in lerram, qui pro
    n nl mh «A lnin.illlnl !a v. .A » t r. J.liA
    n. »1 .!..-. 9 Ilrrt t -.-. ,1 *"f\ i-fllllfil
    deA sublimi
    r> rt 1 Vil TTM 1* n<aM £!£*»•-!
    '.

    quis magnae humilitatis neget indicium? Haec ita-


    i I 1-1 f* I '
    i~
    y-k i i

    vestra salute I .*• I I I 1 .-i


    illo palatio se humiliavit
    /-i

    que tria, in his quae hic legi, audivi, el fieri vidi, usque ad terram. Intellexi itaque admirationem
    notanda considero : admiralionem , dcvoliouem hu- , vestram : et in stupore comperi devoiionem vestram,
    miliationem. Piima duo, in his, quae legi, audislis et in amore vidi huraililatcm veslram, quia et vos
    terlium [«/. videlicet] vero in his, quae ipsi fe- eam ostendistis in prostratione.
    cistis, cadentcs videlicet in facies vestras, toto in V. Sed hoc quod dicilur : Ih Belhleem Judce na-
    terram corporc prostrati. Quid enim esl quod ma- scitur ; non ad hodiernam, ut scitis, sed ad crasti-
    gis admirari debetis , qnam id quod sine quanlitate nam pertinet diem. Die autem crastina oportet vos
    tantum est, sine qualitate tale, quod sicut est, nec multum esse devotos, nec tamen vos ideo hodie de-
    ore exprimi, nec corde valet comprchendi? Hoc au- cel esse oliosos. Hodie namque scietis quia veniet
    tem est alerna il!a Patris et Filii aequalitas; aequa- Dominus, et mane videbitis gloriam ejus (Exod. xvi,
    lisqne corum aelernilas, in quorum una Deitale cun» 7). Habetis in his verbis paucissimis quid hodie
    unus gcncrcl ingenilus, alter generelur; non gene- agere debetis ;
    quod die erastina percipere poteri-
    rans generante, nec genito gignens prior est in ali- tis. Nam hodie scire debelis, utcrasvidere possilis.
    qno , vel major; nec gignenle posterior genitus, D Et quid est, quod veniet hodie te scire, nisi ad fu-

    vel minor. Quod ilem cui magis [«/. nulli assertive] lurum tc ejus adventum praeparare? Nam mihi vi-

    dcvclns, iiasiisqiie debes esse obnoxius, quam hu- delur, quod, eo dominum suum servus venturum
    inilitati nalurae? plcnuin siquidem omni suavitate ignorat, quo venienti ul digne suscipiatur, quae sui t

    et dulcedine Deum hominis condilorem inlueri fa- liccessaria, proeparare dissimulat. Scilis profeclo
    ctum hominem proptcr iiominem. Illud itaque ad qiianlo, qualiquc conlra hanc festivitalem, Viri sx-
    celsitudinem pertinel majestatis, quam admireris culares, apparatu insistant. Tot genera ciborum et
    per stuporem : hoc autcm ad suavilalem pietatis, polunm, tol ornamenta vestium, et alia, quae ad
    cui devolus sis per amorem. Et propter haccduoin decorem et laetitiam pcrtinent temporalem , solli-

    verbis islis, quae audistis, in facics vestras cecidi- cile praeparare non omiltunt. 72 Verum, rum ha>o
    slis. Quod enim lectuni esl : Chrisius FHius Dei, omnia spcctcnt ad corpus, Deus nosler spiriius est.

    majcstaiis sonat celsiludinem : qnam, ut dixi, ob- Nam spirilus est Deus, et qui adorant cum, in sp:~
    slupescas : quod vero slalim ibi adjunclum est : riui et veritate cportel adorare (Joan. iv, 24). Testi-
    ln Bethlehem Judic nsscitur : pietatis ostendil dulce- monium boc verum esl. Ita neccsse cst, i:t qui ei

    jinem, quam jnre ames. Merilo, his auditis, pro* student placere, in spirilu placcant cl vcfitatc. Noa
    Patuou CXCVIII. 7
    103 HDAM» rft^MONSTRATENSlS VI
    crgo nilorem vel delectationcro requirit tcmpora- A bis, quinequaquam inler gentes reputamini, qiue
    lcm, sed splendorem rt suavitatem in vobis deside- ignoiaut Deum. Sed compulati polius cstis inter fi-

    rat spirllualem. lios Dci : ct inter sanctos sors vestra est (Sap. v,

    5): utjurcfiliilsraelvoccmini,els'.lis (Uoan. in,l).


    XI. H*c studelc habere apud vos; et ostcnditis
    II. Inlelligile de nobis spiritualiler dktum, quotJ
    vos seirc quod venial. Facite voluntatern patris ve-
    in libro Nunieri iegilis Populus solus habitabit, ct
    et in domo
    :

    6tri, qui in coelis est (Malth. xu, 50) :

    Inler gentes non reputabilur (lS'um. xxm, 9). Vcrhi


    vestra panibus abundalis. Studete eiiam vino potari
    sunl Spiritus sancti, prolata pcr Balaam ; spir'.ti:;i-
    compunctionis, ct infumli inlerius gratia sapid ssi-
    lium Israelitarum, in qnibus dolus non csl, qii(-J
    m* devolionis, ul comestus pracdielus panis in slo-
    spirituaiem ejus sanilatem tliriga- estis vos, exprimenlia prjcrogativam. Populus, hi-
    macho menlis ad
    quit, tolus habitabit. Et ut sohis, altamen quo-
    tur; nec dicere jam poterit quis, quin abundetis et
    potu. Quod si arma induimini lucis, utin die bone- damm«do non solus. Quia soli estis vos , in co

    ste ambuletis, boneste ambulanles maxime ad eos, quod eleeti a Domino : et assumpli ab eo in

    xin quU vos negabit proprius, a eonveniiculis eslis srecutarium scgre-


    qui foris sunt (fium. , 13) :

    Sed omnino non soli, quia quot sanclorum vi-


    apparere in
    -yy^.^.v _., ei habitu splendido?
    ... vestitu nitido, r Ikcc _-gati.
    omnia deliciaa mentis sunt, non ventris : ornamcnla tas el exempla mer.te rcvolvitis; quasi lot conci-

    cordis, non corporis. Et fructuose atque utililer vibus et consorlibus consociati estis. Et inter gcn-

    exercentur intus, pompose et inaniler ostenduntur tes, inquii, non reputabitur (Apoc. xxn, 15). Q-iia

    foris. In his scitote hodie, quia veniet Dominus : foris cancs, malefici; homines sriiicet immnndi, et

    ostendcntes vc.s scire esse venturum, dum tales yos operarii iniqnilatis. Vos autem in interioribus tha-

    er.hibuistis contra ipsum, cui sit bonor et cioria in lami ejus conversamini, ob magnam dulcissimae di-

    «aecuia. Amcn. lectionis teneriludinera : qua ei estis astricli, fami-


    liarius [al. quarn clegislis ci astrioli et fainiliarius]
    SERMO XX.
    secretis ejus consilii admissi. Et quid mihi de bis,
    ITEM I.N VIGILIA NATIVITAI IS DOMINL
    qnae foris sunt, judicare? (/ Cor. \\, 13.) Nor.nut-
    De sanclificationc munditia, qua videamus
    et mn- los etiam iiloium, qui intus in corpore Christisur.t,
    jestalem Dei in nobis.
    membra fiuiit, in hac er S a et ejus per fiJem 73
    Stnopsis sr.p.MON!';. —
    Qualis muiulitia ve! san-
    i. etrcn familiaritate vos pracedetis [al. pracceditis], ct
    ctificatio nobis paranda sit. 2. L t relijiiosi soli —
    longe excedetis [al. exceditis] ; quia cum ipsi mem-
    habitare dicuntiir, cx quadam prarogativa fami-
    liariialis diviiue. —
    5. Sanctilicaiio servalur mun-
    C
    bra sint vosejus viscera estis. Pice ipsis estis di-
    —
    ,

    ditia ct aclione bona reparaiur confessione. : lccti, et in ferventiore vos habet charitate, et in
    4. Comroendatur munditia eftinis, instantia boni
    majore apud seipsum familiaritale. Vidcte quanmm
    nperis, frequentalio sacrae confessionis. 5. Oc- —
    cullatio peccati quantopere Dco displiceal, pr<e- necesse cst, ul sciat unusquisque vas suum pcssi-
    sertjm mortalis, et propriclatis in religiosis. — dere in sanctificalione et bonore , qui lam tencre
    6. Voluntas noslra conformanda submillenda el
    ab eo apud
    <livime. 7. Quid — scire, quiu ignorare Domi-
    eslis dilecti, el in lar.ta fa .
    iiiaritate

    num vcnlurum. — Alio Dci majeslas, et alio


    eum habili. A'on in passione de. ideiii, sicut et gentes

    ocnlo inspicienda infinnilas ,


    qua nostium om- qxur. ignorant Deum (I Thess. iv, 5).
    tiein aufcrt languorcm. non muilum
    III. Et qiii(Je:ii indigetis commoneri
    I. Sicut nocte hac, dflectissimi, invicem rommo- super his, sed ita modo nobis intercidil, ut ha;':

    nulstis : Sanciificamini filii Israel, et estote parali hreviter altingeremus, quia, quem habemus in n a-

    (Lue. i, 35). Admonitio certe valtlc salubris : San- nibus, sermo de sanclificatione, loquitur de mun i-

    clificamini et estote paTali. Et sanctificari, parari lia carnis. Obtlnetet locum in ea actio bona, qui:>

    eel. Qui veniet sanctus est. Quia quod nascetur ex non tibi sufficil, ut corpore mundus sis, nisi et in

    le sanctum, ait angelus ad virginem : et oporiet bono fneris opere ornatus. Cum te utrum<jue Lo-
    sanctoscsse, ad quos venit. Unde et iu lege : San- p num habere oporteat, et ulrcque pro viribus pol-
    r/l, inquit, eslote, quia ego sanctus sun (Levit. xl, !ere, quatenus unum for s exerceas propter proxi-
    44). Eigo sancti sint, neccssc est, ad quos venit, mum; alterum vero in te habeas propter lemet-
    sicutel ipsi> sarntus esl, qui venit. Non cnim venit ipsum. Alioqiiin non estplena sanclilicatio veslra
    snn-lus a! corruplos; non purus ad immundos, Nonne olrumque simul conjunxit, el nentrum san-
    non ail pollutos immaculalus. Sanctificamini ergo clificationi deesse voluit, qui ait : Sanctiiv.onia n
    ct vos ; maxime qui fiiii estis Israel. Quomodo, di- magnificenlia in sanclificatione ejus ? (Psal. xcv, 6).

    citis, sanclifirabiinur? Auditc pancis : sariclificalio Quod si forle in quoviseorura aliquod, ut nonnun-
    vcstia, mundiiiavestra est. llwc enim, ulPanlusaii, quam evenire solct, detrimentum incurreris: nescio
    volkulas t)ci, sanctiftculio vcslra(l Thess. Jv, 3). Ul mrlit.s consilium, quam ut ad remedium confugias
    '.mnobis ostcnderetquid sanctificatibnem vocaret, confcssionis, quia et ipsa pcrtinet ad sanctificatio-
    adjunxil : l.t sciat, inquil, unusquisque veslram, vas nem. Quod quiclem consilinm ab ipso didici, qui as-

    tnum possideie in sauctificalione et honore ; non in seril: /)( e.ritu Israelde .4igijplo,domus Jacob de ;>;-

    pasxiove desiderii; sicut el genles, quw ignorant Deum pulo baibaro : faclam esse Jud&em sanclifcationom
    (ibid. 4). Quod omnino absit, cl procul absit a vo- ejus (Psal. cxni, 2). lntCfprelatioiicm nimirum Jii-
    ,

    505 SERMONES, -- 1N VIGILIA NATIVITATIS DOMINI. *06


    daere eo plenius agnosciiis, quo id devotius ex usu A catum cooperlum fuit, populo eliam innocenli non
    quojidiano frequcntare solctis. Si ergo te, qui parum obfuit. Nam coram nostibus suis populus
    mcnle solesvideie Doum, cnrnalium fortc titillatio- slarc non potuit, donec peccamni el prodcretur, c*.

    nem ad tempus, tenebrse obscuraverint ; si a bono pvodilum puniretur. dicit Scriptura? Quid enim
    opere alienus ilie vitiorura populus, quem auxiliante hrael prcvvaricali snnt mandaium, et
    Filii, inquit,

    Domino supplantare quondam solebas, te cessare usurpaverunt 74 de analhemate (ibid.). Notate


    fecerit ; exeunti libi ab /Egypto barum tenebra- qu^eso, diligenler haec verba. Ecce quomodo filii

    rum, exeunti eiiam tibi ab bujus populi barbari Israel dicimtur usurpasse de anatiiemate, cum so-
    dominalu, sil Judsea sanctificatio tua, ut per humi» lus usurpaverit Achan. Et adjunxil Scripiura : Jra-
    lem ct pnram rccupcres eonfessionem, quod libi tusque esl Dominus conlra filios Jsraet (ibid.). Solus
    videris ad horam perdidisse, vel pcr suggestionem Achan mandatum praevaricatus est; et non solum
    in carne, vel per teporem iu actione. contra illum, sed conlra fiiics Israel Dominus iratus
    IV. Multa quidem et aliaad sanctificationom per- est. Usurpasse dicunlur de anathemate, pro eo
    linentia ih sacra passim Scriptnra roperire pote- quod inter eos usurpalum est magis aulem qiiod :

    stis,sed quia deexleriori hac, qusc imminet.loqui- [«/. sicul] sit ipsis etiam nescientibus inter cos
    BBur festivitate, dehac quoque, quaeeliam ab bomi- B usurpatum : Ita inter eos quoque ct absconditum
    nibus videri pofest, Iracfamns sanetificatione, qure est. Unde et Dominus ad Josue Peccavii h-
    ait :

    ut in auctoritate sacri eloquii nobis occurrit , Iri- raet, et prcrvaricatwi est mandatum meum lulitque :

    piex invenitur. Munditia videlicet carnis, inslantia de andthemale fu,a(i sunt; aique mentiti, ei ab-
    et

    in bono opere, et sednlilas in bona confessidne. tconderunt inier vasa iua, nec poterit hrael stare
    Prima te faciet mundum, secunda ornalum, tertia antc hcsles siios, eosaue fugiet, quia pollulus est ana-
    reeupcrabit, si quod fovte vel in mundilia vel in themate. Non cro ultra vobiscum, donec ccnteratis
    ornatu, fucrit amissum. Magna certe sanctificalio, eum,qui hujus sceleris est Rens (ibid. ii). Item :

    confessio vestra ; ct qu?e boha destructa rcparal, et Quicumque, inquit, in hoc facinore est deprehen-
    recuperat perdita : fracta consolidai, etin integrum sus,comburetur ignicum omni subslanliasua quoniam ,

    resiiluit eolTisa. Frequentate eam assidue, exercete prcnvaricatus est mandutum Domini. et fecit nefas
    indcsinenter, et raaxhtae cum fes'a prsecipua in- in hrael (ibid. 15). Hoc autcm faetum, quod
    stant, ut eo menle, ifl eis, sitis jucundiores, quo ego vobis modo ad terrorem propono, posucrur»:
    fef cotifessionem fueritis puriores ; eo etiam quie- quondam, ut legilis, principes legationis Israel fi-
    tiorcs in conscientia, quo, ipsa plenum vobis affe- liis Ruben et Gad, et diinidite Iribui Manasse,
    '"
    rente testimonium, nihil a vobis recordamini coih quando dixerunt Nontie Achan filius Tarepnvieri-
    :

    raissum, quod non sit, et ei, cui dehetis, et co vil mavdaium Domini, ci super omnem populv.m iru

    modo, quo debeiis, per coufessionem revelatum. incubuii ? (Josue xxn, 20.) Et ille erat unus horno.
    Nunquam enim mens quiela erit, quandiu pecca- Atque ulinam solus periisset in scciere suo. Absit
    tiwn aliquod in se hahet cooperium ; semper quippe ul inicr vos sil aiiquis prsevarirans mandatum Do-
    remordot conscienlia, vermem in sehabens, et ubi- mini, quod transmisit per Josue, ut tollat ullus [al.

    que circumferens corrodentem , cl ignem ejus inte- ulhis eoranil. qui inler vos sunt, de anathemate;
    riora dcpascentem. Et quemadmodum segrum illum etmaximc, ut furetur, ei menliatur, ct abscondat
    pronunlias, etomninoinfirmum,qucm noxiis vides inter vasa sua.

    humoribus inllatum , nec uliatenus ad aliquam VI. Quod est boc anathema, quo polintus. est
    posse periingere sanitatem, nisi prius noxium om- popuius, nisi bic mundus, in ci.jus significatione
    nem, quo lelbalitei' inftatus est, evomuerit humo- dictum cst ad eos : Sit civiias lurc anathema, c( om-
    rcm, sic nihilominus judica confidenter et istum nia quw in ca sunt ? (Josue vi., 17) quse quidem
    praetalido languore obsessum, nec «ilam ei pa^cre verba iile vobis exponit discipulus qucm diligebat
    possc viam salulis, nisi vcnenosum prius phlegma, j) Jesus : Nolile, inqniens, diligere mvndttm, netpue ea
    quod in mcnte.per peccali contraxil obsconsioncm, quce in muntio sunt (l Joan. \\, io). Ettu si pecca-
    inlcrnae evomuerit corniptionis. tum aiiquod morlale, quo mundi hujus incessanter
    V, Sciiote praeterea, dilectissimi, Deo niiui adeo solent invohi amatores, commiseris , el iilud per
    displicere quam absconsionem peccati. Displicet confessionem non dotexeris, sed apud te intra ar-
    quidem ei, quod peccatum commisisti; sed muito cana conscientise celaveris : et maxime cum afi
    plus, quod comratssu.ni abscondisti'; ct id per con- quid, quod prohibitum ia proprictale, in occuho

    fessionem ad iuatn absolutionem detegere noluisti. possederis, nimirum de anathemate nrbis Jericho
    Pcccali namque absconsio tanti ponderis est coram tulisti, et quod pejus est inlravasa tua abscondisti.
    D^o. utnonsobjm abscondenlyin judicct pocna di- Sed misercretui.miserere et eoruminter'quosrcon-
    gnum.sed et eos nonnunquam inlerquo3 conversa- versaris, <.\c lorlecum solus peccaveris, non solus
    lur, * poma yfienos esse non sinal. Nec a me, in puniaris: invohente Domino, juslo quidero, scd
    boc disscntia si in mentem vobis venerit verat
    ; lerribili judicio suo pariler tccura in peccato ttto

    iila historia de Aclian filio Cbarmi (Jo.me vni), qui contubernales tuos, eiiam iniiocentes , non tantum
    solus quidtm ut scitis, peccavit, sed quandiu pec- pro eo, quod intqnitas a te coumiissa est ,
    quantum
    207 ADAMI PR/EMONSTIUTENSIS 203
    pro eo quod a te inler eos conversar.te, et intrantc, A plieiter gloriam ejus, atque aliud videre majesta
    atque exeunte abscondila est. Haec, fralres, elsi tem ejus in vobis.

    dicta sinl ad vos , non lamen dieia putetis propter IX. Yiderunl enim quondam sancti Patres noslri,

    vos. Sed dum confessionis utiiilatcm ostcndere ni- mullifariam multisque modis, majestatem ejus; sed
    tiniur, hxc et fortasse non infructuose, licet non non co modo viderunt eam in se ipsis, quo vobis
    propler vos, qui modo praesentes adestis, sed pro- promittitur, quod eam visuri eslis dic crastina in
    pter quosdani tamen, quos habere adhue poteritis vobis, quam et videbitis unitam vobis. Quando Ver-
    inter vos, occurrcrunt. bum caro factum est (Joan. i, 14), quando in simi-

    Yll. Sanetificamini itaque hodie, filii Israel, bac liludinem hominum factus, et habitu iuventus est ut

    triplici sanctificatione : ut sitis corpore mundi, in homo (Philip. n, 7) : tunc visa est illa majestas in

    bonaconversatione ornati,et in confessione puri,et


    vobis, qnod crastina^, ut scit's, diei specialiter re-

    boc modo purificati et parati. Quomodo, dicitis,


    servatnm est. Nonne ipse majestas sua ? Planc ita

    erimus parati? Ecce quomodo. Exliibete vos prom- est. Quod si ita est; imo quia ila cst, cum videtur

    ptos ad voluntatem Dei, et devotos : ut in nulloei populus ejus, nonne videtur et majestas ejus? El

    contraire prsesumalis : sed vos vobis ex loto renuu- nonne die crastina Yidebimus Deum, qnando dice~
    B mus Visibiliter Deum cognoscimus? (260) in quo
    tiantes, ejus vos nutibus semper ei ubique commit- :

    talis. Talem sesenserat, qui dicebal : Paratum cor tunc visibiliter cognoscetur, nisi in eoquod visibile

    meum Dcus, paratum cor meum (Psal. lvi, 8). Pra-


    habebit, quod et habebil ex vobis? Dieigilur craslina

    sto ad omnem voluntatem Dei videhimus majestatem Dei in nobis, quando dice-
    fuit sui, id volens
    quod voluit ipse : id etiam agens, quod, ut ageret, mus Verbum caro faclutn esl,
    : nobis et habitavit in

    (Joan. i, J-i). Quando et festinantcrvenientpaslore9


    prsccepit ipse. Unde et addidit: Canlabo et vsat-
    in Belhlehein (Luc. n, 15), ul el ipsi vidcant, qucd
    mum dicam Donrino (ibid.). Hilarem se fecerat in
    factum est Yerbum quod nisi lactnm esset, vide:i
    :

    expletione voluntatis divinae dalorem, qui se asserit


    ab eis non posset. Mane etiam videbitisgloriamejus,
    cantare, et psalmum dicere Domino. Hilarilatem
    quidem ostendens per canlicum, et donmn per psal- quando dicemus (261) Et vidimus gtoriamejus, gh-
    :

    riam quasi unigeniti a Patre. Videbimus die crastina


    mum. Cantare autem, ad exsultantem psalmum ;

    majestalem Dei in nobis; sed in iufirmitate nostra,


    dicere, pertinet ad operantem. Hanc formam pra»-
    sicut et glor-iam in ignominia noslra. lla videbimus
    parandi vos, prsefixit vobis dux ille vesler, el Do-
    minus, qui non venit ut faceret volunlatem suam, mane, ita videbilis et crastina die.
    X. Et tunc poterit veraciter dici de vobis: Beati
    sed ejus, qui misit illum (Joan. vi, 38) ; factus C
    oculi, qui vident, quce vos videtis (Luc. x, 23) ; et eo
    obediens usque ad mortem, mortem aulem crucis
    (Phil. n, 8). Vidctis itaque quod virtus el amor
    praeseitim modo, quo vos videtis. Quia cum aliu3

    in vobis sit oculus, quo in uno eodemque medialore


    obedientiae vos efficit paratos, quoniam nullate-
    Dei et hominum, Deo et homine, Domino nostro
    nus paralus est, qui ad obediendum devotus non
    esl.
    Jesu Christo, majestatem videtis et gloriam; alius
    vero quo infirmitatem et ignominiam, sic utrique in
    VIII. Sanclificamini igilur, filii Israel , et estote
    eo naturae et assumenti et assumpla; proprielalem
    parati, quia in die crastina, videbilis majestatem
    conservalis, ut personam nequaquam geminetis.
    Dei in vobis. Sanctificari quoque et parari, hoc est
    Descendet eliam die craslina, el auferet a vobis
    hodie scire quia veniet Dominus,sicut econlrario, a
    omnem languorem, pro eo quod a munclo abslulit
    hono opere tepescere, commissa peccata operire,
    peccata sua , ut jure a Prajcursore suo, Agnus Dei
    proeceptis seniorum nolle parere quod Dominus ,
    vocetur: Quilollil peccatamundi (Joan. i,2G).Pec-
    veniet quodammodo ignorare est. Si hoc modo
    catum siquidem languor animae est.Hic languor est,
    scientes [al. scientes fueritis], quia hodie veniet
    qni mundnm prsevalide usquead Chiisli infecty ad-
    Dominus , mane videbilis gloriam ejus; et si san-
    ventum. Quia wgrotavit, ut scitis, filius vidua'., el
    j.
    ctificati hodie fueritis et parali die craslina vide-
    ,
    eral languor forlissimns, ita ut non remanerel xn e.>

    bitis majcstatem Dei in vobis. Ilem dicilur (259)


    halitus (111 Reg. xvn, 17). Sed pietate commotus
    quod Descendel Dominus craslina die el auferet a
    vemtvir Dei Elias, et suscitavit defunclum, ct bali-
    vobis omnem languorem. 75 Ccrtc quando majesta- tum reaccendit exslinctum, ut impleretur, quod dc
    tem et gloriam Domini videbilis, consolabitur vos,
    isto nobis promitlilur, quia ad vos die craslina de-
    fcl omnem auferet innguorem a vobis. Quia in vi-
    scendet, 'et auferet a vobis omnem languorem, qui
    sione tantae majeslalis, et gioriae r.ullus poterit lan- Patre el Spirilu sancto Deus est benedictus in
    cum
    guor locum habere. Sed nunquid alia majestas Amen.
    saecula.
    ejus , alia gloria ejus? Absit. Unum cnim idemque SKKMO XXI.
    in eo majestas el gloriaejus esl.Attamen cum aliud ITFM 1N VIGILIA NATIVITaTIS DOMINI.
    non majestag ejus, aliud gloria ejus; aliud tamen, De sphituali Verbi ad animam advenlu.
    quantum ad nos videlur mihi essc, videre vos sim- Stnopsis sermonis. — 1. Inlemse gratiae accessus cl

    (259) In oflkio Eccles. Vigi!i* Nati.ilatis Do- (260) In pra:f. nat. E\ oflicio missae.
    miiii. (261) ULi s.ipra.
    209 SERMONES. — 1N VIGILIA NATIVITATIS DOIIINI. 2i0
    reccssus quam dispensatorius sit erga electos. — A III. Sit prima eorum sanctiflcatio ahstinentia. Ut
    2. Sannificandi filii Israel, id est cogilaliones
    cum
    cordis ex sanclis oite desideriis. 3. Sanctifi- — viro
    suave vcntri, quatenus guslu
    illo desideriorum abstineant ab eo quod
    atlingant inlerno,
    catio interna per abstinenliam, silemium, quie-
    tem, vigilias, studmm
    sacrae leclionis, medilatio- quod dulce est menti (Dan. i, 8). Sit secunda, si-
    nem, fervorem boni desiderii. 4. Postrema et — k-ntium oris, ut eo plenius verbum, quod ad eos di-
    ullima sanclificatioesl perseveranlia in oratione;
    cum reeapilulatione pracedentiiim. 5. Quanta — cilur absconditum, audiant; co etiam perfectius,
    cautela pellendo errori, et sollicitiido fugando quasi furlive suscipiant aures eorum inlerni susur-
    lorpori necessaria sit. —
    6. Modus excipiendi et rii venns (Job iv, 12), quo in se per gravitatem
    retinendi Deum hospitio. 7. ln accessu et re- — dum
    cessu gratiao uti se habendum
    Vespere est. — 8.
    siahiliti diffluere per noxia verba refugiunt , el

    comedere carnes, et mane saturari panibus est ,


    otiosis verborum fabulis non intendunt, vocem quasi
    hic sanctormn exemplis pasci, donec lux et saties aura» lenis (•/"<)& iv, 16), auditu illo inleriore, perci-
    gloriae oriatur.
    pianl. Sil tertia, quies ab exteriori [al. exleriorum] oc-
    I. Sanctiftcamini hodie, el estote parali (262). In ser- cupatione, quia in lcmpore vacuitalis scrihenda sa-
    moue prsecedenli, fralres charissimi, de hoc humili pientia esl: et qui minoranlur, actu pcrcipient eam
    Salvaloris nostri adventu queedam ad vos diximus, (Eccli. xxxvm, 25). Cum dical abyssus, Non esl in

    in quo per carnis nativitatem, sicut sacrosancta B me; et mare loqualur Non cst mccum (/ofrxxvm, 14).
    ha?c, quse modo instal, festivitas, repraesentat, ap- Sit quarla, inslanlia vigiliarum , ut postquam caro
    ? arere oculis niortalium, et ipse mortalis factus, per ahstinenliam fuerit aiflicta, et mens per gravita-
    Sed unusquisque vestrum convertatur
    tiignalus est. tem siienlii malura fnerit effecla , per quietem, ab
    modo ad seipsum el quod dicluri sumus, in pro-
    ; occupalionc exteriorum, internam tranquillilafem
    pria sludeat experientia videre. Visitat vos intcrna adepta ,
    per inslantiam vero vigiliarum purilalem
    jratia frequenler : accedens ad vos, et recedens a naeta internam , illam quoque, qure intus lascivire
    •sohis; et in unoquoque lam videlicet accessu suo, s det, insolenlem instahilitatem plene sedans, in quo-
    ».uam recessu, 76 vestram salutem quaerens. Pfara dam jam gaudeat die Sahbati, in clarilate videlicet
    accedil, ut exhilaratos efficiat, et recedit, ut avidos interni secreti. Sit conjunctura studium sacne le-
    vcs reddat. Videte, ut et digno jubiio glorificelis ctionis, in quo velut in speculo faciem suam videntes,
    praisenlem, et desiderio infaligabili quseralis ahsen- quid eis adsil dccorum, quod eis placeal . quid foe-

    tem. El si lotam vos oporleat circuire civiiatem, per iilalis quod displiceal, deprehendant. Et lam ad il-

    vicos singulos et plateas (Cant. in, 2): non vobis lud agendum, quam ad hoc inveniendum lotis viii-
    sit onerosum qua^rere quem diligil anima vestra. hus insistant. Sit scxta, pura meditatio ul accensa ,

    rar.Uisque erga eum, qucm quaeritis, ardeat amor, ^ prompl.;e cognilionis lucerna domum nientis ever
    ut in quacrendo non sit fastidio labor. Nullum hahe- rant, el lam diu tota diligentia quaerant, quousque
    Lit anima tua levamen, ipso absente; sicut nec gra- dragmam perditam reperianl (Luc. xv, 8), in cujus
    vamen sentiet, ipso praesente, quia sicut sursum forma, ct Domini sui quaeranl iinaginem ctsimililu-
    omni levilale portaris, ct crigeris cum praesens csl dinem deprehendanl. Sit seplima, fervor boni desi-
    munere suo, ita ct deorsum vcrgis cl deprimeris, derii , ut viso tantillo lumine, quod inest imagini,
    cum absens est pondere luo. inardescant amplius ad intuendam clarilatem, qure
    II. Sensislis quideni ssepe, et cxperti haec, quia csl in sole ipsius rei , et per impalienliam deside-
    nullalenus possunl (ilii Spoissi lugcre, quandiu cum rium hoc ferre non sustinens, et tamen prse magni-
    illis est Sponsus. Sed quandoauferclur ah cis Spon- tudine deficere non valens, quo longius differtur, eo
    s;is, tunc jejunahunl (Matili. ix, 15). Nec mirum. inagis et augeatur.
    Cum enim ipse auferetur ab eis: auferetur ab eis IV. Tempus cst ul jam diulius non fraudentur a
    panis, el necesse erit jejunare eos, ciiim non habent desiderio suo, sed sit eis octavasanclificatio, perse-
    quod manducent. Consnlo ergo, ut sanclificent se veiantia in oratione ; cui tandiu insistanl, donec
    hodie fiiii Israel, et sint parati. Quia si hoc egerinl, rv ipse, quem desicerando quscrunt, et quxiendo desi-
    sccuros eos facio, quia die crastina, yidebunl maje- derant , suavis et hilaris illabatur sensibus, spera
    statem Dei in se. Filii Israel internee sunt illae cor- eorum,. ct desideriura [al. spes illoriun : dcside-
    dis cogitationes, quas ex se hcna dcsideria a Spiritu rium] cordis eortiiu tribuens eis, el in volunlale la-

    sancto conccpta, gignunl ;


    quoe Dcum per fidem, ct hiorum ejus non fraudans eos (Psal. xx, 3). Sed
    sanctum fervorcm vident. Neque enim per affeclum intret ad illos, et ccenet cum eis, dc illa clarilale
    se in cmn cxtenderenl, nisi prius per intellectum habitaculi, undc recenler venit, aliquid eis favora-
    cum aliqualenus viderent. Hi filii Israel sanctificent bile enarrans, non vcrhis obstrepens, scd affectibr.s

    el prreparcnt se, ut sanctiiicati et pmeparali diem hlandiens ; non auribtts sonans, sed cordibus illa-

    exspeclent crastinam cum omni solliciludinc. Quia hcns; non exlerius proferens sermonein, sed iuterius
    tunc videhunt majeslatem Dei sui in se ; videhunl infundens unctionem. Sic spinas el trihulos, quos
    et gloriam ejus, qui etiam ad hoc desccndet, quia in horto corporis noslri mater Eva plantavit, jeju-
    isti in imo, illi autem in suhlimi sunt. Ad hoc euim nium etsi non funditus eradicet, vel solo tenus at>
    dcscendet, ut auferat ab eis omnem languorein. scindit : silcntium noxia in ore verba dcslruit. Quief
    (262) Ubi supra. Ex primo resp^ns. vigil. nativ. Domini.
    ; :

    511 ADAMI PK.r.MONSTKATENSlS JIS


    ab occupnliono e\l.*riori omncm Ifl menle inqiiielu- .\ ralur cijnilas nita : cf multipltcentjr dehcia mea , t\
    dincm setlat. Puritsi vigiliarum mstaliilcm tnsolcn- refrigescit charilas mca.
    tiam, per sanctam maturilatcm casligal , ut dein 'e VII. hitrabit tunc, si tauieu jam foras exicrat. In-
    teaSttH k'(tio illum!ncl t
    illuminatHs seusns 77 a f_ trabit, inqucm, si lu inlraveris. Et ideo intraljilte-
    fectum desiderit procrcet , desidcrium fcrvens pu- cum, juxta id, (t mtravU eum illis. Sed statim tit in
    ram orationpin eniiltat , eteum, dequoleclio narrat, fractione panis, in revelalione scilicet interni inlcl-
    mcditalioqu vrit, de-.iderium invenit ,
    puritasoralio- lectus, apertis spirilualibus oculis mentis , eogno-
    nisrtppieltcndat [«/. apptehendil], perscveranlia r«-ti- veris eum, evancscct ab oculis ttiis. Quando autcn
    neat, et dieat : Tenebo eum, nec dimittam (Cant. iv, 3). taliter pro morc suo, se eiga vos habuerit, nolttt

    V. Sanelifi. amini in his., o filii Israel, inlcriores, coalrislari, nec turLcf.ircor veslrum.I adit, inquam,
    inquam , filii Isracl et spirilualcs , et oo magis ted iterum venicl advos, et gaudcbit cor veslrum (J»an.
    ^piriluales, quo inleviures. Sanctificamiui , dico, et xvr,22). Et ideo in die malorum ne immemores fue-
    estote parati. Porro paratos cfliciel lios filios Israel rilis bonoritm (Eccli. ii, 27), sed quando esl gralia.

    caulcla ci solliciludo , ulvcnienlem cl per caulelam absens, admentemrevocate dona, quae coululitprac-
    ajnoscant, el per solliciludinem apprehendant. Cau- ser.s et dicite
    , Nonne cor nostrum ardcns crai in
    :

    B nobis, dum toqueretur in via, et aperircl Scripturat?


    tela piocul pellit errorem, et soilicilndo fugat lor-

    porcm. Mulli quoque partum menlis sua3 visitalio- (Luc. xxiv, 32.) Et fit ulsic ex tolo, nec in absec-
    nempataverunt interncegratiac ; etdecepti sunt. Sol- lia lucis, Lenebrosi , nec in aLsentia panis, sitis je-

    liciti fortassis eranl ut vcnientem graliam apprclien- juni. Quia ctvesperam hocmodo mutabitis in diem;
    dcrcnt , sed, quia ad a.gnoscendum prudentes non el ad inslarmundi animalis, ruminabilis, dum man-
    eranl , dum se oeslimaverunt Spiritus suscipere in-, dcre non valetis. Haec vcspera ad istud spectat, quo
    fubionem, inslabilcm «.ordis sui susceperunt cogi- dicittir iiis spiritualihus fiiiis Israc! : Sanclificamini
    talionem. Alii internce grati* quando venit, visita- kodie. filii hrael , el eslote parati. Et ilcm : Hedit
    tionem agnoscuni, sed ad comprehcndendum atque scictis quia veniet Dominus (2G3) ut saepe hiterim sal-
    tenenJum sollititi esse nesciunt. In deprchendcndo vifatti sinl, qui de ipsius rei al.senlia de:olati sunt.
    quidcm cauli, sed in comprehendcndo nequa,quam TIH. Ihec vespera est, de qua ad bos rurs.im di-
    solliciti. Unde fit, ut slalim eam amitlant, quia, sic-. cilur fiiioslsracl : Vespere comedelis carnes, et mane
    ut repcnte venit , ita dum amplecli cam nesciunt, ialHrabimiiti panibus (Exod. xvi, 12). Quid csl ve-
    statiin fagit. Sicut ex abrupio veniens : sic et sine spere carncs comcdcre, nisi abscedcnle gratia, quaj
    mora recedens. Isli seiemiam habent, sed sinezelo; r et luminosa est in eo quod pcr cognitionem no* ve-
    illi zelumqnidem, sed nequaquam scicntiam [1 Rom. rilatis iliuslrat, el ignca, quia per amorem nihilo-
    x, 2). Ideo (iixi ulrumque iliis adesse donuni, qui minus nos virtutis inflammat ; abseedenle, ir.quam,
    parali esse voiunt, cautelam. et solliciludinera, qna- ci se ad lempus subtiabenle, delectabilibus sancto-
    tenus nec error eos fallat ,
    quin agnoscant quando rum cxomplis, n-.enlis condire palatum, donec oria-
    vencrit, ncc tepornegligentes cl desidcs rcddal quin lur mane ct suos s.ummo quo nos vi- illo dilueulo,
    retincant cum venit. sitat, qnos subilo probat paululum (Job vu, 18),

    VI. Aliqnantulum, ut ita dicaiu , si lamen ila di- radios emitlat et ablatis a medio ca.rnibns, quas
    :

    cere audeo, est elatus hospes iste, dequoloquimur, vcspere comedebamus, panihusnos salict? Ad hoc
    olinde motum quemlibetdedignans, nisi mullum ro» pertinere arbitror , quo<I verbis aUis Sponsa dU it

    getur, non pcrendinat. Nisi violenter cogatur, non Paululum cum perlransissem eos (Caut. iu, i). Haud
    manct : cliam manens, nisi fortitei leneatur, rece- dubiuin quin cuslodescivitatis, clca Sponsum qua^-
    dit ei ropente , dum nescis , evanescens elabitur. rcnte, 78 absenleiu inveneril : Inveni, qucm diligit

    Sed quid in iiis agendum nobis sit , evangelici i!li anima wea (ibid.). Dt ipsos jam quodammodo pone->
    jios viri inslrunnl. Qui videnles quod ihixit se lon- rel ad dorsum, dum ad ipsius dilecti pervenii am-.
    gius ire, non aimplicilcr petiernnt , sed, sicut scri- D plexihn, ct intorim omiileiet edere sanctorum pue^
    ptum est : Coegerunt illum dicentcs; Mane nobiscum, ccdenlium quasi carncs : habens uimirum tam sapi-
    Domine, quouiam udvcspexascil, el inclinata att jam dos in donis visitationis suae, in approximatione, et

    dies(Luc.xxi\,29). Yade, et tu fac similiter, ut dum advenlu interna? gralia^, non solum quos cumc;;..t,

    solliciliis observator ei discretor inleinorum mo- sedquibussaticlur, panes. Vespereitaquecoinedunt


    tuum in te erurnpenlium, tam illonim qui fuerunt ad Clii israel carnes , et mane saturanlor panibtis, ul
    te. in te, quam qui fucrunt exte, in le, senseris intcr- hoc modo sanctificenlur et sint parali ,
    quia in die
    nam se velle graliam sublrahere, apprehendens euin craslina videbunt Dei majeslalem in se. De liac item
    [al. eamj , fortiier teiieas, et firmiler strh:gr.s, et vespeia in eodeni loco ; Yespere, inquit, scielis, quod
    violenter cogasatque dicas : Manc mecum, Domine, Dominn& eduxerit vos de menu JZgttpti, et mane vidc~
    uuoniam ad,iesperificit, cl inclinata estjam di^s. Hoc bilis gloriam Dcmini (Exod. xvi ; 6). Non ergo nirnis
    cst , ad occasuro , le abscondente , vergit i:i inc in- doleant filii Israel quaedo hxc stiper eos vespera ve-
    tcrnas claritaiis sol. Mane mecum iiluminans mc nit; sed recoidenlur ,
    quia eduxit Dominus eos de
    etaccede, ne accrcscant ignorantiae mc.T-, si oLs::u-
    terra /Ecvpti, sicque cis hsec recordaUo , oonaulla
    "
    Er oITiiio Ecclcs. ubi supra.
    .

    213 SERMONES. — IWIGILIA NATIYTTATIS DOMINI. 2U


    cril in Uac vespera consolatio, donec oriatur mane A Hajc el in hunc moiiuin aiia gloriae essc asseres, an
    eis illud ; in quo videbunt gloriam Domini qui est , ignominiae ? Mens quoque el ipsa, absenle hac, de
    benedictus in scecula. Amcn. qua loquimur, gratia adjutrice, protinus infirmatur,
    effecta tanquam pulvis, quem prejicit ventus a facie
    SERMO XXII.
    1N VIGILIA NATlVITATtS tOJflSI.
    terrce (Psal. i, 4). Levis videlicet, quama vigoresta-
    bililatis status rap.t tentationis. Gatrula, psopter in-
    De inlerna gralia animam visilunte.
    ternam loquacitalem vaga, propler inordinatam af-
    stnopsis sERMONis. —
    Maneillud desiderabile, quo
    1.
    ;

    languor anim;e et ccrporis auferendus. 2. Ab- — fectionem ;


    quielis impaticns, propler dissolulionis,

    eente gralia Dei adjutnce damna animse tentationi- cui dedila est, motionem : Nec valens in domo con-
    bus et infeslaiionibus variis suhjecUe. 3. Vrx- — sistere pedibus (Prov. vu ,. 2!) aflectuum suorum ;
    setilegratiainterna,exoriturqiiics anim* et corpo-
    ris.ctsubjectiospiritui. — 4. Toliimhominemmire
    suo ad ima pondere vergens; et 73 seipsaoY ora-

    componit, lirmat elornaidivina gratia. — 5. Effe- nino portarenon valens. Intam horrendttmnonnun-
    tius divinaegraliaiconglobatimeiitem tranquillan- quam casum proruens ut mons etiam in eam ca- ,

    tis, purgaritis, elevantis. —


    6. Qttis spiritualisani-
    densdefiuat, et saxum transferaturde loco suo. La-
    mae languor optabilis. —
    7. Statusanimajfrnenlis
    dilecto,- —
    Infoacvitamortaliaccessusetrecessus
    8.
    pides excavent aquae , el alluvione paulalim terra
    abttndantisgratiae sccretodispensatur. 9. Quade — ^ consumalur (Job xiv, 18). Quod nimirum , ut scitis,
    eausa illa subli actio sanitatis interna? contingat in xunc fit, quando sublimis
    mente conlemplatio, ad in
    sanctis^ —
    10. Vicissitudo alternabit in nobis
    donec oriatur dies expers occasus. H, Ut in — ,
    ima, dejecta dissolvitur, ct robur internum in ener-

    mane illudauernaegiorhe parandi sumus. 12. Ju- — vem debilitatem commulatur. Fortitudoeliam cogi-
    duea et Jerttsalem ex nominis elymo confessionem lationtim, et mens fruetnosa quondam et stabilis,
    et pacem sonanl. — dum modica spernit , sensim influente suggestione
    I. Hodiesciciis, quiaveniet Dominus : et vespere scie- hostili evacuata ct dissohita jrjeslruitur (Eccli. xix

    tis,quia Dominus eduxit vos de lerra AHgypti (264). \). QuEeomhia ad infirmitatem magis perlinere, ut

    (Exod. xvi, 6). Uteumsciatiscum lumineventurum, arbilror, asseres, quani ad majestatem.

    qui vos quondain de tenebris (boc enim nomen ^Egy- Uf. Hoc etiam \al. enim} geminum mahim, nnnc
    pii sonal) vocavil in adinhabite mmen suum (I Petr. maximum deputas morbum. Hanc inqtiam, inflrmi
    n,9), sitque hujus geminse scientite remuneralio tatem ighriminiosam , et ignominiam infirmam
    beaia et bealificans. divinae glorise visio; qttae tunc nonne fortissimtim asseris langttorem? ^Egrolal

    erit, quando, ex toto vespera abscedet, et mane il- certe iste* irno pene usque ad mortem, et est lan-

    bucescet Cum quanla, pulas exsullatione interim f guor ejtts fortissimus ita ut vix remaneat in
    isti filii Isracl hane exspectant crastinam diem , in eo halitus (111 Beg. xvu. 17). Sed erumpenie hoc
    qnavisuros se sperant Dei in se majestalem, in qua, luminosb,. de quo loquimur. mane : illucesccnte, et

    et descensurtim sciunt ipsum Dominum - ut ab eis hac clara crastina dic, illr.pso scilicet in mentem
    omnem auferat languorem? sed et mane illtid, non adventu uiternse grntiae, videbunt hi spirituales filii

    cuvn modico gaudio exspectant, in qua Dei se visu- Israel Dei gloriarn, qui suara primitns nimis lor-
    r-os gloriam confidunt. mane, in quo Dei videbi- rendam viderunt ignominiam : qui suam \n se in-
    mus gloriam I o dies craslina, in-qua Dei vidcbimus tuiti sunt infirmitalem. El ittriusque ab eis descen-
    niajestalem ! non quidem simpliciier, sed in nobis. dens Dominus auferei angtir.tias languoris, qui eos
    ki qua et ipse descendet, non ui aJiqtiem r sed tit eatcnus et in carne per subrepiionem voluptatis, et
    omnem a nobis lollal languorem. In boc bodie, in in mente per levitatem oppressit instabiiitalis. Per-
    ignominia fnimns, noningloria; in infirmilate, non cepto siquidem tolificante et vivifieante ipsius ad-
    inmajestate; non in sanitate, sedin languore. Igno- venltt caro debilis et infirma subjtcitur, spiritits ro-

    miniam, conlumeliosam carnis appello tcntaiionem. boratns et prompttis dominalur, id est spirittis

    V.firmitatem, fluxamdfcomentistnstabilitatem. Lan- facta carnis valenter raortifscat. Viriliter Job, cum
    guorem,muItimodamutriusqiieappelloa?gviludiiieni. j) male suadenlem conjugem audit, qttasi unam ex
    II. Et videle, si non est^jla. Absentcnamqnegra- stullis mulieribus loctitap esse redargtiens asserit
    tia, ut unusquisque veslrum multolics sentil et ex- (Job it, 10). Refrenat spiritus .. jumenlum suum;
    peritur, carnis statim lentatio snevit HseredtJtalem carnem suam, ne sit impetnosa, «rget; et calcari-
    doroinae pra3occttparetcnlatancil!a. Delicate aliquan- bus, ne sit pigra, exstimulat; ne"audeat pigrifari
    do «utrilus servus iHe malus etpiger, coniumax, tit excilata, nec reluctarl retsactn, wtc, ul quondam
    prorniltit Salomon , sentilur (Prcv, xx:x , 21). Eva solebat, audeat qugeritare supetfluum : sed nec mur-
    furil ; illicilam viro comeslionem suggeril (Gen. ni, mttrare» si aliqujd ei negetur, etiam necessarium.
    6,17). Insurgunt, et gertuiitant, atqtiein immensuni Pro ludo Iiabentur jejunik ; pro re, qux maximc
    erescunt , ipsa rigante et excolenle , quas ii!t agro frequentatur, vigilise; nuditas habetur pro tomento;
    corpwis nostri plnntavil, spinse. Etlribuli p;:nguht s pauperias possidetar pro snmmQ oblectaniento.
    etcruentant stimuli. Induilurcaroputredine, clsor- IV. . Quodctinque deniqpe. durnm repntalor et

    dibus, et pulvere (Job vit, S), ipsam deniqae cola- asperum, lpne reptrtatur et leve. Quodcunque ama-
    phizare non cessat angelus Satanse (II Cor. xu, 7), rum et durum , suavc efficitur et mQlIe. Nounc hat
    (204) Ex invilatono vigiliaeNativilaiis Domini.
    ,

    215 ADAMI Hl.EMONSTRATENblS 216

    Loc mane Lntueminl? A praesentiaro suspirnt. Unde et ipsa In Canticla dicit s


    graiia esl Doniini, qiiani in
    non visum elcval tauitas, non audtlum mquietat Adjuro vos. (iliiv Jeru&alem, ut, &i invcneritis dilc-
    ciiriosit.ts, non olfactum inlicil voluptas, 11011 gu- dum meum, nunlielit ei qnia amore tungueo (Cnnt.
    sium ingurgitat edacitas, non tactuin polluit impu- v, 8). Obsecrans animas devotas, ct ontnino
    rilas, non alicujus membri motum reprehensibilem contcslans, cum in
    ut, oratione pcr purilatcm
    reddit levitas , corr.posita sunt singula corporis Deum repcrerinl, bonum ci propositmn ipsius in-

    mcmbra, et coaptala, singu a propriis olliciis ordi- siuuent , dcsidcrium alque anxietatcm enarrcnt
    nalo et dccenter iutcndunt. Quod propriuin habent eique misericordiam atquepielalcm impctrcnl. llcm
    in parte, in conumtne ad obscquium, in loto confe- in eodein Cantico amoris : Fulcile me jloribus; sli-
    runt. Fulget viljlas in habitu, gravitas in vnltu, pate me mults, quia amore langueo (Cant. II, 5).

    puritas \\\ aficctu, inaluritas in inccssu, paupertas Q:iia amore languel, lloribus se potlt fulciri ct

    in victll, mediocrilas in usu, ulilitas in effeclu. Et, inalis slipari. Quod aliud uon csl, nisi qucd reli-

    ul brevi multa sermone comprchendam, in cunctis giosa et pia anima, quo majorein in desiderio, quo
    ejus motibus nihil omnino fil, quod vcl humanum, .erga suum flagratConditorem, to!crat crucialum.eo
    vel angclicuin, vel etiam divinum offendal aspectum. sollicitius abundare satagil, quibus invilalur cl flo-

    Nonue hanc admirabileni pulchritudinem dici afflr- B ribtis bonarum cogitalionum ad inleriorcm affeclmn,
    mabis csse gloriam, quam tibi luminosum iioc el nialis piarum actionum ad exleriorcm fructum.
    niane videndam? Mens quoque visilatur, vi-
    intulit Setcns probatioucm dilectionis opcris esse exhibi*
    silata mundalur, mundata ornatur, ornata iniplclur, tionetn.
    impleta consummalur, consummata hclificalur, lae- VII. Habeat, frater mi, anima tua languorem hunc,
    tificata plena cum uducia, etiam remunerationem ut conetur islam sibi vocem assumere [al. Habet,
    pnestolatur. frater mi, anima lua languorem hunc, si communi-
    V. Sicquein paoe in idipsum dorntitel rcquicscit, terlstam vocem assumcre possit] : Vuuierata cha~
    singulariler in spe constituta (Psat. iv, 10). Fiunt ritate ego sum. Hunc languorcm descendens Do-
    omnia, in ea, prava in direcla, ct aspera in vias minus aufert , cum anima? quod dcsideral confert;
    planas (hai. xl, 4). Illuminantur tenebrosa, accen- non quia vel tunc desidcrarc omiltit, etiam p:;sl-

    duntur frigida, et ne modum praetergradiamur, quam quod desidcravit, accepit; sed quia, licel dc-
    accensa temperanlur, revelantur abscondita, respi- sideret viderc, auem habet praesentem desideralum,
    c untur pnclerila, aspiciuntur praesentia, prospi- tamen jam lenens, non anxie cruciatur propter ab-
    ciuntur fulura, cxcilalur sensus, claiificatur iutel- seniem. Habcns quippc apud se pracscntem, quein
    lectus, inllainntalur affeclus, universa delectabilia non sine crucialu desideraverat absentem, allevia-
    niuiidi contemnuntur, contempta abjiciuntur, al>- lum quidem se sentit; sed ideo tamen non minus,
    jecla eXiam oblivioni tradunlur, ccclestia appro- imo plus fortasse -quaiu antca diligit ; ct deside-
    banlur, appiobaia amantur, amata desiderantur, rando desiderat. Iniitans jam in hoc ipsos angelos,
    pro adipiscendis eis infatigabiliter insislilur, cun- dequibus dicilur : In quem desideranl angeti pro-

    Cta laboriosa lcvia deputanlur. Fit mens prac amore spicere (1 Pelr. i, 12)v$ui et semper prospi--
    lirjuefacta, prae destderio auxia, et a terrenis ciunt, ne beatiludinem tantam omitlenles, vel ullo,
    acgregala, in supernis fixa, studiosa in lecikme, saitem momenlo prospiccre, ntyximum tolerent
    pura in oralione, dulcis in meditationc, suavis in cruciatum. Et setnper prospice^ desiderant, ne»

    apeculatione, defaecata in contemplalione. Unum tantam suavitatem atque dujcedinem non esu-
    quidem semper et ubique in cogitalu, et affectu rientes, mortale atque perniciosum incurrant fasli-

    oircumferens, unum diligens, unum amplectcns, dium. quo replebimur misericordia Do~
    mane, in

    ad unuro lcndens, in uno requicscens, et, charitate mini, videntes gloriam ejus dies, in qua manda- !

    vulnerata quousquc plene in setcrnum possideat, bil ct annunlial.it nobis misericordiam suaro : ut et

    qnem nunc quoque indefieicnter antat. Omnia pror- jj vidcamus majeslatem ejus in nobis, et gaudeamus
    nec in re aliqua saeculari ullam pe-
    s.us faslidiens, auferri languorem a nobis!
    nitus requicm habens. Cura hoc in vobis senlitis, VIII. Apparel itaque visto haec laeta, ct laetificaas

    quid aliud quam gO Dei in vobis majestatem vide- cum boc mane, et cum hac crastina die auferlur»
    lis? Et dura hac gemina sospilate gaudetis, nonne ipsa illucescente , et languor [ al. qua aufertur il-

    omnem quodammodo Domino descendente


    a vobis, luccscente iste languor], et quandiu mar.c apparef
    ad vos, languorem auferri sentitis? Narn omnera et dies fulget, tandiu durat et perseverat praedicto
    quodainmodo hac die craslina languorem Domini a haec gloriae et majcstatis divinae visio, ct languor
    vobis auferet descensus, dum in lanto vcritatis ahlatus locum non habet. Sed hcu ! quod tam cilo

    splendore, et virlulis ardore, tara in carne exstin- et [al. istud] mane disparet, et dics declinat, ut
    guit voluptatem quam in menle tranquillat insta- sicul gauderc possumus in possessionc pra:scnlis
    bilitatem internae gratire adventus. claritalis, ita gemere nos oportcat in exspectatione
    VI. Potest eliam per languorem ipse cruciatus futurae caliginis, exspectantes cum beato Joh vespe-
    dvsiderii intelligi qui animam devotam plene pcne- rarn, el replcbimur [at. replcLorj doloribus usque
    ra' et perforat, qua avidissime ad Redemptoris sui ad lenebras (Job\, 4). Dies namque el inane
    , ,

    217 SERMONES. — IN V.CILIA NATlVlTATiS DOMLNI. 218


    abcunl, et liaec omnia snperius memorata, quae cum \ ejus in nobis, descendens nihilominus in eadem dm
    eis venerunt, cum eis pariter recedunt, Evanescit ad nos, ut omnem a nobis auferat languorem Ei
    heta visio majeslatis et gloriae, ct inoesla se infert boc modonobiscum nunquam agere cessabit, doneq
    visio infinnitatis et ignominiae, et qui ablalus fue- illa veniat dies,quae non declinabit ad vesperam
    rat languor, redil ; et sanilas, quia data non erat, cui non succedet nox, quam nulhe tenebrae obscu-»
    scd commodala, recedit. rabunt. Haec esl crastina dies iila, in qua delebitur
    IX. Hoc csse pulo quod dc sanclo patre nostro oinnino iniquitas terrae, et regnabit super nos Sal-
    legimus, quia ascendil Dominus ab Abraham, et ille vatorruundi. Regnabitct in nohis evacuans omncm
    reversus esl in locum suum (Cen. xviu, 33). Ita et prineipaliim , et poleslatem', ct virtutem tradens re-
    (u reverleris ad locum tunm, cum Dominus ascen- gnum Deo et Patri, ut et inimica dcslruatur mo:s,
    derit a te, colligens se in summis, el dimittens tc el sit Deus omnia in omnibus (/ Cor. xv, 24 et
    in infimis, ul in leipso relabcns, locum invenias seqq.).
    ignorantise, infirmiialis et languoiis. Qaia ascen- XI. Respeclu diei illius tota liccc vila praesens ho-
    dens Dominus a le, lulit secimi gloriam suam et die appellatsir, in quo sanctifioari sludemus, et esse

    majeslatem, cl illam quam dum lecum fnil,


    libi, parati quicunque veraciler filii sumus Israel. San-
    contulit sanilalem. Hoc est quod deplorat sanctus " ctilicari a malo diverlendo, esse parali bonum fa-
    D.uid, revocans in memoriam Lona, quae quandiu ciendo, ul evellendo et deslruendo mundati, aedifi-

    cum eo fuit, ei Doininus confulit ; sed ab eo ascen- cando vero el plantando omati , digni simus mane
    deas subtiaxit , et in locum suum reversum se astarc ei, el videre gloriam ejus; videre etiam raa-
    ingemiscens, dicit : Domhie in voluntate tua, non in jestatem Dci in nobis, ablata omni de medio, et pe-
    aliquo meritb meo, prwstilisii decori meo virtuiem. nitus anni! ilala lam ignominia infirma quam infirmi-
    Averlisti faciem iuam a ms, et faclus siun conturba- tate ignorainiosa, Desccndet Dominus in illa cra-

    tus (Psal. xxix, 8). Sed cum sic contigit, recurren- stina die, auferens a nobis omnem languorem, ut
    dum ad euni est, si forte rursum permiserit se de- sit nobis salus propitfans non quidem aliquibus, sed
    prehendi, quia et hoc consilium sibi, quamvis tur- omnibus iniquilalibiis noslris; sanans, nec ibi, ali-

    batus, dcdit sanctus David, et humilem hanc, qua quas, sed ad omnimodam sanitatis perfeclionem,

    abcun.em revocaret, ct converleret aversum, con- omncs infinnitales nostras (Psal. cu, 3) ; redimens
    fessionem emiltens, et dicens : Qua> uliliias in san- de inlerltu vitam nostrain, el coronans nos in mi-
    guiut meo, dum descendo in corruptioncm ? Nunquid sericordia, et miserationibns, atque replens in bonis
    (onfilebitur tibi pulvis , aui annuntiabit verilalem q desidcrium nostrum (PsoL Cin, 5-5). mane lumi-
    tuam? (ibid., 10.) Et nunquid in hoc aliquid gj, nosum, in quo astat Psalmisla Domino, ut vidcat!
    profecit' Et quidem multum. Nam pclens accepit, (Psat. x, 5.) cras prseclarum, in quo respondebit
    quecrens invenit, el pulsanli apertum esl. Audivit sanclo Jacob justitia sua! (Gen. xxx, 33.) mane,
    siquidem Dominus, el misotus est mei; Dominus in quo ila replebuntur electi misericordia Domini,
    faclus est adjnlor mcus (ibid., 11). In quocimiseitns? ul exsultenteldelectentur \al. laelentur] in aeternura!
    In quo ei adjutor factus? In co quod convertit plan- Q C ras! in quo de exsilio ad regnum, de moerore ad
    ctum suum in gaudium , sibi conscidit saccum gaudium, de morle ad vitam egredienlur veri con-
    suum, el circumdedit eum helitia (ibid., 12); au- fessores, et internam pacem mente et desiderio vi«

    dilam faciens ei mane misericordiam suam, ut in denles [al. videbunt].


    boc mane virililer sians, ilcrum viderel gloriam XII. ILcc enim sonant famosa hsec duo nomina ;

    suam,ul in hoc mane virilitcr astans ei, elclare vi- Juda;a [et Jerusalom. Egredientur, inquam ej ,

    dens, non desidiose jacens, ct in lencbvis caligans, erit Dominus cum eis, et erunt per omnia con-
    mahdatam baberet in die miscricordiam suam stanles, videnles auxilium ejus super sc. dies be«

    quatenus majestatem ejus in se videret, ct in eo, nedicla, in qua non solum nos requiescemus, sed
    bac die descendenle, onmem ablatum a sc languo- D ctiam requiescel Deus quousque modo laboralur in

    rcm gauderct. nobis, Laborat autem sustinens in reprobis. Huio.


    X. Sic pius Dominus, rationabililer el valde sa- diei benedicet, et sanctificabit eum, requiescens in
    lubriter has sua! in nobis dispcnsalionis viciss.tudi- e o, a labore duro, in quo ei modo in pravis moi i-
    nes allernans, dum aperit manum suain, omnia no- bus, et iniquis operibus, molesli sunl repiobi. Re-
    stva implentur bonilate (Psal. cxliv, 16). Averlente quiescet in eo etab omni opere, quod patraral [Cen.
    autem ipso facicm suam, lurbamur; auforente eo ll} 2), i n bis, qui ad aelernam vitam praeordinati.
    spirilum suum, deficimus, ct in pulverem nostrum sunt, quando perfeclis in eis ccclis, et leira, et

    revertimur (Psal. cui, 29). Scd ne ad nihilum redi- omni ornalu eorum (ibid., \), ipsis, de quibus lo-

    gamur, si diu ab eo deseramur, iterum ex more suo quiinur, electis nulla inerit corruptio, nulla deerit

    visilat nos in salutari suo, emitlens Spiritum suum, perfectio, nihil aderit mali, nihil deerit boni, viden-
    ut crecmur, el renovetur facies lerra? noslrae tibus eis aeternum in aeternum. Cui sit honor et §10'

    (Ibid. 30). Erumperc nobis facicns denuo hoc mane, ria in saccula saeculorum. Amen
    m quo videbimus gloriam ejus, et crastinam dans
    nobis illucescere diein ,in quavidebimus majestalem
    ,

    519 ADAMl PR.EMONSTRATENSlS 120


    SERMO XXIH. A illud, quod solius est Dei.ctDeum illud hunnlequed
    IN Dlt YV1ALI DOMINI. solius est liominis ?

    De subtimitate incarnntionis Chrisli , cf de spirituati II. Dens, idem homo! hoino, idem Deus ! Cre-
    electorum profectu ator nosfcr, (ilius nosier, Dcus nostcr, fraler nosler,
    BnotofS srnvoMs. 1. Ncc ore digne e\,irirrii —
    ncc ,
    conditor noster, caro noslra; Domiims noster, cou-
    mente comprebendi vakt incarnatraitis subUmttas,
    — '.J. ln uiiain
    personamcreatura:ctCreatorigcoii- serviisnoster,fortiludomislra,in(irmitasiiostia, glo-
    ventio quam stupemla. 5 Q:iis nalns, de ijua. — ria noslra ignomirits nostra pastor noster, esca nostra,
    —
    ,

    ct quando pensiculatius conalderanda. t. g2 clmulta in liunc iiiodum. Jesus Lit>tsiushcri,etholie:


    Qtiam congrw—tci natus de Vnginc, in BethJe-
    n lemporc patis.
    , 5. Violatorcs pacis — ipse el xn sacuta : Jesus Chfistns {Uebr. xm, 8), ne
    remorantur aut fugant Christura in »c ua- gcminctur unitas personx heri, nc nalura assum-
    —
    , ;

    scitururo. 6. Quid slt lanceam et falcem con-


    pla cxtendatur aelernilale
    verti in vomerem. — 7. Quanlopere aversamium
    ; hodie, ne assumens in-

    quod cliarilatem violat fralernam. 8. Electos — cludatur tempore ; ipse et in scccnla , pro eo quod
    ct rcprobos una excipit sors nasccndi diversi :
    in a:tcrnuin vivat, temporalis in xterno (265), in
    mores vivendi. —
    9. S. Joseph lypns electorum quo mortutts cst, qui vivit in selernum ; uno eo-
    quorum meritum conJistit in eonversatione san-
    cta, et lide recta. 10. Cordc t.redere, et ore —dernque tcmporis momenlo, propter hodie, assu-
    R mentis dominatur (2G6) gloriose una
    conftleri, deinde probc conversari recta oporlet Jesu Christi
    intentione. —
    II. Ascensus a C-alilaea in Judaeam persona in coelo ct propler Iteri, assumptae, morilur ;

    et a Nazareth in Bctblthem virtutum cardinaKnm


    signat exercitium. 12. Non est decor bor.i —
    ignomitiiose in ligno. Ecce Deus nosler hodie vi-
    sibilis apparct , cum dic~t verax tbcologus ille :
    operis absque rectitudine inienlionis.
    I. Exigit, dileclissimi , bujllfl sacralissiina li
    Deum nemu vidil unquani (1 Jvan. iv, 12). Et ips^

    exccllentia, exigit et devotio vestra ut inter vos iu - ad dilectutn et familiarcni suum Moysem : JSon po~

    die ir.axime nou sileat lingua nostra, non ferielur tcris, inquit, videre fuciem me.nn ; uon enim tidebit

    verbum nostrum [al. cor vestrum]. Indignura nam- me homo el vivel (Exod. xxxnt, 20). Jam Deun»
    queesltiteadiea^iaude Deilingua cesscl huinana, qua oculis perspicfuius; jam verbum manibus contrccla-
    ex canie virginea prodit Deus homo. Sed et inju- mits, Deura in bomine, verbum in carne, intuenles
    slum nihilomiiius es
    1

    , ut vobis lam yvidc pelentibus omnem plcnitudinein divinilatis habitare iu hoc


    paneu viuc, dencgcaius. Yerumtamen, etsi raihi parvulo nostro, iralre nostro, filio nostro, etian»
    forie aiiquid datum s.t quod vob:s apponam, non corporaliter (Coloss. H, 0). Ut jarn se adorari ab
    e-it,falcor,tanla in rae vcl profuudilas in scnticndo, Joanne, angelus non sinat (Apuc. xix , 10), qui su-
    ve! ia pio"c:-endo facundia.ut venerandam liujus diei pra se, in Cliristo, naturam Joannis adorat
    p
    elegantiam, ve! raenle comprehcndere, vel ore ex- III Cerle raibi triplex in hac nativitate sacro-
    prirnere queam. Cogitans namque apud me, et reco- sancla consideralio ingeril stnporem, consideroate
    giir-.iis , volvens crebro in mente et rcvolvens quod inc quae sit i-jus persona, qui natus est ; quas ma-
    h*;c tiie non uiinus admin>bile quam suave
    cvenit, ,
    ter, de qua natns cst ; et quod, in quo uatus est,

    non minus praecelsr.m quam pium, eo mngis inde tempus. Et invenio Deum esse qui nascitur, Virgi—

    recogitanduin intelligo. Et quod ncn raodicum mi- nem de qua nascilur. Quid horum, tralres, non ad-
    °
    rura est quo pltts inde comprehendo, eo minus jam
    :
    miramini ? super qtio hornm non obslupescitis
    quodammoco me compreliendissc deprehendo. Ve- Qnid mrnnn, si Dcum admiramini ex boinine pro-
    rtmitatiien ut qnid dico, quo plus inde coraprc- dire homii!:ii; si virginem admiramini matrem ?Ibi
    hendo ? quia hoc ?>olum inde comprcbendo, quod una eademque persona, Deus et homo: hic autem
    inde quidquam comprebcndere non valeo. !n hac una eademque femina matcr et virgo. Ibi Dcus
    raquidera consideratione inea, :n hice inacccssibili humanalus , et idem homo qoi Deus. '.Hic au-
    accedo, solas, per eam, lenebras meas intuens ; ip- tem et fecunditas virginea , et virginitas ©3
    sam fero penilus intueri non valens. Sic mirabile fecunda. Sed et tantaj pacis et qnietis tenipus,
    Cl hocex me scientia Dei conforlala est, et non pos- D quomodo non erit vobis admirationi, superbos filios

    sum ad eam (Psal. cxvwin, 6). Ipso mihi per eam intuenlibus Adam : qui turrim vulcbant conslruerc,
    notiflcante [at. innotciccnle] ignorantiam meam,*ti/ ut cclebrarent nomen stium (Cen. x», 4) : invicem
    sciam quid desit miki, illud Pbilosophorum cxcla- provocantcs, invicem invidentes, et altcrutrum su-
    mans : Scio quod nescio. Qtiis enim, non dico, coinpre- pergredi cupientes (Cni. v, 26) , in tantam concur-
    hendere, quod quicicm omnem excedil ser.sum lam rere eoncordiam, ut, sopitis bellorura tui binibus, et

    angelicunx.quam humanum sed quis digne vel obstu-


    ;
    tam paiiftce consenlientibus ad invicem cunctis
    pescere potest, quod cx femina Dcus nalus est? quis gentibtts. unum contingeret universo orbi principcm
    s^i;s iuirctur laciuin videns , oinnimu factorera ,
    dominari, univcrsum etiara orbem dcscribi, uno
    lemporalem ielernum, Verbum caruem, Deura bo- denique univereura orbem numismatc concludi?Si-
    mineiu : ct quia nimis longum est irc per singula, quidcm exiil. ul nocte hacsacralissima legiin Eran>
    quac in hunc modum sunt, in puero isio qui bodie gelio audistis, edictnm a Casare Augusto, vt descri-

    natus est, e! hommem accinere incomprehensibile , bcrciu: unirersus orbh Et ibanl otmics , utprofile-

    y
    (2fi. .; Al in crtcrno eivat, temporalis in alctnum ; (266) Al. divinitatcii'. vcl dominunte : Mcndosus
    Forte sciiiel in 'i< m-^n rcdundal. eral loctis.
    ,

    221 SERMONES. - 1N DIE NATALI DOMLNL 222


    rentur singuli in tuam civ.tatcm (Luc. n, 1, 3). Et A uis(llCor. xin, li).Unusquisq»ie veslrum modisom-
    hinc conligit, sicut scilis , ut providcrite Dci ,
    qui nibus ah allerius hesione abslineat, sotlicilum se ex-
    liodie in carne apparet, Sapienlia, quae et attinsit a hibens servare unitutem spirilus in vinculo pacis; ji

    fme usquc in finem forliter, et disponit omnia sna- fieripotcsl, quodinseest, cum omnibus hominibuspa-
    viler (Sap. xm, 1); contigit, inqtiam, ipsa provi- cem habens (Rom. xn, 18). Quia, sicul , leste Domi-
    dente, ut ejus Dethlehem insignireturnaliviiale, sic- no, Dei vocanturqui pacifici sunt (Matih. v, 9),
    filii

    ut honorata fuit civitas Nazarelh ipsius conceptione. sic audacter dicoqtiod fllii diaboli vocari digni sunt,

    Et ideo ad profUendum ,
    juxta ediclum imperato- qui seminatores discordiae sutit.
    rium, illuc cum gloriosa Yirgine oporlct venire Jo- VI. Consideraie quia illud in nativitale Christi
    seph prodenle evangelisla causam
    ,
    videlicet eo , paris tempus claruil in mundo, de quo prophetavit
    quod esset de domo ac famiiia David (Luc. n, 4); Isaias, quando ait : jE( conflabunl gtadios suos in
    cujus ipsa Bethlehem civitas dicta est. vomeres, et tanceas suas in falces (hai. n , i). Et
    IV. Et factum est, dum essent ibi, impleti sunt dies adjunxit : JVo/i levabit gens contra gcntcm gladium
    ejus (ibid., 6) : haud dtibie quin beatae Virginis ut nec cxercebuntvr uhra ad prarlium (ibid.\ Facile-,
    pareret. El peperil flium suum primogenitum (ibid. t 7). quaeso, spirilualiter lempus iihtd apud vos confia r ,

    Beiis itaque est qui homo natus est. Et esl pax nostra H gladios veslros in vomeres el lanccas vestras iu f&l

    faciens ulraque unum (Ephes. n, 14-). Qui venit nun- ces. Gladius el lancea arma sunt, et vulnera irihV
    tiare pacem his, qnl longe erant, et pacem his qui gunt; vomer autem et falx inslruraerila quaedam
    prope ,• pacificans in sanguine suo quae in coslis, et sunl nsui humano valde necessaria, et hominuni
    quce in terris sunt (Colos. i, 20). Sed, sicut Dcum paslui serviunt. Sed cum arma glatiius et lancea

    nasci non decuit nisi de carne Yirginis, sic nec nasci sint, cominus gladio perculimus; lancea vero lorge
    voluit nisi in tempore pacis. Et ne locura praeter- posiia attingimus. Sirailitcr cum inslrumenta vo-
    grediamur nativilatis, natus est in domo panis , qui mer ei falx valde necessaria sint , vomere quidem
    1 1 ipse panis est vivus, de coelo descendens, de quo, terram sulfodimus in arando , falce vero scgetein
    si quis inanducaverit, vivet in aeternum IJoan. vi, secamus in me'endo. Et quidesse putamus gladios
    52). Decuit ergo Deum nasci de carne virginis; vo- et lanceas, nisi dtiras verborum asperitates, et aspe-
    luil pax in lempore pacis ,domo
    debuil et psnis in raseoium §4 pacem in auditortim cordi-
    duriiias,
    panis. Considerans aulem personam nasceniis, om- hus perlurhanles? Nenne hoe sonsil sanctus David »
    nino deficio ; iiitiiens aulem pcrsonam parientis qui denlcs asscruil fiiiorum bominum ;Trnia et s*

    supra modum ohstupesco , in iliius celsitudine ex- giltas, et linguam eorum giadium aculum? (Psai.
    pavescens, el islius praerogativam non comprelien • " lvi,5.) Gladio itaque, ct quidem valde actilo prox^-

    dens. Puto autein quod etiam dioetis haec de vobis mum feris, cum eum verho prohroso , et aspero lu
    ctipsi. Sed in huc gemina consideratione reverhe- more iracundiae infiatus aggredeiis. Sed commitlc
    rati, et ad vos repulsi, lempus nativilatis ejus pro- gladium luum in vaginam in leipsum convertita ,

    ponite vohis ad exemplum, scientes quod sicut per ferrum, increpans el accusans teipsum , el dimit-
    nativitalem carnis in lerra apparere noluil, nisi in tens interim proximum tuum, argucns el statuens te

    lempore pacis , sic nec velle eum inter vos per ad- conlra faciem ttiam. Considera magis trabem quje
    vcnlum inlernae gratiae suae apparere, nisi pacem est in oculo tuo quam festucam quae esl in oculo
    habueritis ad invicem. fratris tui (Malth. vn, 3). Quia, elsi haec ex parle
    V. Vae iilis. pcr quos Christus, ct cum absens est turbat, sed iila ex tolo excaecat. Fode parielcm ,

    ne veniat, moraiur; et cum praesens est, ne maneat, profunde scrutans hitr-riora tua ; et ingressus quod
    fugalur. Qui sunt hi? nisi perturbalores pacis , uni- libi apparel ostium , vide animalium et rcptilium
    tatis divisores, lurbali, et alios turbantes, seminan- abominationem , et qua' in eo depicta sunt idflla

    Ves inler fralres discordias? (Prov. yj, 19.) quales (Ezecki viii. 30; ; ct lolerabile videbitur quidquid

    Dominus non modo odii , sed el detesiatur aniriia j. ctilpahi!ecernisin proximo4no, respectu horribiltum
    ejus, morliferum iilud venenum, quo ipsi inflali quae apparenl in tcipso. Sic conflahis gladios tuos
    sunt, non solum per pravae conversationis exemplum in vomores , eisdem videlicet verbis corripicns et

    propinantes, sed et per suggestionem pernieiosi humilians teipsum, quibus tumide et superbe irri-

    consilii aliis infunderc gestientes. Vos autcm, fratres. tare et provocare solebas proximum tuum. Acu-
    von ita didicislis Chrisium, si tamen eum audhlis, ct mine propriae accusationis suffodiens inleriora l:ia,

    in ipso edocti estis , sicut est veritas in Chrislo Jetu qui proximi iracunde soiebas pungere etiam exte-
    (Ephes. iv, 20). Pax vob<s (Luc. xxiv, 38), spiriluale liora. Lanceis vero longe posilos langis, dum ab-
    nostripacifici verbum. Hwc, inquit, locutus sum vo- ser.ies a verbis delractionis tuae quielos esse non si-

    bis , ut in me pacem kabealis (Joan. xvi, 53). Et nis, Domino te odibilem exhibens, dum surdo, crin
    ilem : Pacem ail habeie inler vos (Marc. ix 49).
    . , , tra legem maledkere praesumis (Levit. xix
    , It). ,

    Sciiole quoniam qui ccnturbal vos, portabil judicium, Consumptione nibilominus le exhibens digniim ,

    quicunque esl i'Je (Galal. v, i0). Vox Domini esl in dum symhola dans, et venenosis polibus vacans
    Apostoio loqucntis, el iuPropheta : ldem ergo sapite, (Prov. x\'.u , 20). cames quoque ad manducandun.'
    Q.cem habele, ei Deus pccis vobiscum critei dihctio- coufei-s.
    ,

    2-25 ADAMl PK.EMO.NSTKVTENSIS 221


    \II. Cur libi tam suave"vichl;ualsenli derogare', A Adam inilinm [al. inlerilum] , non unam babeiit
    detrahcre non audienli ? CUF non inagis tam proximi oinnes in vita conversalionem, nec unam per mor-
    qtum prop: ia bona ulnis ainoris amplecleris , nt lem sortiunlur mansionem. Sed electi quidem gra-
    quod in luiuro ob hanc benevolenliam te manct tuila gralia confirmantur per justitiam , in sanclita-

    praeminm, spei el cerliturliuis oculis inlueri possis? le, ut salvcntur ; reprobi vcro, juslo, scd occulto
    Quod si sollicite agere studueris, nimiriim lanceas judicio, relicli per pravitatcm in 85 nialilia

    t;ias imilahis in falces , dum tan: proximi , quam indiirantur, ut condemnenlur. Hinc cst quod re-
    propriia modis omnibus , bencdictionibus insi- probi de malo semper ad pejus proruunt , douec
    sicns , agnoscis te de benedictionibiis messurura ad xteruam damnalionem pcrveniant. Electi vero,
    vitain xleroam, alquea derogationibus proximi ces- quodam quasi ingcnito dignilatis appetilu ad su-
    perna, desidcrando tendere non cessant
    :
    sans, illius inlendis util talibiis sermonis , pro qui- , : quous-
    bus dignus prxmium in futuroxternac perciperc
    sis que regnum quodeis ab originemundi paratum est,

    refeclionis. Non levet, quxso, in vobis gens contra pcrcipiant. Sicut enim regis alicujus filius in servl-
    gcnlcm gladium. Quod quidem tunc agitis, cum vos, lutc, sive slalu aliqtio ignobili natus, cum aliorum
    uon defendenles, ut admonet Aposlolus, datis locuni postmodum relatione, ingenuitatem, libertatem suam
    irne (Rom. xii, 19). Sed nec exerceamini ud prae- ^*
    atque hxreditatem eognoscit, modis eam omnibus
    lium, ul in honore invicem prxvenientes , et in hu- acquirere sludet : ita sanctorum electorum Ecclesia
    mililale spirilus superiores vobis invicem arb tran- in prxsentis exsilii scrvitule capliva, et captY tale
    lcs (Phit. n, 3), nequaquam elficiamini glorix cu- scrvili nala, cum per doctorum instruclionem, et
    pidi , invicem provocantes , invicem invidenles (Gal. divinam inspirationem, coeleslis ei ad quam prae-
    v, 28). Sic pacis tempus in vobis efficielis, in quo dcstinala cst ,
    patria innolescit : sutim donec eam
    apparcre dignahilur inlcr vos auctor il!e pacis et acquirat, infaligabiliter insistere non desistit.

    amator, qui illo lcmpore per carnem apparuit in IX. Electi itaque, atqueadvitam aelernam praeor-
    iiuindo , !quo in unam convenerunt concordiam dinati adhunc pertinent Josepii, de quo audivimus,
    cuncta in orbe terrarum regna uni subjecta impe- quod ascendii a Galilwa, de civilate ISazareth in /u-
    rio ; cstendens se super lioc, sux quandoque missu- dwam civilatem David, qux vocatur Bethlehem. \os
    rum prxcones veritalis, qui vocarenl ad arcem, ct autem, fratres mci, hic cxpriniit Josepb, ut et vos a
    ad moenia civitatis (Prov. ix, 3) filios Dei, qui erant provincia conscendalis ad provinciam ; a Galilaa
    dhpersi congreganles in unum (Joan. u, 52) et ad Juda;am, ct a civilale in civitalem, a Nazareth in

    colligenles a quatuor vcntis terrae. Bcthlehem. Frequenter, ut scilis, Dominus Jcsusso-


    \III. Exiit ilaqueediclum a Cwsare Augusto ma- , lebat has obire provincias. Invenilur eliam honoie
    g'.s autem Domino Jesu Christo, ut descrikeretur
    a maximo bas duas honorasse civilates ; unam conce-
    univcrtus orbis (Luc. u 1). Quod quidem lunc edi- , plione su-a, alteram vero nalivilate. Duosunl inqui-
    rl:im exiit ab eo, quando in praedicalionem mittens bus nostrum in prxsenli meritum consistit : fides

    discipulos suos, ait Euntes in mundum univenum :


    , videlicct rccta cl conversat o sancla, ut el rectecrc-
    pro dicate Evangelium omni creaturw. Qui crediderit damus, cl sancle nihilominus vivamus, sed minus
    etbaplizalus fuerit, salvus erit (Marc. xvi, 15, 16). perfecta fidcs csl, cui confessio non aUcstalur, sci-

    Tunc ibant, itt profiterenlur singuli in ckitate.n suam licet ut sicnl : Corde credis ad jusliliam, et ore con-
    (Luc. ii , 3) : quia crcdcntes cl baptizali scrundum fitearis ad salulcm (Rom. x, 10); similiter et actio

    quod suus unicuique diclabat slatus fidei confes- : licel bona in se fucril, relributione tamcn nullatc-
    sioiem per bonam ornabant conversationem Unus- : nus digna ci it, nisi sicut sancl.talem hahcs in exte-

    qulsque in suo ordine. A*c:ndil autem e! Joseph a i iori convcrsatione, sic ct rcclitudinem teneas in in-
    Calilwa de civilate Nazareth in Bcthlehem civitatem lema inlenlione. Qualenus ideo quod bonum cst
    Divid,eoquodessctdedoiiioel familia David(ibid.,i). agas, ul oculis illius intemi inspeclorls placeas : il-

    Dc slr.iu electoriim, bonoruni D b:m solum operis lui quaerens laudalorem, quem
    qui quotidie fidei et
    operum profectibus ad futura de praesentibus, ad ,exspectas remuneralorcm. Ideo necesseest, ul quod
    alta de infunis tcndunt, in verbis his, juxla scnsuni habcs in cordc, usquc ad confessionem proficiat in
    allegoricum, fit menlio. Scilis, fratres, quod omnes ore. Qualenus tribulationis lcmpore non erubescas,

    sine ulla exceptione tam eleclcs, quam reprobcs nec pertimescas fateri in publico, qtiod de unius fidei

    eadem juxta carncm nalivitalis corruptio produ-


    , , verilale sentis in occulto. Oporlet nihilominus ut a

    cit. Ncc est aliquid tam eoruin qui ad sortcm eletto- sanctitale exterioris aclionis, ad reclitudinem con-

    rum quam eorum qui ad massam perlinent repro- scendas internae intenlionis, quatenus sic exlrinse-
    borum cui haec vox Psalmistae non congruat In
    , : cus exerceas bonum opus ad exeniplum corain pro-
    iuiquitatibus concep.us sum cl in peccalis concepit , ximo. ut humani plenam favoris mercedem fugias, ne
    me mater mea (Psal.1,1), exceplo duntaxat illo, praemium inlrinsecus exspectes, ei exspeclcsa solo
    qui solus esl inler mortuos liber (Psal. lxxxvu , 6). Deo. Nam et: Dominus dissipat ossa eorum qui ho-
    Qui, cum Deus esset, peccalum non contraxil, in miuibus placent; confundanhtr, quoniam Deussprcvit
    maire conceplus ; nec fecit inlcr homines conver-sa- eos (Psal. Lll, 6). Et qui opera sua faciunt, ut vi-

    tus. Scd cum iinuin habeal univcrsilas filiorum dcanturab bominibus, receperunt mcrcedem suarx
    — ,

    223 SERMONES. - IN DiE NATALI DOMINl. 223

    (Matih. vi, 5); nullam a Deo habituri remuneratio- ^ lehem gloriosior, quia major gloria in Chr.sti orts!

    nem, solum quem in opere suo quaesiverunt huina- quam in conceptu ; majorque utilitas in pane qui
    num pro mcrcede, recipientes favorem. eapit, et per refeciionem saliat, quam in flore qui

    X. Q;iod cum ila sit, cavete vobis, charissimi, in nitet, et per suavitatem fragral. Flcs ilaque est omnis
    bono opere vestro a furlivo appelitu laudis, qui et bona actio nostra, decoiem in se proferens et odo-
    prxsenlis est gratice occisor, et futurae nihilominus rem ; ut el pisesentes alliciat, et absentes provocet:

    relributionis destruclor. Hunc autem geminum spi- illos per lonum exemplum, quod conspiciunt, istos
    ritualem profectum, a fide scilicet ad confessionem, vero per veracem famam, quam audiunt; praefert de
    a sanctitate exterioris actionis ad rectitudinem in- seet spem, quia de bono speratur tructus in
    flore

    ternas intentionis : hic duplex ascensiis a Gali'aea ad tempore ; sic et pro opere sancto merces in fine. Sed
    Judaeam, a Nazareth ad Belhlehem designat. Nam hujus speciosi el suavis atque boni iloris et in de-
    Galilaea, ut scilis, revclationem ; Judaea vcro confes- formiiatem decor, et in foelorem mutalur odtr. Ipse
    sionem sonat. Fhs vero interpretalur Nazarelh, ct etiam qui speratur fructus non apparel : nisi teneri-

    domus panis Belhlehem. Ilaque Galilaea ad fidei re- ludinem ejus a nebuloso el frigido vcnto, et ventosa
    velalionem; Judaea vero ad oris pcrtinet confessio- et frigida ncbula, a vento ct nebuloso frigore hu-
    nem. Sic et Nazareth floridum designat dccorcm B manae laudis rectitudo protegal internae intcnlionis.
    sanctrc conversationis ; et Beihlehem sapidam refe- Hocmodo a Galilaea in Judccam, a Nazareth ad Belh-
    ctionem, qua Deus delectalur in rectitudinc interme lehem conscendit S. Joscph. Est el alius scnsus in
    intenlionis. Ascende ergo a Galilaea ad Judaeam, a hoc gemino ascensu, qtii a nobis miilaienus occtit-

    Nazareth in Bethlehem, ut quod in cordccl lide sen- tandus est : quia propter vos nobis est rcvelatus, et
    tis, etiam coram ipsis persecutor.bus, et impugnato- vobis per nos Iransmissns, sed bonum est ut in aU
    ribus fidei fateri non timeas. Quaecunque etiam de terum vobis amus scrmonem tum quia ejus
    diffei ;

    bono opere exlerius coram aliis ostendas : intei ius ad praesens intenderenon possumus oster.sioni tum ;

    iliius, qui discrctor est cogitaiionum et intentiomim quia vos nimis non estis onerandi. Laudemus ita-
    cordis, oculis humilitcr offerre studcas. Pler.e utique que totiscordis medullis, et gloriiicemus natum de
    et perfecte haec qualuor agis ; si in occulto recle cre- Virgine, Deum verum, elhominem verum Dominum :

    dis, si in publico audacter confiteris ; si exterius nostrum Jesum Christtim, qui est cum Patrc et
    bonum quidem ostendis opus ad exemplum, et inlc- Spiritu sancto Deus per oninia saecula benedictus.
    rius pcr intentionem soli Deo placendi,semper illud Amen.
    oplas esse secretum. SERMO XXIV.
    C
    XI. Et videtesi non in qualuor istis quatuor illae ITEM IN DIE NATALl DOMINI.
    virtutcs contlnentur, quae ob magnam, quaeeis inest, De spirituali profectu sanclorum et de magna mvl-
    ,

    perfectionem, cardinales sive principales appelbn-


    tiludine dulcedinis Dei,quam dbscondit limentib.a
    tur, nam secrelum fidei nobis habere revelal-.un,
    se, perfecit aulem sperantibus in sc
    prudentiae; fidem vero constanler coram hostibus
    synopsis sf.rmonis. —
    I. Danuia cenodoxiae v'tanda,
    Siei confiteri, forlitiidinisest. Sic nihilominus bo-
    exemplo Domini Jssu. —
    2. Sub as< ensuaGalilaca
    nam exercere operationem jusliliae; omnem vero in in Judacam et a Nazareth in Belhlehcm spirilua-
    , ,

    eodem bono opere humanain refulare laudem atque lis notatur profrelus. — 3. Pracsentia inslar floris

    favorem, temperantiaeest. Non cnim solummodo ad


    taduca; quaearlernum permanent, desidcranda.
    4. Operum bononim exercitium est beatae prsede*-
    temperanliam pertinet, carnem ab experientia tem- stinationis iudicium. — 5. Ordo spiritualis asocn-
    perareQg voluptatis sed el menlem ab appelitu
    ;
    sus per anaccphalaeosim ostenditur. 6. Posl la- —
    cohibere vanitatis. Ascendile ergo a prudentia qnae
    psum fest.nare ad pcenilenliae remedium, et cre-
    bro suspirare ad Deum, salulis futurae cst proba*
    est in fidei agnitione usque ad fortitudinem, quse bile signum. —
    7. Qtiod confirmat perseveraritia.
    esl in oris confessione. Aseendite ajustitia, quae in in sua cujusque vocatione. 8. Profectni spir,- —
    sanctitate esl cxterioris actionis, .. luali necessarium divinae gratiae aiixiliuui eujus
    usque ad tempc- :

    rantiam, qua3 in rettitudir.e est internse inlentionis.


    dandae tinaliler cerli non sumus. 9. In Abisag —
    gratiae divinae idea, sub finrm revelandae exprimi-
    Hoc modo de virtule in virtutem spiriluaiiter profi- lur, —
    10. Dies myslici, in quibus spirituabter
    ciendo quotidianum magis ac magis in sanclitale negoliandum. —
    H. Quod gralia nunc operatuf
    augmentum (hoc enim dicunt sonare occultuip, ttinc exhibebitur manifcstum. 12, —
    quod csl Joscph) percipielis. Asccndetis
    illud nomcn Virtutum actus ul iiniendi in patri.i. 15. Cur —
    et vos a nunc non pateat, quod gratia Dci dc nobis dispo-
    Galilrea de civitate Nazareth in Judaeam civitatem nit. —
    14. Haecvila tabernaciilum cst militanus,
    David, quac estBelhlehem. ubi Christus instar fullonis nos exeroct. 15. —
    Electi sunt quasi Christi vestimer.ta, qua* in via
    XII. El notate cjuod spiritualiter Belhlehcm dioi- ad pairiam semper mundanda. 1(5. Alia Christi —
    tur civitas David : quia maxime in reclitudine in- facies lurpala alia formosaet desidorala.
    :

    terna; habifat inlenlionis et moralur Christus. Qrua I. \idetis jam, til arbitror, quod lam nece sariuni
    illiid soltimmodo opus bonum approbal, qtiod pro- vobis est. ul a Nazarelh ascendalis ad Bethlehen*
    pler se pure factum videt. Ilii etiam sc delitorem quam est til a Gahbea ad Jiidseam. nam sicut illum
    agnoscit in retributione, cni se esse cognosoit in non conlitebilur Domin::s coram P;itio suo, qni cura

    opere. Gloriosa quidem civiias Nazarcih, seu Beth- modo. cum recle credat, coram honiinibus noncon-
    :

    127 ADAMl PR/EMONSTRATF.NSIS m


    Cietur; sir ncr mercedem habebunt npud Patrem A dia ad noifilehem. Utilissimum [o/. ultimum] certe
    smim, qui in CflsUs csl [Matih. x, 55) , qui opera sua vobis hoc modo est ascendere, quia quo devothn
    faciiuu ut videantur ab bominibus. Fac nos conscen- ah illo osse oonlUemini in publico, quod vobis jan>
    dere, o sanclo David, in civitatem tuam Betlilehem revelaturo est in occulto ; eo videbitis vobis copio-
    de civitale Nazareth, u( luam et non nostram iu omni bius patore, quod eatenus sensistis vos laleic. Nihil
    bonooperenostrqlaudem quxramus.O mitisethumi- otiam Dco acccplius, quam fervoris spiritualjs pro-
    lis Jesu, (jui in forma nosira, hodiemadie, humilis fcctus, quam justilioi esuries est et silis. Justtnn
    apparens, quandiu in mundo 87 fuisli, non quse- profccto, nt e8urienlcs suos implcal bonis, faciens
    Bisli gloriam tuam, sed cjus qui misil te : procul oos a Nazareth ascendere ad Bethlehem : desidc»
    pelle a nohis hunc oouliim nequam, qui corpus red- rium cordis eorum tri! uens eis, panem vidclicet eis
    dil tcnebrosiim (Luc. u, 5i). Fuga a nobis, qui mul- conferendo operationis solidioris : qui prae nimia,
    lolios in bono operc nostro se ingerit, humanuj quam babont, ei placendi avidiiate, sanctitatem,
    lutidis appotiium, inlernae gratiaj inimicum; qui omnis (juara esereent conversionis, quasi quamdam
    opus etiam quamvis sit bonum, a retributione efficit deputant teneritudinem floris. Sic el in hoc sensti
    alienum, Da ut tihi soli, in ouini quod agimus pla- ascondii Joseph a Galilava de civitale Nazaroth, in
    r:
    cerc quaeramus : et a to affectcmus in opere videri, Judacam civitatem David quae vocatur Bethlehem, st

    a le etiam cupiamus in opere remunerari. Da quo- qiridquid tibi in corde revelalur, ex Doo esse pleno
    que ut in nobis ad locum, unde exeunt flumina, re- ore confiteris : et ab h:s qi:sc jam explcvisli, ad ea
    vertanlur, quatenus in sapida rcfectione civitatis quae nondum aggressus es, pia aviditate currens,
    tuae, o pulcher et forlis David, commoremur, nec ut et ea opere expleas.
    suavi fiore, decore, et docora ejus sanitate [al. sua- III. Intelligite etiam, quia mulla vobis Deus in
    vitate] illicite delectemur. Sic, Domine, ascende- praesenti revelat, mamfcstans vobis, ot quomoao
    irius a Nazareth ad Bethlehern, dum et humanum, peccata evitare debeatis, ne supplicium incurratis
    qui desancitateet fama honi operis procedercsolet, ol quomodo virlulcm exerccre, ut ad praemium per-
    omnino respuimus favorcm ; et tuis, quodcunque tingatis. In fuluro vero pro his, quae vobis non re-
    agi.mus, occultis obtulibus, offerimus per reclam velantur, ejus in xlernum laudibus vacabitis : mise-
    libi soli placendi intentionem. Vox tua, o pie, o ricordias ojus in ecternum canlabitis, in voce eon-
    bone Jesu haec est : Si ego glvrifico meipsum, gloria fessionis, el exsultationis sonum emitiontes exsul-
    tnea nihil est [Joan. yu 54). Et ilerum dicis ; Ego lantis (Psal. xli. S). Quodcunque [at. qtiacunque]
    non qucero gloriam meam (ibid., 50). Fratres, si r ctiam hic in pr&senti exercetis, sic cst ad illud pra>
    gloria Chrisli nihil sit si glorificat se ipsutn : quid celleus. quod in illa felicilale Iiabebitis, sicut fios ad
    esl vel quid esse potest gloria nostra, si glorifice- panem. Nonne bsec sentit ille, qui ait : Id quod in
    mus nos ipsos? Emundeinus ilaque nos ab iminun- prxzcnii motmntaneum esl et lcve tribnlalionh no»
    ditia faecis hujus, quac sensim influere conatur in stra; supra modum in subihnttale aternum glorice

    internis molibus nostris : studeamus puri . tque de- pondus opcratur in aobis (IlCor. iv, 17). Quid esl
    faecati apparere in conspectibus ejus, qui est discre- momentaneum boc et leve? at per hoc deputavit
    tor cogitationum et intentionum cordis. quamdam teneritudinem floris quid vero ibi su- : :

    II. Yideamus nuncquis iste sit sensus, quem ge- blime etaelernum? ac si id refectioni compaiet cui-
    minus in se hic oontinotascensus,.a Judaea videlicet dara sapidissimi panis : et ideo si ab bac vilae pree-

    inGalilaeam; a Nazareth in Bethlohem. Si quidquid senlis aerumna, in qua tibi bene vivendo revelatur
    tib! iJeus de se ipso, sive de bis quaead eum peiti- modus, qni est in merito, od illam amoris et desi-
    nent, revelal : non de acumine subtilitatis, vcl de derii passibu* ascendis felicitatem, in qua Dei in

    merito sanctitalis tuae, sed a gratuita ipsius gratia Ktcrnum landibus insistas in prsemio : profecto a

    provenire non solum pio corde sentis, sed et plono Galilaea ascendis ad Judaeam : hic enim Dominus in-

    ore confileris, ut cum Paulo (II Cor. in, 5) dicas D certa et occuita sapientiae suae manifcstans revelat
    non suffioienlem essetecogitare aliquidex te, quasi tbi condensa (Psal. xxviu, 9), in quibus diem iilic

    ex te sed juCScicntiam tuam ex ipso esse, tunc de


    ;
    constituas solemnem, sod ibi in tempio suo omnos
    occuito revelationis ad publicum ascendis oonfes- dicent 88 gloriam :quod esl in illa superna Juda:a,
    sionis, ac per Quod si
    boc a Galilaea ad Judacam. (juia ooelestis illa, quam Deus inhabilat Jerusaiero, 1

    tam avide esuris, et silis juslitiam, ut nequaquam in divinae semper laudis confessione est. Si autem
    te perfectum aestimes, quantumcunque pcrfeotus a decoro et odorifero llare ad solidum iilum aelernsc
    fueris sed, cum consummatus fueris, deputes le
    ; panem pracparare
    felicitalis te studcs, Desiderium

    incipere (Eccii. xvni, G) respjctu illius boni, quod habemdmoiti, et esse cum Cbristo (Phil. I, 25);
    adhuc deosl, quasi pro quadam teneriludine [al. illis quandoque admisccri cupicns, quos facit dis-
    qui pro quadam habos teneritudino] floris, quidquid cujaibere, et prsccingons se, atque transiens mini-
    til i in bono opere adest si nitcris eliam [al. intro- slrat illis (Luc. xu, 58) : quodammodo de Nazareth
    mittis te otiam] omnibus modis, quibus vales, ab in Bothlebem conscendis, ut sicut permanos cum
    bis, qux jam acquisivisli, ad ca quae necdum ap- eo in tentationibus suis in Nazaroth : ita dispor.enle

    prchendisti pertingerc . ninnrum a Nazaroth ascon- ipso UV\ regnum odas ct bibas super men^am suar.i
    :

    229 SERMONES. - ?N DIF. NATAIJ DOMIXI. 23«

    in regno suo (Luc. xxit, 2s>V Quod regnum pertinet A nino quoadusque ei pcr poenitenfiam pleuam, ei
    ad Bethlehem, qnia evangelista Belblehem spirilua- confessionem puram, atque satisfaclionem condi-
    liter appellat ejtis civitatem (Luc. n, 4). gnam reconciliemifti, pacem habere valentes, pun-
    IV. Sed unde hoc Ssli Joseph, quod sic asrendere gente ipso vos limoris el amoris stimulis [at. sti-

    possit?Qstendat nohis evangelista quare sie ascen- muloj in conscientia; et fugante alque trahente vos

    dere poiest? Ascendit, inquit, Joseph a Calilara civi- ad se, nisi quia dilccti, et quadam eslis ei cogna-
    tnle Nazarcth in civitatem David, qum vocatur Delh- tione conjuncti? magnum et vere mirabile et divi-

    iehem (ibid.). Addit et causam, eo qucd esset de domo num quid, quod il3: Charitas Dti diffusa est in cor-

    el familia David (ibid.). Unde est hoc, irii fraler dibus vestris, per SpirUum sanctum, qui datus est

    dileclissime, quod tam sludiose inomni loco el lcm- vobis (Rom. v,5). Ejus habelis primitias, el pignv.i,

    poie exercitiis insistis operum bonorum, nisi quia clamante ipso httrinsecus ad vos Abba Pater : ip$o

    ad sorlem pcrtincs eleclorum? nam quos praidesii- qvoque lestimcnium perhibente, quod estis filii Dei
    navit, lios el vocavit; ei quos vocavit, hos et jnsiifica- acper hoc si filii, et hwredes; hwredes quidem Dei,
    vit (Rom. vui, 50). Qnid ergo concluditur, nisi cohteredes auiem Christi (Rom VM, 17). Magnum, in-

    quos proedesiimtvil hos ei justificavil. Donius ilaque quam, et Yere rnirabile et omnino divinum, quod
    acfamilia David h^ec est, felix ille. esl ccelus, qui B suggeriUtrvobisin mente,isltaminfatigabi!itersuspi-

    «d vitam prsedestinalus «>st arternam. De qua domo relis ad ipsum, pro cerio habentes apud vos , nihil

    atyiite famiiia ut simus, obnixe rogamus cum dici- vobis pcsse suflkere citra, nihil vos debere, quserere
    mua Ab alerna damnalione
    : no; eripi et in eleclo- ullra, sed ad eum tendere, et in eo requiescere. Uti-
    rum tuorum nos jubeas grege numerari (267). Pne- que non fallax hoc indicium sahationis vcsirse, non
    mittimus de hoc gemino ascensu, quo de Galihea niendax erga vos testimonium eleclionis vestrae.

    ad Judasam, a Nazareih ad Bethlehem ascendimus VII. Hinc est, dilectissimi, quod non solum aS
    dicenlfts : Diesque nostros in lua pace disponas. hunc, in quo nunc esiis, sanclitatis statum veni-

    Y. ldeo ergo a Calil.ea ad Judaeafn , a Nazareth ad stis, scd in eo quoque viriliter statis. Eo quod ad
    Belhleliem ascend.s, quia es de domo a« familia Da- illum [al. quod ad illum] pertinctis populum, quem
    vid, qnia ideo coram ipsis etiam pc-rseeuloribus eiegit Dominus in hwerdilalem sibi(Psal. xxxu, 12);
    Dettm confileris ln pubiieo, quem per fidem lenes ipso, quivos pra'scieii ei prwdeslinavii conjormes
    in occulto": ideo ab ipso esse pleno ore confiteris, fieri imagini Fiiii sui (Rom. vm, 29) : vooaute ct ju-
    qtiodciuique libi per revelalionem inspiralum esse stifieanle, in quem spcraiis, quod confirmans opus
    sentis : ideo etiam a revelatione, quae libi in meiito « suum, quod operatus est in vobis, quandoque et
    prscsentis vitae contingit, cnrsu desiderii ad illam magnificabit :
    g0 ascendentibus interim vobis a

    acceleras pilriam, in qua divinse Iaudis percnniler Galiix^a ad Judaeam, a Nazareth ad Bethiehem, eo

    ceiebies eonfessiones. Idco quoquea sancliialebonaj quod ostis de domo et familia David. Et ad quid iiio

    aetionis, quam exieritis proximis ad utililaiem de- ascendit Joseph? utique ul proGteretur : hoc esse
    monstras, ad interttae rectludinem conaris perlin- puto, quod ait Psalmista : Quia illuc ascenderunt
    gere ittlentionis, per quam soli Deo placeas : ideo tribus : non omnes quidem, sed tribus Domini (Psai.
    nihilominus ab.e.t, quani jam exerciiisti, cperatio- cxxs, 4); illse vidclicet, qua? pertinent ad dornum et
    ne, ad.iUam, quam necdum aggressus es, desideras fa-mtliam David : cl ascenderunt ad confifendum no-
    venire oonversalionem ; ideo denique a decore pra> mini Domini (Psal. lxxxiii, 5) : qui enim in domo
    senlis sanctitatis, quam nunc exerces in merito, ad illa babitant, in sacula sceculorum laudabtmt eum
    sapidissimam ctipis conscendere refectionem futura? el qni in illa Juda:a commorantur, divinis in #ler-

    feiicitatis, qua fruerisin praemio, quia summi Pa- num lattdibus vacant [a{. vacabuntj, vocem emitten-
    tris es Filius, et ad vitam aiternam prxordinatus :
    tes exsultationis et confcssionis.

    Hlis siquidem tribus modis diximus spiritualem Jo- YIU. Scd nunqttid ut profiteretur solus "Joseph
    seph a Galilsca ad Jud;eam, a Nazaretli ad Bethlehcm r> asccndit? nequaquam, sed ascendit ut profiteretur
    ascendere : causa vero csl quod essel de domo ac cum Maria desponsata sibi ttxore prsegnante. Istis,

    familia David. Unde enim nobis quod lam studiose de quibus locuti sumus, in prasentis vita3 via,

    qtiotidianis, imo conlinuis amoris passibus, bis qui- profectibus inlendentes , matrem graliam nos
    bns huctisqusmodis asrendondttm docuimus, coi> comitanlem , nos denique ducentem habemus.
    tenditis as"cenderea Gaiilaca in Judaeam, a Nazareth Quia nullatcnus proficere possumus nisi ipsa nos et
    in Botltlehem, nisi quia de domo estis ac familia pr«venirel.aspirans, et subsequerctur adjuvans, et
    David? comitaretur consolans. Sed cum sit ipsa nobiscum
    YI. Unde hoc vobis quod lotis viribus odio habe- ih via, quid nobis faciet in fine? elsi pie speramus
    lis, quod malumest, et amalis qcod bonum est, hi- nequaquam plene certi, neque omnino securi sn-
    clinanlcs vos prompte, et persevcranter omn.bus, mus. Nonne operantem in se babcnt graliam, qtsi,
    quibus seilis ct valetis modis, voluntali divince, el ipsa ministrante, jttslitiam percipiunt atque sapien-
    si quando, tangento aliquo tenlatiouis impulsu, ab tiam? el tamen Salomonis vcx hceo esl : Sunt justi
    ea vos aliqualentis contuigit doclinare ; mtliam om- atc/ue sapientes,'et opettt eorum in tnanu Dei sunt, et

    (207) ln canonc miss«e.


    ,,

    831 ADAMI PKAIMONSTIUTENSIS 252


    tamen nacit homo, on odio, an amorc digmts sit A ejus ut pareret : tt pcpcrit filium suum primogcni-
    (Ecclcs. ix 1). Arridcl nobis maler nostra gratia
    ,
    tum (ibid.).

    ii lc ii.i , < l pie speramus quod ipsa nobi9 ,


    qua: X. Dies istos Mariae, qui in Galilaea el Nazarelli

    Diodo sanctUalem conferl in via , cuslodicns et per- incipiuut, sed in Judca et Bethlehcm imnlenlur
    ficiena opcra raisericordiae, conformiter ct felicita- desideria accipimus bcala, ct sancla opcra, cl quac-
    tem noliis confcret in patria, cl qiue crcpit in no- cunquc alia sunt virtulum spiritualium exercitia;
    bis opns bonum perliciet U9que in diem Jesu Chri- quibus magis ac magis quod impracgnala s.t, dc-
    sti (Pliilip. !, 6);scd lamen vilam nostram alscon- prehendilur Maria. Quia liimirum eo majorcm pro-
    dilam inluenles , ct circunidatos alquc involulos ponit nobis matcr Gratia in futuro conferrc nicrce-
    nos lenebris intelligenles, plene, ut dixi jam, cerli dcm in felicitate, quo majorcm el numerosiorem
    non sumus. Hacc cst Maria desponsata Joscph nobis prorogat sanclitalem in conversalione. Nain
    uxor : pro stella se exhibens in mari vitae praescn- ego puto quod fides quando lucet in nohis, quasi
    tis, quia inlcr tot, quas modo a carnc, modo a quacdam clara dies est Magna, fatcor, elaiitas dici
    .

    mundo, modo vero a diabolo sustinct iste Joseph, hujus, qua fulgenle in nobis, credimus 90 Deum,
    procellas quomodo ad salutem perlingere
    :
    possel crcdimus Deo, crediinus in Dcum. Surome polen-
    nisi Inee slell.T maximne, internae gratiae lucem prae- B tem credimus Deum, summe sapientern, summc
    viam halcrct? Hanc sibi habcl noster Joseph de- bonum. Et in hunc modum crcdimus Dco Yeraci
    sponsalam, sed carnaliter non cognoscit cam , ut promissori. Credimus in Detim ul in ipsam suavi-
    ct tu sic tibi intelligas eam, de qua loquimur, gra- tatem indefic entem, et dulcedinem non fallcniem.
    :

    liam adjulricem adjunctam, ut niliil ad mollitiem Sic el spes quaedam dies, ct quidem valde clara,

    gloriac cl laudis lure pertincns rcquiras in ea, vel q»a illucescente in nobis spirilualiter videmus
    per eam, ncc te, quem lantac sponsae castum decet quod corporalilcr non valemus, asserente Aposlolo:
    esse custodem, impudicum, versa vice, quod absit! Spe nos salvos factos esse tRom.wu, 24); et qnod
    contingat esse corruplorem. non videmus spcrare, et idco pcr patienliam exspe-

    IX. Hinc esi quod Adoniam Salomonis senlentia ctare. Dolor quoque qui nos puiigil in considera-
    morti addixit (111 Rcg. n, 25), quia raisceri cum tione malorum prassenlijim, et timor qui cuncutil
    Abisag carnaliter voluit, quam sencx calefacientem in considcratione futurorum, dies tibi videbuntur
    quidem habvit , sed , ul Scriplura ait : Eam non si recte perpendis. Nonne scientiae claritas, et sa-

    cognovit, scnuerat namgtie rex David, habebat igitttr pientiae nihilominus maluritas in animo quemdam
    a".atis plurimos dies (111 Reg. f, i), ut cl lu ad asseris esse iucidum solem in ccclo ? cl quidem per
    sanclitatis maturitaicm pcilingere sludeas : el mul- u illam mente oritur dolor; ad hanc vero via est
    in

    ti.nodam virtutum sp>rilualiuni clariiatem acqiiivere limor, diceute Salomone Qui addit scicntiam, ad- :

    contendas. Cumque operiretur teslibus non cale- dit el dolorem (Eccles. i, 18) ; et aflirmante sancto
    (aciebat se (ibid.). Ut tu quoque cum libi cliam ad David : lnitium sapientiw limor Domini (Psal. ci,
    abundanliam terrena siippettint, nuilam in eis con- 10). Dolor itaque quaedam est in te dics, quia quo
    solationem habeas,juxla Psalmistae a.hnonil.onem: magis in hac vita super praesentes tenebras doles,
    Divilia: si affluant, nolite cor apponere (Psal. ix, 11). eo plus claritatcm futurae illuminatus spirilualilcr
    Quid enim sunt tcrrcna omnia nisi qu.cdam corpo- vides. Esl et limor, quia quo plus limes supplicia
    ris vesiimenta? sed cum nullum praetieant ei vesli- incurrere pccnae infernalis, eo magis illuminaiis ad
    menla calorem, accedat speciosa ct casla Abisag qiiserenda gaudia patriae cccleslis. Diei limoris suc-
    ut calefaciat senem ul tu cum nullam in rebus , cedit dics poenilentiae, quia tum Lenc vidcs, quan-
    terrenis invenis deleciationem pudicum internae ,
    lum pcenitere dehcs de pcrpelratione culpye, cum
    gratise requiras complexum, qui tc calore spiri- primum plene videris supplicia pcena: lianc sequi- :

    lualis dcsiderii accendat. Sic, dum venuit consolari tiir Jttslilia, quae ct ipsa dies esse non dubttatur,
    anima lua , memor sis Dci et dilectionis (Psal. ~ quam sol charitalis, ut unicuiquc reddere possil,
    i.xxvi, 4), quatenu9 asccndcns a Galilsea ad Ju- quod suum csl, iihiniinat, ut qui. in hac die hont»-
    dseam, a Nazarelh in Bcthlehcm, Mariam tibi de- slc ambulat sciat rcprohare maltim et eligere bo-
    sponsaiam lccum haheas comitanlcm. El quidem nmn : illud quidem r.e alicui noccat, islud vero ut
    scimus, quod matcr noslra Gralia super lilios ado- prosit omnihus. Post hanc dics iilucescit seplin.a,
    plionis stiae cogitat cogilationcs pacis , et non alOi- el cst Sahbalum requielionis, clara videlicet quics
    clirmis. Sed postquam cos de praesentihus ad fulura ct quiota clarilas intcrnae contemplationis.

    pcrduxit, tunc primum quid de eis senliat, oslen- XIi Ili sunt dies matris, quos hahet quidem in
    dit. Quare cl Maria pr;egnans quae ascendit cuni Galilsea iu Nazarclh , sed ennsummatos eos in Ju-
    Joseph, scd quem ofcvlle apiid se in itlero gcril dxa, in Bclhlehem ostendit, dum ihi lilium peperit.
    thesauruin, nequaquam effundit pcr parlurn, nisi Sic ct has in nohis virlutes m.itcr Gralia in praescnti
    Ipsa pariler ct Joseph veniant in Bethlehem. Sic exercet , sed eas in superna palria consummabit
    etiam legilis : Et facium est cum essenl ibi (Luc. u, ct finiet. Lhi nohis propostum, quod de noslra
    7), haud dtfbium quii' Beihlehem, impleti suut dics babet saivatione ostendet, quo hic qnideni in spi-
    ;

    233 SEfiMONES. — 18 DIE NATAL!S DOMINI. 234


    rituali profoctu prtcveniens, et subsequens impin- A «t viJelicet quod in utero portavit Maria pannis
    guata ftrit. Quod etiam omnino apud se firnium et involvat, et praesepio reclinet; quando, prout de
    slabile habuii, sed a nobis in suis illud occultum nobis in pracsenti maler gratia cogitat dele.lai ili-

    inlerioribus gesians, ct absconditum esse voluit. bus aelernae feiicitatis suavitatibus, et suavibus nos
    Modo babet in nobis dics suos in fide, dum recte circumdabit delectationibus , in supernae nos illo

    credimus ; in spe, dtim firmilcr speramus ; in do- patriie reponens secrelo Ad hoc perlinere videlur
    lore, dum medullilus ob mala praesentia dolemus verax illa beati Joannis asserlio, et laeta promissio,

    in timore, dnm mala intuentcs, futura timemus : quae talis est : Nunc
    nondum ap- filii Dei sumus, et

    habet et in poenitenlia dum poenitendo culpas per- paruit quod erimus ; scimus qvoniam cum apparueril,

    peiratas punimus. In justitia dum operamur bo- timiies ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est

    num ad oinnes; in interna contcmplatione, dum (I Joan. iii, 2); hoc est dicere nunc de Galilsea ad :

    per specuium in aenigmate, quanium in hac nobis Judaeam, de Nazareth conscendimus ad Belhleiiem,
    carne mortali possibile est, gloriam Domini specu- quicunque de domo sumus ac familia David. Non-
    lamur. Hos , inquam , in nobis habet dies , dum dum apparet quod erimus, quod praegnans portat
    nobiscuiu in Gaiikea Nazareth commoraiur, ut maler, cum qua ascendimus; quid iiiud sit. Scimus
    vero cum ascendentes una cum iila, a GalUaea ad B quoniam quando impicbuntur dics ejus ut pariat,
    Judaeam , a Nazarclh pervenerimus [a(. pervenie- pariet fiiium, et pannis eum involvet, et reclinabil
    mus] in Bethlebem : ibi se uobis exbibcl pai icn- eum in prresepio. Et cur non hic mater gratia
    tem, quae se modo exhibct praegnanlem, quia bo- ostendit, qnod de nobis sentil? Meo certe quia hic
    num id nobis atque beatum oslendel aperte, qnod ia exsilio sumus, non in regno : in via, nou in pa-
    de nobis modo cogiiat occulte. tria : non in requie, sed in labore.
    XII. Itnpletis his diebus ul parial, eonsumrnatis XIV. Et hinc est quod reclinatur in praesepio,
    videlicet his, de quibus locuti sitmus virtutibus, quia r.on cral illi locus iu diversorio. Tola vita :so-
    ut quod Isic de nobis scnlit , ibi apenat. Nonue stra quasi quoddam diversoriurn nobis esl. Quaudo
    tixic impieta, id esl linita et consuromata erit dics buc nascendo venimus, huc quidem divertimus ; ct
    (idei, cum lunc, ut ait Apostoius : Non ambulabi- ad iioc divertimus huc, ut hic ad tempus simus, non
    mus per fidcm, sed currcmus per sjieciem? (II Cor. in aetcrnum maneamtis. Est ilaque haec vila prac-
    v, 7.) Sic et dies spei (unc Gnietur, quando vide- sens tabetnaeulum militantis, non cubiculum quie-
    bimus quod modo speramus, et plcne i.abebimus, scentis : stabulum viatoris, non domus iuhahilato-
    quod per patientiam exspectamus. Finielur quoque -, ris : ergastuhmi exsufis, non mansio civis : dtverso-
    et dies doloris et timoris, et fulgebit in aeternum rium denique itineruntis, non aula manentis. Non
    dies gaudii et securitatis. Nibilominus dies poeni- est ergolocus Mariaein diversorio, sedreclinat filium
    tentiae fmienlur, quia nulium ulterius culpa; mor- suum in praesepio. Quia congruum non est ut vobis
    sum in conscientia senlienms, ut picnilere indi- prxstetur in exsiiio, quod donabitur in regno, ut
    geamus. Misericordiam , ut ail Psalmisla , et vcri- enim ail evangelista : Non potest fullo facere tcsti-
    laiem ejus quis requiret ? (Psat. lx, 8) non re- menta Jesu tam alba (Marc. ix, sicut apparent,
    2),
    quirent tunc veritatem promiUentis sperantes, quid- quando in monte transfiguratur. Ei qnis est isteful-
    quid promisit jam plene lenentes. Sic nec requirent !o, nisi isle, de quo Psalmista se dicil aspergenduni
    uiiscricordiam reiuitteutis poenitentes : nihil ad rea- hyssopo, ut mundelur ; ct lavandum ut supernivcm
    tum pertinens de practerito non iuduiium habentes, dealbetur? (Psal. l, 9.) Verctn, Domine Jesu, fullo
    nihil pro quo miserieordiam necesse babeat re- noster es, qui nos mundos esse asseris, propter ser-
    quirere cx tunc coinmillentes. Dies finietur jusii- monem quem locutus es nobis (Joan. xv, 3). Tu
    tiae, et flnietur dies gloriae, in quo metemus non enim nos in pracsenti statu nostro, infusa aqua com-
    deficienies ,
    quod modo seminaiuus : nam in die punctionis in pelvi menlis noslrae, timore el amore
    JHstitiae seminamus in spiritu et in die gloriac nos
    ,
    D concu lcas : ct sic fullonis agens officium, ac
    inetemus vitam aelernam. Conteniplationis nihilo- proinde fullonis portas vocabulum, ablulionis aqua
    minus dies finietuf , in qua nunc videmus per vestimenla tua emundans. Nonnc nostuavestimcn-
    speculum in aenigmate, et succedet illi dies ista ta sumus, quibus pcr fidem, quce pcr dilectionem
    claritatis indeficientis, in qua videbimus eum facie operatur, indueris ?

    ad faciem (/ Cor. xtii, 12). XV. Haec ilaque veslimenta ttia quotidie dealbare
    XIII. His diebus impletis, his videiicet virtutibus dignaris effundens super ea aquam mur.dam inter-
    renuntiantes, pariet Maria filium : ostendet gratia, na? compunctionis,ut mundentur ab omnibusinqai-
    quam hic erga g>l nos o^cultam habuil senten- namcntis suis. Sed quis in hac vita lanlum mundari
    tiam pacis, ei immobile nostrae cleclionis proposi- valet, ut nibil mundanduin in se habeai? nam, utait
    tum. Quod quidem proposilum, quoniam pacificum Salomon, quis polest dtc.ere : Mundum estmiliicor,
    hic erga nos habuit, tunc plene monstrabit, quando purus sum a peccalo ? (Prov. ix, 20.) Itaquc sunt
    gaudio nos aelerno remunerabit. Unde et bic dici- mundi viri sancti, veslimeiila Domini, et adhuc mun-
    tur El pannis eum involvit, et reclinavil eum in
    :
    dandi quod quidemita esseet ipse Dominus innait,
    ;

    prassepio (Luc. n, 7). Quod tunc quodammodo fiet, qui discipulos suos mundos esse asseruit, et oorum
    Patkol. CXCVIII.
    —
    235 ADAM! PILOIONSTIUTENSIS 236

    lamen pedcslavit (Joan. xni, 5). Erit aulem quando A Piogrcssns Hebraicse religionis sub loge Mosaica»
    uiliil in se babebunt quod mundetur, nulla penitus
    —G. Lcx vetus imago futurorum. 7. Sapien- —
    liores veterum Chrislum clarius noscebant ven-
    indigentei mundatiene, nulla inquinati erunt pollu- luniiii. —
    8. Secundae descriptionis edictum in
    tionc. El quando hoceiil, nisi qvando (utgebunl si- vocationc gentium. !). —
    Gbristus sua humili-
    tate superbiam, et praedicatiohe ignoranliam dc-
    £tU svl in rc.juo 1'alris curum (Maltfi. xm, 45), quan-
    do in justitia apparcbunl in conspectu Christi me-
    struxil gentilium. —
    10. Praerogaliva Kcclesiacex
    gentibus collectae, secundum Iseiae vaticiniuro.
    diatoris sui, quando clarebit sanclorum animaruin if. Sacramenta religionis Gbristianse velut p;miiis
    status, de quo in Apocnlypsi ioanues Stiw macuia, obvoluta. Juda;is aberrantibus successerunt gen-
    inquit, suut aulc thronum Uci (Apoc. XIV, 5). Ilicest
    :

    tca fideles. —
    12. Edictum tertium est inspirationis
    inlcrnae Quarlum erit in novissimo dic. — 13.
    moiis in quo iranaflguraberie, Domine Jesu! in quo Graliae praesentis et glorije futureanalogia 14. —
    apparcbit facies tua altera, illa videUcet supcrnae Carnis postrse duplex divcrscrium, vivt-ntis mun-
    qua juxta promissionera dus, raortuae sepulcrum. Cbristus in diversorio
    felicitatis sublimitas, in
    natus, in praesepio reeiinatur. —15. Apostrophe
    iuam dilectoribus suis ostendelse ipaum. ad Christum, faciorem omnium, facluin in tcm-
    XVI. Quid ergo? nunquidbifroniem facimusChrb- pore cl iualrem ejus virginem.
    :

    biuin? uunquid geminam dicendus cst faciem habe- I. Rxiit cdictum a Cccsare. Auguslo ut describere-'
    r.e, ut de eo djcatur in transfiguralione faiiem alte- ^ tur universus orbi* (Luc. it, i). Benedictus agnus ille

    ra ii habcre? (Luc. ix, 29) sic utique. Nonne facies mitis et imtotcns, qui hodierna die in domo panis
    ejus erat, in qua inluitus est eum, qui dixitj V.idi* nascena, in praesepio reclinari voluit, ut se ipsum
    nuis eum, el noneral aspectus? nade uce repulavimus nobis jumentis suis in vitale proponeret alimentum.
    eum : et.adjunxit, nos putavimtu tum lanquam le- Quietiu cruce moriens dedit ut vehimtempli scin-
    prosum, et percussum a Dco, ct humiluUum (Isa^ deretur medium (Luc. xxiii, 45), quatcnus revelatis
    lii, 5);sed in facie longe alia eum conspcxil, qui oculis noslrisconsiderare possimus mirabiha de le-

    eum vocavit speciosum forma prce fiiiis hoininum ge sufl. En jnxta quod promittit inlsaia : Ape.rit no-
    (Psal. xliv, 3). Hanc autem utramque ejus faciem bis thesauros absconditot, et arcana secretorvm (Isa.
    conspexerant ;
    qui et ipsum in stola sua formosum, xi. v, 5), admittens nos ad interiora secrctorum suo-
    ei rubrum ejusinluiti sunt vestimeutum (Isa. lxiii, ruin, ct profundos nobis et mysticos inScriplura sua
    1). Legitur quidem in Evangclio quod Conspuerunl sensus aperiens. Nec uno quidem modo, sed multi-
    Judcci in faciem cjus (Matth. xxvi, 07); scd longc farjam multisque modis loquitur nobis in Scriptnra
    aliera erat, ad quain totts meduiiis suspirabat, qui sua, ul cum unus sit sacrae Scripturac panis, varie-
    ail : Quando veniam el appa.rebo anie faciem Dei?
    r las nos dcmulceat saporis. Aperiamus ergo fauces
    (Psat. xli, 3.) Haec est quam sibi demonstrari
    illa nostras spirilualcs, el conemur inlerno sentire pa-
    cupiebat sanctus Moyses, qui ob magnam gratiam, lato, quis isie sil sapor, quo hunc hodie paaem san-
    92quam erga Deuin inveneratdicere audebat Ostea- : ctus Spiritus nobis condire dignatos est j
    qui lcr-
    de mihi faciem tuam ut videatn le (Exod. xxxui, 13). tio quidem jam in conspectu nostro est positus, sed
    Haecest iilaailera faciesejus,quxipsotransfiguratu cum sit per nsum comeslionis vetus, est tamcn ad-
    in monte apparuit : decor videiicet divuutatis ejus, huc per varietaiein saporis novus. Ego enim puio,
    in quo videbant eum electi sui i;i sublimilale super- quod non uno scd pluribus modis exiil edictum a
    «ae felicitalis. Jnqua feiicitate, plcna per omnia cha- siunmo imperatore nostro, omnipoiente Deo, ut de-

    rilale cum eo fulgcbunl electi sui, ut sint in monte scriberetur universus orbis. Quisest iste orbis nisi
    hoc veslimenta ejus allxi ()Iarc. ix, 2). Et tam alba Ecclesia sive coelus eleclorum, seu quocunque alio

    sint, qualia njpn polcsl fullo facere super terram ;


    congruenliori vocabulo eoriun potcst exprimi con-
    qyia Longe major esi munditia, quam elcctis suis ventus; qui secunduin propositum vocati sunt san-
    Dominus in sublimi illa conferel feliciiale; quam cti, quibus omnia coopcrantm' in honum? Qhos qui-
    est illa, quam eis in prseser.ti confert sanctitate. Iia- dem pr&scivil et projdestinavil Dens Pater.conformes
    que aiba non sunt in terra, ut reclinet Maria Clium D fieri imagini Filii sui ut sit ipse primoaeuitut in mul-
    3uqm in pra;scpio, quia locus ei non est in diverso- lis fratribus {Bom. viu, 29). Hic ilaquc esl orbis,
    rio. Ad quod nos perducere dignetur prnesepium, quem Dominiis pcr Psalmislam asserit esse suum :

    qui pro nobis burailiter dignaiuseslreclinari in pr;e- Meus est. inquit, orbis lerra;, et pleniludo ejut (Psal.
    ftcpio ieeus Cbristus Dominus noster qui cum Patre xlix, 12), quia suus est proprie et specialiter coetus
    ct sauclo Spiritu Deus esl bencdictus in saecula. eleclorum, in superna felicitate locandus, Ilic orbis
    Amcn. est, qucm, ut ail sancta mulier illa, posnit Deus su-
    SERMO XXV. per cardines suos : Domini, inquiens snni cardincs

    IIEM IN DtE NVIALIS DOMINI. lerrw, et positit super eos orbem (I Beg. n, 8) ;
    quia

    Detriplici sumnd imperaloris ediaio. domini sunl prajlati Ecclesiae, el eccleeiaia electorum
    Stnopsis sermoms. — I. Descriptus orbisest Eccle- suorom eis imposuit regendam, ui aulem hic orbis
    sia electorum
    cujus praelati sunt cardines.
    :
    — describeretur, inveuies non quidcm semel exiisse
    2. Prima dcscriplio in vocatione populi Hebraed-
    edietum a rege oostro Domino; si diligenter consn
    rum.— 3. Status ejus triplcx primosub.patriar-
    chis, sccundo jugo servitutis, tertio lcge
    :

    Mo\ gis. — (krare volueris, quoties suorum ad scelectorum aii-

    4, Singulorura intcr secxpensa proportio. — 5. quos Dorninus ab cxordio mundi vocavit per varios
    237 SERMONFS — IN DIE NATALIS DOMINI. 233
    status temporum etdiversas 93 succcssiones genc- A eioruna ac inslilutkmum gcnenbiis sacramenla im-
    rationum ; et eos vocare adse nullo tempore cessa- poticns.

    J>il quousque veniet, et Iradel regnum Deo clPatri: IV. Eece triplex ille antiqui populi slatus variis

    Et Dcus erit o;nnia m omnibuset inimica destruetur lcmporum articulis dislinctus : primus, in quo in
    mvrs (I Cor. xv, 28). ipsis primis el summis palribus, ad unitis est veri
    II. Primum ab eo edictum exiit, ut describerelur Dei agniiionem vocatus ; secundus in quo ad yEgy-
    orbis, quando inslitutum fuit, ulad ej«s agniiionem ptiorum est servilute liberatus, Tertius vero, inquo
    antiquus ille Ilebraeorum populus vocaretur. Haecde- estpcr Moysen et Aaron in !egc eruditus. In primo
    scriptio prima facta est tempore palris nostri Abra- statu exiit cdictum a summo impcralore Deo, ut dc-
    bae. Illius namque antiqui populi stalns ab illo li- scriberetiir nniversus orbis: ille videliCet Hebraeo-

    deli et beato sene, qui prima credendi via est, ex- rum populus in excelso patre Abrabam et caeteris ,

    ordium sumpsit. Quamvis enim !ex seripta per Moy- eum subseqventibus "patriarcbis ad unius veri Dei
    scn data sif, insacramenlo lamen circumcisionis, in agnitionem et cultum vocarelnr. In secundo postmo-
    quo inulta cjusdem legis saerificia continebantur, dum statu, liberatus a captivitate de b no ad melius
    aote quodanimodo data fuit : qnandoquidcm cir- profecit, majore jam el numcro auclus cl fortiludi-
    B Nam
    cumcisioncm primus, ut seitis, Abrabam suscepit. nc roboratus. cxceptis mulieribus et parvulis,
    Unde dt ea Judacos Dominus alloquens, et apud quos scxcenta tria millia quingenli exierunt dc vEgypto
    exordium sumpslt, ostendens : Proplerea , inquit, viri fortes, et pognandum, (Exod. xu,
    expedili ad

    Moijses dedit vobis circumcmonem,non quia ex Moyr,e t


    37), quasi quidam, juxta sensum spiritualem, Jo-
    v
    sed ex patribus (Joan. vii, 2 2). Circumcisionem qui- sepli qui ascendit a GaHlaea de civitate Nazareth in
    dem vobis dcdit Moyses, non lamen ex Moyse, sed Judaeam civitatem David quae vocaturBelhlehem. ln
    ex patribus fuit. Quia nequaquam e«m Moyses no- primo stalu descripti ibant omnes ut profitercntur
    viter, quasi quae primum non fuit, insliluit, sed singuli in civitate Bua, unum verum Dcum colcnles,
    primo i!ii summo palriarchae dalant, el per ipsum ct sacramenlum circumcisionis, in soa singuli do-
    r.d posteros transmissam, ne dimitteretur, sed dc- nio ac familia, exercentes. !n sccundo vcro aseend.'l
    vole exerceretur, per legem postmodum confirmavit. idcm populus jam auctus, quia hoc exprimil ideiti

    Apparet quoqne nobis triparlilus illius antiqui po- nomcn qaod est Joseph : et asccndil s revelatione,
    puli slatus diversis temporibus dislincttis. quani dc Deo suo acccperat, et a tencritudine ilio-

    III. Et primus quidera fuit, in quo vocatus est ii!e rum paucorum sacramentorum, quae subierat in

    Biagnus pater Abraham, ad agnitionem cultum r /Egypto, ad plenam ejusdem Dei confcssioncm, ct
    et
    i.nius veri Dei, et post eum Isaac et Jacob, et Iliii solidiorem in muttis, et variis sacramenionim ge-
    ejusdem Jacob; qui duodecim patriarcbae vocali neribus refcctionem quasi Joseph, qui ascendit a
    sunl, segregali ab aliis gentibus, et a Domino as- GaTilaca in Judaeam, el a Nazareth in Belhiehem.
    sumpti in proprios. Secundus vcro esl, in quo a di- "Vcnit Moyses missus a Deo ad populum in ^Egypto,

    ra et dura, atqoe diulinaservitute iEgyptiorum per revelans et manifestans eis, quod Doininus re-
    Moysen et Aaron liberatus fuit, ct ab ^Egyplo in spcxissct eos: et eratquasi quaedam Galilaea reve-
    manu forli et brachio exlenlo eductus. Delenlus latio ha:c.

    namqne erat aliquandiu ille populus Domini in do- V. Poslmodum vcro in deserlo, ex 94 1 110 lanl?
    mo illa servitulis per mortem Joseph, et ustus in taliaque ejus signa in ^Egypio, in mari Rubro, el in
    fornace ferrca: Odientibus, ut inExodo legitur (cap. ipso introitu. in deserto intuitus esl, eumdem Deum
    r, 13), JEgypliis filios Israel, alquc ad amaritUdi- suum etper ampliusatque pcrfeclius agnovil, ct de-
    uern perducenlibus animas eorum operibus duris luti votus atque (idelis confessus cst. S:c quoque in
    ct lateris, omnique ffimulalu, quo in le.rra operibus JEgvpto super sacramcnlo agni paschalis populum
    opprimebanlur. Exclamantibus autem illis ad Do- sanctus Moyses erudivit, per cujus immolationem
    minnm a facie tribulaniis (lsa. \\x, 20), recordatus D ab /Egyptioram eos servitule liberavit. Ei quident
    ipse misericordiae suae compassus est illorum nii- magnum el admodum mirabile sacramcnlnm boc;
    seriae. Recordatus nihilominus fcBderis quod pc- sedquanlum ad numcrositalem, et varietatem mul-
    pigit eum pafribus eorum Abrabam, Iiaac el Ja- torum ac diversorum sacramcnlortim, quae poslmo-
    cob misit et liberavit cos. Misit namquc Moysen dum per legem addila sunt ; sic quodammodo ltoc
    servum suum, Aaron quem elegit ipsuin : ponens in ad illa fuit, sicut flos ad panem est. Slatus itaque

    cis vcrba signorum suorum, et prodigiorum (Exod. 11, ille in quo a caplivitate eSt liberatus, quasi quae-
    2i ; Psal. civ, 20), qui regcm JEgypti iuduratum dam est, juxla hunc sensum, Galilaea et Nazarelb :

    una cum genle sua gravissimis ferientes pla- ille vero perquem, per itgetn, in deserto esteru-
    gis , populutn ab ejus dominio eripuerunt , et ditus, quasi qua dam
    (
    Jtidaca et Bethlehem. Ascendit
    ereplum de iEgypto eduxerunt. Tertius quoque ergo Josepli a Galilaea de civitate Nazareth in Ju-
    ejiisdent populi slatiis fuit, in quo ciiiii Do- daeam civitatem David qua? vocaturBethleliem, quia
    minus in tegO sua pcr Moyscn et Aaron erudivit, profecit auclus populus ille a revelatione, quatn do

    varia ei , ad formam vitae peitinentia, statuta Deo suo perceperat, et a paucis illis sacramcnlis,
    promulgans , et divisa ei in pHiribus satrifi- qttae suscepeiat in .'Fgyplo, ad plcnam Dei »ni con-
    ;

    ADAMI PK/EMONSTRATKNSIS 2*0


    leisioaem, ci spiritualem refectioncm, qua et in- A telligentiam requievU. Ut non immcrito Maria, qu»
    pingtialus poslmodum est in lcmporalibus, el ili- peperit filium , rcciinarct in praesepio, cuilocui uon
    versii lacramentorum generibusin deserto. Et idco erat in diversorio.
    »i1 bunc pertingere meruit ascensum, quia dc domo VIII. Haec dc primo cdicto, in quo antiquua ille

    erat ic familia David (Luc. u, 4j. Hunc itaque popu- Dei populus ad spirilualem venit prolettum dicta
    lum in tempore illo, prse cunctis quae lunc sub ccc- stint. Ut autcm de quodain loquatmir cdicto, quod
    lo crant gentiuus, elegit suinmus illc David, quae et ad novtim Ecclesiae populunt peiiinct, qni de gen-
    pr% caUuris, qu;c in mundo crant nationibus , ad tililale ad lidem vocatui est, tunc quodaminodo, ut
    sortem tunc videbatHr pertinerc electorum, quasi nobis videttir, exiiledicluin a summo iJlo regeCbii-
    qnidam Bpirilualia Joseph, qui crat de domo ac fa- sto, ut describerctur universus orbis, quando
    milia David. Etad hoc ascendil Josepli ut prolitcre- salubre iliud discipulis suis opus injunxit,

    tur, quia ad descitum populus ille vcnit, ulDei sui dicens : Eunles in mundum unhersum. pro>di-

    ubsequiii insisteret. Nonne lioc innuere videtur cate evangelium omni creatura (Marc. xvi, 15).

    Muyses, qui dicil : \ iam trium dierum ibimus in IIoc quodantmodo per spirilum intellexil san-
    deserlum ut immolemus Domino Deo noslro? (Exod. clus 95 propheta Isaias edictum, quando in per-
    15
    v, 7>). Dicil ilem ipse Pharaoni : /• dc dial Dominus sona summi imperatoris nostri clamavit, dicens :

    Deus Hebnvorum : Dimitte populum meum ul sa- Super montetn caliginosum levate signum, exallute
    crificet milu in deserlo (ibid., i). vocem, levate manum, et inurediantur porlus duce*
    VI. Scd quid cssc putamus quod dicitur : Vt pro- (ha. xui, 2). Mons caliginosus profunda gcntilitas
    fiterelur cum Mariadenponsata sibi uxore pra>gnanle ? fuit,. mons propler stiperbiani, caliginosus propter
    (Luc. u, 5) nisi quod populusilie ut breviter dica- ignorantiam. Quia enim pcr elalinnem inflaln tu-
    nius Deo serviebal in deserto legi copulatus et con* mide se erexil, inons fuit, qttia vero non soltnn per
    junctus occulta in se mysleria continenti. Haec est stiperbiam inttimuit, sed et tencbris ignorantiae cse-
    Maria Joseph desgonsata uxor, lcx videlicet illi an- cala a veritatil lumine aberravit, non simpliciter
    liquo pnpulo, quasi in quodam spirituali malrimo- mons sed eliam caliginosus exslitii. Surgcbat jam
    niodala, qua? etiam bcne prajgnans dicilur, ob pro- [al. tuncj jussio ut supcr hunc montemcaliginosum
    funda scilicet mysteria, quae in se lex continchat lcvaretur signum ; nam exiit edictum ut describere-
    occulla. Hiec autem quaj usque ad advcnlum Filii tur universus orbis (Luc. n, 1). Signum siquidem
    Dei in carne duravit, eumdcm Dci Filium tam in hoc : signumest humililatis convcrsatiouis Christi,
    suis cseremoniis, qtiam in prophetarum dictis prae- r et veritalis praedicationis in quo positus est : tam
    nuntiavit el in fine etiam praescntem cxhibuit. Un- humilia ostendens v vendo, ut praeberet excmplum,
    :

    ric liujiis, dequo loquimur, legislalor, et duxpopuli qnam vera prsedicans inslruendo, ut infunderel do-
    Moy&es : Propheiam, inquil, suscitabit Dominus de eumentum. Cui lamen a mullis conlradicitur : nam
    fratribus veslris ; tanquam me ipsum audietis (Deul. signo vcrilatis ab haerelicis, et humilitatis quideni
    xviii, 15). Ilaquedum in hoc statu sub lempore legis a scribis.
    scriptaj et prophetarum populus ille fuit ipse finis : IX. Hoc autem signum quomodo [ al. quodam-
    legis ad juslitiam omni credenti Cbristus apparuit, modo] supcr monlem caliginosum levatum fult?

    quia Dum essent ibi , inpleti sunt dies ejus (Rom. x, hocest, quando superhse genlilitati iusigne patuit

    4), l.aud dubium quin Marise, ul parerel : et pepetit humilis conversalionis Christi, ut elata huntiliare-
    filium primoyenilum (Luc. n, 7). Quodammodo Ma- tur, quasi veritatis pradicationis ejus insigne paluit
    ria peperit lilium, duui lex nuntiavit Chrislum ; sed abcrranti, ul csecala humiliaretur. Exultate, inquit,
    hajc Chrislum lex sub velamcntis holocaustorum cl vocem : pradicate evangelium omni creaturce (Marc.
    sacrificiorum, victimarum el coeremoniarum : pro xvi, 15); ut prajdicalionis nimirum clamore nte-
    phctia quoquesub figuris et amigmatibus abscondi- dianle, et verilatis lumine irradiante, caliginis de-
    tum habuil, quia et Maria filium suumpannis itivol- p. pellalur obscurilas.quae monicmsolebatoperire. Le-
    vit, dum lex et prophetia Chiisitim, quem prae- vate manum, ut mirabilia quidem in miraculis
    uunliavil sub occultis mysleriis abscondit. ostendentes, sed humilia in praedicatione praclen-
    VH. Quae !ex etprophetia oinnibus quidem impo- dentes, per exemplum humilitatis lumorcm, el alti-

    s.la fuit ; sed non ab omnibus inteiiecta, soli per- tudinem montis in plana et ima commutetis. Exlunc
    fcctiores et sapienliores, quod Chiistus ad salvan- ingredi poterunt portas duce», id est in cordibus hu-
    ium genus humanum venturus eral, agnoscebant. niiliatorum el illuniinatorum subjectorum per obe-
    Ad hos arbitror perlinere prajsepium, in quo Maria dientiam intrarc polerunt doclores. Sed quibus hoc
    filium, quem peperil, pannis involulum reclinavit; injunxit negolium, ul hoc modo signum stiper mon-
    ad illos vero qui lcgem qnidem .et proplietiam su- tcm c; liginosum elevaretur, ut vox exaltaretur, ut
    bCipiebant, sed venturum mininae intelligebant spe- manus icvarelur ? Ego, inquit, mandavi santificatis
    b c.tareaestimodiversorium, in quo ei locus non fuit meis : vocavi fortes meos in ira mea, exsultanles in
    divertit siquidem lex et prophetia ad omnes, sed gloria mea (Isa. xil, 5). Apostoli itaque, martyres
    non ab omnibus inlelligebatur ; ap-id perfccliores et et sancti doctores sunt, quibus hoc ofhcium impo-
    sapienltores annontiatus, peream, Christus per in- suit. Nam sanctificati sui illi spirituallter sunt, de
    M\ SERMONES. - IN DIE NATALIS DOMJNl. 242
    quibus et pro quibus Patrem in passione alloquens, A lium lalet inteilectu. Quid enim aliuu est sacramen-
    ail : Et pro eis sanctifico meipsum, ut sint et ipsi tum bapiismi in aqua; sacramentum corporis t\
    sanctiftcati in veritate (Joan. xvit, 19). Fortes in ira sanguinis Chrisli in pane et vino : sacramentuiu
    «ua, sunl martyres in furore persecutionis robusti. imposilionis manuum in uuctione chrismalis : quid
    Exsultantes in gloria mea : sunt sancti doctores, pa- calera sanctae fidei sacramenla, in quibus agnilus
    eis landem tempore arridente, in Domino laetanles. esse creditur, nisi quidam panni, in quibus natus
    X. Tunc autem, ut in secjuenlibus habetur, so- involvitur? et praesepium, ubi domita animalia mit-
    nuit vox multiludinis in montibus, quasi populorum tuntur. Nonne sacri verbi est intellectus, ubi man-
    frequentium, pro eo quod instanter verbo Dei prae- sueti et humiles spiritualiter reficiunlur? quiescit
    conibus insislentibus verilalis, in populis innume- ergo in sano sacri verbi intellectu apud gentiles,
    ris sonus intonuit confessionis fidelis. Et subsecu • qui in nulla carnali lilterae intelligentia quietem ha-
    tus idem propbeta adjunxit : Vox sonitus regum, el bet apud Judaeos, quia ideo reclinatur in prapsepio,
    gentium congregatarum (ha. xiii, 4); quod non est quia non eral ei locus in diversorio. Nam qui Ln
    aliud, nisi quod apostoli profecli praedicabant ubi- mundum venit, apud Judacos primitus diverlit ; sed
    que, et verilatem suseipiebant, et confitebantur ibi locum non invenit, quia ul ipse ait : Venit in

    gentes in unitalem fidei colleelae. Primum itaque B nomine Patris sui, et non reccperunt enm (Joan. v,

    vox sonuit regum ; deinde gentium congregatarum. 34). Et aiibi de eo per Joannem dictum est Inpro- :

    Quia piimum exennte edicto a Christo, ut descri- pria venit et sui eum non receperunt (Joan. i, 11).
    bereluruniversusorbis : ierunt aposloli in miindum Sed Itliis alienis menliinlibus ei, et claudicantibus a
    univcrsum praedicare Evangelium universae crea- semilis suis (Psal. xvii, 40), populus quem non
    turae. El lunc ibant omnes, ut proftterenlur, sitiguli cognovit servivit ei, in auditu auris obedivit [al.
    in civitaie sua, quando, ut in Actibus apostolorum servivit] ei. Quia Judaeis eum per prophetas ven-
    legitis : Crediderunt gentes quoguot erant pnvordi- turum praedicautibus, sed praesenlem negantibus,
    natie o.d vitam aiternam (Act. xin, 48) ; con/luenlibus, et a via veritalis abcrrantibus : populus gentium
    ut ail. Isaias, ad montem illum domum Domini omni- pritis non eleclus, euiiidem Cbrislum Dominum, et
    bus geniibus (ha. u, 2). Hoc est, quod ait sanclus per fidem stiseepit, et ejus oLedicnter praeceptis
    David, velle se cognoscere in terra viam Domini acquicvit. Qui ntmirum Judaei, quod itegligenler
    (Psal. lxvi, 3) ; in Ecclesia scilicel de genlibus ii- pratercnndemnon est,el filii vocaiiiur, pro eo quod
    dem ejus, et in omnibus genlibus Jesum suurn. secundum eleciionem charissimi sunt propter Pa-
    Tunc eximius
    djeorum, cui
    ille

    per
    i —
    apostolorum chorus a_ populo
    r „, Ju-
    _..

    legem et prophetas de Chrislo


    — tres;,-sed alieni, qui
    .

    propter gentes. Et hoc


    .
    sccundum Evangelium
    v-
    modo clum
    ininiici,,
    -

    locum habere
    revelatum erat : ad coufessionem Ecclesiae de gen- non potuit in diversorio, reclinavit eum Ivlaria in

    tibus accessit, et a Synagoga quaeexleriorem in lit- praesepio : infundenle ipsum sapicntia inielleclui
    tera Icgis florem tenuit, ad populum genlilem venit. genlium dum per fidem iiitroitum habere non po-
    Qui in eo quod fidem suscipiens sacrae Seriplurae ttiit ad corda Jndaeorum.
    panem, spiritualis iutelligentise dentibus, per expo- XII. Esl adhue quoddam teiliiim edictum, de quo
    sitionem, comminuentlo, comedil : illius in quem unacumhisquaeau illudpertinent, induobushis scr-
    desideranl angeli prospicere (/ Pelr. i, 12) ct qui monibiis. qui Iiunc proxitne praecedunl, prout Spi-
    fortis et potens est in praelio (Psal. xxin, 8), in se ritus veritatis" infudii, eorani chariiale vestra locuti
    mansionem cor.stnixit. Quia visu desiderabilis ve! sumus ipsum eslinierna inspiratio, qua
    : fortis illepu-
    tnanu fonis sonat DaviJ. Nonne bic sanetus Joseph, gnator nosler, adcujtisbeaiamsuspiramtisvisionem,
    gloriosus sciliect aposiulorum coctus de domo est suumquotidie non cessatAisilare electum : ascen-
    ac famiiia David, quos ipse non jain servos, sed dere faciens suumJoseph a Galikea ad Judaeam , a

    amicos, quos fratres suos alibi nuncupai? (Joan. Nazareth in Bethlehem, eo quod sit ipse de domo, ac
    xv, 13; xx, 17) quosetiam Patvis sui appeilat lilios? j) familia David, ul proliteaiur cum Maria desponsjta
    (Mallh. v, 45). Et ascendit ut profiieretur cum Maria sibi iixoreprseguanle, eo modo, quo vobis oslemlere
    desponsata sibi uxore, ut genlilitati confessionem curavimus in his duobus sernionibus, qui hunc
    fideipraedicaiel, habens sibi conjunctam sapienliam proxime praecedtml. De uno adhuc loqui voiumus,
    quam S;i!omon amicam suam (Prov. vu. 4).
    vccal etquidem quoad brevius possumus, quia debilum
    In qua profundorum quidem mysteriorum latiiat sen- edictum necdum ab imperaiore noslro exiit, exiiut

    sussicut in praegnante latilal fetus. aulem lunc, quando iila instabit hora, in qua om-
    XI. Et jactum est, dum essent ibi, impleti snnt d>es nes, qui in monumcntis sunt, audient vocem Filii

    ejus ul virgo pareret : et peperit filium QQ suum pri- Dei, et procedent (Joan. v, 28). Tunc exibit edictum
    mogcnituni. Tunc spiritualiter quodauimodo in Be- istud, quando canet luba, et morlui resutgent in-
    llilehem Maria Christum pcperit, quando ipsum corrupti (I Cor. xv, 52). Tunc exibit qtii media
    caiholica sanae praedicationis sapienlia per plenam nocie clamor fiet : Ecce sponsus venit, exite ohvium
    rectae fidei notiliam gentiliiim cordibus infudil. Qui ei (Matth. xw, 0). Hoc exeunte non edicio ibunt
    p:uuiis involulus reclinatur in praesepio, quia in quidem aliqui ; sed omnes, quia virgines omnes tam
    fidei latens saciaaienlis, in mansuelorum et littmi- prudeates quam faluae, sponso venienlc, surrexe-
    —

    2F5 ADAMI PR/EMONSTRATENSIS 244


    rur.t. qn.v Ipso moram facicntr dormieruiit, cl dor- A evaugelira exposuiinus , veslro relinquenles ar-
    mitaveiuirl. El qaidem ibuntomnes, ut profileanlur bitrio, qiiis eorum vobis eoDgrueutlor videatur,
    omnes sin^uli in civitalesua, quia tunc surrcxcruni, scd sive aliquid eorum susccperitis sive omnes ,

    ail Kvangelisla, omnes virgines illcc cl ornaverunt simul reprobaveritis , lioc pro certo habemug,
    lampadcs stUM (Matlh. xxv, 7). Gdcbrahitur a sin- quod magnae omnino humilitatis , quod nalus de
    gnlis profcssio sua dic illa, quia niliil lnnc celabit Virgine Dcus, Dei Filius pannfc involvilur : magnae
    conscientiam, ex oinnibus, quac in sc anteacta ba- nihilomiuiis mansuetudinis ,
    quod in pracsepi recli*

    buit vita. Tr.nc aseendei electus quilihet a requic nalur. Quid nonnc bovis etasini praeeepe locusest?
    animac, ad fdicitatem, quam sinnil in anima ba- puer istcDeus est, puer iste Dei Patris sapicntia
    bebit et COrpore, quasi quidam spirilualis Joseph, Nonne miraris Dci sapientiam poni
    est. ante asi-
    qui a Galilaea ascendet ad Judacam, a Nazareth num divinitatem ante lovem? et tamen
    , ita cxpc-
    ad civitatera David ,
    quae vocatur Belhlebem. Et diebat, nam nisi ita esset, nec hos cognosceret pos-
    istud ei proveniet, quia de domo ac famUia Da- sessorem suunt, nec asinus praesepe Domini sui.

    vid esl. XV. Opuer (iiiiiiium Greator, quam humilitcr re-


    XII!. Quousquc vcro cxeat illud edictum, in sola elinaris in praesepto (Isa. i, 3), qui potenter domi-
    elcclus quisquc animae suae requic cxsullat, quod B naris in cttlo! ibi cceli ccelorum caperetenon pos-
    evidenter beatus Joanues in Apocalypsi innuit, qui sunt, hic. autein in anguslissimo pracsepi contentus

    datas sanctis stolas singulas albas dicit. At vcro cs, ibi iu mundi prineipio lcrram hcrhis vircnlibus,
    ctun ad illara civitatera coelestem Belblcbem pcrve- ct facientibus fruclum ornasti, lignisque pomiferis
    niunt, cum ad terrant suara, quaeJudaea estascen- etseiv.cn facientibus; firmainpntunt solc videlicct,

    derinl ; in eadcm terra sua, juxta promissioncm Uina ct stellis decorasti, ccclum volalilibus, aquas
    prophetae duplicia possidebunt, quia plenam simul piscibus , terram reptilibus , jumentis et bestiis re-
    in coiporect anima heatitudincm sine finc halebiuil. plesti : bic autcm in fine mundi pamiis involutus
    Tunc aelernaUter gaudebil sanctus Joseph in vocc es! inajestas! o vilitas ! osubliinilas! ohnmililas!
    cxsultalionis et confcssionis (Psal. xli, 5) : iu illa o imuicnsiis , iftlcrnus et Antiquus dierum! o
    domo panis, cdens el bibens super mensam Patris parvus , temporalis ct infans, cujus n/:cdnm est

    sui (Luc. ZH, 30), Ad cujus domus felicilatem sic unus diei vita super terram! Gaude et laetare ,

    lcquics illa est, quam hahcbunt in onima sancti, o Yirgo beata! illunt amplectens in ulnis, illum te-
    Eicut flosal pancm. Profitebitur lunc idem Joscpb ner.s iii bracliiis, quem innumerahilis CCClestiura spi-

    cura Maria sibi desponsata uxorcpracgnantc, ut cor rituum chorus plene capere non potcst, latcntera in

    s.wmet caro suaexsultent inDeum vivnm. <J7 Q s ll ' sinu Patris. Hinc eum adoras nt Creatorcm, hinc
    ueget carnem spirilui subjectam, uxorem qtiamdaiu portas ul infanlem, binc veneraris ut Doi::inum,
    tssc animae desponsatam? quar profecto culpauda binc amplecteris ut filium ; hinc ei in menle pioster-
    cst sicut merdrix immunda, cuni contra spiritum neris ul Excelso, hinc vullu ei biandiris v.t parvulo.
    repugnans, cxplcndis foedae concupiscentiae operihus Gaudc el exsulta hodicquam maxime in parlutuo,
    nsi^-tit : sic niniirum ut uxor est pudica iaudanda, virgo dulois ! o suavis, o milis quiaqoem concc- !

    cura spiritui acquiescens, bonis slrenue actihus in- pisti sine corruptione, portasti sine onere, pepcristi
    tcndit. Et consideralc quam rect-im in consumma- sine kesione. Assisle nobis et excusa nos, pia ma-
    tione bominis observat ct congruum ordincm Deus. tcr et clemens, in trentendo judicio ejus, ut quera
    lVimum namque bonus bomo boiuun in anima ccn- modo Redemptorcm Ijeti suscipimus , ven.enlein
    cipit proposilum, deinde ipsa disponentc ad bonum quoque Judicem securi ideamus. Quicum Patre et
    illnd, per corpiris ministeriura, perducit olTicium. Spirilu sanclo regnat Deus. pcr omnia siccula saecu-
    Sic cl ipsa anima in ipsa sola requie sna primum lorum. Amen.
    laHatur : deinde felicitate ;cterna simul corpus ct SFRMO XXVI.
    aninta perfruilur. In sancla hac Betblcbem parit
    p ITEM IN I'IK N\T\LI5 DOJIINI.
    I aec virgo liliuin, jueundum in se aeternae incorrq- Dc triplici ijraliu Dei e.t de beneficiis ejus iriplicis
    ptionis possidcns fructuro, qui etiam quot beatitudi- gratim,
    nis donis cumulatur, quasi tot pannis involvUur, In Svaopsis sewiomis.— i. Dei incarnalio dicta anto-
    prsesepi reclinatur, dum in illosuperno secretore- oma opus Dei. Crealionis nosirae dona.
    .tice
    —
    ponitur, quia nonerat ei locus in diversorio. 2 ilomo inilio posscssor sui, DH.elcreatnrarum,
    pei lapsum spoliaius graluilis, iniminutits in natu-
    XIV. Geminum, nt videtur mihi, caro nostra ha-
    i ililuis. — 3. Miseria 6taius lapsi, cujus misertus
    bet diversorium . buncmundum, etsuum, in quo, !(••!•naturam assumpsil , qnam salvare voluit.
    4. Mirabilis verbi divini el bumanaenaturae unio, in
    post animae cgressum Fodietur sepulcrum
    namque in mundura pci nativitatem ,
    Divert.it

    divertit in
    itnilate nersonaeelcommunicatione idiomatum, —
    ,~>. Vita Lbristi mors
    peccati morsChrisli vita esl ;

    sepulcrua per mortem. Scd in neutro locusei cst, iioiniiiis —


    Qv.adrnplici miseriae reposuit
    est. 0*.

    in quo boneste rcclinetur, quia locus ei istc mun- quadrupl suai bciiclicium grati;ft : qu.v. salvanlis
    '.

    —
    •

    !iiis praeslanlior, quam creantis. 7 Salvaior


    dus laborisest, non secufilatis aut (inielis. Sepul-
    noster paradisus csi voiuptatis, da cujus plcnitu-
    crum vero dedecoris d fetoris, non honoris vcl in- dine omnes accepimus. 8. Fluvius divisus in — '

    corruplionis. En qualuor modis verba vobis hxc quatuor capila nola totidcm grr.tiye insignia. —
    2*5 SERMONES. ~ 1N DIE NATAUS DOMINI. 5JG
    98 9. Tolius copia graliae, semen est ad fniclum A vero et tcrtium ,
    post illud possedtt spirituale.
    beatitudinis , et gloriae. Cujus triplex munus
    Quandiu gralia haeciu homine integra fuit, et ipse
    10. Sialus beatitudinisreddetnospotentes, sapien-
    les, benignos aelcrnos in Deo. Gralise Dei per — nimirum homo integer fuit possider.s in primo :

    eflVcta recapitniatio. ejus bonoseipsum; in secundo Deum; in tcrtio


    I. Apparuit gralic Dei Salvatorisnostri omnibus ho- suhjectam sibi creaturam. Ut in medio conslilulus,
    minibus, erudiens nos, ul abnegantes impietaiem elsce- et descenderel obscquium a creatura accipiens ad
    ,

    cularia desideria, sobrie, juste, et pie vivamus in hoc subievandam temporaiem necessitatem et ascen- ;

    tweuto exspcctantes beatam spem et advenlum glorice deret obsequium Creatori impendens ad promeren-
    magni Dei [Tit. n, U). Cum raults , charissimi , ct dam acternam felicitalem
    lotumque ad bonum re- ;

    niagnae sint causse, quoe bominem Deo consliluunt fiueret propvium, et quod accepit, et quod impendit

    debiiorem : haec quoque praecelsum inter caeteras ob- obsequium. Eousque vero haec cum homine gratia
    tinet locum, quod pro nobisDeus factus
    est homo. fuit, quousque in eo peccatum non fuit. Statim vero
    Opus Dei est hoc el «»pus omnino grar.de, et ita
    : ul ad peccatum interdictae arboris fructum contin-
    grande, ut nullum huic inter omnia opera ejus com- gens hoslis persuasionibus deeeptus accessit : et
    parari possit. Longe namque majus quid est, se haec ab eo uiagna ex parte gratia, dc qua Ioquimur,

    ipswin facere, quam omnia qunepraeter ipsum sunt, abscessit. Abstuiit namque ab eo versipehis se
    creare. Magnum quid, quod ail Joanncs de eo Om- :
    ductor, quod benignus ci coritulerat Creator ,
    quia
    nia per ipsum facta sunt et sine ipso factum et nihil divinae in eo imaginis atque similitudinis claritas
    (Joan. i, 3); sed mullo majus quod in subsequeuti- obscurala ; quam in subjecla acceperat
    et poteslas

    bus adjunxit : Verbum caro fccium cst. elhabitavit in creatura, non modicum est ablata sola ulcuuque ,

    noLis (ibid.). Quis enim mortali non solum carne permanente cum eo essentia. Sic ergo cuipac simul ae
    circumdatits homo, sed quis etiam in sua puritate poena; addictus,quia, cum in honors esset non inlel-
    persistens angclus, tam profundi est sensus quin lexit (Psfi/.xLvm, 45) : diviiiampcrsuperbiam,simi-
    obstupescat; factum intuens factorem universorura, litudineinappetensjaminprofunduralapsus: Compa-
    Deum hominem, verbinn carnem? et quidem quod- ralus cstjumentis insipientibus, et similis factns est eis
    cunque boni Dcus confert horaini, ex graluila ejus (tWd,);etse ipsum possidere cessans, generalem
    gralia procedil; sed quid ad hanc accedit, ne dicam in creatura subjecta sibi pietatem ablatam sensit.
    hanc excedit? creavit hominem ut saltem essel, III. Extunc super miseruin et miserabilem ho-
    creavit ad imaginera ct similitudinem suam, ut minem ira Dei descendit, quiaextunc in anima eum
    sublime quiddam esset, scd nisi utrumque ex gratia caecitas ignorantise obscuravit, et in corpore cala-
    esset, neutrum penitus fuissei. Quod enim ut vel mitas mortaiilatis oppressit. Miseria vero mortalita-
    esset ; maxime aulem ut taulum ac lale quid esset tis concupisceutiae, incarne humana arborem plan
    qui nihil fuit , ei dedit : cui nihil defuit, cui nihil tavit, quae illam lam per impetum ad malum quam ,

    quidquam adesse novum, nec aliquid deesse


    potuit per conteinptura ad bonum corrumpens, atque iti

    antiquum.Quod niajus,quidve lamantiquum \al. quid immensum excreseens «git incessanter, ul perunura
    magis tam antiquum], quam seternum? Ille ergo omni- appeleret probibita, @9 quod Deus noluit, volens;
    polens, qui augeri non potest ,
    quia pcrfeclus cst : ncc et per alterum despiceret et omitteret jussa , quod
    ncinuijquia immcnsusest;solagratia horainera crea- Deus voluit, r.olens. Sed hic raiser homo cali-
    vit : bonovum non indiguit, cujus
    utpoie cujus ginosus, maliUosus, desidiosus : caiiginosus per
    sicut nec mala quidquam auferre possunt oranipo- tenebras ignoranlia , malitiosus per horrorem
    lenli, sic ncc hona aliquid conferre possunt oinnia nequitiae , desidiosns per teporera negligentiac,
    habenti. Etilluxithicmagna in homine condito con- quid aliud merebatur nisi suppliciura gehennae?
    ditoris gratia, tum quia nihi! fuit, qui condilus fuil, erant itaque haecquatuor mala in homine; ignorantia
    tum quia lam sublimiter conditus fuit, ut adcondi- per errorem excsecans, desidia a virtute abslrahens,
    toiis sui imaginemet siniilitudincm. Sed graliahaee, ^ malilia ad peccatum alliciens, damnatio inaelernura
    conditoris gratia fuit : non modica taracn gralia aiHigens. Compatiens ergo tantae ejus miseriae Dcus,

    haec, per quam non solura ut et esset , et tam su- formam induit Salvaloris, ut eum ab hac quadripar-
    blime quid essct, homo accepit; sed et lerlium tita calamitatc Iibcraret. Et ul quis istud salubreac
    magnum qi.id per eam ipse suus Conditor contulit, sublirae congrue aggrederctur, earadera in se nalu-
    ut ab omni videlicet creatura visibili propter se ram suscepit, quam salvarc proposuit. lit ergo sal-
    facta , obsequium acciperet : et cunctis quae in varctur homo, ipse Deus factus est homo, quatenus
    mundo erant ci-eaturis imperans, il!i soli, a quo in salvalo homine, gratia appareret Salvaloris Dei
    haec omnia ci collata fuerunt , libertale voliralaria inquo creato gralia quondam apparuit DeiCreatoris.
    et volunlale libera servirel. IV. In homine itaque apparcus pro homine totura
    II. Hsec tria homini condito gratia contulit Con- a se hominem assumptum in se assumente sublima-
    ditoris, essentiara, dignilatem, pietatcm ut videlicet vit. Tolum, inquam, in sc horainera assumpsit, aai-

    esset, ul taradignum quid esset : lanta ac talia lar- mara videUcet et carnem, naturam non personam,
    gienti, ut Creatori servire possct. Primura cum sed horaiuem in persona. Idso naturam, quia ani-
    crcaturis sibi snbdilis hahuit commune; secundum mara ralionalera eJ carnem; ideo non personam,
    i47 ADAMI Nl/EMONSTIIATENSIS 218

    tiuin caro illa et aniraaantequam assumerentur non A isli, cl ista pracellente i!li : quod ad lenipus homi-
    eranl unit.c ad pcrsonam. Ideo in pcrsona, ul su- nem illa ttantem ornavit, naec autem ad <vi rnita-

    sceptum et suscipiens una eademqae esset in Trini- tem promovit. Vcrcinagnaet omnino immcnsa gra-
    lale pcrsona.Nec pro eo quod bominis naturam in tia bsec, illtiminans caecutn emundans poUutum,

    stiam lilitis suscepil personam, inutaliilitas m Deo cmundatum exornans, et reeoncilians roum. Sic
    aliqua facta (uit, sed eadem quae ab aelerno fuit profecto quadripurlitum hoc ex se clficacis benefi-

    Trinitas mansil, ncc in assuinentc immulata, ncc cii insigne, quo quadripartitum superius oslensum
    inassumpto adaucta. Ex quolioinoassumptus Dcus malum anniliilatur in liomiue; illuminans csecum
    •attmens esse ccepit per iuciTabilem illam unioncm, per veritatis praedicationem, emundans pollulum
    qme, ad unuin fuil : et una fuil, nec alia persona per pravitatis reprobationem, cxornans emundatum
    esse incoepit, eum suscepit, nec ideo
    quam illa quae per virtutis electionem, reconcilians reum pcr mor-
    Deus esse ccepit, quia homo esse iuccepil, quia tis pasaionem. Erige oculos tuos, o homo, el cir-
    priusquam hoc esse inccepit, sic nunquam esse de- cumspicc et vidc, qnrun misericordiler 100 actum
    siiut, carncni vero cum poena suscepil sinc culpa; est, ut magnas ex lotis medullis illi gralias agas,
    cum mnrtalitale, sine iniquitale; cujus quidem a quo sic tccum aetum est. Et vcro tenebris invc-
    pamae inlirmilatcm potestale retinuit, volunlate in H lutus, et interioribus oculis avulsis, omnino ca^cus
    se adnmit, non necessilale suslinuit. Quain carnem eras, et ubi fidei ve! operis poneres pcdem ignora-
    anima ralionalis inCbri&tO rexit, el ad \ilam san- bas. Venit ad le ille magni consilii angelus rectae
    clificavit ; secundum liberam voluntatem peccalum credulitatis veritatem, el sanctffi libi annunlians
    lespucns, cljustiiiam exercens. Hoc eliam ex so- operationis virtulem, ul illam tcnens, qua? pcr di-
    ciclate Vcrbi a quo assumpla est, babuit, nisi
    , leetioncm operatur, unam sine altera libi scires non
    spontanea quidcm voluntatc bonum faceret, sed ad suflicere ad salulem. Cum et raulus dical: Sine fide
    inaliim facicudum nulla prorsus necessitate, aut impossibile est p-lacere Deo(Hebr. n. 6); el nihilo-
    inftrmitale declinare valeret. Qu?c et carni jungeba- minus Jacobusasserat : Si non habet opera, morluam
    turut suo inferiori, ct divinitali ut suo snperiori, esse in semeiipsa (Jac. u,47). rollutus eras el

    viiacamis ipsa cxislens [«£. pTopter se ipsa exi- immundus, undiqne faeee peccatorum infectus per-
    Lnde ipsa recedcnlccaromoriebalur ; vitam
    stens]. niciose : ct ideo perniciose, quia nihil minus, quam
    suam divinitalcm habens : unde et a carne cum quod malum est, odio habebas. Qui autera vcnit ad
    rcccssit, a divinilatc non scparabatur. Doiores qno- le liberator nihil in opere suo admisit malnm, nihil
    que ad tempussuslinuit in sensu car- r omisit bonum, ut et tu videns in decore spiritualis
    et trislitias
    ..:- _„.i ..i-:... »„..._ .,-. _.. ^ conversalionis
    „, ...:»„:.. :i.:i ~i „ .1.1...:, ..j
    suseniliii abcsse, quod debuil adesse,
    i
    Lis, scd picnum spirilu ac perfcctum possedit gau

    dium in sociclatc divinitalis. nibil adcsse quod debuit abcsse; malum quidemre-
    V. Eccc Dcus homiiiis pro homine factus bomo, probans,erigentea peccato,elbonum eligens caveres
    utramque inse subslantiam liominis, carncm et ani- tibi a delicto. Novissime vero pium et innocuum in

    roanimundain suscipiens, ncc ulrumque in honiine ara crucis sanguinem fundens , et reum te Dominus
    inundum inveniens.Quiaaniinam.utsuperius dictum tuusque mediator reconciliavii, ct damnatione di-

    cst, hoininisignoraulia rcddidit obscuram, elcarnem gnum, mortc turpissima indigne damnatus ipse,

    eoncupiscentia eflecit corruptam. Quae quidem caro ab aeterna damnatione liberavit. Haeccst gralia Sal-
    administranic eadem conctipisceiiua liabuit, ttt.es- valoris nostri Dei majus nobis et sublimius aliqiiid
    sct el per leporcm ad bonum pigra; et propter confercns, quam gratia contulil Creatorisnoslrj Dei,
    nequitiam ad niaium prona : sicquc et caro in iio- quia nobis esscntiam quidem dedit nt essemus : ct
    inine el anima seternoe eral damnationi obnoxia. ad suain uos imaginem et simililudinem creavit ut
    Scd solus isle inter mortuoi liber (Psal. lxxxvii, C) sublime aliquid cssemus omncm nobis cteaturam
    sanctitalis in opere suo oslcndit excmplum, ui for« visibilein supposuit, ut ci praeesscmus. H;ec vero
    niam ab co accipicns homo, in uno quidem ad de- fi
    nos ignorantes erudivit, liberans ab crrore; pollu-
    screndum in malo [al. :;d dellectcndum a malo], et tos lavit eripiens a sorde; lotos ornavit, decorans
    versa vice [al. una vicej praecisis supra nominatis sanctitate : reos judicii sibi reconciliavit salvans a
    concupiscentiae ramis, priinam pcccatum totis vi- damnalionc. quadriparlitum salvalricis gratia
    ribus devitaret, deinde virtules*xerceret ; ad extre- bonum, pra'dicatio verilatis, reprobatio pravitatis,

    inum vero carnem suarn mundissimam in ara cru- exsecutio sanctitattg, p.tssio asperae moriis.
    cis immolans et animani innocenlissimam in ma- VII. Mulla quidem et alia bona apparens in car-

    nus Palris commcndans, eoquod indebilam in ligno ne nobic contulil Salvator, sed superiorem haec in-
    mortis corporesedamnationempertulU, debitamquo- ter alia obtinent, et habent in se cseterorum pri-
    que ah homine, quum in corpore siniul et in anima matum, Unde el propter eorum pncrogativam de
    meruerat, mortis .cternee perditionem abstulit. ea illtid arbitror pertinere, quod in libro Gencseos
    VI. Ecce quanla, qualisque apparet gralia Salva- icgimus, quia videlicel : Fluvius egrediebalurde toco
    toris noslri Dei : longe sublimior, longe prsestan- voluptatis ad irrigandum paradisum, qui inde di>ri~

    tior illa, qux- in primordio apparuit, gratia Crea- ditur in quatuor capila (Gen. 11, 10). Quis abneget
    tons noslri Dei. In hoc nimirumelilla succumbcnte hunc esse locum illum de quo Apostolus : /n qu«
    Si9 SERMONES. — IN ME NATAMS DOallM. 250
    hubilal, inquit. omnis pleniludo divinitalis corporali- /^ ex ore proc edil Cbristi pracdicationis ? primuip.
    ter? (Cclos. ii, 9) per Apnstolum hunc vidit locuiu, itaque gratix beneficium, os pupillae e\ re vocatur,
    in quo asseruit omnem habilare plenitudinem divi- ut primum ab ore Cbristi verbuni andialur , ac
    Hiiatis. Sed qui eum vidit lantae inagnitudinis, nun- deinde spiritualis in homine visus purgeiiir , ncc
    quid non vidit ineffabilis esse voluptatis? Adjunxit jam oculum animae ca?( itas opprimar iguorantiae
    Elestis, inqiiil, in ilto repleli (ibid., 10). Locusergo dum ab ore Saivatoris locutio insonal doctrinae.
    est, et quidem peramplus, in quo omnis habitat di- Quae vcrilalis doctrina dum plene hominem replc-
    vinitatis plenitudo; et est voluplatis, in quo noslra verit , ad aggrediendam sanclitalis novilatem con-
    continetur repletio, babens in se omncm nostrae festim excilat , ul dum ei perfecle per claritatem
    plenilutlinom suaviiatis. Plane locus votuptatis est cognitionis illuxit ,
    quod verum est : per gtistuin
    Doniinus meus Jesus, in quo quodcunque video,, quoque affectus intimi in conversationis maturitale
    amoenum'; quidquid audjo, deleotabile; quidquid sapiat ei ,
    quod bonum esl Cnde el hic dicilur de
    odoro, suave; quodeunque gusto, dulce, utque nul- Pbison ,
    quod rircuit omnem lerram Evilath ubi ,

    lum de sensibus praetcrmittam, quodcunque tango, nascitur anrum (ibid.). Evilath, ut quidam volunt
    acceptabile. Utique iocus voluptalis, in quo, utbre^ parturiens dicilur, et novre vitae partuni aggredi
    vilcr dicam, nihii prorsus quod reprobare, quod N proponenles designat. Quid auro clarius ,
    quid sa-
    non approbare possis. Ycrum, cum in eo bonum et picntia prcliosius ? circuit Phison Eviiath , ubi
    sine qualitale tale, et sine quanlitale tanlum sil, nascilur aurum, quia inslructio illuminans ilii uti-
    non avare illud sibi soli retinere, sed et eopiose no- que menti fpracipue adest ,
    quae studct non solum
    bis dislribuere solei cum id partiri decernit, sciens quae vera sunt , clare videre , sed et per maturita»
    quitlem illud ob bcitignitatem communicari posse, lem sapientiae , quae sancta sunt jugiter exercere.
    ob imniensUaicin vero minui non possc. Nam de sua Et aurum terra; illius optimum est (ibid., 12) , quia
    illa abnndanlia nobis nonnihil confert, prabens in illius prudens quisquam sapienliam probabilem
    se nobis graliam salvationis novam, qtii in primis asserit, qui eam in saneiiiate coiiversatiouis oslen-

    parenlihus noslris Crcaioris gratiam amisimusanti- dit. Aurum vero terrae illorum propbet?. optimum
    qtiain. Undect Joannes : De plenitudineejus, inquit, csse ncgavit, de quibus ait : Saptentes sunl ut fa-
    nos omnes acccpimv.s (Joan. i, 16) ; el graliam pro ciani mala , bene aulem facere , nescierunt (Jer. iv,
    gratia. Dc cjus plenitudine non quidcm aliqui,sed 22).

    omnes acccpimus, dicente sanclO David Quia non :


    IX. Per bocautem quod secundus fluvius cir-
    est um se abscondat u calorc ejus (Psal. xvin, 7). De cuire dicitur omnetn (crram yElhiopiae , et tertius
    C
    elcclis ulique non esl, qui se abscondal a calore ire contra Assyrios, imtuitur tibi quanta utilitas ex
    ejus ;
    quod el hic innuit Joannes, cum dicil : Nos secuiido et lerlio dono graliae provenit , quia in re-
    omnes. Nam quid esl nos ? nisi nos ad viiam prae- liciione mali , quodcunque illicitae in te nigredinis

    ordinali selernam, nos sccundum propositum vocati contraxisti , a te abjicis, et in exsecutione boni , in
    sancti. Nos, quos pnoscivit et prsedestinavit Deus operibus bortis pugnantibus contra te daemonibus
    Paler confdrmes fieri iiujus, dc quo loqiiiiuur, iina- rosistis. Sed noc praediealio ,
    quae illuminat ; nec
    ginis Filii sui (Rom. vi, 28). Hwcpleuitudo, ad euni omundatio quae purgat , nec sancla conversalio
    [a/. quam ad illumj reor pertinere fiuvium, qui de quao exornat uliatenus prodest, nisi sequatur passio

    loco voluplalis cgrediiur : ohejus quidem sintplici- qujc rcdimal, ct ailernse salutis fructum conferat,
    lalem ibi rcmanens; ob benignitatcmvero usque ad quia (luvius quartus ipse est Eupltrates (Gcn. n, 14).

    nos dimanans, ut unigenitum iilud bonum et caput, lluic gratiae succedil alia , qu?e eleclis in futura

    a quo esl, non deserat, et tisquc ad ipsam orant vo- plene aderit vita , beatitudine e<>s ditans senipi-
    slimenli descendat. terna, quaj quidcm beatiludo triplex eril, conferens

    VIH. Fiuvius iiaque de ioco voluptatis egrediens eis potcntiam , sapientiam el benignitatem , ut sint
    in paradiso, gratia est a Salvalore, in quo onin'14 ^ lortes ei incorrupli in se ipsis, benigni invicem, et
    plenitudo esl suavitalis, veniens ad rorandum ooeli- idco sapientes ; erit profeclo unuuiquodque isiorum
    tus Ecclesiam sanctorum elcctorum. Qui dividitur triuin scmpiiernum. Ecce (itiatuor iii qnihus nos
    in quatuor cap.la, pro eo quod salvatrix h«c, de qua ha^c graiia confirmabit : poicntia , sapientia. beni-
    loquimur gralia, principalitei qualuornobis confcrt gnitas , setcrnitas ; potentia sapiens , sapientia be-

    beneftcia :
    101 pr&nlieationeui ,
    quac nos libcrat ab nigna, el benignitas aefema [«/. aeterna sapienliaj

    errore : emundationem , qu* a culpa, el sanctita- potens, aeterna sapiens benignitas : seterna, sapiens,

    tem ,
    quse ornat in conversatione. Denique murt.s ct polens ?c!ernitas. Discent sancti, qui plene com-
    ptssionem, qux salvat a daninatione. Hajc quodam- prehendent, quae sit latitudo, longitudo, sublimitas,
    modo liuvii quatuor capila simt. Quia gratiae dona et profundum (Ephes. m, 18). Sublimitas polenlia?,
    principaliora sunt, Nomenuni Phison (Ucn. 11, 11). profundura sapienliae, latituoo charitatis, longitudo
    os pupillai dicunt interpretari , et sicut locutionem aelcrnitalis. Primum Patri deputamus , seciinduin
    ad os ; ita el ad visionem pcrlinere pupillam , nemo Filio, tertium Spiritui sancto, quartum ipsi Trini-

    qui dubitat. Et undc visio cognitionis in oculo lati : ila tameu ut quod personis singtilis assigna-
    mentis, nisi ex t iaiitate sanctae instructionis, qmc nms , simul onntibus assignare curemus, ut ct sit.
    ;, ,
    ,

    2-il ADAMl PR.EMONSTKATENSIS 252


    Deus lioc modo oinnia io omnibus. Ei hax quidcm A joeta: pncossent creaturx'. Ideo secunda appamit
    teriia gratia spectai ail Spiritun ivtclum et esl omnibus , quia omnibus ad saluicm et excmplum
    graiia confirmalionis. Nam Pater crcavit, Filius apparitio Filii Dei in bominc proposita fuit. Idco
    s:»lval»il , Spirilus sanelus conPrmabit. tertia com omnibus, quia aicut illa in seternuin, ita
    X. Prima graiia creatrix , et fuit in exordio ; el ipsa cum illis in aelernum gaudenlibtts id cis in
    ecunda salvatrix ; tcrtia confirmalrix , cl eril sine fine exiiibil(in), quod erit sine fine niansurum.
    lino.Prima conlulit ul essemus, »1 sublime tfuid II. Scd gratia Salvaloris nostri Dei, dc (|tia loqui
    css""nis ut omhi creatura; visibili pnecsscmus.
    : noatrum maxime propositum fuit, ob cujus demi-
    SeOunda illuminavit nos caecos , nc bjitorantei ul- randam excellcntiam aliarum duarum fecimus ,

    terins crrareinus ;
    purgavit immunuos , ne polluti mentionem illa inqttam gratia apparct quidem
    : , ,

    remaneremua ,
    omavit purgalos , ut in s.incta con- omnibus, ncc tamon prodcst omnibus, quia salubris
    versalione fulgeiemus ;
    rcconciliavit reos , ne pc- Christi in carne apparitio, unicuique ad imitatio-
    reunles coiidenmaremur ; illuminavit verba vitae nem proponilur ;
    s^il noqti tquam per cam unusquis-
    praedicando purgavit mala ;
    penitus abjieiendo <;ue iu sanciilate eomponitur. Unde et per pro->
    ornavil sanctae conversationi insistendo phctam conqueritur , quod per magnificum illud ; reconci-
    liavit in cruce pro nobis moriendo. Tertia vero B quod gessil in bominc opus non soium non acce-
    nos gralia perfecle roborabit , ut simtis polentes ; ptar.t reprobi , se<l cliam rcfulant , ct conquerens
    illustrabit ul plcne sapicntes ; inllammabit ul in- supcr boc dicit : Tofa die expandi manus meas ad
    vicem amantes ;
    perpetuabit, ut sirnus funditus in- populum non credentem , sed contradicentcm milti

    deficienles. Polerimus sine dcbilitate . sciemus sine (ha. i.xv , 2). Populus non credens sed conlradi-
    errore , amabimus sine offensione, permanebimus cens, populus est ille slultuscl insipiens, coelus vidc-
    sine defectu : Deo existente omnia in omnibus, qui Ucet exsecrabilis rcproborum ;
    qui, elsi audit Cbri-
    esl lenedictus in saccula. Amen. stum ad se manus suas extendisse, boc cst, opcra
    qua; in assumpta gessit natura ad cxemplum propo-
    102 SEKMO XXYII.
    ITEM 1N DIE NATALIS DOMlM. suisse; vel errore peritdiae ca:catus non credit, vel

    De eo quod solis elcclis prodesi gralia Dei , el de per concupiscentiam abstraclus et illectus in con-
    dcbito, quo erga nos ipsos tenemur obstricti, atqtie veisatione contradtcit. Ilinc sanctus Simcon po-
    de obedientia exliibenda praloAis.
    situm etim prophelavit in signtim cui contradice-
    Synopsis SBRHONIS. — I. Prima gralia Creatoris, tur. Quod est illud in quo posilus est Dominus
    seeunda Salvatoris confirmatoris nostri , tertia
    Jesus in signum cui contradicitur {Luc. m
    Dei. —
    2. Cralia Salvatoris nostri Dei apparet
    ,
    Q
    , 5i)

    omnibus ad imitationem. 3. Solos erudit — nisi acutus , ut ita dixerim, gladius rigida; conver-

    electos ad operationem. 4. Qualitcr apjaaret — salionis , cum quo viri sancti spiritu (acta eamis
    gralia Dei omnibus, quos non erudit. 5. Gralia — mortifieant , earoem suam crucifigenles cum vitiis
    Christi nos erudit imitari Cbristum et virlutis ,

    ejus insignia. —
    6. Qualiter se reprobt habeanl
    et concnpiseentiis (Gal. v, 24), abneganles se ipsos,
    ad Dei gratiam sibi apparentcm. 7. Vinctila — et lollenies cntcetn suam quotidic , et sequenles
    Satanae ignorantiam, et concupiscentiam dissolvit quo
    Chrisius sua praedicatione et conversatione. — Christum (Lue. ix , 23) ? buic signo
    reprobis quidcm,
    ,
    ebv-ti

    signatos se esse gratulantur , a


    8. Sobrie nobis, jnste proximo, pie Deo vivendum
    in quo animi et corporis consislil moderatio. — qui, elsi forte per fideru credant , contradieunt per
    9. Sobrictas orpori necessaria non dencg:.t.(
    — operationem , conlitentes, ut ait Apostolus , se nosse
    10. Proximo jii^iitia superioribus praestanda ,
    Sed queJ
    obedientia. —
    11. Inobedientiae exempla ex Scri-
    Deum, factis autem negantes (Tit. i, 16).

    plurartim oraculis dcprompla. 12. Conlempto- — damnabiliter abjiciunl reprobi, salubritersibi assu-
    ruin superioniin grave erimen extorta venia est munt electi librum pariler vita; Cbristum sibi
    —
    :
    ;

    inobedientia; crimcn. 15. Obedientia sit prom- De-


    uno eodemquc
    pta, grata, sincera, perseverans. 1-4. Cbrislus — proponcntes , ct signum ,

    et ibi salubres
    ut in
    qtios proiubi
    perfcciaj obedienliae prototypon. demplore suo ejus ,

    sermone, leS ant senuones et bie pro viribus, quasexercmt


    I. Loculi sumus , diteclissimi , in qtii d ;

    hunc quem modo aggredimur proxime praecessit sanclas i


    ,

    de triplici gralia Dei nostii. Et prima quidem fuil llf. liinie et boc in loco vas eleclionis Apostolus

    secuuda modo cst, tertia in line et sine fine. Cum- Paultis, qui dicit gratiam Sahratoris nostii Oci appa-
    ? "-
    que unus idemquc sit Deus noster, primam assi- ruisse omnibus 103 u0,ninil,is ( '> ! *)' :l5M 1;t

    cau: nos erudire ut omnibtis quidem hominibug


    gnavimus Crealori secundam Salvatori teitiam , ,
    :

    confirmalori nostro Deo, cum ipsum tamen babca- suam proponat apparitionem , seu nobis suam ini-

    ponal enulitioncin. Apparuit, inquit griita Sulva-


    mus quem salvatorem et confirmatorem
    creatorem, ;
    ,

    nostri Dei omnibus liominibus erudiens nos


    ipsum salvatorem quem creatorcm el confrmato- loris

    ipsum dcnique conlirmatorem quem salva- (ibid.). nos? nos electos, nos, ui superius
    Quid cst
    rem ; ,

    torem et creatorem. Prima gralia in omnibus bomi- diximus, ad vitam aeternam praeordinatos. Nos dc-
    nibus , secunda omnibus lioniiiv.bus , lertia cum nique ut simus conformcs imagini Filii sui, prse-

    omnib-is hoininibus. lde<; prima in omnibus ,


    quia seitos a Deo Patre et praodestinatos (llom. vm, 9).

    ct similitudo Dci, Nos inquit gratia erudit quae omnibus apparel


    in omnibns est bominibus imago , ,

    quia cam sibi propositam rcprobi vcl cxctecati noii


    omnibus cliam in primo Patre dalum est , ut sub-
    233 SERMONF.S. — IN D!E NATALIS D0MIN1. 254
    agnoscunl, vel indurali coiilcmnunt ; nos vcro cam A dis apparetvobis.En vobis gratiam suam in sermone
    nobis non tantuni proposilam, scd imposltam et il- ejus annuntiamus; videte si perid quod exteriusan-
    luminati agnoscimus per (idem, et inuncti amamus ditur, vcster interius animus eruditur. El in vobis

    per operationcm. Redemptor noster quia Hinc ,


    quidem aurera tangere possumus per vocem no-
    videt se extendere manus suas ad populum non slram sed ejus solius est menlem commovere in
    ,

    credenlem , sed contradicentem sibi : eas credenli vobis per rnotioncm suam, ut per linguam nostrani
    poptilo, et consentienti sibi expandit : non populo vobis omnibus gralia appareat, opus est ut per
    stullo et insipienti , sed populo illi luudabili , cui suam ipse inspirationem vos erudiat. Ecce quam
    Deus exercituum benedixit ,
    quem , ut ail sanctus magna, hoc die, apparuil gratia Salvatoris nostri
    David , in hmreditatem elegit Dominus sibi (Psal. Dei omnibus hominibus : et certe videmns quam
    xxxn , 12). Denique , per Jeremiam claiuat : vos paucos erudit? ut enim sileamus de cacieris virtuli-

    omnes, qui transiiis per viam, attendile et vldete, si J)us gratisc (nam quis eas omnes posset coliigere?)

    esi dolor sicut dolor meus ! (Thren. >, H.) Per viam apparel hodie in Salvatore nostro nato, loto orbe
    '
    iranseuntes elecli sunl , vilam pnesentem contem- lerrarum, gralia magnae humilitatis , casiitatis,

    nentes , calcantes quidem in transitu Nonne maximss humilitatis est, quod , non autem pauperlalis.
    amplecter.les eam in statu. Habentes eam in usu " Deus apparet in bomine, Verbum in carne,in ifc-
    lemporis el neccssitatis non pennanentes in ea, fantia sapientia , in vagiente parvulo Dominus uni-
    ,

    per afieclum amoris et aeternitatis. Gradientcs de- versorum in infirmitale lbrtiiudo. Quod autem in- ,

    nique per eam in licito fomento ccrporis non ja- ler virtutes caeteras castitatem praetipue diligat, ,

    cenles in ea in deceptorio somno mentis. Hi sunt quod valet evidentius esse indicium quam quod ,

    attendentes dolorem Salvatoris sui, et videnles, ad nasci valuit de Virgine? pauperlas magna recli-
    cujus manus exlentas populi supra nominati sunt nari in pracsepio, quia non erat ei locus in diverso-
    non credentes, sunl et COntradiecntes, ut pias, quas rio! nonne boc homines pcr cognilionem sciunt?
    pro cis , in nalura assumpta , perluiit angustias , pauci autem per imitationem apprehendunt, ut dk.i
    eleai et illuminali per credulitatem iutueantur in veraciter possit el in hac parte, quia apparet gra-
    fide , et inflammati per charitatem imiteniur in tia Salvaloris noslri Dei omnibus hominibus , sed
    conver^alione , dum eas reprobi vei excoecati igno- paucos erudit. Ulinam vel nos erudiat, ul cum Apo-
    raul , vel non amant. Ecce quomodo nos
    indurali stolo diccrc possimus: Apparuil gratia Salvatoris
    gratia Salvatoris nostri erudit, quac omnibus ap- nostri Dei 104 omnibus hominibus erudiens nos
    paret. r (Tii. u, II). Quod quidem verum est, si discilis ab
    IV. Sed cur haec gratia non omnes hoinines eru- eos mites esse et humiles corde (Matth. xi , 29); si
    divit, qu<e omnibus apparuit, qnia pracdicaloribus scit unusquisque vestrum vas suum possidere in san-
    eam sibi cvangelisantibus non crediderunt,
    , ve! clificutione el honorc (1 Thcss. iv, i); si morcs veslri
    vel si crediderunl, non amavcrunt, manu for- suni sine avaritia conicnii praesentibus, nec Icvalis
    tassiseam credulitalis suscipientes, sed manu caoi oculos ad opes, quas habcrc non polcslis; sed
    charitatis non colligentes. Nam audierunt, ut fi- habenles alimenta , el quibus tegamini , his contenti
    des esset e.v auditu (Rom. x, 17), quia et prae- estis (/ Tim. vi, 8).
    dicatores insonuerunt , ut essetauditus perverbum VI. quam alilcr agunt omnes pene quibus haac
    Chrisli , et ut sint inexcusabiies, tn omnem terram gratia apparet extrinsecus. Celebrantcs nalivilatem
    exivii souus eorum (Psal. xvm, 5). Sic apparuit humilis el parvuli Ciirisli, ipsi superbi et in suis
    gralia Saivaloris nostri Dei in omnibus hominibus ocuiis magni : casti el pudici Christi, ipsi impuri et
    prsedicalio Evangelii in omnes gentes, cxcuntibus corrupli ;
    paupcris el inopis Clirisli, volentes divites
    evangelislis illis exiniiis, in orbem univePsum ut lieri,ac pcr hoc incidentes in mti!(a[a/. indesidcria

    praedxareiil Evangelium omni crcaturae (Mare. xvi, mullal imililiael noxia ;radicemomiiium malorum
    15). Sed erudil nos, quia viderunt ilii et oderunl , el D cupiditatemappetenteselideoinserciUcssedoloribus
    L
    ipsum el Palrem suum (Joan. x\, 2i). Scd nos qui iiiu!iis inflati, inquinati, inOammati. Inflali perlu-
    spirituaiiter sui suinus, non soium docemur, litirite- morom vanitulis etsuperbiae, iuquinali per fetorem
    nus ipsum audiamus loqucntem , verum etiam ut voluptatis et luxuriac, inflammati per ardorem cu-
    imitemur operanlem, juxta quod dicit de nobis : piditalis el avaritiae. Quis in honoiibus superbus,
    Oves meiv voccm meam audiunl el sequuntur n.c [Joun. quis impudicus, quisque cupidus est, cui hodie non
    x, 27). Qui aulem ex ejus ovihus non sunt, elsi apparetin Salvatore nostro Dco, gratia humilitalis,
    forte vocem ejus aliquando audiuct, ipsum tamen castilatis et pauperlalis? apparet eis ulique, non
    non se<]uunlur, quia licel exteriorcm, in cis ejus erudit eos: videnlquc ignem ct lucem, el ipsi fri-
    sermones penctrent auditum , per fructuosum ta- gidi remanent, et lencbrosi : intuentnr cibum ct
    mcn eos non explent effeclum : quulenus sic ejus medicum, ipsi esuriunl cl .egrotant. Si enim quse
    eis gralia appareat , ut eos non crudiat. apparet gratiaerudirel,et tenebrosi illuminarentur,
    V. Quae, cum ita sinl, ad vosmeliisos , fratres, el frigidi accenderenlur, et esuricntes reliccrenlur.
    redite. et vsdete si erudivit vos gralia Salvatoris ct ivgroti sanarenlur. Roc est, ul breviter dicalur:
    aostri I>ci ,
    quia sine dubio non uno sed mullismo- et quod malum est dimiUcrent, et quod bonumest,
    :

    2 ... ADAMI 1'H/EMONSTRATENSIS 258

    exercereut. tfnde et liic asserit Paulus gratiam Sal- A meiiiis . quam corporis cobibendui est motus, ui

    vatofis nostri bei , quse apparuit omnibos homini- et tasciviara labricam intcriui matuiitas coerceat,
    bu» erudiens noa, tu abpeguntet imptetatem et ttrcu- et ali oinni oteiius irruptione reproba conti-
    laria dcsideria, sobric pic :'. juste vtrumus in hoc sce- neniia rctrabat. In mcnte , inquam maturitas
    , fre-

    culo I
    iit II, ! I). num sil ah omni quod ,
    in ea emei gens huc, illucque
    VII . Duo sunt, ut ex superioribus conjicere po- 105 €am trabere eonatur, \iriliter reirahcns :

    testis vineula Sataiue, quibUS reprobos perlralut ad sicut et ambilio caduci honoris, appetitus transilo-

    eternam puenatn gehennae; ignorantia, qua excav rii fa.oris, iuflalio superhiie, lumor invidiae, ran-

    canlur, nc , quod vcruin csl , agnoscanl , el concu- cor iracundia?, rubigo acedi*, inquictudo avaritiae,
    piscenlia , qua irahuntur illecti, ul quod maiiim inhonestas gulae, turpitudo luxuriae, ct qui in hune
    est exerceant. Ibi non rccte credentes, hic autem modum pernieiosi impetus sunt, qui infolicem anU
    non sancte viventes. Irapietas \ul. impietatis ma- mam nulla hora felicem sinunt. !n corpore ni-
    lum] ut mihi videiur, pertinet'ad primura: saecula- hiiominus continenliae frenum sil, quod singula in
    ria vero desideria ad secundura. Quia impietas, ut eo memhra, et a pravilale cohibeat, el reclitudine

    quidam asserunt , est ,


    quse homincm oifendere facit coaptet ; rclrahens a curiosilale aspectum, a vani-
    in iidem ; saecularia vero desideria ad nefariam im- **
    tate auditum, a voluptale olfactum, ab edacitate
    pellunt actionem. Erudit nos Salvaloris nostri Dei gusHim, ab impuritate taclum, a slulliloquio affa-

    gratia, ut abnegemus impielalem el sa:cularia de- tum , a Hoc est quod


    lcvitate incessum. reddil ho-
    sideria. Quia, si accedis ad gratiam praedicationis minem irreprehensibilem in ambulando ct stando,

    suae, quid ibi aud^s, quod erroris impielatem non iu sedendo et jacendo : in taccnJo et loquendo, in
    deslruat? si ad gratiam conversationis suac : quid operando et quiescendo, in orando el legendo, iu
    ibi invenis, quod saecularia in mciile desideria non comedendo el iejtmando, in omni deniqne loco et

    cxstinguat? Christum , ait Apostolus, Dei virlutein lempore, in omni negotio, et crga omnem perso-
    et sapienliam (I Cor. i, 24); auribus audiendi audi nam.
    sapientiam , et errare te non faciet impietas a IX. Hoc est debiium, o homo! quo erga teipsum
    recta eredulitale ; in menle amplexibus amoris vir- teneris astrittus : omnis illiciti cogitalus et actus
    tuti conjungerc, nec te inflammabunt saecularia de- frenum et compcs , sobrielatis n.oJus. Ul cum
    sideria iniquilate. Mirum ulrumqne hoc bonumver- anima rationalis et caro sis, ita ulramque cuslodire
    bis paucis complexus est sanctus David , qui ail : et servare sis sollicitus, quatenas nec intrinsecus il-
    Dominus illnminado mea mea (Psal.xxM, I). r lam il!i itus inquinet affectns, nec extrinsecus istam
    et salus

    Hoc esl, illuslrabil me hix mea Dominus, ne im- nefarius dehoncstet effeclirs. El adhuc lertium quid
    pietatis me tenebrse ©bscurcnl: salvabit me salus debes libi ipsi; ut ct corpori luoquse ei necessaria
    mea Dominus, ne necularia mc desideria subverfant. _ sunt in cibo et potu, in BOmno ct veste, et caetera

    Quem timobo, cum ipso me iiluminante, impietas qo.?e jusla ejus exposcit neccssitas frutluose non
    jam excaecare non valc; per errorcm; et, ipso me neges? Non minus enim subrietatis modum exeedis,
    salvante, saecularia me desideria feda.e r;on possunt cum a corpore fuo neccssaria excludis, qnam ctun
    por iniquitatem. Sic diri^e me, Doinine, in verilate superflua impeitdis. Jumeniimi namque esi, et ideo

    lua , et doce me, ne j»cr impietatis devia aberrem a curct nccesse cst discvclcr sessor cjus spiritus,

    fide. Aufer a rae nihilominus concupisceiitiara , ne sictit ei imponere fremim ne recalcitret, ila et ap-
    pcr soecularia desideria sordeam in pravilate. Heo ponere fenum ne deficiat. Nam qui in Apostolodixit

    ttaque modo Ulurainante gralia eontra impietalem Spirilus sanelttS : Curam curnis ne fecerilis in de-

    ehirificati ; a saecohtribns quoqnc desideriis purgante sideriis (Rom. xui, 14); idem in codem et alibi ail

    eadem gratia mundaii, necesse csi of sobrie, pie et ISemo caruem suam odio habuil, sed [oiet, ct nutrit

    juste vivarous, ct studcamus vivere mcam (Eplm. v, 20). Quanquam in


    hoc sseculo liac una sen-
    VIII. Ir: hisverlsis, ut crebra Patrum tcstantur D tenlia Curow carma ne [cccritis : in desideriis ,

    documenta, triplcx illnd debitum contidetcr, qoo utrumqtie complcius sit sobrietatis gcnus. Nam di-

    nobis et proximis nostris, atqne Deo debitores ct cens carnis curam necessaria concedit, adilens vcro
    obnoxii tonemur: nam snbrJetaleui noliis, justitiam ne feceritis in desideriis soia superfloa abstidit : el

    proximo, pictalem vcro debemus Deo. Porro sobric- idcirco sicul a voluntate [al. nccessitate] expellis

    talem tibi eonfert ^ffectio sancta et mortifteatio ri- illiciia, nc per hnpuritatem ea appetat; sic a carne
    ,

    gida , ut quod illicitum est ncc per appelilum cir- eliminas uefaria, ne ca per iniquitatera committat,

    cumferas in mente, nec per aflectun. exerceas in ut sic a corpore nor. subtrahas uecessaria, ne per

    opcre. In quolihet hoium deliqueris . sobrieialcm debilitatem succumbat. Ila te habe, talem tcexhibe,

    perdis, tam in apj>etf-ndo videlicet quod malum est, et sobrie vivis in boc saeculo
    quam iu agende. Uco meditatio sa^- ta servct te in X. Ycrom quia nerno nostrum sibi vivit, est dc-
    mente, ne iliicitum quid jtor impuram Jesideres af- I.ilum aliud, quod a te proximus tuus exigit; et lioc

    fectionem , continentia rigiiia raorlilicet te in carne, spiiitualiler boc in loco Apostolus justitiam appel-

    ne quid nefarium per malai/> cTerccus aetionem. lat. .Mistitia namque cst, ut dciinire solent quidam,

    Hoc gemtnum cst frcnum qco impetuosus tam viilus unieuique tribuens qnod suum est. ReJd A
    ,
    £37 SERMONES. — IN DIE NATALIS DOMINl. 238

    ergo s;;periori quod suum est : redde et aeqtiali, A usque ad internecionem, et universa ejus demolhi,
    redde et inferiori, ct jiste vivis. Quid debelur su- cum ideni Saul etiam filium sutim Jonalhan reuni
    periori? primum obcdienlia juxta aposlolicum pr.e- mortis judicavit, prc eo quod <\jus pioiiibilum cliam

    repluiu : Aninia luu potestalibus superioribus subdita nesciens transgicssut esl. Cave ctiam libi a venia
    sil (Rom. xiii , 1); pare itaqtie superiori luo, quis- extorta ,
    quam pal.ves nostri, ut ejtis plene nialum
    cunque vel qualiscunque ipse fuerit loco Dei libi ostendant, sororcm inobedienlia? vocant. Cave, in-
    proposito. Et ut breviter dicam, qttaeeunque tibi sive quam, tibi ab ea ; ne forte ctun prse nimietate
    in prohilkndo, sive in jubendo injunxerit, quod imporluniialis ej-.is , vis praelaluin tituni violenttr
    tatnen sccunrium legem Dci sit, non secus aceipias, compelleie, tolerare, vel etiam concedere quod pe-
    qnam si a Deo audisses. Cave tibi a negligentia qnam lis : ordine coniiiso, ot ipsuin quodanimodo tuum
    parit obiivio; el maxime sicut a morte cavc libi a subjeclum, et le ejus cflicias praeiatum.

    contemptu, cujus causa est omnis pcccati inilium Xlll. Pare ergo superiori 1.110 prompte, grale, hi'
    eiatio (Tob. iv, 14) : in praeceptis namque, eliam lariter, sincere el perseveranter. Sil primum prom-
    quso ininima videntur, nec excusari negiigcntia po- pla obedienlia qttam exhibes . ut non tibi in menle
    tcst, cum peccaLum sit : nec sinc, gravi poena di- vel lonue murmurinesse pennittas. Sil elprala. ut
    mitti debot contemptus, cum crimen sit. B Iiilaritatem in vultu prsferas, qualenus qui per
    XI. Culpavit quondam, ul scitis, Jonathan Saul mentem benevolam inlerius piacas Deum per fa-
    (/ Rcg. xiv, 44), quia ejus trangressus est prohi- Ciem quoque hilarem exterius exVlares proximum
    feitum, et tanti apud se ponderis illam habuit trans- S.t tertio sincera : ut non in ea luuro solum aiiquid
    gresioncm, ut morte dignum etiam paler filium jn- requir?s, astuto quodam moiiniinc oeculte agens,
    diearel transgressorem, cum tamcn constet cius- ut id tibi praeipiatur, quod ut inani cupiditirti, et

    liem prohibitionis eum non fuisso audilorem. Vir eupidoe tuae inanitali consuias. agere te deleclat,
    quoque Dei ,
    qui de Jurluia ad Jeroboam missus magis tamen in hoc voiuntatem carnalem impicre
    est (/// Rcg. xiii, 22), quia pneceptum Domini, non intendens , quam vel pryecepti utiiitatem, vel prac-

    quidem per propriam obstinaiioncm elatus, scd pcr cipienlis velle aitendens. Vlillis auliirc sinceram
    alterius suggestionem seductus, transgressus est obedienluun? Fial milii secundum verbum tumn
    Iconi ad devorandum tradilus est. Cujus mihi, ut {Luc. i, 7)$). Accipite et a Saniueie sinceroe obedien-

    verum falear vobis, non modicum multolies et culpa ti;e eXemplum : Loquerc, Domine, quia audit servus
    considerata stuporem , et po;na ingerit limorem, tutts (1 Reg. in, 10). Non quid loquaris juslo, sed
    qtiia nisi pro eo quod hac in causa summa iila p solirm ut loquaris pcto, quia quidquid ioculus ftterls

    acquitas est, quae niliil pravum sive dislortura age»e Cu Dominus meus, obedicnter exseqnar scrvus tuus.
    potest, videtur quod lanla in prophela illo, lali- Novissime sit perseverans obedieutia tua, ut semper
    que vindicta inobedientia illa puniri non debuit, el ubique, pro loco et tcmpore, pro scirc tuo et
    ilttam, ne inobediens csset, incurrit. Quid enim? posse. praecipienli libi parcreparatus sis.

    retincre eum violenter voluit rex, et nnllatcnus XIV. Igitur prompte te dixerim obedicntem, si

    consensit, quia sciebat id sibi inlerdictum. Redu- sponte et non cum murmttre obedis ; sed corde pcr-
    cere eum conalus est senev, el primo negans, tan- fecto, et animo volenli. Grate, si hilaritalein in ex-
    dem acquievit, qtiia prohibitumnon modo inconces- seculione prcecepli eiiam in vultu ostendas. Smcere,
    sum, et injustum, sed mulatum existimavit. Itaque si tc tibi renuntians, nihil tuum carnale in co, quod
    sicut, ut obediret, remanere non acquievit; sicquo- jubetnr, requiris; sed solam et jubentis volunlalcm,
    qtte, ni fallor, nc non obediret redirc consensit :
    et jiissionis utilitatetjj aftendis, ct libentius cliam
    utrobique voluntati Dei sui obedire paratus, licet dura et aspera, qiiam suavia el moliia ampiecteris
    allerius mendacio deceptus, ab cujus postmodum Perseveranler, si illum in obcdieniia seijtieris, dc

    106 ore sentenliam morlis audivit veracem, qui quo legis . FaclUs est obediens usqve ud mortem
    ab eo primitus subversionis audierat fallacem. J) (Piiil. n, 8); illttm tibi solum pr.cfigens tcrniincin
    XII. Considerale ex his, qua pcena punientur, obediendi, qui est ct vivendi. Ihec de obcdienlia
    qui prrjceepla seniorurn per plenum contemplum, diximus, qttam sunerioribus nostris exhibere dobea-
    lumore superbia*. infhui transgiediunlur. Perpendite mus. Sed quia hunc jam coginuir finire sermonem ;

    qua poena mulctandi Dathan, Abiron alquc Core quse illa sint, in quibus adhttc sitperioribus, sive
    (JVum. xvi, 1), qui in tantam talemque, ut scitis, corequalibus, seu etiant inferioribus debitores tene-
    superbiam, se conlra pradalum suum Moysen erexe- nnir, m sequenti, praestante Deo, scrmone ostendc-
    runt. Si cum leo devorans occidil, qui quantum ad mus. Id ctiam proponimus, qnidquid de hae nobis
    se quodammodo, si ita dicere fas esl, ne inobediens malena occurrit , reiigiosis vestris auribus com-
    essct, inobediens fuit : nam, si peccavit, imo quod niitterc. Illum in omnibus donis ct misericordiii
    peccavit, profccto videtur, quod ne pcccaret, pec- laudanics, et glorificanles, qui tam crebro in ha<
    cavit. Conjicite inler hfjcc quam graviter peccavit rex Nativitate sua sacrosancta spiritualibus nos cpulif.

    Saul (/ Reg. xv, 9), qui ut avaritiae suae satisfaceret, satiarc dignatus cst, Dominus nostcr Jesus Chrlstus,
    }u*la prasccptum Dotnini Amalec percutere noluit cui sit Iionor et gloria in ssecula saeculorum. Amen.
    : ,

    v.o ADAMI PRtfMONSTIUTENSIS 2*,0

    SERMO XXVIII. ^ essein solliciludine. Et ccrle dilTieilins cst tibi red-


    DO*Utl, derc subjeclo tuo in multis, quod debcs ei, quam
    /). quuideeim fra&ibui charftatis, tribut sriticct ma- ipsi quod dcbet (il»i: nani (bllicilius cst lc impcrare
    joribut debitit, tribus tubditis, et tritaj cocttmali-
    bus, ei a/tti srx omnibui debitis : et de sobrielaie,
    discrelc, quain illi obedire sponle : tihi praecsse
    juttitia, pietale, tl perseverantia , et triptici
    ntilitcr, quam illi subesse humiliter, tibi regcre
    gratia sciticet Creatorit, Salvatorit, et eonfirma- sinc superbia, qnain illi regi sine quercla : le ver-
    toris.
    sari in sollicitndine, quani illi morai i in quielc :

    Stsopsis skbmonis.— I.PraelatisdebeturobetHenlia, libi deniqnc providere ea qtiae animae sii.tc salubria,
    reverentia, ordiuata familiaritas. 2. Difliclius — ct qnae corpori sunt necessaria, quam provisione
    discrete imperare, quam sponteobedire. 5. Prae — lna uti.
    ilii

    :iius ilebet subditis disciplinam, mansuetudinem


    discretionem. —
    4. Superiorem et Mibditum, obli-
    ,

    III. Se;I cum multiplex s:t debitum, quo erga


    gatio mutua. — 107 5. In praelato sit
    disciplina ciim teneris astrictus : hsec tria a te pr.xcipuc exigii,
    inoderata. in subdito reverentia grala. 6. In
    i!i.> sit mansuetudo cum obaritate, ii:
    disciplinam , lcnitalciii , discretionem , debet disci-
    lioc dileciio
    •ura familiarilate. —7.
    Coasqualimjs dcbelur ho- plinaitt : exbibe ei disciplinam , et ipsam geminara :

    noret amor cum humilitate obsequii. 8. Hila- — custodiarn videlicet ct curam illam nc lapsuin incur-
    ritas in dulcedine vcrbi. 9. Passim omnibus— r
    iat ' ,slam llt S1
    • •

    P su «surgat. Me-
    mcurreril' a ,a
    d. betoc eompassio et consolaUo iit artvmis con- '

    gratitlatio et exhorlatio in prosperis. 10. So- — .

    naento q^a medicus cs, quia pastores. Veruin ita


    brietas dat potentiam, justitia benignilatem, pie- non
    in arte tua peritus cs, nisi s.-ias saniiatem cum
    iUSPnt. Z&tt&SfiSSi """ rt " r rclinm '«
    - a "' il, "" r; el c "'" •"•"«"'•
    saaclo. — Virtutuin exercendarum practica
    12. rcvocare ut recupcrctur. Hoc atitem bonus pnstor
    epilome, non es, nisi In ovibns non quidem tuis, sed Christi,
    HabeUs, fratves,
    1 in fine sermonis prseeedetitis, tibi vero commissis, quod pingue et forte est cu-

    qualcm soperioribus vcstris debealis obedientiam stodias, et quod infirmuin est alliges, ct quod con-
    exhibere. Oportct namque te, quicunque babitum fractum est consolides [Ezech. xx.xiv, 4). Scd, ne
    rcligionis circumferre vis; ut juxta admonitionem disciplina inoduin exccdal, temperet cam mansue-
    Aposioli obedias praelatis tuis et subjiciaris cis. tudo. Scito te quia basis lempli es, debcrc csscnon
    Jpsi enim, ufctdem subinfert, pervigilant quasi raiio- modo leonem bovcm mansuetudini*.
    rigoris, sed et
    uem reddituri pro anima tua (Hebr. xm, 17). Pri- Scd, quia cavendum tibi, ne sicut illa nimium di-
    mum ergo prrelato luo talem exhibe obedientiam, stricta, sic cl haec sit nimium remissa, interveniat

    qualem in co, quem proxime babuimus, sermone mater discrclio, qua duccnte virtulcs in itincrc suo
    dcscripsimus. Exbibe sccundo devolam et humilem medium tcncnt. Et ii.terponens se, utrumque sibi

    ei, qui trbi prteest, rcverentiain, quia loco Dei invicem conjungat, ul dum simul sc invicem nii-
    prsecst lilii. Pro ejus ilaque reverenlia ct timore, scucrint, niliilexerceat pietas mansuetudinis non
    cujus vicc fungitur, et ipsc libi revercntiae ac timori rigidum, nibil rigor disciplinae non p uin. Si crgo
    sit. S.ibditus erat quondam sanclus Samucl pecca- rigor diib is, ct rigida in te fuerit dulccdo ; habes lu
    iori Eli, electus, David rcprobo Sauli, et neuler.i,n- qui basis cs templi, lora in Iconeet bovc tuodepen-
    ventus esl usquam pralatum suum licel peccalorem, denlia (/// Reg. vn, 29), quatenus pro tempore et
    et rcprobum inhonorasse ; sed in magna rcverenlia causa, pro loco ct lempore uterquc rclrahatur in
    babuisse. Sanctus, ut scitis, David peisequcntem se malo, uterque relaxclur in bono.
    Saulem fugit ut dominum (/ [ieg. xxiv, 6);et, ut IV. Et videte quomodo triplex hoc debilum, qnei

    ait beatns Gregorius, cum locum feriendi reperit, subjecto obstrictus tenetur pralatus, cum bene per-
    non recognovit, quin potius percnssit cor oMiim, solvilur, cogil quidcm et efficit, ut triplex illud, de
    quod vel in abscissione ora? chlamidis su:v dohone- quo superius egimus, quoa praelalo debet subjeetus,

    staverat eurn. Sed obedientia h-.ec atque reverentia persorvatur. Diximus siquidem praelato debere sub-
    non magni apud Deum merili esi, nisi comitciur R jcclum obedicntiam, reverentiain familiaritatem. ,

    utramquc amor ordinatae familiaritalis, ut ei, cui Diximus et subjecto praelatum deberc disciplinam,
    pro Deo obedis, quem loco Dei veneraris, etiam in bonitatem ellenitatcm; et uthacc utiliter exercean-
    privatis, et internis tnis, ex amorc non ficto secun- lur, discrclionem babendam 108esse.Sed, quo-
    dum Dcum familiaris sis. modo SUbjeclus luus libiad obcdiendum crit volun-
    II. Magnum certe debilum boc, quod debemus tarius et protnptus, si lu in jubendo immoderalUs
    superioribus nostris. Et esl quoddam non minoris, fucris, ct indiscretus ? Putas tibi Iicere unicuique

    imo majoris pouderis forlassis, quo ipsi aslricti jubere semper pro velle, ct ex ratione libi csse in •

    tenentur nobis. Quod eorum debitmn? verbis pau- fusum ,


    quidquid in voluntate fucrit conceptum
    cissimis, sed profundissimis comprehendit Apostolus illam tibi vocem assumens
    dicens : Qui praesi in sulliciludine [Iiom. vn, 8). Sic volo, sic jubeo, sil pro ralione voluntas?

    Q IX- sollicitudo, si plene scire volueris, tu,qui utlqueillicitura boc.Quid, inquis, cum hoec duo simul
    qnain mullimoda sit, lege dicta super hoc concurrcrint libel el llcet, nunquid non scmper aggre-
    ianctorum Patrum, maxime autem pasterale beati diendiim ?non ulique. Tunehberior illo, vel poten-
    vregorii, ci agnosccs ,
    quid sit dcbere te qui pnees tior, qui ail : Onmia mihilicent, sed non omnia exve-
    2fii SERMONES. - IN DIE NATALIS DOMINI. •'•9
    -- £*

    omnia mihi licent, sed non omnia o:di(icanl? A iu obcdiendo sil in il!o disriplina mnderata in au
    diinit; :

    nnnquid in aliquo comparandus, ctorilate, ut sit inisto reverentia grala ni matunlale,


    (/ Cor. x, 22.) illi

    qui nc scandalizarct etiam alienos, dedit quod ei sil denique in illo mansuetudo ordinata Ln chariiate ;

    quia dare nullo modo debito ut sit in isto dilectio non ficta in familiaritate. Ecce
    idco retinere liciiit,

    scandaliiemu$ eos da quomodo ex invicem prtelatorum et suhjeetorum


    constrictus fuil? Ne, inquit , ,

    eis pro me etpro tc (Matlh. xvn, 26). merita pendcnt.


    VII. Tempus est ut loquamut de debilo, quod
    V. Si auteni mihi prxtendis illud beati Benedicti'
    consilium, ut videlicet si fralri impossibilia injun- debes sequali tuo. Nolo hic modo aliquid novum e.v

    injun- meis invenlum apponere vobis : sed considerate


    ganlur, et relaxare noluerit, qui injungit, ut
    qtiid hic Apostolus dicat Reddite, inquit, omnibus
    clum suscipiat. Dicoquia admcnitio esl sancia, et
    :

    consiiium sanctum el justum etbonum, ncque cnim


    debita (Iiom. xm, 7). Et adjunxit: Cui vecligal,
    vectigal; cui limorem, timorem; cui honorem, hono-
    injustum consilium dare potuit, qui plenus spiritu
    omnium justorum fuil. Sed nunquid, quia illiincum- rem (ibid.) ; limorcm ut Domino , vectigai ul exa-

    clori, honorem ut Patri. Et addidit : ISemhii quidquum


    bil suscipere, si impossibilia injimgis, tu bcne facis

    curn impossibilia, el maxime boc temporc injun- debeatis, nisi ul invicem diiigatis (ibid. y 8). Hoc est
    n
    gi&? secundum imperfeclioneni Iiujus temporis lo- debilum quod semper invicem debetis reddere, et

    quor. Nunquid il!i irreprehensibiies eranl, de qui- ita redderc ut debealis [«/. ui debetis] : ila debele

    bus Dominus ait, quod alligibanl onera gravia, et utreddatis, id est debendo reddere et rcddendo de-

    hnpossibilia ipsi imposuerint, sed nec digito suo ca bere. Debelis nihilominus invicem honorem; ut
    irovere voluerint ? ( Matlh xxm,4.) Et idcoutmihi unusquisque veslruin honoret alterum, assurgat ct

    videlur cx discrelione jubenlLs consensus muUolies inclinet alteri. Supcriorem ei in omni loco el tcm-

    proccdil obcdientis, ut dum lu sollicite el diligenter pore, elin omni verbo-et negotio, proutdccere et

    Iocum ct pcrsonam, causain ei tcmpus observaveris congruere, prout iicerc noverit et expedire cfferens.
    in jubendo, iile cui jubes, eo minus velit, quo mi- Roc csl iilud bonum ct jucuuduni, ad quod invitat

    «us.debei resislere contradicendo. Exhibere dcbet nos Pauhis cum dicil : Honore invicem prwvenienies
    tibi subjectus luus revcrentiam , sed cxhibe lu ei
    (Rom. xh, 10). Et item : Per 100 ckarilatem spi-

    disciplinam, quia sunt sulijccti nonnulii, in quibus ritus scrvite invicem (Gal. v, 43). Et alibi : Jn humi-
    nisi prius disciplina semiueiuv, posiinodum rcve- Uiate, inquil, spiritus superiores arbitrantes sibi in-

    rentia non melclur. Vcrumlamcn non Iioc ecnera- vicem (Plnl. n, 3). Illud quoque : Cum vmni humili-
    liler de omnibus, sed quibusdam, et non nisi de talc et n,flM *"« t « d "'«> ,:M » 1 patientia supportantes
    C
    illis, qui valde iniperfccli ct leneti si:nt dico, qui iuvicem in charilate ; ct rursum : Sollicili scrvare
    dum videnl pralatum stium aliquantulum se dcjicere, uiiiiutem spirilus in vinculo pacis (Ephes. iv, 2).. Et
    el commuiiem se exhiberc : dcdignantur eum vcne- roulla alia in htmcmodum, qua? ad honorem, amo-
    rari, et qualis in oculis propriis esi , talis cst cl in rcm, ohscquium nos inviianl fraternum.
    eorum. Cujierum sapicntcs et boni discipuli, quo VIII. Terlio quoqtie praebete ad invicem in vultu
    bumilem praelatum suum intuenlur, eo magis
    luagts hilarilatem. Prscbele, inquam, ad invicem, suscipi-
    eum reverentur; el quo plus communem conspi- lc et ab invicem, quia nihil inler vos habcre pole-
    ciunt. io et humilius vciicranlur. Et tamcn mode- slis gralius, nihil delectahilius. Nam verbnm bonum,
    rata in praelato disciplina gralam in subjccto reve- ail Salomon, super datum optimum(Eccti. xvin, 17),
    renliam operalur. el .'
    \crbum dulce mulliplicat amicos, el mitigat ini-

    VI. Famillaritatena ex
    amore dixinius pralato de- micos, et lingua eucharis in bono homine abnndabit

    bere subjectuni quam nimirum nunquam ei plenc


    ;
    (Eccli. vi, 5). De hilaritale habetis quia hilarcm ;

    persolvet, nisi ipsuin erga se mansuetum et amabi- datorem diligil Deus (II Cor. ix, 7). Quasi COndi-
    lem scnseril, Nam quomodo se libi in privatis ct mentum inler cibos, hilaritas est intcr omnes virttt-

    intjmissuis familiarcm exhibebit ex dileclione, nisi D lcs. Nam insipidum mihi videtur quod agis, nisi
    le illum diligerc, nisi te erga sc mansueltuu , et gratia illud commendet bilarilatis. Sit amor incha-
    amicabiiiler agere cognoverit; nam, sicuti jugi expe- ritate animi, honor in humilitate obsequii , hitarilas
    rientia edocti sunius, raro nisi ei, quem dligimus, in vultus gratia, et dulcedine verbi. Sed opus, ut sit

    secrela ct inlerna nostra plene aperhnus. Porro di- charitas sine duplicitate et Itctiene; humilitas sine
    lectiodilectioneni parit. Dilectio vero parla (iduciam vanilale ct adulalione , hilariias sine ievitate, vani-

    infundit, qnae iufu.sa arcana sine ulia suspicione tate, dissolutionc.

    revelal : occulta sinc manifcstatione aliqua manife- IX. Sunt el debita alia, quse non solis superiori-

    slat; si sicamarite vides, ipsum redamarenimirum bus, nec sulis ajqualibus , nec solis inferiorilms de-
    studes; et cui amorem rependis, de ipso ulique et betis, sed pro posse el scire, prout congruil et
    conftdis. Cui aulem bene credis, hinc eonsequenler licel, prout expedit et decet, debclis passim omni-
    in occultornm tuorum revelalione securc le com- bus. Nam quem adversitale videris oppressum, dc-
    miltis. Igilur ut haec qiue sibi praelatus et subjeclus bes ei compassionem, debes et consolationem. llla

    debeht, lireviler repetamus; sit in prselato discretio inanimo, haec autem erit in verbo. Qucm vero
    in proccipiendo, ut sit in subjcclo prompta voluntas prospcsitas adjuvat, dcbes ei congratulationem, d«*
    2C? ADAMI rn.EMONSTRATENSn 284
    bes et exhortationer.i
    Haquo
    ;
    el illam in
    cui ndversiias molosta ost
    menic ,
    hanc vero A ctando beatam spem, el advenlum HO glorirc
    in ore. ei , ex inti- magni Dei , et Salvaloris noslri Jcsu Cliristi, in ad-

    mis eompatera , et nc deficiat eonsolare. Ilii vero ventu ipsius praeclan- possidere merearis aelernita-
    quem prosperiUfl demulcel, ex corde graltilare, et tom , si veniens Dominus inveneril tesic facieiucm.
    11 1 in uono magis ac magis proficere studeal, oxhor- Similitudinem namque quamdam aMernilalis vijlus
    Ure. Utrique auieui, et auxiiium debeset consilium, in se perscverantke ostendit , quae eliam sola jeler-
    ut qualilci ngere debeai, Um qui in prosperitalc, niUUra meretur Quam nisi in bac vestra via inqua
    quain is qui in adversitale est : ulriimque consolan- ambulalis, babuerilis. non proficielis, sed deficietis:
    do instruas >'t ad id quod agendum esl , utrumque currelis quidem sed in vacuum ,
    quia non compre-
    adjuvamlc fortem el v&iidum reddas. Haec autern hcndctis.
    sex. si superioribns novem adjunxeris, quasi qtiin- "XI. Haec autem prolixe superius dicla , compen-
    detim in scal», cbaiilatis juslitiae gradus hobebis, dioeius possunt repeti, ut queanl arctiua in mcmo-
    pcr quos ascendas ei dcscemlas supcr Filium liomi- ria teneri. Apparuit gratia Salvatoris nostri D«j.
    nis. HabC ilaqiie omnio qu.e de juslilia longa qni- Tiiplex pralia, prima esl Crealoiis nostli Dei , et
    dcm, sed non infructuosa fortassis disputalione dis- crat in e.xordio, pertioens ad Palrem; se<wida Sal-
    seruimus, si diligenter inventus fueris implcre, ni- B vatoris nostri Dei , et est modo in fme , spettans ad
    mirum jusle vivis in hoc saeculo. Pic aulem vivis, Filium.Tertia confiimaloris nostii Dei, cl cst sine
    si ex sincero et imir.io allectu Dei tui eiillui perse- fme , ailincns ad Spirilum sajietum. Piima itaque
    veranter insistis. Si enmi divinis ie semper astare crealrix , secunda salvatrix, tcrtia connrmalrix.
    ohltlibus perspicis ; si oecullis cjus nuiiljiis paralos Prima haec tanla nobis eonlulit , cssentiam ut esse-
    uhique existis ; sidicens eum Psabnisla : Ocnli mei nius: ad imagiuem et similitiidinem Dei, ut suhlime
    semper ad Dominutn [Psal. IXIV, 15), quid hpseve- quid essemus : poteniiam , ut subjectse cieaiuitc
    lit, quidve nolil promple ubique ad -ixsequendum pncessemus. Hanc aulem in hojuine gratiam culpa
    sollicita uieni-e inquiris, ui mihi videtur, pie vivis obscuravit, ad bcec qualuor mala perdtioms , igno-
    iu iioc aseculo. Abnenantes ergo impietatem el saru- rantiam, desidiam, maliliam, daninationem Cterot
    la*ia desideria sobrie el juste et pie tivamus in hoc ignorantia exca?cans ; desidia a viriulibus abslnt-
    twxulo (Tit. li, 12) . donec illo futuro saeeulo frui hens : malitia ad poccala alliciens; damnatlo in
    possumus. Idcirco addidil Apoelolus cl ait : Exspe- xternuin affligens. Sir que factus est homo caligino-
    ciantes beatam tpem "t advenlum qloria' magni Dei t sus per eiTorem ignorantiae, desidiosus per teporem
    tl Salratoris no&lri Jesu Clirisli (ibid., 43;. In qui- iiegligentia^, maiitiosus per sordem nequitiae, dam-
    bus utiqiic verbis perseverantia notatur. C nalus per bonorem pocnx. Venit Salvator praedica-
    X. Haee ilaqiie quatuor sdbrieUtem ,
    jiislitiam, vit vera , reprobavit mala , elegit bona , et morlis
    pietalem, atque perseveraiitiam erudicns nos gra- pertulit aspera : sicque gratia salvatrix illuminavit
    tia Dei Salvaturis, in sua nobis erudilionc ostendit, homincm caecum per verilatis pr«dicationem eri-
    ut illis quatuor mediantibes , ad illa quatuot qua3, piens eum ab erroris caligine emundavit po!luium :

    nobis confert in futuro pralia conGrmatoris nostri per pravilatis reprobaiioncm , abluens eum a sorde
    Dei ,
    peitingere possimus. Diximus supcrius iu pri- maliliae : exornavit desidiogum per virtulis eleclio-
    mo, quem de hac uiateiiahabuimus, sermone, agra- nem , crigens eum a lepore negligenttae : reconcilia-
    tia contirmati ice, jtmtuor nobis in futuro conferen- vitreum per mortis passionem cxtrahcns ipsum a
    da : potenliam videiicet , sapienliam , benignitatem, damnalione gelienna?. Primc ergo Salvator vera
    ei aclernitalem : ad quae profecto quatuor pcrlinges, pracdicans, ("LRcmn illaoiinavil; secundo niala repro-
    si hax quatuoi qu;e gralia salvalrix babenda docct, hans pollulum mundavit ; tertio bona exercens nu-
    sohrietat<Mn videlicet, juslitiam, pietatem alque per- dalum ornavil: quarto in cruce moriens reuin judici
    scverantiam diiigenter exerceas. Nain per sobrieta- reconciliavit. Confirmalrix vero gratia hocc quatuor
    tem perlinges ad potenliam, dignus plane temetip- ^ confert nohis • potenliam , sapientiam , benignita-
    sum ibi in liberlate possidere, si piius iiic te et in tem, aeteinitalem ,
    primam a Patre, sceumlam a
    corpore et in mentc lieno studueiis aobrietatis gu- Filio , tertiam a Spiritu sancto, quailam ab ipsa
    Lernare. Per jiislitiam perlinge.-r ad beniguitalem, ut Tiinitale , ut sit Deus omnia in omnibus. Primam
    qui in via quod suum est unicuiqne rcddis, in palria habemus in nohis ipsis, secuudam in Deo, tertiam
    quoque cum uiioquoquc pcr diicetioncin lacleris ; et in inviccm. qu.utam denarius ille est, quem omnes
    charilatem, quam hic erga proximum babuisti , ibi simul iiidiffci enlor habebunl ,
    qui mdifferenter ta-
    cum eodem proximo sino termino finias ; sine con- men in vinea non Uborarunt. Poterimus ergo sine
    sumptione consununes. Pietas vero ad aeternam te debilitatc ,
    sciemus sine crrore, amabimus sine of-
    perducet sapienliam, ul qui bic in Dei tui conlinuo fensione , permantbimus sine u!!a in aelernum de-
    memoria deldcUbaris, in ojusibi piiKsenliaaeterna- fectione. Salvalrix nos gratia eruuil, ut abnegan-
    liter laetificeris, sapialque inaeicrna ibi quicte per tes impietatem et saecularia desideria sobrie jusle
    prxmium ,
    qui sapit tibi in temporali hic labore per et pie vivamus in hoc saeculo , cxspcctantes bealam
    meritum. Si perseveres, pervenies ad a:ternilatem, spem, et adventum gloriae magni Dei. Sobrie nobis,

    ut sobrie, juste, pie, vivens in boc saecub, exspe- ut pertingamus ad potentiam ;


    juste proximo^ ut ad
    2CS SERMONES. —m DIE S. STEPHANI. 206
    bcnigniiatem pie Deo, utad sapientiam
    ;
    ; exspectan- A sancti isti quorum in his tribus-diebus festa cele-

    tes perseverando ad setcrnilalem. Sobrie vivis, si bramus , 3ingi;Iorum in 3ingulis comrouni omnium
    cogilationes servar.s , menlem ab impuro compescis Redemptori valde dilecii fuerint , tum cum rauita
    afleclu : si mcmbra tua , quae sunt super terram, sint aha , etiam boc potestis indicio deprehendere,
    cum vitiis el concupiscer.liis crucifigens, carnem ab quod dics eorum natalilii, tam recenler post ipsum,
    iliieito refrenas aflectu (Galat.x, Vt); si necessaria In quo ille esl naius, diem ordinale sine ulio intcr-
    corpoii discrele cor.eedens , custodis illnd adefectu. vallo succcdenies, ^enobis ceiebrandos ingerunt. Et

    Juste vivis, si reddis quod di'bes 9uperiori, quod iu- hodie quidem passionem beati Stephahi pia devo-
    feriori, qnOd sequali, quod passim omnibus : supe- iiouc recolirous ;
    qui idcirco, ut scilis, locum inter
    tioribus obedientiani, reverentiam, faroiliaritaicm. maityres obtinel magnum in dignitate, quia primum
    Sit ebedientia sine murmure, reverentia sine ficlio- habet in ordine, ut enim bcalus Maximus ait , si

    ne, familiarilas sine aduiaiione. Inferioribus disci- quid distare inter martyres potest, praecipuus vidc»
    plinam, lenitatem , discretionem : disciplinam quae tur esse,qui primus est. Craslina vero die gloriosum
    tcrrcat, lenitatem qusedemulceat, discreiionem qu« gloriosi Joannis apostoli et evangelisia: , Deo vo-
    utramque temperet. JEqualibus amorem , honorem, iente, celebrabitis festum. De quo, quod in maxima
    hilariiatem ; amorem in charitate animi sine dupU- B famiiiaritate apud Chrislum habitus sit , nulli du-
    citatcvel ficlione; honorem iis humilitate obsequii, bium cst, cui Evangclium ejus incognitum non est.
    sinc vaniiate et aduiatione; hilaritatem in gratia Nonne ipse est, qui ad testimonium amoris praici-
    vuitus, et dulcedine verbi sine levitate et dissolu- pue , supra peclus ejua in coena recumbere meruH
    tione : passirn omnibus, cum in adversitate fuerint, qui etiam pr;e caeteris cunctis, ui evidenter suum
    eompassio ut miserearis : consolatio ut eos erigere ei exprimcrel traditorem , Dominum rogare ausus
    coneris ; cum vero in prosperilate, gratulatio ut per fuit. Domint, mquit, qtut est? (Jcan. xxi, 20) scd
    charitalem eis congaudeas. Exbortatio, uL ad bonum nec iliud tacendum ,
    quod , cum omne» discipulos
    eos per instructionem exeiles. IJtrisque ut tam his suos amaverit Doininus , non est pra.>sumptioncin
    qui in adversitale quam in prosperitate fuerint con- arbilratus dicere de se ipso : JMscipulus ille quem
    stituti, irar^endas consilium et auxilium, ut per ditigebat Jesus (ibid..~). De sanctis quoque Innocen*
    illud de his, qua?. neseiunt, eos erudias, cl in his ad tibus , quorum clics natalitius festo succedit beati
    qua? per se non gufliciunt , c-os adjuves. Dc ex-levo, Joanuis, quod Christo recenler nato, recenter nati,
    fratres, eollaudate hanc gratiam salvalricem , su- et ipsi fuerint dilecti , quis est qui ambigat , cura
    spirate ad confirmalionem ,
    ut sobrie el juste et ej us nativitas u.orlis ipsorum causa et occasb sil!
    c
    pie viventes i?t hoc sasculo %W sccure beatam parvulus siquidem Jesns, parvulcs sibi conjunxit,
    spem exspeeletis , atqne ad videndam perpetuo innoccns innocentes, nascens morientes.
    gloriam magni Dei et Saivatoris r.ostri Jesu Ghristi II. Sed quid, quaeso, est, quod cum gaudio ma*
    pertingatis : »ra:slante eodem, qu: , hodierna die, xirno celebrari debeat Natali;-; uies Chrisli : tamcn
    de Yirgine nasci dignatus esl, Deo et homine Ciiri- pwecipuorum amicorum et familiariumsuorum pas-
    slo Jesu quicum Patreet Spiritu sancio vivit et sionis dies ingerunl , et morlis? namque pcne, eo-
    regnal in saocnla. Amen. demque mundum introitus, et
    tempore, et ejus in
    SERMO XXIX. borum de mundo a nobis cefebrandus cst exitus :
    12« DiE SANCTI STF.PK.4M PR0TGMART\'5US. uno horum moitem et iliius celebramus nativita- ,

    De tribus [eslis qum diei Nativitatis DominiciV pro- tons Et quidcm in eiectis et diiectis suis Christusj
    xime succedunt : et virtute ehafitatis, ataue pa- palituv, ct in morientibns moritur. AKoquin nec de
    tienliw.
    persecutipne dicerei ad Saulum : Saule, Saule, quid
    synopsis sermonis. 1. Natalem Domiiii cur san-— me persequeris ? (Acl. xxvui; 7) ncc de morte ad Pe-
    ctorum Siephani Joannis Innocentium exe iplat , ,
    trum Venio Rornam iterum crucifiqi. Quid" ergo est
    nalivitas. -- 2. Christus m sanctis suis quodam-
    .

    » !10C > ri uod tamrecenter. postejusin seipso mgres-


    modo patitur et moritur non est hic verum et :

    — Aiundanum gaudium inter-


    stal)ilegatidi'ini. 5. sum in mundum ejus in dileclis famiUaribus suis
    ,

    pobt morsu; amaritudinis mortem sanctorum


    j
    , :
    df*. mundo celebramua egressum ? possunt quidera
    — In S. Stephano charilas ad
    laetiiia vitalis. '*.
    ei saneti ejus et istud dicere : Heri >:eni>ti, et liodie
    compassionem zclus ad correplionem , oratio ,

    eminuil ad emendationem. — In Judseis furor S. cotnpelteris nobismm egredi (II Reg. xv, 20). Quid in
    in corde, exprobratio in ore, conspiratio in mor- hoe :>u!;!ii> .noiiis mnuilur, nisi auod brevis est no-
    tem. —
    C. /Equo aninio suscipienda correptio.
    stra in mundo mora
    hoc : nislis nihiio;;"iii?:s uni-
    7. iracundiae motus praecavere, prudentise est
    comprimerc ,
    patientise. — 8. Virtotis patienlise sa, quam 'nie a^iinus, iaiitia ? Hesterna dic ejus
    definitio expJicata. 9 Conspiratio \n malum - in seipso celebravimus nativitatem bodierna vero
    pes* .ina : ferendae correptionis rcmedium.
    ; — ejus in Stepbano quodammodO celebrainus passio-
    ;

    40. Mala cuncta ministrat iracundiai impetus :


    qui e&emplo S. Stepbani temperandus. 11. Bo- — nem. Heri facta c?t cum angeio muIlUudo ccp.lestis
    mis <:si coiTeptionis zeius, quem format dile- militiye laudanlium Dominum. Hodw factUB est fu-
    ctiouis affecius. ror Juii*oi'um iapidantium 112 Stephanum. Mor»
    1. Si diligenti sollicitudine , et soUicita apud vos tem hodie persecntores lapidantes iiitulermii Sie-
    dilige.nlia , charissimi ,
    perpe"idere volueritis, quod phano evangeiizatum est heri gaudium magnuuft
    :

    PATROt. CXCVIII. 9
    109 ADAMI PR.tMONSTftATtNSIS 2t)8

    quod erat fuiurura omni populo In quibua omnibus, A ct uileotionenj et ccmulationem, illam ad com-
    ul jain diximus, oslenditur nobis, quod in hoc pawionem bane vero ad correpiionom. Nam
    ,

    mundo est viia brevis , ct lailitia trislis. Qum est vila quomodo obstinatos .corripuii Judaeos ? Duru
    nottra? ait sanctus Jacobus, vapor est ad modicum Hiquit , cenice , et incircusytcisit cordibui et

    parens (Jacob. iv, 15). In quibus verbis patenter auribns, vot semper Spiritui tunclo rcstilhtis, ticut

    monstratur vita nostra magis aliquid apparerc, el patres veslri, et occidcrunt eos qai prir.nv.nliabar.t

    quam aliquid esse, nec diu posse superesse etiara de advtntu jiiuii, cujut vot nunc prodiiores et komi'
    modicum illud, quod videtur app.trere. cidw fuistis, quia accejnsiis legem »n dispositione nr?-
    III. Pone mihi modo aliquem ab ipso mundi gelorumf et non cusiodWis (ibid., Iji). Sed qni ita re*
    exordiousque hodie vixisse, ct hodie debere morl, sistentes sibi eorripuit, qoaliler pro eisdcm se lapi-

    quid de longanimitate tcmporis ejus judicabis? dc-* dantibus oravil ? Domine, inquit, ne statuas iltit hm
    sinit esse qui fuit , eumque edax et coneuinpirix pcccalum : quiu tiezeiuni qvid faciunt (ibid., mx).

    dcglulit mors. Quae item tanta in rcbus humanis cst amara iu ore correplio, o dukL; in cordc compassio t
    gaudii dulcedo, quam morsus non interpoiat amarir- et una cademque utriusque causa fuit , et radix di-

    tudinis? nam voluptatum corporearum appctenlia, lectio. Namquoscorripuit ul se corrigerent, oravit

    ut ail quidam, plena est anxietatis, satietas veropce- B ne perirent; el in utroque, tam videlicet in corri-

    nitentiae , el adjunxit : quantos illae rnorbos, quam piendo, quam orando , nihil prcctcrquam eorum sa-
    intolerabiles dolores, quasi quemdam fructum ne- lutem quaesivil, ita disponenie atque providenlo
    quitia: fruentium solent inferrc corporibus? nam c!:arilate, quara intrinsecu» in menteposscdit. H*c
    tristes esse voluptatuin exitus , quicunque snarum itaque tanta ia beato Sieyhano imitemur, quatcnus
    voluerit libidinum remioisci, intelliget. Et itein de cl inviccErdiSigamus-, elkivicemcoriipiarnus, et pro
    eodem invicem oreraus , sitque diiectio lam correptionig,
    Habel hoc voluptas omnis r quam oratkmigeansa : provider.s sollicitc ct dihgen-
    Siimuiis agil frusntes. ter curans. ut et correplio discrel': . el oraho sss:-1

    Apumque par volantum, dua sit.

    Lbi graia melia fudit, V. CaUeruni sicul hoec in islo athleta Chrisi
    Fugit, et nimis tenaci bis imitanda proponitis, ita ct a tribus illis mJis,
    Premit icta eorda morsu quibus iniquos notare polestis fcisse Judaeos ,
    qui
    Boet. 1. II. met. 7. eum pcrsequchantur, omni vobis diligentia cavcte,
    vita, quam cito curris ad mortem ! o Isetitia, iracundiam videlicet, exprobrationem ct malitiam.
    r
    quam fcslinanter cadis in errorem credo per hoc ! Quid enim dicit Scriptura : Audientes , inquit, hm
    Dominum admonere vos, ut ad illam studeatis pro- dnsecabantur cordibus siih. tccefuioi' iraeundix:
    perare vitam, a qua xternitas procui peilit occasmm, et stridebant dentiput in cum (ibid., uv) ; ecce expro
    d illiim betitiam, a qua uuiversitas omnem fuga* bratio. Et post pauca : Exelamantes 213 outem
    defeettun. Ilaec illa laetiiia est, adquam sanctiper voce magna eontinnety-nl aurcs suas , ct impetim fc-

    prajsentera attingunt mcerorera. H*c illa vita est, ccrunt unanimiter m eum (ibid. lvi). In quibus ver-
    ad qnam pcr ccrpor3lern perveniunt mortem. Quam bis nihil ad maliliam }>ertinens notare pos.suiuu«
    delectabiUs mceror bic, quam desiderabilis est h:cc ipsis dcfuisse, duro a veritate auditum itverteni^s,
    mors? illum namque gaudium remunerabit , quod ea qus Dei erant, nec e.<te?ioribus poterant auribus

    proptcr immensitatea ejus in nullo polerit minui perciperc. Ejus quippo se esse membra monsira-
    hanCYero vita quae, propter seternitatem nullatenus bar:?, de quo iogilu?, quod corpus ejus quasi scuta

    po'«.erit finiri. Ad quam vitalen: Isetitiam ei Jaetanj fusilia contpactum squammh se prementibus : e! una
    rttaun beaius hodie Stephanus pervcnit, laetitia im- um conjungitur, et nc spireeulum quidem hteedit per

    mcnsa dolorem comrautans lempyraiem, ct vita eai (Job mi, H). In plenitudine quoque vesaniae.

    HtenM mortea corporajem. conspirati, toia avidit.it? niortem ejus atroeissimam

    IV. In quo quidem vera habetis inter , caetera, siliebant. Longe , quaeso , facite a vofcis haec, ne de
    quibus enituit, Tirtutum im baritatis exem- vobis veraciter <iici possint. Absi» '-ji in vcbif un-

    plum. Charilatem namque in se habuit veram, *'t quam irnplcanlur verba haec : Autiientes aulcn hac
    ideo veraro, quia ornatam. Cnde et dicitur plenus tlissecabantut cordibus tuis, e\ stridebani dentibus iu

    fuiise Spiritu sancto {Aet. Tii,55),quia cl id amavit eum !

    quod debuit, et eo q»o debuit modo. Hoc esl unam VI. Absit, inqaam, ut audita correpiione salubri,
    eamderuc/ie amavil personam , tam m Covende sci- quam cbavitas rn corde dicui fratent»), cl expriinit

    licet naturam, quam in pecsequendo culpam. Alio- ore fraterao, dissecemiiu eordibus vestris maleexa-
    quin plene Spiritiim sanctum non haberet, si vcl sperati, et ad verba salubria nimis lemere com-
    columba vel ignc carcrel, maxime cum constet in moti! Scitis quam mullje sunt in sacra Scriptura
    utroque eum apparuisse. Non est itaque in corde scnlentiae exhortantes vos ut verba correptiqnis
    plenitudo spirilus, nisi sicui excitatur per aflectum bumiiiter audiatis, quia, sicut ad vulnus medicina,
    fld dilectionem, ita etaccendatur pcr zelura ad aemu- sicad culpam correptio est. Etcnini sicut illa vul-
    iationom. Utrumque beatus Stephanus in sehabuit neri sanilatcm, sic et isla peccalo confer^ remissio-
    m SERMOKES IN DIE S. STEPHANI. «70
    neiu. Ait Salomon : Qui diUgii disciplinam, diligit A vicia dans et convicia reciplens*. commlnationes
    sapientiam ; qui aulem odit irxrepationes, insiviens intenians eljacula maledictionis interquens, cum
    est (Prov. xii, i) ; et item : Stultus irridct disciplinam absente vacutis liligator decerians? nequaquam
    vatris svi ; qiii autem cusiodit ivcrcpalioncs, astu- dixerim hunc palientem esse. sed solum videri,
    Uor fiet (Prov. xv, 5); et ilcrum . Viro, qui corri- quia nec patientiam habet.
    pientem dura cervice coniemnit. repeiiiinusei super- VIII. Estenitn patieniia adversitalis tolerandce vo-
    veniet intatlus, el mmsamtus non sequetur (Prov. lunlaria et diuturnn propter Deum perpcssio. Tole-
    Xxix, l). Ecce quunla utilitas in eo-rreplione, et randa? adversitutis, tiixi, ui illam omnem a virlule
    quantumei inemiuet periculum, q»ii eam humiiiter paticntise adversitatem exeludam, quaj olerari non
    rccipere recusat. Esiote itaque intrinsecus, cum vos Nam est
    debet. adversitas qua?, si ioleraiur, contra
    fovle pcriculum langil, integri : et ne permittatis Deum est. Cum igitur aliqua | j,4 te tangit adver-
    vos giadio iracundiee in cordibus vestris secari. sitas, quae contra Deum, ac proinde conlra salutem
    Qtiod Sliorte pleuain iniegritatem in cordibtis ve- aninue tux csi, non est utiqtie toleranda. Volunta-
    stris servare uon potesiis , coutendile tolis viribus ria, dixi, quia ttincveram habespatientiam, quan-
    ut ad ptolatiouem [o/. prolocutionenv vel compiica- do cuni api-etitii benevofe mentis aliquid pateris.
    tionem] saltem oris non pertingat ullatentts turnor *> et na$c poslmodum apud te retractans, ca te pas-
    mentis, at cain Psalmista unu.sqmBque Vestrum suui esse Isetaris non solum nulla erga eum, qui
    ;

    dicere pcssit : Turbatus sum et non sum locutus <?a libi inlulil, ira commotus, sed majore erga illtsm

    (Psal. lxxvj, 5). El si tanta; perfectionis tton es, dilectione succensus". Recordare quod de Apostolis

    quatenus continerc le possis, ne corde tuo clis- diclum est. quia Ibant gaudentes a conspeclu conci-
    sentias ; f anitae saltem pra;sumpiionis atque vesa- lii, quonuun digni niibili snni pro tiomfne Jesu con-
    nise non sis , ut stridc3s dentibus in cum qui corri- tumeliam pati (Act. x, 41). Ei quidem non solum
    puit tc, quod nimirum tunc facis, cum in etun, qui contumeliam passi, scd etiain graviter essi erant.

    te corripuit, ad ulciscendum te, verba fttroris evo- Diutuma autem addidi, ut quotiescunque , quan-
    mis namque hominum, ut
    et expvobrationis. Filii iumcunque adversi irruerit, paiieniia nullateniia
    ait sanctus David, dentes eorum arma et sagiila: deficiatin mente, quandiu vita fuerit in covpore.
    (Vsul. lvi, 5) dentibus itaqae siridere, verbis mor-
    ; De omni virtute illa Domini inteliigitur sententia :

    dentibus furere est. Qui persevefat vsque ad finem, hic salvus erit (Matih.
    VII. Magn% profecto fortitudinis est, iram iic xxw, 13). Propler Deum, in (ine dixi, pro eo quod
    corde vel ne omnino surgat per providentiam pras- ^
    id solum a Deo rcmuneratur, quod propter ipsum

    caver^, vel postquarn forte, lit saepesoiet, surrexerit, pure exercetur; ut cui amor Dei causa estin ia-
    sallem per patientiam comprimere. Asserente Salo- bore,ei sitetvisioin retributione merces. Igitur
    mone, quia melior est patiens viro forti, et qui di •
    qui hic paiitur quod debet, et eo modo quo debet,
    minatur animo suo , expugnatore urhium (Prov. id est voluntariej et perseveranler et qua de causa,
    xiv, 32). Scimus utique quanlum' amari et appro- hoc ct propter Deum hunc , vere patientem dixe-
    bari soiet a iiliis Adam corpovis forliiudo, sed louge rim. Hic patiens est melior viro forti
    ; hic domina-
    ea excei.lentior mentis fortitudo et subiimior esu turanimo suo, et meiior est expugnatore urbium.
    Et haec qtwe alia est, quam palientia? esto patiens quantum homo is exaltaretur, qui vel unam ur«-
    et fortis cs, el quidem quo patieniior eO forlior. bem posset subjtigarel sed ei nullatenns compa-
    Nulla peuitus valct fortitudo corporis non modo rari potest ,quianimo suo dominatur, etiam auando
    sequari, sed nec comparari fortiludini cordis, cum non ffiOdo urnem, sed ei urbes subjugaret.
    juxta Saloinonis sententiam. sit melior patiens viro IX. Audientes itaque verba correplionis ab alique,

    forti. Sed dicis fortassrs tu, quas est hsec virtus nolitc dissecari ccrdibus veslris, nec slrideatis
    lam preliosa, de qua loqueris? ve! qitomodo acqtiiri deniibus in eum, qui vos corrigit, peir iram iute-
    valel, ctw oumis fcrtiludo corporalis succumbit? j)
    rius furentes, ei verbis in eumexterius mordenti-
    Num omnis qui patittir paiientiam haberc dicendus bus garrientes. Sed ct hoc cavete
    continentes , ne
    est% itonutit-jue Nam est qiii patitur, sed invitus; auresvestras unanimiter impetum faciatis in eunv.
    et iiieo patiens dici nullatenus valet,quem Salo- Hoc est pessimum et damnosissir.tum crimen con-
    mon nteliorem asseriiviro forti. Nam quomodopa- spirationis, quod a se semper elongare debent
    ttens est, qui pondere propriai pu.silianimitatis ver- universi .habitu religionis induti, qui ve! modicum
    gens ad ima, in rancore cordis el murmure oris ja- quid sentiunt de coelo. coram Exsecrabilis plane
    *.et pros!ratus?nam eisi forteos ciauditnr, clamo- Deo unanimitas ista el hominihus, qua furibun-
    sum lamen intrinsecus cum omni amaritudine si- dus in proximum fit impetus. Procul distat ab illa
    ientiuro; et silens cum inquieiudine et perturba- quam vobis habendam suggerit beatus Asigustinua
    lione magna obstrepere non cessat multiioquium. ubi dicit : Hcee sunt quw observetis , prcecipimut
    Hicne tibi fortis vrdetur , qui repraesentans sibi in monasteriis constilutis, ut unanimes kabitetis m
    einn, in foro cordis, erga quem commotus est, domo, el sit vobis animauna et cor unum in /)co(268).
    verbisenm silentibtis amarissime aggredilur, con- Itaque charitatis correptionem auJientcs, non secus
    ffify S. \ugust. In Reg. init.'
    «71 ADAMI PH/EMONSTRATENSIS m
    quam ut oausrim sa.ulis vestne, amplectamini eam , A pcrsona , unius sincoritas dilectionis formavit. Ta-
    icientes meliora essevulnera dillgcntis, qitamfrau- !is erat sanctus Joseph, qni fralres BUOS et iulrin-
    dulcnt.i nscula btandientifl (Prev.xnxn, t>). Quiasi secus perfecte dilcxit, et in eos exlerius aspere
    foite iraeundiae motu pnwcntus in iila ebrieiate sieviens in aperto quidem corripuit , ut per auste-
    furoris, in patientia possidere animam tuam non rilatem culpam deleret ; ted in occulto flcvit,ut
    potcs , includant saitem labia tua, el mnrus illc per pietalem dilectioni satisfaceret. Yerba increpa-
    usseus linguam, noc obnubilet perturbans faciem loria in ore formavit /«'Iiis ,
    quem lacrymis ab
    tuam , ut, dum mens foras non emitlit quod intus oculis intimus dilectionis affecius excussit (Gen.
    tolerat, alterius nec per vultum lurbatum offendas xun, T>0). F.t quidern aliquandta, licet vi*, bunc in
    aspectum, nec pcr verbum iratum percntias audi- sc abseondit affectum , sed muxima vchciuenlix
    Liim. Laudabile qutdcm et omnino probabile est, cjus, ut erumperet, poslroodum comr>eIlcbai. Quid
    »1 irjm ( : ilte l^mpore adversitatis te habeas, qua- enim dieit Scriplura ? Ncm enim nltra se voterat

    tenus quod intue toleras, nec vullu nec vcvbo pas- continere Joseph mullis coram aslantibns (f.m. xlv,
    sim foris ostendas, sed humilitatcm, pro posse, in 1). El post pauca : Elcvata quoqne voce cutn fletu

    lingua el fai re pra fercns, scias nebitlosam hanc in dixit fratribus suis : tgo sum Joseph (ibid.,Z). Mor-
    quam venisti horatn tentatiouis, di^ponente De.o, ™ luo vero sancto senc Jacob tiuientes fraires ejus,
    T

    in horam noviler transiluram pacis el tranquiilita- ne eum ad se ulcisccndmn mors paterna laxaret^
    tis, quia qtii irruere super te permiuit vesperum cujus, ut putabanl, manus vita patris ab ultione
    ad fletum, arridsre quoque ipse fadet tibi conti- continuerat , haec ei nandaverunt, dicentes Pater :

    uiio matotinum ad laelitiam (Psal. xxix, 0). noster prccccpil nobh antequam nwrerctur, ut hwc tibi
    X. Quam mulia, ut frequentissima e&perientia vcrbis illivs diceremut : Gbsecro ut oblhiscaris sce*
    edocti sumua, iraii-; nohis suggeril ira ut dkamus lerum fratrutn tuorum , ct malitiw quam el peccali,

    etagamus, qnae po*t tempus raroris nullatenus di- exercuerunl in te : nnsque oramus, ut seno Dei pa~
    cenda ve! agenda fuisse, sedati jam atqoe tranqi tri ivo dimittas iniquitatem hant (Gen. t, 17). Quj-
    effccli perpendimus?Et idcirco sapiens
    evidenter bus auditis flevit Joseph. virum sanctum ef juslum'

    admodum est, <jui furibundum erampere piie sui utiobique eompositum! amantem pie corripientem
    vehementia gestientem inlrinsecus roodum com- sevcre, mellia gestantem viscera ad lacrymas, dura
    primens, cum beato Job (cap. m, 28) dissimulat, profcrentem verba ad oorrepliop.c-s ! Quid de sancto
    silet, quiescil, ut et vultus hilaritatem inconlami- Moyse diceinus, qui mansuetus et discretus, Do-
    natam custodiat, dissimulans; et ab aspero se ser- ,. n iino , ne pupulum ferirel restitit , ob magnum
    vel verbo silens , el al) actu se compescat illicito qucm erga eumdem popuium babuit aiTectum et :

    quiescens ; tn vullu hilaris, in verbis lenis, in factis idoiolatras, ne culpa unpunita esset, ob ingenlcm,
    irreprehensibilis. Ne vero contineatis aures vestras quem in lege Dei sui habuit , zelum, morle pev-
    impetum facientes unammiter in eum, noa indige- cussit. Ibi tam pius et tanto erga subjectos suos
    tis ut prohi!>eam»s vobis. Quamvis enim necdwn ardeas amore, ut diccrel Deo : Aut dimitte eis hanc
    omncs ad illud conscendistis euhnen perfectionis noxam, uut, si non fccis, dele me de tibro quem scri-

    ut ab occulto irae motu qui ex abrupto quam saepe psisti (Exod. xxxn, 54). Hic vero tam rrgidus, ei
    imiif, et multolies, priusquam praeveiiiri rel provi- t?.iii magno /.elo succensus, ut his, qui adjuncti
    deri possit, violenter et irnportune se ingerif, sem •
    -, il ei de filiis Levi, praeciperet, dicens : Ite ct

    perimmunes silis : absit tame.n ul putem aliquos redite d,- medHum emtronm,
    porta ad portam per et

    esse inter vos lantse malitiae veneno infectos, ut iliis occidat unusqnisque (ratrem suum et atnkum , el

    altquando insidias meliantur, a quibus sattibres se proximum (ibid., 27).Patet ex his quod vera chari-
    ?cccpisse correptiones reeordanti:r ! Haeeitaque tam tas, quam et ordinari in se petit in Canticis Sponsa,
    iniquos deprehendimus Judaeos in ptissione beati sic roenti infandit lenSKttem ad affocium (Cant. n,
    Stephani exercuisse : furorem ir. corde, exprobra- D .1), ut infundat pariter austrritatem ad zelum, qua-
    tionem in ore et eonspirationein X15 '" ipams tenus quicunque < uma postolis percepit Paraclitum,

    mortem ;
    qui, leste Scriptura : Diesecabantur cor~ sic ignem habeat ad afieclum dilectionis, ut habeal

    dibuz suis, e> stridcbant deutlbus in enm, ct bnpe- et Unguam ad verbum eruditionis, prasstante eodem
    lum faciebant vnanimiter ineum (.\ct. vi:, 54). Spiritu sanclo, qui est cum Patre et Filio benedi-
    Qucm ejicientes extra civitatom lapidabant. Il!e ctus in sseeula. Amen.
    vero beatus martyr, contra tria illorum mala, tanta 5ERMO XXX
    exercuit bona ; contra (urorem in corde, sinceram STEPHAHl VROTOMARTYRIS.
    I\ •> !E S.

    cbaritatem . confira exprobrationem in ©re, salu- lh diversitatibui exelorum <t iuminaribus eorum.
    brem eorreptionem ; contra eonspirationem in ejua
    Synopsis seemotw. 1. Exompla Scripturarum, ex —
    mortem, devotam orationem, qui pro se lapidanti- quibus discant ministri verbi non deflcere quan-
    doque despecti. —2. A Spiritu sancto est inten-
    bus orabat sic Dominc, ne ttatuas illis hoc pecca-
    :

    dere ccelum,
    in ut notatur in S. Stepbano.
    tum, quia neteiunt quid faciunl (ibid., 59).
    5.Co»li mvstici,Ecclesia,lidelis aniroa, Scriptura,
    XI. Quam severa correptio, quam munda ora- mystcrium, vite sanctitas, coetus beatorum, feli-
    tiol quia nimintm utramquc, in una cademque cilas patris. —
    4. ln pvimo coelo, id cst Eccle-
    573 SERMONES. — IN DIE S. STEPHANI. 274
    sia, sol sacerdotium, luna regnum, slellae viri A non potuit (/ Tim. v, 6). Accipile et aiium athle-
    sancli. Quanta hic obscuratio. 5. 1n secnndo — ,
    lam. Allocutus est sanctus Jercmias quondam po-
    teinperuiitis! in prosperis. soi est pati^niia in ad- :

    versis luna, bon« cogitationes steltse. 6. In — pulum, dicens ad eos, quae pcr eum Dominus man-
    teriio, s&nsus mysticus sol litteralis, luna : davit; sed inlonuit vox liaec terribilis, ut scitis, in
    exenipla virtutum steil«. 7. in quarto, inieile- — ;

    fine sermonis ejus Morie morialur homo iste.


    :

    Cus esl so! |una fides, modi eonlemplationis


    steil*. —
    S. in quinto sol esl arnor, luna timor,
    Quare prophetavit in nomine Domini? (Jer. xxvi, 8).
    aetiones exieroa' suh: slella. -- 9. Coelum aliud Michaeas fllius Jemla (111 Reg. x\u, 27), cum in
    aninquepartitum : primum esl Dcus , cujus lcn- noniiue Domini quod verum crat idololatrse et ho-
    gitudo aeternitas, Saliludo charitas, altitudo ma~
    jest.3s. sapientia profundum. iO. Secundurn — '.nicidae regi loqueretur, mandatum accepit ut
    tst Christus, cujus divina et liumana natura sun$ mancipalus custouia; pane sustentaretur tribulatio-
    duo luminaria steite verba vitse et saliitis
    ; nis et aqua anguslise. Sed quid de eis dico, cuni
    ppera. —
    II. Tertium inteHectus angelicus, in ,
    non sit servus major domino suo, neque apostolus
    quo notitia Verbi,creaturarum, et sui, sunt sol
    luna, ct steiiae. —
    12. Quartum, bic mundus
    naajor eo qui roisit eum? (Joan. xm, 16.) Nonne ,

    cujus sol Christus, luna Scriptura, steiLe Apo- ut multa alia sub silentio prjeterean», cum ipsc
    sloli.-- 13. Quintum voiucrium, sive :>ov cu- seterniiatis Dominus coram incredulis haec verba :

    —
    ius sol, luna, steibe paleut. 14. Cocli duodecim r
    B Pp„°fe
    suis decori luminaribus. - 15. Ai.geli 3 visione
    f „
    r«* * Antequam Abraham heret, ego sum,> tu

    Dei nunquam vaeant; qme visio sol est, nosiri lerunt lapides utjacerent in eum? (Joan. vni, 58.)
    oompas«io luna 116- — 16. Beali Deo in po Igitur cum evangclizas verbum, ut adamantem et
    Jentes sine debil&ate, sapientes sine errore, diii-
    tuam
    genles sine otTensione. — 17. Dcum esse
    siiicem exbibe faeiem ,
    quaienus nec elatione
    in se-
    ipso incomprehensibilem, in reprobis lerribilem, dilateris susceptus, nec doiore contraharis con-
    in eleciis am.abilem, est in eo considera$e soleni. temptus, nec preliosum te a;stimes cum audiris,
    lunam, stellas. —
    18. Anacephaia^o>i s ci;m asser.
    nec cum despiceris vilem.
    tione prsecedentium. —
    19. Simile a vialoribus
    II. Et de his hactenus. Videamus jam quid sibi
    longum iter uno oic metiri uon vaientibus.
    I. Cum auicm Stephanus esset plenus Spiritu san-
    vuit hoc, quod de beato Stephauo audivimus : Cum
    intendit in ccclum, vidit aioriam Dei. Fateor, inlen-
    cto , intendcns in .o:lum vidit gloriam Dci (Act vn,
    tum me faciunt verba haec puto autem quod et
    55). In passione, fratres, beaii Stephani protomar-
    :

    tyris patienti32 nobi& exemplum accipere possumus, vos. Gloriam Dei vidit, sed eam non videret nisi in
    coeium inlenderet, sed ncr in ooeium intenderet ut
    fii a noslris forie auditoribus in aliquo contemni-
    nam- videre Dei gloriam posset, nisi Spiritu sancto ple-
    mur, cum eis verbujn vilae prsedicamus. Suis
    que ipse auditoribus exhortationem salubrem im- ~ nus esset. Sic enim se habet ipse ordo verborum.
    pendit, verbis eos inercpatoriis ex chariiate conve-
    Cum esset, ai(. sanctus Lucas in Actibus aposlolo-
    irit; sed ut de eis tegitur ; Aadientes htec dis&eca- ruin , Stephanus plenus Spiritu, sunclo , intendens

    bantnr cordibus suis, el stridebant dentibns in eum. in coelum , vidii gioriam Dei. Quasi inde ci ac-

    Ecce vitae audienles pracfonem, occulta ira con- ciderit, quod gioriam Dei vidit, quia in ceeium
    cussi sunt, quod pc-r hoc i^otatur, quod disseca- intendit, qui Spiritu sancto plenus fuil. Ha est.

    bantur cordibus suis. Aperto furore diiacerali sunt, Vidcamus quid sit coelum hoc, ut ct consequenter
    quod per hoc innuitur quod strid';i>ant dentibus ia cognoscamus, qaem [qaare] opprteat Spiritu sancto
    eum. Non soluns autem, sed audientes eum re- esse plenum qui intendere desiderat in iilud. Mul-
    (is in Iocis dc o.flelo invenio tractare Scripturam et
    ferre juoJ vidil codos apertos el Filiuoa honainis ,

    stantem a dexiris virtutis Dei : Exdamanles voce puto iilud non unam, sed diversam habere signifi-

    tnagna continaeruni aures snas, et impf.tum feceruut cationem,

    vnanimiler in eum, st ejicientes extra cimlatem lapi- III. Mihi videlur quod sancta Eleciorum Eccle-

    dabant. malUia multimoda! vesania non mi- sia toto orbe terrarum diffusa, quasi quoddam coe-

    pus perversa quam diversa! in exclamantibus im ium est, de quo Jegitur dixisse in Cenesi Deus :

    "
    palienii* nolate vesaniam : in continentibus aures [>
    h ianl inminaria in firmamento cozli (Gen. I, 14), Hoc
    suas, obstinalionis duritiam , m facieniibus impe- esl , sint viri spirituales in summa eminenlia et

    tum unanimiler in eum, furentem couspiiaiio.necr. eminenli firmitate Ecclesias. Esl el anima sancta,

    sive, si id melius accipitur, conspiraniem furorem; de qna puto dixisse in Apocalypsi Joannem, quod

    jn ejicientibus extra civitatem. dedigaalionem ; in factum est videlicet sitentium in ceelo, quasi media

    iapidantibus, critdelissimos :»c cruentissimos eos in- bora (Apoc. viu, 1), pro eo quod exiguo admodum
    leltigite carniflces. Non ergo nimis dure, quantum moniento, interna durat quies in anima. Scd et

    ad le, accipias, quando verbum evangelizas, si te Sriplura sacra visa fuit Psalmisue quasi quoddam
    ioj-te despici consideras, seiens te non rneliorem esse cosduro , qnod ait Dominum extendere quasi

    esse Stephano. Non ineiioi iilo, de quo cum verifa- peilem (Psai. cm, 3), quia nieiirum sacram morta-

    tis verba ieferrei, a perftdis auditoribus clamalum libus aperit Scripiuram. Occultum quoque mystc-
    est : Tolle de terra Imjusmodi, non esi enhn ias eum rium D<:i si quis dixerit esse cmlum, non videtur

    vii/ere (Arl. xxh, %%). Pauhis hic erat, apud ooem deviare a vero, pro eo quod Joanues in Apocalypsi
    verbum Dei nunqoam erat aHigatum ;
    qui occiiii vidisse se asserat 117 ostium aperium in ccelv

    pre Domiivt potuif, tacere aulem de Domino nostro (Apoc. iv, 1), id est deprehendisse se, intelleclum
    97? ADAMl PR/EMONSTUATEiSSIS 270
    cilit fuisse de occulto nuysJerio revelatum. Samtl- \ id tuiu: diabolus per oum, perampiius et pcrfecti >s

    lis quoque viUe cceluiu quodammo:*.: -.':;!, de. quo faeiet, id tamen nec modo at>ore desistit : qtfia ml-
    Ikalnm Job allooueiis Domimis : t.'t/«, iuquit, de nisteriam jam openMtr iaiquitatU. Art hoe etiam
    calo quis qcn.tit '
    ,•/</>. wxviw ,
    v
    20) oro eo qtiod xstimo pertincre, quod in eodem dlcit libro, quia
    ipsc muUos /lonuunquam posl sublimmu s.tnelita- Scl factns eal sicut saccus cilicinus : et htna tota facia
    tem in iniquitate, occtilto sed juslo jjiilieio intiti- est ticut sangui,-, : et siclln' Ae cmto ceciderunt super
    rari pe-rmillit. Ccchun verc iilorum «vpernoruiri terram (Apoc. vi, 12); pro eo quod sacurdotium os-

    spirittmm sanckis David cictum esse mlellexit, qui periias iniquitatis denigrtU : imperium furor crude-
    ait : /n aternum verbuni tuum, Dnmine, pernumet lizatis cruentat, al'i vero sancti rolicta altitudine
    111 tcsla [Psal, cwm , 59). Quia cadeutibus spiriti- contemplalionis ccclcstis, dernlvuntor in lerrenis. f

    bus apostalis, filne ullo defoctu supcrnorum spiri- Ailamen duo hac magna luminarta, in ecelo, dno
    tuum, ccetus eorum qui renjanserunt divini vcrbi sunt hi prajcellenles ordlnes in Eeclesii. luminare
    obedientiani cnstodit. Quod nutem cockstts iHa, od majus. quod praeesldiei QontemplativorHm, et lumi-
    quain suspiramus beatifudo, ccelum tppelielur, nare minus, quod prjecst nocti activerum.
    ncmo qui dubitat, Dc quo mentionem vidctur fa- V Nonne et anima videtur csse coekim, qtiam
    cere Isaias, qui diabolum aHoquens dicit : Quomodo B ccelesie afficit desiderium snbfimem, in qua tempe-
    cccidisli de coilo (ha. riv, 12), id e&t, de ccclesti rantia in prospcris vciul sol est in tlio, patienlia in
    beatitudine? intendite huic sepliformi, quod voliis adversis lanquam Inna in BOCte, in qua quotrappa-
    prnposuimufi, eeelo; si forte in eo videre polerilis rent cogilatioiies bona?, lot nimirum fulgenl stellae

    j;ioriam Dei. Primum sancta Ecclesia est, seeun- pneclarae? Et bene temperanti luminare majus, pa-
    dum inkna fidelis, tertium Scriplur:>. sacra, quar- liontia luminare minus, quia didtciliusestcumpiicala
    ium mysteritim occultum, quintum sulilimitas &\n- fortuita non dissoivi, quam snb otTensa non fiangi.
    «titalis, Bexttnp sup^rnonim spirituum ccctus, se- VI. In ccelo quoque Scripiura nount sensum 1
    spi

    ptimum beatitudo illa coeiestis. rituaiem per exposilionem revelatum quasi solem
    IV. Nor :c libi videtur sancia Ecclesia csse ccc- esse vides in die , bislorialem vero adhuc indiscus-
    lum, in qua ve f
    ttt sol fulget sacerdolium, ut I * * s s n sum vclut biiiam in nocie, ac per hoc iiium Iurni-
    bicet regnum, et qttot sanctos cor.linet viros, quast nare majus, bune vero minus? in qua vide inno-
    tot pracciaras habel s<el!as? Ir. istis coeii hujus litr ccntiam Abel, sanctitatem Henoch ,
    pcifectionwn
    mitmribus claritatem videmus modo non madicuni Noc, verecundiam Sem et Japhet , obedientiam
    oI>scuratam, illa narnrme tumpora pericuJojs^ non Abraha;, mundiliam Ha3C, sin:plicitatem Jacob, jit-

    l^'.i instant, quam o.xstant, in quibus Apeslohis stitiam Mclchisedech, pudiciliam Joseph, mansue
    pnedixjt futuros homines se insos amantes, quod et tudinem Moysi, zelum quem babuit Pliinees, rccti-
    nos videmus hnpletum in his luminaribus (// T>"m, Judinem Jostte, foriiludinem Caleb, pietetem Sa-
    rn, 6), de quibua prophetavit implendura esso pro- muelis, bumilitatomDavid, eaotevaque huncmo- in

    pbeta ille potens in opere et sermoiv», quando ail dum innumera sanctorum cxcmpla ci pra;clara in-
    Erunt signa in toie el tuna ct stellig [Lvc. xxis .25). signia, nec puto 118 J am ^IMod Iucidis carere stel-

    Quod signuin? nisi quod evidenlius praedisit Joel lis hoc ccelum asseres.
    Sot. inquiens, convertelur in ler<ebras, ei luna in san- VH. Quarium cceltim occulltim niysteriom , in
    guinem? (Joel. 11, 31.) Nonne solem aspicis in tene- quo pro aolc fulgeat libi UUeliectui, pro luna fides.
    bras conversum, cum obscurato, ut defict Jeremias lu quo etiam quot modi internprum libi ccntcmpla-
    (Jerem. iv, 25), auro, mulato colore oplimo, disper- tionum apparent, nonne tol in eo lucida", slcltee ni-

    t>is lapidibus in caniie nou quidem aiiquayum, sed tent? Inteilectus luminarc majtts est, et fulget in
    omnium platearum, est sicut populus, sic&acerdos? die; fido-. vero minus, et «n nocte. .Quia cum cer-
    (Ose. iv, 9.) Sed el lunam nonne huraidis ctim tam nobis in occulti mysterii ccclo tam ista, quam
    oculis conversam vides in sanguincm, cum roges p ille ostemlat veritatem ; ille lamen manifestam et
    vides deserere justiti* aequitatem, excrcere autem nudaro, haec vero clausam demonstnt el invoin-
    crudelilalem? signum vero quod tibi io stellis bor* lam. Ut sicut in sole hoc visibili ot luna vidcmus,
    ribile apparet, quod inApocalypsi videlicet
    hoc est, in illo sil lux clarissima; in hac vero, respectu i
    -

    vidit Joannes (Apoc. xn, 4), caudam uliqne [al. vi- lius, etsi !ux est, sit tamen obscura. Fides siqui-
    dclicct.] draconis traherc mediam partem sleliarum dem nihil babet dubium, sed ncc aliquid nudun>«
    cccli et lnitlere eas in terram. Qood, etsi lunc spiri- ut sil h«ec Iucens utique, pro eo quod veritatis ha-
    «uallter fiet quando reveiabilur homo ille in. suo bei cerlitudinen* ; ->ed lucens in nocte, pro eo quod
    lempore, qul proprie appellatur homo peccati, filius delincns eamdem veritatom in involutione, nudam
    perditionis (II Thess. v., 3) ; qui in ni3ssa reprobo- non profert mar.ifestalionem. At vero inlelleolus
    rum est, quse corpus est diaboli,* quem cxprimit pro co quod verifflf ci ambigua non est, sol nimi-
    draco; pro eo cjuod in fme apparebit, quasi cauda rum orA lucens, quia voro clausa non est, in dio ost
    orit; eos qui in Ecclesia lucere videbuntur, vei mi- fulgcos. Modi qtio^ue iniernarum contemplatio-
    nis vel blanditlis attractos de sublimibus ad ima, de num, quos in occulto hoc suscipis myskrio, stclla?

    (.uelestlbut prrlrahct ad terrona. Quantvis, inquam, s«jnt tibi lucentes in itto tivlo.
    277 SERMONES. — !N DIE S. STEPHAN!. 578
    Vlil. Sanetitas viiae quintum ccelum quod duo A utrom plena possit ad ea congruenlla referri, nec-
    est,

    magiia luminaria decorant; luminare majus, quod dum comprehendo. Unde vobis proferre in rnedium
    est amor iiluminans te ad intellectum el iriflam- non praesumo instruet vos Dominus super bis per :

    mans ad affectum, ut in die boncste ambulansjusti- semetjpsum, dum non vull per me. Nam sivellet,
    tiae cJariiaiem exerceas; et lummare minus quod per me ea vobis ostendi, primitus ea mihi revela
    esl timor, lucens tibi, ut in nocte irruenlis "tenta- ret, ut per me ad vos ea transmittcret.
    lionis, nequiliae caliginem deviles. Habet el stellas, X. Christum quoquc mediatorem Dei et homi-
    nctioms pcr membra corporis exereens praeclaras. nuru, Dcum et hominem quidem [al. et quoddam]
    Sed quo progvedior? num ut unicuique istorum se- et quidem valde sublime dicimus coelum ad quod :

    ptesi, quos vobis proposui coelorum propria assi- videlur tunc sanctus David oculos elevassc, quaado
    gnem luminaria praeseng exigit materia? nonne hoc ait Caelum cceti' Domino (Psal. cxiif, 16)
    : intelli- ;

    expedit magis ut osiendam quomodo intendcns in gens, ut credo, Deum Filium Dei quasi ccelum cceli
    coeltsm videre possis «loriam Dei? in omnibus sine ulia exceplione Patri adesse. Quae
    IX. Et profecto praeter hoc sepiifcrme pcelun: esl esse puiatis duo magna in hoc 110 coelo lumina-
    adbuc quoddam qninquepartilum ccelurri, sn quod si ria? fortc duae sunt in Cbristo naturae. Considerale
    intendis, videre poteris, ut aestimo, gioriam Dei. Et ^ si non (uminare majus Hle sol sit indeficiens divini-
    prinram quidem summnm eoeturn omaibus
    iiiud tatis suae, m seternitatis prsefulgens die : luminare
    ahis coelis subiimius : ipsum est Deus nostor altis- minus quasi quaedam luna, mutabilitas sit nostrae
    simus el invesligabilis : Qui solns habel immortati- in eo assumptae naturae, videiicet bumanitatis suae.
    talem, eiiutem inliabitat inaccessibilem,qucm nulltis Quae pro eo quod munda quidem, sed temporaliter
    nomhtum vidit unquam, sed nec videre polest (I suae uniia est personae ; iucet profeclo, sed in hujus
    Tim. vi, 16). De hoc ccelo sanctus David Posue- : ternporis nocte. Lunam aiunt suscipere lumen a
    runt, inquit, in ccelum os suum (Psal. LXXllI, 9) ; id sole : et quid habet quod non accipit etiam in Uni-
    est Deum verbis blasphemia; irritaverunt : Nemo genito humana natura ? Nonne legistis in Evangelio
    ascendit ad hoc caelutu, nisi qui descendil de cor.lo Fi~ quod cum approqoinquarct Dominus Jericho, lu-
    iius kominis, aui est m ccslo (Joan, m, 13); pro co mcn csecus recepit? quem, ul scitis, clamantera qui-
    quod nemo novit Patrena nisi Filius (Matth. xvi, dem transiens audivit, sed stans illuminavit (Luc.
    27), qui processit a Patre, qui et in Patre, et Pater xviii, 35). Quid? nonne Jericho luna dicitur? nonne
    in ipso est (Joan. xvi; 28). Hic est qui exivil a Pa- per transitum noslrae mutabililas in eo nalurae, per
    tre, ct venit in rmindum, et vadit ad Patrem, quia staturn vero suae aeternitas exprimitur? Videtis ergo
    occursus ejus usque ad
    tumntum ejus (Psai. xvin, 7). quod in transilu Iunae suae, et in statu solis sui, no-
    Magnum utique et vere magrsum hoc ceelura, cujus stne ccelum hoc caecitaiis tenebras lersit. Sed in illo

    magnitado [«/. magna ftrt}, iongitudo, lalitudo sii- per pietatem quidem eidem est c&ciiati meae com-
    blimifas et prcfundum. Magnitudo quadrifaria, sed passus : in isto vero per pietalem auxiliatus. Sed
    una : quadrifaria In oris prolatione, una vcro in hujus cceli stellae quae sunt? puto quod vcrba sint,
    fidei confessione. Longum nobis hoc ccelum osten- quye habuit, vitse aeternae, et quae in terra operatus
    dit oeternitas, latum chaiitas. alttim majeslas, et est opera salutis nosirae. Inclina itaque aurem tuam,
    sapientia profundum facii, longitudo non prolexsa ei audi utitia, quae protulil ore : aperi ocuios tuos et
    < t cst sicut ir.itio, sic carens termino. Latitudo vide mira, quae osiendit in opere, el dic haec omnia
    non prceLensa : nihil eorum qua; fecit odio babens steilas, et quidem valde lucidas esse, quae coepit le-
    (Sap. xi, 25); sed est ei cura de omnibus. Altitudo sus faeere et docere (Aci. i, nec mendacii ar-
    \) :

    noh sursum elevala, et est supra omnia, cui adest gueris,


    mar.us omnia potens ; profundum nen subtus de- XI. Esl tertium quidem [ai. quoddam] cceluu;,
    pressum, et est infra omnia. Cni non deesl ocislus altum qtiidem, inferitis iamen isto, capacitas vide-
    omnia videns. Eece quam magnum ccelnm hoe; sed
    D licet angelici intelleclus. Hoc est, quo omnipoten-
    quam magnum quis apprehendel? Magnus, inquit, tem, ul verbis ejus utar, quae quidam amicorum Job
    Dominus nosler, et magna virlus ejus, et sapientice asseruit exceUentiorem et excelsiorem cum eum , , ,

    ejus non est numerus (P&ai. cxi.vi, 5); sic et magni- ad perfeclum non posse reperire affirmavit : Excei-
    tudinis ejus non est finis (Psal. cxltv, 5). altitudo sior, inquil, coslo est , et quid fac.ies (Job xi , 8)?
    in excelsis! o longitodo in piomissis! o ialitudo in volens, credo, perhaec Sophar, qui haec verba oslen-
    beneliciis! o profundum in judiciisl Suspice in cce- disse invenitur, ipsum convincere, quod suo Deum
    Ium hoc, et inferet considcranli libi altiludo slupo- omnipotentem intellectu , cum humanus sit perfe-
    ,

    rem, ut obstupescas, iongitudo spcm ut sustineas, cle reperire [al. reperiri] , hoc est, plene compre-
    latitndo amorem ut diligas; profundum timorem ui bendere non posse ,
    qui in luce habitans inaccessi-
    expavescas. Vide quia hoc ccelum omnihiis sdiis, de bili non modo aliquem , sed oinnem sensum , ipsmn
    quibiis huc usque locuti sumus, sive loquimur su- : etiam angelorum intelleclum longe transcendit. In
    blimius et dignius est. Quae sint ejus luminaria no- ccelo isto , videlicet in inlellectu angelico, triplex
    lile quaerere a me! Fateor, revolvo quaedam apud emicat luinen , quo illuslrali Christum agnoscunt
    me, quac ad ca fortasse possuni pertinere, sed angcli qui eos fecit; el hunc intellige solera : crea-
    ,
    279 ADAUl PtLLMCi S1'HATL>S1S 180
    turam nmtjLih-.ni, quaiu cis coudidit , et haec est \ lestis dccimum capacitas angelici
    , , inlellectus

    luna : ct sc ipsos, qui singuli iit personas [al. in undccimum primogenitus mortuorum illc princeps
    hierarcliias] di«poai|i m onlimhus distincti, stclhc regum lerrae, mediator Dei el hoininum , Deus et

    sunl in perpe|uas fulgenies aeternilates. Iniellectum hoino Dominui nosicr Jcsus Christus (/ Tiin. u, 5);

    iiaque angelicum coinuiuneiu ouiiiiuin illuin condi- duodccimum , qui luceni babitat iuaccessibilera
    torem , ualiiram a »o fi<i.un [
    al. facUm] mulabi- ( / Tini. vi , 10 ) , rex immortalis ct invisibilis, qui
    lem , et se iptoa pure aapicere, boc ett tcrtium, de suo uobis ortu dicm aflcrt solus omnipotens , et
    quo ftgimus, coduui soleui et lunaiu et stellas ba- doininans Dcus trinus <i unus. li: priino coelo soi
    bere. Ccelura quarium inundus isic csl, de quo in est visibilis, qui suo ortu nobis diem afferens, el
    Apocalvpsi Joaunes ; Siijmun , inquil, magnum ajp- occasu aufcrcns quqlidie oritur et occidit, et, ut
    paruit in ccelo ( Apoc. Wi , 1 ). Hoc eti, niiraculum ail Ecclesiastcs : Ad locum suum reverlitur : ibique
    magnum in mundo. Et quod signum? mulier amicla renascens ijural per meridiem et flccliiur ad aquilo-
    sole, et luna sub pcdibus cjus , et in capite ejus nem lustrans universa (Eccl. 1,5, G). Luna ejus qua?
    corona stcllarum ducdecim , iu quibus vcrbis de- sit , stve slellac saiis intuentes do[u-cliendunt. In
    scribitur Ecclesia , quae peregrinatur in mundo per R sccundo nuitabiles ejus eveutus pertinent ad lu-

    baptisinatis sacranientmn Christo induta, cujus nain ; singulae ejus crealae a Deo visibiles tcs ad
    gressibus lucet saera Scriplura, quasi lucerna lu- slcllas, decor universilalis per conlcmplaiionem in-
    ceus in caliginoso loco ( // Petr. 1 , 19) , Ct sicut ille spectus ad solem pertinent. In tertio, ul breviter
    nol , sic et baec iuna est. De qua loquitur sanctus percurramus, sacerdotiura el regnum, et viri siin-

    David : Lucerna pedibus vieis vcrbum Ittym . ei (n- cli sol, luna , ct stella;. In quarto sol tenq>eranti;c,
    men scmitis meis (Psal.cx.xiii, 105). Quie cliam luna patieniiac, stelkesanctarum luceut cogitaiionum.
    inulier duodecim stellarura ornatur corona , dum In quinto soi in sensu spirituali, luua in hisloriali,

    totidera apostolorum instruitur doeUina nam ipsi ;


    slcllse in reveialione viiiulum, quas diuhiin exer-
    stella? sunt. Est itaque coelum quoddam mgndue cuerunt sandi. In sexto sol micat in iatcUecta , in
    hic ; Iunam vero hujus cceii instabililatem accipe iide luna, singuli aulem inlcrnaium conlenip!»tio-
    liujus mundi ; singulae vero rcs ab boc artiGcc num modi singula? stint stellae. In septimo ft;lget

    creatae quasi quacdara stellae sunt ; ipse vero decor spl amoris, luna limotis, et Lonaruin aclioBum
    universitatis eoruiu pura spcculatione et atienlione corporalium stcliye. In decimo cognitio Dci praful-

    f
    al. et inspectione ] considcratus solis quamdam in gct 11 1 so!, crealuiae mutahiles ut luna . et dum
    nieute speculantis effigiem praefert. p propiiam hjcem §ingu{ae habent, himine quodnn
    XH-XIII. Quintum roelum si vullis videre, ipsum decoro et decore luminoso slell* singnhe raicaut. ,

    est aer iste , quod volucrum csse pluribus iu locis In undecirao sol est assumentis nostram natiiram,
    in saera Scripiura dicilur, pro co quod in aere voli- luna assumptae ; singula vero quae ab co audiuntur
    tare videntur. Cujus iuminaria , cum ip&um visibile verba , et fingula quae in eo conspiciunor opera,
    sil, et ipsa visibilia sunt. Haec sunt illa quae rea- slclla; suut.
    liter quaita die in ipso niundi exordio, posuit Deus XV. Puto quod desideratis multum vulcrc himi-
    in ipso Pirmamento coeli (Cen. 1, 14), ut essent nariahorum triuui coelortirn de quibus necdmn
    sicul inodo omnes corporaliler videmus in signa et quidquam diximus. Scio enim piam el religiosani
    tempora et dies el menses et annos , et dividerent curiositatem vestrtun non posse quiesccrc, quandiu
    diem et noctcm el lucerent in eodem firniamerte non invenit quod quaeril. Num istud prout Bolitum,
    cceli el illuminarent lerram. En plures vobis pro- negabit largus iile Dominus aperire secrelum ? pul-
    posuimus ccelos , ct non sub una sed sub gemina semus ad eum ,
    quia raentifi non potest qui «il

    divisione, ut et evidentius intelleciu caperentur, Pulsanli aperielur (Luc. 11, 10). Persevercmus in
    et arctius in memoria i-eiioerentiir. In pjima vobis pulsando, ut dare vcl importunitas conipellat,
    divuione oslendimus sex, in secunda quinque. Uni- 1) quem compcllere fortassis amicitia non valct. Pul-
    cuique autem proul nobis occurrere potuit ad prae- Semus inquam si forte pulsantibus
    , concedal;
    ,

    sens, propria luminaria aptavimus. exceptis tribus : quod scrutanlibus negal, sic enim saepissime solet.
    illo videlicet altissimo coe.lo, qui Deus est, et duo- >,am multoties, quod perscrutando non potiiinius
    bus aliis, quorura iinutn beatorum illorum spiri- invenire, ljcuit quoque nobis pulsando cxtorquere.
    tuum coctui , akeruni vero beatitudini assigna\itnus Aperi nobis , Dominc , ad laudom tuani , ad utiiita-

    coelesti. Repciamus eos modo ex ordine et omnes tem nostram ,


    quse sunl luminaria in cado, quod
    sub una divisioue, quia 120 (
    I
    no «i saepius solet est beatorura tuorum spiriluum ccctus, et in iljo

    repeli, arctius contingit in memoria rctineri. quod est bealiludo <|uam nobis promitlis, coelestis;
    XIV. Prinium cccium est aev iste visibilis , se- et in illo etiam quod ipse es. Ex his beatis , qui in
    cundum mundus iste nmtabilis , tertium Ecclesia lua tecum exsultant gloria, spiritibus qxosdam
    sancta, quaiittm anima devota ,
    quinltim Scriptura intelligimus tuo indesinenter vultui assistcre, et
    diviiw , sextum occultum mysterium , septimum ab intimis nunquam recedere ,
    quosdam vero opus
    sanctitas rebgiosac convcrsationis, octavum spiri- minislerii sortientes foras ad nos oxire , eflectos te
    tdiiiu supernortim coelus, nonum bcatitudo illa coe- disponenle , admirWstralorios spirilus ; a te in iui-
    281 5ERM0NES. — IN DIE S. STEPHANI. 282-

    jiistcrinm missos propter nos ,


    qui haereditatem ca- A gulis illis steltis irradian». ilabel itaque coeluin illud
    piinus salutis (
    IJebr. i , i£). El haec de eis dedit 6olcm, dum illis filiis regni coelestis illa beatitudo
    mihi senlire ille servus tuus, qui ail : Millia mil- ( hoc est enim cuclum ) sapientiam confert -in Deo,
    tium minislrabani ei , et dccies centena millia assi- per omnimodam cognitionem; Iunam, dum cis po-
    stebanl ei (Dan. vji, 10). Sed rursum video nec tentiam, singulis in se ,
    per robutissimam forlitudi-
    istos dcesse aliqua hora, qui ad nos forasexeunt, nem ; clarissimara etiam lucem , et lucidissimam
    nec illos nobis, qui tibi indesinenter assistunt. Nam claritalem in stellis, dum suavilalem in singulis, in
    quomodo possunt esse perfecti vel ilji in charitale invicem veri amoris.
    si etiam libi assislentes curam de nqbis nullam ha-* XVII. Reslat, Domine, ut de illis cceli hmiinari-
    berent , vel cum ad nos exeunt
    isli in felicitate , si bus,quod tues, aliquiddieamus;. Ergo tuo splendore
    beatam et lselificantem visionem tuam non modo mica, etillum na nos,ut sine tenebris erroris, deeis
    amitterent, sed vel brevissimo momcnto videre in- loquendo incedaraus. Si cum ccelum sis, solem, lu •

    termitlerent ? Itaque et qui assistuni tibi nobis non nam et slellas habes, tu quidcm hoc ipse es ,
    qui
    desunt compassione : el qui quod ipse non es sicut enim tu
    ad nos veniunt , tibi nihil in le habes , :

    assistunt, imo in te sunt contemplatione. H;ec au- verum esse non potes non esse, sic nec aliquid in te
    tem sollicitudo, qua isti nobiscum ilegentcs astricti " esse Doterit, quod tu non sis. Tu enim,ut ila dicam,
    tenentur erga le, et illi libi intenrientes de no! is essetuum es, in quod nihil cst nisi quod es aliis ;

    nonne lux magna est , qua steliie illae lucidse, illos tamcnin teostendis solem, aliis hinam, aliis slellas,
    de qnibus loquinmir, bealos spiritus dico, praelnl- cum tu non aliud et aiiud , sed ipse idem sis , cum
    gent? Ministerium vero eorum ,
    quia id apud nos, "jdem est esse quod est. Qui autem considcral quid
    qui in pnesenlis vii;e caligine mulabili, ei mufabili- es in le ipso, quid in rcprobis, quid in electis, vi-
    late vcrsamur caliginosa, exercent, nonne luna cst? dcre , ni fallor, polcsl , esse in te solem, lunam el
    nam lu?e semper intendere claritati, visionis sp!en- stellas. Video le in le ipso; omnino incomprehensi»
    didissimo indefieienlis solis jubare perfrui est, igi- bilem, ac per hoc quemdam, quem nul.ius vel angc-
    tur in assistentibus fulget sol, in mmislrantihus licus vel humanus intellectus penetrare suflicit, so-
    iuna , el dum singuli perfeda tibi adsunt contem- lem.Tu vere unus, et idco inte non suscipicns nu-
    plalione et nobis compassione , magna haee eos merum immensus, ac pcr hoc nuHum admittens
    :

    peifectio fovens magna cst lux steilas illas singulas augmenlum ; aetcrnus ct idcirco nullum patiens de-
    Ulustrans. fectum : tu sub quo transenni cuncta, nihii tibi. Tu
    XVI. Coelestem iilam ad quam aspiramus 121 r magnus, scd sine quantitate; tu simplex, sed sine
    felicitatcm triplicem esse invenio, dum apud me extenuatione; tu bon-.is, sed sine qualitale, lu sem-
    quaero, quid erimus in nobis, quid in le l)eo nostro, pcr sed sinc tempore, tu ubique sed sine loco; tu ir»

    quid simul omnes in invicem. Etinvenio nos in no- omni re, scd sine tui definilione; tu in ormii tempo-
    bis potentcs, et in le sapientes, et iu invicera aman- re, sed sine tui mulabilitate. Nec potes ullatenus nec
    tes [al. in suos invicem vel sc invicem] : omnia po- pro [al. vel pro] tui purilate maculari, vel simplici-!
    terimus sine ulla debilitate , omnia sentiemus sine tate dividi vel immensitate comprehcndi, vel incom-.
    ullo errore,et invicem plene diligemus sine ul!a mutabilitate mutari : sed nec cognitionem variare
    ofTensione. robur fortitudinisi indeficientis, qua potes, qui sapienlissimus es; nec alfectum, qui op-»
    jn nobis potente*! o claritasomnimodaj cognilionis, tiraus, cujus potentiae omniseffectus subjicitur, cu-»

    qua in te Deo nostro sapienles ! o suavilas veri jus sapiontiae omne occuiluin manifestatur, cujus
    amoris, quo invicem amantes! Haec tamen omnia tu deliberationem omnis evcntus seqnitur), cujus
    nobis eris, qui, dum totus in nobis eris, etiatn ncc aeternitatem aequat tempus , ncc bonitatem vir-
    totum in nobis eris, conferenle nobis potcutiam tus, ncc sapientiam sensus , nec poteniiam opus,
    in nobis, summo Deo
    le Patre; sapientiara iu Quod sic sit, quis non credil? Quomodo auiem sit

    te Deo nostro, te summa sapientia Filio : Re- D sic, quis comprchendit? Ecce sol in hoc coelo magno
    nigniiatem in invicem , te summa benignjtale et spalioso ,
    quod tu es. Adhuc se ad alium solem
    Spirilu sancto, ul sis Deus omnia iu omnibus (Co- intuendum tuus Paulus erexit, sed rcverbcratus ad
    loss. \n). Quia vero nos, in quibus haec cril po- oi is rediit strcpitum ubi sermo incipitur et fini-
    lentia, mutabiles sumus natura, et sicut luna habel lur et exclamavit dicens : altitudo divitiarum scien-
    secundum quosdam lumen a sole, sic et nos, quid- tioi , et sapientia: Dei ! quam incomprehensibtlia sunt
    cunque habemus boni, a le habemus : videlurno- judicia ejus, el investigabites via? ejus ! Quis enim co->

    bis.quodquaedam in cceloluna, ista.inilla beatitu- gnovit scnsum Domini, aut quis consitiaritu ejus (uiif
    dine coelesti, crit polenlia. In te vero sapientiam aut quis prior dedit itli, et retribuclur ei ? et odjunxit:
    nabore, nonne solis est claritatem possidere? quid Quoniam ex ipso, et in ipsoel per ipsumsunt ontnta,
    in hoc sole [coelo?] visibili cJarius sole? quid in illa ipsi glovia (Rom. xi, 35). Exle, Domine.omniasunt,
    bealiludine splendidius quam, in le omnia scienle, tu principium omnium ;
    per te omnia, qui princi-^

    omnia scirc? singulos autem concives iilos insolubili piu.ro, tu et artifex ; in teomnia, videlicet in viitu-
    indeiicientischaritatis comp-.<ge benignitas uniens in te , non quasi in ioco. Ex, per, in , Trinitatem in-
    te ; obscuritalis oninimodae nescia, claritas est in sin- nuuntin personis; ipsi autem unitatem, quacesl u<
    2S3 ADAMl Pri.EMONSTIUTENSIS 284
    MiMtaaua, nec in illa muUiplicil.Uem, nee soliludi- A inde accidit, quod ln ilincrc isto scnsnum spirilua-
    uem iccijiiiiias in ista ; illam non conrundenles, linm siiperfioies, qnasi qmcdam ramorum capita
    hanc aulom non divtdentes. Cum enim dieimtts ominus vidimus ; sed btontes eorum profunditales
    unuro, nec nos Trinitas eonturbat, qiua essentiam quac suut quasi qtiaedam lnterjaccniiunivalliuir. con-
    variat, oec multiplicat, nec partitur. ( um vero cava ct camporum iiequaqunm depreherHimus. He-
    tria noii noa unitaa redargtiit ,
    quia i!!a tria , ncc Stal ergo ut internnttcndo modo hospilemur, et qu>id
    in confusionem cogit, nec in singularilatcm rcdigit. de itincrc expositionis residuum esl, reservcnius,ut
    Ilaec autcm, Domine, quia ratio plene non nrospi- ad id quod diccndum cst co alacriores, quo pra>
    nec tamen opinio ambigit, scd sola fides po.r- "us^a oratione securiores acccdamus ; laudantes ac
    Jct, 122 pertinere ad quemdamie le, arbitror, glorificantes Oeum ac Dominum nostrum Jesutn
    clarissimum solem, dum sic te considero omnino Cbristum r qui csi curn Paireet Spirilu sancto Deus
    incompreiiensibilem. Luna vero, el s: secunJum per orunia.uenedictus in s;ecii!3. Amen
    quosdam tamcn s ^f ipiat a sole, <.<ui,
    illod non re- SERMO XXXI.
    linct sed coufestim in defectuin recepti luir.inis 1TEM IN PIE 8. STF.?nA.N! PROTOWARTVRIS
    vergi-.. Ct qtiis est, Domine, eliam in reprobis, qui De gloria Spiritus sancii el de spiritualibus cceli*.
    se abscondat ^calore t!io?(P.s«/. xvui, 7.) Sed riura B svnopsis serhoxis. I. Ut nos in coclum oum B.
    quam eis conTers gratiae claritalera, in ets per vir- Stephand inicndcre valeamus. — 2.Quis Spiritu
    tutem persev^rantise non custodis, sed justo occul-
    sancto plenus, et videat gloriam l>ei: — 3. Appa-
    rct Spirilus sanctusin specieignis, rntumbae, Un-
    toqne judicio obscurari permitlis, nonne lelunamin guaruin el : quare. —
    4. Ubi deesl aQectus^ non
    cis quodammodo ostendis, dum cum perversis et ostaspectus cognitio ignoranliam, eharitas higat
    —
    ;

    ipse quodammodo perverleris? terrililem te video eoncupiscentiam. 5. Rectre iritcntioiiis neces-

    eis, quos ot si
    sitas. Et quis ad prasdicandum idonois. 6. Spi- —
    in occulte, justc tamen ab ?cier:«o vitu sancto pienus securus annuntiet verbum. •—
    reprobas, uf eos in icternum eondehmes. Cxternm 7. Cccli pluraliter in Scriptura mysticc angelos,

    amabilis in electis hs es, quos ad viiam pr:sdcstina- apostoios , prsedicatores , sapientes, viros spiri-

    tos, in te lium muitimodo gratiarum tuarum lumine


    t!ia!ei, modos contemplalionum signanW — 8. Ut
    licel Itos cosiosvidere apevtos. El priinu u de mo-
    illustras, prseclaras in te quasdam stellas, el ab ae- dis contcmplationum. —
    9. Viri spirituales quasi
    lerno per praedestinationem, et in aeterdum per sal- oo>li, quorum nomina ut stellrv splendent. —
    10. Exempla virtutum in Joseph, Moyse, Phinees,
    vationem lucem demonstras.
    Josue. —
    14. in Samucle et Davide. -- 1-2. In
    X"VI!i. Igitur iu ceelo illo, quod cst supernorum Elia, et Eiiseo : Jeremia et Isaia Tobia clDa- :

    spirituum cceiushicei su',, dum libi assistunt: lucet nieie, tribus pueris el Hatthatia. 13. Sanctomm —
    luna, rium ad nos veteris et novae Legis dignovisse virtulem , est
    et fbras e&eunt. Singula; ctiam
    ca;io6 habere aperlos. U. Quid sii reliquos —
    stcllie iucidae sunt, dum et assistentes nobisincom- ccelos aperiri. —
    15. Novem cbori angelorum, ac
    passione, et exeunles tibi r.on desunt in contempla- oflieiaeorum. —
    16. Dcus ut omnia omnibus m
    tioite? ilio autem ccelo, quod beatitudo et singulis.
    li; coelcslis
    est. fulgebit electis quasi sol sapientia , quam in tc J. Eia aggredimur iter, quod rtsque modo riistu-

    Deo suo habebunl, qnasi iuna potcntiar, f|uam in se iimus. Demorati sumus landiu in cceiis istis et lumi-
    ipsis; quasi elaritas siellanun simul lucenlium be- naribus eorum, qnod, quomodo debcat in eis videri
    nigr.itris q«am iu invicem, pev amorcm. 3n ccrlo gloria Dei , osteudere non vacabat nobis. Quia er^o
    vero altissimo qsiod tucs, lUcixima cst solis olarilas, docuimusjara qui snnt cceli isti, qurcvc luminaria
    incomprehemibiiis tua in te ipso immensitas : ad eorum, ostcndamus nunc prout posi,!imus, quomcdo
    iustar quoque tanrinaris mulari teostendis inrepro- 123 Intendenles in coelum cum beato Siephano
    bis, etquasi quxdam lucidissimae stellresunt.qui in videre Dei gloriam possirous. Nolumus hac vice in-
    le ad selemam vitam pnedestinati sunt. Tn te ipso trare in cce.los istos, ne si forte inlravci imus in eis,

    i.ieonrprehcnsil)ilis, terribilis in roprobis, sua^is in amoenitate eorum deleclati, et daritale luminarinm,


    clcciis; Domine, sic stare possunt, libi g'o- quas in eis sunt drtenti, aliquandiu in ois demorari
    si baec, p
    ria ct Jaus.Sinaulem minime: ignosce, quseso, cac- cogamur, el sic ad cxplananda caetera uJ capitulum
    citati me.u, et veritaicm dc omnibus revela servis istud pcrtinentia, persolvere non possimus Sed vos
    tuis, conservis nutem meis, ut peripsos horumno- iliorum retihehles numerum ,
    quem in sermone
    litia perveniat ad me. praecedenti babetis evidentcr expressum, ad eos
    Xl\. Ecce, fratres, sicut viatoribus quam snopc, cum aviditale conscendile, cuir, pieiate eos peram-
    qui totum suum , ipsa qua itlud aggressi sunt dic, bulate, ut illaiu vocem Aposloli eliiciaiis vestram :

    propnnun' poragcre ite.i el non possunt, quia irruit Notlra conver^alio in ca'tis esl (PhWp. iu.lO) Ut
    supcr ilios nox : et ideo bospitari, quodque de iti- autem breviter videaiis qui.i [at. quis] mihi videa-
    uere residuBm est usque in crastinum difTerre co- tur, in cccltim inlendere, etintendendo gloriam Dei
    gnntur: iia ct nobis aocidit. Totum namque iter ca- vidcre, ego puto quod in ooelum attenditis, si unum-
    piluli nostri, quod iu exordio htijus sermoms pro- quodque istorum , a primo quod aerium dicitur et

    posuiniu8,unopulavimus expositionfs die tenninare, visibilc est usque ad duodecimum quod ipsnm ,
    Deum
    et eece quasi tota die perrexiinus, et necdum ar? omnipotentem cxprimit, sobria, prout intornavos
    propositum fliiem pervenire potuimus. Et hoc nobis dc singnlis iustiuxit unctio curioskale, et puro de*
    &5 SERMONES. - 1N DIE S. STFPHANI.
    fajcatse eontemphtioois oculo periustrare studetis. A IV. Vido»efgo quanlum indixes, bac in parte,rc
    II. El intendendo in coelum gloriam Dei videtis, p'.ori Sp.irttu sancto tu qui in ccelum intendere desi-
    cum sic inluendo, atijue peramnulando ac pervi- deras. ut Dei gloriam videre qtieas. Nam quomodo
    dcndo singulos, in admnrationem stuporis; seu, si iilnd intendis de co, quid sit, dc quo an sit penitus
    ;
    ;
    ic meliuB Jiciliir, in stuporcm aUmrralionis elcvati, nescis! Quod si id jam scis, quomodo fructuose
    OeUm glorificatis. Veriim ut fructuose in coclum in- scirc te dicis, q>tod non diljgis? Vetus proverhium
    '.endstib (tunc euim fructuose intenditis cum glo- est : Vbi umor ibi cculus; et id qnidetnverum nee :

    riam intendendo videtis: ut inquam fructuose, in tamen istoverius, quodsimile huic Ubi non afleclus,
    :

    illud intendalis) sancto Spiritu repleri necesse ha- nec aspcctus. Se<! cum quid sit ceelum hoc cvidcnter
    betis. Sic enim r
    >e habet 'psa series verboirum Cum cognoscis, jam in HUsclpuntalisoculo inlendis.Cum
    esiet, inquit, Stephanus plenus Spiritu sancio, inten- vero non luam sed Dci gloriam, quam alteri dare
    dens in ceelum vidit gtoriarn Dci (Acl. vii, 55). Hyec non vult, pro eo quod sou sibi debetur {Isa. xlvhi,
    ergo causa quod viuit, quja inlcndit ; haec etiam II); cnm, isquam, ejus gioriam ardenfer diligis, jam
    quod sic intendit ut viderel, quia Spiritu sancto eum amoris ocuio intueris. Qua:; quidam duo oculi
    plerius fuit. Ego pro meo sapore sesiimo. quod ilie in eapite, hnec duo bona sunt in me:;le, qui rectura

    Spiritu sancto plenus sit, qui bouse uhique pro ^ fnciunliter pedibus nostris, ne aliquando offcndicu-
    posse actioni insistens, lempusque cl iocunr, modum him incurrant. Nam J.2& cogniiio crrorem pcllit
    etiam el personam observans, vefitatem evidenter ignorantise ab intellectu in mente, clarificans eum
    agnoscit, virtulem ardenterdihgil, utverbum Chvisti jubare claritatis.
    Bkbitet in eo satagit; et in omninus bis veram in in- V. Diicctio vero fugat fetorem concupiscenlke ah
    tema infentione reetitudinem integram enstodit. actu incorpore, venustans illuddecorevirtutis. Qnae,
    III. H.ec ideo dicoquia sanctus, ut scitis, Spirilus cum ila sint, illa dat tibi in ccclum intendere, haec
    apparuil in colomba, apparuit quoqne in igsie et autem Dei gloiiam videre. Sed oportct sumroopere
    lingua. In quibus bsec quatuor notare potestis, si ul sicut intendis clarificatus et vides succensus , sic
    diligenter inspicitis. In igne duo sunt, splendor et el intendcndo pariter et videnoo sis etiam in mente
    calor; illeut ilhtstret, hic m inftammet. SimpUcitas rectus, ut magnum illud bonttm auod lucraris, dum
    quoiroe accipi solet per cohtmbam. et verbum pro- in ccelurn intehdis oculo cognitionis, dum gtonam
    fciT non potest nisi per linguam. Credo vos jam Dci vides oculo dilectionis, integrum et ilhbatum
    pfeevolare et prsescire, quo vctim ire. audientes quod recta tibi simplicitas, et sintpiex conscvvel recti-
    in iiis apparuit Spiritus sanctus ; ei rctincntes me- tudo internse intentionis. Hsec cst columba in qua
    moriter quod modo dicimus, iiium videheei esse apparuit, qiti ct in igne, ut ostenderet te iilo non
    plcnum Spirili! sancto, q-.ti quod verum est agnoseil, esse repietura ut sicut [al. qui non similiter] illu-

    quisqtiis vevbum Dei strenue circatnfert in ore, qui minatum pev cognitioncm veritatis habes inleilectum,
    reclitudinetn tenet in interna inteutione. Ecce pra; sicut infiammatum per dilectionem virtutis possides
    manibus habetis in igne duc illa praecipua sancti affectum, sicut ulraque [al. sicttt in utraque] tam in
    Spiritus dona, acriilioncm et dilectionem 5
    illam cognitione videlicet, quam dilectione deixcatum, et
    pamque spiendor illuminans, hanc vero calor is^nuit ab omni laudis humanseappetilu alienum,et per recti-
    BUCcedens utrumque tibi donum valde necessanum
    : tudinero internaeintentionis perfecie purum,per om-
    esl ijui;i neutrum eorum sine
    ; diminulione salutis nes occultos motus tuos, raenlis ocuios ad solius Dei
    toae abesse potest. Utrumque siquidem legis.etigno- erigas aspectum. Quivero Spiritum sanctum sic jam
    iem ignorandum [I Cor. siv, 38), et qui non dt- accepitinlgne, qui{eumetsic,accepit in columha , non
    ligil manere in morte (I Joan. hi, 14). itaque per dubito quin seciire ostendere possit eum sibi adesse
    spK'ndorem hujus i^nis sanctissimi, quem Dominus cl in Hngua. Pretiosissiraos illos thcsauros, quibus
    •lesus venii miltere in terram (Lue. xu, 49), in co- esui! doiavit Spiritus sanctus intus, ad iaudera Dei
    gnitionc vevitaiis iHuminaris, ne per tenebras caeci- q et sedilicalionem proximorum ostendat fori$. Pracdi-

    latis aberres ;
    per avdorem vero ejtts in dilectione cet verbum, tnstet opportune, importune, arguat,
    virtutis inflammaris, ne per absenliam frigescas. Sic obsecrcf, increpet (II Titn. iv, 2). Habet emn» sm-
    duo haec spiritualia bona, dao illa depelhint origi- ptus patientiam et patiens impictalcm. &ecure
    ftalia mala, cognitio ignoranlian», diiectto concupi- ostendat se babere spiritum in lingua locntionis,
    scenliam; iiiud malum mentem hominum obscura- quem iam exceHfcnter habet cl hi splendore cogni-
    vit, abstrabens ahea lumen veritatis, et lenchrasei llonis, ct in ardore dileclionis, et in columba sim-
    htfundens erroris : h;ec vero carnem polluit ab pHcis inlentionis. Aperiat os suum, et non sileat
    opere sauctitatis ahstrahens, et ad fructum mortis amplius ;
    quidquid videl annuntiet dc pleniludine,
    ailiciens. Illa quod bonum est dat nesciri : baec au- qua impinguatus est; eructet quod hausit, efluadat

    tetn quod malum est, exerceri. Fit quoque modomi- de quo inebrialus est, propinet quod bihil : plenut
    serabili, ut qiusquis gemina hac peste infectus est, namque Spiritu sancto esl.
    nec verum eligat, ncc falsum respuat, tgnorantiae Vi. Nonne Spiritu sancto ptenUs, qui per cogni-
    lenebris cccatus, nec bonum admittat, nec malum tionem vcritalis; in secrctts sapientiae caUet, per
    omiltat, concupiscentiae tetis transfossus. amorem virlutis, in operibus justiliac splendcl; pcr
    ib7 ADAMl PR/EMONSTBATENSIS ?S8

    rcctitudiiiem inlentir.nis soli Deo pUcere cupit, per \ quos frequentare solent specu.ativi consideratorcs,
    stttdium pfwdicattonii ignorantem protiroum iu- viilclicct contemplationum inodi, quorum arbitror
    siruit?plane hic SpirKu sancto pienos, qui inecrla Psalmistam facere mentionem ubi dicil de quibus-
    et occulta cognoscit, clare videns quae agenda sunt dam, quod ascendunt usque ad actos {Psai. C1I, 26),
    opora justitire, sollicite facjt, proximum ardenter pro eo quodadexcclso6 pertingunt conlemplalionum
    amando, qui nullum omitino htimani ad se favoris modos.
    appctitttm admittit, divinis solum oceultis obtutiblll VIII. Hi sunt quos vobii modo annuntianius
    placore gestiens : qui dcnique Cbristum ubique ct cccli, in quibus habitat illc, cui quolidiana dcvo-
    sincere annuntial, ncquaquam verbum Dei adultc- tione soletnus dicere : Pater noster, qui es in ccelit

    rans, sicut ex J)eo, coram Deo, in proiimo loqucns. {Matth. vi, 9). Scd ct sanctus David : Ad te, inqult,
    Jam dieat, vcni, qtii sicaudivit; doceat sic edochis, levavi oculos meos, qui habitas in cuilis [Psai. cxxu,
    instruat sic instructus . ncquaquaincrrabit sic clari- !). Vellcm scire, si datum essel alicui veslrum vw
    ficatus, ncqiiaqiiamoffcndct sic affcclus: ncquaquam dere bos coelos apeitos ; el quando hi nobis cocli

    ad ulla se distorta incimabit sicerectus [«/. rectus]. aperiuntur, nisi quando eorum nobis proprietates
    Et idco qnodcunqne illud cst cceium in quod inien- revelantur ? nam quasi landiu se nobis clausos ex-
    dit, quulisctuique, quaiiiaeuiique cst gloiia Dei, D bibent, quandiu eorum proprielates nobis non pa^
    quam videt, secure nobis rcvelel : ct cum beato lent. Elcva nunc oculos tuos ad coelos, quos brevi-
    Stepliano plenus Spiritu sanclo intendcns iu cfrliiui ter proximc attigimtis, si forle polueris eos widere
    et videns gloriam Dei, exclaiiicl el dicat : Ecce video apertos. Ipsi sunt sublimes contemplationum inodi
    coelos aperlcs, el Fitium hominis stantem a dextris vir- a qtiibus incipiens omniuin illorum coelorum aper-
    tntis Dei (Aa. vii, 55). tionem ascendendoperquire.qui eorum deseendendo
    VII. Qui, putas, bi cceli sunt, quos videt aperlos? copiosam jam audisti descriplionem. Et quia vari(
    cgo puio coelos Iiabere dkersam signifirationcm in el niulti sunt coiilempialrommi modi ,
    quibusprav
    numero plurali sicutjam in serinone praecedenli ha- cedere nos solet Spiriius ad inleriora, ad inlerno-
    bere ostendimu3 in singulari, Sunl enim cceli et rum secretortmi !
    iDrumnosducensnotitiam,ducens
    quidem valdeexcelsi, sancii angeli, de quibus san- plane et qualenus vtilt, el prout nos vult. Saepe
    clus David : Cceii, inquit, distillaverunt a facie Do- enim , ut scilis , ereaturarum immensitaicm pul-
    mini (Psui. lxvii, 9), quia ad nos mandata Dei defe- cbram et utileni, pulchritttdinem ulilem el immen-r
    runt angeli. Nonne apostoli et coeli fuerunl, qui sam. utililatcm lmme.nsam et pulchram occuftis
    reliquerunt omnia, et sccuti sunt Christtini? de nosiris obtutibus rcpraesenlat ; et pcr horum visi-
    C
    quibus vidctur sanctus Job dixisse : Spiritus ejus or- bilium agnilionem, ad aliquantam nos invisibilium
    navit coelos (Job xxvi, 15).Proeo quod juxta Sal- inspectionem perducil ; sicque, dum in libro Sapicn-

    vatoris promissioncm Paraclelus Spiritus sanctus liae legiiruis ea, quse in eo extiijtsccus scripta stint;
    quem niisit Pater in nomine suo, docuit aposlolos ad ea, quae in co intrinsecus seripla sunt, legenda,
    umncm veritatem. Cceli auiem qtiidam sancti nostri ci inlelligcnda perlingimus, ostendcnte se nobis ca»
    prx'dicatores sunt, de quibus Psalmista: Cocli, in- dem, de qua loquimur, sapienlia in viis suis hib-
    quil, enarranl qloriam Dei (Psal. xvm, 7), quia in riter Etinomni, ut Scr ipl ura ait, providentia oc^
    :

    speciale summotum pradicalorum oflicium est, ut currente nobis (Sap. vi, 17). Cum ilaque lccum hoc
    nnnuniienl gratiam Chrisli. Sed et saplenliores modo agi perspexeris, poteris nos alloqui et di'
    quique in Ecclesia coeli qttidam sUnt, (,;uos milii vi- cere : Eccevideo coclos apertos ; invisibilia vidclicet

    detur legislator ej, dttx populi Israel in ipso cxordio Dei per ea qtise facla sunt, intellecta aspicicus
    cantici sui in Douteronomio alioqui : Audiie, in- (Rom. i, 20) : non solum autem isiis, sed quibus-
    quiens, coeli, quai loquor (Deut. xxxn, 1); in verbi6 c.unqtie aliis modis, ad intcrnorum ct arcanorum
    lslis profundilplem, ut a^.siimo, eorum qu.t dicturus pcr contemplationem, spiritalcm notiiiam pertin-
    crat commendans dumad audicnda ea coelos inviiat. ^ gis : scito ccelos libi hac in parte esse aperlos
    Audite, cceli, quce loquor. IIoc est dicerc, vosqui sa- secrelos quoquc internae conlemplationis modos rc-

    pientiores estis, niagna et sublilia, quae dicturus velatos.


    sum, auscultate. Spiritualcs nibilominus viros in IX. Illos quoque coelos, qut viri spirituales sunt,

    Scriplura sacra coelos frequentci tnveni appellates. tunc non ambigo esse aperlos, cum eorem te
    tibi

    Ut est islud in Psalmo, ubi dicilur fecisse Dominu$ sanclilas et virlos non latet quamqtie sunl in spi- ;

    cxlos in inltlteclu (Psal. cxxxv, C>)


    ;
    pro eo quod vi- rrtuali conversatione sublimes cognoscis. Inleriores
    ros spirituales omnipolens Deua cieleslia facit non ergo oculos ad eoscoclos erigens, deprebcnde quam
    modo credere per fidem reclam ; sed cl inlelligere eral innocens Abel. qui cum a fratrc legaiur occi-
    per inleinam virlulem. Nonne libi vidcntur viri spi- sus, non legitur relectatus (Ccn. iv, 8), ()nam saiir

    r.tuales coelorum ex re r.omen portare 125« M" os ctus Henocii, qui saticte inter homines vivens, ab
    \ides et solis claiitale ardere in corde, el luna castt- hominibns mcruit auferri (Gen. v, 22). Qtiam per»
    latis splendere in monle et carne ; el pro vario slel- fecttts Noe (Gen. vi, 9), qui universitate mundi
    larum niloic multimoda fulgerc clarilate inactione? per peccatum corrupta, in medio nationis pravae et

    Sunt adhuc quidain item coeli, subliraes vidclicct, perversnc, quas: luminare luxit in mundo {Fkil. u«
    289 SERMONES. - IN DIE S. STEPHA&. 290

    quem ad cjus prseceplum A pie districtus, quamque distnctepius! Nonnepium


    45), et obediens voci Dei,
    bmissa omni rei cura farniliaris, per annos circiter asseris ,
    quem pro blaspheraante populo etiam morti
    centum in sui fabrica oecupalum, delinuil arca. se objicere vides? (Exod. xxxn, 32) sic nihil minus
    Quam probabill el sancto pudore patris virilia te- districtus, qui contra cumdem populum aliquando
    gebant Sem et Japhet (Gen. ix, 13), et priusquam irascens, etiam ad ipsius intcrfectionem, per zeli

    ore humano decorum illud cssct promulgatum de- studium, saeviit (Num. xxv, 3). Quid dicam quod

    cretum : Turpitudinem patris tui non revelabis (Le- uno eodemqne tempore et lapidibus eum obruere
    vit. jffin, ipsi turpitudinem patris sui non rebellis populus proposuif, et ipse labernacukim
    7) ,

    modo ncn revelabant, sed et revelatam cooperie- ingveditur oraturus pro eo? (Exod. xvil, i) merito

    bant. Et ne quu! eis ad honestalis venustatem de- pronuntiavit Spirilus sanclus, quod esset vir miiis-

    esset, auod censucrunt coopericiultim, nequaquam simus, super omnes homines. qui morabantur super

    sibi concesseruni ad cbnspiciendum. C viros egre- cmnem tertam (iVwm. xn, 3). Plane mitissimus qui

    gios honestatis decore ornatos, quos honestalis orare studuit pro persequentibus et calumnianti-
    T

    reddidil amor et ad operiendum qns aliter se ha- bus se. Irascitur Phinees (IS v.m. xxv, 7), nequando
    behant sollicitos , el ad intuendum verecundos ! iraseaiur Dfminus; inanum in illicite se coraroiscen-

    Quomodo sufficienter patris nostri Abrah* obedien- B les exleiidens, et mnnum Domini a populo avertens
    tiam laudabimus et admirabimur finem? siquidem libid.) : sicque dum zelat zelum legis, accipit tesfa-

    obedienliae fuit, quod jussus egredi de terra sua, et mentum sacerdolii seterni, quia repulatnm id <;st ei

    de eognatione sua, ct de domo patris sui exiii. ne- °u juslitiam a generatione in gcneralionem usque
    sciens cuo iret. Fidei vero ,
    quod conlra spem in in sempiternum. Josue (JSum. xxvii, 18) humiliier
    spcm credidit, ut fieret pater niuUarum gemium, subcsse non renuit ut poslmodum lumiliter prsesit,
    sefcundum quod diclum est ei Siterit scrnen ivum : rjuia cui obedientiam impendit, huic et in regimiiie

    sicut siellee cceli (Gen.xy, 3). Et uon infirmatus in succedit.


    /?('*>, »oi) consideravit corpus snum emortuum, cum Sanctum quoque Samuelem nec pra?iatio su-
    XI.

    ferc centum esset anncrum , nec emortuam vutvam pcrbum, nec dejoctio exhibuit turbatum (/ Reg. Ui,
    Sarm (Rom. iv, 10). Ad coramendandam vero hujus 20). !pse quoque es* cujus in tantum faroa percre-
    .

    fidei magnitudinem, quid subjunxit Apostolsis? In iiiiit, ut de co scriptum legatur : Cognoverunt om-
    repramissione, inquit, Dei non hasitavii diffidenlia; nes a Dan usque Bersnbse, quod fidelis Santuei esstt
    sed confortatus esi fide dans gloriam Deo et ceriis- , propliela Domini (1 Rcc. xh, 3). Hic itidem est, crui

    sime sciens, c.vsd qucccunque promwl, potens esi et ' se ct in pnelatione immurem cuslodivit ab avaritia
    Qnanlum robis videlur virl«li ; C proprise consuiens sanctitati, hic
    facere (ibid., 21). el a quereia. Ibi

    pbedienlix adjecisse in co quod et ipsan posterita- autem paci et subditoruniquieti.Nonnesineavantia


    lis s
    t«
    -^: spem, unigenitum suum filium, ioquor, prsefuisse asscris, de quo legis, quo<i pecuniam, et
    Isaac sua manu cruenta toilere non txhorruit ? usque ad calceamenla ab onini carne non accepit ?
    {Gcn. xxii, 10), seri quoque palris semen, dum per nt autem sc ias quia ineessil in omnibns mandatis et
    mentis munditiam omnem seroper aspeetum in.pu- justificationibas Domini sine querela, vide quod se-
    rilatis fugit, longe plus ventura, etiai» captus ocu- quitur : Et nnn aeeusavit eum liomo (Eccii. xlvi,
    lis carnis videre meretur. Hujus quoque tliius san- 22). Unde ei secura conscientia popuium alloque-'
    cius 126 Jacob in simplicitate viirli et virtute balur, dicens : Conversalus ab adolescentia mea co-

    simpSici habitat domi (Gen. xx> 27) ; et fraternat ram vobis usque ad hunc diem, praxlo sum, loqui^
    fturoiliter, perfugam, iracundiae cedens, divitias in minicoram Domino ci Christo ejus, utrutn bovem eu-
    exilio serviens,Conquirit,quas in patria postmodum jusquam tulerim vel asinum, siquempiam calumnia-
    possidel. iv.s sum , si oppressi atique-m, si de mtmu aiicnjnf

    X. Quoroodo ainplificaraus innocentem Joseph, munus acc.epi, el contemnam illud hodie, restiluam*
    cujus innocenliam tunica commendal talaris (Gen. r$ que vobis.E; dixerunt, ?iun es calumniatus nos, v.ec

    xxvi), 23); innoceutem, inquam, et simplicem, oppressisti neque taluti aliquid de nobis. Dixilque ad
    obcdientem, patieniem, verecufidum c'.. pudicum, eos : Teslis est Dominus adversum vos. et icslh Chri-

    pium et benignum. Absit ui aliquid isioi um ei puir-s ius cjus in die hac, quia non inzctieritis in manu mea
    abfuisse Legas actus ejus, ei invenies eum inno- quidpiam : el dixerunl : Tesiis (I Rey, xn,2). Et qui-

    centem fuisse in viiae conversatioae : simpliecm in tievi\ )n bono illud lestimonium nou sojet essesu-
    somniori.im reveiatu>ne, obedientem pro imperio, spectum nuod i!ii dicunt, dc quibus constat qi

    patientem usque ad venditionem, verecundum us- advevsarii sint. Sed et lioc non med^ocrilcr vei
    %ue ad ingani pudicum usque -d carcerem, pium
    ,
    vari debemus in eo, quod peccare se credidii, si

    usque ad lacrymas T benignum usque ud injuriaB rc- ipsis perseculoribu6 sois vel io oratione defuissel

    missionem. Vir Dei Moyses praeesse pi>pu!o (Exod. vcl m doctinna, Absil, inquit, a me hoc peecatumt»
    iv, 3), quia hiimilis fuit, recusavil; sed ne esset Domino, ui ceesem provobis orare, ei docebo vot
    ob6tinatus , vel statim cousensit. Ibi propriam iufir- viam bonam ei reetam (IReg. xa, 23). Quis est qui
    mitatem iniuens, hic aulem Deo non parere formi- in sancto Davidnon admireiur sapienliam tant?'>i,

    dans. Et o quara pius quamque disirictus ,


    quam humiiitaicm ei CortUudineoi.? Assigna say.ierttia?,
    2Vi ADAM» PR.EM0NSTHATK.NS1S 2<»?

    qucd Mdet ln calhedra saplentisaimus (17 fl?0. xxin, A XlY. Vadc etiain ad expositioncs Patrnro. or

    8); humilitati, quod ipse cst quasttenerltgui venm- thodoxorum, ci illorum traclatibiis alquc doclrinis

    culus: fortitudini, quod ipse octingentos interfecit assiduitate studiosse iectionis insistens, videre po-

    impclu uno (ibid.). Bic fidelis est tervut et prudens, leris, ct liic ccelos apertos. Coeli quoque aposioli
    quem constiluit Daminus super familiam suam sunt, et quvdem rorantes desuper. Quorum prairo-

    (Matth. xxiv, 45), eligens eum ut patcerel Jacub gativa magna, dignilas eicellens. Ei quidem ctcli

    tervum $uum\ et Israet hajreditalem suam , rt navit tibi etiam apud ipsos aperiuntur, cum tibi, qu» ad
    eo$ m innocentia eordit tui,et inklledu tniscricotdiie cos pertinent, per spiritum revelantui . Sed ei pen-
    »!'.(• ditavit eos; siquidem el prudeutiam eum do- nis desideriorum ad suhlimes vola illos spirituum
    cuit, ut persccutorem suum Saulem, quasi iiostem ccelestiuu) choros. el Losiste el inslanter puisa, si

    fugeret, et cum se ultionis occasio offerret, sicut forte tibi apenanlur, COBli cnuu sunt. Inluere bealos
    domino parceret (/ Reg. xxiv, 3). illos spiritus vita inimorlales, Dei visione feUces,
    XII. Viros illos eximios, Eliam el Eliseum loquor in pcrsonas difitinctos, in dignitales disposilos» in

    (/ V lieg. iv, 27), sic zelus erigit, sic bumilitas ster- it Deo
    semciipsis potcntes, in se invicem amanlcs,
    nit, ut neuter eorum etiam regem peccantem virga sapjentcs, iuso exisleulc omnia in oiuuibu6. Sor-

    correptionis aggredi limeret. Et ille humiliter ante R tiuntur autem ordines eorum noroinabaec Angcli, :

    Achab accinctus lumbos currere ,


    et iste a mu- archangeli, virlutes, potestates, prindpalus, domi-
    liere langi non perhorrccit (/// Reg. win, 40). nationes, throni, cherubim alque seraphim, Haec
    Nuditatis confessionem ad Ipraeceptum Dominl, in onmia sortiuntur, et ex re. Quae ut breviler percur*
    prxdicatione, Isaias subire non dedignatur (tsa. ramus, neque enim his diu immorandum est, de
    xx, 2). Descendert iii jEgyptum 127 Jeremias quibus constot sanctos Palres suflicienlcr multis in
    (cop.xLili, 7) populum vctat, sed durn cum veraci- locis disputasse;

    tcr diligit,quo descendere. prohibet, et ipse uua XV. Ut ergo ea breviler percurramus, considera,
    cu;n eis oescendit bonus quidem consiliarius.ad
    , prout potes, quatn fqliciter sancti angeli in notilia
    salutem, fidelis autem comes ad laborem. Quis non divinorum iudicioruro, arehangeli in cognitioue m-
    ausura lodilh, prudentiam Esther, multimodam ternorum consiliorum escellant. Aimuntianies hsec,

    quouueTobiae laudat sancti.talem ? Puer Daniel, ct juxia nomiuis sui raiiVmcm, quibus et quando, quo-
    tres ejus socii duni in loco deiiciarura corpus vir-
    modo et quanlum ipse judicaverit, pro quo lega-
    tute domant (Dan. i, 8), non modo
    abstinentiae tione funguntur. Vide etjam virtutes potcnter mi-
    usque adsubiimeculmen sapientise pertingunt, ve- _ racula et prodigia excrcere; potestatcs, malitiam
    rum eliam illud mirabile in dono percipiunt, ut in lyrannicam et lyrannidem maJitiosam damonun;
    islis novo et inaudito inLracuio, vim viriulis snae hominumque rcproborum, pro his qui hacreditalem
    ignis oblilus sit (Dun. m, 50). et illum eliam f&nie capiunt salutis (Ilebr. i, 14), uelurbare, propulsare
    afflicti leoncs saevissimi pertingere non praisume- et evacuare; principatus jura regnorum, ct allitudi-

    rent (Dan. vi, 22). Reducitc ad mentcm sabcti Ma- nem dignitalum ad nutum illius summi et increaii
    thathia zelum (/ Mach. n, 2), et admirabiles filio- Spiritus distribu«re, qui etiam super omnes ordinea
    rum ejus triumphos obstupescite. istos, coelum eievat doininationum. Sed ct quoque
    XIH. Sed quo progredior? neque enim singulos super thronos sua in eis judicia decernens, siqui-
    virlutis viros, quos vei ante, vel post Cbristi incar- dem semetipsum cis infuudens, suaque eis arcana
    nationem, vitae sanctitas evexit in lucem ad snemo- palefaciens ipsis ea mediantibus et perferentibus
    riam revocare vel scio vel possum. 1)1 aulem fesli- transmittit ad inferiores, ut sciant angeii, quid,
    nanter per Evangelii lempora transcni ram, Baptista quibus et quantum debeant annuntiare ; arcbangeli
    [«/. forte deest (sanctitate ptfmus est) Baptista, etc.] quid revelare; virtutes quid operari; polestates,

    Joannes, quo inter natos roulierum non surrexit quae tutamina conferre. His omnibus superiora illa

    majpr [Lue. y\\, 28), admirabilis est apostolorum D duo sunt agmina, octavum et nonum, cbendiim et
    praerogativa, martyrum constantia, ^anclitas eon- serapbjm, quibus ut sua quibusque vnc3bulorum
    fessorum , munditia virginum. Statum itaque et interpretatio servetur, illa scientia l>ei reptentur;
    conversationem sanctorum.tam eorum qui in Veteri baec auteni cbarilate, quae Dpus esl, inflammantur.
    fuerunt, quam qui inNovo modosunt Testamentn, Sunt sublimes coeli illi, apud quos commoratur, cui
    cogitatione ct aviditate percurre, et poteris eum ad quotidie dicimus : Pater noster, qui es in cutAu
    nos veneris dicere qnia vidisti ccelos apcrtos (Matth. vi, 9). Hos adimplet Dominus Dcus noster,
    (Ael. vii, 55). Viri namque sancti ut superius osten- maximaque beatificans mansio eorum amantcm se ,

    sum est, coolt sunc. Qui nimirum ccelitunc tibi ape- exhibens seraphim, qni charitasest; scientem in
    riuntur, cum sanetemin slatas t.t conversationes cherubim, qui verilas; sedenlem in thronis, qni
    revelantur. Si autem datum tibi fuit agnoscere xquitas ^st; dominanleni in dominationihus, qui
    quanta in pectore Moysi sapientia fuit, cum legem majestas est; regentem in principatibus, qui prin-
    conderet; quanta et in sancto David, Isaac, Jeremia cipiumest; tuenlcm in potestatibus, qui salus est;

    caeterisque propbetis exstiterit. in hac nibilominut operantcm in virlutibus, 128 l^ nBn modo
    ( vir-

    pnrie cocios aperlo» videbis. tuosus, sed suuima virlus csl ; iu archangelis reve-
    —

    295 SERMONES. - iN DIE S. STEPHANl. 294

    lantera, qui candor lucis xtern» est ; in angelis as- A tre Fiiium Dei, sine patre Filiutn hominis. Invenio,

    sistei.tefli, qui pietas esl. H*c orania operatur unus inquam, hunc Fiiiuni hominis non solum slantem,
    idenique spiritus, omnium lam spiriluuai» quam sod etsedentem a dextris virtutis Dei. Lego rsamque

    corporum conditor ousnipaiens Deus noster, divi- in Evangelio dixisse Judxis : Videbitis FUium /w-

    dens suigulis prout vult (/ Cor. xu, 41), Cum ergo minis sedentem a dextris virtutis Dei (Maiih. xxva,

    haec alque alia benc pertineiitia in conlemplationis 64). Marcus quoque. evangelista ; Dominus, inquit,

    apice fevatus claro mentis intuitu perspicis ,


    pote- Jesus, poslquam tocuius esi eh% fnsumpltis ett in coc~

    ris, cum ad nos descenderis, dicere vidisse te coc- lum, et sedet a dextiis Dei {Marc. xyi, 19). Habetii

    lo< apertos, ad laudem et gloriam Dei, qui esi he- itaque non modo eum, ut apud Stcpbanum stanlem,
    liedictus in ssecula. Amen. sed et apud evangelistam sedentom a dextris vir-
    tutis Dei. Stetit quidcm et aiiquando apud nos, sic-
    SEKMO XXXII.
    ut iegitis Qui stans jussit eum adduci ad &6
    i

    ITEJi !N DIE S. 5TEPBANI PROTOMAimRlS> (Marc. x, 49); prxfigurans illura sunm,qiiem ba-
    bet a dextris viriutis f>ei, statum, unde habuit ut
    De duabus naluris Chrisli, el de $piritualibu$ cozhs.
    cxcum illuminare posset. Sedit nibilominus et
    Sv.xopsis SERBdNiS. —
    Calis ape rtisnridendus Fi- B
    1. .
    t di u Joajincs: qno(i faliga i us ex U i
    lius bomuns. -
    — %
    Quid sit videre Fiiium homi- A J ._ j
    »__._„ „4 «j:.._»u h„-
    ni&stantem a dextris virtutis Dei imo seden nere sedebat sic supra foniein et adjunxit llora
    :
    :

    tem, et ambulantem. —
    5. In ambulatione Cbri- erat quasi sexta {Joan. iv, G). Qucd quid aliud esse
    sti, operatio modus operationis at-
    in sessione putamus, nisi quod laborans primogenHus mor-
    — ille
    ;

    tendiuir. 4. lioc unum


    mirabile in vita Christi,
    iuftrroa nostra suscepisse. —
    5. Arabulat Jesus in
    tuorum ex rnulabiiitate naiurae assumptse sexta
    morlaiilatc, sedet in glorilicatione, stai in xter- mundi aelale humiliavit se usque ad profunditatem
    nitate. —6. Ex subjecta contemplalione quis huinilitatis nostra; cui quidem sic ad tempus sub-
    fructus hauriendus. — 7. In novem cboris' ange-
    lorum quid pr<£cipuum spectandum occurrat. — jacebat voiuntale, ut ei semper cminerct potestate.
    8. Felices qui Filium hominis ambtilantem, felt- Quatenus ei hoc sit fatigato ex itinere hora sexta

    ciores qui Sedentera, felicissirai qui stanlem con- sedere; non quidem in fonte, sed supra fontem.
    teihdlantur» —
    9. Deficientes in contemplatione
    Scd et ambulantem invenio c rcbro eum in rcgione
    Yeroi, pansent in ea, qua?. estFilii borainis.
    40. FilixSion sunt anirase adhuc infirrax huma-
    nostra. Toto namque iilo tempore arabulare non
    iiiiatis Christi operibus inspectandis detenlae. cessavit apud nos, quo Pertransivit benefaciendo et
    — 11. Anacephalaosis per cobscrentiam mate- sanando omnes oppressos a diaboio {Act. x, 58).

    III. Et hanc quidcm Pelri sententiam consortem


    t. Habetis jam et qui hi cceli sunt, et quomodo ^ ejus Pauiutn arbitror exponere, qni in secr.nda ad
    pulsare debeatis, ut vobis aperiantur. Sed dicitis : Coriuthios episloia IS© dicil : Deus erol in Christo,

    Qux utiiitas in aperiione horum coeSorum? muiia mundum reconcilians sibi {II Cor. v, i9). Vide ergo
    qnoqtie et magna per oinnem modum. Nam cflclis in Vivgine de Spiritu sancto conceptum, de cors-

    aperlfs quid beatus Stephanus vidit? dixit quidem ceptu , qui erai sine corrupticne ad nativitatem ve-
    se videre ccelos apertos, sed quid adjunxit? El fi- nientem ,
    qux fuit sinelxsione; de utero ad prxse-
    tium hominis slantem a dextfis viriutis Dei (Act. pium, de nativitaie ad circumcisionem, de eircum-
    vu, 55). El certe, rratreS, feiix qui potesl assidue cisione ad oblationem, de oblatione ad bapiismuiu,
    co quo vobis diximus, modo videre cccios apertos . de baptismo ad jejunium, de jejunio ad esuriem, de
    multo autem feiicior, FHium horainis meretur
    qui esurie ad tentationera, de tentatione ad prasdica
    videre staniem a dextris virtulis Dei. Non me video nem, de prxdicatione ad miracu!orum perpetratio-
    satis idoneura ad aperiendum sacrameniurn hoc, nem, de miraculorum perpetratione ad pa&sionem,
    nec plene comprebendo, quid sit videreFilium horai- d.c passione ad mortem crucis, de morte crucis ad
    nis stantem a dextris virtutis Dei, quia caliginosos sepuicrura, de sepukro ad resurrectioncm, de re-
    habens oculos, ei ad iraa semperpene deflexos, hn- r, Burrectione ad ascen.i6nan; in omrfibus his consi-
    jus Filii hominis statura tant subiiraera, tamque in- dera ambulantem ; ejus si<j apud nos ambu-
    flesibilem intueri non possura. Qui autem hos coeios lare, est in mutabilitate naturae assumptse nostram
    frequenler ingredi, et pia solent curiositate perani- operari salutem in medio terrse. Si quis autem et
    bulare, aique hujus Fiiii hominis statijin, duce spi- sedere suura, et anibahre ad unumquid tcndere (R-
    riiu veritalis, audent expiorare : erce hi scitint et cat, non mihi videtur a veritatc dissentire ; nam, si

    possimt, si volunt dicere-vobis, quid sit videre Fi- arabuiare ejus nostram fuit operari salutera, quo-
    iium hominis slantcm a dexiris virtutis Dei. modo opcratusest, nisi agendoet docendo? ASioqui
    H. Si vcro tutiiis arbitrantur servarc secretum non diccrcttsr : Pwpheta poiens itt epere et sermone
    sunm sibi, dicam ego igitur quid mihi visum sit {Luc. xxiv, 49), nec aftirraaret se sancttts Lucas
    videre Filium horainis stanle.ii a dextris virtutis scrmonem fecisse de cmnibus qua' ccepil Jesus facere
    Dei ; in nuilo eis prxjudicans. qui de hoc vevius et et docere (Aci. i, 1). In ambulatione itaque ejus
    profundius dicere noverum. Invcnio hunc Fiiitrm operalionem considera salutis tux; in sessione vcroi
    homims fnam quis sit dicere necesse nott est, est raodum ejusdem operationis, El hic quidem gemi-
    naraque Dom-nus nosler Jesui? Ohristsis sine ma- nus nam speciosus forma prx 'iliis hominum , pro-
    tofl ADVMl PR/F.M03STRATENS1S 20C

    nter mira quae feeil; diffusa est graiia in labiis suis A nos el aequales 6lbi Patrem, ct stantem a deUris cjug
    (Psal. jliv, 3) proptcr salubria qtiyt: dixit. Filium infixisse , et vidissc neulrum eorum alterura
    IV. Et coric ox omnibus, quae fecit, mirubilibus, vcl excedore potcslate, vcl praeccdcre a:tfmkate;
    niliil arbitror uiagis mirahile, qnam quod infirraa sed eos verc summoque in una unum esse deitate?
    l tinoil ; magisnamquc videtur mitabile, quod j>a- Vade el tu fac similitcr.

    nis csnrii, fons sitit , vila moritur ,


    quam quod aso- VI. Apertis fibi his, de quibus multa jam dixi-
    riontcs lnultos paocis de cibariis reficit, quod aquam mus, coclis, vide Filium hominis stantem a dextris
    in vinum commutit, quod mnrtuos BUSCitat. II ».
    irtulis Dei, pcr lidei eertiludinem cequalem tum
    autem utrumque bunc opcralionis modom in pcr omnia agnoscens Deo ; scilo quod Filius Det est.
    mina sessiorie cjus nam sedit in monte apostolos
    ; Ibcc cnim lota ntilitas, hic lolus fruclus in eis,
    docens, ut auribus audicndo percipias, quae protulit quatenus ad hoc videlicet pitis magis ethurailis pul-
    sublimia (
    Matih. xv, 29 ) : scdilel supcr foolem fa- sator, quam tenicrurius 130 ** elatus peiscrutalor
    tigatus ex itinere [Joan. iv, G) ; ut mcnte buinili ve- ces frequentcr perambules, ut vidcas Filium Iiomi-
    nereris^quse pertulit, infirma. Comprehendamus ita* nis stantern a dcxlris virtutia Dei. Quid enim profi-
    que snb una significalione soura hic aedere, ct am- cis, ut eosdem modo brcviter ctf los attingamus :

    bularc : quod autem slelit, sivecaeci clamantis ape- ^ quid, inquam, proficis, quod ad suhlimcs contem-
    ruit oculos (Luc xviil, 40), sive quando discipulis plalionis modos perlingas ,
    quod Dci scilicct invisi-

    aperuit post resurrectionem non jam in mari, sed bilia per ea quae facta sunt, intellectu conspicias , si

    in iitiore, ncc ambiilans sed stans (Joan. xxi, 4) non in iisdem visibilibus ipsum admireris, perqiiem
    qui antc resurrectionem apparuit i is iab'»ratiiibus in Deus Palcr omnia lecit, sine quo factum est niliil,
    remigando (Mare. non qiiidcm in. lillore,
    vi, 48) , iii quo quod factum est, vita erat? si super iauda-
    «ed in mari, nec stans sed ambulans, sivecum :ili- bili virorum spiritualiutn eonversatione obstupe-
    quo alio irt loco, seu modo, stare invenilur ad bunc ; scis, il!um maxime in eis glorifica , qni operatur in
    ejus perlinel sctcrnum et tncommulabilem statum, eis vclle ct perficere pro bona voiunialc (Phil. II,

    qucm babcia dextris Dei. Peracta vcro ambulatione 15); quos cum confortat, omnia pnssont ineo sine
    sua apud nos, in scdc pnternae dextrae se recepit se- quo nHiil possunl. Quidquid in snpientibos Fcciesiae
    dens ibi in sede glorifiealionis ,
    q«i hic aoibulare profundilatii seu malurilatis intueris, oequaquam
    solebat in laborc morlalitatis. Status vero quem :
    ; illis ascribas . utpole qui ncc sufiicientes sunt cogi-
    dcxtris Dru habet, coactcrna et corequalis ejtis e i lare aliquid ex se, quasi et se j sed iili poiius, quem
    Ciiiii Patrc majestas : a cujus dcxlrisejus 31 ipc, esl praedical Paulus, Dei viriutem, et sapientiaro (/
    coaclcrnuin ct cosequalcro ei esse. Gor.i 24), cui non possunt resistere et contradi*
    V. Qitse cum ita sint, el luos et vide ceie • nutes adversariji eorum. Majno q-.iidem honore
    Filium hominis arabulanlcm, vide sedcntem, vide digni suiit, qui iaborant in verbo el doclrina ; ni-
    ei slantem. Arobulantero in raortalitale, sedertlem misque honorandi aposloli Cbristi, quos jam non

    in glorificatione, slantemiii aBternitate. Va felixqui- itirit sorvbs , sed amicos ,


    pro eo quod omnia qua!-
    dem qui a sidue ainbuJantem intuctur : fehcior, qui eunque audiyil a Patre suo non IVc.it eis (Joan. xv,

    -sedenlero; felicissiraus vero qui stantem. Qualis '..'>.


    8ed non plus, nec tantum, quaninm ipse Chri-
    fuii ambulans iuterroga sanctum. Isaiam, stu;;. Non eium praedicator verbi ipso verbo, ncqtte

    libi Vidisse se >ii<m,et twn eeat aspcctus:et iesi- Apostotus major illo, tfui misit itlum (Joan. xill,

    >.»iiM?/s, inquit, eum uovissiinum virorum t virum lo). Magna crgo, et vere magna delectatio, perara-

    dolorum cl n infirmlutem- : el qv.asi abscon- bulafe ca-los islos, scd fi uclnosa non est, nisivi-

    diius wltns ejus, et despcctut utuU nec reptUavimus deas in ilios Fiiium homrnig Btanfem a dextris vir-
    cum. El uos putavimus eunt tanquam lcprosum, et tuii? Dei.

    percussum a Deo et humiliatum [isa. i.m, 3). Et tll. Quid de angeiis, quid dc «rcbangclis d

    itera Vere languom nostros n?se tuUt t et infirmila- d stupent quidem illi ip notitia divinbrnm judicio-
    tts noslras ip$t ortavit (ibid., 4); el caitcra piura, iiini ; isti aulem in cognitione divinorum consilio-
    qnae in hunc modum sunt. Qualis vero sii sedens, rum, sed l
    f jn^e utrumque excedit ordinem in digni-

    Apostolus nobis ex parte innoleseil, diccns cum g.o- lalc, cui Pater omhe judicium dedit (Juan. v 22),
    ria el honore exaltatura a Deo, el datum illi eue no- qui el uiagislcr omninm angelorum est> Tanto quippe
    men, tjuod est supc> omue nomen ; ut in nomineJetu rneHor anaelis effectusest, qvanto dijferentiut pr«
    o\nne genu fleciuiur cceUsiiunt, terrestrium et infer- nomen »• rediiatrit. Cui ::)\r,: atiquando di&il

    Phil. ii, 9) • «' •


    ttera in huuc modum, auaelorum : Filhis meus es >u , eao kodie genui le?
    q
    itis iitoiiiftsla s'iul Stantem auleoi j dextris (Hebr. i, 4.) Et hic certe est, quem ipsi angeli ado-

    Dci quis ?spexit?aestiraoquod iile, qui 9 : rUs- ranl. Exiiibent miracuia virtutes habent ot omnes
    erai Yerbum; ti Verbum erat apud 1> et rcfrenent, super oomes s, horainesque su-
    Deuterat Verbum, koc erai in prineipio apud Denm, •- •
    i reprobos fortiludinem poteslatea .
    • d 'o-

    Omnia fer ipsum jeeia sunt, ei sine tpso [aclum ?st i.im ab ipso acceperonl 14111 Dorainusest viriulum :

    nihil, quod factum est. In ipso vita erat \Joan. i , I). Dumiuus forti. el potent u prteUo [Pstti. miii, 8i.

    Kor.no libi videtur iste sqnaiiter oculos in coaeter- De quo etiam legitur, quod facit mirabilia solus
    2!) 7 SF.RMONLS. - 1N DIE S. STEPRANT. 293
    (Psal. lxxi, 18). Quidsi modcramine principattium A vcro post supplicium mortis, elresurrectionis Irium-
    omnis phum, per gloriam Ascensionis elevalum jam non
    in terra prineipalus nuilalur, et ttansferlur, ;

    conslituilur et regilur? ul cliam hoc possint, ipse indecorum fuit et debile, sed speciosum et forle,
    cis dal, singulis dividens proul vull (/ Cor. xn, 11), ntpole formosum in stola sua, gradiens in multilu-
    in cujtis manu sunt omnes potestates, el jura re- dine virtulis suae (Isa. lxiii, 1). Quid enim si ru-
    gnorum, cui data esl omnis poteslas, in cwlo el in brum veslimentum suum, si tinctae vestes? mulua-
    teiri (Matth. xxvin, 18); qui dominatur in regno vit ex nobis, ut manus in Jacob essent manus
    hominum, et cui voluit , dal illud. Si autem cunclis Esau (Gen. xxvn, 22).
    his vides praeeminere ordiniluis dominationes, scito IX. Porro verbum ejus a principio, quod apud
    illi essc subjeclas (Dan. iv, 1-4), qui habet in vesti- Dcum erat, et Deus erat, lucem habiiat inaccessi-
    mento et femore suo scriptum Rex reynm el Domi- : bilem, quem nutlns liominum vidit, sed nec videre po-
    nus dominanlium (Apoc. xix, 16). Sedcni throni, se- tesl (Joan. i, 18). Qni igilur in nobis spirituales
    dent et jndicant; sed nisi in eis sederet, et discer- sunt, el purilate conscienliae confortati, atque clari-
    nerel Filins hominis, et in rectiludine offendercnt tate interni aspeclus illustrati, audent per semel-
    judicanles, et quietem sedentes non haberent. Nam ipsos sequi spirilum, quocunque iorit, eriganl ocu-
    licet scriptum sit : Illic sederunt sedes in judicio
    " ios in Filium hominis, slantem a dextris vhlutis
    {Psal. cxxi, b); nemo lamen qui nescial multum di- Dei, magnam ibigloriam, imo incogitabilem, visuri;
    slare. per omnem modum inter scdem et in sede se- et audittiri nihilominus verba, quae non licet homini
    tfentem. Refundunt cherttbim concivibus suis scien- loqui (II Cor. xn, 4). Scd opus est eos, qui ad
    tiae flucnla; sed quomodo refundcrent, nisi sibi pri- h;cc stiblimia aspirant omncm penitus ponderosee
    milus infusa fuissent? vel quomodo propinarent,
    ,
    et ealiginosoe humanitalis, quce in eis est, deponere
    nisi primilus hausissent? quid enim habc. t ipsi, grossiludinem, et solam purre, et defjeeatae spiritua-
    quod non acceperunt? (7 Cor. iv, 7.) Qttod si acce- litatis assumere subtililalcm : maxime cum ad dile-

    perunt, imo quia acceperunt, a quo acceperunl nisi ctum et familiarem suum, non lam servum, quam
    a Dei sapientia Christo, quce ex ore Aliissimi primo- amicuin Dominus dicaf : !Son enim videbit me Itomo
    genila ante omnem creaturan? (Ecclic. xxiv, 5.) Si et vive! (Exod. xxxm, ^O). Qui vero ad snblime
    etiam jugi hice resplendent cherubim, seiant hanc, illud solis clarissimi jubar oculos necdum erigere
    tle qua loquimur Sapienliam, de eis dixisse : Ego possunt, videanl gloritlcatam a dexti is Dci naturam
    feci, ut oriretur in cvr.lis lumen indeficiens (ibid., 6). assumptam. Yideant, inquam, naturam illam, in
    Succensi stint seraphim? sed succendit eos ignis n Clirislo exallatam ad dexteram Palris, quae nec
    Dei, imo Deus ignis. Kt si charitate ardent ab ipso culpam aliquando commillens cum hominibus de-
    a.-ccperunt, qui cliarilas est. Quaeris quis sit. iste? gnit in terris : et peenam inortis lam ignominiosam
    quid a me quaeris? qnxre a Joanne, et dicetur tibi, quam duram sustinens, pependit in patibuio rrueis.
    quia Deus charilas est (I Joan. iv, 8). Videtis jam, Quod si qui sunt, quos vel gravat phantasma ir-
    ni fallor, si intellexistis haec omnia, quid sit videre ruens, vel dilaniat culpa remordens, vel angustat
    ccelos apertos, quid etiam sit videre Filium hominis sensus agens, ul ad neutrum istorum vacare possit;
    stantem a dextris virtutis Dei. sed mirahiiis sit admodum ex eis utriusque bttjtis

    VIII. Reminiscor paulo ante me dixisse fclices scicnlia, et sic confortata ut non possint ad eatn
    illos, qui vident Fiiium hominis ambulantcm ; si- (Psal. cxxxvin, 6); habere possunt prse octilis,
    quidem Filius hotrinis vadil , sicut scriptum esl de liunc, dc quo ioquimur Filium hominls, ambulan-
    eo (Matlh. xxvi, 24). Nec ambulare potest nisi in tem, et pertranseuntem, et sanantem omncs oppres-
    co, quod est Filius hominis, quia qui dixit : Ambu- sos a diabolo (Act. x, 38).
    lavit verbum, slatim subjunxit, et exkil in campis X. Egrediantnr ilaque istae filiae Sion ; filiae nam-
    [Joan. x, 23 el 40) : significare, ni fallor, volens, qne sunt, ct videant regem Salomonem in diademale.
    quam habuit verbum in ambulando mobiiitalcm , D quo coronavit eum mater sua (Cant. m, U);quous-
    ex e.o accepisse, quod ad camporum nostrornm la- que filii esse mereantur, videntes eum in diademate,
    titudinem exivit. Dixi ergo felices esse, qui vidcrint quo coronavit eum Pater suus. Abeanl sibi, et re-
    eum ambulantem ; feliciores aiitem, qui a dcxtris vocent ante oculos pro posse, atquc colligant apud
    Dei sedentem , qui vero a dextris stantem, felicissi- se, prout eis datum fuit, quomodo in motu stabi-
    mos. Sed diciiis, Cur tu in tino eodemque hominis litalis nostrae, a die qua natus esl : Cocpit Jesus fa-
    Filio hos dislinctionis fabricas gradus? non abs re cere et docere, usquein diem, qua prwcipiens apostolis
    quidem. Sed ideo quia iion pari in eo nitent clari- pcr Spiritum sanclum, quos elcgit, assumplus csl (Act.
    tate mortaiilas de matre nascentis, et glorifieatio i, 1), respicientes eum cum praecursore suo ambu
    regnantis, 131 et coaeternitas et coaequaiitas, at- lantem, ct consequenter exclament cum co, et di
    que substantialiias Unigcniti a Palre, cum eodem cant : Ecce Agnus Dei, ecce qui lollit peccata mundi
    Patre. Nam si vultis acciperc; cumYcrbum Dei hic (Joan. Ncc modicum quid se existiment ac-
    l, 36).
    Filins hominis sit, lamen caro factum, conlenipti- cipere ab hac visione, sed omnino magnun, cttm
    bile visum ftiit, utpote in diademale apparens, quo constet eos videre oculis suis, et audire auribus
    coronavit eum mator sua (Cant. m, II). In C3>ne suis, et atlrectare manibus suis in Verbo vitae fo/. de
    Patrol. CXCVIII. 10
    *»9 AD.Vtll PR.EMONSTRATENSIS 300

    Verbo vitae] quoihunque illuu sil (/ Joan. i, 1). A A — 12. tcrlesles cpulas. —
    Sccundo Invitatur ad
    15. Tcrlio in sepulcro ejus qu d notet repeitum
    magnum
    Paulo quoque apostolo appellalum pielatis
    manna. —
    14. Cur nobis formidanda liora morlis?
    tacramentum, quod etiam assrrit manifestatum ht ob hostcm accusanlem, consciontiam aitesiantem,
    came, juslificntum cstcin spiritu, apparuisse angelis, iudicem ferienlem. —
    15. S. Joanni a Doniino
    creditum in mundo, assum- triplieiter honorato in viia respondef honor in
    ;'r,irfu-afKm in genlibus,

    Tim. ni, 1G).


    niorte. —
    16. Visio bealificans nos Dco reddit
    ptum in gloria (I similes.
    Xf. Ergo magniim quid videre atubulanlcm; s:- I. Ad honorcin gloriosissimi, et beatissimi apo-
    quidcm quod iufumum est Dei fortius cst hOminibus
    stoli ct evangelistx expctit non quidem sinc desidc-
    \lCor. i, 25). Sed long<* majus est viderc ad dexle- rio, et exspcctat nec sine spc, devotio vestra midire
    ram scdentem. Verum illum dixerim aUissimum con- aliquid a nobis in hac pneclara feslivitale ipsins,
    scendere gradum, qui coclos videns aperlos, mere- quod mores audienlium instruat, ut ejus pnvto-
    sic
    tur eum ronspicere slantem a dextris vinulis Dci, galivam commendet. Sed cujus valciesse pondcris
    Kt forlasse hi sunt tres cceli, ad quorum terlium se honor aliqtiis a nobis delatus ei, quem ab ipso com-
    raptum perhibel Paulus; ubi etiam dicit, se audi- muni omnium Domino tam sublimiter, lamque sin-
    vi6se verba incffabilia, qua? non licct homini loqui gulariter constat bonorari?Nam respcclu honoris
    p
    (II Cor. in, 2). Et quidem ego puto, quod sicut divini, cujus poterit hiimanus esse momciiii?
    hic [al. sicut iile locus crat mewlosus] et ille, quae Quanta aviditale desiderant acquirere honorem fi-ii

    non licet homini manifcstarc vidit. Sed jam sermo Adam? sed fallax. et omnino nihil est honor, qui a
    isle vergit ad debilum iinem. Audistis quantum ad Deo non est. Non plene comprehendo unde boc est,
    pr.xsens judicavimus sufficere, quid sit videre ccclos quod eliam ipsi perfecli ab appelitu honoris innnu-
    apcrtos; quive, et quot sirit cceli isti, quidve sit
    nes ct alieni non sunt. Qui si forte non appetitur,
    istis apertis videre Filium hominis slantem a dex- delectat tamen cum offerlur, nec sincdolorc amiui-
    iris virtutis Dei. Non solum autem stantcm, verum tur cuoj habctur. Tcstis itaque ipse est, quia duni
    etiam quid sit vidcre eum sedcnlem, quiu etiam cruciat amissus, dcleclat possessus. Ilic esl qui
    ambulantem. Dictum est nihilominus nobis quid sit suIj spe spirilualis profectus se palliat (non dc ho-
    iutendcre in ccelum, et intendendo in ccclum videre nore, sed de appctitu honoris loquor) consuleus
    gloriam Dei, quid denique sit repleri Spirilu sancto.
    praeesse, quasi ad hoc solum ut possit prodesse.
    Pendet namque unumqnodque istoruni ex allero, Hoc autcra dolosum cousiUum ejusita occultum cst,
    quia nec gloriam videre poteris, si non ir.ienderis;
    et sic quodam [al. quodammodo] in uno susurrat
    sed nec fructuose intendere valebis, nisi plenus latibuio, ut vil a sapientissimo quolibct compre-
    q
    Spirilu sancto fueris. Qua; ergo de iiisaliquaniulum hendi queat. Nam dum suggeril [«/. suggeritur vcl
    prolixe dkta snnt relinete in memoria, cxercele in se suggerit] ulilitas laboris, ad hoc furliva quadam
    vila, ut et ibi elarificetur inteueelus ad puritalem, fraudulcntia, et fraudulenlo furto trahere nitilur,
    hic autem exwnetur afifectus ad sanclilaiem. Invo- ut appetalur sublimilas honoris, qune, et si dcbeat
    cate itaque Spiritum sanctum in 132 vos > e* orate aliquando dum ita res exegerit ob profcctum spiri-
    nt vos replere dignetur, quaicnus et vos sicut de tualcm lolerari; nunquam lamen dcbel propler
    beato Stephano legifur, pleni Spiritu sancto, et in T se solam, vel cum abest optari, ve! cum adest
    lendere in ccelum, et videre Dei gloriam possitis, amari.
    qui est benedictus in sxcula. Ameu. II. Sed cum fallax, et plane instabilis sit nonor,

    quem pro magno misere decepli habent morlalcs :


    SERMO XXXIII.
    felicem prorsus dixerim illum, qui pertingere po-
    IN DIE S. JOAKNIS APOSTOLI ET EVANCELIST/E. honorem, de quo Dominus
    terit ait : Honorifxcabil
    De triplici honore, quo Dominus eumdeni bcalum eum Pater meus qui in calis est (Joan. xu, 26). Praj-
    Jodnnem honoravit in vita et in morte. misit dc honore quodam, quem suis modo confert
    STNOr-sis seumoms,— 1. Quauttis, et quam simuiatus prajsenti, qu
    ln hlns Adara sit hononsambitus. — 2. Qmsverus L
    j

    honor, atque appetendus. —


    5. S. Joannes lionO'
    •
    rem via est : Si quis mihi minhlraveril (lbid.). Ergo
    ratus est ob virginilalem corporis, puritatem mtnistrare Domino, honorari est; plane rta esl
    mentis , familiarilatem dilectionis. Sublimitas Solus honoratur qui famulatur, solus etiam
    Evangelii cjus pr« reliquis. —
    4. Quid sit eum
    illc illi

    regnat, qui ei ministrat. Hic est honor quera co-


    cibari pane vilae, et polari aqua sapientix salu-
    taris. —
    o. Quanla usus sit familiaritatc conver- piose attulil bealo Joanni, qui ab eo sublimiter
    sationis cum Chrislo. Quanta amoris in eo prae- honoratus, a nobis quoque debet honorari, sicui
    rogaliva. —
    G. Secretarius Cbristi recubuit in
    p.^tore ejus, id est thesauro sapicntiae ejus. — nocte bac cantavimus de eo (269) : Valde ho-
    7. Audct rogaro prae caeteris proditorcm. 8. — norandm est btatut Joannes. Verum est utique,
    S. Joannes virgo Virgini Matri a Christo morituro verum est hoc, quia nou simpliciter honorandus,
    corameodatur. —
    9. Familiarilas Dei, non prin-
    sed valde honorandus est beatus Jeannes. Honora-
    cipum lerrenorura, impense ambienda. — 10. Tri-
    vit eum Christus, unde dignura est, ut eum hono-
    plex praerOgativa S. Joannis, ac intelligentiae
    perspicaciias. —
    11. Tripliciter honoraiur in rent, quicunque sunt Christi, quia inter homines,
    morte : et prlmo a Doraino moriturus visitatur. quem fconorat rex, honorare solent universi famuli
    (260) Ex ofDcio ecctesiastico de die ejus festo.
    501 SEUMONES. — IN DIE S. JOANNIS.EVANG. S09

    regis. Honoravit eum Christus in vita, honoravit A Nisi enim aqua spfritus esset, neqnaqaam po&tquam
    eum in morte, ul per hoe apud nos ratum sit, quod dixeral Dominus : Aqua, quam ego dabo ci fiel in co

    modisquibusdam ineffabilibus honoret eura in aetcr- fons aquce salienlis in vitam wternam (Joan lv, 14)

    nnm post mortem. hic de quo loquimnr, Joannes subjungeret Hoc au- :

    1!I. Honoravit eum in vita tripliciter, conferendo (em d.xit despirilu, quem accepturi erant, credentes in
    ei virginilatem, pttritatem et familiaritatcm : virgi- eum (Joan. vn, 36). Pauius Chrislum vocal Dei vir-
    nitatem in corpore, puritatem in mente, familiari- tulem et sapientiam (I Cor.i, 24), ut ergo Joanncs
    latem 133 ' n •fatei et sincera erga seipsum dile- fam ptofunda referret verba Christi, imbulus est
    etione. Cum multa sint alia, quae ei distributor spiritn Sienimjuxta senleniiam apostoli-
    Chrisli.
    int^riorum, et remunerator Dominus Jesus contulit cam Nemo poiesl dicerc, Dominus Jesixs, nisi in Spi-
    :

    jiuinera graliarum : haec tamen nobis ad praesens ritusancto (I Cor. xn, 3), quomodo iste in Evange-
    wurrunt. Virgincm eum elegit, sicut cantavimus lio suo lam profunde lamque perfecle diceret Do-

    hodic de eo (270), quia virgo est electus a Domino, mimts Jesus, nisi Spirilu sanclo plenus esset? Igi-
    et virgo elecius. virgo in acvuin permansit. Quantara tur pane iiltim vilae el intellcctus dixcrim cibatirtn
    in corde mundilium, quantam iu mente puritatem in agnitione coclcslium secretorum : aqua vero sa-
    habueri^quisnoslruin comprehenderevalet? Magnae I*
    pientiae salutaris tam propria espres-
    polatum in

    profecto puritalis vir, qui cuncta visibilia transcen- sione, et prokuione Dominicorum vcrborum. Pa-
    dens, sctnelipsimi etiam supergrediens clarilate in- tris tabernaciilum ! o Filii cubiculum ! o Spirilus
    lcricris oculi, verbum vidit esse in principio, et sancti umbraculum! o sanctae Trinitatis feclinato
    apud Deum esse, omniaque per ipsum facla esse, et lium! et ut nihil videar praeterissc! o individu*
    sine ipso faclum esse nihil; et quod factum est in unitatis oracultim, purissimum el mundissimum hu-
    ipso, vilam csse (Joan. i, 1). Nonne cum legi jus,dequo loquimur Joannis.
    Evangeiium audis, supra modtttn admirariet obstu- V. Jam defamiliaritate,quam erga eura Dominus
    pescere cogcris, audiens eum ita propere et seria- babere dignatus esl p-.se caeleris, quid dicemus? Qua-
    tim post lanli tcmporis spatium verba Domini ad liter satis, jucunda cum dulcedine, el cum dulci jit-

    alios, et aliortmi ad ipsum rcferre, ac si contigis- cunditaie amplecti eum possumus, inter caetcros
    set ea hora ipsum eadem audire^unde cum anima- magis dilecium; et in singulari quadam etiam pra»

    libus aiii, ut scitis, expressi sint (Ezeck. i, 5); ipse cseteris familiaritale complexum? Nonne ipse est
    quoque ob simplicem puritatis, ut ila dicam, ange- qui, ut aiianosvice dixisserecolimus ; veriiate hi**
    licae pracrogativam, qtiam ei Dominus contuiit, p mili, et humilitale vcra de seipso dicerc eolebat •

    aquila? assimilatur, nec simpliciler aquilae, sed vo- Discipnlus ille, quem diligebal Jesus t (Joan. xxiii,
    lanii (Apoc. iv, 7) : nam aquila volans Joannes est, 23.) Quid est hoc? non diligebat discipulos alios
    prac coeterissublimia internorum mysteriorum arcana Jesus imo diligebat
    '.'
    Cum enim dilexisset suos, qui
    :

    puritate menlis comprehcndens. Hoc altestatur mi- erant in mundo ,


    (ut ait idem beatus Joannes) m
    rabilis profunditas Evangelii ejus. Hoc el Apocaly- finem ditexiteos (Ibid. 1), ut scias, non qridem sinv»

    psis clamat Jesti Christi, quam dedit ei Deus palam pliciter solummodo diligebat, sed plene et perleclc.

    faccfe servis suis, et sigiiavit, tnittens (ut ipse scribit) Hoc in finem diligere est. Sed ego puto, si congru-
    per angelum sunm scrvo suo Joanni : qui testimonium entior vobis ad pnesens causa non occurrit ;
    quod
    perhibuit Verbo Dei, et testimonium Jesu Christi in de ip>o dici volttit Spirilus sanclus ,
    quia Jesus
    liis qil&cunque vidit (Apoc. l, l). diligebat eum , pro eo quod etsi 134 non cxclusis
    IV Bene et congrue cantamus ei eldicimus de aliis a sinu dilectionis suae, singulariter diligebat

    co: Ciiavit cum Dominus pane vil(e et inlcllcclus, et solum ;


    prae caeteris tamen etiam dilectis suavissimis

    aqua tapienlnv salutaris polavit illum (Eccli. xv, 3). sinceri amoris brachiis ampleelebaiur unura, Inter
    Dicla sunt quidem ba-c de vito, qui limet Deum , sed ca?(?rc 5 itaque diligebat eum Jesus, ut neminem ec~
    aptissiroe referri possunt ad eum. Nonne panc viue j> rum p'us, quia et ab ipso Jesus dilectus est. a quo
    ct inlcllecius asseris cibaturo, cujus defaecatum et dilectus est nemo eorum plus. Sed si ita est, quid,
    mundissimum spiritum, quotcemis secretorum coc- quaeso, est quod per propriam asserlionem hujiis
    lestium revelarerefeclionem, tolquasi sapidis agnos- nobis uilectionismanifcstatur praerogativa, utde se-
    cis spiritualium ciborum ferculis saginalum? Nam ipsodicat discipulus ille, quem diligebat Jesus, cum
    si sic vivitur et in talibus vita spirilus ejus, quem magis pertinere debuerit ad alios evangelistas id di-
    panis ille spiritualis impinguat, dum ei et internum cerc de eo, juxta quod Saptens dicit : Laudet te alie-

    administrat robur ad vitam, et saporera ad intel- nus, el non os iuum : exlraneus et non labia lua
    leclum. An vero aqua sapientiae salularis potatus (Proo. xxvis, 2); nisi quod aperle datur inteiligi,
    sit, quis ne dicam negare, sed vel dubitare audebit, quia seCuritas et audacia veri amoris per hoc no-
    qui verba Chrisli ante tot annos prolata ila proprie b's ostenditur? Qtiid ad sepertinens fateri non au-
    et per ordinem narrat, et scribendo repetit ? Quod det perfeclus amor? Quid timere potest perfecia cno-
    nmiirum nullatenus posset, nist Spiritu Christi po- ri>as. quae illtun, quo timet, quisquis timet, foret
    Nam aqua sapienliae spiritttsesl Christi.
    latns csset. tnipu timorcml (I Joan iv, 18.) Videtur inesse chft»
    ;
    270) Ex off.cccles. sup.
    5i3 ADAMl PR£M0NSTRATENS1S S04
    ritati aliqQUldo pnesumplio , scd nunquam inesl A rere posset, quod non invenirel? qukJ pclere, quod
    elatio, quia in eo quod non limct, nullalenus (umet : non acciperel?
    Mnper et ubique exerceni audaeiam, scd nunquam VII. Quod benc pcrpendcns ipse apostolorum pri-

    ct nusquara superbiam; Hinc est quod Aautta et mus, cum uni eorum proditionem suam imponeret
    Inians in Canlicia dicit: DHcctus mcus mihi et ego Jesus quis tam immane esset scelus aclurus, scire
    :

    illi Cant, n, 16) ; sic et iste discipulus inqtiit, quem quidcm cupiens, sed interrogare nullatcnus praesu-
    diiigcbat Jcsus: Dilectus meus milii,et ego illi. lloe niens, convcnicndum super hoc ncgotio censuit di-
    est, cura illi maxima est dc mc, ct niihi dc illo lectum , ul ipse quis csset, inlerrogaret Dominurn.
    iJilect.e ab illo, cl illiini diligenti. Et quidem propric Sic enim scriptum cst: Innuit ei Simon Petrus, et
    proprium hoc babore soient amantes, ut vix quid- dicil ei: Quis est, de quo dicit? et quid scquilur?
    quam scianl loqui, nisi quod perlinct ad amorem ;
    Iluque cum recubuisset ille super peclus Jesu,dicit ei

    et lunc niaxime, cum vel ad invicem, vcl dc invi- Domine, quis est? respondit ille : Itle est, cui ego in-
    cem loquunlur. Vera cst enim Hedemploris nostri linctum panem porrexero (Joan. xni, 24). El cum in-
    sententia , quia ex abundanlia eordis os loquitur tinxisset panem dcdil judae Simonis lscarioiis.
    ,

    [Matth. xn, 54). Qna nimirum tam de


    1
    bona, quam Scivit Pclrus 135 Joanni ad inlerrogandum inesse
    de mala abundanlia arbilror quod intelligi potest, C ansum, quem tanlae agnovil erg.i Dominum invc-
    quia quidrpiid illud sil quod ahundat in corde ; ne- nisse familiarilatis afleclum. Quem enim in tantum
    cesso e.st ul inde aliquid sonel in orc. Indicium ila- familiarem vidit, ut supra pectus ejus recumberet,
    que secisritatis audacia est, non vanitalis, non su- non dubitavil quin auderet interrogarc quod vellet,
    perbiie, sed diiectionis! qua seipsum vocal ditci- nec discredidit quin ad hoc ei responderetur, quod
    pulum Joannes, quem diligei at Jesus, quia lam ar- ijitejrogaret. Et baec quidem omnia ita fuisse, ipsa
    denter amans, tamque familiaiiicr amatus, se esse invenietur continere series verborum, si diligenter
    illum, qui sic amabatur, non polerat celare. sum- consideretur; nam quid alitid innuere videtur quod
    ma et plena beaiiludo amare Christum, et amari a dicitur : Itaque cum recubuisset
    ille supra pectus Do-

    Christo; et familiaritatein habercerga ipsum! mini, dicil ei : Domine, qiih cst? prius quidem quorl
    VI. Sed quomodo dilcctus et familiaris ei erat 8'ipra pectus
    cjus recubuit mentionem facier.s,
    Joannes? Quando ullus secretis Christi inlerfuit,. demde quis essct interrogans, quasi inde fuerit, quod
    quando Joanncs defuii? ubi eum conligit emitti, cui quis eum proditurus esset, interrogare praesumpsit,
    dalum est admitti? Nam transfiguratuin vidcrunt quia supra pectus ejus recubuit. Et nonne ila cst ?

    •Petrus et Jacobus, et non vidit Joanncs? Nurn in quid enim isle vei interrogare non audcret, qui su-
    ipsa nocte, quaj passionis suse diem praecessit ad C pra pectus ejus caput reclinare, cl supra id recum-
    locum iturus oralionis Petrum secum assumpsii el bere indulnim sibi esse perspexit ; vel illc ab intcr-
    Jacobum , et non Joannem assumpsit? Num resusei- roganlc absconderet, quem ad interna sapienli.t et
    talioni filiae archisynagogi Petrum el Jacobum adcsse scientiae suae secreta introduxil?

    voluit, et Joanncm exclusit? nusquam invenies ali- VIII. Quid enim ad hoc dicemus, quod die cra-
    quod alii discipulo eominunicatum secretum a slina moriens, ct semetipsum pro totius mundi sa*
    Joanne occultaluin. Qu^n imo ad quaedam admissus lute hostiam salutarem in ara crucis offerens, cum
    est, et quidem valdc familiariter, ct eo magis fami- jam prope esset, ut spirilum in nianus Patris tra-

    iiaritcr, quo omnino singulariter, ipsa re clamante derct , commendare dignatus est dilecto
    dilcclam
    apcrte, el instanter atteslanle, nullum ei esse pa- matrem discipulo, Virginem virgini, Mariam Joanni?
    rem, ne dicam superiorem in charilatis dilectione, Quid enim in Evangclio suo ipse refert Joannes?
    dum nuUus cum eo parliceps csse mcruit in admis- Cum videret, inquit, matrem, et discipulum quem ci-
    sione familiaritatis. Hinc est ut qusedam in medium ligebat, dicit matri sum : Mulicr, ecce (ilius tuus.

    proferamus, quod supra pectus ejus in coena recu- Deindedicii discipulo : Ecce maler tua (Joan. xix,26).
    buil {Joan. xxi, 20) : pulvinar faciens sibi ipsum honor,omni qui in praesenti haberi potest subUmiorl
    sacratissimum pectus Dei. Quam dilectum illud
    D fralrem Christi et filium quodammodo essc Mariae
    sibi

    caput Christus habuit , quod supra pectus suum et hoc honore sublimi solus ccnsetur dignus Joan-
    quiescere permisit ? et magna quidem familiaritas nes. Cui enim dixit aliquando hominum Christus de
    haec; exterius tamen fuit : nam longe alia major quae- matre sua : Ecce mater tua, nisi Joanni ? et de qtio
    dam fuit, quae interior erat, nec ideo solum major, admatrem : Mulier, ecce filius tuus, nisi de Joanne?
    quia interior; sed quia haec vcritas, illa figura erat. O quanlum libi dilectum videras Agnus inno-
    , o
    Exterius enim Joannis caput quicscebat in pectore cen3, mansuete et mitis Jesu ' quantum dileclum,
    Jesu : intcrius vero ejusdem caput, de mente ejus inquam, tibi videras, cui illum tam cceli quam terrae
    loquor, collocavil, et reclinavit se, in thesauris sa- thesaurum pretiosissimum, matrera tuam loquor ,

    pientiae et scientiae Dei, qui omncs reconditi silnt in comrtittendum credebas Ad matrem. inquis Ecce ! :

    pectore Jesu. Illud ad honorem, hoc autem ad eru- filius luus ; ad discipulum autem : Ecce tnater tua.
    ditioncm fuit. In tanlam tunc familiaritatem non Obsecro, quid sibi volunt haec? Cur non praecipis di-
    quidem uno, sed gemino modo admissus, quid quae- scipulo dietns: Servi, et ministra atque olisequere
    S.05 SEIUIONES. - 1N DIE S. JOANNIS EYANG 508
    ei, ut domina; tuae, matri autem mese? Malri et.am \ qnem virginem elegit, virginem semper conservavt,
    cur nou dicis, Utere famulalu discipuli mei, ut fa- ab omni penilus quod polluere eum poteral, costa-
    muli el servi lui! sed longe honorabilius el favora- gio defendens ; familiaritalk ei inter condiscipulos
    bilius sonare videtur, quod dicis de discipulo ad ejus prrcrogattvam impendit, non solum, ul jam di-
    matrem : Ecce filius luus; et de matre ad discipu- clum est, cum cseteris, sed et prcc eaeteris in dile-
    luni ; Ecce mater tua. Nonne hoc est quodammodo ctione eum et familiaritale ampleclens. Qu# sibi ita
    dicere : Usque modo tibi assistens non solum libi fuisse, Verba quce de eo legimus, attestantur, qiiae

    jure fiiius fui, sed el devolum me tibi nlium in ob- ita se habenl : Ei firmabitur in eo, et non (lectetur ;

    scquendo exhibui : nnnc vero, quia hic, ut vides, in et continebit illum, et non confundelur ; et exaltabit

    hac cruce morior, et a te reccdens corporaliter te- illum apud proximos suos (Eccli. xv, 4). Priemissum

    cuin non sum, nolo ul, quamvis me ad praes^ns ha- quidem fuerat et dictum de eo, quod Cibabit illum
    bcre non potes, sine fiiic permaneas. Istum loco Dominus pane vitw el intcllectus, et aqua sapicntias

    meo liabe pro filio, et tu loco mco habe pro malre. salularis potahit illum (ibid., 5). Quae vcrba quo-
    Nulla tibi, o mater , intermulieres parest, nullus rnodo ad beatum spectcnt Joannem hreviter supe-

    Ui inter eos qui lui sexus sunt, o discipulc, in ritis ostendere curavimus ; nam cibabit illum pane
    iiiundo superior est. Unde per omnia decens esl B vitae el intellectus, quaj ejus arcana erant , et my
    at, dum iila in sexu femineo, in corporaii incor- slica ad intcrnam ei saporis refectioncm revelans,
    ruplione , non habet parem , lu vero in masculino, in quorum cognilione sanctus quilibet et illumina-
    eseepto me non habens
    , superiorein , invicem lur ad intellcclum, ui qtiod verum est eligens, in lu-

    conjungamini. Inteudat virgo Yirgini, Mariae mine veritatis fulgcat; et vegelatur ad vitam, ut,
    Joannes, Maria Joanni : illa affeciu malerno; tu vero qttod bonum esl diligens, in opere sanclitalis se
    obsequio cl cuia filiali. excrceal. Aqua vero sapientiae salutaris polavit il-

    IX. Quid ad hoc diciiis, filii Adam, genus avarum lum, vcrba ei inspirans intelligere, et intellecta re-

    cl ambitiosuiu, lilii alieni et invelerati, inanis glo- tinere, atque memoria; retenta proprie et serialim,

    liae cupidi, invicem provocantes, invicem invidcnles sicul prolala erant, scribere : quce ipse Filius, qni
    {Gai. v, 26), honores appelentes, mendaces atque sapientia Patris cst, in carne apparcns, ad humanam
    lugace.j, respuenles veraces, quia ccelestes, quia dignoscitur salutem prolulisse. Firmalus quoque in
    permaticiiles ? pro quanto habelur, cum oljlinet illo, el uequaquam flexus est, quia per agnitionem
    aliquis locuui famiiiarilatis apud divitem, cum gra- veritatis, et amorem virlulis in Cliristo fundalus, ct
    liam invenit apud regcm! Quam bene, inquiunt, ab cjus contemplalione , ct dilectione avulsus non
    isle esl cum rcge! ecce aequaliter corridet et conjo- ^ est. Ne ergo dcfcecatre mentis purilas in aliquo pos-

    cundatur ei rex. Quam bic familiaris est ei, et rex scl corrumpi, sluduit ainoris in eo radicibus, in quo
    cum eo ! ctii iste oflensus esl, el infcstus, nec ei rex ni il inquinatum incurrit, consolidari ut, dum sic

    pacatus est, vel pius. Et si ila est qnid tamen hic in illo firmareUir, nnllatcnus flecteretur. Gonlinuit
    ;

    btabile et sincerum? ac per hoc qtiid approbabilc el etiam eum, et confusus non est, quia, duin in vir-
    appetcndum ? Nonne scepe conlingit ut qui hodie ginilalc cum cuslodivit perfeclum, quem in ea iu-

    prope sunt cras longe fiant ? et qui beri familiares venit inlegrum, confusus non est, dolens se a bouo
    fuerunt el domesli<i, bodie bostes sinl eL advcrsarii ? qnod arripuerat proposilo cecidisse, qui sibi con-
    Oebra de bis quoiidie videntur exempla. Sed sttt- scius est, se in eo magis ac magis proficiendo con-
    dele familiares et amici esse Dei, conlendite disci- scendisse. Exallavil nihiiominus eum apud proxi-
    piiiieldomcsticiesseChristi.Qitomodo,dieitis,Cliri- mos suos, ampledens euni in ea quam superius
    fcii araici esse poterimus el discipuli? Auiiite quo- ostendi, familiaritate et dileclione inter condisci-
    uiodo: Si nunserilis in sermone ejut, vere discipuli pulos suos.
    ejus erilis (Joan. viu, 31); et quidem si de amicis X!. Pro eo quod quomodo Iionoravit eum in vita
    agitur, vel amici ejus estis, si feceritis qux ipse prai* j, ex partc declaravimus, restat quoque, ut quomodo
    cepil vobis (Joan. xv, 14) ;
    promissiones ejus istffi eum in morle honoravit dilectorejus Jcsus, deme-n-
    siuH. Sarictus aulem Joannes mandatorum ejus ob- stremus : in cujus conspectc, sicut vita, ita et mors
    «ecundationi insistens , ejus et discipulus fuit ct niliilominus pretiosa est. Sicul trilnis modis in vila,
    amicus, et honore X36 au c0 non quidem impuro sic et tribtis eum honoravit in mortc. Et primus
    el instabili, sed sincero et perenni honoratus fuit. quidem, ut mihi videtur, est qtiod ipse ad eum Do-
    X. Et est hic triplex modus, quem breviler atti- rninus in morle ventt. Secundus quod sanctissimam
    gtrnus, qtto eum in vita honoravit, confercndo vide- animam ejtis, sicul fas esl credcre, ad scmpiternam
    Hcei. ei, inter multa alia, quibus eum ditavit, gra- suam gloriam perduxit. Tertius vero quod posl cju»
    tiarum suarum munera, virginilatem in corpore, discessum in sepukro ejus, nibil nisi manna inven-
    puritatem in meote, dilectionem in sincera familia- ium sit. Hinc egrcssurus ab ipso Domino visitatur,
    ritate, sive, si ita melius dicitur, familiariUlem in anima ejus in aelernae felicitatis gloria collocatur,
    sincera dilectione. Et siabilitalem ei conlulit in pu- sepulcrum illius uovo quodam et insolito honore su
    ritate, mentem ejus in contcmplatione fixam custo- !limatur. Apparuil namque charo suo Joanni, ut
    diens, stabilitatem nihilominus in virginitale, quia legimus, Dominus Jesus Chrislus cum discioulis 5u;s
    509 ADAMI PR^MONSTRATENSIS 308
    Ct tU 1 111 - Ymi, dilecle mi, adme, quia tempus est \ auis, deliot mittere ad me aestinicm, vel ut per se-
    ut eputeris in concivio mco cum frutribus tnis. Iin- ipsum ad me eum venturum putem. Venit ad euro f

    plevit Dominus, qnod de eo consorli et coapostolo ipso teste, princeps mundi hujus, et in eo non ba-
    I no Petro promisit, quando audienti de seipso qua buit qiiidquam. Quod autem et ad me vcnturus sit
    morle csset clarificaturus Deum, et dc Joanne in- idem princeps, noncontradico; sed quod inme ni-
    terroganti et dicenti : Domine, hic antem quid ? rc- hil suum habeat, dicere non pra?sumo. Quam infe-
    spondit, Sic eum volo manere donec veniam (Joan. lix civitas illa, quam circumdant inimici sui vallo,
    xxi et seqq.). In quibus profeclo verbis cvidenter et coangustant eain undique, et ad terram pioster-
    ostendit qualcm erga cumhabueritdileclionem, dum nunt eam, et Glios ejus, qui inca sunt, non rclin-
    dicil se vellc sic eum manerc, donec veniat. Donoc quentes in ea lapidem super iapidem (Luc. xix, 43)
    veuiat vull eum manere, non donec mittat. Quae quae omnia animan reprobam de corpore cxeurt-
    ail

    quidem verba, ut soitis, tantae praerogalivae discipuli tem juxta sensum pertinent moralem quam, ut ait :

    illi, qui tunc praesentes aderant, esse inielligebant, beatus Job, lollet ventus urens, et velut turbo rti-

    ut exiret senno inter eos, quod discipulus illc non pict eam de loco suo (Job xxvn ,21). Illam itayue
    niorerelur. apud me versans horam, qua egrediar, sed nescio
    Magnus ubique [at. uliqiie] honor quo ipse
    XII. '* quo, scd nescio quando, conlremisco timore valido
    Dominus etim dignatiis est invitare ad convivium a facie callidi accusatoris et districti judicis , depin-
    suum, in quo elecli ejus epulantur, et exsultant in gens modo apud me quam tcrribilis illa mibi erit
    conspectu ejus, ipso eis disponenteregnum, ut edai.t hora , et qua de corpore compeltar cgredi , et qua
    et bibanl supcr mensara suam in regno suo (Luc. me contingel aspeciibus tremendi judicis oflerri.
    xxii, 30). Et quidem apparenti sibi Domino etinvi- Tria mihi cogitanti de hora illa formidanda valde
    tantiad convivium suum, respondit, expandens uti- occurrunt ; mullimoda mca injuslkia, malitiosa, scd
    que utrasque manus suas ud Deum Invitatus ad con- : vera tamen callidi accusatoris calumnia , et tre-

    thium tuum venio gratias agens, quia me dignatus es, menda districti judicis sententia. me miserum ! cui
    Domine Jesu Christe, ad tuas epulas invitare : 137 causa languida non minus judicem dislriclum quatn
    Sciens quod es toto corde meo desiderabam le. Et calumniatorem exhibel infestum Haec tria hora !

    ilcin : Domine, snscipe me, ul cum fralribus meis sim, illa timeo hoslem accusanlem, conscientiam alte-
    :

    cum quibus veniens invitasti me. Aperi mihi januam stantem , judicem ferieiilem. Scd adesto mihi hora
    vilcc, et perduc me ad convivium epularum tuarum. illa, mihi quidem indigno, tamcn supplici tuo cx to-

    Tu es enim Christus Filius Dei viii, qui ex prxceplo tis te medullis cordis in auxilium invocanti. Occur.e

    1'atris mundum salvasli,libi gralias referimus per in- et succurre mihi lunc, o sanclissime et beatissime

    finita scecula. Cum quanto vero honore eum ad aeter- frater Christi et fili Mariae. Occurre, inquam, ad 6o-

    num perduxit conviviura quis nostrum comprelien- latium, succurre ad pracsidium, flecte judicem, pro-

    dere suulcit ? cul pelle accusatorem, ut nec me iste convincat,


    XIII. Sed ct illud quomodo aliquis digne poterit nec ille condemnet. Non autem in consideratione

    admirari lcgens sive audiens quod in ejus sepulcro fctoris et pntredinis corporis mei (imeo, confundor
    nihil nisi manna contigit inveniri? Manna in qui- tanicn non rnodicum etcrubesco, sciensquod lon^c
    busdam sacra Scripturae iocis, panis appellatur distabil dedecus ct ignominia , sicut dignissimum
    angeloruin putredinis quoque locus et fetoris solet est sordidissimaeet fetidissimae spcluncae meae ab ho-
    ;

    esse sepulerum. sancte, o bcale Joannes! Quam nore et glorin mundissimi et pulcherrimi sepulcri

    dilectus erasChristo vLvens in corpore, evidenter lui. Speluncam namquemeam fetore perhorrescen-

    nobis per haec ostenditur, quae circa te agunlur in tcin et vermibus scaturientem cadaver meum hor-
    morte. En tibi apparet tuus qui te diligit Jcsus cnm ribiic reddet, tuum verosepulcrum honorabile exhi-
    discipulis suis, concivibus autem tuis, ad sapidissi- bet manna.
    mas illas aelernae refectionis cpulas invitavit [al. in- ^ XV. Et videte, fratres, quomodo hic triplcx ho-
    vitnns] • tlle te cum honore incomprehensibili co nor quo dileclura et famiiiarem suum Domiiuts Je-
    perduxit, et ut non solum nibil ad honorem perti- sus honoravit Joannera in fine ; illi respondet ho-
    nens tibi in morte desit, sed et plurimum etiara con- nori triplici quo eura honoravit in vita. Ipse enim
    consuetudinemadsit; sepulcrum
    tra ipsius naturae per scmclipsura in transitusuo ad eum familiaiiler

    quoque tuura omni prorsus pulredine non tara va- venit, qui se ei familiarem in vita exhibere solitus

    cuatum, quam vacuum, cibo angelico vacuum esse erat. Viventemeum intimis suis secretis admitlens,
    non sinit. discessurum vero ad seternum illud convivium invi
    XIV. Considerans gloriosissimum tunm ab hac tat. Sanctissimus etiam el beatissimus spiritus ejus
    viia discessum admiratione laeta , et laetitia admira- ad scmper duraturam illam translatus est felicita-
    bili cxsilio , praevidens autem mcum miserrimum tem, qui tantam hic largiente et infundente spiritu
    timore pariler et confusionc concutior. De quo qui- Creatore, nactus est pnritatem , ut Verhum videret
    dem qtiando vcl ubi erit penitus nescio, quod tainen «n principio, de gloria in glcriam, de clarilate in
    aliquando vel alicubi erit , non ignoro. Non video ciaritatem translalus, quae per speculum nunc est
    rib talcm ui aliquem [nl. ut qadd habeaijexpacificis in aenigmate, ad illam pertmgens, quae est facie ad
    309 6ERM0NES. — IN DIE SS. INNOCENTIUM. 310

    faciem (I Cor. xm, 12). Ut ibi jaio sine fine felix. \ in corona xn sleliarum, in cruciatu parientis af-
    gaitdeal in 138 selernura, ubi etiam bic in corporc fectus boni disideiii. —
    17. Superbia velut draco
    incendit cauda, inlentionis depravans reclitudi-
    posilus suas rcligalas iiidesinenter iiabuit primitias,
    nem, —
    18. Auriga et mensura virlutum discre-
    ei radicatum indissolubililer desiderium. Dignum tio, cujus magna necessilas.
    postluec fuit et omnino conveniens ul mauna ve- I. hodicma sanctiEvange-
    Audislis, eharissimi, in
    nusiaret locum ,
    quem corpus inlravit virgineuin, !ii lectione, quod pucrum Jesum, ad perdendum eum

    quia manna quoriammodo virginilatis appellaveriin qincrit Herodes {Matth. n 13, et seqq.). Quam cilo ,

    prserogativam, utcorpusccclcsti virginitalis munere in hoc mundo bosles invenit Jesus, cujus recentissi-
    honoralum , quoddam esse decoratnm manna se- maadbuc nalivitas a crudelitate immanis persecutoris
    pulcrum. libera non fuit. Fugit hurailiier persecutores suos
    XVI. Jam vero de bonore illo qno eum pcrcnniler ui etiam nos erudiat quid agere dcbeamus, cum nos
    bonoral , aliquid dicere deberemus, si quidquam quxTit Herodcs ut perdat. Nam nec hodie in nobis
    inde dicere sciremus. Nunc vero cnm constel, nec cessat Herodes quserere puerum Jesum ad perdcn-
    oculum aurem
    vidisse, nec
    audisse, nec tn cor bo- dum eum. Angelus autem Domim" apparet in somnis
    minis ascendisse, quod dilcclori ci dtlecto Dominus Josepb, dicens ei ut tollal puerum, et matrem ejus,
    Jesus pneparavit, et jam ctiam prabuit Joanni , R et fugiat in iEgyptitm. Non solum autem hoc,sed
    (jui)iuodo aliquid sufficienler de honore illo lingua ut sit ibi usque dum dicat ei : nec ei lacet ille vel
    cxprimat, cum eum ncc mens comprebendat? Imple- causainfugie, vel inibi morae, FM/Mrtun est, inquie»s,
    lur jam in eo quod non solum de se, sed et de con- ut Herodes quasrat puerum ad perdendum eum. Quis
    civibus suis ait in Epistola sua Nunc filii Dei su- : putas isleest Joseph? fortassis aniinus est sincerus
    mus ,nondum apparuil qucd erimn$ (l Joan. m, 2),
    et t
    tt purus, multis modis, juxta interpretalionem hx-
    et adjtmxit scimns quoniam cum apparuerit simites
    ; jus nominis, quod est Joseph, spiritua'ium virtu-
    ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est {ibid.). tum augmentis dilatus. Nonne tibi videtur ad istud
    Quis noslriiiu lantac modo puritatis est, ut bujus juxta hunc sensum , npmen qui patrem
    suspirare ,

    posset modo comprehendere visionjs pnesiantiam ? jlium luminum , a quo omne datum oplimum et ,

    qua; ipsum, quem videt, similem efficit ci qui vidct, omne donum perfeclum, desursum descendit {Jac. i,

    ut idem sitvidere, etei qui videtur similem esse : 17), alloquitur dicens Multiplicabis in anima
    : «o
    txta et beatificans visio! o beata et bealificans si- virlulcm? (Psal. cxxxvii, 3.) 139 Hic CSt, cui ton-
    militudo! in qua cum
    Domino Jesu dilectore suo juncla Maria Filiumparit, cujus nomen est Jes»!»,
    gaudio gaudet inenarrabili beatus iste de quo jam pio eoquod superna sapienlia (haeceslenimMaria),
    multa diximus Joannes, per omnia saccula sseculo- fideli ,d devoto animo per internam inspirationem

    rum. Amen. fructum confert salulis. Quis enim diffitetur sapieai-

    SERMO XXXIV. liam supernam sincero animo fruclura salutis, sive


    JN DIE SAHCTOUCM 1NKOC.EKT10M, intus iit affeclu purae dilcctionis, sive exterius in ef-
    Ve fructn salulis , quen\ snperna nobis Sapienlia i«- fectu strenuaj aclionis administtantem, Mariam esse,
    fundit , ei quomodo superbia in nobis pcrsequilur cum Joscpb] parienlcm?
    "
    puerum Jesum Josepb [al.
    Inimiiilalem.
    Ipsa pro sapore meo, ipsa, inquara,cst virgo incor-
    S\musis sermoms. — 1. Per Josepb virtutis prolec-
    tus per Mariam
    , sapientiae partus figuratur. — jmpt3, etraater fecunda desponsala viro, cui nomen
    2. Joscph de domo David in ccelorum palatio ju - est Joseph et nomen virginis Maria (Luc. 1, 27)
    gilev conversalur. —
    3. Animus ni subljmeassur- • II. Nonne tibi forttset virilis animtis in Deo, dum
    geiis per Joseph per Mariam radio sapientiae
    ;

    illusiraius notaftur, ul slat electio gratia». — 4. Re-


    qnotidianis conversalionis sanctse augmentis, niagis

    gcm David senem vestibus non calefieti est non semper ac magis dilari contcndit, vir esse videlur,
    recipere terrenas consolationes. 5. Quairitur — cui i.orocn est Joseph? Qui eliam bene ostendit se
    Ahisag Sunamilis, id est vera sapientia. Qitibus
    esse de domo David, dum curiositate sobria, el avi-
    servts quaeralur. 6. Minislerium Abisag stare
    per rectitudinem intentionis, dormire per quietem D dUale P ia domum l!lam non nuuiufactam a;lcrnam in

    mentis, fovereper inlernamsuavitatem,calefacere ccelis, quantum ei in hoc saeculo possibile est, per-
    per ignera charilatis. —
    7. Demonstratio gratuit»
    lustrare et circuire sludet, lucidas illas beatorum
    electionis ad gloviam. —
    8. Jesu in corde prsesen-
    lis imlicia ex pvofunda humilitate , cujux triplex spirituum mansiones pcrambulans, ut illam sibi
    es». gradus. —
    9. Quantus humilitatis fructus, Pauli vocem vindicare possil : Noslra autem conver-
    cni lolum convenit mililare. 10. Patientiae, et — satio in cceli* est (Phil. III, 20). Circuitenim inces-
    triplicis compuflctionis effectus a praesente gratia.
    — 11. Octo bealitudinum perfectioncm operatur santer iste Joseph ordiiiem angelorum, curantium
    Jesus in nobis. —
    12. Salutis operibus insistere de nobis et providentiurn denobis, ulpote quosnon
    est piierum Jesum tenere cui Herodes , id est :
    ignovat spiritus esse administratorios, in ministe-
    illis superbia insidialur, ut pcreant. 13. Occul- — rium rnissos piopter eos qui haereditatera capiunt
    tus superbiae aslus, in beucfartis subrepentis ma-
    gis delegitur. —14. Mt.ilicramirla sole, sub pedi- salutis (Hebr vm, 14). Circuit (olloqiiium archan-
    bus luna, esl auiina sapiens, comitanle bona lama. gelorum inler.-.a nobis colloquia revelanlium, virlu-
    — Quid corona stcllanim duodecim, et cru-
    15.
    lum miracula et prodigia operaniium, potestalum,
    ciatus \i t pariat. —
    1G. Prajrogativa quadruplex
    mttlieris, bona conversalio '<n amictu solis, con- damior.tim hominumque feprobormn malitiam atqus
    templus fam.e iu subjecla !una, ornatas virtulum tyrannidem coercenlittm et (iebellanlium : admira»
    311 ADAMl PUjEMONSTivATENSIS S\3
    tur rcgiam principaiuum, dominaiionuin praerogali- \ dit, ctrexdici, DaviiJ non iinmerito potest appcllari
    vam, placidissiraam a-quitatem in ihronis, plenilu- Qui cliam tunc sencscil, quando ad perfectam san-
    dincm scientix in chcrubim, et indeficieas divini amo- clilatis malnritatcin pertingit. Dc quo etiam beue
    ris inccndiiiin inseraphim. Perambuiat patriarcha- dicitur, quod habcbal tclalis plurimos dics, pro co
    ruin tuncos, propbclarum cboros, scnaluiti aposlo- quod devoius animus muilas in sancla 140 ( '°"'

    lorum, purpureas niartyrum coronas, candida vir- versatione possidet virtules. Nam et atas scneciuiis
    giiium scrta, ct aurcas in Catbolicis docloribus lor- viluimmaculataestiSap. iv, 9); el patres nostri quon-
    ques. dam di< rbaiiturscnesabhac vita discessisse el pleni

    III. Ecce noster Josepb supernam illam doimun dierunt : Hoc est in spirituali conversalione maturi

    firequentans, rcligans ibiprimilias spirilussui adin ct saiiciaruin copia virtulum repleti. El adjunxit
    etar illius aquila?, qtix, ad prxceplum Domini cle- Scriplura, cum operirelur veslibus non culeftebut, pro
    vala, ponit in arduis nidum sibi, in pclris mar.ens, eo quod si divilia; affluant , «on vult corappunerc
    et in pueruptis silicibus, atquc inaccessis rupibus (Psal. lxi, 1 1), omnia qua? muiidi stint reputausde-
    commorans (Job xxxix, 28). Cernenle atitcm eo lioc triuienta, et arbitrans ut stercora. Q-.iid enim aliud
    modo terram dc longe, Regem nonnunquam in de- suni terrenae res oinnes, nisi quaedaui corporis ve-
    core suo vidcnl ocuii ejus, in ipsum David consj-i- D i>iiiiicnia ? Sed cumhis veslibus coopcrilnr non ca-
    cuos visus defigit, in quem desidcranlangeli prospi- lefil rex David, quia nullam de aliquibiis, quae ler-
    ccre (/ Pttr. i, 12). Cum auiem talera animilui sta- rena suni, perfectus animus consolationera recipit.
    lum, qtialcm in verbis istis descripsimus depreheu- Verum cuin sic renuitconsolari anima baee, numo-
    dis, poleris non linaie.ito dicere tc vocari Joseph, rtf.ir necesse est Dei et dclectctur atque exerciic-
    et csse de domo David. Quod aulem nonicn virgiuis ltir, bonum super hoc negotio buic David danlibus
    Maria sitquis eslqui coutradicat, nisi qtiis lorle esl, consilium servis suis, et dicenlibus ad invicem .

    qui, quod ejus officiuin, ignorat. Kam maris slella, Quaramus noslro domino regi adolescenlv.lam virgi-
    ut scilis, dicitur Maria. Nomie quxdam esl uiaris nevi, et stet eoram rege ct foveut eum, dormiaiquc in

    stclla superna sapientia, animo pfsr internam inspi- sinu suo, el ealefaciat Dominum noslrum regem, et
    rationem infusa, dum cumdem animum discretionis sabjunxit post hacc Scriplura et ait: Qutcsieruul er-
    suac radio, in hoc illustrat mari tcmpestuoso, quod go adolescenlulam speciosam iu cmnibus (inibus Isracl.
    in co saepe inundaresoiet, utsciatquid evitare, quo- tt invenerunl Abisag Suuamitidem, el adduxerunt
    ve inter undosa cogitationum suarum voiumina in- eam ad regem (III Iteg. l, 5).

    cedere debeat. Hunc puerum Jesum parit Josepli, n V Scd dicitmihiahquis veslrum: Quid tibiir.odo
    fructum conferens saiutis devoto animo et fideli. Et Utqui de David et Aksag, cujtis erat paulo anie in
    parit quidem eum Josepb ; sed eum non suscepit de ipso sermonis bujus cxordio de Maria tractare, et

    Josepb. lloc esse puto quod sanclus quidam dixit Jjsrph inteiilio? Inest adbue eadcm ir.tcnlio mihi.
    Domino Dcus meus es
    : tu, quoviam boncrum meo- Quod aiilein ad iiia congruentcr haecpcrtineant, qure
    rum non cges (Psal. xv, 2). Oumes cnim quotquol modo in manibus babemus, statim videbitis, nec
    salvamur, per electionem gratiai salvamur; si au- culpabitis, ut arbitror, digressionem cum ejus cau-
    tem ex gralia, jam non c.\ operibus. Alioquin gra- sam viderilis ci rationem. Qune est ergo baec Abisag,
    »ia jam non est gratia. Merilo quoquc asseritPait- quae inlerpretala dicilur Pa:ris mei rugitus, uisi in-
    lus dixisse David bealitudinem kominis, cuiDcus ac- terna sapienlia, animo, cui infunditur, quodam si-

    eeptofert justitiam si»c operibus (Pwm. iv, 6). Cui lentis clamoris, et clamosi silentii rugitusuromi pa-
    consenticns sanctus Isaias, etiam voce omnium cle- tris revelans secieta? quac nimirum dum cidem ani-
    ctorum assumpta, ipsum communem alloquiturDo- mo spiritualem lam teneritudinera in aflectu quam
    minum, omnia, tnquiens, opera nostra operutu.% e$ dccorcm confert in intcllectu, cl adotcst enttila et
    innobis (Isa. xxvi, 12). Ne forte putaret quis gra- speciosa est. Est et Sunamiiis, id est coccinea, ani-
    tiae inimicus mercedem non se< unduni graliam D mum, qucm replei, diiectionis venustans colore [al.
    sibi

    imputandara, sed secundum debilum, cum iste de calorej. Hanc quaeruni servi David ex omnibus iini-

    quo loquimur, Joseph de Maria sic pucrum Jesum bus Israel, quia inter orancsconieniplalionis modos
    suscipiat, ut ei sc primilus semen non infudissc non sapientia el instanlius quaerenda, et inveuta stri-
    ignoret. ciius relinenda est. Et qui sunt hi servi? forsitan
    Nonne quondaro David senem ac frigidum Abi-
    IV. consideratio, oratio, conversatio, puritas, perseve-
    sag Sunamitis calefecit, etfovit, et cam David non rantia servi sui<t David. IIoc ideo dico: quia hanc,
    agnovit? quid enim dicit Scrjptura? (1/1 Rrg, i, l.) de qua loquimur, sapienliam, et sobria, ut scitis,

    Et rex David senueral. Ego puto quod animus in fide considerationis profundilas et profundsi sobrietas
    rccta pius, et in sancta conversatione devotus^ dum perscrutatur, et oratioiiis eam dcvolio cxpii.it, et
    < inctos [ai. cunctos in se] motus, tam externos, sauciiias conversalionis meretur, -.t puritatis defa;-
    'jftam mternos, discrete regit, dum in strcnuitate caiae munditia assequitur, et perseverantiae stabili-

    bonze actionis fortiter se exercel, et in desiderium tas ampleclitur : ei dicit : tenut eam, nec dimittum
    interna: eostempiationui mentis perspicaciier [al. (Cant. iii, 4).

    perspieacisl visura, proul ci divuutus datur, intcn- VI. L't minhtrebat ei. Qiid est rainislcrium A!>i-
    SI3 SERMONES. — 1N DIE SS. LNNOCENTJCM. 314

    sag qiioji impendil David ? quod est nisi ad quod a A afferalis et fructns vester maneal {Joan. xv, J6). Qu»
    servis quacsila est, ut videlicet stet coram eo, dor- ilaque non eligcnles electi simt, et qui euntes nua-

    iniat cum eo, foveat.atque calefaciat eum ? (/// Reg. nentem fructum afferunl, ci ascribant qui eos elegit,
    I, 4.) Ha:c omnia dicitur facere pro eo qnod animo et qui eos posuit ut irent. Ut sciat quoque noster

    dat cui infunditur, ut hccc agat ; nam quodammodo Joseph ex soia esse Maria puerum Jesum, quce sola

    siat, dum ipsi, ui stet, persuadet. Dormit quoque, iiii eum pcpcrit, juxta angelicum illud promissum :

    dum dat ut dormiat, et dttin ipse fovetur ac calefil, Puriel tibi Filium, et Je&um
    vocabis nomen ejus

    el ipsa eiun fovet et calefacit. Ecce quadripartitum (Liic. i, 51), quasi qui eum non generavit, Puer

    minislerium Abisag stare, dormire, fovere, el cale- ergo Jesus, <juem ex se sola Joseph parit Maria,

    facere. Piimum ad recliiudinem, secimdum ad quie-- fructus est salulis, quem animo devoto et pio ex

    tem, tcrtiiim ad suavilatem, quarlum pertinet ad <ii- sola gratuila gralia inspirat Sapienlia : estque calor

    lectioncm. Primum igitur ministerium ejus esl ul ille ptidicus, quem ab eo non agnita speciosa con-
    fert adolescenlula Abisag scni et iegi David.
    in omuibiis molibus nostris tam exterius quam iu-
    terius, reclitudincm in interna intenlione habcre Ul enim de humilitate, quae caelerarum est
    VIII.

    studeamus, illum virtulum fundamentum loqui incipiamiis, cum, in-


    in intimis noslris, qui discretor
    intentionumcordisin- » <P«*». cor U,UJ » ad
    hanc incilari et »»«animari per
    est cordium, cogilalionum et
    pium desiderium senlis, ut omni te subdas majori,
    desinenler attcndenlcs, illum eliam omnis, quod in
    nulli pracferas cequali, quis dubilet devolum liunc
    nobis est, boni approbatorem, exspectantes et judi-
    affcctum in le puerum esse Jesum; qui in nalura
    ccm, ipsumdenique remuneratorem cxpelentes. Sc-
    assumpta, qua minor est Patre, plene se ei et per-
    cundum vero simile est huic, imperturbabilis vide-
    fecle subdidil : Factus ci obsdiens usque ad mortem;
    licet quies mcntis. Quid enim est quod jam pertur-
    mortem autem crucis (Pliil. II, 8). QuoJ si eonsque
    Lct lonscienliam vel mordeat sive conculiat, cum
    in humililalis sublimitate conscendere sludes. ut
    suam ei inlegritatcm reclitudo intenlionis illiesam,
    omni te subjicias eliam aequali , nulli quoque lc
    et prorsus inconcussam conservet ? Sic.ergo in pace,
    pneferens, sed nec minori, jam te pnerum Jesum
    in idipsum fidelis ac devotus animus, ipse est enim
    assero a Maria suscepisse, qui et ipse aequalis suo
    David dormiens et rcquiescens, dormiens in pace
    Patri videlicet, cui aequalis est secundum divinits-
    per tru.nquillilalcm eordis, requiescens in idipsum,
    tem, obtemperavit, dum eum Pater imminuit paulo
    dum non nisi ad unum tcndit per reclitudinem in-
    minus ab angelis (Psal. vni, 6), dum illud dispo-
    tenliouis ;quidnidelcctabile pereipiat fomenlMiu in-
    nente Patre \erbum caro factum est et habitavtt
    :

    tuiiai suavitatis ? Jain vero superest ul perieclioms r • •. j- ... ~ ,


    <j tn nobts : quod in prviapw erat, et apud Deum erat,
    ctun forliter vinculum stringat, per iilam viam ve-
    qwtd Leus eral {Joan. i, 1). Si autem tantae tuirj
    giam sine offendiculo incedat, (quam Apostolus ex-
    humiiitatis vim inferre contcndis, et eousque in
    celientiorem appellat) quanlum ad Deum, flamme-
    eam pius iuvasor, et infatigabilis ascensor, iioc est,
    scat ignecharitas ;
    quantum ad fratres, accendat ar-
    usque ad summttm cjus ascendere decernis, ut le
    dorproximos. llee itaque bona sunt, quae speciosa
    vera humilitaie prostcrnas minori, non soiuni to
    Abisag impendit David inlerna sapientia animo fi- :

    penilus nulli praeferens, sed potius subjectus exis-


    deli , rectitudoin inlerna intenlione, quies in men-
    tens omni humanae crealtirae proptor Deum (/ Petr.
    tis cogitalione, fomenlumin inlima suavitale, ardor
    II, 5) ; nescio quis jam hac in parte excellenlius
    in sincera charitale. lioc auiem quarlum tria in se
    quam tu illum puerum Jesunt initem et humilem
    praecedentia bona videlur continere, quiacharitaiem
    corde habes, qui nec istud in se huniilitaiis genus
    141 Iripllcem asscrit Paulus (/ Tim. i, 5) : decor-
    inexplelum esse dignatus esl, dcscendens cum Ma-
    de puro. conscicntia pura, et charitate non ficla.
    ria et Joseph, et venicns in Nazarett, et exislens
    Puritatem cordi rocliludo adfcrt intenlionis, borii-
    subdilus illis (Luc. u, 51): inclinans se nihilomi-
    tatem conseientiae tranquillitas cordis, et ne fides
    nus Joannis mambus baptizandus (Mattli. m, K>).
    ficta sit, in intcriori pahlo sanctitatis sua-
    animae v r»
    u Ecce r- , •
    i a
    i •«• •• „ „,.i „ ' • •
    '
    „
    tnplex humilitatis gradus : subesse supcnori,
    vilas snpit
    quod est incipienlium ; cequali, quod proucientiuui ;
    VII. Post hcec omnia, quoniodo conclusit Scri-
    ininori, quod pcrfectorum.
    ptura? Rex, inquil, David non cognovileam (I Reg.
    IX. Cum itaque quidquid in le carnale est, hnic
    i, 4) ; hoc eit pioptcr quod cuncta praemissa expo-
    triplici hurniiilatis gradui militare compellis; pue-
    sitinne attigimus compendiosa. Verum est hoc, quia
    rum nimirum apud te hahes Jesum exhibentcm, et
    Abisag David non cognovil : sicnecJoseph Mariam,
    in le compientem, quod ait Isaias : Vectes, ir,-
    percipit ab adolescenlula speciosa Abisag caiorem
    quiens, ejus, haud dubium quin Moab, usque ad 6«-
    David, nuilam per eam sentiens Iibidinem. Suscipil
    gor vitulam coniernantem (Isa xv, 5). Quod, qtiid
    a Maria puerura Jcsum Jo.seph omnem carnalom cst aliud, nis» quod animo per sanctitatis affeetum
    cuin ca ignorans commistionem, asnoscant
    tit in ad Deum converso, rigidae camaies passioncs (quas
    grati, quicunque sunt, gralia se csse salvalos ct originaie Palrum nostrorum semen in carne nostra
    non ex se idque dojiura Dei esse, ne quis glorietur
    ;
    posuit, quia aqua paterna sive ex palre sonat M(>ab,
    {Ephes. is, 9). A'pn vos, ai!, Donrinus, me elegistis, mortificatas el in mclins commulatse parvitali obse-
    sed ego elegi vos, et posui vot v.t eatis, d (rucium qutmlur •
    triplicis hujus, detpia louuiimu\ humili-
    SI5 ADAM! PR.EMONSTRAF.ENSIS 3(6
    latis Julcedinc interirje ^ratiac .lbunJantis. Nani A in mcnle lua sodare stuJcs ; si sic etiain exleriut

    Scgor, utscitis, parvula Jkitttr; \itula vero, inaUr, pleuam paceui exbibes, ut in vultu, in verbis, om-
    est huniiliias abtinJans gvatia, ul vilula lactc. Ul uibiis Jeniqne molibns luis, nihil iiat quoJ cujus-

    eaim scriptum e6t : Uumilibus dat graliam (Jac. quam oflcmlat aspectum; seJ magnum hoc bonum,
    IV, ti). Eltunc maxiuiecum ouuics ircs hujns con- his qui non habent oflerre volcns, quoscunque per-
    scenderint graJus. Ut sit vitula cortiemans, aJ Uirbalos aspicis, et pacificarc, et ad concordiae uni-
    quam tisque vectcs Moab pertlugtutt, quia parvulam tatem revocare conar.is, non est qui dubitel speciale
    se erhiben6 huniilit.ts, ct gratia abunJanteai et tri- hoc esse opus parvi Jesu, in qtto Deus erat mundum
    plicem, de quo diximus, conUoet graJum; cui ia rcconiitians sibi (II Qor. v, 19); in cujus nupcr
    convcrsis rigulac carnalium passionum Juritia) mu- ortu parem nuntiabant angcli hominibus bonae vo-
    lala? el emollita?. obsequuntur. luntatis, qui etiam Pax nostra est, faciens utraque
    X. Si vero animum in virtule palientiaj habes uuum, pacificans sanguine suo et quce in coitis $unt,

    perfectum, ut aequanimiler convicia portes, Jamna el quiv in lerns (Luc. II, li). Nec mirum si Filius
    lolcres, flagella sufleras, convicia Jico verborum, Dei voceris, cujus oflicium exercere inveuiris. Ut
    damna renun, flagella in corpore, si ita acciderit, autem nullam de octo illis bealittidinibus (Matth.
    procul dubio puer est Jesus, quem habes. Ilic enim " v, 3) , quas Dominus in Evangelio ponit, viJej-r
    triplex est patientiae gradus. Quod si laborans in practcrisse : si ardenter desiderat cor luura perse-
    gemitu 142 l" » et lavans per singulas noctes le- ctiliones pati propter juslitiam, gauJcns cum male-
    ctum tuum, lacrymisque tuis slratum rigans irri- dixeriut tc ho;iiines, et persecuti le fuerint, et
    guum possides infcrius (Psal. vi, 7) si etiam quem- : dixerinl omnemalum adversum lementientes : puer
    admodum desideral cervus ad fonles aquarum, ita esl Jesus iste, quem tenes.
    desiderat anima tua ad Deum : si silit aiiiiiia tua XII. Nun solum autem de virlutibus, seJ et de
    ad Dcum fontem vivum dicens : Quando veniani et operibus virlutum boc idem sentiendum est : quia
    cpparebo ante faciem Dei ! suntque tibi lacrymai tuat tunc Jesum habes, quando fructum seterme salutis
    panes die ac nocle (Psal. \u, 2), et eliam ad irri- operaris. Si enim, verbi causa, abstinentiac ct vi*i-

    gUum superius ascendere possis (Judic. i, 15); si liis, si orationi ct lectioni, si sanclae pracdicatiOni
    dcnique universas aliorum, ul proprias calamitates et fraternac adinonitioni; si eleemosynis vel caHeris
    deploras, quia hoc liiplex est spirittialis compun- quibuslibet sanclae actionis exercitiis insistis, puer
    clionis genus, scito sine dubio, quia salubris bic, esl Jesus, quem penes te habes. Ut cnim saepe jsnt
    quem tibi inspirat afleclus, qtiem Joseph Maria pa- r dictum esl opus salutis cxercere puerum Jcsnnl
    r:t, eol pucr Jesus. Ecce triplex pauperlas, cui tenere est. Sed ut verbis beali Grcgorii utar (2711
    promitlitur regnum coetorum : triplex iuansttetudo, Bonum quod agitis necesse est ut cum magna cautela
    cui debetur lerrae possessio, triplex nibilominus lu- ieneatis, ne per hoc quod a vobis reclum geritur, fa-

    ctus, quem annullabit consolatio. voraut gralia humana requiratur : et quod foris ostcn-

    XI. Si auiem esuriens et sitiens justitiam tam dilur, intus. a mercede vacuelur. Et ut Paler alijtie

    innocenler vivcre sludes, ut nnlli inveniaris obesse, advocatus noslcr egregius doctor in Regula clcrico-
    et misericors existens tam utiliter te habere cona- rum ait, beatus Augustinus : Alia quwcunquc ini-
    ris, ut omnibus pro viribus appareas prodesse, qvitas in malis operibus exercelur ut fiatit; superbia

    gaudio gaude puerum Jesum apudte habehs. Pro vero bonis operibus insidialur ut pereant. TJnde et hic
    conamque quod libi iicri non vis, alleri noh facis, sanctissiniuni luinc puerum Jesum Herodes quxrit
    ab eo es saturandus : et quia quaecunque vis ut fa- aJ perHendum euin. Herodes pcllis gloria dicitur;
    ciant tibi honiines, et tu facis eis, misericordiam gioiiai i vero in pelie, in vanitate gloriari esL Est
    consectiturus es (Matth. v, 7) : remerienle tibi in ilaque gloria pellis, gloria elationis SecunJum hunc
    eaJem mensura justo judice Deo, in qua lu prius ergo sensum, HeroJes superbia est, quae dum bo-
    mensus es. Quod si le hac triplici sorde, Concu- fj
    uis in nobis, ut bcalus Atigustinus dicil, et quoti-
    piscentiam videiicel carnali, gloria lcmporali, re- diano experimento sentimus, bonis operibus insi-
    cordatione pristinarum pravitatum luarum dedigna- diatur, ut pereant, quasi Herodes qiiaerit Jcsum ad
    ris inquinari, non solum per consensum in volun- perdendurn eum. Hsec est quae nonnunquam deside-
    tate, sed etiam per delectationera in afleetione; rat, ut bonis actionibus insislamus ; sed ad boc ut
    adhuc autem quod perfectorum est, vel lenuiter por ei, per tumorcm irianis fastus, faveamus. Unde et
    mcmoriam in cogilatione. quis jam diftteri audebit versipellis Heroilcs isle calliJa magos bortatur ver-
    salubrem hanc, quam habes puritatem, ad puerum sulia, ut cant, el diligenler interrogcnt de puero,
    Jesum pertinere? profeclo, praemium tuum erit et cum invenerinl renuotient ci, quod quid aliud
    visia Dei quod quidem pracmium tanla? in corde
    ;
    est, nisi quod superbia bonis nos operibus acqui-
    munditia nitor prsecedil. Quod si quis super boc renJis, fraude nonnuii^iiaiii subdoba convcnit, ut ac-
    Jiibitat, audiat vcraccm ipsius feritatis prpmis- qnisita 143 a 'l eJ U9 ea vanitatem referamus t

    .Si.n.om : Beati mundo cordr quoniam ipsi Detim rulc pam quid est Hcrod^in ?J m;i{,os Jiccre : Ite et in-
    bnnt (ibid. 8). Si veroomnes in te lurbu! :nl j> raotus lerrogateditigenterde puero, etcum invenerititrenun-
    (27l> Hom. 12, ir. Evnng.
    317 SEKMONES. — LN DIE SS. INNOCENTJUtt. 318

    tiale milti {Mattk. H, 8),nisi superbum van&e glorne A sive isto, quem nimc ostendimus occullo, salutis
    appelitum, ipse [quippe]esiHcrodes— bonis et devo- in nobis nilitur destrttere lructuin.
    lis in nobis cogilalionibus, — quippesuntmagi
    ipsae XIV Hic enim [al. eliam] draco isle est, quem
    Dominum quaerentes, — suggerere, quatenusad hoc in Apocalypsi {Apoc. xn, 4 et seqq.) vidit beatus
    sanctitatis exercitio insislant, ut ad favendum et Joannes stetisse ante mulierem : ut cum peperis-
    placendum ei de ipso se sanctitatis exevcilio exlol- set, filium ejus devoraret. Placetne vobis ut mysle-
    hnl? quasi enim inventus Jesus renuntiatur Herodi, rii bujus arcanum ingrcdiamtir, quatenus quod
    curu bonum acquisitum opus per appetitum vanita- nobis ineo videre necessarium fuerit, vestraechari-
    tis famulalur elationi. Qui etiam adjunxit : Ut et lali sine invidia communicemus, sine fraude appo-
    ego veniens adorem eum {ibid.), quia sub specie hu- namus? Signum, ait, magnum apparuil in culo
    militatis ipsa nonnunquam se supcrbia palliat, ut mutier amicta sole , et luna sub pedibus ejus , et

    eamdem humilitatem deslruat, nam superbiam in in capite ejus corona slellarum duodecim : et in

    formam se humilitatis transfigurare, ul eam de- utero kabens, clamabat parluriens, et cruciabalur ut

    struat, Hcrodem est velle simulare se puerum ado- pariat. Breviler ut percurramus, salvo sensu alle-

    rare, ut eum perdat. Cum igitur aliquem vidcris gorico, qui perlinel ad Ecclcsiam; salvo etiam, qui

    sub habitus viiitate, vel alio quocunque humilitalis exprimit ejus proerogativam, omni alio se; su tro
    signo, sive in verbo, sive in geslu, sive eliam in pologico, quem nos modo dicturi sumus : mulier in
    aetu, nimis insolenler se dejicere, aut nimis im- ccelo iuec est, de qua superius multa diximus, sa-
    probe submiltere : agnosce apud hunc Hcrodem pienlia in animo. Qua; talis hic describitur appa-

    simnlare, se velle adorare puerum Jesum, tu cum rere, qualem, cui infundilur animam csse.
    faitt

    pcrdat. Amicla ilaque est solc, pro eo quod animam lucida


    XIII. Intelligite , quaeso , dileclissimi , ct intue- sanclitalis venustat et exornat conversatione. Et
    mini, quam sttbtilis, quamque ad deprehei.dendum luna sub pcdibus ejus : quia anima sancta famam
    diificilis est , superbise dolus. Cum enim cselera omnem deprimit sub affectibus suis. Aiunt, Iun<i»
    vilia per contrarias sibi virtules expvignenlur, ut splendorcm suscipcre a sole. Et quid est solcia

    pcr mansuetudincm, verbi causa, vincitur ira, per conferrc lunce ut luceal, nisi splcndidam eonvcrsa-
    bcnignitatem invidia, per hilaritatem accdia, per tionem famae dare, ut vigcat? Sed hacc mulier s'c
    largitalem avaritia, per abslincnliam gula , per sole lunam sub pedibus haleal':
    amicta est, ul
    castitatem libido : hsec versa vice, per quam sibi quia insurgente superna scientia, sic anima \al.
    conlraria est , aliquando virtutem , id est ,
    pcv q suggerente supcrna sapicntia se animo], cui infusa
    burailitalem augelur, ul qua; incurrere debuit dc- esl sanctitaiis conversatione ornata ct clara appa-

    fectum, tunc accipiat plerumque incremenltiin. El ret : ut in fama humana, nequaquam mollis qtiie-

    quidem venenosa admodum peslis hoce, et omnino scat, scd sub pedibus affectuum suortmi conteifi*
    morlifera, eum piis suggciit afleclibus, ut ad hoc, nendo prcmat. Talis eral ille, qtii ait : St tvferem
    qttod bonum est cxerceant qualcnus
    , , de eo sese solem cum julgeret, et lunam incedeniem clare {lob
    extoliant. Quia per hoc innuilur, quod magis dicit xxxt, 26) , ostendens ni fallor, in verbis islis non
    Herodes ut eant et interrogent de puero, et cum se fuisse elatum, vcl pro vita sancla, qtiam exer-
    invcnerint, renuntient ei. Sed valde iii malilia cuif, vel pro fania, qu;e de ipso apttd homines vO*
    excrescit, cum anima: persuadet, ut ex ipsa vililate lavil.

    se eflerat, et per humilitatem superbiat. Quod per 144 X"V. El in capite ejns corona steUnum
    hoc inuuiliir, quod simulal idem Hcrodes sc veJIe duodccim. Videle ne fotte corona stellarttm ill.irum
    adorare pticrum, ut ettm perdat. Quam quidem duodecim silvirtutttm de quibtts Aposfolus : Fructns,
    occullam supcrbiae vcrsittiam mire bcaltis David el inquit, spirilus est charilas, pax, palicntia, gau-
    deprehendit, et dcprehensam longe a se fugare cu- dium, ionganimilas, boniias, benignilas,. munsue-
    ravit, qui elalam Michol pro sua se htimihlale D ttido, modeslia, contincmia, castitas {Ga!. v, 22).
    arguenlem alloquens Ludam, : inquit, ei vilior fiam, Qttod si aliud vultis recipere, apponilc qualuor
    plutquam factus sum, et ero humilis in ccutis meis illas virtules, quas legitis
    so- sapientiam docere .

    (II Reg. vi, 22). Nam dicens ludam et vilior (iam brietatem videlicet, et sapienliam, el justiiiam, et
    plusquam factns sum, htimilem se esse insinual virtulera {Sapien. vm,
    7), illis bclo, qttas eidem
    adjungens vero eroque humilis in oculis mcis sapienlise quse desursum esl Jacobus as&rit inesse
    nolle se aliquatenus de ipsa humiiitate supcrbire dicens : quod primum quidem pudica est deinde ,

    demonstrat. Qttasi enim vilis est, sed in oculis pacifica , modcsta , suadibilis , bonis consenliens .

    suis Jjumilis non est, qui se qtiidem bumilem fo- plena misericordia et frvclibus bonis, judicans sine
    rinsccus ostendit, sed de ipsa intrinsecus humiii- simulatione {Jacob. in, 17) : el componite ex eis
    tale superbit. Et hoc est perdere hitmilem puerum qtjoddam pulcherriinum diadema, et habctote co-
    Jesum, sub specie adorandi eum. Est ergo Herodes ronam stellantm duodecim. Et in utero liabens cla-
    qiti quaerit puerum ad perdendum eum; superliia mabai parhtriens : cl cntciabatur ul pariai {Apcc.
    lidelicet, quae quocunque modo, sive aperto aliquo, xn, 2); quia lantum in sanciilatis desiderio, anin.o
    319 ADAMi PR.CMONSTRATE.NSIS T.20

    dat, cui infundilur, coneiporc per propositum : ul A ejus devoret. Quia erigit se clalio, ut fruetuui,
    d »ine magni laboris cruciamine explere nequeal fquem nobis proferre dal sapiei.lia, destruat.
    p«r efleclum. XVIII. Et pcpril filium masculun, (ibid.). Quia
    XVI. Ecce quadriparlita bujus jmulieris praero- et Mariu peperil lilium Jesuin. Et ibi quidem puer
    gathra ; spiendor bonae conversationis iuumiclu solis, Jesus fruclum exprimil salutis : liic autcm filius
    coutempius famae, in luna sub pedibus, ornatus spi- masculus opera inuuit virtulis. Quis roasculus
    rilualium virlulum in corona duodecim slellarum : noslcr esl fnius, nisi discretionis csl virlus? quaj
    boni desiderii aflertus in clamoso cruciamine par- omni virluti tam est necessaria, ut sine ea virlus
    luricntis. Comparale, si placel, quadriparliiam banc quxlibet, clsi dici virtus possit, essc lamen virtus
    mulicris prserogativam illi quadriparlito mysterio non passil. Ende bene de boc fibo dicitur, quod
    Abisag, dc quo superius tra< taviinus : quia unam reclurus eral omues genles in virga ferrea (ibid.),
    camdcmquc rem signilicare diximus. Et videle ne pro eo quod discretio viitules non quidem aliquas
    forle illani iu lecto sancLe quielis pausare, banc sit sed onines inllexibili gubernct Justilia. Dum eniiw
    sole amiciri : illam in intentionis reclitudinc slare, virlules omnes discretio ita pcr inensure lineam
    banc sil lunam sub pedibus liaberc : illam sencm modifical, ui eas nec cilra contrahi per teporem
    fovcre, banc sit stcllis duodecim coronari : illam " sinat, noc ultra lendi per r.in>ietateni permittat.
    frigidum calcfaccre, banc sit in ulero babcrc, cl ut nonhe libi videtur pucr bic masculus virgam lenere
    parial cruciai i et clamare, ferream, in qua omnes gentes regit? sed quomodo
    XVII. Ki visum est, ait Scriplura, signnm alittd evadet lanlus liic fiiius, ne euin draco dcvoret
    in coelo : et ecce draco magnus el rufus (Apoc. xu, qualiter evadet pucr Jesus ne cum Hcrodes X45
    3). Draco magnus ct rufus in ccelo. s::perbia cst perdat! dicat nobis Apocalvpsis de evasione filii

    subiimis el crudclis in auimo. Magnus quia ma- : nasculi dicat: et Evangclium de evasionc pucri Jesu.
    gnum apud sc facit esse animum, cui dominalur. El raplus est, ail, filius ejus ad Dcum, et ad tlironum
    Ilanc apud se babcre magnitudinem noluit, qui ail: cjus(Ap c. xn,5), boc in Apocalypsi. ln Evangelio
    Domine, nou est exaltatum cor rneum, neque elali quid scnplum cst? Ecce angelus Domini upparuil in
    sunl oculi mci : neque ar.ibulavi in magnis, neque iti somrtis Joseph, dicens : Surge el accipe pueruin, el

    mirabilibus super me [Psal. cxxx,*I) : scd eain ipse matrem ejus, tt fuge iu jEgtjplum; et eslo ibi usqua

    apud se babuil cui dictum est : Nonne cum parvulus dutn dicam 'ibi (Matllt. n , 13). Qui sccessit ii»

    tsses cuput in tribubus factus hrael es? (I Reg. xv.) iCgypluin ut in seqnentibus habclur : et erat ibi

    Est ct rufus : pro eo quod crudelem cflicit erga n susque ud obitum Hercdis (ibid., 15). Raplus filii

    alios eum in quo est : qual.s crat ille, qui venalor masculi ad Deum et ad ilnonum ejus, evasio est
    erat robustissimus conlra dominum (Cen. x, 9). ejus a dracone : fuga Joseph cum puero in /Egy-
    Jlabens capita septem, vitia illa septem cx se capi- plum, evasio niliilooiinus csl ejus ab Hcrodc. Nun-
    talia produccns : vanam gloriain, invidiam, iram, quiii quia niulla jam dicla sunt, debeinus ista omit-
    acediam, avariliam, gulam, et luxuriam. El cornuu lere pcrscrutari? scd Lonuin esl ut bac vice per-
    tlecem : dum dura quadam eminentia, et cminciili scrulari omitlamus,' el modo ad prxsens proptcr
    dnriiia plene excedere ciclercs conatur. Quia cornua Juslidium veslrum superscdeamus ; et qu.-K super
    el dura suul, el carnem louge excedunt. Ulriusque his dicenda sunl in sermonem allcrum dilleiamus :

    videlicel tam duritia: quam eminenlix plcniludinem oporlel aulcm ,


    quia fuiuius ubi fmis non est

    per numcri imjus aecipimus pcrfcciionem : denarius relineamus ubi fuiinus. Et pro co quod pendenlem
    namque perfectus est nuiiierus. Et cauda ejus quodammodo dimittimus matcriam , vigentem et

    trulicbal tertiam partcin sleilarum cceli; et misit eas vigilanlem habeamus niemoriam, ut quando de hoc

    n terram (Apoc. xu, i) : quia ad hoc fincm suum iterum collocuturi comcniemus, sciamus ubi inci-
    superbia dirigit, x\l iucidas mcnlis inlcntiones lcr- perc dcbeamus , ad laudem et gloriam Domini
    reui favoris appetitu corrumpat; nam cauda dra- D nostri Jcsu Cbrisli, qui esl cum Palre et Spirilu

    conis lcrmir.us cst in inientione clalionis : stellas sancto Dcus benedictus in s;ecula. Amen.
    auiem coeli, quis dubitat lucidas esse cogilalioiies SEIIMO XXXV.
    »nimi : quas in trcs partcs dividimus, dum uuam ITF.M l.V DIE SANCTOniM l.\NOCe.NTIl'M.
    nobis vindicamus, quara sobrietatem appellamus
    De tripHci somno spiritualit Joscp^i, ei de trina an-
    alleram proximis tribuimus, quam justitiam dici- geit appaniione ejusque letna adiuonitione.
    mus ; tertiam Deo offerimus , et hanc pietalcm Svnopsis str.Mo.Nis. — \. Repeiitio praecedenlis
    vocamus. Quam lortiam stellarum partem conatur senrioiiis, et se(|ueniis connexio. — *i. SomniJo-
    laaxime cauda draeonis trahore, ct seph suut niemis ad inlerna recessus, et ad su-
    io lerrani mit-
    perna cxcessus. —
    3. 'fales sunt hliaB Jerusalem
    tcre : quia ad boc lotum suum Lntendit superi-ia
    i;i 4. Quibus
    latitudine divinaj contempialionis. —
    linem dirigerc, ut luniinaria spiritualia, quibus i.cva Sponsi pulvinar, dexlera aniplexus, cuicitra
    coi&ni Deo irradiari debemus pro adipiscer.dis cst prudeutia. —
    5. Primus somnus Joscph est
    —
    ,
    ,
    animae ab omni sen&ibili cupiditule liberalio.
    »ive laudibus humanis , scu quibuslibel aliis ter-
    (». Secundus, est inutilium phantasmatum excus-
    renis, baberc studeamus. Ilic talis draco stat anlc sio, —
    2. Terlius, est visibilia ct iuvisibilia trans-
    umlier^m. <iua? naritura e>t, nt cum peperit, fiiium cendere, aique in rerum omniura lermiuo requie-
    351 SERMONES. 1N DfE SS. INNOCENTIUM. 521
    secre. —8. Koc ipsuni per triplex silentium si- A irrucnlia renim transeunlium phantasmata manti
    gnilicatur in anima. —
    9. Tertii silentii cl somni
    sanctcc puritatis abigens, strutum sibi in
    prseslantia et sublimitas. 10. Tertio apparuit — i!la inlcrna

    angelus Joseph unde myslerium cernitur. H. — quiole facit; in quo clauso oslio, non solum illo

    Incipienlium in via Spiriluali graphica descriptio. quinquepartito corporis, per quod corporaha in-
    — 12. In progressu elationis tumor qualiler de- gredi, sed et omni oslio cordis, per quod ipsse so-
    primendus. — 13. Remedia tria superbise : su*
    lenl corporum imagines et similitudines se ingerere:
    infirmitatis inspeclio; perseverantise ineerliliido,
    divini examinis ignoranlia. 14. Ad has tene- — in pace in idipsum dormit ct requiescit (Psal. iv,
    bras, velut jEgyptum puer Jcsus recte porlatur 9), In qua pacc, in quo eo ipso, in qua dormitione,
    salvandus.
    niente nonrmnquam excedit I)eo ; somnos hahens
    I.Oslendimusvobis,charissimi, in sermoneprcece- non niinus suavcs quam salubres : in quibus an-
    denti, quid nobis visum est posse inlelligi per Joscph gelus Domini apparet.
    etMariam per puerum et ejus persecutorem Hero-
    : III. His somnis, suavi quiete, et quiela suavitalo
    dem. Quiavero inler hsec quaeilam nobis alia, ad- Sponsus intendil, quando, pausante ea inter bra-
    ministrante unclione illa, quae docct de omnibus (/ chia sponsi sui, idem Sponsus adjurare censuit li«

    Joan. ii, 27), ad aed ficationem veslram occurre- lias Jerusalem per capreas, cervosque camporum,
    runt : ad quae dicenda, et his, quof: jam dicta erant, R ne suscilarent, neque evigilare facerent eam, donec
    adaptanda inlendimus, el diutius in his quam puta- ipsa velit (Cant, n, 7). Ut scirent videlicet infirmse
    vimus, demorali sumus. Non enim quidquam aude- animse, devotse tamen, quarum inlirmitasper sexuin
    mus ex omnibus, quse Spiritus ille veritatis digna- femininum, et devctio denotatur per pacis locum;
    tur ex insperato revelare, abscondere a vobis: seien- utscirenl, inquam, hujusmodi animae in ipsos coe-
    teseaet proptervos nobis commissa, et per no- lestes spiritus, qui ad (ibid.) inslar caprearum et
    slrnm ministerium ad veslram charitatem trans- cervorum in campis intima penetrarenl, et summa
    missa. Inde accidit quod nihil in sermonibus his de peterenl, in lalitudine illius divinsecontemplationis
    eanclis parvulis islis, pro parvulo Jesu occisis teli- se irruere cum ab his suavissimis somnis importu-
    glmus : quoruni festivam hodie solemnilalem cele- nitate temeraria, et lemeritale aliqua importuna
    braim.s. Distulimus vero usque modo, si memini- Sponsum excitare prsesumunt. In ejusautem posuit
    stis, vobis oslendere quid putamus per hoc nobis voluntate evigilare dileclum suum, sciens eam do-
    dcsignalimi, quod consullum est parvo Jesu, per fu- ctam esse ut noverit discernere, et quando debeat
    gajfi Joseph cum eo, ct cum matre ejus in ^Egy- menle excedere Deo, et quando sobria esse nobi?
    pli:m, ne perderetur ab Herode : et ilio nihilominus t
    (II Cor. v, 15). quam suaves, quamque securi hi
    ftfio masculo in Apocalvpsi, ut per raptum ejus ad
    '

    somni ejus! nam quomodo non suaves cum inter


    Deum et ad thronum ejus cvaderet, ne devoraretur Sponsi sui hrachia pauset? quomodo non securi,
    adraconc (Apoc. xii, 5). Quse cum unum quid, ju- cum ipsum prohibitorem sollicitum habeat, neillam
    xta hunc, quem usque nunc secuti sumus sensum aliquaex fiiiabus excitare praesiiniat?
    innuerevideanlur, spiritualia in se invenientur con- IV. Lwva, inquil, ejus, haud dubium quin dilecti

    linere, et prseferre documcnta, si spiritualiter fue- sui, sub capite meo, et dexlera ejus amplexabittir
    rint discussa. me (Cant. xxi 6). Nonne molle admodum hoc stra-
    II. Accipile itaque, quod nobis super hoc sentire tum cjus, in qur» pulvinar sponsi habel laevam : in

    datum est : quod accipientes, his quae vobis idem quo cooperlorium, doxterae illius habet amplexum :

    Spiritus super eisdem revelare dignabitur, nullate- in quo pro culcitra ipsius habet prudenliam ? Hsec
    nus, quseso, id velitis comparare. Angeius Domini est quam in utraque tam in dexlra, quam in laeva

    apparuit insomnis Joseph (Mattli. tl, 15). Quis pu- habet, quse pietas cst : quam admonet electum
    ad
    tatis angelus isle esl? putatis quod interna inspi- Apostoius discipulum, asserens eam ad omnia uli-
    ratiocst? Sic ego inlerim accipio donec vos me lem esse, promissionem vitge habentem, quao nunc .

    verius iuper his instruatis, propter illud Aposloli, D e st ^t fulurse (I Tim. iv, 8). Yitsc plane quae nunc
    quia oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor est el futurse. lllius quidem proptcr Isevam, qusc
    liominis ascendit, 146 nobis autem reveldvit Deus sponsse adest sub capite : et futurse, propter dex-
    per Spiritum suum (Joan. m, 8). Et illud Domini in tram ejus, quse amplexabitur eam. Nonne angeli
    Evangelio : Spiritus ubi vult spirat, et vccem ejus descendunt et ascendunt super Filium hominis?
    audis (Joan. m, 8). Non ambigo hunc angelum apud (Joan. i, 51.) Sed doscendere super eum non pos-
    nonnullos vestrum apparuisse in somnis Joseph. sent, nisi subtus esset, ubi Iseva ejus est, subcapite
    qui snnlsomni Joseph? forlassis puri sunt et devoti sponsse suse : sicut nec ad eum ascendere nisi Mipra
    animi per contemplationem, et ad interna recessus esset, ubi dexlera ejus amplectitur eam : suavitcr
    et ad superna excessus. Pius namqiie et fidclisani- nunc Isevam Sponsi sui sponsa substernitcapili suo:
    mus ipse etiam est Joseph, a cunctis carnis volu- sciens dexleram ejus quandoque amplexaliiram
    ptatibus per plenam morlificationom, et a cunctis eam : ex perccplione prsesentium munerum firmara
    mundialibus occupationibus et negotiis ssecularibus habens exspectationem futurorum, fructum, quoque
    per plenum conlemptum rccedil , et intra semet- suum habeiis in sancttficationem, finem vero vitam
    lpsum ad seipsum inlroiens etcuncta a se, pro posse, ceternam (Bom. vi, 22). ln hoc molli strato suaviter
    523 ADAMI PR.EMONSTUATKNSlS 32i
    pausat, noster Jusoph ;
    intciidens qnam sollicilc \ ob magnam qu;e ci inest, vittutcm : seeitndus vero
    suavibus soumis suis, in quibus ungelus Doinini suaviorohdeftfcatam, quamcoiitiriet pttrttaiem : ci.r

    tpparet ci. noit hunc lerlium assercs suavissimum ob angcli-


    V. El primus qtiidein somnus ejus esl, ab omni, oani, qua plenus tofus redundat, feiiciiyfem? Eccc
    ut breviter dicam visibiliuiu et sensibilium cupidi- ibli stmt somiti Joseph , in quibus suaviter patisnt,
    tale expcdiri. Somnus admodum suavis iste : quia in quibus et angelus Doinini ei apparet. Cumque in
    dum noster Joscp'i ci sollieile iutendil in quadam singulis appare.1t ei, ad hunc maxime ista ejus , da
    quiele iriplici pausat. Pct eum namque a curiosa et qua ntinc agiimtsapparitio perlinerc vidctur, inqtia
    vana voluplate, et voluptuosa ac vana curiosilate se ci nianifesians curat monere cura ut, tollens puc-
    solviiur. Osuavis soinnus! Nonne suavcm tu asscris rum et matrem ejus, fugiat in yEgyptum pro eo :

    GOtnnum , camalis concuptscentiae volupt.itc non quod instat tempus, ut Herodes quaerat puerum ad
    focdari, saccularis occnpatkmia curiositatc non di- perdendum eum. Quo plus enim in puritate mentis
    spergi, sublitnis donuiiationis vanilale non extolli? profeceris, eo magis et magis tibi mfcstam in len-

    Eooc tiidens in caldariis coclarum carnium (/ tando superbiam habebis.


    Piejf. ii, 13) : ecce sagillae tres infiis in corde Absa VIII. Videte ne foitc primum ad illud perlineat

    Um (7/ Rfg. xviii, 14), eeee uxoi ducla, qnirnjt.te quictiui» silentiuni , oe <juo Icgitis : quod cttm iilud

    boum j»'ga, villa cinpta, qii.e a comn dominica omria baberent [al. baberei] medruiiique perlincat
    invitatos ahenos tvddimt (Luc xtv. 20) : Eccfi de- ad iioc iter noctis, quod oum m cursu suo haberel
    iiique concupiscepfia carnia animam reprobam no\. otnnipolenssernio Domini de ccelis, a rcgalibus
    potluens, concupiscentia ociilorum dispergens, su- s< libus dieitur venisse {Sap. xviu, 15). Nonnc ciim
    peibia viiaeexiolicis i/ Juaii. n, IG). A quibus oin- visibtiiom, el sensibiliuui cupiditalibus mens irreti»
    nibus liber noslor efllcjtur Joseph ; dum bcmno huic lur : cum viJeilcet, ut hoc aliquantum fusius osten-
    non minus suavi, quam salubri iu bac triplici quiete dannts, vel sordc ardenler desidcrat inqtiinari vo-
    intendit. Prima namquequies mundura eumconser- luplatis, vel nimielate eam contingit dispcrgi terre-
    at a sorde carirali* corruptionis : secunda «juietum nse sollieitudinis, vel appelilu huc ilhicquc ferri ui-

    reddit a sollicitudine negotii soecularis : lertia vero midae ac vanae dominalionis : magnus etpra.validuc

    147 libcrum efficit a fastu turnidae dominatiortis. ^iqiii. tumuliuosus quidam in ea est slrepitus ela-
    In prima corporalis passio mortilicatur, in secunda moris ? sed siieant haec omnia caicata prorsus vo-
    mmidialis occupalio intertuillilur : in lertia auibilio luptale carnis, abjecta inquietudinc lerremc solllci-
    dominandi contemnitur, tudinis, despecto eliam fastu elatic dominationi:,
    P
    VI. Secundus autem esl somnus hujus, do q ro loqui- silcant hiec omnia spud Joseph, ul jani pausanle et
    mur, Joseph irruenteS rerum corporalium imagines, soporante eo. primum siieiuium teneant omnia sna.
    aique a'militudines a cubili cordis ejicere, etcuncta Silcant nihiloininus apud eum reruni corporearum,
    ingrrentium «e plianiasmatum figmenlri repellere. el simililudinum pbantasraata : qu.x* etipsa, in rjus
    Cui i|viidcm soniniis eo pracedcntem illttm exccdit conclavi, in quo serenus ille et quictusDominus de-
    in suavitate, quo eum superat in pm itale. Nam ma- bet habitare, immensi solent, cum eis conccditur
    gna conlingtt Joseph, in illo somuo, suavitate poti- introilus , emitlere rugitum clamoris juxta iliud , :

    r«: dum iili per eum dalur nullis rerum visibilium qttod super hoc conquerilur el depIoraL Jeremias ;

    seu scnsibilium cupidilalibus vivcndo irntiri. Se-J asseixns ea vocem dedisse in domo Domini sicttt in

    in isto looge majori, dum illi, per eum , confertur die solcmni (Thren. n, 7> ; et ejus jam me itim si-

    ntUlts eorporalium phanlismatum imaginibus, sive, Ienlium lenent oinnia ;


    quousque leitiuiu silenliurn

    si ita malis, nullis corporalium imaginum phantas- cjtis in coelo quod cum induigelar non plena
    fiat,

    inalibus speculando involvi. Qnis, qua-se, est, qni fit hora, sed dhnidia (Apnra!. vit, 1) etquidem vi\ :

    diu huic valct mtendere somnu? Quis, inquam, est vol illa simlitur : quia et quasi prx-mittitur. iloc

    hic et laudabimus eum : facit cnnn mirabilia in vila p autem silentium ad illtnn Jos n pb lenium somnum
    sua (Eccles. xxxi, ')). Cuinenim in primoillo somno pertinet, in qtto idem Joseph verbum susoipiens abs-
    inundum, et q*u: miindisunt. cariiometiam, cl quse conditttm, cujus furtive suscipit auris vcnus susurrii
    carnts sunt, devino.it : in secundo rsto ipsuin quo- ejus (Job iv, 12) : ita illi soli detineturverbo inlen-
    queaniirmm poteuti qtiadam liborlate, et libcra po- tus, iii pro suavilale divinaein eo sonantis vocis, si-

    tentia excedit Quid jam huic : roslai Josepji, nisi dum lenlium imponat etiam eloquiis angelicis.
    iti priino somno bmnia transgreditur corporalia, in IX. Ad hunc cliam soinnum spectarc vide-

    secundo omnia sptritualia, tertium quemdam som- tur icrtium illud iter noctis, quod est contem-
    nuni wtpiat, in quo ad ipsa, qnanlum in hoc exsilio platio sublimis ,
    qua usque ad ipsunt Deuin
    possibile est, pertingal divina? pertingilur : qu«e cum ita cucurrerit , ut me-
    Vll. Cuncta igilur qux creala sunt, visibilia et dium co:iligerit , teiientibus tunc orauibus apud
    invisibilia transcendat, atquc in illo onmium eorpo- Joseph mediurn silenlium, ct sentientibus nonnihil

    ralium et spirilualium, termino requiescat: et sua- de tertio, omnipotens sermo Domini do coelo a re-
    vissimum quidem quemdam] hunc arbitror som-
    [at. galibtts sedibus venit : quia in hoc somno angelus
    num, Si cnim priinus tiLi vidctur somnus suavis, Domini puniturus eumcumconsilie st;o, contra cru«
    525 SERMONES. — IN DIL SS. INNOCKNTICM. 326

    dcle proposilum Herodis appaniit Joseph. Noctem A dic convcrsionis ipsius animi, ut adjunctasit ei sa«

    vero pro quiele accip'.emus, qure et pro quiele insti- pientia ad nonnullamagnilionem, necdumad pte-
    et

    tuta esl : asserente!)eato Ambrosio Deum Creatorem nam dilectionem • clarificato videlicet eodem jam

    omnium, polique Rectorem, noctem 148 vestiisse animo per intellectum, necdiim autem succenso per
    soporis graiia, artus solutos ul quies reddat labo- aflectum.Cum tamen ipsa sapienlia erga eum muUa
    ris usui. Qu« primum in suo cursu iter babel lunc, apud se habeat bona in occullo proposito, cogitans

    cum expeditus et allevialus Joscph iste ab omnium de eo cogilaticnes pacis , et non afjlictionis (Jerem,
    visiliiliuni et sensibilium cupiditate, quiaadhocctir- xxix, 11) : quae quandoque confert ei, lunc scilicet,

    sus iste pertinel, pausal in somno primo ; inedium qtiando per plenum ad eitm fuerit amorem conver-
    anlem, cum pausat in secundo ;
    quia de tertio ejus sus. Et hoc est, quod cum esset desponsala Mater Je-
    itinere aliquantultim jam dictum, non quidcm quod su Maria Josepli , antequam convenirenl, invetita est

    impossibile est, ut plene exprimeretur, sed ne om- in utero liabens de Spiritu sancto (Mullh. i, 18). Dinu
    nino pnetermilteretur. Venit itaque omnrpjtens ser- enim priusquam in unam sapientia et animus plcne
    tno Dominidecoelis a regalibus sedibus, pro eo quod consenliant volunlatem, illa aptid Sc, quo ipse quan-
    inlerna inspiratio (quae incessanter in cmieslibus doque ditandus est , fructum in occulto conservat
    ™
    Leatas illas summiRegissedes, supernos ilios spiri- spirilualem. Nonne antequam convcniunt Maria et

    tus loquor, sine ulla exceplione docet de omnibus) Joseph, invenitur in utero habens de Spirilu san-
    animam devotam visitat : quse dum eam confortal, clO 7 Suam vero inter haec animus infirmilalcm agno-
    dat ei in se, ut ait Paulus , omnia posse (Phil. :v, scens, sapientiaeprajrogalivamintelligeiis, snperhoc,
    43) : ut jure hic omnipotenssermodicalur. Qui qui- quo oppugnalur, obstupescens : ut sit iste Joseph
    dem sermo angelus est Domini, in somnis apparens vir justus, tribuens hac in partc quod suiim esl uni-

    Joseph. cuique, proponit in occulto se alienare, nolcns ei


    X. Et profecto Iripliccm superius Joseph som- adhicrcre in exercitio per affeclum, cuijam appro-
    num ostendiinus , sicut sciils ; et ter, si volumen pinquaverat in ingenio per inlellectum ,
    quod est

    evangelicum revolvitis, apparuisse eiin soninis an- Joseph noile traducere Mariam, sed velle occultedi-
    gelum invenielis : primo namqtie ei apparuit mo- mitlere eam. Hinc saepe contingit quod multi a bo-
    nens eum , ne timcret accipere Mariam conjugcm no, quod illuminati agnoverunt , resiliant : dum se
    suam, cogitante eo dimitlere illam (Matlli. i, 20) saepc ct bonum illud ar-
    nimis iniirmos intelligunt, et
    c.iusam ei explicans, quod, inquit, ineanatum est de duum et grave adexercendum conspiciunt. Nonne ho-
    Spiritu sanclo est. Et sttbir.ferens, Pariel, ait, tibifi~ , rumtibi videlurpcrsonam gessisse, qui visomiraculo
    lium, ei vocabis nomen ejus, Jesim. Ipse euim sal- '
    piscium : eai, ait, a me, Domine, quia homo peccator
    vum faciet populum apeccatis eorum (Ibid.). Secun- sum ? (Luc v, 8.) Non dissimiii aulem modo videtur
    do verocum instanle tempore, quo Herodes qusere- mihi sapere, imo desipere spiritualis et moralis iste

    ret ptierum ad perdendilin eum, prcecepit ei, ut tol- Joseph, quiinveniensquideniMariamhabereinutero,


    leret puerum et malrem ejiis et fngeret in yEgypttim sed ,
    quod habet, ignorans esse de Spirilu sancto,
    ct esset ibi usque dum diceret ei ; non celans cau- nolens eam traduccre, voluit occulte dimiiterc eam ?

    6am suae vel illius fugae, vel inibi mora? (Mattli. n, (Matlh. i, 20 et seqq.) Unde, hsec eo cogilante, ne-
    <3). Sed dicit mihi inter haec fortassis aliquis ve- cesse est ut appareat ei angelus, qui eum raoneat,

    strum : De hoc loquere ct exhortarc, quia lioc exi- netimeataccipere Mariamconjugem suam, asserens,
    git materia tua. Sic faciam, sed exposita causa nri- quod in ea natum est, csse de Spii itu sancto: eam-
    niaR angeli apparitionis, el tertiae , evidcnlius haec que 149 parilurum ei filium, cujus nomen vorabit

    media innotescet. Tertio ei apparuit, quando defun- Jesum, pro eoquod salvum faciet popultim suuma
    cto Herode imperavil ei ut cum puero ct matreejus peccatis eorum (Matlh. l, 20). Quae nimirum omnia
    irelin terram Israel (Matth. xix, 20). Qui eliam ut turic fiunt, cum mentcm ad aggrediendum laborem
    jiihil ex his praeleriisse videamur, cum audissel de spirilitalem, timidam et pusillam, et ideo proponen-
    j)
    Archelao quod regnaret in Judaea pro Herode Patre tem supemse non adhaerere sapientiae per exercilium,
    suo, timuit illo ire. Et admonitus in somnis (quan- sed cam occulte deserere; supema gralia visitat ex-
    quam in hac admonitione ntilla de angelo fiat men- citans eam ad audaciam, et animans ad forUtudi-
    tio), nonquidem de lerra Israel recessit, sed in par- nem dans ei intelligere, quam magnam ei hajc, de
    :

    tesGaliljcae secessil : et veniens habitavit in Naza- qtta loquimur, superna sapientia conferet sanctita-
    reth (Matih. 22,23). Quid sibi volunl haec ? Quae uli- tem : fruclus enim Spiritus est charitas (Gal. v, 22) :

    lilas quod breviler referuntur ad momoriam, nisi et quae cum operit mu.titudinem peccatorum (/ Petr.
    exponanlur breviter ad intelligentiam ? Quid sit Jo- iv, 8), filius est Mariae diclus ex re Jesus, pro eo quod
    seph, quidve Maria, quid etiam puer Jesus, dixi vo- salvutn facict populum suum a peccaiis eorum (Matth.
    bis jam et audistis. Quod si iterum vultis audire, l, 21) : quia internas menlis cogitationes amor s':n-

    Maria Joseph desponsata superna est sapientia, fi- cerne charitatis a cunclis mundal delictis.
    deli et pio animo adjuncta : el purus veroe salulis XII. Hic itaque primus est somnus Joseph, om-
    fnuclus, ptter est Jesus. nium scilicetvisibilium et sensibilium contempttis,
    XI. Et quam saepeconlingit, ctmaximein primor- in quo infundilnr ei pcr unclionem illam, qu;e do-
    VI', ADAMI ! R^MONSTIUTKNSIS iz8

    decmnibus (I Joan. II, 47), no, qtiidquid labn- A dcbat qui dicebat : viro cttjns abscondita est via, e«
    cot
    riosuni videalnr csse abhorroat cxercere. Scd sieut circumdedit eum Deus lenebris (Job ui, 24). Ad quas
    hunc Josoph liinor oveitat nocliirnus, ttltimidiis ad nimirum tenebras iulema inspiralione animus in-

    l.iborem ct ftilnne gralfae ncscius nolit traducere strtiotiis confugit, ul opus suum bonum iltoesuw a

    Mariam, scd occulle dimiUcie cam, qiiospie libcrn- posle conservet clalionis, quasi Joscph, qui ad hoc

    tus, revclanle ci angclo , a noclc, scial illuminatus lugit in £gyptum, i:t puerum Jesum a persecutione

    i|uid portcl inulero ; Et ipsoiiihilomintis roborantc, cnstodiat Hcrodis. Tertio vcro modo filius ille

    liheratus ab incrli timore, animalus agnoscal, quod masculus in Apocalypsi draconem evasit dc quo :

    lantum ac talcm, quanlum el qualem superius dc- Icgilis, quod ad Deum ct ad thronum cjus raptuJ

    scripsimus, filium ei parilura sit : ita inullum ei fuil. (Apoc. xn, 5). Nam quid est filiuin masculuni
    meluendum, nc nalum hunc pticruin Herodes quae- nd Dciim et ad thronum rapi, ut draconis evadai

    rat, quresitum inveniat, ct invcnlum pcrdal. Quod devorationcm, nlsi actionem foitem et slrenuam al
    quidein quid sermone praecedcnli ostcndi-
    sil, in Dcum ct ad cjus districtum judicium referri, neehv-
    iiius; in hunc quem modo habcmus in manibus, lionis incurrat corrtiplionem? rapialur itaque filius

    sermonem disserentes, quomodo ei consulendum masculus ad Dcum et ad Thronum cjus, iit dum,
    esl, nequaesitus invenialur, et inventtis perdalnr. F> quod imn juslifirabitni in eonspecluejusomnis 150
    Apparcns ergo angelus Joseph monet tit tollens vivens (Psal. cxi.u,2), considcrat, nequaqtiatn de

    puerumet matrem ejus, fugial in jCgyplum (Mutth. bono opere tuo tc extollas, sed humilies lc sub
    H, 13). Quod tunc fit, cum internrc inspiralionis ius- potenli mami Dei, qui esl benedicliis in sxcula.

    tinclu animus erudiltis ad lencbras confugit infir- Amen.


    mitatis suae : qnia tenebras vEgyptus sonat : vel ad SF.RMO XXXVI
    'atibulum jtidicii divini, vel ad caligincm, quadehis, ITF.M 1» DIK FESTO SANCTOKUM INNOCENTIUM.
    quae supereum ventura sunt, involutus itndiquc De eadem re unde svpra.
    tenetur : modo humiliatus, fruetum,
    ul hoc triplici Stnopsis sermonis. 1. Abrabam in typo viri re- —
    quem habct salulis, immuncm conservet a pesle ligiosi, evasurus famcm fugit in ./Egyplum, ten-

    eiationis , qtiasi in ./Egyplum puevum protegens dens tabernaciilum inter Bethel ct Ilai. 2. Trc- —
    pidandiim semper ex intuilu propriae iniquitatis,
    Jesum a persecutione Ilerodis. Hi sunt tres princi- sperandum in divinae clemenliae muliitudinc. —
    pales inter alios niodi, quibus discretus animus, sa- 3. Noster progressus in spiritu non esl sine do-

    lulis in se fructum a corruptione superbiae custodire feclu. 4. Qiuenam sint damna cl remcdia su- —
    solel ilkesum.
    perbiae. 5. A facie Herodis, et Aichclai, ex —
    C uominis etynto, prajliisorum superbiae, rcccdcn-
    XIH. Primus est cum stiam plene infirmilatem dum in Galiiaeam, et hahitandum in Nazareth. —
    ronspic.it, quam prcclivs, verbi gratia, ad vitia sit, 6. Abrabam in jCgypto non audet Snrai dicere
    suain uxorom, qtiia omne daluin dcsursum csl.
    quam ad virtules invalidus, caeteraque in quibus —
    fateri 7. Verae estprudentiae exmunere divino,
    corruplibilia et fragilia sua videal, s';bi prae octilis si quid esl virtutis in animo. 8. Pharao, in —
    rcprjcsetilat ut dum ea caule considcral, vcl a sa- lypo cenodoxorum, ul flageliatur a Domino, el
    gilta superbiae
    :

    se vulncrari non sinal, vel ad banc


    htimilialiir. —
    9. Ferrum a mamibvio liliis pro-
    phetarum dilabitur, cnm elationis motu donum
    Babyloncm suam, juxla prophelam, ut curelnr vc- graliae dopcrditur. — 10. Ad parvulos imitandos
    r\\at (Jerem. u, 0). Secundus vero est, cum, elsi ali- pancncsU.
    quid boni nunc operari videtur, an in eo perscve- I. Yidetis jam, ut arbitror, fralres, quam dal l.o-
    ralurus sit, an non, ftindilus ignorat : quid modo num angolus consiltum Joseph, ui fugial in ^Egypltim,
    sit utcunque sciens, quid antem posl modicum fu- quia Horodcs quaerit pueruni ad perdendum eum
    luri-s sit penitus nesciens. Ubi quidem bodie pedem (Matth. ii, 15). Quiddam vero ad hune perlincns
    ponit in opere videns, sed quid ei craslinus pariat scnsum lerrimus in Gcncsi : ubi habclis de viro illo

    dies praeviderenon valens. Et tertins esl; cum, etsi sanctissimo Abram : nondtim vcroerat dicltis Ahra-
    aliquabona faciat,ct bona se videat heri perpctvassc, r. ham, qtiando desccndii in yEgyptum, quia praeva-
    propter praeterila : et bonaperpetrarehodie,piopter lueral famesin terra (Gen.xu, 10). Ille in yEgyptum
    pnesenlia ; elbona se sporat perpetrarccras propter, descendit : Joscph autcin in iCgyplum fugit; ille ul
    futurum proposilum quod habet ad futura : quo- evadercl famem : hicautcni, Herodem.Ecce de mys-
    modo tamen ea occultus el districlus Jttdex cxami- teriis ad mysleria transitnus, de sensibus ad sen-
    net, qttaliter ea apud se penset, otnnino nescit. stis : prout placet et inquanlum placcl Spiritui, qui
    Scit enim, attcstantc Scriptura sacra, jttslos esse ptrecedit et illustrat nos. Gralias illi. Scd quid?
    ct sapientes, eorum in mantt Dei essc, et
    et opera Nttnqiiid ad invcstigandttm nobis non erit necessa-
    tamen ncscire hominem, utrum odio an amore di- riuni, cum ei ad proponendum id nohis non fuerit
    gntis sit F.ccli. ;x, 1), sed onmia usque in futurum pigrum? Tctcndit, ut ait Scriplura, tabernaculiim
    reservari incerla. Audit quoque Patil.un dicere de ab occidenlc habens Bcthcl, el ab oi icnte Hai (ibid
    se, quod r.ihil sibi est conscius, sed in hoc tamen 8). Quis est hic Abram, qni inlerpretaius dicilur
    jiisiificatus non est, pro eo qtiod quijudicat eum excelstts, nisi devotus et religiostis quilibot, quem
    Dominus cst (/ Cor. iv, 4). el in profcrendo ex se actioncm bonam, qunsi in

    XIV. Ifce sunt tenebra qtiibus se involutum yi- gencrando prolem sanclam, fcrvor boni desiderii
    329 SERMONES. — IN DIE SS. INNOCENTIUM. 530
    lcrtindum; in studendo soli Deo placerc rectiludo A nostro ibi ab occidenic liabcat Bclhel, hie autem ab
    intentionis rcddit excelsum? Nam tandiu Patris no- orier.tellai.

    mine.cares, tandiu etiam in inflmis es ;


    quandiu in 111. Quodcumsolliciteagimus, ad magnum sancti-
    cessando ab operibus bonis sierilis, et in quaercndo tatis profeclum pertingimus ,
    quia sic suo laberna-
    favorem humanum in imo versaris. Iste suum inter culo tenso, sic etiam altari Domino aedificato, per«

    Bethel et Hai tabernaculum letendit : quia quisquis rexit Abraham vadens et ultra progrediens ad raeri-
    devotus et religiosns prajsenlis mililia; et peregri- diem (Cen. xn, 10). Quid cnim est Abraham perlin-
    nationissuae statum(quia militantium el pcregrinan- gere et ullra progrcdi ad mei idiem , nisi devotuni
    tium labemaculum esl) inter iilam, quam deiconsi- quemlibet, quem isle designat Abram , magis
    deratione divirtae misericordiai concipit spern, et semper in sanctilate proficerc,et affatu sancti Spiri-

    quam in intuitu propriae miserise incurrit confu- tus atlacltnn ad religiosam tendcre conversalionem ?

    sionem, babet. namque Hai sonare confu-


    Dicunt Scd dum sic paratur suscitare Levialhan (Job nr,
    sionem Bcthel antem domus Dei inlerprelatur; et
    , 8), spirilualis nonnunquam, urgente ientatione, in
    si ila est, quld est Abraham inter Betkel ct Ilai la- aliquo minuttur profectus, sanctilalis quoque arrepta

    bernaculum tendeie, nisi virum religiosum sic in incurritur defectus : quia dum sic pcrgit et progre*-
    B dilur Abram ad meridiem facta fames
    praesenli mililia et pcregrinatione vitam dcgere, ul , est irt

    seiai quidc-ra modo in conlemplatione illius domus terra. Fames in lerra dcieclus est inlernae refectionis

    non manufactae, quae ajlcrna in ceelis est, sperare in anima. Sed dum iianc tmnrinere sibi famem
    (IICor.\,{); modo vero in inluilu propriai con- Abram scntiret, qttod sibi consiiium invenit, ne
    liisionis trepidare. Qui etiam allarc ibi Dominoajdi- fame eadem perircl? quid dicil Scriptura ? Desccndit^
    ficat, pro eo quod in hoc statu suo cor apud se inquit, Abraham in /Eayptum , ul percgrinaretur ibi
    inundum et spiritum rectum in visceribus suis (Gen. xu, 10). Quare descendit jn ^Egvptum , qui
    (Psal. l, quo holocausla
    12) pracparal : in illa, paulo ante perrexit vadens et ultra progrediens ad
    qu* Psalmista roedullata nuncupat (Psal. tx\, 15), meridiem? Prwvaluerat enimfames in terra. Kon ha-
    emnipotenli Deo offcrie queat. betis necesse inquirere quid sjgnificel descensio in

    II. Sedmngna discrelione iudigemus, ul fructuose jfigyptum : si relinetis mcnioriier quid mysterii ir,

    geminam hanc apudnos considcralionern habeamus se salutaris conlineat fuga Joseph in ^•Egyplumi.
    ne forte ir.discrela nos vcl trcpidatio nimis pavidos Causa quoque descensionis iilitts inopia famis, et
    ad desperationem , vel spes nimis laetos reddat ad fugae islius saavitia eral llerodis. Verum si fames in«
    dissoluiionem. Quam nimirum lunc le scias fru-
    p lernae defectus esl graliae ,
    per quid idem incurritui
    ctuose habere, cum sic slndcs sentire deDomino in defeclus, nisi per tumorem siipcrbiae? Qni enim hu*
    ionitatc, ut in te ipso non omittas confundi in milihus dat gratiam, ille superbis el non datam nort
    propriae consideraiione fragililalis. Sic autcm in confert, et babitam aufert {Jacob. iv, 6). Nam qni
    intuitu prbpriae ncquitiae trepidare , ut in contera- dixit : Omnis vallis imptcbitur, idcm et subinlulit :

    platione divinae elcmentise studeas sperare. Sic dum Et omnis mons et collis humiiiabilur (Luc. ni , 17).
    tton solam Domino cantas misericordiam ne inso- Sane qnia parvulus esse desiit in ocuiis suis Saul,
    lesc as, nec soltim judicium ne desperes; scd uiro- recessit ab eo Spiritus Domini (/ Reg. xv, 17); et
    que eum cantico (Psal. c, ij, per limorem prostra- datusest Paulo stimulas carnis su3», angelus Satanae
    ius, ct per spem erettus, exsultandocicunitrerriore qui eum colaphizel (11 Cor. xn, 7); non quidem
    ct tremendo in conspectu cjus cum exsultatione, quia magnitisdo revclalumum eura extulit , sed ne
    nollaudas : ad pcrfeclam plagas luas perlirigere sa- extolleret.
    lutem teeteris.dum eis vinum simul ct olcum Infu» IV.lnstante ilaque famis hujiis tempore, Abram
    dis. Unde ct bic Abraham labemaculum siium
    sir in iEgyptum desccndit, ne videlicet gratiae inlernae

    letendil, ut ab octidcnte quidem Beihel, et ab refectio tumore quodam devotum quemlibet extollat,
    oriente babcrel llai : ut lu qaoque cum interna lua D in tripiieis, quam superids expressimus obscuritatis
    cog«tatione vides le dcbere X5l vergere ad occa- considcraiione sp humiliet : illoque Joseph lngiat, ne
    surn pondere proprio, speres ie tatnen ad bealorum Herodes puerum pcrdat. Videtis ergo quam necessa-
    perlincre Ecclcsiam. Haec est enim Bethel, utcum rium cst Joseph, ut in somno eiim instruat angelus ,

    ex ntnncre divino venustari te orlu solis justilix quomodo puerum Jt^surh ab llerodis custodiat per-
    consideras, ne forte gratise destilutus auxilio in secutione. Quia in tanla puritalis perfectionc indiget
    confusioncm proruas vitiorum, perlimescas, Magna ab interna crudiri inspirr.t ione, qnaliter salutis, quem
    aiitcm discrelionis caulela opus habemus, ne vel exercet, fructum a SHperbiai prolegercpossitcorru-
    cum bonitatem divinam intueri studemus, quate- ptione, quia quo niajori mcn.s tua puriiali insistil»
    nus ne nimis reddamur perturhali, ctim ad noslram eo graviores 3 superbia in;peti:s suslinet. Et erat ,

    oculos mentis calamilatem refloclirmis, statim ad inqtiit, ibi utque tv* abitum Herodis(Iifalili. n , 15 )i

    divinam eos pielatem erigamus : et ne rursum ni- Videte quia quandiu vivit Herodes non audrt exire
    mis exltilarati, cum divinae clementiae serenitaiem de iEgypto Joscph. Nihil cnim invenio vivacius, qiiO
    1

    aspicimus, in propriaeconfestim confusibuis horro- superbia vci piwcavetnr, vel vincilur, quam cum
    reni ra«ntis mtuitum jigamus, lul fixc labernaculo 'supradicta trrplex consideratio sollicitchabeiar. Scd
    Patroi. CXGVIIl. 11
    331 ADAMI PR/EMONSTRATENSIS 532
    defuncto isto, dequo loquimur, Herode, apparct in \ cl ejui csseuvorcm asscrant, ipsumque occidant.
    gomnis Joseph huic angelus dicens : Surge et accipc Quod tunc (it cum «encbricosi cordis motus [ipsos
    puerum et mairem ejus, et vade in terram hrael ; quoquc exprimunl /Kgyplii] persuadent ul pule- ,

    tubdidit et causam : defuncti sunt enim qui qnxre- mus, quam babemus prudentiaru, nostram csse pro-
    bant animant pueri (tbid., 20).' Dcfuncto Herode, priara : et non ab ipso Palrc luminum, qui volun-
    rxsiincta videlicet elalione, terram potest Israel tarie genuit nos vcrbo veritaiis sua (Jac. i, 18),
    adire, ul menle Dcura videat, quod Isracl sonat, cui, neque nobis commendaum [al. commodaUm] et

    ul Untx rci intendat, jam vacat, proeo quod contra accommodatam, ut nou spiritualiterpcrimant. Quasi
    motuiu superbia; pugnare necesse non habet. /Egypiios videre muliercm pukhram esse eamque
    V. Sed occulta bona sua incauta confCssione de- uxonnn esse Abrae , tiicere est , occullos cord »
    re non prusumat , ne id vitium supcrbiae quod niotus vanitale caliginosos sibi adhhmdiri super
    cx jacUntia gignitur, corrumpat. Quod ad hoc siibiiliutc sapienUae, ct prudcnii»} acumine. Hoc
    rnihi videtur possc referri, quod iste, de quo multa csl enim pulchram Sarai admirari eamque ad
    ,

    jam diximus, Joseph, cum audisset quod Archelau» appctiturn vanilalis lra!iere, ut pulelur quod subli-
    regnaretin Judiea pro Ilerode patre suo lilatia est in animo, magisex acumine csseproprio»
    , timuititlo

    ire (ibid., 22). Archelaus namquc agnoscens leo dici- " quam ex rauncre divino.
    tur, pcr quem jactantia exprimiiur. Qusc dwo ar- VII. Verum, quidquid vanum illud &it et friro-1
    ,

    eana nostra per occultam scicntiam dignoscit, per lum, in quc deceplae cogilaliunes blaudiuntur, ipsa,
    'jpertam ex more leonis arrogauliam devorare sat- ncccsse est, ut in cunclis prudentia humiiiciur, a
    agit. Quod ergo in hoc somno dc Deo videt Joseph quo bominem spiritualitcr scit generatum , ab
    lerncrcin publicoconfiteri rcfugit; scicnsArclielaum eodem sc homini infusam esse falcri non dedignelur.
    regnare in Judasa pro Herode patre suo, quia exsiinclo Quod est Egyptiis Sarai pulchritudinem laudanti-
    supcrbise tumore, qui vult 152 liineri, dominalur bus, earaque uxorem esse Abrabae asserenlibus^
    in arroganti confessione quod sonal Judsea proles
    ,
    ipsam magis se ejus csse sororem aflirinare. Tolus*
    ,

    ejus, jaclantia, quae cupit amari. Magis autem sece- fralres, hic prudenliae homini insitus fruclus csl, ut

    dens in Galilaeam babitet in Nazareth, dicens Deo : in vcrilate ipsa se videal. In omnibus, in quibns
    Rerela oculos meos, et cnnsiderabo mirabilia de lege subliliter cailct , veracitcr se humilicl, et a solo Deo
    tua (Psal. cxvin, 18); et se non arbitrans compre- se csse recognoscat. Licei in homine sit, ab hominc
    hendisse, etiam cum consummavif , depulet se in- tareen se es*e abuual, ut quo magis a solo Deo 56
    ciperc {Eccli. xvm,6). Siquidem Galilaea revelalio, esse confidit, eo majus ab eo \n discernendo aug-
    r
    et Nazarelh ieneritudo floris dicitur. Petat Deurn mentum recipiat.
    recipi; Nonnc bene libi videtur essesoror
    obnixe, ut revelet qwd vclit, implenseum agrdtione Abrze ipsa Sarai; et quia sic apud eum vivitur et

    voluntatis suae; et quidquid agit, se magis incipere in Ulibus vila spiritus ejus(/*ai. xxxvim, 16), ctiam
    cicd.it,quam unquam consuminassc, el floris potius animam vivcre ob hanc gTatium sui, cum hoc modo
    teneriiudinem, quam iYuclus depuiet maturiiatem. se ejus dicat esse sororem? Quid est, quod dicit

    Videtis itaque quod nequaquam mors Herodis ple~ Et occidcnt tne, ct le reservabuni ? ii-o puto vanos
    nani conferat securiuiem Joseph, liinente eo Arcbe- cordis motus vani appeiitus mucrone borainem spi-

    laum iilium ejus. ritualiler necare, sibiquc sapientiaii! riadicare, id

    VI. Sed nec abs re, de quo superius diximus esl quod audis, ct ^gyplios Abram occilcre e»

    (Cen. xu, 12), descensio ejus in /Egyptum* limcnte Sarai rcservaic, qnod ne ftat uxorem se Abrahce
    eo, ne cuin viderent ,Egypiii Sai-ai tam pulchrnm deneg*»'. sororem affirftiet, ui humiliter se inlucns

    esse, cam ejus uxorem esse aaseraiit, ipsumque oc- prudcntia munus se faleatur divinum, acumen se
    ridant. Et ideo persuasit ei, ut se diceret ejus csse difiSteatur es^c Lum«num.
    sororem. El Josepatccessit in partez Gaiilaa. Obst- VIII. Vidermi , inquit, JEgyptii miilicrem, qund
    cru non sit onerosurn vobis , si brevi baec exposi- D essel pulchra nimis, et annuniiaverunt Pliaraoni, et

    lione in fme sermonis hujus attingamus. Quid de laudaverunt iltam apud eum(Cen. xn, 14). Discoopc-
    bis vorax dicit historiaf Cum vrope essel ul ingre- rientem sive dissipanient Pharao sonat, et appeti-
    dereiur, haud dubium. quinAbrabam in iEgyptum, tum ranse giarice dosignat, qui dum iaanilcr occuita
    dixit Sarai vxcri sva? : Novi quod piilcnra sis, mulier, nostrabona delegit, c» nunirum «iissipaiido dcstruit:

    ei quod, cam viderini le JEgyplii, dicent : uxor itliut justa piopbetam f qui vinearn sua.n in desertum
    est; et occidenl me, tequc reservabnnt. Diccrgo obse- asse.rit poni , dum ejus contigit fuum decorticari
    cro, quod soror mea si$ : ui bene sit mihi, xitamr.de ob (Joel. i, 7). £t ^Egyptios quodam modo upud Pha-
    graiiam tui \ibid.). Ct brevitor percurramus qtix est ,
    raonem msdieiem laudare, csi ealiginosos mentis
    lucc pulchra uxor Abra, niei prude&tia qiiDiu vir ,
    cogitaius, prudenttam ostendendo laudabilem, ut

    sapiens vocat amicam suam (Prov. vu, 4), qua; in vanap gkuriae commisceatur , appeiitui persuadere
    interna illa domo principatur? quta prim:ipes mea conari. Quae profecto prudcntia dum vebementer
    Sarai dicilur, q'i#. eiiarn decore spirituali nilet. Do insiste&tibus cogitationibuB vaiiis aiiscuitat , in po-

    hac timcndum est vko justo ipse enim esi, ut jam : itatem nonnunquam, bumauum appetendo favo-
    srcpe diximus, Abram.; ne c?.m videntea pulcbram, rem, redigitur ciationis. Verumtamen Hcet it* per
    535 SERMONES. - IN DOM. INFRA OCTAV. NATIVITATJS DOMINI. 534
    violcnliam cenodoxia 153 vincal : ipse quoque in A parvilati , si in gloria coelesti ejus desideratis con-
    electis suis Dominus elationis tyrannidem humiliat, ligurari altitudini : ad quam donet vobis pertin-
    qua humiliata subtractum ad tcmpus gratiae in eis gere rnagnus ille el parvus , sublimis et humilis,
    donum reparat : quia flagellavit Dominus domum aelernus et temporalis , fortis cl debilis, Verbum et
    Pharaonis plagis maximis propler. Sarai uxorem carOj Deus et bomo, Dominus Jesus, qui est cuin
    Abraz (Gen. xii, I7).6icqueei reddita csl. Quid eniiu Deo Palre et Spirilu sancto benedictus in saecula.
    flagellata domo Pharaonis uxorem sublalam amissam Amen.
    Abralwe redonari est, nisi humilialo a Ddmino ela- SERMO XXXVII
    tionis dominio, viro juslo gratiam amissam restilui ? 1N POMINICA INFRA OCTAVAM NATIVITATIS DOUITII.

    IX. Siniiie aliquid in Regum quarlo libro (I V Reg. De exerciiio sanctas religionis, el de stalu interiorit
    hominis nostri.
    vi, 5 et scqq.) legimus : ubi iiiveiiimus quod cum cse-

    dentibus in lordane ligna, una cum Elisaeo, filiis Stnopsis serMonis. —


    I. Joseph et Maria mirati le-

    prophetarum, uni eorum de manubrio ferrum prosi- funtnr super his quae dicebantur de puero. —
    Per rnatrem Domini congregatio spirilu&lis,
    .

    Itens, ei in aquis demersum non appareret idcm :


    per Joseph ejus praelatus intelligitur. 3» Opera —
    ei Elisaeus, praeciso ligno dilapsura restituit ferrum, virtutis et pcrfectionis exercilia sunt quasi puer

    quod didicisset ipso exclamante, routuo se iliud


    R Jesus. — 4. Praerogativa singularis Slatus reli-
    giosi in liberlate, et quiete super quibus Maria
    —
    i

    quo Joco id contigit cecidisse. Fer-


    accepisse, et in et Joseph merito mirantur. 5. Qbligatio niu-
    rum quippe de manubrio in succisione lignorum tua proesidis et subdiii. 6. Saeculanum quo- —
    dcnum rumdam in statum religiosum dicax malevolen-
    fortuilo prosiiiens, est gratiaj a corde, in
    tia. —
    7. Similes Balaam maledicentis populo
    exercitio virtutum , intervenienic elationis motu Dei et sua opianlis novissima huju3 similia. —
    evanescens. Sed cum libi tale quid coutigerit, voce 3. Frequcns confluxus ad statum religiosura ex

    cordis valida clama ad illum, qui in loco pro te Cal- omni aetate et gradu. 9. Status religiosus con* —
    variae est occisus magis asserens te ex mutuo
    ierlur cum regno Salomonis 10. Cum lapide ; —
    ,
    de monte abscisso sine manibus, evertente sta-
    illud accepisse quam ex te id , vel tuum esse. Tunc tuam mundaiiae pravitatis. 11. Quid sit lapidem —
    autem illc,
    ,

    a quo omncs discipuli ejus, relicto ipso islum excrescere in altitudinem monlis. 12. —
    Quis gladius pertranseat Mariae animam. Varia
    diffugcrunt (Mallh.xx\i,86)
    vn, 38) ejus sunt, qui omnes quoque numerati sunt
    : quijetiam capilii (Luc.
    ejus in Scripturis acceptio. 13. Ex usu pro- —
    dest, vel obesl tribulatio, Dei vindicta, maiitia
    ille, inquam, sic calvus propheta polens in opere diaboli, mortis angusiia. Et vocaniur gladii indif-

    cum ferentes. —
    14. Quinam sint gladii malae partis,
    et sermorie (Luc. xxiv, 19), veritate confessio-
    et declinandi. — 154
    ^- Gladii bonae pariis,
    nis luae locum ei ostenderis ruinac, praeciso per poc* r et desiderandi. —
    16. Gladiorum facienda dis-
    nitentiam cordis ligno, donum tibi restituet arais*- crelio.

    sum. Et haec quidem omnia ad id perlinent, quod I. Refert nobis, in hodieraa sancti Evangelii le-
    praecipilur Josepb, ul fugiat in ^Egyptum : quia He- ctione, beaf us Lucas miratos fuisse Joseph ct Ma-
    rodes quaerit puerum ad perdendum eum. Sed ecce riam matrem Jesu super bis quae dicebantur de
    in loiigum protraximus, duin myslices in sacra illo (Luc. H, 33 et seqq.). Et quid mirum? quid,
    Seriptura sensus scrutari dulce habemus. Jam de- inquam, mirum si cor Joseph ct Mariae in admira-
    bitum exposcit lanta proiixitas fineru. tionem erexerunt [al. surrexerunt] super his, qusa
    X. Igilur, quae vobis de triplici somno JoSeph, et dici audiebant de Jesu ? Gloriam Deo an-
    in excelsis

    de triplicj angeli apparilione dicta sunt, in memo- gcii decanlaveriiut , in terra pacem hominibus
    riam conservaie ccnferenles cum cordibus vcstris. bonae voluntatis cvangelizaverunt. Pastores festi-
    imiiaoiini islorum innocentiam parvulorum, quorum iianier veuerunt ; magi accurrerunt, intraverunt
    devotione hodie celebfi et celebritate devota agitis prociderunt. adoraverunt, obtulerunt. Prophetizavit
    memoriam. Malitia parvuli estote, scientes et Simeon, et Anna confessa est : ct fortassis aliquid

    pio semper animo rccolenles, quia parvulos jubet aliudiionnulUusponderiscontigit.quodadrnis-itioztis


    Dominus» ut sinantur ad eum venire, asserens la- ^ causa et occasio csse potuii. Sed inter haec omnia
    lium esse regnum coeiorum (Marc. x, 14) nihil : beata et benedicia est mater iila, quae nobis peperit
    apud vos residcat, quod noceal : sicut nec quid- Jesum, de quo tanta ac lalia dicebantur, ut mirari
    quam apud se rcvolvere novit parvulus, undepcr compclleretur, compelleretur.et Joscph. Et hoc num
    malitiam feriat. Nihil circumferatis in vultu vei aliquid novi? ncquaquam. Nisi quia quod ardcnter
    in affatu , nihil liabeatis in gestu vel actu , quod diiigimus, quod frequenter dicere solemus, id nimi-
    aiiquod iniuentibus inferat oflcndiculumv Et ui vos ruin etiam ex improviso dat nobis nonnunquaua pro-
    Paier vester, beutus Augustinus hortatur : < in in- ferre usus ipse affectuosus et affectus usualis.
    cessu, in stalu, in omnibus motibus vestris, nihil II. Caelcrum si aiiquid ad moralitatem pertinens
    fiat quod cujusquam oiTendat aspeclum, scd quod audire delectat, sicut scitis, quod incomparabiliter
    vestram deci-at sanctitatem. t Ita vos babere, tales- beata est mater illa ct benedicta, sic scire debetis,
    que exhibere, qualium esl rcgnum ccelorum parvu- quamd&m aliam esse matrem, ctsi longe.inferiori
    los imitari ost. Intucmini aWissimum illum Bo~ modo hanc sanctam congregationcm loquor, miam
    miaum majestnlis mortalium sc conformassc in- coram posilam intueor. Ipsu namque Maria est lu-
    fanliae; non ergo vos conformari ipsius pigeat minare qr.oddam magnum et proefulgidum, qnod in
    355 ADAMI PRiEMONSTRATENSIS 336

    se conlincrc vidotur sacramentum nominis hnjus. A dew sed nec coroparari ei in aliquo potest. Est :

    Ipsa nihilominus parit Jcsum dum in bona con- foriasse 6ublimior in potcstate, scd non liberior
    ,

    versatione salnbre profcrt ciempluni. Quid enim in quiete libcr et quielus clauslralium statusl :

    sanctae religionis est fructus, qucm h»9C exerccl qui nec speraptcs aliquid, nec peitiniesconlos tanto

    congregatio sancla , nifti puer Jesus, quem pnrtat nioderamine contenii sunt , ut copiosa quadam
    Maria? hujus matris •! pueri servus est Joseph non inopia aporiati, el inopi copia dilali , nihil 155
    dominus adjutor cst autem et custos. Hoc esse
    ,
    possinl amiilcre anliquum, quos constat essc lan-

    puto quod vas eleclionis Paulus ait Non quia do- :


    quam nibil habenles : nihil acquirere novum , quos

    minamur fidei vestra\ sed coadjntores sumus gaudii conslal csse omnia possidenles (// Cor. u,I0). Hacc

    restri(HCor. i, 23). Et ilem inquit, servos cestros per et alJa in hunc modum sunt, quse dc Jesu dicunlur;
    Jesum (11 Cor. iv , 5). \idctis itaquc quia Maria super quibus Joseph ct Maria mater cjus mirantur.
    mater est Jesu ,
    qui natus est dc ea , natus et in Nonne Maria miratur stiper his, qu?e dicebanlur de
    ea. An nalum fateris dc ea etdiffitcris in ea? Audi Jcsu, dum communis et sanota congrogalio isla ia

    angelum loquentem ad Joseph : quod , dicit , in ea unoquoquc vestrum super magnis mullisquc bo :s,
    natum esl (Slallh. I, 20) , ac si diceret in ea con- qua? de alto in aure mentis Spiritus susurral humi-

    ceptum est. Mater ergo est Maria Jesu : mater in B litatis, obstupescit, longe plura et majora de uno-

    conccptu, mater in parlu. Utpole qucm concepit quoque sociorum audicns quam in se videt? mira-
    incorrupla, qucin et peperit illrcsa. Joseph autem tur simili modo et Joseph, dum singulorum statum

    quid ? a longe aspicil puerurn istum, qui datus esl perpcndit ipse, qui eis adcsl in cura custodise, se^

    ei ad serviendum, ad adjuvandtim. Ad serviendum curiorem. quam suus ipsius est, qtti eos cuslodit:

    ut Domino, ad adjuvandum ut parvulum. Videle Quod ut breviter dicam aliud non esl, quam illud,

    si non ad hoc pertinet, quod m tabernaculo Doniini quod superiusde Apostolo proposuimus : Superiores

    cortinas legebant saga Exod. xxvi , 7 ) , et protege- sibi imif^em arbitranles.


    (

    bant crebris exposita ventis et pluviis, ne fuscatum- V. l'A henedixit, inquit, illis t
    Simeon {Luc. II, 34):

    suum in aliquo cortinae senlirent deeofem. Quibus illis? haud dubium quin Maria? et Joseph:

    III. Et quidem pucr magnifkus iste Jesus, de quo Pulatis quodSimeonemlienedicereMariametJoseph,

    tanta ac talia dicttntur : ut non possint non mirari obedicnliae sit virtulcm confirmare conventum et
    supcr his Joseph ct Maria mater ejus. Quod nimi- custodeniejos? obedientiam quipne sonat Simeon :

    ru«n, fratres cbarissimi, tunc fit, cum tam ordinatus sed sciens bine ullo dubio conventum debere obe^
    el taro irrcprehcnsibilis peromniaest stalus vesler, dire cuslodi suo : ignorans forie, quod obedientiat
    quod vos bealus admonet Augustinus (in in-
    ut juxta pertinere debcal ad ipsum custodcm ; si ignorasti us-
    cessu, statu, et in omnibii6 motibns vestiis nihil quenunc, soilo velmodo, custodcm suo, juxta quem- 1

    sit quod cujusquam offendat aspectum, sed quod dammodum Hebere ^bedire conventui. Qucxl si dici9

    vcslram deceat sanctitatem) ;


    quod, inquam, tunc eum non semper debere illi obedire ad volumatem :

    fit, cum digne ambulatis vccatiov.e. vestra , cv.m non conlcndo, dummodo assentias nunquam de^
    omni humilitate, ct mansueludine ; cum patienlia liere non obedire [al. nonnunquam debere obcdiic]
    tupportanles invicent in charilate, sollicite servare ad necessilalern. Magno quidem et valde forti, con-
    unitatem Spiritus in vinculo pacis (Ephes. iv, 2). Et ventus ct ejus custos invicem tcnenlur vinculo *ol-
    sicut alibi qui hoc loquitur dicit : Supcriorcs sibi ligali : quo alterno quodani sibi forliter sunt debito
    invicem arbitrantcs , non qua' stta svni singuli consi- constricli. lste ut semper et ubique invenialur,
    derantes, sedeaqua: atiorum (Phil. u, 5). Providen* quantum prudentia scire, et facultas monslra-
    tes i>ona non lantum coram Deo, sed eliam coram vit posse, prieesse sinc supcrbia , ille sutesse
    omnibus hominibus. Si fieri potesl, quod exvobis est, sine rciseria; iste regere sine tumorc elationis ,

    cum omnibus pacem habcnles (Rom. xn, 47). Cum ille regi sinc qiicrela murmurationis. Isle pro-
    haee ergo el alia in htuic modum innumcra dicun- q videre sollieite ad utilitatem ~
    ille parere proinple
    tur de vestro Jesu, pcrfectionis namque stalus ad hnmilitalcm. Iste deniquo ut in omni san titate

    qucm fructuosc exercet congrcgatio vestra, puer est agendo ct loquendo pr^cedat , ille vcro ul vias ejus
    Jesus, nalus ex malre Maria : cum, Laquam, talis bonas excogilet, vadens posl iJlum (anquam investi-
    de eo fama di6pergitur, necesse habent Joscph et gator, et in viis illius consistens (Kccli. xiv, 23),
    Maria mirari supcr bis. Ncc nic pa^nilct, qtiantum- Ihinc puto esse benediclionem qua bencdix.i Si-
    cunque mussitaverit quis, quod fructuosum sanctse meon Maria? ct Joscph : qtiorum significata, eon-
    congregationis slaltim pcr Filium Mariae dixi ex~ ventus videlicet et cuslos sic ad invicem councctun-
    primendum, considcrans admirabilem praerogativam tur: ut si eas separcs, non secus sit, quarn si ab in-
    ejus. vicetn caputet corpus disjungas.

    IV. Quis cnim in Iihc vita slatus Uberior est statu Sunt post h;ec veiba (jua^dam. qune non ip-i
    VI.
    illornm, qui in claustro sinccre degunt, vel quic- quidcm Joseph, sed soli invenitur dixissc Maria?
    tior? nec regum, nec pontificum, nec aliquorum matri : Ecce, inquil, posiHn esl hic in ruintwii et in
    principum, nec aliquonunlibel omnino subliminin resurrectionem multorum in hrael (l.uc. II, 24).
    stalus in hac vila istorum r nc dicam, slatum c.vcc- Diciml, qui genera norunllinguarum, quibus et da-
    S37 SEKMONES. — IN DOM. 1NFRA OCTA^. NATIVITATIS DOMINT. 33S

    lur interprelalio scrnrioniim. quod visionem Dei so- A qua mitluntur in vineam, qui steterant tota die
    net Israel. Qui aulem videt Deum videl cl Jesura. otiosi (Malth. xx, 1 et seqq.). Et habent prseeuntes
    Jesusnamque Deus. Quis aulem moralis, de quo
    sil in hoc convivio, et comites multos obedientes quos
    loquimur, Jesus, dixi vobis jam et audislis. Quod si exprimit Abraham sperantes nonnullos quos
    , Isaac
    iterum vullis audire, ipse est opus salulis veslrae innuit, vitiorum quoque supplantalioni insistentes»
    fructuosun», quod juxla tenorem professibnis vc- et hos Jacob designat. non Istis mihi videlur poni
    straeinfaliffabiliterexercetis. Cum autein hoc ita sit, in ruinam, sed non in siguuin
    in resurrcctionern,

    <jui suntisti multi videntes Jesum, quibus ipse in cui contradicitur, sed cui obeditur. Magnus quidera
    ruinam ponitur, et in signum£ui conlradicitur? for- et vere magnus hic videtur Jesus, de quo tanla ac
    tassis illi sunt, qu» fructuosum statum nostrum, talia dicuntur, ut non modo compellantur inlrare
    ipse est enim Jesus, videndo quidem agnoscunt: Maria et Joseph, qui propiores sunt, sed ab oricnte
    sed dum eum non solum non diligunl, verum invilantur multi et occidenle, lanquam mulier illa

    etiam per odium reprehcnduni ibi ruunt non so- : quae , audita fama Salomonis , relicta patria et gente

    lum eum non assequcnles imitando, sedet derogan- sua, non esl pigritata venireadeum, eliam a finibus
    do persequentes. Salnlis esse signum deprebendunt, terrae(/// Reg. x, I).

    quod apud vos conspiciunt sed dum illud non mo B IX. Et ecce sacramenlum
    ; magnum magnum :

    do humiliter non apprehcudunt, sed et superbe re- quidem et admodum nobilem, postquam venit, de-
    prehendunt, ei onmino conlradicunl. Et ceilc hodic prehendit Salomonem cujus majorem asseruit esse ,

    mulli sunl in Israel, intervidentes Deum. seilicet de sapientiam propier intellectum, et opera propter
    his malevolis et supeibis ssecularibus loquor, qui- efleetum, quam erat rumor quem audierat. Quid ?

    jbus hic posilus est Jcsus in ruinam, cl in signum noune status vester quielissimus, quidam est rex
    cui contradicilur : dum bonum (juod apud vos in- pacificus? Nam
    hoc sonare videtur Salomon
    et ,

    luentur, vel reprchcndendb vcl despiciendo porse- cujus fama in tanlum crebrescit, ul properet ad eum
    quuntur. Vel si id forle sallem superficie lenus mulier praefata, quatenus dum magna fuerit admi-
    )audando ve.neranlur, nullalenus tainen pcr imila- ratio super his quse dicuntur de Jesu, curratur a
    lionem assequuntur. Sive elianiquod multoties eVe- multis ad eum ab oriente et occidente , ulpote qui
    nire videmus, cujus modo famam ad tempus cre- multis ponitur in resurrectionem. Aquito quoque det,
    denles magnificant, jam in tcmpore tcntationis, im- et Auster non prohibeat (Isa. xliii, 6). Veniant
    minucre non cessant. undique ad eum, qui contra Aquilonem forliter di-

    YII. Ad horum videlur numerum pertinere, qui „ micant juvenes :, et quse candent in Austri mundi-
    ductus, et conductus, ut populo malediceret, in tan tie virgines, senes quoque occidentes cum juniori-
    tumcum populuin laudavit: ut tnori optaret animam bus oricntes. Ecce videtur Jesus, quem exprimit
    suatn morlc earum, el (ieri.novissima sua horum si- Salomon odore magnitudinis suae praedictam ad se
    piilia (Num. xxm, 10). Sed transacto tempore com- reginam invitans. Ecce et Jesus, quem ille designat
    punclionis docere non puduit, eum tfalach ponere lapis stataam terribilem et proceram destruens ;
    qui
    scandalum coram eis edere et [ornic.ari (Apac. u, 14). in lam magnum postea crevit montem, ut impleret
    Proinde allendite a falsis fratribus, si subinlroennt omnem terram (Dan. u, 55).
    ex.plorave libertatem vestram, quamhabetis in Chri- X. Nonne lapis firmus vesier est forlis stalus ?

    sto Jesu , ut vos in scrvitulem redigant (


    Gal. n 4)
    , quandoquidem status ille, cum sit per veram sapien-
    scientesmultos csse inlsrael, quibus noslcr in rui- tiam maturus per nitidam praedicationem so-
    ,

    nam ponilur Jesus , et in signum cui conlradici- norus per lortem actionem robustus ,
    per sla-
    lur. Sed reliquit sibi multos Dominus in Israel, et bilem perseverantiam radicatus , per cognitio-
    qui rcliqui sunt auferantur ex his, quosmodo com- nem propriae fragilitatis humiliatus ;
    per has quin-
    meuioravinius : qui cl ipsi quidem sunt in 156 que viriutes, quinque mala status mundiaiis de-
    Isiael,, Dcum vidclicet vjdentes, scd ruentcs etcon- tj slruit. Nam fulgorem annihilat per primam inanis
    ir.idicQnles lleliquil, inquam, sibi Dominus mul- et fallacis sapientiae, quae stulihia est upud Deutn
    las Ln Israel, quibus i,ste Jesus ponilur in resurre- (I Cor. iii, 19), hoc est aurum. Per secundam ni-
    ctionem. Hi sunt mulli illi de quibus Dominus : torem pomposoe eloquentise, hoc esl argentum. Per
    Mulli, inquit, venient ab oriente ct occidente, et re- terliam robur elataj fortitudinis, et hanc per a3S ac-
    cumbent cum Abraham et lsaac, et Jacob in regno cipe. Per quartam pertinaciam rebellis obstinationis,

    c.rlorum(MaUh. vm, 11). hoc est ferrum. Per quintam lutum libidinis, et hoc
    VIII. Quod profeeta quotidic evenire videmus, Hac aulem peracta victoria
    est testa. lit lapis iste

    pvoperare videlicel ad hunc statum vestrum (ipse mons magnus rep-lens omnera terrain, utjain civitas
    esl eniru quasi cjuoddam regnura coelorum, in quo abscondi non possit, cum super eum posita fuerit

    inveniunrur Mariael Iosepb), et veniuntiu iu eospi- (Maith. v, 14) : et mirari vehcmenter compellanlur
    rilunliter reficiantur. Multi a prima setate, haec est Joseph et Maria mater Jesu super his quse dicunlur
    Oiiens i quasi illud prinuim maae, quo conducun- deillo, cum hic positus fuerit in resurrectionem
    tur operarii, et ducuntur ad vineam. Multi in setate muitorum inlsrael.
    ultima, li.cc csl occidens : quasi hora undecim.% XI. Sed hic lapis, qui mons magnus apud Da-
    359 ADAMI PIUDMONSTKATENSIS 340
    nielem euertus universam tcrram implet, et civita- A dam fccit, et castigal: quosdam vero percntit, el
    tcm supra se posilam in Evangelio continel, sicut induratos non emendat. Quales arbitror fuisse, de
    qui credidit in eum, juxla Petri sententiam, nou quibus alloquens. propheta Dominum: Percussisli,
    confundelur (1 Petr. II, (5), pro eo qttod posilus est inquit, eos, et npn doluentnt ; attrivisti eos el renue-
    Jesus in resurreclioneni multorum in Israel : ita runt accipere discrplinam (Jerem. v, 5). Malitia nitii-
    non credentibus crit lapis oflcnsionis, et pelra scan- tominus diaboli quosdain exercet ad felicitaliscoro-
    dali liis qui oflendunt verbo, proplerea quod posilus nam ,
    quosdam vero magis et magis ad iniquitatis
    e*4 idero Jesusinresurrectiouem nmltoruniin Israet, insligatculpam.ut socios seeum postmodtim et post
    et in signum cui contradicilur (Luc. n, 34). El luam, modicum ad damnationis pertrabat pcenam. Et ba-
    inquit, ipsius animmn pertransibit gladius (ibid., 35). betis prae manibus ad utrumque eiemplum. Nam
    Qtris esl gladius iste ? quidquid aulem illud sit quod diaboli fuit malitia, qna commovil [al. quae conimo-
    per eum accipiendum est , ego pulo in bonam hic vi(] Dominum adversus Job, ut eum aflligeret fru-

    parlem debere accipi, pro eoquod gladius est Jesu. stra (Job n, 3) , et qua intravit in cor Judae ut tra-
    Nam bonus plane Jesus, et ideonecesseest ot bonus deret Christum (Joan. xxn,3).Quis autemutriusque
    sit g!adius ejus. Tuam , inquit, ipsius animam per- nemo qui ignorat. Et de mortis gladio quid di-.
    fmis,
    transihit gladius. Quisergo est t gladius Jesu ? quis, cemus?Nonne cum omnes ferial, quosdam succidit.
    inquam, gladius Jesu, qui animam pertransit Mariae? ut planlet in vita ,
    quosdam vero ut in morte sepe-
    Nam quis sit Jesus , quaeve Maria , maler ejus Ual? Factum est, inquit, ut moreretur mendicus et
    dictum csl superius non semel quidem, sed nec bis, portaretur ab angetis in sirmm Abrahce: morluus est
    jmo pluries ; qec puto jam necesse est ut repeta- aulem et dives, et sepullus esl in inferno (Luc. xvi,

    »ur, 22) : quo vos nunquam veniatis. Ino ergo eodemque


    XII, Sed de isto gladio Jesu quaeramus quid sit- uterque succisus gladio, diversum taiucn post succi-
    Jnvenio in Scriptura sacra, ad quam semper reco- sionem est locum sortitus. Hos itaqne gladios indifr
    gnoscendi catusa ^57 veritalera recurrere debemus. ferenter dixerim accipiendos , nec aliquem eorunt
    ficut pro aqua ad fonlem : gladium esse bonum, et esse censuerim, qui proprie ac spiritualitcr animam
    per hoc dignum, qui pcrlranseat animam Mariae, debeat nostrse, de qua loquimur, Mariae pertransire j
    quia ad Jesum perlinet. Invenioetmalum,ac proinde quia non minus mali quam boni singuli occasio
    ad Jesum non pertinet, cl ideo consequens esse ut sunt,
    pnimam Mariae non atlingat. Invenio etiam gladium XIV. Sed ostendam vobis,gladios malo9, non dttos

    qui indiffercnterpotest accipi, quia nunc boni, nunc r quidem aut tres, sed eliam pltires, qtionim nullns
    mali occasio es.se potest, pro merito utentium eo. estgladius Jesu, ac per boc nutlus dignus qni ani-
    Est enim gladius quidam indiffcrentcr accipiendus,, mam perlranseat Mariae. Dicit de quodam gladio
    tribulalio videlicet temporalis. De quo Dominus in 6anctus David : qui Domini quidem est, ei tameu in
    Evangelio : Yendat, inquit, lunicam suam, et emat eo non ferial animam roeam , nisi conversi fueritis,

    sibi gladium (Luc. xxn, 36). Ac si pi-aeciperet, ul qui gladium suum vibrabit (Psat. vn, 13). Id est, nisi a
    Deo piacere desiderat, mundiales cxuvias abjiciat peccatis cessaveritis, suam vobis iram ostendet. Dh
    et eorum locomutuatam temporalem pro ejusamore cit idem de repugnantia matorura, quae gladius esl
    tribulationem non recuset. Esl el alius vindicta Dei, gladium,inqu\t,evaginaveruntpeccatores(Psal. xxxvi^
    de quo iu cantico Deuteronomii : Et gtadius, inquit, 14) , id est repugnantiam exercuerunt peccatores,
    meus devorabit carnes (Deut. xxxii, 42). Id est, vin- Videte et alium apud eumdem David gladium malum,
    dicta mea deslruet camales. Accipe adhuc alium : 6erroonem videlicel detractorum : quia de filiis ho-
    Qui fecit eum,
    Dominus ad Job de diabolo^ appli-
    ait roinum dicit quod lingua eorv.rn gladius acnlm
    cuit gladium ejax (Jobxt, 44). Quia Deus qui eum (Psal. lvi, 5) pro eo quod serroo conim, qui imi- :

    condidit, ejus, malitiam compescit. Hoc erga loco tatoressunt rarnalium, mordaci esl deiractione ple-
    gladius Beemotb, malitia ejus. Oslendam tibi.adhuc d nus. Loquitur ttiam idem ipsedeqnodam alio; qui
    gladiura quaruim. Nomen hujus gladii mors esl, qua isto in malo inferior non esl, et eum dic.imus pra-
    omnes sine ulla, exceplione feiimur omnes cuim vam persuasionem de gladio, inquit, maligno eripe
    : :

    morimur (11 Reg^ xiv, 14). Ipse est, de quo liabe- me (Psal. cxliii, 10). Ac si oraret Deum ut de mor-
    raus in Genesi de patre noslio Abrabam quia ipse lifera eum erueret peisuasione. Invcnilur quoqueet
    ;

    portavit in manibus \gnem el gladixm (Gen. xxn, 6), apud Ezechielem quidam gladius malus, et hic pec-
    quia ardor passionisCluisli, et acumen mortis ejus rattim est, de quo ita legilur Si viderit gladiwn et :

    in potestate erat Patiis. E,t forlassis adliuc aliquis jton insonueril buccina (Ezech. xxxiii, 6). De specu-
    aiius , sed himodo occurrerunt. latore loquebatur. Qnod sequitur avertat Deus a
    XIII. Unumquemque islorum pulo nos indiffe- nobis, qui ejus esse speculatores videmur. Damna-
    renter posse accipcie ,
    quia qui e>s perculitur ali- tione namque se dignura prcedicator noyerit, si cum

    quando ad bonitatem pioficit; aliquando vero in peccatum regnare yiderit, a doctrina cessaverit. Ip?
    maliim dcficit. Nam per gladium quidam in furorem sum quoqnc daronatum hominero, quem Paulus vn-
    vcsaniae cadunt, quidaiu vero ad palientia; fortiLudi- cal homiiiem peccali, cl filium perdilionis (// Thess
    nem ascendunl. Sic et divmae vindiotspgladins quos- n, 5J, servum suum sanctum JobDominusalloquens,
    341 SERMONES. - IN DOM. INFRA QCTAV. NATIVITATIS DOMINI. 342

    Cum apprehenderit, inquicns, eum A pertinere videntur, de quibus Psalmista Et gladii


    gladium appellat ;
    :

    gladius (iob xli, 17). Haud dubium quin Beemolh ancipites in manibus eorum (Psal. cxlix, 6), quia

    expressil; quia cura in se diaboluni Antichristus verba adimplentur in operibus sanctorum. Quomodo
    susceperit, gravis erit tribulatio in nuiudo. Sed ei vero gladius Jcsu transeat animam Mariae, non va
    ultimum quod in fine mundi erit judicium quidam cat nobis ad prsesens monstrare, quiaaliquandiu u<

    est gladius , et quidem valde acutus, ut in cantico educcndo gladios istos jam demorali sumus. Propo-
    Dcuteronomii Dominus ait : Si acuero ut fulgur gla- suiautem idaggredi in sermonesubsequenti, prout
    dium meum (Deut. xxxn, 41), id esl, si in ira mani- Dominus dignabitur nobis revelare, qui est super
    meum.jEiernavero dam- omnia Deus benediclus in saecula. Amen.
    fcsta vero judicium 158
    nalio gladius esl, ul ait sanctus Job : Si muliiplicati SERMO XXXVIII.
    fuerinl fiiit ejus, haud dubium quin impii, in glndio IN li.\DEM DOMINICA INFRA OCTAVAM NATIVITATIS
    erttnt (Job xxvu, 14). Quia quoiquot habuerit im T DOMINI.

    pius imitalorcs, omnes damnabuntur. De interno cordis nostri statu,

    XV.Quem ex istis gladiisasseritis bonum?ulique Svnopsis sermonis. 4. Triplex gladiorum spiri- —


    tualium diversiias inter se composita. —2. Ani-
    nullutn, ac pcr hoc non pertinent ad Jesum. Primum
    D mam Marise quadripartilus gladius perlransiisse
    posuimus iram divinam ultimum damiiationem , mystice dicitur. 3. Salubris est valde gladiovum —
    xternam. Sed dicii mibi aliquis vestrum, quousque horum per animam Iransitus. 4. Quantse cogi- —
    tationes revelatae ex percussione gladii, quod esl
    nos suspendis? cuv lot ad nos gladios profers, et
    verbum Dei. 5. Octuplex fruclus verbi praedi- —
    nullum ad Jesum ex bis perlinere fateris? Da nobis cati educitur. 6. Cladius ingenii animam per- —
    aliquem qui ad Jesum pertineat, qui et dignus sit transit per comprehensionem longitudinis, lati-
    tudinis, profunditatis, etsublimitatis Dei. -*-7. Ut
    animaro pcvtransire Marue. Quxram aliquem in
    gladius separalionis et correptionis pertransit ani-
    Scriptura sacra, et cum inveuero proferam ad vos. mam. —8. In monasteriis multi sua quserunt, non
    Attamen non inutiiiler, ut arbitror, hanc gladiorum quae Jesu Christi: dyscolorum et proborum religio-
    diversitatem atluiimus , ut sciatis videlicct qui boni sorum discrimen. —
    9. Mavia illuminationis, vatio,
    Josephhumilisconscientiatropologiceaccipitur.
    quive sint gladii mali, qui et indifferenter accipiendi,
    40.Augendaevirlutinecessariacustodiahumilitatis.
    Sed, dicitis, jam ostendisti quosdam indifferenter ao- ^-11. Humiiitas animi est acquisitvix, et consevva-
    cipiendos, ostendisti et malos: restat ut aiiquos ad Irix gralise spiritualis. —
    12. Homo in fiduciam eri-

    nos proferas bonos. Et hoc modo faciemus, si quir


    gituvobtinendsemevcedisaetevnae. 13.Sicvemune- —
    vabitDeus quod pev hominem boni facil, ac si ex
    dem permisil Deus. Si vultis haberegladiurabonum, se haberet quidquid facit. 14- Interna gratiaa —
    perquirile a Paulo, qui dicit, gladium Spirilus acci- r visitatio per Simeon bencdiceniem adumbrata.

    pite (Ephcs. vi, 17): hoc esl pra?dicationem spiri-


    Quanta sit virtus, ct praesenlis cAicacia. —
    15. NuIIus est sanctitalis fructus, quem non sti-
    lualem exercele. Nam quid ibi accipere voluit per pal cusiodia humililatis. —
    16. Totius spirituaiis
    gladium subdendo innoluit , est verbum Dei quod sedificii ruina est superhia: rectitudo intenlionis
    (ibid.), inquicns. Sed qui hoc dixit de giadio verbi,
    est index boni operis. 17. — Fervor boni desiderii
    est gladius Jesu bis acutus, cavens noxia eibona
    ahbi uihilominus loquitur de gladio ingenii, ubi as- exercens. —
    18. Gratia Dei intelleclum noslrum
    scrii, quod sefmo Dei penelrabilior est omni gladio perficit et voluntatem.
    ancipiti t JiVtV. iy, 12} ,
    perspicacior videlicet omni I, Et tuam, ait sanctus Simeon ad Mariam, ipsius
    ingenio acuto. Ipse quoque Dominus in Evangolio animam pertransibit gladius (Luc. n,35). Plures in
    menlionem faoere videtur de quodam gladio bono: sevmone prsecedenti, dileclissimi in Domino fratres,
    qui. ni faiior, separalio esl, ubi all : JSon veni pacem produximus gladios ad vos , ut scirelis qui slnt
    millere, sed gladium (Matlh. x, 34), id est separa- boni et qui sint mali, qui etiam indifferenter acci-
    tionem. Nam ut ostenderet id se velie iunuere ad -
    piendi. Ut autem eorum arctius in memoria 159
    jnnx.it: Veni enim separare filium advenus patrem diversitatem relineatis, ecce sicut sigillatim , sic
    situm (ibid., 35). Quidam eliftin gladius, et quidem et festinanter proferimus eos ad vos. Est gladius
    valde salubris, verbum correptionis esl; quo percu- D indifferenter accipiendus : primus quidem tribu-
    tit inliis in misericordia. De quo Isaias : gladius, lationis temporalis : secundus persecutionis mun-
    inquit, devorabit vos (Isa. I, 20), id est, correptio dialis, de quo nihil tetigimus, quando de aliis tra-

    iocrepabil vos. Hic est gladius illc, de quo lam fre- ctaviraus, quia tunc non occurvit memori.-e nostrae.
    quenter in Veteri legimus Testamento in praeliis Est itaque secundiis gladius, qui Ludifferenter acci-
    sanclorum : quia percusserunt adversarios suos in pilur, persecutor, de quo sanctus David ait : Scu-
    ore gladii (Isa, xxi, 7), id est, teligerunt eos ,oce lum, gladium, et bellum (Psal. lxxv, 4) : suhaudi
    sermonis increpatorii. coufregit , quia Dominus in Ecclesia sua et vitium
    XVI. Ecce extraximus ad vos gladios malos, ex- aufert excusationis, et acumen perscculionis et ,

    traximus et bonos, ut cognoscalis quos cavere, el infestationem hoslis. Hunc itaque gladium inter
    quibus desiderare debeatis ut perculiamini. Mali, cos ponimus, qui indiffercnter accipiunlur ;
    quia
    quos supcrius habuistis, gladii ad illos pertinent de de perseculione incertum esl an probet an trucidet.
    quibus Isaias : Et conflabunt, inquit, gladios tuos in Est tertius vindicta Dei quarlus mablia diaboli :
    :

    vomeres (Isa. n, 4), mulabunt videlicet mala sua in qiiinlus ipsa mois. Est autem gladius malus , pri-
    fruituosas commoditalcs. Hi vero bimi, ad illos mihi nius quidem ira Dei , sccundus rcpugnaniia rebel*
    MS ADAMi PKdiMONSTIUTENSlS 3i4

    lium, mor-ns detrahentium. quartus per- A ituruin gladium Jcsu Mariae animam assernit ? U 1
    lertius

    suasio dccipieiitium, quintus peccnHim, scxtus An- revelentur ex multi* cordibus cocjitationes (Luc. ii,

    licluistus septimus ultimtim judieinril octavus 35). F.t videle si non boc verum cst. Videte, in-
    ,
    ,

    damnaiio a-lerna hi omnes ghdii niaii. Scd cst


    :
    quam, scd nunquam id melius videbitia quam in

    gladius bonus : et primtis est verbum . sccundiis experienlia propria.

    acumcn ingenii, tertitts scparatio, quarlus corre- IV. Nam cum animam perlransit g!adius verbi,

    ptio. Enusqulsqiic istorum gladiovum gladius esl cjuis non solum cnarrare, sed comprehentlerc stifli-

    J m. cit, quot vel quales revelcntur cogitaliones ? MlillS

    II. Unde non abs re mibi videlur esse, si dica- profecto, et multis modis revelaetur cogilationes,
    tis unumqucmquc cnrmn Mavhc animam per- pertranseuntc verbi gladio animam ,
    juxta quod
    Iransirc. Nam ut singulos bievitcr extraiianuis ,
    idem gladius suam vcl multiplicat yc! variat per-

    DOBnc ipsius animam pertransivit gladius veviii ,


    cussioncm. Nam frequenter et diverso modonni-
    qoae ait : Atiima mea liquefacta est ut dileclus locu- mam fcriendo pertransit. Primo elenim cxempla,
    tvs est ? ~€ant. v, 6.) Nonnc et ille ingenii gladium sanclovnm in ejus percussione narrantur, et per-
    (iebcic pcrlransire animam scnsit qui dixit ,
    :
    transit animam historia. Secundo veritas fidci rc-

    Puwje cnt et profer sensum? (Eccle. xxn.24.) F.t de n velalur et tangil eam allegoria. Tertio morcs in-
    separationis gladio quid diccmus? Nonne in illis struuntur, ct perculit eam tropologia. Quarto su-

    animam ipse pcrtransit : Qui dicunt patri suo aut pevna gaudia vcvclantur, et stiaviier volncral eant

    uialri siuv : Rcscio vos, et fralribus suis Ignoro vos : anagogia. Perpendite nunc ntiales, hoc modo, per-
    et nesciervnl (ilios suos (Deut. xxxin, 9)? obse- transcunte gladio verbi animam, revelentur cogila-
    quium quidom «opulturx nec patern.-e cxhibentes, licnes. Videte si non in lactu hisloriae revcladtur

    ut fcstinenl arinnnliarc verbum Dci. De gladio vero cogilaliones excitatx ad imitatkmeiu sanctitalis , in

    "orreptionis, sci.mus quod oronino bomim et salu- allegoria illustratx ad agnitionem veritatis , in

    bre est ut i nimam pertranseat. Cum dcsidevet san- tropologia succen3X ad amorem virtutis , in ana-
    <tus David, ut corripiat eum Jiistus in inisericordia gogia liquefaclx ad dcsiderium 160 supernx felU
    et increpct, oleum autcm peccatoris non impin- cilatis. Quod si considerare diligenter studueris
    gnet caput cjus (Psat. cxl, 5). Pevtvanseat ergo quol sunl illa, qux nobis in exhortalionc sua pro-
    qttadripartitus hic gladius filii tui animam tuam, o ponit verbum Dei : pulo quod tunc non dubitabis
    Maria ! utte, o congregatiosancta(tu cs enimMaria), qutn revelcntur cogitationes, cum pertransievit ani-

    ct verbum erudiat, el ingenium acuat, et separatio mam gladius ejus. Et ccce octo nobis ocrurrunt ;
    p
    perfeetam efiiciat , et corrcptio humilict. Vere sin- vos autem si volueritis quxrite plura, eum vacavci
    guli hi gladii perlinent, o Maria, ad tuum Jcsum :
    rit vobis. Sunl vero isla : probibilio, prxceptio,
    utdc unoquoqiie eoruin dicatur libi : El tuam ipsius concessio, pcrsuasio, corTeplio,consolatio, commi-
    animam pertransibit gladius. Vere, inquam, perti- natio, proimssio.

    nent ad Jesmn, ad hunc salubrem statum tuum, de V. Verbum, inquam, Dci cmn ejus gladius ani-

    quibus tanta tibi utililas prove.nit. mam perlransit, vel pvohihet, vci praeeipit, vcl con-

    III. Nam quod utile libi sit ut animam tuam per- cedit, vel persuadet, vel corvipit, vel consolalur,

    transeat gladius verbi. certam te fecit ille, qui cura vel comniinalur, vel promitlit. ProhibH mala ,

    summa Veritas sit, nec falli potcst omnia sciens, praecipit bona, conccdit media, persuadet perfecla,
    nec fallcre vult, omne quod bonum estamans, qui corvipit inquielos, consolatuv pusillanimes, commi-
    p.sseril beatos esse uui audiunt verbuin Dei et cuslo* natur poenas inferni, pollicetur gaudia vegni. Pro-
    diunt illnd (Luc. xi, 48). Ita dicendum et de inge- hibiliones ejus in imo sunt, prxceptioncs in clivo .

    nio. De separatione quoque nihilominus senlias ,


    concessiones in plano, pcvsuasiones in summo. In

    quia accedet homo adcor ailum, imo viliorum, in clivo mandatorum, in piano lici-
    et exallabitur Deus
    (Psal. xxxvi, 7). Et omms'qui reiiqueut domum p *orum in summo consiliorum. Et covveptiones ,

    suam, aut patrem, aut matrem, aut fralres, aut soro- pevtimmt ad vinum, consolationes ad oleum com- ,

    res, aut uxorem, aut agios propter nomen tneum, minationes ad veteva, promissiones ad nova. Priuia

    centuplum accipiet , et vitam mternam possidebit duo vindicat sibi miscvicovs Samavitanus ille ( Luc.
    (Matlh. xix, 29). Magnum etiam quid et vere ma- x, 33) : secunda duo, scriba doctus in regno ccelo-
    gnum nobis correptio conferL : quia , ut ait Salo- rura (Mattli. «li, 52). Nonne, cum islis aliisquc

    mon, quem diligit Dotninut, corripit (Prov. III, I2J: multis modis hic gladius animam pertvansit, reve-
    9
    et dic.it alius quidem : Deutus homo qxi corripitur a lantur ex multis covdibus cogitaUoncs nam ex
    Domino (Job v, 17). tnde et adinonendo sub- prohibitione levelantur cogitationcs ad odium pva-
    jue.xit : Increpalionem ergo Domini ne reprobes ,
    quiq vitaiis ; ex pvxceplione ad effeclum probilatis ; ex,

    ipce vulneral et manus ejus sa-


    mcdelnr, pcrculit el concessione ad libcrtatem propriaj, sed licite la-

    nabunt (ibid.,iS) Std cslo, concedamus jam, quod men voluntalis ; c\ persuasione ad desidcrium pcr-
    nimirum conccdeiidum cst quod utile sit ani- : fectionis ; ex corrcplione ad virtutcm humilitalis ;

    mam Mari;e pertransire gladium Jesu ; sed quid ex consolatione ad 3uavitatcm gratulationis ; ex
    post hxc Simcoo adjunxii,et ad quid pcrtrans- corominatione ad tcrrorem limoris : ex promissiona
    31 r > SEKMONES. - IN DOM. INFRA OCTAY. NATIVITATIS POMINI. 346
    ad ardorem amoris. Eece gladius Jcsu, gladius bi- A lium contemplus, plena eliam scparalio ab ipsis
    ceps qnia de ore ejus, qui in Apocalypsi vocatur
    : propinquis affectus, magna est occasio et causa ad
    Yerbum equum albuni [Apocal.
    Dei (sedebal Miper acquirendam et relinendam charitatem intemae
    xix, H], pro eo quod Veibum caro faclum est), de quietis. Salubris nihilominus correptio fossa circa
    vre, inquit, f_/«s gladius tttroaiwparte acittusprocedil, arborem est; ad 161 cujus radicem cum slercoia
    ut in ipso perculiat gN?wtes(>'&u/.,I5).TciTibililerpro- milluntur, mox sterililate dcpulsa, ad fruclum foe-

    pter vilia fericns malos , et suayiter, proptcr virlu- cundaliir (Luc. xm, 8). Sic aulem el exprobratio-
    les, vuliiprnns bonof . Qui his arutus glndins et in nem ignominiosam illam , nt quid terram occupet ,

    eadem Apocalypsi, et apndEy.echielem liber vocatur evadit : et terribilem illam sonteniiam r succide
    scriptus inlus et foris (Exech. n, 9). El ibi quidem illam (ibid., 7), non incurrit. Vidctis jam, ut arbi-
    in ore devorantis factus est dulcis tanquam mcl Iror, unde contingit ut rcvelentur cogHationea
    scd facit amaricari ventrem eius (Apoc. x, 9). Hic cum gladius Jesu Maria3. animani pertransit
    nntem et ad duicedincm oarmcn , et ad amariludi- VIII. Ul revelentur, inquit, ex multis cprdibus ca-*

    nem continet et lamentailones ct yae (Ezeclt. ii, 9), gitatioties (Luc. II, 35). QuarC non ex omnibus, scd
    Poteslis, ni fallor, conjioerc ex bis, potesti* quo- cx mullis? quia ut ait Apostolus, non omnium est

    que longc melius in propria quolidie adriisoere ex- " (idcs (11 Thess. m, 2). Elhoc est quod gemere sc-
    pericntia quod . perlranseunte boc primo gladio lemus : quia pertranseunle gladioJesu animam Ma«t
    animam, revehntur cogitaiiones. riae, non ex omnibus cordibus revelantur cogitatio-
    VI. Qnid de gladio ingenii dicam r nonne et dc nes. Nam cum perfectos et intimos coenobialis con-
    ipso frequenter scntimus , quod quo profundius gregalionis viros ornet et venustet susceplum obe^-
    perlrahsit animam, et veliementius cogiuuiopes, ut dienter pracdicationis verbum, sublile acuat inge-
    ait quidam, varie succedunt sjbi, et niens in die nium supcreminens virtus CiiaritalisChristi (Ephts.
    yersa rapiiur? Nam saepissime cum in eo radicati m, 19) : despeclio omninm visibilium ct ipsoruiu
    et fnndati eouiprehendimus cum omnibus sanclis, eliam propinquorum, snblimiter apud eos invenia-
    quae sit longitudo, laliludo, .sublimitas etprofun- lur, correplio nihilominus salubris humiliter admit-
    dimi (Epltcs. ni, 18), revclantur uimirum ex cor- horum bonorum fructibus non quidem
    talur, ct
    dibus nostris eogitaliones. Nonne ex compreben- omnes qui ad eam pertinent congregationem sed ,

    sione longiludinis, qu;e arternitas est, revelanlur in multi ditantur, quia non sola quae sunl Christi
    nobis cogilatione.s perseverantiae proptcr promissa: quacrunt omncs, qui in ea conversantur. Et sic
    ex compreher.sione lalitudinis ,
    quue charittis est ,, quasi quadripai titus hic, de quo jam mulla diximus,
    cogitalioues amoris in nobis rcvelanlur, propter gladius Jesu Maria? qtiidem animam pertransit ; sed
    beneficia ? Ex comprebensione profundi, quod est non ex multis cordibtis rcvelantur cogitationes. Non
    sapiontia, in nobis revelanlur cogitationes liraoris enim omnes in monasteriis suscipiunt insituni ver-.

    propter judieio ? Verum quia universte viw Domini btim, quod polest salvare animas suas (Jac. l, 21),

    ntisericardia et veritas (Psal. xxiv., 10) ;


    quia duo Sed sunt nnilti apud quos crescit, et fructificat

    haec audivimus, potestatcm scilicet el misericorT niulti vcro in quibus senno I>ci non capit : sic c\

    diam (Psai. i,xi,12, I5),quia denique Psalmisla as^ multi sunt, qui accedunt ad cor altum ut exaltetur
    serit se caniareDomino misericordiam etjudieium beus (Psal. lxiii, 8) , multi vero qui marcent igna,
    (Psal. c, 1) : revelai!Uir cogilationes amoris scilicet via : ita uj dormicnte prae laedio anima eorum, vr«

    suaviler consolanlis, dum perlransit hic gladius dentes cos hosles, dcrideant sabbata eorum (Thren^
    animam comprehendens longitudinem aeternitalis
    , i, 7). Sic et multi quos a via arrepti proposili nult
    qnie nunquam deficit, et laliludinem. cbaritatis lus renim visibilium , nullus etiam proj>inquQruna
    (jiiic nihil eoruin odit quac fecit ; revelantur ct co- aflccliis relrahit : ct si aliquando in eis arcam por-i
    gitationes limoris , dum pertransit idem gladius lanles in plaustro vacca; mugiant , semper tamen,
    anima.ni, comprehcndens sublimitatem majeslaiis, D pergunt, nec unquam ad dextram per superbiam iu
    quae cst snper omnia, cui adest manus omnia po- prosperis : nec ad sinistram per impalientiam ia
    lens : clprofundum sapicr.liae,. quas infra omnia adversis declinant, quousque Dcthsames perveniant
    est, cui non deest oculus omuia vidcns. Yidetis crgo (1 Hej. vi, 12), et in agro illo Josue Bethsamilis
    quod cpgitationes revelari coii.ligit, cum et iste gla- ple.no, cui bencdioerc non cessat Dominus; consi-
    dins animam perlransit. stant (ibid.,\%). Multi vero sunt, qui, ut brevitcr di •

    VII. Sunt el alii quamplurcs inodi, quibus per- cam, modo Iiuic omnino contrario auecti simt. Hi
    transeunte aniinain gladio hoc, revelanitur cogita- sunt qui semper revertuntur ambulantes, non qui-
    tiones, quos modo non vaeat nobis demonslrarc. denj ad inslar coclestium illorum animalium , quce
    Si atitem scire voluerilis, ul brevjler percurramus, ibant el reverlebantur (Ezech. i, 14) ; sed ad simi-
    quia aliquandiu in his jain demorati sumus, quce litudineni carnalium et incredulorum illorum , qui
    reyelantur cogitaliones, perlransemle animam gla- reversi sunt cordibus in ^Egyptum (iV«m. xiy, 4).
    dio separationis et correplionis., accipileperfeetam Sunt item uuilli habentes aures, quae libenter audiunt
    humiiiiatem mentis, et virlutem vcrae charitatis. inorcpaliones vitic ; molesti sunt nihilominus iiobis
    ^am plenus ct perfeclus in anima omnium visibi- non pauci ,
    quoium cordi pessimo cum carmina
    547 ADAMI PR£MONSTRATENSIS 54$
    canlamus, «cetum esse in nitro agnoscimus (Prov. \ pcr rubnr fortiludinis : custodius pcr munimcn cir-
    XXV, W) cumspedionis. Opereris dcniquc impigre, custodias
    IX. Vidclc ergo ol pcrpenditc quod non sine
    , caute. Porro lutela cuslodiic luimilitas conscientiae.
    causa asseruit Siineon , non quidein ex omnibus, Opcrare crgo ut virlutes spiriluales fortitcr cuslo-
    sed cx muliis cordlbus rcvclari cogiiationcs , cuin dias, cavcas nc acquisitas negligenter amittas.
    gladius Jcsu transil animam Hariae. Quia ct Donii- XI Dico vobis, amicismeis, experto crcdite :

    nus ipsc duodecim elegit , ct iinus cx cis diabolus nilii! lain eflicax habcrc potcst horao ad gratiam
    fnit {ioan. vi ,7), et scptem clecli sunt diacones spiritualem, non solum antequam daia sjt acquircn-i
    ab aposlolis (Act. vi , v) , et iuius ftedi et fctidi au- dam, scd postquam data ei fucrit ad retentandam
    cl
    clor el inventor oxslitil crroris. Elhune in liis ver- et augendam, quam ul seuiper sit humilis in oculi*
    bis sancti Evangelii ad pr.esens accipitc sensnm. suij, scmper pavidus, el circumspectus : semper
    Pqtest quidem el alius mtelligi in efs , etiam isto limidus el sollicltus , seniper conscius sibi quod
    ,

    aliquanto subtilior et profundior, quo nullatenus non allum sapiat, sed timeat (fiom. xi, 20) : scm-
    vos fraudarc volo , et ecce accipite eum. Maria ratio pcr et in omnibus scmotipsum accusei. Est ilaquc
    pcrita : Joscpb vero humilis conscicnUa est. Illa buinilis conscientia Joseph.qui augmentum dicilur:
    Maria slella cst ,
    quia rationis csl navigantibus oc- quia quo niajor in incntc bumilitas liybelur , co ma-
    cultis cogilationum motjbus in prolundilale illius gis in ea et gratia augetur; el liabenti dabitur , et
    iuterni cordis noslri , ne conscnsus illicili scopiilis ubundabil. quanta apud Marjam et Joscph copia
    collisae naufragium nefarii infeclus incurrant, pro- spiritualium munerum ! quanta superabundans plc-
    ^jdere. Ilic vero augmentum dicitur, quiaquoma- nitudo spiritualium graliarum ! cum ef illa inteme-
    gis consciejilia humiliatur, eo el ubcriore inlernx ralara se gaudet Jesu essematrem, et istcsolliciturq
    grali.emuncre augotur, juxla illud Omnis vallis : cuslodcm : Irucluosum sanctitatis proposiium pa-
    imptebilur (Ltte. m, 5). Dicit quoqueet sancius Da- ritcr, el pia ralionis inquisilione concipiente et pa-t

    id, quia valles abundubuni fmmento (Psul. lxiv,14). riente, et vera conscientiae humiliiaie nulriente, ot

    Per prophetam nihitopiinus Isaiam : Sitpcr qttem, custodientebujus Jesu pmogativam, spiritualis vi-
    inquitDominus, requiescel Spiritus meus, nisi sttper dclicet propositi elegantiam.
    hnmilem et quietum, et trementem verba mea ? (lsai. XII. Beata ccrte spei iiducia in immcnsum altollit

    lxvi, 2.) Maria maler est Jesu , raiio vero genilrix magnam ejus in futuro mercedem : et promitlil,
    proposili honi. Coucipitratiopropositum sanctitalis; qttod ocuius non vidil, nec auris audivit, nec in cor

    ipsum, inquam , Jesum concipit ct parit : aflectum


    r
    hominjs ascendit quod dandum esse asscrit. Auditur
    concipit in voluntale, per effeclum paril in conver- quodam clamore siientii , et silentio clamoso vox
    soiione. Nutritius est Joseph hujus Jesu : est el spiritus clamantis : AbbaPater (Rom. vni, 15) au- :

    * usjos , ut honum et fructuosum sanclitatis propo- diuntur quscdam, quibus vii et ralio oculum, ei

    situm quod perila rationis subtililas


    , , et prius a conscientia audet praebere consensum : ila ul supra
    bonorum omnium iargilore Deo rcquirit, el deinde modum Joseph et Maria mirentur super his, quoe
    expandente sinus suos y .luntalc accipit , et novis- dicunlur de eo. Nonne valde mirum cst, quod cum
    sime exhiber.s meiubra corporis arma justiliac Dco, omnes gentes sint, quasi non sint corameo, el

    jn actione ostendit (Rom. vi , 19) : humilitas sini- quasi nihilum et inane reputatac sint ei (Dan. iv,

    plicis conscienliae usquc ad pcrfectum nutrial, et 52), computandum esse hominem inter ftlios Dei
    provebat, et ab omni delrimenlo diminutionU, quod et inler sanclos sortem illius esse (Scp. v, 5) cor
    Y lium inferre solet elationis, custodial, protegal, ct audct aflirmare, conscienlia et fides, cliaritas et

    defendat. spes ? mirum quidem, sed lamen non mlruin quod-


    X. Sic ergo sanctitatis proposilum requirit qui- dam. Nam quid non audet cor si fuerit puruin, con-
    dem intellectus, accipit afleetus, ad publicum per- scicntia si bona, fides si non ficta , charilas si per-
    ducit effectus. Sed 162 stalim delrimentum incur- D fecta, spes si eerta? Dicilur ergo quod pro tantillo,

    r't dofectionis, nisi cum omni diligentia solliciludo tantum pioferctur, quantum nec ab aliis aeslimetur
    illud custodiat verse humilttatis. Vidclis non esse quod tam magnum, tamquc multum est per omnem
    sine causa, quodvoluil Jesus sicut malrein habere modum ,
    pro eo quod pene est nihil ; fulura pro
    de qua nasceretur , sic el iiutritium a quo cuslodi- praesentibus, coeleslia pro terrenis, pro transitoriia
    rctur? ut et tu scias tibi nihi! prodesse ,
    quoe bona a>terna.
    in le spirilualia cougregas, nisi diligenli ea et solli- XIII. Hx*o sunt quse dicuntur de Jcsu : ut imme-
    cita circumspeclione cuslodias. Ad hoc pcrlinere rito non possinl non mirari Josepb, et Maria roafer
    videtur, quod lcgis Deum hominem in paradisum cjus supcr his. Nam flt magnx admiralionir, stupor
    posuissc, ut operaretur et custodirel illum (Gen. n, in ratione, haecesl Maria. FitetiuagiuEtrepulationis
    15). El te quidem Deus in paradiso ponit, quando limor in conscieutia, hic est Joseph. Ipsa ratio stu-
    delectabilem tihi spiritualium gratiarum copiam pet super bis quae cernil, conscientia contremiscit
    gratuito largicns , in sctura tranquillitale, et tran- super bis qua: scntit. Tanta suut, qua: fama illa

    quilla sccuritale pausare le facil; sed vidc ut bunc iuterna el vcrax dispergit dc Je^u , ut siul Joseph
    paradisum tuum ct operciis et Cu«todias Opcroris et Maria matcr ejus miranles super his. Non cs
    349 SERMONES. — 1N DOM. INFRA OCTAV. NATIVITATIS DOMINI. 350

    sufficiens cogilare aliquid homo ex se, quasi e\ se A sum lurbalus , mandata tua (Psal. cxviu.
    ut cuslodiam

    (UCor. iii, 5), quanto rqinus quidquara facere? Et 60). Paratum


    E,t illud cor
    : meum, Deus, paratum
    tamen fama dispergit, certitudo spei in foro mentis cormeum : cantabo et psalmum dicam (Pmi/.cvii,2).
    proclamat, quod ila remunerabit Deus, quod per Hic est qui rationem lucentem, el conscientiam hu -

    hominem facit, ac si ex se ipso haberet homo, milem, magna certe spei beatiludine, in qua el
    in

    quidquid boni facit, Promittit etpolliceturspos, quod hic exsultat cum tremore, et illa cum sttiporc in sta- :

    regnumco3lorumpaupertas habebit; mansueludo ter- bili ac firmo sanctilatis proposjto confirmat. Et hoc
    ram possidebit ; luctustemporalisconsolationem ac- esse intellige, quod admirantibus Joseph el Maria
    cipiclperennem;e§uriesetsitissaluritalem ; misen- matre Jesu super his quae dicebantur de eo, bene-
    cordia misericordiamconsequetur; munditia cordis dixit illis Simeon. Illius siquidem benedictjo internae
    visionem Gonditoris ;
    pacifici honorabuntur nomine gralife eruditioest. Et qtiidem valde necessarium ut
    ftliorum Dei ;
    persecutionis perpessio regnum coelo- admirantibus Joseph et Maria matre Jesu super his,

    rum haereditabit. Haec autem et in hunc modum qusedicunlur de ilio, adsit cum benedictione sua Si-
    inuila alia, tanta ac talia sunt ut in eis cum et spes meon, qualenus multa et magna, quae in bac ad-
    [al. quae cum in eis et spes] praesumat, et ratio ca- miratione habenlur, bona , imcrna visilatio renovet

    liget , et conscientia contremiscat , admirenlur Jo- ^ ct foveat, atque adiminutione defendens in augmen-
    seph et Maria maler Jesu supcr his ,
    quse dicuntur tum spirituale promoveal. Non solum autem, sed et
    de eo. renovando et fovendo atque adaugendo perlicial ea,
    XIV. Sed oportet summopere, ut frequens internae confirmet, solidelque.
    gruiisc visitatio ineffabilem felicitatis hujus magni- XV. Quod nimirum tunc facit, cum rationem erur
    ludinem perficiat atque confirmet, qua ditantur dit quam caute se debeat habere iu sanclitatis pro-

    J.63 Maria mater Jesu et Joseph non modo tn eo ; posilo, quod cl in affectu quidem concipit, et parit
    quod apud se eumdem habent Jesum, scd in in effeclu. SanctHatem namque quani in agendoag-
    eo quod admirantur super his, quae dicuntur de eo. gredi proponis, si humiliter exsequeris, in fruclum
    Sic enim in suis Deus omnipotens electis agere so- libi vertes spiritualem : si vero arroganter, in usum
    let , ut non solum spirilualia eis bona conferat, scd peccati, Fitque modo miserabili, ut unde ad culmen
    ct frequenli gratisesuae visitalionecollataconservet. poteras erigi virtutis, inde in fovcam cadas crimi-
    Nonne ila secum agi sensit, qui ait : Vitam et mi- nis. Et ideo necesse est, ut super hoc interna gratia
    sericordiam tribuisti mihi, et visitatio tua custodivit ralionemconveniat.etquatenushaecmalapraecaveal,
    Spiritum meum? (Job x, 12.) Etquidem in talibus, sacpissime sic evenire, eam edoccat. Ad quod pertU
    in vita sciiicet et misericordia, vita est spiritus vh i nere videtur, quod dicil Simeon ad matrem Jesu
    jusli. Sed nisi dalam vitam et misericordiam visi- Mariam -.Eumposiimn esse inruinam, et resurrectio-*
    tatio custodiat, neutra valct, quia neutra manet. Et nem multorum in Israel,cl in signum cui conlradici-
    hoc est quod hic habetur : et Benedixit ilijs Simeoti lur (Luc. n, 34). Si enitn vir videns Deum dicilur
    (Luc. ii, 34). Simeon interna visitalio est, qui obe- Jsrael , nonne virilisanimus, qui Deum per specu-
    diens dicitur; obedien<; nimirum interna visitatio lum in aenigmate videl (I Cor. xm, 12), potest Is-
    dicilur, pro eo quod quibns se infundit, obedientes racl appellari? Et multis in hoc Israel ponitur Jesus
    (acit , juxta id quod Spiritus asseritur postulare pro in resurrectionem ct ruinam, quia mullis in aniir.Q
    nobis gemitibusinenarrabilibus (Rom. vjii, 26) ;
    quia motibus occultis occasio est sanctilatis exercilium,
    quos replet consequenter et postulantes facil. Nam ct ut de bono ad deterius per elationem ruant , et
    quid boni homo non modo facere, sed et vellepolcst, ut de bono ad melius , et ut de mcliorc ad oplimum.
    si incentivum deest? quid item egt quod ejus mens Non quasi quidem de valle ad planum, sed polius
    concipere non praesumii per affectum, sed et corpus quasi de plano campi ad ciivum collis, et de clivo
    r.ggredi formidat per effectum, qui internse gratise collis ad summum tnontie per humililatem surganl.
    visitationem, et incitantera habet ad velle, et auxi- rj Quapropter cavete vobh . fratres , a pcsle superbiae,
    liantem ad perficere? Quod si dubitas de quovis a jaetanliae cori uptione Quan< niullos novimus, qui-
    islorum, quaere apud Paulum, et invenies utrumque bus plus nocuit quod virtutes habuerint quam si eis
    apud eum. Nam ipse est qui se asserit non sufficien- caruissenl ; nam illi quorum hsec vox est Manus :

    lem coghare aliquid ex se (II Cor. m, 5) ; et omnia posse noslra excelsa, el non Dominus fecit hccc omnia (Deul.
    in eo qui se confortat (Phil. iv, i >). Videsergo Pau- xxxu, 27), dum putant quod habcnt non accepisse.
    !um vcrmiculumrepentem,in Deo aulem athle-
    iu ge et ideo quasi non acceperint gloriari, espedirel eis
    lam fortem dum dicit se, non dicam facere non
    : magis eo, quod hahent, caruisse (I Cor. iv, 7) ; scl-
    posse, sed nec cogitare aliquid ex se quasi ex se : ct rent enim quid tunc sallem deessct sibi. Nunc au-»

    possese, non solum quacdam, sed etomnia in eo tem eum se puiant aliquid esse, cum nihil sint, ipsi
    qui eum confortat. Jure itaque internae gratiaedici- sc seducunt (Gal. vi, 3).
    tur visitatio Simeon, quae operatur in homine, ad XVI. Cavete ergo vobis, qui praeeipue habere vi-.
    quem, et in quem operari dignatur, et velle et per- demini Jesum apud vos, noeum habeatis ad ruinam,
    fcere pro bona sua votuntate(Pliil. u, 13),itautipsa Qtiomodo, |,64 diciiis, habetur Jesus ad ruinam?
    prapsente, confidenler dicat : Paralus sum, et non Quomodo Jtommiopuscxercetur ad superbiam ? nam
    ,»

    3SI ADAMI PR.KMONSTRATENSIS 352


    superbiain iuiellige ruinain ; i •.uiciu vero eialla- A Maxiine aulcm ut non mluilu lnnnani favoris, scd

    lionein, uccasioncm et causam prjeeipitalionis. Sie causa solius interna? relributionis exerceatur.
    eniin lc^ilis : Antc ruinam e.i /'.tuiur cor (Prov. xvi, XVIII. Et hoc totum quid aiiud tibi esse videtur,
    18). Nonne Jcsiim liabuit, qm jvjunavil bis in sab- quain gladium Jesu pcrliansire animam Mariae : tt
    batn, deeiraas dodit oraniuu) quae poBsedit? Sedba- ip80«jus aiiimam perlranseunte, rcvelari cx multis
    luit ad ruinam, dum divit quod noii erat sicut cx- cordibus cogitationes? Quod autem haec cidem Ma-
    leri bominuni, velul etiam qui prx.sens adcral publi rise nianilestat Simeon, sciliccl quod positus est Je-
    canus (Luc. xviu, II, 12, 13). Salubris proiiuJe illa sus in ruinamct lesurrcctionem multorum in Israel,

    admonilio s;;pienlis : Qu.inlo Piagnui es. humiiia lein el in signum cui eontradicitur, quodque ipsius ani-
    omnibus (Eccle. m, 10) : exlionantis niiniruin :;i bis niam pertransibit gladius, ul revelentur ex multis
    verbis paucis, ut tcnerctur lesus, tion iu ruinam eotdibus cogitaliones; quod, iuquam, haec omnia
    sed Lii resurrectionem. Dicat ilaque in vobis, Hai i.e Mariae annuntial Siineon, qtiid esse putamus, nisi ut
    malri Jesu sanctus Simeon, quod ponilnr in resur- brevilcr dicam, quod snper bis bonis inlernae gralise

    rcctionein multornqi <n isracl. Hoc est, ralionein visitalio, quamcxprimitSimcn, raiionem convenit,
    veslram, qujc sanctitatis in vobis propos.tuni et vo- conveniens insiruit, instruens ccrtam facit ? Ipsa

    lendo coucipit, etoperandoparturii, internae grati;e namque menti, quamsua prxscntia jiidicatdiguam,
    visitalio insti ual ,
    quod per eamdem sanclilatem ,
    illani solet infundere aclioncm, quaj docel, juxla
    cum exercetur intcrni quidam, de in aniwio inotus bcati Joannis aposloli scnlenliain, de omnibus (1
    bono ad melius, per huiniiilatem consurgunt qui- :
    Joan. u, 27i; meiitem, cui infundilur illuslrat ad
    dam vero ad delcrius per snpoibiani corruunt. Po- cognitiopem veritatis per intellectum. Quia vero
    nitur et in signum Jesu cui contradicilur : sed ab- unctio esl (ibid.), illr.m emollit ad amorem virltilis

    sit ut ct vobis. Non enim de illis estis, qui omnia per affectum. Et si quid de ea plenius et perfectius
    opera sua fachint, ul.vjdeanlur ab bominibus 'Malih. vultis r.gnoseere, ipsa est charilas Dei, qti3-. diffuii-

    vxnj, 5). RecliUido ilaqiieinteriiaemlenlionis s!gn>;ir. ditur in cordibus nostris per Spiiitum sanctuni,
    est, in quod ponitur Jesus , quia boc habcmus si- qui dalus est nobis : qui eslcum Palre et Eilio Deus
    gnum quod frucluosum et salubre nob.s est, bonum Lenedictus in saecula. Amen.
    quod exercemus, si id ca inle;itione agimus, ut
    165 SERMO XXXIX
    solius interni inspectoris oculis placeamus. Sicut
    IN EAl'LM D0M1N1CA lNTIU OCTA.VAM NATIVITATI8
    enim qui opera stia facinnt, ut videantur ab homi- DOMINI.
    nibus, merccckm non habebunt aptid Palrem suum qum
    c De uuerna puritate mcntis ,
    soli Deo offerenda
    in coelis ita nimirum solis illis visio Dei crit in rc
    , est.

    trihutionem, quibus ainor cjus solius causa cst in


    principio sermonis accusalor iest
    I. Justus in
    ai Sed huic siguo contradicitur a mujtis, qui
    tione. sui. —Solus justus Dominus Dcus noster,
    2.
    gloriam el laudem cxpelunt. ab Lomiuibus, et glo a quo omnis juslitia noslra. 3. Ordo conve- —
    niens, primum facere, deinde docere. Submissio
    riain qux a so!o Deo cst non quaerunt. -- 4. Kjus praedicatio contemnilur
    auctoris.
    XVU. Subjiingil post haec idem Simeon : El tuam, cuius vita despicitur. - 5. Anna typtis animae ,

    jnquicns, animuni pertransibit gladius [Luc. devolae; gratiam sonat quae primnm sibi, deinde
    II, 33).
    —
    :

    proximo prosit. fi. Corporis naturalis et


    Ouia boni dcsiderii fervor, qui in sancto proposilo
    niysli r analogia. Vl unus alteri in divisione
    i

    LaLelur, ipsa perforat iuleriora ralionis ; nam gla- gratiarum praepositus ei suppositus. 7. Quod —
    dius Jesu sancti desiderii acumen esl, quodin san solus quis accepit per donum , in conimune re-
    cl.taiis proposilo, pcr Jesura dcsignato, babctur.
    feral per friictum. —
    8. Nullurn opus Deo placel,
    nisi quod propter se Factum videt. Soliicitudo
    Qui niniiniir gladiusbis acnlusest, tam in cavendo acceptac gratiae. —
    9. Anima religiosa sit sibi
    Hcilitet quoJ, malum est, qtiam. in exercendo quod provida , ulilis proximo pia Deo. Inslar pro- ,

    phetcs habeal oculos ante, ct retro ibi cernens


    bonum cst. Ilic Loni desidei ii fervor qui in propo- :

    praesenlem infuniitalem , hic prseteritam iniquir


    sito sanclitatis inest, ad mala dcvit.mda, cl bona D - 10. Consideranda dignilas nosirue crea-
    talem
    complenda, excital ; quod est gladium Jesu animam lionis, et pictas redemptionis. 11. Po-n;e seler- —
    Mariae pcrtransire. Quod cum soilicile varii in uales inferni, et praiinia ccclestis regni. In septem
    inlimis aestus rcnovaulur, quod esl ex
    fit,

    mullis cor-
    foititudo provid;c inenlis. 12. Pbanuel, id esl, —
    facies Dei q\\\e facies in Scripte.ris spptupliciler
    :

    dibus revelari cogitatipnes, Sic autem quani s^pe accepta. —


    13. Tribcs Aser notat sortern electo-
    nohiscum agi senlimus, ul videlicet cum aliquid ad run; qunruin a'las est profectus viriutum. —
    sanctitatem pertir.cns aggredi proponimus ; cum id
    14.
    ,

    Spirilualis aniiux' torus , ct viduilas. —


    15. Nuincii seplenarii denarii binarii myste- , ,

    quoqiic cffectui manciparc ardcntcr dcsiderannis, rium. — 10. Intenoris gratiae dispens.'.toria sul>
    i|»se in nobis rationis inleriora penetret, ad quara tractio.
    spectat dona concipere, haec et parlurire; disponere I. Et e»at Anna prophetissa p~lia Phanucl, tte trib*

    et moderari ac-imen fervidi desiderii, motusquc in- Aser [Luc. n , 36;. Scrlpittra dicit, quod justus in

    tcrnusqui modis pluribus variari solcnt, et indenes- principio atcusator est sui [Prov. xvm, 17). Volui et

    tus el ciira;, «nHicitudines et provideLliffproducun- eso in principio sermonis hujus accusarc meipsum.
    tur, ut quod audentci dcsideratur, devole pcrficia» Quia si id facil justus ,
    quanto magis id me decet
    tur, ct devote perfeclum perscveranter tcneatur. facerc, qui non jusius scd pcccator sum? ct eujui
    353 SERMONES. — 1N DOM. INTRA OCTAV. NATIVITATIS DOMINI. 3*4

    momenti alicujus justilia esse valet , eam vera A hrael (Luc. n, 36, 37, 38) in
    nisi : praecedcnlibus osten-
    propriae aecusationis humilitas commendet ? Quis dere curavit dignam fuisse , quae Domino confitc-

    nostrura non modo justior , sed comparari ei in relttr , el ut loquenti de eo ab atidiloribus nondis-

    justitia potest ,
    qui ail : Quasi pannus menstruattc crederelur : ail namque , et eral propheiissa \GQ
    omncs justilice nostrce (Isa. lxxiy, 6)? in quibus filia PhanueL El ca^tera usque ad eum locum ,
    qui
    verbis eju9 humilliinis, el idco sanctissimis evlden- exspectabant redempiioncm hrael. Yidetis ergo quod
    ter, fratres mei, perpendit prudentia vestra ,
    quanti primum cam magnis , mtillisque prsceoniis extollit,
    erant prelii in ocuiis propriis juslitise suae (
    Isa. et deinde ad confilenduni Doniino , aliisque de eo
    lxiv, 6) : dum eas ei voluit rei comparare ,
    quam loquendum, ihdueit. Primum namque virginem eam
    non solum cernere oculus , sed et cogitare dc ea asserit viro nupsisse, annis quoque mullis in vidui-

    abhorrel animus. Accipile et alium propriae justitire tale permansisse , de templo non discessisse , Deo
    fiduciam non habentem. Non, inquit, in justijicalio- sempcr in oralione cl jejunio servisse et tunc de-
    nibus nostris, quas fecimus nos, prosternimus preces iriuni ad confitendum Domino f ct loquendum de
    nostras anle faciem tuam , sed in miseralionibus eo omnibus, qui exspeciabanf redemptionera Israei,
    tnis multis (Dan. supcrvenisse. Ad boc autem illud arbilror perli-
    sx, 18). Sanctus Daniel iiic eral.

    Diseipulus quoque ille Si " ncre, quod dc Jesu dicitur, q.uera diligebat Jesus
    quia cocpit Jesus facere :
    ;

    dixerimus, inquit, queniam peccatum non habemus, ei doccre (Acl. i I ). Et quod prophela dictus ,

    ivsi nos seducimus , ct verilas in nobis non est cst potens in operc el sermone (Luc. xxiv, 49). IUud
    (I Joan. i , 8). Scd stet jam in ore hornm trium quoque quod ait Psalmista A mandalis tuis intellexi
    ;

    testium verbum hoc : cum shit alii innumcri , imo (^sc/. cxvtu , 104) ; sed et illud nihilominus quod
    omnes ,
    qui Deo in sanctitate placuerunt ,
    qui sin- de Esdra legimus ,
    quia prwpuravil cor suum, ut fa~
    guli de meritorum qualilale difiidenles , fugeruni a ceret et docerel in hraelprwcepta et judicia (I Esdrtt

    faeie. gladii , sciente? esse judiciura , et fugerunt ad 7. 10). Quk omnia iu accusatione et reprehensionc
    pietatem. Unde et unruscujusque baec vox est : Non mci dico , qui doeere quidem videor , facere jion
    inires in judicium cum servo tuo, Domine : quia non invenior , sermonem hrofcrrc , non opus habere ;

    justijicabitur in conspeclu tuo omnis vivens (Psal. intelligere aulem, sed non a mandatis tuis , et cum
    cxi.n, 2). per me alii videanlur epulari , ego fame pereo-. Et
    II. IUe solus juslus est, qui solus est iutcr mor* ad qniii de singulis modo ad vos yjlhs, et virtutibus
    tuos liber (Psal. lxxxvii, 5) ;
    quem ailoquens sanelus loquor , asserens me noc illa vitare , nec has exer-
    David : Justus es, inquit, Domhic , ei rcclum jndi- „ cere? loquor , breviter dicrmi , de viiiis devitandis *

    rium tuum (Psal. cxvill, 137). Et ilem : Mcmorabor viliosns egn ; de virtuiibus exerecndis, virtulibus
    justitice tuai solius (Psal. lxx , 16). Quare juslit'* vacuus : et ad inslar hujtis sanctse raulieris loqui

    ejus solius, nisi quia veraciler ilie soius est justus ? videor dc Doraino vobis, qui cxspeclntis redemptio-
    De quo sanctus Jeremias II oc csl. ait, nomen quod : nem Israel. Sed nequaquam dici potest de me ,

    voeabunt eum : Dominus justus nostcr (Jerem. xxm, quod non discedam de templo , jejuniis el oratio-
    6). Sed in justilia sua justificat ipse phirimos , t£t nibus vacans , die ac nocle , qiuecunque illa sunt,
    de plenitudine ejus nos -omnes accepitnus (Jcan. i, qua: per hoec spiritualiter accipienda sunt.
    16) , ut unguentum capitis media barba descendat IV. Hoc autem illis eonsiderandtim esse! ,
    qul
    in oram vestimcnli [P$al. cxxxii, 2). Quia .nemo me tani saep" loqui compellunt, cum jtixia virl

    polest facere mundumde immundo conceptum semine, sancfi sentontiara (cujus vita despicitur , dignuni
    nisi ipse qui sotus esi (Job xiv , 4). Non ergo te sil ut ejus prsedicaiio contemnatur , ip^e ctiaut Do-
    putes nihil habere quod accuses , si quseras esse minus super. hoc pecc^.o^em verbo increpatorid
    juslus ; scd tunc spera tc posse juslificari , cum apud PsalmistaiQ.legitar convenire [Psat. xlix, 6);

    diligens observator, et s^llicitus perscrulator fueris Cur vjdelicel ausus sit enarrare juslitiam snam , et

    scupulosc et cufinse invesligans, quid in te accu- D Msumere testamenitm cjus per o$ suupi: cum eum
    sandum sit., et.arnt , quod libi accusandura est constet illis realibus iniplicari dequibus in sequen-
    apparuerit, accusare non dissimules. Scito, cbaris- tibtis agit. Non ergo tanlum in ine foliorunt (si *el

    sime, quoJ nuHa polesl major esse juslitia tua hic laracn mibi incssei) venetari deberent decorem
    quam accusalio tua. liene crgo dicitur quod justus cum feuctus videant non inesse saporem. Na:n quid
    accusator est sui» Quia hoc ipsum est justum esse, aliiut c-sf homo vacuus et inanis , verba quidem
    se ipsum accusare , qui nec justus esse valet , »isi p?ofercn>, sed opera non exercens , nisi arbor ste-

    se ipsunV accuset. rilis fojla habens, et fructil carens? (Uatlh. xxi, 19.

    III. Quem et ego, ,ut jam dixi, nou quidem justus, Et s,c,imus pro.fecto quod Doinin.cs ariditalis male-

    sed peccator, imifari volo, quia et verba Evangeiii, Jictione ficum per» ussit ,
    , apud quam eSuriens fru-

    qtue modo tractanda suscepi , BonnuHam mibi ^d ctum non invenit . cum iamen foliis non carerei. Et

    raeipsum afferunt causam. Volens enim evang^hsin * s iKKi eiemplnm quidem loquehtibuS , sed non fa-

    Lncas de hac raulierc in subsequeaiibus dicere cienlibus magis formidolosura ? prius ergo apnd
    quod supeneniens confitebalur Oomino ei laquebatur me opera qu»rere quam verba expeiere deherent
    •ie illo , omnibus ,
    qui exspectnbant redemptionem juxt.i id quod sponsus alloouens sponsam , in Caii-
    ,, '

    ADAMI PRyEMONSTRATENSIS 356

    Itdl dicil : Ottende mihi fuciem luam, sonel vox tua A diuntne sibi i»olis?et sihi solis ambuUnt pedes, qui
    in auribus meis (Cant. II, 4). Prius oslendi sibi fa- soli quidcm ambulant? nequaquam, sed toli cor-
    eiem, el sonare deinde in auribus suis voluit vo- namquecorporis noslri mcmbra, quod
    pori. Singula

    oem , ut suavius postmodum locuiio sua impleret proprium habcnt, ad ulilitatem referunt coiuum-
    auditum, cum prius aciionis facies hetifirasset aspc- nem : ct quod habcnt, sic proprium habcni, ut sit

    ctum. Vidctis ilaque prius sponsum a sponsa con- clcommune. Proprium quidem ad oflicium, com-
    versationem qusefere ad exemplum, ut gralior posl- mune autem ad commodum. Dictante una eadem-
    modtim apud eum pradicatio habeatur ad docu- que insolubili charitale, qua invicem pro invicem
    nientum ? Sed jam morali istorum, quae de hac inu- soliicila sint singula. Nonue singuli vos, quod est

    liere dicuncluf expositioni intcndamus et quae in


    , , sacer conveutus iste, corporis Chrisli singula mem-
    ejus laudem dicuntur in meam vituperationera , bra estis? Pauli sententia haec est : Sicvl enim in
    assumantur : cujus milii temefe vindico , quam de uno corporc mulla mcmbta habemus, omnia auletn
    Domino habuil, ad eoa qui exspcctabant redemplio- metnbra non eumdem aclum habent, itu et mul:l
    nem Israel, locutioncm , dum ejus laudabilem non unum corpus sumus in Christo (Rom, xif?5). Et ad-
    habco conversationcm. junxit : Singuli aulem aller alterius membra. Sicut
    V. Erat, inquit evangelista, Annn propketissa filia ^ ergo videtis in corpore nostro, quia non unius
    Phanuel. Salvo quocunque sensu allcgorico , juxta cjusdcm singula esse membra possunl vel odicii

    quem buec mulier ad sanctam elettorum Ecclesiam vel actionis, ita nec vos singuli, qui hujus corpo-
    Tion dubitatur pcrtinere, mihi videlur quod anima ris (quod est canonica congregatio ista) cstis mem-
    devola ,
    qax in vacuum graliam Dei non recipit bra : unius ejusdemque valetis esse exercitii vel
    (// Cor. vl, 1), et qiiae vacua in ea non est ; et quae perfeclionis. Nam alius fortassis inter vos est alio
    videt juxta admonitionem Pauli, quomodo caule am- corporis viribus valenlior, alius incautela pruden-
    bnlet (Ephes. v, 15) non quasi insipicns, sed ut
    , tirc callidior, alius sensus sagacitate perspicacior,

    sapiens , lenipus redimcns ,


    pro co quod dies mali alius virlule aninii fortior, alius in deprebendendis
    sint: talis, inquatn , anima videtur mihi quodAnna sstculi hujus versuiiis astutior, ali-is in cognitione
    prophetissa sil. Et sic quidem dant mini senlire estcriorum peritior, alius in sententiis Scriptura-

    nomina bacc ,
    quia ct Anna ut dicUnt, graliam sonat, rum erudilior, alius in cantando graticr, alius in
    ei qui hodie dicitur propheta, olim vocabatur videns legendo aptior, alius in sentiendo profundior, nlius
    (/ Reg. ix, 9). Porro triplici tibi sollicitudine opusr proferendo nitidior, alius in abslinendo rigidior,
    esl , ne In vecuum gratiam Dci recipias. Ut cures alius in vigilando sollieilior, alius in orando devo-
    Videlicet sollicite donum gratiae ,
    quod acccpisti ; et tior, alius in contemplando purior, alius in opere

    r.d propriam utilitalem retorqnere , et ift proximo mamium robustior. Nullusque inler vos, quem non
    cum indiguerit, communicarc : ct in utroque Largw- in aliquo allcri ille idem SptrituSj cujus sunt divi*
    loris lui laudem ct gloriam quseriiare. Nam si sioncs graliarum, prtcponit (/ Cor. xn, 11) qucm
    gratisc dontim habes , et libi non babes , luminare ilem in aliquo alteri non supponit, operante ha*c
    es iucens quidero , sed non libi. Et quid lenebris omnia uno eodcmquc Spiritu ct dividente singuli9
    prodest si lus lucet in eis : et tenehrsc eam non vestrum proutvult. Ut quid, fratres, bonorum ille

    comprehcndanl?, (Joan. i, 5 4 ) Tales profecto sunl, omnium larjjitor cum tanta rcverentia disponit
    qui sapier.les suni) ut faciant niala , bene autcin vos, alterum in vobis ditan», quo alterum egere
    facere nesciernrtt (Jefetn. tv , 22). Scnt et illi qui permitiit : istura adimplens, quo alterum esse va--

    seminant multum , el inferunt param i comedunt cuum sinii? nisi ut unusquisque, quid sibi desii

    el non sunt saiiaii ; bibunt , et non inebriati { ope- agnoscens, allero se indigere sciat, et offerendo

    riunt sc , et non sunt 107 calcfacti : mercedes chariiative quod babet, ct imltando humiliter qtiod
    congregant , ct mittunl eas in sacculurn pertusurn non habet. sumat psalmum et de' lympanum (Psal.

    (Agg. l, G). Idco curavit Aposiolus dilcclum admo g) lxxx, 3) : pennas, inter vos, animalibus perculien-
    nere discipuluro, ut gratiam, qux in ec erat , resu- tibus altcra ad alterain (Ezech. m, 13).
    scitarct : nc datam negligeret : dicens et de 3C ipso, VII. Qua; cum ita sint , absit semel , et iterum
    nolie sc abjicere cam (Gai. u, 21), absit, ut sit aliquis inter vos, qui solus babereco-
    VI Videlis ergo quod magis expediret gratia ca- netur, etiarp qtiod solus habere videtur ; sed magis
    rcrc, quameam inutiliter babere. Etquid de eo di- quidquid so!u9 accipit per donum. in commune
    ces, qui quod soius accepisse \idelur, solus avare referatper fructum, His, qui eo abundantius foitc
    babere conatur : quod lutun cst qucercns, non quod habent, non invidcat; eos eliam qui minus habent,
    alicrius? nescio qtio paclo, qui hujusmodi es>t, non conlemnai. Diciante taoi humili charilale,
    coromunionem sibi vindicore pr-^sumit sub capite quam charitativa humilitaift, quod habet, non ha-
    Christo in corpore ejus, quod c&l Ecclesia cum sin- bcntibus pie impendat : quodnon habct, ab haben-
    gula illius corporis pro invicem, sollicita sint mem- tibus sollicite expetat, ut dum tanla, talisque sin-

    bra : ul si quid patitur unum, conipatianiur et re- gulos vestrum sollicitudo ad invicem fecerit atten-
    liqua. Nuro incorpore nobtro soli, qui videnl, oculi, tos, el in una pace concorditer ambuleiis, ct ad
    ibi soii videnl? aures, qua: solcc audiunt, au- unam requiem feliciter pertingalis. Rabentet crgo
    557 SERMONES. - IN DOH. INFRA OCTAV. NATIVITATIS DOMIN! SS8

    donationes, setundum gratiam, quee tlaia est vobis, A IX. Jain huit animae nomen, q::od est Anna, quc*
    differentes (Rom. xn, 5) : sive bas videlicet, siVe ti gratiam sonat, polerit non incongrue aJaptai
    illas, quibns inter vos alter subliiuiler poilet , alter cum in dispensando, quara accepit, inultiformem
    vero humilitcr caret : Per charitalem SpirUus ser<* gratiam Dei, cum melu et tremore, suam ipsius
    vite invicem, superiorea vos invictm arbitrantes : non salutem operatur (Phil. n, 12), necessitati proximi
    qna: suasunt iinguli considerantes, sed eaqux alio^ el ubique hiiariter prompta occurrit, et in omni-
    rum (P/ii/.n, 3). Unusquisque autem, sicut aposio- bus pro posse eiBcaciler succurrit, ipsum etiam
    lorum ille primus bortatur : Sicut accepit gratiam gratise, quam exercet, iargitorem, in omnibus mo-
    in alterutrum adminislranles illam, sicui boni dispenr- tibus suis tam occultis quam apcrtis, et expcdit
    satores mutliformis gralit Dei. Si quis minitirat t testemi etexspectat remunersstorcm. Haec, inquam,
    tanqUam tx virtute quam administral Den* , ul in snima Anna vocari polest. Hsec in vacuum gratiam
    (immbns Uonori ftcetur Deus (1 Petr. iv, 10, 11). Haec Dei non recipit, cauta sibi : utiiis proximo, pia
    autem tunc facitis, si charitas fraternHalis manet Deo. Cauta sibi per sanctiiatem religiosae conver-
    invobis; si benelieentiaeet conrununioms non obli- sationis, uiilis proximo per operationem fraternre
    viscimini (Hebr. xui,16);si nemo vestrum quod charitatis, pia Deo, per reciiludincm inlerna? in-
    l^
    suuni est quacrit, sed quod allerius ; si firmiores in- tentionis. Sit etiam prophetissa anima hac j videat
    ter vos parali 9int imbecillilates infirmoriim susti- sciiicel transacta, videat et ventura, babens oculos
    nere, el non sibi placcrc (Rom. xv, 1), si denique ante et* relro. Conspiciat maia sua prselerita, quae
    urrusquisfjue vestrura sine offensione se exhibet a se olim commissa erant, ut cumpungatur ad do-
    dmni Ecclesi» Dei per osnnia omnibus piacens, : iorein : con»piciat et futura, qu% tentando instant,
    non quaerens quod sibi utile esl, sed quod mullis, ut concutiatur ad timorem. Sicque duplex ei in hac
    ut salvi fiant (/ Cor. x, 32, 33). Et hasc omnia ad id geroina visione proveniet utilitas : ut ablata omni
    pertinent, quod diximus, debere nos, |,Q@ quod securilaie noxia, quac maier est et nutrix vitiorum,
    accepimus proiimis, preut indigucrit, comrauni- noverca auiem et evacualrix virtulum , concuss.a
    c&re : ne m vacuum nos graliam recipere contin^ et humihata, ct ibi districtum suum formidet Ju-
    gat; sed oportet suminopere, ut his omnibus gio~ dicera, et hic sollicitum suum revereatur tusid-
    r"lam qUaeranius, el honorem iSius Patris luminura :
    dem , ne forte videlicet, vel ipse iniquam, et pec-
    A quo (leste apostolo Jacobt ) omne datumoptinium, catricem morti addicat, vel iste infirmam, debi-
    il ojnwe dontim perfeclumpr's-:cdil(lac. i, 47). Narn iemque labi pennitlal. iletorqueat oculos retro a<J

    graiiat» perdil, qui eam ad danlis glorsaai non ,, statum iiium miserabiiesij inquo prosirata quon*
    expendit , et se indigitum penilus ostendit, qui in dam jacuit, eumque danmalione dignissimum esse
    Sjus exsecutione quidquarn aliud quacrii, quam agnoscat : convertat eos a^i hunc in quo utcunque
    ipsuiu soium, qui eam concedii. siare videiiir, ct evidentc»" sciat, quia prope est ea-
    VIII. Cavele ergo vobi9, charissimi, neseiai sini- sus si se continens, vei ad momentum subtraseFit
    slra vestra quld faciat destra (Matih. vi, 3); quia, manus, Ibi videai iniquitatem pro qua doieat, hic
    ut breviler etveraciler dicam; nihiialiud Deus re- autem pio qua timeat, infirmitatem. Hic itaque
    Humcrare babet, quam quod propi.er se factiua vi- geminus prophctissae nostrse status ei consideranti
    det. raptor occullus , o latrunculus latens, sppe« occurrit, illisque oculis, quos relro habet, euni
    tifcns humani favors3 ! videtis jam quam neeessa- videt staium, qui iransaetus est, illis vero, quos
    rium esi ul fial sicut legllis in Ezeehicle , fossa in ante eum^ qui inoiio prsesens est.
    altari [Ezech. xtm, 15). Humiiitas videiieei bsao H. Sunt adhuc quaedam alia, qua?. vidct retro ;

    udsitoperi , neforte quod per exercitium sanctita- s»!ia etiam quac vidct ante : sed longe lam hsec,
    tis in ara oSTertur devotionis, auferat atque omnino quam illa sunt. Si auiem scirc desideratis quae sunt

    dispcrgat elanuihilet ventus elatsonis. Habete itaquo iiia, qnaa relro sunt, ipsa suni- dignitas noslrae
    oculum apud vos simpliccra , ut et corpus sit lu- d redemptionis [al. creationis et pietas]. Iila consi*

    ciduin (Mntth vi, 22), rectam sciiicet inientionens, deratio admiralionem exeiiat propter subiimita-
    ui eS Doo sitopus acceplum. Teneat ergo animam tem : bacc vero ad dilectionem, propter pietalem.
    devotam in acceptione gratiae Juec sollicitudo tri- Pienum namque omni stupore videre hominem ad
    pleK : ut cjus quod accepit donum, et ad uliliJa- imaginera creatum, et siroiiitudinem I»ei ; nec mi-
    tem suaiu rctorqueal , et proximo si indiguerii, nus pienum diiectione Deum aspicere in bominc,
    communicet « ei in atroquc l^rgitoris sui laudem apparere pro boraine, tanJaque ac aiia pro bomine
    el gliTriam qussrat. Ideo ad propriam iilud ulilita- perferre ais homine. Videt haec prophelissa nostra,
    tem retorqueat : quia maledictus qui purtem suam ut de facilitate snae creationis ad prajseiss lacea-

    facit deieriorem(Prov. in, 7). ideoid prosimo cons- mus, Deum pro se incarnatum, natum, pannis in-
    municet ,
    quia si sapient; {:i"ris, non tibi soli eris-, voiutum.in pnesepio posilum,lacte bumano pastum,
    scd et proxhno tuo. Idco datoi-is gioriam quserat, circumeisum, oblatum, parentibus suis subditum,
    quoniam dissipat Deus ossa eorum, qtu hominibus baptizatum, esurientem, tentatum, a pravis bosnini-
    plitcent. Confusi sunt quoniam Dais sprevit eos bos dehoneslalum : in faciis sustincntem observa-
    (Psal. ui, 8). tores, in dictis conlradictores ; ad lapidandura qii;?-
    -, ,

    m ADAMl PP./EMONSTUATENSIS 360

    situm, ad pnecipUmdum addactum, dieentom sa- A derosum : et la*ta nihilowinus non salis l.etum est
    luliria, tacentem ad opprobria, facientem iuira, (Judic. xvi, 19). Et videtc, ne forte i.isinl scptcm

    perfereBtem 169 dura, nccmodo dura, sed indi- crines fortissimi Sarason , quos nimirura quaudiu
    gna, vidct eiim pedes discipulorum Lavantem, tn habuit, vinci ab hostibus non poluit, quos quidem
    agonia prolixius orantem, sndorc-m sanimiiicimi stalim uhiamisit, ipsis jam ludibrio fuil, quibus
    eoiUenleni, cum gladiiset betibuacoptum, ligatutn, anlea fucral terrori. Eccc Anna uostra, prnphetissa
    judicatiim, damnatum vclalunt, claphizauiiu,
    , nostra , qtue ei fdia Phanuel ea de causa , ul arbi-

    alapas passum, plagis lividum, sputis illiliiin.chla- tror, quia illum Patrem habet , qui lcstc Apostolo
    mydc coccinea indiilum, spinis eoronatum, in de- rolunlarie g>>iwit nos verbo verilatis suw , ut simus
    risum adoratum, crucilixum, acelopolatum, lancca iniiium aliquod creaturaj cjus (Jac. |, 18).

    vulneratum, pro crncifixoribus sui* •. i-.hchi, spi- XII. Dicunt cnim , qui inlerpr.elationes norunt
    ritum emittcnlem. Videt eum morluura, scpultum, nominum Hcbraicovuni ,
    quod Phar.uel sqnat facicm
    resurgentem, ascendentcm, ad dextram i>oi Palris Dei. Et quidem si curiosiiale diLigcnli ,ct diligeraVia

    sedenicm, in novissimo die venturum, vivos ae cuiiosa , per Scripturae sacrae laliludinem discur-
    rnortuo« judicaturum, et in ajlernum inelectis suis riiis, invenietis in ea faciem Dei , diversas habere

    regnalurum. Hx^e autcm, aliaquc in hune luodum* significalioncs. Nam f-icicm Dei, ipsum Patrem ,

    tarn ad sublimitatem creationis, quam pielatcm Doroinus lA Evangelio appcllat,. ubi dic.it quod
    redemptionis pertinentia; illis, quos retro babet, angeli haud duhium pusillorum, semper vi-
    eorum ,

    oculis prophetissa nosira intuetur qutf q denl (acicm Patris qUi iu c iis cst (Matlh. xvw., •

    transacia quantum ad aclum in acternum


    sunt, , 10). Neque enim hoc loco ajiud Pater, aliud faciei
    Vero permansura, quantum ad fructum. ejus. Quid vero aliud facios Dei designet, non niuilo
    XJ; 3t verc ea vis cognoscere, qua? ante sant, quam ap:id Psalmistam ipse cnim
    longius %uaerae ;

    accipe calanitatem poense infcrnalis, et felicitatem faciem DeUmudo ip:- um* Fii:jra appellat, modo pras-
    pntrire ceelestls : illa vidcntcm detenet : ha;c aulera tiam ejuf* mode notiUam, nrado benevolen-
    •

    demuket ; horrori namque aspicienti cst illara vi- tiam , tnodo scicntiam ejus, vocal. Dioit quoque
    dere terram tenebrosam . el opertam morlh ealiaine\ de pr'::i>H sigi/dicalione ejus sio : Vsquequo averli»

    terram miserice et teaebrarum, ubi umbra morlis et faciem tuam a mt ? { Psal. cu ,


    , 2. j id est , quanditi
    nuiius ordo , sed sen.piiernus horror inhabitat (Job differs raitte/e Cbrislum luum qm*ra raissurus es ?

    x , 21 , 22) Timor quoquc et treraor veniunl super dicit et de seeunda ; Ne aiertas faciem tuam a
    te , rum egrederis p:r cognitionera vidcrc caiavera r me (Ibid. xxvj , 9 ) ; id ost . uon deneges mihi in

    qui. in Dominum praevfiricati sunt , vides nr,n)<j>ie fuiuro praesenliam luain. Dicit nibilominus et <le ter-

    quod cos ct vermis eorrodU, et ignis exurit, ct tia ,


    quwriic faciem ejtis temper (
    lbid. ctv, 4 )
    ; hoc
    Uterniio etiam aternus existit : quia et iste inex- cst : desiderate omni tempore perti;igere ad ejus
    *tinguibiiis , et illc dicitur iinmortalis (
    lsa. lxvi , notitiam. De quarta quoquc : H$ projicias me a facie
    241. Sed sicut h;cc aspicere horribilc esl, sic tt ci tua (
    Psal. l , ir>> ; id est , ne sinas me cjici a tua
    dulce admodum videre civitatem itlam Jeruxalsm benevolenlia» Sed el de quinla : yircriii , ii^quit , fa*
    tieicendeniem de cceio a Dea novam... habemem cla- ciem suam. ne, radeal in finem (Psal. x, 11) : pro
    ritatcm #ei , cujus lumen simile lapidi prelioso eo quod soicnt diccre impii, Dcum non habcre
    (Apoc. xxi , ?.') , cujus ptatea' sternuntur auro ntuu- suenlbm qua possit scire mala eorim. Sanclus
    do . per cujus vicos alleiuia eantalur (
    Tob. xiii , 31, quoque ILlaonc, profectionem Dei , faciem v«i.^i
    22). Utr:inque ergo l.nc, tain supplieium videlictl ejus ; ubi dicil, <\u>A ante fociem cj-ii ibit mois
    infernalc, qnara gaudium cosleste, ante est : et (Habac. iti, 5). Quia ubi Dei:s prott^il , ibi di.ibolus
    sicut illud videre , terroris semvnarium , sic et hoc pr-pvalere nnn pote6t. Job vero anhnadversionem
    timoris c.^t incentrvum. Videf itaqne propheliss.'» 170 l*'1 f^cicm eji:s accipil diceris . Tum a facte
    h;rc reUo quadam , digniUtem creationis, pieta- p iua ncn ahcondar {.TobHoc esl dicere xin , 20 ). i

    lem rederaptipnis , acerhitT«em passionis. Primurn si talis fuero , Dei animadversioucni non limebo.
    videnti e\ ingcrit stuporen' : 6eeundum nraorem Ifos i!ani;e, et nonntiilas ;'!ias fortassis i:i hiinc
    t r:rtitim wro pudorem. Videt longe ante se xternuih mod-!ni invenictis, in S<-» ipf ur;« sacra, faciem Dei
    supplir iiim supornum gaudiun^ iliud conside-
    , et ; habere sigiuficatlones , si studiose volueritis per-
    raturn terrorcKi hoc autcm (fesiderlum format IHs
    , scrutari. His ergo d.ligent :r considcra.is , pulo
    «jmnque jnnge sexfum illnd, qiiod apud se in prc quod me ei jam tacente, aperie jam uitclligitis qua
    s^nlt haliet , considcrationem vidclicet propriae in- de causa, filia faciei Dei, hyc . <^e qua agimus«
    lirmilatis , quo nleniui mtns inluetur, eo et
    qiicim muiier dicatur ;
    qnod absquc dui'io sonat Phanuel.
    ruagis timere corapetiitur. Sed cum h«s oronibus XIH. Qu;/; tA asserilur esse de tribu A .cr, pro
    r.eccsse csl , titqiioddam scps.!'mum liabealur, ipsum fn qund per elcctioncm gratue, salvala ad sortein
    autem est pncsumptio sancls spei, cujus oportet electorun) , et ad coele&tem pertinet feiicit^tem :

    <jt feeta cerlitudo, et certa beiitin borura omnium quod dkunt exprimi-rr: hoc homen quod est AscTj
    eoilsiderifiOnetn in mente comitetcr, sine qua et Ad illoiujn naraque collegium pcrlinrit, quos clegit
    tristii haec prardicta in mento revolvere, nimis p«>r».- Dev$ in Christo, ante mnndi constitutioncm., ut cs-
    561 SERMONES. - IN DOM. INFRA OCTAV. NaTIYTTATIS DOMINI. 362
    s&it sanclt et immacttluti , in conspectu Dei, in cha- A perfruilur, virtuosam ei spiritualis unitalis eonfert
    ritate ( Ephes. i , 4 ) , prsesciens eos et proedeslinans, stabiliiatem ; quam pius apud se tolis solet viribus
    voeans et juslificans, et in fine magnificans. Yo- animus retentare , si eum tamen ex toto Dominus
    cans, dico, per fidem rectam , justificans per con- possidel :
    gicut de Elcana palre Samuelis, legiraus,
    versationem sanctam , magnificans pei beatitudinem quia fu.t vir unus sonal posses-
    , cujus nomen Dci
    sempiternam Sed qui jam de mulieris iiujus no- sionem. Qua? nimirum unitas nuilatenus in
    menie
    mine et oflicio audistis, de palre quoque et stirpe :
    habetur, nisi eam septiformis ei gratia Spiritus
    tenipus est ut d« ejus aHaie requiratis. Subjungit confcrre dignetur : quia et monas septies ducitur.
    posi h;oc evangelisla : Eaec processerat in diebus Et bunc sensnm acocplatis inteiligite ad euin
    si ,

    multis (Luc. n, 6) : dies nmlii viilules mulUe. In pertinere, quem apud Isaiaro legitis apprehensuras :

    lot enim diebus profecisti , in quol te virlutibus seplem muiieres virum unum (hai. lv, 1 quia ni-
    ) ,

    exercuisli [al. excrevisti vel te exercuisti]. Ili erant mirum virilis hxe nnitas a septem mulieribus ap-
    dies sanch David, in quibus asseril se velle orare prebenditur, ut a Spirilu septiformi nostrse Annas
    Deura , ubi dicit : Et in diebus meis invocabo Psai. ipsa tribuatur, quae anno uno seplies multiplicato
    (

    cxiv,2). Sciebat enim quod qui averlit auiem cum viro suo fuissc narratur. Quoe etiara ocloginla
    —
    • ,
    • • n D
    mum , ne audiat legem, oralio ejus erit exsecrabilis. " qualuor m
    viduitale sua permanet annis quia ;

    Hi ilies, quibus quondam pieni palres noslti leguntur, pudictim et fervens , quo in absentia viri sui suc-
    de quibus habemus quod mortui sunt senes, el pleni cendilur desiderium, tam Decaiogi, quam geminje
    iierum ( Pr<oi\ xxvm, 9). Quod rcctc inlelligis, si dilectionis ei confcrt , in sancta conversatione ob-

    ees agnoscis dc bac vita cum maluritate moruin, servationem ;


    per ejus tamen Spiritus septiformis
    ct plenitudine virtuinm discessisse (Gen. xxxv, 29). infusionem. Si enim dcnarium septies ducis, ad
    In mullis ilaque diebus baec mulier processil ;
    quia sepluaginta pertingis ; si binarium septies similiter
    in conversalione sancta multimodam sibi virtutum multiplicalum superaddis, ad octoginla quatuor
    spiriluaiium cbarilatem aggregavit. transcendis ;
    quem numerum viduitatis ejtis annos
    XlY. Et vixerat cum viro suo annis seplem a vir- 171 eontinere iegis. Sicut ergo seplenarius Spi-
    ginitate sua. Et ha~c vidua usque c.d annos octoginta rilum septiformem , sic et denarius exprimere in
    qualuor (Luc. n, 37). Plura, qu:e dicenda craul ,
    Scriptura sacra solet Decaiogum ; sic nihilominus
    praeterimus, quia ad alia tendimus, in quibus alj- binarius, duplex charitalis praeceptum.
    quandiu proponimus immorari. Non enim poleri- XVI. Bene congrue hsec vidua usque ad
    ilaqtie et

    mus tam festinanter transeurrere . cum eo loci ve- annos ocloginta quatuor in viduilate permansisse
    nerimus , ubi invenit ;ir hsec mulier non disccssisse iegitur : quia et si subtrahere se videatur ipse Spi-
    de tomplo, jejuniis et obsecrationibus vacans die ritus ad tempus, quantum ad jucunditatem , non se
    ac nocle. Hoc autem in isto Ioco videtis, qnia bie\e tamcn omnino subtrahit, quantuin ad ulilitatem :
    admodum fuit lempus ,
    quo cum viro suo deguil lenens et exercens apud Annam etiam cum vidua ,

    rcspcclu iilius quo in viduitate pcrmansit. Et quid est, per gratiam suain-, juxla nominis hujus cxpres-
    boc esse putamus nisi quod modicum spirituali sioncm, sepliformem, et denarium legis, et butariiun

    ac inlcrnx illi Ann;e, animam devotam ct piara charitalis. Nonue viro suo Anna vidualur, cum
    loquor, modicum, inquam, ei virietur, quando in anima fidelis, virtute, qua nilebatur, subtracta,
    praesentia viri sui legilimi morc amanlis sponsac el ad tempus deslituitur? quod quidera magis dispen-
    sponsum ampiexantis, et in ejus vicissim ample- satorie, sicut proprio saepe addiscimu&esperimento,
    tihus suavissimis jucundaritls gfatulabunda Iripu- quam demcritorieUnde sanctus David se ne-
    fit.

    dial : et ncquaquam modicum, quamlo, eo sub- quaquatri pctit a Domino non derelinqui sed notx ;

    tracto, ad instar viduai castft amantis, in ejus me, inquit, derelinquas usqmquaqae { Psal, cxvm,
    absentia gemit ? Praesentia- nainque illius dulceili- 8): sciens nimirum in infirmitale peifici virtutem
    nem confercns , taedium tollit ; absentia vero ama- D ( " Gor. xu, 9 ). Manet itaque Spiritus cura anima,
    vitudinem ingerens, fasiidium immittii. Cnde fit ut in observalione legis et diieclionis ad sanctom ac-
    niodjcum videalur huic Ann* nostrne, quod ciun tionem ejus, cum a>l tenipiis se virius subtrahit, cui

    viro suo vivit ; mullum vero, quia ejus viduata pr;*v innititur, et ad fortitudinera tantum non ea fruitur
    sentia , ipso absente, suspirat, el gemil. Yos , qai adjutunditalcm. Esi enira unus idemque Spiritus
    spiritualcseslis, in sancio collegio isto, frequenler siabilis, et mobiiis, deserens cl tenens , rccedens et
    experimini ,
    quod dico. manens: dicente Scriptura veraci de eisdem san-
    XV. Scplem annorum spatio legiiur vixissc cum animalibus, quod ibant et revertebantur : el quod
    clis

    viro suo, ocloginta vero quatuor in viduitale per- non revertebanlur cum ambularent (Exech. i, 14, 17).

    mansisse (ifod.). Et,ni fallor, nihil istorum vacat, Yidetis ergo quid sili vull, quod haic muiier, el an-

    sed nobis ad ea introspicienda non vacat. Atfamen, nis septem vixit cum viro suo. et usque ad octoginta

    ut ea magis superficie tenus attingamus quam me- ,


    quaiuorvidua permansit. Quid autem sit, quod a

    duiiitus perscrutemur, possumus ex annorum isto- virginitale sua septem cum viro suo deguit annis,
    rum numero conjicere quod interns jurundilatis et quod de templo non diseessit , in sermone vobis
    |audium, quo nostra in prasentia viri sui Anna declarabimus subsequenti ;
    prout inspirare nobis

    Pathol. CXCVIII. 12
    — ,

    363 ADAMI PR/EMONSTIUTENSIS ZU


    dignahitur , sinc quo niliil possumus, qui esl supcr A n ' s> <l"°d anima cum gladio spiritus ,
    quod est ver-
    omnia Dcus benedktiis in saecula. Amcn. buiu Dei , morlificanda et oflerenda- cst, de anteha-
    SEKMO XL bita debet stcriiitate poenitere : pro eo quod juxta

    01 EADEM DOMINICA 1NFRA OCTAVXM NATIVITATIS bunc sensum. nonnibil quod probabilc non est, ba-

    DOMINI, bet virginitas innuere, ipsa quodammodo lex mu'ie-

    De exercilio religiosce conversationis.


    rent sub jago maledictionis slerilem pressil. Qeia
    duo manent pcricula arborem infructuosam,
    svnopsis sekmonis. —
    1. Ordoet cnarratio materbje.
    sectiris

    — 2. Per virginitalem sterilitas aninue mysticse


    incidcns, el ignis exurens : sentcnlia videlket mor-
    designatur, Annae vidua? ex Evangelio virtutes. tisvilam aiifeiens, etdamnatio in stcrnum alTiigeno.
    3, Quodnam templum, a quo non discedatur. Oc- Sed quse ab bac YJrginitate sua septem annis vixit
    tuplex templi iiiScripturisaeeeptio. i. Primum — eum viro suo, quaj et vidua o.it usque ad aiuios
    lemplum esl Chrisli Domini corpus cui jugi co- ,

    gitatioue el liducia immoranilum. Incriicnli sa- octoginta qtiatuor, lam devote fructui, deposila sle-
    criQcii missx eflicacia et commcndalio. — 5. hi rilitate, inlendU spirituali; tam sollkitc aclioni ab-
    Chrislo possidemus, quod nonhabemus ex nohis.
    Cujus salubris cst incrucnla oblatio. 6. Con- — jecta otiosilatc, insistit probabili , ut dicat de ca

    cupiscentix carnalis pracsentissimum remedium Scriptura, quod eral oralionibus el jejuniis serviens
    est corpus Cbristi: cujus respeclu cxaudimur a B die ac nocte (Luc. n, 37). In quibus nimirum ver-
    Deo Patre. —
    7. Seeundnm icmplum est virgo
    bis, paucis quidem miniero, sensu autcm profundis,
    Maria, ctijus est singclarc encomiUm et palraci-
    niiim. —
    8. Tcrtium templum est unitas Ecclcsfce Yestra deprebendere diligentia valet, quod perseve-
    extiaqiiain non est salus. 0. Quartum esi vi- — , ranter piirilali tam mentis, quam corporis intcndc-
    vorum sanrtorum coetus, a quorura iniitaiionc non bat: siquidcm per jejunia morlificatio accipilnr car-
    disccdas. —
    10. Quinlum est corpus noslruni, ,

    quod sanctiflcandum cst. II. Scxliim, est ani- — ii is, per obsccrationes vero dcvotio menlis. Per hoc
    ma nostra cui sanctifjcamfce facit desideritnn vc- autcm, quodbis tam diequam nocte intendit, jugis
    ni.e,
    :

    gralise, glorfce , et virtutum exereilium. — inlelligilur perseverantia, quam in bono opercexer-


    Seplimiim eapacitas
    1:2. Oc-
    esl inteilectus creati ;

    tavum, palria coelestis. —


    13. l.t lucc oclo ton-
    cuit. Nocle ac die obsecrationibus acjejuniis vaca-
    aniinaB devotac inbabilandoe sunt. 14. Pro- — bat : sit Annam, nii frater, tuam, ab his,qnaead
    fila
    ixior alibi confessionis tracialio. — 15. Confessio sanclificalionem mentis tuaj ct corporis pcrlinent,
    alia laudis divinre, alia in sui ipsius accusatione.
    — 16. Lcx, Domini
    anlonomaslicc est ipsa cha-
    ,
    ncc prosperilas relrabat dissolutam, nec adversiias
    ritas. — 17. Qualem se Cbristus nianifestabit turbatam. Ketrahitur autem ab bis, non solura cum
    nobis. appetit malum, sed el cum deserii bonuoi ; cum lei\-

    I. Sancta hacc muber, de qua multa jam, in ser- taiur videlicet a; concupiscentia abstracta el illecla
    mone praecedenli , diximus , vixisse asserilur cum (Jac. i, 14) : abstracta a bono, et illccla ad malum:
    viro suo annis seplem a virginitate sua (Luc. n, 3G). ab il!o abslrahit illam clarilas piospciitalis, ad boc

    Qtiid aulem ipsa designet, quidve sit ipsam Annam vcro eam iilicit obscuritas adversitalis.
    vocari, quidve propbetissam esse, quid ctiam annis HJ. Scd quid est quod asseritur non discessisse
    septera cum viro suo uxisse: quid autem usque ad a lempIoV Sic enim se babet ipsa sories verbonim
    anaos ocloginla quatuor in viduilate mansisse; praBO.ftdentium. Quw non discedebat, ait Scriplura, de
    qtiid denique, quod pene modo omiseram iiliam templojejunii* el obsecratiombui, senieus die ac nocie.
    dici Pbanuel, et esse de Iribu Aser, et in die- Quod est boc templum, de quo non discedebai ? Ego
    bus Dtultis processisse; in co ,
    qui bunc proxime puto mtiliipliciternos accipere posse lemplum. Nam
    prxcessit, scrmonc, prout tunc occurrerc potuit, os- curramus ad Scripturani sacram sicul solemus
    tendimus vobis. ,Quid vcro visum sit nobis debere quoiies necesse babcmus , et inveniemus modo ior-
    accipi, quod a virginitate sua lot annis cum viro suo pus Christi appellare tcraplum, modo virgincm Ma-
    vixerit, quid etiam quod de tempio non modo sanctam Ecclesiam, modo ctiam, qui in
    discesserit, riam,
    jejunando clorando serviens nocte ea sunt, viros sanctos, modo corpusnostrura, modo
    ct die, in islum
    distulimus, quem modo in manibus babemus, Et ^ menlem nostram, modo quoque capacitatem angc-
    jam quidem temptts est, ut quod tunc promisimus, lici el. humani intellcctus, modo denique ipsam, ad

    pro possc, modo solvere aggrediarcur. Quid crgo quam suspiramus, palriam coclestem el puto quod
    per boc putamus nobis posse innui, quod annis se- conrrua pr<e manibus erunt exempla. De primo
    ptem vixii cum viro suo a virginitate sua, nisi hoc namque habemus Dominum in Evangelio dicentem:
    quod quotidie videmus; quia priusquam huic inter- Solvite templum Itec, ei in tribus diehus excitabo illud,

    nae viituti in stabili puritate, vocante Spin*<i septi- id (Joan. n, 1S) esl, occiditc corpus meum, el in

    lormi, anima conjungatur, otiositate sterili, et ste- die tertia resuscilabc illud. De secundo sanctus Da-
    rilitate 172 otiosa marcet? "Virginitas namque sicut vid in psalmis : Duminus in tcwplo sancto suo (Psal.
    in^gna munditia et puritas est , in hac mortali car- x, o): Christus vidc-licctconceptus in virginisutero.

    nc, sic et sterilitatem animce potest designare. Sed et idem dc tertio ait : Et in lemplo ejus omnes
    II. Nonne buic adaptari sensui potest, quod in ve- dicenl gloriam (Psal. xxvm, 9) : quia electi in eccle-
    raci ifla historia tegimus, in qua invenimus quod, sia confilcniur fidem >eram. De quarlo Apostolus
    cnm esset immolanda filia Jepbte, virginitalcm Par.lus: Tcmplum, inquit, Dei sanclum est,quod eslis
    suam dcflevit? (Epke. vi, 17.^ Quod quid est aliud vos (I Cor. ni, 17} : ipsos rjirairum sanctos, qui in
    563 SERMONES. - IN DOM. INFRA OCTAV. NATIVITATIS DOMINI. 365

    Ecclesia crant, De quinlo ideio Paii'- A tura. Clamat sanguis cjus de terra melius qwam
    ailoquebatur.
    lus Nescilis, inquit, qtiia corpora vestra iemplum sunt
    : Abel (Ilebr. xm, 24) et pro eis clamat, proquibus :

    Spiritus sanc4iV(l Cor. vi, 19.) Quia nimiium ineor- se eftundi pcrmisil. Audit Paler sanguinem filii cla-

    dibus mundis habital Spiritus sanctus. Idem eliam mantem, audstet mterpellantem Filium : audit, in

    dicil de scxlo : Si quis templum Dei violaverit : quod qu.im, et exaudit.

    sequilnr, averlat Deus a vobis, sequitur euim : dis- V. Quid enim si immundum el poluitumest corpus
    pcrdei illvm Deus (I Cor. m, 17) : hocesl, si quis quodgcsto? sed est sanclum per omnia et purum,
    mentem suam, in qua Deus habitare debct, iuqui*- quod inChrislo possideo. In orjani quod in me vel

    nnverit. Ilabctis dc seplimo loquentem Isaiam, uhi minus boni, velmagis reperio mali, recuno ad vi-

    dicit : \\wn\eaquw sub ipsoerant, repiebanl templum vificum corpus Je&il niei : intcr Pafris stquilatcm,

    (Iso. vin). Haud dubium quin sub ipso, quem vidit et meam iniquitatcm, clypeum faciens illius sancti-

    sedentem super solium excelsum, et elevaium. Qu;c latem. Quid cnim si in corpore mco ct visnin pol-

    sunt, quse subipso erant, nisi onmcs crealufae, quae hiit curiositas, el auditum inanilas, el olfactum vo-

    in co quod crealurse sunt,ejus respeclu iongc in luptas, el giisliim edacitas, ei tactum inipurilas ; nou
    imo , et eo longe inferiores sunt? de quibus dicii niffiis turbai.is ero, na pusilianimis nimis : scio

    propheta, quod reptebanl templum : quia ipsa etiam B ««'m quid faciam. ibo mihi ad pnrissimum corpus

    admirabilia creaturarum Dei, sensus angelicus el Domini mei, in quo millum malonim horum est

    Jiumanus admiratur. Templum autem oclavum, lllud in ejtis judicio lenons pro clypeo, quod in meo
    qmere apndpsalmistam.quiait (Psal. lxiv, S), quod est malum por illud tliiucns ,
    quod in iilo est bo-
    replebunlur iu bonis domus iu(v, ipsum Deum allo- num miiii vindicans. Sicetiam non eum jam timjbo
    quenfi. Et adjunxil ; Sanctum cst teniplum tuum, mi~ ui judicem, sed amalo ut fi alrem ; fraler cnim et

    rabile in a-quilale. Acsidiceret, implebimur gaudiis caro mea cst : nec coram judicanle pavidus, scd
    cooli, ubi habitatio lua omni sanctitate splcndet coram Advocalo ero securus : qui mihi apud Patren»
    advocatus csi, et propitialio pro peccaiis meis. Et
    nec in ca pravitalis alicujus torlitudo apparet.
    quare non tam propilialor quam propitiatio diclus
    IV. En octo modis lemplum vobis ostendi : nec
    est, nisi ideo , ul non diflidam illanim me cuiparum
    dubito, quin concedatis bonum essc vobis, ut in
    consequi remissionem, pro quibus sanctum ejus
    unoquoque menie 173 immoremini, et a nullo co-
    corpus intuoor essc oblationem ? ut quid enim r.ec
    gitalione cl desiderio discedatis. Nam in templo ilio,
    bapiismum, nec manuum impositionem, nec catera
    quoti Chrisliesse corpus diximus, mente immorari penc omnia sacramenta, in quibus sancliftcalio no-
    sioit
    lurn
    pium ad devolionem, sic et frucluosum quan- C
    ad ulilitatem pienum siquidem omni pielate
    :
    c0nsisli(j cum ilcrari ccc!esi:ist ca , l0 n pcrmil

    tit consuetudo oblationcm hostia salutaris scepe


    ^ :
    ;

    est, humanum in verbocernere corpus : et in divi-


    celebrare pi-ieccptis salularibus moniti, ct divina in-
    nitale carnem, hominem in Deo. Sed nec minore id
    sliiuiione formali solenms nisi ul qui soepe pec-
    ;

    pietale plenum. Quid enim in lantuin corporis no- cando morimur; revocata ad memoriam in sacra-
    stri peccala, vel ne commiitantur obsislit, vel jam mentosancta Redempioris noslrimorte, vivificemu.,
    contfMSsa diluit ,
    quantum assidua et pura medila- et eum frequenlatione myslerii crescat noslrae sa-
    tio corporis Christi? Nam, sicut culpat caro sic et lulis effectus? Q>\ia ergo siepe in corporc labimur,
    purgal caro : et corpus nostrum pollulum emundat necesse esl, ut pcr illud ssepe corpus vivilicemur et
    e! sanctificat non quidem
    nalum de Virgine corpus :
    resurgamiis : ct sordem, quam frequenter contrahil
    jam sanctificatum quasi aiiquando esset non san- caro, diluat, et abstergatomni sorde carens illa
    clum, vel sanctificandum, quasi necdum sanclum; caro. Ilaque, si te yidcs sordibus intinctum, cl abo-
    sedsemper sanctum ex ajquo fuit, ut ununi ideni- minari le veslimcnla tua, vadc ad sacerdolem ma-
    quc ei fuerit, et corpus esse, et sanctum esse. Dico gnum Jesum sordidis vestibus indutum (Zach. iu,
    vobisamicis meis, solida mihi est spes, ct fiducia e agnosce «psum essc, de quo Apostolus dicil
    D 5), t

    firma; quod peccatoriun qu;e in corpove gessi, et eum, qui non novit peccalum, pro nobis se peccatum
    per corpus conlraxi, consequor veniam pcr oblatio- fecit, ut efficerethur justilia Dei in ipso (II Cor, v,
    nem immaculati corporis Agni, qui lollit peccala 21). Peccatum pro nobis factus fuil, pro eo quod ol>
    nutndi. Qnam nimirum mihi spem et conlidentiam latiis est, quia ipse voluit, cl peccata nostra ipse
    illa bcati Joannis sentenlia confeit, qu% talis est :
    portavit (Isa. nn, 7, A). Peccatum lamen non novil,
    Advocatuw habemut apud Patrem Jcsum Christum quia peccatum non fecit, nec inventus est dolus i>t ore
    juslum : et ipse est propitiatio pro peccatis nostris (J ejus (I Petri. n, 22).
    Joan. ii, 1). Sed et illa nihilominus coapostoii ejus VI. Sic ergo eurrp ad corpus,quodnon fecit poc-
    Pauli, qua?; similis cst huic : qui est ad dexlram Dei, catum : ut etmihi remittatnr, quodper corpus fcci,

    qui etiam interpcllat pro nobis (Rom. viu, 3i) : nam peccatuin. Quod si in me caro concupiscit advcrsus
    quid ost eum pro nobis inierpellare, nisi nostram in SpiriUun (Co.l. v, 17); si me carnis vitia tentanl; si

    se naturam assumplam habere ? Ncn potest nisi mi- stimuli ejus tilillanles infestant : nonneei tirae mihi
    sereri nostri Pater, quibus Enigenitum suum etsi magis recurrendum est, ad solum et solidum reft?-

    dissimilem in culpa, similem tamen adspicit in na- giuin meum, Jesu mei corpus, ut corporis mei con-
    557 ADAMI PU^MONSTKATENSIS 56$

    ciipiscenlia exstinguatiir, siirxreiitur tenlatioiies, A nilalis corporaliter (Cotos. n, 9). Sanelum et lioc de
    sUtnuli hebctenliir? quod cnim laiu oflieax auxilium quo loquimur, beata et gloriosa genilrix ejus, in quo
    ad obtincndum hujusmodi triumpii-.im, quaui pnra dc Spiritu sanclo conceptus novem mensibus Ue-
    cl defxcala medilaliocorporis ejusj! ipscenim 174 moratur. gloriosissiinum, cl speciosissimum Dci

    cst, qui compati scit infirmitatibus nuslris : pro eo tnigenit' tcmplum I paude nobis oslium niiscrieor-
    ouod tentatus est pcr omnia pro similitudine absque di;v lu;c, el clemeiitiae : concedenobis inlroire in tc,

    peccalo (Hebr. iv, 15). Ipsecnim cst, quiin eo quod admitle preccs nostras coram te. Vocenostra, in te,

    est lenlatuf , potens esl et nobis, qui tenlainur au- ad Domiaum clamnmus : ut exaudiat dc lemplo
    xiliari. Quod bene intellexit Aposlolus : qni cu;n sancto fluo vocem nostram, et elamor nostcr in

    vidercl aliam legcm in membris suifl icpugnantcm conspeetu ejns, introeat in aures ejus. JNoIite, fra-

    le^i menlis sut, el captivtim eum trahenlem in lege tres, discedcre de lemplo hoc, efliindite in co ora-

    pcccati, qtue erat in membru suis, undc exclamare tioncm vesiram, rl iribulationem vestramin eo pro*
    coactus est : lnfelix ego homo, quis me liberabii a. Dunliale : Maler namque Chrisli est, et quam per
    coipore morlis Imjus (Ilom. vn, 23)? invento con- ea:n Iransmilliiia yrationem, exaiidieiDeus, veslram-

    silio salubri stalim stihjunxil : gralia Dciper Jesum qite per eam tumet prccem, qui pro nobi» uatua
    Chrislum Domhium nosirum (tbid. 21) : qnam, qni- B lulil csse. suus.
    dcru gratiam profundius atque profusius in subse- VIII. Tertium lcmpium snncta eiectorum Ecclesia
    qucDtibus appUcavit, dicens : Dats Fitiutn tuum mit- est, a que, ut breviter dicam, non discedalis : opor-
    tens, in umililudinem camit peccaii, depeccato dam- tel enim nos festinanter per h;cc lempla discnrrcre;
    navii peccalum in cartie : ul jnslilia lecjis in mbit quia ad fiiiem istum urgeinur perduccre sermonem,
    implerelur (Rom. vm, 3, 4). Itaque si scis non lia- etquaedam de bacmaleria adhuc reslant, qnae ne-
    bitare in tc, boc cst in carnc tua bonum : si vides cesse est ul audiatis. Ab hoc, ir.qt.am, lemplo non
    in ea elsi non regnare peccalum, esse lamen : scilo disoeditis, si ab unitate matris Ecclesije per sccta-
    quia ipse illud damnat in carne, qui non in veritate, r;im scandala voe non separatis. Vse illis, qui tuni-
    sed in carnis peccati apparuit similitudine, Vider.s cam Christi inccnsutileni scindere studcnt (Joan.

    crgo Pater Filium- suuni in Iiomine, Yerbuin suum xix, 23) : qui ab uniiate se fralerna per divisiones

    in carne, non vult deesse prostratis in carne per eldissensioncs separant. Sci3nl qui hujusmodi swit,
    pietatem, utresutgant; non potest non adesse ten- quia diluvii aquis submerguntur, qui extra arcam
    tatis in carne, pcr fortiludinem, ut triuinphent. Me- inveniunUir (Gm. vn, 25) : et quos inlra se domus
    ritoetiam naturam noslram veneialuret pertimescit p Rahab non occultat, gladius Josue trucidal (Jos. vi,
    cam sibi viderc prostralam angelus : quam super se i). Et ut aliquid de gestis evangelicis altingam, non
    in Conditore suo adorat exaltalam. Mcrilo et ei nii- cturat aqua turbala nisi uniim, cum in porUcilju»
    screlur atque succurrit Pater omnipotens Deus, quorumcunque muUitudo jaccat languentium (Joan.
    quain Unigei.ito suo conspicit unitam. Vides crgo, v, 7). Seu nos non habcmus necesse super his mul-
    quam tibi necessum est, charissimc, ut de hoc tem- tiitn commonere vos, Experimento namqueet qui-
    j-Jo cogitationc et spe non discedas, quod et jndaica dem assidtto didicistis, quam bonum, quamque ju-
    inipictas in mortem sohit, et divina post triduum cunduni esthabitarc in unura [Psnl. cxxui, 2). Au-
    ad vitam potenlia resuscilavit. distis nihilominus, dicente ipsoDominoquia quarn-
    Vi!. Secuodum (empl:;m virgo Maria esl; nec am- vis, necesse est ut veniant scandala, vo> homini pet
    bi^o quemquain velle dicere, qnam Lonum sit, ut quem sranttalum venit (Matlh. xvm, ").

    de eo non discedatur. Ipsa domina nostra. et advo- IX. Un:mimis virorum Ecclesiasticotum conven-
    cata nostra; dtiicedo etvita nostra : spes etmedia- tus, quartum lemplum est. 175 A quo nimimm
    trix noslra. Ipsa Dei genitiix, regiua angelorum, templo non discedere, est ab eorura imitationc, per
    amalrix hominum, superatrix dseioonum, refugium sanctam conversationem , non recedere.. Discurre
    miserorurn, solamen pupillorum, auxilinm inlirrno- D itt:q:ie pcr lemplum istud, el pnlcherrimas, quse in
    lum, robur debUium, c;'iiQrmalio j;ii(orum, crcclio eo siint, picturas conspice, et caelaturas; c! quo
    I.ipsorum, abs-.ilnlio peccatorum, la lilia bcatoriui!. plenius, <|iiae in co ^peciosa et gloriosa stmi intue-
    V;>sa patris tabernacuimn, iilii cubiculuin, Spiriltis ris , co magis inlcrno ilte cnplus decore exirc
    tancti umbracuiura, Trinitatis reclinatorium, conlc- abhorrcbis. Vide innoceatem Abel, cum Dco ambu-
    f,t<; habitaculum, incarnati Verbi domicilium, Dei lahlem Euocli, obedientem Noe, verecundum Sem
    l plura. Sed vcrba SMP.t h;ne <jua; nimirum antc cl laphet, tidoler.i Abraham, sanclutn Isaac, sim-
    <!.:iicient, quam ejus plcne prasrogativa exponalur, plicem Jacob, pudicom Joseph,mansuelumMoysem,
    lanta esl, qtt.e in ea redundat plenitudo grati;e. /elanlem Phinecs, ronstantem Josue , benign.im
    Veneremur, dilcctissimi. tempbnnhoc; gaudesuncs Samtteiem, hamitem David, et csteros inntimeroi
    et exsultemos, et demus glori.tm ei, exorenras fn eo, virlutis viros, qvAfet fidem vicerunl reijna, operatt

    tt speremus de eo : et iaudar.do atque precando, et sunt juttiliam, cdep:i suntreprontissiones: qui et te-

    confidendo nou discedaraus ab eo. Sanclum admo- ttimonio fidei probati inrenti S7tnt (Ucbr. u, 33) : el

    dxxM teraplum, et Sanctum sanctcrum humanitas scietis quam bor.nm, quamque jucundojn sii babi-
    Christo ; ulpote in quc habitat cmnis t-lcnitude dki- tam ct morari in tempte hoc. Hoc tcrnptum para
    369 SERMONES. — 1N DOM. INFRA OCTAV. NATIVITATIS DOMINI. 570

    disus alibi tlicilur : in quo dicuntur ligna fuisse A si qune agenda sunt, facere potest, tt in eorum exer-
    ptilelira visu, el ad vescendum suavia : pulchra ad cilio non debilitatur: si justa est, ila t:t non oflen-
    aspectum, suavia ad gustum (Cen. 11, 9). Pro eo dat; si lemperans, ila ut non excedat. Primnm ei

    quod in hoc sancto collegio viri sunt sancti, sic ad bonum conferet prudcntia, secunduni fortiludo
    experiendum sapidi , sicul ad intuendum decori. tertium juslilia, quarlum lemperantia. Prudenlia,
    Cumque ex his viris sanclis multa bona stimis qua3 eum illuminet; fortitudo, quae corroboret ;
    ju-
    exempla, nimirum el tnuita ct sapida, ex lignis pul- stitia,qua2exornet; temperantia,qua: modilicet : haec
    chris et suavibus carpis poma. ilaque et quos in hunc modum snnt , si solliciie

    X. Quintum lemplum assignavimus corpori luo. exerccremus, niniirum de templo sexto, qnod aninue
    Noli et de hoc templo discedere, id esl noli ea, quie nostne adaptaviinus, nequaquam discedimus.
    ad sanctificalionem corporis tui pertinent, negligere. XII. Capacitas btunaiii et angclici sensus tem-
    Cura cibare esurientem, pota.e siticntem, nudura p!um scptimum est. Si jugi autem mentis inspe-
    vcstire, hospilem coliigere, vcr.ire ad incarceratum, clione, quanla snbiimitate ulerque, lam homo, quam
    visttare infinuum. En scx opera misericordias, qui- angelus pramiinet, perpenderis, ut brevitcr dicam,
    bus indigcntiaj debemus proximorum juxta vires in hoc quoque templo demoraris. Curcmus jam
    oceurrere, sed prodesse etiam juxla vires vejle B properarc ad finem loquendi de lemplis istis. Si
    {Matili. xxv, 55). Sunt et octo alia, in quibus cor- singulas ilias beatorum spirituum mansiones pcr-
    poralis nosira sanctitas consistit, quam profecto lustrare pia curiositale satagis ; si a supsrha illa

    quandiu soliicite custodis, de hoc quinto templo poliia non recedis; pro-
    cogitalione et avidilate
    non discedis : et si ea audire desideras, primum fecio dicijam poterit de le 176 <l u0<* de octavo
    est rigor jejuniorum : seciiudum inslantia vigilia- tompie, per quod eadem coelestis patria expriinitur,
    rum; tertium in manuum labore exercitium; quar- non discedis. Nonne vitietur tibi in hoc babiare
    lum mundiliar in carnis castitate : quintum gravitas templo, qui dicit : Nostra conversatio in coclis esl ?

    in vultu : scxtum utilis parcitas in affalu : septimum (Phil. iii, 20.) Paulus hic est, mente excedens Deo,
    vilitas in habitu ; oclavum maturitas in incessu. et sobrius existens nobis (11. Cor. v, 15) : quem con-
    XI. Sed et de sexto templo, quod aninia nosfrra rcsuscilavit Dominus, el consedere fecil in cceleslibus

    est, non discedemus , si his quae ad ejus speclant (Ephcs. ii, 6). Audistis itaquc, et jam ul arbilror
    sanctificationem, tota solliciludine intendimus. Co- iniellexistis, quoiuodo spiritualis Anna itostra de-
    iiemur, ul sit anima nostra succensa, infegra et beat in templo morari: quomodo etiam jcjuniis et
    peifecla; et in hoc templo comnioremur; succensa £ ohsecralionibus servire debeat die ac nocle,
    vero esl, si eam desiderium inflammat, et ipsum XIII. In primo templo habiiat per venerationcin

    inplex' desideriunl veni», desideriuin graliae, de- et spein ; in secundo pcr laudem et preccm , in ter-

    sideriuro giorise. Desiderct itfque fo'o affectu ve- tio per ecclesiasticam unitatcm et catholicam pa-
    Biani, graiiam, gloriam. Veniam peccatorum ,
    gra- cem ; in quarto pcr sollicitam imilationem, ct solli-

    tia:n meritoruni , gloriam pramiiorum. Pcccatorurn, citam conversationem ; in quinto per egregias
    ut ab iniquilale mundetur ; merilornm, ut in sancli- actiones : in sexto per internam purilatem ; in sc-
    tale ornelur ;
    pramiiorum, ut in felicitate consum- plimoper admirationem el stuporem ; in ottavo per
    nietur. Primum perfccte desiderium habuit mulier aviditatem et amorem. Si atitem singula qi;x' ali-

    illa peccslrix, sed pcenilens, de qua dicitur : Ilemit- quantulum profuse in his duobus sermonibus dicta
    kuntureipeccata multa, quoniam dtlexit mutinm (Luc. sunt de muliere hac subliliter pensatis ; si videlicet
    vn, 47). Secundum habuil ille, qui ait : concupivit diligcnter apud vos perpenditis, q-.tid sitAnnam vo-
    anhna rnea desiderare jvstificaliones luas in omni cari eam, el esse prophelissam : quid filiam Phanucl,
    tempore (Psal. cxvin, 2). Tertio quoque ardenter et de tribu Aser; quid indiebus multis processisse,
    flagrabat egregius prcechcalor , desiderium habens et a virginitate sua annis septem cum viro suo
    dissolvi et esse cum Chrislo (Phil. i, 23). Integra D mansisse quid denique de lemplo non discessissc :

    anima cum ejtis memoria munda esl, cum ratio jejuniis et obsecrationibus servicndo die ac nocte
    est, :

    perita , cum voiuntas devcla. Roboret memoriam Si, inquam, ha?c omnia studiose consideralis non :

    rcctitudo slabilitalis : illuniinet rationcm cognitio dnbilatis, ni quod digna sit, qua; talis esi,
    failor,

    verilatis : exornet voluntalein puritas devoiionis. supervenire ad coniltendum Domino et loquendum ,

    Sed ut hsec acquirantur , oporlc-t primum ut infir- de illo oinnibus qui cxspeclanl redemptioncm
    mitas depellaltir, qu;e memorise solet robur debili- Israel.Sic enim post h;ec omnia; quK usqne ad
    lare : deiude ut ignorantia, qu« rationis lumen hunc locum exposuimus, dc ea subjunclum est
    obscurare : novissime vero ut iniquilas, quse vo- XfV. El hcec ipsa hora supervtniens confitebatur
    iuntalis mtmdiliam commaculare. Sic succensa Domino, el loquebalur de illc omnibus, qui exipecta-
    anima, sic eliam integra effecta, conelur esse et bant redempiionem lsrael (Luc. n, 58). Prius conlU
    perfi;cla. Perfeclio ejus in quatuor illis famosis vir- tebatur Domino ; et post hoec loquebatur de illo. No-
    luiibus, quas principales, seu cardtnales appellant, liiinusmodo diu de hac ejus loqui confessione : tum
    COl^fistl. Perfectam siquidcm dixerim, quai scil, quia in sermonibus, quos in Advenlu habuimus,
    quae scienda sunt el in cognilionc veri non caligat; saiis, ul nobis tunc visum fuit, prolixe, de co::fe3-
    371 AD\Mi PR/EM0NSTRATENSI5 572
    sionc disputavimos hunc quemln mani- A <7'«i dtlirjii prbsimum, tegem implerit (Rcm. xm. 8)-
    ; Itun quia
    l)ii8 hahemus, sermonom, ad dcbilum, pro co quod ct qnod plenitudo tegis est dilectio (ibid. 10). Igilur
    miilla jam diximu», termimim pcrducere fcslinc- vos, qui pra-eslis in solliciludine (Rotn. xn, 8); et
    111 II s. vos qtios oportot csse subjectds commtmi stibjc-
    XV. IIoc lamen breviter dicimui : quod si fru- ctione, si non quidera solummodo fcecritis, sed pcr-

    ctuosam atquc perfectam Doraino velueris offcrre fecerilis; nec jatn quaed.im scd omnia, sortindum
    coofessionem, oportot ut eam ad iilum afieras rao- banc legem Domini : sine dubio roveilimini ad re-
    dum duplicem ; laudando vidclicet enm , et accu- velalionem loridam, ci llorcm revelalum, quia et
    sando tcipsum : jlluui justum et bencfictim : te au- boe conlincrc videntar duo lwc nomina Galiloa ct
    tcm peccatorem, et ad ejus semper beneficia ingra- Nazaretb, ut videlicet et quod dccorum est videatis,
    tutn. El quidem ulraque ei confessio acccplabil s et boc cst fios; et quod occullum est agnoseatis; ot

    est : cum et accusas teipsum, qui commisjsli pec- ad hoc spcctat Galilaca : qnando rcyclabil nobis Do-
    catum, et laudas illuin, qui nullum babet pecca- nnnus condensa (Psal. xxvin. 9).

    lum. Diflemnt tamen in boc, quia illa pccnitcntium \vil. Pulclierrimus nimirum flos Christtts, \n

    est, et incipientmm; hace vero juslorum, aique sua gloria, electis suis : qtialis unus cnm Patre csl

    pcrfectorum. Dc illa lcgis, quod secrificium Dco \i Deus mariifcstalus. Et clarissima nihilominus ma-
    Spiritus contribulatus (Psal. t, 19). Dc ista vero, nifeslalio, in qua vidcbimus Palrcm, oi videbimu»

    Sacrificium laudit honoriftcnbit tne (Psal. xm, 23). emn skuti est. El babctis firmam ejus dc ulraque
    Placat itaque i!!a oflensum ; haec vero honorat pla- fclicilale promissioncm : dioenle co, qui sicut fallj

    catum. Qane ketitia et jubilus format ; illam vero non potesl, ita ncc fallere vult ,
    quia palam de Pa-
    tristitia, et vox commotionis magnae ;
    quia iila cx tre anv.uniiabil vobts (Joan. xvi , 25) , o Josepll ct
    timore, haec autem ex amore procedii ; babct utra- Haria, in Gaiilaea; et manifeslabit seipsum vobis,
    que aquam, sc-d illa irriguuminierius (Jos. xv, iO) in civitate vestra Nazaretb \ tnnc puer vester, qui
    eujus est fons consideratio supplicii Infernalis ; bsec quis sit saiis audistis ,
    qiiando Joscpli et Mariam
    autera irriguum supcrius (ibid.), quod ex contem* matrem ejus miranles fuisse supcr his, quae dlcc-
    platione cbullit regni ccelestis. IIoc itaque gemino bantur de illo, intellcxistis : luuc, inquam, pucr
    modo Anna nostra confiletur Domino. Loquatur vester cresccl cl eonfortabitur plcnus sapicntia , ct

    jam de illo non quibusdam, sed omnibus, qui ex- gratia Dei erit in ilio : quando videlicct occurretfs
    speclaiit redcmptioncm Israel. Et quid est loqui de in virum perfeetum, in tnensuram artalis plenitudiuis

    Domirjo
    *~-r
    - —
    exspectant redempticnem
    oinnibus *-•"*
    ,
    '

    Israel, nisi ea qine ad Dominum periinent, univer-


    »—
    qui — n --
    Cltrisii (Ephes.
    ^~ r —
    iv, 13). Idem
    -•--*• - --- ot secunduin alium
    vcro
    intellectom intelligere potcstis, qtiem in se.rmonibns
    sis nuniiare, qui primitias hahentes Spiritus intra se praccodenlibiis huic Joseph et Mariae assignavimus
    gemunt, adoplionetn fdiorum exspectantes, redemptio- quod videlicet, ut perfcccrunt omnia secundum le-

    nem corporis sui ? (Rom. vill, 23) tales^ estis vos, gem Doinini, revertanlur el ipsi in Galiixam, in ci-
    qui spe salvi facli, et quod non videtis sperantcs, vitatera suam Nazarctb ; ubi ct puer Jesus crescet
    per palienliain exspectatis habitationem vestram, et confortabitur plenus sapienlia, et habens secum
    quae de cceio est, superinduicupitis (Jl.Cor. v,2),et graliam Dei : qui nobis el bic benc vivendi gratiam
    ideo conlenditis sive absentcs, sivc pracsenles pla- conferat, et ibi sure gloriae praosenlia poifiui eoncc-»
    cere illi. dal in saecula sacouloriiin. Amen,
    XVI. Post haec ita conclusit evangelimn : Et v.t SEBMO XLI.
    perfeccruni omnia secundum legem Domini, reversi !H LIE CIBCUMCISIONIS DOUINI.
    sunt in Gaiitaeamin civitatem suam Nazaretlt. Puer De spirituatibus cullris, qtiibus facienda esl circnm-
    autem crescebat, et confortabatur plenus sapientia, cisio.
    et

    gratia Dei erat in (Luc. n 59. 40). Et m perfc- Sv.NOPSts sermonis. i. Illioita — damna concupi-
    cerunt, inquit, et qui perfecerunl
    illo ,

    ? niraimm Jcsepb
    scentiae circumcidendae in nobis. — 2. Spiritualis
    £, circumcisionis cultri duo; compunctio et disei-
    ct Maria, audiat baec congregatio sancta ct oano- plina ; tempus putationis. 3. Diseiplina primo —
    nica; ipsa enim, ut jam saepe diximus, Maria. habita conseivat. compunctio amissa recnpcrat.
    ,est

    nam ad
    — 4. Usus et necessitas oompunctionis vel po3ni-
    Audiat haec et cuslodum ejus auctoritas ,
    tenliae in slatu lapso. —
    5. Non fallax electionis
    ipsos perlinet Joscph : audiant, inquam, simul haec indicium fervor bonac voiuntatis, et assiduilas
    :

    Joseph et Maria ;
    quia ut porfeeerunt omnia secun- propriac accusalionis. 6. Tollendum iGgypti —
    opprobrium ad Religiosos inordinate se babcn-
    dum legem Domini , tunc revertontur in Galilaeam
    —
    :

    tes. 7. Ut nomen Dei per discolos Religiosos,


    in civitatem suam Nazareth . Quae est lcx Domini, vel sacerdolos blasphematur. — 8. Religiosorum
    nisi charitas? quae apud Psalmistam vocatur Ltx probe viventiura commendatio in medio nationis
    Dotnini immacutata convertens animas (Psul. xvin, pravae. —
    9. Compunotio animae, disciplina oor-
    poris superflua resecat, eujus utilitas proregalur.
    8). Apud quemdam amicorum beati Job, lex Domini — 10. Disciplina quadruplex : prima pauportas
    dicitur muttiplex (Job u, 6): Ideo, ni fallor, qnia voluntaria et honesta secunda infirmitas corpo-
    :

    mentem.quamadimplet.adinnumeramoxsanctarum ralis. —
    11. Tertia, est adversitas a convitiis,
    damnis, ilageliis. in quibus danl robur inspeota
    virtutum inerementa extendit. Concinit autem huic
    sanctorum exempla. —
    12. Sancttis Job triplici
    177 expositioni nostrae Paulus, qui dicil : quod adversitatis genere probatu 5 -- 13. Quarta, e§t
    373 SERMONES. - IN CIRCITMCISIONE DOMINI. 574

    teittaltoniim molestia qua> nulrix est humilitatis. A tunc dicit tempus pulationis advenisse; nam quando
    — 14. Quorumnam
    vitiorum per quadruplicem
    ,

    hyems translt (Cani. h 12), nisi quando perfecla


    disciplinam superfluitas trunceiur. 15. Mahe — charitas foras limorem miltit?
    ,

    (/ Joan. iv, 18) et


    securiiatis et superlwe vanitatis ex hac discipliua
    emanat remedium. ideo ardor aestatis hyemem ejiciens amor est chari-
    latis : limorem expellens. Abit quoque imber et re-
    i. Gloria ei laus Filio Virginis, DeoelDomino
    cedit , cum adveniente austro, et hortum sponsae
    nostro Christo Jesu : qui in hac nativitate sua sa-
    perflante, irriguum ex toto inferius exsiccalur, et
    crosancta, decora quadam varielate, et vario de-
    amarus alque anxius, quem peccatorum recordatio
    core laetificare nos dignatur, digna cum memoria
    format fletus jam discedit, flores apparent [al. ap-
    ,

    celebrantes infantia; suaj sacramenta, ut in eorum- parentes] sinceri et deficcati sunt piorum alque
    ;

    deiu sacramenlorum varictate celebri, el dccor con- sanctorum desideriorum affcctus, in ipsis cordis in-
    ferat obleclamenlum, el varieias auferal fastidium.
    timis erumpentes. Devota itaque et religiosa
    Ecce, qui nuper pro nobis dignalus cst nasci, hodie aniioa, quando tempore non prernitur, quia timore
    digniitus cst circuineidi. Scilote, chaijssimi, quod rion urgeiur quando imbre
    : doloris non perfundi-
    magna hsec in salntari nostro humililas dispensa- tur, quia gaudio securilatis repietur : quando sleri-
    lionis fuit, non necossitaiis. Quid enim in se summa n litale pus illa»iniiiatis non arescit, quia desiderioruni
    illa puritas habuit pollulum, quod circumcisione floribus nilet : tempus quoque putationis advenisse
    purgareiur? sed nobis circumcisus est, qui nobis inleiiigai : sancto et sahibri huic, in hoc tempore
    naftis est. Parvulus, ait sanclus Isaias, natus est accepto, operl insistat : amputare et abscindere \n
    nobi? (lsa. ix, 6) ; sic quoque et circumcisus est vinea sua, carne sua videlicet, ve! menlesua, quod
    nobis; et quibus nobis circumeisus est? nobis uli- steriie viderit, aut noxium, sollicile non omiltat.
    que superliuitate nimiis, impietaie pollutis. Est ita- Sic sponsae tempus putationis advenit, et jam cum
    que circumcisus nobis, qui in nobis non nibii ha- hyems transierit, cum nimbus abierit, cum florum
    bemiis, et quod mundetur impurum, et quod ab- decor cnituerit. Sic Petrum Dominus lavat, cum
    rcindatiir superfluum. in his duobus consislit illud
    ipse quidquid ligat, aul solvit in terra, cceium ra-
    magnuin malum, quod animse humanae et pulchri- Uim babeat (Malth. xvi, 19) : sic quoque agricola
    mdinem fa?dai, et foilitudinem debililat, et honesta- palmitem purgat, cum fructum ipse in vite ferat
    tem deturpat, ct pkniludinem evaeuat, et integri-
    sic denique, propter quod ha?c omnia prosccutus
    tateiu dissipat, et vcnuslatem decolorat, et aufert
    sum, Josue eos circumcidil, qui -sunt Israel.
    et filii

    denique ab ea, quidquid bonum est in ea et infert


    Et circumcidit eos, ut legimus, Iapideis cuttris (Jo-
    ei qnidquid malum est. Nomen J7S hujus horri- C sue v 2)
    bilis ol dclcslabilis maii, si audire desideias, ipsa Seca quacsumus,
    III. et abscide tn nobis cultris
    esl coneupisceutia illicita :qu3B nimirum dum ordi- luis lapidcis omr.ia superflua, et noxia noslra, o
    nem descrit, id appetens, quod nuliatenus appetere bone el benigne noster Jesu ! qui succedens Moysi
    debet subjectum, cui inest, sive corpus, sive a»i-
    ,
    popuium luum filios Israel in terram ducis melle et
    mam, sive ulrumque, impuiilaie polluiionis com-
    Sacte manantem ; in quam ipsc eos introducere non
    macuiat ; ct dum mensuram excedit, aliter in appe-
    potuit : quia quod impossibile crat legi quae nemi-
    ,

    lendo sc movens, qttam ei licet, idem subjectum nem ad perfectum adduxit , in quo et infirmabalur
    snum supcrlluitatis niinieiale inflat. Quidquid ergo per carnem : Deus te Filium suum mittens. in simili~
    in nobis malum hoc, concupiscentia videlicet illi-
    tudinem carnis peccati , de peccato damnavit peccalum
    cita, vel per impurilatem pollutum, vel per nimiela-
    in carne (Rom. vm , 3). Eflice nos per disciplinam
    tem dat esse supeifiuum per reniedium nos decet rigidos, eflice et per compunctionem concussos
    ,
    : ut
    abstergere spiritualis circumcisionis. iila bona in nobis conservet jam habila, haec vero re-
    II. Cullri vero, quibus spiritualis isla facienda cuperet amissa. Hoc opus luum sit, hoc studiura
    circumcisio esl, compunctio est et disciplina ; illa p> luura. anima mea, haec cura el soHicitudo tua,
    quod impurum est, ahluit, haee vero, quod super- primum quidem ut mortifices membra tua, quae sunt
    fluum abscidit. Et fortassis illi stint cultri ,
    quibus super lerram (Colos. m, 5), carnemque luam cru-
    adbuc hodie noster circumcidit Josue filios Israel cifigas, cum vitiis et concupiscenliis (Gal. v, 24):
    [Jos v, 2). Qui nimirum lapidei sunt propter forti- el spiritu ejusdem carnis mortifices, abstinens
    facta
    tudinem, ut puto, perseverantke : el fiiii sunt Israel, tc a carnalibus desideriis, quaa mililant adversum
    el lamon a Josue circumcidendi, quia et lpse, qui te, conversationem luam intcr gentes habens uo-
    specialiter a Domino ciaves acceperat regni cceiorum, nam (/ Peiri. n, ii) : emundans etiam te abomni in-

    audivit : si non lavero te, non habebis partem me- quinamento carnis ac spirltus, perficiens sar.ctjfica-
    cum (Joan. xm, 8) , et omnem pahnitem, quiin vite tionem in timore Dei (// Cor. vu, 1). Quod si pra*-

    Ciiristo, fert fructum, purgabit agricola Pater, ut venia et superala, abslracta et iilecta, minus his

    fructum plus afferat (Joan. xv, 2). Quod et in amo- intenta, vel minus in his fueris studiosa , redi pras-
    '
    ris Cantico videtur exprimere sponsus, qui postquam varicatrix ad cor, et arguens te, st2tue tc contra fa-
    asseruit hyemem transiisse, imbrem abiisse el reces- ciem tuam. Dole et plora, geme et suspira {Job iu,
    Sisse, floresetiam in sua el sponsse terra apparuisse: 24) : eiquasi inund3ntes aqna;, sic mgittis tuus »»u
    ,

    375 ADAMI PR.EMONSTRATENSIS ' w


    pcr otlosltate et stcrilitate, euper molliiie et negli- \ dnm, et in futuro per gloria» perceptionem unien-
    gentia lua. Accusa teipsam, ut a ii^gligentioe fovea, dum : qui quoties ab illo, vel ad modicuin deviare
    in (|ii»:u proruisti, crccla, pio ac ulili labori, de quo le vides, insisleiilcm cum dorsn, el post le elaman-
    paulo ante egimus, insislas. Nonne videlis, fralrcs lcm habes ; vocem quoque emillentem in incnlc lua

    mei, peniecessarium vobis cultrum disciplinx, qtio magnae commotionis ut amliant aurcs tn;i- vocem
    abscidente quac in vobis superflua, ila tcmperati post tergum monentis? (Jsai. xxx, 21), Senlis quia
    int editis, iU honesle ambulatis ut in incessu , repellit sine omni mora, cum ab eo vel paululum
    statu, habilu, et in onmibus niolibus vestris, niliil rccedi9, et destruit commovens terram con-
    te,

    fiat quod cujusquam 179 offendal aspectum, sed Bcientiae tuae, et conturbans eam (P»at. tix, 44) \

    quod vestram deccat sanctitatem? oslendens illi inferiori cogitationum luarum populo
    IY. Scd nec minu9 necessarium in gencre suo, dura, fct polans eum vino compunctionis . melu
    allum, ni fallor, cultrum afferetis, quem vocabi- easdem cogitationes validissimo faciens, eisqtie mc-
    mus compunctionem : ct maxime in lioc tempore tuentibus dans sigiuficationem, ut fugiaitt a facie
    periculoso, in (juo replctus multis miseriis, ct na- arcus. Sic rixam magnam in animo excitat, qtiaj
    tus de mulicre homo, quasi flos egreditur, et con- Teram secum pacem faciat : accendente lucernam
    teritur, et fugiens velul umbra nuuquam in eodem R muliere illa evangelica, et everrenle domum, ct
    statu permanei (Jvb xiv, 2). Cujiis sensus el cogi- prsedklam diligcnter quaercntc drachmam, doneo
    tatio prona suni ad mainm (Cen. vm, 21), cura sit invcniat (L«c. xv, 8),

    caro spiritus vadens, et non rcdiens. Exercete ha:c VI. Ecec lapidei cultri Josue, duae istse vobis vlr-

    duo solliciti, disciplinam dico et comptmclionem, tutcs a Cluisto Jesu cum forti perseverantia e|

    illam in vestro statu, hanc veto in iapsu, et habe- perseveranti forlitudine collatae. Disciplina videlicct

    tis Iapideos Josue cultros ,


    quibus circumcidendi rigida, bona, cum habentur, custodiens : et accu-
    estis, quicunque ex Israel eslis. Sic aulem agentes, salio propria bona, cum amillunlur, rcstltuens,

    et hoc vos modo habenies, ostendilis vos non ha- Quibuacum circurncisi fucritis, confeslim a Domino
    bitu solum, sed operc et virtutc segregatos es9e a audietifl : hodie absiuli opprobrium &gypti a robis
    reprobis, et in proprios a Domino assumptos quia :
    (Josue Quid est hoc? non aufortur a filiis
    v, 9).

    illorum est, facinoribus et flagitiis, iam in corpore lsrael opprobrium ^Egypti, nisi prius lapideis Josuo
    quam in anima involvi, et atlriiam frontem, alque ciiilris fuerint circumcisi? Et quidem ila cst, quod
    cor indomabile circumferenteH in ncqtiitiis suis vi- nimirum jam videbitis, cum qutd sit ,Egypliij,

    lara fmire; ad instar illorum jumentorum, qu?c as- quidve sit opprobrium ejus, patuerit vobis. Et bre-

    seril propheta Joei in stercore computiuisse (Joel. vitcr percurramus : ^Egyptus cst hic niiindiis : nani
    i, 17). Vos auleni non sic ; nam vel in bono virili- tencbras sonat jEgyptus, ct cum lotus in maligno
    ter slatis, gravitate sapienlise maturi : vel a malo posilus sit hic muudus (I Jom. v, i9), solis ji;sliti e
    fortiter resurgilis, rigore pcenUenthe conlra vos claritale non fulgescit. Si ergo j£g\pi!:s mundus,
    ipsos erectt: ista siquidem peccatum, cura corisuni- qv.od est opprobrium jEgypii, nisi exprobratio co-
    matum fuerit, solet abolere : illa vero, ne omnino rflm, qui iinitatores sunt mundi : a quo nullatcnii3
    consummetur, pra?cavere : illa ad acutum noslri opprobrio liberi eritis, nisi lapideis Josue cullris
    Josue pertinet cultrum, quo semper, cum excrescere circumcisi fuerilis. Et quanta confusio, ut incir-
    nituntur, absciduniur auperflua ; haec vero in se cumcisis filiis Israel exprohrent vEgyplii, juxla pro-i

    non minus necessarium habel exercitium, quo pur- phcliciim illud : Erubesce Sion, ail mare (Isai. xxin,
    gantur, qux hominem inquinant, immtmda. <i); cum ilaquc videris cos, qui habitu induli sunl

    V. Mihi credile, fratres, magntim ct utique non sx-culari, cum illis qui ambulani in vesiiiu cvium,
    fallax in homine eleclionis suae indicium est, fervor inlrinsecus aulem sunl lupi rapaces (Mallk. vn, 18),

    bonae voluntalis, et assiduilas proprise accusalionis. irrisione justissima cxprobraie, ct impropcrarc, co

    Quidni ipsum habeas Spiritum testimonlum perhi- rj quod vidcr.t eos, in conver$alionc indisciplinalos,

    henlem spiritui tuo, quod sis filius Dei (Rom. vm, cl quod pcjus cst, de sua emendatione, P r* 180
    1G), cum testimonium libi perhibente conscienlia nimia, qua indurati sunt, obslinatione, non soliici-
    tua, in codem Spiritu sancto, vides quod declinans los, opprobrium esse intelligc j|2gypti, quo langun-
    a malo, et facicns bonum, vitia damnas, virtutem lur hi filii Israel, si tamen filii Isracl, cum lapideis
    exerces, carnem snbigis, spiritum erigis, perfecte nou sint Josue cultris circumcisi. V* talibus liliis

    et muudum odis, et Deum diligis, omne malum no- Isracl, in vanura hoc gloriosissimum nomen portan-
    lens et bona cuncta voiens : noxia quxque pro tibus! quos jure dixcrim Babyloniis non dissimiles,
    posse, omiitenset necessaria omnia pro viribus cum ipsis sint quoque JEgyptiis per omnia dclerio-
    admiltens Nonne et sirnili modo ei, qui cinercm
    ? rcs. Y^e, mqnam, eis tollentibus clavem scientia»!
    tanquam panem manducans (Psal. ci, 10), sic sibi quia et ipsi non inlroeunl, et eosqui inlroeunt,pro-
    peccatores per pocnitentiam incorporat, sicut justos hibent(Ma/f/j. xxm, 13). Nonne multos ila se habere
    per continentiam, ceita debes spe praesuinere, ct hodie cernis, qui cum notitiam et professionein
    \n praseuii per poenitentias fervorem te inviscerar,- sanclae habeant re.igionis, nec ipsi, qua3 verx reli-»

    ,
    »>77 SERMONES. — IN CIRCUMCISIONE DOMINI. «8
    gionis sunt faciunt, nec alios, qiianlum in se, reli- A QuodsiforteadangmenlamglorisevestrainsidiaU vo-
    giose vivere pormiltnnt, dtim pravis eos suis et mo- bisfaerinlsemuli vestri, vencno invidiasinfeeti, proco
    nilis et exemplis pervertunl? quod Abel csse ion valet, quem Cain maiitia non exer-
    VII. Quid vel qua'iter cum fumigantibus his Jli- cet, juxta tlhid proverbium : Summa petit livor : si, in-
    t!onibus agendum? Nonne his qui scandalizant cre- quam,lalealiqiiidvobisevcncrit,nolitenimisturbari,
    denies in C .risto pusillos expediret, ut snspende- nolile nimis pusiilanhnes fieri. Mementote, quia non
    relur mola asinaria in collo eonim et demergeren- nisi parvuhtm occidit invidia (Job v, I i ), ul ait sapiens

    tur in profundum maris? (Matth. xviu, C.) hi au- quidam : et nisi Joseph pater cunctis liliis plus amai et,
    tem solo habitu et nomine fiiii Israel requiescunt fralerna eum invidia non conlingeret (Gen. xxxvn,
    quidem in lege, et gloriari sc dicunt in Deo, et 4). Accipile ct aliud quiddam ad soiamcn veslrum,
    agnoscere voluntatem Dei, et probare utiliora in- cum lale aliquid advenerit, et quidem non parum
    structos per legem (Bom. 11, 18, 19) : confidentes effirax, quia non invenirent videlicct Babytonii isti

    super semetipsos, duces cscorum, lumen eoruni Danieli huic aliquam occasionem, nisi iu lege sua,
    qui iu tenebris sunt, erudiiores insipientium, ma- ct in Deo suo (Dan. vi, 5). Qui itaquc bujusmodi
    gstros in£antiuni, habentes formam scientiac, et ve- sunt, ipso Doirtino pravum eorurn dissipanle consi-
    ritatis in lege : scd qui alios docenl, seipsos non B liuni, per diem apud vos incnrrent tenebras, et quati
    docent. Qui dicunt non meeehandum, mocchanlur innocte sic palpabtmt in meridie (Job v, 14), intro-
    qui dicunt non ftirandum, furantitr. Qui in lege ducenlibus illis sanciis hospitibus ad se Loth, et
    gloriantur , et pcr pnevaricationem legis, Dcum claudenlilnis ostiutn, sicque hostes foris ssevientes
    inhonorant. Nomen enim Dci, pcr hos dictos filios, caecitale pcrculientlbiis, ut ostium invenire non
    blasphemalur intcr gentes (Rom. n, 20-21). Nonnc possint (Gen. xix, 10). Jam intelligilis, ut arbitror,
    oomini Domini per hos dictos filios Isracl Llasphe- quanta ex islis Josue cultris ulilitas proveniat spiri-
    mia irrogatur, cum non modc sicut populus sic sa- lualibiss Israelilis, quia cum ipse eos Josue circum-
    cerdos imo sicut populns non sic sacerdos? (Osee.
    : cidcrit, auferclur opprobrium ^Egypti, cum eis, a
    iv, 9)non tanlummodo sicut saecularis sicreligiosus, vobis.
    quia sicut ssecularis non sic religiosus cum iste per : IX. Dixi vobis jam, et audistis, qui sunt cultri i!ii

    omnia, ille vel in malo est infeiior, vel in bono unum vocans disciplinam, alterum compunctionem.
    superior. Jam animam suan? jtislificat Sodoma et El cum ex corpore constet homo et anima, iilam
    Judsea : dum qni male viveudo mulus esse solcbat 181 corporis, hanc vero animae dcputavimus pur-
    a laude conditoris sxeularis, solo habilu religiosis, gationi: illam etiam diximus bona custodire habila:
    ctnominc lenus Christum coiifitenlibus, vei injusti- hanc autem recuperare perdita : resecante ilia su-
    tia minor, vel juslitia proponil esse major. Nonne perilua, ne cxcrescant : emundante ista sordida ne
    dignos asseris istos vorari, ct opprobrio uotari foodenl. Scire vcro debelis, quia disciplina non sim-
    /Egypti, cum in ^Egypto reperiri possunt m:i!li, plcx et una, sed multiplex ct varia est : unde et

    qtios venuslat circuincisio cordis in Spirito, non in multam snlutem operatur. Et quidem omnis volente
    (Rom. n, 29), quorum lans non ex homini-
    lillera vcl permiltcnle Deo infligitur, ct quocunique loco
    bus, sed ex Deo est? Hi autem mente," ct conver- ctiam vcl tempore, mensura etiam vel modo infe-

    saiiove sunt incircumcisi , supsrfiuilate videlicet raJur, prodest ulique illala , si libenti fueri* el

    nimii , impuritale polluti , et exterius denique perseveraiiti palientia susccpla [ai. Si patientt fue-

    indisciplinati, inlerius vero indurati. Scd ii-a^c de rit perseveranlia, cl perseveranti paMentia]. Hinc
    illis. Salomonis admonitio haec est : Fili, noli negligerc

    VIII. Vos aulem csUs, fratres, a quibus ablalun» disciplinam Domini : neque fatigeris cnni ab eo corri-
    est a Domino opprobrium JSg.ypli, qni honeslc am- peris : addidil et causam : qttem enim diligit Domi-
    bulatis ad eos, qui foris sunt (I Tltess. iv, 11): nus, corripit (Prov. m, il,, 12), flagellat aulem filitim

    in medio nationis prava' ct perversce, lucentes quasi q qv.em rccipil (IJebr. xn, 6). Unus autem amicorum
    iuminaria in mundo, verbum oiliv conlinenlcs ad glo- beati Job : Bealus , inquit , liomo ,
    qui con-ipitur a

    riam Christi (P/m/. n, iS); sic exhibentes kicem Dcniino (Job. v, 17). Unde cl admonendo subjungit
    vestram coram cis, ut visis bonis operibus vcstris, increpaliones ergo Domini ne repeltas, quia ipse vulrte-

    non possint non glorificarc Patrem vcslrum, qui in ra! et medelnr: percutit et mawis ejus sanabuni-: in

    coclis est (Matlli. v, 16): — unde fit ut is qui cx ad- sex tribulalionibus iiberabit tc, et in septima non tan-
    verso esi, si tamen aliqnis cst, rcvereatur, nihil ha- get te malum (ibid. 18, 19). Ostendens nimirum in
    bens mali dicere de vobis (Tit. n, 8) , confringit *crbis islis, quia tribuiationein illievadent aelernam,
    uamque sanclitas conversationis vestras mo!as leo- qui palienter stislinent lemporalem. Econtra autem,
    num, ct ora obstruit detractorum Deo odibilium qui timcnt pruinam cadet super eos nix (Job vi, 10).
    (fiom. xu, 17), incedentibus vobis in onmibus iiinc salubris ilia admonitio m^gistri noslri : In dis~
    mandatis, et justificatioiubus Domini sine querela : ciplina perseverate(Hebr. xn, 7), et postpauca : Quit
    et providentes bona non tantmn coram Deo, sedeliam enim filita qttem non corripit Pater? qitod $i extra di-
    coram omnibus hominibus pacem habenlibus [al. sriplinam estis, cttjus partietpet facii sunt omnes, ergo

    quod cx vobis esl cum bominibus pacem habcnt^sj. adultori et ncn filii estis (ibid. 8). Videtis qtiia 3Ui
    379 ADVMl PR/EMONSTRATENFIS
    380
    essenon possunt,quidis< iplinaeparlicip^s non sunl. \ Reg. *vi 47), de quo teslalus esl OCCuItorum ,

    X. Wdetfsautemquadripartitomessegenus disei- ille cognitor, el internorum


    inspector, quod invc-
    piin»; et priaram diximuro cultrura, quo .ios opor- nerat virumsecundumcorsuum.
    182 Verumlamco
    tct circumcidi, si jEgypti s nobis opprobriuni dcsi- acccpla tanta injnria, sancti propheue animus ad
    dei amus auferi i Quod priraum, quidem nobis adest, iram eommotus non est, pracsenicin filii intuens pcr-
    cuni in liis rebus raundialibns, inopia nos angustat. secutionem, sicque tolerabilem sibi faciens servi ma-
    Et bomis ntiqiic spirituali nostrae circumcisioni de* Non soium autem; scd etgraliase spe-
    lcdictioncm.
    smiens cultellus bic, voiuntaria et honesla pauper- rans accumulandum a Domino, qui tanta sc vidit
    las. llaec enim duo necessc esl adesse paupertati, injuria affectum a serto. Sciebat enim quod, qui
    volunlaiem et honeslalem : nam cum voluntaria est derisores deludit, ipse ei mansuetis atquebumiiibus
    aflert bitaritatem :
    cum vero bonesta, conlcrt venu- graliam impendit. Accipite et alium, cum verba forte
    staiem. Econtra rero paupertas cum voluntaria non in vos jaculatur aliquis contumeliosa : alium, in-
    est, in murmure est: cum vero honestatc caret, ni- quam, dico autem Dominum nosirum Jesnm
    Chri-
    ims ruslicanaest, ac pcr lmc a servis Dei non rnul- slum, qui talem sustinuit advertut semelipsum a pec-
    iiim appetendaest,Hocitaque prirmim esl disciplinae catoribus eontrodictionem (Ilcbr. xn, 5), ut non fa-
    genus, voluntaria paupertas et honesta quae iu ha- B tigemini animis vestris deficientes
    ; ipse cnim et in :

    biiu, in vietu. et in caetctis vitaj hujus neccssaiiis faclis observatores , et in di< lis suslinuit conlradi-
    continelitr. Secundum autem similc est liuic, dcbi- (tores. Ipsead lapidandumquaesit:!scsi,ipv,cail pr?»-
    litas videlicet corporea) inCiiuilalis, cui lirma oppo- cipilandum adductus est (Joan. x, 51 ); ipsc bomo
    nenda pqtientia <:st. Per hanc omnipotens Deus, et dictus est vornr, et potatvr vini amicus publicaiio- :

    perpetrata delicta curat, el ne purpetrentur resistit r "»« ei peccatorum (Malth. n, 19), dtclus est daein©-
    et obviat Ethabetis Scripturam sacram de utroque ri!1|r » habens; ct a<itnagnum quoque improperium
    atleslantem vobis nam de primo quod dixi , curaio
    : appellatus est Samaritanus {Joan. vin 48). Ipse ,

    a se in Evangelio pararytico Dominus aii Ecce sanus : ulique, ui princeps apostolorum ait, cum maledicere-
    faclus es, jam ndi peccare, ne deterins libi aliquid tur , non malediabat, cvm patereiur non commiua-
    eoniiiigal(Joan. v, 14). Secundum aulem, quod po- bdtur; tradebat autem iudicanti se injuste ,
    quoniam
    sui, verum esse in seipso expertus est, qui ait: Et peccata nostra ipse pertnlit in eorpore suo super /•-

    ne magniludo revelutionum extoLlal me, datus est ir.ilri ynum : ut peccatis morlui jiuliliw vivamus (I Peiri II,

    stimulus carnis mewungelus Satancc, qui me colaphi- 23 ct seqq.), omnino sicut longe antcde ipso praeci--
    Et hunc cultellum quis neget
    '

    zet [II Cor. xii, 7). uiiit Isaias :Siculovi$ad'occi$ionemduciusesl,etsicul


    esse bonum, cujus acumen, el si quae fcrte admissa agnus coram londente se obmutuit, et non aperuit os
    sunt, superflua abscidit, et ne admittantur ,
    quje s«um(7sa. lih, 7). Nam,utrieeoinEvangeliolegrtur,
    nunquam adraissa sunt,obviat et resisiit. Cum enim cum accusaretur in multis , niliil respondit (Mauh.
    Jiomo intirmitate corporca langitur, ad seipsum sol- xxvii, 12).

    lic ilins intuendum convertitur : ct limore concussus, XII. Si qncm vero quacrilis rerum amissione intil-

    et dolore iliisus, non modo, quia vulncratusesl, do~ ctalum, et pocna in corpore afflictum, prxslo est
    let; sed ne amplius vulneretur cavet. sanctus Job. Ipse cnim lot actantarura reruin pos-
    XI. Tertium disciplinae genus agonia est ad- sessione nudatus, prolc lam generosa orbatus , in
    vevsiiatis, qua Deus electos suos angusiiari pcr- carne etiam est pessimo ulcere, a planta pedis us-
    mitiii , et non ad insipientiam sibi. Haec non que ad verticem, pcrcussus. Qui in lanluro ad ipsa

    uno modo, sed pluribus irruit, cl aliquando con- vililalis exlrema pcrductuscst, ut testa suniem radc*
    vicia jacufatur : aliquando dainna infert, aliquando ret, sedens in sterquilinio (Job n, 8). Sed posl liaec

    eliam flagella infligit. El convicia quidein in cou- omnia, quid de cjus aequanimitate, quid dc Iongani-
    lumelia vcrborum : damna vero in amissione re- mitale patiertise cjus, verarefcrt hisloria? In omni-
    rum, et in affliclione corporis accipimus flagella. r> bus, inquit, his non peccavit Job labiis suis, neque
    Singula vero curn vobis forte acciderint, tunc plene slullum quid conlra Deum loculus est (Job i, 22).

    superatfs, ouirrtraiiquillo ca, et quicto animo lole- Peccare vitavit ne tristis sive turbulcntus perinter-
    ratis. Ad exerccndam vero tam sublimem palienliae num esset dolorem in corde; stulle loqui omisit, ne
    «irtutem robur vobis ct fortitudinem confcrent con- conlenderet vel clamaret per exleriorcm immutalio-
    sidcrata ex^mpia pTaccedcnlium sanctorum, qui us- nem in ore. Sed nec a verborum contumcliis liber

    que ad sanguinem resliterunt, atlvcrsus peccalum fuit, conviciantibus eum amicis suis. Nam lcge
    rrpugnantes, et pro justitia decerlantes : sancta et verba singulorum, et invenies cos, sicut ad conso-
    justa in pia conversalione operati sunt, et dura at- landum venisse, sic cl ad convicia proruisse: quan-
    quc indigna in gravi cei tamine perpcssi sunt. Itaque tum quidem ad pietatis devotioncm [al. cxhibitio-
    si lc convicia, et verboruin contumeliae coutingunt, nem] devotos, quantum vero ad tenieritalem cor-
    rcvoca in memoriam sanctum David, cui aliquaudo rcptionis indiscrelos. Habetis ergo in nno bomine,
    convicialus est servus, sieviens in euin verbis con- sawcto Job, virum tripartila hac adversitate pertus-
    tunidiosis : deniquc verliis garricns in eum, vocavit sum : quem vitfclis conviciis et contnmeliis vcrbo-
    »mm sanguinum, vocav.t etiam Btnun Belial (II rum aflcitum , et damnis in rerum amissione an|u-
    381 SERMONES. - !N CIRCUMCISIONE DOMfNI. 382
    Siatotn, e! prenis in ipsa corporis affliclione mul- A sanctitatis, quae in animacst, cuslodia et defeusio

    CtatUHl. humililas csl : et idci iliud mibi videlur esse,


    XIII. Quarlum vcro disciplinae genus ad lentatio- auferre ab anima humilitalem ,
    quam a civitafe mu-
    nes pertinet, quae nobis indesinenter molestac sunt. rum , a vinca maceriam , ab horto sepem. Yidete
    Et Lenedico indesincnlermolestas nobis tentaliones: quanta mali causa , haec de qua loquimur, superbiae
    quia tentalio est vita hominis super terram (Job yii, vanilas est. Nam ul breviter dicanius, sicut humi-
    1).Hanc itaque tenlationum inslantiam, quemdam litalis dissipalrix est, sic et universce, qusc in ani-
    non minus bonuin quara aculum dixerim csiltrum: ma est , vel esso potest , sanctitalis annihilatris est.
    quo maia cl reproba in nobis superfluitas circumci- Ut autem scias quod remedium geminae pcsti huic,
    dcrtda cst. Ipsa namque, de inslantia loquor lenia- videlieet superfluae vanitati et vame superfiuitaii
    tionum, nutrix est humilitaiis : humilita$ vero, ut opponendum est, debilitatemcorpore»:,cum evcnit,
    scitis, vitia perimit et annibilat ; virtutcs vero fun- inlirmitatis paticntcr suslinc; molestiam nihiioini-
    dat et fundatas conscrval: dum enim fortis bumili- mis pulsantis tentationis prudcnler suscipe, nec di-
    tPtem nostram lentatio concutit, ad propriam quo- cam jam de te, quin cultrum valdeacutnm etipsum
    que menlem , noslram cognilionem reducit. Quae gominum habeas, quo periculosae Iiujus securitatis
    cumse sibi non posse sufficcre intelligit, sui pror- B superfluilalem abscidas. Nam cum pegriiudinis mo-
    sus fiduciam amittit, el solius se Conditoris sui lestia fatigaris cum tenlationis impclu pulsaris
    ,

    graliae commitlit. Sicque frt, ut dum de prcprio ro- timoris in te anxietas procreatur; et mai.ie frujus
    bore diffidit, et de superno solummodo adjutorio securitatis prsesumptio procul fugatur; sicque hoc
    coofidit, sit ei dispensatorius iste lentationis tactus, gemino disciplinse eultrosuperfluilas ista resecatur.
    aculus quidam cultellus, quo omne quod in ea su- Sed et agoniam adversitatis, cum irruerit, Iibentcr
    perfluum est reseceiur, et universa, quae in ca erura- ampleclere : sive videiicet cum quis pcr verborum
    pere H excrescere nititur, carnalis inhpnestas abs- le contumeiias injuriavit, vel per ablalionem rorura

    cidatur. aporiavit: aui demqne per angostiam pcenae cor


    XIV. Habetis ilaque quadripartitum diseiplinae porese affiixerit. Et babes in roanu cultrum booum,
    genus: virtutem voluntarise et honestae paupcrtatisJ quo vanitatis abscidas supcrfluum. Siquidem triplex
    debililalem corporese infirmilatis ; agor.iam irruentis baec advcrsitas irruens cum palicnler atquo. humi
    adversttalis; molestiam fatigantis tentationis, Quod liter suscipilur, lenitatem infundit menti humilil?»
    nimirum disciplinae genus quadripartitom, quem- lis, et inflaiionem perimit vanilatis. En quanlam in

    dam dixcrim quadrifarium cultrum, quo resecare anima bumana superfluitaiem qiiadripaitiius iste

    el abscinderc debemus quidquid in nobis depreben- discipiinse cultellus abscidit. Jam nobis de cultro
    dimus nimium, et superfluum. Est nimietas, et i!io loqucnduin esset ,
    quem compunctionem appcl-
    supeiffuilas votuplatis , murmurationis , lurpitu- Iavimus, nisi prolixitas obsisteret sermonis hujus.
    dinis, et ha>cliiplex superfluitas primo cullro abs- In hoc itaque scrmone sequenli , de eo loquemur,
    cinditur, abscissa vero destruitur : paupertatis in quo etiam de nominibus pueri hujus Emmanucl,
    naraque culJro jngulatur voluptas: quae nimiruin videlicel ct Jesu, aliquid quod ipse dedcrit, tra-

    183 pauperlas et murmurationem expellit , uuni clare proponimus : ad ejusdem laudem ct glc-riam,

    voiuntaria est , et lurpitudinem diminuil dum hone- qui est cuiii Patreet Spiritu sancto Deus benedictus
    sla est. Est etiam superfluitas quaed;<m dceeptjo in saecula. Amen.
    make securitatis, et elatio supcrbse vanitatis. Et SERMO XLII.
    primam nimietatem secundus et quartus cullellus ITEM IN DIE Cir.CCMClSIONIS DOMINI.
    absddit: secundam vero tertius in nihilum de-
    De spiritualibus cullris, quibus facienda est circum-
    slrucndo redigit. Quid periculosius animam solei cisio spirilualis, el de nbminibus Ckristi Jesu et
    sedurere humanam, quam secura vanilas, et vana Emmanuel.
    securlias? nam fallacem quamdam securiUis auda- D Synofsis seiimonis.— l.Compunetionisususetutili
    ciam infundit, quae dum sibi sollicitam circumspe- tas. —
    'i.Graphica peccatoris lapsi etsurgentisde
    ctionem siti adimil, conlingit miserabililer, ut tanla monstratio ab experientia. 5. Praeteriti sceleris —
    dulcedoinpraesenlaneamvertituramaritudinem.
    eam csecilas caligine obscuret, ut quo pergere, i. Expeccali fceditate orilur non moriturus vermis
    quove itincre incedere debeai ,
    prorsus ignoiet : unde conscientiae. —
    5. Rcmordet conscientia cx sancta
    frt, ut in tantam nonnunquam miseriam proruat, complurium attenta conversatione, 6. Ex gradus —
    vel ordinis professi sanctitate, aut obligatione.
    qualenus dum sibi ipsi absens, in nullo sibi adesse
    7. Deinde ex ileratorum lapsuum frequerilia —
    8.
    procurat , etiam in quantis dclinquat ,
    jam non de- Posthaec ex personae offensae qualitate putaDei, :

    predendat. ut amici. —
    9. Postremoexconsideratadislrictione

    XV. Ecce quod quantumque malum hujusmodi Dei,ut severi judicis. —


    iO.Rccapitiilaliocircumci-
    sionis mysticro per effectus conglobatos. 11. Ap- —
    securitas operatur. Quid de vanitale dicemus ? pcllatio noininis Jesu non forluita, seddivinoconsi-
    nonne ipsa mentem quam suo veneno corrumpit lio revelas. —
    I2.DaviddeGoliaih triumphansprse-
    in elationem mox superbiae erigit; quse dum eam lusittypice Salvatori Jesu Cbiislo. \t. Jesus cx —
    ve nomen bahet, in corde jubilus, in ore favns.
    virtute verae humilitatis evacuat , sua statim eam — l4.Qua'Sit synonymia nominnm Jesu et Emma-
    defensioue ac custodia privat? universse namque nuel. —
    15. Jesus saivaiionem, Emmanuel modum
    ,, :;

    383 ADAMl PRvfcMONSTR.VrF.NSIS 581

    clesignat salvalio: is a : quo nebiscum nasccnlc, A aate factum, magnam lubiit aiixietatem ul facerot
    vi\*ente, nmriente profhtxil mcdcl.i nostne cala- ct post pauca tnbjunxit:
    mitatis. — 184 t6. Nobiscura nascens vilium
    llabet hoc voluptas oiiniis .

    absltil!lorigiiiis,vivciispravi operis, moriensaUcr-


    me dauinationis. —
    Ii.Tota ratle fiUucine uostrae Stinrjlis agit [rucntes,

    csl in vita et iuorlc Domini Jesu. Apumquc por voUiulum,


    I. Duoe, si mcminislis, abilio, quem proxime ad Vbi grala mella fudit ,

    cliai italom vcslrani habiiimtts scrmone, proiluxinitis Fugil, el nimis tcnaci


    cultcllos : quibus non tam illc Josue lilius Nun, Premil icta corda mortu.
    quaai Roster lesua Filius Dei , vcros ct ipirituales BoiT. lib iii, 7.

    circumcidit Israelitas. Unum aulem diseipUnam III. Transit cnim quod peccato ccrvientcm ani-
    alium autcm appellavimus spiritualcm compunclio- mam detectabat et demulcebat; manet vcro quod
    nem. Sed tle culidlodisciplinre, quautum lunc no- miscram coiiscicnliam mordeal et rodal. In in-

    bis vidobatur posse smTicere in sermone illo tlispu- genti babctur odio quod in ardenti prius erat
    lavimus : ct jam tcmpus cst, ut dc illo alio cnltcllo, assumptum autore. Yertitut dulcedo in amaritudi-
    dc quo loqui tisqiie in islum dtstulimus, modo jtixla nem, Uelectalio in aiBiclionem. Nonne sic misero
    promisstim nostrum loquareur. Igitur cultclluin B et miserabili quondau accidit Ammou? Scitis cnim
    llium, quo salubrem in anima ,
    quicunque Israelita quod iliicili amoris sagitla transfossus, cumquanto
    verus est, facer? debet circumcisionem , spiritualcm labore et astutia ad diu concupitam desidcrii sui
    diximus essc compunciioncm. Quem nimirure sein- c\pieiionem pervenerit: quod non miniis qiiidcm
    p?i nos opoitet habere paraium, ut cjus acuminc cxborruit explettim. quam prius desideravcrat ex-
    abscindamus ,
    qnidquid illicile agendo, superflmim plendum. Expleto namque jam dcsiderio, ipsam,
    eontrabimus. Et quidem inler eaHcra, quib-.is mihi quam cx sorore leceiat uxorem, i;ec oculi^ videre
    adcssc sulet misericorg Dominns largitatts suae dona sustinuitquam necdum expleto, supra modum
    impertiendo magnum rcpuio signuin dilcctionis
    , amavit: maximo in eo amori niaximo succedcnic
    ejus cum post culpam pravac aclionis, salutaris vi- odio (// Reg. xni, 10). De qua bene Icgitur, quod
    sitare mc dignstnr remedio compunctionis. Cum fuit et specioaa , ei Thamar appellata, itttimanto
    cnim reclitudinem dcscrens justitiae ad tortitudi- , per isla fortassis Spiiilu sanclo, qui ea ad utdi-
    nem pioruo eulpae, non solum dignus non sum nt tatem legentium suse inseri voloit Scriptunc ,
    qsiod
    ine erigat; sed etiam, ul ad dclcrius corruere per- ctijiis peccali speciositas abstraliit aniin^re et al-
    miltat. Nam, perpropbetamcomminatur,
    sicut ipse licit, illius quoquc conseqeenter, post pcccati ejus-
    C
    faiienle jusio iujustitiam ponei offendiculum coram dem perpetrationem aniaiiiudo ptmit et affligit. ,

    eo [Ezecli. iu, 20); sed non sic facit cum electis Amaritudo namque, ut scitis, dicitur Tbamar. Scilo
    suis, pius et misericors Pater, et Dominus noster, ergo, anhna mea, quod quando illicitum quid
    dat enim gratuita gralia sua contra filios suos pec- aspectu concupiscentix cernis speciosum ,
    post gu-
    cata Bua et plcne cognosccrc, et cognita dignc de- suim quoque cxperieBtUe sentics amarum. Et hcul
    fisrc. quod non tam sapiens tibi esl adiiuc recta per sta-
    II. Si autcm so.irc delectat qualiter Itoc cum eis tmn , quantum jam cs prost:-ata per bipsiiin. Nam
    faciat, accipite vobiscum
    paucis. Traclabo ttta etsi bona poenitenlis baec vox cst: Ben ! Heu! tjuia

    proptcr boc, ex propria experienlia, qnod in Imc ft-ci ! scd ionge melior isla prast avenlis : absit ut

    parte accepi. Peecavi cgo peccatum grandc; noa faciam ! Cttr sola vexatio intelteclum dsl 185 au ~
    quidem scmcl aut bis, scd pluries : un 'e et ad me ditui iiio?cur non fugieiidam libi segnludincm con-
    jurc polcst iila exprobratio prophetica dici: 171101» sulis? Quid cniin ? ctsi 11011 scnper eam sequitur
    vitfs factus es, nimte itcrans vias tuas [Jer. n , 36). mors; rarus tamen qui dorinil in inorlc, nisi prius

    Et ecce post modicum inlicit mentem meam amari- dormitct itt rcgritiidinc: ncc crebro succcdil illa ,

    tudo quscdam amarissima, et hoc quidem non ad ^ nisi pr.ccedat ista.

    insipientiam mibi; infiinditur namque a summojllo Peccatum crgo grande peccavi ct frcqucnter
    IV.

    mclico antidotum illud salulifcrura ,


    quo novitcr invadit quoqtie infelicem conscientiammeam amari-
    potatum a visceribus animas evellatur, et cvulsum ludo magna, langiLcam etconcutit, vuliicral cl ciu-
    ejiciaturvenonum alliclt itaque meutem salubi is
    : ciat, uiovet deinde eamj et anxic perlurbat. Vox
    amaritudo, quam prius letbalis aflecerat dulcedo. quaedam non quidem susurrat, sed magis cla-
    i:i ea,

    Iloc enim proprium soletesse culpaijUt dulcedinem mat vox, mquam, liccl lorlassis saiutis, non ta-
    ;

    maximam, proximam proferat per tentationem mcn cxstiUalioms, vox non epulantis, sed arguen-
    ptillulans, et pulsans, et nondum perpetrata: et lis non deniquc consolationis tranquilte, sed com-
    :

    amaritudmem non minorcm inferat per consensum moli<-nis magnse. Clamat autem sic : .idawi ubi es?

    admissa, et effectui mancipata. Unde et ail.sapiens elffuid dicam, ant quid respondebo tnihi cum ipse fe-

    quidam (272) voiuptatum corporcarum appctentiam


    : cerim? (Cen. ill, 9.) Nam si dicere volucio abscon-

    plcnam csse anxietatis, satictatem vero plenam pce- sionis Uteae catisam essc limorem in me lumidiim,

    n'ttentis;vnam dolet se infelix auima fccisse, quae, et limidum tumorem, et per eam mtditatis mcx v«ile

    '272) Sev. Poctius pros. 7, 1. 3.


    585 SERMONES. — IN CIRCUMCISIONE DOMINI. S8£

    me consulere deJecori, audiain, Ucet invitus : Quis A sit damnalionis f Et quid lantopere profecisti ex quo
    enim indkavil tibi quod nudus esses, nisi quod ex ad conversionem venisti? mane visus es iter aggreun
    ligno, de quo praceperam tibi ne comederes, co- el ccce incumbentc jam vespera, vix osliurn cgres
    mcdisti? (Gen. m, ll.)Nonne comestio interdicla, sus es. Quot longo lempore post le islud cceperunt

    conscnsio est prohibita ? ilia perdit nudilatem carpere iter, et non solum quoque usque ad te per-
    quia et haec ingerit confusioncm. quanta au- vonienles : scd et viriliter proecurrentcs ; consum-
    dacia puritas conscientiae ! quanla trepidatio foe- mati in brevi expleverunt lempora mulla, piacita enim
    ditas ejus? saevit ifaque vox haec increpaloria in Deo erat anima illorum? (Sap. iv, 13.)

    inlerioribus domus roeae, lonans et fulgurans cum VII. me mo-


    Adliucpost baec omnia, quod magis
    strepitu magno, arguens etcorripiens cum omni im- vet, me magis
    turbat inculcat mihi (requentiam ,

    perio sic : Cur lanta cst iniquitas in te?queui fru- Japsuum meorum alloquitur namqttc rne Jioc mo-
    :

    ctum lunc habuisti in illis, in quibus nunc erube- do, et dicit : pessima est plaga tua, et pene insana-
    scis? nam Qnis iliorum mors esl. Si in carne semina- bilis : lotics coiiigala cst, totics Cnrala medicaminc,
    sti, quid metes nisi corruptionemf (Gal. vi, 8 ) cur totics fota oleo, tolies ei cicatrix obducta est (ha.
    nienli iine cxcidil scnieniia haec aposioliea ? cur et i, 6). Innttmerae sunt vices. quibus sanatus es. Por-
    illa : Si secundum carnem vjxeriiis, moriemini ? (Rom. " ro sms hoc dictum \Q& non ad laudem , sed ad
    viii, 13.) Si mundum dilcxisli, quid tibi ad aelerni- sugillalionem tuam, nam sacpe cnralus, s^pe te vul-

    taiem duntaxat pertinens emolumentum ejus con- neralum oslendis. Idem quoquc sentio, et de vicibus
    fcrct diiectio, cum ipse transeat et concupiscentia emendationis tuae ; nam s;epe mundatus, scepeet in-
    ejus? (/ Joan. n, 17.)cur adulleriumvoluisli ?quia quinattis. Et usquequo ista aptid te ? quousque, in-
    ipsum diligere, Deum odio babere esl, leyis namqtie quam, lu instar canis reversi ad vomitum sutim, et

    etsi fruslra : Si quis diligit mundum, non est chari- ut sus lota in volutabro luti? (11 Pet n, 22.) Quam-
    las Palrisin eo (II Joan, II, 15). Sic arguit me, et diu tam hebes, in laiitum scnsus expers, ul tam sospc
    slatuil me contra faciem meam haec vox signans vulneratus jam vulnerari non perhorrescas ? Ntim-
    quasi in sacculo dehcla mca (Job xiv, 17) ; de pro- quid putaset aliquandonon laedere medicum aegroti

    priis stercoribus lapidans me, et luto meopeilinieu» sui, videntem ipsum Ucct sanilatem quaercre, tamen
    faciem mcam. acquisitam nolie relinere ; et mundatorem iniminati
    V. Ponit etiam coram me sanctam aliorum con- sui, intuentem iilum etsi ablutiunem suam.cum de-
    versationem : ut magis ex eo intelligam propriam est, desiderantem, cum tamen adest, dc ea conser-
    damnandam osse foedilalem. Instaurat testes suos r, vanda non curanlem.
    conlra me, ut pene miHteni in me. Nam ad boc mihi VIII. His itaque et similibus inculcat mihi haee
    cmii prophcta ostendii templum ,ut metiar illud et vpx magna immanitatem et frequentiafti peccati mei.

    confundar cx omnibus qine feci (Exech. xuu, 10). Ponit quoque ante oculos ineos, ei illum cui pecca
    3uhc' milii respicere homines, ut conscquenter di- vi modo mihi eum exliibel quasi amicuin ct dilo
    ; et

    cani : peccavi (Job slxs.hi, 27) : et ad cuinultim con- ctorem modo vero quasi districtum ei severum Ju-
    :

    fusionis mcse tales mihi coram ocuiis proponit, q?ji, dicem. Illtim ante qticm erubcscebam, isturn vero,
    cum nie et debiliores csse videanttir, et imperilio- coram quo contremisccbam. Dicit miiii de illo sic :

    res, longe supra me, et ad prsecavenda sunt inqui- Cur sic agcre voluisli ut redderes mala pro bonis?
    namenta caliidiores, etad vincenda lentameuta va- cui peccasti, et quem per peccatum offendisti ? ipse

    lenliores. Sapiens ilaque es : sed ut facias mala, est amicus et dilector tuus : ipse quoqtie Pater ci
    bcr.e autem facere nescis (Jercm. tv,22). Natn qtio lienefactor ttuis. Quid fecit iibi, aut qnid molestus

    pacto, quove fructu sapiens es, si tibi non es ; et fuittibi, quod ad iracundiameum provocasti ?crea-
    fortis,sifortiludo tuaquasi favilla sluppae ? (ha. i, vit le ad imagincm et simiiiltidinem suam, cum non
    31) qnam enim stuppa in ignc, lalem lu habes for- eras, reucuiit le !?.rga etTusione pii et innocentis
    tiindinem in tentatione. 1) cruoris sui cum perdittsscras : vocavit te de saecuio,
    VI. Se.i et gradus raibi et ordines meos opponit cum peccato venumdatuseras dedil : libi memoriam
    siiblimitatem quoque professionis, et lempus eonver- tenacem, lingiiam eruditam, acumeu in ingenio, ni-

    sionis. Diaconus, inquit, vci saeerdps, canonicus et lorem in eloquio; et quia longum est ire per singula,
    religionis habilu indutus taie aliquid commiitere de- qua± libi conlulit munera graliae suae, de extcmo te
    bnit? servum Dei, servum decuit esse peccati? Er- in proximinn, de servo te provexit in lilium. Ut au-
    gone decens fuit, ul amicus et familiaris Domiui tem his aliisque largitatis suae donis condigne re-
    paranyniphus etpraeco Chrisli aiiquid in sc admitte- spondisli, tu vidcris. Vidc quid non ab co praeee-
    ret ,
    quod ianto talique Domino lam gravitcr displi- plum bonumomisisli quid vcro pro';ibituin malum ;

    ceret? En quolies vioia&li professionis lu» vola, qtiae non commisisti; Sermonc brevi le libi ostendi. Et
    dislinxerunl tabialua 7 (Psal. lxv, 14.) Q;iam nielius quid amplius dicam ? pcjus egisti fiiius in Patreat,
    votum non vovisse quam votum non sol-
    tibi fticrat , el in taiem Patrem quam alius agerel in hoslem
    visse? Quidni mtilta voventi, el non solummodo vo- suum.
    tum non solventi, imo contra votum muita praesu- 1\. Dc isto videlicct severo et dislrictq judice sic

    nicnti ipsa sublimitas professJQttis major camulus mc alloquitur vox haec : qiue iu mc omaia interiora
    ;:,
    :

    587 AD.VMI PRJEMONSTRATKNSIS 3R8


    rnea maximo qnodam ndimplctdolore. QuoiikmIg, in- A q tiia illa commissa jam immunda irapntal per vo-
    qtiit, tu pulvis ie\is, lu cinis vilis : contra tanUtm luntariam el honcstam paupcrtalem, liominem tenv

    tilemqoe ausus es lc erige:e Majestaleni?Qiiom(i(Io peratum faciens : per debililalem corporrae inbr-
    tanla insipientia desipuisti, lanta ins*nsiblKlate ob- imlatis pavidum evhibem : per molestiam irrnenlis
    duruisti, ut lam districtum, tamque scvcrum pne- advcrsitalis, bumilitateoa ei infundens : per infe-
    Bttmcres Judicem ad iracundiam provocare ? nescis, siaiioncm pulsanlium tentationum de sua eum
    quod langit moules ct fumigant (Psal. cill, 32) Balute SOHicitum reddens. Haec vcro interna vide-
    •jtiod adorent eum dominaliones, imienipotestales: licet compunctio menlis, ci cui se plcne infundh,
    i;i cujus conspedu omnes eonscientia?. r.ontremi- ne alicnjns superfluitaa impmitafera contrahat,
    scunl, cujus lolerare iram nulla prorsus crealura custodit : per doloretn afficicns. per boiroiem con-
    suflicit. ln ipsum prxvaricatus es, ipsurnque ad iram cutic.MS, per pudorem confundens, per limorcm de-
    tuis provocare prarvariealionibus atiSus es. Et Icgi- terrens.
    sli apud Isaiam : quia virorum, qu'> prcevaricati sunl XI. Scd jam saiis diu cultellos istos in manibus
    rn eum, vermis non morietur, ct ignis non exstittgue- habuimus ioquamur modo de nomine Pueii Imjns:
    :

    tur [Isa i.wi, 24). Quomodo tu stipula sicca pole:is sicut enim bac die circumcisus est ita et bac die :

    siistinere, cum suanun immensus ignis istc et con- B vocatum csl nomen ejus Jesus. Nec forluilo qui-
    suniens flammarum excret ardorem? cum exarserit dem, hoc nominc anpellatur, sed angclo pnenun-
    in hujusmodi ira ejus?cum ignisdeniquc succensus (ianlc. L'nde et sanelis Lucas: Vocalum est, inquit,
    fuerit in furore ejas, et exarserit usque ad hifetni notnen ejut Jesus : quod tocatum esl itb angelo prius-
    novissima, devorans terram cum germinc suo, et mon- quam in utero conaperelur (Luc. II, 21). Non in
    tium fundamenta comburens ? (Dettt. xxxn, 22.) Per- vacuum portat boc nomcn sanctum Sanctus ipse
    pende modo apud te, quid lunc poleris habere ani- sanctorum : scd opere ct verilatc. Nam quod voca-
    mi, cum de singulis tuis non solum faclis, sed cl tur, id ct opcralur; salutcm videlicet in medio
    verbis, imo non de solis verbis et factis, verum et terrse (Psal. lxxiii, 12). Pariel libi filium, ait an-
    de ipsis minutissimis rogitalionum, cl intentionum gelus, ad sanctum Joseph, et vocabis nomen ejus
    cordis motibus rcddere compeileris rationem. Plan- Jesum (Matth. i, 21). Nec lacuit causam : ipse euint,
    ge, plangc; non quidem paululum, sed diu et mul- inqtiit , salvum faciet populnm a peccatis eorum
    tum do!o)'cm tuum. Plange, inquam, quod vadas ct (ibid.). Yidetis ergo quod sit sacrameiitum hujus
    non revertaris ad lerram tenebrosam ctopertammor- beati, et bealiiieanlis nominis Jcsu, quia ideo vide-
    tis caligine, terram miseriw et tenebrarum, ubi um- licet vocator Jcsus, quia salvum faciet populcm
    bra mortis, et nullus ordo, sed sempilermts horror suum a peccalis corum. Ipsc namque verus est Da-
    inltabilui (Job.x, 21). vid, in cujus inanu liberat Dominus popultim suum
    X. Istis me bacc vox alloquitur. Primo
    modis in de mann Philistinorum (// Reg. xix , 0) : ad
    ponensante facicm meam, et osiendens mihi, quanta quod puto pertinere quod Paulus ail : Deus erat
    ma'.a commisi secundo quam frequenler peccavr
    : in Cltrislo, mundum reconciliuns sibi (II Cor v. 19),

    tertio quam benignum Palrem,ctlarguiu benefaeto- sed et illud nibilominus ,


    quod coaposlolus ejus
    rem offendi quarto vero in quam districlum et se-
    : Pelrus : Qui pertransicit, inquit, benefitciendo el sa-
    verum Judicem irrui. In prima manifestatione vali- nando omnes oppressos a diabolo, quoniam Deus erat
    dissimo me borrore aflicit : in secunda immensodo- cum illo (Act. x, 38). sanete noster David ,

    lore concutil : in tertia maximo pudore confundit non modo omiubus, sed et prx: omnibus fidelis
    in !

    in qnarta, anxio timore deterret. Hiccst quadripar- Qtioniam qttis in rwbibus nquabilur Domino, similis
    titus compunclicnis effeclus, quem esse secundum erii Deo in fiHis Dei? (Psal. lwxvim, 0! in- 7).

    cultrum diximus, quo circumcidi debemus. Elqtii- quam ,


    quem invenit Deus Pater sccundum cor
    dem aculus valde cuitellus iste, non modo conlia- simm, juxta illud vcrax teslimonium : llic esl Fi-
    cta jam superfhia resecans, sed et ne conlrahan- q lins meus dilectus in quo bene milti complacui (Mallh.
    lur resislcns. Quam enim superfluilatem illici-
    , xvn, 5). fnveni rirum secundum cor meum, ait Deus
    tam in se niens admittet, euin eam consideran- de nostro David (Act. xui, 22). Et bene virnm
    lem magnitudincm malorom suorum plene aflicit quem apprehenderunt sepicm mulieres (Isai. iv, I);

    dolor ; intuentem vero quoties deliquit ,


    percu- quia non ad mensuram dat Dcus Spiritum, cujus
    tit horror, videntem eiiam quantum, qualemque gloriam vidimus, fjloriam qttasi Vnigenili a Palrc

    187 dilectorem suurn offendit, confundit pudor plenum gratiw et veritatis (Joan. i, 14). De cujus
    aspicientcm dcnique quam tremendum Judicem plenilttdine nos omnes aceepimus (ibid., 16).

    provocavit ad iram, perturbal limor? Habclis itaque XII. Virurn utique, quem vidit Esecbicl vcslitum

    duos cultros lapideos : nomen uni distiplina, alteri lincis inter viros sex (Eiech. iv,2),qui veniebanl a
    vero rompunctio est. Illa circumcidil star.tes poi la i\\ix respicit ad aqu ilonem, et uniuscujusque vas
    ne superfluitatem enormem et enormitalem super- inleriltis in manu ejus, insinuans , ul scitis, fortem

    fluam incurrant : hjec vero purgat lapsos, ut earn, hunc el polentem David utpoteDominum virtulum, ,

    quam incurrerunt, evadant : et utraque quadripar- mundissima ex Yirgine matre, assumpta carne vesli-
    litum, in emundationis remedio, haliet effecium : tum, inter homines apparuisse, qui omnes pcr sex
    58» SERMONES. — IN CIUCUMCISIONE DOMINI. 590

    ;eiaies mundi, et a pcccato per nativitatem corru- a 'l {a m cogitando, hsec vero in loquendo? Jesus
    utihilera proeedeb.mt, et in proprio opere nonnihil namque sicut in corde lsetus jubilus , sic et sa-

    ad peccalum perlinens mortiferum habebani quod : pidus in ore cibus. Nimirum non est jam quod
    fortassis turic crat, quando commendato grege cu- contristari faciat cor; in quo sonat vox Iijcc ex-
    stooi, missus a Patre abiil onuslus ad fralres 8U08 sultationis el gaudii, non cst etiam quod ainari-
    (/ Beg. xvn, 20 el seqq.) : relictis videlicet illis cari faciat palatum , quod cibum hunc ruminat
    nouaginta novem in deserlo, nihil fundilus pericuii dulcissimum el sapidissimum. Yocatnm, inquil
    metucns eis, ulpole quos in tnto dimiserat loco, Evangelista , est notnen ejus Jesns : quod vocutum
    missus ad ovem, qnae perierat, descendit plcnus est ab angelo, priusquam in utero conciperetur (Luc.
    gratia et veritate visitare, et consolari omnes, qui ii, 11) : priusquam conceplf.s fuit, vocalus fuit.

    cum dc toto corde desiderabant (Matth, xviii, 2) Quid est hoc? hunc Jesum Ecclesia in ulero con-
    riec rediit ad Patrcm suism, priusquam superbum cepit; dum ipsum salutis suae auctorem, pcr fidem,
    illum GelL&wro, pn procedebat mane el vespere, quac per dilectionem operatur, ad inleriora sua
    stans quadraginta diebus, proprio gladio peremis- admisit (Gal. v, 6). Sed priusquam eum hoc modo
    set, quia ipse jntlhuri habuit, et .detulisset c put in ulero concepit, noinen ejus Jesum angelus voca-
    in Jerusalem. Qua? omnia ad nostrum David, pue- B vit. Si angelus vocavit, si angelus nunlius, quid
    rum himc hodie ciroumcisum, nccesse est ut stu- Moyses et Isaias; quid dcnique omnis tam patriarcba
    deas referre : cujus et nomen vocalum est Jesus. quam propheta, qui nostram in isto Jesu, el per
    Ipse enim sicut exivil a Palre, et venit in mundum istum Jesum , salutem confercndam , et consuu»-
    (Joan. xvi, 28); ita nec reliquit mundum, et iv.t mandam vel signo vel vcrbo prsenuntiabal , nisi

    ad ,1'atrcm, donec de principe mundi bujus, qui angelus erat? et dum unusquisque non modo ante-
    clectos suos prcmebat ( hoc enim nomen sonare quam in cum Ecclesia crederet, sed eliain longe
    dicunl, quod est Geth) triumphasset : Qui loto anlequam venturum ipsum ad
    in carne appareret,

    bujns vitse lempore usque ad ejus adventum tam salvandum nos prophelavit; nimirum vocatum est
    in prosperis, quam in adversis infeslus, alque mo- nomen ejus Jesus priusquam in utero concipe- ,

    lestus erat. Fugiebant omnes a facie ejus, nec est retur.

    inventus aliquis, qui singulare cum eo auderet cer- XIY. Sed loquendum nobis de causa hujus san-
    tamcn inire, nisi bumilis puer David. llle solus de ctissimi et dulcissimi nominis ,
    quod esl Jesus.
    eo triumphavil, pcrculiens eum, et auferens op- Occurrit quyestio : quid est, quod ab angelo vo-
    probrium ex Israel. Et quomo.lo de illo triumpha- catur Jesus, ab Isaia vero appellatur Emmaiiuel?
    vit?'q'i; in manu propriae aetionis malignum noa Yirgo, ait, concipict, et pariel fitium, el vocobitur

    babuit giadium iniquitalis, dispensatorium ab ipsis nomen Emmanuel (Isai. vn, tt). Quod et san-
    ejns

    membris diaboli 188 suscepit gladium mortis :


    clus Matlbaeus ad mcmoriam revocare curavlt :

    ut occisus occideret, veraciter mortuus pro gente, ubi inducit angelum causanv oslendentcm hujus
    et non tantum pro gente; sed ut filios Dei, qui erant saluberrimi alque beatissimi nominis , quod est

    disjiersi, congrcgaret in unum (Joun. xi, 51, 52). Jesus. Nam


    assercns dixisse angelum ad Joseph,
    Ipsos etiam qui in corpore uiaboli summi el emi- vocabisnomen ejus Jesum : ipse cnirn saivum faciet
    ncntes erant, unitati et paci sanctae Ecclesise assc- poputum suum a peccatis eorum (Maiilt. i, 21),
    cians. Nunquid hoc esse tibi vidctur, et proprio statim adjunxil : lioc autetn iotum faclum est &<

    supcrbuni illum gigantem a David gladio perem- adimpterelur quod dictum est a Domino pet propke-
    pium; et suum ab ejus corpore praecisum in Jeru- tam dicentem : Ecce virgo in utero habebit, ei pariet
    salem capul allatum ? filium, el vocabitur nomen ejus Emmanuet, quod
    aIH. sanclum cl salubre nomen , quod est interpretatur \obiscum deus (ibid. 22, 25) Nomen
    Jesus! quia sanclum eliam el salubre opus ejus. ejus vocal angelus Jesum, et quid hoc sit, dicil

    Solum, ut mihi vldetur, ac singuiare salulis uosirse q ipse, inquiens, sr.lvum faciet populum suum a pecca-
    indicium est nomen istud. Quis apprehendere, ne tis eorum. Vocal ejusdem nomen propheta Em-
    dieam, exprimerc suOicit, quam salubre sit vel no- manuel, et quid hoc sit exponit, quod ir.terpreta-
    men vel nomiuis opus? Nonne hoc aeslimandus est tur, inquit, ^obiscum dei;s. Si bic esl Jesus qui
    sapuisse, qui ait : aliud nequaquam nomen prwter Ennnanuel. hoc idem possumus aecipere ipsum nos
    itlud daium esse hominibns, in quo oporteat nos sat~ salvare, et ipsum Deum nobiscum esse. Quod qui-
    vos (ieri? (Act. iv. 12.) Pulcherrimum el sanclissimum dem ila esse, certissime inveniemus, si invesli-
    nomen hoc : exsultalionis nomen elsalutis.nomen l;e- gare vel quomodo nos salvat, vel qnomodo nobis-
    tiliae ct suavitalis, nomen denique dulcedinis] et ju- cum esl Deus, studemus. Nam si quis quaerit, Quis
    cundilatis. Quod bene sensit, qui ail: Ego autem in est iste Deus? Ipse est noster Jesus. Quomodo
    Dornino gaudebo, et exsuliabo in DeoJesu meo(Hab. ergo nobiscum? Nunquid eo modo, quo rex est
    iii, 18). Quam dulce faucibus suis nomen hoc: super sseculorum, immortalis, invisibilis (/ Tim. i, 17),
    iivel et favum ori ejus ( Psal. xviii , I! ). Quis quo Unrgenilus in sinu est Patris ,
    quo ex splen-
    mibi tribuat ut iu hoc nomine indcsioentcr occu- doribus sanclonim ex ulero ante luciferum geni-
    pcuir, non modo mens mca, sed Jl lingua mea? lus Ps«/ cix, 5) : quo lucen» denique inbabita&s
    ;

    591 ADAMl PKiCMONSTRANENSlS 39i


    inaccCMtbUea, aequalis cst Patri : Quem nultus ho- \ quo est in raundo conversalus ; sicqnc viam feci 1
    miuum tidil, sed nec videre pvlcxt? (I Tim. vi , IC). nobis conversationem suam, per quam ad patriam
    v quaquam non oo modo : ipse nobtacum I>eus j sed pcrlLugercmus cacJestcm : quia dutn omiltcndo,
    .;i I :i!ior, mo.io .;uo ntinoi atus csl ab angelis (i'<>ol. quod malum , el admittendo ,
    quod esset bonum
    vm, 6) : quo prtiuogenitus est cx imiltis iratribus oslendil, nimiruiu quid eflugere , quidvc appctere
    {Piom. vtil, mor-
    19), qui etiam primogcnitus esi debeamut, cdocuit. Novissime vero dum peccati
    luorum [Apoc. i,5): quo nobiscinu habuil, quod ex omnino nescius ac per hoc peccalo in nullo ob-
    ,

    nobis pio nobis suscepit , quod vitielicet apud nos noxius, mortem indebitam pro nobis sustinutt , nos
    abundat nasci et mori. Ecce hoc modo nobiscum quidcm a debita liberavit : selcrnam quam simul
    Deus. Piena omni suavitate et dulccdine in ore liu- inanima ci corpere mcrebamur, a uobis propcilens
    niano haec vox, quae cst Emmanuel. Nam quomodo damnalionem dum tomporalcm, quamnon mereba-
    :

    ad proferendura dulce non dcbel esse bomini, quod tur, in sola carne sua mortis admisit passionem.
    prac universis aliis creaturis soli compclit homini ? Iunocens quippe Agni incontaminali el immaculati,
    non enim, juxla bunc sensum, proferre eam pos- pii et mansueti Jesn sangu s, in ara est crucis eflfu-

    sunt angeli , non aliqua aiia, ut breviter dicam, sus : per cujus effusionem clamantis de terra me-
    creatura; ut cadem 1S9 »'b cirra ea insit, cum B lius quain Abcl (Hebr. xi, 24), ci placatur Deus of-
    qua est crealura. Sic autem cum homine est, ui fensus, ct reconcilialur borao reus. Undc miro cl

    sit cum eo , ct bomo accipiens in se ,


    quod ipse misericordi modo fit, ut jam sine damnalionis n elu
    esl. ct id existens quod ipsc est. possil mori boino : quia sine aliquo damnationis
    XV.nomen sanctum ct salubre Jesus ju- ! dcbito, pro eo morluus esl Deus homo. Sic no-
    cumlum et laetum nomen Emmanuel! Illud nostram ster Emmanuel, cl nobiscum nascens viliatae nos
    indical salvationcm ; boc aulero modum ejusdem originis cmundavit corruptione; et nobiscum vi-
    salvalionis. Ipse salvos nos fccil , et idco ,
    quia vens a pravi operis justilicavit conversaiione; el

    nobiscum Deus fuit. Cum quibus nobis ipse Deus nobiscum ct pro nobis moriens, ab xlernx ntoriis
    fuil? cum nobis hominibus, nobiscum utique qui iiberavit damnatione.
    nascimur qui vivimus qui morimur
    , nasci- , : XVII. Quid jam timeo, vel cur trcpidabo? quid
    mur, cl in immundiiia vivimus, et in nequilia ; cnim, si p.>llutionem ex primo parcnte, in quo om-
    morimur, et in trislilia. Ecce homo nntus dc m«- ncs peccavimus, conlraxi originalem ? sed emunda-
    liere, brevi vivens lempore, replelus multis ml- bit, et emundando dclebil eum instilulum a summo
    seriis (Job xiv, 1). Vox justi cst tripiicem ho- medico nostro bapiismi sacramcntum : qui sanat
    minis dcftontis calamilatcm , in natlvilate inquinati, otnnes inlirmitales nosiras (Psal. cn, 3), idem illud

    in vita depravati, in niorle damaali. Unde et ad- purificationis remediuni sieut nobis instituens, sic
    jur.xit : qui quasi fios egredilur nasccns de muliere et pro nobis in seraetipso suscipiens , non solum
    in fragilitate : el brevi vivens tempore conteritur, ct nihil in se, quod lavaret impurom habens, scd et

    tamen in pravilale : ci fugiens veiut umbra, cur- de iramundo conceptura scmine mundum facere po-

    rens ad morlem, cum omni fe&tinatione. Scd ost tcns qui solusesl (Job xiv, 4). Quod si forte in via

    consolalio magna , quod uascitur Jesus : etyivit, injuslithe, non recte inccdo, ibo mibi ad iilum, qni
    et ad exlremum moritur. Sicque cst nobiscum Dcns faclus esl nobis aDeo, non solum sanciificatio, sed

    in ortu : esl in vita, el in morle. Seu sinc impuri- ctjustitia [1 Cor. i, 50) : ct in libroilio vitae corain

    taie nascens , sine pravitale vivcns, purgavit im- mc cxpanso lcgam non mo<lo quid ad ruinam perti-
    munde nascentes, et justificavit iniquc agentcs ; ncns viliorum debeam praxavere ; verum etiam
    volunlarie demura aique indebite moriens , et in quid ad asccnsura speclans virtutis oporteat me
    brevi resurrecturus et in ajtcrnum viclurus beali- exerccre. Cum aulem iiinc me opoituerit egredi,
    ficavit damnabililer moricnles. Reccnlcr quoquc opponam mortem contra murtem : mortem corpo-
    post nalivitatem suara , hodie videlicet circumci- jj ris Cbristi contra racrlcra animse meae; sperabo
    sion«?m in carne sua sanclissiroa suscipcre di- tunc in morte ejus, sperabo et in resurrcctione
    gnatus esl , ad carr.cm mundandam per legera de- cjus : in illa ne moiie selerna peream, in isla, ut

    eretam. ad vilara resurgam : qui enim , ne moriar, pro me


    XVI. Anno etiam aetatis trigcsimo suscopit a morluus cst, ipse nihilomioug, ut resuigam, rc-

    servo Dominus baplismum, insiiiuens illud ad pb> suscitatus est. Graiias itaque libi, o bone et beni-
    nam remissionero peccatorum (Maiih. ui, 13). Sic- gne Jesu, qui ct t\ nobis dignatuses nasci, et in
    que in bis duobus sacramentis remediiirn instiluit nobi* conversari , et pro nobts mori, ostendens te
    morbo peccali originatis Iiis qui sunt de stirpe in his sanclum portare nomen, quod esl Emma-
    Abrabae : hoc terapore revelatae gratiae purgationem nuel, quod utlerprelatur iwbiscuni 190 I^eus. Tibi,

    insiimens in bapUsmatis ablutione. Deinde in eon- libi, iuquam, Domine, qui naius, a vetustate nos
    versatione sua omnem exhibuil sanctitalem : in emnndasti originr-tlis tmmundiliae ;
    qui vivens ab i«i-
    ore prorerens veritatem , in opere ostendens puri- quitale juslificasti nequitix1 ;
    qni moricns a calami-
    tatem. Peccatum enim sicut non contraxit ex Vir- tate liberasti gebemue, libi ex teiis cordis raedullis,
    ginc conceptus , sic nec comniisil omni lerapore o Jcsu, o Emmanucl : o Emmanuel ct Jesu ! honoi
    3<J3 SERMONES. - IN EPIPIIATNIA DOM1N1. 39 i
    iil et gloria, decus ct magnificentia, majesias, laus A H. Nara ut cantamus : Hodie Iribut miracuiit or-
    in saecula saeculonrm. Amen. nalum diem tanctum, colimus ; hodie steila tnagos
    SERMO XLIIl. duxit ad prcesepium ; Iwdie vinum tx aqua faciutn

    IN DIF. EPIIIPHAM.* DOHINI. esi ad nuplias; hodie Chrislus in Jordane baptixari

    De trina apparitione Domini, toluit, ut saharet nos vniversos (373). De quihus


    Synopsis sermonis. — 1. Deum lsudare et praedi- profecto miraculis muita, ut scitis, Palres nrtho-
    care, geminum tinguaB laudabile officiiun. — doxi dixeruni. : Nec a nobis exspeetetis audire ali-
    2. Tria uno die lacta miracula memorat Ecclesia :

    quoruni ordo discussus breviter. 5. Pcr tria — quid novi , qui non solum quidquam invenire novi
    ha?c miracula, expressa esl vocatio noslra, justi- nequaquam idonei surnus, sed nec adeo, ut eoruin
    ficalio, glorificalio. —
    A. Conveinentia vocationis dicta plene intelligere possimns, in ingenio sumus
    per magos, justilicalionis per baptismum, glorili-
    calionis per nuptias in Cana Galikere. 5. Elu- — perspicaces, nec ul inlellecta relinere in
    tenaces. Hoc
    memoria
    cidntur amplius triuni horum beneficiorum ma- aulem volo vestro agnoscat dilectio,
    gniludo, et ordo a similitudine domus manufactae, quia non solum eorumdem miracnlorum ^rofundi-
    ac aetaie Christi. —
    6. Christus puer in Bellite- tas et aliitudo, sed et series nic rcddit soliicitum,
    hem cognoscitur, id est, domo panis in Jor- :

    et ordo intuentem snbliliter, non modo quia quae-


    dane baptizatur, id est, descensione. - - 7. Mani- ;

    festat gloriara suam in Cana Galikeae : id est, B dam magna Dominu* fecii , vernni etiam scrutan-
    zelo revelalionis. Omni contemplatione, et ope tem diligentcr quid eorum prius, quidve posterius
    ratione potior est dilectio. 8. Herodis — uum
    regiuim est, id est, superbise et luxurke. — gessli , illud ulique «d omuipolentem operanlis
    9. Bethlehem Juda* mysticecongregationem desi- voluiitalem ; hoc autem ad ejusdem perlinerc mihi
    gnat religiosorum. —
    10. Slella religiosa; conver- videliir dispensationcni utrumque vero spirituali$,'e-
    —
    ;

    salionis est vclut slella praefulgens. 11. Fa-


    servire significationi , «c per neulrum nostrae dee&t
    mam bonam negligere est reprehensibile, nedum
    erudele. —
    12. Peccatum virt religiosi gravioris acdificalioni. Sed antequam do profundilatetracte-
    noxoe ob tria notatur. mus, prius aliquid vel breviter, de eorum ordine di-
    I. Laeiitia mibi magna est, fratres charissimL, et camus.Ordo, ni fallor, iste est : prius gentibus stella
    ingens gaudium cordi meo : multagque pro v<(bis duce se revelavit , ct revelatum pie ac fideliter

    ago gratias Deo, videns vos his sacris diebus tai.ta 191 adorandum, ac mysticis muneribus Lionoran-
    alacritate ad audiendum verbum Dei conveoire. dum exhibuil. Deinde baplisandum se humiliter
    Et quidem cum omni nos dcceat tempore intendcre beati Joatmis manibus inciinavit : et intinctus aquic
    divinis, ipsa quoque exposcit ratio, ut majoremerga ad spiritualcm nostram emundationem aquis san-
    ea, quae specialiter Dei sunt, in diebus festis devo- ctificationem coutulit. Novissime vero aquam in vi-
    lionem impendamus ; nam quo magis opcra in eis num ad nuplias potenter mutavit, ct convivas lajli-

    cessant exteriora, eo 6tudiosius necesse est, ut di- ficans etiam discipulorum credulitatera adauxit. la
    V no insislat operi lingua, etbolocausia Deo labio- singulis istis nos sanctam ct sanciificantcm ejus
    rum nostrorum olferamus, et in eorum apei tione manifestalionei» ventfAmur ejusque admirabilem
    laudem ejus annuntiemus. Quod nimirum sanctum digaationem implectimur. Et primam quidcm mani-
    ac salubre linguae opus tunc digne exercemus, cum festationem suam exhibuit ma^is ; secundam vcro
    ia oratione pura Dei laudibus vacamus : et in prae- concessit popnlis ; tertiara autem indulsit discipulis.
    dicatione sana circa proxiuii exhortationem labo- Nam de prims legitis quod cum nalus e&tet, ab
    ramus. Huic oflicio gemino sanctam decct liuguam oriente magi tenerunl (Matth. u, i), venientes quae-
    iosisterc, dignis videlicet Deo praeconiis orando ju- sierunt, quserentes invenerunt, invenientes adora-
    bilare : et sanctis piarum cxhorlationum sermoni- vmint. Hac est, ut scilis, summa Evangelii loquen-
    bns, mcnles proximorum instruerc. Et qnia uni ho- lis de adveniu magorum ad pueriim Jesum. De se-
    rum salubrium opcrum, instuntiae vidcliccl devola- cunda habeiis, quod cum baplir.areiuroionis popubis,
    rum orationum curam nonnullam pro uiodulo no- et Jesu baptizato et orante, apertuffi est cotlum, et
    slro, lam nocte hac praicedeuli, quam die isla prae- sanctus, corpoiali specie, siciU
    d descendit Spirilus
    senli impendimus, superest ut et alterum, quod esl columba io ipsum : ei caeiera, quae in subsequen-
    i^struclio proximorum, quia se modo temporis ob- tibus ssinctus Evangelisla de comniemorat
    ipso
    tulit opporluniias, aggrediamur , exhibentcs nos (Luc. in,22et seqq.). Hune esse populum puta-
    gicut in illo Deo devolos, sic et in isloproximo ne- mus, coram quo astantc, videns Dominum beatus
    cessarios. Locuturi ergo aliquid ad ulililatem au- Joannes ad suum properaic baptismum, in hanc
    dientium , unde polius loquendi maieriam some- statim vocein prorupit dicens : Ecce Agnus Dei, ecce
    mus, quam de ipsa die, in qua loquimur? Sicut (jui loliit peccata mnndi (Joan. i, 29). De manifcsta-
    enim praisentis excclleniia diei, ut aliquid ad lau- tione vero terlia, ita se vcrHas rei habet Hoc fecit
    :

    dem Dei, et vestram jedificationem loquamur in ea initium signorum Jesus (Joa». u, 11): haud dubiura
    exposlulat, ita nihilominus esigil ut et loquamur quin boc, quod aquarn ruulavit in vinum : Et mani-

    de ea : maxime cum tanta lalisque sanclitas ejus festavit gioriam suam,et eredideTuni in eumdiscivuU
    sit, ut uberein nobis et sulficienieni materiam lo- cjus (ibid.).

    queudi ministrare possit. III. Porro si ipsa aliquid putantur innuere loca

    (273) Anliph. ad Mngnif. in secundis vcsp.


    Patrol CXCVIII. 13
    205 ADAMl Pll.EMOftSTRATENSIS oo:

    in quibus CJfidem appariiioncs indiilta? sunt :


    prinia A iia nunc vcrsa vicc visilali mulationc dexlcra? Ex-

    Dcthlebero luit, secunda in Jordane, terlia in Cana cclsi, exliibcamus cadem mcmbra noslra scrvire

    Galil.car Et fortassis ad rem poitinct, quod priina juslificalionr in juslificationem (Rom. vi, 19); tertio

    ftiit in domo panis; sccunda in descensione ; lcrlia vero pcrfccta in nobis charitate, foras mif.cntc ti-

    in ic\a trausmigrationis, [seu perpetralce rcvclalionis. morcm, quasr aqua in vinum conversv, cum vctus
    Qu a istae, Ut scitis, horiim nominum smit imerpre- prius 192 dcfecerit vhiuin, haurilur ex liydriis,

    tationes. Absit cnim ul absque signilicatione esse (/ Juan. iv, 18) ut non dcficiat novum : qu;c cum
    piitemus, quod apparere voluit Dominus in man- nihil nisi aquam, qtia cl adimplentiir usquc ad sum-
    sionea?terna? refcctionis, quod in virlule humilitatis, miwn, contineant, niliil tamcn nisi vinum, et ipsum
    quod in fcrvore spirilualis cognitionis. Apparebit honum, utpole usque adbuc servatum, effnndunt.
    jam cum de horum locorum significatione cocpcri- Ilaque tertio Dominus noster Jesus spirilualem hanc

    mus traclare utruni aliquid in sc contineant spiri- aquam in vinum a?que spirituale convcrlens, inter-
    luale. Lt aulem brcvitcr oslendam quid in ordine nos ilios mcntis convivas, cogitationes dico mun-
    hujtis terlia? apparitionis Dominica? inlelligam, ego das, eo plcne securas, quo sibi hcne conscias (se-

    accipio in prima nostram cxpressam essc vocatio- cura quippe mens, ut ait Salomon, juge coniivium
    nsm , in sccunda euiundationem, in tertia vero glo- " [Prov. xv, 13}), iilos, mquam, convivas in manifes
    lilicalior.eiu. Magi cnim nullatenus ex tam longin- taiionc gloria? sua?,' quadaiu admirabili ct exhilaratos

    quis et remotis terra? frnibus ad adorandum pue- reddil exsiiltalione, ct glorifieatis cxhibct revela-
    rum novitcr natum accessissent, nisi non solum tione. Hoc, quod modo diximus, confertur in nu-
    signicxterioris novitatc, sed et quadam inslrucliorit6 pliis, quando sponsa sponso, anima conjungitur
    ii.lerioris vocc accersili fuissent. Sic enim nocle verbo. Qnrc quidcm nuptia? cum quibusdani fortassis
    hac, in dictis bcali Leonis papa? audistis [dedit, ad cas perlincntibus, quid sibi velint cum in cum
    ;

    inquit, aspicienlibus intellectum, qui prmstilil signum, locum venerimus : dcmonslrarc pro posse curabi-
    «t quod fecit intelligi, feeit inquiri : et se invcniendum mus. Pra?cedil ergo vocatio, succedit juslificalio.

    vbtulit requisitus ($74)]. Qui ila signum pra?slilit, ad extremum vero subsequitur gtorificatio. Lt qui
    ut intellcclum aspicienlibus dederit, quid nisi qua?- csccali fuimus longe, illttminali simus prope; qui
    dam, qua invitarct eos, ad se vecatio fuil? ln Chri- sanclilatis insignibus eramus vacui, justttice ope-
    sti vcro haptismate, quis nostram non modo ex- rtbus simus replcti qui cauteriatam babenlcs con-
    primi, sed et esse mundationem dobitat? Nam qui scientiam per appctitum impura? voluptatis, ali-

    baptizattis cst, non sibi, sed nobis bapthalus est. quando cxstitimus ignominiosi : bene nobis per
    ^
    Denique hapiizatur non ut mundetur, sed potius omnia conscii, per stabile ac perseverans sanctitatis
    ut muntlct sibi populum acceptabilem, sectalorem bo- propositum indefa?cata inlerna? contcmplalionis
    norum operum (Tit. n, 14) ;
    pollutionem pcnitusnon puritate simus gloriosi. Fnistra glorificaret, qui
    babens, et purificationem gralis conferens. ln nu- piiusnon mundaret' sed nec quos glorificaret sive
    ptiisvero, ut ait evangelista, manifestavil gloriam mundarct, haheret, nisi prius mundandos, qui solus
    suam (Joan. n, 11). Fuitque virtulis et gloria? ingcns est mundus ; et glorificandos vocaret, qui vere est

    opus illud, quod in eis miraculum fccil. gloriosus


    IV. Ordo certe honus, et congruenlissimus, ut V. Fidelis llaque anima sic et juslificala cl glori-
    *rina, dic ista, manifestatioue innolcscat : in prima ficata ,
    qua?dam quodammodo est domus , in qua
    [al. innotesccns in prima , etc.'| nos ostcndat voca- ejus Iiabitare dignatur condilor Deus, in qua pro-
    los, in secunda juslificatos, in tcrtia vero glorifica- fecto domo fidcs, qua? est in vocatione lundamen-
    tos. IIoc cst quod secreti hujtis conscius Paulus tum, supponitur; spes vcro qua? in juslificalione,
    sensit, assercns, prout pot^stis legentes inleUigere : parietes crigit ; charitas quoque, qua? in glorifica-
    Dc um quos prvdcstinavit, vocasse : et quos voeavit tione ct tcctum exterius superponit, et ipsam inlrin-
    juslificasse : ct qnos juslificavit, illoset magnificasse ]} secusdomum speciosa quadam diversorum colorum
    (Itom. vm, 30). Ilaque vocamur, cum ad fidem ac- aptiludinc depingil. Videtecrgo, quia quod in domo
    cc.simur : justificamur cum a delictis prisiinis tectiim sine pariele, hoc in anima glorificatio sinc

    cmundali, operibus justitise exornamur : magnilica- justifrcatione, quod vero paries sine fundamcnlo,
    mur vero, boh solum cum in futuro per superna?. hoc juslificaiio sine vocatione. Agnosce post hnec
    glorix perccptionem remuneramur, vertim etiam. quod sicut teclum ct paries subsislere non possunt
    cum in prresenti per intem.r gloria? perceplionem, sine fundamcnto, nec valet ad perfectionem domus
    qua? in veraci, non dccepta?. conscienlia? teslimonio fundamenfcum suflkerc absque pariele ct teclo : sic

    consislil, in Domino gloriamur. Prius eigo longe in anima glorificalionem cl jtistificationem voca-
    sumus pcr ignorantiaui in tenebris ca?citatis, vocat lione carentern, siibsislcnlia prorsus carere, et nisi
    nos iit prope simus per fidem in agnitione verilalis ;
    ulramque hanc habeat, ad salutem sufiicicnlia non
    sccundo emundans nos ab opcribus morluis, servire liabet vocalio. Ipsa ctiam anima, utpaulo antedixi-
    nos facit Dco viventi , ut sicut exhibuimusquondam mus, nullatcnus pcrlingcre valel ad glorificationeia,
    cienibra noslra servire iniquitati ad iniquitatcm, nisi prius consccula fueiit justilicalionem : nec po-

    (274} S.Leo scrm. 1 Epipii.


    ::

    597 SERMONES. — IN EPIPHANIA DOMINI. m


    tcril jam.juslificari, nisi eam prius contigerR vo- A internam hanc a Jesu conseculus es glorificationem,
    cari; causa enim gloriftcationis justificatio est, et qui in Cana Gaiiheae manifestavit gloriara suam
    neeesse est ut vocalio pracedat, quatenus juslifi- Itaque glorificationera istara consequeris si purc
    calio succedat. Aperlaergo ratione prius, hac sacra contemplaris, si strenue operaris, si denique ar-
    die, a vocatis magis puer est Jesus adoratus, deinde dcnler diligis, et quod conlemplando apprcbendis, et
    aon puer quidem, scd vir jam perfectus a Joanne quod operando perficis. Haec exprimere videntur re-
    est bapiizalus; novissiroe vero miraculum insigne velatio, iransmigralio, dilectio. Tna hiec major au- ,

    et sublime faciens manifcstata gloria sua, et ipse tem horum est dilectio. Nam cum revelatio nonnun-
    est glorificatus, innuens nobis, ut jam diclum est, quam per falsitatis errorem seducat , transmigralio
    prius nos pueriles et leneros esse, utpole nondum vero per appelilum vanilalis extoHat. Ifoc autem
    quidquam ad saluiem, nisi solara veritalU agnitio- sempcr in lumine csl si quidja/ ct si quiaj falsum
    nem habenles, per reciae lidei credulitatem ad se suggcritur in revelaiione sagaciter deprehendil. ct
    accersiendos esse : dehinc ab omni pravse conver- quia non inflatur, si qua in iransmigratiorie crum-
    sationis sorde, quam peccando contraximus, inajo- pere inflaiio nililur, polenler earn proslermt. Igilur
    rein }am virtutem in spirituali robore nactos a se revelatio adclarilatemperimet, quajestin inlellectii;

    purificandos , ad extremum vero per intevnam mun- B transmigralio ad utilitatem, qua? esi in eflectu: di-
    diliam, quara cor purura, et conscienlia solet ha- lectio vero ad puritatem, quae est m affedtu Ita hoc
    bere bona, in se glorificandos. triplici grati» dono sancta lsia corrfertur glorifioa-
    VI. Quod aulem prafatos magos, ut se cognosce- tio, quia quem revelat* per sanctam conlemplalio-
    rent , ad domum panis (hoc enim sonat Beihlehem) nem illuminat, transmigratio per bonam aclionem
    Vocando incitavit ;
    quid aliud sentire debeiis, quod cxornat. Zelus per puram dilectionem inflammat,
    [al. quam quodj non cst alibi eognitio veritalis, nisi eumdem consensum ct iulerna suavitas glorificat.
    in mansione internse refectionis? Yerus enim panis, Yidelis jam et palenter, ni fallor, agnoscilis quod
    ut scitis, verbum Dei cst, pcr verbum itaque agno • nequaquam sine aiiqua causa Dominus Jesus, in

    scitur verbum : el illa mens evidenler veritatem, Bcthlehem vocatisnmgis voIuU.manifostari ; in Jor-
    quaj Christus est, apprehendil ,
    quam sana et ca- dane baptizandis nobis voluil bapti-zari el gloriri-

    tholica sermonis ejus inteiligentia suaviler pascit. candis nobis volui! in Cana Galilae^e glorificari.

    Ul ergo inveaire possint puerum Jesum, magi vo- YlH. Sed his de ordine, atque de locis manifesta-
    canlur ad Belhlchum : quia si pane verbi Dei in tionum ejus breviter dictis, loquamur aliquid pro-
    domo lua carcs, panem illum verum, qui de coelo fusius sigillatim de eis, ct primura de prima, in qua
    descendit, et datvitam mundo (Joan. vi, 35), apnd C vocationem nostram diximus esse expressam. Au-
    te non habes. In Jordane vero, cujus nomen de- distis, sacroreferenleeloquio, quodnim natus esset
    scensionem sonat, baplizalus esi, quia nisi humi- Jesus inBetlitehem Judce in diebus Herodis regis, ecce
    liaris, non juslificaris. Nonne hoc sensit sanclus magi ab Oriente venerunt (Malth. n, 1). Fratres,
    David, qui ail : Bonum sibi esse, quia Dcus eutn liu- quod sine mccrore gravi dicere non possumus,
    miliavit, ut discat justijicatwnes suas? (Psal. cwni, modo Herodis regis sunt dics. Regnat in his diebus
    17.) Super quem, iuquil, requiescit Spirilus tneus, malis, in his kmporibus periculosis pelli.eus, sive
    nisi super humilem, et trementem verba tnea? (Isa. pellis gloria, ulramque enim inlerpretaiionem in se
    lxvi, 2.) Ln Evangelio quoque ait ; Tollite jugum habel Herodes Beemoth loquor quem in Evangelro
    :

    meum super vos, el discite a me quia mitis sum et Dtminus fortem armalum appellat (Matth. xt, 21);
    mtmilis corde, et invenietis requie.n animabus 193 cujus forlitudoin lumbis ejus, et virtus illius in umbi-
    testns (Matth. n, 29). Sit ilaque in descensione, lico ventris ejus (Job xt, H), omne sublime vi+
    qui justificari dcsiderat, quoniam in Jordane Chri- dens, rex esl super otnties filios superbice (Jcb xu,
    slum Joannes baptizat : Ki quiliumilial se exallabi- 25). Imperai hodie super ierram, et suam potcntcr
    tur (Luc. xiv, 11) : quia nemo ascendil, nisi qui de- y tyrannidem exercet, princeps ille mundi, serpena
    tcendit (Joan. m, 13). Descensio ergo humilitas- est antiquus, qui vocatur diabolus et Satanas; qui se-
    el non alias quam iu ipsa quis juslificatur, sicul nec ducit universum orbem serpens, inquam, peclore
    alibi, quam in Jordane Chvistus baptizatur. De qua superLice, et ventre luxuria? repens. El ex re porlat
    humililatis virlute, plura qu:e dicenda essent prae- illud nomen ciaium et immundum. quod est IIe_»

    terimus ,
    quia ad alia fcstinamus , eaque alia vice rodes, qui pelliceas in his, qui secundum carnem
    dicenda diflerimus. vivunt: pellis vero gloria in eis, qui in carne glo-
    VII. In zelo vcro transmigrationis seu revelalionis riantur, l&lanies cum male fecerint, et exsuliantes m
    (hxc enim insecontincre dicuntur hccc duonomina, rebns pessimis (Prov.u, 14). Est enim idem serpens
    Cana et Galilaea) sancta haec, <le qua superius tracla- peste gemini vcneni plenus, utpote qui rigidus et
    vimus, glorificatio conferlur. Si enim cum zelo bonae lubriciib : qu«Mn vncat Isaias Levialhan, serpeiitem
    devotionis, de vitiis bene operando ad virlules, dc lorluosum elveclem (ha. xxvii, \) : qui in viis ina-
    prasentibus ad superna pie desiderando passibus nis gloriae cupidos sibi subjugat, pellis gloria e!a-
    amoris transmigras; si ardenleramas per affeclum, lus. ln ulero vero carnis concupisrentiis dedilos
    quidquid libi evidenter reveiatum est per inlellcctum conculcai fetore pellicco correptus. Videle, si non
    33e ADAHJ PR^MONSTBATF.NSIS 400

    p^tissimuru sont cTios Hcrodis, dum tanta in filiis A tur Incerna hsec accensa sub modio, scd super tan.

    pcrdUionis, hoc maiimc tcmpore,ct elatioinmentc, ddahrum {MaUh. v, 15); ut ingrcssuri domirm vi-

    et conuptio rvgnat in came. deant lumen. Hiuc est quod nato in Bclhlehem Judae

    IX. 'Verumtarafcn in Msce pessimis diebus nasci- {Matth. ii, 5) Jesu, slclla npparet pncfulgcns; stella,

    tur Jesus in Bcthlchem Judrc. 0.uid pulamus Jcsum inquam, sicut flamma coruscans, ct Rcgem reguui

    nasci iu BethlehemJuda in diebusHc odisregis.nisi Dcmn dcinonstrans. Tanto namque lalique lumine
    ijrstmi Jcsuni nonnullos k haberc in medxo nalionxs splenJet ; lanla ftilgoris novitatc praefulget, ul vi-

    yrnv.r atqnc iierverstc , tucentes cpiasi luminaia in denles eam magi dicant ad inviccm : [Hoc signum
    n:u>i<to verbmn vilOJ conlinentes ? {Phil. 11, 15.) Si magiu Rcgis cst, cainus ct inqiiiranius eum, ct offc-

    rtfatn viiltis recipere, BeihlebemJud;e,esl sanctus et ranras ci muncrn, auiTim, thus, ct royrrhara (275^].

    lvrrtgioMrs corrvcntusiste, miern et interna in mcnte Fratves, quid vohis videtuT nos possc dicere de stella

    refectio impmguat, ct 194 confessio sancta,tani in isla?micaiabOrieriteusque adBetldehem. Magis ap-


    ore quam in operc cxoruat. Fst enim conlcssio non paret in Orientc , cormu in se animos s:ii novitate

    mmlo in Hngua, scd ct in opcTe: alioquin non dice- eonculit, ipsos in itincre protegit, ct duccm sc e*s

    rci Paurtvs, quosdam factis negareDenro nisi sciret , cxhibens usquc ad Buthlehcm, ub; est puer Jcsus
    M66 Quosdam, qui et faclis confltcntur {Til. i, i6). B perducil (270). Dicamus, consulo r
    si volis aliquid
    Si ergo doimisOavidBcthlchem.quomodonoii quam- ad prajsens melius non patet, quod stclla pracclara

    dam Brthlehcro sanclam quam excrcetis, dixerim homines islos, qui tam longe erant, perducens in

    eouversationcin qujs rcgit Dominus, ut nihil vobis bcthlchcm, ut adorenl Jcsum, fama cst lucida sjeeu-

    desit, in 1<ko tos pascu.ic coHocaris {Psat. xxn, 2)'; lares (quia longe a peccaloribussalusIPA«/. cxvni,
    itcomedenlibu* vobisnicduilani lerrae laclcclniclle 55J) ad religiosain et sanctam pcrtrahcns conversa-
    Mtananti* T tlcicctctur i;i crassiludine anima veslra, tionem, ul saluhrcm apprclicndantet excrecant sfca-
    «icut adipe cl pingnedinu rep'eta? Cibat siquidcm tum, usque ad Bclhlcheni cos perduc.it ; sed prius eis

    vos in mente ti adipe fruineuti, el de pctra, melie in Orienlc apparct; nam quomodo famam, quarn
    satiat vos {Ptal. lxxx, 17), sua\issimo vos divini- sanctitas ex se religionis emittit, sequi posscnt.nis»
    tatis sapore, et sapidissinia vos reficiens suavitate, vel aliquanlam veritalis notiiiam haberciit? Yidimus,
    per inievnam contemptationeni : ct dulcissimis nihi- inquiunt, steliatn cjux in Orie>ite,el venimus adorare
    louiiiais vos hunumilatis exemplis impinguans per eum {Mntth. n, 2). Neqnaquam ad adoraudum eum
    f Alerioreni nuifationem. Sie autem cibati, ct in in- de tam remotis fimbus coneurrissent' nisi e-us Drius

    timis refecti panelralibus cordis, dum non soiuin slcilam vidisscnt.


    Deo cnnfiUiinini hi vcrbis, sed Duum confitemini ^ Xi. Merito dixit vir sonctus crudclem esse, qui
    ct .

    in facti6. Nescio qua ratione cuipare me poterit ali- famam suam negligit. Quia sicut neglecla ruina au-
    qui3, si Bethlehem vos Judsc appellavero quos scio dientibus ad malum est, ita in inlegiilate veritatis,
    ;

    el iu mente cibatos saluii insistere proprinc, ct piam sivc illaisa servata, materia cl occasio ad bonuui cst,
    iii ore conlessioiiem emittenies laudi vacare divinae, et hanc cssc arbitror causani, ob i|uam nos hortatur
    cl Dcum in operc saucto confitcnles, necessitati Apostoips, ul provideamus Lona, non lantum coram
    succurrere fratcrnse. Satisprolise ut arbitror dehac Dao, scd tt coram non quibusdam, sed omnibus
    d<>mo panis, ct dc generibus hujus confessiouis di- hominibus {Rom. S)ii, 17), qtii ctiam nirsus monct
    sputaviiuus in sermonlbus quo^.lu adventu habui- nos, ut honeste ambulemus «d eos, qui foris sunt
    nius. iiuimdo vtdelicet ostendimu^, .guid hoc sit, {IThess.i\, il).lrreprehensibilesvoscxhibcle coram
    quod asscritur Dominus venire in Bethleem •ambti- saecularibus, nihil in vestro verbo vel opere, nihil
    lans supcr aquas redempUonis Judae, quse omnia in habitu ctgeslu sit, quod eis offcndiculuin ess«
    necessenonest, ut nos repetamus. hi hac Bethlchcm possit. Unde et idcm, de quo loquitur Paulus i

    Juda3 pzius est Jcsus ct in diebus Herodis : nahens siue offensioue, inquil, estote .ludccis et gentibus et
    serYOS muitos virtute spiriluali fories (ulpote quo- t^ omni Ecclcsice Dei, 195 V er omnia in
    *' cut et c 9°

    riiin nunis conforlalus esl principatus) septiformi onuiibus flaceo : non quartns quod mihi uliie ; sed
    spintn plcnoi, qui sua aon habent opcra ad peccata quod muttis, ut salvi fiunt (/ Cor. x, 32). Vae illis,

    inclinata; relinquens sibi scptem millia virorum, qui sub habitu religionis coram non religiosis ad
    i;iii nou curvaverunt genu ante Baat {111 Reg. ix, Buhversionera eormn, irreligiose se habent : tam
    18). Cum tamcn ahundent in his tcmporibus pericu- inordinatc, lam inhoneste se coram eis habentesv
    losis, qua jam non instant, scd exstant: Homines ut nomcn Dci blasphemetur pcr lpsos inter genles.
    tcipsoi amantes, cupidi, elali, klasphemi, parentibus Nimirum cxpediret eis ut su^pensa mola asinaria
    non obedientat, et alii iu huncmodum homines mon- in collo eorum demergerentur iu pt ofundum maris,

    siruosi, quos in subseqtienlibus amplius describit. quam sic scamdalo csse pusillis {Matih. ivm, 6).
    X. Non poto6t jani civitas hccc sancla abscondi, Quid eniin sub saeculari agcrent velamine ? et si-
    qu;t nequaquani minima est in principibus Juda cx :
    cut fof tassis minoris esset culpae, sic etiam uilno-
    5'ia exit dux qui regat populum lsrael nec se pali- ; ris forte el poeua;. <)uod vero sub humilitatis babitu

    (275) F,x ofllcio Epiph. ant. ad Snnc dimillis. (278) Antiph. ad Magn. in primis vesp.
    Ml SERMONES. — IN EPIPHANIA DOMINI. 102
    faciunt, ideo gravius mereniur supplicium : quia A in eo videri, nihil de eo atidiri queat, quod cujus-
    gravius judicalur id esse delictum. Illud enim sim- quam aspcctum, vel auditum offendat; effectus san-
    plex quod malum est, lioc vero duplex, certe ct tri- cta, qua pollet, conversatione agente; el maiis li-
    plex esL mori, ct bonis amori , utrisque autem venerationi.
    XII. Primum namqttc est, quod malum facis, Fama vcro liujns , qtiae late crescens circumquaque
    quod nulli licitum prorsus est , sub»jiiacunque pro- voiilat ,
    quid nisi pracclara et lucida quaedam stella
    fessione sit. Secundum vcro quod sub Iiabilu san- cst, quae dum nihil in se habet, nisi quod ad Dcum
    Otitalis, opus committis iniquitatis , effectus jam pertinet, et quodeum aliisad exemplum inlueniibus
    quasi sepulcntm dealbaltmi. Tertium vero quod illis placet, jure de ea dici solet : [stella isla sicut flam

    occasio cs ad subversionem ,
    quibus esse debueras ma coruscal, et regum Regem Dcum demonstrat.
    ad ercctionem : pravo tuo exemplo prostiltiens ad Magieamviderunt,etmagnoRegimuncraobtuleruntj
    ima, quos bono elevare debebas ad summa. Cur non flamma coruscare dicitur propter copio-
    (277) sicut
    jam roajore securilale et audacia committat saecula- sum sanclitalis et sauctac
    J.90 lucis exempluni,
    ris malum, qtiod a rcligioso vi'!et frontose commis- quodinluentibus ad imitalionem spargercnon igno-
    st;m , quamvis ctiam id noveril plenc esse mabim ? ratur, ct Regem regum Detmi demonstrat.
    Nam velamci» quoddam sibi assumit excusationis R. Quara plenum et sufticiens tesiimonium ! Felix
    hoe quod agit : dum id ab eo videt commilti ,
    qui qjii loto conamine studet ut talis sit, quatemis
    habitu indutus est religionis. Vae igitur ei, perquem quidquid in co videtur, quidquid io eo auditur, lo-
    conlingit hoc modo nomcn Domini blaspheinari in- lum sine ulla exceptione summi Regis demonstratio
    ter gentes [Potn. n,2i) : el ei maxime, per quem sit; regnum Dei in se advenisse, regnum Dei etiani
    idem nonien potissimum debuit inter cas honorari. intra seesse, vcrbis et operibus, moribus et cuii-
    Quod a vobis vae , longe magis semper et magis ctis suis molibus ostendit ; nibil non maturum prac
    faciat, Domiaus noster Jesus Christus qtii ,
    est qum ferens invullu, nibii non disertum in aOatu , nibil
    Patre el Spirilu sanclo Deus Lenedictus in saecula. non iumiile in Iiabitu , nilii! mon parcum in victu,

    Anscn. nibil non irrepreliensibile in gestu , nihil deniqu 3

    SEP.MO XLIV. non grave in incessu. Nihil ad se admiltit curiosum


    per aspcctum , nibil vanum per audilum , niliil vo-
    ITEM I.N PIE EPtMUNt/E.
    lupluosum per olfuclum, nihil gulosum per gustum
    k votiatione ct ablu.ione nostra spiriluali. titque de quinque sensibus praelcriissc vidcar nuj»

    Stjtorsig —
    sermoms. 1. Utnomen Dci a nobis ho-
    hmi , niiiil impurum per tactum. Cum itaque labs
    noratur, et benedicilur. — 2. Famae bonrc con- csl in veritate fama dc ipso volitans, nonne ipsa
    ciliandae modus. — 3. Stabililas famae oritur ex slella qiuedam est, sicut llamma coruscans'; et Re-
    Stabili sanctae vilae conversatione. — 4. In coeno-
    gem regum Deum demonstrans? Quidni jam fesli-
    biis iierc».:3ria est sancta pmitas ac inlernaegra-
    tiae adininicula indisciplinata monasleria car-
    :
    ncnl magi Christo Regi muncra defetre cuin iili* ,

    puntur. — 5. Qucrinionia ssecularium de innrdi- contingit eam vidore? ciirrunt namque cum mune-
    quonimdam monasteriorum,
    nato statu — 6. Tiia
    ribus suis saerulares devolionis suae ad nqvitatent
    magorum mtinera commeiidant vivis religiosis
    gtudium leclionis, puriCUem orationis, qlHitatem sanetae convcrsationis, qnam audiunt de eis. Videti»

    bonae actionis. — 7. Qnam necessaria ct uiiiis ergo quia slella in causa fuii , quod magi venerur.t
    triplicis exercilii praxis. — 8. Humilitas virtu- ad Jesum, Simili modo ir.lelligitur quia his, qui in
    tum aeqtiisitrix , custos, et restauratrix. Omne
    quasl mutuo acceptum
    reputat. 9. Insignis — saeeulo sunl , hominibtis veritas bome et veracis fa-

    Christi humilitas in ejus relucet baptismo. — mae occaslo est, ut ad salubrem accedant eonvers&-
    10. Tres httmilitatis giadus totius habent mensu- tionem.
    ram justiliae. —
    II. Supereminens humilitatis
    JKiu* exemplo Christi exercendus. 12. Alia hu- — 111. Sed necesse est ut veracis famae bonitas et

    mil tas cordis, alia oris, alia operis. 13. Ilumi- — bonac farare verilas perseverans sit. Sit itaque sla-
    lilas alienos defeclus extenuat , stios incusat : rj bilis sanclilas vitae, ut sit conscquenlcr stabilis et
    instar arboris radice , flore, fructu decora.
    intcgritas famae. Nimis enim gravis hominem con-
    44. Modi humilitatis scx recensentur, hc expli-
    cantur. \.i. —
    Intentionis necessaria puritas,
    .
    fusio involvit , cum mala de eo cxigente reproha
    virtuti laercedem debitam expctit, atque evspe- conversiUioiie publicantur, de quo prius bona , cla-
    ctat.
    mante conversalione religiosa, divulgabantur. Hanc
    i. InOnesermonisilIius,quihunc proxime praeccs- auteni, de qua modo loquimtir, bonie et veracis fa-
    sit, diximus quod vae illi homini est ,
    pcr queni no- mae perseverantiam hoc innuere vjdetur, qvmd dc
    men, Domini blasphemalur (Rom. n, 24). Di- bac stella legitur : quia antecedebat eos, haud du-
    cimus autem in exordio istius quod econtra pax ,
    bium quin magos ,"usque dum veniens staret sunra .

    homini illi per quem nomen benedicilur Salvato-


    ,
    ubi eral puer (Matlh. n,9). Nam quid est magos
    ris. Quis est hic et laudabimus enm ? fecit enim non antecedere, donec eos ad pnemm Jesttm perducat :

    mtnus salubria , quam laudabilia in vita sua. Hic nisi bonamet veracem sanctilatis famam perscvc-
    enim eet, qui ila se inluenl'ibus]ci,rcumspectum et rare? Hoc cnim est stellam a sua integrilale non
    aptum , ita rebgiosum et sanclum cxbibet : Ut nihil minui ,
    quousque eos, quos ad novre com-ersationis
    (277) Ex oOicio Ecclesioc Anliph. atl Nttnc dimiuis.
    403 ADAMI PRjEMONSTUATENSIS 404

    anintcm invUat, ad salubrem quam inentis affeclu A modum parva bic salus animjehabelur. Tanla abun*
    concepcrunl, purilaiem (ipsam cnim designat puer dat iniquitas, refrigescenle charitate : non jam qui-
    Jcsus), ctiam pcr cflcclum boiti Iraliat. dem mullorum, scd pene cunctorum. Quid enim si

    IV. Et intrantcs domum, ait sanctns Matilncus babitum circumferant religionis? nam irrcligiosi

    invenerunt puerum cum Maria matrccjus. dileclis- sunl, qiiantmn ad conversationem : lalct quippe
    simi cl desideralissiini fralrcs mei , non ambigo apud eos sub indiimento humilitatis elatio , sub
    quin plures porduclura sit steila nostra , qui adhuc purilatis immunditia , sub quielis pcrturbatio, sub
    longt sunL ad linnc sanclam, iu qua vos commora- pacifl dissensio , sub lenitalis, inflatio ; odium, sub
    mini, Bethloliem Studetc, quaeso , sollicile, ut in- cliarilatis ; corruptio sub honestatis ; sub benignt-
    irantesdomiim invcniant pucrum, cum Maria matre lale, aernulatio : oiib legumento denique magn»
    cjus; hoc cst , ut puritalem jnvetiiant flanctam, et sanctitatis malitia non eviguae pravitalis : omnes
    graliam intcmam apud vos. Quid enim aliud est penea professionis sublimitatc dcelinavcrunt , fran-

    cubq Maria matrc ejus pucr Jesus in domo, nisi sa- gunt quotidie vota sua, quae distinxerunt labia sua
    lnbris puritas , cum iulerna gralia ,
    quoe puritatis {Psal. uv, 13) : vix invenitur aliquis qui faciat
    cjusdein auctrix et donatri.v esl in cccnobio? Quae bonum, tanlus est numerus eorum, qui abomina-
    duo bona dum a noviter convcrsis reperiuntur in " biles facti sunt in studiis suis (Psal. xm poue
    , 1);
    ca:nObiis, quasi puer Icsus et malci ejus ab in- quisquo quod Iibctfacit , et quod non licet id aucla-

    tranlibus magis invcnitur in domo. Sod Iongc aliler ciler commitlit. El quod magis deflendum e^t, dura
    in multis bodie locis coitlingit, quae etsi veraciler unum in malum universi babcnt consensum, quid-
    dicere possumus, ob quorumdam tamcn opprobrium, quidagunt illicitum, transit iinpunitum. Non sic ad
    dicere pertimescimus; quia videlicet dum apud eos mcmoriam islorura revoco querelam , ut horribilia
    domum magi introeunl , nec pucrum , ncc Mariara et dclcslabilia haec apud vos existimem monstra
    matrem ejus inveniunt. Nunquid enim tu ibi pucruni regnare. Vos enim non ila didicislis Chrislum, si

    asseres Jcsum, ubi nibil osl purum perlinens ad sa- tamen ipsum audistis, el in ipso edocti cslis, sicut eU
    lutem , sed magis quidquid impuium spectans ad verilas in Ckrislo Jesu (Epkes. iv , 20). Sed sicut
    damnaiionem? Ita profecto, ita penilus ibi est : ubi mala hacc usque modo longe fucrunl a vobis : ita

    sunt inflationes et invuliae, conlentiones etirac, dis- magis ac rnagis scmpcr longc sint. Non invenianlur,
    sensioncs et discordiae, perturbationes et rixce, lites inquam. bacc malaapud vos-, sed magis qusecunque
    et contumeliac, delraetiones et blasphemiae, simula- sancta ,
    quaecunque bona ,
    qucecunque salubria,

    tiones et scandala, susurralioncs et odia ubi eliam quaecunque uiilia, quaecunque pia, qitcecunque hu-
    j
    c
    hlii comedunt patres ,
    palres carnes. comedunt filio- nesta, qua-cunque religiosa ,
    quaecunque pudica,
    rum, provocantibus cis invicem , et comedentibus quaecunquc pacls , quaccunque aediQcalionis , qnx'-

    eis invicem ; sed et invicem mordcntibus, et dila- cunqtie amabilia et boncr. famai sunt (Pliit. iv , 8) :

    niantibus , ac per hoc ab invicem consumendis ul quicunquc ex his qui adhuc foris sunt , inlrare

    (Gal. v, 45). Itaque ct ibi non est Jesus, ubi tam voluerint domum vestram , confestim invenirc pos-

    pralali quam subjecti ploni sunt dolo etmalignilate, sint in ea puerum Jesuni cum Maria matre cjus.

    $ustirrones, delraclores, Deo odibiles , contumeliosi VI. lloc autem una cum malre sua invento, dicit

    superbi, elati ,
    pareniibus inobedienles (Rom. i, 30 et evangolista , quod procidentes adoraverunl eum , et

    seqq.) : filios ad iracundiam provocantes (illudde re- aperlis tliesaiiris suis oblulerunt munent {Mallh. li,

    betlibus subjectis, hoc de procacibus dico praelatis) 41). Quod eos audis procidenWs adorasse , humili-
    insipicntes, incomposili, sineaffeclionc , absque fide lalem dcvotionis, seu devtwionem huroilitatis ii.tel-

    sine miscricordia ; hoc dc sociis dico inordinaUs. Ubi, li^e.Quod vcroaperlis tbesauris suis munera obLu-
    inquam 197» talia in monasteriis suut, inveniri non leruni, agnoscc bonum in cis proposilum eatenus

    potcst puer Jesus. Nam. quid in istis puritatis, quid occullum, in pia convorsationc ctsancla, ostensum.
    salulis? Scd nec maler ibi ejus invenitur Maria, cum D Nam procidenles adoravcrunt, uL semetipsos in

    nihil sit ibi internam et spjrilualem graliam reprae- cunctis humiliantcs nonnullam sibi devotionem
    scnlans, quce ejusdem salubris purilatis est au- inossc demonstrent. Apcrtis vcro thesauris rnunera
    clrix. offerunl , dum prout primitus apud se conceperunt,
    V. lloo est quod graviter solent conqueri non- in aperto bona opera ostcndunt, eaque Oeo depu-
    nulli, circa saiutem propriam scrupulosi et avidi , tanl. Si quis quacrit de illis mun«tibus quce ct quod
    qui bona quidem intentione soc^cuium despicientes, sint, accipiat aurum, tlius, el myrrhaui ; tria haec ,

    et ad conversionem pro an.imarum suarum salute salvo autem illo sensu cornmuni tam allegorico,
    venienles ; sed camdem, quam se reperturos spera- quam morali, qui eo magisnolus, quo saepius inter
    bant salulem non invcnientes, aliquando in hanc ortbodoxos repetilus esl; cgo pcr baco muncra tri-

    voceui prorupisse compcrli sunt. Iliccinc, inquiunt, plcx quoddam pulo posse accipi exercitiun» , quod
    status ille ad salulem aninue pertinens, quem sub necesse cst sludiose frequentet, qui in communi;
    religionis ct sanctilatis habitu latere puiavimus? quam ciegit [al. clegerit] vila fructuose stare dcsi-
    nunquid ob animarum nost-arum salutcm hucnobis derat. Est atttem triplex cxercitium istud, studium
    persuasimus vcniendum? Et ecce vcl nulla, vel ad- lodionis, purilas orationis , utililas bonrc aclionts.
    ;

    405 SERMONES. — 1N EPIPHANIA DOMINI. m


    Quiountjjiie vitam communem professi sunt, scmpcr A sunt, reslaurare. Hoc enim proprlum esse hfimilila-

    ptoul oppovlunitas se prsebucrit, ve! in lectione, vel tis oiTicium, etiam proprio jugiter experimento sen-
    iii oratione , vel in opere manuum reperiri debeiit. timus. Leginvus etiam tam indictis quam faclis san-
    El studium quidem leclionis per eruditioncnr illu- clonirn ita csse. Quid enim in se beata Maria Domi-

    minat, devotio vero orationis per purilatem sancli- num asserit respexisse , quo eam bealam dicerent
    licat, labor utique bona; a< tionis per ulilitatem fru- omnes generationes , nisi humiiitatem? Respexit,
    ctum prrestal. Primum itaque excrcitium accipe per, inquam, humilitalem ancillw Ritai [Luc. i, 48). Quod
    aurum secundum per llms tertium per myrrham.
    ; ; autem liumilitas virlulum omnium non modo acqui-
    Nam quod nitel melallum auro pretiosius ? quid in- sitrix , sed et cuslodia sit , quid lucidius eo quod
    ter chavismata spirilus sapientia sublimius? et ipsa Dominus per servum suura ait, superquem requiescit
    quando apprehendetur, nisi sacra studiose leclio" humilem? (fsa. lxm 2.)
    Spiritus meus, nisi supe.r ,

    frequentetur? Suaviter thus redolci, el suavem co- L"t vero ipsam esse agnoscos, qusc vii tutem reparat,
    ram Deo odorcm devotio, et pura oralio prsebet. cum forle fucril amissa, reduc in memoriam illud

    Myrrha quoque, ut aiuni, a putredine corpus mor- Eliz:ei miracuhim insigne : qui prsociso ligno fer-
    uium custodil el tam animarn ob oliosilale,quse ei
    : rum elapsum , et de profundo evocavit , ct ei ,
    qitj

    inimica esl ,
    quam carnem a voluptate, 198 'I
    ll3e B amiserat restiluit (IV Reg. vi, 7). Hoc autem quo-
    ad libidincm ei provocatiix esl, assiduilas bonse lidie noster calvns, illuin loquor qui in loco Calva-
    aclionis, ei labor rigidai mortificatton.s alienam riseeslcrucifixus : cujus quoque capilli defluxerunt,
    reddit. duin discipuli reliclo co fugerunt (Malih. xxvi, 56)
    VI. Magi crgo isli ,
    qui domum , in qua Jesum ille, inquam, nosler Elizceus hoc nobiscum benigne
    inveniunt, et malreni ejus Mariam , inlroeunt, au- agere non omiltit , dum mentem pcr humilitalem
    rum, thus et myrrham offerunt Christo , ut nos, quidcm confringit, et amissum forle, pcr elalionem
    fralres charissimi, suo instruercnt cxemplo, quate- occultam, gratise donum resliluit. Quod quidem
    mis qui hunc jam locum intravimus, et intranles apud eum merelur impetrare hnmilis illa confessio
    inhabilamus ; ubi et siatus animje salubris, et ia- cjus, quie tali resonabat clamore Elizsci : Heu, hcu,
    lerna gratiaesl, studiose et diligenler insislamus Domine mi ! el hoc ipsum muluo accepcran (IV Reg.
    lcctioni , cl purae ardenter incunibamus orationi, vi, 5). Quid cnim habemus quod non acccpimus ?

    et neeessariae non negligenler, carnem mortificando Sed parum est, debucram enim dicere Quid habe- :

    eum vitiis et eoncuplsceniiis, insislamus actioni. musquodnon mutuoaccepimus?Quidquid aulcm mu-


    Et de studio sacrsc lcctirmis. dicimusquod mentem luo>accipitur, reddciulum esl; reddere uliqucdebemus
    illuininct, contra ignorantise obs< urilatem ; de pu- qtiod accepimus, tt reddere cum usura. Omnis ila

    rilate devotw orationis, quod sanclifical contra illi- qne gratiae , quaua sic accepimus, humilitas est i:i

    cilam scu carnalis seu spirilualis appelitus volupta- nobis et acquisitrix absenlis, cl conservatvix colla-
    lem ; de assiduitate bouse actionis, quod exornat tse et restauralrix subtractse. Ibo milu ad earn, et
    conlra cam ,
    quee animse est inimica , oliositatem assumam eam mihi sociam individuam ul veniant ,

    (Eccli. xxxiu , 29) ; de morliiicalione vero carnis, milii omnia bona per illam cum graliam scnlio ;

    quod ipsa vera myrrha est, quia dttm corporis vitia prccsentem, ipsa custodiet cam ne pcrdam absen- :

    premit, animam quoqtie ad spiri'ualia levem reddit.. tenn , et forle suhtraclam ipsa rcstaurabit, ut niibl
    Hsec de advcnlu magorum ad Christum, in quo dir restituatur.
    ximus vocationem esse exprcssam in |quo el pri- , IX.Hanc autem nobis diligenter acqnircndam,
    mam cxhibemus mundo manifestalionem concessam. et jugiter retentandam humilis Jesus cdocuil :

    Secundum vero halemus in baplismo ejus, quia quanTicum in omnibus factis suis excellenler, spe-
    nos primitus vocamur, et vocati emundamur. Pfci- cialiter tamen in baptismo suo cam ostendit : incli-
    nium namque vocat nos cle tenebris in admirabile lii- nans se baptizandum nianibus Joannis, cum omnis
    mensuum (I Peir. i, 9) ; deinde vero emundat con- jj
    prorsus esset eontagii, quod ablueretur immunis.
    scientiam nostram aboperibus morluis aa serviendum Quis non obstupescat, dilectissimi, videns summam
    Deoviveuli (tlebr. ix, 1-i) , ct ipse quidem in Jor- purilatem A
    r
    enire ad ablutioncm, Deum properare
    danc baplizalus est : quia et spirilualis nostra emun- ut ahluatnr ab hominc, Dominum a servo, jnno-
    datio in hunuliiale est. Descensionem elenim Jor- cenleni a peccatore, Cliristum a Joannc? Vcnit
    danes son&t, ct descendere humiliari esl. enim, ut ait evangelista, Jesus ad Joannem, ut ba-
    VIII. Desccndamus itaque ut humilieinur ; humi- plizarelur ab eo (Matth. m,13), super qua causa
    liemur ul emundcmur : quia eum humiliaris tunc adventus ipsius 199 obstupuit idem vehementer
    solum cmundaris. Sicut enim juxla sententiam sa- Joannes : sicque ad prohibiiioncm statim humiliter
    pientis : immundus est omnis, qui exaltat cor suum; se convevtit, ego, inquiens, a ie debeo baptizari, et
    sic nimirum, qui vcraciter se humilial, pronuntiatur tn venis ad me (MatUi. I, Li)? cui rcspondel Jesus :

    sine dubio mundus. saneta , ct inlcr virtutcs cec- $me modo, ct adjutixit : sic enim decel nos adim-
    lcrasveraciter sanctificans animam humilitas! crijus pkre ornnemjusiitiam (ibid.). Quid, quzeso, est hoc,
    ost in nobis cl virtutes , el cuni desunt. acquirere ,
    o hone, obenigne, o ntitis et humilis Jesu? Quid
    ct ciun adsunt , custodixc, el cum forte subtraclic csl quod drcis, sic iiwpiendam csse omnem jusli-
    407 ADAMI PRjOIONSTRATENSIS 403
    tiaro? i
    u, qui non solum omnem jusliliam imples, A catum, etiam in co ,
    quod non commisisti pecc»-
    sed ipsa vera sumuiaque juslilia es, inslrue me, liim : ut et illtini ad hufnililalem pertraha» punl-
    cur in hoc oinnem imples juslitiam, quod ciim ve- lenlia?, qui le offcndcndo commisit peccatum. Nenne
    neris, ul baptizcris ab eo, qui a tc debet Laptizari? hoc esl quodammodo le mundum venire ad eum ,

    Et audio te, mi Jt?su, aurc cordis rcspondenlem Ul quasi puriuoens ab eo , qui ad le venire debct
    ad hsec. Ideo in hoc oiunem iniplebo juslitiam, ut sordidus mundctur a le ? el sic agerc omneni
    quia in boc buiumum et supremum huuiilitalis jnsliliam impiere esl.
    impleo graduui. XII. Yidetis jam , ul arbitror, quod humiliiale
    \. Est enim primug ejus gradus, quom ostendit baplismus Christi lotus pleiuis rcduudat ; spiri-

    ille, qui se subdit majori, non se pra-lerens aequali. lualis namque einundulio nosfra in liumililate con-
    Est autem allior lilo, cum p<>r amorcio fraterni- sislit. Sed hssc , de qua lo((uimur , huutilitaa ut

    lalis ,
    qus minquain superbire novit , aliquis se plena sit : in corde, in ore, atque in opere sit et

    subjicit aequali: scu nec minori se judieat praefe- in corde quidem dupliciler, quatenus et humiliteT
    vriidum. Si autem tyratae huniililalis subliuiitati de teipso , et sublimiter aenlias de proximo tuo.

    intuleria vim , ut etiam usqne ad snmmum ipsius Primo itaijue bonu tua , si qusc suut tibi , abscon-
    evadas, prosternens le eliam minori tuo , efliceris B dens ab oculis luis, Bubjice, et lam mala, quae
    proindc subjectus omni humause |creaiurae propter adsunt ,
    quam qu% bona tibi dcsuut, mentis tu%
    Dcum , profecto jam nescio , quid tibi desit ad jugiter aspectui reprsesenla. Unde quibus et qttaii-

    0'nnem justiiiam , cum nullum pateris esse mino- bus, quot et quantjs peccatorum molibus onerahiE
    rcm ; nec illuin quidem, quo te conslat longe esse es ;
    quam proclivis el velox ad ima vitiorum, quara
    superiorcm. De qua nimirum humiiitalis perle- invalidus el piger ad ardua virtulum allentc reco-
    elione videtur mihi lecisse menlionem, quando dixit gita, circumfer oculos ad viros virlulum, a quibus
    in hoc se omnem justitiaiu impleluruin [al. esse se, te vides in omni sanclitate superari ; ct considera
    vel impletumj : quando venit ut ab eo baptizarelur, quara longe te sint in humilitate superiores , in

    qui debuit a se baplizari. Vade et lu, fac similitcr, charitalc benigniores, in patientia fortiores , con-
    id per huniilitatem tuo offer.*ns et impendens uii- stantiores in Ionganimitate , qnietiores in tribula-
    nori v quod Uli debilurn est offerre , et impendere tione, in abstincntia rigidiorcs, in castitate niti-
    tibi: cl implesti omnem justitiam. diores, in moribus suaviorcs, in virtutibus ditiores,

    Quod nimirum tunc sublimiter facs, cum


    XI. devotiores in orando , puriores in speculando
    ]>r humilitatem luam illum ad lenitatem studcs mundiores in meditando , magis in contemplaudc
    Jducere, quem constat in te deliquisse vere opus
    ;•
    :
    suspensi, in leclione sludiosi , in gravitale vullin
    1onum et; sanctum opus grande et stihlime hoc , , 200 maturi , iu parcitate victus moderali, in nie
    in quo non solum te non defendis , ut des locum diocritate habitus honcsti , in loquendo discrcti, in

    ii x , sed et accusas , ut auferas locum irse non agendo, strenui : el qui sunt denique longe magrs
    viclus a inalo , sed vincens in bono malum (Rom. quam tu, semper et ubique et erga unuinquemque
    Xii, 21). Sed ad hac superbus forte aliquis dicet circumspecti, omnis et temporis ct loci, et personas
    absii, n<»n fiat hoc ; quia fieri non decet : nam snpra et modi observanles sollicite.

    Evangelium , ac per hoc contra Evaugelium cst. XIII. Quod si forte quid ap id eos
    r
    ,
    quod digne
    Proeceptum quidem Evangelii accepi , ut peccanti in aliquo reprehendi possit, inlueris, cogita statim
    in me fratri meo, et veniara petenli remittam (Matth. quod id in eis fortassis reddil excusabile, vel infir-
    xviri, 15) ; sed ubi mihi praecepit ut ad hoc me ei mitas, vel ignorantia, aut magna sanclitas eorum,
    humiliem , qui iu me offendit , ut euvn od mansue- qui in aliis excellentius praspollent , scu aliquid
    tudinem traham ? Evangelium appellasti ? ad Evan- aliud ,
    quod si in te essel , excusationem pcnitus
    gelium ibis. Praedicalionem Pauli quis esse Evan- nullara haberet, et si cst, gravi ultione piectendum
    gelium ncget ;
    qui dicit ab homine se non acce- d est - *'' s oninibus , et quse in hunc niodum sunl,
    pisse , vel didicisse , sed per revelalionem Jesu diligenler inspeclis, conscende tribunal mentis luae,
    Chrisli ? Et ipse evangelizat Deum fuisse in Chrislo, et concionante ralione et rectitudine judicii ipsius,

    tnundum recottcilitMtem sibi (Cal. i, 12). Habes ita- intellige in quantum apud te et ipse jaceas in imo :

    que exgmpium in ipso Deo , ut etiaiu illuin . qui ut prozimi tui opera consisiaiii in summo. Et cogi-
    ln te peccavit, per humititatem tuam ad mansuetu- lalioncs istas, quasi quasdam dixerini essc hu|us
    dinem trahcre procures ; durn ipsum audis, Deum arboris salnbris ,
    qux htiniilitas esl radiccs. Qui-
    1
    ,

    per Christum reum sihi reconciliasse mundum. (71 bus ,


    quo profundius figitur in interioribtis menlis
    Cor. v, 19). Et quomodo sibi per Chrislum recon- eo et excelsius crescere poterit in cxlerioribns cor-
    ciliavit mundum ? suhjunxit idem Paulus : Eum ,
    poris. Excrcscit namque confeslim in imnieii«iim ,

    qui non novil peccalum ,


    prv nobis ,
    peccalum fecit magnum queiudam et admirabilem ex se praelerens
    ut not efficeremur jmtitia Dei in ipso (Ibid., 21). et in foliis decorem , et in pomis saporem illum ,

    Pro nobis, qui aihii novimus nisi peccatum eura, , quo prospicientes dclectati gaudeant hune autem, ;

    q\ii uou novit pcccatum fccit peccatum. Quatenus , quo edentes refecti pinguescant. Nec jairi timcndum
    et tti nou te excuses , quasi non commiseris pec-- ci , vcl a ventis verborum ,
    quanlumcunqite detra-
    409 SERMONES. — DOM. II POST EPIPHANIAM. 410

    hendo, slve comminando tumuliuent ; vel a flumi- A P»ger ad honorem : non modo tua, si quae tamen
    iiibus tribulatiomun ,
    quantumcunque tribulando sunt, sed eliam te libi parce concedens, Hlis auleiu

    Mfeviant ,
    planta est eniin profunde in horlo menlis tam te, quam lua largiter impendens. En sex vobis

    infixa [al. planlata ex puncto lii infixa], et innililur ostendimus modos, quibus verae humilitalis virtu-
    foititer radicibus multis et magnis. Hujus folia ar- tem exercere dehetis : duobus quidem in corde , de
    boris , verba sunl, verse humiiilalis ,
    quac et ipsa nobis ipsis humilia , et de proximis nostris sen-

    prout radices illac ab inthnis menlis crescunt, et tientes sublimia. Ouobus


    n08 'P*o* 201 et m ore :

    gemiiio modo erumpuut , dum propria semper niaia sine dissimulatione accusantes, proximos vero no-
    reprobans , laceras carnes tuas dentibus luis , ani- slros sine adulalione exlollcnles. Sed et duobus in

    Diaoi porlans in manibus luis , et bona proximi corpore : nos scniper el ubiquc poslponentes ei de-
    approbans , humilibus ea pr&coniis cxlollis , ila jicientes, illos autcrn prseponentes et honore prse-
    tamen , si omni in plene caruerit et tua accusatio venientes.
    simulatione , ct illorum laudatio adulatione. Alio- XV. Est ct septimus quidarn , qui horum otunium
    quin dirninuetur veriU.s in te , dum sic iabia tua causa et fructus-, initium ct flnis est. Ipse esl qui
    dolosa in corde et corde loquuntur (Psal. xi , 3) veram ir.tentioni nostne confert purilatem ,
    quaan
    el tu sic ore quod vcrum est profers , u,t quod D Dominus in Evangelio oculi noslri appellat simpli
    falsum cst corde retineas. Abslt longe impnritas citatem : quam si habueris in corpore luo, luccnon
    baec a vobis, turpissima utique et detcstanda. Quod carebis (Maltli. vi, 22). Hanc autem intenlionis pu •

    enim niagts detestandum impuritatis genus ,


    qoam ritatemomnium nostrarum humiliumiamcogilatk-
    istud, quo lurpiter infeclus idco te accusas ut lau- num, quam loculionum, et aclionum ideo dixi cau-
    des : ideo alium laudas, ut accuses; ore tuo bene- sam esse et fructum quia ad habendas eas ipsa ;

    dicens et cordc tuo malediccns ? Convertiie scmpcr nos excilare , et ut fructuose hateamus, ipsa niht
    gladium vestruin in carnem veslram confitcmini , lominus debet nos erigere. Nihil enirn tibi prodcst,
    adversum vos injustitiam veslram, el proximorum quod bumilia de tc, et sublimia de proximo tuo seu-
    vestrorum bona extollile ut semper in ore vestro , tis : quod te reprehendis , el illixn erig.v : quod le

    sonet vcrbum et alios laudans , et vosipsos vitupe- dejicis, et illum extollis, nisi lam humilihoc inten-
    rans ct reprehendcns. Post folia verborum sequitur tione exercens , ut el in virtute, virtuose quod vir-
    fructus openim quos iunc suavitcr,
    carpitis , cum tutis esl agas et pcragas'; et pro virtule mercedem,
    juxta cxhortaliojicm apostolicam , honore inviccm quae virtuti debetur, expetas et cxspecles. In virtule
    prancuitis {Bom. xu, 40). siquidem quod virtutis esl virtuose et agis, el pera-
    XIV. El sicut de cordc ct ore diximus, sic ct de gis, si in his humililatis, caeterisque sanctitatis exer-
    corpore nostro dicimus . quia dupliciter in ejus mo_ citiis, quae ad eamdem humililatem , sive sancti-
    tibus humililatem oslcndere dcbemns primo nos ip- :
    latem aliam quamlibet, cujus sunt exercitia, perti-
    sos semper et ubique dejiciamus , deinde ut proxi- nent , facere utililer et perscveranter non onuttis.
    mis nostris dcferamus , et innitatur quidem hic Mercedem utique virtuti debitam expelis et exspe-
    geminus modus, illi
    Iiumilitatis ,
    quem lam in cogi- ctas, si cxclusoomni, tam favoris humani, quam
    taiione, quam locutione habendum esse diximus- lerreni, alicujushujusmodi appetilu, solam supernam
    Primum itaque slude omnem semper in vultu gravi- retributionem et volunlale devolaadipiscidesideras,
    tatem circumferre cum dulcedine , et dulcedinem et spe certa te adeplurum speras. Jam de tertiaChri-
    cur.i gravitale ; et in habitit vilitatem cum honesta- sti manifeslalione, qusead praesentcm pertinet diem,
    le , curans, ut breviter dicam nihil non humile in in qua aquam mutando in vinum ad nuptias mani-
    incessu, in slalu, in gestu, vcl inaliquo motu osten- festavit gloriam suam, tractare nobis incumbit, sed
    dere; novissimum uhique quantum in te est, locum id aggredi modo nonvalemus; sedcumdie suo Evan-
    elige ct cum forle ad aliquid quod sublime esse
    : gelium de manifestafione illa leclum fuerit, tunc
    videtur, te vocari conlingit, sic non improbe in- rj quod ipse nobisde ca manifestaredignabitur, etnos
    sistas ut tamen humiliter recuses
    , sic non fron- :
    manifeslabimus vobis, ostensuri etiam cbaritati vc-
    tose recuses, ut tamen verecunde excuses. Et si ita slr33 quaidam, qia^de hac ablutione spiriluali menle
    res excgcrit , tolcrandum invitus suscipias , el nc- reyolvimus, ad sedificalionem vestram , et laudem,
    quaquam amandum tibi resolulus putes ; nunquam et gloriam suam, qui esl super onmia Deus bcnedi-
    tamen appeias , multo minus' certe te ingcras. ctus 'n saicula. Amen.
    De ndc
    r
    sicut in humililate spiritus alios superiores SERMO XLV.
    arbilraris , in humililale sermonis etiam alios su- DOMINICA. SECUND\ POST F.riPUiNIAM.
    pevipres confiteris ; iia neccssc est , ut eos niliilo- De spiriluali nostra ablutione, qua; inluovHiialecon-*
    ruhtUs, in humilitate officii, superiores quoquc exhi- sistil: et de vttemis nvptiis mentis, qnas simul ce-
    lebrant Dcus sponsus el animu sponsa.
    beas : ubiquc propter eps ofliciosus , et devotus
    discurrens : superiorem eis in omni sermone , et Synopsis sermonis. —
    1. Naaman Syrus et leprosus
    in typo homini superbo et luxuriosopr.clusil. Lu-
    negolio locum tribuens, honore semper eos, et ubi-
    xuria cst po?na snperbh». 2. Inbonestas leprae —
    que prreveniens, sudare cum eis appetens, sublimari, luxuriam, prjncipatusmilitiae supcrbiam nolat.
    refugiens, velox et promptus ad laborcm, tardus et 3. Ex dictamine rationis po^l pcccatum converti-
    Hl liDAMl PR/EMONSTRATENFIS 412
    Utr volunlario lioino ad animaesurc medicum. — A oi xenodoxiam, in quibus postimo, cui serv.t, do-
    •4. Viruis htiiniliutlis nos a triplici sorde emun inino placct, magntis est apud dominum cl honora-
    dat. - '). Perroche evangelica nupliarum in Ca-
    na Galilaese, quibus Jesu cum malre, et discipulis tus. Qui eliam in co quod de virtute et copia spi-
    interfuit. —
    6. Nuptise sunt veri amoris s\ml><>- rilnali elaltis est, sed luxuriosus, vir utique forlis
    lum, quo Deus sponsus, et aniina sponsa cbpula- est, et dives, sed lcprosus. Procedunt autem ab hac
    tur. —
    7. Circa aniirotm sponsam qualuor <>|>r- ,
    praedicla Bublimitate, occulti lentalionum
    r.itar Dominus. Priojo lavat immundam per sui motusad
    agnitionem. —
    8. Vox poenitentis aniraae, et Deuin animam cl ralioncm, qui Deum videre solcbat, dum
    Sibi conciliantis oflensum. 9. Secumio, reparat — eam delicatam conspiciunt, sod ncgligenlcm inve-
    discissam per opera justilise subministrando gra- ;

    liae suae praesidium. 10. Quaenam sinl novae — niuril; sub peccaticantivitalem rcdigunt, elimnuin-
    conversationis insi^nia. 11. Teriio, coaixat ad — dae voluntali servire compcllunt. Hoc est quod bic
    dccorem, —
    12. Sollicitudo servandl decoris in babelur, quia de Syria, egressi erant lalruncuti, el
    anima. — 13. Quarto, consummat ad perfectio- cuplivam duxerunt pnellam purvulam de terra hrael,
    nem. Perfectae animae, ct amplexum Sponsi desi-
    derantis emblenrata.
    qn(c eral in obscquio uxoris Naaman (IV Reg. v, 2).
    Nam uxorNaaman, immunda cst volunlas bominis,

    I. Tenuit nos diulius quam putavimus.in sermone pcr naiuram qtiideiu decori , scd per superbiam ela-
    praceedenti, verbum quod ad vos babuimus de hu- R ti,et perimmundiliamleprosi. Ciiiobscquiturpuclla
    mjHtate, in qua ablutioncm nostram diximus consi- de terra Israel captiva, adducta a talrunculis cgrc-
    slcre spiritualcm : cujus genera cnm plura sint, sep- dicnlibus de Syria : quia immundacservil voluntati
    tem nos descripsimus. Primum ct secundum. dixi- ratio misera translata a slatu luminosae conlcmpla-
    mus habcndum incorde; tcrtitim ctquartum iu ore; lionis ab occultis molibus urocedcnlibus de super»
    qiiinlum ct sextum in corpore ; seplimum vcro in bia.
    inicrnaintentione. E)l vidcte, ne forteistaesinlscplem III. IIujus lamen puellac aliquando inslinelu supcr
    vices , quibus ex praiceplo Elisaei in Jordane sc munditia leprosi ipsa volunlas convenilur, assercnte
    lavat Naaman , ut rccipiat in santlalem caro cjus, ea ipsum debcrc ire ad Propbetam jllum niaguum,
    alqucrniiiideliir(/l"/?er/. v, 10). NaamanrfccoreiH so- poientem in opcre et sermone (Luc. xxiv, I9)|, qui
    nat, ctdesignat bomincm quantum ad naluram
    qui, est in cuslodia electorum suorum (quia custodiam
    quidem decorus cst ,
    pro co quod ad imagiucm et Samaria inlcrprelalur) ut eum curct a lepra, quam
    simililudinem Dei conditus esl, qui dum superbiam babet. Nain quid e&t puellam banc dicere : Utinam
    cxercet, qure principalum gerit inler vilia qu« ad fuisset daminus meus ad prophetam, qui est in Sama-
    mililiam pcrtinent regis 202 pessimi, qui omne su- ria: profecto curassel eum a leprasua (IV Iieg. v,
    '

    blime videt ,
    pro eo quod Rex est super omncs filios 3 el scqq.), nisi ralionem alfirmarc luxurioso pcro-
    superbiai (Job xi.t , 25), quasi bic Naaman princeps plimum csse, ut per mutationem, ad Christum ac-
    est militiae regis Syriae ;
    quia Syria $ublimis inter- cedal, qtii suos sempcr cuslodil ;
    quia ipse eum fa-

    prclatur. El dum ci, qui sibi in peccato doiuinalur, ceret mundum de inunundo conccptum semine, qui
    tam in magnitudine tumoris, quam in appctilu illi- solusesf (Job xiv, 4) ? A qua quidem lepra ut cure-

    citi favoris, placet : quasi magnus csfapud domi- lur, ipse etiam iniquus rex Syriae se intromittit; non
    num suum, et bonoratus ; dumque de spiriluali ro- quod castilatis in homine mundiliam ipsc antiquus

    h-ore, quo valet, et dc copia, qua abundat, stuper- hostis diligal ; sed ad boc vuit euro, vel ad lempus,
    bit, in impurilalcm nonnunquant luxuriae cadit : ad mundari a conlagiis carnis, ul pejus ct damnabilius
    quod pertinere vidctur, quod de ipso dicitur, quod sordidetur per elationes rocnlis. Solet enim seductor
    vh fuit forlis, et dives, sed leprosus (IV Reg. v, 1). ille versipellis homincm non bona intenlionc ad vir-
    Solel enimjusto Dei judic.io, quisc intumorem cri- lutem aliquam vel ad abslinentiam verbi gratia, ex-
    git clationis, in voraginem nonntinquam cadere cor- citarc, vel ad caslilalem ; ul perrfkiosius cum sibi

    ruptionis : ut evidenler agnoscat prostratus, perlu- subdat, dc virtule glorianlem. Sedverus nosterEli-
    xuriam, incarne, quam inimundus erat coramDeo, _. saeus leprcsum de sua mundatione sollicilum beni
    crectusper supcrbiam in mentc. UndePropbclaorat, gne suscipit, et sic eum samlari rcstituit ut ipsa ,

    ut non vcnial ei pes superbiae, nec manus peccato- gratia sanilalis augmcnlum sit humibtatis. Mandat
    ris moveat eum (Psal. xxxv, 12), pro eoquod ibi namque ei, ul scptics se lavet in Jordanc, ct sic rc-
    cada.ot, qui operantur iniquilatem, expellunlur, nec cipiat sanitatem caro ejus , atque mundctur. Quia
    possunt stare : ostemlcns, ni fallor , in vcrbis istis nimiruro tunc a roorbo, carnem quem in carne, per

    iion se roultum approbare inNaaman, velrobur for- contraximus plene sanamus, emundamur, et sanali

    titudinis, vcl tlivitiarum abundautiam, quem fceda- cum indescensioneveraehumililatis, hisscptem mo-
    luni esse conspicit per lepram. dis, quos superius exprcssimus, abluiraur. Descen-
    II. Nam quid est iiiboncslas lcprae, nisi peccalum dit, ait Scriplura , et lavil seplies in Jordane, juxta
    luxuriae? ldco a caslris Isiaclitarum Moyses ejecil verbum viri Dei : et resliluta csl caro ejus, sicut caro

    lcprosos (Num. v, 2), quia a tonsortio sanclorum parvuli pueri, et curatus est (IV Reg. v, 14). Dcscen-
    Jex eliminat luxuriosos. Esl itaque iiomo per natn- dil ct lavit, quia nisi dcscendisset pcr bumililalem,
    jam dccoru* Naaman, et pcr sublimitalem super- ad spiritualcm nunquam perligisset ablulionem.

    LiB princcps inilitia* regis Svriae , ct per lumorera IV. Consideratc, qureso, quaead cojnmcndalioncm
    413 SERMONES. — DOM. II POST EPIPMANUM. 414

    hujus ablutionis oostne dixiiuus , el perpendite ex A spei, quam in obtineudo quod petht, habuil, certi-
    eis, quanla humililatis virtus sit. C.um enim perfe- tudine roborala, et idcirco responsionis, quam au-
    cte in ejus aquis lavaris, a tribus sordibus cmunda- dierat, duritia nequaquam conslernata inducitur

    ris; una in carne duabus in monle. Emundaris nam- ab evangelista dixisse minislris, ct jussisse ut cjus

    que a carnalicmruptiono, ab impuritatequam con- (haud dubium qtiin Jesu) qtieecunque illa essent,

    traxisli, in interna intentior.e, ab elalione, quam in diciis obtemperarent : sciens eum, ni fallor, nolle

    cogitalione : ul jam dici possil 203 el de te, q«od ncgare, quod ipsa preesnmpslt poslulare. Lapidca
    descendcnte te in Jordane, et lolo in eo septies, re- ilaque hydriee scx ad Judceorum puriOcalioneni ibi
    stituta sitcaro tua, sicntcaro pueri parvuli, ct muu- posilee, quee eliam melretas binas vcl tcinas capie-
    datussis. Caroquippe restiluiturquando a suis con- bant singul.e aqtia , jpso jubentc, a ntinislris im-

    tagiis mtindatur, !n pucro aulem purilatom, m par- plelce sunt. Et hausto de eis ad preeceptum ejus,

    vulo vero intelligere potes Immiiitatem. Habelis ila- atquc acl arcbilriclinum deporlato, vinum ipsius

    que spiritualem veslram in baptismo Cbristi ablu- deccrnit aspecttis, indieat ct gusttis, quod aquam
    lionem, in advenlu nihilominus magorum vestram ministrorum implentium ri perceperat oculus, et
    ad ipsum Christmn expressam vocalionem. In prima altreclaveraiit manus. Qui novilalem quidem mira-
    ejus mauifeslaiione veslra cxprimilur vocatio , in ^ cu!i necdiim agnosccns, de prajr-ogaliva vevo poculi
    secunda vero ablutio. Usque ad lumc quoque dicm, vchcmcntius obstupescens, ipsum super boc allo-

    distulimus, ut scitis. loqui de tertia manifestalione quitur sponsutn, qui in principio juxla morem ap-
    ejus, in qua manifestavit gloriam suam in nupliis ponendtim , us |uc ad ullinium, ut pulabat, vinum
    coram discipubs suis, ad quas vocatus, aquam mu- scrvaverit boiuim.
    tavit in vinum. VI. Ilaec evangelicce, ut scitis, leclionis csl sum-
    V. Hodie vero palefaciente nobis leclione cvaa,- raa, qtice boc modo vobis miraeuli inagniludincin
    gclica, qua oecasione, quove ordine, ab eo, illud patefecit. De quo mjraculo , ut ipsi legentes, salis

    miraculum nou minus profundum quara sancturn scilis, mulli multa dixerunl ; imiita el in stiis scrir

    factum est, compellit nos promissio noslra, ut ali- piis reliquerunl, in quibtis planc pleneque ostende-
    quid inde, pro posse nostro , tractemns. Loqtiemur rttnt sc babuisse ingenii acumen in senllendo, ct
    ergo de miraculo hoc quod Deus dedent et si ea ,
    nitore non caruissc cloqtiii Qua de in profcrendo.

    dicimus, quae magis nobiseum recognoscatis, quam causa si quid ego coram vobis, inde studeu tractare t
    agnoscatis, scitote quod Apostoiusdicit eadem scri- nonne ad pretiosas sedenlibus epulas vile praesumo
    bere, sibi non quidem pitjrum, auditoribus an.tem suis olus apponcre ? Audile itaque hominem insipienlcm,
    P
    necessarium (Phil. iii. 1) . el juxla comicurn , nihil qui cum loqui nesciat lacere non sinituc-. et cum
    ,

    esse dicluin, quod ar.lca non sit dictum. Hoc ideo a me nihil audieritis quod sntea non audislis, alia
    dicimus, quia satis supcrque, ul nobis videlur , ad vice esurientes panem ab illo nc ccepei itis mcndi-
    manum halielis, quid inde scntire debeatis , non care ,
    quo vos constat suflkicnter, in domo veslra
    sobim in antiquorum traclatibus doetorum , sed et abundare. Salvo ergo inleliectu illo vario atque vc-;

    in senlentiis modcrnormn. Audivimus crgo hodie raci, quem semper miraculi 1 ujtis profm.ditate, a

    in magno magni Joannis evangelio, quod. nupliae magislris et Patribus nostris pcrcepimus; ad solum
    factee sunt iu Cana Calilajec , et quod crat maler sensurn moralem linguce nostrcc minislerium bic ap-
    Jesu ibi (Joan. n, 1). i;i ejus, inquam, Evangelio in- plicemus, et in nupliis istis, internam, jucundam,
    venimus boc, quia solus i.lle, inler evangelistas cee- et mundam, qua invicem in uniiate veri amoris,
    teros de his invenitur traclare, qui non solum ma- copulantur Deus sponsus, et anima sponsa, conjun-
    trcm ibi fuisse Jesu asseril, quem cum Virgo fuerit, c^ionem rcquiramus.De qua conjunclioneloqui 204
    secundum legem nuptiarum non procrcavit, sed et non parum fot tiludo , quia de ea digne loqui non
    ipsum ctim discipulis suis. Et cum non laceat, ma- potest, qui eam in semetipso adhuc cxpertus non
    trem ibi fuisse Virginem, ct filhira Salvatorem, ct D cst. Quam veliem lubenter, ut experlus in his. tra-
    discipulos ejus , quod vocala fuerit ad easdem nup- claret raodo indc aliquis veslrura : et intingens ca-
    tias mater, non dicit : Jesum autcm, et discipulos laraura, in alramento proprise expei ienticc, dirigere-
    ejns vocalos esse, non silel. Erat, inquit, Mater tur, depingens corara nohis quid est spiritura ho-
    Jesu ibi (ibid.). Et adjunxit : Vocaius est aulcm Je- minis defcecaliim, et purificatum Spiritui illt sum-
    sus, et discipuli ejus ad nuplias (ibid., 2). Deinde mo, et increalo, omniura tam spirituum, qtiam cor-
    cum deliceret potus quisquc fuerit non taccat di-
    , , porum condilori, in sancta veri amoris juctmditale,
    Cit eum fuisse vinuni. Cum, inquam, vimim defice- et yucunda (quantuni in hoc exsilio possibile esl)
    ret, inducit malrem erga filitim super dcfectu poculi santtilale uniri; in lantum hoc bono undique co-
    conquerenlem : illum aulem respondentcm aliquid aptato, et perfecte consummalo, ul nec lcctitia mu-
    durius, quam videlur dccere, ut lalis respondcrct tui hujus amoris imniunda, nec munditia in aliqtto

    tali malri Yerumtamen quia in his qui se in-


    filius. sit turbulenta. Sed substomachans fortassis ad hoc
    vicem s'nicerediligunt,nihil amor ad rem duntaxat respondet aliquis vestrum, ct dicit : Ut quid hcec
    pertincns, quanlumlibct niagimm el arduuni, non cxcusatio ttia? qudusque nos suspendis? dic ncbis
    audet pelere timidus, nihil negare valel avarus, in direclum sinc adjeutione aliorum, qua: suht
    415 ADAMI PRvEMONSTRATENSlS IIG
    praeler rem : quid libi videalur stiper his, quae pro- A quoqtie focdilaiibns circumvallatam. Laboret iu ge-
    posuisti. Ita Diximus ergo Deum sponsum , et
    liat. milu *uo, lavet per singulas noctes lectum suum,
    anluiani sponsam. quanta dignitas animaj esse lacrvmis sliatum suum rigare non cesset (Ptal.
    sponsam Dei Non autem omnis anima ad banc ! vi, 7), et in vocem lianc suspiriis ac singultibus.
    potest pertingere dignilalem, nam illa, quae divari- plenam prorumpat ac dicat.
    cat pedet onuii transeunti, fornicans post amalores V 1 1 . Heu mihi ! quae tanto lcmporecoeno irnmcrsa
    suos (F.zech. xvr, 25), magis merelrix quam sponsa ct luto infixa, universis pene contagiis sord.:bam;
    dicenda est. Attameo de meretrice facit Dcus spon- nihil impuritatis oinittens; nifail quod puritatis est,
    sam Buara, talem faciens eam, quae aliquando uiere- admittens. Jam mihi horrori sum propriumque non
    ,

    trix fuit, Jam sponsa esse possit. Lavat namqui'


    ut suslineo ferre fctorcm. Quid jam necesse est, uisi
    eam etreparat, coaptat et consummat, ut jam, c\ ut talem se intuens anima, abtuendas et detegeudas
    re, sponsa appeliari queat. Lavat immundam, repa- suas focditales exponat? Quandiu enim eas apud se
    rat discissam, coaplal inoptam, consummat destru- absconditas tenet, ab eis cmundari nullatenus valet.
    ctam. Denique lavat ad emundationem, reparat ad Detcctas vero et ostensas magna oportet u'.. confii-
    restitutionem, coaptat ad decorem, consummat catio tangat, quia mollitcr palpans inveleralam
    vero ad perfectionem. B facile rubiginem delere non vales. Ifagna ilaque
    fB. Eece quadripartitum opus Doraini, quod cum bominem, qui magnam, in perpetratione peccati
    sponsa agit quam dignam suis nuptiis exhibere
    , dnlcedinem habere solebat, oecupet amaritudo ; nec
    proponit. Et primum quidem opus aggredilur hoc minor jam poenilentem allliclio pungat; quam pec-
    modo : Venire dignatur consiliarius ad erroneum ,
    eantem deleclatio mulcebat. 205 ^f mentem
    spiritus ad homincm. Emittit siquidem Dominus dolor, et amariludo, carnem vero labor invadal et
    eloquium suum lerrae (Psal. cxlvii, 15), internura affiictio: semetipsam t3in interius, quam exterius
    suum susurrium infundens animae. El quia veloci- oiTeral Deo, quidquid ex seextrinsecus et inlrinse-
    ter currit sermo ejus [ibtd.) t cito quo pervenit. po- cus ei auferre solebal, ut totiun se jam Deus, acci-
    tenter su3e viriutis efiectum ostendit : eamdem, cui piat per poenitentiam ,
    qui totum si amiserat per
    se infundil, animam illuminans, illuminatam sti- culpam. Sic ergo immundam Dens animam purili-
    mulans , slimulatam reserans, reseratam etiam cat, illuminans eara etstimulans, reseransel acuens.
    acuens. Uluminat namque caecam; slimulat rigi- IHuininans siquidem caccam,ul semetipsam videat,
    dam ; quam aspicH clausam; acuit et tepi-
    reserat slimulans ot su talem esse abhorreat reserans, ut ;

    daui. Primo siquidem in anima, quam visitare di- fceditatessuaseiostendat; acuens, ut emundationem
    C
    gnalur Deus, quam et in sponsam «ibi assumere suam totis viribus quaerat. Et oportct quidem ut
    proponit : sapicntiae suae luce lenebras depellit evidenler se conspiciat, vehementer ingemiscat,
    ignorantiae ,
    quibus obscuratur , splendore eam plene se aperial ; et ut purgetur sollieile insistat.

    elaritatis suae illustrans , ut clare jam viderc valeat, IX. His itaque modis poslquam fuerit emundata,
    qnod prius vel non videbat, vel dnbie caligabat. aggredialur Dominu3 opus suum, ut qui jam alluit
    Luce vero hac illustrata inlerna, quid ei necessa- immundam, nunc repararc dignetur et discissam.
    riura raagis el priiis videre, quam seipsam? Nam In operibus vero sanciitalisconsistil reparatioilliiis.
    r.imis obscuram illam dixerim lucem, ac per hoc Nam immunda est, dtim agendo nefaria admit-
    sicut

    quodammodonec lucern , inqua sic aliavidctanima, tit quod malum est ita et discissa, durn dimiltendj
    ,

    ut non videat seipsam : lucerna longe posilas lene- ulilia omittit quod bonum est. Si ilaque rcparalh

    bras illuminans , ipsa autem lenebrosa manens. ejus in operibus justitiae est, quae debet hujus «sse
    Videat proinde anima primitus seipsam, et se- solliciludo prima, til diverlal a malo; secunda ut
    metipsam videre, semelipsam aguosccre esl. Nam faciat bonum. Quiescat primum. ut admonet pro-
    visio ejus , agnitio cjus. Sciat itaque quid desit pheta, agere ptrverse (Isa. i, 16); discat deliinc et
    sibi (Psal. xxxyiii, 5) ; intuens quam longe a puri- \) benefacere (ibid., 17) : Prius evellens et «lesiruens, ct
    late verae munditiae sit ;
    quainque polluta et im- sic aedificans et plantans (Jerem. i, 10). Sed muituin
    nuind?., et quantis spurcitiis plena sit. Aspiciat hic indiget Repaiatoiis sui auxilio, Ut videlicet se
    quam marcida et lahguida, quam focda ct feetida et a vitiis cotitineal, et virtutes exerceat : incipiens
    lurpissimis et inhonesUssimis prostilulionibas suis jam et odio habere, quod prius amabat, et amare
    intenderit , ambulans per plateas civitatis Babylo- quod antea odio babebat. Ne enim primura hunc re-

    nicae,in carne seminans delectationem, de carneme- parationis suae conscendere graduui possit, obsistt
    lens corruplionein (Gul. vi, 8). Deum post tergum consuetudo vetus, reluctalur inlirmitas carnis, dis-
    suum projiciens, et illicile sibi ipsi ebediens. Quid suadel pusillanimitas spirilus, grave id esse asserit
    jam superest, nisi ut lalem se videns, talem se essc ad suscipiendum, gravius vero ad sustinendum ; 1?.-;

    exhorreal ? doleal itaque et gemat, super hac tanta bcrem quidem fore multum, sed fructum nullum ;

    impurilale sua : accipiensque capiti suo aquam, et quia illud devota subit, quod usque ad finem nulla-
    oculis suis fonlem laorymarum, ploret nocte ac die tenus perducere valel. Non enim sine magna grave-
    Uerem. ix, I), lo( tanlisque sordibus se circumse- dine dimitlere solemus quod cum magna diu dulcc-
    ptan, lalibus se fetoribus scaturientem , talibus dine exercere solebamus. Sic quoque et iler uovum
    417 SERMO>:ES. — DOM. II POST EPIPIIANIAM. -413

    virtutisel arduurn virilitcr aggredi, laboriosum vi- A ut coaptetur; et ab iilo coaptctur ut decora sit, a
    detur, quia novilas nnnirum (enerse abhorrcl con- qiio lota est, ut raunda sil; et reparata, ut integra

    versionis, quod longo dudum ternpore, in magno sil. Concepta itaque firma spe venise, instetet insi-

    habuit odio pravitas inveleratse conversationis. Sed slalpro acquisitionegraliae, oret sineinlermissione,
    cum utrumque islud, a malo sc avertenti, se ad bo- puras level manus sine iru el disccptalione, el incum-
    num coovertenli, nonniodkura grave et laboriosum bat observalionibus die ac nocte (I Tim. h, 8). Nec
    sit, utrumque ei non modo tolerabile, sedet levedi- verendum jarn tali animae vultus suos ad oculos at-
    vins g?atia facil; in tantum, ul quod prius tangere tollere majestalis illius : cum maculas jam omnes,
    non volcbat, jara prse amoris, cujus suavi cruciatu quibus obscuratos aliquando circumferre solebat vul-
    vexatur, angustia cibus ejus lit. Nonne vos baec ora- tus, dcterserit magnitudo pietatis illius. Nam qui ei
    nia sentitis in vobis? Quis vestrura est, qui hanc in spein veniLC inspirat, ipse etiam cam ad deprecan-
    sc non sentil mtttationem dexterse Excelsi ? (Psal. dumexeitat, asserens se largum esse ad eonferen-
    lxxvi, 11.) Ex munerc cst, quo
    ejits ditm mullum qui se pium exhibuit adVemitiendum
    ulique solius ,

    jara non uno die, vel duobus sed omni lem- peccalum. Ut anicm d:gna sit accipere, quod petit,
    ,

    pore vilae vestrse eo carere penitus, nou modo non necesse est ut in opere sanctitatis devota sit au- ;

    multttm grave, sed et levissimum vobis est quod B diat Dorainum praecipicitlem, tit ct ipse eam conse-
    ,

    vel pauco dudumlemporc intermittere non tam grave, quenter audire dignelur deprecantem Alioquin .

    quana impossibile fuit, Cujus puiatur esse fortitu- sciat, quod si averiit aurcm suam, ne audiat legem,

    dinis, quod aspersc huic conversalioni et durse, tam oralio ejus erit exsecrabilis (Prov. xxvm, 4).
    jugi inhaeretis exercilio, cujus quondam vel parti- XII. Sed dicit fortassis aliquis veslrum : quidhsec
    culam modicam uno die, vel etiam contingerc hor- omnia ad expositioncm miraculi quod exhibuit in
    rori fuit : nisi illius, qui Doininus dicitur in Psalmis, tcrlia manifestatione sua Dominus Jcsus? Imo mul-
    fortisetpotens (Psai. xxin, 8), in quo et vos facitis tum hsec ad eam. Nonne dc nuptiis quse factae sunt
    virtutem, ipsos ad nihilum ducentem inimicos ve- in Cana Galiiajoe, quem habemusin manibus,
    hunc,
    stros? {Psal. cvn, 14.) ingrcssi sumus sermonem? Ut autem qualiter anima
    X. His ilaque modis discissam Dominus animara humana sponsa possit fieri illius sponsi, qui Deus
    reparat : praeslans ei, ut et a viliis se contineat, ro est, ostendamus, hsec orania praelibamus. Nam sine
    bur virtulis ; et ut in vii lutibtts se exerceat, hilari- his duabus pcrsonis, ut scitis, Sponso videlicet et
    talem devotionis. Oporiet jam, po$t ha3C, ut et pro- Sponsa, celebrari nullalenus nupliae possunt. Igitur
    ximis benevolam se exltibeal., el in pia se verse di- P')st hsec aniraam capaccm facit ad accipiendinn
    P
    lectionis compassione ad alios extendat, sine offen- qucddedit, qui eam primitus, et ul pelat, devotam,
    sione se praebeat, eliam his, qui foris sunt, el his, et ut percipere mereatur, efficit dignam. Dilatat si •

    qui intus : sine oflendiculo quoque sil onmi Ecclesise mts ejus ad largam benediclionem suam, ut eos pfe
    Dei. Per omniaad exemplumPauli omnibus placeal nos reportet : ipso danle colliget hsec, apericnte eo
    Non querrens quod sibi utile est, sed quod mullis, ut manuin suam, et hoec implebiturbonitate^Psa/. cin,
    sulvi sinl (I Cor. x, 35). Non quod suura, scd quod 28). Sed oportet ut quod accepit, retineat, et nun
    altcrius cst, quaerat ; effecta sibi lanquam vas pcr- ea tcmere effundat, ne evacuata inanescat. Divitise
    ditum, tti vas omnibus gratum el utile fiat. El bo- sunt saltrtis, quascx largamanu illius praedivitisac-
    nus quidem iste, quo anima reparanda cst, modus. ccptas apud se eongregavit : consulo, ut in tulo eas
    Cum enim eum, in sui reparalione accipit, fil mira Ioco reponat : non eas iminittal. in sacculum pertu-
    in ca, et in hac parte mutatio dexterx Excelsi. Jam sum (Agg. i, 6), ne effundantur, et effusse in nihi-
    enim se postponit, ut alios prseponat ,
    qui sc anlea lum redigantur. Rcpraesentet eas quara ssepe ante
    et illicitc diligebat, et dealiisnon curabal. Jamvero oculos suos , ut sciat si quid in eis vel fur immi-
    quanlum ad se, in lanlum moderala, qtiantumvero nual, vel tinea sive rubigo corrtimpat (Malth. vi,

    ad alioSj in tanlum inlenta est : ut in his, quae ad se |) 20). Fur, concepta per laudem humanam, nimia
    pertinent, admodum parca, et nulli penilus impor- laelitia csl : rubigo vero contracta, per detractatio-
    tuna : in his vero, quae ad alios, non modicutn larga nem [al. detractionem] humanam, nimia tristitia

    ct sollicita sit. Quid eliam jam de sui reparatione est. Haec mala thesauris nostris insidiantur , agitque
    superest, nisi ut firmam de venia 206 fiduciam dissolulio laeiitiae, ne bonum nostrum purum sit, et

    Lene sibi conscia concipiat, speique certiludine sub- amaritudo trislitise, ne volunlarium sit. Ideo vidcat
    nixa, poslremos ab eo errores suos plenesibi indul- quomodo apud se sint, quae aceepit; el ut mundum
    tos non discredat, a quo tam in ablutione, quam in se animal probct, cibum revocei in os, quem trans-
    reparatione sua, lot taliaque dona sibi prorogata non misil ad ventrem. Jam animam quam sic vidcs oran-

    ignorat?Jam quodammcdo eum Domino, et in hac tem, promerenlem, capientem, retinentetn, salisap-
    luce septima, quam bcnevolentiam vocamus crga tam esse pronuntiabis.
    proximos, a labore suo pie requiescat ; et in liac XIII. Superest jam ut consummelur , cujds, ut
    septima, quse certa vocatur de vcnia fiducia, a se- milti vidcltir, consummatio in his tribus consislit :

    p;dcro tristitiae resurgal. in conlemplu proesenlium, in desiderio supernorum,


    Xi. Sic lota anima, et sic reparata, necessc est et in plena dileclione Condiloris. Arbiirelur jara
    ;
    :

    i\j ADAMI 1
    J
    B bMUrNSlKAl t:\SIS *<£()

    aiuiiKi hacc cniuia visibilia <;uas> detrimenla [Phil. A I. Quidni jam lalis anima.qualemin superiore ser
    jii, 8); rcpulet c.t ul BlercoraJ marccseal apud mone dcscripsimus, in solo Sponsi sui amorc Felici

    eam dccor eorum araarescat et duleedo. Imporia-


    ,
    ter requiescat ; locala inter braehia sua, in ipsins
    bile ct onuniio inlolorabile vidcalur ei , quidquid lantunimodo ct amplcxibus, et osculis dclccteturT

    in boc mundo, dc lioc raundo, videt, audit, gustai, Siquidem cuncta, quae in imo sunl, plene dospicit,
    <.!f:ieil, et tangit, quem sic possideat [u/. pos- nullum in eis vel saporem sentit, vel decorem videt;

    Gideat (pcr usum) dcesse videlur), ul ei nullalenns superna vero etsi jam pcr desidcrium tencat, scd
    iuhaereal pcr aOectun. Horiatur cum Sara morte necdum in re habet. Quidni interim exerccat se ad
    vil.ili, el in duplici aclionis alquc contemplationis pietalera, quaejuxta Aposloium, ad omniaulitis est,

    spclunca scpelialur (Gen. xxin, 19): vitam babcns promissionem habens hujus vitcc et fuluroe? (I Tit.

    absconditam cum Chrislo in Domino. In virluie sim- iv, 8.) Exsultet itaque, et tiipudiet cum Sponso,
    plici et simpltcilate virili domi perinancal cuffl Ja- celebrct simul caslas nuptias, sit commislio cum
    cob: ncquaquam ad capiendum carnale aliquid per purilate, sit conceptio in lecunditate, sit p&r-
    silvasmundiaiium cufarum discurrat cuni Esau (Gen. lus sine kcsione. Habetis itaqite sermone praecc-
    x\v, 27). Morlua cl aromalibus condila cum Joseph denti, quibus modis animam bumanam Deus facit

    roponalur in ioculo in JEgypto (Gen. l, 55), ut amori R sponsam suam. Primo crgo, utin eo audistis, laval
    mundi hujus plenc exslincla, et divcrsis virlutum eam, sccundo reparal, lcrtio coaplat, quarto con-
    odoribus referla, in interno uccultetur secreto, summnl. l.avat, ul jain diximtts, immundam : rcpa-
    quandiu versari compellitur in stalu praesenlisvitX rat discissam, coaptat incplam, consummat deslru-
    lenebroso. Deinde contcmnens lerrena hacc, et iu- ciam. iit aulem aLluiioejus quatuor modis : primo
    fima, ccelestia toto annisu desideret et superna illuminatur, secundo sliniulatur, tertio reseratur,

    quantoque morlificatur ad appetcnda trausitoria, quartovcro acuitur. Illuminalur, ut seipsam videat;


    207 tanto et vegetelur ad concupiscenda aiterna : slimulatur, ut per se et dc sc doleat ; rcseratur ut
    desideriura habeat dissolvi, et esse cum Christo pravilales suas dctegat; acuitur ut qualilcr cinun-
    (Phil. ui, 23). Talis jam anima porfeclenubilis cst dari queat, totis conatibus quserat. Roparatio autem
    ct venil jam lempus ejus ut cogilel de nuptiis: ila ejusita iit : primo percipit forliludinem, sccundo
    lamen Si tertium bonum apprehenderit, quod ad ejus devotionem, tertio benevolentiam, quarto liduciam.
    consummalioncm diximus pertinere. Quod si lubel Foriitudinem, ut se a prislinis foeditatibus conti-

    audire, quod Ai, ipsum est pleniludodilectioiiisDei, ncal; devolionem, utinsanctissc operibus exerceal;

    quem amat anima, quae lalis est, non solcm inter benevoienliam, ut se promptam, crga proximum, in
    oinnia, sed et super onmia; ut una cum ipso, et in ^ omnibus exhibeat; Qduciam, utde praeterilorura de-
    ipso, gaudeat per omuia saecula s;eculoium. Amen. lictortim vcnia speret. Forlitudinem ergo percipit
    SERMO XLVI. in coniincndo, devotionem in operando, benevo*
    lenliam in obsequendo, ftduciam in spcrando. Modi
    ITEM D0M1S1CA 11 POST EPIPIIANUM.
    voro, qtiibns coaptulur, hi sitnl : primo confertur
    Dt> eadem qua:n in internis nuptiis suis
    feslivitcte,
    simul celeltrant Deus sponsus, et anima sponsa.
    ei purilas, ut deprccetur ; sccundo sanclitas, ut

    StNOi-sis sermonis. —
    1. Slatus amantis animae, et
    mcreatur; lertio capacilas, ul suseipiai;quarto sol-

    repetitio subjectae materiae. 2. Gradus quinde- — licitudo, nt rctineat. Consumitialur ulique, cum
    cim tendendt ad Deum a sui cognitioneexorsa, ctincla terrcua spcrnit, sola superna concupiscit,
    desinit vita spiritualis in fervorem dileclionis. — sui Crealoris solius dileclione et dulcedinc rcqiiicscit k
    in

    3. ln extcriori ac inleriori bomine, ut Deus spon-


    sam suam perftcit. —
    4. Maria id eSt voluntas II. Videle, ne forte hi modi, qui modo quindecim
    devola Jesus id est gratia intenia discipuli sunt
    : :
    propositi sunt, sinl illi quindccim gradus, quos illi

    ejus charismala. —
    5. U l Jesus vocandus est ad
    cantarc decet, quicosdem studet, gradtis astcndere*
    nuptias. —
    6. Tres minislri corporis advocanlcs
    Nam quia anima in imo, Dcus aulem in summoest:
    Jcsum primtts rigor jejunii; sccundus insUintia
    :

    vigiliarum; tcrtius malurilas silentii, quod tri- ~ hos ei gradus quindecim slernit, ut pcr cos perliu-
    plcx. —
    7. Qnatuor ministri nienlis medilalio, :
    fcere possit
    , )0B5il
    , ad
    a j jpsum inprnnum
    ipsum. . siquidom eam gra-
    | n primum siqimiom
    desidenum, humililas, perseveranlia. 8. Defi
    ciente vino, id cst, spirituali gaudio, 'ad.inler-
    dumclevat, dumillam illuminat; insccundum, durn
    nam graliam suspiret anima devota. 9. Humi — - dum reserat; inquattnni, dum
    stimulat; in tertitim,
    iitatis adquodlibe» impelrandum — efficacia. 10. acuit; in quinlum, dum roboral; in sextum, dtiiu
    Desideria dcvotarum mentium sacpc repercussa,
    exornat; 208 inseptimum, dum informat; inocla*
    vol dilatacx occulta dispensatione divina. — 11.
    LWmijc voluntatis ofliciuni, ac obediendi sluditim. vum, (Itim circumdat; in nontim, dumexcilal; iiide-
    — 12. In inspirationihus vitanda fallacia super- :
    ciiiumi, dum juslilicat (27V) in decimum terlium,
    nae inspirationis indicia. — 13. Non prius venit
    dum enidit; in
    ;

    decimum quartum.dumerigit ; in de-


    hora, quani suos voluntas devoia moncat mini-
    stros. —
    14. Scx hydriae, sunt tolidom genera cimum quinlum, dum incendil. Illuminatad agnilio-
    meditationuin , id est, de slalu ante priraam con- nem, stimulat ad compunctionem , referat ad con-
    versionem. —
    13. Secnnda est, de slatu conver-
    fessicnem, acuit ad satisfactionem : et in his ablu-
    sionis tertia de occultis Dei judiciis : reliffuae de
    —
    :

    tio aniinac consislit. Roborat ad continentiam, exor-


    r.ovissimis. Iti.Fructus raedilationum exgrath
    Dei aspiranle. n:U ad justitiam, informat ad benevolentiam, cir-

    ^277') IJndeciraus duodecimusqoc desunt gradus.


    m SEUMONES. - DOM. II POST EPIPHANIAM. 4*2

    A feclio sua, ubi pascha suirm faciat ci»m discipulis


    cumdat ad Oduciam et in his reparalio ejus. Exci-
    ,

    tat ad pclendum, sancliiical ad promerendum, dila-


    suis (Marc. xiv, H), significaiw, ni fallor, se vello
    inleresse nuptiis, non solum quidem, sed cum di-
    tal ad capiendum, revocat ad remuneranduni cl in
    scipulis suis. Deinde habes in subsequentibus quod
    islis aptiludo ejus. Erudit ad contemplum terieno-

    rum, erigitad desiderium supernorum, incendit ad vcspere venit cum duodecim (ibid., 17). Quid est hoc,

    amorem Conditoris, et in his consunimalio ejus. A nisi quod occumbcnle in nobis fei vore lentationis,

    luniine ergo incipit anima piopriaa cognitionis, et el leni lempcrie quielis internac aspiranle, visilare

    usque a.l ardorem divinae perlingit dilcctionis, quia nos dignatur gralia, liabens in suo comitatu spiri-
    exordium nostrae salutis cst, quod per propriam tualia sua charismaia? Nam quisunt duodecim isti,

    cognitionem aggredimur bonuin fiuis vero quod in ;


    cum quibus venit, nisi virlutes illae eximiae, quas

    divina cleclioneconsequimur beatum. Itaque in pri- Aposlolus fructus spiritus appellat, quos ct duode*
    anima munda- cim ponil? Sunt autem islae Chariias, gaudium,
    mis qualuor modis, quae polluta ftiit :

    discissa fuerat, repara- pax, palientia, longanimitas, bonitas, benignitas,


    tur; in aliis quatuor, quae

    tur; in quatuor vero subsequenlibus, inepla coapta- mansiwludo, fides, modcstia, contincntia , castitas

    autem novissimis destrucia consum (Gal. v, 22), Scd vocatus es-t isle noster Jesus cuin
    tur; in tribus
    K d'i9cipulis suis ad nuptias has. Credo nonnullum
    m atur. Abluitur ad emundationem,reparalur ad re-
    stitutionem, coaplatur ad decorem, consummatur vestrum, duce expericnlia, praevolare verba mea,

    ad perfeclicnem. et scire quid putcin pcr hoc inlelligendum esse ,

    III. Jam non ambigo quin talibus studiis occu- quod ad nuplias vocattis dicitur Jesus, Quomodo est

    pata, htijusmodi exercitiis inteuta, copulari in san- cor-.sueludo vesira adnuptias vcstras vocare Jesum?
    clis illis nuplii6 internis vidclicet r
    j,
    aitdiis possil ^stimo aulem eum, diverso modo, a diversis mul-
    sponsa Sponso, anima Deo. Perficerc namque zelat toties vocari secundum quod ipse,
    , qui vocattir,

    similem suam, tam in his, quae pertinent ad homi- vocantibus voluerit inspirare. Ipse enim facit ut

    nem cxteriorem, dum in sancta conversatrone de vccemus eum. Quem putas meliorem esse modum,
    vilio ad virtulem, et de virtute vadit ad virtulem, 209 1 U0 ad nuplias vocare debemus Jesum? Absit

    quasi de malo transmigrans ad bonum, dc bono a me praesumpslio ista, uttantaerei dicam me babere
    autem ad melius : quam in his, quae spcclant ad scienliam : quam- ab eo solo rccr posse sciri, cui

    interiorein, dum revclata facie gloriam Dei speculans datur expcriri.


    in eamdein imaginem transfonnatur a claritate in V. Non ergo vilis bomuncio ego, dico me scire

    cU-ritalem, lanquam a Domini spiritu (II Cor. ni 18). meliorcm, quo vocandus est modum. Illmn tameil
    Ihjwj enim innuere vidcntur interpretationes nimi- p;:to mcliorem, quicunque fuerit, quo vocatus festi-

    rum istorum, quia Gana, ut dicunl r


    zeium sonat, nantior et hilarior occurrit. Quis autem
    is sit, qua>

    Galilaea vero transmigrationem seu revelationcm. non a me, sed ab experto, qui inter-
    rite, quaeso,

    Fiunt ilaque nuptiae in Cana Galikcae, dum in castis norum motuum lam au se quam in se, de se erum-
    ctsobriis spiritualis jucunditatis gaudiis exsultul, el pei.titim diligens obstrvalor, et cautus discretor, cx
    tiipudiat sponsa cum Sponso; idque in zclo, quera longo jam lempore didicit, et in pra^sentia ir.ternoc

    habet in aifeclu exterioris transmigrationis, et in gratiaecum Jesu respirare, el in absenlia suspiiare,


    infellectu revelationis inlcrioris. Taiem zelum de- nec posse ullatenus quiescere, dum absens est, ncc
    vota voluntas format, quae est mater Jjsu, de qua laborare in aliquo, dum pnesens est. Verumlamen
    dicitur; quia fuit ibi (Joan. n, 1) , haud dubium, compulsus el hic prodere insipicntiam meam, sicul
    quin in nupliis. Haec est, quae Jesum, gratiam vide-- et in nonnullis aliis, quae indaganda sunt a per-

    licet inlernam, per quem salus et vita nobis datur, fectis ; factus sum insipiens, quia vos me cogilis.

    eldata custoditur, concipit per affectum, parit yero Ostcndam, proul mihi in prcescnli datum fuit sen-
    per ciTectum. Per aifectum, dico, concipit, dum tire, quibus mihi videatur modis advocandus esse
    quod salubre est, occulte inmenteproponit. Per ef- d Jesus. Quissit iste Jesus, jam non semel, sed sae-

    fcctum vero parit, duin propositum bonumusque ad pius. audistis. Ego aulem arbitror, quod niinistri

    opus in aperto producit. Apte ergo dicitur, quia corporis simul et menlis miltendi sunl ad vocan-
    mater Jcsu erat ibi ; oportel enim his nuptiis neces- dum liunc Jesum ;
    quia corporis simul et mentis est
    sario adsit devotio devotae voluntatis, cujus quam reparator cum adest, et mens, proul et corpus
    neccssaria slt praesentia, in siibscquentibus appa- aegrotant, cum abest.
    rebit. VI. Mitlal corpus primoministrum, rigorem je-
    IY. Interest autem his ntiptiis gratia, de qua lo- juniorum ; deinde inslantiam vigiliarum; postremo
    quimur, interna : intersunt etiam ut convivium sit maturitatem silentii. Saepe enim guslarc meremur
    plenuni ejusdem gratise cbarismala spiritualia , quod dulce menli, dum ab eo abstinemus quod suave
    quia ut legimus, vocatus est Jesus etdiscipuli eju$ est venlri. Habelis exemplum super hoc in sancto
    ad nuptias (ibid., 2). Non adest Jesus sinc discipulis Daniele : qui dum panem desiderii non comedit, et
    suis, nec gratia sine muneribus suis; quia graiia, aquam concuspiscentiae non bibit, w*r desideriorum
    utait Paulus, in me vacua non fuit (J Cor. xv, 10). cx re appellalus (Dan. ix, 25), usquc ad occul-
    Hoc est quod alibi inierrogari praecipit , ubi sit rc- torum notiliam pervenil. Sed et vigilare prxcipilur
    ;

    <33 ADAM! 1-H.EMONSTRATENSIS 424


    i.obis, duin DomimM ventunis esl (Matth. xill, 35) ; A inililatem, ulcum apprehendere digna sit, mcrelur
    et ad vigilanduin (Iduculo juslus cor suum iradi- per virtutem perseveranliae suaviter amplectiiur, el
    disse asserilur (tUcli. XXXIX, 6). Quod, licet de forliter silii astringens tenet, et dicit : Tcneo eum,
    interiorilms \i^iiiis menlis congrue acoipi possil, nec dimillam (Cant. ui, /*). Vocas ergo Jesum et
    niultuiu tanion ad acquirendam gratiam corporalcs discipulos ejus ad nuplias, si pro adipiscenda gra-
    cliam vigi!i;e prodesse solent. Quid de gravilate si- lia, pro acquirendis spiritualibus mimenbus, ad
    lcntii dicam? Quomodo auribus tudiendi percipere augenda et ordinanda interiora gaudia tua, vo-
    polest verbum abscondiluni, qui in ore labi el re- luptatem in te mortificas, torporem esculis, omneni
    solvipcr verbum non abborret superiluum? cum si- inquieludinem cxcludis, pura; nieditationi insistis,

    lenlio quielem comprebcndimus ab oecupationeex- devolae oralioni incumbis, pcr humilitatcm te deji-

    leriore; compreheiidimus et solttudinem !oci. Per- cis, et in omnibus bis stabilitate perseveranliae (e

    fecloruiu naniqtte est non solum verbum in se co- figis.

    bibere superfluu— i
    , verum etiam occupationes mul- VIII. Ecce maler Jesu erat ibi. Et vocatus est ipte

    toiies evlcriores. Et ad acquirendos uberiorcs fru- Jesus ad nuplias (Joan. ll, 1, 2). Sed quae utilitas in

    ( lus spiritus, humanum nonnunquam declinare ulriusque est? Deficiente, ul evangelista, vino, ait

    eonsortium, narn et sapienlia scribi praecipiUir i» D mater ejus, haud dubiuni quin Jesu, ad eum : vinum
    tempore vacuitatis, et qui minoralur aclu, percipiet non habenl (ibid., 3et seqq.). Nuptiae sunt, et defi-

    eam (Kccli. xxxvm, 25). Sanctus quoque David ut cit in eis vinum. Quis enim in bac vita lantae valot
    requiescere possit, elcgit, non modo elongarc et esse puriialis, ut nullum unquain, in eo, spiriluale

    fugere, sed et io solitudinc manerc (Psal. lv, 8). gaudium incurrat defectum ? Nunquam in eodem
    Scd et beatus Job dissusuiasse se asserit, siluisse, homo motui semper subjectus est
    statu pernianel :

    quievisse (Job m, 28). Diviuiius quoque juhetur, suo. Nam modo euin, ad suinma, divinum eleval

    i:l legimus de Arscnio, fugere, taccre, quiesccre. munus, modo vero, ad ima proprium dejicit pon-
    Hi ilaque niinislri sunt, quos mittere debet corpus dus , ut Iicet nupliae sint, vinum deficiat in eis.

    nostrum ad advocandum Jesum. Multa quidem et Sed deficiente vino, conqueratiir apud Jesum ma-
    alia sunl exercilia corporalia, quibus et absens, ul ler ejus, pia videlicet querela conveniat internatn

    nos visitel, invitanoa esl gralia : sed hoc Iriplex ad gratiam devota volunlas, super defectu poculi inle-
    praescns occurrit. Ad hoc fortassis triplex corpo- rioris gaudii spiritualis. Non diu inoeslos tenebit
    rale exerciliuni aptari non inconvenicnler potcst, convivas vini defcctus, si super eodem defectu ina-
    quod
    n ______
    Lia dixit, pcr quod
    _ acluale non dubitatur no- terna fuerit querela
    .
    pulsatus
    .
    Jesus. Hoc est,, non
    tari exercitium Dedisse videlicet ei Dominum mer-
    :
    longo necesse erit leinpore bona de6ideria nuslra,
    cedem, quia tradidit ancillam suam viro suo (Cen. in absentia gemere spiritualis kelilia., si pro cjus-
    xxx, 18). Ancillanostra, est caro noslra ; ipsa onim dem reparatione laeliii.r, apud internam gratiam,
    sicut dominae aneilla, sic spiritui debet esse sub- sollicilis non desliteiit precibus suspirare. Con-
    jecta. Quam viro nostro tradi, est ad iruitalioneiu queri ergo non dcsislat mater Jesu, nec se pnlet

    Domini, qui solus animae legilimus esl vir, a vitis pati repulsain, licet in primis increpatorium ab co
    cohiberi. Cohibeatur per jejunium a voluplate, pcr suscipiat responsum. Et quidem suavls a lniodiim

    vigilias a torpore, per silentium a loquacilate : ct responsio ejus, etiam eum corripiendo respondet.
    vironostro tradita est. Qua tradiia. datur merces Nam cum percutit, sanal, et cum occidit, vivere
    nobis pro his ministris, quia his invitantibus ap- facit. (Job v, 18) Percussio autem sua, emendatio
    proximat adnosJesus. Nam p-*rigorem jojunii spi- nostra, et ipsius eorreptio noslra inslruclio est.

    ritus clevatur ;
    per instantiau. vigiliarum alleviatur IX. Lt quidem oon amhigo, inultos esse inter vos,

    per gravilatem tripiicis quod brcviler supra teligi- qui crebro auribus audicndi et nialrem Jesu sopor
    raussilentii, ad iniernam quietem componitur. Hoc defeciu vini, ipsum convonisse Jesura, et ipsiun
    triplex gratiae bonum hoc triplici nobis exercitio q tnatri increpaloriuin dedisse responsum audi erunt.
    confertur. El triplex nihilominus vitium auferlur : Quid mihiel libi etl mulier? (Joan. n, 4.) Fratres,
    nam per primuin vohiptas mortificalur; per secun- quid sit quem modo in mani-
    juxla hunc sensum,
    dum torpor excutitur ;
    per lertium inquietudo ex- hus habemus moralem,matrem ipsum Jesum super
    cludilur. Sic dum ancilla viro traditur, merces da- defectu vini convenire, es verbis nostris audislis;
    tur, ei dum in vilula Samsonis aratur, ejus pro- sed longe melius atq.e evidentius ex propria expe-
    hloma invenitur (Jud. xtv, 18). Et dum caro affli- rientia didicistis. Et si adbuc a nobis brevitcr id
    gitur, internorum noliiia indulgelur : el Jesus cum desideratis audire, hoc est, deuYienle in mente, ut
    vocatur, venire non dedignatur. nonnunquam fit, gaudio spirituali, devola apud in-
    VII. Mitlit autera mcns primum, ministrum, me- lernam gratiam voluntate, piis gemitibus suspirare,
    ditationis puritalem ; secundum, desiderii fervo- nt id dignetnr denuo restitui. Sed responso aliquan»
    rem ; tertium, humilitatis virlutem ;
    quartum, per- tulum duro, haec eadem voluntas repercutilur, non,
    severantiae 210 stabilitatem. Nam per meditatic- ut quod petit, ei dcnegotur, sed ut de sua pevitiono
    nem, ubi et quomodo quaerat mens, eriiditur: per humilietur; humiliata, *ad obtinendum quod petit,

    dcsiderium invcntus. utveniat, deprecalur; per hu- digna reddaliir. Est enira inter virtutes caeterag
    425 SEittiOMSS. — nOM. II POST EPIPHAXIAM. X&l
    eilicacissima, ad obtino.ndum aliqnid, humilitas, A quam ego poto/is sum ad conferondum. Meirco sclLi
    magnumque babet in oculis ejusdem gratiaj famiiia- leipsam, ut eo in mcrito sis ditior in ocuiis meis,
    ritatis locum : ac per hoc, in pelendo aiisum, et in quo magis egena fueris in tuis. Non schmi aufem,
    oblinendo eiTeclum. Quid ergo est Jcsu matri oon- sed nccdtim \enit hora mea ; quia meuin est vi?i-
    querenti diccie : Quid mihi r.i libi muliey, nisi inler- lare, non solurn quem depulo dignum, sed etquandu
    nam gratiam devotae volunlati pulsanti, propriam judico opporiununi. Spirilus enim meus super mel
    infundere fragiliialem ad nolitiam, ne de magna, dulcis (Eccli. xxiv, 27), non modo ubi vult spirat,
    qua fervel, devotione, se cffcra.t in superbiam? seii el quando vult. pmnia temvus hubcnt, tempu*
    Quid, inquijt, mihi el tib' est, mulier, qtiaj non cx amplexandi, el tempus [onue fieri ab amplexibHg
    te quidein, sed ex me fervorem habcs in deside- {ttccli. iii, i- fj). Qr.od placet tibi , nonuum expcd t

    jando : solns autem ego, sine te, facultatem habeo tibi. Tempus liiuni jain ad.venit in dcsiderandn,
    conferendi? Spiriluaiis quidem vjni conierre pos- tempus auteu nic;im necdum advenit in confe-
    sum dulcedinem : quia plenitudo mibi inest pote- rendo,

    s.tatis, ut hoc queain; sed quid ex te est, ut hoc XI. Hoc est, frat:es, quod ercbro sentimus, qula
    faccre fiebeam? humiliare ergo sub polonli manu mulioties, magna cum v.oee mentis, ad graliara
    moa, ut de bona, quaro a me accepisii, in benevo-
    B clamamus; moram facit ipsa venire : ct qiti bon*
    lendo, devolione tc non , extollas, et ad accipien- vohinlati noslne dicil horain suain nondum venisse,

    dnm quod postulas, qupd mihi quidem et non tibi eam eeriain facij nondum ei placore, ac per hoc

    jconferre possibile est, quanto humilior fueris, eo nomiiim ei expedire nl visitel nos. Et juslum qui-

    ei dignior sis. Ila-c iiaque causa esl quare conve-


    d.em ac pium debet esse nobis sentire de causa :
    bonam internam gratiam, su- quia iioc facit pro bono nostro tardan.s vcnire ui
    nienleni volttfitatcm , ,

    per reparatione doni snbtractr, cadem gratia hu- a.ugcantur desideria nostra : ut quo pro desiderio-
    miijare doctieri,t , quia nisi- humilis pelitio nostra rwi augmeitlo liilarior fticril, eo ad nos et fecttn-
    dior accedat. Jhcc itaqne causa quod clamantem ad
    fuerit, fructuosa omnino non erij.. Et ideo quolies-
    cunque gratiam, pro adipiscenlo ejus dono, inter-
    se devctam voluntalem non exaudit, elnon ad insi-

    ut, sicut in hona volunlate habetis pieniiam .sibi. Yel ideo fortassis, ut quo dititins
    pcllatis, studete
    desiderata fuerii ahscns, eo et slriclius teneaUir
    devolionem, ka el in inieniione habeatis veram htt-

    mtliiatcin. Sola cnim ipsa vi tus cst, qu* dona prsesens. Vel aliquid aliud illi quidem dispensato-
    graliic, et qiiae adsunt, nc amittantur, custo-iif : et
    rium , jiobis antem neccssarium : ipsa, cum magna
    revcrenjfla, disponcnle circa nos; et nobis seiuper
    eiwn desunt, ut rcstituantur, acquirit. p
    de omnibus, qua? in nobis aclitare solet, quod uliie
    X. Utilis ergo responsio hxc:quid mihi et tihi,

    mulier, ut susplrans pro dono suhtracio v.oluntas esl providente. Sed in hac visilationis mora, & sua

    quo profun- deynla voluntas affectione non cesset; infemas co-


    bona eo quod pclii dignior sii accipere,

    quod jant accc- gilationes mcntis, quoe in his spiritualibus nuptiis


    dius 211 agnoscit, uecex sc cs.se,

    pit, nec in sc aliquod habere merilum, quo digna sil ministri quodam modo snnt, ad bonuaa excilare pr->
    jobtincre quod adiiuc petit. Sic in Canticis petcn- curet. Non enim iioc solum est bonas voiuntatis of-
    jtem sponsam, pro magno, quem erga sponsum ha- ficium, ul ad gratiam pro gralia suspirel ; est autem
    buil, familiaritatis ausn, ul ad ejus qusedam sccroj:a ui cogitationcs cordis ad id quod bonum cst exhor-

    admiUcretur, duro quodam censel feriendam re- tando trahai. DUcurrat ergp media inter iliam, ei

    ut quo humiiius sentil. de seipsa eo di- isias : ad illani vero accedat exorans ; has suiern. ut
    fiponso ; ,

    cjus jussionibus inlernis obcdiaut, exhoilans. Quae


    gnius, amplius, atque perfectius ad ea, ad qua? su r
    adniitlatur arcana. Nam diiectum suum al- itaque illi orando dicit, vivum ncn habeni : islis
    spirat,
    et ingenli cum desiderio postulans ut exhoilando dical qucdcunque direvit vobis : [acite. El
    Joquens ,

    cuhct in meridie (Cant. Lene sine ulia dicil exeeptione, quodcunque: quia
    jjndket v\ ubi pascal, nb': t,

    §e ignorat,egrediatur, el I> !l011 r"'(cst salubre non essc quod dicil Jcsus, quod
    6) , and'.t confcstim ut, si

    Vides er^o sine causa non esse, divina inspirat gratia.


    abeal (ibid., 7}.

    sun nstendat se- "Xlf. Siilis uJ.iquequ.orI frequeni.issim.o usu edocli


    quod sponsa pclentc ut sponsus ei

    crcta, ipse magis cam super propria convenii iyno- eslis, quia imn uno, sed pluiihus modis, sua vobis

    raniia cavenda. Ut et tu scias consequcnter sine gratia prsecepta informat. Non cnim uno eodemqu.e
    intucnda modn onincs cstis in devoiione accensi ^eA haee, do.
    ratione non esse, quod quolies :>d sujiiiaiia ;

    qua loqiiimur, gralia vivificatrix sic ade.st omnjhii^,


    propheta Ezechiel elevaiur, fdius hominis appelle-
    tur (Execk. n, i, et seq.). Sicui ergo ibi sponssc ad ut intendat etiam uni. Non c?t aiiquis, ut «rbitror,

    ostensioncm sccretorum aspiranti , cgredi cl abire vestpum, qui imn aliquid ab ea percipial.proprix«n.
    ila ct hic, pro rosiiiu- ut unusqtiisqu.e .vefitrum dicere possit Secrttom :

    jubet spcnsiis, si se ignorai :

    ttone doni subtracti, bonas voluntati susplranti, pro- rncum mlii, secretum mevm ntilii (l$u. xxiv, 16). Non
    ihftindit i|>sa, quatn petii sit tibi cura?, sod (jyodcnnque iila in cordc luo si-
    prine fragilitatis notiltam
    hoc estdiceie: ffiiter dixerit, fac. Hoc autem soUicitus yide; et
    gratia. Qttid diibi et tibi est, nnilier?
    caulas cslo, ut sil in corde tuo loqucns. <;rutia
    quod peiis, non ex aliqtio merilo tuo provenit, ul
    qn* non minus indigna es ad obtinendtun. erttdiens : non autcm hostis seduccns. Naro fiuiit in
    accipias ;

    14
    Patrol. CXCVIll.
    i

    i27 ADAMl Pft.-F.MONSTP.\TEXSIS «S


    CorJc nonnunqnam iuiMtfa ionet pcr anuel i
    malot A Medilalio hae< [>runa hydria sit. Sr^d et slalus ille
    (P»ai. LXXVII, 49). SiCUthSbetis do prodiiorc Juda facinorosus sique flagitiosus qwBdaiu qiiodom
    :
    modo
    qnil »;iiii ei diabollU IH COt ul truderet Doittinum hyiiiia fuit. Hanc pulem liydriam csse quam aus s*.

    [Joan. xui, 21 Et e
    ;

    aliquando in mcntc locuUo abjecit mulicr iila, ut verba hominis audivil, qgi
    Domini, sicul icgilis s . Q David dicentem au- dixil ei omnia qum fccil (J>>an. iv, 28}» De qua sm-
    ditnrum »e quid loquatur in eo Dominus Deus; qui pttuu hal.clis : reliquil hydriam suam tnnlier ISedil

    vid I rci loqui solet pacem in p!ehcm suam (Psat. aiuem super puicum, huniilians se ilie inter nturtuo»

    txxxiv, 9). LoqHitur aulcm gratia


    quandoor- libi, libcr (Pso.t. LXXXVH, G), super praviialis nosliac
    dinalum est quod inspirat libi. Tunc autcm quod profvnduin . Esttigalusex uii.ere mortaUlatis n-
    inspiralnr dixerim ordinatum, si quod menle con- pbe, quod sexla actals aggressos fuerat. A.i
    cipis. sicul quar.tura ad Deum esl mundum, sic ct puteum venit mulier baurire aquam, iilicitam ad se

    quanlum ad proximos s;t paciiicum; et212 f


    l
    :iantl11 * lru':ens volnptatcm ae qtia omnis qui i.ibil , tesie
    ad leipsum discrelum. Quid enim sibonum libivide- Dominu, tesie ipsn experienlia, siiit iternm; quia
    tur esse quo;l agis, et singularilate • quadam nota- carnis delectatio satieutem non procstat, cnpidila-
    bile , alque obstinalioue adamantina obflrmatus pa tem aulem irrilal. Neque ipsein quo haurirct ha
    cem pcrluibas eoruro, cum quibus oportct te, si vis " buit : cl pntcus allus cst (Joan. iv, 1!). 1'cccoiam
    salvus csse, nt unanimis habites in domo Domini, etcnim non fecit, ucc inveutus csl dolns in ore ejut
    cum cis smbulaus cum consensu? (Psal. liv, io.) (I Pet. u, 2-2). Et piavitas humana profundissima
    Mam taplentia quat detursum est, primum quidem qua:dam ahyssus cst. Auditis postmodum vcrhis ejus
    pudica, deinde paof.cn cst (Jac. m, 17). Tertio con- saluiiribus : reli^ttil Injdriam suam niutier, et r.biit in
    sidera ut sil discreturo quod fatis : quia onine quod civilatc.m , admonens hemines ul veuirenl ad ipsurti.

    e.s; nimium, vcrtitur in vitium. Testimonium hoc Et exierunt, ail Scriptura, et eenerunt ad iUum
    verum est. Igitur ut
    t-reviter tibi ista colligam : (Joan. iV| SO). Quod el .tos jsutt fecistis ; anribus
    quodcunque liLi inspiratur, agendum ct exercendum, namqite audiendi percipientes ejus verba , ahjectA
    quort Deo placet, ut purum proximus vero acceptct, ;
    bydria pristiiii status vestri; aliis jam eum evange-
    m paciftcum : ul autem usquc ad debitum possis iizalis, jiixta illud : Qui audit dicat: Veni {Apoe.
    perducere iincm, ut moderalum, ut saiubre, hoc in- xxn, 17), Hanc itaqucjain reliquislls, quanlum ad
    tenia; gratia: accipe verbura : et quodcunque :iixeiit conversationem ; habetis autem eam, cum opus fue-
    tibi, fac. quantum ad weditationem. rit,

    XIH. Jam post haec facil Jesus quod postulat r XV. Secunda vero medilatio si! de statn quem
    roatcr cjus. Et fottasse ideo paulo ante dixit now- nunc tenetis conversi qui, c-tsi ab iniquitale mun- :

    dura advenisse boram suam:quia minislres, ut dua est, a leutatioite lamen in.munis non csl sta- :

    qnodcunque eis dicerct, facerent, novcrat matrem lus i!le pi.eccderis, suh rege iEgypli ct lenebrarum,
    '
    s'.:a;n nondiiin admonuisse. N:im siatim ut vidit si>
    -
    - iun libidinis sordidus, ei palea xcnodoxiae icvis

    ut voluntatera devotam csse ad pctendum , sie el foit. Mic autem in deserto est, quern quot, tjnali^

    cogiialus meniis, eadem exhortante voluntate, pa- qiianlaque pericula conlingant , soli qm expcriun-
    ratos per omnia ad obediendum ct se paravit ad :
    tur, agnoscnni. Ifeditatio terlia dc occn.lo ac di-
    exaudiendum, conferens benigne q»iod vohintasde- Strieto Dei judicio csl; qui terribttis esl in consiths

    vote petiit conferendum. Sic cnim so hahct series svper fttios hominum (Pial. lxv, 6). Ll pro lertia

    cvangeiicse iectionis. Nam cum mduceret matrem hydria accipite earo. Quod quidem judiciuro, rum
    'esu ailoqucntem riiimstros, ei dicentem ad eos, non possit esse non justum , sempei tamen, quan-
    quodcunque dixerit vobis fcciic : statim adjunxil :
    diu hic vivimus, quid de nobis senliat, esi penitus
    eraui ibi lapidea' hydrie tr.j yo»ilw. K{ ot ostende- occultum ;
    quocirca quod justuin est non debet
    ret ad quid ihi posilae essent, subjecit. tecundvm rcpreiiendi. Qnarta raeditatio sit de exitu ah hac
    purificationem Judaiorum. Sec tacel etiam . cujus p vita : quaiido viam nuirersae carnis ir;gressi, in pcr-

    capacitates fuerinitcapieiiiea, inquit, singula ms- ceplione mercedis, cognosrcmus quaics a Deo su-
    trcl.is binas, vcl ternas. His ad cjus praeceptnm im- iims, ab a;teino, prsevisi. Et hanc accipite prd
    pletis aqua, et ipsa in vinum mutata, desideriom hydria quarta. Quinta de aDterr.itate est pojnaj ge-
    < ordis •'jiis tribuit 2.:*us maiii sti:e : et voiunlate la- heonaUs, sicut sexta de aeternUate gloriac cceleslis.

    binrum ejns non fraudavit e^m (Psal. xx, 5). 1J 'd Et de istraque medtiari quinlam et sexta;n hydriam
    nobis umuitur pci hydrtas istas? accipiamus, si habere est.

    placet, pereas scx quaedam genera meditaltonum, 213 THh Has autem hydrias, ad pr.ceplum
    secundum grossum, qucm ego in bujusmodi babere Domini Jesu, aqua ministri implcnt , cum inspi-

    soleo intelleciiim. El videbilis jam, cnm cas sigilla- rante gralia inte;na, in istis sex gradibus medita-
    tim inspicere <;oeperitij ;
    ut Judaeorum in eis puiifi- lionuin cogilaliones nostra? demoranles, limore va-

    catio consistat. hdo concutiuntur. Eccc breviter audistis, quid sit

    XIV. Et prima Bjedilatio sit de statu illo quem cas a minislris aqua adimplen. Ad ostendcndum
    aptfl conversioneiu hahuimus : in quo aliquandiu vero <|ualiter adimpleri deheant, profusius ahquid
    snb peccati jugo a vetnsia servifute dotenti sumus dicendum. Sed hoc facere in sermone isto non va*
    m 5ERM0NES. — DOM. JI POST EPIPHANIAM. 430
    teinus ; amfietis ergo largiente Dnmino, in ser- \ sobrie et pie vivere volnermt ,
    prius necesse est ut
    mone hoc subsequenli, quomodo ego hydrias illas non solum impictatem, sed et sseeularia abnegenl
    aesiimem esse adimpleudas, et quid pnteai accipien- desidcria (Tit. n, 12). Ecce quomodo et haec, apud
    dum per melvetas, quas singula? capiebant. Uaqtie me, hydria impletur aqua : quse sinc iiroore uiique
    quid de his sive de aiiis, usque ad linem miracuii me esse non sinit ha;c, qua iu slatu isto niarceo,

    de quo loquimur, nobis fuerit revelalum, pro ve- ignavia.


    stra in niedium «dificatione, ad iaudem et gioriam II. Erigo po<,t haac oculos ad judicium Dei, ,ju-

    omnipoienlis Dei, proferemus : qui esl super om- stum quidem, sed occuilum ; et invenio eos csecos:

    nia Deus benedictus in s.ecuia. Amen, nihil enim hic video in csccitate mea. Nec est jani
    SERMO XLVII. oinniuo nihil quod video, qni video non pos&c me
    ITEM R0MIX1CA li POST EMPHAXIAK. l.ic aliquid videre. Elevo igilur eyecuni meiuis aspe-
    Qnomcdo debeamus noimciipsos diiigenter cott&idg- clum ad irrepfehensibile el iiicompreheiisibile ju-
    rare , ei ea qiue ad nos pcriinenl salubriter iuw- dieium Dei omnipotentis : ct quid de me, in eo,
    siiaare.
    seniio, penitus non deprehendo. Nam
    Sraor-sis sf.rhqws. —
    Status ante propositum 1.
    atque jusius sum, sed opera mca in manu
    , s* sunctus
    ejus sunt
    coiiveT=vion!s, isque in proposilo considerandus
    2. Quam districla, occulta atque incompre- 1{
    ei nescio utrum amore an odio dignus *um : sed
    iiecraiiJiitts i?ci -- 5. Formidanda hora
    omnia mea
    exitus ah hac morlali vita. -». P-jd»^ infernalis, — in fulurum rcservantur incerla (t.ccli.

    ne incurratur gloria cceiestis, ne amittatui.


    :
    — ix. i). Trepido, fateor, muUum i\\ tiensissima cali-

    5. Priinns medttationis rnodus ex septem peccati gine hac : et ad me ipsum coftturbaia esi anima
    circuiHStanliis compositus. 6. Secimdus, ex — mea, palpande incedens, et quo ponam miserum
    sterilitale in operibus honis terlius ex intuitu :

    personu; offendentis et offcnsae. 7. In statu — pedem non satis discernens : quia abscondiia est

    convcrsionis i. attendenda instabiiUas mehtis via mea, et circuradat me Deus tenebris (Job m,
    ,

    n. iangnor corporis ad opera viitutis, 8. m. — 23). Et dira necessitas, qua coinpellor qnidem ire,
    Metueuda spiriiualis ruina, nisi sustineat gralia
    sed nescio quo sed el qua vix agnosco. Et utrum
    divina. —
    9. Circa Dei judicium; i. meditandi mo-
    :

    d-is vereri ne uila pcccata diuiiserit n. ne ulia :


    cogitei super me cogitationes &J.4 pacis, et non
    —
    :

    acceplet hona opera. iO. iu. Ne lant prospera aiOielionis nescio (Jcr. xx<x, 11) : scio aniem quu»
    qttam adversa accrcscant ia cumulum perditio- super fdios honiinum (P&at,
    nis. —
    11. Circa horani mortis i, q-.iam tristis :
    terribilis est in consiliis

    ct inviia sit ahimae et corporis separatio u. dis- :


    ixv, 5). Sed qtiam terribilis quis scit? vereor ta-
    soiutio cadaveris in fetorem et vermes lli. tri- : men, ne super me excitet furorem, et efiundat
    hnnai Christi Domini. 12. Circa pceuas in- — iram suam . niiiiiaue de me aut circa me, nisl
    ferni ignis, verniis, sctemitas ; circa gioriam
    : :
    c
    bealitudo habenda in te, in concivibus, in Deo. quod adversmn me est, disponal. Nain si vas ele-
    — 15. Hi sunt ministri timoris salutaris, mode- ctionis apostohis Paulus, n.ihil sibi co-scins, in hoc
    randi a principe triciinii, id esi viriute discretio- imn pro co quod qni judicat cum
    xsis. —
    14- Piimo honum vimim ponit carnalis
    jusiiiicaius esi ,

    homo. — 15, AnacephaUeosis spiritualium nuptia-


    Dominus est (/ Cor. iv, 49) : quomodo ego janr
    rum-cum anima. —
    16, [Jydti;e sex sunt totidem jti?*us sum, qui faih- conseius suni ? Et cum cau-

    nieditationesemuddahdismternis sensihus. 17. — sam habeum ionge dissimilem, eumdem quoque, et


    Mos pravus bomiiuim hujus sai^uli in positione
    vini, aiienus ab approbalione Dei. 1S. Bonum — non alium judicem. Cautus proinde ac prud^ns
    vinuin servat nobis Deus in patria, sanctns David, qui lanlam tanti .ludicis districtio-.

    I. Contingft nOnnunqunm ct apudmehydrias istas nem conspiciens; sed, etsi vellet contendere cum
    jmpleri aqua. Utenim iiiodo ad eas per ordinem eo, se non posse respondere unum pro mille prae-

    vadam, confero me, cum vacat, ad hydriam pri- senticns , de internorum prorsus quniitate diftidit

    mam ; et introspiciens video qifam felidus ci fce- et ad precis humilitatem recurrit, et dici? : Non in-

    diis, quam kirpis et indecorns fui : el pavore ma- tres in judicium cum servo iw, Domine (Psat. cxlh,
    gno percussus, miror quomodo me taiem sustinui 1). Judicium trppidus exhorruii. et ideo ad mise-

    qualem me tunc fuisse iiiodo deprehendo. In hoc o ricordiam providus confugit. Et qnare refugit judi-

    autem statu, in quo iiunc sum, quem ul emenda- cium? Quta non jusiificabitur, ait, in conspectu iuo

    t»us viverem arripui , in motiico a pristinis me omnis vivens (ibid.). Neminem prorsus exeepit, non
    Vtdeo mutatum, In qtio sicut non tantum lbvie, patriarcham primuoi, non propheiam egregium
    qnanium in praecedenti fui, Aidear esse frigidus pev nec aiiquem in hac roortalitate de immundo conce-
    culpam, sed nec calidus sum per justitiam; sed ma- pium semine ante euina novit jtistificanduni , s:

    gis pcr negligentiam lepidus, ac pcr hoc ab ore Do- cnm eo vellct intrare in judicium, Nara si sauo
    mini evOmendus (Apoc. m, 16). Et qaidni et jam in sapuil Petriis : 5 i.r iustes ^nlvabitur (I Fei. iv. JS);
    hoc milii iormidandum,qui religionis qnidem suscepi el quid sulididit ? Impias ei peccator, qualem m».
    habilum , religiosnm airtem non habeo effectum ? esse non difliteoT, tcbi parebUnl? (Ibid.) T^lis me-
    Q.iidni ille circumferutur ad testimonium, dum istc diiatio hydria teriia nai : uuoe et ipsa uiique- arjna
    non exercetur ad beneficium? Hoccine es( saeculum lena e^!,
    reliquisse? Qnoe enim ad sxculum perlinentia opera III. Prawenio etiam apud me frcquenti medita-
    plene reliqui ? Et si forte opera, qoae verba ? et si tione exitum inrum ab hac vlt.i. ei eamdem medi-
    forls verha, sed quas cogitationes? Certc qui juste, fationem quariam mihi hydriam cflicio ; sed cj
    m ADAMl PIU.MONSTRATENSIS l*i

    ipsom aqua ptatatu ttiani DSqco ad siimmiim inve A iritueri, ct agncs erc sludet. Sod foili ct rigida

    nio. Scio eteoim, ct ccrtus sum, qnia oporiobit me h.ec apuj se cogilatione revolvat ad conipnnaio-

    liinc exirc; sed nescio tenipus, nescio modum, ne- neoi, non autem raolli et frigida ad delectatioiieea.

    aciolocum. Sed ot recedens hinc, neacioquovadam. Nam idcirco et lapidese hydria <Ji la: sunt, ut coa-

    O terribilis et ideo tremenda bora reeolotionis meas sianti hsec meditatione 215 nnuinentui ; no:i au-
    hle etiam, ^
    :
    > i i lanti talisqoe dcsiderii erat vir, ut tcin \; : gy et debili cogitentur. Qui enim, ut, vcrbi

    bene sibi ronscius*cuperet dissolvi, ingemiscit gra- gratia, de prinia loquamur, et de aliis intelligatur,

    vaius, notens utique dcspoliari, scd supervesliri, sie mala quae egit ad memoriam revocat, utin •

    ut ab6orbeatur qnod mortalc cst a vtta (// Cor. dem Tecordatione molliter et lurpiter, quasi in iorJo
    v, 4). Tristis eA auim:i mca usque cd mortrm et felido dclectationis lccio reqniescat, luleaia roa-

    ijiatth. xxvi, -38), ait Agnus ineontaminalus et im- gis, ut quam lapideam hydriam ha-
    mihi videtur,
    maculatus, Christus Jcsus, cum imminere siln sen- bet. Ilis cst qni, corde rcversus in £gyptum, re«

    tiret mortem : et cgo mortis non expavescam ho- volvit apud se piscium curiositatcm quam invisce-
    ram ? Ipso in agonia posito, fartus cst tudor ejus rah;.t ; revocans ad mcntern tam illicitarum dele-
    sicui giiUc sanguini» decurrentis i?» lerram ( Luc. clalionuro cucuroeres et pcpones, quam occup^tio-
    xm, 44);ot ego non trepidabo prresciens resolu- 8 num et soUiciiudinum auxJelates aiearissimas et
    tionem meam tam lcrribilcm futuram? Quidquid acerrimas, quas porri innuunl el tcpc, et aliia ; r.c

    brc est amiftam ncodene qmd ibi quo , porgo idco du!( or 1
    .: ct ^.ipiJain fastidiunt reiectioncm mcn-
    inveniarrs. Scio quod a'ternum supplicium, si mihi tis, qnam, ul scitis, innuit liir.iina. Foiti crgo, in

    juxta meritum cundignum npendiiur atipendium : quanlum possum, cogilalione, ut compurgar, non
    Xam slipendium peccati mors (Rom. vi, 25). Iniqui- autem moili, ne iliiciU; delecter, recogitr.ns annos
    lalem meam profecto ego cognosco. Et de judicc mcos, r.on in dulcediue, sc;l in amaritudinc aiurnac
    ineolegi : Ad iuiquitatem rcsvicerc ucn valesillabac. mese, nt hydria uiea iapidea si», rcduco raibi in

    i, t3 ; Job xiii, 25). Jure ergo eg-o exp;ivesco, ieve memoriam sfpiem ista opera, videlirct mala niea ;

    folium, quod vento rapitur, polentiam tsiam lantam: messuram ecrum et nunierum, inodum ct locum,
    el stipula ego sicca, tam severain persccmioriem. lempus quoque et personas : et ad me rcversus
    IV. Jam vero bydria quinta meditatio cst peonae dolore raagno, et limore valido percelloc : dum
    infernalis; et sexta contcmplnlio gloriae cielestis. lantam talemquo in paviete meo depictam anima-
    Et utraque apud me aqua plena est : aequaliter me lium ct roptilium abominalienem inlueor (
    Ezcch.
    perihnescente, ne banc perdam, et ne iilam incur- VIII, 10).

    vam. Et cum boc summi Hegis paiatium, illud au- VI Deinde ciKisiderarc studeo qtiod, mnlt:s adeo
    tem crgastulum sit, in quovis miltimur, ullcrius magnJsquc maiis oneralus, vol «iuiiino nulla, vcl
    non exitur. Nam aeternaliler ol iliud ad damnatio- r.lmodum pauca cl parva sim bona operatus sicut :

    ncm delinet iiielusos; el islud ad felicitatem dc- malis plenus, sic et Lonis vacuus. Gtrobique vcro
    tinet admissos. Ecce ostendi vobis qualiler apud reum mo aspicio, tam in ornitlcndo videlicet prse«-

    jne iihe hydrias impJculur : ei potesiis jam evi- cepta, a bonis abstractum, quam m admitlcndo p:o-
    denter ex bis qti;e ditla sunt perpendere quod in bibila, ad mala illeclum (Jat. i, 14). Taiem w.a

    cis eorum continetur puriScatio, qui non in mani- fuisse in slatu ante convcrsioncm ineam recojo : vi-

    fcsto, sed in occulte Dei sunl ; qucrum latu non ab delicct sicut sardidum in iiliciti*, sic et sierilem in

    kominibtu, sed ex Deo est fjtom. n, 29). Nam in his necc=sariis. Et sun'. bxc duo genera cogilalionum,
    £ex generibus puriAcationura purilicalur, qui Deo quasi duae in piima mea hydria mctrctae. Adhuc au
    vel pcecata sua, vel doria contitet :r. Sed quacrilis tem quis cgo sim, qui peccavi ; <[»ls iiie sjt, c;;i

    etiam de mensuris istis quas habebaiit bvdriai, peccavi; ct multis e.^ causis apud nn- coiliger.s

    pro eo quod in EvaugeliO le^ritis, qnia capiebanl quanta homo devotione parere debeal Deo, conjicio
    t.ingui<s melrclas binas iel lernas (Joan. u, 6). Dcsi- jj auania delui vitare instantia, ne !p':ii:;i contemne-
    derio vobis est audire quaj snnt barum bydriarum rem in ulrovis islonim , vei in admiiiendo quod
    metretae : a quo non estis fraudandi. probibel, ve! iu omiltcndo quod .
    :i d El ! oc modo
    V. Dicaoi quomodo ego non modo binas, sed et metretam in hac bydria mea snperaddo teitiam : i,t

    iernas soleam in cis invenirc mctrelas : cum me boc sit priinam melrctam tabere, considsrare me
    conlingft eas meliri. Vns foilaseiS naeliori roodo sollicite mala q:ue feci : serii.- iam, bonaqiiae ;

    reperietis eas ;
    non eril tamen oiiininb abs re au- re non solum oeglexi; sed et contempsi; terli

    direroodum nostrujpi, qm qiridem talis est. Cum vero quantadebui pia^cavere sollicttudine '- ad-
    pravum *t iniqiram, quem ontc conversionem du- mitterem ;;Ij. vel omitterea) ista
    eo.re solebam, statum ad memoriam vevoco, me VII. Jam in boc siatu, in quo nnnc sum, uoiiirita

    ante me staluena , primnm studee conalderaw me fi.iigentia <il frequcnli solliCitudine circtfinspi'
    quae et qualia, quol et quanta mala commisi : scd cio : ei apparoo mibi n>r« raediocriter et roenle in-

    ct ubi, et quando, cum quibus mortifera niulla


    et stabilis, et corpore imbecillis. Nan Uirocn de roboro
    ','erogi. Ua:c enim sep:em ad mentcm reduccre de- carnis roeae Joquor, sed de fortitudine veraj viititis-
    :.et, qui perpetrata a se ilagilia el faxinora plene l.'-' autem sileutio s:ippriroao) mai.i, qnce lnm m
    453 SERMONES. — BOM. II POST EPIPHANIAM. J54
    1-."

    mente cogitatulo quam in corpore opc-rando com A pore; tertia vero cum plene scio me- nen posse sub"
    uiitto, ecce quanta in me bona, et ipsa in mente sistevc, lanta pressum miseria, absque sustcixtanie-
    instabilitas et in corpore fragiHlas offuscat. Verba me manu divinae clemenUse.

    orationis quidem lingua loquilur, sed mens per di- IX. Tertia illa bydria meditatio est, qnam pene?
    versa vagalur; non vcrsatur in corde quod profer- me habeo, cum de occulfco, et de districtG judicio
    tur in ore; sed perdentibus in mc muscis suavita- Uei subliliter penso, quae et ipsa non modo binas,.
    tem unguenti (Eccli. x, 2), tot super cadavera volu- sed et trinas metrelas capit. Et prima est, cum a
    cres descendunt, ut abigere eas Abram neqtieat facie dislrictionis ejus formidans, et ne forte ipse
    (Geu. xv, II) , et quod pejas est, aliquando nec abi- reprobattts sim, varia liinc inde me suspicione fe-
    gcre curat. Simili modo cum lectioni insisto, cum riens, anxie timeo, ne ulla velit mea mala miseri-
    es seris sileulii claudo, misera mens quictis hnpa- cordise suae mundilia abluere, sed ad suum ea ma-
    tiens, utpote garrula ei vaga (Prov. vn, 10) , nec ibi gisjudicium referre. Sciens utique ei ttllorem essc
    se totam a1 inteliectum colligit, nec hic ad plenam gladium, et esse judicium, cogilationes apud me
    se quietem componit. Cum et mcntem in diversa raptam,
    bona aliquando inens habco varias, in me,
    ftuctuans vel tenuiter admitlit; vel non, vel vix, inTimeo multum nc scriptum peccatum meum sit
    se elationem reprimit cuiu vero mala, sero el for- " stilo ferreo, in ungue adamantino, vigilante super
    :

    lassis non satis gladio semetipsam compunclionis rcprobum suum severissima animadversione justi
    transfig.t. Sed quid ireconor per singula? Innume- judicii Dei et quibus adjuvelur ad condemnandum :

    rabiles sunt enim morbi ejus. Et o quantura imbe- me, condita hahenUs apud se scelera mea, et si-
    cille ad opus virlulis corpus ! nam velox ad somno- gnata in (hesauris suis. Secunda ctiatn metrela est,
    ler.tiam, ad gastrimargtain, ad lasciviam, ad pigri- nc bona, si quae agerc videor, ceterno me perse-
    liam ; tardum autem ad vigilias, ad abslinentiam, quens odio, non acceptet : sed modo quodain, quan-
    aJ continentiam, ct ad neeessarium manuum opus. tum ad se quidein justo (quia aliud dicere ncm au-
    Ctim in imnc hriodtim duplicem in misetiam investi- deo) quanlum ad me terribili et otculto, ipsum ad
    go, in boc, in quo nunc slatu sum, et invesligans malum cooperari faciat. Nam, sicut diligentibus
    deprehendo, nimirum binas _et in bac hydria mea Deum omnia coopiranlur in bonum liis qui secun- ,

    ractretas invenio. dum propositum vccuti sunt sancti (Rom. vin, 28) :

    VlH. Post haec vidoo quafttse, qualive lam insta- sic dicunt quidam, quod cdieniibus Deum omnia
    bilis quam debilis pateam ruinx*, si me maaus non cooperanlur in malum, his, prout irnmobiliter super
    suslineat clementia divinae. Et metrelam terliam ,. jusia eorum reprobatione fixr.m est, in seternitate,
    " qui
    adjungo. Cum enim toi generibus segrittidinum tam prsevisi sunt damnandi. opera Dei pavenda
    in anima quam in corpove subjaceam, etsi quibus- ci Iremenda, in quibus lerribiiis apparet super filios

    dam necdum subjaceam, cum ad-ea lamen


    forte hominum ! quia, ut ait Ecclesiasles, nemo potesi

    plene dispositus sum, quid mirum si mc prsevideam corrigere quem ille despcxerit (Eccle. vn, 14). Et
    incursurum et morbum, nisi eura eum Medici prae- juxta sententiam beali Job : si destruxerit, nemo ett

    veniat, et mortem, nisi ipsius eam operalio diffevat? qui aidincel (Job xn , 14).: si incluseril hominem,.

    Et medilationem isiam melretam inteliigc tertiam neino est qui aperiat. Vae raihi! ut de duanus istis

    Et bona quidem melreta haecquae hominein admo- metretis adhuc loquar, si me reprobans, et ideo

    dum in propria continel mensura; non eum per- ncc mala mea diluens, ncc bona acceptans, ejicero
    niittens elevari super se, sed humililer instituens, proponit a facie clemeutiae suae, aciernee me qttoque
    ut solirie 216 consistat in se. Nam quomodo jam oblivtoni tradens : ulpote vas iraj apium in iiUer-
    ainbniat in magnis et mirabilibus super se, qui pro- iliim (Rom. sx, 22).

    priam, qua circumdatus est, p'.ene intuens inftrini- X. Metreta huic lertia est hydriae, cum de eodem
    latem, illud beaii Job cogitur exclamare : Ecce non adhuc judicio cogilans, timeo, ne forte quidquid
    €$l auxilium viilii in me (Job vi , 15). Unde el Psal- D mihi facit, malo meo faciai disponcns adversa :

    mista, ad orationis pnesidium humiliter fugit, ct conlra me tam in prosperis, in quibus favere,.
    dicit : Non avertas faciem luarn a me (Psal. cxlii, 7). quam in advcrsis, in quibus furere videtur; pain
    Add.dit et causam qu.ire oret, nc avertat faciem cum arrident prospera, timeo ne, ipso occulie dis-
    suam a me; ct simiiis <ro, inquit, dcscendentibus in ponenle, ideo arrideanl, tit irrideant : quatenus vi-
    lacum (ibid.). Hoc est dieere : non subtrahas iuum deiicet iliorum !a!lax, ut iiadixeiim, arrisio, bono-
    a me auxibum, qiiia, ipso subtraclo, iliis in nuilo runi , siquae temporaiis sit retribulio; lualorum au-
    dissimilis ero, qui concupiscenliae ietibus percussi tem, qiwe feci, aterna damnatio. Cum auteui furuni
    pvoruur.t in pcccalum. Nam ni«i tu, Domine, adju- adversa, paveo ne tanlutn initia dolorum siut hacc,
    vcs mc, paulo minns cadel, et eadans et habilabil uafii finis eorum sine fine, seternus, iiiteruiinabilis,
    in inferno anima mea (Psal. xc.ni, 17). Trcs evgo ct indeficiens defeclus, et mors vilalis. ttaque ut
    in hac hydria metretae , tres sunt in isio in qoo de bealis quidam ait : Si quando ridct milii Deys,
    nunc sum stalu cogitationcs ist.o. Prima est, cum non crcdo ei : et si quando me fcriul , scio quoniam ,

    apud m« revolvo quanta nulem instabiiilate in cuin explcveril in me toluntatem xuam et atia simi-
    Dtontc; seounda. qnanti Iragilitale jpgrolem in cor- lia prcvsto Wiif ci (Job xxtii, II). Idcirco, si vfnerti
    453 ADAMI PR.EMONSTRATENSIS C6
    ud me, ,wn videbo eum, et tl abierit, noninteUigam. A tretse tres : quas, tit Jatn dictum est. hydrias aqua
    Si reyente interroget, quis respondebil ei; vel quis di- ministri impleverunt usque ad snnimmn, cam p!e-
    cere ei polest, cur ita facis? Deus cujus resistere ivcc nmn ac perfeetum in his sex generibus mwlilatio-
    tsemo polest, sub quo curvantur, qui portant orbem. num, ad inspiralionem interns gratia?, cogitatiunes
    Quantus ergo cgo sum, ut respondeam ei, qui, etiamsi menlis timorem concipiunt. Sed r.ecesse est ut
    liabuero quidpiam justvm, non rezpondeo ei, sed Ju~ qui minislris jussit hydrias aqua impleri, fe-.iat
    dicem mcum deprecor. El eum hwocanlem me exau- eos et inde vinuni haurire, quia eadem gratfa eogi-
    dierit, non credo, quod exaudiertt vocem meam (Job lationes nostras demulcet per amorcm, quseas SBr-
    ix, H et seqq.). Lege expositionem beati Gregorii ret per timorem. Ut enim aqua timor, sic et vinum
    papse :n Moratibus (278) super haje : Et hae tre* in cst amor. Verum priua aqua et posiea vinura : quia
    hydria hac lerlia eruot luetrel*. initium quidem sapiertiicc limnr homint (Psal. cx,
    De exiiu vero nostro ex hac
    XI. vila cegitare, iO) : sed perfecta ehdritas fora$ mittit timortm
    quartam hydriam habcre est. El ipsa, sieut istu^ per (I Joan. iv, 8). Hanc autem cninmulationcm discre-
    quas traiisivimus, tres metretas habet. Et primam tio, quae roaler est aiiarum omnium virUttum, diju-
    liabtie u»e pnio, cum apud me pertracto quain dtcet ; dijudicatnra probet, quia ad eai i patinet;
    dura quam tristis et invita i!la diajunclio R suo approbare favoro, qiiod amor ordinatus menlis
    et aspera,

    nb ijtvicera hormn duorum eohabilantium, de cor- cogitatus dftiiiileet ad consolatior.em nc tinior :

    pore loquor et spiritu. Plane omnis caro femm, ut eos nimis deterreai, ad desperatioucm. K.t hoc est
    ait Isaiss; vere fenum est poyuius {Isa. xl, 6). quod ministri. jubentur haurire nunc et fcrre arebi-
    Sed et vapor est vita nostra t tt deinceps eztermina- trictino, ut cogitatus menris, qui a«l instinctum
    bitur (Jac. iv, 14). DissoJvit domum hanc, lerrestre divinaj gratias in singuiis his niedilaliontim genOri-
    corpus uoslrum dieo, et feslinante 217 terf* ad bus nonnihil cogiiando tafondweiit, unde dolenda
    terram, eiire compellitur spiritus. Addo hydris huic limerent, et timendo dolerent, ad inspirattonem
    metrctam secundam : cogitans de corporis putredine ejusdem gratiae "riunc, id est posi longum crueialnm,
    post exititm ansmse. Considero modo in corporibus aliquid pie praesumendo hattriatur, unde approbante
    mortuorum, quid meum crit post mortem quod : discretioni? pnidentia et amando sperent, et spe-
    profecto dissoiutum per mortem, redigelur in pul- raodo ament. Nara prudens et cauta discretio, prin-
    vercm, eritquc post putredinjem vermis : post ver- ceps triclinii est, quod sonal archilriclinus : a»5

    inem, pulvis. Et magna mihi apparet confusio in ciaju* parlinet principatum providerc, ut memoria
    hac metreta secunda : sicut et trepidatio in prima, stabilis sit, ratio perita, voluntas vero mtuida. Ad
    et terror in lertia. Ipsa metreta tertia ad illam per- hsec quippe iria istud triclinium spectai iii quo iri-

    tiret horam, sn qua districti Judicis conspectibus mirutn discretio principatum agens, ne memoria a

    prcesenlabftiir anima/manifestanda, ut ait Apostoius, se dispersa vagetur : ne raiio interno lumine pri-
    ante tribunai Cnrizti, ut referal proul gessil in cvr- vala pcr erroris tenebras obscuretur : ne voiuntas
    pore suo sive bonum , sire malum (tl Cor. v, 10), per appetitum illicitum inquinata, verae mundilia»
    Et hi tres in hac liora mihi apparent formidandi : paritale esspolietur. Sed cui bujus spirituaiis com-
    hostis aceusans, conscientia ailestans, judex exa» mutationis bonum discretio attribuere debet nisi ,

    minans. Miser ego, quid tunc faciam causam ha- ei quo omne bonum nostrum, sine quo riihi! pos-

    bens languidam ;
    qui uec usque [al., ultra vel ulte- sumus facere? ipse est Dominus nosler a qrio ':

    rius] latere tunc potero, spectaculum factus inimico ©mue datum optimum et omne donum perfeetum.
    accusanti, raihi ipsi confltenli, Deo judicanti* descendit (Jac. i, 17).
    XII. Jam vero quia aiiquandiu in metTetis harum XIV. Vocato ergo sponso, qut, quis sit, satis jxin

    hydriaruin demorali sumus, ut breviter perctirra- audislis; dicat ei architriclinus iste ,


    quod bonum
    mus quod adhue restat dicendum in quinta hydria, usque adhuc servaverit vinum ; deputans fi, ut
    quaj est meditatio calamitatis infernaiis, metrela |v post irriguum inferius, irriguum det superius (Jos
    prima exustio est ignis ; secunda corrosio vermis ; i, if>), et post tempestalem, tranquilium faeiat
    teitia vero ulriusque gelernitas : quia et ille inex- (Tob. iii, 22). "Verum non ita agit omnis homo, sed
    siinguibilis, et hicdicitur immortalis. Insexla autem prhumn bonum vbium ponit, sl eutn inebriati fuerinl,
    hvdria, quae uilima est, quse est meditatio gtorix lunc id quod deiertus est. Placct vobis audire, qua-
    c<eleslis, primam metietam habes, si apud te per- literhoc agat quisque carnalis? Ipse enim est, q-ui
    tracies quae erit i«eai .iudo ;
    quara ibi habebis in hoc loco appellatur homo. Ducunt in bonis dies suos,
    leipso : secunda, 6i quam in civibus ; tertia quoque, ei in punclo ad inferna descendunt (Job xxi, 13).

    si qnam possidebis in Deo. In teipso fortittidmem Ecce cum inebriali fuerint, poniliir quod deieiius
    baliebis vene potentia; : iu civibussuavitatem amo- est. Audite et Salomorem, cujus et super eadera re
    ris sinceri : in Deo autem plenitudinem summae haec verba sunt : Favus distiltans tabia merelrici», el

    sapicntiaj : plene roboratus, perfecle inflammatus, nitidius oleo guttur ejus (1'rcv. v, 5). Nonne et istud

    et ad omnia iOutninalus. viiium bonum? sed primo positum cst. Videte po-
    XIII. En haj sunt in singuiis sex bydrianim me- situm inelriatis id quod dcterkis cst. ISovisiima

    'ilh Lib. ix Y.or., cap. 10 «t seqq.


    437 SERMONES. ~ DOM. II POST EPIPHAMAM. O
    \tero ejus amara qvati absynlkium, et acula quasi A rans intenli, ct quot maia viddjcel admisimtis opc-
    giadius biceps(Proo.\, i). Signiiicans, ni 218 fallor, rar.tes iuiquiiaiem ; bona omisimus, facientes de-
    in concupiseentia mundi istius, cum quo fornican- lictum et in quanlum utrumqae debuimus evilasse.

    lur fdii saeculi hujus, noitnihil duice in verbis se- Cum in sccunda agnoscimas in nobis instabilita-
    ductoriis praeccdere ct nilidum : sed subsequi, quod lem mentis, imbccillitatera corporis : et quod nulla-
    ad sorbendum amarum est, ct ad sentiendum acu- lenus valcmus, vel quod r&alum est cvitare, vel

    tum. At vero Sponsus animac Deus, scrvat bonum quod bonum est exercere, nis» manus nos divin:e

    vimun usque adhuc : quja metuemi eum, ut ait misericordi* et relrabat ab fffe>, ct roboret in hlo.

    Scriplura, bene erii ei in exlremis {Kccie. i, 15). Et Cum eliam in terlia timemus, ne occultus ille Judex,
    disciplinu ejus priinum non videlur esse gaudii, sed, et disirictus nec bona nostra aceeptet, piacatus, nec
    macroris .•
    po&tea ><ero fructum pacatistimum exerci- rriaia diluat propitius; insuper cuncta, qnae apud
    i .;•'
    5, peream, reddiljusiitiee (Hebr. xn, ii). nos aguntur, ad cumulura perditionis noslrae dispo-
    XV. Venimus jain ad fincxn miraculi, quod in nat offensus. Cum in quarta praccogitamus durain
    tcrti;» sua apparitione, scu maniiesiaiione cpcratus et asperam animae noslrac, et corporis ab inviccm
    rst Dorainus Jesus. Yultis ut quae dieta sur.t pro- disjunctionem, corporis sub tcrra foedam ct feti-

    lixe, in scrmonibus islis dc miraculo islo, compen- B ^am eommorationcm, aniraae pavendam atque trc-
    diose icpetantur : ut evideniius per inlellectum ca- ixendam ante Judicem repraesentaiionem. Cum in
    eianlur. ct arclius in memoria teneantur? Ecce quiiua borrcmus, apid nos, igneni ardemem, ver-
    facio quani corapendiosius possum. Nuptiae factae asem rodcntem, ulrumque vero fine aliquo caren-
    in Cana Galtlieae, internae suut deliciae mentis tem : ilittm videlicet inexslinguibilem, hunc aulem
    eeiebratae in anima, quae de bono ad melius, de iasmortalem. Cum in sexta depiogimus in charla
    eaeliorc ad optimum proGcit •
    et in transmigratione coidis, quae sit iila bealitudo futura,
    -
    quam triplici-

    eperum exteriorura, et in reveiatione internorum ler in futuro nos accepturos speramus, de qua le-

    mysleriorum. Has~spirituales refectionis delicias in- giinus, quod nec oculus vidit, tiec auris avdivil, v.ec

    simul babent Sponsus et sponsa, JDeus ct anima. in cor hominis ascendit (/ Cor. n, S). QuaJ >:i, ut
    Lxistente ibi raalre Jcsu, vocatur et Jesus cum slsquiddeea vel superficieter-us ioquamur, potentia,
    discipulis suis : quia praesenle devota voiuotaie, quam habebimus in nobisipsis; quau sapientia,
    cuiae inlernam grjiiara et concipit per aifectura purae quam ia Deo quae benignitas, quam in
    ;
    concivibus
    dilectionis, el parit per effectum cgregiae actionis; uostris : primam a Patrc, scciiftdam aFiiio, (ertiam

    pi>8 gemitibus, ci piis opcribus iuvitatur eadcm a Spiritu sancto ut sit Deus oinnia in cmnibus (/
    :

    graiia interna, et charismata ejus spiritualia. Defi- C°r. xv, 28). Has ses bydrias lapideas ministii usque
    cicnte autem vino, niatrem Jcsu ad eum, vinum non ad sumraBm implent aqua, curn bis sex generibus
    nabent, dicere, est, subtracto gaudio spirituaii, de- forlium et stabitium medilationum pienum mentis
    votam, apud internara gvatiam, voluntatem pro cogitatus, aspiran-e divina gralia, timorem conci;
    ejus reparatione, pia querela suspirare. Eidem vero piunt,
    mairi, ouid mihiet libi esi, mulier ? nondum venit hora XYH. (Jnjbus etiam ministris, haustum dc hy-
    tnea , respondere . est gratiam internam devolae vo- driis ferentibus ;
    gustans ille : sponsum ait bonum
    tuntati, etpropriam fiagililaleni »d notitiam infun- vinum servasse adbuc, 210 : quia cogitationibus
    derc, et quod non ei expedit, ut adbuc accipiat, mentis, arbitrio discreliouis, iniimas suas revoln-
    quod p r :it, intimare. Matrem quoque c^js. mtoiL- tiones prsesentaatilius, approbans ipsa, quod, jam.
    cunque dixerint vebis facite, dicerc ministris, est rospirant in amore, quac prius suspirabant limore,
    voiuntatem devotam, utoecultis intemae gratiac mo- Deumqne laudans super spirituali hac iu eis mu-
    Ubus, pcr omuia, obedientes sibt inlernae inentis latione, affirmat ipsum suam eis, in novissimo, sua-
    cosital us, exhortari. vitatcm et dulcedinem induisisse. Sed longe aliter
    X\r. L»pide;ahydria*scxposit;e, adpurificationem agcre videmus universilatem carnalium, qui p:i-
    d
    (udoeorum, sex gcnera sunt meditationwn cxer- murn quod secundum carnem et secundum boc ,

    cemia, .;>d Deo


    emundalioilein,. in fide et veritate. saeculum dulcescit, sibi sumendum cor^tendunt : cs
    cenfitentiuin sensuum intemorum, Prictum geiun postraodum insensibiles damnabihter effecti, quod
    «rst de statu illo quero ante conversionem babuimus. posnaliter amarum est, percipiuut, percussi in
    Secundum de stalu isto quera nunc conversi tene- posteriora, et opprobcio deturpati sempiterno (Psal.
    ifius. Tertium de judicio Dci, <e;ijur> occnltas dispo- lxxvii, 6fi). igi.tur omnis bomo primum bcnura *i-
    sitiohi subjacemus. Quartum dc exitu sosiro ah num ponit : qnia in reproborutn stirpe, prirous
    hac vita, quem omnes mdubii exspectamus. Qum- Efioch riascitur [lien. iv. 17), qui jc in temporaiibus
    tum de calamitate p%nse infernatis, quara exhorre- dedicautes, quod sauarc videtiur Enocb, cordis in-
    nus. Sextumde fclieitatc gloria ccelestis, ad quam 1
    tcntioncm in terrenis defiguut ; ci raancntera liic

    suspiraraus. Capinnt 9ingulae quideni, in nobis me- qnaercntes babere civitatera, futwvam non iuqui-
    treias non roodo binas, sed ct ternas, eUra singuias raot Sed Sponsus aaimoe Dcus bonum vinum st-i-
    has medilaliohes tribus apud ™s modh revolvi- vat usque adbuc, \uh u: elcctorum progehie Enoth
    iuu», Gum in nrima videmus, inquantum maUsera- srptiraus procedit {Gen.x, 18) : pro oo qiiod ipso-
    43» AbAMl MliOO xSTKATENSlS 410
    rura, non modo, sed in fliieCedicallo erii (6>;i. v,24). a Iransibit bomo in Deum. Ideo non ininns verus
    Qdi eum Deo ainbnlaulcs : ei icilicet, per omnia; quam pulcher ilie cauliis viri Dei; qui sic cccinit
    in sua eonversatione, eonsentientes, in earnsHum
    Lndu f.uens, liomo prwleriens : ea niixta Lyecoi
    non apparent impnrilaie; quia in sua eos Deus Io^
    Lsl Christo , Cliristi sanqutne ,
    juttctus liono.
    c;il ei ponif ganclitate.
    HlLDEBBBT. Turon. De sc.crif. missa:.
    XVIII. Et si vullls recipere, ittqut adbnc servat
    vtnum bonum , quia , cu>n dedefii dilectit tuis soiii- Nam ubicunque fuerit curpus, ibi congregubunlur et

    Matn , ecce hceredilat Domini (Psal. cxxvi , 3). iloC aqniUv (Luc. xvii, 37). El oratio esl Filii ad Patrcm,
    tinum potabmit , et inebriabuntur < harissimi Sponsi hune babens nioduin: Puter,qnos dedisli milii, volo

    ln niipliis pairiarj cceleslis (Cunt. v, 1), qu.indo ces- ul i.bi cgo sum, et ilti sint mccum, ut vidennl clari-

    antibus et istis qti:e nunc in Ecclcsia eeiebran- tatem meam, quam dedisti milii (Joun. xvw,24) ;

    tnrper fiVem : etislis.de qiiihusjain muUa diximus, Mulabilur eliam aqua nostra in viniim, mortalitas
    qnae in anima sunt, pcr inlernam puritulem, siic- iicslra in immorlaiilatem ; boc eniin noslra et cun-
    cedent ill.e, in quibns indbriabitiiitir illi beali con- linei lideS, et exspeclal spes, et cbarilas inercltir,

    vivae, elecios IbqUor 3ngelos et hdmines, ub tibSr- D Et Panii quidein snper lus lestimonitim verum est i

    tate domus Dei, et lorrente voluplalis sv.tv potabil qtiod (ale cst, Oportel curruplibite hoc induere in-
    ivs (Psal. xxxv, 9), videntes cvm facie ad faciem. corruptionem, el mortale hoc induere immorlaliitucnx
    Tuttc similea ci erimds, quoiiiam videbimut. eiim sicut (1 Cor. xv, 55). Plane in vinum mutabitur aqua :

    est (I Joan. lil, 2). Tunc disponet Doffiinus Jestis quia absorpla erit mors invicloria (ibid., 5i). Usi|ud
    bis, qui perinaiiserunt cum eo, in tentationibus suis, tunc servat Sponsus Ecclesiae, Sponsus aiuma;,
    c:tut disposuit ei Pater suus regnutn, ut edant et Sponsus ijuoquc illius felicis et supernse Sponsse"
    bLanl, in nuptiis istis fegiis el nobiiissimis, super vinum bontim tradens regnum Deo tl Palri (ibid.,
    :

    u ensam suam in regno SuO (Liic. xxn 29). Tunc > 24); et ipsa ininiica destruetur mors (ibfd., 20), et

    prxcinget se, faciens servos suos, quos iuvenerii eiii Deusomnia in omnibus (ibid., 28) : fegnans iu

    vigilantes, discumbere, et transiens ministrabit eis eJcclis stiis, DeiieUictus, ct superexallattis pcr omnia
    (Luc. xii , 37). Tuncaqua mutabiliir in vinuiu : quia srecula. Anien,

    :=^a!

    LIBEH DE ORDINE
    HABITU et professione

    GMOtWRUM 0RDINIS PRIMOMTRATESSIS.

    MAGISTRI ADAMI PRjEFATIO.


    221 l.Reverendissimos dominos et Patres hieos C il. Magnns ille Doctor geudium in flde et vefl-

    in Cbristi viseeribus dilecllssimos, vil£ veneiabilis taie, qucm imp!icitum tenuit sollicitudo omnium
    viros, abbales ordinis Prsemonstralensis, qui htliic Ecclesiarum, hon modd quiddam quluusdam sed ,

    lecturi sunt librum , in hac praetalibrie alloquens, omnia omnibiis factus est »
    \ut omnes facnet salvoi
    super temerilate jure me rcdargtiendum non difli- (1 Cor. ix, 22). ISon minoris in sanctitatis pondere

    teor, quod anle tam blaros solis justitiae radios, vel fuil meriti perreclio illa, quam intenlio ista. Sicul

    momenlo aliquo apparere praesuinrf, Cseca talpa, et enim haec indefaecata puritate eniluil, sic et illa in

    feubfodiens egb. Nbn tamcn absque ingenii forini- Bupereminenti magniludine apparilit. Omnia itaque

    dine procedo, et humiliter ad eos pctitioneni dirigo^ bmnibus liori , ipsurti summie perfectionis culmen
    atque in hanc vocem exclamo : Suslirielc ntodicnm s: andere est. Pi ;ct elstim e.t ille in ert obtlr.et locum,
    quid insipientice tnece , ted et supportale me (1 Cor. (juietcrgaalicnamimperfe. lionem perscverartter se
    xi, i). Vas electibriis stposlolus Patilns non modb lenet perfeclum. Hoc esl ab ejus penilus stab*>ii-

    sapientibut, sed et insipienlibns se asseril debitorem t^ic, qusc vinctilum est perfeciionis non moverii
    [Hom. li H). Quod quidem eis pleue, ac perse^e- qualemcunque , vel quantamcunque in alio eum
    i-anter debilura reddidit magis in eb quod ipsos tbiiligerit imperfectionein inttteri. Tttles infatigabi-
    l)
    importiinos benigne et longanimiter , quam quia liter ad implendaui legem Cbristi, quicunque fue-
    Fiislinuit ebs imperitos, catbolicc , ac lidclUct crti- linl , sublev3nte ciim eis, illa ,
    qu.T non tam aliqud
    ttiviti f oluinmodo ,
    quam oninia suslinel oncra , aliif-
    Mi DE OKULNE ET HABiTU CANONIC. PR.-EM. PR.£F. M2
    rum supportanl perseqttentes quidein pro loco, ct A et hoc inferam; hon ideo vobis eum credidi desti-
    tgmpore, pro persona , ct causa, culpam; sed fo- nandum, quod eum plurimum vobis, aut vestrif
    veiitcs semper in omnibus naturam. Vos aulem *.a- aestimarcm necessarium : quin poiius, quo in boc
    ies essc loci in quo estis posiii , tit aliis sitis prae- nienm erga vos probarcin aflectum. Accipile itaque
    pc.',i'i , sublimilas monel. Et quidem quod tales si- a spirituali uleri vostri fiiio mtintts vobis transmis-
    tis, meae est bumilitatis non discredere. An vero sum munus
    : quidein, quod et sui pretii vilitas efli-

    Stis, ad sdtam Speclat interni judicii ffiquitalem cit parvum mittcntis lamen reddit charilas ma-
    ,

    ponderare. Sieut ad ejusdem censimmt, jiidicarti gutiui, Vestvam aritem obnixe pietatem obsecro vt ,

    fci lales non estis; el pietatem remunerare, sies.is. quo p!us in magniludine sui id apud me devoto
    131. Suslinele igitur, o sapienlos « tnsipientiarn deiectat , <:o minus in quanttale prelii illud 3pud
    hicam. Supporlate, o fories, debiiitalem meam. Ea vos aeslimatio eoarclet; sed eadem a vobis inten-
    subitbunuiitatem meam deslinareceisitudini Veslrae, tione suscipialur, qna et a mc destinatur. iloc etiam
    quod a me tilcunqueexaralumesti Sic, qureso, indi- nihilominus petitioni mfeae vo!o superaddi , iit ciim
    gnentini, si quae cst, praesumpiioni , ut 222 (
    l
    u* oppoitunum vobis forle poleriiis pio loco, ctiem-
    fcine dublo est, favealis dilectioni, Esto quod tmpc- pote, pro negotio, el causa ctium furari, eosdem
    ril^is scrmone, sed non vacuus dilectione. Certe ^ coram vobis samitis facialis diiigenler rccitari: sic-
    dtimmodo ejus videat praesentiam q>?ae aedificat, , que quod conipcienter in e.s invenerilis dirtum
    lemerariam non prxcipitabit senlenliam Saplens ih approbetis; ubi qure aliter in cis se babent, nulio
    ejus abseniia, qua inflal (/ Cor. vm, I }. lilam, ut modo non emendata reiinqnatis.
    sciiis, cbaritalem ; hanc autem scientiain Pauius VI. Stiperaddi voio islud , ut tam Vestris quam
    uppeHat. Invitat itaqite, ut hoc aggrediar, amor, alieni.s abscondatis bos a saplentibus et prudenti-
    6cd vctat aggredi timor. Et ille, ul vobis noltssimuin bus : et reveietis eos parvulis : ut el istis esse pos-
    piaeeam, a quibits prsemoneri sen:pcr bonum est sim odor vitse iti vilam, et iiiis od<>r mortis Is
    n; hi ; et praemuniri , ne displiceara : et sane e mortem. Stlnl enim quam muiti , in hoc quam ma-
    contrario displiceam quibus et instare modis ,
    xime lempore, qttbrum os puiredo conlaminat,
    Omnibus debeo, et insislere ut placeam. Verum si qttam Salomon invidiam esse auirmal:qui ofiendtiit
    hon fiisa est senlenlia Pauii, nec ipsum vesltum verbo qtiibus et ille iapis est oflensionis, et pelra
    experimeiitum failax , expulsio istius peiiectio il- scandati ,
    qtii ulriusque nescitts est. Sed illis ipse
    li ;
    :
    s cst. esl bonor, quibtis non inesl iivor. Quocirca, dum
    IV. Neque enim uHus ei deesse poteiit ausus, r sphilualem ibi per elationis fastum invididerogando
    cum loium cor sincerus, et peifecuc charitatis vin incurrunt defecium, 223 um P er humiiitai.is afle-
    tlicavcril aflectus. Mam quod jam charilas non au- ctttm benevoli approbando acqttiinnt profeclum ,

    det . Cltrislus, el simplicitalis cordis idem confert non mirum, si cum signaluni Agnus aperit iibnmii

    f u ilas, ut in se sit tuia : et veritatis leslimonium el isli se modogaudeanladmissos, et iili velserose


    feonscientiae perhibel bonitas, ut de se sit secura : deflcant cxciusos.

    et tenacitatis glutivucn fidci exhibet flrmiias, tit de De ordine canoniconun sermo primtis et
    ViS

    se perpelua sit. Sed audiantur verba sat-cti , et sa- secundus; de habitu canonicoium ordinis Pracmon- 1

    p:eiitisviri(279),non minus vera quamnitida, inuito slraiensis teiiius et quartus i ae de professione


    ante nos tcmpore prolata : nostro pariler siienlio eorumdem decem reEqui traciat:l. Quia enim in
    propler auctoritalem comprobanda, et in nosirac as- eadem professione de regula Patris et advocaii no*
    Rertionis lestimonium ptopter veritalem assumcnda. stri beati Auguslini nieniio fit, lolam oportuil istam
    amor prteceps, vtliemens, flagratii, impeHuose! regulam exponi : quod profetto sine aiiqua senien-
    tjfti pnvler te aliud cugitare non sinis : fastidis cw- tiarctn prolixitate, congrtio tton potuil effectui man»
    tera, cvntemnis omnia prxtcr le : te conlcnlus. Con- cipari.Cnde quia in his iribtis principalis scrmonuirt
    fundit ordiues, dissimulas usum, modum ignoras. j> istorum materia consistere deprehenditur, et co
    Totum quod opporlunitatis, quod rationis, qnod pu- quidem modo, quo ad noslros specialius, quam ad
    Ucris ,
    qicd lonsilii judiciite esse videtur, triumphet aiios canonicos perlinere videlur. aliquis ex noslris
    in temelipso, et redigis in iaptivilatetn. Hic igtlur, htinc libro hulc tiluium esse impouendum arbitra-
    Palres vcnerandi , in causa esi ,
    quod prjesumptio- tur : de ordine, habitu atque professione canoni*
    ncin arbiliatusnon sutn, etiam delicat;s olus ap- coruiu ordmis Pra:monstratensis. Sed ul quid isla
    ponere pauperlatis meae, et coram vobis non si- sic sigillalim Hoc cnim el ego habebo,
    cxprimo?
    lere, ctim ncsciain loquiv quod ex me esl in omniLus sine ttlla exceplionei
    V. In hoc aulem Sermones quatnordecim
    libro qu;e ad eosdem sermones peilinenl, solumquod
    sunt. Quem idcirco per sermones distinxt.ut eorum veslrtnn examen habueril ralum. Incalce veroprae-
    sic quasi praesens alloctitio legenliuin ct illt:slrct fationis hujus linalis h;ec me;e cst inslantia peli-
    intellectum , et inflammet affectum : qualeituseoruin lionis, ut eis coram vobis rcciialis, ex susccpiiono
    hihilorainvs competens incisio, et fastidium auferal vestra ct alacritale, ex congratulalioue et contpas-
    pigiis , et dcsiderium conferat sludiosis. Sed ut el sione, ex apprcbationc ct favorc miiii cvider.te>

    (270) Puta Bernardi Claracvall. Scr. 70 in Canl.


    M ADAMl PR/EMONSTRATENSIS W
    datifl btteUigt, quae et qoalis, nc quama in traus- A Oranlem pro nohis venerabilem paieriiUateni va
    tiittiei.dis. el levil.nulis voLis nonmillis abis op«i- stram sanam diviua grnlia, et incolumem custodrat,
    *culis, quae ad parvitalem meatt pertiuere videnlur, el ad cocleslis patriaj feli<itutem pcnJucat. Ameu.
    spes in mc, vcl audaeia possil, et debeat orirL

    DE ORDINE , HABITU ET PROFESSIONE


    CANONICORUM
    ORDINIS PRiEMONSTRATENSIS.

    SSRMO PRIMUS R II. Nos atilem , fratres, nos, inquam, constricd


    De quo attricli suni canonici. De cugnilate
    debito sutnus debito magno : utpote qui multum accepi-
    irdinis eorum. De terna rectitudine cogilalionis. De mus ac per boc, et. multuin a nobis reddcndura,
    ;

    tribus gradibus p>:;iu> coijitaiionis. ex suijgesticm,


    delectatione et consensu.
    scire certissime Uaque multum redden-
    debemus.
    dura, quia et muUmn accepimus. Scimus collatum
    Btaopsis sermojiis. —
    i. Quanta sofiicitmlo siired-

    dendi voli. —
    2. Ex qtianlitate accepti pensanda id pertotum exigendum. Teste namque ipsa Veritate

    quantitas debiti, quod ab ordine. habitu, profcs- Cni moiivt)' datum est, multunx exigelur al> eo (Luc.
    sione aecrescit. —
    3. Oido subUmat, habitus ft-
    gurat, proTesstu ligat. —
    4. A gubiimi professtone
    xii, 48). Sed nimis parum dixisse me video, id quod

    non discordet conversatio. 5. Clericorum prse — accepimus, exigendum ct reddeadum tasserens^quta


    monaclus praerogativa.—< (>. Canonicus abetymo- cum («Mradebitiaddidisse.Piger quippe, acncquama
    Ingia esl regularis cujus rectiiudo erga Deum
    :
    Domino servus appcllahis est, et ex orc censetur
    cl se ipsiim expsnsa. 7. lh eanonioo , quem rc-
    proprio Uidicandus, qui id ei solum, quod accepit,
    gulare.n el recluro csse oportet, damnata curvi-
    tas. cujus mulier evangelica typum gessit. 8. — resignavit. Ncc
    quidem quod sumn est, sed
    respuit
    Curva anima immundorum spirituura bajula :
    in gaudium Doinini fatnuti merelur ter ms introiktm
    ejus tripicx curvilas. 9. — Homo incurval se-
    ipsum, cum rectus creattts sit. — 10. Rectitudo
    (Uatth. xxv, 21), si non donum dc negolio rcporla-

    interiorest triplex, prima raemoriae qaam mo- C verit duplicaturo. Quod autem magnum ?ii dcbitmn
    :

    lestantibus coxitationibus osliutn oceludendum. nostrum evidcnti clamitare non cessant indicio
    — II. Triplex in Scripturis clausuni ostitim.
    onlo nostcr, hal ilus et professio. Tria hscc ho-
    Un le remcutum petiiur p:;mo lerreaarura co-
    :
    ;

    gitatiomira solliciludini. — 12. Deinde cogitatic roni antem sublimior ordo, babitus vero evidontior,
    n bns pravis el iniqtfis ,
    qu« virulenta sngge- foitior qiioque professio est. En, quo Deo estis di •

    sti >ne consensum pelliciunt, utammam occidani. qtmd cum roagnum sit, ei qui-
    — 15. PoslremocogHationum otiosarum el vaga-
    cati, triplex insigne,

    fum phantasmattbus. — 224


    ** Tripliei cogi- dcra per omnem modurn, magis quoque vos erga
    tationmn tortitudini opponitur lerna rectitudo, pbires eCicit debitOFes. Si vero quinaro ilii sint
    inemoria?, aftectiqnis, iplentionis. — 15. Ad eam robis dosidoratis inootesccie [al. ir.notesci], ipsi
    rcguiam lenendam par&nesis.
    sunt Dcus, proxinius, et vos ipsi. Reddite ergo bis
    !. Solent, ut ipsi seitic, dilectissimi, qui verilalis omnibus debUa exislentes semper, ct
    : ubique, pro
    amatores sunt et lilii, cura vehementi quam sxpe possc ac nossc, et circa propriam salutem solliciti,
    distendi. cum illaqueaius vcrbisoris sui (Prm. vi, 2)
    proximo eoropatientes, et Deo devoti. Sic sobrie, et
    sponianee se perspiciunt, et aliquo vineulo pro- jusle, el pieviventes in hoc scec\\h(Til. it, 12), securc
    missionis obligari. Qup euira puriore spirilu veri-
    polerilis cum cordc puro, et conscicntia bona, et
    tatis rectitudinem smant, eo majore sollicitudinc liJe non ficla beaimn spem exspeclqre , et adventum
    falsilat s imtirrere lortUudinem rclormidant [de- gioriee magni Dei (ibid.. 15).
    eral verbum). Unde iit ut, vel nunquam, vel certe
    raro, iftttbns se aliquando obligavere, promissa, in- III. Et intucmini, si placet. dignUatem r.o» mc-
    terveniente obtivionis legmine, a cordis aspeciibiis diocrem in ordine vestro ; cl ipsam significationcm
    abscoudant, et ea nihiiominits, pr<> posse, persolvcre iion inconvenientem in babitu ; vinculumvero quod-
    iiitcndr.nt. Non soium secundum quid, sed et dili - dam forte, et in hac penitus vita msolubile. in

    genlins interdum attendunt ,


    qui el vivanl, ct professione. Nam ordo subiimat, habitus fiijurat,
    quanlun) pollicili sint, quatenus profeclo qnnnto, professio ligat. Ei ccrte sic se nabere ornnia }ia:c, ut

    quibosvc sint obligati perpendaitt, lara ex tpsis vi- dicimus, aptissime, ni fallr.r, videbitis; cnm unius-
    detiecf promiltentittm personis, quam ex maguitu- cujusqtte eorum trium innotueril perfeete proprietas
    din? quoquc prouiissionis. Et quo qttidem ui hoc vobis. Et primo quidcro de ordine, secttnco dc ha-

    alteotius veraccs esse dcsiderant, eo nimirumet bilu, novissime rero loquemur dc professione
    sollicitius, qiiod promiscre, redderc fosiiuaut. Adcstbtc pr-xsentes mcnte. sicui cstis et corpore Et
    415 DE OBDINE ET HAHITU CANOXtC. VRMX. m
    gemino necesse est modo ui adsitis : mente levan- A facit (280) Sed respondeat, si Jamen necesse cst,

    tes cor in oratione proiiobis, tt auribus lrttendentes et monachus pro nobis. Beati Hieronymi in exhtir-

    nobis ,
    quatenus pacatus, ac palefacius piis oratio- tftoria ad Heliodorum epistola (281), luec rerba
    nibr.s vestris fons Hle indeficiens, et puriiicato ab sunt : qui utique nionachus fuit. Absii aulem^ ut

    co ingeniOri noslri Tasciito, quod vobis ad laudem q°udqu<un de his sinistrum loquamur, qui apostoio

    suam et sedifiealionem vesiram ministerio linguae rum (jradui succedenles , Chrisli corpus ore susci-

    propincmus dignanter instillet ; auditui veslro dans piunt, per quos et nos Chrisliom sumus, qui ciaves
    gaudium et Ifclitiam : scd et quocl ipso iargienle regHr ccclorum habentes ,
    quodammodo atUc diem
    dteturi sumus, infundal uti in vobis : id est per judicii jiidicantr qui sponsam Damini sobria casli-

    agnitionem Veri erudia-t inteilecturn, et per amorem iale ccnservanl. Idem ad eumdem : Clcrici pascnnt,

    boni ir/Qammet aiTeclum. Tunc quippe non modicus eqo paseor. Jiii allario deserviuni, miki quasi infrw
    ex sermone noslro, lam vobis, qui auditis, quam cIuosk arhori securis ponilur ad radicem, si tailtms

    noiiis, qni lcquumir, provenit frueliis : cum e.i vos ad aitare noh defero Mihi ante presbyterum sedere
    Pmrem i7fa»i himinum, a rpw onwe datum optimum. non licet ; illi, si peccavero, itcet me tradere Salancs
    et otnne dnnum perfecium descendit (Jac. i s 7), Ut ad in inleritum carnis, ut spirltus salvus sii, in die
    utiittatem vestram secreta nobis sapienliae revclet, " Domini Jesu (1 Cor. v, 5). Sed quanta pncemineist
    vobisgrr.tiani intelligendi administret, raeuuHiUis dignitale , tanla necesse esl, ut ci pr.ecmineant
    exoyatis : et nos on;ni alijecta vanitate elalionis, ac saxsciitate ; ut id in merito sint, quod sunt in vo-
    curiosirtale superstiiionis, in loculione nostra sux cahulo. Unde et idem in epistoia ad Nepot anum :

    laudis praeeonium , et veslraj qusBfitnus fruetum Ciericus, qui senit Eccicsice , interpretetui primo
    sediticationis. voccbuttim suum, et mminis definitione prolaia,
    IV. Magister gentium ap^tohis Paulus, sana, nitatvr esse quod dicitur. Si er.im K/^oj Grace,
    more suo, ac catbolica auditores suos instruclione, Laiine sors appeltaiur. prcpierea vocaniur cierki,
    gudtiam Iocc, alloquens : Obsecro vos, inquit, ego quia de sorte snnl Domini, et quia Domims ipse
    vinctus in Domino , ut digne ambulefis vocatione ,
    idem clericorum est. El quia wi ip r e pan Domini
    225 H wa vocati eslis (Ephes. iv, 1). Exhorlalio est t vei Donmum partem habet, talem se exhibere

    utique catholica, ac salubris, et qualis taiem tan- debet, ul ipse possideat Deum, el ipse possideatnr
    tumque decuit doctorem proferre, et fidcles opor- a Dommo. Qui possidet Dominum, et cum proplieta
    tuit EcclesiSc populos audire. Ambulare cos voluit dicit : Pars mea Dominus (Psai. xv. 5), nihil exlrn

    alacriter non segniter, slare an-buhue digne £ Domiuum habere potest. Qucd si qnidpiam aliud
    : cl

    vocatione q»a fuerant vocati. Ut a snbiimitale praricr Dominum habuerit, pars ejus non eru Do-
    professionis , exercifinm apud eos non discordet minus. Verbi gratia '
    si aurum , si argentuxA , si

    cotiversationis. Qualiter vcro digne ambulare vale- possessiones, si variam supetlectilem : cum istis par-
    rent, notum fecit, subdens : Cum omni humUitaie, libvs Dominus pars ejus fieri non dignatur.
    et mttniHettidine, cum patieniia supportnntes invicem "VI. TJsitato vero vocabulo , canonici appclianiur,
    in charilate ; soliiciti servarc unilatem spifitus in m esse se in vitae rectitudine demonstrenl. iNam
    vinculo.pacis (Epkes. lv, 2). Apte quidem ; ut dtim xavwv, ut scitisGrace, Laline regulam souat. Re-
    ,

    in praesenti de virlnle in virlutem ambulant, se m gula vero recta ducit. Non solum autem, sed ad
    futuro Deutn deorum in Sion visuros [Psal. lxxxiij, ejus etiam cxamen corrigitur quod distortum est.

    8), spe cerla praesumcrcnt. Hiec, fratrejs, accipitc Colligite, fratres, ex his, quod tria haec o.iercerc
    speciaiiier dicta ad vos. \idete, qu.Tse, vocalionem incumbit vobis ,
    qui canonici vocaci eslis. Cano-
    vcsiram, et ambulaie digne in ea Ad ordinem ca- nicos quippe regulares inlerpretStmur Et spectant
    nonicum vocali estis, ipsiunque coram multis lesii- ad regulam hasc : rectam se exhiberc ; recle ducere,
    bus professi. Ordo certe sublimis valde, et tnter silff, qtiod est distortum, examine depvebendere, et
    oniversos , qUibus srtncta exaltaiur et decorntur, D cleprehensum corrigerc. Recti estote ct vos, ut non
    sanctificalur el regitur F.cclesia, ordines , magna fustra sonare regulam oslendatis vocabulum' ve-
    quadaui dignilate pix-fulgens. Hu»6 sua aposloli slrum. Alioquin diiectionem Dei non habelis in
    conversalione consecrarunt, et ad stibHme singn- vobis, nec cum fructuose landare poleslis. ISam si

    laris cujusdam auctdritatis fastigium etexcruiit. cji.is amore agitis, legilis in Cantico anioris : Beai
    Qferici simt, qui ad hunc irt Ecclesia ordinem pro- dilVgunt ie (Canl. 5, 3) Si vero de laudc , vox
    moti sunt. Qui
    quoque in nonnullis subli-
    ipsis Psatmistoe esl : Rectos decet coliuudalio (Psal. xxxn,
    miores sunt monacbis, quantum ad auctoritatcm. 1 ). Et Iieec quidem duo specialiter pertinent ad
    qua prseeminait, potestatis. Deum : unum ad atTectum, ad prsccouium alterum.
    V. Si dubitat aliquis super hoc , vel mussitat Qti33 profecto sicut tibi csse ncn possunt , nisi

    proptei hoc : nisi quia de clericis, clericus boc reetus fueris, iia nec alia duo, qua?. pertinent ad
    dico ? dubHanti quoqoe, et mussitanti possem rc- teipsum. Illa quidem horum efleclue sunt, ba^c au-
    spondcre : Vix bonus monachus bonum clcritum lem fructus corum. Si vero qtiaeris quccnam ket
    (-280) Vide S. August.. epist. 7G, ad Aurel.
    (^Si) S. Hieronyiui Gnomologiu de elericorum prigrogativa.
    : ,

    Ul ADAMI PRiEMONSTHATEXSia 418


    siiu. ipsa sunt IranquiUitas conscienlis, et gralia A ibi a eo-lo vultum avertcns, hic nihilominus sine
    b.nediclionis divincc. Conscientue quietcm oportet « :<;tli,>ite lerram inttiens.
    gencrationc pra.cedere re-liludinem. Cportet uli- Vlll. Et quid ad intuilum pertinet islum. fortft

    que : naui reclis ;isserit sanelus David hetiliam i;tiio, aflectio, intentio; tria bxc. Nam in anima
    oriri : I.ux oita esl juslo , ei rectit ccrdc Ijiiiia cnrvitas ista. Sanctus quippe David, ubi snpra me-
    (Psal. xcvi, ii). Sententia !i;ec ejus vera est, quia tuoraviimis, r__.ii corde dicit oriri Iwlitiam (Psal.
    ibi sincera est exsultatio, uLi cordis « st reclitudo. xcvi , 1 1); et ad gloriandum nihilominua reclos cordc
    i-t
    228 'VJU ^ aui 'd __titi_ ista, nisi qui__ est men- EnVital. Itaque secundum animam currura dcpingi-
    t's, in <|iia nimirum eo suavius pausat, quo ei l__** nms hominem, cum omissis ccelestibns, iliicite,
    lius in bono ac vcraci lestimonio, in omni se ve- qux infima sunt, cogitat. diligit et appelit. Kt
    ritate providena applaudit conscientia, qv.x non sic anima curva cDecla, maligni spirilus. dorsuuv
    modo ketitia, sed ct gloriacsir Nam Pauli vox est :
    cjiis insiliunt preraenles eam et opp.i.neutes
    , ,
    ;

    Cloria nortra Iwt tst, testimoniuiii conscientim no^ suamque Biagis, et magis, ad ima faciem incli-
    slrce, quod in simplicitate, et sincerilate, ct non in nautcs. EtgemeLunda fortassis ad hice spectal voi
    sapientia carnali, sed in gralia Dei conversuli sumus illorum, hidibrii ad se factam vocem commcmo-
    in hoc mundo (II Cor. i. 12). Lsetitia ergo est, ubi D rantium. Et dixerunt animce nostrm : Incurvare, m
    .cctiiiido ; et _bi laHiila, ibi et gloria : quae gloria transcamus[(Isai. M, 25). Igitur incurvatiir per
    nec ipsa sine rectitudine esse .aict. Nnm sicut dicil ccgitaluro, appctitum, affectum. Ex liss autem tri-

    Psolmista, quod orta esi reclis corde Iwtilia (Psat. bus . curvilalis hujus de qua toquimur, afi'ectii3

    xcvi, 11), sic et in vicloria hicc ejus vox esl quidem causa ; iiiitiuro vero cogitatus, appctitus
    Clcrinmini omres recli corde [Psat. xxxi , 11). quoquc (inis est. Cum itaque le vides caduca in-
    Q id cie graiia dicemus benedictionis? uunquid cessanter, et carnolia, quorum illa ad miindiale
    ips« adest, ubi recliiudo deesl? ALsit ! Alioquin gaudium, lixc vero ad corporaie spectant oblecla-
    non diceret sanclus David quia generaiio reclorum mentum, in men». revolvere, eaque menlis ad te
    benedicetttr (Psal. ct . 2). Igitur nec pure Deum complexibus , eis agglulinalum , fortiler astrin-
    amare, iijc fructuose iaudarc, ncc suavitcr apad gerc, vel certe, in ipso sanctilatis exerciiio, nia-
    leipsum quiescere, nec sec.ure aliquam beiiediclio- nus luas ab omni munerc non cxculere, curvum
    nem exspeetare poteris, si rectus non fueris. le csse non ambigas ; et jam necesse , ut illam
    VII. Ei quxnam virtus haec eximia, cujus ne lot tibi voccra fiebilem assumas, et dicas : Miser factus
    tantaque
    .
    conferaniur bona, abscntia in causa csl? . .___-___-.
    sum, et curvalus (Psal.
    x
    xxxvn, , 7).
    ,.

    quis rcctus, nisi qui regularis cst?et ipse, ut jam u IX. Et tum talem le dcpreliendis, scito le non
    diximus, canonicus est. Sed qui curvus, recius lalem faclum a Dco , sed a te ipso. Non enlm
    nt>n est. Nimirum, quia non bene convcniunt, nec talis ipse, et ad suam te creavit imaginem, ct
    in una secic morantur. Si igiiur canonicus , el re- similitudinera ipse. Legimus in Psalmo quia rectits

    gularis : regiilaiis vero qui rectus; sed nequaquam Dominus Deus noster, el non est initjuitas in co (Psnl.

    itciiis , qui curvus est. Colligilur quoque eum xci, 16). Rectum creavit le, quia reclus est ipse.
    . urvum non esse, nec e converso , qui canonicus I-cctum, inquam, creavit te, tu autem curvum fe-

    .st. H«cc dicenli occuirit illa in Evangelio mulier cisti te. Et huc forlassis accedit quod Ecclesiastes
    lurva , de qua legimus : quia erat inclinata, nec dicit : Iloc inveni ,
    quia rectum fecil Deus Itomi-
    poterai sursum aspicere [Luc. xm, II), quam el nem, et ipse se infinilis miscuit qucesliouibv.s (Eccli.

    ipsc Dominus aliigatam asseiit fuisse vinculo Sa- vil, 30) Et sic rcclum fccit eum nientc, sicut et

    tanaj. kaque primum alligaia fuit, i:t inclinarctur; corpore. Ncmpe rectitudo isiius rectitudinis 'iiius

    tt quia inclinala, sorsum aspicere non potuit. Et exeniplum et incitamentum est. Indecoi um vaide
    quo attinent isla? quid, quod Satonsc prinuun vin- ut corpore recius, menie curMis sis. Corpore 227
    iu!o anima ligatur, ligata inclinatur , inclinala hominem , et menle praeferre pecus , <\ uoddam
    D
    sursum aspicere non valens, sola ima tuetur? Et monslrum esl. Sic quod corpus ad ima inclinalur,

    quou istud vinculum est? quidquiJ autem iilud s't, pecorinom ; ad summa vero dirigitur, humanum.
    dubium nobis non debet esse quin malum sit. Hinc et illa gentilis hominis vox est :

    Nam qnomodo non malum est, quod Satanx est? Pronaque cuin speclent animalia cociera terram,
    forlassis pravus et reprobus timor, ct amor cst. Os homini subtime dedit, ccelumque viderc [iuerh
    Ulrobique quippe iniquus ligatur : hinc acquirere jr_s.it, et ereclos ad sidera tollere vullus.

    gestiens, inde amitlere formidans. ln uno, a Lcno Ovid. Melam, i , 84.

    rccedit abstractus; in altcro ad malum accedit il!c- Yide tu ecclum menle, ejusque ad sidera vullum
    ctus. Nam timore contractus inerli bonum dimitlil: crige : ut dum cogilatione, et aviditate in summis
    omore vero dilaiaius carnali, malum admitlit. Ua- convcrsaris, rectum te esse comprobes. Sic te, in
    que illius cuspidc percussus , mentis oculos a hac parle, rcgukc assimilabis ut riie a canone ca-
    .tiiiiinis vocat : hujus quoque aduslione inflamma- nonicus, hoc esl, a regula vocari possis regularis.
    tus, ad ima cos inclinot. Sicque dum ct colluin X. Porro recturn tc facil rectitudo, et ipsa, uti
    J
    ^it j'U-1 summis, ct faciem imis, curvum sc exiiibct : jaiu brcviler tetigimu. , triplex sit. I rima in cogi-
    m J)E ORniNE ET IlABITU CANGNIC, FJWEM. ^50

    iitione, cujusin anima sedes mcmoria esi. Statuat A ostium claudat. Claudai videlicet contra imnrmde-
    itaque se memoria, quasque videlicet m se cogiiatio- ratam sotiiciludinum perturbationem ,
    quae univer-

    nes siabiiiens fiuctuantes. fpsa quasj animae cstium sos iniseraLiUter carnales dcvaslat •
    ipsa cst dilu*

    est ,
    per quod intrare ad eam vel vilam , vel mortem vium , quod consumil omiicm carnem.
    necesse est. Et hoc esse sciatis osiium ,
    quod vobis XII. Est qmedam alia cogilatio, quai menti valde
    Dominus jubet claudere , cum intraveritis in eubi- nociva ost , et supra modum peiiculosa : ionge isia
    culum vesirum, ut oretis Patrem in spiritu , ct ve>i-
    de qua modo tractavimus r.ocivior et periculosior»
    tate (Matih. Hoe quoque ostiupi est, quodvi , 6). Illa quippe per occupationem sollicilat , haee vero
    oteultaio intra arcam sanclo Noe, cum his quos per iniquitatem inquinat, Illa per curara animaiQ
    seeum clausepat Dominus dejor.s clausit 6'e». vn , (
    affligit, haec vero per culpam polluit. Ista est quam
    4 8). Hoc deisique ostinm est, quod suscepti hospi- serpens ille anliquus virulento snggestionis suae su~
    tio viri saneii , inlroducto ad se Lvl , chiuserunt , surro in anima multoties format, ipsum quoque
    cl percussi ccvcitaie viri spurcitsimi , iihd invenire paradisum ingredi prjesumens, ct falsis ad esum in*
    jfton notuei unt (Gen. \ix, 10, 41 ). Et ecce niagnum terdictum promissionibus , mul erem bdlax ipsc in-
    •sacramentum , fraires mei. Per hoc ostiun ingre- citans. Nec mirum. Mendax qttippe ab inilio erat,
    ditur, ei egreditur, ct bontim, et malum. Nara de I?
    c t in veritale non stetit (Jcan. vm, 4.4). Nec loqui
    corde , tesle Domino , teste et ip&a infirmitale r.o- aliud <;uain mendacium potest , idque e* propriis
    stra , exeunt cogitationes rnalce \ Malih. xv, 19). II i- foquitur; quia mendax est, et paler ejus. Infundit
    sit quoque dialolus in cor Judae, ut traderel Do- prostitulor ille spurcissimus animce semen sugge-
    minum : quia fiunt immissiones per angebs malos slionis polliitum et uuinnosum ; eique mediante
    ( Psal. lxxvh , 49). concoptu criminoso (qui eonsensus cst) slcrilem
    XE Etce triLus, in Scriptura saera , locis assi- confert fecunditalem. Ad boc pertinere arbitror,
    gj.avimus ostium vobis, el in singulis, quia clau- quod in onere inimicorum Auslri , dicit Isaias : In
    snm fuit , legitur. Noe indudilur, Lot intromit- lerra iribulationis , et angustice le&na, el leo : ex ei$
    titiir, et oraiuiiis Parrem intrare perhibelur. Dc eo, vipera, eiregnlus volaiu (Jsai. xxx , G). Quid hasc
    quod primo loco pcsuimus, Icgitis, quia crr.i in terra triimlationis, et aagusliaj,
    22S msi anima
    arca de seoundo, quia in domo
    ; de tertio, quia : prava, mansio, e| habiiacuium aiHiotionis ct nc^
    in cubiculo. Scd io<a hiec, ut quid tam siibtilHer quiliae? in hac, diaboius «njggerens , cl peccatrix
    notamus? sub una quippe significatione, singula conscienlia ejus sug^esiiopibHs acquiescens. Quia
    boc in loco accipeie nolumus, Ad inlernre namque iste leo : haec aiUem ic:ena, et vipera quac ex istis ;

    unumquodque refi rre voiumus conscientiaj secre- quia ex suggestione hnslis, ci consensu menji$,
    tum seu absque praejudicio eorum, quibus non
    : perpelratio procedit iniquilatis. Quae profeclo ini-.

    solum datum cst j rofuniius, sed et vacat profusius quitas quo ricleciabilins perpeualur, eo et crelrius
    de eis sentire. Faligant perssepe vitae hwjus negotia reiteratur. Jam talcm animain exprobratio illa pro-
    mentem ,
    quse dum multimoda erumpiint, et in iliam phetiea, tangit quaj lalis est : Quam viljs fucia es,
    60 ingertinl ,
    quari tumultuosis ct procellosis eam uiinis iterans vias tuas! (Jer. n, 36.) Crebrowro
    Uijic indc flnciibus, eonquassare solent. Yidi cvn- reiterata , vertitur in consuetudinem ; et sic us [ue
    cla tfuce >.v-b so!e f.uni , ait Eccicsiasles . et ecce ad multortim notitiam pertingit. Jam [e'.et, qnatri-r

    univcrsa vanitas, et affliclio spirilus (Eccle. i, 14). dnanus enim er,l (Joan. xi , 39). Et quis fetor isie,
    Atque de bomine his oceupato hisqoe dctento, ac iiisi infamia esi ? IIa:c csl regulus, de qua dicUur
    dislento, quaiem sentenliam prolulit? Cnncti dies quorl volat, quasi quibusdam pern 'cibus iam.s; pea
    ejvs dcioribus , el wrumnis pleni sunl , nec per no- nis ,
    quia ipsis, qui longe posilrsiint, versa in con •

    ciem mente reqniescit (Eccle. n , 23). Ilinc meratem suetudiitem iniquiias, innotescit. llinc rursum pro^
    dissipatam , ei diiaccratam coneutit timcr, piingit pheta in oncre Philislhiim , de radiee colubri, dicit,
    rioior, cura dislendit, Suspicio pcr;ir',t. Magno sibi p, egressurum regulum, et seinen eius absorpiurum vo-
    oneri ipsa mens semetipsam \\x poriare va- cst , lucrem (isai. xiv,29). Serpens antiquus ooluber
    ler.s nusquam apud se requiem inveniens non
    , et , csi tortucsus , et rodix ejus pestifera suggeslio esl.

    est quo fugtai a sc, et nbi se ponatad quictem Ikgiiins auiem , animi moius ; semen iilius, actus
    omnino non hahet. Premijtar, et opprimiiur et •.
    maius ; vohicris vcro, rmima purilale ievis, ci <on-
    inde hoc ,
    quia supra vires oneraiur. Emergere lemplatione sublimis» D« radice ilaque colubri
    oppressa non vaiet ,
    quia qua oneratur, deponere adbtic hodie cgrcditur rcgnlus , et semen ejus ab-
    molem su!ficiens non est, Huic autem cogitationi, sorLclvolucrem, dum per suggcslioncm diaboii con-
    cnm tot modis [al., hinc aiitem cogiiatio oum tol cutitiir animus , e! «niu.am iliicitum perimit opus.
    r.iotlbus] impetuosa [ai., bulc cogitationi cara oc- Quia pefcvium , cum censuntmatvm fueril, getieral

    cupationum impetuosa], et tumuituosa sc ingcreus morlem (Jac. j, 15). Sic haliins Behemolh pruuas
    strcpl sanctoNoe inlra arcam inclusb, et ipse, ei ardere facii (Job xtl, 12). Qji cnm septcni spi-
    perfectus quilibet intra arcam pausans, conscien- ritibus doinum mer.iis ingressus, nihil in ea, nisi
    ii38 suse non minus neccssarium quam salulre , quod prodilionis est , opctatur ( Maitli xn,45). Et
    existim.it [deerat verbum] ut deforn Dominus : qui septem sptrijns isti ? Eiioue snp.erbia animaiu
    451 M)AMl PRiEMOXSTRATEKSIS 452

    inllans , invidia dibroinns. iraeundia dividcns, aco- A per sauotilatcm , restnngas pcr maiuritatem. El hxc
    dia confrmgentj i¥*rttia dispergens, gula dehone- prima btt , <ujam acquirerc debes , rectttudo ,
    qttac

    staus, liiMiria conculcans, et in lutunt pemius re- in mcmoria cst : sccunda eril in alTeetione, teitia

    digetft. Ei ht lorlashis spurcissimi tiii viri sunl in interna intentiune. Sed de natura nos raodo !o-

    qui Lot (ac.uni vim vajumeittusime (Gcn. xix, b. qui permiltii lam angttstia lemporis, 229 quam
    10). Neccsse igilur ui manum suam nnttant, quos prolixilas hujiis, qui liniri cxposcil, serroonis.

    ideiu Miaeepil hospitio, Biunq"" inlus trabanl ud se. XV. Cras quoque, si sua nobis Dominus pictate
    ili sunt vis.tauoncs inlernae, quse veniunt, ul con- oliuro indulserit, quod ad laudem sttam, et aediiica-
    solentur nos, cl veniunt hoi.piiari. non nioraj-i. tioncm vcstram. sentire nobisdederit, audielis. Re-<
    >.-cesst RiliUominus ut ostitnn claudant, ne ad pareti igiluv interhn per stleniium prtKinissa Uim;

    euin , ad quem ingrewi sunt ullus patere intrcitus oratione, et medilalione conveniemus, utepultsnns,
    possil. pro more, spiritualibus reiiciamus. In finevero scr-
    XUt. Quaedatn adhuc cogitatio est , qus anima tnonis, una mecum vos essc admonitos volo, non
    viri perfectt valde selet esse molesla , ei eo saspe posse vos esse regulares , quod non dubilatur so-
    molestior est ,
    quo ail plenu:u eroendari non poiest. nare nomenveslrum,nisi recliludinemteiicatis cum
    Ilia vero, de qua major damna- D eta rcgula rcguktrisdicafcur.et eieo, quod recta sit,
    modo egimus, etsi

    lionis occasio esl, t.uucn jugis adeo, alque fre- regula vocelur. Kns autera mentis diximtis rcfercn-

    quens i;i mente non pst. Ha:e autem vix atiquaedo dam rectitudiitem ad cogilationem, ad affecitonem,
    cessat : quia, cum ftt sileutium in coelo, ei non da- ad inlentiotiem : ut sit vidciieet cogitatio iirma, aife

    tur nisi dkuidia hora. Et qttid dico riimidia. c.im ctiomuuda, inlenlio pura. robur in cogiiatu.mun-
    quasi dimidia fiet i dicatur ? Sic entm legitis : Fa- ditia in afieclu, puritas in appeiitu ! Eccetripiex irr-

    ctum ett sileniium in ccelo ,


    quasi dimidia kcrra signe, quo reda fitanima tua : quod, quo plenius
    (Apoc. viti, t i. 2n lubrieo mcns nostra stemper ac perfectiii^ babueris, eo veriuset sincerius, quod
    esu iivfiraa ad statum. prompta ad iapsuin. £iune oiv- humano dieeris, inilliusinterni ;rt*fjectorisocu-

    forts . rmnc injns vagatur garnUa , ct taya (Ptw, lis em Sed de rectiiudine , quce in cogitatione ha-

    v», 10); nce vaiens iu domo quieseere pedibus benda est, aiiqua diximus. De illa vero (\usc iri in«

    sois., discurrit per innumera alienata, et elon- :


    tentJonc, vcl affectione, dicere ad prjysens superse-

    g-ata a se, sibique absens effeefa. Mullitudo locornm demus. Hoc idcirco dtximus, quatenus pro eo, quotl

    indinat cam, per quae friistaiim coraminuta, ad se maieria pendet, memoria vigilel, ul ubi modo let tni-

    raro valet rccoHigi ; multo autem rariuS , cum ,


    namus, ibi die crastina, inepiranic Deo ordiamur.
    forte recolligi contigerit, apud se iutus morari. Cui sit bonoi, el gieria iu saxula. Amoa.
    Com autem irianrlas bax eogitatjonum inutiiium SSBMO II.

    irnftnpere nittiur, in penetraHa eordis , sicut viHs De trina rettiluiine affneiionis, et tiiih opi isibis,
    C0tt£UBi$eenlia carnis, concupisceniia oeuUtrutu, ei
    plcbs indigne , ac pracsumptuose se iugerens , et
    buperbia vilat. De tripliei rectitudine mteuiioui ei
    inferens itt thalamum divitis , tu statim claude de modesiia exieriorts conversatiouis nosira!,
    osliutn, ut (rxclusis trufgaribus lurbis , ores Patrem Svjtopsis seehoris. — {. Itomo dignitatis suse men oif
    tutnn (Uaiih. vi, 6). quarn jugi sumtu> expc- judicat mee inferiora amore stio indfgna. i- —
    rientia edocti quou populares Itce Syaagoga? dur» Quaiiter seltomo erga Deum, seipsum, munduu'
    iumuliuo.il
    ,

    strepitus sut scopulis Itebetant :teieai


    habo^t^ —
    3. Muudus diiigitur (quod a Spiii.u
    sancto velaturjcum qnisappetit quodcarosuave,
    roeutis , nt absque soliicitudine , et labore mgejili, ocuius delectabile, animUs dictat siiblimc. 4 —
    abigere non possit Abraha.u volncres suptr eadu* Per concopiscentiam carnis prostcrnuutur luxu-
    riosi per ocuiorum, egrediuotur ctuiosi per su-
    vera descendenies ! (Ceti. xv . 11.
    quam
    ;

    perbiam vit£, eriguntttr praesumptuosi. 5. Ea —;

    XIV. Et Isjec triples est memorue tortitado, est curvitas anim-e, a qira alteni stut canonici
    ad reraJQ abSque grandi sudore rectitudinem redi- triplici proposito remedio. G. Rex Amorrhawrum —
    gere non vales. Prima ad cogftalienent Og defiasau, typus voiuptuariortim ; definjtio con-.
    onerosarn secunda ad malittosam tertia ;id otio-
    pertinet r>
    cupiscentiae expensa. —
    7. Ke\ Seon Amorrbaeus
    , ,
    inierprelaturlentatiooctilorum, in sublgendiE duo-
    satn. Pritna ad negotium mundi, secunda ad mor- bos regifeus Amorrhaeis , id est, doplici concupi-
    sum diaboli , lertia ad morbum anitkfi. In cogita- seeutia.; eavcnda superi>ia, insidians etiam boni^
    operibus ui pereant: cui Aroasias res Juua praj-
    lionc prrnia, cura : iu secunda, cUlpa; ia lertia,
    lusrt invalesccns super Edom. S. Tnplei me- —
    phanta%ma. Cflra per sollicitudiuera pungens; (ulpa dium arqnirenda: afieetionis reclae ct triplex in- ;

    pcr iniquiiatem mordehs pbantasma per vanita- lentionis rectae, qua venia, gratia, gioria compa-

    lem irruens. Prima sollicitat,


    ;

    seeunda contaminat-,
    ratur. —
    9. Reguia: ofiicium prxlerquam in sere-
    cta sit, et rei'te ducit ut vir justus ei religiosus ;

    tertia inquietat.Primam sobiciludo fonnat oeeupa- in cogitatione, aflectione, intentione rectus srt:
    lionis secttitdam semmavium hostis tertiau par- ac in eiteriorVconversatione ©ris atqueoperw sit
    ;

    Lua cbrdis. Tu autem ut primam ad rcctitudincin


    ;

    cireumspectus. —
    10 in rerta ordinatioMe sui et
    proxinii coitsistit summa religionis. Qualis erga
    redigas, oportel quatenns eani pro loco, ct tera- singulbs babenda. —
    Jl. Coinmendata exlerior
    pore modi&ces ; ut secimdain ,
    quatenus eara sem- ntorum honcstas. ;
    —
    12. Concinna anaccpbabeo-

    p^r, et ubique refutes ut vero tcrtiam pro posse sis, qua singuia singulis dislributa.
    ; ,

    resiringas. Modtiices per discretionem , refuies 1. Quanlo profundius, fratres cbarissimi, purifieato
    453 DE OnDlNF. ET HABITU CANONIC. PRJIM. 454

    plcnc menus ocuio, in quanlum in prxsentis vilx A ne quod iq mwMrfo es(, eoncupiscentia carnli est, et

    (•sccitate possibile est, suam homo digjtiiatem con- coneupiteentia uciUorum et supcrbia vHk {Joan. u,

    sidcrat, 'tanto magis neccssecst, ut quidquid in boc 16). Non debe» quid supprimi, quod voiuit inlerpo-

    mundo, dte boe.imjndo, conspicit, internis e»us ob- ni. Est autem ishid : Si quis diligit matutum, non est

    lutibus vilescat. Suffragatur vero ei multura, acper charitas I)ei ;r< iUo \Joan. n, lo). Tria quxdam in

    emnem modum inspecla.diiigenter ac ardenter de- mundo esse asscruit, tn quibus aflectionis fortassis

    siderata, sui, ad quem fruendum-conditus fuit, bea- curvitas consistil , de cujus reclitudinc nos hodie
    ta et beatibxans viaio Conditoris. Quid istis inlimis traetaturog promisimus: undeei isla prxlibavimu.».
    ta.nto ineumhis affectn, miser bonio? CUT eis taoto- Ad afleclionem vero pertinent amor, desidcrium et

    psre inbxres cur eis lam tenaciter aggiutinaris? voluntas: triabaec. Amor quidem incendil, deside-

    stuiitts es, et stulto labore epnjsuinerii (Exod, xyui, rium trahit, yoluutas impeiiit. !n una tamen afle-

    Ifc') : ac unde gionaris, inde erubescere deberes, el ctionc solent esse, sive cum aliquod vei cligitur ut

    roniumu. Tu ipsc longceis quiddam digntHS et su~ bonum : vel ut maium reprobalur. Ei curva nimi-

    biimius es, «±t ad quoddam eis per omnia melius rum cst afleclio tua ,cum auias experiri quod
    vcl

    et pretiosius quam maxi-


    condiluses. Dedecus tibi caio sentit suave, ve! cum desideras adipisci quod
    mum est, te Uiis per amoretn subjicere, qme idc-o ni- B oculus indicat delectabile vei cum tibi vis cottferri
    ;

    hilominus te indigna sunt [a!., nullo modo ie digna quod superbia prxsumit subliine. Singula namqne
    sunt), quia tam natura quam pretio longe te infe- haec in iuio sunt, ideoque ailectio ea nou amplect.tur,
    riora sunt. Sic nec minus penm-.iosurn Ubi, atque nisi ad ea inclinetur. Porro inclijtari, incurvari est.
    damnosum, bxc ne dicam pra itio, sed et curo iilo Et considerate ordinem hujns tripUcis mali. Nam
    in aiTectt! tuo adroiltere, qui ab seterao est, et libi aiiquo sine ordine ulerumque non sunt, eliaie qnx
    riedii u! esse acripere ab iilo, et in xternum ut bcale suo motlo ordinata non sunt. Primo concupiscenlia
    esso acciperein ilio [«/., quitibi, utiabactcrno esf, carnis ; secundO concupiscentia oculorum ; terlio

    dedit ut esse acciperes ab iilo etin xternum utbea- superbia vitx. Primum quippe, quae in munrio sunt,
    te esse percij>eres in illo]. Addeetiara bioquod nim inio qux muhdi sunt quorum mundi [al. cujus ,

    vilia smt, et te penilus indigna : in tantum instabi- inundi] princeps diabohis csl, cadunt subtusse ; se-
    iia, ac pene nulla sunt, ut nec iuuc aiiquid sint, cundo exeunt extra se ; lerlio vero scandunt supra
    cum supra modum sublime ac prxneiicns quid esse se.Sed semper, atque ubique criminose, ac dainno-
    videntuK se nunc culpa inquinati, ac pioinde poena aifligen-
    :

    H. Collige itaque, o hosno,quantum miser, ei roi- di. Non me putes boc loco facere mentionem de fru-
    r
    serabilis, pauper, et cxcus, et uudus cs (Avor. ui, ciuoso eleciorum casii, cxitu elascensu.

    17). Collige, inquam, prx oculig tibi, mundum, le- JY. liaque reprobi proster&untur, egrediunlnr,

    ipsuan, Deum, iria Jwec. Defleclc ntenlis tux intui- eriguntur. Horumautem inum causa sunt : voluptas,

    lum ad ea quas subtus le suni erige ad ea qi;x curiosilas, vanitas; tria bxc. Nam voluptas prostra-
    snpra -c sunt. !!>i mundana, 230
    f
    -dc auiem lihipV los, curiositas egressos, vanitas icddit erectos. Et

    teLimt divina. Inspice e( teipsum superiorem mun- a-: roncupiscenliam caruis perlinet volnptas; curio-
    do, inferiorem autem Beo : ct perpehde iiinc ex con- sitas ad concupiscentiam oculorum ; vanitas ad su-
    sideraiione tui; hinc autem ex contemolatione Dei perbiain vltae. Prirao carni suae suhdimtu; postcon-

    tui, quid de «niversis possi3, vel delieas judieare, cupiscentias suas euntes, et obedientes sihi iilicit;';

    qtix sunl niundi. En tibi inundus in inio, Deus in non probibenlos cor suum, qdiu oroni vciuptate
    summo lu aulem in medio es. Siude in b;s singu- fruunlur : coronantes u rosis, antequam marcescdni,
    liseummetu tt tremore utilitatera luam opcrari. nulium vclentes essepralum,quod non Iranseat luxu-
    Mundouti, Deo irui: capere Hhun in bymnodivino :
    ria sva (Sap. n, 8) ; nec sincnles ul praetercal eos
    iion capi al» i!io in somno tuo. Ad neccssilatcm de- flos tempons. Secundo vero egrediitu apdd eos l)\-

    nique lemporalera inniti ilii : ad felicitatem vero n na, ut videat, nec ut videat viros, sed muliercs (Gen.
    perennem, suspirare isti. Ille igitur a te possioen- xxxiv, \). Diseurrunt liuc et illuc per plateas civi-
    dus, non lu ab illo leueiidus : quia ei ipse assumi iatis Babylonicx, quxritantes ditare inopiam suam
    debet a le ad usum, nou ei tu aggiutinari ad aile- in egenis copiis alriibujus, quod foris esl ; quodque
    clum. Amore quippe tuo indignus est ; lemporaii in Apocalypsi jubetur Joannes non metiri t sed poiius
    tamen indigentix i\ix nccessarius est. foras ejicere (Apoc. xi, 2), cum jam foris sit.Et hxc
    JH. Binc cxliortatio illa salnhiis : Noliie ditigere agenies, magis aporiantur quam ditantur: esurien-
    mundum, neque ea qutv in mundo sunt (Joan. u, 15). tessemper, et siiientes, invenientes in falsis ac faf-

    Vitiebatur, ui iaiior, ei, quod magnum sibi elecli lacibus hujus vitae bonis, unde appctituin suum, et
    discipuli dedecus, ct ignominiam inferrent, si sibi minus saticnt, et magis irritent. Cum antem sic

    in afiectu assumerent quamvis : sibi in aliquihus utile iueiiiit isti peccciores, abundantes ht sa-culo, et ohii-

    srirent, ubi longe sc inferius [al., quod si sibi m uuerint divitias (Psal. lxxii, 12), lenet eos tuperbia,
    tamen longese inferiusllam
    aliquibus utile scirent, operti suni iniquitate, ci impietate sua (Psal. lxxii,
    natura, quain pretio non ignorarerit. Ne mundum 6), cogitantes ct loquentcs nequitiam (ibid., 8) : po-
    diHgamus adtnonuit, et causam subjunxit quia om- : nehtes in ceelum os suum (ibid., 9) : rurnosamillan
    5SS ADAMI PILEMONSTn ITEN5IS m
    ttdiftcanlefl clvilatem, eujus volunt pertingerc eul- \ piscenliaoridorum; ujrobiqiip, quamja/. fci si quatn
    mea ad ccrlos (Gen. xi, 4). Vocant nomina sua in poteslj animam ad prtstilulione n trahit ; ibJ caiw
    tcrris suis, amantes vrimos recubiius incanis, et pri- pcr vobiplalem poliuens : hic autem pcr curiosita-
    mas cathedras in snnngogis, el vocari ab hominibus tem dispergens. Melle fluunt labia ejus, niiet ut
    IXabbi [Matih. xxm, G, 7). Sed hxc de illis. o|cum gutluf ejus quia dulce putajur quod suggc-
    :

    V. Yns, fratros, ne inclinelis affeclioneri' vrslrrim i deeorum. Veruni saporera babent absitUbii nvn
    it, ei

    ad hxc ,
    qui canoniri cstis ; ne omissa recfitudinc vissima cjus quia Auiorrbaeorum simt reges, Scon,
    :

    sua, curva sit, et vos conscquenler digne vocari et Og de Basan. Et aniiuam, quam nc ad Deum
    icgularps non possitis, si rectl non estis. Est itaque perlingere posstt, voluptas carnalis eonciudit, ct

    iste inordinatus ordo conversationis reproborum :


    conclusam copfundit. Dicttnt quippe qitod definilio

    quia primo polluunlur, sccuudo extrabuntur, tcrtio concupiscentiae est, rmnetitus Bajura|em ordioeiq
    picyantur; voluptuosi, curiosi, inflaii. Et l.oc or- transgrediens, et mensuram transcendcns. In eo
    dine pcr criminalem conversationem ad gehennalcm quod animani ad id appetendum trabit, quod ci

    eos tcndcre damnalionem, in Evttngelio Deus appctere ncn Ucct, transgrediens ordinem, confuq-
    231
    dit in eo vero quod ad appetendura aliter,
    innoluit, qui superbam eorum, qui dominicam con- :
    quain
    lempserunt adire coenam, sic pxcusationem ad mc-
    B appelere debct, jusligal, Iranscendens mcnsuram,
    concludil. Itcm quid magis quam turpitudo, cum
    moriam rcvocavit ul alfirmarct primum dixisse, :

    fueiit Vel in voluntate tonccpla, vel in opere


    qnod uvorem dusit secnndum, quodquinque juga ;
    con-
    bonum eiiiit tertium vero, quod viliain emit. lla-
    :
    summaia, animam et concjudit, r.e sit libcra ct :

    oanfbftdit, ne sit secura


    que in eo non est charilas Palris qui diligil mun- ,
    ?

    dum in quo quidquid esl, eoncupiscentia carnis


    :
    Scon vcro inlerprctari asserunt tent tioncm
    yil.
    cotorum. Et unde hoc quod de mundo lentamur,
    est, concupiscenlia oculorum ct superbia vilae ,

    (I Joan. ii, i5, 16). Nec is.ti, de quibus modo teli-


    nisi quia coloratiini intiiemiii ? Ncquaquam enim
    gimus, digni fuerunt cocnani jllainnragnam guslr.re; nobis in lantum placeret, si semper nobis qui est in

    sed aiTotio yeslra Lrachio complecjalur amoris se, plone paleret. Nunc vero speciosus quidam in
    primum morlificalionem carnis sccundo, conlem- ;
    eo color exierius apparet, dtimquc stolidum defigi

    plum mundi lertio, ima humilitatis. Mortilicat


    :
    mus inluiluni in iti quodin eo extcrius fulgct, fit

    hoiuo Dei meinbra- sua, qua sunl super terram (Col. nimirum , ut non possimus deprehendere quod in

    iu, 5). Carnem suam crucifigU cum vitiis et eon-


    eo inlerius sordet. Mortilica igilur carnem, con-

    cupiscenliis {Gal. v, 84), ne nimia sibi sit fainjiia- ~ Usmne munduin, et victus est Og dc Basan, victus
    ritas cum corpore suo , ncc pr^stet antma?. so:e csl rex Seon, SeJ cave ciationcm in hae magna

    concnpiscentiam suam, ne faciat eani gaudium i/,i- victoria lu», ne forle, ijuod abs t, expugnct le vi-

    niicis siiis (Eccli. xvm, 31). Claudat post hacc ocu- ctoria, quein pneccdens non poltiil vincere pugna,

    los suos ad omnia qu;c aryident in mundo islo. Magnaj virliitis Eicazar lilius Saura fuit, sed non
    Bustoltatnr super allitudinem tcrrac, humili quadam nisi poslquam vicif, yinci potuil (/ Mach. vi, 45,

    sspeibia nniversa judicet infima, qua3 terreni depu- 48). Dcnique, in co qucd proslravit, in co et ipse
    tant cxcelsa, ct omnia arbilretur, ut stercora (Phil. prostratus esl. Idcirco postquam subegeris carneni,

    Ill, 8), quai pro suuimis illi deliciis halienj.. Ejlh.cc poslquam et abjecens mundum, superest ut superr
    deinceps sit vos ejus : llabcntes alimenla, et quibus bise in te eomprimas tumoj-ern, quatcnus le non exr
    lcgnmur, /»'.. conlenli simus (1 Tim. vi, 8). Memori- tollat supcibia vitac, qoea sjbi nec luxuria, ncc
    Jer leneat, quia qni volunt divites fieri, incidur.iin avnr:tia potnit subjugare. Mamlavit (ut in quart»
    da>ide\ia mulla , inutitia , nociva ;
    quai mergnnt iibro Regum legimus) qucndam Joas rcx Israel
    lominem in interilum (ibid., 9). pt illud : fiadix Amasiae regi Jitda quiddam, quod ad h.tc pertmet,
    omniusn malornm esl cupidilas, quam quidem appe- de quibus modo agimus, et mandavii ei sic : Per-
    UnH>s,inserverunt se dohribus multis (1 Tim. vi, 10), D cutiens jnsaluhti supcr Edom, et subtev vit te cor
    VI. In bis duobus exercijtiis sanctilalis, ilios cx- tuum. Conlentus esto gloria tua, el sedc in domo
    pngnaus rfges potentcs, quos Psalmista rcgcs ap- tua (IV Iteg. xsv, 10).VeI sicul in secuudo libroPa-

    pellat magnos et forles. Ipsi sunt Og, et Seon : ral pomcnon haiclur : Dixisti : Percusst Edom, et

    duo reges AmorilLeorum. Amancanles diciuUur ideirco erigiiur cor tuum in tuperbiam , sede in

    Amorrhaei. Amaruin certe qnidquid vcl caro voju^ domo tua (II Parat. xxv, 19). Qtiis percussi Eilom,

    ptuosum. vei curiqsum suggerii mundus. Audi quid ct percutiens invaluit super enm, n:si qui lcirer
    '
    ;
    apicns ser.liat snpcr hoc : Favus dislilltins labia r.iim hoc corpus 232 F 1
    "
    co.nlinentinm devicit, et
    v-.relricis, ti uitidhit oleo (jutlur ejus : Mvjssjihfl quiiiquid in lcrra tenip-iralis indigeiviia assnmU ad
    uutem ejus amara t
    tptasi absynthrnm (frov. v, 3, I). usuut, ab ailcdu penitus rcmovcns, menlis de-
    Saiomonis sententia es.t , inslrnentis nos od q^em BDCctu calc3vil?nam Edom, uti auint, icrrenum so-
    fiiioin lendat, quod in anima prava [al. pravun.] vel nat. Seii caveat is, ne sublevet cor suum, nec eri-
    de carne, per moiiU.iem, deleitat; vel mundusamoe- gatQT iu s.ipeibiam. Magis auteni sedcal in donio
    liiim pcr specie.n repraesentat ; nam mcrctri.\ haec sjua, butnilict sc in men:e sua : ut quanto magnus
    ipsa tst concupiscentia carnis^ ipsa cst, el concu- csl, liumUiet se in omuibus. Ad haec quoquc ea per-
    :

    451 DE ORDINE ET HABITU CANOCfC. PR^EM. 458

    ttnent, quae a quodam in hunc modum dicta sunt : A Deus dicit : Qui sequiiur me, non ambulat in te-

    Tum bene pugnabis, cum cuncta subacta pu- nebris (Joan. vin, 12). Unde hoc? Nonne quia ipse
    [tabis lu\esl?hincetpra}misit Ego sv.m lux mundi (Ibid.). :

    Oucc post infestat, vincenda superbia, restat. Quam Felix, qui non sibi soli vivit, sed el aliis,

    Hocc nisi vincalur, promissa corona negatur. rectus ipse in cunctis, pro possc, motibus incedens,
    Ips-i itaque 'el bona opera nostra Deo reddat acce- et recte nihilominus alios ducens : sanctis illis ani-
    alque commendet humililas; ut ipsum esse malibus in hoc se similem ostendit, dc quibus legi-

    scienies, qui operatur in nobis, et velle, et per/icere mus : quia similitudo eorum quasi carbonum ignis
    pro bona voluntate (Phil. n, 13) , supplici confes- ardentium, et quasi aspectus lampadarum (Ezech. i,

    sione dicamus ei : Omnia opera nostra operatus es 13). Sicque uti carbo ardore succensus cst, in eo,
    bis (Isai. xxv, 12 ), et iilud Apostoli : Non quod in seipso rectus exislit : uli lampada vero
    tuiftcientcs surnus cogitare aliquid ex nobis , quasi lumen ministrat, in eo, quod recte alios ducil. Hinc
    >bis : sed snfficienlia nostra ex Deo esl (II Cor. praecursor Domini lucerna dictus est ardens, el lu-
    •>). cens (Joan. v, 23): propter hoc geminum, uti arbi-
    VTU. Est itaqtie vera hsec reclitudo in affeciione, tror, quo pollebat, bonum. Ardor est incogilatione,
    perfcctum desiderium, et amor in volunlate nostra : B in affeclione , in inlentione : lux vero in eo, quo
    primum mortificandi carnem; secundo conlemnendi eum ostendit esse hoc modo, in exleriori conversa-
    rnundum; lerlio humiliter in omnibus senlicidi tione. Nam necesse, ut exterius demonstres, hoc
    de nobis. Sed considerandum nobis non solum tibi inesse, quo de eis dubitare non possint, qui in
    quid, sed ct qualiter agamus. Idcirco vide, ne in- faciem vident. Quomodo, inquis, hoc faciam? audi
    tentio tua curva sit; et cum recta fuerit affeclio quo modo mihi videtur quod hoc facere possis.
    tiia, nihil ampleclaris, nisi quod bonum est, nec Curabis prinio custodirc os tuum, ut non delinquas
    aliquid quoque admittas in intentione, nisi quod in tingua tua. Poves osthtm circumstantiw labiis

    purum c&t. Alioquin frucliiosum tibi non est. Ut tuis : oslium, inquam, non mururo. Cavens non
    autem recta intentio tua sit, omnium eor.im, quae modo profcrre, quod reticendum est , sed et reti-
    revolvisin cogitatione, quffi amplecteris in affectione, cere, quod proferendum est. In causa lua loqueris
    Dcum solum et expetas inspcctorem , el exspocies vix; ct cum bis interrogatus fueris, habeat inilium
    remuneratorem. Non in eis ad alicujus respicias responsio tua (Eccti. xxxn, 10, 11). Sollicitus eris,

    manum ; non ad obsequium, non ad favovens hu- ut breviler dicam, quatenus manus lua sit super os
    manum. Ipse tibi causa, ipse tihisit finis. Ipsenam- tuum, ne capiaris in verbo indisciplinalo (Eccli. y
    quc solum remunerat hoc, quod esse [al. munerare 14). Sed pro loco, et tempore; pro negotio, et
    consuevit hwc, qmv esse] propler se videiit. Kxcute causa aperias labia lua, ne 233 re,, s lenearis pro
    ilaque manus tuas non sohun ab aliquo, sed et ab stullo silentio : quo supprirr.itur spirituaiis, quae

    omni munere, si ab eo cupis reinunerari. Sit ia aedificationi potuit el debuit esse locutio. Sic cu-

    intentione tua rectitudo; et ipsa tripiex. Primo, stodiens sollicile rectitudinem in ore, non minori
    6tude ut quidquid vel cogitando amas, vel amando sollicitudine custodi eam in opere. Custodi autern
    cogitas, ad liunc finem referas , quatenus ab univer- ssc. Primo quo teipsum
    nihil agas, polluas. Se-
    sis conlagiis tuis, lam corporalibus, quam spirilua- cundo vero, quo proximo tuo noceas. In uno flagi-

    libus, poenitentia vera, confessioite pura, satisfa- tium, in altero quoque facinus est Cura cum oinni
    ctione digna emenderis. Secundo vero ut his, quse diligentia neminern laedere : ab omni teipsum re
    ad cxcrcitiuin perlinenl religionis, et sinceris coram noxia continere.

    Deo mente affectibus, et piis in conversatione


    in
    X. In his duobus exercitiis, tota consistit summa
    coram proximo operibus orneris. Tertio qncque, ut religionis. Dicit namque aposlolus Jacobus, reliqio-

    finem post viiam bonam naclus securum, sine fine


    nem mundam, immaculalam apud Deum, et Pa*
    et

    bealorum civium societate, atque beala Conditoris trem hanc esse ™itare pupillos etviduas in tribu-
    :
    j)

    lui visione perfrui merearis. Sic recta erit intentio latione eorum et immaculatum se custodire ab hce
    tua, ad haec referens omnia Jua, ufc acquiras ve- saiatlo (Sac. i, 27). Tota, inquam, consislit summa
    niam. gratiam, gloriam : veniatn peccatorum, gra- religionisin his, sed si duo addideris, singula sin-

    tiam meritorum, gioriam prsemiorum. Veniam, qua giilis. Unum autem esl, ut omni le cures honeslate

    a iuis, qu;e commisisti deliotis, pmunderis gra- ornare; omne, quod te deboneslat, studens evitare.
    ;

    tiam, qua donis spiriiualibus diteris : gloriam, qua Aiterum est, aquo abhorres, quid-
    ut proximo.

    in supcrnis sine fine gawdiis remuncreris. quam noxium inferre non cont.-ndas; sed pro posse
    IX. Considera post hxc,qu|a non solum recta tuo, omne quod prodest, cocferre. His duobus in-

    regula c i, $e& el recte ducit, quia recta est. Tu tende in feipso, el illisduohus in proximotuo; nec
    auteni cuai talis in cogitatione, Ui affeclione, et in- jam incnrres in opere tuo peccalum, perpetrans,
    lcntione existis, quomodo non rectam "iam post le quod malum est ; nec deliclum, declinans quod bo-
    venientibus sleruis? Semila jnstirecta est, ait gai- niun est. Sic rectum erit opus tnum, dum in eo

    dam, rcctus catiis justi ad ambuttindum (hni. xxvi, lamerga tv^, quam erga proxbnum ttturo, et omiltis

    T). Qai igiturjustns est,ejuecallis rectus esl. Nam quod obest. ft quod prodest, adnrUlis^sed insste
    Patrol. CXCVIII. 15
    ;

    459 ADAMI PRjfiHONSTRATENSrS *$o


    intcr liref, ul talem te cxliibeas in corpore, ut jusle A conatu, ut [n omni molione vejtra exlcriori, Uiecat
    a quoquam J<* alicujus levitalis vilio noiari penilus iinago gravitatis, non turpis appareat umbia ievi-

    nonpossU. Sapiens, juxla quod Apostolus hotta- talis. Haec triplcx exlorior reciitudo vcslra, qu*
    tur, providet bona, non tantuin coram Deo, $ed eliam recle ducot eos, qui in facie vidcnt vos. Cum au-
    coram hominibus lllCor. viu, 21). Addidit quo- lcin baec ab cis, qui foris sunt , fr.erit visa, et per
    que omnibus, eos lales esse desiderami, ut impedi- cam, illa qu« intus es? dcprehensa, confestim ni-
    mento nulli esse possint. Undc ct Pater noslcr in miium torlitudinein anam agnosccnl, et ut eatn

    Regula, quam professi sumus, admonel nos, ut in corrigant, totis deinccps sc viribus inlroinittent.

    i*ces$u, $lutu, et in omnibu$ motibus nostiis, nihil Jam audita fama Salomonis, properat a finibus ter-

    faf, quod cvjusquam o/fcndat uspectum, $ed quod rcc rcgina nobiiis, audirc sapientiam cjus (Luc.
    vostrcm deceal sanctitatem (Augustinut in Reg.). xi, 51). et novam Magi slellam videnles, dicOnl ad
    7ir quippc verccundus, el modestus, intuentium invicem : Hoc signum magni liegis e$t, eamus, et
    lebet oculos revcrcri, et motus omnium inembro- inquiramus eum, 234 clofjcramus ei munera, au-
    rum corporis sui, maturitatis frseno sub disc.iplinse rum, llius, et myrrham (Mallh. n, 11). Non solum
    rigore cohibere, ut a nullo jure possit repre- autem, sed jam qui in tenebris, usque adhuc rcspi-

    iiendi. " cit homines, et dicit: peccavi (Job xxxm, 27). Jam
    XI. Seinper igilur, et ubique ad instar ccole- templum cis o$tensum suspicantur filii lsrael, et mc
    stium, qua in visione ostensa sunl Ezecbieli, ani-
    1
    tientes fabricam confundnntur, ex his qua fccerunl
    malium (Ezech. i, 12), coram se ambulans, et sin- (Ezech. xxxiv, 10, 11). Ecce quae, et quanta, quot et
    gulis motibus suis oculum providentife proponens, qualia nobis necessaria sunt, ut quod nomine di-
    scrupulose consideret in omni loco, ct lempore, cimur, re et verilate esse possimus : Nam ciim a
    qualis in utroquc homine esse dcbeal ioquens, vel : canonc Canonici, boc est, a regula Regulares dica-
    tacens, sedcns, vel tacens, slans, vel ambulans, mur, si non regula: assiinilamur, indigne Canonici,
    ©rans, vel lcgens, docens, vel disccns, gaudens, vel hoc est, Regulares vocamur.
    dolens, blandiens, vcl delcrrens ;
    qualiter denique XII. Igilur ut quaedam ex liis, quai ad spiritua-
    in aliquo corporis sui motu, se debeat exhibere,ut lem perlinentia rectitudinem, prolixe in duobus
    ex hac, quam exterius oslendit, maluritate, quod istis sermonibusdicta sunt, compcndiosc repetamus,
    intrinsecus mens ejus sit in slabilitate, et gravitate, a canone Canonious, id est, a rogula dioilur Regu-
    possii apparere. Ut enim beatus Ambrosius in pri- laris. Ad rogulam vero ha^c quaiuor spcclant:ut
    mo libro (iib. i) de Officiis scribit : Habitus >nentis r recla sit, ut recle ducat, ut ad ejus examen, qnod
    cx corporis statu cernitur. Hinc homo cordis nostri distorlum est, deprchendatur, et dcprehensum
    absconditus, aut levior, antjaelantior, aul turpior, corrigatur. Anima quoque incurvaturincogilalionc,
    aut gravior, et constanlior, et purior, et maturior in affectione, in inlentione : in cogilatione per in-
    astimatur. Itaque vox qtixdam est animi corporis stabilitatem, in affcclione pcr cupiditalem, in in-
    motus. Contigit quam sa-pe, ut hi, qui exteriorem tcntione per impuritatem. Prima infirmat cogita-
    hanc Ievitatem corrigero superbe contemnunt, omni tum ; secunda fceJat affectum; tcrtia inclinat appe-
    interioris gravitatis fundamento carentes, aperte titum. Instabilitas vero cogitationis, vel cst ex
    multoties in horribiles turpitudines ruanl. Salomo- sollicitiuline, vei ex rancore, vel ex levitale. Ex
    nis quoque in parabolis suis verba sunt : primo vi- prima cogitatio nascitur onerosa, ex secuuda mali-
    lium mordaciter notandis, quod tales dehonestat tiosa, ex lerlia oliosa. In prima, cura pungcns; in
    Ct deinde quae eorum pccna erit, manifeslat : Homo secunda culpa remordens ; in lcrtia phaniasma
    aposlata , vir inutilis, graditur ore perverso, annuit irruens. Cupiditas affectionis emergit ex concu-
    oculi$, ieritpede, digiio loquilur, pravo corde machi- piscenlia carnis,"ex conoupiscentia oculorum, ct

    natur malum, et in omni tempore jurgia seminat superbia vitae. Prima polluit, secunda disporgit,
    (Prow. vi, 12, 15, 14). Et haee de vilio ejus. Sub- D tertia animam extollit. PolUiit por voluptatem,
    j ur.git quoque de pcena : Huic e.xtemplo veniet per- dispergit per curiositatem, extollii pcr vanitatcm.
    ditio sua, et $ubito eonterctur, nec uitra habebil Impuritas inlentionis est, cum expetitur, et exspe-
    imdicinam (Prov. vi, 15). Sanctus quoque Ambro- ctatur munus a lingua, a manu, ab obsequio.. Rc-

    sius : Meministis, inquil, filii, qncmdam atnicutn, ctiludo vcro cogitationis est, cum cam nec suffocat
    cum scdulo viderctur sc commendare, hot solo tamen cura, ncc inquinat culpa, nec cam a se alicnat phan-
    slero a me tton reccptv.m, quod ge$tu$ cjus pluri- tasma. Affectioni» quoque est, cum caro subigitur,
    ruimdcdecerct. Alterum qnoquc cum in clcro repe- mundus contcmnitur, elalio deprimitur. Intcntionis
    rissem,jussisse tne, ne vr.quam prairet tnihi, quod est, cum desideratur venia peccatorum, gratia
    peluti quodam insotenlis incessus verberc oculos fc- meritorum, gloria pramiiorum. Et hxc de rcciilu
    riret meo$. Idque dixi, cum redderelur post offen- dinenostia interiori. RcotUudo vero cxterior, in

    $ m rnuneri, hocsolum cxccpi; nec fe\cUit sentnntia, voraci oonsistit affatn oris, in ntili effectu operis
    Vterqueenitn cb Ecclcsia reccssil, ut, qual>sHnccssu in irrcprchensibili gestu corporis. In primo verilas,
    1'butur, tulis perfidi animi monstrarernr. Itaque, in secundo fccunditas, in lcrtiohonestas est, Quaj
    fratres, couformate vos vcro decori, ct sludele tcto dicla stint, mcmoria relinete, ttqae oporocxercete;
    461 DE ORDiNE ET HABITU CANONIC. PR^EM. 462

    ut quod vos homines appellanl, in interni inspecto- A h<m qnoqnc isttid, et ea, quae soeculi hujus sunt,
    ris oculis esse possitis : qui est supcr omnia Deus pleno mentis despeclu calcatis.
    bemedictus in saecula. Amen. Quod si ita est, irao quia ita est, appavet, quod
    II.

    illi nomen hoc sublime, de quo mulla jam dixi


    SERMO 111.
    mus, nequaquam satis acute iiitelligunt, qui quos-.
    De ordine Canonicorum de diverso hdbitu clerico-
    : dam clericos, Canonicos sasiculares appellant. Nanr.
    rum. De nsu veslitus linei in ditnnis officiis, et can- si canonici, quomodo saeeulares? Si vcrosaeculares,
    didw veslis morali siaui/icatione.
    quomodo canonici? Neque enim bcne conveniunt«
    Svnopsis SERMOisis. — 1. Nomen subiime, quale
    nec iu una sede morantur quod regulare el qnod
    est Canonicorum, requirit sancfam conversatio-
    nem. —
    2. An clerici saeculares dici qucant cano-
    sacculare est. Hsec quippe Beati Jacobi Apostoli
    nici : et qualiter ilie usus loqucndi accipiendus. sententia est : Quicunque voluerit esse amicns hujvs
    — 3. Dicti soeculares seclentur modestiam prre- swculi, inimicus Dci constiluelur (Jac. iv, 4). Idem
    seitim in tonsura ct habilu culpantur discoli :

    ctiam asserit pertinere ad religionem mundam, et


    ex decreto Eugcnii papae.— 4. Regularium ab aliis
    discrctus habitus Pnemonstralcnsiuin ad ausle-
    :
    immaculaiam apnd Deum, et Patrem, cum quis inw
    ritatem et hnmilitatem deflectit at in una fide, :
    maculatum se custodit ab hoc swculo (Jac. i, 27),
    rsis monnus
    diversis morihus nnniant Ecclesirecatholicoefdii
    militant luciesirecaiiioucaeiini. R Es
    ., , „ n „ , , n
    Nullius •.eligios.econgrcgalioitis spernend»
    .
    H * autcm
    .
    ,
    et Pai;h
    ,.
    m
    . .

    E P lstola ad Ro™"<* ,
    exhor
    rationabiies consuctudines: sed p^tius meliores tatio, hunc habcns modum : Nolile conformari huic
    habendic alterius suae tamcn cuique lenendae,
    : swculo (Rom. xn, 2). Dicit quoque ad Ephesios, m
    nisi debita fial remissio : exemplo est Canonico-
    delictis suis, et peccalis ambulasse, secvndutn sacu-
    rum Praemonstralensium prac cscteris abstinpiilia.
    — 6. Usus superpeliiciornm Prxmonslratensibus lummundi kujus (Ephes. n, 1,2). In secunda quo-
    prre aliis Regularibus, in Levitis liguralus. que ad Timotheum Epistola : Demas, iniixiil, dereliqvit
    moralis assumendo-
    7. lntcr divina officia ratio me, diligens hoc swculum (II Tim. iv, 9). Dicit etiani
    rum superpclliciorum et iineae vestis expensa.
    — 8. Graiissimum Dco indumenturn est cbari-
    Tito, erudire nos graliam Dei Salvatoris nostri, nt

    tatis, justilisc, ac ipsius Domini Jesu, sine quo abncgemus impielatem, el swcularia desideria (Tit.
    monachus quisquam vel canonicus non cst. — II, 12). Patris nostri quoque beali Augustini; ha;c
    9. Vestis camiida fulgorem conversationis sanctae
    claritatem sapienliae
    confessio est : Milii displicebat, quidqnid agebam in
    per gequilaiem justitiae, et
    dcsignat, sine quibus vacui merito et nudi su- swculo (Augcst., in lib. Confess.). Cum igitur Del
    mus-. —
    10. Veslis candida est insigne rcsurre- sit constituendus inimicus, quicunque hujus S3ecu'i
    etionis et remunerationis bealaeqiuc erit in prse-
    volucrit esse amicus; cum illius munda, et imma-
    mio : est item insignc vktoiiae qualiter sit homo :

    victor sui. —11, Lt vestiaraur albis glorisc, mun- culata religio non sit, qui se immacuhtum ab hoc
    c
    dum deinde ac diabolum oportet nos li iumphare. sseculo noncusiodit; cum et nos Aposlolus confor-
    In proecedenti sermonc, fratrcs charissimi, prout raari huic sasculo prohibeat, ct Ephesios in dclictis

    potuimus, oslendere curavimus, quse, et quaxta suis, et peccatis ambulasse aliquando secundum sa>
    nobis habere necesse est, ut id, qtiod humano ore culttm mundi hujus asscral; cum in causa illud fuc-
    vocamur, opere coram Deo esse possi-
    et veritale rit, quod Demas apostolum dereliquit, quia hoc s&-
    mus. Sublimc quippe nomen, sublimem conversa- cultim dtlexit; cuin denique ul abnegemussaicularia

    tioi:em requirit. Speculum namque vitse, in ipsft dcsideria. nos gratia Dei Salvatoris nostri crudiat,

    plcrumquc nomine consisiit. Et idcirco non abs re et fateaiur Auguslinus, quia displicebat ei, quidquid
    illenomen portat, qui id, quod apudse voce nomi- agebat in saeculo : patet nimirum lam es^his, quam
    nis sonat, in vilae quoque conversatione osleniat :
    ex quibusdam aliis Scriptura locis, quai in praesenti

    ut illud de eo dici qucal : Ex re nomen habet. 235 supprimimus, non eum veraciter csse rcgiilarem,
    Quoctrca, dilectissimi nobis in Domino fratics, quem conslat esse s*cularem. x\udiensigitur quos-
    seiredebemus grandi nos dcbito constrictos, qui dam vocapi Canonicos saeculares, sic secundum
    usilatonomine Canonici appellamur. Ipsum nam- quemdam modum accipcre soleo, ac si quis dicerct,
    que quod porlamus nomen, monel nos, et invitat, D non esse rcclum, quod rvctum est. Ltcygnosnigros,
    ut sanclam in vita regulari conversationem tenea- sic audio dici Canonicos sajculares. Sed esto sic
    mus : omne penilus, sine exceptioue aliqua, quod interim accipiamus, nec ipsum culpemus usura lo-

    distortum cst, declinantes , et quod rectum est, qtiendi. Sit ila, quod videlicct sic appcllantur, non
    tam intus in menle coram Deo, quam extetius in quia criminibus SiCCitli, ipsi sa:. tilo implicati confor-
    opere coram proximo, cxercentes. Quibus autem, mantur; scd pro eo quod tam arctum vivendi pro-
    et quot modis, vel declinaie illud, vel hoc exercere posilum non complectnntur, qoam arctum illi te-

    nos conveviiat, ulinam tam perfecte et vestram nere videntur, qui Regulavcs vocantur. Scicndum
    amodo contingat etnoslram sollicitudinem agendo inter hcec, qitod adjcclio ha'C supervacua est, sicuti

    implere, quam plene jam conligit, nos loquendo ilia juxta qucmdam inodura, a plcris(|ue contraria
    docuisse et vos audiendo didicisse. Quoe nimirum csse videlur. Nam secundum eos. sieut saicularis

    universa repetere, et si forle frucluosuin est, ta- nullus Canonicus cst, sic el omnis Regalaris.
    men non mediocriter fastidiosum est. Hoc autem 111. Sed et illi qui sieculares vocanlur, etsi essc
    vobisdicimus, qui si juxta quod jam exprcssimus, s.xculares non debeant, in tonsura, cl vcsle debcnt
    gcmino huic, et salubri cxcrcilio inlcuditis, saacitr- a*»^?e^%^jdj^aAa^ in quali videlicet Canonicos con-
    4G3 ADAMl pracmonstratensis m
    vcnit apparere (282). llinc super Ikh.- papa F.ugc- A Cerle nec lioc scio, si eos ipsi saltcin moncnt ut sc
    nius in Rheroensl concilio decretum istud proroul- emcndent. Sed de illis sinamus modo, ne vidcamur
    gavil.Prrrcipimas, inquit, ul lam episcopi, quam cle- os nostrum ponere in ooelum, si tamen in coclum.
    rici, neque in supcrfluilate, seu inhonesta vurieiate IV. Loquaraur de habiiu nostro, quos ut ab eis
    colorum, aul /issura vcstium, neque tonsura, ininen- discernat vulgus, Canonicos quoquc Rogularcs ap-
    tium, quorum forma et excmplum essn debent, offen- pellat. Quibus incumbit non modo in habilu, sed et
    dant ndspcctum : sed potius in suis artibus ila errata in cunclis, quae conversalio cxpciit religiosa, tanto
    condemnent, et amorem innocentia conversalione dc- sublimius cos excedcre, quanto diflerenlius, prae
    tacnstrent , sicul dignitas exiglt ordinis cterico- illis, nomen ha;redilavimus. Qnod si de habiiuagere
    rum (283) El adjunxit i Quod si monili ab episcopis volumus, sciamus debere nos non mollom, et pre-
    suit, infra quadraginla dies, non oblemperdvermt, tiosum, sed aspcrum, humilem amare vestitum.
    et

    omnibus ecclesiastiiis beneftciis, eorumdem ponlificum Mollibus non fuissc vestitum beatum Joannem, l)o-
    auctoritatc privcntur Episcopi vero siprwfixampcenam
    . minus, in Evangelio asseruit (Luc. vil, 25). Ipse
    rrrogare neglexerint, quia inferiorum culpa' ad nutlos quoque summus Pastor Ecclesise, feminid cliain ve-
    tnagis rcferendw sunl, quam ad dcsides, negligentesque stem interdixil prcliosam (/ Tim. n, 6). Quod autem
    rectores, tamdiu ab ofpcio pontificali abstineunt,donec inler nos luxus vcslium rcpcriri non debeat, ipse
    panam 236 a nobis constitutam clericis sibi subjeclis quoque Dominus evidenter manifestat in eo, quod
    imponant (284). Et lex quidem lucc sancta, et man- mullibus vcslitos dicot eos esse, qui in domibus re-

    datum sandum, cl justum, et bonum : praeeeplum gum sunt (Mallh. n, 8). Non enim terreno alicui,
    cst vilse, et disciplinoe. Sod illud, quod crcbro in sed cuclesti Regi militamus. (deirco nosira, 6icut
    libro legerc possumus, operi mancipalum, raro vi- scitis, consueludo est, non lineis, nisi solis femora-
    demus. Mtilliplicantur sane in hoc miserabili tem- libus uli. Sed nec stamincis ad carnem apud nos
    pore nostro praecepti hujus transgressores, sed sta- qiiemquam indui laudabile esl : nisi forte, cum in-
    tuta eis poena non infligitur. Quoiidie supcrfluitatem lervciiicnle causa rationabili, pryclatorum hoc licen-
    in vcstibus eorum el Inhonestam videmus varicla- lia, cx dispensatione , ad lcmpus indulgct. Absit
    !cm colorum, enormi ihterveniente fissura tam an- lameo, ut reprehendendos putemus viros Rcligiosos,
    quamposteriora nudari. Quid de tonsura
    teriora, qui talibus vcsiibus induuntur : aut ut nos super
    dicemus? usque ad ipsos humeros in quibusdam illos tumide clTeramus, qt-iasi eis iu hoc sanctiores
    capilli dependent. Quod rasum in summitatc capitis simus. Neque enim sic ad utiliiatem Isgcnlium no-
    gestatur, modicam admodum latitudinem tenet. Num £ stra exponimus, ut aliena eis supponamus. Nam cum
    ut tales appareant, dignitas exigit ordinis eorum? cniiis fidei fundamento univcrsi sanolae Ecclesiae
    sed pro eis id forsitan agit, quod beafus Augustinus filii ihnitantur, non casdem tamcn in sanclitatc exle-

    derieis, in eorum Regula dicil : ut videlicet non rioris conversationis consuetudiues omnes sequun-
    affectent veslibus placere, sed moribus. Certe non tur. Ijisa quoque sponsa, et casta regina est, quam
    pro eis agil hoc; quia nequaquam Paulo contrarius astare dicit sanclus David a dexlris Regis eximii
    Auguslinus, qui ait : Providentes bona, non lanlum qui el speciosus forma prm ftliis hominum est (Psci-

    toram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus xliv, 3) : cujus reginae cum vestitus deauralus sit,

    (II Cor. vin, 42). Qui et nobis proecipit, ut sine ipsa quoque circumdata cst variclate ;
    quia alius
    offensione simus Judceis, el gentibus, cl omni Ecclesim sie, et alius sic. Unilas nihilorninus in ea, diceulc
    Dei. Ili autcm intuentium, in his oflendunt aspe- sponsa in amoris Cantico, quod una esl columba
    ctum, quorurn forma esse dcbere.nl el exemplum. sua (Cant. vi, 8) : ut unum sortiantur diversis tem-
    Vel forte eum in oninibusaliis, qua: ad eos pcrtinent, poribus laborantes denariura in vinca, quamvis in
    Canonici sinl, solummodo in bis putari possint sa:- domo Patris mansiones mvltai sunt (Joan xiv, 2).

    culares : ut, quod ego aliquando putavi impossibile, V. Absit, fratres, a nobis, absit semel, etiterum,
    jam sciam [al.sclrem], quia impossibile non cst? D et semper, ct ubique longe sit a nobis hoc delesla*
    Ego certe aestimare nullatenus possirtn, quin appa- bile malum, ul aliquas ordinatas cujusquam reli-

    rere in vesfe, et tonsura inordinate erubescerent, si giosa; domus consuetudines in aliquo vituperare
    in universis aliis, qure spectant ad eos, Regulares prcesumamus. Quidquid animabus utile, uno, vel
    essent : babitus siquidem exterior morum in se alio modo mater virtutum discrcfio cum 237 m ~
    nraltolies indicium profert. Scd cum hccc ila sint, tcnlione pia, vel curn rigore tenet, vel cum dispen-'

    nescio si pontilices negligenies, desidesque sint rc- satioiie relaxat.dcvote amplectamui- et humililer ap-
    ctores, ad quales Dominus papa inferiorum dici» probemus. Non solum autem; sed et omnes, qui
    culpas, specialiler csse referendas. Hoc autem scio, habitu sunt religionis induti, nobis meliores, et
    quod nec qui hujusmodi sunt clerici, ecclesiasticis, sanctiores deputemus : eliamsi ad illum, quem nos,
    eorum auctoritate, beneficiis, in noslris partibus, vel in babitu, vel in victu, seu certe in aliqua exte-

    privanlur; nec ab officio pontificali propter hanc riori conversatione, tenemus rigorem, eos perlin-
    desidiam, atque negligentiara ipsi suspenduntur. gere non videmus. Unum quippe summum bonum
    (282) Vide S. Rern. de Cdnsid. lib. (11 s-ib fin. (284) Decrctum Eugenii de clericis.

    (583) Dccrelum Eugenii dc clericis.


    : :

    4C5 DE ORDINE ET HABiTU CANONIC. PR/EM. iWf

    est, a quo ctincla alia bona enianant, utpolc fons A induenlur : nec ascendei super eos, quodcunque ta-
    sufliciens, et indeticiens : qui nec augeri potest, neutn, quando ministranl in portis atrii interiom, et
    quia iinmensus; ncc ininui, quoniam est aeternus, inlrinsecus (ibid. 17). Et post pauca : Cumque egre-
    a quo universa csetera fltimina fluunt. Et iicei illud, dientur alrium exierius adpopulum, exuenl se vestu
    qnod nos agimus bonum, non agunt, aliud certe mentis suis, in quibus ministraverant, el repon/ent ea
    agunt, quod illo longe meiius fortasse est, quod nos in gazophylacio sanctuarii, et vestient se vestimenlis
    agimus. Qttod si illud forle agunt, quod nos aginuis, aliis, et non sanelificabunl populum in vestibus suis
    sed alio fortassis modo, loco, vel tempore forsitan (ibid., 19). Ei Ipnge superius : HeponerU vestimenia
    apliore, quam nos; et meliore agunt, quam nos, sua, in quibus ministratu guia sancta sunt, vettieniur-
    Religiosa ergo, et bona est omnis uniuscujusqnc que vestimentis aiiijs ei sic procedeni ad populum
    EccIesHe ordinata consueludo. Ab eis vero, qui eam (Ezecli. xlit, 14).
    lenerc debitores non sunt, nullatenus debet rcpre- YII. Nos itaque lunicis lineis, quse superpellicia
    hendi, sed cum summa reverentia honorari. Ab eis vulgo appell.antur, extrinsecus induimur, §yai pro-
    quoqtie qui se vinculo professionis ei tenendae obii • fecto, curn egredimur ad populum, exuere solemust
    gavcrc, sollicitecl -perseverantcr debet observari, perhoc debere nos esse temporcora-
    significantyes,

    lisrnecessilas expostulavcril, eam peripsius discre- oramusin cu-


    tionis (qtiando videlicet, clauso ostio,

    lionem, cui dibpensatio crediia e.st, vel omnino di- bicuJo Patrem nostrum) non sohirn hor.estiores, et
    mitti; aut pro a!ia motari; vel cerle ad teropus in- mundioresin babilu hominis extcrioris, sedetsplen-
    lermilti. Ecce verbi gralia, yt panca de multis ad didiorcs, et subtiliores, in intellectu homini& inte-
    nvdium proferamus, quidam Canonici carnibus in rioris. Quid est ejoim quod de sacerdotibus, et Levi-
    rcfcctorio, et foris in ilinere veswmlur. Nos tero tis filiis Sadoch praecipitur, ut vestibus lineis, cum
    carnibus vesccndi :n rcfeclorio, consucludinem non ingressi fuerint porlas alrii inlerioris, induantur, et
    habcmus, nisi ex oegriludine debiUtati, posl regiitu- non ascendat super eos quodcunque laneum, 238
    dinem reficiendi luerimus. El licet dicat Apostolus nisi quod nos, qui ex Deigratia ejus dona percepi-
    Bonum est homini non manducare canuim (Rom. xiv, mus, qui et sacrum ejus donum sumus, quique ad
    21), absit tamen ut per Isoc, superoos nos extolla- divinum sumu? cultum assumpti ;
    qui denique ejus,
    mus, quia nec ilii nos de obslinatione, vel abusione qui veraciler justus est, imo qui ipsa summa justi-

    reprehendere debcnt. Salubris namqtie Apostolisu- tia cst, sumus filii per adoptioncm, cogitationibus
    pcr his sententiaest : Js quimanducal, non mandu- dcbomus subtiiibus circumdari, ncc quodcunque
    cantem non spernal ;
    cl qui non manducat, mandu- q quod quasi grossum est, per hcbetiidinem in mente
    cantem non jndicet (ibid., 3). meclifa!!, ctiro introitum quodammodo patriae coele-

    VI. Sic et ilii superpeilicia pene ubiquc circum- stis, pcr purum et dcfaecatum desiderium super nos
    ferunt, nos vero in divino solummodo ministerio eis clevati, in sancia contemplationc incipimus ingrcdi.
    indui solemus. Bcncfaciunt illi : quia multura decet Qtiap, pvofecto vestimenla reponimus, cum ad popu-
    ordinem clericalem lineum hoc indtanentum.. Nec lum proccdimus ;
    quia diu nos manere in eodem
    malefacere nos arbitramur ,
    qui specialem quaradam mentis vigore, et rigore, in quo, in privata, et se-
    honestatem et mundiliam divinis, ea induendo, ob- creta coram Deo oralione sumus, nec turbaj popu-
    scquiis reservamus. Urule generaliter apud nos sta- laris strepitus, nec ipse infirmitatis nostraj permit-
    tiitum est, ul omncs, qui altariminislrant, nunquam tit defcclus. Nec tamcn, ut jam dixiraus, eos repre-
    ibi sine superpelliciis, vel albis appareant : nec ali- hendimus, qui passimsuperpellicia pro causa hone-
    quis, prsesente conventit, nisi superpellicio, ve! alba stalis, et munditiae circumferunl ; sicut nec eos vi-
    indutus, supcriores gradus allaris prsesumat ascen- luperandos ob hoc, in aliquo putamus, irao raultum
    dcre. Ad cemmunicandum quoque, vcl infirmtim laudandos asserimus, qui cappas nigras induunt
    ungcndum, saccrdoles, et ministri superpelliciis in- cum nos quoque albis solearaus vestiri.
    duuntnr. Divino itaque cultui superpellicia deputa- D VIII. ScjI quid de vestibus istis exterioribus haec
    mus. Cujiis peraclo obsequio ea exuimus : quia ju- loquimur cirm universi, qui vcrae religlonis con-
    cundius nonnunquam,elgratius poterit repetj, quod versationem exercenr, nuptiali charitatis veste in-
    ad tcmpus contingil intermilti. Non solum autcm ;
    duantur, bomiuibus in varietate exlerior
    licet foris

    scd c\ indttmcnfi novitate, singularem innuimus ha- i um indumentorum videantur? Habe charitatem, et
    bcndara nobis, in obsequio cultus divini, non soiura fac quidquid vis, ait beatus Augustiaus. Simiie au?
    corporis, sed et aniiuae munditiem, et honestatem. tera huic senlentise quod alitis dixit : Uabe cJiarita-

    Quia et Levitae quondam lineis, in ipsa solomnitule tem el quecunque volueris induere vesiimento. quam
    sac.rificiorum, tunicis induebantur :qua peracta, cis pretiosum, quamque speciosum est veslimentum
    exui solebant(Lei'i/.vni, i3).lnEzechii lo quoqiie legi- Dominus Jesus, quo sancti iniuuntur? quia nec san-
    mus.dixisscDominum: quod sacerdotes,et LevitatfUii cti essent, si eo induti non esscnl. Nam Apostolica
    Sadocli accedenl ad cum,utminislrent ei,ct ipsi stabunt ad Romanos exhortatio est, hunc habcns modura :

    in conspectu ejns, ut offeront ei adipem, et sanguinem lnduimini Dominum Jesum Chrisium (Rom. xxxm,
    (Ezcch. xliv, 15). Et pcst pauca adjunxit : Cum in- 14). Est quoque juslitia induinentum yalde bonum,
    gressi fuerinl portas atrii interioris, veslibus lineis, rlc quo Psalmista ipsiira Dominum alloquans , Sa-
    467 ADAMI PRjEMONSTHATENSIS 468

    cerdotes, inqurt.ru» inauanlur jvsliliam (Psal. cxxxi, A etiam claritas splendeat in operc. Unde el liic ad-

    9). Quani bona ctiam, et siibtilia, quam splendida, jungitur : Et vestimentis albis induaris (Apoc. u , 18).

    et sancta illa sunt indunienta inleriora, super qui- Vestimenta alba , opera sunt sanrt>tatis venustaic
    bus, voceexhortatoria, quosdam conveniens Paulus, candidata. Quibus profccto si vestiti non fuerimus,
    ait : Vos sicut electi Dci, sancti, et dilecti, visccra horribili, utpote virtulibus penilus vacui, nuditate
    misericordiw, bcm«nilalem, liumilitatem, modesliani, sordcbimus : hic quia tunc, quod summopcre prse-

    palientiam induite : supportantes invitem, et donan- cavendum jubctur, apparebit confusio miditatis no-

    tes vobismetipsis, si quis adversus aliquem habet que- stm (Apoc. iii, 18). In codem quoque libro, paulo
    relam. Sicut Dominus donavit vobis, itaet v»s. Supcr irrferius legitur quod erant viginti quutuor senioret
    omnia autcm hwc, eharitatem habentes, quod esl vin- circumumicli vestimentis aibis (Apoc. >x, 4): pro eo,
    mtum perfeclionis (Col. III, 12-14). Haec fortassis quod quicunque, vel sub Veleri Testamento duode-
    indumer.ta sunt sancta nostri Aaron, et filiomm cim snn», patriarcharum fidcinsigniti, velsubNovo,
    ejus : virlutum yidelicel spiritualium insignia, qui- duodecim sunt apostolorum doctrinis inlbuli, bono-
    bus amictus !'uit ille homo, qui dicilur Jesus, quj et rum operum candore fulgescunl.

    prsedestinatus est Filius Dci, i:i virtute (Rom. i, 4), X. Si vero de illis qu&ritis vestibus candidis, qui-
    quibus et induuntur electi illius. Nam ipse nobis /V B bus decorabunlur clccti in claritate futurae remu- ,

    c;us est a Deo justitia (I Cor. i, 30). Et beatns Job\ nerationis, legite quod in eadem Apocalypsi angelo
    dicit : Justitia indutus sum, et vestivi me quasi vcsti- Sardis Ecclesiae dicilur : Qui vicerit, vestielur vesli-

    tnento (Job xxix, 14). Horum vestimentortim, si menlis albis (Apoc. m , 5). Vestimentorum alborum
    vultis accipere, in sancto Jacob, pater caligans fra- ornatus victoriac succedet : quia prior temporaliter
    granliam sensit, quando ipsius delectatus stiavitale illa est; hacc aulem posterior. Et fructus quidero
    in hanc vocem prorupit : Ecce odor ftlii mei, sicut iste : Hla vero caosa est Qui vicerit inquit. Quid : ,

    cdor agri pleni (Gen. xxvn, 27). Et bene pleni, quia vicerit? qui vicerit seipsum , niundum, diabolum
    de ejuspleniludine nos omnes accepimus (Joan. i, 16). tria haec; ipse ulique vestietur veslibus albis. Quibug
    Haec etiam indumenta sacerdotii novi, quae rtullus albis vestimentis? Utique sui ipsius immortalilate,

    habere dignus esl, nisi exuto veteri hotnine cum ac- et incorruptione; bona , ct jucunda concivium so-
    tibus suis, qui et corrumpilur secundum desideria cielate; beata denique et bealificante ipsius omni-
    crroris, novtim jam induere didicit, qui secundnm polcntis Dei visione. Nam haec vestimenla sunt, ot
    Deum creatus esl in justilia, cl sanclitate verilatis vestimenta quidem alba. Et prima cerle vestinienta
    (Ephes. iv, 24). Qui haec indumenta non habet, vere accipere dignus eris , si nunc leipsum vincis. Teip-
    monachus vel canonicus non est. sum quippe tunc plene possidcbis, nihilque in le
    IX. Caeterum quia recordamnr uos dixisse, quod grave tibi et contrarium, nec contra le in atiquo
    babitus nosler aliquid figuret, expetitis et exspecta- rebellans habebis, si modo rigidam cervicosse vo-
    tis ut qiiaedain vobis, de hujus, quem circumferi- luntatis liKe pravilatem frangens , in exsecutioue
    mus, candidi habitus significatione loquamur. Non inaiidalorir.» Altissimi, seniorum eam jussionibus
    audemus fraudare vos a dcsiderio vestro. Quod si sine murmure, et mora supponas, et membra tua ,

    et hic insipientes fuerimus, sciant lectores nostri, quce sunt super terram, cumvitiis, el concupisccnliis
    quod vos cogitis nos. Solet, sicut ipsi quam fre- mortifitans (
    Col. m, 5 ), ad utilitatem bonae opera-
    quenler audistis, in candorc veslis nolari fulgor tionisea extendas. Cumautem sic corruptibile tuum
    sanclae conversationis, solet nihilominus et solem- rnduerit incorruplionem , ct mortate luum induerit
    nitas futurae felicitatis. Ibi meritum, hic autem immortaliialem (I Cor xv, 53), iudneris aliis vesti-
    praemium est. Et utrobique exsultatio, quam etiam mentis gloriae tuac, qnae quidem ad consorthim spi-

    in nonnullis locis candor exprimere solet. Sed in rituum angelicorum et hominum pertincnt beato-
    fcpe, quae esl in merito: quae vero in praemio, erit rum ,
    quibus conjungeris et inhacrebis in acler-

    in re. Nam si de candidis agitur vestibus, quibus rj num.


    nunc induunlur in merito sancli, dicit in Apocaly- XI. Et ad hoc nimirum consorlium et jucundum
    psi Angelo Laodiceae Ecclosiae : Tesiis fidelis, et ve- subliniiler tunc pertinges , si mnndum et ea quae
    rax, qui estprincipium creaturw Dei (Apoo. m, 44), mundi sunl pleno mcntis dcspcctu nunc conculcas :

    Suudeo tibiemer-e a me aurum ignilum probatnm, ut ut dum in pnescnli , ad (Job iixk , 6) instar illius
    iocuptes fias (ibid. 1S). Quod quidcm aliud non est, onagri, quem Dominus dimisit liberum , multitudi-
    nisi quod exercendo sequit&tem justitise, claritatem nem civitatis contemnis, ad illam qnoque supernam
    acquirere nobis debemua sapientiae, juxta illud viri Jerusalem, quw wdi/icatur ut civitas , cujus parlici-
    sapienlis : Concup.sti sapientiam? serva mandala, et palio ejus in idipsum (Psal. i:xxi, 3), conscenderc
    Deus eam prwbebit tiH (Eccli. i, 33). Ilocest dicere: dignus judiceris. Jam quid de illis dicemus vesli-
    Desiderasli auruin?cme tibi, et babebis illud. Et mentis albis, quibus induemur in eo, quod clarilale
    bene dicitur, 229 "l locuples fias; quia tunc so- perfruemur divinae visionis ; et ut ea simus digni
    lum verae divitiae acqiiiruniur, cum illa, quae desur- accipere, qua nos asserimus vicloria indigere? Haec
    Si:m est, sapientia pftsidetnr ; sed cum haccinlerius non ineple dico, uti opinor, a!bis nos inducndos
    julget in mcnte, oporict nimirum, ut sanctitatis vestimentis eo quod ibi pcrfniemur visione nostri
    409 DE QRDLNE ET IIABJTU CANONIC. PR.EM. 470
    Hcdcmptoris. Sancltts namquc in Apocalypsi sua £ priinum quidem causa secundi , sccundum quoque
    Joarincs, de civibus illis bealis, in coaspectu, inquil, fructus cst primi. Porro merituin> quod in isto loco
    Agni amicli slotis albis (Apcc. vif, 9). Neque enim posuimus, in duobus consistit : relictione videlicet
    digniim est,eos apparere in conspeclu ejus, non viliorum , et exercitio virtutum. Salubris namque
    in aibis ,
    quando tmiificabil eos in gaudio cum vuliu Psalmista; exhoi talio est : Diverle a malo , et fac
    suo (Psal. xx, 7) : ci gondio quidcm acterno juvla bonum(Psal. xxxin,15).ElsanctumJcremiam consii-
    id quod Dens promisit : Xidebo, inquit, vos. clgau- tuii Deus super geutes, et regna, ui evellat, et deslruat,
    dcbil cor vestrum, et gaudium vesirum vema tollet a el wdificel, et plantei (Jem. i, 10). Ibi quidem nos
    vobis (Joan. xvi, 22). S; autem de victoria quacrit venia mundat ; bic auiern nos gratia ditat; quia et
    aliqmis, qua perlingilur ad. vestiraenta haec, ipsa ilia aufert a nobis quod malum est : basc voro no-
    est, qua sancti principem mundihujus, ejus virili- bis conferl quod bonum est. Simili modo ct prse-
    ler snggesiiortibus resistendo, m virtule Dci pro- mium in duobus consistit ;
    quia post labores vilae

    stcrnunl : ut dum eos nune de hoste bumani gene- praesentie et ocrumnas , evadent electi supplicia.
    ris mirabiliter facit triumpbare, ad sc tunc viden- pocnae et percipienl gaudia gloriae. Nec iila , nec
    dum, qui Condilor, et lledemptor est ejusdem Im- uuquam fme claudenda
    ista uiio qttin tam illa :

    niani generis , cos feliciter dignetur perdiicei e : qui D quam ista a:terna erttnt. Tunc quoque ab aclerna
    cst super omnia Dcus benedictus in ssecula-. damnalione ertint erepti et in illo beato grege nu-
    merati : ut impleaturilla dulcissima promissio Sal-
    SLRMO IV.
    vaioris noslri, quae talis est : Ut omnis qui creditin
    De duplici sigmficationc candidce vestis : et de qua-
    luor locis, in quibus requievit corpus Domini Jesu, ipsum, non pcreal , sed liabeat ritam oclernam (Joan.
    mystice quaiuor perfectionit gradibus corresponden- iii, 16).
    tibus : de apparitione angelica in resurreclione Do- IL Utmniqiie autcra hoc, do qtio loquimur, tam
    minica,et myslerio transftgurationis.
    meritum videlicet sanclitatis, quod in prncsenti
    240 StNorsis sermonis. 1. Solliciti simus de — exercemus, qttam praemium beatitudinis , ad qitoJ
    merito in via, ei praemioin patria in quoutrum- :

    que eonsistat. —
    2. Utrumque in vesle candida
    suspiramus, in candore habitus nostri nolamus.
    adumbratnr, lam meritum justiliae ,
    quam pva> Idque sacra? Seriptura lcstimoniis et auctoiitatc
    mium gloriae. —
    resurrettione ac ascensione
    3. In nos possc confirmare putamus. Si enim de candoij»
    Domini non absqne mysterio apparuisse angelos
    in vesiibus albis. —
    k. Quatuor receptaculacor-
    vcstium agitur, quibus in nierilo nos indui debe-
    poris Dominici, uterus Virgineus, praesepe, pati- mus admonet nos
    , Ecclesiasles : Ut omni tempore
    buhim , monuraentum. Duo priora Bignanter ex- „ sint vestimenta noslra candida (Eccli. ix, 8) id est,
    pensa. — 5. Quibusnam sit Dominus Jesus in C
    membra corporis nostri a carnaljbus contagiis
    :.

    mun-
    crucis patibulo, et quibus sit quasi in monu-
    mento. — 6. Dictis quatuor locis correspondenl da. Vel si boc melius vobis, seu con^ruentius vi-
    qualuor gradus religiosae perfectionis. 7. Quies — delur, opera, in quibus exterius indutj nppareraus.,
    monumenti Dominici , quae perficitur in anima lulgorc justitiae sint splendida. Et quod atiavSce,
    variis emblematis inlernae ac perfectae quietis fi-
    guratur. —
    8. Locorum singulorum insignis est
    ad confirmandam banc senlentiam, in medium de-
    sanctimonia : in mnnumeiUo singularis est prae- duximus , Laodiccao Ecclesiae angclus commonetur,
    rogaliva,securitas,quies, deleclatio,fruilio. 9.1bi — ut vcstibus albis induatur : hoc est : ut sanctis
    apparet angelus, juvenis sedens a dexlris , el in al-
    Religiosaj conversationis octibus decoretur. Si su-
    bis : quo triplex contenplalio llieovicaexpressa :per
    juvenem signalur vitse novitas, cui facit secrelum per illo quoque aliquis sciscitari voluerit veelium
    a curis exterioribus. —
    10. Sedere a dextris est candore. quibus in prcemio nos induendos spera»
    reqniescere in spe beata electionis : uli a sini-
    stris , pertinere ad massam reprobationis. — mus , stare vidit sanctus Joannes beatos illos su-

    11. Duo angeli, unus ad caput, alter ad pedcs, pernag patriae cives : In conspeclu Agni, amicios sio-
    docenl diviniiatem et htimanilatem Cbristi, cu- lh albis (Apoc. vn, 9). El infra , in apcitione quinti
    jus pedes sunt \ila et doeliina. Quod testimo-
    sigilli , datas assei it animabus sanctoruni singulos.
    nium pracsenliae ejus el dealbis veslibus,laelili«
    :

    inientsc symbolo.'--' 12. In Petro, Jacobo, Joanne


    tcstibus transnguratiouis ralio, affeclio. intentio
    I> « /o/as

    Ecclcsi;c dicitnr
    albn * ^ oc
    :
    -
    vi,
    quod
    H). Sed
    Qui uon iriquimverunt
    ct angelo Sardis
    ves-
    ,

    comitcs contcntpiaiionis expressi. Quid Irans- si


    timenla saa, ambidabunt in albis (Apoc. III, 4). In
    figurari Dominum et qure vcslimenta cjtis sor-
    dida et alba. —
    13. Pavsmcsis ad significationem
    qua nimirum promissione nobis iriniiitur quod dc
    candidae vestis exlerioris exprimcndaui in habitu candorc ad candotem transiluri Sinrius , de merilo
    cordis. ad praemiuni : ut coufidenter possimns sperare, nos.
    I. Duo nobis, dilectissimi fralres, quandiu in prae- inducndos in futuro aibis giorix, si m praescnti in-
    scnlis exsilii caecitalesumus,studiosissime pcnsanda dut.i fuerimus albis justitJae.

    suiit; et cum omni menlis diligentia, noslris octilis III. Hxc dicenll vcnit mihi inmcnlem, qnod tam
    jtigiter opponenda. Unum estmerilum sanclitalis : iu resurreclione, quam ^42. ln ascensionc Domihi
    allerum vcro praemium felicitalis. Unuin modo hi angcli in albis apparucriint. Venit quoquc cl il!t'd,

    via est; altcrum vero in flner, scd sine (\n* in pa quod cuiTi Iransfiguratus cssct iri monte, fdcla sunt
    tria crit. Illud nohis vii ililer exerccndum est ; ad vestimenta ejvs atba, quasi nix 'Malth. xvn, 2). Ft
    boe vero dcsideranler nobis su«pir;mdum p«rl . Ulrum- ccce iv.agium gacraincnlbm, fralres inei. Kogoi piil-

    que simul cogitationi noMrar. dcbci in^sse, quia seniusv.%o§ orando, nos auteni meditaudo -/tim \o%
    :

    471 ADAMI PRjCMONSTUATENSIS 472


    qtioqnc, quam nos pie et humiller quserendo, quid A leciioni aggluti.-iati sunt, ut ipsos, per amoris ei

    sibi vclinl haec. Quid igitur de his sacni historia compagem unilos, Neque mcns, neque viia, neque
    refert? Introeuntet in monumenlnm {Marc. xvi, 5), principatus, neque potestates, neque v^rtules, neque
    haud dubium, quiii sanctae mulieres, viderunt Jnve- inslantia, neque ftilura, neque atliludo, ncque pro-
    nem sedentem in dexlris cotpertum stola candida fundum, neque creuturu atia possil teparare a cltari-
    \Joan. xx, 1 1 , 12). El item : inclinavit se, scilicet Maria. tute Dei, qv.ce est in Christo Je.su Domino noslro
    et prosptJ.il in monumentum, et vidit ducs aiujeios in (Ilom. vili, 38, 39).
    albi$ iedentes : unum ad capuc, et unum ad pedes, ubi V. Intetdum quoque, non solum universa, quae
    posituvi fuerat corpus Jesu (ibid. 12). Hasc de resur- mundi suttt; sed super id eliam, quod ipsi sut:i, ui

    rectione. Deascensione quoque legitie : Cumque in- quodam apud se perfectionis culroine evecii sunt
    tueretUur in ctrlum euntem illum, ecce duo viri asti- ut levissimum deputent, quidqttid pro I><ui duristH»
    terunt juxia iltos in vesltbus albis (Act. r, 10). Deeo mum, ac dirissimum sustinent. Non soluin aulera;
    antem, qucd tertio loco posuirnus, in Mattbaeo scri- snl etiam usquc adeo totos se in cruce cbarilatis
    pluoi habeiis : quod resplendail facies ejus ticut sol, exlensos exhibentes : ul glorianies i.o tribulalioni-
    testimenta autem ejus facla sunt alba, quasi nix bus, otnne (jaudium exhtimenl, cum duras pro Chri-
    (ilatth. xvn, 2). Singula haec spirituabum myste- " sto anguslias sufferunt, et tn teniationesv anus tnci-
    rlorum profunditate gravida sunt. Aderit ex more dunt (Jac. i, 2). Seipsis quippe in tonlum, in ipso
    pte, «t humtliter pulsanlibus nobis clavis David, qui divini amoris summn superiores effccti sunt : ut se
    aperit, et nemo claudit, ciaudit, et nevto aperit (Apoc. longe a se, et sub se proseiciant. alque nullo n>o>1o
    ui, 7) : mysterii hujus nobis clausa reserare digne- se telerare quidem senlianl, quidquid pro Deo to-
    tur : positum erat in monumento corpus Jesu, quod lerant. Et istis Dominus Jesus in patibulo crucis
    profecto sacratisstmum receptaculum, sedulis, ut est, qui in cruce charitatis, ab «niversis, quae in
    scitis, officiis sanctae mulieres, et aibis induti angeli iini» snr.t, elevati, et extenti, alque sine maeula, ei
    excubiis lYcquentabant. ruga gloricsi effeclt, pro summa habent dulcedine
    IV. Porro ex occasione hujusloci, iuvitatur quae- amar» quaequepro Chrislo tolcrare. Sed suiil adhuc
    rere diligentia nostra, ttbi alias posilum fuerit san- aiii, feb omni penitus visibilium appetitu moi tificati,

    -'.issimum corpus iliud Et occurrunt nobis eonfe* et lolo mentis annisu solis invisibilibus intenti :

    stim ulerus Virginis, angustia prsesepis, patihulura nihil niajis in pracsentibus dcsiderant, qu3m ut ab
    crucis, tria baec loca. Quartus vero, de quo ruodo universo tumultu roundiali, qui forinsccus siropit,
    agimus , et cujus occasione tria haec conligimus, £ in intcriorihus J^42 se ahscondant. Cunctis quidem
    monumentum ipsius esi. In bis quatuor locis lego inundi hujus divitiis et deliciis sanclae et sanctifi-
    fuisse corpus Jesu. Nam in utero conceptum, in canlis quietis suae secretum praeponunt : cl non so-
    praesepio reclinatum, in cruce affixum, in monu- lum humana conlubernia, sed et prac dulccdine ni-
    mento scpultura fuit. Si dicere debco, ut mihi vide- mia, ipsa quoque interdura, utsic loquatnur, ange-
    tur, qttid ego putem sciendum super his, adhucho- lica faslidire solent alloquia. Istis, de quihus loqui-
    die quibusdam esl Dominus Jesus in utero, quibus- mur, Dominus Jesus quasi in monumento cst ,
    qui
    dara in praesepio, quibusdam in palibulo, quibus- spiritualis dulcedinis suavitate illecli, ah humanaj
    dam in monumento. Et cum singula
    vero haec conversationis publico, in repositionis iittimae oc-
    sacratissima propter id quod intra se. continebant, culto se includunt.

    loca sint, de solo quoque monumento legimus, quod VI. Illis ifaque, quos primo loco posuinius, in

    in eo alhis induli angeli visi sunl. Quo atlinenl, vel utero pprlatur, a quihus ruiuinatione assidua ver-
    quid sihi vohmt universa hacc? ingreditur angelus hum Dei in meinoria, per internse inspirationis un-
    ad Mariam, interna inspiratio ad animam. Ipso nun- ctioncm infustim, circunifertur. Illis vero, quos se-
    tiante concepit Jesuni, et haec ipsa infundente, salu- cundo , in praestpi quodam modo pannis involulus*
    brem suscipit affectum. Nam Jesu Salvator dicitur. d a virgine Maria reclinattir, qni in Religiosse conver-
    Siquidem sunt aliqui verbum Dei secum ubique cir- sationis exercitio ciomiti , ac mansueti, ac diversis
    cumferentes, quasque ad sahitcm pertinentia (eru- institutionibus formaii, a malrc graiia, collocantur.
    diente cos iinctione. quae docet dc omnibus) didi- Illis quoque, quos tertio, quasi in patibulo crucis

    cerunt, neqaaquam oblivioni segniter tradunl ; sed elevatur, qui snper omne, quod s'.ih soie esl, pernU
    fixa in corde iugi apud se runaiuatioue recondunt. cihus siuceri amoris pennis evecti, dura quacque pro
    lstisJesus in ulero est, quibus verbum Dei assidue Christi nomine pati gloriantui. lu monumenlo illis

    in memoria est. Sunt autem alii, qui suh communi utique est, qui seposilis perturbationibus cunclis,
    oranium MagisUo ct Domino mansucli effecti et clauso ostio orant Patrem in cubiculo menlis, intra
    iniles, loris discipluue ligali , ad sanctae Rcligionis se, ac supra se, latentes in ahscondito internae suai
    pnesepe morantur; et vario, quod eis apponitur, quietis.

    sanctarum Scripturarum ac instruclionum pahulo VII. Hujus autem secretum monumcnti , ad iilum
    nulritintur. Istis Dominus Jesus in prassepio est, qui pairis proloplasli soporem referri potest; qitain cum
    fidelium jumentorum suorum cibus el relectio est. Deus in eum immisisset, scnsit confestim nimirum,
    Bur.t veio quidam, qui tenacitcr Condiloiis sui di- et aliud ex ipso esse, quod regerctttr muiiebrs;
    :

    iO DE ORDiNE ET HADITU CANONIC. PR/EM. 474

    aliud vcro ,
    quod regeret virile. Potest el ad arcam A VJH. Si igitur petfecte libi patet, quid mysierii

    Noe : ifi qna a periculis diluvii carnalis, el sa'.cularis salutaris contineat desertum Moysi, quid loculus

    absconditur, ul non cum boc mundo dajnnetur. Po- Joseph, quid dormilio Jacob, quid arca Noe, quid
    tesl nihilominus el ad somnium sancti Jacob : cui, 243 dcnique immissus sopor in Adara, poteris et
    durrt supposlto capiti suo lapide, suaviter intendit, consequenter inlelligere, quid perfeclae innuat
    scalain a lerra pertingentem usque ad coelos, ascen- quietis, seu quielse perfectior.is monumcntum Do-
    sumque angelorum per eam aspexit et descensum, n.ini, quod quartum esse locurn diximus, in quo,

    ipsnmque Dominum eidem scalse innixum. Quod uli- sacro id nobis reserante Evangelio, positum legimus
    que adliuc hodie (it, cuui perfcctus quilibct muntii sacratissimum corpus illius. Et quidem sacratissi-
    malitiam fugiens, quod esliram Esau declinare, in mus locus utertis matris Virginalis, nec ejus san-
    vit^. praesentis itinere, mente Christo inhaerens , ab clitalis prserogativam htfmanus aliquis compreben-
    omni penitus occupaiione exteriorum sollicitudinum dit intellectus. Sacratu* et ille, in quo, pannis in-

    cessando, in pacc in idipsum dormit et rcquiescil. vololus, Deus infans est reclinatus. Sic et sanctum
    Iu qaa profecto pace, co puritis, quo quietius spiri- est patibulum crucis, in quo pro ovibus suis Pastor

    tuaii conspicatur intuitu chariiatis scalam, quam et iife summe bonus dedit animam suam. Ve-rumlarr.en

    a-d inia dimittit compassio erga proximum, et ad B cum jngenti singula loea baec sanclitate pra?emi-
    suuima erigit devolio erga Deum. Intuetur etiam neant, nulluni eorum legitur angelus in albis visi-
    puriiicato rnenlis ocwlo vitae praedicatores, per eam tasse. Nam ingressum fuisse angelum Gabrielem ad
    et in ea ascendentes el dcscendenles supcr Filium Virginem evangcHsta dic.it ; scd quod albis vestitus
    hominis : ipsumque, cui tam in ascendendo ,
    quam fuerit, non dicit. Et quod videtur ad praesepe spe-
    in descendendo famulantur, et ad subvcnicndum ctare, apparuisse pastoribus angelos legimus, et licet
    promptum, ct ad remunerandum paratum. Hujus cum clarilate lucis, non lamen in albis. Et cum fa-
    quoque, in quo nobis dulce videtitr loquendo immo- ctus esset in agonia, et prolixius orarel Sacerdos illo

    rari, monumenli secretum suave, et suavitalem se- magmis, et in proximo hostia futurus ;
    qnando ct

    cretam per illum accipere possumus loculum, in factus est sudor ejus, sicut gultw sanguinis, decur-

    quo posl mortem positus est sanctus Joseph. Dicit rentis in terram (Lvc. xxii, 43), apparuil ei, prout

    siquidem sacra hisloria et verax : quod mortuus est potestis legentes agnoscerc, angelns eonforlans eum
    centum ei deecm annorum, el condilus aromatilws non tamen in albis eum legilis fuisse vestilum. Ap-
    repositus est in ioculo in JEgypio (Gen. l, 25). Cen- paruit quoque ad monumentiim angelus? isque in
    tum ei dccem annorum aeias ipsa est probabilium ^, albis : ut per hoc nimiruro, locum hunc ab aliis,
    morum maturitas:in centenaria vitse perfectione quae uiodo compendiose ittigimus, pncrogativa ali-
    cl Decalogi consistens observatione. Mori vero ab qua discrepare sentiamus. Et quid in albis, nisi

    appetitu visibilium, pcr vitalem quamdam exstin- praerogativa spiritualis accipllirr exsultationis? et

    ctionem menlis, mortificari est. Aromatibus con- haec specialitcr sscreto Dominici congruil monu-
    diri, virtutum est odoramcntis componi. In ^Egypto menti. Magnum siquidem bonum, vcrbo ad fa*cun-
    vero in lnculum reponi, est quamdiu praesenlis ex- ditatem recordationis impleri ; verbo ad sanctitalem
    silii caecilas durat, in interno mentis secreto ab- Religionis instilui; verbo etiam ad robur fortiludi-
    scondi. Et notate, quaeso, ordinem pcrfectionis nis inniti. Caeterttm prseccllons, et eximinm, ad so-
    islius. Primo tantoe setatis describilur fuisse sanctus lemnitatem animi quieti, et tranquilli, verbo ad ju-
    Joseph, deinde morluus, et sic aromatibus conditus :
    cunditatem frui. impleri, o instilui, o inniti ,
    o
    novissime vero dicitur de eo, quod in loculo erat frui! impleri ad foecundilatero, institui ad sanctita-
    repositus.Hoc csse puto, quod ingressurum asserit tem, inniti ad securitatem, frui ad jucunditatem.
    sanctum Job quidam amicorum ejus, quasi in abun- Quod ultimo loco posi'i csetcris tribus speciosius,
    dantia sepulcrum , sicut infertur acevvus Irhici in pretiosius, quietius, securius, dulcius, delcctabi-
    lempore suo (Job v, 26). In tali itaque selate, per- d IUis, ct suavius esi.

    fectio Religiosae conversniionis, in morle illius, IX. Et boc perlinet ad monumentum, in quo
    contomptus visae praesentis designatur; porro in viderunt angclum sancue mulieres stola candida
    condimenlo aromatum, spiritualium composilio vir- coopertum. Non solum angeluni, sed etduos Maria
    tulum ; repositiomortui in loculo, suavissima quies vidit angelos, albis indulos. Viderunt et apostoli
    el quielissima suavilas ejus, qui plene exstinctus est in ascensione Domini duos in albis vestibus viros.

    inundo, in intimo mentis secreto. Ad quod proleclo Sed ct ipse Dominus in transfiguralibne sua, in ve-

    mentis sccrc-lum, cum ovium, quem pascit, gregem stimentis albis legitur apparuisse. Ego puto, salvo
    minat sanctus Moyses, magnam in monte visionem profundiore, ct congruentiore sensu, qui sacratio-
    videt; quia tune nimiruni ad sublime quid videndum ribus, et sublilioribus intelleclibus, adminislrante
    in contcmplationis summitate pertingis cum inno- , unctionc illa, quoe docet de omnibus, patet in his,
    cuain cogitationum simplicium collectionem, quas de quibus modo breviter tcligimus, ubi et alba visa
    verbo Dei nutris, ad infuna perducis sccreli : quod fuisse vestimenta legimus, triplex genus coniem-
    est Moysem gregcm ad interiora minare deserli plalionis tbeoricae nos posse notarc. ) ideruni. ait
    {Exod. hi, I). evangelista, jv.venem sedenlem in dextris, coopertum
    *"5 ADAMI PR.«MONSTRATENSIS 476
    tiola candida [Joan. xt, Ji). novitas mentis! o A nedicthne spiriluah in calesUbu$, In Ckristo; sicut
    trnnquillilas ! o spes! o ct exultatio et noviias elegil eos unte mundi ccnstiluliouem, ut sint sancti,
    quidem Grma , tranquillitas secreta , spes certa, el immaculati in conspeclu ejut, in cliaritate (Kphcs.
    exultatio sincera ! Si quidem in juvcnc novilas no- l, 3, 4). Haec csl illa beala gens, cujus esi Dominut
    tatur spiritualis ; in sedenle, serenilas quictis ; in Deus ejus : populus, quem elajii in hcercditatem sibi
    dcxtiis, confldentia spei ; in albis vero, sincerilas (Psal. xxxii, 12); quos ct rdvntarte genuit tcrbo
    cxsultationis. Nam angelus iste, ipse est inspiratio verilalU sutv, ut sinl inilium aliquod creatura; ejus
    interna : quoe talis bjc describitur apparere, qua- (Jac. i, 18). In his dextris angelus scdel, dum ani-
    lem facere animam solet, cui se sui infusione in- m^ purae datur inspiratio interna requiescerc iu
    et. Apparet juvenis apparcl el sedens; appa- ; spe. Sperat se anima pia, in hac rcqqie bua incott-
    ui quoque in dextris; apparet denique in albis. citssa, pcriinere ad gregem illum, rni complacull
    Sancta profecto anima, qu;u apud gc, et intra se in Palri dare regaum. Tali, fratres mei, l&otaeque no-
    uciacato suo tatet, et pausat secreto, novitafi spiri- '.
    laii, quieti, spei, uon potest uon inesse magna
    lualj «
    (
    oct rlianis insistil increroAntis j et ne ad ca inultitudo, inullaquc magnitudo gaudii : quia se-
    veterascens aliquem propositi sui defectum incur dens ia dextris, juvenis apparuit iai albis. Audite,
    rat,modis omnibus, quibua potest, elaborat. Con- qi#so, qualilcr ista exponit Psalmista : Laitatus
    gvuentior vero ad negotium istud, et efflcacior rno- sum, inquit, in his, quw dicla sunl milii : iu domum
    dus, qu.ies est illius. Nam qoi sc per illiciiu, in Domini ibimut (Psal. cxxi, 1) : nimirum ubi appa-
    curis exterioribus, dcsideria dispergi, et diffluere rere sibi innuat angejum. in albis, q;ii sedet in
    pcrniittit , fracto statim spiritualiti proposili ro- dcxtris.
    br.re, nimis periculose in mente senescit. Hiuc at- XI. Et quid ln duobus accipimus angelis, qui ei.

    lem suam aritisse, el conlraclum fuisse (Job\i\, 5), ipsi apparenl in albis, unus ad caput < i unus ad
    sanctus Job conqueslus esl. Et ne ad senectutem pedes? forte duplex per eos ernditio notatur, quoc
    banc vergat, vcl hanc ariditatera incurrat, Onager nobis per tinclionem, qu;c docct de onmibus, in-
    il!e, qucm dimisit Dominus libcrum , cui et dedit in funditnr. Unum de capiie nos docet divinitatis; altc-
    soliludine domum, circumspicere dicitur montes pa- rucn vero ertidiliaius gcnus, de pedibus bumani-
    scuce suai, et virentia quaqus percurrere (Job xxxix, tatis. Et qui pedes isti ? vita , el doctrina. Ipse

    5). Sanctus quoque Gregorius de quibusdam dicil, quippe Propheta dictus esl : IJ olens in opcre, el

    qui Conditori suo in secretiore vita placuerunt, sermone (Luc. ixiv, 10). Scriptum et de illo cst

    utpole qui in hoc, de quo loquimuc, sese monu- q quia cccpil fecere, et docere (Acl. i, 1). Ilis duobus
    menti latibulo clauserunt : qui ne per humanos pedibtis, ambulavit in regione noslra : rmindo ex-
    artus a novitate mentis YClerasccrent, eos omnipo- hibens sua opera ad excmplum, et verba ad docu-
    lcns Deus bujus mundi laboribus nolnit occupari. mentum. Et quanla hctifieat cxsultalio auimam,
    Quid? nonne in verbis islis apparel nobis ad mo- cum modo iutcrna quielo sna, repra)sentat sibi su-

    numcntum angebis, juvenis, et sedcns? blimia divinitatis Chrisli ; modo vero ima humani-
    X. Sed seJet in dextris, in quibus felix corum talisiliius? Haec ideo dico, quia unus ex angelis
    notatur, et exprimitur universitas , 244 *\ n0% istis sedet ad caput, et unus ad pedes, ulcrque
    per propositum vocatos sanctos, praescivit om- vero in albis. Post haec vcro nobis contuetidum
    nipotens Palcr, et clemens, misericors, el justus :
    cst, quod relicturus coiporaliler discipulos Douti-

    Et pradestinavit conformes peri imaginis Filii sui nus, bujusmodi cumeis promissionis verba baluil:
    (fhm. vui,29).Nam sinislra pars creaturze rationa- Accipietis viriutem snpervenientis Spirilus sancti in

    lis, reproba ; dexlera eju.sdcm pars, elecla. A dcx- vos, el erilis milii testes in Jerusalent, et in omnt'
    tris quippe, et a sinislris assislere exercitum cwli, Judcco., el Samaria (Act. i, 8). Etique promissio
    prophela vidit, qui permcndacii spiritum, decipien- bona : quae cum adinipletur, Spiritus sanc^us datur,

    dum Achab (111 lieg. xxn, 19) prsvidit. In rcpro- D ct accipitur. Et l.oc vobis signum pracscntia; ejus.

    bntione namque sua, just.t, sed occnlia , cjuasi a Pcrbibelur leslimonium Christo; perbibetur autein
    sinistris incomprehensibilis , et irrepie).ensibihs, sic regnat pax in corde
    :
    confcssio in ore, custo- :

    ::tqite terribiiis in consiliis super filios hominum dia in opere : ut prima ad dileclionem, seciu.da ad
    Deus (Psal. lxv, 5), babet Synagogam illani tepro- sedificattonem , tertia vero sil ad sollicitudinem
    Nam jtacis sonat visioncm Jerusalem Judaea con-
    borum , et perditionis massant ; stipulam uti(|iie ;

    s.ccam, aeternis incendiis praeparatain. Ij»sa cst ge- fessionem; el Samaria custodiam. Et h.-ce us(|iiead

    ueralio illa pruva, alque perversa, cl domus csa-- iiltimum lerrx: tjuia qui perseveraverit vsque i'i fiuem,

    spetans. Cenerano, qum non direxit cor suuni, nec hic salvus erit (Mutih. x, 21). Tsque ad ultimura

    est creditus cum Deo spiritus ejus. Populus slullus, terr.^ : ut lunica sanctus Joscph induatur lalari
    pro holocausli obla-
    ei iittipiens, cujus nm est Dor.tinus Deus ejus (Psal. (Qtn. xxxvu, 23) : et fiiiis ,

    Lxxvn, 8, 9). In eleclione vero pia a dextris babet lioui insislat beatus Job cunclis diebus (Job l, 5).

    Ver'i:u quia loquente dileclo, illc dilectus declinat.


    Patcr ille misericordiarum, ct Dcus lolius consola-
    Cuik hac dixisset, elevalus est (Aci. i,
    tionis saiutani Ecclesiam eorutu, quos ad vitam ct Liftttsit :

    pr.eordinavit ?etcrnam : qnos et benedixif omni be- 0) Asccndit siquidcm super Cherubim, et voial su-
    477 DE ORDINE ET HABITU CANOMC. PIUEM. 47S

    per pennas ventorum (Psal. xvr., 11). £t nubes su- \ pertinct ad agnilionem, quae referlurad Pelrum; Et
    scepit eum ab oculis eorum (Act. i, 9) : quia posuit in justilia medHabitur : ipsa spectal ad supplanla-

    tcnebras tatibulum suum (Psal. xvn, 12). CunYlo- lioiiem, quje nolalur per Jacobum. Sed sibi yalde
    quitur, elevatur, et a nube suscipitur, ab oculis necessarium ad Leatiludinem, ut in sensu eogiiet cir-

    eorum : quia vocem, inquit, dilecli mei audivi; at cumspectionem Dei (ibid.) : quod proprie domim est
    ille dcclinaverat, et transieral (Cant. v, 6). Cumque gratiip, quae expriinitur per Joannem. Cum igitur,

    inlueienur in ccclum euntem illum (Act. i, 10) : auxiliante Domino, ad sublime pertingit coulempla.
    piis videlicet intcrnorum dcsideriorum adspcctibus tionis secfetum , et secretam ejus sublimitatem, ra-

    prosequerentur in occultis suis se recipientem : tio ejus id solum eligens, quod verum est ; affectio,

    ecce duo viri adstiterunt juxta iltos (ibid.). Et vox illud tantum approbans, quod bonum est : intentio
    Psalmistse csl lioc modo kiquentis : Secundnm mulr ad hoc solum se exlendens, quod rectum est ; jiimi-

    litudinem dolorum meorum in corde meo, con&ola- rum ussumit Jcsus Pelrv.m, et Jatobum, ct Jcan-
    tioncs iuce lceii/icaverunt animam meam(Psal. xcxnt, nem, et ducit eos in montem excelsum seorsum (Matth.
    19*). H;s consolationes sunt viri ,
    juxla illos assi- xvu, 1). Sequitur : Et trunsfirjuratus est ante eos
    sli ntes. Adsliterunt, iaquit, in vestibus albis (Act. (ibtd.). Quid est Christum transfigurari? ulique
    i, 10) •"
    quia consolationes tuce, Uctiftcaverunt, ait, " quod sil plendor, et figura sitbstanlice Palris, por-

    an.mam meam (Psal. xcxm, 19). Albis siquidem lansquc ~omnia verbo virtutis suoj (Heb. i, 5), ipso
    vefrtibus indiiti fuerant , pro eo, quod animam laeti- rcvelante, ostendi. Toties quippe se Iransfigurat,
    ficabanl. Ul enim non semel diximus, pcr cando- quolies nohis eductis ah intuitu formae servilis, cla.
    vem vesliimi, spiritnale gaudium esl exprimendum. ritatem divinae, quse in eo fulgct, naturaj videre per
    Et quomodo laelifieahant ? 245 Viri Gulilai, quid speculum in aenigmate concedit. Unde et alba appa-
    statis adspicientcs in coelum? (Ac i, 11 .) Consolalo- rent vcstimcnta eius. Non alia unquam habuit in-
    ria, ni fallor, haec iirlcrrogalio est. Ut aulem scia- dumenta, quam alla? Utique. Nam in Zacharia pro-

    lis ,
    quod ita sil : audite quod subjungit : Hic Je- pheta legitis, quod Jcsus tndulus erat veslibus $or-

    $us qui assumplus esl a vobis in calum : sic veniet, didis (Zach. m, 5). Considerate cireumcisioncm
    quemadmodum vidistis enm ascendenlem in coeluin ejus, baptismum, jejunium, esuriem, lenlaiiones,
    (ibid. ). Nimivum lselifieant dum eum vcnturitm , sitim, ffttigalionem, flelum, alapas, colaphos, sputa,

    evangelizant. Nam b.ec promissio ejus : Veiiiatn ad flagella, inisiones, crucem, clavos, lanccam, vul-
    vos, et gaudebit cor veslrum (Joan. xvi, 22). Sed neia niortem, sepulluram : et in his inluentcs eum,
    quid est, quod sie eum venturum asserurit ;
    quem- p non pcteritis diffiteri vestibus sordibus indutum,
    admodum cum ascendere viderunl? nam videnlibus Sed auferte vestimcnta sordida ab eo, et indttile e.um

    illis elevatus est. Quid est hoc, quod non tanlum mutatoriis (Zach., I, 4). Reprasentate cum vestr;i»

    de ejus elevalione ,
    scd et de eorum visione, sacra nientis oculis unum eumdemque cum Patre ^c san-
    vigilanter Scriptura mentionem facil? profeclo du- clo ulriusque Spiritu Domini caecos illuminantcm,
    plicem non mereretur spiritum Elisaens, rtisi vide- infirmos sanantem, mortuosque suscitantem, mul-
    rel, quando a Deo tollerelur Eiias. Et quia vidit, a taque alia, quae ad divinam in eo perlinenl natu-
    voluntate labiorum suorum fraudatus non esl. ram : et alha ejus videbitis esse indumenta. Sed
    Quod enim peliit, accepit. Scitis, fralres dilectis- appareat tilii in hac ejus transfiguratione Moyses,
    simi, quo praeludia ista tendunt. Loquimur nar..- ct Elias
    4
    : ul nihil de incomprehensihili ejtis natura
    que experlis, cito percuirentes, et breviler attin- temere affirmare pt';esumas, nisi quod auctoritatibus
    gentes, feslinantes ad quredam, quae adhuc per- legalihus, et prophcticis adirmare possis. Sonat in
    stringcnda sunt : et sermo urgel ad fmem. hac ejus transfiguratione vox Palris, testimonium
    XII. Scitis, quia bona valde, et almodum ueces- de Filio perhibenlis. Sed cadunt tunc in faciem di-
    saria humanoe anim?e sunt, ratio clara, affectio pu- scipuli: quia ad illam summam, noslra niillatenus
    ra, intentio recta. Tria hsec suhlimis, ct secreUe in D-suflicit, vel ralio veritalem, vel affectio charitalem,

    uobis culniina contemplationis attingmil. Nam as- vel intentio sequitatcm. Sed ut palerna vox in monte
    sumpsit Jesus Petrum, et Jaccbum, et Joannem et : auditur, quadraginta sex pvostevnuntur :
    quia. cum
    duxit eos in montem cxcelsum seorsum (Matth. xvn, Elias auras teauis sibilum audii, vulluui pallio ope-
    1). Pelrus agnoscens, Jacohus supplantatoT, Joan- ril (111 Reg. \ix, 12): et cum (il rox super ftrma-
    nes in quo esl gratia. Et rationis quidcm est agno- mentum, qnod imminet captti animalium, stanl, ei

    scere; affeclionis vero est, quod illicitum iii anima mbmittunt alas suas (Execk. i, 25). Eo, fratres, lcn-

    est, supplanlare : quia ejus esse solet, cum ordinala (Innl omnia hsec, ut sciatis, quid per candidas ve-

    fuerit, lieprobare malum el eligere bonnm (Isa. vn, stes in Scriptura sacra accipere possitis.
    15):sicut ralionis est, inler verum discernere, et XIII. Oslendimus jam, idque sacri eloquii auclo-
    falsum. Et magnum hoc, in homine, utrumque di- rilate rohoravimus : denotare uos posse in alhis,

    vinae gratiae indicium est. Sed tunc quidem maxi- cxsultationcm tam futura; fclicitatis, quam prsesentts

    mum est, cum ad nihilum in interna inienlione se sanctitatis. Ad uttiusque vero habeudum appetilum,

    extendit, quod dislorlum est. Bealns, ut ait Scriptu- 246 vesler vos habilus invilat, ul unam jam ha-
    ra, ,qtri in sapientia morabitur (Eccl. \i\. 22); ipsa bcatis, ad alteram autcm suspirelis. Unara quoqne
    W ADAMl PRjEMONSTUATENSIS 480

    i itio, alterara ta desiderio. Unant, quanuncin A n/or congrggatlcnit elegerit. Haec vestra promissa
    laborc mcivmur; alterain, qua lunc in requie rcinn- sunt, fratres mei. Ibcr vota, quae distinxerunt labia
    nerainiir. Intuenles igiiur babitum veslruro, studele veitra. Et promissa quidcm magna, vota pnecels*.
    modo indui albis justitue, ut in futuro mereamini Nec sanius dari vobis consiliuni poicst quam ut lo-
    cooperiri albis gtorite. Induunini candidis cogilatio- tis ca viribus implerc sludeatis. Porro sententia est
    oum, morum etoperum vestimentis, qui in corpore gancti David super bis, bunc babens modum : Vo~
    quidem estis candidis amictl indumentis at digui ;
    vele, et reddiie Domino Deo vestro (Psat. LXXT, 12).

    quoque habeamini albis operiri actemae felicitatis. Quicunque igitur e*t, qui vovit Iwc, acceleret, et
    Sic dilectissinii fratres mei, tripartilo ertiis insi- discurrat, el reddere totis viribus sollicitus lit. Al-
    gniti candore : primo iu stgnificaUone; secundo in litjatus qu.ppe est verbis oris lUf, tl propriis captut

    couvergatione; tertii iu remuneratione ; pne- monibm (Prov. ixix, 2). Haec itaque promissio
    stante Domino nostro Jesu Gbristo, qui est super ejus ; Ego fiater N . offerens trado meipsum. Mura
    oinnia I>cus benedictus in siecula. A»;e». logis, frater mi, apud illum antiquum pupuium Dei
    genera fuisse oblationum seJ nuUum penitus huic
    SERMO V.
    ;

    comparandura, ne dieam, pvaeponendum , in quo


    « tradis teipsum. Ipsura etenim Filiuro Dei in boc ex-
    tione, et sui ipsius traditione Ecctetue, \n qua Dej)
    servilur. De typica oblalione SS. Abct, et Itaae. eellenier imilalus es. De quo sanclus Pattlus Qui
    De spc mercedis felernce, et sacriiega sui usurpa- (liiexit, inquit, me, ei iradidit semetipsum pro me
    tione.
    (Gat. n, 20); propheia quoque Isaias : Tradidii, in-
    Sraoris sFBMONis. —
    1. Forma professionis religiosrc quit, in mortem animam suam (Isa. lv, 12). Non
    apmi Prcemonstratenses fieri solitac. Vota Deo red-
    solurn auJtom \n tradendo, sed offercndo, ipsum, <)o
    dcoda; ac primum de sui obiattone et traditione
    ad exempliim Mediatoris noslri Dei. 2. Typus — quo loquimur, imilatus es Dci, bnminiunque Mcdia-
    Ol.lationis sui iu S. Abel signatus, Deosuper om« lorem. De quo apud eumdem Aposiolum ita lcgi.s:
    nia placere volentis affectione pura, el in inlen-
    Sanguis Christi, qui per Spirilum tanctum f&lfif
    time reclfl. —
    3. I; dilcctum liliura stMim Isaac
    metipsum oblulit immaculatum Dev (llebr. ix,
    **-

    quis oflcrat iu holocaustum, igne auioris i « ara 14).

    cordis tjuod recte non fit, n'si prins itiurre ad


    :
    Oflerens, aisti, trado me ipsum. oblatio, o tradi-
    lerram viventium Lnstituto. 4. Patria iih. nuuc — tio! Obbitio accepta, tradilio pcrfecta. Offerens
    tenelur in spe, ad quam jugiter meditaudo, et af-
    iiamque tradidisti, uon dico aliquid tuum, sed teip-
    fectuose desiderando pergitnr ac ne labor .Jeter- :

    reat merces magna uivilat. 5 ln Lssaehtr ex- — SU P.

    pressa tnerces laboris inler terminos accubante, li. Sic offerentcm, ct tradentem, sanctus in ipso
    et requiem vidente quod esset bona, atquv adeo C
    muodi exordio signavit Abel, de quo
    SHpponentc bumeros ad pot-laudum. 6. Q«icm — pcxil Deus ad Abel, ad munera
    ita legis : Hes-

    non satis movent praemia, trahant exempta :qui- ei ejtis (Gen. iv, 4).
    bus Chrisli Domini millum praestanlius aul emi- Abcl tucttim sonat, et le, qui vitae praesentis exsi-
    nenlius, qui ipse rnons esl sacrificio destinatus,
    lium luge6, designat, Ad
    et nobis in exemplum monstratits et datus. 7. — mundus. Respicit
    le respicit Dotninus: quia

    OTerens seipsum, nibil siiii reliquit reliquum a le despicitur et ad muncra tua.


    ncc absque sacrilegio quidquam sibi vindicet. — ;

    Quaenam illa ? obiatio, ct ulique traditio tui ipsius.


    8. Oblatio sui facla Ecclesiae, id est, congrega- Ipsa sunt primogeniia gregis Abel ; ipsa ct adipes
    siiperinribus prompla obsequia poslulat,
    liofti el
    el torporem ablegat. — 9. Urias Iletliaeus «xem-
    corum. Quid per hunc accipimus gregem, nisisim-
    p!o est viris Religiosis in laboranlo commuuia piicium in viro sancto cogitationum collcctionem?
    proprils anteponere, — 40. Altcr slimulus Si- a Qnid esseputamus, quod iu hoc gregc primo gigni-
    mone Machabaeo ad non parcendum ab eo qui sibi
    siius nou — 11. Renut.tiationis sui ipsius, ac
    est.
    lur, nisi ipsam affeclionem, qnre de cogiiatione na-
    virtutum cxemplar ad quod se componat , est scilur? nara ipsae inlcnlioncs adipes sunt. Meritoad
    Cbrislus Dosniiius. baec muncra lua respicil Dominus, qui per illatotis
    I. Expslit, ciiarissimi , et quidem cum aviditatc viribus ci placere sludes ; et per alTectionem cogi-
    tuagna, etcxspcctat, nec sinc specuriosa, curiositas j) tationis tuae defaecalam, ct per inlentionem rcctam.
    vestra ut de verbis professionis veslrae, aliquid tra- Respicit et ad lc, qui in cunctis internis motibus co-
    ctemus. Ipsa est, cujus nosdiximus vinculo ligatos, gitalionum luaruni nil in affeclu amplecteris impu-
    ac votis, qva: dislinxerunt labia noslra (Psal. \\, 14), rum, et in hoc amore sincero iUum solum, et expe-
    adstrictos. Et quidem rmculun) ejus. vinculum for- tis testcm,ct exspectas remuneratorem •
    ut sic dc
    te : quod absque detrbnenlo salutis, leinere non va- primogenitis tui gregis offerens, et uc adipibus eo-
    let dissolvi. Cuj«s profcclo baec verba sunt : Ego rum offeras, et fradas te ipsum.
    frater, N. Offerens trado meipsum Ecclesice sanclx III. Accipeet aliud quiddam, quod hujus oblatio-
    Genilricis Dei Maria;, Sanctique illius; el promilto nis, cl tradilionis lui ipsius cxprimilinsignc. Factus
    conversionem morum meorum, et stabilitatem in lo- cst aliquando hujuscemodi sermo Dominoad Abra- a

    Co, secundum Evangeiium Chrisli, et secundum apo- ham Tolle filium tuum unigenitum, quem diliais,
    :

    itolicam institulionem., ct secunium Canonicam /?<?- Isaac, el vade in lerram visionis : atgue offer eum
    gdam beati Auguslini. Promitio eliam obedientiam ibi iu holocaustum svper unum montium quem mon-
    usque ad mortem in Christo Domino, N.. pnpfaUc slravero tibi (Gen. xxu, 2). Tu isle Abrabam :
    quia

    Ecrlesioj Patri, et successoribus ejus : quos pars sa- sicut istc Paier nu;llaruni genttum noraine, sic ct tu
    48! Dfi ORDINK ET HABITU CANONIC. PR/EM. 482
    cogitationurn, operc elvcritate. Eslautem filius tuus A ctclis esl (Pliil. m, 20). Vade et tti ad hanc lerram
    lsar.c quia in gaudio interno, quod de bealae spei visionis; lerrara, qnnm pollieelur adhuc 248 hodie
    ;

    cxspe; tationc procedit, totus fructnsspiritualiscon- Dominus fdiis Israel. Ipsa est, quae lacie tnatiat, et
    sislit. Et quia supremum, in illa interna genitura melle(Exod. m, 17): beatitudo supereflluens corpo-
    tua, et quodammodo singularem praecordiale gau- ris et animoe. Ad bancmodoterram mcditandoibis,
    dium istud obtincl locum, et quasi speciaicm quem- et desiderando. Cngitatio quippe et aviditas pedes
    dam a te erga se exlorquet artectum, istc nimirum suut, quibus itur in eam. Stantes erant, ait sanctug
    Isaac, et unigenilus tuus, et a tc est dilectus. Sed David, pedes nostri in alriis tuis Jerusalem (Psul.
    tunc solumuiodo et Deo cst acceptum, et sempi- cx.ii, 2) ; et ilem ipsum Dorninum alloquens : Sta-
    jernai beatitudinis pracmio dignum, euin et a Dco tuisti, inquit, in loco spalioso pedes rneos (Psal. xxx,
    esse certissime scitur, ct pro Deo, tam in eflectu 9). Pro co, ni failor, quod in lat.tudine illius supernx
    externo, quam in affeclu inlcrno exercelur. Scito patrise, ac lerrae vivenlium pariler, et videnlium,
    proinde illud et ab ipso esse, a qito omne da- ub! pax vera ei percnnis videtur: cogitatione, san-
    tutn optimum, et omne donum perfectum descendit ctus ac pcrfeclus quilibet, et aviditate derr.oratur :

    (Juc. i, 17) : et pro ipso nihilominus exercendum ;


    Exspeclans beaiam spem, cl adventum gloricB magni
    qui boc solum remuneraretenetur, quoJ pro se pure B Dei (Tit. u, 15). Yade, inquam, tu boc modo ad ler-
    faclum inluelur. Ideo tolle hunc, de quo loquimur, ram banc. Vade ad eam, et vidc cam, et ccrte
    filium tuum unigenilum, quem diligis Isaac, atquc idem cst ire ad eam el videre cam. Ilio quippc
    offer eurn Domino. El offer eum in holocaustum, ut se permovens, ct extendens, et ardens affectus spi-
    ofleras, et tradas teipsum. Supposilo igne amoris, quidam luusestet oculus et incessus. Nam
    rilualis,

    incende lotum in ara eordis; quia unum idcmquc ubi mens babet affectum, illo suum ct erigit visum,
    juxla hunc sensum cst, et Isaac offerre in holocau- ct dirigit gressum. Vade ad terram hanc visionis, et
    stum, et offcrre ac tradere teipsum. Sed antequam offer Isaac in holocauslum (Gen. xxu, 2), religans
    in holocaustum fdium offcras, necessarium tibi, ut ibi primitias spiritus tui, loium teipsum, ut siclo-
    ad terram visionis vadas. Sic enim se babel ipse quar, ofiercns ibi. Immolans volui dicere, et sensus
    ordo verborum, qusc Dominicum continenl preece- idem est : siquidem immolare, offerre est. Et bene
    ptum, quitalisest: Tolie filium luuni uniijcuitum, prius juhelur pius pater ad terram visionisire, ct
    quem diligis, haac, et vade in terram visionis ; alque lunc demum filium offcrre, ul ad spirittialem aggre-

    offer eum in holocausttim super unum montium ouem diendam perfectionem mcrces invitet, si forte labor
    monstravero tibi (Gen. xxii, 2). Et quae baec lerra deterret, Quis enim ad offercndum bolocaustum pi-
    visionis, nisi illa, quam Psalmista vivcntium appel- C ger erit, cum ad hancterrafu visionis ierit? Tu au-
    lat? nainipsa est, inqua sccrcditvuierebona Domini tem si ad hancierram visionis non ambulasti, unde
    (Psal. xxvi, 5). Nisi enim visionis eam terram sci- fibi accidit, quod le ipsum offerens tradidisti?Nonne
    ret, vidcre sc inea non crederet. In bac terra, re- prius in Evangelio thesaurum Dominus asserit in-
    gem in decore suo, videbimtoculi. beatorum, et vi- venlum, et lunc abiisse invenlorcm, ei vendidisse
    debunt eum, siculi est (Uoan. m, 2). Manifcstabit omnia, ut emeret eum ? (Matth. xur, 44.) Ihsipiens
    quippeeis non sc, sed seipsum. Igitnr terra viven- namque foret, si sua omnia in prctium redigeret,
    tium, terra videntiiun est. Ibi vivilur, et ibividetur. cum necdum quod emerevellet, vidcret. Sic et tu,
    Hic terra morientium, et idco videntium non est. ni fallor, nec offerres, nec traderes teipsum, nisi
    Cbi enim mors est, visio cssc non polest. Eyo in- prius agnosceres quod tibi pro hac oblatione ct tra-
    quit, vivo, et vos vivelis (Joan. xiv, 19). Itaque fulu- dilione dabitur proemium. Vcni, sequere me (Marc.
    rum est, ut vivamus : ulique sic nihilominus futu- x, 44), ait cuidam Dominus? sed praemisit, hatebis
    rum est ut vidcanur». Videbimus eum, sicuti est, ait thesaurum in cwlo (ibid.), volcns utiquc, nt prius iret
    sanctus Joannc.. E' go non vivimus, sed vivcmus
    -
    adtcrramvisionis, elsicimmolaret Isaac iiiium suum.
    ncc videmus, sed videbimus. V. Hscc dicenli venit mihi in mcntcm, quod san-
    D
    IV. Et cur hoc, nisi quia in iiia adhuc terra non cius Jacob tie Issacbar filio suo dicit : hscchar asi-
    sUmus?lnea, inquam, nonsumusin re; sumusau- nus [oriis, accubans inler terminos. Vidit reqttiem,
    tem iu spe. Nam adhue non modo in corpore, sed qucd esset bona, el lerram, quod oplima: et suppo-
    fcrlassis in vinculis Paulus erat, quando de se, suithumerum suum ad portandum (Gen. xirx, 15).
    suisquc concivibus.diceba' : Qui yws conresttscitfivit, Quis Issachar iste fortis, quem libi interveniente
    et consedere fecit in coelestibus (Eph. n, 6). Ibi vidc- mortificatione ab illicitis, confert Dominus? Spiri-
    licet ct in ilio qui jam resuscitatus est, el in coslesti- tualis esl gratiae profectus. Est enim gratia progra-
    bus sedet in re, resuscilaliim, ct sedere se videt in lia ; et dura viriliter te conl-ines ab illicilis, mercede
    jjpe. Hinc magnus illc Pater habilasse icgitur ad quoquQ in perceptione nberioris gralise, ipso lar-
    puteum, cujus numen est viveutis, et videntis (Gen. gicnte, a quo omne dalum oplimum, et omne donum
    xvi, 14). Ibi qiioque idem est viderc, quod vivere : perfeclum desccndit, ditari mereris. Nam Issachar
    vivcre, quod vidcre. Sanc.vita vidcns, ct visio vi- mercedcm sonat ; et matris suse Lia? hinc, in eju5

    vens. Apud locura illum, habitat perfectus quilibet ortu, verba sunt, Reddidit mihi Dominus mercedem :

    inspe;jvxia illa Apostoli: Noslra conversatio in quia dedi anciiltttn meam viro meo (Gen. xxx, 1S).
    m ADAMI PU/EMONSTRATENSIS 484

    Quisvir iste, nisi Christus, qui legilitiiU:. sponsus A disti teipsum, cimi in oblationc, el traditione tui

    cst animae?nam anoilla ejus carnesl, qiue uli ancilla ipsiuH habcnsexcmplum ut non arbilrcris indi- :

    dominae, sie, spiritui debct subjacere. H.ec ancilla gnum, jam tcdchere agere pro eo, quod ipsura vi-
    lunc viro datur, cuni ad iinpeiium Cnrisfi, a suis dcs exccllcnter egisse pro te. Quem monstravero
    caro desideriis illicitig mortificatur. Qaod dum fil, libi. Nobis a Palre monstratus esl, qui nobis ab eo
    eidem Lix Dominus mcrccdein roddit. Kt qu« ei in exemplum datus est. Magnus quippe nimis factus
    merces redditur? certe Issachar nascitur; gralise vi- cst, el implevit omnem lerram ut jnxta quod Ec-
    :

    delicet in mente spiritualis profectus exoiitur. Dc clesiasles dicit : Oculi sapientis in eapiie cjus (Eccl.

    quo lssachar dicii sanctus Jacoh, quod asinus pari- ii, 14); ct similitudo sil hominis in animalibus san-
    tir Nimirum mansuetus ct robuslus
    et forlis cst. ctis (Exech. i, 5).

    inccdens; apparet quoquc pro loco, ct tcmpore, ct Vll. D;xisli ilaque in ipso inilio professionis tuae:

    inler prospera humilis, elintcr adversa securus. Qiii Offerens trado merpsum Ecclesiai Dei. Et quare non

    wiamhabitat intcr lcrminos :ha;cpeneima descrens, simplicilcv te, sed cum quouam nescio quo addita-

    et ad iila pene summa perlinirens. Horum vix ex- menlo, tcipsum? Num hscc prcelerire nostra diligen-

    trema tangit; illorum vero initia Riistat : illoruin tia debet? Mihi quoquc videtur, si tamcn id tibi non
    iinlia in qnibusdam suis primitiis: horum exirema '' displioct, duiri audio le obtulisse, et tradidisse, non
    in quibusdam suis reliquiis: ul inler ulrorumque qiildem simpliciter tc, sed teipsum : nihfl quod tu
    tcrminos habitans, sic isla admittat ad usuin ncces- os, tibi dimislsse, rihil de te tibi retinuisse. Inhoc
    sitatis, ut illa rctincal ad fructum jucunditatis. Hic namque verbo tanta expressionc prolato, quacdan
    vidil requiem, quod essctbona ; el tcrram, qtiod op- quudammodo ut sic loquar, notari secogit univcr-
    tima. Hkc terra visionis cst: est et quietis. Niiiil sitas tui. Unde necessc ul scicns te obtulissc
    ibi obscurum, quia visio ibi; nihil ibi laboriosura, ct tradidisse teipsum, scias el eonscquenter ni-
    qnia ibi quies. Et lerra quidem optima, rcquies bil penilus le, de te, excepisse. Sciens igitur,

    bona. Tranqnillitas per requ.em, slabililas accipi- le Ecciesiaj Dei tcipsum obtulisse, cl tradidissc
    tur per terram. Sed banc icquiem et terram vidcns, iu omni, quod es; in omni, quod scis; in omni,
    supposuil liumorum SUiim ad portandum : ut con- quod potcs, eidem tc Ecclesiae ad omncni ulilita-

    specta diligenler aeternitatis mcrccde, voluhlarie ct lom et ad omnern fidelitaicm, pro lempore et loco,

    promple, ardentor et perseveranter se prsepararct ad pro mensura et modd, pro causa ei negotio, pro
    subeundum gravamen laboris. Et priuslssacbarisle persona et facto debitorem agnosee. noc est eniiri

    terram et requiem vidit; et post ad porfandumhu- EcclesiaB prcefat» teipsum oblultsse cl iradidisse;
    merum suum supposuit , ut simili modo prius in deinceps non solum quidquid boni habes : sed eliam
    lerram visionis Abraharn iret, et tunc demum Isaac quidquid boni es, quidquid boni scis, quidquid po-
    offerrct. In spe quidcm hujus requiei, et terrae hu- tes, cidcm te deberc Ecclosiaj impendere. In quan-
    jus acquirendaj, tu offerer.s tradidisti leipsum. Id- lum vero ci, post promissinncm islam, ad necessi-
    circo non curiclitus es, offerre, et tradeic teipsum: lafem, aut utiiitatem forte tuam, tuum vel scire,
    quia sic speras sempiternum cceiorum le posse ac- vel essc, ve! posse adimis, in tantum et lemelipsum
    cipere regnum : ut jucundum sibi dcputet, cl leve, tollis. Sed nimis parum dixi : in tantum quod suum
    tam 248 Iss: cliar humerum sirim supponere ad cst,rapis, diceredebai. Nimirum jam non tuum, id

    portandum, cum requiem vidit bonam et torram op- sed suum est. Nam tuumesse dosiit, quod obluiisti,
    timam, quam Abraham in holocaustum offerrelsaac eltradidisti ;etejus esse incocpit, cui illud oblullsticl
    iilium suum, ciim ad tcrram vadit visionis. tradidisti. Vidc ne vcl furari. vel auferre v«jlis,

    VI. Quod si forte invilare non sufficiunt prrrmia, quod a te oblatfim el traditum cst : ne ut sacritegus
    attrabant saltem exempla. Inter quao nullum effica- judiceris. Nonne cum hxe verba protulisti, caput
    cius est, quam illud : quod nobis ostendil primo- supcr altare posuisti, et charlam, in qua scripta
    genitus morluorum. MedialQr ille Dei, et bomi-
    ille j) erant, super allarc obtuiisti et oblafam in eo dimi-
    num, Deus, el homo, Dominus noster Jesus Chri- sisti? Nonnc sacrilegiuin commiltilur, cum aliquid
    stus. Hic est illc unus monlium, supcrquem jube- de sacro vel furlo, vel rapina etiam non sacrum au-
    tur Abraham, offcrre filium suum. Nam pro nobh fertur? Quanto magiscum etiam sacrum de sacro?
    passus esl, nobis rclinqucns exemplum, v.l sequamur ctqr.idem sacrum quid cst anima lna, quae ad Con-
    vestiqia ejus (I Pei.u, 2i). Montes quoque sanci'- ditoris sui imaginem, et similHudinera est crcala.

    tatis emincnlia exiraii electi ejtis sunt ;


    quorum ni- Esl quoque et corpus tuum, si lamen peccati non
    mirum unus ipse ?sl, longe eis superior f-xisiens : fuerit dorniuio s.ibjectum, juxta salubrem illam
    Tanio metior eis effecius, quauto differentiilspra Hlis Pauli admonitioncm : JS'on regnet peccalum in vcslro
    nomcn hcereditavit (Heb. l, 4). linus eorum est. quia mortali corpore, ul obediath concnpiscentits ejua;
    prirnus eorum. Unde et quidam valde suhlimis sed neque exlnbeath membra vestra, arma iniquiintis

    mons, ait : Ante me fadus cst; quia prior me eral peccato (Rom. vi, 3). Ulruroque obtuiisti, et tradi-
    (Joan. l, 15). Unus eorum est, quia mons Domus disti Ecclcsis : neulium debes ex lunc in proprium
    Domini in vertice monlium ipsa est (Mich. iv, I). rsum illicite vindicare. Sed melius cst, ut super bis

    Super hunc montem oblulisli, mi fratcr, el tradi- Judicem cbnstituam teipsumi Si vidercs aliquem,
    m DE ORDINE ET HABITU CANOMC. PR«€M. 486

    qui quod jam oflferendo, et tradendo, eoram multis A borando non potuit. Sane jussus a rege, uC iret do-
    testibus, super allare posuerat, in proprium vel oc- mum, pedesque lavaret oblatum recipere fomen- :

    culte, vel publice vindicarct, qualis in oculis tuis lum indecorum plane el ignominiosum aestimavit.
    apparerel? Nonue invasor, et sacrilegas! tu es ille Deniqoe conventus a rege super hoc, respondit
    vir, qui fecisii hanc rem : si teipsum, quem obtu- Arca Dei,el hrael, et Juda Itabitanl in papilionibus,

    listi et tradidisti, et a quo, te offcrendo el tra- et dominus meus Joab, el seni domini mei super fa-
    dentlo alienasti, ilerum tibi illicile vindicasti, et ciem terro3 manent, etego ingrediar domurn meum, ul
    usurpatione sacrilega in proprium rapuisti. Eadem comcdam, et bibn.tn, dormiam cum uxore mea?
    el

    te ligat senlentia, quia et par inquinat culpa. Quid- (II Reg. 11, 11.) Quod perfeclo negando subjunxil :

    quid boni scis in corde, quidquid boni potes in cor- Per salutem luam, et per salutem animcs tucenon fa-

    pore, quidquid boni denique es, in utroque, oLtu- ciam rem hanc (ibid. 12). Audi strenuilatem viri
    lisli Ecclesiae et tradidisti ;
    quando tcipsum offe- non quae sua sunt quacrenfis, sed quae aliorum. Uti-
    rens tradidisti, tradens obtulisti. que vir illustris commuhia propriis, non propria
    YHI. Scd qnaeEcclesia ista, cujus es; ex quo ei a communibus antcponere paratus. Verumtamen
    le tu ipse oblatus et traditus quod, quasso, servis domini sui inde emolumen-
    250 es ? Utique re-
    B tum, quod ipse, ut.in ea
    ligiosus virorum sanctorum, quos coram video, coc- ccn.cderet et Libertt et
    tus in unum rcdacitis ; sanciificante et regentc uno dorrairet, domum suam ingredi recusavit? Non ideo
    spiritu, cujus sub summo capite univcrsorum ele- minor eorum tebor, quia non admisit requiern
    ctorum, caput est praelalus : in quo, sub eoJem ca- islam; scd latidis su?e fuit augmenlum quod sailcm
    pite, tu quoque sanum ct decorum ac utile mem- non quicscit, dum laborare cum eis nonlicet. Hunc
    brum es : huic te Ecclesue obtulisti et tradidisli, itaque, de quo loquor, in exemplum libi propone,

    ut te libi renumiato, suus ex tunc, in omni quod es, o piger, iUustrem Uriam, ul aliis laborantibus niar-
    quod scis, quod polcs, exislas. Si igitur hoc te cesccre ignavia erubescss. Si autem quueris, quid
    rnodo Ecclcsiao huie oblulisti et tradidisti, et non sit, aliis laboranlibus, marcescere ignavia, paucis
    quidem le, munus luumauferens,
    sedteipsum : cur accipe. Aliis operi manuum uiililcr et hilariter in-

    inodofraudulenler, modo vero negligenter, modo sistentibtis, sibilare te super digitos luos; aliis vi-

    denique violenler tuum ei esse adimis, scirc et gilantibus, te stertere; aliis denique piis sancla?

    posse? Quod. in saeculo dudum pro sseculo facere Religionis exerciliis insistentibus, manum tenere

    solebas, modo velomittere ex toto etiam jussus non contraclam in manu ac modis aiiis opns subwe si-
    formidas; nonnunquam vero postulalus non eru- « mulatum; cum justa necessitas et evidens occasio
    bescis, aut cerle non sine granJi murmure admit- te desideret, pcr ignaviam marcescere, et in quod-

    tis. Nunc quoquc mullolies non es, quod dudum dam pigriiiae tetcrrimae nihilum te inanescere. At
    semper eras. Non esse potes modo, nec scis, quod non Urias qui non tristis esse non potuit, quando :

    tunc poteras et sciebas? Ex quo enim rcligionis a iabore communi revocatus est laelus quoque ad- ;

    habitu indulus es, illud tangere plerumque perhor- moduin fuit, quando remissus est. A quo labore evo-
    rescit anima quod antea libenter consueveras
    tua, cari multum ei displicuit : domi vero remanere
    ampiecli. Nescio unde sit, qnod modo pene semper igisominiam oestimavit : gloriam vero el ipsam non
    segrotas, qui prius nunquam sanus non eras. Ju- modicam ad eumdem laborem redire.
    betur tibi, ut scribas, et ad exeusartdas excusalio- X. Aceipe et virum alium utilitalibus se com-
    nes in pcccatis (Psal. cxl, 4), oculorum tuorum vi- munibus dedentem. In primo legis Machabacorum
    sus hebet, caput dolet, ct pro eo quod curvatur, libro, audiente Simone, poslquam caplus fuit frater
    slringitur pectus. Stare ad psalmodiam, debilitas suus Jonathas, quod Congregavit Triplion exerci-
    tibiarum et pedum infirmitas non permittit. Jussus lum copiosum, ut veniret in terram Juda, et attere-
    pro Ecclcsia tua stare, in causa illa confestim nescis ret eam, tl tidente eo quia in tremore populus cst
    loqui : ex quo eiiim tecttm super hoc agilui", impe- D et timvre; ascendit Hierosolymam, et congregauit
    ditioris non solura auietn;
    et lardioris linguae es : pepulum, el exhorlans, dixit : Yos scilis, quuntu ego,
    sed et ad aggrediendum quod communiter exerce- ct fratres mei, el domus Patris mei fecimus pro ic-

    tur a cunctis, invaiidus es. Panem, laborantibus gibus, ei pro sanctis prxlia; et anguslias quales vi-
    aliis, comedis otiosus; ei cum apes alias ingre- dimus. Hornm graiia perierunt fralrcs 253. nie *

    dientes et egredientes atquc intrinsecus slrenue omnes proptcr Israel, et relictns sum ego solus. Et
    operantes, ad cotniiiunem sollicitct diligcntia labo- nunc non mihi contingat parcere animm mew, in omni
    rem, ut fucus tu in inleiioribtts lorpes : piger ad tempore tribulativnis; nonentm meliorsum frairibus
    laborem, ad requiem promptus, ad mensam pri- meis. Vir illuslris viros illustres fralrcs suos ad
    mus, nltimus vero ad opus manuum. memoriam duxit eosque sibi in exemplum propo-
    :

    IX. virum egregiuni et strenuum militcm, il- ucns, ad subeundum laborcm pro utilitate communi,
    lustrem et per cuncta certe laudabilem : Uriam seipsum invitavil : in omrti tempore fribulalionis
    'dico, qui probrum duxit laboranlibus sociis indu!- parcere animae suoe rectisavit. Sic ct tu noli parcere
    gere quieti ! Scicns quidem, eos occupari, assimi- auimae liue, ut communi consulas necessitali, sciens
    lari cia voltiit, vel in jioii quiescendo, quibus in la- tc oblulis^t- *c ira-d^issc leigs,um tcclesiiC Dei :
    —, .

    487 ADAMI PRjEMONSTRATENSM


    ut dWaeeps ipsa, de n, quwl ei obtulistt, et iradi- A nico unilas pach <-t dilectiouis commcndata, sin •

    qua Deo placitum esse demonstratur. — 0.


    nihil
    disti, lacial libere, quod sibi uiile perspexerit, et tu
    Iii lioc spiriluali paradiso, mala punica tinitaten

    iu nullo pcnitus oi contradicas. Plenum quippe, ae


    einissiones morum compositionem fructuB p« - ,

    perfectum ipse tibi Bilentium impesuisti, ex quo morum intentionem rectamin operibus deeignanl,
    teipsum ofiereiu et tradens ftmditus quidquid es,
    — 10. Kitus ct abstinenliaNazaraeorum praelusit
    lniic morum
    conversioni vinurn pravum est :

    quidquid scis, quidquid poics, et a te aUenasti et


    distractio ct adulalio per porros et cucumeres, per
    ci eontulisti.Noli ergo, uljam sspe tibi dixi, aufcrre feldraconnm ct venenura aspidum expressum. —
    quod alienum cst : ne ut raptor et Invasor, et mc- II. Ab
    bac damnabili uva exprimitur exemplutn
    nefariac operationis et acetuin fraudulenliae, a,
    ritoquidem, judkeris. Non solmn aotem, scd ut
    quia sacrum probaris auferre de sa-
    quibus abslinet Nazaraeus. 12 Sui oblalio. est —
    sacrilegus, animae et corporis pcr mystica Magorum munera
    cro. exposita reuire per aliam viam contra liorodis
    :

    consilrum , cst carnalem lunicara et niores in


    XI. Revocavinius tilii paulo superius ad memo-
    mclius converlere. --15. Qmcnam exuenda ve-
    riam, prajeellens illud et eximium, quod libi hac tustas, et uioruiu novitas amplexanda, quasi priori
    in parte Dei Filius ostenditexemplum : dc quo dicit adversa.
    Aposlolus, quod tradidil semct ipsum (Gal. H, 26). I. Oblalionibus , fralres cliavissimi , lex dudum
    De quo nihilominus propheta dicil quod tradidit B Mosaica, el Deum quidem 252 homini possc pla-
    :

    inmortem animam tuam (hai. liii 12). Vide igi- cari, et bominem Deo monslravil posse conciliari.

    tur, quia in hac traditione niltil sibi de se retinuit; VeruiQ ut banc in se habere efiieaciam possont,
    nihil peniius vindicavit. Cum gladiis et fustibus eadcm nimirum lex censuit ut tales cssent quae , ,

    captus esl, ligatus, adductus, judicatus, damnatus', omni prorsus immunditia carerent. Non solnm au-
    colapliizatus, alapas passus, ilagellis caesus, spulis tem, sed ut integne cssent: quatenus nullum in
    illit:is, chlamide coccinea indutos, spinis corona- eis membrum vcl fractum essct, vel ahscjssurn.
    tus, investe alba contemplus, opprobriis saturatus, Hinc in Levitico seriptura est: Homo qui obtulerit
    cruci afflxus, morti addiclus. Inluere, quaeso, mcm- victimam pacificorum Domino, vel vota solvens , vel

    bris santtissimis in patibtilo distcntum, cl agnosce, sponte offerens, tam de bobux, quam de ovibus, im-
    quia tradens in mortem animam suam totum , se macv.latum offeret , ut acceplabile sit. Omnis macula
    impendit, nec de se quidquam excepit. Pcr hanc si- non erit in eo (Levit. xx», 2). Si ccecum fuerit, si

    quidcm scmiiam vnde post illum, si venire cupifi ad fretctum, si cicatricem habens , vel papulas , aut
    ilitim per patienliam currens, propositum tibi ccr- scabiem , vet impeliginem , non offeretis ea Domino ,

    lamen aspiciens ad illum, qui proposito sibi gaudio neque adotebitis ex eis super allare Domini (ibid. 22).

    Bustinuit crucem, oonfusione contempta. Simili Si autem de eo quceritis, quod posterius dixi.;
    modo et tu, proposita libi libertate illa , ad quam inhibel subjuncta Iex, ne ad votum solvendum bos,
    promoveri te speras infuturo, noli a luis excutere vel ovis offeratnr, in quibus auris, vel cauda amputa-
    cervicibus jugum gloriosae servitmis : quod volun- tur (ibid. 28). Omnis siquidcm in te, mi frater,
    latctibi spontanca imposuisti, quando leipsum huic exercitii spirilualis oblationcm summam et singu-

    Eccleshe Dei tradendo obtulisii et offerendo tradi- laris illa integritas impcrfcciam, ei puritas reprobat
    disti, ad iilam tunc provehcndus felicilcr, qui hanc jfnmundam', quam in ejus ocuiis commendabilem
    reodo portas perseverantcr , adjuvante Domino rton feddit obedientia prompta ct perseverantia
    nostro Jesu Christo, qui est cum Patre ct Spiritu lirma. Siquidem ad illan» auris, et ad istam cauda
    sancto Dcus benedictus in saecul». Amen. pertinet. Eo igitur tendunt omnia vcrba bsec, ot
    SERMO VI. sciamu8 quidem debere nos offevre sine ulla excep-
    tionc, quidquid sumus, Dco scd hoc perquam sol- ;
    De promissionc conversionis morum, et de his qute cd
    eamdem faciunt. Deintegra, et mutila oblatione. licite curandum est, quatenus laies nos pcr ej:is

    Dc decore, ac indecoro conversationii relidiosee gratiam eiTiciamus, ut abeo, in tanta bac noslii
    fugienda detraclione, el dc adulatione et dc mo-
    ,
    D oblatione, suscipi digni simus. Quid cnim tibi pro-
    rali Magorum donatione.
    desl, quod te offers Dco vel mente, vel corpore
    SvNorsissERMONis. — i.Oblalio mutila, cui deest
    fueris pollutus. Id quippe
    , si

    non accipiet, nec ac-


    auris obcdientise voi perseverantiaa , im-
    munda est ex-corruptioiie luxuriae, atque lumore ceptabit summa munditia illa, cui nihil in nobis
    snperbiae. —
    2. In viro Religioso sui oblatio in- pollutum placere pcleri;, sive corporale, sivc spiri-
    ternam et morum conversio externam ordinat
    unu quidem eontinetur Buperbiae
    compositionem. —
    3. Qui mi ing converiit,
    tuale fuerit. Ft in

    circa se nibil admitlit reprebensibile erga Supe- :


    lumor; in altero vero luxuria1 faetor. Saue mundus
    riores obedientiam promptam, erga consodalca et caglus corpore, nibilominus miiis et humilis
    obsequiurn exhihet devolum. &. Morum con- — corde Domtnus Jesus utrumque in nobis malum
    versio reqniril praeterea internam animi novita-
    lera, quaeexterna vestiura mutaiione liguratur. istud abominalur universos ounirum reprobang,
    ;

    5. Ad perversOs el distortoa qiioritmdam mo- et a sc longc repetiens, quos et clatio reddit inani-
    res digressio, qui sub habitu Religioso conver-
    tcr ereclos , et corruptio enerviterpoliutos. lEterni
    sionem moriim mcniiiiiitur. 6. D SCOlOS OJUS-
    ceniodi et turbulentos manet acris censura
    quoque Patris ei coaeterna sapientia est sclia se
    plicii. — 7. Morum elegantia recte paradiso ma- mundis et mansuelis revelatus , supcrborum pa-
    lorum punicorum assimilatur. — 8. f,i malo pu- riter et imrnundorum munera dctcstaiis , sicut
    489 DE CmDtNE Et HABItU CAN0N1C. PR.&M» 190

    Psalm.sta dicitNmquid manducabo carnes lattro-


    : \ tibi secundum Deum prseceperlnt prselati tui, impigre

    rum,aul samjuinem hircorum potubo? (Psat. xlix, et intrepide absque niora et raurmure obtempera.
    15.) Siquidein tauri superbos, hirci innuunt hixu- Sodalibus quoque tuis, quantom lieite potes, ad
    riosos.Sed nec eorum carnes manducat, nec horum ininisirandum esio seduius, ad serviendum soUici-
    sanguinein potat : eorum dona se non acceptare tus, ad obediendura proropius, ad obsequendum de-
    significans, qui vel per elationem superbise tuinent, votus, Omnibus te humiiera exbibe,
    te pe^ omnium
    vel per corruplionem iuxuri» sordent. dibus prosterne* sb omnihus gratiam et anvoreuj
    II. Ad basc perlinere puto quod, postquam ir» secundum Deuin acquire. Gave soiiicite ne aiiquid
    professiune tua, de obiatione et traditione tui torvum in oculis repracsentes, nec quidquam ex ore
    ipsius a te sermo habitus est , slatim de morum tuo unquaro,velnsquaro amarura sunet, vel durura

    quoque iuorum conversionc menlionem facis. Nara sed verbum semper, efc ubique suavitaiis et dulcedi-

    sunt ejusdem protessionis verba, hunc habenlia nis , vcrburo pielaiis et charilatis , verbum cotnpas-
    fiiodum : Qfferens trado mcipsum Ecclc&iai Dei,et pro- sionis et dtfccuonis , verbum ulilitaiis et axhfica-

    mitto c-jnversionem meorum tsorum. itaque teipsum . tionis. Ufc enlra Sciipiura dicii, Verbum bonum sst-

    offers, et tradis; et quiaid solum libi suiJicare non per dalum optimum xvm,
    {Eccii. J7). Pro loco
    posse arbitram, moruin tuorura cenv<ersioo£m pro* $ pihilominus ct tempore vuKam eis laHuot ei hila*
    mitlis. Oportet enim ul, dum te mutal inirinsecus, rem o$lende; ut iioc modo, secundum Deum. quan-
    el renovat dextera Excelsi , earodem quoque extrin- lum potes, omnibus oionia fias, et omnibus in Deo
    secus mutationem repraesentes in morum conver- placeas, aspectum aerenom ct gratuin eis ostendens
    sione : providens scilicct bona non tantum cqram ita tamen competenter, el ex utroque teroperale, u(

    Deo, sed etiam coram hominibus ,(&>>». **U !')• tenimia aliquamjo, vel alicubinecIevUas vilem,uee
    Et quidem adjungere curavil Apostolus , cujus severitas ethibeat gravem sed sempcr babeas rigi-
    ;

    haec verba sunt, omnibus : ut lam orunibus, quam dam dulcedinem , et duicem rigorem. Sed etiam sigiia,
    in omnibus exhibeamus nosmeiipsos sicut Dei pro loco efc iemporc , prout vel exegerit necessitas
    ministros. llinc et asserit && sapienlibus et vcl mooueritutilUas, dulcia et delectabilia iilis os-
    insipientibus debiiorem e&st {Hom. i , U). Est tende. Sic te monstrabis excellentel' impiere quod
    aut«m super his salubrjs admonitio ejus, bunc in bac parle promisisti , vetusUe iiii renunliando
    habens roodum : Sine offensione esloie Judasis, et inorum perversitati, qm te quondam distortum exhi-
    gcntibus, et omm Ecrlesiw Dei (/ Car. x , 52). Ad- buit, el modis istis illorum insistendo conversioni.
    jupgit quoque, et sumit exeroplum : Sicut cgo , in- ^. Siot transacta apud le vetera, siuique iacta
    r
    quiens, pcr omnia onmibus placeo, tt.on qucercns nova omnia, Sinl quo<jue prava in dirccla, el aspeva
    qujd mihi u;ite est , sed qnod muitis, ut saivi fiant in Vlai V ravas i^ sa - Bi £)• Mutetur piavitas in re-
    (ibid., 35). Vnle ergo, roi frater, ut mores tuos ha- clitudinem , asperilas in leniialem. Si haaenus su-
    beas modo conversos ;
    quia offcrens et tradens pcrbus fuisti, amodo m humilis ; si hactenus invi-
    teipsum Ecclesiaj Dei, eorum quoque conversionem ^ us *rnodo benignus;
    » hactenus iracundu«, amo-
    si

    promisisti. Ut aulem mihi videtur , tunc eos con- ^ ntansuetus ; si hactenus ioquietus et fcurbidus,
    >ersos babes, si lalero in universis exterioribus tuis amodo quietus el placidus; si hactcnus praesum-
    omuium homiuum tam auribus, quam oculis te ptuosus, amodo verecqndus,'; si hacienus exhibuisti
    quoquam reprehendi non possis.
    •xhibes, ut juste a membra lua servire hiiquitali ad iniquitatem, amodo
    Ad hanc quoque invital te moruro conversionera studeas exhibere membra tua servire juslilioi in sancti-
    beatus Augustinus in Reguia sua, cum dicit : In (icalionem {Rom. vi, i9) ; si bactenus aliis offendi-
    incessu , slatu , kabitu , et in omnibus motibus culo et scandalo futsti, amodo si fieri potest, quod
    vestris , nihil fial quod cujuidam offendal aspeclnm, ex le esi cum omnibus hominibus pacem luibeas (Iiom.
    sed quod vestram deceat sanctitatem. Quamdam igi- xil, 18) : universis intendens placere in bono, ad
    tur necesse estul, in moribus coram hominibus D aedificalioncm. Exhibe corpus tuum hastiam viven-
    exterius, sanctitaiis novitalem ostendas, qui te jam lem, sanctam, Deo ptacentem, rationabile obsequiunt
    Ecclesia? Dei obtulisli et tradidisli ; ul cunctis te tuum ,"
    oinitlens amodo conformari huic seeculo, stu-
    intuentibus, iiios te convertisse appareat ad novam dcns autem reformari in novitate sensus tui : ut pro-
    quamdam reclitudinem, ab illa vetusta iortiludine, bes quw sii voluntas Dei bona , et bencplacens , et

    in qua forte ante eamdem oblationem et tradi- perfecta {Rom. xu, i^S). Sicle exspoliabis veteremho-
    tionem aliquando crant. minemcum actibus suis {Coi. III, 0), quicorrumpitur
    III. Idcirco nibil moristres amarum in verbis, secundum desideria erroris : sic te indues novztm ho-
    nihil in vultu non verecundum , nihil 253 minem, qui secuudum Deum crealus est in justitia,
    in gestu non ordinatum , uihil reprehensibile et sanctitatc veritatis (Ephes. iv, 24) ;
    quatenus reno-
    in habitu, nihit leve in incessu, nihil denique vationem, et conversioncm, quain habet>, hocmodo
    in aliquo motu tuo pro posse apparere permittas, in moribus reprseseotet , et innual mulalio quaro
    quod alicui intuenti uffendicuium , vel scandalum circumfers in vestibus.
    creare queat. Discurre, accelera, festina , ac ante V. Sed longe aliter agunt nonnulli, qui cum ba-
    omnia, per omnia, supra omnia, in omnibus ouae bitu exlcrius religioso appareant. aftectu aecdum
    Patrol. cxcvm. 16
    :

    191 ADAMI PR/EMONSTftATENSlS m


    s*culari cxutos sc demonslrant . magis cunclis in- \ obruatur (ibid.). Et juste quidein. Non solura auleni,
    luer.tibus. ponersis inoribus ad scandalum, quam sod et necesse. Jubto, ut recipiat quod inique cgit
    conversis sc prabcnles ad exemplum. Hi sunt rape- neccsse vcro, nc contagionc pestifera plurimos pcr-
    rioribus inobedienles , murmuranles ad praecepla dat.
    scniorum, melioribus se invidentcs, rcqualibus se VII. Vcruni tu, fraler mi.quam promisisli Dco, in-
    praefcrentes , lurbali, aliosque turbanles, charitalis tendeperquani sollicite conversioni morum luoruin ;

    violatorcs, nnilatis divisores, perturbatores pacis, spirituali fulgcat dccore, quidquid vidctur in tc;
    or.Iinis eorruplores : ipsis deiiiqucsaccularibus quo- snave sit ct graliosum, quidquid audilur a tc , :it

    dammodo eo nonnunquam deteriores ,


    quo longe diei possit clde te : Emistiones lua paradisus r.ialo-

    aliud in conversalione esse non erubescunt ,


    quam rum punicorum cnm pomornm fruclibus (Ca?il. iv. 13).
    quodinhubitu ostendunt. Jamnonest dicore dc his : Spiritualibus rcdoleal doiiciis, quidqnid vcl ore dc-
    sicul saecularis, sic religiosus quia nec sic reli- promis, vcl opere oslondis, ut paradisus siiit cniis-
    giosus, sicut saccularis. Jam ad ruborcm invitat siones tuae. Qusenam emissiones tuac, n';*i locuCioncs
    tnarc Sidonem (Isa. ixrii, 5); sanelus quoquc Je- ci actioncs tuaj, gcstus, ct incessus lui, rnotus quo-
    iciuias, et aurum obxcuratum, ct colorem optimum que tui exlcriores, quibus ad bominum c\tcrius no-
    deptorat mutatum (Tltrcn. iv, i). lforum unum est D tiliam exis? Et ha: t:;cc cmissioncs paradisus sint;
    hoino ille aposlata, dc quo in Proverbiis scribit Sa- ut in incessu, statu, el in omnibus motibus tuis, n>
    lomon, assercns qui.i est vir inutilis, yraditur ore bil fiat, quod cujusquam offcndat aspcctum; sed
    perverso, annuit oculis , terit pede , dujito loquitur, quoci taam deceal sanctitalem. Quid decel sanctita-
    pravo corde machinalur malum, et in omni tempore tem tuam? nirairum ut paradisus sinl bao einissiones
    juraia semiv.al (Prov. vi, 12-14). Vide qualiler tuae, hoc cst, ut spiritualibus redundcnt dcliciis,
    ambulat cxlcnto collo, supercilia erigit, rugat fron- quas sonare dicunt nomen islud, qucd cst paradi-
    tein, oculos in obliquum vertit, digilum extendil; sus; affatus tuus et aclus, stalus cl inccssus, lia-t

    loquitur quod non prodcst, univcrsos coram posilos bitus el gcstus, cmnisque luus cxlerior motus. Q>io-
    a latere aspicit, nihil apud se aliud revolvcns , nisi modo, inquis, fiel istud? Audi quomc-do fiat. Sit

    nnde perturbare pnopm cobabilantium possil. Nunc vcrbum tunm verax et dnlce; Opus officax ct utile,

    hos, nunc illos ad coiloquium vocat, in eorum au- status ordinatus, incessus maturus, habitus humilis,
    ribus vilam absentium rodit; praelalorum et fra- geslus honestus; inotusque tuus exlerior irrcpre-
    irum suorum, 254 maxime autera officialium facta bensibilis sit. Omnia autem tua et in apcrto frater-
    H dictfl venenosis dentibus dilaniat; sancti exerci- nae dilcctionis militent unitati.et in occulto cblu-

    lii slatuta, juxia ordinis lenorem imposita, gravia, tibus placeant divinis. Ad hoc quoquepertinei, quod
    ct omnino intolerabilia asseverat : lethale, quo ipse emissioncs tuae paradisus esse dicunlur malorum
    inflatus est, venenum audientium nieniibus infun- punicorum cum pomorum fructibus. In malo quippe
    dil ; omnemque internae in eis jocundaeque bonitalis pitnico, cortex quidem unas, sed multa sunl grana.
    tt bonae jucunditatis sercnitatem pestiferis bujus- Ilie exterius est; haec aulero interius sunt. Ab «ni-
    modi pcrsuasionibus ac derogationibus obnubilans, tate itaque conteguntur, quae in diversitate merito-
    eorum corda unitalis ac pacis quiete penitus eva- rum contincntur,
    cuat, el horribilibus rixarum fulminihus ac tumui- VIII. Sil igitur in emissionibus luis paradisus
    tuosis discordiae ventis , sed et tempestuosis murmu- malorum punicorum, ut quidquid a te audilur, quid-
    rationum tonitruis adimplet. quid in te extcrius vidctur, eo potissimum tendat
    Deo morum suorum,quam
    VI. Hiccinetibi videtur ne fraternae dilcetlonis unitas dividatur ; nc ejusdem
    promisil, reddere conversionem ? hoc est, qui in unitalis bona jucunditas ct jucunda bonitas dissi-
    gcstu, et visu, accaeteris motibus suis levem se ex- petur. Sapientia quippe, qncc desursnr' cst, primum
    hibet in choro; rebellem et rixantem in capitulo, quidcm pudica est, deinde pacifica (Jac. ni, }7): ut
    dotrahentem in audilorio, inhonesle se habentem in u sic quidem quod mundilicm ho-
    agis, tcipsum per
    refectorio ; in omni loco, et tempore, ubi, et qtiando neste, ut pacem nullatenus fraternam per discordiam
    aliquem coram non videt, quem revereatur, scmi- turbet. Est autem admoniiio Domini super hoc, in
    corrosis malitiae verbulis susurrantem, irrisoriis, hunc modum Habete sal in vobit et pacetn ho.beie
    : ,

    correptoriis, comminaioriis digitorum notis intuen- intcr vos (Marc. ix, 49). Innotescens per hoc, ni fal-
    trum oculos tcrebrantcm, ct quantum in seest, uni- lor, quod ili-i non placel scientise sapor, ubi non
    vf.rsos secuin cohabitantes lalibus perversonim mo- adest concordiae amor :
    <:'< merito probabiles es.se

    rum gladiis trucidantem. titio lumigans in igne, non dcbeant emisSiones, cum malorum punicorum
    aconimis, iisque obscurissirnis ictibus |uis circum- non adcsl paradisus. Vae divisoribus unitatis! Va?
    sedenliuro oculos ad lacrymas provocans! anguis perturbatoribus pacis ! Monct Paulus, ul solticiti si-
    vindenlus, ctiam miile anguillas, quas ipse quoque mus servare unitalem spintus in vinculo pacis (Ephes.
    unus secum illis infert, unus deturbans: Ecce bos iv, 3). unitas salubris, sine qua acquiri vel ha-
    comupeta (Exod. xxi, 28), quosque sibi obvios vul- beri non potest salus spiritualis ! Testis est super
    neruns, et vulneratos exslingucns. Sed qualiter lega- hoo. multis in locis Scriptura sacra, el scimus quia
    lis habet censura, ul puniatur? utique, ut lapidibus verum cst lc&timoHium ejus. Ilinc unam, jubetur
    ; :,

    403 I)E ORDINF. ET HABITU CAN0NIC. ril^M 404

    ovm offerrc kprosus (Levil xiv, 10); quia ahsque A opera suafaciunl, ul vtdeantvmah hominibus (Malth.
    simplicitalis uuitatc et unilalis simplicitale , a pol- xxiu, 5). Toltis ilaque in hoc fructus pomorum
    luliouis scabie mundari non valct luxuiiosus. Unus tuorum consislit, si manus luas ab onmi munere
    quoque erat punis de 255 duabus decimis (Levit. excuiiens, ipsum solum in eis, excujusmuneresunt,
    xxiv, 5); quia in unilate consistit ad perfeclionem et cxpetis tcstem, et exspectas remuneratorem.
    animac et corporis pertinens refectio spirilualis. Malorum igilur punicornm paradisus emissioncs
    Unam etiam obtulerunt sanclo Job noti cjus et tuae sint : sed pomis luis fructus ipsorum apud lc

    cognati, ovem, el aureatn inaurem (Job xlii, 11) non i!esint : ut sic quidquid de te forinsecus proxi-

    quia quicunque illi sunt, qui dolores nostros por- mus percipit, in ostensione pacificse conversationis,

    tant, vel cognitione fidei appropinquant, vel cogna- fratcrnae mditet unitali. Quatenus in te illud in-

    tione vilue conjuneli sunt: lunc ci in oblatione sim- trinsecns in recliludine internse intenlionis, divinai
    plicilalis, ct obedicntia^ spontanerc placenl, ctun uni- placeatvisioni.
    lalcin eoncordise icnent. Unum in templo Salomo- X. In liis siquidem plena morum luorum, quam
    nis eral opus in duobus cherubim, quia unilalem promisisti, conversio consistit, si et corain homi-
    nostri pacifici in Ecclesia praniical utriusque inten- nibus placiilus appares m conversatione cxterna
    tio Testamenti {111 Reg. vi,25). Vnius nihilominus B et coram Deo rectusin intentione interna : ibiqtiid-
    erai cubiii os luletis (111 Reg. vu, 31); quia si*e quid pacis et quielis est exercens , ac per hoc dum
    unitale sufficere ad salutem non polcsl, quam for- nihil perpei am agis dum nihi* quod tinimcst qucci is,
    niat dolor inlernus, confessio spiritualis compun- soliDeo placens. Bene igilur et congrue , oblalote>
    ctionis. Vnius moris inhabitare facil Dominus indome ipso a te ct tradito Ecclesiae Dei , morum qitoque
    (Psal. lxvii, 7); quia in unius sccundum se volun- tuorum conversionem promillis; quatcnus ab eo,
    taiis consensu, cleclos suos commorari in Ecclesia quod ante hanc lui ipsius oblalionem ei tradilionem
    faciJ. Unus curatum se videns, gralias agit; quia fuisli, in mclius te transferas, et morcs, quos ha-
    ai forte unitate caret, devota etiam omnipolcnti Deo ctenus aspcros habuisti ct pcrversos, in placidos
    gratiarum aclio non placcl. Unus denique in piscina et compositos converlas. Ad hoec reor pertinere
    sanitatem percipit (Joan. \, 4) ; quia si huec , de legaliter iliam, quam Dominus in libro Numeri, su-
    qtia multa di.vimus, unitas defuerit , sanitati nec per Nszarais promulgavil institulionem , quae ta-
    ipsa quoquc passionis fidcs Dominicae aliquem lisesl: Vir, sivc mulier cum fecerint votum ut san-
    leslituet. clificenlur, et se voluerint Domino consccrare vino ,

    IX. Merito, prout claret ex his, sponsai emissi»- etomni qucd inebriare. polett abslinebv.nl (Num.vi,
    nes malorum puniconnn sunt paradtsus; quia lunc 2, 5). Vir quoque iste pcrfcctus et fortis; muiier
    dcliciis spiritualibus abundat, quas ex se saiccta vero, imperfectus est quilibetet infirmus. Qui tunc
    anima ad aliorum vei aspeclum, vel audiluro emil- votum, ul sanctiftccntur, faciunt, seseqtte consecra-
    tit, euin nihil in eis penitus exercetur, pcr quodbo- re Domino voiunt, cum Ecciesiai Dei se et offerendo
    iis et jucunda charitatis fraternse unitas dividatur. tradunt, et tradendo offerunl. Sed tunc hoc clegan-
    Sed nocesse est tibi, ut id quod de te exterius homo ter volum adimpient, et eflectui voluntatem islam
    approbatadcsemplum, in lequoqueinterius occul- niancipanl, cum a vino et omni qttod inebriare
    torinn ille inspector accepiet ad meritum, ne foite polest absiinent ;
    quia tunc soluin salubviler se
    si, quod absil, aliier tibi contigerit, semines quidem Ecelesias Dei oflerunt et tradunf, , cum mores suos"
    multum.sedcoUigasparum(Agg. i, 6). Seminare ad convertunt. 250 Nam quasi quoddam est, juxla
    opcrationem, colligcrc vcro pertinet ad remtineralio- hunc sensum, malum vinum perversitas morum.
    iiein. Et quid prodest illud prrecederc, si istud succe- Quae profccto morum perversitas, non in sola con-
    dcre non coniingal? Nam elsi labor multus, scd fructus sist.it detractionis asperiiate, sed in ipsa quoque adu-
    ntilSus. Idcirco insistendum tibi summopere, ut hoc lalionis vanitate. Nunc in asperitatem detractionis
    coram Dco intrinsecus fulgeat in conscientia, quod q pcr impatienliam prosiiiunt;nuncvero invanitatem
    coram hominibus extrinsecus niiel in vita. IIoc au- adulationis quasi ari gratiam se inflectunt. Haceest
    lem faciei rectitudo intehtionis, in ipsis profundis Egyptiorum e^ca biiaria, quam sibi in mentem ve-
    penelralihus cordis, quia homines quidera in no- nire asserunt, qui in eam regionem corde redeunl
    bis compositi mores demulcent; sed ipsum Deum quorum vox haee est In mentetn nob:s veniunt cu- :

    tac intenttones dcmerentur. Unde sponsae dicun- cumeres et pepones (Num. n, 5), et in his dulcedo nota-
    tur emissiones malorum punieorura,non Lantum esse Iut adulationis. Pornque et cepe, et allia (ibid.); et
    paradisus; sed cxtemplo adjungitur, cum pomorum in bis amaritudocxprimiturdetractionis. Utrumque
    fructibns. Qtue poma ista, nisi opera sunt nostra? vero malum istud, et vinum istud, de quo modo
    Sed horum fructus pomorum, rectitudo inlernarum agimus, mnuit ut ab illo abstineant Nazaraei.sicut
    intentionum. Quibus nimirum pornis lunc is fru- lex pnccipil ;
    quatenus nec per detraclionem insa-
    ctus vcraciter inest, cum bonis operibus noslris niant furibundi, nec per adulationem se resolvant
    recla intentionon decst. Unde apparet quod hi cmolliti. Est enim vinum detractionis est et vi-
    poma eorumdcm pomorum fructibus babenl,
    sine num adulationis. De primo quippe dicitur: fel dra~
    de quibus Dominus in Evangelio dicit quod omnia conum vinumeorum (Deut. xxxn, 33), eoruiu vidc-
    191 ADAMI rR.EMONSTRATENSIS 49«
    licel qui moribus incompositi sunt : qul ob dero- A vis ab illo Palrt luminum, a qu* omne datum opti^
    gationciii qua ;n proximos sr.ds soeviunt, per cru- iwrm, ct omne donum perfectum descendit (Jae. 1,17),
    dclitatis furorem draconibua similes mnt. Sul>- auimm ROStra collala est ; elaritas vitlelicet ra-

    junclumque csl : et ccnenum aspidum insanabile tionis, etsiiavilas affeclinnis. Illaad agnitionem, liacc

    (ibid.), pro"co quod, flaiu locutionis virulento ac Mtem pertinet ad amorem. Ad virtutem ista, ilL
    inorlifero, suos nic furor oonim andtlores occidit. ad veritaiem. Per illam eligimos quod verum est,
    De aecundovero vinoSalomon in Provcrbiis dicit ue per errorem devieraua; perbanc diligfaroa qur>
    Ne intuearis vinum, qnando flavescil, cttm snttn- quc quod bonum est , nc per leporem inanescamus.
    duerit iu vilro color ejus [Prov. xxui,5I). Vinum lioc Et &1 tibi videtur, illarn denotat claritas aori; hanc
    ittcirco, ul arbilror, flaveseere dkitor, quia ado- quoque suavitas llinris. Nulli >ero tn dubiumve-
    iatio blanditur. Cujus nimirumin vitro culor splcn- nil, quin per myrrham carnis mortiflcatio lignre*
    det, quia cjus fallacia sub doloso fucat» iocutionis tur. ftaque leipsnm oflerens, »-t aurum obtulisli
    deoore nilet. Sed »e intuearis vmum Sioc, etiam cum per rationem, agnoscendo vcrum; et tiuts, per afle*
    hoc modo aplemJuerit invilrocolor ejus; quate- otionem, diligendo benum ; myrrtiam qiiuqne, per
    uusfton approbes suavttalem adutatioms, cum ful- mertiflcationein, esstingucndo peccatum 2|57- $ e &
    serit sub lermOne deccptono dolus illius. Adjunxil " noli redire ad Hcrodem, sed per viaro aiiam in
    et eansam quarelnlucrinondebeamus vinum istHd: luam rcrertere regionem: quatenus odiens eamqme
    ingrediiur enim blaude, ttin exiremo mordebh ut earnatis est, macnlatam tonicam, quam destgnat no-
    cotuber (ibid., 5i, 52). Suavc quidem ct decorum men Istud Herodes, quod pellu gloriam sonat, alios
    adiuoduiu vinum hoe , scd inorsus in finc inest ei dc csetero ha eonversatione lua mores habeas, quam
    perniciosus. anlca babuisli.
    XI. Sicvero ab hoc geminomalo morcs tuos ha- XHI. Eiuere igitur contagHs vetuslatis antiqnar,
    bcas bnmunes. Abstincab hoevino, ncccoinebrie- et sanclae novttatis indue dccorem. Holetur odium
    ris lu.ncc alios tu inebrics. Subjunxit !ex: Aceiwn in cbaritatem , discordia in pacem, superbia ro hu-
    ex vlno, ei ex qunLbet alia potione, et quidquid ex militatem, invidia in benignltatem ; in mansuetudi-
    uva exprimilur, non bibent(Num. vi, 35). Aceltim nem ira , in tranquillitatem tnquietudo; perturbatio

    hoc fraudulentia est. iaiplciam dicii cvangelista in lenilafcm , obscurilas in serenitatem , acedia in
    spongiam acelo (Joan, xix), quia replevit diabolus hitaritatem, ohduratioin cempassionem, erudelitas
    populum Judxorum fraude el dolo. Et qnid esl, in misericordiam, pertinacia in consihurn, liebetude.

    quod ex uva cxprimiiur, nisi cxcnipltim pravum, ^ in inleilecium, pusilianhnitaa in fortitudinem. pavor
    quod ex amaritudine nefarhe operationis emiiiitur? in audaeiam, obstinatto in timorem, levitas in ccn-

    De hac uva in Cantico DeuteronomH iia dicilur slantiam, scurriiitae in maturilatem ; in providen-
    Vva eorum, vva (ellis (
    beat. xxxn, 52), id cst : opus tiam pracipitatio, rancor in pielatem, Sn soliicitudi-
    eorum, opus amaritudinis'. Acetum isind tu, qui nem ncgligeniia, asperitas i» pianiiiem, in alacrita-

    sanctific;u»do et consecrando te Domino obtalisti tem Sorpor, hypocrisis in puritalem , in scvpritatem


    et tradidisti teipsum Ecclesiaj Dei, ncn bibas; el adulatio,insuavitoquJumelamor.Etinlerbsecomnia,
    quod exprimitur ex uva non comedas: ut eorum, in dulcedinem amaritudo. Sic oblalo auro, thure, et

    qui in moribus incooipositi sunt, nec fraudulenlia myrrha, oon redibis ad Ilcrodem conformatus Itvic

    deiecteris , nec operauonem nefaiiam imiteris. Ita- seeculo ; se*.l per aliam viam reverteris in rcgionem
    que jam le obtuiisti et tradidisti Ecclesioe Dei tuam , reformatus in novitate sensus tui ; vl probes,

    inteude conversioni morum tuorum converte eos, ;


    quw sil volunlas Dei hona, et beneptacens , etperfecta
    ut longe alii sint amodo, quam hactenus fuerunl. (Rom. x;i, 2). Quod, ni fallor, nihil alind est, nisi

    Obtulisti et Irailidisti no« modo lc, scd ctiam, si oblato a te , el tradito leipso EcdesL;c Dci , inonua
    tamen aliquid pcr lioc ampiius ct expressius notari luorum, bis, quilus tn iioc serrnone docuimus, mo-
    polest, teipsum : quia et quod intra, cl quod cxtra D dis intenderc convorsioni : quam tesle Ecclesia pro-

    teest, universum. Quod aulem rcsial p.ir»lce, mo- misistiDeo>eui est bonor etgloria w. sarcula. Amcn.
    res videlicct tuos converte: ut aUue. amode in iisr
    &ERMO Vil.
    dem tuis moribus sis, quam usque modo fuisti.
    XII. Et accipe, si placet, egregiwuin Magis ^iis De stabititate loci irivro{e8tfonepromi$$a elqualUet t

    qui ad Christom, slella duce, venerunt, evemplum ha.'c spomio tenend tem
    i at Demertede /'
    i

    poralis, ac ceterni, tiabUiUiu prmw profettie* ; i


    Miper bis. Munera Domino obivlenmt (Matth \\. 32),
    nuservanda; etquibutde eaumiransilus adaliutit
    el in rcgionem suan; reversi sunt ; sed per ordinemsit consultus, vel licitus.
    viam ne redirent ad
    teversi sunl (ibid.)

    Herodem, ab angelo admoniti sunt. Ei quas munera


    ,
    qitia ,
    Svnopsis SER»if>Ms. —
    I. Deo atque dominis lem-
    poralibus impensne servitutis, et repense merce-
    obtuleruat? Aurum, thde, et myrrham: tria hscc dis di<i rif::en. —
    2. Ob mercedem ;eternam quae ,

    Ethoec fortassis ad tui oblattoneni pertinent. Obtu- Deus est, hofflfl se donat etofferl Deo, intentione
    Irisii siquidem teipsum, animara scilicet tuain, et
    bona, cum proposito perseverandi. 5. Pro- —
    missa Deo eonversio morum, ct in loco stabiJitas
    corpus. Duo prima, si tibt videtur, refer ad animam perscveranter tenenda. i. Transittis ad alium —
    luam ; tertium ad corpus. Siquidem gemina qnaedam ordhicin, ctiam rigidiorem, inconcultus ob suspe-
    497 DE QUDINE ET HABiTU CANONIC. PR^M. 4<>8

    clam sul Ipsius infirmitalem , qi.iae deinde pcr le- A sine fine. Ipsum quippe hubebis mercedem cm ,

    vilatcm in piuribus proditur. —5. Altera petenda


    modo perseveranler etle ipsum totum largiris, et ,
    ratio a palliato perfeeiionis deeiderio: quod phi-
    lautia el turbulentus aniiuus praetendit. 6. Po- — placere meduHilus concupiscis. Qua raercede quid
    stremo dissiiadetur transitus ob scandalum con- sublimius est? Hic est Dominus Deus tuus, qui
    sodalium, vol damnum a te prudente vel fatuo seipsum dabit in praemio pro quo laboras in
    oriturum. —
    7. Salubre consilium, si quando
    tibi

    merito cui nihil cxaequari potest. Habet namque


    ,

    pralati vel contuboniaiiura mores videantur esse


    conlrarii, aut observantiae vivendi inutiles. 8. — bona et pulchra, suavia et duleia , quae pariter et
    Inter causas iicilasdise+xlendj ad alium ordinem, supra numerom rauita , et stipra mensuram magna
    prima cst ;»d peccatum inviti pertraciio , Yel voti
    solvendi remora. —
    Secunda est iinplacabile
    9.
    sunt : nihil tamen seipso melius, vel pulcbrius;

    odium cobabitantium , exemplo sanclorum. — suavius, vel dulcius. Et quia hoc nimis parum est,
    10. Tertia esl ad cnjusdam Eeclesise regimen ca- nlhii tam bonum vel pulchrum; nihil lam suavevel
    nonica electio , aut assumptio. 11. Qtsarta est — dtilee. Hoc utique bonum , bonorum omnium opti-
    perfeeiioris et rigidioris vitae desiderium ubi (a- :

    men animi ssii inconstanliam suspectam quisque mum : hoc putchrum, omnium pulchrorum pulcher-
    habeat,cum desiderio salntis proprfae et pacis rimum: hoc suave, omnium suavium suavissimum :

    fraternae. — 12. AnacephaUcoftis cum pareuse- boc dulee omnium duleium dulcissimum : utpote
    lica.
    B quod sua est ipsius bonitas, et pulcfaritudo; suavi-
    1. Reges, fratres CuarisBlmi, et principes possunt, tas, et dulcedo. Quidquid illud est, ad quod suspi-
    et debent vocari, qui universitatis auctori Deo om~ ramus, hoe, inquam, excellenter habebis in praeraium

    nipoteiili mcdullitus sludent famulari. Illi quippe felicitalis, si ei teipsum modo totiim dones, eique
    devole servire, sublimiter regnare est ; ipsum agno- soli, prac omnibus quaecunque sunt, placere affe-
    scerc, vivere est: illique adhaerere, swmma felicitas ctes. At opus summopere, ut tuo liuic tam dono,
    est. Sic regnantem non inflat tumor; sic agnoscen- quani operi perseverantia adsit , quae sola eeternita-
    lem non obscurat error ; sic adhaerenlera satietas tem merctur, sine qua aeternitas non confertur. Et
    non divellit, nec dissoivit tepor. Et cerle vidcmus haec tria sunt ,
    quae in professione tua promisisti.
    incessanler, qttaota diligenlia homines hominibus, Ulrum autem h;ec vola tua reddere, quce dislinxe-
    pauperes divitibus serviunt quantumque ;
    eis, in as- runl labia tua (Psal. lxv, 14) , studeas, lu videris.
    siduis obscquiis ,
    placere contendunt. Non agonia Si eiiim de dono tuo qtiaerit aliquis , ecce haec lua
    cordis, iion labor corporis, non fatigatio itineris, non verba sunt : Ego frater. N. offerens, trado meipsum
    asperitas frigoris, non ustio caloris, non doloris Ecclesice Dei. Si vero de intenlione, ideo te obtuli-
    anxietas et moeroris; non famis cruciatus et sitis, _ sti et tradidisti , ut Deo placeas ; cui nullatenus
    J
    non lerne periculum et niaris : non ipse 'denique placere potes , nisi tnorura tiiorum conversioni in-

    nonnunquam metus corporese mortis inferre valeleis tendas. Si denique de proposito, ipsura est perse-
    impedimentum, quin tolum se impendant in obse- verantiae, de qua subjunctum est : el stabilitatem in

    quium dorninorum suorum. Et in his omnibusmulli loco. Teipsum igitur obf ulisli, et tradidisti, conver-

    inultoties ignorant, quam, $|5<($ oualem, quanlam- sionem morum luorum promisisii : vide ut in dono,
    ve, et quando, pro tanta devotione, pevcipient mer- et promisso tuo fidelia sis, ne vel quod dedisti, au-

    cedem. Quamnam vero , et qnalem, quantam et ferre prsesumas; vel quod promisisii, reddere ne-
    quandocunque eam percipient , hoe indtibitanter glig&s. Idcirco oblato et tradito teipso ,
    promissa et
    8ciuitt,quia temporalis erit et lemporaliter collala. conversione morum tuorum , confeslim el siabilita-
    Qitantum tamen pro ea serviunt? Utique qitonluin tem in loco promisisti : quatenus utrumque propo-
    possunt. Quandiu servire proponunt? Certe qtian- siti perseverantia lirniet, et donum videlicet perfe-
    diti vivunt.Huic igitur devotioni, quani, ut placeaut ctum, et intentionem bonaui.
    homini, impendunt; sola, ut ex his datur intelligi, III. Mittens sanctus Job , sanctificat filios suos ,

    et inors imponere solet terminum, et impossibilitas consurgensque dilncwlo,offert holocausta per singulos
    inferre defcctum. Videmus ilaqne eos, in obsequiis D (Job i, 8). Sed attende,quod sic dicilur facere
    dominorum sttorum, se impendere , et ut eis pla- cunctis diebus (ibid.). Yide si non oblalio holocau-
    ceant tota mentedesiderare , et in utroque usqnead sti tui ipsius tradilio sit ; filiorum sanclificatio,
    morlem perseverarc. Et o devotlo magna! Nam qnae morum tuorum conversio : quia quod sic dicitur
    major vel est, vel esse polest, quam tmpendere abis cunctis diebus fieri, ad stabilitatem nimirum non
    quidquid sunt, et quandin sunt, et hac nraxime de dubitatur posse non inconvenienter referri. Sed di-
    causa, qiiani modo monstravimus? centi hsec respondet forlassis mihi cogitationo tacita
    II. Magnae igitur insunt devotioni huic,donum, ..aliquis vesirum : Scio omni bono operi pevseveran-
    intentio, pvopositum : tria hfec. Et donum quidera tiam necessariam esse. ut dignum xlerna possit esse
    perfettum, intentio bona, propositura perseverans. mercede. Atlamen de stabilitate hac non puto hic
    Merces tamen ejus et in lempove confertur, et in mentionem fieri , sed de stabilitate loci. Nam ila se

    tempore lerminatur. Et quorsum ista? Ul perpen- habet ipse ordo verborum ; Promitto conversiottem
    das, mi firuter, quam debeas esse impiger tria haec, morum meorum, el stabililatem in loca. Et cum ila

    In tua erga Dettm devotione exercere, cum merees sit, dic, quaeso te, si tanta mihi tenenda est diligen-
    tua jcterna futura sit. Nam collata in fine , dmabit tiastabililasinloco, quantaetinoncrebono?Cuiegv,
    499 ADAMl PR^MONSTRATENSIS 500
    hocmodoadluec Hoccslopusboiuim,utineomaneas A potes suflerre ordinem islum, non possis sufferrc
    :

    loco, in quo le Deo promisisti scrvituruiii. Et ille illum. Novi enim qnam|ilures qui dun» sedcntes :

    ISon voluin niciim frango, sieuindesero. Quomodo, in- omiscrunl compulare sumptus., si liabercui ad per-

    (|iiam, non frangis, cum ab eo diseederepraesumis, ficiendam novam el prsecclsam perfeclionis turrim,
    in quo le couslat stabilitalem tuam promississe? quam calemis a_>dificarc a/gressi non sunt, posito
    259 Si te stabilem in eo fore pollicilus es, cum fundamcnto perficere non valenles, hoc illusionis

    ab eo discodens instabilis es, quomodo non voti lui verbum audire meruerunt : Hi humincs cteperunt
    violator es? Quid ergo, inquis, usque ad finem vitae wdificare, et non poluerunt consummare (Luc. xiv, 50).
    mcse obnoxius tenel>ar huic sponsioni? Nunquid ali- Et tunc rcveitentes cum rubore ad ordincm et lo-

    cujus non poterit sponsio haec finivi lemporis raeta, cum, quem nimis temcre et minus providc,et id-

    sicttt ncc illa, qua vovi convcrsionem morum mec- circo nimis lemeic, quia minus providc, dcserue-
    rum? Cur, inquam, ante mortein tuam aliqua eam rant, cl minns fortassis gratanter susccpli, ct ininvs

    teiminarel lcmporis mcla, sicut nec illam, qua le- cxlunc honorifice habiti sunt. Quidam vcro ad
    neris obnoxius insistere conversioni morum luo- priorem reverli luctim cl ordinem erubescenlos
    rum, cum sicut illam, sic ct istam lc constet prc- aliam domum etordincra adiere, ac in ca fortc ma-
    misisse? Nam sicut ipse paulo anle alteslalus es, ™ nere et eum lencre vcl nolentes, vel non valenle»,
    ita se habent terha promissionis tuac : Ego frater adhuc ad domum aliam ct ordincm alium raigra-
    cfferens, trado meipsum Eccle^icc Dei, ct promilto vcrc : sicque vento leviorcs et inslabiiiorcs effecli

    conversionem morum meorum, et stabititalem in loco. quasi mulla fercula gustaverunt, nec sc uno rcfc-
    Promilto, aisti, morum raeorum convcrsioncm, et cerunl : dumque ubique relijjiosi essc volucrunt,
    in loco slabilitatem. Ergo et illam, et islam. Non religiosi quoqtie nusquam fuerunl. Quidam ctiam
    magis in promissione tua, fit raentio in verbis islis ncc ad priora redicrunt, nec ad alia sanctae rcli-

    alicujus mctaj leinporalis in una, quain in altera. gionis cxcrcitia se trausluleruul ; sed proprisc le-

    Scd scio, inquis, quod scmper debco intendere, ul vilalis ponderc oppressi, ct ad ima sensiin ac pau-
    mores inci, ct dc malo in bonum, cl de bono in latim vcrgenles , vcl iu quemdam telerrimura spi-
    meiius convcrlantur. Verum nunquid ante viioe mcae ritus tcporcm , omisso ponitus omni proposiio
    finem non possum domum, in qua nunc sum, dcse- ullerius in aliquo proficiendi sunt prolapsi : vcl ad
    rere, et alio, cum voluero, transmigrare? Non SECcuIum quoque, desp rantes semelipsis [al. in sc-.

    potcs, inquam. El iste : Quarc non possum? Quare metipsis], abjectaque omni sanct.x; verecundiaj vc-
    slabilitatem promisisti, inqunm, in loco. J
    Et ego, « nustale, reverlentes; morte posimodum cx imprc*
    inquis, quOtidie innumeros yideo non solum in alio viso supcrvcniente, post modicum miserabiliter sunt
    loco, sed in alio csse ordme quam in quo profes- intercepti. Rectcne isli inces.scrtint, qui ad talom
    sioncm suam fecerurtl? (Jnde tuihi liqtiido apparet, finem pervenerunt? Nam visa quidcm fuit eis recta

    quidauid tu dicas, quod lkite polest locus profcs- via hsec; scd novissima ejus du.xerunt 260 nd

    sionis deseri, et aliud expeli : quod si boc Iicite mortem (Prov. xiv, 12). Et hsec piima causa est,

    fieri non posset, quidam profcclo cx eis nec de qua1 mihi porsuadct ne consulam ul alio discedas,

    loco ct ordine stio cgrcdorentiir, nec alias [forte ctiam majoris pcrfeclionis et rigidioris ordinis desi-
    pro alibi] recipeientur. Nam lales intcrcos cognosco, dcrio succensus.
    tam videlicct scrupulosos ac de sua salule sollici- V. Secunda autem similis csl huic. Suspoctatn
    tos, ut ctsi ob magnam, qua pollenl, probilalcm babeo pusillanimitalem tn.iin. Yereor cnim quia pro
    alibi recipi posscnt, no lanicm in boc, modo aliquo co, quod carnalibus ct stolidis volunlatibus tuis boc
    Deum offcnderent, nullo modo egiodi \ollenl : quin in loco icsislitur, alio migrare vclis ; ac ne forle
    potius ad hoc cgressi sunl, ul bvo omiiipoleuli plus alii disccssum tuum causenlur, vel etiam a lcipso,
    placerent. Ego autem ad baec divo tibi, quia quod sicut vere est, reprehensibilis videaluw stib vete-
    vovisii , cogcris reddere : alioqui disscntirem ab co D minc mcndacii pallies cujusdam falsa3 inionlionls,

    qui dicit : vovete, et reddite : Hoc csl, si voverilis, quem migras, loco
    melius ac perfectius in eo, ad
    reddite. Quid reddite? Quod promisisti. Idcirco si quam in isto yiv vel vivere potcs loco, in
    vivcndl, i.s

    vovisli slabilitatem in loco, esto stabilis in eo : nam quo modo es. Nonnullos quippe niulloties vidi
    tu, qui vovisti slabilitatem in domo ttta, mco qui- quibus, cum in eorum dcsideriis vel fratres vcl
    dem consilio, eamdem domum, quanlum ad te dun- pr«lati gui resisterent, slulim irati, ul alibi per-
    laxat pertinet, ante vitae ttise terminum non di- feclius ct districlius vivercnt, migrarc volebanl. Et

    miltes. ecce mox, ut tempus irae el perturbationis pertrans-

    IV. Quid, inquis, si majoris perfcctionis el rigi- iverat, satis districtus eis visus est ordo sims, ncc
    d.oris ordinis desiderio, inspirante Domino, succen- discedere quoqnam volebant. Et bonum quidem cis

    sus, vitam raeam emendare et conversionem meam ut discedcrent, sed ai secum seipsos non cireumfcr-
    voluero augere? non alio, ubi id faciam, ut trans- rent. Nunc aqlem. quia secura ubique seipsos cir-
    migrem, nonconsulis? Cortassis, inquam, non con- ferunt, semper alihi incurrunt, quod bic fugiunt, ct
    sulo. Quare, inquis? Primum , inquam, quia su- perturbationi in Ioco alieno approximant, a qua iu
    fpectam habeo mfirmitatem tuam; ne forlc, qui »uo se elongant. Sippe vero. cum pra;cibiies vila
    SOJ DE ORDINE ET HABITE CANONIC. PRiEM. $0*
    districtioris viam arripiunt, in illud quoque delesta- \ remanes et praecipitaris, si absque liceiitia discc-
    :

    bile maium cl ipsi corruunt, in quod cos muUotes dis. Quodnam istorum est bonum, uri vel praecipi-
    corrucre diximus, de quibua ante brcviur egimus. tari? 261 Neutrum, inquis. Sedcum ulrumquesit
    El ha« causa secunda est, ob quam consvlere non maluui, qood, qtiaeso, islorum minus eslmalum?
    audeo , ut majoris sallem perfcctionis desiderio et VII. Quod istorum, inquam, magis dcsi-
    El ego :

    oblentu deseras domum luam. Non enim boiuis po- deras? videlicct, an ut tibi oslendam,quomodo nor»
    tcst esse finis, cujus corruptum principium esl. Et quidcm moriaris, sed tamen aegrotes an quomodo :

    fiiHit quidcm te opinio tua , nec ibi reperies quod ita plenc cureris, ut amplius non intirmeris?El ille
    quaeris, sed verum esl vnlgare provcrbium illud : Sicut, iiKiuit, deduobus malis, magis eligo morbum
    Putat omnis homo aurcos esse in alierius thalamo quam mortem sicde uno bono, et alio malo, magis eli-
    :

    corvos. go,£urari, quam segrolare. Vis ergo, inquam, ut oslen-


    VI. Terlia vcro causa haec est. Timeo ne per dam libi quomodo potes reprobarc malum et eligere
    discessum tuum, aliquod eis, qui posl te remanenl, bonum?qiiaiiter videlicette poteshabere, ul necesse
    vel scandalum inferatur, vel damnum. Scandalum, tibi non sit ad devitandumquodeslpessimum, facere
    dum eos deseris et ad alios acccdis : quasi vel pro quod minusest malum, sed quod plene est bonum?
    nihiio, vel pro modico habcnda sint, qua? apud eos ° Volo, inquit, atque inbianter dcsidero. Et ego Si :

    ordinis instiluta sunt. Clamure namque quodam- tuorum , inquam , fratrum ,


    praebtorumvc conlrarii
    modo tuus videtur discessus, quod nec eos, nec tibi mores sint, bonis tuis rayrlbus pravos eorum
    quic apud eos sunt, niultum approbcs. Si cnim ap- emcndare studeas. Noli temetipsum defcndere,
    raores
    probares, Qiiui eis forsitan mancres. Daronum vcro : sed da locumirce. Noli viuci a malo eorum; sed in

    rve cum sis domui in qua es, valde necessarius, bono vince eorum malum (Rom. xn, 26, 27). Tu-
    praegrande ci damnuni inferas in co, quod fe ab illa morem videlicet eorum vince humililate ; iractin-
    absenles. Nosii quod dicit Christus Dominus in diam eorum, mansuetudine ; aemulalionem, benigni-
    EyangelioJ cum de virginibus ioquitur quarum : tate ;
    perturbationem , lenitate; odium, charitatc.
    quinque prvdentes, quinqve vero fatuas fuisse aflir- Gum beato Job frater esto draconum et socius stru-
    mat (MaUh. xxv, 2). Sive aulem lu fatua, sive tionum (Job xxx, 29). Si ita necessitas exigeret, Abel
    prudens virgo sis, magnum procedel damnum ex cum Cain hahita, cum Ismaele Isaac, cum Esa.u
    discessu tuo. Nam si falua es, damnum inferel Jacob. Eorum namque libi magis prod^sse quain
    discessus tuus tibi ipsi ; si vero prudens, inferet obesse poterit maiitia, si tua tibi non defecerit pa-
    domui Uia;. Ilaque si fatua es, non consulo pe- q tientia. Haec dicenti si mihi non credis, audi qualc
    mtus ut quoquam discedas de dcmo tua ne forte super his consilium cuidam Lanzoni, noviter apud
    ;

    fatuns sit fatuae egrcssus. Si atttem prudcns, tunc Chmiacum facto monacho, vencrand<e memoris An-
    quam maximc oonsulo ul remaneas irt matri luse, : selmus dedit (285), tunc temporis Beccensis Eeclesios
    qu« te conccpit et genuit, domui videlicet tua?, tua prior, postmodum vero ejusdem monaslerii Abbas,
    prae cunotis aliis prudentia succurrat. Quae enim alia r.c processu temporis archiepiscopus Eeclesiae Can-
    domtis tua, si quam habcs, prndenlia dignior esl uli, luariensis. Ingressus es, inquit, charissime, profes-
    qunm mater tua, quae te portavit, quae le fovit, quae susque militiarn, in qua non tolum aperte obsistentis
    te ad pcrfcctam morum maluritatem pcrduxit ,
    quae hostis violentia esl propellenda , sed el quasi consu-
    le ad Iianc quara minc habes prudcnliam provexit? lenlis astutia cuvenda. Scepe namque, dum Chrisli
    Slvc ergo sis prudens, sive fatua virgo, non con- lironcm vulnere nialcc votuntalis, apertc malcvottts
    shSo ut quoquam discedas; quia, 6i faluaes, in- non vaLn perimere : cum poculo venenoso ralionis
    digcs domo tua; si vero prudens, domus lua indi- malevohc callidus tentat exslfnguere. Nam cnm eum,
    get tc. Hncusque ego ; at ille ad haec : Si pr&latorum, inquit, obruere, vitw, quam professus est, odio mlitur,
    et fratrum meorum tara contrarii mihi mores sint, eum conversaiionis, in qua est, subruere faslidio ce-
    iit ctim p.ice in domo mc* remanerp uon possira, D natur. Et licet illi monacbicum propositum tencn-

    uoiine melius est alio, ut cura amorc cl pace sim, duni quasi conccdat, laraen quiu sub Ulibus, aut
    eliam probibente pradato meo, migrare, quam cura inler talcs, autin eoloco incocpit, illumstuUura nimis
    rancore el odio remanere? Hooest, inquam, qtiod iinprudenlemque multimodis versu^iis arguere non
    p:mlo anto dixi : iimere videlicet me ne forte im- cessat, ut, dum ilii persuadet, accepto Deibeneficio,
    patientia lua magis sit causa, et ooeasio tuae disces- ingratum insistere, juslo judicio nec ad meliora
    sionis, qaam dcsiderium perfeclionis majoris. IHs prolicial, nec quod accepit, leneat, aut in eo inuti-
    autcm de duobus, super quibus modo sciscitatus cs, liler persistat. Quippe dum incessanter laboriosis
    nescioquomodo rcspondere tibi possum, quod eo- cogitationibus dcmutando, aut si mutavi non valet,
    rum sit melius, cum neutrum sit bonum. Qucevis saltem de improbando initio medilaiur; nunquam
    utrum pcr inobedicntiam debes discedere, an cum ad lincm perfectionis lendcre conetur. Nam quo-
    ira et odio rcmanerc. Idem profecto esset; cum a niamilli fundamentum,,ei iiod posuit, displicet, nul-
    ine quscreres utrum mclius tibi esset , incendio iatenus illi struclufam bonae vitw supersedificait,
    perire, an prae^ipilio. Etenim urtris. si chm odio libet. Unde fif ut^quemadmodum arbuscula, si sxpe
    (28r>) Exstat cplslola inec apud Surium in Vita ejus, V, Aprii
    :; ,

    803 ADAMl PRjEMONSTRATENSIS 504


    piantctuf, aut nuper plantata in eodem foco crebra A eohabitantes, qnod proniislsli In professione tua,

    convulsione inquieietur, nequaquaro radicari valen», implcre non permiltant, non tibi, ut arbilror, dam-

    ariditalem eito oontrahit, nec ad uliquatn fruclus nabile erit, »i atio, ubi eccmidum boc quod promi-
    ferlilitatcm perrenit ; tic infelix inonachus, si s.e- sisti vivas, humiliter discedis. At ille : Qnid s: mihi
    pius de ioco ad locuin, proprio appelitu mutatur, praelalus roeus prohibuerit discedere ? Et ego : Quid
    aut in uno pcrmancn», frejaenter ejus odio con- si tibi prohibucrit secundum id quod promisisli,

    cutitur, nusquam amoris siabilitus radicibus, ad vivere? Ulrobique, inquil, perlcoium. Si discedo,
    omne utile exercilium langue&cit et nulla bonorum , per inobedientiam offendo praelatum ; si rcmanco,
    operum ubertate ditescit. Cumque se nequaquani in quotiJic volum quod vovi infringo. Num, inqnam,
    bonuro, scd inm&lum proficere perpendii, si lamen in his quae galuli tu» conlravia sunt obedirc debcs?
    forte baec recogitet, omnem sute iniseriae causam, Et illc : Quid si me excommunicct pro eo quod dis-
    non in suis, scd aliorum moribus justis intendit cedo? Turo ego : Quid si le Dei communione privat

    alque inde ad roajus odium eorum, inter quos con- in eo, quod te votum tuum negligere facit ? Sed sen-
    versatur, infeliciter se accendit. Quapropter, qui- tenlia.inquit, pastosis timenda est, sive justa fuerii,

    cunqne coenobitarum forte propositum aggredilur, sive injusla. Et ego : Nunquid si timenda, idcirco
    expedil ei, ut in quocuuque roouastcrio professus V semper tenenda ? Et si semper tcnenda, qualis ipse
    fuerit ( nisi tale fuerit, ut ibi malum invitus facere tibi pastor est, qui ea te pascua habere non sinit,
    cogalur), tola nientis intentione, amoris radicibus sine quibus nec in vila pnesenti spiritualiter, nec
    ibi radieare sludeat,alque aliorum moresac loci con- in fnlura felleilcr vivere vales? Tum (llc : Quid,
    suetudines, si contra divinanon sunl, praecepta quajso, de hac re definis? Et ego: Si damnationcm
    eliamsi inutilcs vidcantur, dijudiearerefugiat, Gau- timcs, quod rccedendo frangis praeceptum, magis
    deai se jam invcmsse, ubi se non inviium, sed vo- timere damnationem debes, quod remanendo frau-
    Juntarium lola vita manstirum, omni transmigrandi gis voturo. Inoronibus namoue, quae a praelatis pro^
    soliicituJine propulsa , delibcravil , ut etiam ad sola ipulgantur, piaeceplis et probibitis diligenter est
    piae vitae exercitia exquirenda scdulo vacare possit. considerandum utrum secuudum Deum prorauigata
    Quod si sibi videtur majora qtiacdam ac uliliora fuerint, an non. Quia. si sccundum Deura, cura om-
    spirjtuali fervore appetere, quam illi pra?sentis mo •
    ni devotione oledienter suscipiends* tx pro posse
    pasterii instilutionibus liceat , aestimet aut se falii, ac nosse prompte ac sponte iniplenda sunt ; si au-»

    sivc praeferendo paria paribus, vel minora majoribus, tem contra Deum, beati Petri indubitanler est se*

    sive pnesumendo se possc quod non possit, aul „ quenda sententia qui Scribis et Pharisaeis Deq ;

    certe credat se non meruisse quod desiderat. Quod contraria jubentibus, cuin magna auclorilate re-
    si fallitur, asrat gralias divmae misericordiae, quaab spondil, dicens Obedire oportet Deo magis quam :

    errore s;iq defendatur : ne sine 262 emolumento, hominivus (Act. v, 29). Culpae profecto inobedien-
    aut etiam cum jacUtra, locum, vcl yitae ordinem rou- tiae non poteril deputan , &i pro eo quod obedis Deo»
    tando, inconslantiae levitatisauefrustra crimen sub- inobediens exstiteris horoini; quia nec vinuti obe-
    eat ; aut majora suis viribus experieudo faligatus, diepljae deputandum est , si obedis homini rnagts.

    deterius in priqra, aut etiam in pejora prioribus der quam Deo. Sicul ergo locus, quandiu secundum Dei
    Jiciat. Si auiem vere meliora illjs, quam qure in voluutatero in eo vivere vales, descrendus non est,
    promptu nondummeritus optat, patienter ^o-
    sunl, iU nimirum, el quando contra Dei voluntatem in eo
    leret divinum judicium, quod ulli aliqaid injus^enen vivere cogeris, nihilominus tenendusnon cst.
    denegat, nc per impalientiara Judicem justurn ex- IX. Secunda verocaus? est, si tanlo erga le fuerint

    asperans, tnereatur quod non habet. non accipere odio et ftirore commoli, ut nullo mo<»o corum
    et quod acccpit, ainillere, aut quia non amat, in- lenire possfs furorem : rnaxime autera , si consti-
    uliliter retiuere. Seu vero misericordiam, sivejudi- terit te non meruisse ut tanta invidia? vesania in te
    cium erga se in illis, quae non babet et optal, per- D debuerint debaccbari. Cum eniin detestabile malum
    sentiat, laetus ex his quse acecpi^, largitati supernae hoc plene mentem, tabe ejus mcdullis in-
    possccrerit
    gralias dignas persolvat. Et quia ad qualemcupque fusa magis semper ac magis tumere non ce&sat
    ,

    poiturn, de proceilosis mundi turbinibus potuit per- quandiu illum, erga quem corrmotus esl, coram
    tingere, caveaj i;i portus tzanquiliilatem, venturo se praesentem habet. Perfunditur, et inflatur vene*
    leviu»tis et impatientiae tqrbinem inducere. no isto mortifero pectus, ignescunt oculi, labia
    VIII. Et ille ad hiec : Dic, quaeso le, si aliquae tremunt, torquentur viscera, ct toties quasi lelhali
    causae sunt rationabiles, quibus intervenienlibus, yirulenti gladji cuspide pungitur, quoiies eum ad-
    liceatmihi a loco , in quo professianis vincuK» liga- Yersus quem commotus est conspicatur. Yehe-
    tus sum, recedere? Suul, inquaui. Et prima quidem menler illi displicet auidquid in ijio videt, cul to-

    est, si lales fuerint ipsi , cura quibus degis, uf ad tum invidet, interpretaps In roalum quod in eo
    peccatumtepertrahantinvitum,Nam,sitale.sf»eriiit, conspicit bonum, Cnde et jocura viri sancti mutare
    tunc consulo ut alio migres, uli Deo placere valeas. solent, cum in se invidos furere vident ; non quod
    Si domus quippe tuae tam perniciosae ac pestifenB eoium.quanturo adse, furorem proroagnohabeani;
    ponsuetudines fuerint, ut tuus tibi praelalus, atque sed ne, intervenieme augraento vesaniae suae, dete«
    505 DE ORDINE ET HABITU CANONIC. PRjEM. $06
    riores fiant.Magisquippe eligunl lococedere, quam, A causa sk, i;t id agas. Sunt emm plures, qui qiiOlie»
    dum pro eoruro praesentia virus in eis augetur fu- irati sunt, alio slatim . ut longe stipfa tetigimus,
    roris, eausa eis veiin hoc fiat majoris perditionis. migrare se velle causa vitce rigidioris et conversa-
    Hinc iram fratris sanctus Jacob noti minus sapienier tionis melioris asserunt , et esl magis impatienlia
    263 quam mutando iocum, declinavii:
    humiliter eorura csusa , et occasio discessionis, quam deside-
    non ignoians quod eadem ira magis ac roagis au- rium conversationis sublimioris. Quod enim sic
    geretur, si corpwalis praesenlia non sobtrahere&ur. apud se sit, ipsi quouue sibi testes sunt , dum ab«
    Sanclus quoque Pater ae monachorum dux beatus horrent aggredi poslmodum ,
    post modicum pacali
    Benedictus cum interdura erga euni commotus li-
    , quod antea supra modum arripere festinabant tur-
    vors presby ter quidam torqucYetur, ut discipulorum bati. Nam 3i pura soli adharendi Deo eique pla-
    quoquc anirnas, causa iliius ad peccatum quanlura cendi id prius intenlione affeclassent , sicut in eis
    in se fuit ailiciens, persequcrelur, locum deserens, hunc affcctum sola non deberet prosperitas creare,
    prudenler ac mansuete suam praesentiam subtraxit, ut inciperent ; sic nec sola posset adversitas iniir-
    ut, dum praeseniem, cui damnabililer invidebat, non mare, ut desinerent. Providendum iiihilominus tibi,
    cerneret, animarum siliendo saaguinem , ia iivoris ut cum praelatorum luorum assensu , ac tuoruui
    quoque malitia, aliquo rnodo minor esset. Sic et tu, " gratia sodalium id agas* quatenus sic sacrificium
    cum forte aliquem , veneno pestifero inflatum ac luura in odorem suavitatis slt acceptum. Quasi enira
    perfusum contra merita tua vides, utpote in quem quoddam sacrifictum csl perfectio ,
    quam aggredt-
    nec unquam nee usquavn deliquisti , idque tali per- ris, hujus magnas conversatconis. Cum vero con-
    secuiione , ut aum nullis peniius modis corrigere sensus illud sponlaneus tam frairum quam pral i-
    ,

    valeas ; non magnum , ut mibi videtur , re&tum in- torum tuorum coramendat, quasi magnum quemdam
    curris, si consilio et assensu majoruni tuorum, lo- cx se fragrantioe odorem cmittit. Quasi insipidi m
    eum ad tempns humiliter muias ; hac quoque in- quippe in mensa fercuium apponis, cum aliquiJ,
    lentione , ut suum in aliquo tua saltem absenlia nonnunquam etiam bonum , sine pace cohabitan-
    imminuat furorem, Jium agis. Siquidem sapor in ferculo, pax es* m
    X. Sed et locum tuum, ut ego arbitror, mutare opere bono. Idcirco primo neccsse habes provi-
    potes, in quo professionis es vinculo ligattts , ss ad dere ut longe perfeetio major et conversalio git

    alu-ujus fueris regimen EccJesire csnonice eiectus. sublimior, ad quam modo suspiras inframmatui,
    Et huic quidem causse terlke nuliatenjis praelaii, vei quam illa est quam eatenus exercebas ut in eo :

    et electionem tuam
    con^entus resislere debebunl, si
    ^ q U od professionis luse mutas locum ,
    sanctitalis,

    canonicam perspexerint et le dignunt ac idoneum quoque tibi prcvenire gratuleris incrementum. Alio^
    ,

    agnoverint, luamque, ob majorem sancfcc Ecclesiae ijuin quid tibi prodest professionis tua2 mulare lo*
    ulilitatem, absentiam admillere potuerint. Quotquoi cum, si sanctitatis tibi per hoc non provenit att-r
    enim in unitate Daptismaiis et (idei hujus sumus , gmcntum. Secuudo quoque non minore tibi delibe-t
    magni corporis , quod est Ecclesia toto terrarum ratione cogilandum est, ne novitas quam aggre- ,

    orbe diffusa, sub uno capite, Mediatore videlicet deris sanciitatis aliis sit scandaium ct occasia
    ,

    Dei et Deo et homine, Domino nostro


    kominum , perlurbationis. Tunc enim quod agis 264 bonunt
    Jesu Christo (I Tim. n, 5) in diversilate lingiia- est, si sic iuam in eo perquii is salutem, ot per hoc
    rum, profess onurn et meritorum ; in differentia aliis non auferas pacem, Hsec itaqueduo in conver»
    ofiteiorura et graduum membra eidem cathoiicas , sationis luas exercitio summo tibi desiderio affectan»

    malri nosira; , ad honorem praefati capilis et utili- da sunt : effectus videlicet saluiis propri?e, et occa*

    tatem roembrorum debemus, quidquid vivhnus, su- sio pacis fraternae. primum qtiidem, quia
    Et hoc

    mus , possuraus et scimus. Nec eorum , qui in ea ad te pertinet: secundum, quia ad proximum luum :

    sunt , uiio modo debet resisiere aliquid ; cum obse primum tu apud fe obtines locum ilie
    quia ,
    vero
    de
    quium parlis auctoritas etpetieril tottug. Quoeirca D secundum. Ut enim ait Jacobus, Sapietdia, qua>.
    cum sancta tnater Eecicsia el te , ut ejus necessita- sunum est primum quidem pudiea est deinde pa~
    ,
    ,

    libus deservias , irioneitm agnoverit , et ad regimen cipca {Jacob. xxxix, 17). Quapropier non tiLi putcs

    suum, electione canonica interposita, assumpserit, siiilicere ad consoendendum perfectjonis fastigium


    et ad hoc dignum judicaverit , profesgionis quidem si sic exerces priroum , ut negligas secundum. »S»Vuf

    tuae poleris, \it opinor, locum mulate, et aiio, ubi enim teipsum, sic jubet le.r. ut ditiaas et proximum
    id agas, ad quod te vocavit, cum consensu tuoruro, tunm {Marc. xn, 5i). idcirco in onmi exercilio tuo
    inler quos degis , transmigrare, sic tuam quaere salulem , ut ln ea proximi tui nw
    XI. PraHerea locura tuura potes licite mutare, si lurbes quietem. 8i igitnr in palato mentis vera
    ad vitara volueris strictiorem et ordinem sublimio- scientia sapit, sic non negliges pro possc et nossc
    rem te transferre. Sed modis omqibus cavendum exercere qnod, quantum ad proximum luttm, esv
    ,

    tibi est , ne in hac voluntate tua propria te impa- pacificum sicut nec illud quod, quantum ad le, est
    ;

    tientia failat, et ne causam medullitus placendi pudicum. Et primum quia le exornat honestum. ,

    Deo , etque. soli adhoerendi, agente falso spiritu , si- Secundo [al. secundum], quia proximum paeifical
    mulans , ipsa tqa tibi pusillanimitas veraciter in tranquillum. Hxc enim de qua loquimur, qua3 (Je,-
    ,

    507 ADAMI fR.EMONSTRATENSIS 503

    sursum csl Mpientia, primum quidem pudica, dcinde A lilas.et quousqueha?c scryanila. Rcguhc in capila

    pacificu est. Itaque in exercilio luo admillens \n\-


    duodecim dispartitin. 10. Dilectiu Dei coiive- —
    nientcr in primo capile sublimalur 265 liam :

    mum, quidem oflers, ei ideo benefacis salutcm,


    recle Deus onlinc ct mcnsura dilectionis viiiutum pra>
    qtuerens propriam; sed omiUens lecnndum, rcctc stanlissima? excedil omnia. II. Qualitcr in —
    non dividis ac proinde peccas pacem negligcns
    ,
    cliaritate Dei sui ipsius et proximi se quis ba-
    ,
    ,

    bcat ; quae origo, fornia et linis tolius est legis.


    frtternam. — 12. Deiiule commenduta unilas aniniorum in
    XII. Eo siquidem tencfunt omnia hacc , ut si vo- Deo; «'atnnanda qusc tcrrena, animalis, diaholfoa.
    iucris, inspirante Deo, profcssionis tuae, causa vilae — 13. Proprietas non modo lcmporalis possos-
    sionis sed el su;e voluiilatis vclita , nec fiu ile
    ,
    melioris ct perfeclionis majoris locnm inutare, lunc
    per utramque slat pacis unitas. Quantopere dete-
    nimirum voluntalem hanc efleclui manciparc scias standa proprietas , ct scrvanda ?equa dtstribnlio.
    tibi cssc salubrc, si cum pace el gratia pradato- — II. Quia veniat DOminc proprictaiis.qiuc dis-

    ruin , et fratrum luorum luus islc fueril diseessus :


    cordix est seminarium , unitatis frateruje cxtcr-
    minium.
    eorumonc libi in boc pralsis non dcfuerit consen-
    s-is. Teriio necessc libi est ui mctiri studeas vircs Non minys convomcns,. dileclissiini, quam sa-
    luas, si foite quod aggredi proponis usquc ad de- lubre nobis est, ut vilae noslrae moderamina, jtiNta

    bitum finem perduccrc possis. Ut quid enim tale


    u documenta, sanclorum virorum
    sacra? Scripturae ct
    quid arriperes, super quo ilhdaut le, vidcnfcs dc- exempla informare studeamus. Salubre , inquam,
    fectum tuum , et dicant: Ific homo c.cpit tedificare, quantum. ad rncriluin : convcniens vero, quanlum ad
    non potuit consummare 9
    et (Lnc. xvv , 7>0.) Igitur ut lestimonium. quanlum ad conscientiam, bic au-
    lbi
    nrcviler tria baec in fine sermonis litijus colliga- tcm quanlum ad famam. Nam sanclum quondam
    mus, si hanc volunlalem tuam ,
    qaa iocum profes- ut scitis, Jeremium de tacu funcs extraxemnt (Jenra,
    sionis tnrc mutarc proponis , ct puram agnoscis, ut xxxvm, 12, 13) ; sed panni vctcres interposili fue-
    Deo placcat, et paciticam , ut eam proximus acce- runt. Et qui funes isli , nisi sacra: ScripUirae pra>
    ptct, et moderatain , ut ad debitum fincm ejtis , efYe- ceota ? Et qua: haec vetuslas pannorum, nisi bono-
    ctnm lua infinnitas produccro queat : non te pulo rum antiquilas cxcmplorum ? Jcremiam igilur , ct

    aliquem, quasi votum tuum frangas, iucurrerc rea- funes de iacu extralmnt, et panni vetercs, qui saeiau
    tum, si, ut sicpe dictum, in qc.o professionis te vin- Serlplurae praecepla, et priorumsanclorum exemplo,
    cuto ligasti, non istis altrue illis, de quibus supra electum quemlibet ab imis mahcprofunditatis ad al-

    tetigimus ; scd cl aliis his non dissimilibus niodis. ta sanctai conversationis le\aiit. Nempe. ascendcm
    qui nunc auimo non occurrunt mulavc-ris locum. ^ a convalle plorationis, et cantans primum eanticum
    ,

    Non enim video quaiiter digne culpandus sis , cui graduum sanctus David, sancto se inslruenloSpiii-
    in cxereiiio tuo causa csl salus propria, pax proxi- l;i, dandaf: sibi novit, et ayponendas ud linguam do-
    mi, vohintas qhoqite Dei, qui est superomnia bene- losum sagillas potentis aculas, carbonesque vastatorcs
    dictus in saecuto Araen. (Psal. cxix, 5, 4). Q lod nimirum aliud non est, nisi

    SERMO VIII quod sanctus quilibct ad spirilualem lendens sancli-


    talis profectum , ad ilevincendam pfistiferam frau-
    De eo qnod in profcssionc nostra dirimus : secundum
    Evangclium Christi, el secundum upostolicam in- dulenta? iocutioni9 persuasioncm , sCivil mbii esso
    iiilnlicneni et secundum canonicam licgtdam B.
    , validius, quam jussa Saivatoris cfficaria, et qitrc vt-
    Angufiini. De SS. exemptis, et pcrfeclione evan- tia deslruunt, sanctorum excmplo. Ha"c ilaque Jno
    aelica, de prwstantia, cl tEConomia vila: communis.
    sunt, quec sacra in se Scriptura sanctse aediCcalioni»
    De diiecliune Dci ct proximi. De animorum ct
    bonorum externorum unitnte, et fuqicnda proprie- continct insignia , calholicas vidclicel inslructionis
    tate. hoilamenla, ct reiigiosae convcrsationis exempla •

    SvNorsis SErtMONis. -- \. SS. Scripturarum docu- ut noslram pariter, et ilia ignorantiam instruant, no
    mcnta et sanctorum virorum ciempla nos recfe
    aberreinus, ct ista pigritiam cxcilcnl ne torpeamus.
    informant; ignoranliam pigritiamque pffiopeliunl.
    — 2. In professiouc sui traditio secundum Cbri- D Quod ergo vel jarn agimus , vcl adhuc agereaggre
    sti Evarsgelhim ruorttm conversio sectindum apc»-
    : dimur, tunc nimirum cl gravitatis maturitate pon
    siolicam instituiion<'in stabililas in loco secun :
    cxaminatione probatum
    derosum, ct vcritalia crit ,
    dum Rcgulam convenienter inslituitur.— 3. Sum-
    quidquid ftterit vcl in occullo proposito conceplum,
    ma pcrfeclionis evangelicaj in itibus pntis&imum
    consislil vendeie omiiia, dare pauperibus, Cftti-
    : vel in iaperto faclo in lueem productum jux.ta id,
    sium seqni. —
    l. H.nc Iria qualitcr praestanda quod tam sacrx Scripturae instiluunt verba, quam
    sint in professione religiosa. 5. Morum con- — sanctorum virormt. informant exempla.
    versio examinanda ad apuslolicam ncrmam ac
    institulionem. —
    6. Apostolicae \'dx p«rfectio II. Undccl in verbis professionis nostrae, dc qui-
    qtiatuor sibi deposcit pnecipua , primo conlem- bus muita jam in tribus bis siipcriorifcus sermoni-
    ptum rertun terremrum. 7. Secundo vitam r.c
    bus, diximus, dc bisaliquid langcrc nun omttlemus,
    usum earurndem rerum communem ; tertio sequa-
    bilcm illarum divisionem quarto uuitatem ani- C!im de Evangciio Cbristi, el aposlolica instilutione,
    —
    :

    morum. 8 Tria priora observanCur, ul quai - ac Regula sanctiPatris UoslriAuguslini mentioneln


    tum oblineUur : quod esl babere eor unum et
    facimus. Nam hoc modo- se babel ipsc ordo verbo-
    aniniam onanv m Deo, et couvertisse mores se-
    S
    ciiuduiii apostolicara instilulionem. — (
    J. A»l Re- rum : Ego ftater offcrtns trtidu meip&um ludeiiir.

    gulam S. Augu?:ijii rnoderanda promissa slabi Dei genilricis Moritc, sancfioue itiius, e< premitte con~
    509 DE OR.DINE ET HABIT U CANONIC. PR/£M. 510

    vcrsionemmorum me oram, 6t stabilitatem inloco,se- ,\ qnae dis.it necessaria esse ad nanciscendam perfe-
    tundnm Evangelium Clirisli, el scrundum aposlolicam ctionem. Uiique omuiiini posscssionmnvenditioncm
    institulionem, et secundum canonicam fiegulam beati earum in pauperes expensionem ; ipsius denique
    Auguslini. Vidctis qnia tria sunt promissa : ct cum Christi imilationem : triahaec. Primo, inqutt, vende:
    sinl professionis ae promissionis vinculo iirmata non quidem unum quid, vel duo vel aliqua sed , ;

    secundutiiquaedamtriasunt, quaesuhsequunttir, pro- ontnia quae habes, uteorum quae possides nibil libi
    missa. Quae enim promiltunlur, traditio tui ipsius, pcnitus reserves. Secundo da pauperibus : ut eorum
    promissio convcrsionis moruin tuorum ,
    pionnssio quae distraxisti, ncc preliuio praesumas retinerelibi
    stabililatis in loco : tria haec. Quae vero subsequuntur, sed ea ,
    quibus te privas , egenis expendas. Tertio
    seawdum Evangelium Ciirisli , secunduin aposta- me sequere : ut omnia funditus ,
    quaccunquc sun»
    licam inslilutionem , secundum canonicam Regulam propter me mihi non modo non pr^poncns , sed nec
    beatiAnguslini: tria Itacc.Etnotale, qiuvso, erdinem ullo modo comparans, ab ipso penitus menlis afTe-
    horum trium praecedentium et subsequentium , si ctu abjicias, et mihi soli medullitus inhaereas. Pri-
    fortassis aliqua in eh possit congruenlia repexiri. mo vendeomnia ; secundo dapauperibus : lettiose-

    Primo leipsum tradidisti ; seeundoeonversionem mo- quere me. Vende omnia , ut universa ,
    quae mundi
    rum tuorum ; lertio quoque stabililatcm in loeo pro- B sunt, «'iblimiter contemnas. Da pauperibus, utpro-
    misisti. Simililer primo de Evangelio Cliristi ; se- ximis tuis misericordiler suceurras. Scquere me, ut
    ciindo de aposlolica instittilione, oc lertio de cano- mihi tenaciler adhoercas. Sicomnia vendens, s:ecn-
    nica Regula beali Augiislini menlionenifecisti: ina- larem a te vanitatem removes; pauperibus dans,
    nitcr el infruciuose in loeo siabilis mancns, si per- opus in fratres charitatis exerecs : rue vcro sequens.
    versus morR)tis fuisses. Et cutn constct quod prae culmen nimirum internae puritalis tenes. Nonne tri-

    cunclis, iti quibus vil« religiosae sanctitas consistit, partilo isti exercitio magna tibi videlur inesse per-
    virlutum spiritttalium cxercitiis, sola sit lirmae per- fectio? Nonne magnum censes perfectionis esse fa«
    scverantia: anthora, qu;e slalum nicrctur acternita- sligiuni, sperncre mundum , tuvare pro posse pro-
    tis, patel, ni fallor, qttod non muittim morum con- ximum, imiiariChristum ? Hancei evangelizavil idem
    versio jirodessel , s» constanliac stabilitas deesset. Dominus nosler JesusChrislus perfeclionem, qui ab
    Qttid ilem quantuni ad animie salutem emolumenti eo quaesivit quid faceret, ut vitam aHernam possi-
    cotiferret, cl Uiorum le moruni conversione fulgere, deret.

    et in loco slabilem manerc, si magis violenter esse6 IV, Secundum hoc Evangelium Chrisl» teipsum

    per alium in Ecclesiam Dei inlrusus ,


    quam grata offerens, liadidisti, etiradens obtulisti Ecclesiye Dei,

    veluntatis sponlaneae devolione eidem Ecclcsiae Dei, quatentis causa perfeetionis fastigia conscendendi,

    el j)erpropriam obbtionem tradilus, eiper propriam univcrsis renunties quaj sunt hujus niundi ; indU
    tradilionem 266 oblatus ? Sed ncc imiltum pttla- gcntix succurras proximi similitudini quoque te
    ;

    rem fore approbandnm, hoc modo te pnvdictae Ec- conformes Chrisli. Quac omnia vendis, quan;'o pro
    clesia:Deia leipso cUradilnm, et oblattim, sitcpa- adipiscendis donisspiritualibus, rebus corporalibus,
    riter el nioruui fecisset perversitas reprobatum, ct quantum ad amorem , exueris : eas quidem admit-
    iustabilUas vagum. Ideirco quod pritno promisisti, lens ad usum, sed cxcludens ad affectum. El quasi
    tui ijtsius oblatio esl et tradilio ;
    quod autcm secun- eorum quae vendidisti pretium pauperibus expen-
    do, moruni luorum conversio ;
    quod vcro lertio, sla- dis, dum per dona spiritualia, quae mediante plena
    bililas in loeo. ln primo, devotio notalur spontanea ; abjcctione temporalium pcrcepisli, non solum cor-
    in secundo, cdnversalio bonesla ; in lerlio, constan- porali, sed et spirituali eorum qui indigenl, neces-
    lia firma. Nimirum ul in primo appareas devotus ; 9itali proximorum auxiliaris. Teipsum offerens tra-
    in secundo honestus ; in tertiovero in devotione hac dis, et tradens offers Ecclesiae Dci, cuin Cliristo me-
    honesta, et honestalc devota radicattis. Dcvotus, ut dtillitus inhaerens, et tenaciter agglulinalus, pia ip-
    occulte Deoplaceas; lionestus,utbonunnn te exem- rj sum lam in praeceptis quam in piohibilis suis de-
    pluin proximo oslendas ; radtcatus , ne a bono illo votionc imitaris : sequcns cum quocunquc ierif,
    vel quod acceptat Dcus , vel quod approbat proxi- tam in iiolendo sine ulla exceptione , quac non vull
    inus, tempore tenlationis recedas. admilli, quam in volendo qiue non vnll oniitti.

    III. Quid nobis Christi Evangelium aliud, nisi om- Sicqne non injuste illam libi PsalntisUc voccm
    niinodamperfeclioncm manifestat?IIujiis:u!lem tunc v/ndicarc j)oteris, quac talis est : Paratum or mcum,
    perfeclionis culmen conscendisli, quando teijisum Deus,paralum cor meum (Psal. lvi, 8). IIoc cst di-

    Ecclcsiae Dei tradens obtulisti, offerens iradidisti cere : paratus sum aggredi quod jubcs ,
    qttod pro-

    cujus suromam pei fcclionis ubi ubexins quam in hibes declinare. Paratus, inquam, el non sum tur-
    Evangelio Christi reperies ? Unde;sciscilanli ctiidam, balus, ut cuslodiam mandata iua (Psal cxvm, 60)
    quid faciendo vitam yeternam possideret, ac legalia tam ea quae admitti, quam quae mandas omitii. Sic

    se mandata obscrvasse a juventate sna asserenli, sic conabor placere libi in utroquc et cum vidcli- :

    ait: Si vis perfectus csse, vade, ei vtftde omnia aua: cet insislo devitare peccatum, omne malumnolens;
    habcs, et da paupcribus; et kabebis ihe&aurum in ccp- ct euiii slitdeo declinare delictum, jam Bona cuncta
    lo, ei rcni, ei sequcrc me c
    [Muiih. xix, 2l). Ei altendile voleus. Et quia hxlarcm datorem dititjh (l! Cor ix t
    : -,

    SH ADAMl PR/EMONSTRATENSIS oi2

    7), non snni in his ttiibilus. Mcirco canlabo, et psal- A El ptltamvs de his smgnlis coiivenienlia posse nos

    m«w dicam (Psat. lyi, 8\. Quod canlicum islud? Spi- rejierire exempla Legiturin Aclibus eorum : Quut-
    ritualis hilaritas in menie. Quis nsabnus iste? Ef- quot autem posscstoret agrorum, aut domorum erunt,
    fectus utilis in opere. Erit utique apud mc , inquit, vendentet afjerebant prelia eorum qux rendebantvr,
    et cantictim hilaritalis in corde , et psalmus utilila- etponebant ante pedes aposiolorum. (Act. iv, 34). In
    tift in operc , ciim paratus sum sequi in prohibitis, quibus verbis , quid aliud , fratrcs mci , diligcntia

    paratus sum et in jussis. nostra valel notare, quam plenam rcrum lerrenarum
    267 V. Siciit auteai oniuimodam inChrisloesse abjectioiiem? Domcs quas babebant el agros veu-
    non ambigimus pepfectioncm , ita et in apostolis debant , el in pretia redigebant , quse ante pcdes
    moruin uolamus conversionem. Scimus enim quia apostolorum projiciebant. Conjiciiur, ni fallor, ex
    eorum aiiquis de piscatore praedicator faclus est his, quod non multum ea diligebant , quae vcadilio-
    dc telonario in apostoium mulalus est. Et hwc qut- ne iniervenientease alienabant. Necsolum quod pa-
    dem mulalio dextrw Escctti ( Psat. lxxvi ,11). Sictit rum diligebant , scd eliam quod morum cominiita-
    autera oflicia in eis mutala sunt, iia et mores. f>o- tionem admodum vilein babebant qnam coram
    ,

    ctor quoquc egregins , et vas eleclionis praedicalor apostolis non aiio quam ad pedes projiciebant. Unde
    veritali«, li< f;t non cum duodeeim , lamen lempore ^ cl Araioris sanciae Komanae Ecciesiae subiiiaconi

    auo , et ipse ad Christi discipulatum vocatus , de super bis verba sunl , quae bunc babent modura
    Saulo in Paulum, de pcrsecutore in pnedicalorem Deslitui debere probant, quod tnngers vitant,
    mutatus cst. Et illa quidem rnmatio nominis, quidni Catcandumque docent ,
    quod tubdunt grestibns
    quaedam conversionis morum osiensio fuit? Sicut [aurum;
    De quo terrenaf veiiiunt ad pectora curw,
    enim nomine , sic etmoi ibus extunc alius effectus Cciisimiii jaclalur Inimo.
    cst. Siquidem vivit ipse,jam non ipse : vivit tero in Ajutor. in Acta. aposl. I. i, v. 406-109.
    eo Citrisius (iial. n, 20). Jam pro Ecclesia persecu-
    Igilur conlemnenda plane, et quasi conculeanda
    tiones tolcrat, quas eidem Ecclesiae inferre solebat;
    evidenter ostcndiint eorum pretia, quaj vendebantur,
    quotidle njoritur pro fratrihus, quorum antea mor-
    dum Eaquenimirum non dis-
    ea pedibus projicitinl.
    iem supra modum sitiebat : .1 dimplent ea , qum de-
    similia esse bumo jtidicant, qux illis membris cor-
    sunt pansionum Christi in carne sua pro eorpore ejus,
    porum apostolorum prosternunt quibus huinum ,
    quod est Eeelesia (Col. i, 24); quam dudum spirans
    concukant.
    mlnarvm el cadis, in discipulos ejusdem Christi Jetu
    Dotnini nostri (Act. ix, 4), crurieliter devastabal. Ita- VII. Nec quisquam eorum qua? possidebal, aliquid
    g
    que in vocatione aposlolorum expi imitur conversto sunr.i esse dicebat , scd erant illit omnia communia
    morum utquos : legisa Cliristo de oflicio ad officium (Act. iv, 52). Ecce socialis terrenarum communio
    vocatos, in melius conseqnenter inlclligas mutatos, rcruin : quam profeclo communioncm non sine ,

    et ad mores quoque composilos conversos. Secun- aliqua expressione, relalor horum egregius saiicliis
    dum hanc itaque inslitutioncm ,
    pro;i.isisti morum Lucas nobis notam fecit in eo, quod asserit, aliipios

    tuorum converslonem , sicm prius tradens obtu- eorum , haud dubixm quin crcdenlium dc quihus ,

    Jisli , et offerens Iradidisti lcipsttm Ecelesiae Dei, praemiserat non solum non habere aliquid suum,
    ,

    sccuntlum Evangetium Christi. Et sancta quidem sed nec diccre aliquid esse suum ; Sed erant , in-
    institulio eorum, quia sancti nimirum et ipsi. Ne- quil, illi», jam non quapdam , sed omnia ecmmunia.
    que enim qui sancli fuerunt , aliquid nisi sauctura Vidctur, si subtititer consideraievelimus, quod om-
    instituere voluerunt. nem a se projeceranl propiietalem ; qui rerum,
    VI. Et quaenam haec eorum inslitulio fuil' Mihi quns in corporales suos expendebanl usus, cominu-
    autem videtur, si vobis aliquid fortc mclius ad prae- nem apud se fcc.crant ct ipsam universitalem.Yidetur
    sens s;ipcr hoc, vel eongruenlhisnon occurril, quod cl in hoc quod omni penilus proptielali rcnuntiave-
    hler cactera , quae ad saluleni siibjectorum perti- D ianl; quia 268 non solum, uti jam diximus, nihil
    nenlia promulgabant , virlulum sanctarum insiynia proprium habebant, sed ncc aliquid suum essedice-
    iu eorum inslilutione notari nossunt : plena abjectio bant, alienantes a se, et in oie, quod apud se habere
    terrenorum, socialis cominimiorertim tetnporalium, nolebant in possessione. Hsec aulem lemporalium
    quae ad sublevandam inopiam subdilorum erat ex- communio rerum, ipsi modis omnibus cxpetenda, et
    pendenda; aequa et competens carumdem inter eos exercenda universitali virorum religiosornm, quem-
    divisio, juxta necessiialcs smgulorum; concors de- dam nobis supernae illius , ad quem modo suspira-
    nique vicissim unitas, et una concordia animorum: mus palriae statum praemonstrat : sicut venerabi
    qualuor haec Ut autem per ea , quae his bonis con- lis Bedae verba ,
    quae de hoc ponit , continent
    traria sunt, evidcntius isla intelligas , liaec eo nimi- quae bunc modum babent : Qui ita vivunt, ut eis
    rura spectanl, quatenus scias instituisse eos, ut qui sint omnia m Domino communia, cccnobitaj vo-
    fidem ad eoruro praedicationem in primitiva Ecclesia cantur. Qua vilatanto feiicior esl , quanlt sta-
    suscepissent, et sme rcrum mundialium viverent tum futuri taculi imitatur , ubi omnia commu-
    cnpiditate, et sine proprietate, ct absque persona nia sunt ,
    quia Deus crit omnia in omnibns. Et quia
    runj acceptione et sinc pacis fratcrnac divisione, ibi summa pax et securitas est , civitas , in qtia
    : , :

    513 DE ORDLNE ET JIABITU CAtsONIC. PR.E.M. 514


    typus hujus vilae preecessil , Jorusalem dicta cst : id A trinsccus, ct sedat unilas concorJiai aensus : procu
    est visio pacis. Dividebatur autem singutis ,
    prout dubio dicere polcs attdacler morcs te convcrsos ba-
    cuique opus erat (Act. i\, 35). Duo bic nobts nolan- bere, el juxta quod lc consial in profcssione tua
    da se ingerunt , quia singuli quo snslentari dcbne- promisissc, secundum aposlolicam coustitulionem
    rant, acceperunl. Et in iisdcm quain sollicite consi- convertisse.
    deratum est, non quod expctebat voiuntas, non quod !X. Jam de Rcgula beati Auguslini aliquid, vcl
    appelcbai cupidiias sed quod monebat uliiitas ct
    , brcvitcr , nobis altingcndum cst : secundum quam
    exigebal necessitas. Quicunque jgitur in societale, promisisti siabiiitaiem in loco; sicsjt et morum tuo-
    de qua ioquimur, primltivae Ecclesise fuit, quo in rum.uljain diximus , sccundum apostolicam in°
    victu sustentari debuit , ab eis ,
    quoruui id erat slilulionem, eonversioncm : sicut ctiam leipsum
    oflkii, accej/it. Scd e! praeceiiens ibi bonum erat, , offerens quoqne
    tradcns obtuiisti iradidisti Ecclc-
    quod abiata fuiidilus personarum acceptione, prout skc Dci, sccundum Evangeiiuni Chrisih Ilaque se«
    indigebant, divisim singuii aecipiebant. Multitudinis cundum lenorcn., quem in se prsefcrt Rcgula beaii
    credenliuni erai cor unum ct anima una {Aci. iv, Aagastini, sinbilitalcm in iaco promisisti : ul quan-
    52). Eece concors unitas , et una concordia anime- diu, quae ineadem conlinenturRegula, praecepla, ac
    R legem
    Tum. Hujus aulem jucundilatis bonae et bonitalis vitac, et disciplinocolscrvarcpoles, locum, in
    jucundae quani quarto loco posuimus
    , , iua prace- quo licec le observaturum poliicitus cs, nitlla ievita-

    deniia sunt causa , de quibus modo teligimus; ha<e le , vei impalienlia 2@S intervenienle , mutes. Si
    autem fructus corum. auteni, quod absit , ob indisciplinaiam cohabilan-
    Vlil. Ad iioc enim rerum a nobis corporalium tium conversationem, vel ob aliquem alinni qus
    abjtcinius ciipiditaiem ; ad iioc nullam earum liabere emcrserit casum, invitus a bono abslractus et ad
    volumus proprielatcm , ad hoc personarum , in di- malum illectus, ea non potcs observarc, non pcerta-
    visione corporalis hujus sustentationis, abhcrremus liler, ut arbitror, pcccas, si ad hnc solum, ei propter
    acceptionem : ut praeduleem hanc ct salubrem cor- boc solum ul voium impicas, volum quoque fran-
    pori ol animae in Deo nanciseamur unilatcm ad ;
    gas. Quid est hoc, inquis, quod modo dixisti? Audi
    lioc , inquuin , vendentes afferebant pretia eorum quid sil. Si locum dimiseris, nonne volum frangig,
    quae vendebantur , ct ponebant ante pedes aposto- cisn stabilitalcm in eo promiseris ? Ulique ais. Si
    iorum, ut ncc quisquam eorum ,
    qua possidebat aulera in eo contra B. Augusiini Regulam vivis,
    aliquid suum esse diceret. Ei ideoquisquam eorum, nonne et similiter volum frangis?Ila est. inquis.
    quze possidebat, aliquid suum esse non dicebat, ui Sed eum £ic acciderit, frange volum, ue frangas
    r
    dividerctur singulis , proui luiicuiquc opus eral. votum : omitlens esse stabilis in loco , ne in eo
    Idcirco denique dividebatur singulis, prout unicui- vivas contrarius Auguslino. Csetcrum cum sic agis,
    que opus erat, ut eorum esset cor unum et anima quanquam ita loquor } votum non frangis; quia
    una. Si« tria iiia bona hujus quarli boni causa sunl; stabiliiaiem in ioco promisisti, sed sccuiidum Regu-
    hoc autera quartum bonum eorum est frucius ;
    quia iam B. Auguslini. Et cerle. sic libi agendum esso
    ct ideo tria ilja promittunlur , ul hoc quartura se- inlciiiges, cum iila brevitcr cajpcrimus aitingero
    quatur boc autem sequitur idcireo ut iu co tria
    .
    ,
    ^irtutura spiritualium insignia, de quibns pracdicia
    ilia remunerenlur; Merilo, frater mi, promisisti ton- Regula tractat. Et quidem rmiita sunt, quae in ea a
    versionem morum tuoruni juxta apostolicam jnsli- praefato Patre ct advocato nostro promuigata iegU

    tutionem, quia iiimirum haec ab eis qualuor insli- mus; sed lamcn corum sunimam sub duodecim capj-
    tuta, quasi quamdara formam el exemplar habes, tibus nos compreiiendeie posse putamus; suppres-
    ut luos per eorura conversionem , ad bonum mores, sis quam muiiis ,
    qua? sub verborurn paucitate
    eccundum ea in grata sancta?, honestatis venustalc coarctari non possunt. Primum ponimus caput
    compouas. Siquidem plena tcrrenorum abjeclio, so- Ante otmiia, fratres ckarissimi, diligatur Beus, dein-
    cialis rerum corporaiiuin commnnio. aequa et coro- D de proximus ; quia ista prarepta xunl nobis prind-
    pelens earum juxta necessitates singuiorum divisio; pulher data. Secundum ab eo loco : Bac sunt, quw
    unilaiis coneordia , et concordiae unitas in aniino ut ob$ervt(is, pwctpimus : usque ad : Sed rtirsuta
    quidni praeceisa el eximia est raorum conversio?Nam etiarn illi, qui atiquid esse videbantur, Terlium wroi
    bona cum uumcro quatuor sint, primum in se
    haec, a Sed rursum eliam itli, usque ad: Oralionihus in~
    mundi hujus habet contemptum secundum viro ; siate. Quarlum quoque a loco iilo, usque ad : €at-
    rum reiigiosorum honestat coireentum; tertium nem veslram domate. ^uintura a loco i!lo, usque-
    exteriorem juslificat cffectum ;
    quarlum vero inte- ad •
    Non sit notahUix habitus vesier. Sextum quo--.
    riorem purificat, atque pacificat affeetum.Puriiieat, que ab isto loco, usque ad : Qui autem in tantum
    inquam, ut mundus sit; pacificat, ut quietus sit. progrsssus fuerit maium. Seplinmm autem, inde
    Cuin itaque plenea ie, ac perfecte mundusest de- us^ue ad -.'Vestes vestras in unum habeatis. Ocia- *

    spectus ; cum sanciorum, in cunctis ap-


    in coatu vum quoque a loco illo, usque ad : Jnduvienta x>e~

    pares motibusluishonestus cmn tuum exlrinsecus. ;


    •""'"« secundum arbitrium prwpositi laventur. Nonum
    coram eo, qui videl in facie, jiistilisc exornas opus; autem ab hoc loco, usque ad : Lites aut nullas ha~
    cumtuos ante eum, qui inluelur cor, mundat in- beatis. Decimum abhinc, usque ad : Prccposito lon-
    ,
    ;

    515 ADAMl PRAMONSTiUTE.NSIS 8!C


    quam Patrl obediatur. Undccimum vcro, a loro A amclur quam proxiiiius, qui magniludo esl , qiuc
    isto usquc ad : Vt auiem iu hoc libello. Duodecimum nullam in 6c roensuram admillit.
    illinc, usque ad finem. In primo videlur fieri mcnlio XI. Diligamns ergo Deum, ad hoc, til gaudeamus
    de diicctione Dei et proximi. In secundo, de uni- in ipso; diligatnus proximum, ad l.oc, ut non qui-
    tale concordiac ct communionc corporalis sustcn- dcra in ipso, sed cum ipso gaudeamus in Deo. Et
    lalionis. In tcrtio, de virtulc bumilitatis. In quarto, liaec sunt duo pwcepta charitalis, cnm lamen sint
    de purilate orationis. In quinto, dc abstinenlia di- bi Ires, quos diligimus : nos ipsi, Deus, et proxi-
    screla. In sexto, de venustate honestatis, ct casti- mus quia, cum Deum diligimus, nos ipsos diligi-
    :

    tate corporis. In septitno, de spontanea confes- mus, pro eo, quod bonuin nostrum quod ipse ,

    sionc. hx oclavo, de communibus custodibus ve- solus est, diligimus; el cum proximum propler
    stium. In nono, dc ablotione vestium, et cura in- ipsum dihgimus, el ipsum, ct nos ipsos diligimus,
    firmortim , atque dc libris quolidie pelcndis. In possidentes bonum nosirum, quod ipsc est quia :

    decimo, de cavendo litigio. In undecimo, dc rcvc- eilBl diligimus iu co qtiod proximum piopler eum

    rcntia exhibenda praelatis, ct dc ollicio corum. In diligimus; quem propter euin non diligeremns ullo
    duodeciino, de sollicitudinc observanliae hujus re- modo, nisi eum diligeremut. Qua; nobis principa-
    gtriaris. Videtis jaro, ni falior, et aperle mtelligitis iitcr praecepla data sunt, quia quaccunquc alia sunt
    quia tunc soltim iructuose in ioco stabilitas habo- iix his instaurantur, ct ad ista referuuiur. Qusecun-
    tur, cum istud, quod non compcndiose praelibayi- que enim ab ipsd Domino, vel per seipsum, vcl
    inus, duodenariuin salHcite exercetur; cum vero per suos, qui ejus in his vicem lenent, mstituta
    istud oiniltilur, et ilia incassum rciinclur. sunt , propter charitalem instituta sunt. Propier
    X. (286) Primum itaque caput est, dc diligendc hanc, inquam, institula suut : videbcct ut acquiras
    Deo et proximo, decimum vero, de cavendo litigio, eam , cum forte non habes ; vel ut retineas, cum
    quia universi nimirum spiritualis exercitii, cui in- habes ; vel ut melius et plus habeas , cum non
    tcndirous, sive ut Dco placcamus, sive ut proximo bene et parum habes ; vei ut recupcres, quatn for-

    succurraraus, causa qutdem ct origo utriusque debet tassis amisisli ; vel ut aliquid agas in hunc modum,
    csse "dilecllo; sed usque ad perfectionis dcnarium quod ad charitatis pertineat acquisitionem, posses-
    earadem diiectionem non nerducimus, si borribi- sionem, augmentalionsm, ordinalionem, restaura-
    lem atque terribiicm liligii tonitruum non devila- tionem Quaecunque igilur a sanclis sunt Patribus
    nttis. \ionct ilaque nos in exordio Regulae suse ut insllluta, tunc solum ea nobis sciamus- viriliter

    r exercend», cum nibil in se penitus


    ar.te omnia dilignmns Deum deinde proximum , conlincnt, in ,

    subjuugens et causam quia ista, inquit, vrxcepta


    : quo dilectioni Dei et proximi aliquatenus conlra-
    sunt nobis principatiler data. El bene principjiiter dicant. Salubre ilaque tibi esse noveris quidquid
    asserit dala : quia in eis, ipso Domino alleslanle, agis, si charitalem Itabueris. tnde et B. Augusti-
    tota lex pendet, et prophette (Malth. i.xn,40). Et nus, cujus hacc verba sunt, de disciplina tractans
    ut B. Gregorius dicit : Quidquid prwcipilur , in ecclesiasiica, ita dicil : Habe churitalem, et fac quid-
    sola dikctione solidaiur. Itera bene monet ut ante ifvid vis. Et magna admodum videtur csse Ikentia
    oninia diligatur Deus, et proximus : quia nimirum haec, quam libi concedil, ut facias, non quasi unum
    Dei et proxipii dileclio. sicttl universis aliis virtu- aliquid, sed quidquid vis. Sed ailende quod prae-
    tibus statum tenet subiijniorem ; ita et prae cunclis iKisit : Uabjt ckdritatem. Recte indulgelur tili, ut
    locum in nobis debet habere priorem. Rectus item facias quidquid vis, sed cum charitatent prius
    ordo, ut, cum ulerque diligendus sit, prius tamen habueris; quia quid mali velle poteris,si eam
    diligatur Deus, deinde proximus. Nimirum ut qui babucris ? Principaliter igilur ista nobis data
    solum seipsnm habet causam, cur debeat amari sunt praecepta, quia sicut illa , cujtts sunt prac-
    et ilium consequenter, apud nos, in ordine debeat cepta , caelerarum virtutum oblinet primatum , ita
    amoris praecedere, qui nobiscum erga eum socius D ct baee ejus praecepta aliorum in se haber.t princi-
    i:? earieiu existit amore. Non solum autem prius pattiin prteceptorum. Apte quoque Pater, et advo-
    scd el plus diligendtis ost Deus ; ut in amore catus noster B. Auguslinns in primo capite, ct in
    nostro proximuin nosirum non tantum in ordine ;

    ; 50 roox exordio Hegaiae suae de djlectione Deiet


    praecedat, verum cl in mensura excedat. Dignum proximi faci! mentiouem, utpote quam novit uni-
    namqne, ei omnino justum est, ul qui antc omnia versi ci lebcmua insisterv, religiosi exercitii, et
    est, et ametur ante omnia; et qui supra omnia est, causam, ci originem, ut Incipiatur ; et formam, el
    etiam supra omnia. Nec dcbet in nostro apud nos rectiludinem, ut ordinctur: et augmentum, ut cre-
    amore habcrc priorem, qtti universitatis est princi- scat; et constantiam, ut maneat; et flnera, ut sine
    pium; nec certe parcm, qui et finis est cunclorum. consumptione consumraetur.
    Hic 270 cst Dominus Deus noster, et cst nomen XBL Subjungit autcm de quibusdam in capilc
    illi a, u; dignus ut prius arnetur quam proximus, secundo (287) , sine quibus integra et inviolata esse
    qui allitudo est, qtiae nunquam cccpil : ut plus eliam non valet haec, de qua loquimur, Dei et proximi

    (280) Reg. cap. i , De dileclione Dei et proximt.


    (287) Reg. cap. 2, De concordiu animorwn cl rerum.corporalium communione.
    :

    DE ORMN£ ET HAniTU CANOMC. PR/EM. 518


    i>n
    tWectio ;
    quae sunt videlicel spiritualis et sincera A pralatorum nostrorura, quibus nos vice Dci conve-
    conenrdiae unitas in animo, Gt omms penitus in nit parere, nostra.m , in quanlum ratio dictaverit ct

    rebus temporalibus proprietalis abjcetio. Hcec, in- voluutatem tumide ci arrogautor


    juslitia expelierit,

    quil, simt, quaj ut observelis praicipimus m mona- conlempserimus subjiccre. Quod autern in rebus
    sterio constituti. Primum propler qaod in anum con- temporalibus oihil debeant tocnobitte proprium ha-
    gregali esiis, ut unanimes habiletis in domo, et sit bcre, nulli prorsus valet in dubium vcnire, qui eo-
    voSis anima una, et cor unum in Deo. El hoec de ruradem ccenobitarum novit professioncni. Nibil
    virlutc sinccroe et spirilualis unitatis. Et non dicatis autem oebent haiierc proprium, quia peccalum gra-
    aliquid proprium, sed sint vobis omniu comnmnia, vissiraum est, si id prsesurapserint. Cum, siquidem
    Haee autem de abjeclione proprietalis. Ut unanimes, hoc in loco Pater noster aliquid prohibeat proprium
    inquit, habitetis in domo. Videte, quia non prodest quanto minus concedit haheri ? Sanctus quo-
    dici,

    babilatio in domo, si deest unitas in animo. Et, sii que Benedictus in Rcgula monachorum suorum
    vcbis anima una, et cor unum; quatenus sicul vos super ha?c ita scribit : Prmcipue hoc vhium radiciius
    doraui. continet una sic et unura insit vobis cor, et
    , ampuiandum est de mona&terio, ne quis prwmmal ali-

    aniraa una. Et addil in Deo , ut et in prasenli ditari quid dare aui accipere sine jussione abbatis, neque
    possit merito sanctitatis, et in futuro prcemio re~ " aliquid habere proprium. Nullam omnino rem, neque
    munerari felicitatis. Illa autem in Deo imitas non codicem, neque tabulas, neque graphium, sed nihil
    est, quae est in carne, et in ruundo, et in host omnino. Quippc quibus nec corpora sua, tiee volun-
    antiquo. Ecce unitas Lriplex ilii, quie in Deo est, tates licet habere iu propria voluntale. Cei te qui
    unitali prorsus conlraria, reprobos in ununi illicite pecuiiaritati sludent, secundum quosdam fures sunt
    tiniens, ct a Deo dividens. Compactum sic esl corpus quodammodo, et mcndaces, sacrilegi ctiam, et apo-

    Behcmoth squamis sc premcntiius : unaque tun conjun- statae sunt. Ideo fures, quia quac aliorum sunt, oc-
    cia nec spiracvlum quidcm incedit per eas (Job xn, culte sibi abscondunt. Idco mendaces, quia aliud
    0, 7). Convemunt in uuum advcrsus Dominum, ?l in sunt, et aliud se ostendunt. Ideo quoque et sacii-

    unum conveniunt in carne, el niundo, et diabolo legi,quia, dum res sibi monaslerii illicite vindicaro
    TQiupluosi, curiosi, clati : voluptuosi per concu- prsesumunt, eliam sacrum de sacro toilunt. Ideo
    piseeniiam carnis; cnriosi per concupiscentiam dcnique apostataj, quia juxta quemdam isodura
    uculorum; elati per supcrbiam yitie. Hasc auiem jam ad vomiturn redierunt, duro res, quibus dudum
    unitas in Dco non est, sed lerrena, animatis, diabo- renuntiaverant, iterum, el eodem modo quo prius
    lica(Jac. iii, 15). Terrena; ct allicit, pcr curiosi- , possederant, hoc est ad usus proprios, possidere
    e
    talem mundialis laetltioe seducens. Animalis; et student. Cavearous ergo, fratres, ne sine agnitione
    poliuit, per voluptatem carnalis luxurise corrum- Patris nostri aliquid temere et illicite habere praesu-
    pens. Diabolica ; el erigit, per voluplatera daemo- mamus : ne Ananise el Saphiros in crimine socii
    niacas superbise extollens. unitas fetens, unitas simus, quorum cerie quam gravis exstitit culpa,
    nitens, unitas tumens ! ietens per moilitiem, nitens subsequeneinnotuitpeena. Non, inquam, sine agni-
    per speciem, tumens 271 P er eiationem. Yerum tione Palris nostri : quia et bcatus Benedictus de
    vos unanitoes estote in domo, et sit vobis cor uuum hoc sic scribit : Nec quidquam licel habere, qttodnon
    et anima una : sed in Deo, non in carne, non in abbas aut dederit, aut permiseril. Sed et ista bcati
    mundo, non in hoste antiquo. Et altendite, quia in- Augusiini verba sunt : Et distribuatur unicuique ve-

    citaturus nos B. Augustinus ad hanc unanimitalem, strnm a praposito vestro victus et tegumenlum. Non
    ad hanc animse et cordis in Deo unitatcm, soilicile divitise nobis a praposlto nostro distribuenda? sunt;
    pramiltere curavit propter quod in unum estis non aliqua superflua, sed so4a necessaria. Si aulem
    congregati. Unde patet quod exlerior haec nostra quaeris qusenara illa sint, ipsa sunl quibus alaraur
    in unura congregatio, iilius de qua modo diximus, jejuni, et quibus vestiamur nudi. His aruplius im-
    unanimitatis, el unitatis interioris formam repra- d portune et improbe nou quseramus, quia h<ec nobis
    senlat, qualenus sicut exterius iu uno loco con- suflicere debent. Scntcntia quippe est Apostoli super
    gregatwir, sic et intrinsecus in aiiimo uno uniamur. hoc, hunc habens modum : Habentcs alimenta, ei

    XIH. Et non dicalis aliquid proprium, sedsinl vobis quibus tegamur, lus contenli simus (1 Tim. vi, 8).

    omnia conmunia. Propriclas quae ,


    viris religiosis ac Jubet itaque Blagister noster, ut a praposiio nosiro
    vitam communem professis inhibetur, non de sola dislribualur uhicuiqve nostrutv victus ei tegumentum
    inlelligenda est, ut arbitror, re corporali, sed de ilie, ne nos inedia urat; hoc autcm, nefrigus hedat.
    ipsa, ni fallor, volunlale animi. Necesse enira est Non aqualiler, inquit, omnibus : qxua non a'qualiter
    ut, si ad perfeetionis hac in parlevolumiis fastigiura valctis omnes, sed unicuique potius, sicut cuique opust
    conscendere, niliil proprium in voluntate nostra, /werii.DehocsanciusPaterBencdiclus. Ncndicimus,
    contra justiliaft reclitudinem etiam liabeamus; sed mquit,ul personarum, quod absii! acceptio sit; sed in-

    pro alterius pollus voluntate, quantum decuerit, et firmiiatum consideralio. Lbi qui minus vidigct, agat-<
    prout expedierit, eam frangere studeacius. Neque Deogratias, etuon contristeiur. Qui vcro plus indi-
    enim ullo modo diu poterimus integram in corde get, humUielur pro inftrmitale ; non extollatur pro mi-
    unitateh» conservare, si voluntati ahorum, et maxime sericordia. El ita omuio mcmbraerunt invace. Videtis
    519 ADAMI PU/EMONSTtUTENSIS $20

    qmliter verbis isiis, nccessitalis nobis susteuta- A ftu tionis proposlto ex toto nequit avertere, solet
    ex parte impedire, ul patcl in proprictatis vitio
    mentum conceditur, peculiaritatis vero vitium inbi-
    deponendo. —
    3. In sa:culo viliores, in camobirs
    betur. plerumque diUkiliorca, quenilosiorcs, ac arrogan-
    XIV. Sed ali.juis de circumsedentibus clarooso liore» «iuibus malis occurrit S. Auguslinus in
    :

    silciuio et silenli clamovc roromotus per bsfiC, boc Kegula. —


    3. In sublevandis neccssitatibus absii
    personarum acceptio:nee necessariorum lienigna
    forlassis modo ad luec : Dum tam formidolosas de subminisiraUo sit eervicis erigcndaj otcasio, ut
    vitioproprictatif-senlentias profers, dic, qua:»o, ma- iu lenuioiibus (it crebrius. 4. Nec in iis qiii a —
    quid eit proprielas. Si cnim proprieta3 esl, Uivitiis ad moDasleiium veoerunt, toleranda su-
    nifeste
    perliia cujus duplex est genus, earnale el spiri-
    quidquid magis ad propriuiu diligo usum, quam ad —
    :

    tuaie. 5. Antiaotum utriusque superbiaj et :

    usum fralris mei, jam cgo ab boc, fateor, vitio alie- quam iodeceQS ob bkquU divitias, aut carnis pro*
    nus DOO sum. Cui cgo ; Ccrte si sublililw ct dislin- sapiam religioso6 gloriari. 6. Fruetus huiiiiii- —
    tatis est voluatatum unanimitas, et morum con-
    cle volueris considerare, DOQ poleris a propricUUx:
    cordia, qpa honoratur Deus in nobis, ui tempHs
    alienum dieere, quidquid ad utiliLUcro non vis fra-
    suis. —
    7. Oratio ob animo bumili et concordi
    terium rcfiuero : quidquid ctiam usui dqd vis com- fiuciuosa est publica in Kcciesia ab horis caito-
    i

    mooi deservire. Nosiri qooquc ordinia cciisiielndo nicis nomen sortila, a viris saactis dudum fro-

    vocetur proprietas quod habetur D


    quentata ct cornroen.dala (uil. 8. Septem horae —
    27% esi, ut id i anoiiicaj tam a servalore no^lro mysleriis con-
    contra vetitum, vel alsque debila licentia. DiHircn- secmUBi quam in lege velpri liguraUe, ac «ova
    ter ilaque, ut ex his polestis advcrlerc, doctor frequeotatx sunt. —
    9. De tempoie, iooo et niudo
    orandi scrvandis ac aliis sex orationis comilibtis
    —
    ;

    niagnus Aurelius Auguslinus in hoc secundo capUc,


    in Scriptura adumbratis. 10. Posl sanctilalem
    commoncrc nos insislit, ul abjeela divisione, ct di&- iiominis ir.ierioria , eilerioris }>er abstiuenliarn
    cordia, in unitate fralcrna concordes, et m eoneor- prrcscribit, qua concupiscentia, vej carnis dome-
    tur superbia ; sed appctitus potitis quaro cibus in
    dia studearaus essc unanimes, ut omni penitus re-
    vitio est. —
    II. \aleludinis habenda ratio, el
    auntiantes in rebus tcmporalibus, quibus m,&ira quse hora rcfeelionis canonica. 12. in corpn- —
    sublevanda est transitoria necessitas, peculiaritati rali refectione pascendus lectiono spirilus cum

    aemper intendamus conj- roodestia , cum esurie intei iori ac patentihus


    in corporali sustentatione
    quoque nos commonere, primo,
    mentis auribus. —
    13. Infirmis e*hibcnda com-
    rouniom. Insistit in
    passio proscripto livore mensa communi con- :

    ut Deum amerous et proximum : quatcnus, dma tentum esse virtutis esi ; iadigere, isfirmitali».
    gcroiruim quod promulgat in islo, ct genunum nihi-.
    H. Perversum est, lenuiores in sjccuIo delicato»
    esse et superflua quaerere in monasterio, infirmi-
    iominus qood in iilo, eueclui studcmus soiiicilc
    tali tamen occurreudum singulorum. —15. Par-
    mancipare pr acceptum , vivamus in Dci et proximi citas veltit rnater humilitatis commendata, super-
    r
    charitate; vivamus in unitate; vivamus deniquc sine (liiiias jiutviJi clationis reprobata.

    propriclai». Et, o vita sancta, jvicunda, quieta! Si-


    Pater, et advocatusnoslerbeatusAugustinusma'»
    quidem sancii sttmtis, dum Deum me.duUilus, ct
    gna, fratres charissimi, ciericis rcgularilms inslan-
    proiimum amarrius honaro DiSiilomiuus jucuudi-
    :

    talem et jucundam bonilalem nanciscimur, d.um ir»


    lia, circa ipsa exordia ir: eorum regula crimen iitlii-

    bet peculiaritatis, sicut jaro audistis in flne, qtiem


    imuro habitaiiiijs, et unum dicimus omncs, nec sunt
    ad vosproximehabuimus, serraonis.Quod, ni fallor,
    in nobis schismata (.f Cor. i, 10). Suaviter qupque
    requiescimus, dum duo nutlatenus lanto studio inhiberet, si non saluti illo-
    b.T,e verba tollentes <ie

    rocdio.jnaum tuum, phiiargiriam peculiaritatis


    et
    rnm valde contrariurn sciret. Sed, cum incessanter

    iargitalc cornmulamus commmnonis. Merilo nrfr-


    autiquus ilie chrcunieat advenarhu, quccrem quetn
    devoret {I Petr. v, 8), ipsis quoque, qui noviler ad
    roissa est a vobis stabilitas loci secundum regulam
    omnipotentis Dei servitiuro conYertuntnr, insidiari
    B. Augustini, ut ibi quoque conlendatis radicarj
    per conslantiam propositi : ubi vos perseveranter, acrius solet : ut si forle obsistere non valel ex toto,

    et amor Dei, et proximi sanctos, et sincera secun ne convertantur, lola cerle versipellis ille versulia

    dum Deum unanioutas jucundos, in corporaii


    mo itur ' ut 273 saitern et eamdem conversionem
    et D |
    tepideaggrediantur, et ineainfructuo^e demorentur.
    sustentatione communio det esse quietos. Qua;
    El il!i nimirum tepide novitatem conversionis arri-
    autem de hoc capite adbuc residua sunl, una cum
    piunt, qui reseatenusabeis possessas in ususcom-
    bis. qua* ad sequentia capila per linent, in alitim ser-
    monem diffcramtis : ut pr%missa oratione ex uoore mnnes e^pendi renuunl; sed eas adhuc ut propriaa
    retinere praesumuat. Quorum profecto conversio,
    et roeditaiiciie.aliavice curo fucril opportuniim, pro
    licet, ut sic nominetur, vocabnluro Jiabet, omni
    vestra sedilieatiorie »d laudem Dei locuturi cjpove-
    Amen. tamen pcnitus virtuiis rfficacia carct. Quia cum»
    Diamus, cui est bonor et gloria in s?ecuia.
    lesle ipsa Verilate Qui non renwtiaverit omnibui
    SERMO \%.
    :

    }n regulatn beati Aurelii Augustini, ab eo luco : < Qui qum posaidp.t, cjus esse discipulus non queal (Luc.
    aliquid itabebanl in tceculo > usque ad < melius xiv, 33): Quandiu aiiquid ho«modo de possessisre-
    tnim est iuinr.t egere, quam plus hobere. > Dc vni- tinent, summi quoque magisterii meduilitus ir.ha:-
    lale cuncordiai, el com.nunione corporalis susten-
    tationis ; de virlule ImnMiialis; de purilale oratio- rere djsciplmatui nulVatenus valent. Reclus quippe
    nis et ahttinentia discreta. in conversis ordo est, ut primum relinnuani sua, et

    Stmopsis sermoms. — Quos versutia inlmici a per- postmodum se. Qncra utique ordinem se ignorare
    ::

    521 DE ORDINE ET HABITU CANONIC. PR.EM. 522

    jpsi attestantur, qui cum coenobium ittgreJiuntur, A extortum. Et qua foris, ait, habere non polerant, in
    saltem aliquid quantumlibet parum ex his, quae ha- monaslerio non quonrant : quia ridiculosa admodum
    ctenus possederunt, apud se ut proprium liabent, rcs est, si niodo supcrbiae inflati tumore , gesliunt
    suarum adhuc existentes rerum possessores : ac divites esse, qui inopiae lunc aiflictione coarclati,

    proinde novae, quam aggrediuntur, conversionis nunquam non patiperes fuere.

    violatores. Sunt aulem hi Ananiae, et Saphine in III. Vcrurn ne ille prislinae eorum indigentiac sta-

    culpa similes, et idcirco digni, ut sint et in pcena lus aliquod modo eis debeat esse praejudicium, quo

    aequales.De quibus legitis, quod postquam agrum minus eorum sit necessitati nunc subveniendum,
    vendiderunt, non totum quidem prelium, sed par- sollicite subjungere curavit : Sed lameneorum infir-

    tem quamdam afferentes, ad pedes apostoloi um po- mitati, quod opus est, tribualur : etiamsi paupertas
    suerunt. De quo Ananiae dicitur, quon fraudavit de eornm quando foris erant, nec ipsa neccssaria poteral

    prelio agri (Act. 2). Unde liquet qtiod novifr


    v, invenire. Injuste namque, et omnino nequilef eoa
    conversi, quandiu quidquam apud se, etiam de his agere certum est; qui cum eis aequaliler in victu.

    quac sua fuerant, retinent, non modo tepidi sed et et vestilu parliri refugiuni in monasleriis, quos ex
    fraudulenti sunl. Infructttose vero in eadem con- paupertale venisse cognoscunt. Absit enim, ul m
    vetsione demorautur, si nimis fuerint vel in exi- ** domo Dei aliqua sit acceptio peisonarum: quia sive
    gendis, quae ad se pertinent, procacilcr importuni divites, sive pauperes, omnes unum snmus in Chrisio
    vel de collata sustentatione, et indulla veneratione (Gal. iii, 28). Quia igitur peccamus, ut ailApostc-
    inaniter laeti. lus Jacobus, si personas accipimus (Jacob. n, I) :

    II. Prava aamque quibusdam conveisis consue- sicut illis, qui ex diviliis, sic et eis, qui ex inopiu
    tudoquam ssepe solet inesse, ut cum in saculo venerunt, debel in monasteriis quod opus est , non
    nunquam etiam ncccssaria habuerini, in monasterio ncgari quamvis ipsa necessaria in saeculo deesse
    :

    quoque conversi, multoties quaeritare superfiua nnn solebant. Sod praecavcre quam sollicite debent ne ,

    erubescant. Indiscrela quippe jam multitudo intra- in bac novilate abundantiae beatos se putent, nec
    vit ; et hi in coenobiis solent esse scveiiores, qui cervicem erigant; 274 <l u a summisetvenerandis '

    ante susceptum habitum erant viliorcs : longe prae viris sc jam sociatos esse considerant. Cervicem
    aliis se extolientes in elatione, qtti, quanturo ad quippe erigere, superbia tumere est. Sed sursum,
    conversationis pristinae staiam, aiiis esse debercnl inquit, cor habeaul, el lerrena ac vana non quceranl.
    profundiores in humilUate. Jam iniquo rr.urmure Mentis videlicet ad superna intuitum per sancta
    inflati de ciborum inopia, veslium conquerunlur: de sideria erectum, non per immunda ad ima decli-
    ct C
    qui quondo foris erant , pro summis compiiiabant natum habeant : alioquinnonlam pauperibus erunt
    deliciis, hordeo satiari, etpro ornatu
    dici fesli ha- utilia monasteria ,
    quam divitibus : duni in cis et
    bcbant, panniculis vilissimis et vetustissimis ope- illos supcrbia facit esse elevalos, et istos humilitas
    riri. magnam nonnulli eorum buatitudinein
    Sic et submissos. Kt quis non minus ferendam, ac gra-
    aeslimant, modo commorari, quibus tunc non
    illis vius punientlam asserat in illis supcrbiam, quam
    poterant conjungi. Non solnm aulem; sed et illud in istis ? Nam dedignantis illa vox est : Quid super-
    (juain maguam apud illos, et praeceliens quid est: bis, lerra et cinis? (Eccli. x, 9.) Ac si liceat cceno
    quod tanla eos nunc victus pariter, et veslitus co- sttperbire, vel saxo. Quid enim terra, et cinis, nisi
    pia dilatat, quos tanta utriusque tunc inopia angu- ima qusedam, ct levis abjectio est? Et intolerabile
    Stabat. llaec autem tria mala in doctrina sua beatus quidem, ut quod infimum et substratum cst, se
    Augustinus prosequitur ad primuin destruendum
    :
    efferat: quod infirmum et abjcctum, se extollat.
    ita eos alloquens : Qui autetn aliquid habebant ui Nam lolerabile utcunque fortassis altitudini, et for-

    scvctdo : quando ingressi fuerinl monasterium, libenter titudini id forct. Si autem in imo se premil quod
    velint iilud cssscommune. Ad secundum vero Qui allum est, et se submiilit quod pretiosum est, ei
    ;

    aulem, inquit, nonhabebant: non ea qucerant in mo- D nec tunc erubescit superbire terra et cinis utilia :

    nastcrio, quce nec foris haberepotuerunt. Ad tcrlium nimirum erunt divitibus monasteria, non pauperi-
    quoque : tamen non ideo, inquit, pulent se esse feli,- bua : dum isti quo profundius in bumilitate radi-
    ces, quia imenerunl viclnm, et tegumentum : quale cantur, eo ct altius proficiunt ; ct illi , cum in su-
    (orishabere non poterant. Nev erigani ccrvicem, quia blime elevantur dcficientes, quemadmodum fumus
    toeiantur eis, ad quos foris acccdere non audebant; deficiunt (Psai. xxxvi, 20).
    «•cf $ur3um cor iiabeant, et terrena, et vana non quts- IV. Sequitur : Sed rursum eliam illi, qui uliqvid
    ranl; ne incipianl monasteria essc divilibus uliiia, csse videbantur in sceculo, non hebeant faslidio fratres
    non pauperibus: si divites iiiic humilianlur, ei pau- suos, qui ad illam sanclam societalem ex paupertale
    peres iltic inflantur. — Itlud, inquit, velint csse som- venerunt ; magis autem studeant non dc parenlum di-
    mune, aui foris aliquid habcbant : volens quoque vitum dignitate, sed de pauperum fralrum societaie
    eo» o^inj penitus renuntiare peculiaritati, ex quo gloriari. Nec extollantur , si communi vitce aliquid
    monasterium sunt ingressi. Et addit libenter : sciens, dc suis facuttatibus contulerunt, nec de suis diviiiis

    quia hilarem dalorem diligit Deus (//. Cor. ix, 7) magis superbiant, quia eas monastcrio partiuntur,
    ut sit eorum bonum voluntarium, non violcnter wam si eis in s&culo fruerentur. In hoc tertio ca-
    Patbol. CXCVHl. 17
    ;

    5» ADAMI PR.-EMONSTRATENSIS fc?l

    pite magisicr nostcr in eis, qui veneruni ex divitiis A miserabiUter ::itacti fastidliv sofenl inflati qukfam
    id locum liumililalis, supcrbiam exhortjnuo pei fratres suos, qui es patipertatc venerunt; et de pa-

    quitur, moncns C09, quatcnu» nequaquam vel pm renfum divifum dignitafe gloriari. Et Iwc vox
    >llis, qui ex loco hninili •.enorunt, de quibus modo corum : Nos Jtvites iu saec.ulo fuimus, cl sublinics :

    tetiginius, de nobilitategeneris superbe se etfcrant illi vero pauperes, 275 et bumile» fuertmt. fiii do
    vel de dispersionc divitjarura suarum snperbe se infiroo gcmere stint;nos vero prosapia nobiiis, ct
    exlollant. In qua exhorlatione sua, duo eis notat sanguis gonerosiis exornat. Nos communi btiic vitrc

    supcrbiaj esse genera carenda. Unum quidem est nosl.-ac ruulta Je facultatibus nostris, tam pretiosa
    carnale; alterum vero quod est spiiituale. Nam contulimus, quam ulilia; ilii vero aftenuati, ct pen8
    fasiiJire fratres, et Je stirpis nobilitate gloriari, ad i!'i<!i venerunt. Nos ditavimus locnm bunc; illi au-
    caraales proprie videtur pcrtinere; qtiod el ipsis tem iri divitias nosfras intraverunt. Absil , trt nobrs
    quanJoqiie solcl sa»ularibus erenrre. Solenl siqui- adasquentur divitibua inopes. inflmi excelsis, po>

    Jem> mimJi bujus amatores, utpote qui lotam suara pulares generosis. Vos autem, fratres mei, qui
    in visibilibus existimatioitcm ponuiu, super illos, aliquiJ videhamini esse in sacenlo, non ita senliatis

    quibus sont in rebus sajcularibus Incnplctiores, devobis, et nv- fratribus vestris; qni acf hanc gan*
    inaniter se efferre; seque illis loage pulare pretio-
    " clan> societatera ex pnupertate venerunt. De eoruni
    sfores , quibus sc vidont ditiores. Solent et super rnagis studete gloriari secielate, quam Je vestrorura
    i!'os , quos sangiiinis generositale prfcoellunt, se parentmn Jivitum dignitate. De siirpis namque di-
    pim illis longe judicarc sublimiores: cnm lamen ghitale gloriari, virisquam maxime Religiosis tnrpe

    utrostjue natura gcnuerit tequales. De contcmptu supra moJum restimo, ct indecorum. Yox quippe
    vero, ct abjectione rerum temporalium Je largi- ; gentilis bominis est.

    tione eleemosynarum et operibus misericorJiae, ut Stemmata qnid faciunl?


    ipsi uonnunquam viri spirituales se extollant, oc- (Juvenai.is Sat. vflt, i.)
    cultus ille ajversarius suggestione virulenla instare Nam quam sit inane, ut ait sopiens quidam (SSS 11

    ct insibtere solet. Quia enim aj pravara eos opera- et futiie nobilitads nomen, quis non videal? F.l xiimi-

    lionem pcrtrahere non valet, ut saltem occulte dc rum si quid est in nobilitate bonunx, id arbilror &9~
    ipsis suis bonis operihus in tncnle glorienlur , per- Ivm , v,l imposila nobilibus necessitvdo vidaalur; m
    suadet : studens in eis, qttce bene perpetrata sunt, a majomm virtule degcnerent. Ut enim pr;cmittit :

    per occultam elationcm corrumpcre : dum eos ad splendiditm te , si tuam non hobes , aliena claritudr*
    coiumiltenda, qu« mala sunt, in aperta non vale* r nonefpcit. E!toquamverascantusejus, quitattl esl :

    operatione instigare. Idcirco interius eorum obtu Omne hominum genus in lerris
    tibus, suas incessantcr virlutes rew'sesentat : ut Simili surgit ab orlu.
    dum eas infirma mens incaute considerat, aliquid Unus enim rerum paler et,t %

    in se magnum, et subiime videat, et sibi Je se, et Unns cuncta miaistrat.


    in se illieite placens, scque ipsam, in sua aestima- (Boetius De consol. lib. in,
    lione acccptans, in appctilnm propris glorige ina- met. 6, v. 1-4.)
    niter ruat; seque super iilos supcrbc exlollat. Et in seqiientibus :

    V. Utramque vero hanc superbi;e pestcm, carna- Qni4 genns, et proavos strepitist
    lis videlicet ct spirilualis curai beatus Auguslinus Si primordia vesira
    sua a clericis , comniuni vila vivcntibus, doctrina, Aucloremque Deum spccles,

    procul fugare, exhortans eos : Ut itli, qui aliquid Nullus deqener exstat,
    videbantur esse in swcnlo, non habcant fastidio frulres JVi vitiis pejora fovens

    tuos, qui ad iilam sanctam societotem ex pauperlate Proprium deserat orlnm.


    venerunl : magis autem studeant non de parentum di- {Ibid. v. 13-18.)
    rilum dignitale , sed de pauperwn fratrum societale D in lumbis protoplasli sequalcm omnes gencrositatem
    gloriari. Ethoc de superbia carnali. Cujiis profecto sortiti sumus. Oe hisvero facultatibus vestris, quas
    genns bifarium est; sicoulaiium. rt carnalium bis contulistis, nolitc exloili. Quid ve! quantuin con-
    modis quam inaxime contaminans mentes Jum Je : ttilistis nee mente apud vos tacita revolvere ve-
    r.olilitate solent aeminis , ot mnltitudine dhritiarum litis. Porro usque ad oris jactantiam exire, supra
    suarum superbire; ct illis, quos in his sc vident in- moJtun turpc reor. Utrumque hoc devilatc superhiai
    fcriores, inaniter sepneferre. Subditveroet de gomis nc, quoJ absit, qtii mnltum seminaslis, co!U-
    :

    venda supcrbia spiiituali : Nee extothnlur, si com- gatis parum (Agg. i, 6) hoc enim innucre videtur, ;

    muni viUB aliquid de suis facultadbus conlulerunl; quoJ seqtiiliir : Alia quippe qucvcunque iniquitas in

    uec de suis diviliis magis superbiant, qnia illas motia- malis operxbus exercetnr , ul fiani ; superbia vero bo-
    slerio parliuntur, quam si eis in saxulo fruererilur. nis operibns insidiatur, ut pereant. El quid prodest
    Exhoriatio quiJem hx-c salubris, et admodnm ca- dispergendo dare pauperibus, et pauperem fieri . cvm
    t':;oliea Joclrina. Ahsit, fratres , semel, et iterum, anima ir.iaera superbior cfficitnr divilias vontemnendo,
    cl procul a nobis absit mortifcra pestis hscc : qc.a qi^am fuerat possideitdo? Uiique nihil. Imo longe
    (?88) Boetics Dcconsol. lib. m, nros. 6.
    523 DE ORDINE ET IIABITU CANONIC. PR.EM 52G

    uieiius tuit possedisse, quam sic contempsisse. Inu- A que ascendebat in iuperiora , ut oraref circa horan
    tiUsquippe contemptus iste,dum unde, iutervenicnte scxtam (Act. Ihna etiam nona erat Comelius
    x, 9),

    huinititale, cnusa nobis justitiae provenire debuit, orans sn domo sua


    (ibid. m). Scd et Petrus, ct Jo-

    et gloriae : inde, medrante vesaniae peste, illa mor- annes ascendcbant in templttm , ad horam oratiouis

    lifera, quac, hoc in !oco bono insidiatur operi , ut nonam (Act. in, 1). Sanctus quoquc David septies

    pereat, occa?io nobis ct culpae gignitur et pccnae. se asserit laudem dixisse Domino in dic, superjudi-
    VI. Omnes ergo unanimiter, et concorditer vivile, cia justiftcationis ejus (Psal. cxvw, 64). Haesunt, ut
    et honorate in vobis Dcum invicem.: cujus iempia facti arbitror, horae, et tempora, quae nobis constituun-

    estis. Dno jam vobis admonuit genera superbiac ca- tur, ut orationibus insiemus in eis. Sunt autem
    \cnda : liunc vero duo bona monetexercenda, quae horae seplem specialiter constitutse; in quibus polis-

    virtus humilitalis, et conferre nobis solet, cum de- simum sancla solet Ecclesia debitum orationi ob-

    sunt ; et custodire in nobis, cum adsunt. Vnanimi- sequium impendere. De quibus omnium justorum
    (er, inquit, et concorditer vivite. Ad piam voluntateiri spiritu plenus bcatus Benedictus in regula mona •

    uuanimitas, el ad bonos mores perlinet concordia. diorum, hocmodo facit mentionem : Ail propheta :

    Nain unanimiter vivimus, cum a voluntate ab invi- Scniies in die budemdixi tibi. Qiti septenarius su-

    cem non resilimus : concorditer vero , cum per re- *- craXut nnmerns a nobis sic impkbiiur, si Malutino,

    pugnantiam morum nobis ipsis contrarii non stt- JPrimm, Tettim , Sextm , Nonm, Yesperoe, Compietc-

    mus. Et rectus ordo, quod prius unanimiter, et riique lempore, nostrm Servitulis offtcia persolvamus.

    postmodum concorditer nos viverc monet quia ;


    Qtiia de his horis dixit : Septies in die laudem dixi
    nullo modo in moribus poterimus essc concordes, libi. Nam de Nocturnis vigiliis, idem ipse propficta
    nisi prius in vohtntato fuerimus unanimes. Et ho ail : Media nocte surgebam . ad confilendum (ibi

    norate, inquit , in vobis Detim invicem. Qnomodo? (Psal. exvni, 62). Ertjo his temporibus iandem refera-
    ntique unanimiler, et concorditer vivendo. Tunc mus Crealori nostro, super judicia justitia' suce , id
    enim praccipue Deum in nobis invicem honorarnus, est, in Malutinis, Prima , Tertia , Sexta, Nona, Ve~
    cum et intrinsecus , secundum ipsum, in voiuntale spera, Completorio, et noclesunjamusad confitendum
    unanimes, et extrinsecus in moribus fuerimus con- ei. Axc de horis orationis bealus Benedklus.
    cordee. Cujus lempia facti estis; quia in nobis ha- VIII, Quas quidem horas ipse universitutis Con-
    bilat Deus , ejus nimirum et teinpla sumus. Sunt ditor, et humani gcneris Redemplor invenilur in

    cnim tempia corpora noslra ; sunt et corda nostra. opere salutis noslrae consecrasse : unde merito prae

    Corpora per munditiem incorruptionis ; corda vero


    r
    caeteris ad orandum sunt nobis coristilulae. Nam no-
    per virtutem divinae et fralernae dileclionis. Dum ctitrno tcmpore nalus est, et per angehim pastori-
    enim continentia?. fraeno libidinis fluxumin membris bus est nuntiatns. Nocte el ipseoravit; nocte quo-
    noslris restringimus, apud nos iiimlrum babitat in que a morte resurrexit; nocle cum laternis, et faci-

    carne. Et dum eum pure propter seipsum, et proxi- bns, et onnis quoesilus est; nocte cum gladiis, et

    inum in ipso diligimus, habital quoque apud nos, fustibus caplus esl; nocte. adAnnam primumductus
    et in mente. Sequitur : Orationibus in&tate, horis et est , in cujus praesentia ab uno ministrorum alapa
    temporibus conslitutis. esl percussus; nocte ab eo ad Caipham pontificem,
    VII. Pulchre bealus Augustinus post tertium ca- ligatus missus esl; nocte accusatus est; nocte falsi*

    pul (289), in qno nos super virtute humilitatis, una- lestimoniis appelilus-est ; nocte velatus est ; nocte
    nimitatis, et concordiae monuerat , in istoquoque, spulis illitus est ; nocle colaphis caesus est; noctrt

    quod in ordine quarlum e?t„ ad oratfdnis puritatem palmas ih facie passus est (Luc. xi ; Joan. xxvm),

    nos invitat. Quia tunc solum digne et frucluose ora- Mane vero consinum iuierunl Principes Sacerdclum,

    tionem cclebralis , cum et humihantes vos sub po- et seniores poputi : ut eum morli traderent (Matth.

    tenti manu Dei (I Petr. v, 6), in vera fueritis humi- xxvii, I et seq.) mane ad Caipbam
    ; in praclorium
    Iitate :etcorunum, ac animamunamha- D adductus est;
    submissi traditus est; mane Ponlio Pilalo
    bentes in Domino, 276 non fueiitis a vobis ipsis mane ab Herode coniemptus est; mane indutus
    involuntate aversi; et in jucunditate bona, atque veste alba iliusus est mane quoque Mariae Magda- :

    in bonitate jucunda habitantes in umun (Psal. cxxxu, lencc ad monumentum apparuil mane seplem, qui ;

    I) , intcrvenienle morutn repugnantia , non fueritis in navi erant, discipulos alloquens, inlittore stctit;

    ?.b invicem diversi. Instare oralionibus proecipit no- mane etiam rele in dexleram parlem missum, quod
    bis, horis et tcmporibus constitutis, Quae bor«e istae, et scissum non est, sacralo inagnorum piscium nu«
    el tempora , quae ad orandum constiluuntur , nisi mero implevit. Hora vero tertia linguis Judaeoruvn

    quae ab Ecclesia ordinarie frequentantur ? Sanclus crucifixus est ; nora tertia a Piiato flagellatus est;
    vero propheta Daniel ,
    prout potestis lcgentes intel- hera tertia corona a miiitibus spinea coronatus est,
    ligere, ingressus est domum suam, et fcnestris apertis bora tertia coccinea vesle indutus et in derisum
    in canaculo suo, contra Jcmsalem tribus temporibus adoralus cst. Hora vero sexia, ipse Sacerdos et ho-

    in die flectebat genuasua: et adorabat, confttebatur- stia , m ligno elevatus est , ct clavis in ea affixus

    quecoram Domino Deo suo (Ban. vi, 8). Petrus quo- cst. Hora vero nona, voce magna clamavit, et incli

    (289) S. Aug. in Rey. caput iv, De puritate oralionis.


    517 ADAMl MiOlONSTRATENSIS 52g

    mito capile emitil spiritum (Joan. xix, 30). Vesperc A atujelorum eju.esse: cl sie stemus ad psallcndum, *t

    autem faeio, proxima jam nocle, in qua tradebalur, mens noslra concordet voci nostrcc. H«c sanetus Be-

    discubuit cum duodecim, et corporis sui ac sangui- nedictus. Kl bac quidein oralionis puritate illos vi-

    nis sacrameiila eis iradidit Advesperascenle jain rossanclos, quos superius reluliimis, horis. et lera-
    dic ,
    a duobus euntibus in Emraaus discipulis , ad poribus constitutis orassc, notare possumus, si

    hospitiuin, ipsa resurreetionis suje dic, invitatus esl: diligenter inspicirnu». Ingressus namque doimtua
    et in pani» ab eis agnitns est fraclione (Marc suatn sancltts Daniel , el (enestris apertis in coena-
    xiv ; Luc. xxtv). Sero autem die illo , cum fores es- culo, contra Jerusulent, fleclekat genua sua, et aJo-
    senl clausai, venit ad discipuios suos (Joan. xx, 19); rabat, confilebaturquc Deo suo (Dan. vi, 10). Quid
    et ipso viso , novo eorum corda gaudio implevil. per baec putomits nos pesse exprimere, nisi in

    Oravit sanctus Daniel tribus temporibus in die (Dan, animo secrelutn, in mentc intcllectttm, contempla-
    vi, 10) , qtiibtts, ut aiunt nonnolli, Jttdaei solebant tiononi in spiiilu. coclest.s patriae desiderium, humi-
    orare. Hora > idelicet (juxta quorumdam opinionem) litate.in cordis, latidem oris' Nam ingressus cjus in
    tcrtia , sexta, et nona. Ideo , sicul exislimant ipst, domtim, internum exprimit in aniniosecretum. Scd
    lertia : quia ea hora pulaiii Decalogum legis antiqno el fenestrrc ejus aperiunlur, cum revclante Spirilu,
    illi populo datum, m monte Sinai (Erod. xx). Ideo ^ spiritualis intelligentijc venae detegnntur. Coenaeu
    scxta : quia illa arbitrantur hora serpentem aneum lum in domo, altiludocsl contemplationis in animo.
    pro stgno (leratum : quem adspicientes, qui eraut ab Cieleslis patriae dcsidcrium, notatur per Jcrusalcrn.
    ignilis morsi scrpeniibus, sanabaniur (Nnm. xii, 9). In gcnua fieclente, et adorante, humilitalem cordis;
    Et ideonona : quia ea aestirnant bora petram inerc- in conGtcplc tero coram Deo, accipimus laudem
    mc percussam, de qua ad refocillandam sitim populi, oris. Et est senaritim illud, insigne cujujdam perfe-
    aquae largissimae cgressae sunt xx, \\). Nos (Num. clionis indicium : quod oranlibus valde nccessarium
    aulem indubitanler scimus quod Sancti in se Spiri- est. Ad quod referri possunt, et Cornelii domut
    tus advenlum, hora tcrtia, primiliva Eccksia susce- (Aet. x, 3), in qtia legitur orasse : ct illa Pclri supe-
    pil, quod hora sexta ille, qui in similiiudincm ap- riora, in quae ascendit, ut oraret (ibid. 9) ; el ip-
    paruit carnis peccati, a lerra exallalus esl : in sum denique templum, in quod Petrus, et Joennts
    qttem oculo fidei intueulcs , a plagis noslris spiri- qscenderunt ad horam nonam (Act. m, 1). Et nolite
    tualibus sanamur : quem et illa dudum eremo in cantare, nisi quod legitis ette cantandum. Qucd an-
    percussa pelra expressit, 277 Quia horanona uuus tem non ita scriptum est,ut canletur,non cantetut.
    utilitum lancea lalus ejus aperuit,et continuo exivil c Nimirum ut in cantandopariter, et non cantando, eo
    sanguis et aqua (Joon. \\x, Zi). minus vel coram Deo culpam, vel coram horaine
    IX. Ecce horaj, fralres, el tempora, in qttibus in- incurramus reprehensionem : quo diligentius, in
    ftare pobiflpraecipitoralioiiibtissanctus Augustinuss utroqtte, saucta? Scripiura? sequimur auctorilatcnT.
    Tria qiioqne in praesenti capite ad orationem perti- X. Sequil.ur: Carnemveslramdomatejejuniis^elabsti-
    nenlia nobis notanda iinenies, quae stint lempus, ncntia escce,et p/nus, qnantum valeludo permiltil (290).
    locus, et modns. De horis veroel temporibus aliqua Omnia, fratres, qu« usque ad bunclocum, per bea-
    jam diximus. Subdit qtioque et de loco oralionis : lum Augustinttm in Regula sua exhortando promul-
    In oratorio nemo aliquid agal, nisi ad quod est factum, gata sunt, virtulum spirilualium insignia sunt. Di-
    utide et nomen aecepit. Et hoc ideo, ut secure pos~ lectio siquidem Dci et proximi, unitas concordiae,
    sint fratres, et liberc, cum pJat-tterit, et opportttnum virtus bumilitatifi, puritas orationis, ad sanctitatcm
    fuerit, incttmbere orationi : unde et subjungit: Ut pertinent noslri hominis iuterioris. Quae autem in
    si atiqui forle el jam prwter horas ccnslitulas, si eis. quinto capite islo de abstinentia dicunlur : ad san-
    racal erare voluerint, non eis sivi impedimente, qui ctitatem pertinent exterioris. Et apte quidem peri-
    ibi aliquid agendum putavcmnt. Anneclil posl haecet tus, et discvelus Magisler prius de his agerecensuit,
    de modo orandi : Psalmis, et humnis cvin oratis D qme ad inslructioneinperlinentmentis : deindevero
    Deum, hoc versetur in eorde, qud proferlur in ore. de his qaoe perlinent ad emundationem corporis :

    Apnd orautcm namqtte, cum vcrbfa fuis concordare quianimirumprius in hominevirlutuni spiritualium
    debet cogitatio coidis. Hinc teatn« lienedictus insignibtis cor decorandum est ;
    postmodum vero
    Ubique, inquit, credimus esse divinam prcescntiam, et religiosis exercitiis corpus exornaiidum. Inter quse
    oculos Domivi in omni loco tpecv.lcri bonot el malos profecto exercitia magnum et quodammodo primum
    (Prov. xv, 3). Maxime tamen hoc sine aiuiua dubiia- abstinentia obiinet locum : super qtia solubre in
    lione credamus, cum ad opus divinum assinimus. ldeo prxsenti loco Patris nosiri habemus documentunt.
    scmper memnres simus, qttod ait prophela: Servile In quo capiteseptenaria quadam (prout conjicimu*)
    Domino in tiiuore (Psal. n, II). El ilcrum: psallitc nos instructione alloquitur : pracipiens nobis,
    sapienter (Psal. xivi, 8). El, In conspectu angelo- ptimo quidem sollicite discrelam observare absti-
    rum psallam tibi (Psal. cxxxvn, 1). Er^o eonsiderc- nentiam : secundo congruam ad sumendain corpora-
    ttms, qualiter oporlcat nos in conspectu Divinitatis, et lem alimoniam, borafla : lerlio, ut lectionis intenda^-

    (190) Caput quintum Regulw B. Augustuu, De absiiiicdia di^creta.


    520 DE ORDINE ET HABITU CANONIC. PR^M. 530

    m«s diligenter reeitationi ad mensam quarlo : vero, A usque ad vesperam. Itaque non sohun temperate

    ul fii, qui ex consuetudine infirmantur, misericordi- cibo ct potu nos uti opus esl; sed etiam boras con-

    ter tractentur in victu : quinto quoque, ut delicatis stitutas observare decet ; ut extra eas aUqutd noa
    aliquid prje aliis in alimento pariter indulgealur, et sumamus, nisi cum a>gr<rtarous.

    in vestitu : sexto quidem, nc omncs alii simili se XII. Cum acccditis atl mensam, donee Inde $nr-
    velint modo tractari : seplimo autem, ut postquam gatis, quod vobit seatndum consuetudinem iegitvt,

    convaluerint, qui fuerantaegroli, ad priorem, repa- sine tumullu, ct conientionibus audite. Salnbris qui-

    ralis viribus, redeant slatum. Dicit ilaque : Carnem dem, et apta inslitutio haec, ui dum refectioni cor-

    veslram domalc %*J&jejuniis, ct abstinentia escat,et pus intcndil, suam quoqne spiritus non omiUat.
    potus. Tunc caro domaiur, cum cjus superbia pro- Senno quippe sacroc lectionis, animce refectio est

    sternilur. Superbia vcro ejns, concnpiscenlia est sicut cibus iste visibilis, refecilo esl corporis; quia

    cujns teril superbiam polus, cibirjtie parcitas (291). Et non in solo pane vivit Uomo ; scd in omni verbo, quod
    notale,quodnequaqMa;uinvcrbis islisfcrculorumnu- proccdil de ore De\ (Malth. iv, 4). Sine tumultu, in-

    ineruradefinil. nongeneraciborum describit. Sedsivc quil, ct conlenlionibus audile, quod vobis secundnm
    unum, sive plura adfuerint fercula ; simiiiter sivc consuetudinem legitur * quatenus tunc, vel maxime
    uimm,sivc diversa apposiia fuerinlescarum genera: B videlicet, cum aceedimus ad mensam, quanlum ad
    ita nos alimenta sumere liortalur, ut inlerveniente qtiietem corpons simus compositi, simus etiam si-

    ahslinenlia, caro dometur. Pro eo enim, quod non lentio oris inlcnti. Nsm ad eos pcrtincl iumullus,
    cibus,sedappelitusin viliocst,nonnullimu!totiesetin qni inordinatesehabent in Rcligioso molu corporis
    mullis ferculisacciborum generibus, dum parce su- contentio vero ad eos, qui iurbulcnios edunt stre-
    munt, carnemsuain domant; elnunnulliqiianiloqiiein pitus aliciijus clamos#, vel vocis, vel loculionis.

    tinoiam ferculo, quamgenere, dum nimiorapti desi- Quia vero tunc quam maxirae, cum ad reficiendum
    derio in vitiuin gaslrimargize ruunt, eamdem carnem accedimus, fraeno maturitatis illicitos in nobis mern-
    «uam, ad conlumelias, quibus stimulctur, excitani. brorum compescere molus debemus, tumultusnobis
    Carncs namque sine culpa Elias sumpsit (/// Rea. inhibetur. Ei quia tunc potissimura gravitas a
    xvu, 9): et illicite Ienticuiam Esau concupiscens, nobis taciturnilatis exereenda esl, inhibetur et

    tiiam primogenita amisit (Gen. xxv, 54). Verumta- eontenlio. Nec soloe vobis fauces sumant cibum:
    men nimis multa fercula, velgenera, aut nimis de- sed et aures esuriant verbum Dei. Nequaquam au»
    licata quaeritare, nullo modo ad viros perlinelReli- rium, sed faucium esurire est. Yerum, quia lan-
    giosos. Nam horum aliqua pro loco et lempore, pro tmn inesse voluit sonctu» Augustinus desiderium

    persona et causa plerumque admiliere, fortassis non L auribusnosliisaiidiendi verbumDei, quanium incsse
    rjprehendenda? dispensationis est; sed absque causa faucibus solet sumendi escam corporalem.cum eas
    rutionabili, importune, et intemperanter exigere, esuries perurit : et ipsas aure* quoque esurire ver^
    culpandae 6ine dubio est &upcrfluilalis. bum Dei voiuit ; nam esuries haec desiderium est.
    XI. Quantum, inquit, valttudcpermillit. Nimirum, Et sicut esuricshaec spiritualis est, ila sunt etaures.
    quia omne quod est niminm, verlitur in vilium. Ideo Et quxnam illee? Pulo quod intellectus et affectus
    quantum valeludo permitlit : ul ne quid nimis (202). snnt. Cum enim, de quo loquimur, verbum Dei et
    /n desideriis quippe carnis, fieri euram, Aposiolus audiendo per sensum intciligis, et intelleclum operi
    vetat (Rom. xm, ti). llaque quanlum valeludo per- mancipare salagis, aures nimsrum interiorcs 270
    mitlit, abstineniia escaeet polus caro domanda est, habes, quibus vcrbum Dei esuris. De auribus istis,

    ne si ultra vires restringatur, ab exercitatione boni ipse Dominns : Qui habet aures audiendi, audiat
    operis fracla, enervelur. Quando auiem aliquis non (Apoc. iii, 22). Oui enim non babet, audire non va»
    potcsl jejunare : non lamen exlra horam prandii uli- let : quia dum nec per intellectum verbum percipit,
    quid alimentomm sumat, nisi cum aajrolat. Anle ap- nec illud ad opus amando perducere satagit, ei ni*
    tum sumendi tcmpus, viri Rcligiosi sumere non de- niirum insensibilitcr forte, obdurescit
    n
    bent, maxime cuui sani suiit : mortis quippe senten- XIII. Sequitur : Qui auleni infirmi tunt ex pristina
    tiam Patris ore, ut ait beatus Gregorius, Jonathas consnetudine, si aliter traetentur in victu, non debst
    nieruil: quia in gustumellis conslitulum edendi tempus aliis moteslum esse, nec injuttum videri eis, quos fecit

    Neque enim huic sententia; eum addixit,


    tmleccssit. aliqua consuetudo fortiorcs. Yerba h:cc, el viriwtem
    quia oscam sumpsit: sed quia cam ante lioram pnc- nobis exerccndmn prsedicant compassionis, et abo-
    riperc, prccsumpsit. Sententia vero quorumdam est, minandum essc. vitium livoris. Curnpa?sio namque
    quod usque ad tertiam, sit extra horam. Dicunt esl, ul abter tractentur in victu, quos consuctudo
    cnim, quod usque ad hanc lioram Religioso viro pristina reddit inArmos. Indicium vero livoris est,
    edere, aut bibcre non licet, nisi cum asgrotet; nam cum inde molestantur, ldqtie injwslum esse arbi-
    a:grolaiiiibus lex ista posita non esl. IHis vero, qui trantar, quos cconlrario consueludo efiecit fortio-
    mn jejunant. nec segrotant, canonicamproratione, res. Nec illos putent felitiorcs, quia tnmunt, quod
    etcausa, refieiendi assernnt boram, a tcriia, usque non sumnnl illi; sed sibi potius gratulentur qvia va-
    ad sextam, Illis autem, qui jejunant, a nona hora, lent, qnod non valent ilii. Nequaqiiam felioitas est,

    (291) In Rrev. Rem., Dom. ad Prim. Hymnus. (252) Ex PHtac. dict. Cic. Leq. m, I.
    Wl ADAMI PKvEMONSTRATENSlS $32

    oum sumunt deDries, quod non stimunt fortcs ; sed A «n recveaiione, qua posl aigritudineni indigent, con-
    magii infirmilas. Polius ergo sibi debent, pro eo temni. Sed cum vires pristinas reparavcrinl, redeant

    quoJ valent quod non valent illi, . gratulari, quam ad feliciorem consuetudinem suam : qxia famuios Dci

    illos fcluiorcs arbilrari ;


    quia et virtulis est, quod tanto ampliut decel, qnanto minus indigcnt. Pro de-

    nuJiante sanitate cl fortittidinc, communi alioruin biiilate igilur segritudinis rclaxarc licct sanctis ri-

    oibo et potu suwl c#ntenti : ct infinnitatis, quod in- gorcm stucconsucludinis. Sed cum fucrint recreati,

    terveniente segritudine et debilitate aliler indigcnt eo alacrius ad eam rccurrere debenl : quo minus
    in victu traclaii. Et si eis, qui tenerint ex moribut jam illis, quibus recrcati sunt, fomentis indigenl.

    delicatioribus ad monasterium, aliquid alimentorum, Quam consuetudinem 280 nac s,,a recreatione

    vesiimentorum, operimenlorum dalur, quod aliis for- vocat feliciorem; quia longe beatius est rigorem

    tioribus, et ideo felicioribut non dalur : cogitare de- sustinerc quam ,


    recrcationc indrgerc.
    bent, quibus non dalur quantum de sua sceculari XV. Nec cibi cos leneal volnplas jamvegetalos,
    ,

    vita, illi ad istam descenderint, quamvis usque ad quos nccessilas levarnl infirmos. IJnde liquido colii-
    aliorum, qui sunt corpore firmiores, frugaliUilcm per- gitur.quod laulioris, atque delicalioris cibi voluptas
    trnire ncquiverini. Non igilurinfirmi, sed fortiores semper devitanda est sanis, ct sola quandoque ne-
    feiiciores sunt. Cogitent itaque forles illi, et ideo
    B cessitas admittenda infirmis. lilos (sslimcnt ditiores,

    feliees, quibusnon datur aliquid alimentorum, vc- qui in sustinenda parcitate fuerint fertioret. Cum
    stimenlorum, ac operiincntorum, quod datur deli- parcitalem virililer sustinemus, carnis stimulos he-
    taiis, quanlum desccnderint iidem delicati ad vitam betantes, cjus quoque desideria mortificamus. Ex
    hanc, de culmine viice saecularis; qiiatcnus ex ra- mortificatione vero vitiorum, puUulatio procedit
    i ione bac colligant, quod qui plus descendendo humi- virluium ; in quibus veroe ct spirituales noslroc di-
    liati sunt, plus quoque accipiendo refovendi sunt. vitise consistunt. Inde ergo concludilur, tunc nos
    Nec debent velle omnes, quod paueos vident amplius, veraciter esse diviles, cum in sustinenda parcilate
    mn qula honornntur, sed quia tolerantur, acciperc. fuerimus fortes. Slelius est enim minus egere quam
    In eo quod amplius accipiunt, non eorum personis plus habere. Hoc est dicere : Melius est aliquid

    honorando defertur; sed eorum infJrmilatibus to- propler Deum egestalis suslinere, quam superabun-

    lerando occurritur. Lt quia bac dc causa, paucorum dare. Egeslas uamque, quaepropter Deum cst, boni9
    esse vident, nullo modo universi vellc debent. nienlibuscustos esse solet bumilitatis ; superabun-
    XIV. Et quare lioc ? Subjungitur : Nc contingat de- dantia vero, causa plerumque elaiionis. Et servus
    teslanda perversitas, ut in monasterio, ubi quantum „ Dei, ut ex loto devilarc possit supcrUuitatem, sem-
    jrossunt, fivntdivilcs laboriosi, fiant pauperes delicaii. per se dcbet cohibere eliam citra necessitalem : ut

    Utique dctestanda pervcrsilas est, ut in coenobio dtim se caute.et a licitis restringit, in ipsis quoque,
    dcliciis paupc:* insistat, ubiselotum pro Deo dives pranstanle Domino, illicilis non cadat : cui sil honor^
    laboribus addicit. Quod profeclo supra modum fre- et gloria in ssecula. Amen.
    qucnter accidere videmus. Videas eum, qui univer- SERMO X.
    sis, quando in sseculo erat, deliciis abundabat, cum Ab eo locoHeguloe B. Augustini : non sit notabilit
    habitus vester usque ad < indigentibus necessaria
    ad v iam :
    communem venerit, quatenus et Deo pla-
    diire non differant, sub quorum custodia sunt, quae
    ccat, coramqite liominibus irroprehensibilis appa- poscunlur. > De venustate honestatis. De castitate
    reat; duris sc spirituaiis agonis laboribuscoarctare; corporis. De spontanea conjessione. De commutr.bus
    jllum vero econtra, qui in liabitu saeeulari, adinstar cuslodibus vestium. De ablutione vestimenlorum.
    De cura infirmorum, atque de libris quotidie petendis.
    iHms prodigi postmodum, ac post modieum egeni, Synopsis sekmonjs. —
    1. Honestas vestitus clericis
    qvi cupiebat implerc ventrem de siliquis, quas porci commendata, vanitale complaccndi proscripla ;
    mandttcabanl, nemo dabat in incessu lamen et reliquo corporis habiti: rom-
    et itli

    vcl hordeo ad satielatem vescebalur, superflua quae-


    [Lv.c. xv, 1G), raro
    positum ac irreprchensibilem csse convenit. —
    2. In custodiam castitatis visus prxsertim fixas
    quc in cocnobio, ae delicata superbe quseritare. Sed D in mulieres reprimendus, ne concupiscenlia et
    Inec pcrvcrsilas est, el detestandaj, ut arroganler mors intret per feneslras. 3. Impudicus ocu- —
    lus impudici cordis nunlius triplex ex nicnte ;
    appetat in monasterio vivere delicatus, qui semper
    legislatoris distincta impudicilia. i. Culpa —
    ui s.xculo vixit laboriosus. Sequitur : Sane quemad- sappius magis patct quo ex delinquentis opi-
    .

    modum wgrolantes necesse habenl minus accrpere+ne nione magis Ialet. Deo, quem nihil scit latcre,
    gravenlur : ita et post mgritudinem sic traelandi sunl, potius limel vir sanctUS displicere. 5 Hac —
    facit fraiernum stibsidium, ei maxitne divinai
    Ki citius recreentur : etiamsi de humillima sceculi
    graliae pra?sidium. —
    G. Ifatura correplio adbi-
    pauperlalc venerint, tanquam hoc illit contuieril re- Senda, immorigeris durior quam ingenuis. Quid
    cenlior wgritudo, quod divilibus anterior consuetudo. agendum iu deTectum emendationis. 7. indi- —
    candi fratrem delinquentem gravis est obligatio :
    Sicut aliler tractari jubet diviles in victu, quos
    estque crudolitalis opns silere, misericoi i\x ape-
    consuetudo prislina reddit infirmos : ita et paupe- rire. —
    8. Secreti delicli, et manifesti, vel por
    ivs in omnibus sic suntposl jegtitudinem tractandi, emendandi ratio quod superiori-
    tesles convicli :

    ut cilius recreari. Et sicut


    bus inprimis competit, quos disciplina patres, ct
    possint
    consueludo jequanimiter, in sumendo amplius
    illorum dcbet
    tole-
    pietas malres exbibeat. 9. Emcndari nolcns, —
    vel incorrigibilis, societate ejicicndus : qtiod in
    rari : ita et horuni hurmllima paupcrlas non dcbel similibus observandum, cum dileclione bominum
    $$l DE ORDINE ET HABrTU CANONIC. PRjEM. 534

    ci o.lio vitiontm. —
    10. Munuscuia vel lilterrc A odit lucem. In luce aulem ambulant, et in luce
    cianculum velanlur recipi sed culpse confessio :
    stant qui bonum secum, ubicunque sunt, vestimo
    spontanea facilioris cst venue, 11. Communitas — nium habent. Jn
    :

    inces-su, statu, habilu, et in omntbus


    vestilus uti victus sewanda de quibus murmtir
    —
    :

    a«t iites ciere 12. Quanio


    inprimis turpe. molibus vestris, nihil fial, quod cujusquam offendat
    commendabilior est communio et unio ebarilafis, aspeclum ; sed quod veslram deceat sanciitatem
    lanto delesiabilior abusio proprietaiis, quce furli
    indickim habet. —
    13. In ablutione vestium ac
    Vere irreprehensibiles nos esse desideravit, cum
    infirmitate corporis sic honestali et necessitati tales nos esse horiatur, ul alicujus nec oculum
    suecurrendum ut non obedialur cupiditali
    , :
    offendamns. Ubi taraen, juste, subaudiendum est,
    quousque infirmo eredendum, ac ilineranli pio-
    quia ubi causa non subest , camale9 quoque , ct
    spkiendiun. |— 14. Praefectus iufirmorum atque
    alii oniciales fideles sint et uliles nec iis molesti :
    imperfecti plcrumque oflendmilur. Ilaque tam re-
    siiit aut importuni rei cujusqnam indigi. ligiose babere nos debemus , el quando ince-
    I. Clericalis (293), fralres charissimi, ordinis exigit dimus, et quando slamus, ei in universis cxte-
    prjerogativa, ut boneslatis inter virlules cseleras rioribus motibus nostris; ut juste nos digni ncn
    diligenter acquirend;e, viriliter exercendse, perse- simus ab aliquo reprehendi : nec per nos aliquis
    vcranter retinend:e iuslent clerici, et insistantve- possit offendi. Hoc enim decel sanctitalem no-
    nustali. Decet enim, ut sicul specialis eis non deesl B slram, ut non solum puri anle Deum : sed etiam
    dignitas in ordine : sic el specialis nihilominus eis sine offensione extcrius appareamus coram proxi-
    adsit honestasin conversatione.Ne forte quod absit, mo : juxta illud Aposloli : providentes bona non
    dignitaliseorum fastigium non debcal jure honorari, tantum eoram Deo : sed tliam coram omnibus ho-
    .
    cum conversalionis eorum exempium digne meretur minibus (Rom, xn, 17). Omnibus, inquit, hommi>.
    2S1 reprehendi. Unde el Regularis eorum disci- bus, ut non in aliquibus, sed in omnibus motibut
    plime institutor magnus Pater Augusiinus oslenso nostrts nihil fial ,
    qitod cujusquam offendal aspc-
    q<iaii(er debcant se habere in victu, inslruclionem cium.
    ad eos habet et de eorum vestitu. Dicit enim : non 11. Ocuii vtslri, etsi jaciantur in aliquam fetnina*
    sit noiabilis habitus vester. Illc vero notabilis babitus rum, in nuliam figanlur. Duo sunt, de quibus agit

    est, in quo aliquid juste notari poiest, vel vanila- el unum quidem tolerat, probibet allerum. Oculos
    trs, vel superfluitatis , aut certe nituise vilitatis. itaque in feminam non probibet; prohibet
    jactari
    Prima ad nitorem, secunda ad mensuram, terlia vero infigi. Unde adjungil Neque enim quando :

    ad pretium speclat. Quod triplex maiiim a vestitu proceditis, videre feminns proltibewini; sed appeiere.
    nostro elongare voluil dum notabileni habitum p velabipsis appelivelle,criminosnmest Co\\\^'\lurqvKi'
    : t

    nostrum esse prohibuit. Quam quoque a veslitu suo que ex his, quod oculorum hunc inluititm, quem-
    notam procul ipse pellere studuit ct quod hac ia admodum in pvoesenli prohibel lixum, etiam illici-
    :

    parte docendo inslituit, effeclui quoque mancipa- lurn innuit csse mentis appetitum. Et idcirco iilum
    vk. Legimus namque, quod vestis ejus, et calcea- forlassisptohibendum censuit, quia hunc crimino-
    mcnta, el lectualia ex moderato el competenti ha- suin agnovil. Sed et hoc quoque iiilerscrendum
    bitu erant : nec nitida nimium, nec abjecta pluri- quia licet feminas videre non prohibemur, consi-
    lnum. Jtem ipse quoque de se asseritur dixisse : lium lamen est, ul vidert dissuescamus ;
    quia ple-
    Fateor, de preiiosa veste erubesco : non decet hanc rumque qui visum non reprimit, in concupiscen-
    profcssionem, non decel lianc admonilionem, nonde- tiam quoque ruil. Concupiscenlia vero, si veruni
    cet luve membra, non decet hos canos. Sjcculo autcm sanctus Jacobus sensit, paril peccatum : pcccatum
    renuntiantes clericos asper decet habitus, et humi- vero , cum consummatum fuerit ,
    general mortem
    li« ;
    quia, ut ait Dominns, 17«* mollibus vestiuntnr, (Jac. i, 15). Hinc esse pulo , quod sanctus Job
    in domibu* requm sunl (Matth. x5, 8). Et per pri- pepigit fcedus cum oculis suis, ul ne cogilaret qui»
    mum paslorem Ecclesiae (294) etiam fidelibus dici- dem de virgine (Job xxxi , 1). Quae ei causa esse
    tur : non in vesle pretiosa (I Tim. 11, 9). Nec affecle- poluerat, et occasio, ut ne quidem de virgine cogi-
    jy
    lis vestibus placere, sed moribui. Quod ad vaiiitatem taret? Ctique, quia formse speciem, quam temere
    pertineiS3ecularcm,docendo studctprohibere : ad id oculus aspicit, etiani cum absens esl repraesenlare
    vero, _quod ad veram religionem, excitare. Nam sibi, el apud se illicite rcvolvere muHoties animus
    velle placere vestibus , ad viros attinet saecuVares solet. Oculos suos sanctus David temere in femi-
    ;

    moribus autem, ad Rcligiosos. Sequitur : Quando nam jecit, idquc ei causa exslitit ut postmodum,
    proceditis, simul ambulate; cum venerilis quo itis, ct post modicum, el adulter foedus, et homicida
    iimnl state. Idcirco nimirum hoc, ut semper ct fieret cruenlus (II Jieg. n). Necesse proinde, ut si

    ubique secum habeant viri sancli ct cusiodes pro- vitium hoc perfecte vincere desideramus, causam
    bitatis suse, et tesles. Quod nimirum viro sapienti , quoque ejus, et opporttinitalem sollicite pra^cavere
    et justo nunquam displicuil : quia qui facit terita- studeamus. Hinc est, quod Lolh ftigienti a Sodomis
    ie.m, venit ad lucem, ut manifestentur opera ejus jubetitr, ut relro non respictat, ul tn omni circa re-
    (J-oan. ui, 21). Econtra vcro omnis, qui m le agit yione non remaneat : sed in monte salvum se faciat.

    (293) Jieg. cap. vi, De venusialc honestatis et casli- (294) Leg. Doctorem %enli:im. Paulus est enim
    tale. quo dicitur, non Petrus. es. r — a.
    535 ADAMI PRiEMONSTRATESSIS m
    (Cen. xix, 17). Qui enim plene cupil incentiva vi- A ct nequaquam graves, el venerandos morcs suos
    viorum eflugere, ab aspeclu, ac vicinilale ipsorum cum alicujus levitatis prostitui lascivia permittat.
    alieiuiin 282 se debel farerc, et ad alta virtiilum Hoc aulem summopere nobis notandum est, quod
    in mentis verlice conscendere : ut tanlo a vitiis li- triplieem bealus Augustimis in verbis istis caven-
    berior mancat, quanto ab eis etiam pcr corporalcm dam nobis impudiciiiam innuat : dum in eis, dc
    absenliam se elongat. Quod autem una, cum appe- la&civis aspcctibus, de impudicis cordibus, de fuga
    tiiu nientis, concupisccntix sit occasio visus cor- quoque castitatis in moribus , mentionem facit.

    poralis ,
    palenler ostenditur, eum subinfei tur : Prima ulique est, dum lascivia non devitatur inas-
    Necsoto tacito affeciu, sed etiam tspeclu appetitur, pectu ; secunda , dom conctipiscentia dominatur in
    et appetit concupiscenlia feminarum. IIoc est dicere : affeclTi; tertia vero, dum nulla conservalur maturi-
    Non tantummodo silenler in ipsis volunlatis pene- tas vel gravitas, in aliquo cxtcriore corporis motu.
    tralibus concupiscentia oritur; sed etiam per visum Hoe tripartilum , fratres niei, toto sludio dechncmtis
    exteriorem fomes ei et causa, materia et occasio inalum : hoc scienles, non possc nos aliquo modosc-
    adminislratur. Hinc ille prophetse planctus est cundum deviiare, vcl tcrtium, nisi pr?ecavere stu-
    bunc habens niodum Mors ascendil per fenestras
    : deamus soilicite nc admitlamus primum. Si enim
    nostras, et iugressa est domos noslras (Jerem. ix, B flgentem, et Iascivientem semper, et ubique cir-
    21). Conciipisceniia vero mors animai esl. Mors cumfcrimus aspeclum ; pudicum inlrinsecus rara
    «tique animae est, quia ipsa, ut moriatur, ei causa, hora, ac parva mora conscrvabimus aOectum quia ;

    ei occasio est". Nam ipsius , leste Apostolo Jacobo , nimirurn curn se invicem conspcctu mutuo corda
    partus peccalum est ;
    peccati vero consummaiio, nunliant impudica : consequenter quoque ea ne-
    generatio mortis est. Inlenor quoque domus nostra, ccsse est, statin secundum concupiscenliam car-
    «icn« nostra cst. Hujus autem fcnestrje, per quas, nis, allerutro dcleclari ardore. Sed et lunc quideui»
    ad attingenda haec visibilia, solenl egredi, corpo- cnm videlicet duplex hoc malum praccdil, etiam
    rales sunt scnsus : maximc aulem exleriores bi tcrlium confestim succedit : imo non recedenti,
    nostri aspeclus. Mors itaque per fenestras noslras sed remanenti utique accidit [al. accedit] ut etiam
    ascendens, ipsas qnoque domos nostras ingreditur, intaclis ab immunda violatione corporibus, fugiat
    quando concupiscentia; vilium per sensus corporis castitas ipsa de moribus. Sic dum lascivia inso-
    uostri, et maxime per oculos nostros prorumpens, lescit in aspeclu, dum concupisccntia ardet in af-
    ipsis etiam cordis nostri penetralibus illabilur. feclu : etiam quamvis nefaria plene non exerccatur
    III. Ncc dicalis vos habere unimos pudicos, 81 ha- inimunda.* commixlionis violatio in cflectu, maluri-
    c
    bealis oculos impudicos. Ideo nobis prohibet, ne hoc tas tamen et gravitas in ipso penitus dissipalur,
    dicamiis: quia veraciter hoc dicere, non valemus. el annihilatur exleriori corporis motu.
    Nam subjungit : quia impudicus oculus impudici IV. Nec putare debcl, qui in feminam figit ocu-
    oordh est nuntius. Utiqtic cordis impudici oculus Inm, et illius in seipsum diligil fixum, ub ati s se non
    »*que impudicus nuntius est : quia nuntiando hic videri, cum Iwc fccerit; ridetur omnino, el a quibus
    fere admimstrat quod ilhid foedius alTectat. Et cum se videri non arbiiralur. Muitolics ulique videmus
    sc invicem sibitnei cliam tacente lingua, muluo cou~ conlingere islud , ut cum videlicet vitia sua quasi
    speclu cotda nuniiani impudica, et secundum concU" caule, et l;ite,ntcr se ageie aestimant, ipsi quoque
    piscentiam carnis allerutro detectantur ardore, eliam seipsos, dum nesciunt, manifeslenl :
    283 cul P am ~

    iutactis ab immunda violalione corporibus, fugit ca- que suam tunc magis conlingat patere, cum plus
    siilas ipsa de moribus. Profecto usque ad admissio- acsiimant latere. S;;d boc corum esse proprium so-
    nem castitalis in moribus perlingilur ; etiam cum iet , qui ejusmodi sunt ,
    quod id , unde hoc modo
    al» immunda violalione, quantum duutaxal ad ple- se intromiltunt, omnes putent latere cum pr.teat ,

    nam actionis ncfarise perpetrationem coipus non , universis. Menlem quippe, cui libido dominal.ur,
    v.ingitur, cum ab invicem, et ad inviccm tconspectu |) excrccal nec videre se valens, necvidcri seexisli-
    :

    niutuo corda impudica nuntianlur; ipsaque corda , mans; et cum penc ncmincm latcat, nemini se pa-
    prout lilillat coneupiscentia carnis, ardore allcru- tere pulat Scd etsi tuleat et a nemine liominum
    : ,

    tro delectantur. Periingitur, inquam, cum sic coa- videutur : quid faciei de illo desuper Inspeclore, quem
    lingit, eliam quaravis nullus super eadcm corpora- laterenihil polesl? Si nihil; imo quia nibil eum la-

    lis casiilatis amissione sermo habealur. Nam licet teie polest, ergo ncc eum iste lalel, qv.i oculum figil

    taceat lingua, sed sibi invicem non silent corda in feminam, ei illuis in seipsum diligit fuum. An
    impudica : qu<e nimirum agunt, ut pariter el litil- ideo putundus est non videre : quia tanio videt pa^
    let concupiscentia carnis, el mutui delectatio pul- tienlius ,
    quanlo sapientius ? Sapienter vidct.quia
    set ardoris. Caslitas, inquil, de raoribus fugit, cum viiicus videri non valct. Videt et patienter; quia
    sic contingit : quia ipsa in exleriori statu nostro cum ei displiceat, quod videt, adhuc longanimilcr
    gravitas oranis, cl maturitas dissipatur. Tunc cnim suslinet. Cum itaque invisibilis illa in se sapientia

    in moribus caslitas habetur, cum in cunctis exte- permaneat, nihil eam latet : el cum in sua rectjtu-

    rioribua motibus suis homo ita coaptatur ; ut in dine pleiumque quod vidit reprobet ; ad perturba-
    o»nvu gravjtatis, et maluritatis venustate appareat, lionem aliquam summa illa lcnitas provocari mm
    537 DE ORDINE ET HABITU CANONIC. PB^EM. 5.58

    potesl. In cunctis ergo, quae vel in corde, vel in ore, A cere. Custodiet tamen nos isto niodo ex nobis : nos

    \cl in opcre delinquimus, oculum illius superni In- quoque et excilans ut velimus et instruens, ut
    , ,

    quem latere nihil potest, formidare debe-


    spectoris, sciamus et roborans, «t possimus invicem nostnm
    ;

    mus quia licel occulta nostra lateant et a nemine


    : ,
    pudicitiam cuslodire. Sequitur :

    hominum videantur, iliius tamen oculis universa VI. Et si hanc, de qua loquor, oculipelulantiamin

    nuda sunt, et aperla. llii ergo vir sancius timeat aliquo veslrum adverteritis, statim admonete, necapta

    dispikere, ne velit feminee male placere. Timor ille progrediantur ; sed de proximo corriganlur. 1 jeo

    bonus pravam voluntatem hanc, et ne sit, praevc- ipsa confestim initia corrigenda sunt : quia nisi

    niat : et cum forte fuerit, excludat. Jllum cogitet ipsa radix venenosae hcrbae suffossa fuerit, in ni-

    omnia videre : ne velit feminam male videre. Simili miain se magniludinem extendet. Viiium qjippe,
    modo et bona cogitatio illa , malam voluntatem cui in ipso suo apparilionis exordio non resistitur,

    istam cxterminet. Timeat displicerc Condilori, ne processu temporis difficilius emendatur. Nam quo
    velil illicilo placerc mulieri. Ipsum cogilct Inspecto- frequentius reiteratui , eo magis augetur : et au-

    rem ur.iversorum, ne se afleetet esse a femina te- ctum usque ad tantum plerumque robur excrescit,
    mcre visum. lltius namque et in hac causa commen- ut ei nequaTuam , vel vix contradici possit. Hinc

    dalus est timor, ubi scriptum est. Abominatio est Do-


    " 6anctus Benedicltis 284 in monachorum Regula
    mhio dc/igens oculum. Ex quibus vcrhis liquido col- ita inter caetera, de abbate dicit : Neque dissimulet
    li^itur, qnod, dum in feminam oculum defigimus pcccata dettnquentium ; sed mox ttt cceperint oriri, ra.

    Deo quiKjue abominabiles sumus. Formidolosa, fra- dicilus ea, ut pra:valet , amputct. Memor esse debct

    tres, sentenlia haec,ct quae nosiram multum coticu- abbas periculi Heli sneerdolis de Silo ; et honoslio-

    tere conscientiain debel. Quidijuid commiserimus res quidem , atque infelligibilcs animos prima , vcl

    opcre, vel protulerimus ore, vel etiam traelaverimus 6ccunda admonilione verbis corripial; Improbosau-
    corde, seniper, et ubique nos attendere necesse est, tem, et duros, ac superbos, vel inobedientes verbe-

    guper omnia nostra , oculos Dei , atque limere , ne rutn, vel corporis casligalione in ipso initio peccali

    displiccamus illi. coerceat. Yidele quomodo Pater clericorum Augus-


    V. Non solum : sed et muluam nos convenil im- linus, et monachorum dux Benedittus qui divcrsis ,

    pendere sollicitudinem invicem , ut illaesi inter tot lemporibus fuerunt , uno, eodemque instructi, ac
    tentationum procellas perniancre valcamus. Unde inflammali Spiritu in hoc consentiunl : ut in ipso

    cl salubris exbortatio subjungiltir : quae lalis est :


    mox peccati exordio , illis, qui hoc committere a£~

    Quando ergo simul estis in Ecclesia, vel ubicunque grediuntur, sollicile resislalur; quatenus cozpta no%
    q
    feminccsunt, invicem vestram pudicitiam cuslodile progrediantur ; sed de proximo corrigantur. Ideo ni

    Ideo simul corporaliter sumus; ut spiritualiter pro fallor, abbati prrecipit sanctus Benedictus, ut non
    invicem sollicili simus. Scriptum est, va> soli , sub- dissimulet peccala delinquentium ; sed mox ut ccepe-

    jungitur el causa : quia, cum ceciderit , non habct rint oriri, radicilus ea, ut prmvalet, am.pu.tet : ipsos-

    sublevanlem se (Eccli. iv, 10). Opoitet itaque, ut qvedelinquentes, in ipso peccati inilio coerceat. Bea-
    unusquisque sollicitum superalium, sed charltalive tus nihilominus Auguslinus ,
    qui aliquanlo eum
    oculum habeai : singuli ad invicem manus mutuas tempore praecessil, nobis jubet admonere, ne ccepta
    exlendant, adiutorium sibi invicem pro posse im- progredianlur ; sed de proximo corrigantur; quia
    pendant. Sic saluberrima illa magni magislri Eccle- nisi eorum insislamus correptioni, eorum
    slalim
    si;e, ac apostolorttm principis exhorlalio implehilur poslmodum correctio non facile polerit admitti. Si
    quse talis esl : Unusquisque sicut accepit gratiam, in autem et post admonilionem idipsum euin facerevide-
    aiterutrum illam administrantcs, sicut boni dispensa- ritis, jam velut vulneralum , sanandum prodat ,
    qtii-

    tores multiformis gralicc Dei ( / Petr. iv, 10). cunquc hoc poluerit invenire : prius tamen estalteri,
    quam sanctum Excrcilium non vel teriio demonstrandum, utduornm, vel triumpos-
    exercitium boc!
    minus jucundum, quam bonum. Ad sanetitatem me- d sitore convinci,et compelenti severitaie coerceri. Si
    Tili bonum et ad suavitatem spiritus jucundum.
    , ante admonitionem aliquantum fuit percusstis in eo
    Exercilium plane, qtiod inier caelera et lapsis solel quod deliqtiit, jam niniirum quasi vulnus in arilnia

    conferrc, ut eriganlur; et slantibus, ut iirmentur; incurrit, dum admonitioni obtemperarecontcmpsit.


    el milanlibus, ut stabiliantur. Verumtamen ,
    quia Ideo ]am quasi vulneratus prodendus est : et ad hoc
    sine cuslodia divina non sufficil huinana , ideo sub- prodendus, ut sanelur. Vcrum ne forte prodenti ne-
    jungitur: Deus enim, qui habitai in vobis, etiam isto gando contradicere possit ,
    prius id alteri, vel terlio
    modo custodiet vos ex vobis. Vt enim Scriptuva di- esl demonstrandum, ut duorum, vel trium possit cre
    cit : Nemo potest esse continens , nisi Dcus det (Sap. convinci; quia juxla Dominicam sententiam , in ore
    viii, 21). Et si juxta id quod Aposlolus dicit, non duorum, vel trium teslium stat omne verbum(Matth.
    luflicientes simus cogitare aliquid ex nobis quasi ex xvhi, 16). Convictum autem ore duorum, aultrium,
    n.bis (II Cor. m, 5), multo minus sufficientes su- competens debet sevcrilas cocrcere ,
    quia ipstini
    mus in hac nostra vita, quae tota tentalio est, a te- justiliae moderamen Iransgredilur, qui quod injttste
    lis tcntanlis libidinisnos illaesos conscrvare. Custo- actum est, jusle non punil. Hinc in Iege scriptuni
    diet nos Deus, utpote sin^ quo nihil possumus fa- est -.juste, quod justum est,cxscqueris (Deut. xvi,20).
    539 ADAMI PR/EMONSTKATENSIS •40

    Et ille quidem
    quod juslum est, exsequilur, qui A non est aliquis, qui cx rationc, conlradkete pos-
    ,

    pro loco, et officio suo cuipam emendando perse- sil. Omniuo misericors es si indices; crudelis ,

    quilur. Sed juslum hoc juste profecto cxseqtti excu- vero, si celes dum indicatum sanalur, et qitaudiu :

    sat , si in ejus eniendatione, juslilise regulam non sletur, tandiu salus diifertur. Quanto ergo poiius
    obscrvat. debes manifestare, ne deterius pulrescat in corde t
    Yll. i\'ec vo$ judicetis esse malevolos, quando hoc Non ignoralis, ut aistimo, unde lociis. Si igilr.r ex
    indicatis. Cur aulem malevolos judicare non de- pracmissis sequitur, illum csue crudelem, qui vul-
    heanl, qui lioc indicant, subjungilur : Magis auiem nus m fralris corpore celat : misericordem vero,
    innocentes r.on eslis , si fratres veslros, qnos indi- qui, ut curetur, indical : consequenter magis cru-
    cando corrigere poteslis , tacendo perire permitlitis. delis est, qui occullat, quod pulrescit in corde ; et
    Itique nocet, qui corrigere non vult , cnm valet. misericors, qui manifeslat, ne talis possit in corde
    Nam quasi nonnihil noxium inferl, qui cum potest, putredolocum hahere. Nisi forle quis possit osten-
    noxium non auferl. Idcirco quantum inferret com- dcre, dignius et suhlimius, pretiositis et nobilius
    inodi , si corrigeret, tantum el infert damni , cum c.orpus eise, quam cor. Certe crudelis , ct ut ali-

    perirc permiltit. Et Iioc agit lacendo ; illud autem quid expressitts dicere videar, crudelissimus esl,
    ogere posscl indicando. Quocirca colligal ex his di- ^ «jui peccati in fratris anima vulnus occullat ; et
    ligenlia lua quantum sit liac io parle
    , fraler mi, reus mortis illius plene ac perfecte exislit, dum
    perniciosum silenlium tuum, duin ipso intervc eum tacendo perire permillit. Sicut enitn il!Um
    nienie perit fraler luus. Non csl quidcm culius jus* opus illicilum, sic et hunc tacilurnilas morta
    litioc, de quo loquilur sanctus Isaias, sitentiutn hoc iudicat dignum. Sicut autern crudelitalis expers
    (Isa. xxxn, 17) sed injtislitiae causa, ct ad poenam
    , non esl, qui culpam fralris non detegil : ila et mi-
    porennem via. Itaque non modicum noces si cuiu , scricors est, qui eara non ahscondit. Si enim
    corr.-gere vales cuipam fratris tui, laces. Nam quo- mi&eri misereri , esl habere miserirordiam , nc-
    rnodo non noces, qui tacendo hoc agis, ne mala vel scioquomodo majoren erga miserum agere ali-
    jam commissa emendentur, vel quse needum com- quis misericordiain potesl, quam cum pereunfi,
    missa suut ,
    prcecaveantur. Nam si indicares, do!e- ahlata perdiiionis occasione, studet praestare vi-
    ret fortassis frater tuus de praeterilo, et caveret de tam.
    futuro. Unde est p!ena omni ratione illa exhorlatio "VIII. Sed, anlequam aliis demonstrctur, per quos
    Sapientis, quae talis est : Corripe amicum , ne forie convinceudus est, si tiegaverit, prius pnvposilo debet
    non iniellexeril, el dical : non feci; aul st fcccrit, neiie ostendi, si admonitus neglexerit, corrigi : ne furte
    rumaddatfacere(Ecrli.xn, 13). Stalimque adjunxit : possit secretius correclus, non innolescere cwteris.
    Corripe proximutn, ne forle tion dixerit ; ei si dixerit, Quandosecrcto aliquid illicilnm committitttr : eliam
    ncforleiteret(ibid. ,14). Itaquc plurimuminproximuTn secreto debet is, qui commiscrit ,
    pto loco, et
    tttum delinquis, eum indicando non ccrrigis : et dum
    si lempore, pro pcrsona, el causa emcndari. Prwpo-
    tacendv perire permiltis, reatum profeclo maxiunim silo, inquit, debct ostendi : quatenus peccaium,
    incurris. Hinc in Levitico scriplum est : Si peccave- quod adliuc latet, quando occulle corrigi valet, nc-
    rit anima, et audieril cocem jurantis : lestis qtti fuit ,
    qfaqiiam omnibus innolcscal. Quod si is, qui com-
    cul ipse vidit, uut conscius est, tuc mdicaveril : purta- misit, negare prsesumpseril , tunc ei tesles sur.t
    bit iniquitaiem suam (Letit. v, 1). Ecce quare por- adbibendi, quihus possit convinci. El boc est, quod
    tare diciiur peccatum suum ,
    qui quod vidil , cl sequilur. S» autem negaverit, tunc neganli adhibendi
    ctijus conscius est, peccatum non indicavit alie- sutit alii, ut eltum coram omuibus poasit, non ab
    num. Patet igilur ex his , eos, qui ftatres suos, uno leste argui, sed a duobus, vel tribusccnvinci. A
    quosindicando corrigere possunt ,
    perire permii- quihus, ct:m convictus fuerit, jatn posna graviore
    tunt tacendo, non modicum esse noeentes; quia dignus exislil non solum qtiia quod fuit illicitum :

    non uno, sed duobus modis nocentes stml. Duobus. n commisit; scd quia tuanifestattis, quod verum fuil,
    inquam modis nocentes sunl quia et in fraires
    , faliaciter negavit, et quousque convictus testibus
    ;

    sucs, et in seipsos delinqnunt. In fralres ulique fuit, confiteri eliatn indicatus non consensit. Unde

    suos , dum eis causam , el occasione-.n perdilio- ct sequilur : Convictus vero secundum arbilrium prcc-
    nis, mediante pestifero silentio isto, prtestare non re- posili, vcl diam presbyteri, ad cujus dispensalionetn

    formidattt ; 285 m seipsos vero, quia dum ea non perlinet, debet emendaloriam subire vindiciam. Di-
    indrcant, aliorum peccala, sua efficiunt. Consenlire guus planc, ut acriorem correptionera suslineai :

    quippe, et approbare aliquo modo videiur, qui qui blande casligalus, corrigi recusat. Convidus
    quod nequiter actum est, cognoseit; sed indicare, hoc modo, vindidara debet subire, ut sanitati ani-
    ul corrigatur, omittit. Q::od aute-m non mediocriter mam restituat poena, quarn feceral ygrain cttlpa
    nocenles sint, qui hujusmodi sunt , congruo bea- Quce poena tcrundum arbitrium pmposili,vel prcsb.j-

    tus Augustiuus ostendit exemplo, dum supiungit ieri debc» infligi, ut qui per divinam ordinationer.i,
    Hienim frater tuus vulnu- kaberzl in corpore, quot in sancla Eccksia spiritualem nacli sunt polestu-
    vcilet occuUari, dum iimeret secari, nonne crudeliter lem, saciye reli^ionis transgressoribus, ut spiritus
    ai>s te lilcretur, ti mistricorditer indicaretur ? Certe salvus ftat tn die Domini, corporibus iufligani ul-
    M DE ORDINE ET IIAWTU CANOMC PRvEM. 542
    lionem. Pe qua vindicta, apte jubetur, ut emcnda- A eiiam, qmd magisest, suam, etomnium.fratrum
    toria sit : quatenus lanta discrelione polleat, ut oralionem pro eo; tit Dominus , qui omnia poiest,
    culpam, et prseteritam deleat, el futuram praeve- operetur salutem circa infirmum fralrem. Quod st
    niat ; non autem vel eam, quae jam est, augeat, vel nec islo modo sanaius fuerit, jam tunc abbas utatur
    illi, quae necdum est, ut sit, occasionem tribuat. ferro abscissionis, ut ait Aposlotus, auferte maltittt
    Qiiod nimicum tunc fit, curn de quibus modo tcti- ex vobis (I Cor. v, 13). Et iterum : Infidelis stdlsce-
    gimus, prseposituu), el presbylerum juxla Patrum dit, discedal (I Cor. vn, 15) : ne una ovis morbida
    antiquorum dicla , et pietas matres , et disciplina omnem gregem conlaminet. Haec sanctus Benedi-
    exhibetpatres : habita inler hcec provisione solli- quoque Dominus in Eyangelio, scandali-
    clus. If.se
    cita ne aut. dislrictio rigida, aut pietas sit remissa. zantem nos oculurn nostrum erui manum, vel pe- :

    De boc bealus Pater Benedictus in Regula mona- dem eliam dexterum abscindi , et a nobis jubet
    cborum ita scribit : Indoctrina sua abbas debet sem- projici. El adjungit : Expedit, inquit, tibi, ut pereat
    per aposlolicam formam servare, in qua dicitur : tinum membrorum tuorum (Matth. xvfil, 8, 9), quam
    Argue, obsecra, increpa (II Tim. iv, 2). Id est, lotum corpus Uiuni miltatur in geliennam. Quis hic
    miscens temporibus tempora, et terroribus blandi- oculus, pcs dexter, el manus, nisi noster necessa-
    menta, durum magistri, et pium patris ostendat B riiis amicus? Oculu s m causis providens, manus iri

    aflectum : hoc esl, indiscipiinatos, et inquietos, necessariis ministrans, pes quoque rectis vesligiis
    debct dtiiius arguere; obedientes autem, et mites, incedens. Sed singula menibra haec, cum vos scan-
    et patienles, »1 in melius proflciaiit , obsccrare, ne- dalizani, de corpore sunt abscihdenda : ut cum
    gligentes autem, ct contemnentes increpet, et cor- incorrigibilis, eliam multum necessaritis , et valde
    ripiat. Emendatoria ilaque vindicla sit : id cst, dilectus exslilerit, si non abscesserit, de noslra so-
    lalis, Cjiice delinquentem emendet. cietalc cst projiciendus, ne videlicel contacjione pesli-
    IX. Notandum vero ,
    quod tria sunt , quse fera piurimos pertlat. Unde et hoc non crudelilor,
    circa hunc eonvictum iubet sancltis Augusli- sed misericordiler fieri, diibium non est. Et hoc,
    nus oi.servari : quatenus videlicet nec culpa de- quod dicci, de oculo tton figendo : etiam in ca'leri$ in-
    seratur sitie ultione, nec in ea inferenda pra?- veniendis, prohibendis, convincendis judicandisque
    ,

    posilus, vel presbyter sua priveiur 286 auclo- peccalis diligenter, el fideliter obscrvelur, cum diie-
    ritate ; nec ipsa , cum infligilur , careat discre- ctione hominum, etodio vitiorum. Diligenter, inquit,
    tione. Et adjunxit : quam si ferre recusaverit, etiamsi et fideliter. Diligenter, ut sludiosa in his omnibus,
    ipse non abscesserit, de veslra societale projiciatur. et sollicita habealur observatio absque simulalione;
    iusta quidem satis institulio lisec. Utquid enim, (ideliter, ut sine personarum accepliflne. Duo ita-
    etiamsi nollet recedere, permitterelur remanere? que nobis hnec, in pcccatis cxpurgandis, cum ad •

    Culpam couimittere non formidas, et poenam ferre sunt, ei devitandis, cum absunt, valde necessaria
    recusas ? Sed forte dicet aliquis : Si vellet absce- sunl: ut videlicet ad dextram non declinemus in
    dere, qui ejusmodi est, uteunque fortassis esset acceptione personarum vcl ad sinislram a rectitu-
    ;

    tolerabiie : sed remanere volentem, invitum proji- dinis tramile, non cxorbitemus. Et haec omnia cum
    cere, non modicum crudele. Non utique crudele dileciione hominum, et odio vitiorum. Sic enim, ut
    hoc, sed admodum pium. Naru et hoc sequilur : Non nosler alibi dicil Aitgustimts, diligendi sunt homi-
    tnim fit crudeliier, sed misericordiler. Subditur ct nes: ut corum non diliganlur errores. Nos autem ad-
    causa : JNe contagione pestifera plurimos perdat. jungcre possumus, et debemus : quia sic odio ha-
    Melius enim, ul ad prascaveudum multonim pe- bendi snnt corum errores, ut lamen rson babean-
    riculum, unus projiciatur : qtiam ut pro eo, qnod lur odio ipsi. Cum diieclione liominum, et odio
    iuius toleratur, multi periclilenlnr, Satius ita- vitiorum (juxla Gregorii
    beati sententiam) ut in
    que, ul unus quam ut multi contami-
    ejicialur, eisdem hominibus, et diiigamus bonvm quod facti ,

    uentur: ut umis elongetur, quam ut plures per-


    D sunt et persequamurmata,qucvfecernnt. Seqiritur :

    vertantur. Sanclus quoque Benediclus omnium X. Quicunquc aulein in tantum progressus fv.eiit
    ,

    justorum spiritu plenus, ita de hoc scribit : Si malum, ut occulte ab aliquo litteras, ve.l quodlibet
    quis , inquit , frater freqttenter correptus pro munus accipiat : si hoc utiro confitelur parcalur
    ,

    qualibet culpa, si cliam excommunicalns se non ilii, e.l orclnr pro eo. Si autem dcprehendilur, atque
    emendaverit : acrior ei accedat cerreptio : id est teslibus convincitur, sccundum arbitrium prwpositi,
    ,

    ut verberum vindkta in eum procedat. Quod si mc emendelur (205). Promagno


    rel presbyteri gravitts
    ita se correxerit, aul forle quod absit, in snper-
    , excessu, ut ex his verbis dalur inlelligi. habuit san-
    biam etatus, eltum defendere votuerit opera suo : lunc clus Atiguslinus.Canonicum vilam communem pro-
    abbas faciat, quod sapiens medicus. Si exhibttit fu~
    fessum aliquid occulte accipere : de quo loculurus
    menta, si unguenla exkortationum, si medkamenta
    tam expresse praemillere curavit: quiautem in lan-
    divinarum Scripturarum, si ad ultimam uslionem ex~ lum progressus fuerit tnalum (IV Reg. iv) ovdinis :

    communicationis, si plagas virgarum; el si jam vi- quippe sui, qui hoc agerc prasumit, non raediocri-
    derit nihil suam prirvalere industriam : adhibeat ter praevaricaior exislil Munus duduin occultum
    i'29?>) Jfcf, «ap. 1. De spontanea confessione.
    543 ADAMi PR/EMONSTRATENSIS 5U
    puer Elu.vi Gicii » Naainan Syro accepit : «juotl ul A puscultim illud legatur. Certe quo plus litigatur pro
    maguum essc malum proplieta ostenderet , borribili babilu corporis , eo irinus adest , in illo sancto in-
    eum, ut scitis, plaga percussit. De hoc beatus Beue- leriore babitu cordis. Quis enim est habitus cordist
    dictus : ISuliatenus , iuquil, liceatmonacho nec a Nimirum illc pretiosus, el sanclus : dccorus , et

    parenlibut tuis, ntc a quoquam hominum, nec tibi boneslus virtutum spirilualium ornalus : quo bomo
    iniicem littcras, aut eulogias, vel quoelibet munuscula ille inlcrior ainicitur, et de quo in Apocalypsi legi-
    accipere, veldate siue prcccepto abbatis. Q;iod 287 lur : Beatus ,
    qui vigilal , et qui cuslodit veslimenta
    quidem ncc Canonico licere, Patcr nosler sanctus sua : nc nudus ambulet , et vidcanl (vrpitudinem ejus
    Augustinus in prjcsenti ioco ostendit evidenter. (Apoc. xvi , i5). Ipse est egregius ille ornalus , quo
    Quid aulem de iiis bealus Hierouymus sentiat, au- vesliri eleetos voluit discipulos praedicator ille ve-
    diainus. Dulces, inquit, liltsrat et sudariola, et crebra ritatis, quando ait : Induile *os ticut electi Dci , san-
    munuscula sanctus amor nonhabet (206). lu niagnura cti, et dilecti , viscera misericordur , bcnigiulatem f

    iiaque progreditur nialurn clericus Regularis, qui humiiilatem, mansueludincm ,


    patientiam : et ca>
    occulte ab aliqtio litteras, vel quodiibet nitious ->• - tera, quae sequunlur spiritualium insignia virtu-
    cipil, quia voti sui violalor existil. Ymimtamen, tum (Col. iii, 12). Scd cuin inter nos contenderc
    quia confestim remitti mcretur culpa, qnse confes- B incipimus, murmurare, et conqueri ab bis bonis :

    sione non extorta, sed volunlaria Inimiliier aperi- spirilualibus stalim vacui remanemus, et in nudi-
    lur : jubelur ut ultro conlitcnli parcalur, et pro eo late borribili apparcntibus nobis videtur turpitudo
    oieliir : deprehenso autem, et tesiibus convicto, ul nostra. Videtur, inquam , et irridelur. Virtulesenim
    poena gravior iniligatur Seqiiilur : cimi vitiis remanere non possunt : quia Spiritut
    XI. Vestes (297) vestras in unum liabcalis subuno sanclus disciplince efjugiet fictum ; nec habitabit iu
    tustode, vel duobus , vel quot suffcere polucrint ad corpore subdito peccatis , el corripietur a supcrve-
    eas exculiendas ne a linca Iwdantur : et sicut patci- niente iniquitale. Tamen si vestra loleratur infir-
    tnini ex uno cellurio , sic induamini ex uno vestia- mitas ul hoc recipialis quod posueralis in uno ta- ,
    ,

    rio. Unum nobis esse vult vcstiarium ad vestitum : men loco sub communibus custodibus habete quod ,

    unum quoque cellarium ad pastura ; bac lamcn di- poniiis : ita sane ut nutlus sibi aliquid opcretur, sed
    slinclione, ut unus, vel duo, vel eliam quando omnia opera veslra in unum fiant , majori sludio , et

    plures [al. Quampliires] necessarii fuerint, ve- frequentiori aiacrilate ,


    quam ti vobit tingulit fa-
    6les nostras excutiant. ne a tineis corrumpantnr. ccrelis propria (Sap. i , i ). Ideo in unum locum sub
    Non solum autem boc : scd ne veslem, quam q coramunibus custodibus babealur : ut hoc ipsum
    hahet frater, quasi propriam babere se posse quod quasi in proprios usus accipilur, non pro-
    putarel, si in proprio loco eam sibi reponere liccret. prium, sed commune credaiur.
    Undc subjungitur, Et si fieri potest , ad vos non per- XH.Est autem contra omnem formam religionis,
    tinesit ,
    quod vobis indumenlum pro temporum con- cst et contra communionem fraternae charitatis , ut
    qrucntia proferatur : ulrum hoc recipiat unusquisque ,
    aliquis ,
    qui comniunetn vitam est professus, quid-
    quod depotuerat ; an aliud , quod alter habueral , dum qunm sibi telit quasi propriura operari. Sed uni-
    lamen unicuique quod oput est , non negetur. Si , versa debent coenobilaiuui opera in unum fieri;

    inquit, fieri potesl , boc est, etsi alicui boc videa- quatenus sicut in uno loco commorantiir, ita et in

    lur pertinere certe nequaquam dico ad vos


    diflucile, unum omnes opcrentur. Charilas enim , de qua
    ut pro lemporum congruentia indumcntum vobis scriptum esl,quod non quairat quse sua sunt, sic
    proferalur. Utrum vero hoc unusquisque recipiat, inlelligitur : quia communia propriis , non propria
    quod deposuit, an quod alter habuit, non multum communibus anteponit. Quae cum anlcponat commu-
    curelur : dum tamen hoc solum quam sollicile pro- nia propriis , dignum est, ut et nos anteponere ea
    videatur ,
    quatenus unicuiqurc quod opus est , non sludeamus : non propria coraraunibus. Majorest fru-

    negetar. Sic vobis , necessanis contentis , et renun- D ctus charitatis, quam proprietatis. Et ideo quanto
    tianlibus superfluis, dum juxla quod unusqiiisqnc amptius rcm communem quam propna vestra cura- ,

    indiget , nulli negatur : ullra quod opus est , a ne- veritis ; 288 lant0 vos am P lius proficere noveritis :

    mine veslrura requiralur. Si autem hinc inter vos ul in his omnibus ,


    quit-us ulitur transitura neces-

    contentiones , et jurgia orianlur, et conqueratur aii- silas , superemineat ,


    quce permanet , charitas. Re-
    quis dete.riut se accepine ,
    quam priut habuerat , et bus solet temporalibus transitoria neccssitas v.ti, in

    indignum se etse, qui non ita resliatur, sicul alius quibus semper apud nos supcrerainere charitas de-
    frater ejus vestiebatur : kinc vos probale , quanlum Lel quam semper, et ubique propriis nos antepo-
    ;

    vobis desit in inleriori illo sancto habitu cordis , qui nerc decet. Dignum plane , ut transitorio antepona-
    pro habitu corporis liligatis. Absit ut inlcr viros Re- mus, quod perpetuum esl : necessilas illud , hoc cha-
    ligiosos pro habilu hoc exteriore querelae, et mur- rilas cst. Illa transit, h*c autem manet. Nam cha-
    mura tumultuent , contenliones r el jurgia tonent rilat nunquam excidit (I Cor. , 8). Ipsajuxta Pauli

    dummodo moderate habeatur, nndc infirmum cor- sentemiam supererainenlior via est ; et idcirco am-

    (206) S. Hieron. Epist. ad Sep.


    (297) Reg. cap. vui , De communibus vestium custodibus.
    543 DE ORDINE ET IIABITU CANONIC. PRjEM. 540

    bulantibus per eam , cuncta subesse debent. Quod A riora laventur. Lavacrum etiam corporit, cum injii

    nimirum cum agimus , amplius nos proficere , in- mitalis necessitas cogit, minime denegetur. Cum infir-

    dubilanter scire debemus ,


    quia apud eos quoque mitalis , inquit , necessitas cogit : non , cum volun-
    ubcrior est in conversalione spirituali profectus, tatis superfluitas exigit. Semper enim et necessitali

    apud quos major est in observalione charitatis in- adesse, et superfluitati deesse debemus. Fiat shte
    terioris hominis fructus. Consequens ergo est, ut murmure de consilio medici : ul etiamsi nolit ,
    jubente
    etiam cum quis filiis suis aut aliqua nectssilate ad , prarposilo faciat , quod faciendum est pro salute. Si
    te pertinentibus in monasterio constilutis , aliquam outem velil , et forle non expedit, sua: cupiditali non
    conluleril vestem , sive quodlibet aliud inter necessa- obediatur. Hoc est, quod modo diximus : quia etiam
    ria deputandum , non occuite accipiatur. Utique con- contra volunlatem languenlis, per consilium me~
    seqnens est, quod nihil occulte accipere debemus ;
    dici, consulendum est ipsius saluli ; et eliantsi vo-
    dtint quidquid accipimus non quasi propriuin ha- ,
    luei it , non est obediendum ejus cupiditali. Et qii3ro

    bere , sed magis cotnmune referre jubemur. Sed


    iii hoc ? Sequitur Aliquando enim eiiamsi noceal
    :
    , pra-
    sit tn potcstale proepositi : ut in rem communem reda- dcsse creditur, quod deleclat. Sic enim plet umque ,

    ctum , cui nccessarium fuerit ,


    prwbeatur. Sanota pro- sua homo cupidilate decipitur ; ut quod nocel, sibi

    feelo admodum instiiutio haee, et obscrvantibusean) " prodesse arbilretur. Hoc autem disceniere ad pra
    valde saluluis. Sic quippe et avari"ia vincitur, el iatos propric pcrlinct , ut modum titrisque impo-
    stiperfluilar. resecatur. Sic sancta , nl sanclificans nant : illos cogenlcs facere, quod facicndum est pi o
    charitatis communio cusloditur ; el abominanda salme; hos autem rcprimentcs , ne faciant quod

    ac cunctis viiis Religiosis detestanda proprietatis


    carnali appetunt cupiditale . cui nnlio modo obedien»

    abusio contemnitur. Et audite qualiter sanclus ,


    dum cst. Sed quia baec de inflrmilate locutus est
    quae in apcrto palet sultjungit el de dolore, qui
    Benediclus super ha?c beato Augustino conscntiat :
    :

    nwnacho quidquam di- in occulto latet Detrique si latens etl dolcr in cor-
    Si , inquit, a pareniibus suis :

    rectum fuerit , non prcesumat suscipere illnd , nisi pore, famulo Dei dicenti , quid sibi doleat, sine dubi-

    prius indicalum fuerit abbati. Quod si jusserit su- talione credalur. Qui Deo famulatur, crimen incur-
    tcipi , in abbatis sil polestate, cui debeat iilud dari. rere mendacii modis omnibus abhorrere solet. ld-

    Et non contristetur frater, cui forle directum fueril circo in eo ,


    quod famulus Dei cst , ei nullo modo
    ut non detur occasio diabolo. Qm autem aliter prcu- 289 discredi deLet; quia talis pro certo agnosci-

    sumpserit, disciplinm regutari subjaceal. Cerle cum tur, eo quod per mendacium deiinquere in lingua

    aliquid canonico inter necessaria deputandunt fue- q sua detestalur. Sed tamen utrum sanando ilti dolori,

    rit collatum : si id absque gratia, et non sine cx- quod delectat, expediat : si non est certum, medicus

    torta , qnas soror est inobedientis ,


    prxlati sui li- consulalur. Et si cjus verliis, co quod famulus Dci
    cenlia „ ad suum referre piiEsumpserit usum , voli est, sme dubitalione credendum est : non tamen
    svti ,
    qttod distinxerunl labia sua , est vioiator, et statim, nec semper ejus desidcriis acquiescendum
    sanclx, quam tenere promisit, bac in parte Re- esl; quia et ipsos Dei famuios illicita plerumqne de-
    gtt!:c dcstrvictor. Quod si atiquis rem sibi coltatam sideria lentant. Nain licel semper delinquere in lin-

    celaverit ,
    furti judicio condemnetur. Criminale , ac gua sua scienter permendaciurn devitant : quando-
    mortale csse pcccalum , furtum , nemo est penc quc tamen iguoranlcr ad illicita desideria, ut homi-
    qui ignorct. Unde et in legibus sa?cularibtts judi- ncs decepli in mcnlc, et ipsi declinant. Sed, si cer-

    ciutn morlis est viro, qui facit furtum. Ila cerle et tumnonesl, quideincerlofaciat certum, quaeratur ;

    in anima , vita spirituali privantur, qui furtum ope- hoc esl, medicus super hoc consulatur. Nec eant ad
    ranttir. Frater ulique,qui rem sibi collatam celat, bainea,~sive quficunque ire necesse fucrit, minus quam
    illius in hoc imilator est, de quo legilur in Evan- duo vel tres. Quod de balneis facit mcntionem, ad id

    gelio : quia fur erat , et loculos habens , ea quw mil- pert'nere vidctur, quod de lavacro corporis paulo

    tebantur, portabat (Joan. xn, 6). Qui eliant , dum D anle pr;einisit. Ad quse balnca, sive quocunque ira

    fttrli in se abominationem non correxit , usque ad necesse fuerit, prohibct ne minus quam duo, vcl tres
    Domini sui prodiiionem pcrvenit : et in finent la- eant : ut in itiuere quam maxime habeamus nobis-
    queo se suspendit (Malth. xxvil, 5). Timeat igilttr cum et noslrae convcrsationis lcstes, et famae cuslo-

    frater rem sibi coilatam celare : ne lineni similem des. Et iile qui liabet aliquo eundi necessilatem, cum
    incnrral. Scquilur ;
    quibut pra posilns jusserit, ire debebil. Quatenus vi-
    y

    XIII. Indumenla (298) «esfra secundum arbilrium delicet securitatem personae providcat prselatus, et
    prxposili laventur, sive a vobis, sive a fullonibus virtutem nihilominus obedientia; exsequalur subje-
    ne interiores animce sordes contrahnt mundoe vesiis cius.
    nimius appetitus. Qusenam aliae interiores sordes XIV. JEgrolantium cura, sive post wgriludinem re-
    animae sunl, nisi quibus inquinari solet, peccata, ficiendorum, sive aliquaimbecillitate eliam, seu febri>
    ot iniquitales? Sed, ne conlagia bsec interiora con- bns [«/. sine febribus] laborantium, uni alicui debet
    trahantnr, dum nimium mundae vcstis appelitus injungi, ut ipse de ccllario petat, quod cuique opusesse
    habetur : conceditnr quidem , ut indumcnla exle- prospexerit. Eligendus est frater timens Deum, et

    '289) Reg.. cap. w, De ablulione vestium ei cura inlirmorum.


    U1 ADAMl PILEMONSTIUTENSIS U9
    •nians proximum, qul curam circa infirmos niaxi- A narium. — 2. LingUSB iubricitas causa fre-
    —
    •

    queiifi litigii, quod ex toto quis


    vix devitet.
    mam geral, ct qnocl cis opus fueril, pro possc, et
    3. Silentium praesens remedium vitandae litis,
    pio ministrare stodcat, cteoeisjuxtaqucmdam mo- quae instar aegriludinis est et fcstucae odium .

    dum aflectu dcscrviat, ac si ipsi deserviret, qui in instar trabis et mortis. —


    4. Danuia litigiosi genii

    judiciu dicet : Infirmus fui, et visilaslis me {Matth. seminantis inlcr fratres discordias. 5. Pacis —
    violationi mox
    succcdat rcconciliatio, qua omnis
    xxv, 36,-40). Et ilerum : Quod uni ex minimit meie
    animi inquietudo ac proximi tollAtur oflendicu-
    fccisiis, mthi fccistis. Sed et tpsi inftrmi [ibid.) ul san- lura. — fi. ln iaesione iraternae charitalis cavcnda
    ctus admonet Uenediclus, considerent :u lionorcm Dei tria: convlciura, maledictum, objectus criminis •

    sibi scrviri svperfluitatc sua coulrislent fralres


    et quod parlis laesse, u laeder.tis oflicium. — 7.
    : r.ec
    Iruscentium genera, etdiscrimina inter se cxpen-
    servicnles sibi. Qui tamcn, ut idcm Stlbjungit, patien- sa. —
    8. Exercilia religiosn sunt quaedam sacrifi-
    l
    cr porlanrii sunt, quia de talibus copiosior tnerccs cia, quae non placeht, msipulsa discordia. Tripli-
    cia sacriflcia totidora gradibus vilae spiritualis re-
    acquirKur : Siveautem quiccllario, sive qui vestibus,
    spondent. —
    9. Nec carnis suse prodesi mortificatio
    rive qui-codicilws prcrponuntur, sine mwrmure fratri- grassanie drscordia: frustra in monasterio sunt si-
    biis suis seniant. Olficiales, qui in cccnol)io sunt, mulati atque obstinati. —
    10. Ad fraternam con*
    cordiam delincndam, ejusque lacsionem fugien-
    namque
    cselerorum fratrum ministri sunt. Bes eo- „ dam paraenesis. —
    14. Ad quod vatessacer Itorla-
    nira fideliter custodiendas, el utililer dispensandas batur, gladios utique i« voroeres, et lanceas mu-
    prsecepto abbaiis susceperunt; ct idconon minor tandas in falcem. —
    12. Factis per linguam vul-
    neribus pcr veniae petitionem medendiim, quod in
    qnam culpa cst, si eis dehis, quae sua sunt,
    stullilia,
    cxccssu cerreptionis adsuperioresnon extendilur.
    cum murmure serviunt. Ccdices ceria liora singulis — 13. A quibus supefioresveniam non petant,
    diehus pelanlur : cxtra Iwrant qui petierit, non acci- qui a Deo semper petendam habent. 14. Dile- —
    ctio alia carnalis, alia spiritualis, causa omnis
    piat. Quod diebus singulis peti codices jubet, fre-
    boni, malive inter Heligiosos sil spiritualis.
    :
    —
    quenliam nobis lectionis persuadet : ut sicut viuoli- 15. Nemo dilectionis expers: qualis erga Deum,
    die ad refectionem, invilante ipsa irrefragabili na scipsum, proxtmum babenda. 1G. Amor sui —
    accedimus corporalem quo- nunc dcgener a statu innocentiae. Sit pius, jitstus,
    turac consuetudine, : ita
    sobrius. —
    17. Amor spiritualis velut paradisus
    que nulia die negligamus spiritualem. Quod autem Deo jucundus, hominibns utilis ([iiatuoc scaturit :

    certa hora peli eos impe/at, et extra boram petentes fluimnibus. —


    18. Est forina, decor, perfectio vir-

    accipere vetat, inter tempus nimirom, eltcmpus di- tutum varie in Scriplmis obumbratus, plurcs
    :

    Cum eniin, ul Ecclesiasles


    cogens in unum. —
    19. Eflecta charitatis conglo-
    stinguere corat. ait
    bata, quae genium ejus magis elucidant.
    omhia tempus habent (Eccli. iii, 3): sicut nullo tcm-
    l.Multa sunt, fratrescharissimi,criminum gencra,
    pore pravum opus fieri debet : sic opus eliam
    q quitius anliquus ille, ac versipcllis hutnani generis
    wonum in hoc quoque reprehensione dignum est
    inemicus animaro hominis illaqucare solet, atque ab
    si tempore congruo factura non est. Veslhnenta vero,
    arce virlutum dejectam in ima vitiorom prosternere.
    et calccamenta, quando indigentibus sunt nccessariu,
    Varii, inquam, sunl flagitiorum, ac facinorum raodi,
    dare m>n differant, sub quorum cuslodia sunt, qucc
    quibus pestiferttillius suggestione, faiiplus, delecla-
    poscuntur. Ad hoc altinet, quod in prjecedentibus,
    tioneconcussus, consensu devictus, aclioneprostra,
    de quibus jam egimus, jubet, ut sine murmure fra-
    tus, cousnetudine ligatus, diabolo miser homo suh-
    Irlbus suis serviant. Nam, quando necessaria his,
    jicitur, et a sanitate spirituali, quam confert, el
    qui indigent, darc diflerunt, occasionem murmurandi
    conservat conscientiae pnritas, et sanctae conversa-
    fratribus praebenl : si lamen quae danda sunt habent,
    tionis integritas, medianle languore culpae. in mor-
    fied ea dare nolunt. Unde et dare eis praecipit, sub
    tem proruit pcpnae. Inler universa vero mala haec, in
    quorum custodia sunt, quae poscunlur. Nam dare
    quibus causa etoccasio consistit humanae perdilio-
    non possunt, quae sub eorum custodia non sunt. XI 11
    magnnm, et pene summum in mabtia tenet lo-
    nis
    igitur ea darenon dilferan.t, cum adsunt; hi autem
    cum horror discordiae ct contenlionis; quac raiseram
    imporlune nclerenonpraesumant, cum desunt ut :

    . .... , , .... . .

    durn nec nli danda. et am habila, avare rettnent :


    .. .

    " mentem, Mquam tabe


    n
    ,.
    sua mortifera mficit, omru pe-
    ', ,
    nitus, ut-breviter dicamus, et bono evacual, et malo
    nec isti quac deesse sciunt, anxie cxlorquenl, condi-
    replct. Univcrsam siquidem iu corde screnitalem
    gnam larn ipsi pro Jargilale, quam isti pvo patientia
    Spiritualem obnubilat, claritatcm obscurat, amceni-
    percipere mereantur rclributionem : ipso praestante,
    tatem Iransfert in hovrorem, dulcedinem vertit in
    (iui et bonorura omnium Largilor, ef patientiae eie-
    amaritudinem, quietem in pertiirbationcm coinmu-'
    ctorum suorum pius est Remuueiator ;
    qui super
    tat, in odium amorem, pacem in litera, c-oncordiam
    omnia Deus eslbencdictus in saecula, Amen.
    in defensionem, benignitatem in malitiam, in mor-
    SEBMO XI.
    Omalum aliorum malorum pes-
    tem denique vitam.
    Ab iis verbis S. lcgislatoris Augustini : < liies aut simum ! Cujus respectu bona quodammodo et caete-
    nvllas hnbeatis. » usqne ad < spirilualis inler vos
    ra mala sunt. Hoc a nobis excludere beattis Augu-
    ebet esse dileclio. » De cavendo litigio. De partis
    laisx reconciliatione ei fralerna dilectione. stinus voluit detestabile malum, quando ait (299) :

    aut quam celemnte


    5*90 SyNorsis SERMONis. 1. Discordiae liti- — II. Lites aut nullas habeatis,

    giotn cacodcemonis incenlivum et malitiae semi- finiatis : ne ira crescat in odivm, ei irabem faciat de

    (2C9) Reg. cap. n, de cavendo liligio.


    5i3 DE 0RD5NE ET HAMTU CANONfC. PRJEM.
    fcstuca, H animam fatiat homicidam. Sic enim legiiis: A XH» 32). Ipsa quippe peccatum est ad roortera : quia
    Qui odit fratrem stiUm, homidda cst (/ Joan. m,- et est usque ad mortem, nec debet antc mortem
    15). Quam salubris exhortatio, lites aut nullas habea- remitli; dura non valet ante moricm fmiri. El qui-
    tis! Scd paucorum istud est, et maxime hoc misera- dem si non ante morlem, nec post mortcm quia, ;

    biii tempore : quando ex insita sibi inflrmitale a<l dum ante mortcm, pc^calurn cnminale, quod ae.ler-
    maliint discordiae tam pronus homo, tarnque procli- me damnationi esl obnoxium, non descritur, ejus
    vis est. Lingua quippe hominis sempcr in lubrico post mortem frustra venia postulatur. Ecce ad
    est, et prona ad iapsum. Ipsa maculat totum corpus quam grandehomo malum perfingil* etim celerem
    nostrum, et infiammat rotam nativitalis iioslrse '» litibus finem nonimponit quia iracresciiin odmm, :

    quam nullus hominum domare potest. Qui autcm in commolio videlicet animi ira efficitur inveterata,
    terbo non offendil, hic perfcctus est vir (Jac. m, 2). et in quemdam jam est congelata furoris valde du-

    Unde lam suepe conlingit, ut ad lites proruant ho- rabilis tnotum. El trabem, inquit, faciat de festuca.
    raines? Quia, dum linguam non restringunt, usque Quantum inter trabem, et festucam : tantum inter
    ad nouia pertingunt. Unde, quia diflicile noverat odium, et iram* Et .tum trarisit in odium ira,

    sarictus Augustinus liles ex toto semper cayere, ma- quasi in trabem veriitur fesluea. Odium quippe,
    gis ut eascito termmemus, admonere curavit, quam ^ quod est ira inveterata, tanlumex vetustale mali-
    ul eas onmino declinemus itnperare praesumpseril. tiosa robur pevniciosum accipit : ul quae dum sim-
    Idcirco non praecise jussit, ui lites nullas babea- ple:s ira fuit, quasi festuca dici potuit, jam acce-
    mus; sed disjunctivc, liles, inquiens, aut nullas ha- denteduritia insensibili, ac perseverantia, merito
    beatis, aut quam celerrime fwialis. Exhortari, ni trabes possit appellari. Et cum mentis oculum fe-

    fallor, vir sanctus voluil, ul nullas penitus lites ha- stuea iurbet, trabes penitus excaecat.
    beremus ; sed quia hurnanam inflrmitalem conside- IV. Eccedum non flniunlur quam celerrime lites,

    rairs, hee valde arduum agnovit, saitem eas cito crescentc in odium ira, trabes eflieitur de festuca :

    finiri admonurt. Ait ergo : Lites aut nullas habeatis, ct in pcccatnra criminale vcnialisiransit offcnsa, et

    aut quara celerrime finiatis. Ac si apertius diceret simplex in ipsam mortem regritudo. Et animam faciat
    Autnullas penitus inter vos lites habeatis; aul quia homkidam. Nam coram ocuiis I>ei quodammodo ho-
    ad hunc conscendere gradum non multorum sed micidium perpetratur, cum prox.mus odio habetur.
    paucorum, non inflrrnorum sod forlium, non inci- Cum itaquecrescit in odium ira,et anima consequen-
    pieutium sed perfeclorum est : quam cclerrime fi- ter eflicitur homicida ;
    quia dum aiterius mors,
    niatis : ut vel ad flnem mali feslinelis, quod ex toto ^ seu spiritualjs, seu corporaiis desideraltir, injuslo,
    devitarenon potestis nevel ex parte aliqua [ifi-pe- ae terribili omnipotentis Dei judicio, ex ipsa roali-
    jorem aliam vel in totum malum decsse videtur] in- tiosa voluntale, qui eam desidcrat, cupit;;e mortis
    ctirratis. 291 Et i^co inquil : quam celerrime fi- reus (enetUT. Ad confirmandam vero verit.Uem
    tiiutis, neira crescalin odium. Sic certe multoties sententioe suae, auctoritatem ad medium ducijt sa-

    videmus, quod apud eum videlicet, ira in odium crae Scripturse, et dicit : Sic enim legitis : Qui
    crescit qui celerem litibus lerminum non imponit. odit fratretn siium, homicida est (IJoan. m, 15). L'ti-

    IIS. Gonsidcrandum inter haec, quam necessaria qtte qui odit, homicida est : quia quam mente de-
    est uniculque pacem habere volenli, virtus silentii siderasti, jam, coram Deo, mortem intulisti. Ecce
    quae et perlurbationes dcvitat, et pacem conservat: quot, qualium, vel quanlorum malorum occasio-
    causas in se continens, et occasiones, quibus valet nes, et causoe litessunt : nec tantaro perditionera

    et horror litis declinari, el pacis ienitas acquiri, et inferunt, quia soiummodo habenlur; sed quia quam
    acquisita denique retineri.Nam, jtixtaillam Sapien- celerrime non iiniuntur. Quapropter, fratres mei,
    tis senlentiam ,
    qui imponit stullo silentium, iras horribiiia toio studio, sempcr et ubiquc declinate
    miiigat (Prov. xxvi, 10). Merito sanctus David ps- haec tonitrua : quce cum auribus terribili turnultu

    suit ori suo custodiam : cum consisterel veccator D obslrepunt, ipsa menlium intc-riora et radicitus

    adversm eum. Ohmuluit, et siiuit ctiam a boxis suffodiuut ; et fntstaiim comminuunt, iucidunt et
    (Psal. xxxvin, 2, 5). Ira utique in odium crescii, crucntaut, dispergunt et dissipant, usque au favil-

    cum lites celeriter non finimus; quia cum modica Jam exuruht et in nihilum penitus redigunt. Vae
    spernimus, in inajora proruimus (Eccli. xix, i) ; et iilis, qui lites, et conlentionc-s amant, et amando
    dum jBKCcavere negligimus fegritudinem,pierumque fovenl : Dico vobis, fratres mei, nescio quid, juxta
    usque in ipsam morlern proruimus. Yelnt enim quemdam modurn, inler viros religiesos deterius

    quaedam aegritudo ira est : nam plena, ac perfecta, esse potest. Specialiter, utmihi videtur, iilii diaboli

    quse odtum est, morsest, Estquippe odium ira iu- sunt, qui litibus vacare dulce habent, contentioni-

    veterata, in quamdam quodammodo perpetuitatem bus lumulluare et seminare discordias inter fr-a-

    indurata : itn ut vix fintri queat, dissolvi vix pos- tres. Denique si verum est quod dixit Salomon,
    sit. Ex hac quippe pestifcra rnalre, horror plerum- detestalur eos Deus {Prov. v, 12). Utique in untim
    que nascilur desperationis mortiferae quie ad ;
    illant conveniunt, et ad unum iinem referendi sttnt, inter

    blasphemiam pertinet, de qua Dominus dicit : quod agnos lupi, el inter simplices fralrcs isti. Ul inler

    non remiuetur in hoc soeculc,neque in futuro (Maith. anvruillas serpentes, sic in fratrum consorlio ^alea
    ; :

    .V>i ADAMI PRiGMONSTRATENSIS 553

    \idcas apud eos, curn hoc fuerinl delcslabili furore A sulere, non comedere videlicet, non pausarc,
    corrcpti, et a se longe, oxlra se projecti, ignescere nullam pcnilus vel in mente quietem, vel in cor-
    oculos, faeiem pallere, tremere vultum, spumare pore suavitatem babere. Displicct ei quidquid vi-
    labia, crigi supercilia, frontem extendi, nasum con- det; nihil quod audit placel; horrori sibi, et fastidio
    trabi, caput concuti, os torqueri, balbutirelinguam, omnia sunt.Nec aliqtiid ei vcl bonum adessc, vel
    tonare contumelias, minas pluere, verborum gran- malum valet abesse, quousque humilietur, ac ple-
    dines rucrc, manus eomplodi, totinn dcnique cor- ne satisfecerit ipse, qui laesit. Cum aulem ei per-
    poris stalnm confundi. Percussi, cl pcrculientcs; fecte salisfactum ftierit : ut sole fulgente umbrae
    concussi et concutientes ; commoti, ct commovcn- evanescunt, redcunle serenilale, mala
    ila ct haec,

    tes; turbati, el turbanles; exaspcrati, ct exaspe- omnia reccdunt. Nescio autem qualem habere po-
    ranles ; inflammaii , et inftammantes ; felle cibali, tcst animum, qui fratri suo causa, et occasio est,

    el cibantes; 292 acel° incbriali, et inebriantes; ut tanlum maiitiae cum absorbcat profundum. Cer-
    maliiia deniquc omnimoda lelhaliter infceti, et in- le non bonam, sed cauteriatam conscientiam habere
    ficienles. Quandiu aliquem, cnm quo litigent, prse- neccsse est, pcr qucrn lot ac lanta , ac lalia eve-
    scnlcm habent, lites finire nec volunt, nec yalenl niunt mala. Nam vte illi jter quem scandalum venit

    ad instar indomabilium equorum, quorum cursi- ^ (Maiih. xvm, 6, 7 ). Ulique si vcrumdixit, quinul-
    bus non manus refrenaniium, sed ipsa lassitudo lo modo mentiri polest : expedii ei, ut suspendalur
    fincm imponit. mola asinaria m collo ejus, el demergattir in profun-
    V. Yos auiem ,fratrcs, non sic. Non sic,inquam, dum maris (ibid.).

    vos, non sic; sed longe semper magis, ac magis fa- VI. Eccequare pracceplum est Palris nostri, ut
    rite a vobis abominabile istud, ac deteslabile ma- qui laesit, studeat quanlocius curare quod fecit

    Jurn. Yos, dico, qui non lam audiendo, quam expe- ne videiicet, si satisfactio tardaverit, usque in ira-
    riendo didicislis, el quidem jugiler : Quam bonum mensum se furor laesi extendat. Notandum vero,
    sit, et qudm jticundum habilare fralres in unum quod tria specialiter expressit, quae in fratris ca-
    (F*«/.cxxxii, 1). Lites , ut vesler vos admonel Pa- venda esse kesione admonuit : convicium, maledi-
    ler. ut nullas habeatis, aut quam celerrime finiatis: ctum, criminis objeclum. Singula hacc valde gravia
    ne crescal in odinm tra, et trabem faciat de fesiuca : sunl. Nam gravis admodum culpa cst, cum fralri

    fiatque anima homicida. Quod si foile inter vos suo aliquisconvicialui : quis quidixerit fratri, fatue,
    aliqtiis, ul nonnunquam contingere assolct, quod- reus erit qehennm ignis (Mallh. v, 22). Deinde cum
    que plerumque difficulter devitari valcl, fralrem maledicit : quia maledici regnum Dei non posside-
    suuin modo aliquo injusto turbaverif. : nullam sibi bunt. Magno igilur se sciant obnoxios reatui, tara
    penitus pacem hora aiiqua, vel momento quietem conviciantcs, qualn malcdici ;
    qtiia de illis dicitur,
    indulgeat, quousque sedalum etim plene, atque qnod damnabuntur; de istis vero, quod non salva-
    pacalum omnibus quibns roodis potuerit seeundum buntur. Crimen quoquc fratri objicere, quis grande
    Dcum, ct debuerit, in priorem serenitalem repo- esse peccatum nesciat? Merito jubelur, ut studeat
    nat. Unde el scquilur Quicvnque autem convicio,
    : quaniocius iile, qui laesit, satisfactione curare
    vtl maledicto, vel etiam crimine objecto aliquem quod fecit; qui videlicet convicio, vel vaaledicto,

    tceserit, memineril salisfactione qtiantocius curare, vel crimine objecto aliqucm biesit : quatenus quo
    qucd ftcit. F.t bcne quantocius : ne mora aliqua periculosiora sunt vulnera, quaeincurrit, eonimirurn
    taidare salisfaclionem aliquam paliamur. Quam cilius, el sollicitius superinducto salisfactionis re-
    celerrime jubet lites finiri : jubei el quantocius sa- medio, illa sanare pfocuret. Medelam adhibere ci,

    tisfaclione, quod laesum esl, cmari; ne ila hic ira qui vulneratus esl, non tardet ; curationem effica-

    hesi, in odium transeal : sicut ct ibi dictum, ne cem non negligal : ne forte (quod multum praecave-
    ira in odium crescat. Solet namque laesus amaris- ri debet) el vuineribus pulredincm inferat mora, et

    sima mullolies apud se recordatione, cum ipsum r> mortem vulnerato negligeiilia. Et ille,qui locsus

    jara kesionis transieril lempus, ruminaie, quod <»j, sine diseeptatione dimUtere* Sine disceptatione,
    verbis in eurn duris, etaspetis jaculatum esl : ipsum iiiquit, Imsus dimillat : s\ jam l«dens quod fecil,

    aulcm, a quo jaculatum esl absentem in tristi et quanlocius curat. Et ideo sine «iiscepiaiione ,
    quia
    borribiliimagiiierepraesenlai; praesentem vcro ocu- plena remissio non est, quandoin dimitlente (U-

    lisignitis, fionte rugata, supcrciliis ereciis, vultu sceptalio est. Tunc autem laesus plene ifiLtiiitit,
    minaci intuclur; silcns quidem apud eum, in foro quod ei tedens quando in niillo eum pcni-
    intulit,

    cordis miiltiioquiura slrepit, volvit ipse, el rcvol- tus post remissionem niinua diiigit, quam ante
    vitquac audivit; et interrogal, et audit , interrogat remissionem \f. laesionem] eum diligebat. Nam si

    inutus, et audil surdus : nulli \acat, ci intcnlo, et 293 Q 11 '^ e * (' e sffeclu pristino tollit , aliquid

    detento interioribus istis tumultibus, spirituali adhuc apud se quasi tenet, ct non dimittit. Igitur

    exercitio non pure valet orare, non


    inlendere : et ille quod fecit, satisfaclione quantocius curet,

    studiose legcre, non munde meditari non man- : ct iste nihilominus sine disccptatione dimittat : qua-
    suele quidquam profcrre, non aliquid utile agere, tenuset illecxtotis cordis medullis quidquid laesio-

    non denique in necessariis ipsi corpori plene con- nis fecit, fecisse se poeniteal, nequaquam ulterius
    5S3 DE ORIMNE ET HARITU CANONIC. PRyEM. >5J

    Isedere prajsumens : et iste quoque hoc modo poeni- \ scipiunl , et cilius amillunl. In qnibus nimirum quu-

    lenli pleaeindulgeat, nihil prorsus erga eum ob hoc luor modis liquido lector agnoscit ,
    quod et ad tran-

    amoris miaus ia mente habeas. Si antem invicem quillitatis bonum ultimusptus quam primus appropin-
    selceserint; invicem sibi debita relaxare debebunl qnut , et in malo secundum leriius superat. Haec vobis

    prnpter orationes vestras, quas utique quunto cre- ideo ad mentem revocavimus , ut ad remiltendum

    briorcs habelis, tanlo sancliores habere debetis . ei , qui licet festine movcatnr, tamen ad poeniten-

    Apte quidera, ut sicul neutcr ab alterius hesione tiam cito humiliatur, infiexibiles non silis, scientcs

    abstmuit : ita et in remissionem alternam neuler illum esse meliorem ,


    quam qui tardius irascitur, et

    alleri desit. Propter orationet, inquit, vestras ut sicut tardius ad petendam veniam iuclinalur.

    invicem sibidebita relaxant, ita ut et relaxent, et VIII. Qui anteiu nunquam vult petere veniam, aul

    a Domino veniam mereantur consequi, vestrae ora- non ex animo petit , sine causa est in mouasterio,

    tiones succurrant. De quibus


    Ad hoc quoque in nio-
    orationibus bene di- etiamsi inde non projiciaiur.

    citur quod, quanto eas crebriores habemus, lanto


    sumus, ut quotidiana, iino assidua, tara nasterio

    el sancliores habere debemus quia rnultum quo- noctc quam die, nostra Deo onmipofenti sacrificia
    ,

    que spirilualis sanctitatis conferre ipsa earum ffe- cfieramus. Qtae autem sacrificia nisi sancta exer- ,

    quentia dcbet. B cjlia nostra? Quidquid enim boni agimus: sc-u vide-
    Melior est autem, qui, quamvis ira licet ciiia maturitati silentii insistimus, seu curo
    VII. Sequitur :

    pro aedificatione proximi linguam ia vcrba rclaxa-


    wpt tentatnr, lamen impetrurc festinat , ut sibi di~

    mittat , cui se fecisse agnoscil injuriam : quam qtii


    nms * seu cum lectionibus assidemus , seu cum
    Vifdius irascitur, et ad pelendam veniam tardius in- mediiatioaibus sludemus ,seu cum operibus neces-

    clinatur. Quarnvis bonum non sil eliam semel ca- sariis operarn damus, seu cum orationibus ia-

    dere, tainen minus malum est eliam soepins rucre, cumbimus, et maxime cum sanctis ipsis altaribus

    tamen perseverans concussi , el liquefacti aslamus : ad spirituale


    si toties resurrectio sticce-
    dit quoties aliquando quoque cessalura ruina
    pertinct sacrificium nostrum ,
    quod Patri omnipo-
    ,

    praoedit quam sic semel prosterni , ut aunquam tenti per Filium ejus Jesum Christum, unicum
    ,

    deinceps contingat erigi. lta sentire possumus, Dominum nostrum, in sancto utriusque Spiritu

    et debcmus, et de duobus istis, quae prseponunlur : de immolamus. Sed nec istud profecto , nec ullum

    eo videlicet, qui propriae infirmitatis tentante in- aliud, quoci in hunc modum est sacrificium susri-
    stabilitate cilo moveiur, et suum humiliter agno- pitur, animo discordia pellalur. El
    nisi prius ex

    scens eiccssum cito bumiliatur; et de eo, qui lar- .,


    ipsarn quidem non depeilis; nisi cum ab eo, quem
    dius commolioni assenlitur, et tardius humilitati se Isesisti , humiiiterveniam pelis. Dicitur namque tibi,

    submittil. Notandum vero est qnod duo hoc in loco


    vl 294 reiinquas munus tuum ante altare, et an-

    beatus Augustinus genera exprimere videlur ira- tequam illud olferas Deo, vadas recoaciliari fratri tuo

    scenlium; unum videlicct eorum, qui cito quidera (Matlh.x, 24). El oratioestPsalmistaesupcr hoc, hunc

    commovenlur, et fesline bumiiiantur; alterum vero babensmodum, Benignefac,Domine: in bona volun-


    qui tarde econtra ad iram provocantur, et tarde ad
    tale lua, Sion, ut wdificentur muri Jerusalem (Psal.
    humilitatcm inclinantur, Ex L, 20), lu bona voluntate sua benigne facil Deus
    his duobus generibus,
    secundum Sion, quando mentem, ad quam perliaet ipsum
    asseril esse deterius primo. In quinlo
    quoque Moralium
    nuac pcr speculum in aenigmatevidere(/ Cor. xui,
    libro h?ec duo beatus Grego-
    12). in beneplacito gratiae suae visitare dignatur.
    rius tangit; el alia duo expresse tangere non omit-
    Unura Et haec quidem ad boc, ut muri Jerusaleni aedifi-
    tit. scilicet, quod cilo movetur, et tarde
    humiliatur; aliud vero quod econtra tarde irasciiur, centur : virlutes videlicet in interiore bomine nostro
    et citius ad mansueludinem Horum
    conslruanlur, qilibus verae pacis contemplatio et mu-
    inclinalur. au-
    tem duorum subsequenlium, primum longe deterius nila, custodilur, et custodita munltur. Nam visionem
    est secundo: sic illoriim piu-cedentium secundum D
    pttCi$
    >
    "* SC ^' Jer, ' salem son d Ad '
    -
    1,oe il
    ;'<J
    ue ab
    '

    eo, qui omnium esi boaorum Largitor, lolis cordis


    deterhisprimo.Dicitdcbis (500) hoc modo Sciendum
    :

    iraedullis gratiai internae visitationem peiere debe-


    vero esl, quod nonnullds ira citius accendit, faciiius
    deserit nonnullos vero tardius quidem commovet, sed
    mus, ut iiiibatam et mviolatam in rnente nostra te-
    ;

    durius tenet. Alii hamque accensis calamis similes, aere possimuserga Deum el erga proximum pacem

    dum vocibus perstrepunt


    quatenus beaigne faciat Dominus in bona voluntate
    . quasi quosdam accensionis
    sua Sion , ul sedificentur muriJerusalem. Et adjurt-
    ssiat sonitus reddunt: cilius quidem (lammas faciunt,
    sed prolinns in favillam frigescunt. Alii autem lignis
    xit Psalmisla: Tunc acceplabis sacrificium juslitice ,

    oblaiiones et hotocausta : lunc imponenl super altare


    gravioribus, durioribusque non dispares accensionem
    luum viiutos (Psal. i, 21). In vetendudum lcge sa-
    iarde suscipiunt , sed tamen semel accensi difficitius
    crificium dicebatur, quaado animaHa offerebantur
    exstinguuntnr : el quia tardiusin asperitatem se con-
    oblatio, quaado de rebus siccis aliquid contingebal
    ciiani, furoris sui diutius ignem servant. Alii (quod
    o(ferri; holocaustum quoque dicebatur, quaodo to-
    cst neguius) et cilius iracundim flammas accipiunt
    tum in altari acceadebatur. Ad eos itaque , ul de
    et tardius deponnnt; nonnnUi vero hus et iarde su-
    borum differeatia paulo latius loquamur, sacrificium
    '300) S. Gpeg. 1. v Mor., c. 32.
    Patrol. CXGVIlf. 18
    553 ADAMl PRXMO.SSTRATENSIS m
    videtur pertinere » qui gpirifu in se facta carnis £ mulationis. Qui, inquit , non vult pclere veniam
    mortificant, et quidqtiid in se carnale illicite vivere eccc obstinatio. Aut non ex animo pelil : ccce ei si-
    appetil , continentiae jugulo trucidant. OMatio vero mulatio. Patet itaque ex his, obstinaios sine causa
    ad eog, qui ge ad interiora semper extendenies, ac esse in monasierio, ct simulatos ; quia nuliam spe-
    discernentes et meliora doccYnentes, de virlute id cialem salutem operantur, quos vel 295 insensihi-
    virlulem corroborautur perSpirilum Dei in inleriori litas duros, vel doplicitas exhilitl fRlos. Quid crgo
    hominc; el ad perfecluui sanclae novitalis trami- esl? Lliqire necesse cst , ut veniam petcre velimus,
    tem spirituali magis ac magis conversatione ten- ct ex animo pctamus ; ne sine causa in monasterio
    dunt. Nam holocaiistmn eos spccialiler innuit, qui simus, eliamsi inde nonprojiciamur,si nos velobsii-
    deviclis iiiicitis carnis niolibus, calcalis cx toto de- natio inflexibilcs , vei simulalio-duplices rcddit. Vi-
    sideriis lerreni.s , ad ipsum jam pcvfeclionis fasli- detc, fratres, ad qtiK, qualia, quol ct quanla mala
    gium pennis coelcstium desidtTiorum evecti penc- proruimus, cum verba aspera, quai- lites conritanl
    nerunt: totos, ut ita dicair, , se in solius Conditoris non (ieclinamus. Hinc salubris quoque exliortalio
    sui okouic tcnentcs succensos , et tcnaci imo inso- Bubinfertur, cnm dicitur : Proinde vobis a verbis du-
    lubili verae diiectionis glutino ei unitos. Primi ita- rioribnt pareite. Certc bonum hoc; quia, ut ait Sa-
    que incipienles , secundi jroficieiiles , terlii vero D lomon Responsio : mollis frangit iram e! sermo duius
    perfecti sunt. Primi ambulanl in plano , secundi exciiat furorem (Prov. xv, 1). Declinale, fratrcs,

    ascendunt in c.livo ; tertii volant in summo. verba dura, verba amara; suavia quoquc proferle,
    IX. Vitulos quoqne super allare imponimus et dulcia in usu habcte. Mementote, quia scriptura
    quando lascivientes in nobis motus cullro malurita- est iVerbum dulce mulliplicat amicos, et milignt ini~
    tis ad imitationcm Cbrigli morlificamus.Citm autem micds (Eccti. VI, 5).

    «.acrificium , oblalionem el holocausta l.abuerimus, X. Ne sint, quaeso, aliqui inter vos perturbatores
    non deerunt plerumque vituli quos iicccsse est ,
    pacis, unitatis divisores, turbati, et alios turbantes,

    ut super altare imponamus; quia cum motus in no- seminantes inter fratres discordias (Prov. vi, 19).
    bis carnaies subjicimus; cum in spirituali conver- Quales Deus non modo odit ; sed et detestatur eos
    sationemullum prolicimus curn ipsum pcrfectionis ;
    anima ejus, mortifeium illud, quo ipsi inflati sunl,

    culmen nos apprehendcrc pulamus quosdam non- .


    venenumnon solum perpravasconversalionis exem-
    nunquam in ipsls arcanis cordis nostri insolentes plum propinanies ; sed et per suggeslionem pcnti-

    lascivise mctus, tcntante nos vel voluplale, aut curio- ciosi consilii aliis infundere gcslienles. Vos auiem,

    silate, aul ccrle vanitate evumperc sentimus, quos . fralres, non ita didicislis Christum, si lumen illum
    opus, ut descendentes super cadavera volucres cum audistis , et in ipso edocti estis , sicut est veritas in

    Abraham abigentes (Gen. xv, II), spirituali quodam Jesit [Eplies. iv,20). Pax vobis, speciale ipsius paci-
    impcrio ex imilatione Christi aniraati mentis do- fici nostri vcrbum est. Hwc, inquit, locuius sum, u~t

    minio subjiciamus. Sed quid essc putamus, quod in me pacein habeatis (Joan. xvi, 53). Ilora : Pucem
    «anctus David tunc dicit Dominum acceptalurum habete, ait, inter vos (II Cor. xiu, 11). Quiconturbat

    sacrificium justitiac , oblationes ot holocausta :


    vos, pdrtabitjudicium, quicunque esl itle (Gal. v, 10);

    lunc etiam imponendos super altare vilulos (Psal. i, cl : Qui tangit vos, tangit pupitlam oculimei (Zacii.

    21), cura prius ad aedificandos muros Jerusalem, ii, 8). Yox Domini est, in Apostolo loquentis, et

    benigne facit Dcus in bona volunlate sua Sion. Ni- Prophcla. Idem ergo sapile: pacem habete et Deut ,

    niirum ad hoc perlinet quod nobis Deus prxcipil ,


    pacis, et dileclionis erit vobiscum (II Cor. xm, II).

    relicto munere noslro antc allarc, prius ire, et re- Unusquisque vcslrum modis omnibus ab allerius
    concili;ui frairi nostro, et lunc vcnire, et offerre cavcat hesione , sollicilum se exhibens scrvare nni-

    munus nostrum (Matlh. v, 2i). Cuui igitur, fratrcs, latem Spiritusin vinculo pacis (Ephes. iv, 3), si ficri

    ad hoc in isto monasterio simus. ul talia Deo omni- potest, quod cx se esl, cum omnibus boininihus
    potcnt: in sancta convcrsationc sacrificia offeramus; p pacem habens quia sicut, leste Domir.o filii Dci : ,

    ra autqm Deus non accipiaf.si fralribus nostris non vocanlur pacifici (Matlh.y, 9), sicaudenler dico, quod
    rcconciliamur pro co, ut jam docuimus, tunc ac- lilii dialiolivocari dignisunt, qui seminatoresdiscor-
    ;

    ceptct sacriftciumjustitise.oblaliones ei holocausta; diae sunt. Averbis itaque vcbis durioribus parcite.
    lunr imtfonendi sunt super allare viluti, cum ad XI. Impleatur illa in voi>is prophetia, quac talis
    scditfcandos muros J-erusalem benigne faciat in bona est : Conflabunt gladios suos in vcmeres, ei lanceat
    voliintale sua Sion : quid concluditur, nisi hoc suas in falccs (Isa. li, i). El adjunxit : Non tevabii

    quod in loco isto beatus Augustinus dicit : eum vi- gens contra gentem gladium , nec exercebnnlnv ultra
    delicel sino tausa esse in moriasterio , etiamsi inde ad prxiium (ibid.). Gladius et lancea arma sunl, et
    non projiciatur, qui potita humilitcr venia fratri vulnera infligunl; vomer autem et falx instrunicn-

    BUO hon leconciliatur ? Ille, inquit, sine causa est <a qusedrun usui huniano valde necessaria sunt, et
    v. monaslerio, eliam si inde non projiciatur, qui non hominum paslui serviunt. Sed cum, arma . gladius
    vult petcre veuiam , aut non ex animo peiii. \u qui- ct lancea sint co minus gladio percutimus ; lancea
    bus veibis duonobis mala subiiitelligcnda relinquit: vero «onge posita attingimus. Siiniiitcr cura instru-
    duritiera vidclicet obslinationis, et Jtiplicitatem si- menta vomer et fai« valdc necessaria sir.t : vomcro
    ,

    557 DE ORDINE ET IIABITU CANONIC. VRJEM. 558

    quidcm terram siiffodiiuus in arando; falee vcro se- A «« '» moribus cocrcendis vos dura vcrba dicere com*
    gclcro sccamus in melendo Et quid csse pulaiuus pdlil : cliamsi ros modum excessissc scnlitis, non a
    gladios, ct lancoas, nisi duras vcrborum aspcrilalcs, vobis exigilur, nl a vcstris subciitis vcniam posiuleiis:
    ct aspcras corum duritias, pacem in audilorum cor- ne apud eos, quos oporlct esse subjcctos, dum ni-

    dibus pcrturbantcs?Xonnclioc scnsit sanctiis David, mium scrvalur humililas , regendi (rangalur aucto-

    qui lingitain asscrit Iiltorum hoiainum gladium acu- riias. quantum ex bis vcrbis conjiccrc
    Videlur,
    lum (Psal lvi, 5). Cladio itnqnc.ct quidem valde possumus, quod ca, quaj de pelenda vcnia dicla-
    aciiloproximum fcris, cnm cttin vcrbo proliroso, ct sunt, sic intclligenda sunt non quidcin ul pralali :

    aspcro ironorc supcrbioc afll.uus aggrcderis. Scil a subjeelis, sed inferiorcs a supcriovibus, Pcquales
    ciinvoricgladiiiintutiin invaginam (Jtfa.ff4.xwf, 52), cliain ab sequalibus vcniam petere dcbcant. Ipsos
    in tcipsrou couvertito fcrrum, incrcpans, ct accu- quoqwc ul morcs siibjeclorum sub rcclitudinis nto-

    sans tcipsum, onsidcrans niagis trabcui, qu» csi deraimiic conslringanl, vcrba soepc dura commotio-
    iu ocnlo iuo; rpiam (cstucatn, qux cst moculo fra- nis proferrc compcllunt; ci fortassis multotics du-
    Itis lui ( Maii'i. vu, 5'): ct propriae accusalionis riora proferunt , quam debuerunt. El boc cis inde
    atumine snffodicns intcriora tua , qui proximi cnnnivenduin , quia quos ita corripiunt , ardcnicr
    iratus pungcrc solcbas ciiam cxtcriora. Lan- B amant. IJi autem Ecctesiastes dicil: Verbasapien~
    <cis vcro iongc posttos langis, dmn abscnios 3 li>»i svnl (p.iasi slimuli, ct qnasi clavi in attum defixi
    vcrbis delratliotiis ltt«i quictoscssc non sittis : Deo (Eccle. xu, ,11); quiavcro. prout. oRicittm exigit, sin-
    lc odibilcm cxhibcns, dtnisurdo coulra legcm ma- tcra pro cis affcdionc sollicili sunl; nuHo modo
    Icdiccre piwsumis (Lcv. xis, ii); coiistiroptionc quidquain in cis ajquanimiter \itlere possunt per
    niliiioiuinus lccxltibcnsdignmn.dum syinbola u\t»s, q.tod, vel Dewn offendant, vel aliquod in aniroabus
    cl vcncnosis polibus vacans, cauics qnoque ad vc- suis pcriculum, vcl dispcndium incurranl. Unde et
    sccmuim confcrs (Prov. xxiit, 21). Sed lain pwximi, p.ircere lingtrac non audent, cum eos dclinqucre vi-
    qr.ain propria bona uinis arooiis amplcclcrc, ci quod oVnt, insonanlcs buccina; ut gladium ,
    qui vcnit
    tc in fuiuro oh hancbcucvolcnii.im maiici,pru. >
    mium tuiicrc aniwam, prope esse dcpreliendant, scienles
    iniucrc. Qnod si solliciie agcrc studucris, niroirum irtihim fuissc Dominum Iloli eo quod noverat in- ;

    lanccas tuas mulabis in faiccs, duni taro r.ioxiini digne agcre liiios suos, et non corripuil eos (/ Reg.
    quam propriis,modis omnibus, bcncdictionibus in- ii, 22). HinC quam 'srcpe evenit, ut dum multum
    sislcns, agnoscis le dc bcncdiclionibus mcssurinn vi- afsnunt , inerepalionein nonnunquam usque in ni-
    tam selcrnam (Cal. iv, 8); atque a derogatiouibus , roiam asporilalcm prolrabant, ct moduro in corri-

    proximi ccssans, iilis inlcndis ittilitatibus sermonis, piendocxocdant. Undc ct beatus Gregorius dicit:
    pro quibus dignus sis in fuluro pnemiuin jelcrnaj Plerunwne lioc magnis doctoribns conlingit , nt qno
    retipere rcfeclionis. Non lcvct, qurcso, in vobis gens meais alia charilate fervent '

    , et modnm curreplionis
    contragenlcm gladium: sed a verbisvobisdurioribus exttygercnl, ci liugua aliquid, quod non debet, dicat;

    parcile. Quod quidcm lunc agitis, cum vos nondcfen- qnitt mentcm, quantnm debet, dileclio inflammai. Scd
    dentes, tti Apostolus admonet , dalis locnm irco cusn sic eis conlingil, cxigi nor. debet, ul ab cis vc-
    (Aom.xn, 10). Sed ncc excrccamini ad praflium : itiani pciant ,
    qui subjecti sunl. El boc idoo: nc
    vobis a vcrbis durioribus parccntcs, Quod ccrlc dnm nimis in islo oslcndilur roaiisucludoliuroilita-
    tunc facilis, curo bonore invicctn prajvcnicnles, ot tis, revcrculia apud illos ininor sit palcrnae aucto*
    m bumililate, superiorcs spirilu vos inviccm aibi- rilalis. Idcirco ul qc« prailaiis, loco Bci pr.esiden-

    trantes : ueqnaquaro cflicituini inanis 29S gloriaj libus, dcbciur inlcgra iu illis rcvercntia ouslodia-
    cupidi, inviccm provocanlcs , invicem invidcntcs. liir, ncccssc, ut bic subjectis disciplina corroptionis,
    Qmim salubre igitur vcrbum lioc, a vcrbis duriori- cwti forie dclitmorinl, exbibcatur ; ui laincn abcis,
    bus parcitc. Quod si forlc veiba vos duriora pro- eliam cum mcnsuram r.xcesscrint , venia non pe-
    ferre eontigcril: audiie, quid beatusAugustinus ad- D lalur. Bico, ut liisciplina exbibeaiur ; quia stint
    jungai. nonnulli subditi, in qtiibus, nisi prius disciplina sc-
    XII Qum si emissa (ucrint cx ore vesiro : non pi- minelur, rcvcrcntia poslmoduni non mclcdir.
    geal ex ipso ore pro{errc medicamcnla , unde facta XIII. Verunitaincn hoc uon gcneralitcr de o:nni-
    vulnera. Hoc csi , ut in petcndo bumililcr veniain, bus, sod (ieqwibiisdain,et nonnisi dc illis, qtii valdc
    proferatis inollia : qui in eoncilando cl congcrcndo, impcrfccti sum ct lencri, dico : qui, dum vidcnl
    protulit dura. Quid enim aliud sagilta acula, pcr praclaitun suum aliquanltiin sc dejiccre et conimu-
    quam emissam vulnus infligitur qtiarn vcrbunidu- : noro se cis babc"*c, dedignaniur cum vcncrari, cl
    rum per quod prolatum molestia irrogalur? Natu
    , qualis in oculis propriis csi, tdis cst in corron. Caj-
    quasi arcus lendilur , cum os aycrilur, et indi- lcruin saptentcs ct Ironi disciptlli quo roagis liuini-
    screle volans sagilla fcril et vulnerat, cnm lingua lcm prsciatum siium iiilucnlur , co magis rcvorcntur;
    temere se movens, proximum corripil et contristal. ct quo plus coinnuincui considerant, coot buroiliut
    Sed mcdicameula quae vuinera isia sauilali resti-
    , bunoranl. A lalibus forlasse subjcctis, si quamlo-
    tuunt, verha sunt dtdcia, qiue a cordc fralris mo» que pcienl veniain pnelali, non niuiluro, ul mibivi-
    icsliam depellunt. Quando autem necessitas dhcipli- detur, sur.l culpaLlcs diccndt ; quiacausa cl occv
    559 ADAMI PR/EMONSTRATENSIS 5GO

    6io magna h.xe humilitas est ut magisac magis re- A tinct ad spiriluales; u| qui carni in illicitis suis i\e~

    gendi augealur auctoritas. Vorum non cxi^ilur ah sidcriis lavent, el ipsi sc carnalilcr amant; qui ve-
    eis, ut ah illis subditis vcniam polant, quos eliam
    ro spirilu facta camis morlificantes, perfeetum spi-

    talesesse, non ignorant, quo eos humiliatos csse


    ut ritum in sanclilatis proposilo quserunt, spiritualem

    considerant, co in suis oculis viliores cos non ha- nihilominus sihi aflectum impendunt. Tales certe
    beant : nc apud cos, quos oportet esse suhjeclos, nos essc debere, et ordinisnostri clamat sublimitas,
    dum nimium scrvatur humililas , rcgcndi frangatur et h.ihitus invital huniilitas, et insolubile cogil vin-

    aucloiitas. Sed lamen petenda est tenia ab omnium culum noslrae profcssionis. Et quia talcs nos esse
    bomino , qui novit eot t quos plus juslo corripitis, debere, Patcr noster agnovit, idco dicit, quod non
    quanla benevotcntia diligalis. Potest aliquando ficri, carnalis, sed spiritualis internos dc-betcssc dilcctio.

    ut plus juslo eos forte corripiani : scd non mi- Sed quid cssc putamus, quod postquamasseruit eos,
    nore taimen eos henevolentia ament. Idcirco ab quo:- pius justoplerumque solemus corripere, mul-
    co Venia petenda est cui sinccra , qu?e in occnlto tum nos diligere, confestim noo caroalera, scd spi-"

    orga suhjeclos fcrvet dileclio , ignota non est. rilualcm dixit inler nos dcbcre esse dilectionem?

    297
    a*j>j Quamprofeclo
    k. r 1—— « Prremisit siquidem Petenda cst venia ab omnium
    eo citias concedit,» et culpam :

    ignoscil, quo evidcntius, causa cmcndationis.etmc- Domino ; qui novit etiam eos, quos plus juslo forte
    diantc fcrvore dilectionis, eam pcrpctratam agno- corripilis, quanta benevolcntia diiigatis. Statimque
    scit. Quod autem hoc loco beatus Auguslinus prae- adjunxit : Non enim canuilis. sed spiiitnalis inter

    lalos, cum forteroodum in corripicndo excedunt, pe- vos dcbet esse dileclio. Ac si hoc ad spiritualem ple-

    lere vcniam ab omnium Domino jubet; etiam insti- rumqne pertineat dileclioncm, quae debel esse intcr
    tutio lcgalis contlnet, quac bunc modum habet : Si nos : quod magna eos henevolentia diligimus, quos
    qiiis abierit cum amico suo simpliciter in silvam ad plus juslo forte corripimus. Et quidciu ila esl ; nam
    tigna crdenda: et securis fugerit manum, ferrumque quia multum diligimus, multum corripimus. Etple-
    iapsum de manubrio, emicum ejus percusserit et oc- rumque dum roulium corripimus, contingit ut in

    ciderit : hic ad unam supra diclarum nrbium fugicl y ipsa correptione etiam raodum transeamus. Sicque.
    el vivel (Deut. xix, 5). Quid enim est, cum amico suirilualis, quae inter nosdilectio esi, ulmodum in

    tuo aliquem ad silvam ire, nisi pralatum, ul B. Gre- correptione transeamus, causa et occasio est. Qui
    gorius exponit (301), cum subjeclo suo de intuen- novit, inquit, eliam eos, quos ptutjusto forle corri-

    dis ipsius delictis se intromittere?Quid simpliciler pitis, qvanla benevulentia dihgatis. Non cnim carna-
    Ktna caedere, nisi dclinquentis pia intentione vitia r Hs> sed spirilualis intervos debel esse dilectio. Ac si
    resecare? Quid esl securim manum fugere, nisi in- dicerel. : Novit Deus non esse mirum, quod eos plus
    crepationis modum cxcederc Quid vcro ferrum de
    ? juslo fortc corripilis, quos magna henevolentia dili •

    manubrio prosilire, nisi sermonein de correptione gitis, cutn non carnalis, quae esse non debet, sed
    diiriorem exirc ? Et quid amicum occidere, nisi au- spiritualis, qiue esse debet, inier vos sil dilectio.

    ditorem, a spiritu charitatis illata doloris molestia, Raro autem carnales eos plus justo corripiunt, quos
    perimere? Quid denique hunc, qui percussit, ad carnaliter diligunl;quia nec corripiunt. Eis quippe

    unam trium urbium fugere el vivere, nisi praela- in pravis suis actibns favent, eosquefovent, sibl-
    tum, qui in corripiendo mensnram excessit, fidei, qtie ea quse agunt, nefaria placeni ,
    quia ea, quae di-
    spei, et charilali inniti, c.t pelita a Domino venia, ligunt, eos agere vident. Unde ct blandis cos adu-
    remissionem ah eo consequi? Quod ergo in lcge, lationibus cxcipiunt, non autem duris invcctionibus
    illum, qui percussit, ad unam trium urbium fugere corripiunt , cujus horribilis mali causa et occasio
    et vivcre est : hoc in Regula Patris nostri est eum, ;
    esl carnalis, qua» inter eos est, dilectio.

    qucm necessilas disciplinae moribus coercendis di- XV. Inter vos autem, fratros, spiritualis dehet
    ceredura verba compulit, unde ct mo-Jum excessit, esse dileclio, quae niniirum dum plurhnum fervct
    veniam ab omnium Domino pelere. D in corde, intcrdum etiam erga eos, quos specialiter,
    XIV. Non enim carnalis, sed tpiritualis inter vos imo singulariter ampleclilur, modum 298excedere
    debet este dilectio. Sicut nulla virtus dilectione ma- solet in correptione. Sedquia multum banc, de qua
    jor cst, cum in hono homine est, et ad brnum est, loquimur, virtutera cximiam inler eximias virtutes
    ita nultum vilium ea dcterius, cum in malo et ad c.eteras, imo prae caeteris sacra Scriptura commen-
    malum est. Est enim dilcctio hona, et mala ; sicut dare consuevit, lihet de ea profnsius aliquid tracta-
    omnihus honicausa, etoccasio illa est: ila etomnis re, et qualiter nobis ad salutcm necessaria sit, dc-
    mali ista. Nam per illam, omisso malo, admiltitur monstrare. Sine dilectione mens nuilo modo valet
    omne quod bonum est; per istam \ero, omisso bo- esse humana ; sed attendat sollicite, quid dilipat.
    no, admittitur omne quod mahtra est. Isla carnalis, Haec autem inter caetera, quae diligit ; iii.c anie ^j>-
    illa vero spirilualis, est/ Carnalis, quia quod carni tera, quae diiigere valet homo, diligerc dehel Dcum,
    suaveest, suggerit ct fovet ; spiritualis, qula quod proximum suum, seipsum: tria hsec. Deum. ut bo-
    spiritui utiie est, per inlellcctum docet et pcr affc- r.um suum, quo fruidebel; scipsum, qui frui dehet;
    ottim adimplct. Et illa ad carnales, haec aulem per- proximum suum, cum quo frui debet. Clamat Do-
    (301) B. Gregorii de excessu correplionis sermocinatio.
    661 DE ORDINE ET HABITU CANONIC. PB.EM 562
    lninus per legem suam. Diliges Dominum Deum luum A qualenus juxta id quod Apostolus inonet : sobrie, et

    [Deut. vi, 5). Dicit adhuc :Diliges proximum tuum; juste ei pie vtvamus in Itoc swculo (Tit. n, 12). Sicque
    et adjungit •. ticut teipsum (Luc. x, 27). Nusquam secure potenmus exspeci.are beatam spem, et adven-
    lamen scriptum invenilur : Diliges teipsum. Acce- tum gloi iae magni Dei, si nec siiperflue nosipsos, nec
    pit laraen homo praeceplum, ut diligat et seipsnm, injuste proximum, ncc tepide diligamus Deum.
    qnando prscccptum accepit, ut diligal Deum suum. felis. liominum genus, si vestros aniinos amor, quo

    Diligilnamque seipsum, cum diligit bonum suum. ccelum regitur, regat.


    Bonum aulem suum quid aliud est, nisi Deus suus? XVII. Examinemus itaque, dilectissimi nobis in
    Ipse quippe, a quo ei est, ut sit ipse , et in quo ei Douiino fratres, amorem nostrum, convcniamus affe-

    esl, ut bene ac beate sit. Sed non simpliciter dici- ctuni nostrum, diligamus nos invicem in Dco dili- :

    tur, diliges leipsum : ne carnalem erga seipsum si- garnus et propler Deum. Haec via : ambulcmus in
    bi putarel habendum affectum ; ut scipsum diligc- ea : nec ad dextram, nec ad sinistram dcclinemus
    ret, si spcciale aceiperet praeceplum. In homine (lsa. xxx, 21). Sincerum semper et stabilem, ubi-
    namquc duo sunt anima et corpus, caro ct spiii- que amorem circumferamus, studentes omni dili-
    :

    lus. Garnem suam homo diligeret eliamsi ei jus- genlia, primo quidem uf. sit sccundo ut crescat
    , ;

    sum fuissel ut non diligeret; jugi namque universi B tertio ut maneat ut acquiralur, et acquisitus magis ;

    sentimus experienlia, verum esse, quod Apostolus ac magis augeatur, ct auctusretineatur. Quid cnirn
    dicit : Nemu nnqnam carnetn suam odio Imbuit (Ephes. valet secundum
    primum, nisi adsit et lcrtium?

    v, 29). Etquia muUuro non est odio non habere, ad- Nam ad boc posuit Deus Adam in paradiso 209
    jungil : Sed [ovel et nutrit eatn (ibid.). Utique nemo voluptatis , ut operareiur et custcdiret illum. Et
    unquam carnem suam odio habere potest, et quia quid juxta scnsuni ntoralem accipivalet paradisus,

    hoc parura csse vidctur ; nemo carnem suam non nisi speciosus, amoenus, et pra? eunclis aliis, si (]U_e

    amare potest. Quia igitur per irrefragabilem nahi- tamen sine isto sunt, vitse huj*t is deliciis, sanctus
    rae vio.entiam, ul longe ante nos dictuni est, carnis sineeroe charitalis aflectus ? Hic enim cst, in quo
    suae amor suflicienter homini inerat, non erat prae- Deus posuit omne (ignum visu pluchrum , el ad ve-

    ceplo constringendus, ut illum haberet ; sed admo- scendum suave (Cen. n, 9);quia omnis, qnem in cor-
    njtione pntius lemperandus, ne nimis haberet. l T
    nde de nostro per infusioncm sancli Spirilus charitatis

    et Apostolus, cuin in praedicatione sua, quod in ne- concipit cogilalus, elsuavis coram Deoest, ad afle-

    ces&ariis licite carnis cura possit fieri occulte sub- ctnin, et decorus coram proximo, ad eflectum. Ibi

    mlelligeridum relinqueret, eam in desideriis lieri demulcet Dcum per puritatem internae affeclionis
    — — _ __ * 1 1* !d _ _- -__*_-£<£ a».A _* -_-__ - _-
    r II *T.^_»_fc .Vj-|1 ^kl Y*_f_ V V_ a
    __ _L _. --
    aperte prohibuit. Carnis, inquit,
    -_. _ _L __
    curam - --. _- 4
    ne fecerilis
    . . .* . 4 .-. I
    hic vero
    J'fc

    excitat I

    proximuni,- \ I » _
    per fcecundttalem cgre-
    1 . _ .
    •"'. ".. _ i I .
    - . i ' - t _-f , t ? . , . . _ . _- . . ,-.

    in desideriis (Rom. xni, _•_}. Quod esse novit super- gi;e actionis. Hic quoque ille paradisus est, ad quem
    fluum, abscidil; quod vero necessarium, concessit. irrigandum, de loco voluptatis egreditur fluvius., qui
    XVI. In hoc autem solo, quod primo loco posui inde dividitur in quatuor capita ;
    quia a Deo, qui
    homo antequam in paradiso peccavit, carni suae verae, et non fallacis voluptalis locus est, ad san-
    adesse consuevit. In hoc autem, quod inisto secun- clificauduro charitatis aflectum, illud salubre exit

    do slatu, in quo nunc est, si tamen status esse di- edictum , quod modis quatuor distinguitur : tribus,

    cendus est, ubi per peccMum lapsus est, et uon po- qui ad dilectionem Dei pertinent, et uno, qui ad
    tius ruiita, eidem carni suae, a propria cupiditate proximi. Quia Deum suurn homodiligere jtibetur ex

    tentalus, abstraetus et illectus adesse consentit. toto corde suo, ex toia aniaia sua, et ex tota vir-

    Carnem quippe suam ante peccatum per nalurse affe- tute sua; proximum vero, lanquam seipsum. Posuit
    ctum dilexit, scd- ad neccssilatem ;
    posl peccatum itaque Deus Adam in paradiso et ad hoc, tit operare-
    vero per vitium coiicupiseentiae jam diligere sclet ad tur, etcustodiret ilium; quianon solum insis.cie de-
    superfliiiialem. Et idcirco hacin partc praecepto non bemus, ut charitalis in nobis affeclus sit"; verum
    egel, ubi voluntariusest, etiamsinon movealur; sed D etiam, ul crescat et maneal. Crescit vero, dum
    prohibitioite potius.et admonitione,nenimisiiiprse- qtti in paradiso positusest, operatur; manet, dum
    ceps eat, eliamsi non teneatur, Si ergo diiectio car- custodit.

    nis in pi'3_cepto ponenda non erat, dequaevidentius XVIII. Haec antein, de qua Inqnimur, charitas
    constabat quia satis haberetur, etiamsi non prajci- lanla, ac talis esl, itt caeterarum oinnium vii tulum
    peretur, et nimis fortassis plerumque teneretur, si teneal primatun. : sine qua virtittes caelera. vocari

    non et in ea parte, quanimis est, temperaretur. Dile- quidem, sed falso virtutes possunt •
    esse autem ve-
    ctio vero animae, ut jam diximus, in eo intelligitur, raciter virtutes nullatenus possunt. Htec juxtaPau-
    quod homo Deum suuradiligerejubctur. Diligat er- luni, perfcctionis est vinculum (Col. m, 14), haec

    go homo carnem suam sed diligat discrete. Se- , linguas hominum et angeiorum excedit ; haec om-
    ipsum vero diiigit et proximum suum cum diligit , nem scientiam et omnem mysteriorum supergreditur
    Deuni suuin. Est itaque Irip.ex nobis haec habenda notitiam ; baec ctiam l.dem, qua_ montes transfert
    dilct tio : ad nosipsos, ad proximura nostrum, ad exsupevat ; sine qua nec omnium facultatum in ci-
    Deum nostrum, Diligamus nosipsos, sed quanlum bos pauperum dislribulio, prodrst ; sine qtia 'psa

    ad carncm, t.mperale ;
    proximum juste, Deum pie ; ctiam corporis combuslio pcenam quidcin habc'_ _i d
    563 ADAMI PR.F.MONSTRATENSIS m
    nulhim prorsus meruum, vel promium haberc A pracscnlis adversis, do'cns ; et ut in brevi multa

    valet (/ Cor. xin, 1-3). BiBC autcm lignum vitse IQ pa- coiu-ludam, non solum omne suum abnegans; sed
    radiso {Gen. n, 9), haee unitas cubiti in consum- et setolum ei dedcns, nihilqoe suiipsius sibi reser-

    matione ct summiiatc arca; Noe (Gen. vi, 16) vans. Sermo, fratres mei, fidus est, ct licet bonum
    fcec scala dorraientiostensain itinere (Gen. xxvin ,
    sil nos hic csse : oportet tamcn ut sludeamiis dcvi-
    l.i;liu'C erecto ab eo in tiiulum lapide, eflusura tare faslidium infirmorum, et lantam prolixitalem
    olcum (ibid. 18), haee, quia nimis longum est ire Qnire. Libct in calce sermonis bujus, illud egregium
    pcr singula, spcciale ( lirisli prieceptum (Joan. xv, apostolorum Prinoipis documeutum ad menlem re-
    12); b.cc legis plenitndo (Aom. xiu, 10).Haecilladi- VOcare : quod tale est: Animas vestas castificantes ih

    lectio est, qose inter nos specialiter cssc del)et, de obedieniia charitatii, simplicL ex corde diligite in-

    qua dicit Pater noster quod non caruatis, sed $piri- vicem atlenlius, renati non cx semine curruplibili
    tualis esse debet. Nam haec non carnalis, sed spiri- sed perverbnm Dci vivi etpermancnlis (/ Peir. i, 22,
    tualis cst. in corporibus quippe pluribus facit cor 23). Colligere possuraus ex his, quod apostolorura
    unom ct animam unam. Ecce quam multa hic cor- primus desiderat, non ut carnalis sed spiritualis in- ;

    pora \idcmus? Sed oporlet ul sit spiritus unus. ter nos sit dileclio. Spirituales itaque nos condeeet

    Spiritum unum, sciatis mc unam, eumdemque, et B csse, ac spiritualiter invicem diligere : pracslanle,

    ad idem, in bonosecundum DeumveHe consensum, sine quo hocnon possumus, Spiritu sancto, qui cum
    etin malo sccundum ipsum nolle, appellare. Adhunc Patre, et Filio, a quibus, in una, eademque Deitatis

    spirilum unum,etillud perlinct unum, dequosanrtus subslanlia, ab aeterno procedit . vivit et regnal

    David Eccequam bonum, ct quamjncundum liabitare


    :
    Deusin sajcula, Amen.
    fratrcs in unum (Psal. cxxxu, 1). El qtiidem fratres
    SERMO XII.
    multi; sed habitant in unum. Et id quam bonum*
    Ab eoloco B. Augustini : < Prcrposito tanquam Pa~
    quamque jucundum, quando habitanles in unum, tri obedialur, usque ad finem Ikijuliv. De Tleieren-
    v.l ipsifiunt unum?l)umenimad invicem ex toto, se tia exkibenda preelalis. De officio rorum atque de

    lotos-, Ut alibi nos dixisse reminiscimur, dedunt, ut solticitudine hujus obscrvanlicc regularis. >

    dumnulluseorum suus est, sedalter corumallcrius Symopsis Sepmoms. —


    1. Qnantopere in vita sociali

    sl, et hoc de todem plene in eodem velle, et in co- vilanda litiuin discordiae ac amanda unilas con-
    —
    :

    cordiae. Deo debemus cordis munditiam, so-


    2.
    dem plcne dc eodem noile nullo eorum altcri quid- :
    datibus concordiam superioribus obedientiam
    ,

    quam praesentium, non solum pneponenle, sed nec — 3. Inter superiores mutua dependcnlia, auxi-
    in aliquo vel comparante nullo eorum alternm in lium, et rcverentia necessaria qui lurpitcr ihvi- :

    —
    :

    fastidicnte, scd ad omnia omnibus ab in-


    et in
    cem inhonorant. 4. Dissensiointer stiperiores
    tillo

    vicem cum bcncvolentia et charitate, ut ait Marcus


    est toiius disciplinse Regularis dissolutio. 5. —
    Magna abusio invadentisinferioris potestatcm su-
    Tullius (302) summaque consensione : quid, quseso, periotem at unus ahcri habel inniti ct mutu.i
    :

    ve3 pulchrius anima hurnana in his duntaxat prae- dilectione uniri. —


    6. Quaenam obedientia per-
    fecta, vice Dei superioribus exhibiia cujus me-
    —
    :

    sentibus videre, vel delectabilius audire, velsuavius rito excidunt murmurantes. 7. Obedientia
    «lefaccre, vel sapidius gustare, vel aptius, ot nul- triplex, servilis,mercenaria, Glialis. Hacc a Legis-

    lum de quinque sensibus videar praterire, poterit lalore couimendala. —


    8. Causae graviores defc-
    rcnd;« primoribus praelatis autcm ut anima-
    ;
    palpare?
    rum medicis incumbit, tam salutcm integram
    XIX. suavis amocnitas! Oamocna suavitas! Co- conservare, quam amissam recitperare. 9. —
    piose, et ab imo ebulliens, et in superficie scalu- Felix prrcl.uoruni poteslas, quam lemperat alfc
    ctns tiiaritalis infelix, quam inflat apsttis do-
    ;
    undique vaporans
    riens, et : fide stabili, spe ccrla,
    minationis. — 10. Quamnceos?;ni:i praelatis cha-
    simplkitate »era, integra innoeentia : dilcctum, et ritns in menle, et servitusin opere. Apo- — - II.
    atiscntem cum anxietate desi-.ierans. et venientem strophc ad prsciatos de charitate servientc, qua
    cum hilarHaiesuseipiens ; et pncsenti, necsinema- sint felices. — 12. Qnaliter praelati oxlerius bono-
    rati, sim jiiu-drfi.s coram Deo pedibus suorum
    turitatis rcverentia, necsine revcrentice maturitate, r> Substrati. —
    13. Bxemplumin opere, dcindecor-
    blamliens; cum mcerore et abeuntem prosequcns, et reptionem exbibeanl in sermone. 14. Discipli- —
    demorantem exspectans., et venturum expetcns, «i na in praelatis coercet subditos qui judices alio-
    non venturom dolore insolabiii deflens : nullum ci
    rum. Deum judicem reformident. I5>. Piompta
    ;

    —
    obedicntia addit supcrioribus flduciain. Dc spiri-
    fquod ad se attinet) sccretum celans, toturn se in- tuali pulchritodine ei bono rcligiosje convei .tiio- ;

    fundere gesticns nullo, sine eo, bono frui volens, nis odore. —
    16. Veram libertalem servorum Dei

    nolla proeo
    ;

    psli adversa refogiens ; nulla, «o non


    constituitchariias. —
    17.Frequentata lectio, pras-
    sertirn sanclarum Scriptnrarum, speculum mcn-
    participante, prospcra habere desiderans soperbiam, tis est, referens multiphces fiuctus. 18. Spiri- —
    ct invidiam contemnens, iram el acediam abjiciens, tualisanimasdecor retmendus ct augendus; eujus
    maculoe diluuntur dolore praHeriti, et cautcla fu-
    simulationem adulationem nesciens, suspicionem,
    et
    turi» — 19. Legislator insiar periti mediei tmn
    300 el detractionem abhorrens ; insolo dilectipro- adrninicula praebet liahit:e samlatis cons^rvandap,
    fectu, prae cunctis mundi hujus prosperis, exsultans: tum remedia restaorandae.
    in solo ct de solo ejus defcctu, pra; cunctis vitae 1. Tenuit nos, fratres charissimi, aliqua mora i\

    (302) Cic pro Lalio.


    :

    163 DE ORDINE ET HABITti CANO.MC. PRiEM. bt>6

    quidem longiore, qiiam putavimus, sermo iste pra- A vera : bmmundus esl omntY quiexattat cor suutn- Et

    cedens, quem ad charilatem vestram, de cavendo qu<e exaltatio isla, nisi superbia? Si inimundus qui
    horrore litigii, et acquirenda lenilate coneordise ha- se exaltat, quomodo non mundus, qui se humili&l?

    buimus : non nostrum, sed veritalis sequentes spi- Cordis itaque munditiam a te exigit Deus; nanc
    ritum, ad cujus spectat modcramen verba noslra, ei debes reddere. Si vero de sociis, el praelatis

    et prout vult, et quantum vult, in necessariam ex- tuis agilur, cum magno, et vario crga eos !c-
    lendere prolixitatem et quando vuit et ubi vuli ad
    ; nearis debito constriclus, clamitare solent : A([er t
    congruum perducere fmem. Quia enim non ignora- affer (Prov. xxx, 15). De unitale concordise isli : de
    mus, quod universi, sine ulla exceptione, qui in alacritale obedientise illi. Hi ergo tres, quibus delx-
    conversatione religiosa omnipolenti Deo 6tudenl mus : Deus, socii, ot praelalus. Quae autem debemus,
    medullitus placere, et malura illud eaelerorum ma- puritas mundiiise, unilas concordiae, alacrilas obe-
    lorum pessimum, intcr mala caetera omnibus, qui- dicntiae, tria haee. De unitate vero concordi*, quam
    bus valent, modis exsecrari debent, et abhorrere : habere nos convenit in invicem, jn sermone, qui
    et bonum illud, aliorum bonorum optimum, intor hunc proxime praecessit, audistis tam ex Patris ve-
    bona aiia in affectu amplecti, etin ellectu exercere; stri, quam ex veibis nostris : qualiter videlicel eairi
    cordi nobis fuit, inspirante id nostro ut spcramus B vel retinere debealis adhuc custoditam, vel rccupe-
    Spiritui sanclo, de q:io modo tetigimus, Spirilu, rare jam forte elapsam. In praesenti quoque com-
    vcrbis aliquantum profusis magis quant profundis, monendi eslis super alacritale obedientise : qualiter
    et illius immanitalem, ct hujus vobis explicare san- videlicet, et quibus eam vos deceat exbibere. Inqui-
    ctitatem : ut plene posfilis comprehendere, qnid de ritis quibus? Praeposito, et presbylero. Quaeritis
    utroque deheatis judicare. Incuaibit (303) autem qualiter? Ut Patri quidem praeposilo : sed mullo,
    nobis in sermone praesciiti, vestram super bis dile- magis presbylero. Et quarem«/ro magis presbylero?
    ctionem alloqui ,
    quae usque ad finera supersunt Quserilis causam, audite eam. Quia omnium vestrum
    301 Regulae beali Patris noslri Auguslini : ac no- curam gerit. Sic enim se habet ipse ordo vei borum :

    slram super verbis tanti doctoris, quae ad institu- Prwposito lanquam Patri obedialur; multo magis
    tionem clericorum scripsit, prout possumus exposi- presbylero, qui omnium vcslrum curam gerit. Idc r>
    tionem terminare. co, utcxhis conjicimus, iliitanquamPalri, sed isli

    H. Praposito ianquam Pairi obedialur , mullo muito magis; quiapleniludinem islepoteslalis nactus
    n.agis presbytero, qui omnium vestrum curav.i gerit. est; in partem vero soliicitudinisille vocatus est.

    Ab hoc, ut scitis, loco adoriri hodie debemus quia : Quorumdam cnim asserlio est, eum hoc ioco
    III.

    hic heri subslitimus, Postquam nos docuit Palcr C vocari praepositum, quem in tempore islo, alio so»
    noster, quales nos debeamus invicem habere, cu- lemus nomine vocare priorem; presbylerum vero,
    ravit quoquc inslruere, quaies oporteai nostris nos quem usitato apud nos vocabulo, nuncupant abba-
    preelalis exhibere. Vas quouue electionis Apostohi6 tem. Quod si ita cst, mullo magis quam pracposito,
    Paulus sana, ex more, ac salubri inslructionedisci- huic oLedicndum : quod enim omnium curam gerit,
    pulos alloquens, in Epislola ad Romanos dicil nullus pene, qui ignorat. Plenitudinem, ut modo
    Reddile omnibus debila (Rom. xm, 7). Et dediversis diximus, potestatis iste exercct, partem quoque soL-
    quidem debitis subjungil; quia divcrsos, quibus te- Ikitudinis ille habel ;
    quia in omnibus iste, ct prae
    nemur obligali, debitores agnovit. Ad cxtremum ta- omnibus praeest ; buic vero ille in his, tanquam
    men universa in sola dileclione conclusit : ut iilurn adjutor adest. Sed pendcl ab invicem, et islius po-
    sciamus plene reddere, quod debet, qui eam et in tcstas in lolo, et illius in parte solliciludo : in lan-
    atTeclu veraciter coram Deo habet intrinsecus; et luin ut grandis utriusque ollicio deesse non possit
    in effeclu nitiilominus coram proximo utiliter adim- confusio, nisi alter alteri et humililer deferat, et
    p!et extrinsecus. Nemini, iuquit, quidquam deheaiis, ellicaciter succurrat. Quid enim in conventu fra»
    nisi ut invkem dilujatis. El adjunxit : Qni enim dili- trum utilitatis erga cosdem vel operari poterit prior,
    P
    git proximutn suum, legem implevii. Et qui illi sunt. nisi in ulroque hoc bono, reverentia videlicet et
    quihus debitores sumus? Utique Deus, socii, el pr.t- auxilio aucloritas ei adfuerit abbatis; vel ipse eliam
    lati nostri. In occullis autem nostris quam maxime abbas, si forte, qnod absit, in utrovis eorum lidclis

    Deo sumus debitores et uecesse : ut esl in illis eliam, ei defuerit solliciludo p»rioris? Idcirco invicem se
    simus reddilores. Nam spiritus est Deus, teste bo- honorent.el invicem sibi occurrant. Ille humiliter,
    itiine Deo. Et quid subdit? Eos qui adorant eum : in hic autem eflicaciter. Nec sua jam poterit facile vel
    spiritu, el veritate oporlel adorare (Joan. iv, 24). In integrilatc minui potestatis plenitudo in abbate : vel
    spiritu oportet adorare cura, qui spirilus est : et oflicio fraudarit provisionis sollicitudo, in priore.
    adorare eum est, quod debes, ei reddere. Nam spi- Quod si haec ita agenda sunt, examinent, qnacso,
    rilus Deum spirilum adorat cum in cjus se con-
    : jusli judices, quid utilitalis conferat scntentia huic
    spectu humiliat. Porro humililas ejus, puritasejus. prorsus conlraria, quam utinam nullum abbalem sic

    Et considerate haec per contrarium : si forle hajsiia- protulisse 302 scirea, sicul aliqucm scio. Quan-
    tis, vel liaerelJs. Sapiculis haec sententia est quidem quam nullo modo contingere possit, ut utraque raihi
    (303) Reg. cap. M, de reveieiilia exhibeuda praelatis, deque eoruni olbcio.
    S67 ADAMI PKjEMONSTRATENSIS 568
    scientia absil Est aulem ista : sed cujns sit non di- A tus, cum fructus sit nulhis? Cur illa verba surda
    co : Quid mihi, et priori meo? Quis ille, aut quan- aure perlranseo : Unus adi/tcans, et unus dctiruent:
    tus ille? Nulio in praesentia mca me major est par :
    quid pro/icileis, uisi ruinai (Eccli. xxxiv, 28.) Cur

    ci est, qui omnibus in conventu minor est. Quid multum scmino, ubi parum colligo? Parum dixi, sed
    habere debet amplius ab omni alio fralre, etiam «Z/iiidicere dcbui; id enim verins. Stuitus ego, et insi-

    niiiiinio, uhi pnesens $um ego? Se ad se trahat, se piens, qui fratrum in mecxcito furorem ; dum ordinis
    non se longius aliis exlendere pnesu-
    iu se lene.il; lenere voio rigorem; etin hocnon adjuvantem, sed
    mat; non erigere altius, non latius dilatare. Cum iinpc&icntero sustineo abbaicm. Nonne melius, et
    conventu suo se restringat, sie eniai exigit ordo; quietius mibi curn rclaxante relaxare ut eorum :

    nec unquam, nec usquatn alias appaieat; ad boc ei possim ftirorem sedare, ot iram placarc? Satius mibi
    et oiniie denegctur lempus, et omnis claudalur lo- habere quietos, quam inordinatos pariter, el inquie-

    cus. Conlrabal cornua sua, non se extoltat pro no- tos. Ibo ergo mibi, et in foro lenitatis residens, ven-
    mine suo. Ex me estnomen boc durabit quandiu : dam eis dissolutionero, ut emam mihi quietem. Hic
    placuent iriibi. Accommodavi iliud, non donavi. jam abbati existit adjutor in concessione Ji.ssolutio-
    Sutiicicntia mea est, non lucreditas sua ; non pecu- nis ; ihnn ei auxiiiari non vult abbas, in observa-
    lium suum, sed mutuum meum. Exaltavi, meum ^ tione rjgoris. Quod si hsec prior aggredi non audct,
    erit et htimiliare. Faciam hoc, et in brevi. Non ego pro eo, quod peccalis alienis consentire timct : ul
    bonorum suorum. Satis suut, et praesto, qui priores suae qureti consuiat, ab oflicio recedit, eligcns ma-
    esse volunt, sciunt et possunt. Egenus non sum, gis cedere, quarn infrucluose stare. Ecce quse inde
    habeo, et abundo, et qtii isto sciunt sapienlius, cl mala emergunt : cum abbas priori suo auxiliari con-
    proeesse possunt eflicacius; unde nec injusle vo!o. lemnit.
    L'nde assumpsi, ibi illum reponam. Non erigat ca- V. Quid aulem de hoc direnuis, quod abbatem
    put me praeshiente : me loquente, nec mutire prai- suum prior honorare dedignatur, vel adjuvare? Nani
    sumat. Hipc ifle, el alia forte, in hunc modum. Scd et hsecabusiomagna. Magna, inquam, etdctestanda
    quantum sibi ipsi dispendium inferat in eo, quod abusio est quod illum prior bonorare dcspieit, qui
    :

    s c
    ;
    prioremsuuni inhonoral, ulinam non nimis sero euni priorem fecit; quod in olficio suscepto juva-
    agnoscal. Nam quod non quantloque saliem agno- mcn ei impendere non intendit, qui eum ad lioc

    scet; putarenon possum. Ibec autem prior depre- prsefecit. Et ut de primo nialo agamus, eccc hacc
    hendens, subduccl bumeros suos; et pro eo ulle- vox ejus: Quidabbati, et conventui? li;lrou»*!tat se

    rius iuedullitus laborarc cessabit, Non solum au- r cum oilicialibus suis de exterioribus, nam mihi
    lein *, sed et poenitebit eum transacli laboris, nec commissus est conventus. 303 Q amodo de eo u 'd

    aliquem pro eo inposterum sustinebit. Tepescet se introniittit, quem mihi semel commisit? Ego
    tune ordinis fervor, nec id fortasse abbas depre- sum , cui incumbit couvenlum et restriiigcre , et

    hendet : nisi quando exinanila, imo exinanita usque relaxare. Non debet e conventu aliquis ullam ab
    ad fundaineiilum, disciplina religionis, vix aliquod abbate petere licentiam, non ulli ipsedare. Men-
    cflieax polcrit rcmedium adbibere. tiiur, fratres, iniquitas sua sibi : non est ita. Ho-
    IV. Ecce quantum sibiipsi abbas nocel, quando norem abbalis in conventu, ab eo, cl sub eo sibi

    priorem suum inbonorare pro modico babet. Quid, commisso, quoerere debet prior ; nihil penitus con-
    qiiando ei in sollicitudine sua auxiiiari non cural? tra eum disponere. Et accipile congruum super-
    Ilabet zelum in observatione ordinis pi ior, et ipse hoc exempluro. Nihil habuit in domo sua domi-
    zfclanli resistil? Unde, inquit priori, ul tam misera- ims ille iEgyptius , quod non reliquerit in po-
    biliter fralres incarcerare praesumal? Ul quid eos lestale Joseph ; verumtamen uxorcm cjusdem do-
    lauta aflhgil assidnitale, in labore; rigore, in silcn- mini sui, idem Joseph faleUir exceptam. (Gen.
    tio ; tscdio, in clauslro ; disciplina, in capitulo? Quod xxxix, 9). Ipsam fortasais acceperat : sed in sollicitu-
    prior temerc pctentibus, contradicit, abbas conce- j) dinem , non in potestatem ; ut ei provideret, non ut
    dit. Quod ipse claudit, iste aperit. Relaxat iste, cum ea se commisccret; til ad neeessariadenique ei
    quod ille relranal. Et ecce dissoluti quid dicunt in- obsequerclur , non ad turpia ea abuteretur : Sic ct
    ler haec ?Utinam in capitulo semper abbas essct ; prior prior conventtim. Quid enim conventus nisi sponsa
    raro? Nec unquam, nec usquarn nobiscum iste; sed est abbalis? Hune, inquam, conventum pi ior , nam
    semper, et ubique nobisctim iile. Nibil nobis, et ipse est Joseph, ad honorem abbatis gubernet juxta
    priori : includat ouand© voluerit; ibimus ad abba- quod ei providerit abbas, disponat. Nam, quasi Jo-
    teni, et aperiet nobis. Ille frangentibus noiiis silen- seph uxorem domini sui prostituit , cum pnor eam-
    tium, in capitulo injunget jejuniurn : quod iste no- dem per omnia cum conventu familiaritatem, et su-
    bis in refectorio relaxabit. Illenobis licentiarneundi per conventum potestalem , quam , habet abbas,
    aliquo, quantum voluerit, neget, ibimus ad abba- praesumptione temeraria habere contendit : cum
    tem, et ad primam petitionis nostrae vooem, exau- prsecipiat pater, et advocatus nostcr , ul prjgposito
    diet nos. Sed, dam iiajc videt ,
    quid ad ea prior<di- tanquam patri; sed multo magis presbytero obcdia-
    cel ? Ul quid ego sic ? Cui iaboro, el fraudo animam Utr. Quid itein de illo priore diccmus , qui abbati
    meam bonis?(Eccle.i\ t %.) Quo mihi labor isic mul- suo iu ordinis observatione non modo non suffraga-
    :

    sa DE CRDINE ET IIABITU CANONIC. PR^M. 570


    tur, sed et refragatur? Quod si aperte idnon praesu - A mure , aut , cum responso nolenlss efflciatur ; quia
    mii : id profeclo eo perieulosius ,
    quo occultius. obedienlia, quae rnajoribus praebetur, l)eo cxhibetur.
    Si cnim aperte ad reaedificandos niuros Jericho Ipse cnini dixit : Qui vos audit , me audit (Luc. x,
    cervicem suam erigeret (Jos. yi, 26), resisteretur ei. 19). Et cum bono animo a discipulis eam prseberi
    Nunc autem putatur esse ex sociis Josue sed cst
    , : oportet ;
    quia hilarem datorem diligit Deus (II Cor.
    cum adversariis ejus. Et quae pestis efficacior ad ix, 7). Nam si obedial discipulus 304 Cl,m raa '°
    nocendum ,
    quam familiaris inimicus? E-cce cum animo, ei non solum ore, sed ctiain corde obmur-
    abbns absens est unicnique dat licere ,
    qnod libet; muret : etiamsi impleat jussionem , tamen acce-
    ©rdinis passim transgressiones , aequanimiter susti- ptum non eritDeo, qui cor respicit murmurantis. Et
    net. Exteudit manum suam cum Absalon, et singu- pro tali facto nullam consequitur gratiam, imo poe-
    los deosculatur , ut solliciiel corda virorum post nam murmurantis incurrit, sinor; cum salisfaclione
    te (II Reg. xv, 5). Quidquid construit abbas dum emendaveril. Exhibenda est itaqne ohedientia prae-
    praisens est, ipse destruitin absenlia ejus. Sic pe- posito; sed tanquam Patri, multo magis presbvlero.
    ril ipse et perimit ordinis, praevaricando , siatuta : VII. Obedientiam, ut «siimo, B. Augustinue iilia-

    transgiessor existens , et alios transgredi sequani- lcm requirebat : qui ut Palri , sic praeposito, multo
    railer sustinens , irao praeeipiens. Qua autem pcena " autem magis presbytero obedire jubebat. Nam ha-
    muktandus sit, perpendite , qui ordinis esse non bet dominus servum, habet paterfamilias mereena-
    mctuit destmctor : qui electus est ejus observator. rium, habet quoque pater filium. Unusquisque is-
    Et curdixi abbatem, et priorem, prsepositum vide- torum obedit : palri , fiiius ; Domino , servus ; et
    licet, et presbyterum pendere ex invicem in tan- mercenarius ei, qui conduxit illum. Sed ad obc-
    tum, ul in suscepto officio fructuose neuter degere diendum servum , impellit timor : mercenarium,
    congruam reverentiam exhi-
    queat, nisi alter alteri allicit spes ; filium vero invitat amor. Primus tiiuet,

    beat, et plenum auxilium impendat. Si autem per- secundus sperat, tertius amal. Obedit igiturprimus,
    fscle unum secundum Deum sunt, fructnose jam
    , quia pcenam metuil ; secundus, quia mercedem cu-
    olficium suum exsequi poterunt, eoque securius in pit ; tertitis, quia palrem diligii. Ilaec obedientia
    universis jam negotiis suis alter alteri potcrit inniti, prima ac secunda longe preliosior et sublimior est;
    quo tenacius compage sincerae , secundum Deum, quia manum non metuil- ,
    quae feriat , non manum
    dilectionis fucrinl uniti. attendit, quae porrigat, sed ipsum in omnibus et
    VI. Qualiter vero sui eis debeant subjecli obedi- prae omnibus amat. Et quod altud hujus ohedientia?
    re, in sanclorum passmi scnptis poterit, qui volue- pvacmivim erit, nisi ilie, quem ipse obediens in ea
    ^
    rit , sufficienler invenire. Scribit ., quoque sanctus quaerit? Itaque ut Palri obediamus praeposito, multo
    Pater Benedictus in monachorum Regula hoc modo: aniem magis presbytero : quatenus non servos, non
    Priinus , inquil , humililatis gradus est , obedientia mercenarios, sed iilios nosesse comprobemus; dum
    tinc mora. Haec convenit his qui sibi nihil Chrislo non timore coacli, no» cupidilale aliecli, sed chari-
    eharius aliquid exislimanl. Propter servitium san- late potius inflammati, paremus.
    clum, quod professi sunt, seu propler melum ge- YIII. Sequitur , ut autcm cuncta ista serventur, et

    hennae, vel gloriara vitoe anernae, mox ut aliquid im- «j quid miuus senaium fuerit, non negligenler procter-
    peratum fuerit a majore , ac si divinitus imperetur, ealuv : sed ut emendandum, corrigevdumque cure»
    moram pati nesciunt in laciendo. De quibus dicil tur ; ad prapositum prwcipiic pertinebit, ut ad pre-
    Dominus : Ab auditu vtris obedivtt mihi (Psal. xvu, sbyterum, cujus apud vos majoresl auctoritas, referat,
    45). Ergo tales bi relinquentes statim quae sua sunt, quod modunt , vet vires ejus excedit. Regularia pro-
    ei voluntatem propriam deserentes, mox ex occupatis 1'eclo inslituta haec, ad hoc promulgata sunt: ut sol-

    manibus, et quod agebant imperfectum relinquentes, licite euslodiarttur. Quod si , emcrgente forte ali-

    vscino obedientia; pede jubentis vocem faclis se- quo casu, minus ea contigerit custodiri, nullo modo
    quuntnr : et veluli momento, praedicta magistri D dentur neglcctui; sed cogitetur sollicite, qualiler

    jua^io , et perfecia discipuli exsecutio ab iis coin- possint emendari. Major eertc plerumque culpa est,
    muniter citius perficiuntrtr : quibus ad vitam aeler- post excessum ncgligere correciionem , quam cxce-
    nam gradiendi amor incumbit. Ideo angustarn viam dendo lapsum incurrere. Nam hoc contemptus dam-
    arripiunt ,. de qua Domious dicit : Angusta est via, nabile facit; illud vero ignoranlia nonnunquam, aut
    queeducit ad vitam (Matih. v, iij. Ut non suo ar- infirmitas veniale. Unde et Pater noster, cunctaista,
    btJiio viventcs , vei desideriis suis, el voluptatihus quae ab ipso exordio Regulae, usque ad bunc locum.
    obedientes : sed ambulantes alieno judicio , et sub dicta sunt, praecipit, ut serventur; etsi^uui tninus
    irnperio in cuenobiis degenles, abbalcm sibi praeesse servatum fuerit, jubet ul non negligenter prwterealur
    desiderent. Sine dubio hi tales illam dominicam sed ul emendandum, corrigendumque curetur. Perli-
    imiiantur sententiam ,
    quae dicit : Non veni facere nere quoque prsecipue ad pr#positum asserit , ul
    voluntatem meam, sed volunlalem ejus, qui misit me cuncta ista serventur, et minus servata corrigantur.
    (Joan. v, 50). Sed haec ipsa obedientia tuncaccepta- Quod in his servandis, ac corrigendis modum suum
    bilis erit Deo, et dulcis hominibus, si quod jubetur vidit excedere, ad presbylerum studcat referre. Sic
    non trepide, non tarde, non tcpide , aut cuni mur- enim gradientem per desertum illum antiquum Dei
    Vil ADAMl PR/EMONSTRATENSIS 572

    populum muiorcs sub Mnyse constiluti judices in A vcrc praccellens tibi scias a divina gralia donum
    levibus judicabant omne aulem verbum quod gra- :
    collaluin : si cum mullain poleslalem liabeas , do-
    vius erat ad ipsitis Moysis examen refercbatit
    ,
    niinari non curas ; magisquc inotus ,
    qui in mente
    (Exod. xvin, 15-27). Sic in bocjubetur pneposittts ex polcslatc gigni soleni ,
    potcntcr prcmis clatos ,

    ad prcblnlerum referre : quidquid pcr se secimdum quam polcstalcm gaudcs excrccrc pcr dominium in
    canonicam Uegulain non valct definire. Unde patet subjcctos. Ncscio qttomodo quasi innalus nattirali-
    verum esse , quod supcrius diximus ,
    prsppositum tcr humano aninio polcslatis rldclur appclitus; iia
    videlicel accersitum esse in parlcn) sollicitudinis, ut rarus sit, qui cani vcl cum non liabclur, non de-
    non in p!eniludinem potestatis. Unde et de ^resby- sidcret, \el cum habetuf, amittcrc non formidct, et
    lcro bic dicilur : Cujus apud vos est major auctori- cttm ibrteamiltitur*, amisissesc non doleal. Osten-
    tas. Ad quod etiam pertinct ,
    quod supcrius obediri dens evidcnter per dolorcm, quo cruciatur in amis-
    multo magis presbylcro jubet. Major nimirum ex- sione ,
    quaj cum fovcbat dclcctalio in posscsstone;
    hiberi obedientia ei debet v qui majorem auciorita- quia illi niminim rci, cui omnis dcerat dclcctatio
    tem babet. Hcec igitur duo, referente prseposilo ad posscssoe, nullus incsse solel cruciatus Qinissse, Plo
    presbyterum, quod niodiim,velviresejusexeedit:hoc rumqiic vero , etiam cum eam liaberc nnn
    forlc
    esl, consulente eum superbis, in q:iibus ipse minus B multum affcctas, oflerri lamen cam libi dcsidcras ;
    sibi sttflicit, studiose exercenda sunl: primum qui- quia, cum non fueril qitajsila, dclcclat lamcn ohiala ;

    dem, ut cuncla ista servenlur : sccundum vero, si sicul cructal qtiandoqtie , ut jam diximus, ahlala.
    quid tnintu servalum fueril, nun negdgenter prwterea- Consuit multolies, hac in parte , infirmu.? animtis
    titr ; s:d ut emendatldum , corrigendumque curelur. folia ficus , ad opci icnda verenda sua (Gen. ni, 7).
    Quid cnim aliud prselali sunt, nisi spirituales medi- qu.Te hic quam maxime sordcnt. Facit pcrizomata
    ci? Ef. ba:c quidem duo ad carnales etiam pertinent simulans se , hac sola de causa ,
    quoil inest potc-
    medicos : salutem habitam custodire , et amissam stati, culmen honoris quscrerc; ut ex ejus occastohe,
    recuperare. Quasi vera snhts custodielur, cum illi- qnod consulit necessitati , commodum cxerccat la-
    bala sanclilas iit religiosa conversatione conserva- boris : cum tamcn ex ea , ct per eam ad fiimum
    tur; et quasi amissa salus rcparatur , cum quse mi- exoptet pertingere vanitatis. Qui nimirum fiimus,
    mis scrvata est sanclitas, emendalur. Intendant ita- cum elevatus ad superiora fucrit , vcro confcstiin
    que stiuliosissime implere oflicia sua praepositus, et dcfeclu cvanescit, vacuavqne eflertur in auras.
    presbyter; qui animarum sunt medici , quibus ex X. Nec tamen caret semper potcstas bono, cum
    suscepto incumbit ministcrio , et ab aegriludine im- sit ipsa a bono : quia twn est poleslas , nisi a Deo
    munes rcdderc sanos , el sanilali resiituere segros. (Rom. xm, 1). Et, ut ait quidam : Deus potentes non
    Sed accedamus jam' ad id, quod subjungitur: in se abjicit , cum et ipse sitpotens (Job xxxvi , o). Scd
    quippe aliquid habet, quod diligcnter disculi debet. est bonum, quod potestas, et in boc bono multolics
    Est aulctn islud : malum est Ui poiestate dorainium; nec boc cx po-
    IX. lpse vero, qui vobis prccest, ncn se existimet testate, quse a Deo est ; sed ex elatione, quoc a nobia
    pofe-itale donxinante , s.ed charitate serviente felicem. esl. Sludeat igitur, qui praeest, rcprobare malum, et
    Ille utiliter praccst, cui humilitas in cura regiminis non eligere bcnum (Jsa. vn. 15), polcstatem pro loco, ct
    dcest. 305 Hujus voluntas magis est prodesse tempore, propersona, et causa, pro modo, ct men-
    quam pi scessc , cui placet onus , uon honor ; of- sura exercens super fralrum Iransgrcss-iones ; non
    iicium , non nomcn ;
    quein charitas inftammat, non dominium super eosdcm fratres. Bene ergo lieatus

    potestas elevat: quemdcleclatseivilus aliis intpcnsa dn it Auguslinus; ut non potestauj dominanle, se


    non aLi aliis suscepta. Hic felix est, sed adbuc in nie- cxistimet; qui praeest, felicem ; sed cbnritate, inquit,
    rito. Hac mediante fclicitaie, ad illam quanJoque per- serviente. Non igitur in potestate.ct dotninio fclici-

    venturusest,quxeril -n pncmio. Nou, inquit, tpsese ias est ; cst autem in charitale et scrvitulc. El rtta

    existimei poleaiute dominante; sed charitate serviente


    ' ; rv quidem in mente; hxc autem in opere csl. tlla

    felicem. Wtetur, quod pKesunaptio potestatis. et auste- quorjuc inlus coram Deo, Iijcc autem foris coram
    ritas inbibelur dominalionis : non autem aflcctus proximo ;
    quia et illa ad conscicntiam, h.TC autcm
    charitatis , non optis sorvitutis. Eccc potcslas el ad famam. Quasi cujusdam arboris radix illa rst;

    domiiialio : charitas et servhtfs ,


    qnatuor \ncc. El hxc piofecto quasi ejus est fructus. Et quo viva-
    quidem pcnc semper p'tcsiati se solet inserere do- cius in ncculto illa convalescit, eo el copiosior iste

    minalio; nunquam vc;o cbaritas in corde carethu- jn manifeslo apparct sanctoe conversationis : niit-

    miiitate servilutis quandiu perfecle flagrat in lente arbore in charitalc menlis radicem deors-im,
    ,

    opere. Potestas tamen sempcr a bono ; dominalio et facicnle in scrvitule operis fructum sursum.
    vero plerumque a maio. Nam i!ia , ab ordinatione Claret itaque ex his, qttid illttd sit, quod in ofluiis

    divinB; ha:c vero, ab clatione nostra. Non est po- suis pnelatos fecHtidos, et steriles reddit. Nani in

    Ustas. nisi a Dco (liom. xiu, 1). Sentcntia hasc Pauli quantum in charitale mentis fervidi sunt, in lanttim

    cst ; scd ct ii i
    c vox cjus : Non quia dominamur (idei nimirua in servitulc opetis ilammescunt, ut sancto-
    vestrm (II Cor. i, 23). Est ct ista : Nos autem servos rum sit similitudo animalium, et aspectus cortim

    vestros per Jesum (II Cor. iv, 5). Magnum certc, et tnasi carbonum ignis ardentium, ct quasi aspcctus
    515 DE ORDINE ET HABjTII CANONfC. PR^M. 174

    Ip.mpadarum (Ezcch. i, 13); in quantum vero in illa A magna, ni fallor, inest diversitas eis, de quibus, et
    frigidi sunt, in tanlum et in isla steriles ex'.stunt. quibus loquimur : quae praelalis asserunt et eshi-
    Quia cum qui vegelet humor in radiee vitalis non bcndum ad hominibus honorem, et inessedebere iis
    est, conscquenter neo qui rcficiat in fruclu fecun- coram I)eo limorem ; et eorumdem etiam pedibus
    dilas est. dcberc substerni, supra quorum capita eos constat
    XI. Ciim igitur vos ,
    qui praeestis, de quihus di- elevari. Ilacc autem ,
    quae sic quibusdam vidcntur
    cit Pater vesler B. Augustimus : Ut vos non existi- diversa , non sunt in aliquo adversa : Duoe virtutes
    melis ,
    potestale dominante ; sed chariiate serviente , eximiae, quas debent eTectui mancipare , et humilis
    felices ; cum ipsa , inquam , evidenii atlestante ex- reverenlia in subjectis, el perfectus Dei limor in
    perientia , vos sentitis debilam subjectis veslris, piiclatis. Exhibcamus, fralres, graiam el humilem
    vel in exemplo sanclae conversationis ad imitatio- reverentiam praelatis nostris, honoremus eos omni-
    nem, vel in verbo sanae inslruclionis ad erndilio- bus, quibus possumus et debcmus secundum Deum,
    ncm, lmpendendo curani, non imp!ere serviiutem : modis; sccundo post eum Ioco,eujus vices gerunt
    ex hoc perpendite ignaviam, qua marcctis in opere, cujus loco nobis prasunt ; et sic honore coram
    quia fervor vobis deesl charilatis in mente. Econ- nobis praelati erunt nobis. "Vos autem, o Patrcs, in
    trario vero cum potenles vos, auclore Deo, cernilis B jpso ex quo omnis patertiitas in terra, et in cosio nomi-
    in opere el sermone (Luc. xxiv, 19), 3&€» ei a <* natur (Eph. iu, 13), potissimum vcncrandi, non ar-
    eorum informationem.qui vobis commissi sunt, tam bilrari vobis debetis indignum, utuna cum his, qui

    in omittendo prudenter quod malum est, quam nobis similes supt, admoneamus et vos per ver-
    in admiltendo foitiler quod bonum est , in sanctas buiuChristi, de quibus constat, quod cum his pari-

    conversationis jubare lucis exempla monstrare; ter, quibus estis ex tempore praelati , ipsi univcrsi-

    proliibendo roala, praecipiendo bona, concedcndo talis Doniino, in unaestis,cademquc scrvilule sub-
    mcdia, suadendo perfecta, de thesauro vestro pro- jecli. Yos, inquam, quanto majoreni a subjectis
    ferre nova in promissione prarnii et vetera in com- vestris extrinsecus honorem percipitis ; tanto pro-
    minatione supplicii (Matth. xtn . s>2) ; infundendo fundius necesseest, ut Majestatem illam tremendam
    vulneiibus saucii oleum consolationis , ct vinum intrinsecus timeatis ; et vosmelipsos coram ejus
    correptionis (Luc. x, 34) et aliquid hujusmodi ad oculis despicientes , eos , a quibus transitorius hic

    oris spectans aedificationem ageiv.lo, in verbo la- honor transitorie vobis impenditur, in intima cogi-
    borarc ct doctrina : scilole hanc veslram devo- talionc, praeponalis : skque coram Deo proslrati

    tionem ,
    qtiae apparet in publico , ah imo manare ~ eritis pedibtis eorum. Sancti etenim viri, qui iu
    charitatis ,
    qn;e latet in occullo. Uaque cum hoc suscepio regimine magis prodesse gaudeni, quam
    modo charitate servitis, existimate vos feiices. Uti- praeesse, quiquid exterius coram hominibus sublime
    que felicitas magna charilate sincera flagrare in siinl interius apud sc deponunt, timore coram Deo
    oorde, et servitutem sinceram exercere in opeie. existentes subditorum suorum pcdibus prostrati

    Magna, inquam, felicitas, sed in merito : per quam coram quibus, et quibus honore sunt praelati. Ilinc

    ad iilam pertingetis, qua? erit in prssmio. El prius gentilis hominis consilium audit Moyses (Exod.

    quidem,utjam diximus, flagret charitas inocculto :


    xvm, 24) ; ludit coram Domino rex David , et est

    deiude fulgeat servitus in manifeslo. Unde primuui humilis in oculis suis (// Reg. vi , 14) : accinctus
    Ecclesiae pastorem ad spiritualem invitans pastum lumhos Elias currit ante Achab (111 Reg. xvm, 46)
    ovium Pastor ilie sunimus Dominus Jesus, prius tangi a mulieribus non dedignalur Elisaeus (IV lieg,
    eum de suo amore convenit ut ad pasccndum : iv.. 47) et sanctae roulieris ipsum in oratione sua
    idoneum oslenderet , siverum erga oves suas in- Dqminum alloquentis buec vox est : Domine habet
    terius affectum foveret. Cnde subjungit Pasce oves : omnium scientiam, et notli quod oderitn gioriam ini-

    mcas (Joan. xxi, 16). Nimirum ut ostcnderel de- , quorum , ei detester cnbile incircumcisorum , ei

    bere vos existimare, charilate scrvientc, felices; et ~ omnis aiienigence (Esth. xiv, 14). Et adjungit : Ta
    yriug quidem debere vos flagrare charilate in af- scis necessitatem meam , ei quod abomincr signum
    fectu, deinde vero servitute nitere in actu. xnpcrbia', el glorice mew, quod est zuper caput meum
    "XII. Et haec de co, quod dicit Augustinus legisla- iu diebus osleittationis me<e , et detesler illud quasi

    tor noster, ut is, qui prwest , non te exisiiruet, po- patuium mensliuatm , et non portem in diebus si-
    tesiati dominante , sed charitate serviente, feticem. Et lentii mei (ibid., 16). quam isli in imo, quos modo
    adjungit : honore coramvobispralatus sit vobis; /e- breviler tetigimus, apud seerant prostrali ,
    qui la-
    more coram Deo substralvs sit pedibus vestris. Quid men valde in a!to coram hnminibus fuerunt erecti?
    sibi voiunt verba hcec, gravia quidem ad audien- XIII. Circa omnes seipsum bonorum pra'beat
    dum nec minus diflicilia, quam utilia
    : ad explen- exemplum , corripial inquielos , ccnsoletur 307
    dum? Verba, ut mihi videtur, valde a se diversa; pusillanimes , suscipial infiimos ,
    patiens sii ad
    quaein se sublimiaquasdam continent, et humilia ; omnes. Ecce qualis debet esse praelatus erga
    quae sanctoc Ecclesiae praiatos, cmn eorum fuerint seipsum ; ecce, et qualis erga subjectos suos. Nam
    in devotione opcris exsecutores, et per auetoritatcm quod jubetur seipsum pracbere bonorum exemplmu
    BSBOIQS,, 01 per 'huihifitaieiii efficiunt depressjs. Et (Tit. ii, 7), ad se spectare videtur; quod auiem
    575 ADAHI PH£HONSTR\TENSIS 576
    corripere inquietos ,
    consolari pusillanimes , susci- A Idcirco prins diseipliuam habe , et postea cam
    perc infinnos, patiens esse ad omnes sidijectos. Et impone ; ul possis dicere et tu : Imilatores mei
    pulchre ei pnecipitur, utprimum seipsuin exemplum eslole, sicut el ego Chritli (Philip. iu, 17). Hinc de
    praebeat, deinde ut inquietos corripial (/ The$s. v, abbate sanctus Benedictus : Omnia inquit, quce
    ,

    14) ;
    qualenus praecedat vita, et Succedat doctrina. discipulis docuerit esie conlraria, in suis faclis judi-
    Primumque indual , qui vult esse sacerdos super- cel non agenda. Ne videlicct, si aliter fecerit, filii B.
    humerale, deinde rationale (Exod. xxix, 5) illum- , Job in domo fratris primogeniti mortem convivantes
    que imiletur, qui non venit docere , et facere sed ;
    incurrant.Et diseiplinam banc libens babeas, ut
    faeere, ct docere(Acl. i, I) : qui Prophela diclus mclueudus imponere queas quia, dum voluntarie :

    est , non quidem polens sermone el opere ; sed temetipsum sub loris disciplinoe conslringis, tibi ni-

    opereetsermone (Luc. xxiv, 19). Nam et de sanclj niirum ne in suscipicndo disciplinam resistere au-
    Esdra scriptum est quod paravit cor suum, ul in-
    : deanl, etiam timori aliis eris. Et quamvis tilrumque
    vesligaret legem Domini (I Esd. vil, 10) et non do- :
    sit necessarium, etquod timor inquielos per corrc-
    ceret, et facerel ; so.d faceret , et docerei in Israel plionem deterreat, et amor pusillanimes per conso-
    procceptum, eljudicium (ibid.). Quatenus et praelatns lalionem demulceal , Tamen plus a vobis inquit, ,

    B
    noster non prius inquietos corripiat, et poslmodum amari appetat, quam timeri. Quiain lanta infirmitate
    bonorum seipsum exeinplum praebeat ; sed primo temporis bujus majnrem plerumqtie fruetum in ,

    exemplo intendat in opere , et deinde correptioni, inodemis subjettis invenit amor quam timor. ,

    in sermone omnes
    Et beue circa
    ut sicut omni- ;
    Semper, inquit, cogitans, se pro vobis Deo reddilurum
    buspraesidel in cathedra, sic et omnes nihilominus esse ralionem. Hoc autem, ut Ionj,'c. anle nos dictum
    praeeat in vita. Igitur circa omnes seipsum praubcat est , semper cogitare debet, qui Judex est anima-
    bonorum exemplum el sicut omnespraecedil in or- ;
    runi, ffjiod super se babeat Judiccm Deum : ut u;gi-

    dine, ita et praecedat in sanctilate : ut quaiitc.r vi- minis curam tanto solliciliub agai, quanto red-
    veredebeant, ex preevio ejus exemplo subditi di- diltirum se ralione apud districtum Judicem,
    scant. Quod enim haec quatuor S. Augustinus asserit pro sibi conimissis ,
    profutidius pensat. \alde
    ei debere inesse , erga inquietos videlicet convptio- enim sollicitat in operibus Loiiis , si bomo in

    nem, erga pusillaniniesconsoialionem, ergainfirmos cunclis', quae agit , semper cogilat de extremis
    susceptionem , erga omnes patientiam quae verba ,
    suis, juxta id quod scriptum est -.(Eccli vn,4(^ :

    sunt Apostoli Pauli (/ Tliess. x, 14) evidenter osten- In omnibus operibus luis memorare novissima taa, et

    dit, qualis esse debeat in sermonibus praedicationis, q inKlernum non peccabis. De boc S.Beoedictus Me- :

    et qnalis in visceribus coinpassionis. Nam tota mor til, inquit abbas, doctrince saie, et (tiscipnhrum
    summa sanae et catbolicae, quae spectat ad mores, obedientiw ; quia ulrarnmque rerum in trcmendo Dei
    InstrucliOnis, consistit in rigore correptionis, ct fo- judicio facienda erit discussio. Sciutque abbas culpae
    uienlo consoiatiouis. Quia el misericors Samarita- pasloris incumbere, quidquid in otibus Putrisfamilias
    nus ille, in vulneribus illius, qui de Jerusalem de- minus utiiilatis poluerit invenire. El po.stca ; Sciat,
    scenderat in Jericho, nibil aliud iegitur infudisse, quod qui susccpU animas regendas, praeparet se ad
    nisi otenm , et vinum (Luc. x, 3-4) : nec qnidquam ralioncm reddendam. Et quanium fratrum nunierum
    aliud scriba doclus iu regno coelorum protulisse de sub sua 308 ^ Uia se babere scierit : agnoscatpro
    thesauro suo, nisi nova , et vetera (Matth. xm, 52). certo, quia in die judicii ipsarum omnium anima-
    Suscipere vero infirmos , et habcre patientiam ad rum Domino reddilurus esl rationem ; sinc dubio
    omnes; mollia et suavia verae compassionis viscera addita et animae suse.
    babere est. \\\ Cnde et vos magis obediendo non sotutn ve~
    XIV. Disciplinam tibens liabcat, meiuendus impo- slri, sedeliam ipsius miseremini, quiinter vos quanto
    nat , et qusmvis utrumqne sit necessarium , lamcn in loco superiori , tanlo in periculo majuri versatur.
    plus amari a vobis appelat, quam timeri ; semper co- D Utique, ubi superior locus, ibi periculuin majus ;

    gitans se vro vobis redditurum esse Deo rationem. quia quanto sublirnior gradus , eo et gravior casu9,
    Sicut in praecedenti versu monuit , bonorum prius et plus erit ab eo exigendum , cui plus fuerii com-
    esse exemplum praebendum, el tunc deinum corre- missum. Idcirco misereamur, fratres, non tantum-
    ptionem , atque cousolationem inferendam ; sic et modo nostri; sed ei iilorum, quia, ul Scriptura dicit
    in isto jubet , ul prius disciplinam babeal , deinde Exiguo datur misericordia ; judicium autem durissi-
    ut eam aliis imponal. Naiu quomodo alios coarclare mum lus qui prmunl , fict Sap. vi, 7). Et mise-
    secure poterit, qui seipsum in illicitis dibtare non reaniur obediendo ;
    quia ctim eorum sumus praeceplis
    erubescit ? Quipradicas, inquit , non mocchandum, humiliter , et prompte, eflicaciter, ac perseve-
    mcecharis t Qui dicis non furandum, fnraris ? (Rom. ranter obedientes, ipsis nimirum causam damus,
    n, 21, 22). Laboret proinde laborans anima tua et occasionem , alque confldentiam, ut tremen-
    slbi ; compellit enim te os tuum. Sic in icdificio, dum illud futurum Dei judicium de fruclu, quein
    quod vidit S. Ezechiel , labia mensarum ,
    quae de se apud nos facere i idenf confidenles exspettent
    qnndris erant lapidibus exslruclae , rellexa per cir- secnriorcs. Sequitur: Donet auicin Deus, ut observe-
    cuituin intrinsecus fuerunt (Ezcch. \i, 45). tis hajc oinnia, tanauam tpirituali» pukhritudinit
    577 DE ORDINE ET HABITU CANONIC. VRJFM. 578
    amatores de bono Cllrisii odore, de bona conversa- A rati ad omnem voluntatem illius, non jam ut servi,
    tione fragrantes, non sicut servi sub lege , sed sicut a facie Dominitimenles; sed ad Palris, ut filii, pirae-

    iiberi sub gratia conslituti. Oralio est Patris nostri sentiam suspirBnles.
    circa ipsa extrema Hegula; suae , oranlis pro nobis, XVII. Vt attiem in hoc libello ,
    quasi in speculo
    et optantis nobis, Orantis , inquam ,
    pro nobis , ut possitis inspicere, ne per oblivionem atiquid negliga-

    hornm omnium , quae in codice hujus disciplinae lis, semel in septimana vobis legalur. Intcr bona cae-
    Regutaris scripta sunt , leneamus observalionem ;
    tcra duo nobis' conferunlur insignia per sacram
    optanlis vero nobis , ut religiosae habeamus conver- Ieclionem, quai eteorum, quascalenus ignoravimus,
    sationis sanctilatem. Tanquam spiritualh . inquit, nobis infundit agnitionem, et memoriain nostrain
    pulchritudinis amatores. Pulchriludn , ut milii vide,- reddit tcnacem. Confert siquidem nobis claritatem

    lur, spiritualis est virtutum spirilualium ornalus, inslructionis, et negligenliam nihilominus oblivio-
    quo interior ille homo , noster spiritus videlicet, nis alicnam a nobis reddit assiduitas hujus, de qua
    decorattir. Bonus quoque odor Christi ad tcslimo- loquimur, lectionis. Et idcirco nobis jubei Pa^er
    nium spectat bona?, ct veracis conseientia; ;
    quo nosler ,
    quae in hoc libcllo scripta sunt , semel in
    eruditus et instructus dcprehendere solel homo, sepfimana legi, ne possit per oblivionem aliquid
    quid de seipso inpiwprnli possil judicare. odor ^ ncgligi Ilic ;
    quia quod saepius legendo frequen-
    suavemadmodum Christo fragranliam rcddit, quan- tamus, facile obiivioni non tradimus. Quod autem
    do homini testimonium, in oinni veritate, conscien- 30S iibeilum bunc , in quo regularis hujus dis-

    tia perhibet ,
    quod in cunclis suis molibus i!li soli ciplinae inslilutio scripta est , speculo assimilat,
    placorc concupiscit. Hic odor in bona conversaiione nequaquam hoc negligenf.er prseterire nostra dili^

    fragat, cum homo qualis in occulto coram Deo in gentia debet. In speculo quoque nostram intueri
    conscienlia latilat , talem sc in aperto coram pro- faciera solcmus, ejusque nos iilustranle perspicui-
    ximo in opere ostenlal. Vel ccrle bona conversalio tate, qu;e in ea sunt fceda, et pulchra deprehcn-
    ad sanclitalem pertinet religios.c vite ; bonus vero dimus; el deprehensa delere sludemus focda , et

    odor Christi ad suavilatem bonae famae. El de bono remanere permittimus pulchra. Et quid nisi spe-
    Cbristi odore, de bona conversationc fragramus culum sacra leclio est, cui duiu intendimus, tam
    quando et in vila purse religionis ostendimus san- noslra,quam aliorum et bona, et mala inspicimus ;

    Ctitatem ; et sancle, ac religiose vivendo bonam de videmus namque in eam quae in nobis sunt vitia ,

    nobis Ionge, laleque exlendimus opinionem. quoquc , (\ux nos indecoros ; et virtules ,
    quse nos
    XVI. Quod vero innuit, non velle se nos similes reddunt formosos ; et debilia quac alios inBrmos
    c
    esse sub lege servis ; sed liberis potius sub gralia et fortia qtiae eos exhibent robustos. Nam de his,

    conslitulis, conjicilur velle utnon ex timore, nec


    ; in ipso exordio secundi libri Moralium (504) haec

    inviti malum declinemus ; sed ex amore et volun- ,


    B. Cregorii tam nitida, quam vera verba sunl.
    tani bonnm faciamus. Nam timere, servorurn esl Scriptura sacra quasi quoddam specutum mentis
    ;

    et quasi sub lege gemunt qui inviti a malo rece- nostrwoculis apponitur, ut interna nostra facies in

    dunt. Vera quoque iibertas , ipsa cbaritas est. Et ea videatur. Ibi etenim foeda ; ibi pulchra noslra
    sub gralia constiluti; hoc est, in alacritale latse vo. cognoscimus. Ibi senlimus quantum proficimus
    luntalis ,
    qnod bonum est amplecti. Non, inquit, ibi a profectu quam longe distamus. Narrat aulem
    sicut servi sub lege , sed sicut liberi sub gralia gesla virorum, et ad imilationem corda proYO-
    constituti : Ut non limentes , seu invili malum cat infirmorum. Dumquc illorum viclricia facta
    deseramus ; sed corde dilatalo viam mandatorum commcmorat, contra vitiorum praelia debilia no-
    ejus in exsecutione justitioe currentes , facia- stra confirmat. Fitque verbis illius, ut eo minus
    mus voluntatem ejus corde perfecto, et animo mens inter ccrlamina trepidet , quo unte se posi-
    volenti. Snnt itaqtie verba ejus , in qtiibus ct tos lot virorum fortium triumphos videt. Non-
    oral pro nobis , et optal nobis, hunc habentia D nunquam vero non solum nobis eorum virtules
    modum : Donel aulem Dominus, ul observetis luvc asserit ; sed et casus innotescit, ut et in vi-

    omnia , lanquam spiritualis pulchritudinis amatores ctoria fortium virorum ,


    quod imitando arriperc
    de bono Chrisli odore, de bona converealione fragran- et rursum videamus in Japsibus, quod timere

    tes, non sicul servi sub lege ; sed sicui liberi sub gra- debeamus. Hoc atitem, quod inodo dixhnus, cum
    tia constituti. Et rectus quidem ordo in his verbis de speculo traclaremus, quia vrjeiicet fceda nostra,
    illius. IVimo quoquc pius nos affecltis exhibel pu- qiue in eo deprehendimus , detere studemus ; et

    ros ; secundo vero testimonium conscicnlirc secu- pulchra remanere permittimus, B. Augustini verba
    ros , et bona opinio commendatos ; tertia autem continere videntur, quae hoc rnodo sequunlur :

    sancta nos reddit conversatio juslos. Novissime XtflH. Et ubi vos inveneritis ea,quo? scripla suntt

    certe, ul in ornalu sacerdotis , caeteris sanctis re- facientes , agile gralias Domino bonorum omnium
    stibus casula superponatur, pcr excelleniiorem viam largitori. Vbi autem qvicunque vestrum sibi videt

    curramus , omnis consummalionis videntes finem, aliquid deesse, doleal de prwterilo, caveat de fuluro,

    latum mandalum Domini nimis {Psal. xt. 96) ,


    pa- orans ut et debilum sibi dimitlatur , et in tentatio-

    (304) S. Grecor. lib. ii, c. I.


    — ;

    ITi ADAMl PRvEMONSTRATENSIS 580

    nem non inducatur. hx verbis islis regulari suac di- A eavciuus de futuro ; orantes ul ct debitum dimil-

    soiplinae ,
    quain de inslituiione scripsil clcrieorum tatur, et in tenlalionem non inducamur. Quac ctim
    B. Auguslinus , imposuit fmera. Omnia sine ulla ita sinl, fratres cbarissimi, difliteri nullo modo va-
    exceptionc, qu;e in hoc libcllo scripta sunt de spi- lemus quin multa de bis, quac scripta sunt in libro
    riluali unimae decorc disserunl , et quomodo intc- hoc , nobis dcesse videamus. In mullis quippe of-
    ri^r Iiomo noslcr virtulum spiritualium ornatum , fendimus omnes; nulla penc dies est, in qua, ex
    qi;o decoratur , acquiral, et conservct, ostcndunt. parte aliqua, non omillimus, et negligimus reddcrc

    El cuin dicil, ul ub: inveneriinus ea, quac scripla Domino vota nostra, qnae dislinxerunt labia nosl.a

    sunt, nos facicntcs, agamus gralias Doniino bono- (Psal. lxxv, 12). Idcirco vidcntes deesse nobis non
    rum omniuin Largilori, quid no!>;s aliud praecipit ,
    unum aliquid, sed multa de his, quae scripta sunt,
    nisi ut ubi deprehendimus , illumiuante nos clari- clamemus lotis cordis medullis ad Palrem nostrutn,
    tate, quae cst in speculo, quaedam nobis fcrmosa qni in ccelis est, et dicamus dolentes de praelerilo :

    inesse, ei, ex cujus suut munere , ascribcntis , et Dimilte nobis debiia nostra, sicul el no& dimiltimtis
    ruanere ea permillaraus , et augerc pro posse stu- dcbitoribus nostris (Malth. vi , 12). Dicamus et

    deamus? Cum aulem adjungit , ul vbi quicunque caventes de futuro : A'« nos indncas in lenlalioncm
    tcslrum tidet sibi aliquid deesse ; dokut de praiteriio, B (jbid ., 15). Ut et a praeteritis mundati, et contra
    crvcat de futuro : orans et debitum tibi dimittatur , futura muniti, ipsum laudemus. et honoremus, qui
    et in tenluiionem non inducatur : Quid aliud eum est Deus benediclus in saecula, Amen.
    aeslimamus jubcre. nisi ut cum in praeseuti epeculo SERMO XIII.

    deprehendimus nos contracta fuediiate aliquid mi- De virlute perfectw obedienlia:, ct de singulari proz-
    nus de formositate babere , studcamus sollicite rogatica ipsius : et qualiter volum obedienlix us-
    et eam delere, ct ne rursum inquinemur, pru- que ad morlem in Christo, in professionc Iiegulari
    denti nobis cautela providere. Doleat , inquit, de inteiligendum sit.

    prceierito, caveai de (uturo. Ecce geminura sanclae Svnopsis sep.mo*!is. —


    diccndo I. Submissa sui in
    religionis exercilium ; eo rnagis sanc!»s omnibus excusatio. — Praemon-
    2. Professionis in ordine

    quo evidenlius liquel, quod si illud etiam stratensi forma.cumpraecedentiHmanacephalaeosi.


    notuii:,

    freqncntando non agnoscunt, sancti esse nulhUenus


    — 5. Rcligionis culmen obiinet obedientia, vir-
    tutum omnium robur, incrementum maleria ,

    possunt, Cum enim in jugi magis experienlia sen- quibuscunque sacrificiis Deo acceptior. 4. Ino- —
    limus, quain in Scriplura legimus , quod nemo bedieutes cum idololatris et arioliscompositi, pa-
    rique supplicio digni; obloquentis introductio.
    mundus a sorde (Job xxv, 4), et nunquam in r 5. Si q'»idam ad jubendum .indiscreti pralati, ne
    eodem staluhomo pennanel (Job xiv,2). Quis temere denles raordaces infixeris. 6. Nolle
    u!lo modo sanclilatem valel recuperare jam per- obedire damnabilc est. In praeceptis tamen ni-
    Qcis
    mis gravibus aut impossibilibus licet propriam
    dilam, de praelerito?
    nisi dolcat reiinere
    iutirraitatem attexere. 7. Quod subreptio ve- —
    adhuc habitam, nisi caveat de fuluro? Itaque qui nialc, routeniptus obedienti* mortale conslitiiil.
    jam cecidtt, addat ul resurgat, de praeierito cavens. Cnde iapsus protoplasti tanli ponderis. 8. Sin- —
    Verba autem, quae subinlulil Orans ut debi- gulare inobedientiae excmplum in propheta vcro

    tum dimiliatur, et in
    :

    tentationem nov indncutur


    zibi
    Dei ad regem misso examinatur. 9. Pr;cco- —
    ,
    nium vere obedientis, eujns norma in Davide et
    qti* de Oraiione dominica sumpsit, id ea perti- Samuele ostensa. —
    10. Typus obedientis in ver-
    nent, quae praemisit doleal de praeterito, caveat bis Virginis matris expensus. Pracjacct obedien-
    ;

    tiae humilitas, superbia rebellioni.— 11. Stiperbiae


    de fuluro. Ad cumdem naraqoe finem respicit do-
    faslus, deinde obedieritiae €0111610^1^5*', postremo
    lere de praeterito et orare ut debilum dimitiatur, sequitur culpa reatus. — 12. Obedientiae castra
    cavere de futuro et orare ut inductio in tenla- nullis casibus , exom-
    nuHo tompore deserenda ,,

    ploSalvatoris nostri Dei. — Ab Aposlolo 13. lalis


    tionem deviielur.
    obedientiae forma quam gradu quarto re-
    elicita ,
    XIX. Igitur nos, qi«i in professione noslra pro- ponit Benedicius. — 14. Obedientia usquo
    S.
    misimus viverc secundnm Regulam B. Augustini j) ad morlem rcquiiit iolcraniiam perseveran- et
    tiam. — 15. Obedientia
    ,

    ligati sumus verbis oris nostri, et camdem tene- Christo praa se in fert
    normam rectitudinem intentionis in-
    justitiae et
    mur Regularo observare; nec ab ea sine grandi
    tevnae. — 16. Obedienliae stimulus est hic pla-
    offensa possumns devisre. Sed qui se deviasse de- cendi Christo, et cum eo ixlerna mercede frucndi
    prehendil ; Doleat de prateriio, caveal de futuro :
    appetilus.

    orans ut sibi debitum dimiitalur, el in tentnlionem I. Loqui charitati vestrac, dileclissiroi fratres.aedi-

    ncn inducatur. Medicus itaque animarum peritissi- ficationis vestrae desiderium nos compellit ; sed
    musPater nosterB. Augustinus de utroque nos exer- propria nobis imperfcctio siientium indicit. Et for-
    citio medicinae, in libro Regularis disciplinae suae, ex- tia quidem, ex parte, sunt nonnulla, qiiac debcmus;
    hibeteruditos;instrueiis nos in co.qualiter possimus sed dcbiles, et invalidi ipsi sumus. Magna dissin"-i-

    cum eam habemus litudine, et Ionga sibi intercapedine ab inviccm di-


    310 et sanitatera, , spirilualem
    custodire, et ad eam,ctim fortc a:niserim»is,'redire. stant.quae videntur in nobis; et qtiae a nobis au-

    Hanc namque, de qua loquimur, sanitalem custo- diuntur : Ui vox quidem , tox Jacob sit , martus in-
    iimus, cum ea . qua; scripta sunt, facimus; ad tem, maiui* sint Esau (Gen. xxvii, 22). Auris au-

    femissani vero rediraus, cum dolemus de praeterito, diens admiralur nos , sed indignos se nos judic^l
    , ;:

    58J DE ORDINE ET HARITU CANONIC. PR.EM. 582


    octtlue videns ;
    quia longe alii snmus praesenles A tem in loco secundnm Evangclium Chrisli, et secun-

    iti facto, quam verbo absentes. Nam, ecce saepe dum apostolicam institutionem, et sicundum cunoni-
    pulcfarum hominem depingimus, ipsi piciores focdj cam Regulam beati Augustini. Quai quideni singula,

    suuius. De velocissimo tigridum cursu disserimns, una cum bis, quae ad ordinis dignilatcm, et habitus
    paSlidfE, sub lutosa paludc noslra , vix repentes ra- noslri speclant signiftcalionem, qualilerinleiligenda

    nunculae, et intra distortam involutae testam teslu- sint, in bis sermonibus supcrioriLus, prout potui-
    dines molles. Leonurn in mcditun virrs atferimus mus, voi is explicare J
    curavimus. "Verba vero, quse
    nos agilitate non agili , sub nostro pulvere mo- istis in professione eadem succedunt, sunl haec
    ventes formicse magis, quara vivcntes. In corpus Promilto eliam obedientiam usque ad morlem in
    solare aqnilam Itmpidissimum docemus iniigcre Christo, prcefalm Ecclesim Patri, et successoribus
    visuin, lalpse suflbdienles, lumen non fcrentes , nec ejus, quos sanior pars congregalionis canonice ele-

    scientes solem. quanta insipiehtia hac; sed gerit.

    nec insania Cur non manet manus mea


    minor ! III. Magna, fralres mei, et fortia sunt, quae in pre-

    super os metim? Quare non digilo compesco label- fessione nostra, de qua fcucusque egimus, praece-
    luni? Sed libet , nec licet; excusare vix conccdi dunt; sed unum est praevaiiduni, et subiime sanctae
    tur, nam recusare ex loto negatur. Est autem in
    c Religionisinsigne, quod reliqua pariter et commen
    causa sola voluntas vestra, importuna satis : ne- dat, ut acccplabilia siirt ; et confirmat, ut dnrabilia

    scio, ut paec vcstra dixerim, an justa. Et ideo , siul. Ipsum, si quaeritis quodnam sit, locurn inter
    dum vestra coactio praevalel, noslra excusatio lo- vhrtures caeleras obtinet praecelsum; et culmen, si

    cjm non habet. Nempe vox veslra est Loquimini : sic dicere fas est, singulare : pretiosa et gloriosa,
    ad cor Jerusalem, el advocate eam (Isa. XL, 2) ;
    inquam, virtus obedienliae, universis conferens vir-

    nisi fovte, quod absit ! suae invidetis aedificationi. tutibus caeteriset sanctitalem, ut placeanl; etrobur,
    Ne abscondatis frumenta in populis, nisi forte ut maneant. Sine ea namque, nec sanctitatis illis

    eoruna pro nihilohabelismaledictionem(Prot>.xxvi). adesse polevil fulgor, nec perseveranlia? robur. Sine
    Pctuntparvulipanem, frangiteeis (Thren.w, 4), nisi ca nec oblalio tui ipsiors vel tradilio poterit esse
    forte eorum non amatis refectionem. Talium itaque perfecla, nec morum conversio vera, iiec stabilitas
    rationum uncinis, a clauslris silenlii noslri, 311 in loco fructuosa : quapropler cavete vobis, fratres,
    cxtrahilis nos, ut jam non audeamus pe-
    in ejus ne fortc, qtiod absit ! qui seminalis mullnm, inferal.s
    netralihus latere, cum tamen ad publicum locu- parum {Agg. i, 6) : sitque labor mullus, et fructus
    lionis confundamur prodire. Annuimus ergo , et Ex eo quod multum seminatum est, parum
    ntilius.

    gerimus vobis morem , dedentes nos vobis ex toto, colligitissi mullum in sanctae Reiigionis exercitiis
    :

    ui 2imus vestri, et fruamini nobis, ut libuerit sudorem expendilis, sed ad mevitum aliquod per hoe
    in Oomino ;
    qualenus el nos vobis fruamur in non perttngitis, dum Patri vestro spirituali inobe-

    ipso. dientes estis. Totum quippe \irorum ~


    Religiosortim
    II. Circa ipsa primi sermonis exordia, a quo iste in sola virtule obedientiae meritum est. En te offe-
    in ordine decimus lertius est, tria quagdarn breviter rendo tradidisti, et tradendo obtulisti Ecclesiae Dei
    perstrinxirnus, de quibus in duodecim sermonibus, sed niliil in his perfectionis aggressus es, siejusdem
    qui hunc praecedunt, vestram dilectionem alloculi Ecclesiae Palri, cui le ofeediturum promisisti, ino-
    sumus : videlicet dignilatem ordinis, habilus signifi- bedienses. Promisisli conversionem morum tuorum;
    cationem, et robur professionis nostrae. Eousque sed Patri tuo spiriluali nolle obedire, non mores
    vcro noslra in eis, quam ad vos habuimus, locutio convertere, sed mores perverlere esl. An forte de
    perducta est, ut ipsa verba Regulae Patris ncstri stabililate in loco blandiris tibi? Nam et illam pio-

    Augustini, qua poluimus expositione sigillatim dis- misisli; sed mille annis in eo stabilis mane, et

    cutere compulsi simus : causam inde accipientes, et ejiisdem loci Patri noli obedire: nihil libi prodest.
    occasiooem, ut in profossione nostra de eadem face- j) Nani quid prodesse libi possit absque obcdientiae
    remus Rogula mentionem, eo scilicet modo, quovo- viriute, vel tui ipsiiis traditio, et oblatio, vel morum
    vere solemus : secundum Evangelium Christi, et tuorum conversio ? Imo saitem quod aliqua esse
    secundum apostolicam institutionem, ac secundum poiset morum luorum conversio, vel aiiquod tibi
    canonicam Regulam beali Auguslini. Qupc aulem iila conferre merkum stabilitas in loco, nec in Christi
    sint, quse ad ordinis dignitatem, ac habttus signifi- reperitur Evangelio, nec apostolica censet inslitu-
    cationem, alque ad ipsam nostrara peninent profes- tio, nec habet canonica Regula beali Auguslini.Quid
    sionem, proul nobis occurrerc potuit, el quantum ergo deest, inquis? Exhibe obedientiam Patri lito

    ipsa nobis, de qua agebamus, maters» occasionem spiriluali, et hacc omnia prosunt. Contemne exhi-
    praebuit, ulinam tam sit a vobis frucluose auditum, bere eam, etsi in se aliquid sunt, sed nihil tibi sunt.
    quam est a nobis profuse ostensuml Estitaque ordo Idcirco fortassis post illa omnia, de obedientia fa-
    verborum, quae in professione nostra continentur cis in professione tua nientionem, ut illa pcndereex
    hunc habens modum : Ego frater N. oflerens trvdo ista, ei quidquid utiltatis habent, ex ista scias cis

    me ipsum Ecelesiee sanctw Dci Geniiricis Maria;, et tonfcrri. Quid cnim illa, nisi qusedara sacrihVia
    promitto conversionem morutn meorum, el stabiliia- vjnt ? Sed ea shie ista non accipit, nec acccptai
    ,;
    ,
    :

    5S3 ADAMI PRjEMONSTRATENSIS 584

    Dens. Ait namque sanctus Samuel : Nunqnid vutt A tur virgam '(] Cor. rv, 21); quod Eliseus menlicn-
    Dent holocausta aut 312 victimas, et non potius tis, et avari poenam Syri cfficit lepram? (IV fieg.

    ut obediatur toci Domini 2 (I Reg. xv, 22.) Utique v.) Philargirhmi Ananiac ct uxoris suae Pelrus per-

    vult bolocausta el vieiimas, sed cdm obeditur voci eulit; el lu inde murmuras?
    ejus. Alioquin abominalio suntei. Et audite, quod An tua res agitur, paries cum proximus ardet?
    subjunxit : Melior esl enitn obedientia quam victim(p; (Hor. Episl. I, xvin, 84.)
    et aumiltare magis quam offerre adipes ariettim. Non, inquis , ct horum omnium nihil ad me; sed
    Vnlt itaque victimas, sed obcdicntis; ohlationes, scd cxcedere mihi vidcris, et qu.intum ego conjicere
    •usciritanlis. Non cnim respicit sacrificantes, si possum, usque ad internccionem luus rnucro desa-
    fuerint inobedicnles : non oflerentes, nisi fuerint vit.Nam Simcon , et Levi fratres vasa dicunlur ini-
    auscultantes. quitatis bellantia a palre, quia in furore suo occide-

    IV. Quod si dubitas, ne foile tanlum insit obc- runl virum, et in vohmtate sua suffodernnt mnrum
    dicntiae bonuin, audi quanlum iriest inobedientiaj {fien. xlix, 5, t>). Nimictatcm eorum reprehendit
    •nalum. Hoc nobis sanctus Samuel oslendat. Quia discretio paterna furori eorom malediccns et indi-
    7»<a*i peccatum ariolandi est repngnare, et quasi sce- gnationi. Nec injusle quidem quia illi etsi justum,
    ; ,

    /u.s idololalritP nollc ac.quiescereUbid., 23). Estnepec-


    Blinjuste osecuti sunt. Denique illi pertinaciam, <t

    catum grande, pcccaium nriolandi ? Eslne seelus huic duW-.iam inesse agnovit ; ideo ulrique maledi-
    idololairiic ? Sed non csl necesse vestrum ad hxc diu xit. Anignorans. quod periculosa sildesperatio, in
    prsestolari responsum : non enhn ignoralur, quid tantum inobedientiae cxaggeras mala , ut oblivioni
    senlilis super his. Videte ergo, quia praesumplio- tradas infirmitatem temporis hujus. Non enim simt
    nem non arbitratur propbeia ipsisarions peccatum moderni,ul fuerunl antiqui. Nunquid tu angelns
    comparare repugnanlis; et idololatris.soeltisacqnie- es? El si modo es, nunquid semper fuisli? Prius
    scere nolentis. Quis in sanciamodo Ecclesia ario- Petrus negavit , et post suas Dominus ei oves pa-
    loj sustineret ? Quis vel momento aliquo in grege scendas commisit.
    Catholicorum morari idololatras asquauiiniterferret? V. Si tam gravis cst inobedienti* culpa , quis
    Quare non sic senlitur super repugnanlibus in con- salvari poleril?Et maximc de modernis, inter quos
    ventu et super bis qui nolunt acquiescere? Qaippo tot inveiiiuntur indiscreti ad jubcndum praelati,

    curapareos constringat culpa, baesitandum pro- quol pigri ad obcdiendum subjecti. Nimis paruin
    feclo non esset desententia. Fratres, auferte malum dixi, lol fios asserens ; audacler enim dicere potui,
    a tobis (J Cor. v, 13). Non sit impunita inter vos longe plures esse in imperando immoderatos illos

    idololatria inobedicntiae, non foveanturrepugnantes. quam ad parendurn non voluntariosislos. Ecce leva
    Sit manus vestra super eos: nec vigeal nllo modo oculos tuos, et erige aures tuas, et altende, qui
    tantum scelus inier vos. Obruantur lapidibus durae imperant, qua; volunt, non qu?e debenl; jubent
    corrcplionis; ejiciantur, si permanere decreverint quod libet, non quod expedit
    praecipiunt secundum ;

    in fcpdilate sua, exlra castra. Non enim debet cssc voluntatern non secundum rationem. Da mihi
    ,

    cum Catholicis habitatio eorum idololatr» quippc,


    ;
    vel unum eorum qui banc vocem non assumat ,

    et arioli sunt exlerminandi, et exstirpandi imo ful- sibi :

    minandi. Sed substomachans nescio quis sub silenti Sic volo, sicjubeo : sit pro ratione voluntas.
    clamore murmurat indignans ad hxc, et, agens con- (Juv. sat. vi, 223.)

    tra hccc. Durus est, inquit, hic sermo tuus (Joan. Non solum aulem , sed et leges subjectis duras
    vi, Cl). Quis te potest audire? Nimis in sermone et valde difficiles ad libitum suum promulganl
    tuo saevis, nimis grassaris in locutione tua. Supra alligantes , ut Deus dicit , onera gravia, el importa'
    modum inobedientes condemnas. Moriluros eos as- bilia, el imponentes in Itumeros hominum : ipsi autem
    severas;sed mortc eos mori nimis leve putas. Si 313 cxtremo digito suo nolunt ea movere (Matth.,
    poenam nosses graviorem, infiigcndam dicereseis. j)xxv,4). Cui ego Nimis frontose chrisios Domini :

    Haceos dignos judicas; quia ea esse graviorem tangis; nimis praesumptuose in prophetis ejus ma-
    ignoras; nimis lamen eara levem esse conside- lignaris ; nimis superbe ponis in cmlum os tuum,
    ras. Et ego : Quid hoc ad te? Non facio tibi Cave , ne dum nimium de luo roborc conidens ar-
    injuriam (Matth. Non te vocavi in jus; xx, 13). cam Doinini mann lemeraria contingere prsesumis
    quia peccantibus calumniam slruo. Crucera ere- percussion;» eliam ab eo mortifera feriri merearis.
    \i quid ad lc' Neque enim fur es et latro. Si
    :
    }
    Nuli tuorum seniorum vitam supcrbe scrulai i ; noli
    inducitur Phinecs cuin pugiooe transfigens? (Num. eoram malitiose actus discHtere ; no!i eorum con-
    xxv, 7), non ideo tu adolteres. Inobedientem Sau- versalionem, licetreprebensibilissit, elaia mente, et
    lem corripere Samnel non potesl, nisi lu scandali- voce tumida reprehcndere. Agnoscc eorum audito-
    zeris? Idololalras occidit Eliseus : cur irasceris rem te esse , non judiccm ; ct jussis corum debere
    supcr bac re? Nunquid ego sum , Rabbi (Matlh. te per obedientiam obteniperare , non eorum vitam
    xxvi, 25), ait Judas; el tacuit Petrus. Cur super et conversalionem per superbiam condemnare. Re-
    uno, qui traditums erat Dominum, ipse sciscitatus voca ad mentcm voium tuum , qnod distinxeruot
    esl? Confusio tibi ,
    quod foriiicantibus Paulus mina- labia lua (Psal. lxv, 14) : qnod tale esi : Promiito
    ,:

    m DE ORDJNE ET HABlTl) CANONIC. PRiEM. aS5


    obeditntiam preefatce Ecclesiw Patri. Cnjus Ecclesioc, A resisteudo, vcl contradkendo. Quod si post sugge&tio-
    ritsi illius , cui te tradidisti ? Sed et ill&d Apostoli nem suem in sua senlenlia Prioris imperium padu-
    noli oblivisci : Obcdile prayosilis vestris , el subju- raverit, sciat junior ita sibi expedire, et ex charilale

    cete eis (Ileb. \in, 1.7). Et illud : Oinnis anitna po- confidens dc adjutorio Dei obediat. Ecce quod n«c
    tcstatibus sublimioribus subdita sil (Rom. xm, 1). gravia admodum, nec ipsa eliam impossibilia , cum
    Neseis quia proeeepta eoi um , praeeepla Dci sunt ? libi forte per proeccplum imponuntur , bonum est

    Nescis quia vice ct loco surniui praelati libi pra> ut recuscs ,


    quanwis tibi licilum sit, ut tuain huini-

    sunt ? Nescis quia qualcscunque iiii sint , eorum ^iter inflrmitalem excuses.
    sncecssorcs simt, dequibus dicitur : Quivott audit, VII. Valdc , inquil , durum est, quod dicis : dum
    tne audil; et qui vos spernit, mc spentit (Luc. x, juxla bas allegationes tuas in transgressione prze •

    16). Num inenic cxciilit illud Aposloli : Non est po- ceptorum ,
    qucc a nostris seniovibus sunt proniu!-

    fcsias , ttisi a Deo : qiue autem sitnt , a beo ordi- gata, obiivio el impossibilitas, elsi cx lolo fortassis

    nata sunt. Itaque qui resistit poleslati , Dei ordina- non condemnat. plcnc tamen non cxcusat. Et quid,
    iicni resisOu Qui auletn resistil (liom. xni, qiMeso in Iransgressione eondemnas ? Et cgo Ple- :
    1),
    ijtiod scqukiir avertat a tc Deus. Et quidem non nuiii eontcmptum. Si enim per oblivionem libi forlc.

    avcrtct subscquens, nisi lu a lc dimjseris pr.-ecc- B «urripilur, ut semoribus tuis in pr.xceptis , vel pro-

    dons. bibilis coium inobcdicns sis, peccasii quidem sed ,

    VI. Et il!c: Quis, swjuit polcrit salvari! Nam vcnialitcr, si lamcn agnoscens statim realum tuum,
    ,

    csl quorumdam scnlentja : quod subjcclos pralalis ct humiliter cum conlUeris, et plene pro eo satisfa-

    non parcre, damnalioncni cst sibi acquircre; cl in cis , cl dc ca-tcro te emend.uc Quod salagis. si per
    crimcn inobcdienti;e corruere, pcccalum csl mortale contcmplum et supcrbiam, per tumorem et rebel-

    commiticrc. Num , inquam , lu scnlcnliam banc lioucm jussa, quod absit 314' abjicis seniorum ,

    veram csse discmiis? Quis ergo , inquit , polcrit pecealum nimirum admisisii nimis grave , et si in

    salvari ? utique qui Palii suo spirituali vice Dci gibi eo persevcravcris , damnabile et niortalc. Durus
    prsesidenti bumiliter, alacriter et slabilitcr saiagit csl , inquil , bie scrmo. Sed si hcec ila sunt , de
    obedirc. In lali obedientia salus ;
    quia ct in ea mc- niaximis h&c prscceplis seslimo debere inlelligi. Ego
    lilum sanctitatis existit, ct ex ea pracmium fclicilalis aulent ad hsec. Quse , inquam , maxima putas csse
    provenit ; in qua bonos disciouios et liumilitas red- prsccepla ? Maximum , inquit , videlur prscceptum,
    dit inansuctos , el alacritas promptos, cl stabilitas quo uobis jubctur diligcre Dominum Deum nostrum
    perseverantes. Et quis , inquit , taiem obcdientiam et csclcra in hnnc modum. Suni, inquaui, maxim»

    universis valel scniorum prseceplis exhibere? Quis quidem qusc in bunc modnm sunt
    ,
    prccceplienes ,

    eorum singula, et admittere jussa, cl oniillcre valct ct probibiiioncs; venimtamen non soluni in tafibus,
    prohibite? Quia tam mulla jubent , lam mulia pro- se<i ei.iam in coe.leris , quoe parva videntur , quaj
    bibent, ut nec numero queant includi, nec montoria tamcn secundum Dcum a senioribus promulgantur ,

    retineii. Non inquam pro oblivione nimis cru-


    te, ,
    praiccptis ct prohibilis, ct oblivio obnoxia est pec-
    deliter judicamus verumlamen timerc poles nc
    : , cato, ct coniernpius damnationi. Et si in aliquo hse-
    dum prsecepta aeniorum oblivisceris , oblivioni ct sitas super boc, accipe conveniens exemplum. Pro-
    ipse a Deo tradaris. Et ille : Durus est , inquit , hic hibkum csl in paradiso prinio illi parenli noslro
    sermo (Joan. vi, 61). Et qued , quod lam giavia ab ipso universitalis Auctore, ne de ligno comede-
    plerumque jubent , ut ea obcdiendo cxsequi non rct scicnliiC boni et mali (Gen. u, 17). Si autem
    possimus ? Homines quippe sunt . licet supcr ho- superficiciii probibiti attendimus, non videtur grande
    mincs sint. Et mullolies modum in prseceptis suis fuisse quod primus homo transgressus
    , cst. Quid
    tenere vci ignoraatia nesciunt > vel supcibia con- crgo dicimus? Quod injustus in hoc Deus fuit ,
    qui
    lcmnunl , vel quod mullis eorum solet csse perii- pro modico conditum tam excellenler a se bominem
    r.acia propria nolunl, ve). ccrte oblivione ncgligunt, ab amoenilatis loco in hoc tenebrosurn exsilimn eje~
    D
    iinpeiili, elati, obstiaali, obscurati. Nec, inquam, lc cii? El ille. Absit, inquii : Non eum pvo modico eje-

    p»o iiiipossibilitate condcmuamus. Ettamers quando r.it


    ;
    quia, etsi magnum non vidctur esse quod pro*
    tibi a pruilalo tuo eiiam qii.ii impossibilia videatur, liibuit, macnus tamen ilie, et vere magnus, titpote

    injungunlur, si in sua senienlia p^rsistens te rcle- cujns maynitudinis non est finis (Psai. cxuv , 5)
    vare noiuerit , sicut bcatus in Hegula monachorum qui probibuit. Et quid , inquam , ad ipsum trans-
    dicit Denedictus , in Deo confidens cum fuie , quod gressorem ipse, qm probibuit ? Multum, inquit, jier
    libi jubetur, et humilitate aggredi debes. Hsec enim omneni inoduin. Primum etenim diiigenter ci con-
    ipsius in eadem Regula super hoc verba sunt. Sit«j siderandum fuit, quisnam fuerit ille qui prohibuit;
    fralri aliqua forte grar.ia, aut impossibilia injungun- et secundum ipsum metiri prohibitniik suum. Et
    tur, suscipiat quidem jubenlis imperium cvm omni quare, inquam, pro eo quod magnus ipsc, magnum
    mansuetudine ,el obedientia. Quod si omnino rium conscquenter et ejus probibitura fuit*Propter ma->
    iuarum mensuram viderit pontias oneris exeedere ,
    gnam inquit ut sic loquar
    , , ,
    juber.tis voluntatem»
    impossibilitittis succ causas, ei qui sibi pncest ,
    pa- Quomodo inijuam inteliigis
    , , islud ? Omne, inquit,
    tienler et opportune suggerai , non superbiendo , aut Dei pneceptum et prohibitum ea cst vohintaie susci-
    PATnoL. CXGVIil. 19
    ,

    5*7 ADA.MI PR.EMONSTRATENSIS 5&8


    plWjduni , ca eiiam exscqucmlum , qua est injun- A hacc: Quid ilaquc in lioc tibi facto innuilur, nisi ut
    ctum. Illud naiuquc niajus minusque praeccptum id, quod tibi a prDelato audis prohiberi , nullo modo
    ct prohibilum est , quod magis miniisquc conslat audeas postea alicujus suggestionibus commulare,
    vclle eum ,
    qui praecipit et prohibet. Et ideo pro nisi in eumdem seniorcm tuum certissime agno-
    exceUenti magna voluntatc jubentis sic modicum,
    ct veris mulassc ? Colligc ergo ex his , quanta de-
    »icut magnuin Dci probibitum dcbuit ille primus bcas goiTicitx ac sinccrae bumilitafis devotione
    nomo vitare ; dum consiet ipsura Dominum tam Patris tui spiritualis praecepla ac prohibita non
    ntagna, tamque excellcnli vohmtatcvoiuisse prohi- magna solum , scd et quae modica vidcntur, vene-
    bitum suscipi modicum ,
    quam magna quaraque ,
    rari.
    ejkceUenti voluil suscipi magnum Conscquens in- .
    , IX. tu tamen cactcrarum virtulum obedientia,
    quam , videlur ex bis esse , quod multum primus quaesola eas aternitate facis coeleslis praemii dignas ?
    ille parens peccavit. Quam horribile, inqtiil, ct im- Ubique tutus incedit vcrus, et sincenis obediens, et
    jnauie peccalum commisit , poena suhsequcns non de mercede nccessc non hal)et dubitare. Sed ubi in-
    solum in eo , sed eliam in nobis cviaenter ostendit. venictur ille , ct ouis ille est? Elique qui totus, ct
    Nec lamcn , inquam , ut tu dicis , tanium erat ei ex toto ad nulum pendet pracsidenlis, nihil penitus
    damnabile, quod probibilum non tenuil , quantum D sibi retinens de Se, quo se ad ejusdem nutum [at
    quod in hoc prohibentem contcmpsit. ad ciimdcin praelatum] in aliquo non inclinel tnino-
    VIII. Sic , inquit , dico. Et ego : Quare ergo in rcm, uullumque unquam vcl usqnam prajudicium
    ei
    eorum nunc praeccptis et prohibilis, licet minimis, facicns : sed paratus eum sequi quocunquc ierit ,

    qui ejus vicem tencnt, contcmplum siiuili inodo non (Apoc. xiv, 14) ; eise conformans, etsecundum eura
    conccdis esse damnabilem , cum ipso testanle, qui informans , ainbulans ad illum, sed prae illo ; nullo
    Uos spernunl , se spernant ? Et ecce quiddam tibi modo volens vel conlrahi citra , vel progredi ullra.
    d.co quod magis recognoscas , quam agnoscas ;
    , Quis est /n'c, et landabimvs eum? fecitenim mirabi-
    quod reminisccns , sic obstupescas, ut non medio- lia in vita sua (Eccles. xkxi, 9). Et quae vila ejus '

    criter extimescas. Missus dudum a Judaea in Sama- Ccrte obedicntia; quia sic apud eum vivitur, et in
    riam a Domino ad regem idololatram propheta ;
    ipsa vita spiriius ej*us. Si ipsa ftaque vita ejus, quae
    ciquc inlcr cactera injunctum est, ut cibum vel in hac vita mirabilia facil, profecto quod modo bre-
    potum in eodem loco non sumeret sed peracto viter tctigimus, nonne mirabilejudicas hominem cx
    pro quo missus fuit negotio , jejunus rediret (/// loto voluntatera suam alterius dedere voluntati ip-
    Reg. xui). Quod facere paratus fuit , idquc sibi in- sumque suura non esse ? Ad ju&sum praelati sui om-
    junctura esse confessus est, et non negavit. lvit, et iiis motus suus ; el ut ille movct, sic et iste se mo-
    rediit ; ulinara de reditu non rediret ! Sed secus vel. Ecce, dico tibi, leva oculos tuos , et vide mili-
    contigit ; nara deccptus cst , el dcceptus , reductus les coelestium castrornm, et pinguem lnijus, de qua
    cst. Mandatum praelerivit , et ex ore seducentis loquimur, virtutis apud cosscrularemedullam. Ap-
    praesentem inlellexit culpam , audivit pcenam fu- pareat libi sanctus David ; el apparcal ingredicns,
    lurain. Confregit eum leo, et ad puniendam trans- et egrediens, cl pergens ad iniperium regis (/ Iieg.

    grcssionem, solam ab eo mortem exegit corporalera. xvhi, 61). Estad secretum contcmplationis ingres-
    Quod exinde quam ntaxime innoluit quod cui viven- sus ; est nihifominus et a 1 ptrblicum actionis egres-
    tcm occidere dalura fuit occisura contingere non , sus. Sed fortc , uterque aclernae tunc solummooV»
    licuit. Non solum autcm scd et cadaver custodi- : erit causa et occasio salutis, cum neuter fuerit, ni-
    vit a quo animam excussit, nec etiam asinum lae-
    , si ad imperiura regis. Nam ipse pergil, qui in ulto*

    sit. Atlamen si superficietenus consideramus, pcenae que salubri exercitio islo proficit. Scd pcrgendum
    crudelitas culpx vidctur modum excessisse. Si igi- ad itnperium regis; quia tunc solum in isto pergente
    lur vir Dei iste non oblivione sibi absens effectus , profectus augetur spiritualis, cum ex toto sc incli»
    sed fabu prophetae mendacio seductus, pro eo, quod jj
    natad nutum prasidentis. Estautem et aliud simile

    cliam Domino obedire volendo , in loco comedit huic. Egrediebatur quoque Dauid ad omnia quaxun*
    prohibito , sed sibi jam ut acslimabat , concesse que misisseleum Saul (1 Reg. xvm, 5) ; formam libi

    lconi ad devorandura traditus est : quid de te ju- in hoc perfectae obcdicntiae pracbens. Non ad qua>
    dicas, qui seniorum toorum praecepla et prohibita dam, sed ad omnia hic ejus egrcssus erat : ut nihil

    non pcr oblivionem, sed pcr contemptum trausgre- tibi excipiendum scias ex omnibus, quse tibi inipo-

    deris ? Et ille ad haec Super omnia , inquit quae : , nuntur. Et quid scqnitur? El prudentcr se agebat
    de hac rc dixisti , verba, hoc me excmpluro magis (ibid.) : ut agnoscas videlicet, et egredientem fuisse

    pcrterrct. Nulbxtenus enim, ut arbitror , in illo loco alacrem, et agentem efficaccm. Audi alium : Loquere,
    vir ederet , nisi Dominum , et suum locum prohi- Domine, quia audil servus tuus (I Reg. m, 9). Hoe
    bitum mutasse, et ut comederet 315> p»laret prae- autcm reddere vocanli rcsponsum, suuseum docuit
    Cepisse. Nam et idco , ni fallor, comedit, quia in Magister. Neque cnim aliitd reddere sic vocatas de-

    boc se Domino obcditurum putavit. IIoc quippe buit. Tu, (uquit, loqtiere, nam ego audiam Loquere
    ojus videntur verba innuere, quae regi et prophelae dixit : el ibi substitit; nec quid foret loquendum,
    eum ad praudium iitvitantibus rcspondit. El ego ad expressit. Non hoc, inquam, expressit : promplum
    : :
    ;
    :

    5S9 DE ORDINE ET HABiTU CANONIC. PR EM. 590


    tamcn se ad ejus loculionem habere auditum non A una cum illa perpetues. Porro profundae humilita-
    tacuit. vocemex cordcdilatato prolatam! Loquere, lis vox isla est : Ecce ancilla Domini. Perfectae vero
    Dotnine, quia audit servus tuus. Hoc cst dicere Ni- : obedicntiae isla : Fiat milri secundum verbum tuum.
    liil excipio, nullitm tibi prsejtidicium fatio ; in tua Noh est exaltalum cor meum, neque elati sunt cculi

    volunlate sit, quid loquaris ; nam quidquid illud fue- mei (Psal. cxxx, 1) : et idcirco paratus sum, et non.

    rit, ego audiain. sum lurbatus, ut custodiam mandata tua (Psal. c.xvw,

    X. Audi adbuc vocem aliam similem buic Fiat : 60).


    viihi semndnm verbum tuutn (Luc. i, 38). Sectindum XI. Coliigeex bis, in qtiantum cavenda sil tibi pestis

    ciijus verbum? Secundum verbum angeli ; nam ip- superbiae. Ipsa namqueparitpeccatuminobedientiae,

    sura alloquebatur. Et quis iste? Fortassis pralalus quod, cum consummalum fuerit, generat mortem
    tuus est, spiritualem tibi elconceplumcvangelizans, (Jac. i, 15), Undc et in lege scriptum cst. Qui au-
    et partum. Nem labiasacerdotis custodiunt scienliam, tem superbierit , nolens obedire zacerdoiis imperio t

    el lcaein requirunt ex ore ejus ; quia angetus Domini qui minislral Domino, ex decrelo judicis morietur ho-
    exerciluum est (Malach. n , 7). Et qnam scientiam mo ille, et auferes malum de Israel (Denl. xvu, 12).

    custodiunl iabia sacerdotis tui angeli Domini? Ecce Considera, quseso, seriem \erborum. Dicttirus pcc-
    concipies, et paries (Luc. i, 31). Concipies: hoc esf, " nam, prius teligit cnlpam quia hajc ad illam via :

    qtiod spectat ad veram salulem, in affectu purae co- est. Po?na ergo mors est : inobedicntia vero ipsa
    gitalionis comprebendes. Paries, hoc est, ipsuin ve- est culpa. Porro inobcdientiae causa superbia est
    rac salutis aDfectum ad effectum bonae actionis per- hoc enim in se habct ordo verborum, qui lalis est

    duces. Quae lex exquirilur de ore ejus? Qiwmodo Qui autem superbierit, nolens obedire sacerdotis itn-

    fiet istud ? Et interrogalio quidem necessaria valde. perio. Itaque prius superbiae fastus, deinde obedien-

    Nam unde dicit, quoroodofiel istud, nisi deeo, qnod tiae contemptus. Ideoque humiliarc, ut obedias sa-
    praedictuiu est ad eam : Concipies, et paries? Iltijus cerdotis imperio, et decreto Judicis. Hoc cst : re-
    conceptus , hujus et partus quserere modum ,
    quis sponde angelo : Ecce ancilla Domini (Luc. i , 38)
    ignoratesse saltiberrimum ? En qua>re ab angelo le- ut quod sequilur, subjungas: Fiat mihi secundum
    gem, requircns cx ore ejus, juxta illud : Interroga verbum tuum (ibid.). Nam ad hoc pcrtincntia in lcgo

    patrcm luum, eiannuniiabit libi(Deut.xxxu,l),mm quaedam verba praemittuntur in hunc modum, in


    nuntiare angelus non omiltit. Et quid ci ait, qui quibus dicittirlibi : Facies quodcunque dixerinl, qui
    nuntiavit ? Fiat mihi secundum verbum tuum (Luc. pra'sunt loco quem elegeril Dominus, et docuerinl te

    l, 38). Praemisit quoque: Ecce ancilla Domini (ibid.). ~ juxta leges ejus. Sequeris sententiam eorum, nec de-
    Quasi vocis subsequentis causa fuerit ista praecc- cliuabis ad dextram, vel ad sinislram (Deut. vn, 10,
    dcns : et juidem ita est. Nisi enim preemitlerel 11). Quodcunque dixeiint, juberis facere ; nec ad
    Ecce ancilla Domini; nullo modo subjmigeret : Fiat dextram, necadsinislram declinare, ut haecvoxlua
    316 mm ' secundum verbum tuum. Quo speclare haec sit : Fiat mihi secundum verbutn tuum.
    omnia pulas ? Eo certe ut, cum libi aliquid imponit XII. Votum igilur tuum allende, ct quod vovisli,

    vox pracstdentis, quod ad purilatem altinet menlis, redde votum tuum. Hoc cst: Promilto obedienliam
    et utiiitalem redolet operis (nam hoc est dicere, con- Ecclestwpratfata Patri. Inlerposuisti vero, usquead
    clpies , et paries filium) : hoc eamdem vocem exci- mortetn. Et hoc forte ad rcm pertinet. In boc auiein
    pias responso, et dicas : Fiat mihi secundum vcr- verbo duo notanda es3e depreliendo : asperilatis vi-
    bum tuum. Secundum, verbum tuum, non se-
    inquit, delicet magnitudinem et ipsam finis tui extremila-
    cundum velle mcum. Locutus es ad me fiat mihi : tem. Ut enim de uno primum loquamur, hpc est, te
    secundum vcrbum tuum. Non revertetur ad te va- obedire usque ad mortem, pro amorc obedientiae aspe-
    cuum sed faciet, quodcunque vis, et prosperabitur
    ; ra quseque amplecli usque ad morlem. Magna admo-
    in u.e, ad quem misisti illud. Fiat ergo mihi sccun- dum intervirtiites caeterasest virtus obedientiae, qua
    duraverbum tuum. Vox itaque baec obedientiam re- D voltmtati aliense tuamsupponis. Sed ut pleneacper-
    dolet perfectam, sedoportet praecedere humilitatem. fecteDeo acceptabilis sit oportet ut et pura sil. ,

    profundam. Nisi enim bumiliter prius sentias dc le- Tunc autcm puritatem magnam ac suae praerogativae
    ipso, non eris promptus in omnibus parere prnela- congruam babet , cum magis exerceri in adversis
    to tuo. Nam unde videirsus quosdam praeceplis suo- quam in prosperis gaudet. Ainplet tatur qnaeque ad-
    rtim resistere praelalorum ? inde profecto, quia su- versa inter brachia latitudinis suae ; ipsamque mor-
    perbi sunt mente cordis sui. Dumque de se supra lem, qtialiscunque inferri poterit, aggredi, vitam ei

    modum sublimia sentitint, longe infra eos, qui sibi sempiternam ingredi sit. Tu ergo ipsam babens eo-

    praesident , cernunt ; ulque se eis obediendo incli- mitem, et ducem, per patienliam curre, cum eapro-
    nent, quasiseipsos hocagentes degenerent, proquo- positum tibi t crlamen aspicicns in Auclorem et Con-

    dam magno extremae vililatis roodo habent. hlcirco summolorein fidbiJesum, de quo legis qnod humi-
    necesse humilitatcm in te praccedcre profundam, ut tiavii- ssmetipsum , factus obediens usque cd morlem
    acccdere contingat obcdiehtiam per!'ectam. Acce- (Phill ir,8); Eccequod paulo antedictum est : opor-
    dere, dico, non succedere : uf-sic ex humilitatis le- tere videlicet , ut humilitas obedientiam praecedat.
    nilate alacritatem obedicnliaegeneres, ntistam inte Naui loeuturus hoc in loco dc Redcmploris nostrj
    : ;:

    501 ADAMI PR.EMONSTRATENSIS 592


    obodientia Paulu», prius <Ic ejus humilitate fecit A tc affligar.t, non reccdis, profccto obcdientia esl
    mentionem ; ut oslenderet, ni fallor, non modo dif- usque ad mortem qnalcm ipse quoque ex
    : his,

    ficilc, scd et penilus impossibilc subsequi istani, ni- qua' passus est, didicit Jesns (Heb. iv, 8), et libi

    si contingal praecederc illam. Prius quippe asscrit imilandam reliquit, Dc tali puto sanctura Be-
    eum humilialum : deinde obedicnlem factum ;
    quia nedictum traclare, cum in monachorum Regula
    el tu, si de teipsohumiliier non senlis, Palri tuoala- quarlum huuiilitalis gradum hoc modo definil
    crilcr non obedis. Esl autem faclus obediens usqne Quarlus kumilitatis, inquit, gradus est, si in ipsa
    nd merlMH :
    317 usquc ad ea videlicet toleranda, obedienlia duris et contrariis retus, vel eliam quibus-

    qtise infcrunt tnoitem. Et quid per hoc intelligi vo- libet irroyatis injuriis, tacita conscientia obedien-
    Init Apostolus, quod subjunxit, mortem autem eru- tiam ampleclatnr, et sustinens non lossescat, vet
    ein ? Ut et per hocintelligi nimirum commendabilio- discedat. Eecc hic unus mihi videtur csse mo-
    rem ejus innucret obedientiam ;
    quod eum factum dus, quo tcnenda est obedieiuia usquc ad mor-
    nionstravit obedientem usque ad inortem, non so- tem;
    bun quidem duram, sed et probrosam ; non modo
    XIV. Ecce autem ct ahus : cnm sic lenetur obc-
    diram, sed ct iffnominiosan». Nam asperitas in mor-
    .... ,, . . ,. , p dientia, ul aule mortem, quse vilsc hujus tempora-
    tc ; viittas notattir in cruce. Itaque promisistt obe- » „ „ . . , .. ,. .. .

    non deserator. Itaque, quanditi hoc i»


    lis finis esl,
    dicntiam usqne ad mortem , ul co feiicius in futuro
    corpore vivis, obedicntiae, quod semel super te lu-
    pro ea sis remunerat<!s , sis ct subiitnius honorr.tits,
    listi jugurn a tuis cervicibus excutore non vales ;
    qtio fueris pro ea in pnesenti el durius ailiicfds et
    si enim secus egeris, salvari non poteris. De omni
    vilior efiectus.
    quippe exercitio virtutis illa est intelligenda sen-
    XIH. Ojuid ergo libi videtur? Tu fortass'.s acsli-
    tentia Salvatoris : Qni perseveraterit usque infinttk,
    masti magnum tibi prove?iire meritum, quando
    hic salvus eril (Matth. x,22). Hsec igiltrr duo intel-
    obedis al.acriler imponcnli libi suavia et delectabi-
    lige ; cura te recordaris promisisse obedientiam us-
    lia, in quibus magis inlendis carnaii ttuc favcredclc-
    que ad morlem : lolerantiam videlicct et persevc-
    f tationi, quam spiritualis Patris toi p.werejussioni?
    rantiam. Ul si voluens effectui mancipare, quod
    Nom est ita : nam beatus Gregorius dicit (505-u).
    hac in parte constat te promisisse, ante quaecun-
    Cum hujus mundi successtis pro?cipilur t cum locus
    qae tibi poterunt aspera infcrri : sicut, verbi gratia,
    superior imperatur, is, qui ad lucc percipienda obedit,
    in verbis convicia, in rebus damna, in corporc fla-
    ebeiientioe sibi virtutem evacuat, si ad hccc etiam ex
    gella, vel ctiam ipsam morlem, quantumcunquc
    proprto
    v v destderto anheiai ISeque enim sub obedien- ~ .
    .,„ , „ .,
    C dura..',,. ,
    fuent, vel probrosa,
    . , ...
    alacnter et
    ....
    vinhler su-
    tta se dtrtgtt, qui ad suscipienda hujtis vitcc prospera
    stineas, quam virlutem dimittas obedientiae, ncc
    iibidini propria ambilionis servil. Non est talis obe-
    etiam velis unquam terminare, donec vitam te con-
    dientia, quam tu promisisti usque ad morlem. Ista
    tingat finire. Dixisti itaque in profcssione tua :
    namque carnalis est, et invenitur in terra suuviter
    Promitlo obedienliam usqtte ad tnortem praefalm Ec'
    viventium (Job. xxvui, 45), nec habet in sanclitate
    clesice Patri. Hoc esl dicere : ln lanltim ei obediens
    profeclum, nec Peo reddet acceptum. Sed osten-
    ero, quod pro adimplendis jussis illius, omnia la-
    dam libi obedientiam, qir.e te, si eam apprehendis,
    boriosa, quaecunque mihi poterunt inferri, libenter
    consummat, quam Deus quoque el acceptat et remu-
    tolcrabo : isque mibi solus erit lerminus obe-
    nerat ;
    quia eam esse usque ad mortern non ignorat.
    diendi, qui erit et vivcndi. Et quid est, quod
    Spiritus sanctus per omnes civitates protestatur mihi
    adjungis : in Christo ? Nam el hoc interpositum
    4'tcens : quoniam vincula, el tribulationes nte manent
    est : Promitlo obedienliam, aisti, in Christo. Ego>
    sed nihit horum vereor, nec facio animam mesm pre-
    puto non uno. sed pluribus modis posse nos inlel-
    tiosiorem quam tne, dummodo consummem cursum
    ligerc istud.
    meum, et ministerium quod accepi a Domino Jesu t
    testificari Evangetium gratice Dei (Act. xx, 25, 24). D XV. Et mihi qiridem videtur, si vobis atiquid ad
    "Paulus hic est , cui vivere Cltristus est , et mori prsesens congruenlius, vel subtilius non occurrit,
    lucfum (Phil.i, 21): cui gloria nulla est, nisi in duobus posse nos 318 mler cseteros hoc intelli-

    cruce Domiiii noslri Jesu Christi (Gal. vi, f4). Audi gere modis : ut dicamus videlicct id esse, promi-
    et aliam vocem Ego non sohim alligari, sed ct
    ejus : sisse obedientiam in Chrislo, promisisse te, omni-
    vwri in Jerusatem puratus sum propter r.omcn Do- bus illis exhibiturum obedientiam praeteptis ; vel
    miv.i Jesu (Aci. xxu 45). Hsec obedientia puru fuit, quse tibi fucrinl imposita secundum Clinstum, ea-
    quae alligaii, et mort parala fuit Dicit et sanctns que exsecuturum,non propter alitid quidi|tiam, ni6i

    David, ipsum Dominum alloquens : Propter verba propter Christum. Ad unum itaque modum norma
    labiorum tuorum ego custodivi vias duras (Psal. xvi, spectat juslitiae; ad alium vero rectiludo intenlio-

    4). Itaque dum pro virtute obedienti» via [dura in- nis internae. Et agamus paulisper primum de uno
    cedis, et licet te oporteal ipsam mortis corporea; pos- dehinc de allero. Promisisti obedienrtam Patri tuo,
    nam suatinere, ab ea quantuncunque tribulationes scd vide, ut secundum Deum obedias ei. Nunquam

    (305-6) S. Gregorii de obedientia Moral. I. xxxv, cap. 15.


    195 DE ORDliNE ET UABITL CAINO.NIC. PR-OI. 594
    euim propier obedienliam rnalum admitti, elsi A SERMO XIV.
    quandoque debeat bonum intermiUi. Si autem,
    De eo, qucd ooedieniiam promistmus tuccessoribus
    quod absit, forle contingeret, ut aliquid praelatus Patris nostri; et qutenamsit sanior pars congrtga-
    ttitis, quod Deo essel contrarium, tibi jubcret : si- tionh, cujus electio rala habenda est : et de reii-
    giosis exercitiis ccenobitarum.
    culconsulerem, ut nuilo modo eonsentires, sic ni-

    liilominus meum concilium forel, ut non nimis Synopsis serxonis. —


    1. Medicaminis et morborum
    frontose, vel superbe stalim contradiceres; sed po- corporalium el spirituaiium analogia. 2. inter —
    tius pro reverentia sancii, quod ei commissum est, ccenobitas obedientioe necessilas; c«r illos vetu-
    sliores votum particuiare ohedientiai non astrin-
    regiminis, jugi omnis bumilitatis ac mansuetudi-
    geret. —
    3. Qua de causa votum deinde obedien-
    nis instantia ei suggereres; ne ad aliquid comniit- tise inlroductum. —
    4. Obedienliae votum insolu-
    tendum suo le pracepto compelieret, quod Deum b le vinculum, vitoe spirituals protectio et um-
    ;

    braculum. —
    5. Quinam successores habendi, ct
    offenderet graviter. Sed et hoc adjiciendum, ut
    pars Sanior congregalionis canonicse. 6. Obsta- —
    cum sic contigeril, sicul humilis, sic secreta sit cula ekclionis canonica violentioe et astutia, vos
    ista suggeslio tua, quatcnus sic maie jubenli resi- iividi et prajsumenlis.—- 7. Honor lubricus est

    stas, ut nullo rnodoPalris pudibunda reveles. Ejus crebro fugiens sequacem vox timore obsili. ;

    8. Vox a roollitie profecla qualis; quatuor homi-


    hoc loco pudibunda,injusta iliius appellopnecepta, B num genera a saniore parte aliena. 9. Elettio —
    qux hic necesse est humili quodam, ut sic dicam, secundum P^eum facienda, privato amore ct odio
    contcmplu contradicendo respuas; ut si aiiquid, proscriptis. —
    10. Ende dignoscenda sanior pars
    congregationis :319 el quantaadclectionem cir-
    quod Deo conlrarium et a salute alienum est lua,
    cumspectioneopiis.— H.CommuniaReiigiosorum
    jubendo imponere voluerit, nulii penims manifes- exercitia, lectio, actio, oratio, pcr candeiabrum,
    tes. Si le audieril, lucralus eris Patrem tuum(Matth. mensam,a)taretabernaculi figurata. 12.lntaber- —
    xvui, 15), ipsum quidem emendans,sed jpsum non
    naculo Ecclesia vci status Heligionis expressus:

    discooperiens. Ibi ejus consulens saluti bic autem


    qua ratione leclio sit frucluosa. 13. Exlcriora.- —
    :
    ereitalio aciionis non vacet meditatione; ad quant
    deferens auctoritati, Ibi suam, quam erga Deum jnvat siientii custodia. —
    14. Oratio praj reliquis
    debet iiabere integram ei conscrvans sanctitatem
    commendaia, el qnalis ea sit.— 15. Oiikinre f^mi-
    liares Religiosis ac primo wt se habeant in ora-
    ;

    hic vero bonam, quam de illo habent alii, inteme- (orio. —


    16. Qu:e diseiplina servanda in ciaustro,
    ratam custodiens opinionem. Ibi denique eum ab in in dormitorio.— 17. In colloquio
    refectorio,
    jnjustitia retrahens;liic certe ab infamiadefendens. cum externis observanlia Praemonslrateusium ri-

    Si autem libi, quod absit, acquiescere noiuerit,


    gidior. —
    18. Loci capituiaris vel exedrsc tnstitu-
    tio est coniessionis, absohitioitis, humilitatis.
    postmuita impensa salutis hortamenta,post crebra 19. Quadantenus se possit excusare in capitulo,
    ostmsn ralionis argumenla, humilitate quadam ii- jnjuste aceusatns. —
    20. Nosocomii, vuigo inftr •

    mitorii inler loca regularia poslremi observantia,


    bcra ct lilertate humili iliatibi Pelriest assumenda
    r.bi finis vitic exspectatur mortalis.
    auctovitas, qua Judaeis Deo contraria jubentibus,
    libera vocc, hoc modo resp«ndit : Obedire eporiet I. Varia, fratres dilectissimi, gcnera morborum,
    magis Deo quam hominibus (Aci. v, 29). Tunc re- varia cogunt reperiri genera medicinx. Non soium
    cognoscc ,
    quod obedientiam ei promisisti quideni autem, sedet causae et occasiones istius sunl iili;

    sed in Chrislo ; ut dum libi talia jubet, quae Deo quia si aegritudo nulla esset, nec aliqua nimirutn
    nonignorasdisplieere, sciag teei in illis nullomodo medicina nccessaiia fuisset. Si causam ignoras, ait

    debere obedirc. quidam, quomodo curas? Ego aulcm dico. Sincmi-


    XVI. Dehinc non minori eonalu slude, ut quod nem segrotare consideras , «juem cura$ ? Quod de
    per virtutem obedientise proftcis, ad solum ivtemae morbis corporis dicimus, hoc etiam de ntorbis ani-
    mercedis appetitum referreintendas.Omnem.qiiem marum dieere valemus, quod eorum videlicet di-
    hoetripartito ,
    quem nunc breviter tetiglmus, modo versitas, el multitudo, medicamentoriim eis compe-
    spirltualem virtutem obedientije acquiris, profeclum teutium et multitiidinem repeviri cogit, et diversila-
    tunc solum tibi intcllige dmn ipsuin
    salubrem, , ex d lem. Et quod ad corpora medici, hoc ad aninus
    cujus munere est, unicum Dominum nostrum Jc- sunt praciati. JCgritudo iilorum, corruptio natnraj;
    sum Christum in eo semper, et ubique expetis te- harum vero, perpetralio culpas. Sed, ut quid dut»
    Stcm , H exspectas remuneratovem. Hoc igitur est hominem tunc a^grotare, cum perpetrat cuipam?
    exhibere obedientiam usque ad mortem in Chrislo Nam infirmatur, c.um ctiam in peccato delccutur;
    hac pia intenlione, et in his, quae sectmdum Deunt et effeetui peccata criminalia mancipare , tnori est.

    Bunt r qaje adversa, quseqne ipsam etiam mortem Horum quoque pcccatorum mulia dhersitas est,
    inferunt et quousque vitam hane finias tempora-
    ; et diversa nihilominus multitudo, in lantum, ut nec
    lem, oltedienfnc paiienler, sancic et perseveranler numero coinprehendi , necintellectu queant depFC-
    insistere cxercitio : ut et so!i in his omnibus iu hendi, Nam dclkta qttis intetligit? (Psat. xv.n, 13.)

    praesenti placeas Christo, el pro his omnibus in fu- His autem praecavendis et abolendis (praccavendis,

    turo frtti mereai is Chrislo qui est cum Patre et inquara, ui aigrittiuini spirituaii causam et occa-
    ,

    sanctoutriusqueSpiritu Deus benediclus in saecula. sionem auferant : abolendis , ut salutem forle amia*
    Ainen. sam restituant) ,
    quasi ouidam medlci prselati in

    tancta Ecclesia instituti sunt, qui compcicntilms


    ,

    59S ADAMI PRyEMONSTR.VTENSIS m


    appositis medicumcnlis vel custodiant sanon , vcl A diserim.quibuseocnobita quilibct ipsum animx suae
    restituant aegros. Mcdicinae quoque eorum cuslodise incurrit dotrimentum, nisi ci fuerit per remedium
    sanitatis. et oxpulsioni argiitudinis compotcntcs, pccnilentiae subveritum.
    inslituliones sunt eorum, et canones, lam acquircn- III. Ad baec vulnera aiitem et prscoavcnda cum
    dis virlulibus, mulliplicandis, conservandis , quam desunt, ct sanonda eum adsunt, obcdiontise pro-
    viliis et delictis alquc peccalis devitandis, ininueiidis, missiones sancti Palrcs mcdicinas congruentes rcpe-
    ac expellendiseongruenies. Quae nimirum molue el rcrunt : ut plenam ipsis mediantibus aiiclorilalotu
    variaj sunt; quia quibus obviandis promulgand.-e babercnt scniorcs , el tcpidos, ne cx tolo congc-
    sunt, aegritudine» spirituales multac ct variac lascerent, rcaccendere ; et nutanios, nc reirorsuin
    sunt. ruerent, (relinere. Videntes siquidem multum bujus
    II. Univcrsas aulem virtutes una virtus obedicn- multitudinis tcporcm; vidcntes ct instabiljtalem,
    tise exornat et roborat; multiplicat et sanctificat; priusquam ei liceret ex toto ingrodi , a pulsaiue
    circumdat et perpctual. Exornat pcr decorcm , ro- adbnc obedientiae ccnsuerunt promissiones cxigcn-
    Lorat ad forlitudinem ; muhiplicatad incrementum, das ut dnm pradato suo in Cliristo obedienlia
    :

    sanctificat ad mcritum ; circumdat ad securitateiu ;


    usquo ad mortem promissa, propriis se viderol cco-
    perpetuat ad immortalitatem. Hanc profecto, ex nobita sermonibus captuin , maxima sibi sciret in

    qua caeterarum pcndet fructus virtutum, vos, fratres, anima sua imminerc detrimenla, si non sua redde-
    Palri vestro promisislis, sicut sermone, qui
    in rct vota , quae hac in parle dislinxerunl labia sua
    hunc proxime praecessit , revocavimus ad menio- (Psal. lxv, \i). Non solum autem, sed et corum
    riam vobis. Sine qua prcmissione nullus coenobita- nihiiominus scircnt prailati et fcrvidos dcberc eos
    rum vivere debet, quia sine ea verus esse coenobita conservare , ne tepcscerenl , quos promisisse obe-
    uullatenus valet. Qutc lamen illis dudum , qui sub dientiam in Cliristo non ignorabant; ct radicatos
    levi et suavi jugo rcligionis colla subdiderunl, ex stabilire, ne evancsoercnl, quos cl oamdem promi-
    necessitate imposila non fuit ,
    quia bonum ab eis sisse obedicntiam in Christo usque ad moi tem scie-

    obedientiee superiores sui exigere neccsse non habe- bant. Igitur «e libi putes, fratcrmi, licerc vel in
    bant : de quibus conslabat pro ccrto, quod illud ct loco, oui lc tradendo obtulisti et offcrendo tradi-
    absque promissione aliqua virilitcr ac perseversn- disli, tcpide manerc ; vel, cuna volles, sanctilatis,

    tcr exercere parati erant. Quam multos legimtss quam exerceve aggressus cs , novilatcm desercre
    etenim in illa dudum anliquitatc religiosa aJmi- hanc a le scias faetam promissionem , cujus con-
    randoe fuissc virtutis viros : nullo quidem , ut suis r striclus es volo obediturum tc Patri tuo, et in Chri-
    exhiberent praelalis ouedientiam , promissionis vin- sto, ct usque ad mortom.
    culo obligatos omnem tamen lalitudinem charita- IV. Scd esto : haec custodisti ab ipsa hora pro-
    tis, et fervorem pia» devotionis, singulis ejus con- missionis tu#, currens bene in via hac, ncc adhuc
    hCensls gradibus, usque ad ipsum vitac suac termi- hodie declinas addextram, vel ad sinislram. Et
    num ardcnter et efficaciter exseculos? (307) Verum ecce cogitas : Promisi obedienliam Patri meo usqtte
    poslquam mullrtudinem humilitatis iste cxlerior ad mortem. Cujus morlem? Sive meam, sive illius :

    habitus texit rcligiosorum quoque non modica


    , non nimis eonturbar. Si supcfvixerit mihi, non po-
    paucitas 3pparuit : quia in conspectu quidem homi- lero, quandiu vixcro, ab obedienlige, quam ei

    num, ccenobilarum cx tunc fuit numerus major; promisi,jugo rclaxari. «ulem ilii ogo fuero su- Si

    scd ante oeciihum itlum Inspcctorem coenobialis perslcs, Uctabor obedicntix exeussum a meis cervi-
    exercitii perfectio minor : juxia illud Isaias. Mulii- oibus jugum ;
    quia, qtti mortuus est, cui promisi obo-
    plicasli genlem , et non magnificasli laeliliam (lsa. dientiam, ipse solus cst. Jam de caHero potero
    ix, 3). Es hoe profcclo dicere fuil, quod cappati meus. esse ;
    quia, unus idemque est fmis , et qiiem
    multi, canonici sed pauoi; pauci admodum in per- promisi , obedicnti», et vilse sure qtiae ct qualis
    fectione viventcs monachali, muHiplicati tamen su- D hscc oogitatio tua! Quidni spiritualis cujusdam in te
    per nitnierum cucullati. Susccpit quoque omnes vttlnciis occasio ftut? Intcr medias quippc anltqui
    ccenobium , sicul et modo suscipit, ad instar illius hostis insidias, sagitlas videlicet ejns ignitas, in bac
    sagenaa evangelicaB , ex omni genere plsciura 320 vila incedilur, a quarum iclibus nullus prorsus Lu-
    congrogamis (Malth. xni , 4-7) : et sicut in misero tus eflicitur, qui obedienlia; clypeo non munitur.
    et miserabili hoc tcmpore iticessanler ccntingere Nulltis etenim est , ac pcr hoc ad se defendendum
    videmus, aut in tcmpore lcterrimo segncs lcmiit, inter sagiUas casdem nullus cst; nam Advocalum
    aut in frigus prislinum prolapsos evomu.t. Et exinde noh habet, dum cui obediat, Patrem non habet. Scis
    illis duo horribilia mala ha?c; quod, qttia obedien- quod carpens. iler suum viator supcr domino suo con-
    tiam suis praelatis se promisisse non sciebant , li- veniri plerumque ab occursantibus solct cique ab ,

    cere sibi vcl in arreplo proposito rcmisse vivere, eis solet hoc modo dici : Cujus os famulus? Audito
    vel illud pro Hbito dewere pulabant. Et mala ni- quoque vocabulo domini sui, quo magis bonorand.ua
    niiruin isla ,
    quasi quacdam mortifera duo vulncra asnoscitur, eo magis. et famulo defeilur. Et in quu.

    (307) Vide si placel quoe hac de re aimotaiUur apui Joan. Cassun. lib, iv. Inst., cap. 33.
    507 '>E ORDINE FT BABITt' CANONIG. PRJEM. 598

    sibi deferri vulebil, si scnullius esse asserii? Cerle A totlit : camque episcopo uwwcsano, ct abbatibus,

    non soliun ei, qui hujusmodi est, in nullo plorum- atque fidelibus, qm in proximo sunl, commillit.
    que defertur ; sed cl plurimum auferlur, et forlas- Scribit enim de hoc in hunc modum. Si etiam om-
    sis plerumque lotum quod babcl. Et ideo loluin nis cov.gregatio vitiis snis, quod absit, consentientem

    quia rcs sua et vita, ipsemel el sua. Et quidcm to- personam elegerit puri consilio , et vitia ipsa aliijua-

    lum conservaret, si qui eis timori et aroori esset, tenus in notitiam cpiscopi perr.enerint, ad cujus diw-
    dominum Iiaberet. Et quorsum istas nimirum ut cesim pertinet bcus ipse vel abbalibus, aut Chrislia-

    «cias, quod in cis tua res agitur, ct in admoto tibi nis vicinis ctaruerint : pruhibeani pravorum pwvalere

    speculo boc atlendcrc debeas vultum tuum. Nonne consilinm, domui Dei dnjnum constituanl dispen-
    et

    tibi carpere viain cst duccre vitam? Is enim, duio vi- salorem; scientes pro koc se recepluros mercedcm
    vis, et via tua, vila tua. In hac autcm via 6i ducem bonam, si tUi-d caste et zelo Dei (aciant; sicut e di-
    et pra?ceptorem habes, qua pcr cam securitale in- verso peccatum, si negdgant. Canonica igitur con-
    cedjs? Non dicas tibi relavatum ob^dicnlne frenum gregatiosit, ulei canonica cleclioesse possit. Scien-

    pro eo, quod ipsum, cui le reminisccris eam pio- dum quoque, quod sicut in uno corpore membra
    misisse, vides defunctum; hoc enlm dicere, letnet- muila sunt, el cum singula bona sint, non eamdcm
    I?
    ipsurn vulnerarc est. Ll contra vulaus hoc aptum taiuen singula habent in dignitale prscrogativam
    et effieax sancti Patres inslitucrc remcdium. Et (/ Cor. xn, 12) : ita, in una congregalione cano-
    quande, iuquis, inslilueriint? Quando instituerunl nica partes sunt plures; ct, cum forte singuloc sana?
    nt non solum ci,quimodo fortassismorluus est, vo- sinl. nli:5p aliis saniorcs sunt. Ego autcm non de
    veresin pvofessionetuaobedicnliani leexhibiluruni, corporaii, sed de sanitale hicloquor spiriluali. Si-
    sed ct successovibus eju«. cut enim pnelati electio magnum quoddam el super-?

    V. Quod cerle fccisli et tu. Nain !ia»c verba tua eminens negolium est, ita et illi parti,qusein to,'.a

    eadcm professionc tua Vrowitto, aisti,


    Btiper nis in : congrcgalione canonica sanior cst, ipsa nimiruni
    obcdienliam mqne ad mortem in Christo prwfatm Eccle- commitlenda cst.

    sueVatri,el succcssoribus e/us.Vides, quod sicul ipsi, VI. Etquaenam, ioquis, il!a ganior parsesse cre-
    sic cl succossoribus ejus tencris obedientiam cxhi- denda cst? Quaccunqtie vero illa sit, indubitanter
    berc ? Ad hoc autem quod nunquam mcnsa
    pertinet, dicere ei incunctanlcr asscrere audeo quod canoni-

    321 Doinini in tabernaculo sinc pane fuit quia ;


    cam multum solent violentla , et astutia electionem
    uno forte snblato, aiius loco ejus solebat subro- impedirc. El violenlia quidem in aperto premit;
    gari (Levit. xxiv, 5-8). Sic scmpcr sancli in sancta « astutia autem occultis sedueere machinationibus
    Ecclcsia adsunl praeceptores , nec unquam desunt inlcndit. Hujus, de quo inodo teligimus, astutise
    audHores ;
    quia decsse non possunt filii, curn non fraudulentiam, el ut sit, informant, et ut perseve-
    desunl Palres : nec in eocnobio, qui ex ejus debito rcl, conftrniant, livor et spes, limor et mollities,

    teueantur obedirc coDiiobil», eliam niorluo, cui se Qualuor hsec in causa ista sunt, quod prava in an~
    dcvoverunt exhibituros obedientiam, Patre, dum gulis conventicula celebrantur ; susurratur in auri-
    ejus non desunt suceessores. Dixisli ergo et succes- bus ; concordiaa maliliosie componuntur, seruntur
    soribus ejus. El quaro non successori? Nimirum ut sermones, junguntur manus , languntur sacra, epi-
    scias le debere obedirc nort uni, sed et omnibus stoke dirigunlur, mitluntur litterse, arridenl pro-
    successoribus ejus ; atque tunc solum nulli te de- missa, min;c tonant : datur sententia : quod penitus
    bere in !oco, in quo promisisti stabilitalem luam, contraDeumcst, irrevocabiliter dcfinilur. Et ecce
    obedire, cum nullum penitus Patri luo, cui promi- dantvocem suam in clamoso silenlio, in corde oc-
    sisti obcdicntiam, in co contingit succedcre. Scd at- culti versipcllis singula haic. Nam Iivor invidiaj
    lendendum tibi inter hacc, quod illis Patris lui suc- dicil : absit ut mihi prarponatur ille ; nam crit mibi
    cessoribus obedientiam promisisli, qui non violen- dedecus grande. Quem hucusque habui parem, et
    ler inlrusi, sed regulariler sunt electi. Nain ct hoc D nuiltolies inferiorcm, non decetmeesse superiorem,.
    inaucre vidctur, quod in sa?pe dicta professionc tua Minor cst cetatc, non erit in dignitate majojj.
    scquituv. Quos sanior pars congregationis eanonicw Scientia imperitus, sermone et impeditus, acute
    clcqerit. Necesse igitur, ut ex his verbis datur intel- sentientibus, el nitide proferentibus indignus plane
    ligi, qualenus ct congrcgatio canonica, et cjusdem ut pra*.sil. Noa in eo sanguinis genecositas nitel:
    congregationis canonicae sanior pars sil, quibus non habitudinis corporalis apiitudo. Quidni calbe-
    successoriim Patris tui commitli electio possit. Si drx turpabil decorem ? Inglorium admodum in su-
    autem ipsa congregatio canonica non est, quomodo blimi sedere lam vilem. Spei quoque hacc vox est
    aliqua pars ejus sana csse potest? Congregationi Eccc de prse.lati tractatur eleclione. Puto, quod ca-
    vcro, quie talis cst, nullo modo commilli elcclio de- det sors supcr me. Mirum, si etiam mecum vel ,

    bet ;
    quia, nisi lrregularem congregalio non eligct, mentio dealio fit. Quem enim mihi dabunt in ea ac-
    qua" iiregularis est. Unde et S. Pater Bencdiclus om- c dere, ne dicara pi recedere ? Primum quippe aliquo
    niuni jnstoruni spiritu plenus a lali congrcgalionc modo superfluum; seoundum autem umnino inju-
    electionisin monachortim Regula (308) aucloritatem stum. Quis cnim mihi par, quisve similis? Nani
    (308) D. Benedicti placilum super hor, cap. G4.
    ,

    5'JU ADAMl rRvEMONSTUATUNSrS (500

    majorem ali aliquo quacri, quid nisi stiillo cst ipsum A '» judicio (Psal. m, 5) Misericors et suavis est„ :

    labore consumi ? (Exod. xvm, 18.) Et o quis dubi* benignus et dulcis, nesciens irasci. Accipiamus
    nihi in manu mea omnem populum isUim, ut eum, fovebit nos et i'aveb;t nobis. LoquetUT nobis
    veniant ud me omnes, nui liabcnt jadiciurn, et juste placentia (Isa. xxx, 40); nec resistcnlem invenie-
    judietpi ? (11 Reg. xv, 4, 5.) Et quis esl, qui me mus eum illicitis desideriis nostris. Non discordabit
    assumcndum non ccnseat, nisi qui me ignorat? Et a nobis, quidquid illud fuerit, quod nos voluerimus.

    o quain feiices, qui ine 322 pra-posilum sibi babc- Nobis pnceiit ipsc, scd vclut unibra; nam rc nos
    bunt ? quanla, ct qualia faclurus sum ego, tam ejus crimus prcelati. Pracipicinus pro libito, el ipse
    nova, quam magna; quam mtilla,- tam insolita ? obcdicl etiam sine mora; hon entni aliter audebit
    Ojiis ea faciet, si illc cgo non sum ? Indignum pvo- laccre. Titum se nobis cxhiliebit, non Timotbeum ;

    f . !.) ct mc non assumi, ct haec non iieri. lenem, non asperum ; Iranqtiillum , non turbatum.
    VII. Sed cadit quam s:epe a spe sua, qui hujus-- Non corripiet, nec redarguet nos ;
    enim
    p*acebit
    tuodi est, ct alius fungitur olficio suo, ut vigilando ei, quidquid fecerimus. Et ut finem loguendi omnes
    somniuin se vidisse vel sero dcprcbendal. Cupit pariler aiidiamus (Eccl. y.n, 13) : aptiorcm eo nobis
    sibi, cl datur alteri ; quod srbi sperat, alius accipit, non invcniemus prahtum, nec eliam inter milie,
    et fortassis de quo minua sperabat, quemque mi- D unum. Hi itaque, inter quos hiec quatuor malasunl.
    nus amabat, juxta illud, quod dudum Ainan in libro non mibi videnlur ad saniorem congregationis ca-
    Estber legimus contigisse . iEstimabat siquidcm nonicae partem pertinere. Sed vos, fratres, non
    quod ncmincm nisi ipsuiu honorare vellet rex; de- sic.

    dit pro se, sciscitante rege, senlcutiam, quam in- Obsecramus vosin Domino Jesu, ut, cum ad
    IX.
    gcmuit dalam ,
    quam contra spem in se mox vidit faciendam eleeiionem convenitis, eam secundum
    esse corapletam. Et quantum putas additura dolori, Dcum faciatis electionem, in quanium vobis ei
    cum quod sibi sperando desidcravit, desiderando scientia nosse, et facuitas miuislraverit posse. In
    speravit, ilii vidit conferri quem super homines primis vos obnixe bortamur, et per trcmendum no-
    omnesodio babuil ? lllum denique ipsemet bonorare men Dyrnini obsecramus, ut quidquam, quod contra
    compulsus est, quem morti ignominiosse tradere Deum sii, nullus penitus vestrum in ea requirat j

    snper vilam miodam modo gloriosam dilexit. Sic nec privatum aliquem, st forte ,
    quod absit , babuc-
    iitique muUofiies dignitatis sublimilas sui solet ap- rit, amorem, vel odium attendat. Non, Lnquam,
    vel

    petitorcs .coirtemnere , appetere contemptores; a amorem, ut adrnittatur qui indignus esse non dubi-
    voleiuibus elongare se, nolentibus scse ingererc. Et tatur: non odium, ut excludatur qui dignus agho-
    timorquid dicit? Scntiens quoque ,
    qui disciplinae scitur. Si enim, quod longe absit a vobis, eligere
    abhorret rigorem„ de ipso, qui diligit eum, fieri volueritisaliquem ob ullarn, verbigralia, consangui-
    meiitioneni, timore werti prosternilur ;
    quem con- nitatem, vel amicitiam carnalem, vel proplcr aliquam
    cussum atque coiitractum idem iacitat timor, ad a,liam, quae contra Deum sil, causam, ut vobis stib

    resstendum magnis apud eum et inlra euin vocibus co remissius agere licituni sit : et culpani nimirum
    clamans in huuc modum : Absil onwtino, ut flal gravissimam incurretis, et quod cum spe desidera-
    )ioc : Vit qnippe sanguimm cst, ct vir Belial (11 tis, et desiderio speratis, uequaquam postmodiim
    Reij^ xvi, 7). Siit" affectione esl, absque foodcre, acquiielis. Nam ille vobis pustea longe austerior
    sine misericordia, lurbans pacem, deiurbans qpn&r erit, quem sub spe tali admittitis, quam aliquis
    teni. Animtis ejus semper in lite est, et ulerus ejtis aliu-s forel quem timendo excludilis, ipso suaviter
    ,

    proeparat conlenliones. Dcntes ejus, arma, et sagiitv, 323 disponente, qui comprebemiit sapientes in

    ct lingua ejus, gladim dcutus (Psat. lvi , 5). Evertet astutid sua [eorum], et consitia pravorum dissij<<u

    cunclos domeslicos suos superatus ab ira, ut oppri- (Job. v, 13) ; quod non recta intentione vestra
    ut

    mat eos. Formidini sibi vult esse universos, nemi- quaerilis, rccta ejus disposilione agenlo, non inve-t

    ncmamori. Excoriare sibi commissos, mette dulcius d nialis; el quod contra .ejus bcneplacitum fugitis,

    Isabet; ncc aliquem 9inet esse quielum. Unum cst, perejus judicium incwratis. Ha>cenim omniaquam
    quod locuius sum ;
    quia subjectis istum prseficcre, s?epe boc modo videmt» accidissc. Et ideo ablata
    oves lupo p^scendas committere csl : nolitc bunc de mcdio omni ct violenlia cogcnlc el astutia sur-

    constituere ducem populi, ne cames comedat bu- ripienle, illum admittitc, §uem vel commune om-
    miiium, et animaruni sanguinem !;ibat. Disperget, nium consiliuin cl assensus decreverit admitten-

    non congregabit : numerum in subjeclis modicum (lum;vel, si forte obdevitandam contentionem om-
    lacicns, et fructum in eis nullum requirens. nes simnl inlcressc consiiio non expedit, illc incun-

    VIII. Sed qua;nara esl vox, quam mollities pro- ctantcr eligatnr, quem sanior pars congregationis

    fert? Sanc tria bjec pr.-ecedeniia mala resislcre so- canonicse secundum Dcum, ct Heguiam vcslram,
    btit, ne dignus admittatut; instare vero quartum at([i',e juxta ordincm veslrum judicaverit eligcndttm.

    istud solet et insistcre, ut assumatur indigmis. X. Quod si qnserilis, quaenara sit sestlmands 3a«;

    Instat resistithocmodo Eccebomo sine


    aulem et :
    nior pars esse congregationis , cgo quidem non
    querela, homo pacis ct qnieiis, jucundus homo plane, poio parlem sempcr numcrosiorem essc saniorem;
    $'<i miseretur U commodat, disponit scnnoncj suos sed iUaui polius, quam ct^i pattcilas reddit modicam,
    601 DE ORDLNE ET HABITU CANONlC. PKjEM. 602

    cognitio tamcn venlaiis, amor virtutis, et rectitudo A remus. verum, o bonum, o xjeatum! Primum a

    intentionis exhibel sanam. Hiec namque spiritualis, nobis fugat errorem ;


    secundum a nobis eliminat

    et vera cordis sanitas est, quod verum est, cogno- leporcm ; ad lertium vero conscendimus in nobis
    sccre ;
    quod bonum est , diligere ; et in utro- per amorem. Nam lcclio stodium clarifioat ; aelio

    qtre ilii soli , qui summa Yeritas et Bonitas est cxercitium fecundal ; oratio dcsiderium inflammat.

    velle placere. Talibus iiaque electio committenda sludium, o cxercilium, o desiderium Et stu !

    est, talhirn etiam eleclio approbanda , confir- dium sapientiae, exercitium justiii*, desiderium

    manda et fata habcnda; huma- qui, quantum ad gloriac. Sapientiae, proptef claritateraintra teipsuni;
    riura dumtaxat pertinel examcn, qui secundum justitiac, ob ulilitaiem ad proxinmm; gloriae, ob
    Deum etigendus est, sciunl, et eumdem ihcunctan- ieiicitstem apud Dcuisi. Ihcc dicenli mihi, occurit
    ler elignnt : et solius Dci causa id agunl. Hi au- mcmoriae, quod tria ouaedam erant dudum in ta-

    tem, quibus in electioncetccecitas Cognitionem l'ol- bcmaculo Moysis extra velum, lam pretiosa, quam
    lit veritatis, et cupiditas aufert amorem virlutis, et sancta; et haee erant : candelabrum, mensa, allare
    var.itas rectitudinem adimit inteiitionis , iicet eis (Exod. xl, 20, 22, 24). In candeiabro lumen, et erat
    multitudo conferal numerosilalcm . tamen veram 324 "
    aa ilfustrationem ; in mensa panis, et fuit ad
    mihi non vldentur habere sanitatern. Uride mona- B refectionem ; in aliari thymiama, el emillcre soie-

    choruni qiioque Pater et dux sciiicel Beriedictus de bat ex se suavilatis odorern. Et quid in homiite
    abbatis electione ita scribit. In abbaite, inquit, or- lenebrosa iliuminat, nisi acutum studium sapien-
    dinatione illa semper considcretur ratio, ut hic con- tiae? Si dubilas, utrum iilustret sapicnlia, inter-
    stituatur, quem sibi concors congregalio secundum roga sanetum David, ct dicet tibi, quod declaratio
    timorem Dei sive etiam pars, qunmvis parva ccngrc- sermonum Domini illumiuat, et inle!lecl'im dat,
    gationis, sanior consitio elegerit. Praemissa oratione sed parvulis (Psal. cxvni, 103). Et quid faominem
    ilevota sludiose, et diligenter decernite inter vos de inlernam sUam procul pellecdo maciem spiritualiler
    persona, quam quidem co sollicituis discutere vos impinguat, nisi necessarium exercilium jusliliae?

    oporlet adhuc cligendam, quo minus reprchendcre Quod autcm strenuitas bonae aclionis quaedam sit
    vobis iicct jam electam. Stullum namque, et gra- quodammodo pinguedo interme refeclionis, ipse tc
    vius, quarri aliquod beilum mtestinum semper re- Dominus CCTtum reddat, qui de seipso aicit Meut ;

    prehendere, quem te oporlet jugiter lalem habere; cibus est, vt faciam voiunialem ejus, qui misii me,
    quia iricassuin super deformitate viri sui mulicr iit perficiam opus cjus (Joan. iv, 31). Bonus siiii ci-

    Conqucritur, eoi logc nupliarum indesinenter adhae- bus , bonum opus. El quid suave in noslris coram
    rere compellitur. Ante igitur vobis deliljerandum Deo, intimis fragrat, nisi cum pnra oralione deside-
    est, ci posl perscverandum; eoquead susiinendum rium aeternce gloriae? Quod vero quacdain suavis
    persevcrantia subsequens facilior et forlior erit, coram Deo thymiamalis fragranlia pura oratio sit

    quo major et perspicacior in praeeedenti delibera- Psalmista cerlos nos reddat, qui Dominum allo*
    lione circumspectin fuerii. Habctis itaque, quae sit quens. dirigi pctit orationein suam, sicut incensum.
    cestiraanda sanior pars congrcgationis canonicae, ef in conspectu suo (Psal. cxi., 2). Et ipsum deside
    qualiter Patris vestri suCcessores sint eligendi; qui- rium quoque oialio est, juxta illud : Desiderium
    bus Ul ofcediatis, prolessio vestra obnoxios vos cordis eorum audhitauris tua (Psal. ix, 17).
    constituit, et debilores. XII. In exteriore, fratres, adhuc Moysi laLerna»
    \1. Eccc, IVaties, quousque in hisduodecim ser- culo sumus. Quis est iste Moyses? Christus. Ipse
    monibus perducta est loeiuio riostra , disponenle eniiri est, qui acccpil verba vitx dare nobis (Acl. vn,
    ipso liiignam nostram, sine quo qiiidquam loni, quod audivit
    rie 58); a Patre, loquens nobis. El sanctum
    dicam agere vel loqui, sed nec cogilare valemus, quidcm labernaculum
    lioc est, tamen cxlra velum est.
    Ostendimus vohis, pvoul potuiinus, quis sit ordo Estnamque sancta Ecclesia, quse adliuc peregrinatnr
    noster, quis habitus, qnaeve vera profcssio; el cum D in hoc mundo. Est ct sanctus ac rejigiosushicstatus
    tripartilum hoc nos insignc veriastei qualiier pri-
    ; vester; quia ct exlerius tabernaculum dicitur sancta.
    mum nos sublimet qnid nobis secundum figuret ;
    ; liaque quandiu in eo manetis, halele candeiabrum,
    et quonu.do nos tcrtium liget. Tria quoque bona pcrquod illustrati videatis; habete mensam, in qua
    ha-c et alia quaedam in nobis decorarit, sanctifi- refccti pinguescalis ; habele denique et allare, in
    cant et rrifaorani lectio, actio, oratio, Iria h«c. : quo cum suavissimo interni desidc-rii amore vestra-
    Et iectio quidcrn illuiuinat; actio vero impinguat
    riim Deo orationum Ibymiamata olferatis. Ut autem
    oratio quoque inflammat. I» uno
    istorum alterna lectio fruotuosa sit, necesse ut pura eam meditatio
    pro loco lempore successionc, lenere se debet
    el
    et comitelur et subsequatur. Nam legcre, cl non
    exerciiium nostmm quatenus et primum nobis .;
    inteliigere , nogligere esl. Similiter qnod per leclie-
    conferat claritatem, ut quod verum est, evidcnler nem, qurc praecedit, in te illuminalum est, oblivio
    agnoscamus; et secdndnra nostram in «obisopere- confestim cxstinguit, dum illud succedens nulia in
    tur utilitatem,utquodbonum est, virilitef agaaius, sua ifluslralioue recofdalio crslodit. Egrcdialur
    elteiiium internam amlvit infundat visceribivs
    pn- proinde apud tc, imo in te, ad niedUandum in agro san-
    ritatem, nt sd id,. quot' beatura es|,
    ardenter suspi- ctus Isaac (Geu. xrv, 65} : qualesus sinccruui iii
    603 ADAMI PRJSMOXSTRATENSIS C04

    consciculia posaidcns gaudui:u in Spiritu s.ancli>, sa- A nc prxccdal, ncc comiletur muttilftquium cordis,
    cra: lectioni , iudefxcata meditationc , insislas. apparere non potest plerumqr.e muliiioquium in di-

    Nonne ager iste una miro modo tarietale, et varia gitis; quiacum eorum mulla loculio slrepit, indicio

    tententiarum innumerabiUum unitatc ornaius quasi evidenti cst, quod nulla islos disciplina silenlii con-
    divcrsorum fiormn suave olcnlium et incffabili dc- Slringil. Ccrte pcrfccli, qui in convcnlu sunt, viri

    core fulgcntium redimila cst ornatu sacra Scri- sic signa deberil abhorrere superflua, ul verba, su
    ptnra! lnlcr munda nihikmrintis animalia juxla Ic- baudi superfltia : ne sc silere deputenl, cum absque
    gem non mercberis computari, si jam deghililum ncccssitate, et causa rationabiii mamim in linguam
    od runihrum non revocas cibum (favit. xi). Cum ad mulant. Cum repausamus, aliqua ad inviccm faeere
    loctionem in claustro sedemus, singnli in singulis signa proliibcmur : niiuirum , ut dum non esl in
    jubemur, ex ordinis institatione , librislegere; ncc opcre manus, suo liberius, et cxpedilius operi vaeet
    nobis licet in q-.ixslionibus faciendis nos inquietarc; animu-,. Quod profcclo faccre non valet, cuin inter-
    quia niinirum ut totum se sibi vindicare possit nam ejus quietem , signorum cxlerius sc inferens
    leclionis studium, neccsse, ut sibi el quics sccreia, tumultus dcvastat. Jubemur quoquc cl juxta prio-

    cl secretum non dcsit quictum. Locus qnippe le rem repausare. Quare vos putatis? fortassis til quud
    clionis el medilalionis, et plcrurnque oralionis, eis compctit, nd manum habeant: ct qui cuslodire
    claustrum cst. Unde «cneraliter apud nos institu- ordinem etquiad negligendumsunlproni:
    solliciti,

    tum cst, ut continuum in clauslro silenlium tcnca- isti illi. Ecce quod in opere
    custodiam, lcslimonium
    tur ; nc sit impedimcnto tanlis el talibus bonis, nosiro rnaturilatem silcntii omittere non debcmus
    strcpitus lumulluosx locutionis. Ita et boni opeiis quia ct Apostoli prxccplum cst (// Tliess. m, 12),
    exercitium quics dcbet silentii comilari : ut dum ut cum silentio operemur. Absitscmcl, ct itcrum
    in bono opcre manus occupatur, ab officio stio ipse ab oivmi religioso conventu, qui opus manuum so-
    quoque animus non relaxetur. Puritati quoquc mc- lct exercere , ut in labore silentium negiigat. Cum
    dilalionis insistere officium cjus cs!, ul omnino a enim juxta Isaiam cultus juslitix silenlium sil (ha.
    suo corpore vacct, licct suo corpus [oificio decsse xxxn, 17), ibi justilise eulturam amiilis, ubi silentii

    videlur] insislal. tcnere rigorem omiltis.


    XIII Quamplurcs novimus Yiros reiigiosos in XIV. Oratio vcro ,
    quam tertium diximus exerci-i
    laoore cxteriori internx inslitisse meditationi , et tium, cui debent insistere coenobitx, eo sollicitius
    quod bora lectionis in claustro de vitalibus sacrx cxcrcenda est, quo spcciabus ipsi omnipotcnli Dco
    Scriplurx alimentis quasi eomederant, hora :pio- n in co prxscnlamur. Qualitcr vero orare dcbeamus,
    que laboris volvendo ct rcvolvcndo quibusdam no- ct psallere, suo nos ipse Apostqlus docct exemploi.
    dis coutinux ruminatiohis arctius in memoria li- quod lale est: Orabo spiritu, orabo et mente; psal-
    gasse. Non sola utililas corporaiis in causa nobis lam spirilu, psallam et menie (I Cor. xiv, 15). El
    esse debct , ul ad cxteriorem laborem luanuum isla super his B. Benedictt verba sunl-.tbique divi-
    exeamus; dcbct quoque una cum ipsa esscet spiri- nam essc prwscntiam credimus, el oculos Domini in
    tualis. Et ipsa qux est ? Utique ut vaccmus psalmis, omni loco speculari bonos,etmalos (Prov. XV, 3). Ma-
    Bl meditalionibus inlcndamus. Scd Jiis duobus cxer- xime tameu lioc sine aliqua dubitalione crcdamus,

    ciliis insistere, disciplina nobis silentii dabit occa- cum ad opus divinum asiistimus, Idco semper metno-

    sioncm. Hinc nobis jubefirr, ut pcrvenientes ad la- res simus, quod ait Propliela : Scrvitc Domino in IW
    borem, non multiplicemus inter nos signa ; ncc more (Psal. n, 11). El iterum: Psallitc sapienler

    prxsumaraus loqui, nisi forte de ipso laborc brevi- (Psat. xlvi, 8). Ei: In conspecius nngelorum psal
    ter , ct neccssario, el silenter ciiin priore seorsum a. lain lilji (Psal. cxxxvii, I). Ergo consideremus, qna-
    fratribus. Ecce quod riobis in lubore loqui concc- litcr iiqs oporleat in cmspcclu divinilatis et angc-

    ditur; scd diligenter oporlet, ut inlueamur, unde lorum ejus esse, ct sic stemus ad psallendum , ut

    loquamur, quando, quantum, qualitcr, cum quo, I) mcns nostra concordet voci nostrx. Et ilem, si cum
    ct ubi. Si quaerit aliquis unde, utiquc dc ipso labore. hominibus polcntibus vtdumus aliqua suggerere,
    Si quantuin, certe breviter. Si quando, profeclo non non praesumimus, nisi cum bumiiitalc ct revcrcn-
    nisi cuik necessarium fuerit. Si qualiter, sileuter qui- Ua quanlo magis Domino Deo univcrsorum cum
    ,

    dem. 325 Si cum quo, cum co, qui pri:)" est labo- omni bumilitate, clpurilatisdevolione supplitandtiiu.
    ris. Si ubi, seorsum ulique a fratribus. Ulquid, cst? Etnon in raultiioquio, scd in puritate cordis

    fratres, b;ec lam suLliliter notamus? ut rccogno- ct compunctioiie lacryinarum nosexaudiri sciamus.

    scal uiiusquisqiie vcstrum raagis, quam agnoscat, Ei idco brevis debct esse et pura oiatio; nist

    conlra ordinis sui statuta se agere, si in labore Io- forte cx aflectu inspiralionis divinse graljx prolen-.

    qui pnesumit, vcl aliunde, vcl plus, vcl alio lcmpo- datur.

    rc, vel alilcr, vel cum alio, vel alibi, quam bic cx- XV. Hoc csttriplex sanctce religionis exercitium,

    Signa cliani probibcmur muHiplicarc cui jugiter intcnderc dcbent cosnobitai: in pritno
    prcssum cst.

    inter nos ; ne sciliccl cum quiescunt soni verborum, sibi ipsis consulcntcs; in sccundo pioximissuis as-
    sistcntcs; in lcrlio Dco scmetipsos olTerentes. Sic
    quae ipsum multolics solent internum cordis emol-
    rigorem, tumullucnl nota: digitorum. Elquidcra in piirao sobrie; iit sccuudo juste; in tcrlio pie vi-
    lirc
    fiU5 DE ORDJNE ET IJADITU CANONIC. PR<EM 608

    vunl iu lioc sseeulo, cum tamcn non sint de hoc sa> A nisi ipsum forlc Priorem pltrres convocare evidenUs
    culo: secur proinde exspeclantes bealam spem, e«- lieccssilatis causa rationabilis monuerit. Et tatis su-

    adveiitpnj gloriae magni Dei, dttmmodo existunt et per bis a Palribus nostris promulgala institulio est.

    jn primo jn seipsi« clarilicati, et in secundo proxi- Audiiorium sino licentia nunquam ingrediantur. tbi
    mis prompli, et in tertio Deo devoti. llt autem ct non loqucntur plures , quam duo simul prsesenie
    lioc addam, in quibus tria boec sanclae religionis Pi iore, vel alio, quem ipse miserit ; et hoc stando,
    exercere solent insignia, oratorium et clauslrum, nisi forte Prior pro aliqua necessitale plurcs sibi

    refeclorium et dormitorium , audilorium et capilu- convocandos judicaverit. Completo vero, pro quoin-
    lum olbrinae sunt. In oratorio quoque praeceptum gressi simt, cito exeant, nisi delineantur. Quani
    babetis Palris veslri ut nihii agatis, ni&i ad quod e^t ibi plures loqui prohibentur, quam duo? Ne Ibile

    factum, unde el nomen accepit; in quo nihil seden- irriUire, vei provocare se invicem muitorum collo-

    do, vel slando, nihil ambulando, vel in aliquo molu cutio cogat; vel cerl^ in maliliosam concoidiam,
    vestro apparere debet apudvos, quod vcl humanum, seu, s» ita congiueotius dicitur, in eoncordiam ma-
    vel angclicum , aut etiam divinum ofTendat aspe- lilio&am simul conspirent. El quare coram Priore,
    cium;sed quod vestram deccal sanctitalem. Cuin vel quem ipse miserit ? Nimirnm ut pnesentia; sua5
    D
    in omni loco vosdeceat esse sancios, sicul loeisaliis el bonam locutionem commendct, tt ri-
    maturitale
    bic locus esl sanctior: sic et vos in eo decet esse gore malam compescat; vel cerle, quod melius est,

    sancliores. Idtirco, prout vobis piaDei omnipolentia «e aliqua ihi mala sit, praecavere contendat. Cur pu-

    administraverit posse, nihil coram his, qni vident latis pfaeceptum esse, ut stando loquaniur ? Ne \n
    in facie, ostendaiis extrinsecus m geslu , vel as- nimis longam morara se locutio extendat. Pancis
    pectu non religiosum : nihi| coram eo, qui ipsa cor- ilaqite auditorii conceditur ingressus, et lunc solum,
    dis intuelur profunda, volvatis intrinsecus in cogi» cmn fuerit necessarius. Esse quoque et eorum ju-
    tatij, vel 320 afiectu non purum; sed, clauso cs- betur exitus festinus. Sed inter baec jugis nos cer-
    tio, in cubiculo orantcs Palrein vesirum (Malth. vi, tos experientia reddit, veram esse sententiam iliam
    6), sic inlus, et exlra vos habetotc, ut quod apud Ambrosianam : Scio lcqui plcrosqve cum tacere ne-,

    vos sonal, auribtts, alque quod apud vos apparet, aciant. His profecto illi similes sunt, qui nulla i>\-

    aspeclilius placeat humanis : et neutrum una cum petente nctcssitate , sed sola fabulas conlexendi in-
    bis, quse intra vos revolvitis in ipsis penctralibus lentione, auditorii nimis impoitunc expettmt ingres-
    pientis, di&pliceatdivinis. sum; ei inibi morari, sicut cos non taedet, ita nec
    XVI, Io claustro vero,uti superius breviicr letigi- . ptidet. Slantes in eo fabulas garruli ct verbosi lam.
    mus. continuum ex antiqua insiiluiione vester ba- dulce habenl coiilexere, ut mora penitus carere,
    bet nsus tenere silenlium; ne sit iliis impcdimeiUo omnem, quam ibi faciunt, moram aestiment, et om-
    8trepitus locutionis, qui proul sua qucmqu^ eorum nis morae neseii, vel obiiti exire nesciant ;
    quousque
    feret devotio, vel leclioni, vel mcdilalioni, aut ecrte pnlsato signo oralorium ingrcdi debeant. Miror eo-
    dulce babcnt intendcre psalmis, rum in auditorio lam foites esse tibias, et sanas,
    In rcfeciorio vero jn aspectu et gestu houesta quas in oraiorio iam debiles conspicio, et infismas:
    diiigenter maturitas , et matura nihiiominus bone- ut in labulalionc pene toto die infaligabililcr stare
    stascustodienda est ; observanda est et sobrietas in prsevaleant in andilorio ,
    qui sine magno gravamine
    gttstti: et ita, ut quhiqiiam nec adsii superfiuiUtti, vix in [oralione usquc ad finem unius psalmi staie
    necdesit necessitati. Cohibepdus estnamqtie polis- posssmi in choro. Undeergoeis lam superflua haec,
    siinum ocuius ad mensam restringendus quoquc
    : tamque longa loculio, nisi quia silcnlii ignorantia
    snb rigore disciplinse, et omnis membrorum singu- talis eis tocutionis esl causa illis proinde plerique
    lorum illicitus molus; ut nec quae apud alios agun- jure possunt assimilari, quos B. Ambrosiu.s s.cit lo-
    tur quisquam vestrum, cui id ex oflieio non conipe- qui, cum tacere nesciant.
    tit, curiose perlusirando aspiciat ; nec seipsum [ XYJH. Quis est , vel esse potest in conventu
    inordinate se babendo nimis nolabilem pra-beai iain religiosus, tamque soHjcitus, cui aliqua ex
    Dormitorium locus cst coi poralis quietis inter : bis locis aliquando negligenlia non stibrepat? Id-
    vos autem debel esse et spirituaiis. In dormilorio circo officina sexta capitulum cst, iii quo juxia
    quoque secum debenl esse fralres nulli, cui id ex ; tenorem ordinis, coram aliis dislricte, sed sioe ni-
    ofllcio non incumbit, quod pertinet ad alterum, eu~
    mk) rigore, pie , sed absque immoderata remis-
    riose rfcrulari licet. Keligionis in hoc honeslatem non sione, solet emendari quod in superioribus quin-
    ,

    custodit, qui hora aliqua caput in dormitorio, vel que locis coram aliis contingit dclinqui. In quo loeo
    xillum discoopertum esse permitlit. Nullus ibi tu- non 327 P ms lorror t.cbet, \el mora aliqua ad-
    multus, nullus resonare strepitus debet. milti quam valet Salanas in beatudine
    litis, ccelcsli
    XVII. Audj;.orium fratribus ingredi licentia
    con- perpetuo morari. Capitultim elenim bumililatis h-
    cedit: sed cu«a necessitas exposcit. Lex
    quidem cm <est, m& gtelti)m§, ace«§sji<snis, non excusa*
    apud nos audijnrii, ul non piures intra se, quam tionis, Pauci in eo, et ipsi rationabiles debent pro-
    tres admittat. Unus autem islorum prior erit, vel feFri scrmones : et sic rationabilcs, ut lalem de-
    tmi ab eo destinatus fuerit, ui dnobus lcstis
    adsit; ceanl locum. Ipsi aulem sunt. qui accusent, qui coc
    ;

    C07 ADAMI PR.EMONSTRATENSIS C03

    rlpiant, qui abso»vant, qui erudiant. Accusel sibi A ad oplimum. Scis utiquc, quod ires in die passionis
    conscius seipsum, aecus&nt fralrcs se, alter alie- Dominicae fuerunt in cruce suspensi : latro videlicet

    rum; qui prrcesl corripiat, ct correplos absolvat, blasphemus, latro conlitens, el ipsc Agnus innocens.
    el neseios erudiat. lli sunl sermones, qui in capi- Et quid aliud putamus capiluli rigorem, nisi quam-
    tulo babendi sunt. Cum autem in capilulo de nego- dam crucis passionem? Scd in hac passione quidam
    tiisexlerioiibus adniitluntur sermones, non servatur simt blasphemanles ; ntiidam confitentcs, quidam
    plcrumque censura disciplinae. Ipsa non servata in- vero innocentes. Primi sunt rebelles, secundi pocni-
    discrctis indulgelur loquendi licentia ;
    qua indulta tcntes , tertii humiles. Primi merenlur pocnam ; se-
    aliquid profertur, per quod ad iram audicns provo- cundi vcniam; terlii gloriam. Primosdesignat lalro
    caLtir. Sic oriuntur jurgia, augentur rixae; sicque blasphemus; secundos latro alius et vere alius,
    domus coufessionis locus efficitm* coniusionis. Inter quia non biasphemans, sed conhtens ; lertios inno-

    vos antcm nou passim on>ni!ms, nec de omni re cens, et humilis Jesus. Et cum in una eademqiic
    licet in capitalo loqui. Est super boc enim instituiio omnos passione sint, piimus murmtirat ct facit

    ordinis vcslri, hunc habens mndum. In capilulo quod non debel ; sccundiis orat, et lacil quod de-
    ttUttquam nisi cr duabus causis fraires loquantur bet ; tertius pro aliis semelipsum immolat et facit
    B
    videticet culpas suas, vcl aliorum simplicitct dicendo, plus <|uam debel. Cumque omnes accusenlur, prl-
    vel prailatis suis ad interrogata tantuiti rcspondendo. inus accusatur juste, et suam nequitiam pcr super-
    Nullus fuciat ciamalioncm svp:r atiquem ex sola biam defendens, rtiit in infcmum pcccali secundus ;

    snspicione. El paulo superiiis : Qui aliquem clama- non injusle, sed culpam per confessionem agno-
    verit, non qucerat rircuitiones in clamore suo ; sed scens, et in voltinlalem neccssitalcm converlens, per
    aperte dicat : llle fecit hoc. Sed ei tjni clumatus fue- absolutionem pralati rcconciliatus, cl cx latroue
    rit, mox ut audierit nomen suum, non respondcns, in martyr clTectus , ingreditur paradistim Ecclesisc :

    tedc sua pelal veniam. Et sancla quidem, el salubris tertius veroomnino injtiste, ct suam non cxcusans
    institulio haec, ct in clamanle pariter, et in cla- innocentiam, per tacitum bonsc conscientla; 328
    mato; ut et ille scilicet moderate et vem.eiter aecu- tcstimonium, per plenum omnis vflnoe gloriae con-
    set, et iste moderale tacens se ncn excuset. Quod lcmptiiin, pcr invinciuilem stii ipsius triumpbum,
    atilem jubetur ciamatus, audito nomine suo, nhil etiam coclum animo conscendit. Yidcs crgo, frater
    respondere, sed vcniam petere; iilius videtur potis- mi, quod qiiantum a passione lalronis confitcntis
    simurn boniilitatem, ac mansuetudinem redoicre, de passio dislat Redemptoris innocentis, tanttun cjus
    quo legitur, quod sicut ovis ad occisionem ductus Q causa, qui maliliose, et falso accusatur, ab ejus
    est, el sicut ovis coram tondente se obmutuit, el non diQerl causa, qui charitative et veraciter clamatur;

    anendt os suum (lsa. nn, 7). El de quo ltcm habc- ct sicut pares non sunt in merito, sic nec jequalcs
    ttir, quod cum accusaretur a mtillis, niliil respon- erunl in praemio. Quod si se excusat injusle clania-

    dit {}fatth. xxvn, 12). Et quasesset capitnli Iiuini!i- lus, sicnt non ntit pcr peccatum, si tamen excu-
    tas, si unicuique clamato verbis se liceret excusare? sationem "ejus perrartlit capituli rigor : sic ncc
    "Vel quae ulilitas, dum constel geminari culpam, quae ascendit pcr meritum ; et duin in capituio innocen-
    excusatur? Nonne ad hoc in capitulum venimtis, ut tcr non puntlur, in infemo quidem non damnatur;
    et nosmetipsos accusemus, et ab aiiis charilative scd in coelo tameu snblimiler non coronatur.
    clamemur, qno sic a nostris reatibus absolvamur. XX. Est oflicina quacdam, quae in ordine seplima

    Illud utique humilitatis cst, hoc atilem ulilitatis. El est ; in qua viri sancti, qui in conventti 9iml, ve-

    quam foedum, quamque periculosum est, pcr viiium nienti l>omino, et invcnicnli eos virilanles, ac pul-

    excusationis, et in loco humilitatis superbire, ei in santi cOnfeslira apcritint (Luc. xn, 37) : cum de ea.

    loso confessionis diffileri, ct in loco absblulionis in per mortem cxetnit, pro senario praesentis per-

    peccato arclius ligari feclionis, ad sepfcnariurn perlingtmt julurai quietis.


    XIX. Sed aiiquis forte eontm; qui h:t:c mandala
    D h^ ?<,i inftnmitoriura, in quo sic sc debent cceno-

    litteris lcclurus est, sic me alloquens respondebit biUe haberc, ttt su;e in eo resolutionis horam tre-

    ad hjec : Qu:e de excusaiione dicis, ipse quidem, mendam secure p^ss nt exspeclare. Ua singulorum
    qui veraciler et charilalive clamalur, bcne debet ii.fitniiuitibns inctinel se, et condescendat miseri-
    observare; sed si is, qui malitiose et falso, ut non- cordia pcr compassionem, ut nullam ordo sustineat
    nunquam evenit, accusatnr, scmetipsum excusct, dissoliUionem. Non admiilanlur in ca ficti, qui cum

    ntinquid in hoe peccat? Cui i»oc modo occurret saflfi sint, simulatain quamdam solont prjetendere
    responsio noslra : Et si dicimus non magnum csse infirraitatcm , scd et infirmi, cum vires pristinas,

    peccatum, quod se excusat ju.stus, dicere tamen reparaverint, redeant ad feliciorem consueludinem
    possumus, non magnum cssc meriltim, quod se non snam, quxe famulos Dci tanto araplius decet, qoanlo
    excusat injuslus. Potest namque percipere \eniam, ininus indigent. Et qtiid seqnitur? Nec cibi eos le-
    ct evadere pcenam ; sed il)ain, ad quam sancte et neat volunias jam vegetos, quos necessilas lcvarat
    beate sublimantur, qui se non excusant josli, nec infirmos. Cogilent, qui sunt in infnmitorio, fratres,
    gratiam meretur, nec gloriam. lilud ulique bonum ; quod ln loco isto solvcnlur a corporibus animaj ra-

    boc vero melius est. Et ideo rnelius, quia perdttcit piendae ad tribunal Judicis; ct reccptnrte 'ur.la id,
    609 DE TMPARTITO TABERNACULO. — PROOEM.A. 610

    qnoi m corporibus gesseruut, sive bonmn, si malum A in exordio primi Lermonis, a quo isiein ordinc deci-
    (// Cor. v, 10). Quidquid alibi deliquerunt, poeni- mns quarlus est, illud Apostoli rcvoca\imus : Obse-
    tentia condigna, el confessione pura hic emcndare cro vos ego vinclus in Dcmino, ut digne ambutelit
    salagant : et, nt jam diximus, ita se habeant, «t vucutione, qua vocali eslis (Epkcs. iv, i). Digne ani-
    terribr em exilus sui horam, et fidenter exspectent bnlate et vos, prout vos, adjuvante Deo, admonere
    jam imminenlem, el securi suscipiont prjesentem. cnravimus ; ut sic amhnlanles de virtute in virlu-
    In his, fralres, medilatio vestra sit. In b.is conti- tem, digni sitis videre Deurn deorum in Sion (Psal.
    nuum sit exercitiumjvestrum. Hccc via : ambulale lxxxsh, 8.) viventcm , et regnantem Uinutn ct
    iu ea, nec ad dextram, nec ad sinislram declinetis unuin per infinita suecula siecukwum. Ainen.
    (Isa. xxx, 2i). Hinc est, quod vobts ad memoriam

    DE TMP; ERNAC j\j •

    PRO0EMIA.
    L
    Epistola F. Adac canonici ad Ecclcsicp Pnemonstratcnsis canonicos, dc libro atque pi-
    ctura tripartiti labernaculi ; et de primatu ac dignitate ejusdem Ecclesioe, qua cceteris
    e»usdem ordinis prsecellit Ecclesiis.

    Reverendissimis dominis suis, et amici6 praeci- B vasis abundare. quanla nobis, in bac recordatione
    puis, in Christi visccribus diiectissimis fratribus, affectus vestri erga nos, et cum admiratione exsut-

    Deo in Ecclesia Prsemonstratcnsi servieotibus, fra- iatio, ct cum exsullatione admiratio! Qui etterimus

    ter Adam, vesler in Doinino et servus humiiis, et cum ejusdem recordalionis pistilio, in mortariolo

    amicus sincerus : in Bethania, aceepta libra nardi pectoris noslri, ac suavilale fiagrantse, quam emit-
    pisiici prctiosi, Dominicos ungere pedes, domum- lit ex se. refovemusviscera nostra. Admiraimir iia-

    quc ex odore implere unguenli. que, el hctamur. Lselamur ulique pro illis : et ad-
    1. Ut verum non difiiteamtir,o vitae venerabilisvsri, miramur super hls : hinc nimirum gaudenles, quia
    obstupescentes admodum exsultamus, el exstiUantes tanta percipere meruimus; illinc vero stupentes,
    nibilominus obslupescimus, quolies nostrse occurrit quod lanti ea lantillo dignali estis conferre.

    memoriae, qualiler nnstram dignata est eelsitudo ve- II. Quid enim nos ? Aut qai nos, vei quales ncs,
    slra parvitatem, et ad vcs venientem suscipere, et sive quanli nos : ut nos perduceretis hucusque? Nani
    apud vos commorantem tractare, etdimilterea vobis si de his agitur : in primo sed nattvra ipsa subjecla
    recedentem. Ipsa profecto sibi lesiis fuit, triplex ve- esl corruplioni culpoe el afflictioni poenae, misera-
    stra devotio haec : quod nonnihil nostervobis plaeuit bilifer hinc poliuta, inde aulem punila. In secundo
    accessus, 329 ,iec nrinus displicuitaoscessns. Et ne C yero persona admodum vilis ; nam nullum penilus
    forte, utnonnunquam assolei fastidium saticlas pare-
    ., vel meritum in lerlio, vel fastigium in quarto. Pri-
    ret, omni apud vos caruisse mora et ipsa nostra vobis mum itaque in infirmitale sordet fragiiis conditio--
    visa cst mora. Tacemus quam celebre nomen no- iris; secundum vile exhiliet multimotia paupertas
    strum apud vos, cum constet esse indigmim, ut vel personatus;terlium vero, in nullo prorsus fulgidum
    nominetur. Non soiiim autem sedet dicere super- , roddit venusias sanctitatis : quartum quoque, non
    sedemus quoties asseruistis desiderare vos reditum sublimat culmen ahcujus dignitatis. Et qua; dornns-
    noslrum, et quod vobis suave ut sonet vov nostra in Patris nostri ? Nara et super hoc huberi inler rogaiio
    auribus vestris. cum ncc vox nosira diiicis, nec fa- possel : si vel boc aliquid esset, in eorum maxime
    cies decora? (Cant. n, 14.) Dtcat quis, sequa inornni oculis, qui sublati et sublimati sunt super altitudi-
    faomine veneralione honoranduin csse verbunn Dei, nem terrae. Casterum quia hoc quanlum ad nos ali-
    nec posse minorare, quod proferlur, quantamlibet quid magninon sit, fac.ile erit vel ex hoc perpendere
    parvitatem proferenlis. Nos non contradicimus. Sci- quod genus, et proavos strepentibus inculcare stu-
    mus tamen meliorem nonnunquam habere saporem, duii ipse, quo in natis mulierum inajor non fuit
    in vase aureo, quam in ligneo, vinum. Ul aulcrn et ISe cceperitis, inquit, diccre: Patrem habetnus Abra-
    D
    boc inferamus. scinuis nihilominus sicut liquore ham (Luc. m, 8). Sed esto quod inagna ac multa
    bono, sic et preliosis, e quibus haurire el qnidem conlulistis indigno, ipsum ponentes incaput, qui vix
    abundaiUer potestis, etiam quoties volueritis, vos in cauda csl : el in uno quidem, raanum vos osten-
    Qll ADAMI PR.CMOHSIHATE^SrS» G!2
    disiis habcre a.! dandum porrcctam ; inalteroquo- A dc nomine T et babitu, atque professione Canonioo-
    que, Immiles \os esse in oculis vestris. humilis rum ordinis Pracmonslratcnsis, in nostri inemoriam
    largitas, ct larga luimilita*! Unum, videns in facie, habebilis : ut, quia nostram jugiler apud vos pra>
    acceptat proximus : alterum vcro, scruians renes et 9cnliam habere non potesiis corporalcm : aliquid ha-
    cord.i, approbat Pcus. Scd quia his lam suavibu» beatis ex parte nostra, in quo retineatisspiritualem.
    nos judicastis complexibus dignos; ille nimirura a Veslris nos precibus intente commendamus; inniti-

    vobis, ct in eis, teslis expeti . ct pro eis, debel Re- mur quoque meritis vestris flducialiter possidentes
    munerator exspectQri : cui et ad discernefldum me- in vebis, quod in nobis dcessc videmus : certo scien-
    ritum uniuscojusque laborantis, omnia pcrvidcns tes non posse nos aporiari, quandiu vos divites fue-
    oculus adest : et ad condignura repetendum stipen- rilis. Obnixe itaque vos flexis genibus menlis obse-
    dium, omnia potcns manus non deest. cramus, tanqnam pedibus vcstris prostrali , ut no-
    1U. Cura autem apud vos praesenles corporalitcr slii memores sitts in vespertinis sacrificiis veslris,

    essemus, a quibus etiam nunc in regno Scolorum conipatientes raultimodis fragilttalibus nostris, oflc-
    positi, spiritualitcr absentes non sumus placuit vo- rentes nos sanandos piis conspectibus advoeati no-
    bis cx bumilitate precari, quod ex polestate vobis li- stri jusli, mitis, ct niansucti Jcsu : qui, quod pro se
    cuit impcrarc, ut iibrum, quem detabernacuioMoy- " non debuit, solvit pro nobis; et sacerdos pro nobi
    sis, una cum pictura, ante hoc biennium, rogatu factus, ctboslia, einplor, et prelium, sacrilex, et
    quorumdam fratrum nostrorum, et maxime viri il- sacrificium, ac mcdicus vulnerum nostrorum, et mr>
    luairis Joannis cujusdam abbatis, quiin terra nostra dicina, pependit in ligno, larga pii cruoris sui effu-

    est, composuimus, vobis transmillcremus. Et quid sione immundos nos abluens, et reconcilians reos,

    rst, quod vobis petenlibus negare potuimus : vel in et nunc scdens ad dexleram Patris, interpellat pro
    quo etiam jubcntibus parere non debuimus? Con- nobis. Mcmcntote itaque diligentis vos, peccatoris
    cessimus igitur vobis, quod pelislis el quod con :
    •
    A<ke, cuiii de ipsis inlimis altaris aurei, emisso odo-
    ccssimus, promissione conurmavimus, propriis ser- rifero Sancla sanctorum impletis aromalis fumo; et
    monibus capti (Prov. vi, 2), et apud vos ligati; nec ibi quam raaxime, ubi Palri Filius immolatur, cu-
    solvi legitime polerimus, nisi cum ipsum solvcrimus jus sa guis claraat de terra raelius quam Abel (Gen.
    promssum. Modo quidem solvimus, quod tunc pro- iv, 10). Scd ct hoc petilionibus nostris superadde-
    inisimus; et sieut nos spontaneos exhibuiraus in reinns, nisi forte temerarue foret pra^sumptioni im-
    pollicendo, sic et veraces nibilominus sludemus pulandum : scilicct ut nomen nostrum in albosanctae
    exhibcre in reddendo. Nam negarc pelentibus, si
    r congregationis vestrac, una cum vcstrorum, qui jara
    _..,__ . .. _• __i . V« .. . :_:u.._ :.
    i .: -j
    • i
    culpa esset : eisdem promissuni non solvere, sacri- disceisere, nominibus post mortein jubcretis ad-
    legii profecto crimen erit. Accipite proinde, quod f cribi : quia et nos vestri sumus. Verumtamen quod
    petistis vos, quod nos promislmus : quiddara certe nostra pelerc verecundia non pr*sumit t veslra, ut
    parvum, non parva tamen devolionc transmissum ;
    speramus, bcnignltas dabil; quia, ni fallimur, in
    quod ea, quxsumus, a vobis dilectione sit susce- ipso prolundo fontisdiviliarum veslrarum, plus cbui-
    ptum, qua a nobis scimus deslinatum. lit ab imo, quam in superficie nos haurire aude-
    IV. Qualiter vero et per Iibrum picturara, et per mus. Et dc bis usque huc.
    picturara librum intelligere possitis : vel qualiter, et VI. Dc cactero, o vitae venerabilis viri, Sustinete mo-
    quod in libro legeiis, et in pictura videbilis, ad unam dkutn quid intipienlice meee ; sed et supportate u.e.

    concordiam redigere debeatis, in epistola, quara jEmdor enim vos Dei cemulatione (II Cor. xi, 1, 2).
    pnediclo abbali transmisiraus, cujus et ad ista ro- Sermonealiquo comraonitorioproponeremus altoqui
    gatu manum apposuimus, videbilis :
    330 quam et vos, si vel praBsumpiio non esset, vcl necessilas es-

    in capite libri scriptam invenietis. Cum aulem et scl : hoc est, si vel dignura esset, ut nos commone-
    illum legeritis, et istam viderilis, sic vestra quaesu- rcmus vos; vel nostra vos indigeretis monitione. At-

    mus, raaturilas in ista curiosi culpet superstitionem, q tamen scire debet plane excellentia vestra quod, si
    ut et bcnignitas quoquc vestra in illo studiosi acce- quid dlstare inter domos nostri ordinis polest, prse-
    ptct intentionem. Et quod universis, quae a nobis cipua videtur esse, quae prima est. Debet etiam illius

    utcunque exarata sunt, solemus intuentibus offerre, Dominica? meminisse sententia?, qua? lalis est : Cui
    el vobis bumililer offerimus : quatcnus videlicet, si multum datum est, muttum exigetur ab eo {Luc. xn,

    quid a nobis aliter posilum, quam ipsa se vcrilas 48). Et quorsum isla? Nimirum, ut allendentes quan-
    babet, deprebenderitis, iu abstjue congrua nullo tum accepistis, attendentes etiam quod estis, scialis

    modo correctione esse permiltatis. Nam absit a no- et consequenter quid dcbcatis. Nonne velut quidam
    bissemcl, ct iterum, ac longe semper, elubiqueab- fons est Ecclesia Pramonslratensis ; cajterae vero
    sil a nobis, ut elalionis inflati tumore. vel errorera ejusdero ordinis Ecclesise, sic ab ea dimanant, ut a

    nobis evidenter oslensum excusenius, vel emenda- fonte rivuli ? Caveat itaquesibi a siccitate fons; tunc
    tionem charitalive oblatam rccusemus. quam raaxime, quando copiose fluunt rivuli : ne ilio

    V. Hunc autem libruin, cujus esl lilulus : De iri- ipsc careat liquore, quo isli abundant Prsecedit

    plici tabemaculo, una cum pictura, et librum per tempore, praceede- e necesse habcl et sanctilate : ne
    quaiuoi iecim scrmones distinctum, qtii inscribilur forte, quod absil, vidcnlium irrisione digna sit, si
    613 DE TRIPARTITO TABERNACCLO. — PROOEMIA. Cli

    tardiw pervencrit, qiiae priiis eurrere Ccopit. Nec A cessu ; in habitu, el viclu erga omncm personam, et
    eadem profecto carebit irrisione, si aliis eontigerit in omni corporis motu.
    in pervcntionc eliam coesse: contmgat uisi in ea VIII. Fidclis scrmo. Perfecluserit omnis, si sitsi-

    pncesse, quia constat cursum pracripuisse. Na:n cul magister ejus (Luc. vi, 40). Kt, sufficil diacipulo,

    vero sunt. Idcirco ila acqui- ul sit sktit magisler ejus (Matlh. x,25). Magister
    mater ipsa ; cajterai filiae

    rendis spirilualibus operibus ejus invigilet, ul ipsam nosler, conveiitus Ecclesia3 Praemonstiatcnsis; nam
    laudantibus dicatur ei : Multce filicc congrcgavere di- singuli aliaiutn Ecclesiarum convcnlus, hujus ma-
    vilias; tu supergressa es universas (Prov. xxxt, 20). gistti disc^puli. Patet autcni. ex his talcm deberc esse

    Gaudeant filiac, a rrtatre se procesSisse generosa, ut illnui , ut ad omncm nobis sanctitateni sullicere ar-

    consequenter generosas lxtcntur essc cl scipsas. bitremur, si ci assimilernur. Nam, si transrcndimus


    VII. Sola nobilitas spiritualis generis, sanctitas eum, jam nostcr Magisier, non cst. Ecce accunitur
    est religiosce conversalionis. Recurrere ad ipsara a finibiis terra3 Pncmonstratum, ulaliquid apud ma-

    incessanler filiae debent, muluare ab ipsa, quod sibi trem audialur boni et, novi , quod filiabus annun-
    deesse vident: ul sanctic abea religionis percipiant tietur. Tenenlur cx pra^ceptis etiam llonianorum

    331 incremenlum, a qua sumpsere principium. Pontificum, singulis annis abbales lilii visitare ma-
    Clarissima proinde apud eam ponatur super cande- B trem , ut perlaturi ea ad filias , audiant apud eam
    labrum lucerna ut qui ingrediunlur etiam ad istas,
    :
    instiluta salutis, prsecep:a, ac legetn vilae et disci-

    lumen videant. Clarissima, inquam, quia longe po- plinae (Eccti. xlv, 6). Abslt in a;lcrnum, et ultra, ut

    sita, nullatenus ilhistrat obscura in seipsa lucerna. apud eam prima eorum appareat transgressio, apud
    Abunde in ea fulgeat lux : ut etfiliabus lumen quam prima esl eorum celebrata inslilutio. Non
    abundc mater communicet , et \n nullo illud sibi longitudines viarum,nonmarina pericula, non exi-
    imminuat. Sit eis cxcmplar , et forma, speculuni nanitiones marsupiorum non mctus corporese, in- ,

    qimque, et quasi quidam liber vilae ; in quo eviden- tcrdum non solum xgritudinis sed etiara moitts, ,

    tcr, quidcligere debcant, quidve respuero, legant. gressus valet relardare filiorum ,
    quin his omnibus,
    Videant in lectionc ejusdem libri, quam prompta et aliis forlassis, si qu:e sint in hunc modum, tna-
    essc dobcat affabilitas in porta ;
    quara eflicax, pro ternam pracponentes reverentiam , et dilcttionem,

    posse ct teinporc, pro persona , et causa ; et hilari- camdem matrem alacritcr adeain; promulgalis apud
    tas in bospitio ;
    qnantiim cum perfecto silenlio , et eam salubribus institutis, humililcr sc subjiciant, et
    absque semicorrosis verbulis, ct digitorum super- lcnenda iirniiter ac inviolabiliter observanda , filia-

    flitis notis, in lectionc, sludium in clauslro. Quara bus ea perferant nec tenenlur illx ex debilo uni-
    gravis el affecluosa devolio in cboro; quam malura w versaliter observare, quod apud eam conslal non
    revcrenlia, el diligens munditiain allari; quamsine fuisse st3tutum. En quis, qualis, ac quantus malri
    omni mtirmuralione , delraciione , conspiralione; a liliis honor defcratur; sed lunc eam audacter ab
    quamque brcvis, ac silenter, et de solis necessariis, eis, et libera fronle exigit|, cuni, quae apud cara
    aique inter paucissimos loculio esse debcat in au- promulgantur stalula , sollicita , nc firma perseve-
    ditorio; quam pauca, quamquc rationabilia esse de- rantia cuslodit.
    bcant verba in capitulo, quam videlicet pro persona, IX. Et videte ne forte ad istud, quod modo ha-
    et causa, et misericordia sreviens, et saevitia noise- bcmus in manibus, et illud possit non inconvenien-
    ricors in praesidentibus ;
    quam humilis et confessio tcr juxla aliqtiem sensum referri, quod in libro Gc-
    vera, el firma patienlia in confidentibus. Quam' di- ncscos legitis. Fluvius egrcdiebatur de loco volnpla-
    scretus in proclamantibus zclus, et nulla penitus tis,ad irrigandum paradisum(Gen.u, 10). Prsemise-
    exeusalio, nec murmuratio in proclamatis. Quam rat Scriptura : Planlaverat Dominus Deus paradisum
    agilis alacritas, quamque alacris agilitas cum voluplalis, a principio : inquoposuit hominem, quem
    Silcntio, ct absque superfluitate signonitn in com- formaveral (ibid., 3). Quid hic dicemus? Poleritne
    niuni opere manuum quam ;
    sobria honestas, et so- rj hocesse, Deum homincm formasse, quem ad suico-
    brietas honesta, in refectorio; quam matura quies, gnitioncm, et dilcctionem vocare dignatur, ipsura
    et quieta maturitas in dormilorio quam compa-
    ;
    inlelleciu ralionabili illuslrasse? Nam quid aliud
    tientes, el officiosi ;
    quam impigri, el graliosi in in- postuiasse dicendus est ille, qui ait : Cor mundum
    firmitorio csse debeant mfirmarii : quam longanimei 332 crea '"" n,e < D eus ? ( Psal. l, 42. ) Hunc quoque
    in tolerantia, in gratiarum aclione devoti, in qu«- apud se non fuisse hOniincm, et ille conqucslus cst,
    ritando superflua non imporluni , sed his, quae eis cui de numero quadragenario deerant duo : hoc est,
    conferuntur, cum hilaritate contenti, et solliciti de perfectione legis , et Evangelii ; dilectio Dei et
    modis omnibus, in prseparando se contra horam proximi. Unde gemebunda conquerentis haec vox
    et

    suje resolutionis infirmi ;


    quani debeant esse cir- est Jlominem non habeo, ut cum lurbala fuerit aqua,
    :

    cumspecti, et honeste se habere fratres in ilinere; mittat me in piscinam (Joan. v, 7). Sensum sibi in-
    quam denique toto sit eis insistendum conatu , ut nucns defuisse ralionabilcm ,
    qui per mcmoriam et
    mtus et foris irreprehensibiles appareant , in omni imitalionem passionis Dominir», a leclo aegritudi-
    tempore, et loco; in omnt causa, et negolio; in nis, qui est molliliesiniquilatis, erigeret illum. Ilic
    terbo, et siletuio ; in Qpere et ctio : in geslu el in- homo a Deo formalus est, et quidem in juslilia, ct
    ,

    6!-> ADAMt PR^tMONSTRATENSlS CIS


    sanctitatc vcrihitis (Ephen. iv, 2i). Andemusne tli- A irrigandum paradisum (Gen. II, 10 ). Quid lioc est?
    ccrc , quod tunc paradisuin piantavil, quando ut Irrigelur pnradisus , ne arescat. Rcnovetur ordo, nc
    ordo istc Canonicus inslitiieretur, ipsi priino Patri invelerescat. Visitaniibus siquidem matrem iiliis,

    nostro inspiravil? Si auicm haec duo concedunlur, ordo repar.iinr ; qu:e salubria sunt , inslituuntur,
    CWet istud levtium non admiltatur, boc esse hotni- egredicnle fiuvio de loco voluptatis, ad irrigandum
    nem lnmc ipsuui in paradiso ponere, illi, queni ir- paradisum. El quis Iiic locus voiuptatis. Dicamus in-

    radiante gratiic suae jubare noiilia sui iiluminat, ut lerim, si tamen iladicenditm esl, quod locus volun»
    buic se ordini humililcr sabjiciat, inspirare? Ipsuin tatis Ecciesia est Praomonslratensis. Non voluptnlis
    si placct. verliorum ordinem considerute, plantavit, carnalis, non volnptatis muiaiialis; scd voluptatisDei,
    forniavit, posnit. Dedit per servum suutn prrceepla, cujus lorrenic potat eos, qui in legmine alarum
    ac lcgem viia?, et disciplinae, illum quem ad vitam suamm sperant (Psal. xxxv, 9 ). De hoc volupta*
    pr.Tordinavit a:lernam, inlellectu spirituali et ratio- lis loco fluvius egrediliir.quo Paradisus irrigatur,
    nabili venustando illustravil iuce gralirc suae; post- cum in Ecclesia Praemonslratensi ,
    quae rnater cst
    ea inspiravit ci , ui Canonicae se subjugaret instUu- nostra, salubria instituuutur, ul ipse ordo reparetur.
    tioni. F.t qiiaR tiiililas imic homini in islo poni para- XI. Cujusinstitutionescum pturessint,hos ouoquo
    diso? Multaper omnem modum.Nam praemissa vir- " paiissimum informat pcenitentes,gubernantes, op*
    tute humilitatis, quae ali.irum et causaest viriutum, ranles,etconlemplantes, et si qui alii sint; In sunt no-
    el cnstodia, bonis eum i!Ie bonorum omniutn Lar- vilii, obedienlinrii, praelali, et clauslra!cs. Egredilnr,
    gitor ct Remunerator operibus exornat, quoc sic in- ail Scriptura, fluvius, de toco votuptatis ad irrigandum
    tucntihus ciara sunt ad scientiam ; ul imilantibus paradistim, qui inde dividiturin quatuor capita(Gen.
    suavia sinl ad cxperientiam ;
    pruduccns hoc modo, n,I0). Ut quadvipavtitumnobis ex eo sciamus hau-
    de littmo, omne lignum pulclirum visu, et ad vesccn- riendum liquorcrn. Et quae sortiuntur nomina capita
    dum surtve (Gen. il, 9). Decor ilaque ligni operunj 333ista? Nomen unius, Pbison : nomcn secundi,
    bonoruui, quanium adaspcctum Cognitionis ; suavi- Gesion : nomeri vero lerlii fluvii, Tigris, Jh'.viusau-
    las vero, quantum ad gustuiri affectionis. Itaque pui- tem quartus, ipse est Euplirales. Dicat, qui sic
    r hrum visu, propter cognitionem vcritatis ; ad ve- dicere audel, ad eos pertinere Pbison, qui noviter
    •cendum suaveproptcr afiectum charitatis. vcniunt: quibus toto insistendum et conolu, ut im-
    X. Ecce dico vobir. : levatc oculos vestros , et vi» primis seipsos plene videant : cl quales sint inlrin-
    dcle viros in ordine nostro religiosos, sanetaecon- sccus, considerant, tales et exterius pure se ape-
    versationis cxercitiis ex virlute humiiitalis prod- riant, quia os pvpiltiv sonare Phison asseveranl. \n
    ,
    r
    euntibus insislentes ;
    quae est videnlibus fulgescunt, cre autem cnnfessio ; in pupilla visio.Inlucaniur no-
    et experientibus dulcescunt; ipsumque inhisomni- vilii, cl confilcanlur. intueaniur diiigenler, et confi-

    bus collaudate, qui dat virlulem, et fqrtudinem p!e- tear.tur humiliter. Dico autem, velustatem suam.
    bi suae (Psal. lxvii. 56). Operatur in sanctis suis, ci Nunquam enim arcem quam scanderc ni-
    perfecte, ad
    velte, cl perficere pro bona volunlale (Phil. II, 13) : tuntur, no.vitalis apprebendere poterunt, nisi eam
    produccns de humo omne lignum, pulchrum visu, inqua entenus fuerunt, vutustatem agnoscant; quia
    et ad vescendum suave. Sed viger.t tunc quam ma- ad illam nullo raodo perveniiur, nisi isla pcaitiis

    xime exercilia sancta? conversationis , cum admil- descralur. El quomodo de3eretur, si Lnoratur?
    tendum jubetur opus charitatis, ct omittcndum in- Quid si quidem. agnoscitur, sed occultatur? Certe
    dicitr.r contagium cupidilatis. Mud praeciplturj hqc non suQicil ad sahilem cognitio, nisi adsil et con-
    autem prohjhetur. Et ad praeceptionem illamreferet fcssk), Siciit r.ec vulnus curaiur, Iicet a vulnera-

    aliquis fortassis lignum vitsc; ad probitionem vero to senliatur,nisi medico detegatur. Sicut itaque

    isiam, lignum scienlise boni, et mali ; illud quidcrn pupllam discooperiunt, ut pcr cognitionem videanl:
    vUae; hoc auteni est scienti.e boni, c.t mali; quia in sic et os aperiant, ut se per confessionem revelent;
    exercltio cbarilatis coHsislit viia spir.lus nostri; D 0"ia non pupillam tantummodo, sedetos, Phison
    et qui adniittit in facto qnod prohibctur malum, in sonat. Semper enim vetuslas inest, quandiu con-
    culpa simul est, et inpocna. Maium etiam per expe- fessio deest : etiam cnm cognitio adest. Nonne et
    rientiam agnoscit quod j.er solam scientiam ei
    , , bocexpcrtus estin se, qui dicebat : Quoniam lacui,
    prius innoluii. Lignum vitae, ait Scriptura, in medio invetcraverunt ossa mea [Psa,i. xxxi, 5). Sed sic vi-
    paradisi (6en.il, 9) : quia ad boc ordo noster tolam deniiuwi,ei aperientium seipsos, quae decet esse in-
    intentioncm suamdirigit,utcharitaliroHitarepossil. lentio. siudium, eicura?L'lique, ut reiicta penilus.
    S<»u igitur parcat,seo feriat, seu constringat, seu re- quae agnita, eiostensa est.velustate, acquireudae,
    laxet ; seu dispensaforie nliquid, inlcrvenienle causa exercendae, retinendae novitati, sollicitudinem per-
    aliqua ralionabili , agat , aut certe aliquid in aiiud vigilem impendant. Sed est acerbus dolor, ct gravis
    routet: totum ad cbariialis integritalcro transferat, iabor. Acerbum siquidemadmodum,et nonmediocri-
    ejusque in nuiio modum transeat , ut babere se ler laboriosum cst, extolo duiccdini te, etsuavitati
    in medio sui, lignum vilae demonstret. Sed irrigetur renuntiareinolitae et amariludiniet asperitati subjici
    paradisus, ne arescat. Quomodo dicilis? Quomodo insoiitiC.Sicest, acsi ipsammutarecogaftisnaiumm.
    legitis? Et fluvius egrediebatur de loco voluplatis, «d XII. Ad boc dicunt perlinere, nuod dePhison di-
    (517 DE TIUPARTITO TABERNACUL0. — PftOOEMIA. 6)3

    eitur. Ipse est, qui circuil omnem terram llevilalh A Gehoii ;


    per quem et eorum cxpressuS est status, de-
    (Cen. 11. 11). Nam llcvihith, seeundum ipsos, tlo- quo dicitur : Ipse est, qui circuit omnem lerram

    Jens dicUur. Qu:e dtiteedo, ubi dolor?qu:c suavitas, jEtliivpiai (Gen. n, J3). Aperle quidem ;
    quia qua-
    ubi pariuriiio esl? quantum laboral Phison, cir- dam vidcnfiur nigredine coopertae mullimodae occu-
    cuicns omnem lcrram Hevilaih, dum turbantur et paiioues eorum. Nonne quasi quodarn laborioso
    tristaniur in parturilioiie nuva5 vit;c novilii secun- circuitu tierram cos ipse eliam in Evangelio Do-
    dnm ilhid : Canturbati sunt, commoii sunt, timor niinus pcrambulare asserit, qui Martham in ipso-
    apprehendu eos, ibi dolores itl parlurientis (Psal. rum persona, alloquens : Martha, Martha, inquit,
    xlvii, 6, 7, 8).Verumtamen ex jiigihujusgravislucla- sollicita es, et lurbaris erga plurima (Luc. x, 4).
    minis expcrientia ; ex magna, quam anxietalis in- Nijredo quaedam sollicitudo cst ; est et turbatio
    tcrnse sollicitudo parilnr,el trislitia conferl anim;«: quia a mente tam illa, quam ista serenitatem lollit,

    ul claritas in nicnlc GlYirigeat sapicntiae, quia de et quamdam ei ofluscalionein inducit.


    Hevilath dicitur, quod ihi naseitur aurum. Nam ful- XIV. Ipsos rcctores nostros fluvius lertius notat,
    g«r sapicntiac, auruin esl in mente dolentium, et qui ab Isaia audiunt : Ite, angcli veloces, ad populum
    parturientium. Nr.m ipsa ex Hevilath nascitur au- divulsum el diUiceratum (lsa. xvui, 2). Veloccs
    risin : quia valles abundubnnt fmmenta (Psal. B itaque, ui sagiliam innuunt sonare nomcn istud,

    ixiv, 1G). Et concupiseeuti sapienliam, dicitur : quod est Tigris. Et ipse^ ait Scriptura, vadit contra

    Concupisti savientiam ? Serva mandata, el Deus pra- Asstjrios (Gen. n, 44) ; ut velocis ad instar sagittae,

    behit illam tibHEccii. i, .~5).Etquis eosapientior, qui vadant angeli ad populum divulsum et dilaceratum.
    doiet proco quod pracscnspatitur exsilium, et aeier- Quia praelati in hoc maxime ordinati sunt, ut per-
    num tolis visceribussuspiral ad regnum? Hoc idcir- versis per auctoritalem sui primatus rcsislani, ct
    co dixerit quis, quia suhjungilur. Et aurum terra.il- ascendentes ex adverso, murum pro domo lsrael
    lius optimum est (Gcn. n, 1 1). Cujus lerrae? Utique He- se ponanl [Ezech. xm, 5) Per hanc quidem sagit-
    vilalh. Nur.quid ternc illorum aurum optimum fuit, tam vulnns infligilur; sed tamen vulner.ato aegritu-
    dequibusdieilur: Sapknicr, sunt,ul (aoiant mala ; bene do non infcrtur imo salus confertur et collala ma-
    ;

    auiem facerc nesciernnt (Jerem. iv, 22). Sed tcrroe, gis ac magis augetur. De ea namque vox catvi nostri
    qunm cirruit Phison, aurum optiraum esl; quia no- csl : SagiKa saiulis Domini, el sagitla salulis ccntra
    vilii noslri ,et propter dolorem dolenles de praeterito, Syriam(IVneq. xjji, .17), Saluiis sagitla est isla.quia
    orant,iiit debilum dimittatur ; etpropter parttirilio- de loco voluptatis Tigris est , el salutis conlra Sy-
    uem caventesde futuro,orant nihiioniinus, ttn-
    liiominus, ut in ten- r i a m, quia ipse vadit contra Assyrios. Syria subti-
    lalionem non inducantur (Matth. vi v 42). Sed fulg<j- ^,,, sonti. : contra hanc Syriam Tigris vadit. Vox
    rem sapientiae decet incsse spirituali conversationi, cujusdam Tigris est Arma miiitiw nostroj non
    :

    quam virtuscommendet humilit3tis, et robur sla- ctirnaiui, sed poter.tia D&o, ad destructionem muni
    hilisperscvcranli;eexornet atque confirmet. Hinc for- tionum : destruev.ies consilia, et omnem altitudinem
    tassisaliquis dixerit, quod non solumibi nascitur au- extvitentem se adversus scientiam Dei (II Cor. x, 4).
    rum^quodopUmumest verumctiam,q»tod ibiinveni- ;
    Dicit ilaxAie, in armis suis spiritualibus, deslructio-
    Ivr idetlium , ct lapis omjchimis (Gen u . , 1 2) . Arborem uem consisterc omnis altitudii.is et extollcntiae
    aromaticam nigram,dicunt bdelliuin csse; et si ila ostcndens proinde sagitlam sc esse salulis Domini
    bona nimirmn conversatio, el propter oratioiais
    *it, et sagiliam saluliscoiitra Syriam. El quare omnia
    odorem aromatica est, el propter aisiimationis pro- haec? Quia nomen fl;ivii terlii, Tigris; el ipse vadit
    pri;e vilitatsm nigra esi. Sed haec duo hona con- contra Assyrios, Non auLem dicitur dc eo, quod ter-
    6tantia roboret ;
    quia ifl hac lerra, quam circuil ram cirruii Assyriorum, sicut de Phison, qui cir-
    1'hison, cum hdellio lapis onychinus invcnittir , omnem tcrram Hcvilath; el de Gehon, qui circuit
    cuii
    qui, ut dicunt, ungui gimilis est. Unguis carnesrt omnem terram JEthiopiai; sed quod vadit conlra
    operit, ul ejus tectum duritia, quod molle est, in p Assyrios. Quia congrcgationiim sanctarum rec*.o-
    c-arne muniatur, ei moiiia ncslra fortitudo couslan- ribtis spccialiter incumbit, non superhorum pravita-
    li;e munit, ne in propria teneriludine inanescant. tibus muliebcilcr acquiescere ct conscntire ; sed si
    Ecce quae, qualia et quanla et quot sunt bona, quae suum veraciter oflicium excrceni, studehunt virili-

    stalus in sc conlinet noviliorum : clarilas propria? tcr contraire et resistere. Cnm tamcn neccssario
    cognilionis, puiilas humilis confessionis, crtvciatus quodara laboninles circuilu, et novii.i parluritioni

    doloris, anxictas solticitudinis, fulgor sapienli;e, novae viUe gemcbunde insister-;, et ofliciales pro
    vilit^s de propria acstimatione, devotio in oralione ,
    palerna jussione adimplenda, et fraierna necessi-

    atque ul apud eos et talari Joseph tunica induatur tale relevanda, super unpositam sibi dcbeant dis-
    (Gen. xxxvu, 25), et cauda hostiac insacriOcio po- pensatiouem jequaniraiicr tolerare.
    natur (Leri/. ix, 19,20), rohur persevcrantua desi- XV. Nec lerram aliquam circtiit, nec contra ali-
    deratur. Haws de illis. •
    quos quartus fluvius vadil; quia nimirum claustra-
    XIII. Dicendum post hsec, ut quidquid 334 ar~ lcs, nec codein modo, quo novitji in gcmilu suo
    ridcl prosperum,abrumpere sludeaptofficialcs ;
    quia lahorant; ucc sicut obedientiarios, occuuationoj
    hoc sonare asscrunt nome.n fluvii secundi. quod csi eos exlernai oifuscanl ;, nec ut pnvlali ad besiias

    PiTKOL. CXCVIH. '20


    ,

    619 ADAMl PU/EMONSTIUTENSIS CSG

    pugnando, resislenlcs prnviiatibns rebcUium, stib A (Gen. xxvi, 19); deambulnns pcr viam, qux ducilad
    gravis luelaminis lascc exsudani. Bfon apud cos pnteiim , cnjus est nomcn Vivcntis, et Videntis; et

    dolores, ut pavlurienlis (Psal. xlvii, 8) ; sed in voce egrediens ad meditandtim inagro, incUnata jam die

    txsultaiionis cl confessiouis sonus cpulantis (Psal. (Gen. xxtv, 62, 63). Apud ipsos vir simplcx domtim
    xLi,I>).Non apnd eos sollicita et ttnbala circa fre- meiitis inhabitans Jacob, natale solum dcscrit;

    qnens ministerium salagil Martha ; sed sedens se- iinoque de jacentibus lapidibus capiti snpposito, in
    Bcthel posl solis occasum, in idipstim dormit in
    cus pedes Doniini, audil veibiim illius Maria {Luc. ,

    pace et rcquiescit (Gen. xxvin, il) nbi angelo-


    x, 39). Non apud eos denique saga cilicina unde- , :

    cim, mjurias imbrium, et borrores leinpcslattun ltim per charilalis scalam, ysque ad ceclos perlin-

    exteriusiirucntitimloleranl (V.xod. xxxvi, 14); sed gentcm, ascensum pariter et descensum, Dominnm-

    corlinas potius decein rutilantcs, intrinsecus deco- qtte scal* conleinplalur innixttm (ibid , 12, 13).

    vesmuUimodi colorum venustanl (ibid., 8). Euphra- ldcm etiam aptid ipsos ,
    jam politus exoplalis nup-
    tes vero nomen cst ejus. Et si perfectos, prottl tiis, ainorcm sequentis priori praeferl ; lnercede ta-

    cis compclit, se clauslrales omnibus habent,


    in men condtictus pro mandragoris filii sui , ojitsdcm

    quid ineorum exercitio esl,quod fruciuosum non prioris rcpetit cubile (Gen. xxx, 14, 17) ; el multi-

    est? Qnid ergo?Nonne fructuosum cst exercilium '* plici tandem ulriusque prole fecundus, domum
    novitiorum, nonne oflicialium, et praelatorum? Fru- feslinal adire paternam ; et ne lcrram duabus viis
    ctuosum plane verius tamen est apud novilios. Da-
    ;
    ingrcdialur, abangelo jamascendcnte aurora, tan-

    vid non rcdificalDominodomum,quiavir sanguinum gitur in femore, et uni ex lolo pcdi innitcns, clau-

    <st(/ Paral. xxu,8); utPhison lerram Hevilalh cir- dus incedit (Gen. xxxn, 25). Apud ipsos snnul corj-

    cuuteal. Et apud otliciales Lia lippis esi oculh (Gen. tingil, el ortus Benjamim et occasus Rachelis (Gcn.
    xxix, 17), ut Gehon circumcat terram ^Elbiopiae. Et xxxv, 17, 18). Apud ipsos mortuus Joscph.condittis

    apud prajlatos, discipuli laborant iu remigando; cst aromatibus, ponitur in loculo,in ./Egypto (Gen

    cnim vcntnscontrarius eis(tf are. ti, 48) ; ulTigris l, 23)proeo quod specialiler apud eos, in tene-

    vadal contra Assyrios. Caelenim apud clauslrales broso vilae prsesentis cxsilio, exlinctus mundo huic,

    vir quietissimus; ul exrenomen illud portetegre- et multimodis viiluium odoribus refertus , quasi
    gitim, quodest Salomon, el sapicnlissimustemplum Rachelis primogenitus, in inlcrnaj conlcmplationis
    conslruil Domino (/// Reg. vi, 1) : Rachel vero de- sccrelo, abscondilur fruclus, quia el lluvius quartu»

    cora far.ie, et venusto aspectu, copulalur Jacob ipse esl Euphrates.

    (Gen. xxix, 17) ; ipse etiam Jcsus in monte orat XVII, XVIII. Apud ipsos, pcrcusso jEgyptio
    '

    (Maltli. xiv, 23), et in littore slat (Joan. xxi, 4). Eu (Exod. ii, 12 et seqq.),Moysesmina9 Pharaonisper
    triplex claustralium fructtts ; serenitas pacis, ful- fugam evasit, et ptiellis a supervenientibus pasloribus

    gor puichriludinis, securitas quictis. defensis, eordissotlicetcogitaiionibus abirrucntibus

    XVI. Nunquid ista tam excellenier, ut illi, vel phantasiis nnindalis, bonam istarum favendo Ot

    novitii possunt habere ; vel obedientiarii , vel prx- nutricndo fecundilalcm, adaqual greges illarum ;

    lati?ApuJ ipsosdormit protoplaslus in paradiso, ac fugalis ad inleriora dcserti ovibus, id esl pcr-

    ut iu se deprebendat esse, et quod regalur muliebre ductis ad intima secreli medilationibus simplici-
    ctquod regat viritfc (Gen. u, 2l).Apud eos septi- btts ct inuocuis, «i mortiferis pravorum excmplo-
    ntus335 in generatione jnsta ambulat Enbch cum rum calceamcntis, incessns menlis exucns, transit
    Deo et non apparel; quia tuliteum Deus (Gcn. v, 24). ut. in tcrra sancla magnam inluenlur visionem
    Apud eos vir justus Noe ad devitandas diluvii inun- (Exod. iti, 3). Qui ct omnia facil, quie ad taberna-
    dationes , ct ne eum aqusc vel tempcstas demergat culum pertinent, juxta excmplum, quod ei iri nioiilo

    vel proftindum absorbot, et arcam ingredilur, et a monsiraltiin est (Exod. xxv, 40). Apud ipsos a
    Domino foris includilur (Ge:t. vii, 16). Apud eos ereteris filiis Isracl segrcgalus cst, cum filiis snis,
    eniissa coluinba non invenit , ubi requiescat pes p Aaron sacerdos magnus ; segregatus, inquain. et

    fjtis, «t oliv* secum ramum,


    in oie suo deferens lotus; inunctus el vestitus ; coronatus et ad mi-
    »d arccc redit 8, 9). Apud
    secretum (Gcn.
    ipsos vm, tiisterium Domini speciaiilcr applicalus (/ Par.
    quoque apparet Dominus Abrahsetn convalle Mambre 23, 15). Apud ipsos Josue gentes subjiciens alicnas
    {f.denti in ostio tabernacuti sui , in ipso fcrvore diei (Jos. passim) : ut quiescat terra a praeliis. Apud ipsos
    (Gen. xviii, i et seqT,.), iile'.evanti oculosappareant Gedcon ad angefi admonitionein carnes et azyma
    t cs viri stantes, qui ct in uno Ires, el in tribus allo- supra petram ponens ,
    jus desupcr infttndit ; nt
    quilur unum. Apud ipsos vita penlliis abjecla mor- omnia biee, virga ab eodem angelo percussa, ignis

    tali, Sara mortua esl morte viiali , vitamque habens de pelra exiens consumat (Judic. vi, 20, 21). Apud
    gbsconditam cum Chrislo , in Deo , in spelunca ipsos quoque Samtiel, qui dormit iii labernacufo ,

    actionis pariler et contemplationis , et ideo duplici, ubi esl arca Dei (1 Reg. m, 3), Agag in frusta con-
    fepelilur Apud ipsos seri patris
    (Gen. xxiu, 19). scindens, coram Domino (/ Reg. xv, 33). Apud ipsos
    geinen, bealum gaudium, utnomen portetin re,ba- senex David, habens setatis plurimos dies ,
    qui ca-
    bens in Spiritu sanctolsaac, qui puteos lam diu fo- lelieri non potest, cum operitur veslibus, quousqtie
    deru ijon cossat, quoasque aquam vivam reperiat dormiat cura eg Sunamitis Abisag, et fuyeat ae
    621 DE TRIPARTITO TABERNACULO. — PROOEMIA. 62i

    calefaciat eum (/// Reg. i, 1). Apud ipsos vir Dei A templum reaedificans (I Esd. m, 10) ; Esdras tegem
    Liiris malediciam et maleiicam Jesabel , mundi renovans (/ Esdr. vn). Internus consolalor. sic

    hujus setUcet eoncupi&untiam, fugiendo declinans enim ifllerpretalurnomen istud, quod est Nebemias,
    (/// Reg. x>3), ad uVsertum quietis , assumptis muros Jerusalem construens (// Esd. n, 17). Pri-
    pennis cohnnba, sub omai feslinatione volat. Apud musque adest ad sanctificationem ; sccundus ad
    ipsos idemEiias, in BersataeJuda sinim dimiltens eruditionem ; tertius ad securitatem. Apud ipsos
    pucrum, dum pev confessionispuittatcm ei septifor- Mardochseus, adorare contemnens superbissimum
    inem aspirationem, sensum a se abjicit puerilem ;
    Aman (Esther m, 2). Apud ipsos Holofernem peri-

    et in mentis soiitudine commorans, aniime suae mens Judith (Judilh xin, 10). Apud ipsos Estber :

    mortem exposcit (ibid.), desiderium habens dissolvi, cujus concupiscit rex decorem (Esther n, 17).
    et esse cumChristo (Phil. i, 23): qui ab inlernae XIX. Apud ipsos nihilominus , ul ad tempora
    inspirationis angelo suscilatus ab ignaviae somno gratise veniamus, ingresso Zacharia in lemplum Do-
    pane subcinericio reficilur , dum bonae operaiionis mini apparuit Gabriel angelus , stans ad dextram
    humilitute pinguescil ; ut in bujus cibi foriitudine ,
    altaris incensi (Luc. i, 11). Apud ipsos crescit puer

    per quadragenarium praesentis exsilii lempus, ad Joanncs, et confortatur, el est in desertis usque ad
    stabiiem aelerniialein , et aclernam superni monlis & ostensionis suae diem ad Israel (Luc.i, £0). Apud
    stabilitatem perlingat. Apud ipsos duplicis sptritus ipsos, visis turbis, Jesus ascendit in montem (Malth„
    Elise posscssor Eiizaeus (IV lieg. ir, 9), qui sic v, 1). Apud ipsos , in superiora ascendit Petrus, tu
    Eliam sequitur, sic ejus se dedit ministrationi ; ut oravel (Act. x, 9). Apud ipsos, rapitur Paulus ad ler-
    palrem muudum, lium coelum rapitur et in paradisum
    et matrem concupiscentiam, 336 ; , et audit
    per abi enuntbtionem mentis, deoscuielur : dorsum Yerba quoe non bcet homini loqui (// Cor. xn, 2).

    ex tolo eis convei ter.s , et ad eos ulterius reverti Apud ipsos , Apocalvpsim suam Jesus Christus ,

    non proponens. Apud ipsos, Isaias ad pnecepfumDo- quam dedit illi Deus palam facere , signat el miltit
    mini, carnis nudilatem non erubescens, mundanas per angelum suum servo suo Joanni (Apoc. l , 1).

    funditus exuvias depouil (Isa. xx, 2) ; ut exonera- Quis sapiens , et inielliget ista , et intelligens sciet

    tus terrenis, quasi vaeuus viator, incedat coram la- haec ? Uiique sapientes vos. Vos estis et intelligentes,
    trone , canlans ; sicque fadlius atque securius, ad quibus dedit Dominus intelleclum in omnibus ;
    quos
    ccelestia tendal el aelerna. Apud ipsos sanctus Eze- el ipsa unctio docet de omnibus (/ Joan-. II, 27).

    chiel ,
    qui in sedificio civiiatis, in monle ppsitae, et Unde quia vobis , et propinavimus veslra , et nou
    ad Austrum vergeolis ,
    per sublime yitae meritum r proposuimus nova sed ad memoriam vobis revo- ,

    stans, oculos habet ad portara (Ezech. xl, 2). Ad cavimus nola, arbitrati sumus suflicere ut magis ,

    portam, inquam, quae ducit ad civilatem, ambulans breviter tangeremus in superficie , quam nt fodere-
    per fidem , et desiderans per speciem , dans tergum mus profunde exponeremus profuse. De longe
    et

    transitoriis et faciem aeternis , cupiens denique quidem apprehendimus et in longum produximus ,

    dissolvi et esse cum Cbrislo. Apud ipsos, sanctifi- lilum, ul eorum, qui veraciter claustrales sunt, fe-

    catus in utero , virgo , et sacerdns Dei , Jeremias cundanlem exercitii spiritualis singularem fructum
    sanctissimus (Jer. i, 5)'^ queiu dc lacu lutoso magis recognosceretis, quam agnosceretis praeroga-
    panni, et funes veteres levant (Jer. xxxvin, 6) , ha- livam.
    beutem in ascensu suo ,
    quo ad canlica graduum XX. Nonne patet ex his, quod ex re nomen habet
    venire contendit , tam sagittas aculas, quam car* fluvius iste, quem ad clauslrales asseruntpertinere:

    bones vaslatores (Psal. cxix , i). Apud ipsos qui fructum sonal , utjurede eo dicalur; (luvius
    Daniel de mensa regis Baby'onici pollui nolens quartus rpse est Euphrates 1 Sed si haec, quae de his
    (Dan. 8) quem et Gabriel
    i, ,
    facil intelligere vi- fluviis dicta sunt, rejcienda non sunt, liquet aperte,
    sionem (l)an. vm, 16). Apud ipsos paler Tobias, pretiosum essefluvium illum, qni in quatuor haec ca-
    super flumina Babylonis sedens, flet, dumrecorda- D pita dividitur. Liquet nihilomiuusnomen habere ex
    tur Sion (Psal. cxxxvi , 1), suspirans ad decoram ie, et illum voluplatis locum de quo fluvius ille
    ,

    civitatem Jcrusalem : cujns porla; ex saphyro, et egreditur. Quis autem ille voluplatis locus? Sed jam
    stnaragda wdi ficaniur , et ex iapide pretioso (309); longe superius diximus: vestrum quidem est, ne id
    cujus murorum circuiius ex lapide candido ; cujus mendaciler dixerimus. Quid post h<iec dicit Scriptu-
    plateae sternunlur auro mundo; per cujus omncs ra? Tutitergo Dominus Deus hominem, elposuil eum
    vicos cantatuv canticum jsetitise, quod est, Alleluia in paradiso voluptatis (Gen. II, 15). Hoc tunc histo-
    (Tob. xiii, 21). Apud ipsos nobiiis rex Ezechias; rialiter, hocel hodie spiritualiter facil. Quis sit illa

    cujus oculi attenuati sunf, suspicientes inexeelsum paradisus voluptatis , jam dictum est. Dictum est
    {Jsa. xxxvJii, 14). Apud ipsos Josias, celeberrimum etiam, quis iste.homo sit. Tulil ergo Dominus Deus
    facicns phase ; et prophetissam super invento hominem. Unde autem tulit, non dicit. Ubi vero
    libro, in domo Domini, humililer consulens (// posuit, non tacet; nam posuit in paradiso. Locus
    Paral. xv). Apud ipsos Jesus sacerdos magnus, unde lulit eum, ipse nominatim non exprimitur; quia
    (50ft) Add. v. : Omniscircuitus murorum ejus. Etdeinceps : Ex lapide candido et mundo omr.es platea? ejnt
    sttrnentwr, et per vUgs ejus a(i<eluia contabiiur. EdiL
    :

    6*: ADAMl PUJEMONSTrtATENSlS G24

    dnersa nimirum, ct plerumque supemumerum Da- A facit hoc, malediclusest inter omnia animantia lcinc
    gilia et facinora multiplicala sunt. a quibus eum (Cen. iii, 11). Amissa rectitudine mcntis, incurva-
    tollit. Nomenitaque non habet; quia mul-
    locus islc tur ad iina, gradiens super pectus suum ; ct i» om-
    loties, quantum a nos, eum infra se ncc numeius
    I nibus operibus suis, terrena desidcrans, ccclcslia
    lenct. Nominari non debuil; quia nec nomine 337 ex toto abjicit, comedens tcrram cunctis diebus vitac

    dignus fuit, pro eo quod flagitiosus ct facinorosus siisn (ibid.). Sint perpcluaj inter ipsum ct animam
    'fuit. devolam inimicitix : nunqnam sibi in aliquo ncgotio

    XXI. Sed ad quid howo in pnradiso positus fnit? COnsenliant, semper nolit ista, quod vult ille. Quan
    Vl operarelur et custodirel illum (Gen. 11, 15). lumcunque virulenttH blandiatur, moitiferum ci
    convcrsalio! o persevcrantia ! Itique in paradiso (ctsi in principio, vel in medio non potuerit) ulique

    cpcralitr, qui ofdinalc, in ovdine convcrsalur . cu- in line propinabit venenmn, insidians calcaneo cjus
    stodil vero, qui, quousquc moriatnr, in ordine mo- (ibid , 15). Idciico ut haspossil insidias niulicr cai:ie

    ratur ; ibi ne lorpescnt otiosus ; hic autcm, ne delieiat piscvcniie el plene pracavere, ipsum malitiosa; ela-

    dissolutus. Sed cavcat homo iste sibi a serpenle, tinnis sii3C printipium ad niliiluni redigal, conlerens
    nam et ipse est in paradiso. Et quis ille, nisi quili- caput cjus.
    bct pacis perturbalor, nnitatis divisor, pravi in con- " XXII. Eia, o nobis Ueoque dilccti Paircs cl fra-

    ventu consilii seminator, prailatis inobediens, sociis tres vencrandi ,


    jam mulla dix.mus, el dum nos de*
    sempcr nocens, odibilis plane per omnia T)eo? Ser- lectat alloqui vos, el jam epislola; modum exccssi-

    pens istc , homo csl apostata, vir inutilis ,


    qui gradi- mus. Suscipial itaque magnitudo vestra cum chari-
    iur ore pervcrso, terit pedc, digilo loquilur, pravo tate, qua: nostra prolniit huniililas cum devolionc :

    corde machinatur matum, et in omni tentporc jurgia el si quid boni vobis in co appos'lum cst, cuniquo
    seminat (Prov. vi, 12, 14). Hic ad iuterdiclum csura ct aliquid mali inteiposilum est; sic vestra, quxsu-
    perlraliil hominem, dum quoscunque potest, tam nius, cautcla devitare sludeat spinam, ul cura quo-
    verbis quam excmplis contarainat; seminans inter que veslra excolere non negligal rosani. Sic etiam
    fralres iras et inflationes , invidi:tj> el detracliones, oifactoi admovealis quod fragrat, ut a tactu rcmo-
    malilias et indignationes , discordias et periurbalio- vealis quod pungit. De cwtero, gandele in Domino;
    nes : lios ad odia sociorum, illos vero pertrahens ad perfecli estote, idipsum sapile, pacem habete (II Cor.
    tontemplura pralatcrum. Quoticu pra;valet, singu- xnr, H), Deo exislentes devoti , proximis prompli,
    lorum cordibus venenum peslifeivepersuasionis in- exhiber-les vos pralalis obedienies, amantcs invi-
    fuudens et ad id agenditm, pro quo digni sunt, ut cem, tempus redimcntes, ambulantes in una pace,
    . C
    de paradiso ejiciantur, eos instigans. Et ccrte, qui ut ad unam requiem pervenire valeatis

    II.

    Epistola venerabilis, ac illuslris viri Joannis abbatis Ecclesiee B. Dei Genilricis Mariasde
    Kelchou ad Adamum canonicum transmissa, in qua eum adhortatur de scriptione la-
    bernaculi Moysis, atque de ejusdem operis in tres partes distinotione.

    I. Dileclissimo, et in Christi membris honcrando atque accendit studia di&ceniium, quatcnus clrca eam
    ftiio Adcccanonico Joannes abbas wternam in Domino vcrsenlur, eique inhient in omni studio, qucd tali con-
    optal talutem. Considerans, fili charissime, quam sequendw facultali mpendunt ut per eam promere
    ,

    ptures circa scienliam, quadivinarum notitia) conti- possiut ,


    quod mcditatione prcenosccrc videntur. Cum
    nenlur Scriplurarum, summo sludio occupari ; vehe- n igilur hujusmodi nimia cupiditatc a?s;uantes, quadain
    menler admiror intenlionem, simulqne approbo vo- vi naturue impelluntur, ut discant, universarum my-
    tuntatem, qua eam conanlur omni ditigenlia contequi steria Scripturarum se vcllc scire, evidentissime de^

    decorum utiteque sibi fore judicantes, si in ea, quan- monslrant. Ihvc 338 e >" m c,rc « eos aguntur, dum
    lum valent, perfici studuerint. Ilunc itaque prm carte- cperibus sanctorum, qui Gnvcas et Hebraicas scri-
    ris, quw ad inanem phitosophiam pertinent, conside- pturas ad noiiliam transtulerunt , summam diligcn-
    rantes, mcnie supra se extoltunlur, medilando quam iium adhibent, admirantcs constantiain eorum conlra
    sit deleclabile eam adipisci; atiud intelligcnles, dum adversariis, tolerantiamque laborum propter eos, qui

    eam in veritatis conspiciuut luce; aliud, dum eam sua in cathotica fidc ab eis tunc tetnporis instruebanlur.

    in voluntate concupiscunt. Contemplanhir uamque II. Dum autem eis hora necessilatit incumbit, ut
    perspicacius atteudentes in luce verilatis, quam botiutn v:ulia conira hi.rcixcos sccus quam caiholica fidcs
    eit tripliciter omnes Saipturas intelligere , universas- habeat dogmaliiantes saibcrcnl . eis divinarum nu-
    que tine difficultale ad evidentiorem intetligenliam cloritale Scripturarum muniii cbviam procedentes;
    vianifett* sensu explanare. Rwc quippe multum con- plerumque quia pauci erant, disputando conlra eos,
    cupi.citur, quwila in animo, quasi in cpeculo videtur, diutius laboraverunt. Tandem suver arenam muUruli-
    ; ;

    623 DE TRIPARTITQ TABERNACULO. — PROOOIIA. 623


    cati sancturum tctiplit sccromentorum contra adver- A ianoras. Librum igitur, qui historiute tabernaculum
    sarios, et in calholica fide universalem Ecclesiam complcclatur, (jualiter in re dispositum fuit pcr
    praliati edocucrunt. tlorum igitur doctrinam non- Moysen , iegentibus demonslra, quem componea, ex
    nuili modernorum pro posse imitantes, quasdam pro- veracissimis orlhodoxorum Patrum diclis cotleclum
    fanas novilales, qua: primo per [al. iuter eos per\ eumque in tres partes , capiiibus pr&notatis divides,
    Arianorum seclam in domo Domini succreverant, fre- unicuiqve varli sua proportione assignala. ln hoc
    qucnlius eis in faciem resistendo, in desuetudinem ergo, nulliils sentcntiam contra Exodum inserens , ne
    abegerunt ; mcmores iliius praxcpli, quo prohibctur pcr errorem in diversismuUorv.m opiuionibus ali-
    netnus plantari (Deut. xvi, 21) itidomo Domini, tan- quanto diulius immorari videaris, tcxtum hlius
    detn per opcrationem divinam , sanctam Ecclesiam Exodi plerumquc innecte : quatenus sic discnrrcnte
    illius macula: incuniairinaiam, excelleuiissimo.m ;ed- manifesta ratione, tiber bene formelur, conlraque
    dideruui. JEdificuntes itaqus sanctam Ecclesiam pcr wmulos Scripturaritm congregentur testimonia; quod
    hujusmodi occahiones, pravorum sectat ir.remcdiubi- nondum t obstrucium sil os loquentium iniqua (Psal.
    liter impedire non potuissent, nisi constanter conlra lxii, 12). i Prima igilurpars hujus tibri, quis arlifcx

    cus proferendo divina etoquia, illis resliiissent fuerit ccdificii, quibusve maieriis tltud vetus taber-
    scienles quod quanquam divitia Scriplura in legendo ™ naculum conslabat quirrcntibus, vel scire volentibus,
    sit eis aperla, iu mysterio clausa sit otnnino el oc- aperte indicct, lotumque adiftciutn cum universis ad
    culla. Poslqnam autem sancti doclores in ailiiudincm iitttd pertineniibus, intrinsecus, sive forinsecus evi-
    Scripturarum, quasi in cxcelsum, per contemptalionis dentissimc describal ; situjulisque proprio ioco positis

    rigoretn asc.endp.nles, usque ad ipsam Trinilatis ma~ p&rietibus, per capila vectium conjunctis, adificium
    jeslatcm spirilualifer pervenerunt ,
    quaiiter sancta extcnsio cortinarum carlcrorumque tegumentornm no-
    Scriptura mgstice inteiligi debeat in Utroque Tesla- vhsime cooperiat.
    tnenlu, salis tucide, quanquam no.% omnibus, tamen V. Sed quoniatn de mediclate sexli sagi, uua du-
    tensu perfeciis, eorum expositionibus demonstratur. pticatio ad proteyenda posleriora tabernaculi fiebal, a
    Vemmtamen quxdam plerisqueintccis summw
    III. nonnulds quccslio oriri solel : de ipsa latius dispula-
    erudilionis viri quodammodo snperftcielenus tacia tio, in hac eadem parie libri, protendatur ; prcvcipue-
    pruelerennles, modernorum exerciiio hccc ad expta- que de cralicula aliaris, de qua tam apud Grajeos,
    vunda reservarunt; el qttasi ex, industria , in catnpo quam cpud Lalinos, maxima ambiguitas esscvidelur.
    Scrtpiurarum quasdam spicas, post vestigia, ininus Quid uutem super his diversi exposilores senserint,

    plenas stavtcs cotligerc omiserunt, quatenus eas po- r conlra multorum inveetiones, quasi in testimonium
    sWi, in tempore, triplici tirga exculcrevt atque hidi congerere, non ut lm onerosum, vl eorum 339
    gtniibus ministrarent; ne circasterUemphilosophiam denles conlriti, el quasi qnid oblalrent non habentes,
    ineptius cccupati, absque fruciu laboris , in discus- in se ipsis reiundantur , mitentiisque muHorum con-
    sione bonorum opertim, c-jram Putrcfamilias otnnino Ira iltos prolatis, sancUe Scripturce diutius insultare,
    vacui apparerent. Utide quoddarti, quo nonnulii mo- omnino confunaaniur Ilxc , igitur tn prima libri hujus
    veniur, exempli gralia profero, Cv.r in Exodo laber- parie, propter eorum caiumnias ponenda sunt, quatc-
    naculum Moijsis prottergredientcs, excepto Josepho, nus a prihxo litnine expuhi, secretivra domus Domini,
    ct venerabiii Deda presbyiero, cum omnes interpretari secundum praceptum legis, ingredi ncn valentes, pro~
    el expianare Scripluras propasuerint , in hunc iocum cul a sanciiuirio, vel ob malam conscientiam rece-
    parum scripserunl ? Cum avtetn circa sanclam Ecclc- dant , temeritatis propriw discrimina secum ferentes.
    siam, ct ea, quiv ad illam pertinere videnlitr, summa YI. Intextu autem secundw pariis , visibiie taber-
    illorwn inlentio esset, mirum est, quare kunc locum naculum in plano dcpingens, oculis inluenlium, quan-
    ita prwlergressi sint , cum ide.m tabernaculum in tum polest per pictam sirniiitudiucm oslendi, illius
    nonnullis, sanctam Ecelesiam eleganlissimc prwfigu- formam wdifieii exprime : inira Sancia sattctorum,
    vaverit. Auamen venerabiiis Beda, doctor Anglorum, j) vet simplicuer Sancla; eacum omnidiligentiapmenr,,
    pauca supcr hoc tdbernaculo, siuv diiigenlix indicia quai Exodtts inibi fuisse describit, eo qucd illi tndu-
    pandens, cum in omnibus scriptis.suis, ita libens ex- bitunler credemlum sil, licet non ab omnibtts expresse
    ptanator existeret, ut more puerorum magislri, sylia- intelligi p.rmt quemadmodum sensus verborum acci-*
    bicando, quivque cxponerel fasiidiosis lectoribus , de piendus »U. Airii vero tentorium intra castra, et mdi-
    hoc scribens, non soiisfcci!.. ficium super cotnmnas extendms in gyrum, spatia et
    IV Quapropter, ftti charissime, hoc opus, quod ab toca , in quibus filii lsrael, in circuitu tabernacuti,
    eis, i/elut omnibus (eqv.e palens, intaclum fere omitti- castramelabantur, in pielura dititjenter designa, qua~
    iur, ad explanandum luos injvngo matwietudini, eo tcnus indicium illitis a'dificii. per picfam simiiii%di-
    ijucd concupiscas saluture Domini, eJt iVr e-jut medi- nem, ftabeaal, qui qualiter id Imtgis retrc temporibus
    tatio sii vordio lui. Amptectens ergo confidmter prw- factum fuerai, sciredesiderant.
    ccpium, qw Uominus super hoe, pcr Spiritum suums Yfi. Depictis igitur omnibns, m ipsa eadem pr.rie

    libi minbirare dignabitur, in expianatione hujus tu- tibri, inox ipsam ptcturam. eo quod sacr.t Scriptufa
    bernaculi, ealamo famuianle, manjfesta. Tctnpus va- infirmis sensu, secundum kistoriam, huniilis vtdetur

    tantius non qweras, ditm quid fulurum tit,penitus este in rerbis, ver atlcqnricos icnsus expone, ut lecto-
    ,

    627 ADAMl PH.EMONSTRATENSIS 628


    ril siudium atque intellectus augeatur , el inlucntis A VIII. Novissime vero, qui ex utroque mtjslicum in-
    animus, et inlelligentis per visibilem simililudinem a tetteclum per contemplaiionem invesligat, ereclum
    mato dcclinare doceatur, et per allegoricam signi/ica- adificium diversis virtulibus pcr mvraliuitis graliam
    t
    lionem se ad modum Scripturw adaptare videalur quasi distinctis coloribus ornat. Cum autem omnia
    Consequens enim est ul qui per bonum cxemplum
    ,
    secnndum adminisiralionem dirini muneris vigilanter
    a vitiis se abslinet in bonis operibns se exerccndo,
    ,
    compieveris, hanc epistolam in fronte iittri e.reusatio-
    virtutibns statim coruscet. Jn terlia vero parle, qwv nis gralia prtescribe ,
    qttatenus ditigens lector ayno-
    supcrius dicla snnt, ad moralitatem relorqucns quid
    , scnt, von prcsumplionis causa te hoc opus inchousse ,
    a\lificalionis intuentibus pictura conferat nujslica
    , sed conslriclum vi obedienticr prmceplo Patris pa-
    interprctatione ad mores corrigendos inclinare dili- ruisse. Sed quoniam oratio, neprotixior sermo leclori
    genler satage. Qnitibet nanque dum verba historia; fastidium generet, jam terminanda est. Hwc dicla
    stmplhiter narrat quasi inchoando fundamcntum
    ,
    sufftciant. Orantcm pro nobis sanctam fraternilatem
    vdtjicii jactat; ct dum per atUgorite exercilium my- tuam gralia mpcrni Prolcctoris conscrvare, atqne in
    ,

    nertithistoriippand.it, in arcem ftdet fabricam mcn- bonU actionibus semper corroborare dignelur. Ainen.
    tis extoliit.

    III.

    Epistola Adami canonici dcmino Joanni abbati illustri viro, Je maleriaii fabrici taber-
    naeuli Moysi transmissa.

    I.Roverendissimo Domino,et Palri suavibus vcrae B bonum , sic qtioqtte non ncsciam, qtiod iler ag-
    «lilectionis ulnis , in Christo Jesu , amplectendo, gredi sit sccnrum. Hinc ad discipulos Dominus :

    Joanni frater Adam vestrae excellentiae et servus Qucerite , ait, primum regnum Dei , et jtisliliam cjus
    humilis, et filius devotus , ab aclerna damnalione (Matth. vi, 53). Rcgnum Dc-i, veritas ;
    justitiaejus,
    eripi, et in electorum Dei grege numerari. Cum cer- bonitas est. \n his duobus recta consistit, quac ad
    tum sit, pater dilecte et domine venerande , uni- sclernam ditcit patriam, via in agnitione veriiatis, et
    cuique corporaliter itineranti, ut ad locum quem in amore bonitatis, qiiaienusct verum eligamus «t

    adire desiderat, bene pertingere possit, vias ,


    qna bonum diligamus. Sicque Gt, ul effioiamnr el lucidi,
    iilic ilur , necessariam esse cognilionem : profecio ne per ignoranliam seducamur, et devoti, ne per
    nos, quotquot Spiritu Def agimur, gioriantes in spe maliliam corrirmpamur ; sacli profecto et in vert
    gU>ri;e iiliorum ejus, qui ad illam supernam Jeru- agniiione prudentiam serpentinatn , et in boni dilc-

    tatem qua! wdificatur ut civitas , cujus parlicipatio ctione simplicitatem columbinam. IIjpc, inquit, duo:
    ejus in idipsum (Psal. cr.u, 3) pertingere exoptamus, primuiu quaerite regnum Dei , et justitiam ejiis

    eo ad plenum de recta vi? , qti3c illo ducit , erudiri quaerite ul hsec vobis der.tnr , et csetera vobis om-
    indigemus ;
    quia constat, quod sine ejus duclu, ad nia non jam dabuntnr sed , adjiciei lur.

    praedictam civitatem pervenire funditus hequimus ;


    " III. F.x his duobus utium in anima humana clari*
    videlii et ut non solum non ignoremus ,
    quo nobis ficat intelleclum ; alterutn vero inflammat affetlum;

    pcrveniendum sit; sed et aguoscamiis, qua in via nt consequenter mennbra ctiam corporea ipsu anima
    eundum sit. Haec autem universis, absque ulla ex- snoveat ad bonum affectum. Sicque in tiis tribus, in
    ceptione justis, qui ex /ide viventes (Rom. r, 17), intellectu videlicet claro, in afleetu devoto, in ef-

    ex spe, qux non confundit ex eharitate, quae nun- , fecto bono , honiinis consfstit meritum , per quod
    quain excidit (7 Cor. xm , 8), salvati et succensi, adipiscitur pracmium ; Iiabente eo, et in merilo, per
    diversis ab exordio mundi fuere temporibus, sum- quam eat viam; etiu prccmio , ad qoam perveniat
    ma. el pene sola cura fuit non tantum i:t aeternam
    , vitam. Sed ejus via recla, vernqste vita il!<
    j
    . solus
    patriam per fidem esse crederent, veruro eiiam ut exisiit, qiii ad suam eum imaginem et skniliUidinem
    illam, '|ua illo pertingitor, viam, et per scientiam creavit.. Sicut eniui ejus causa fuit! , ut qui non fuit,

    evidcnter agnoscerent, et in agnita, quousque per- conderetur : sic ei est et via in homanitate, ot per-
    venirent, inlatigabililcr per devotionem correre non ditus rediiiiatiir ; et vita in divinitate, >Jt redemptus
    cessarct.it. beatiQcetor eodem homine trinura a
    ; accipiente
    H. llinc qooqoe ttnns eorum com magno d^side- rj f 'i«o Deo suo beneficium primum a creanle ul : ,

    )ioorabat,dicens. Notam fac milii viam,inqttaambu- ab ipso sit; secondum a redimente, ttt per ipsum
    >em; quia ad te levavianimam meatn {Psat. cxlii, 8). sit ; terlitini a glorifleante, ut in ipso beate sit ;
    qoia,
    Ad le, inquit, ievav; animam meam, es. ideo nolam ut ait Aposioins» cx rpso, el per ipsum et in ipso snnt
    lacmih» viam, in quaambulem. Ac ci diceret: 340 omnia (Rom. xi. 30). tpsi et gioria, a <juo exordium,
    Quia . te mihi pra^monstrante , Jam scio , quo ten- pcr queai meritum, in quo pra^miuiit; habemus.
    dere debearn ;
    not^m, quseso, fac roibi viam, in qna IV. Hujus quoijue rectse viae , hiijus et beatse <t

    rinbuiem : ul sicul jam scio, qiio mirii penrenire sit bealifirantis vit:e 6ancta Scripmra spccialis quaedam
    629 DE TRIPARTITO TABERNACLLO. — PROOEMIA. 650

    tnoostralrix exislil, el de utraque hominem eviden- A M" a sit facies eloquiorum casiorum, diversas pio
    ter instrult. Para namqrie el assidua .ipshts lectio captu legenlium, paril intelligenlias : et modo inci<

    homini, de Grealore, RedempUyre, Gloriftcatore sno pientes, et tcneros lacte quodam potat hisloriae;

    Deo; cl dc his, qnae ad euni pertiiicnt. intellecUitn niodo aulem, in fide proficientes, pane cibat allego-
    infundit; intellectus vcto affeclum parit ; affectus ria». Modo ctiam, bonis operibus strenuc insudantes,
    quoque ad effectum se extendit ; sicque veraciler solido reficit cibo tropologiie; modo denique ab imia
    «jciens, ardenter anran-s, utiliter opcrans
    -

    , meritum per contemptum tcrrenonim suspensos, et adsum-

    acquirit in via ,
    per quod ad praemium pertingit in ma, per ccelestium desidciiurn, proveclos, in scnsu
    vita. Quae cum ita sint, et ratio consulit, et utiiitas anagogico, vino theoricae contemplationis inebriat.
    suggerit , et necessitas cogit ut sacrae Scripturae eo Cumqtte caeteris Iribus suis sensibus, ad intelligen-
    Innixius insistere sludeamus, quo cerlhis, perquam dum bisloria et facilior esse soleat, et aperlior,

    nobis tantum confcralur bonum , eam esse, non plura tarnen in ea nonnunquam diligens iector inve-
    ignoramns. Hujus iiber intus scriptus , et foris, la- nil latcre secnndum secsum bislorialem, et patere
    nioiitationes , et carmcn , et v?e scripta in se habet secundum spiritualem ; ui magis aliquando caligare
    {Ezeck. 2, 9). Hujus , rolis vohtbilibus ,
    quae cum necesse sit, in vidcndo campi planiliero, quam nc-
    sanclis animalibus el eunlibus eunt , el stanlibus R morisdensitalem. Di euim exempli tausa de muitis
    stant, et elevatis a lerra elevantur, statura, est alti- proferatur unum, in faclura el disposiliene taber-

    tudo, el liorribilis aspeetns (Eaeck, i, 21). Hec enim, naculi; qnod apud illum anliquum Dei populum, in
    ut verbis Gregorii (310) meDifluis utar, mentis no- dcscrto quondam faclum est phira leguntur, qu»!
    strse oculis quasi quoddam speculum opponilur, ut picrisque facile patent in spirituali significatione, cl
    inlerna nostra facies in eo videalur. Ibi etenim eos lainen latent in rei geslie veritale, ut mirabili
    fceda, ibi et pulcbra nostra conspieimus. ibi senti- tnodo, et valde inusitato sorbendo possint sumcro
    ttttis quantum prolicimus ; ibi quam longe a pro- eibum, ct non nisi maslicando sufficiant sumere
    fecltr distamus. Narr.U autern gesla virorum, et ad polum.
    imitationem eorda provocat infirtnorum ; fitque VI. Quia vero nonnulli modernorum, quomodo
    verbis illius, tit t?o minus mens inter certamina tre- idem tabcrnaculmn in re factum fuerit et disposi-
    pidet, quo antc se positos lot virorum fortium trium- luni nequaquam deprebendunt ut aliquid de hac :

    phos videt. Nonminquam vero non sohim nobis eo- re ego quoque, licet mihi et acumen ingenii, et ni •

    rum viitutes asserit, sed etiam castis significal ; ut lor desiteloquii, scribere deberem, venerandi au«
    et in vicloria forlhim ,
    quod imitando arripcre ; et ctoritas vestra parvitali meae dignala est praecipere,
    rursum videaimis inlapsibus, quod debeamus ti-
    **
    ut merito debeam et expavescere cum slupore, et

    mere. LU nimirum majorum virlus spem nostram obstupescere cum pavore, dum in his noslris diebtts

    foveal, ct majorum casus ad cautelam nos IniniiH- lam evidenter video sanctum Moysen, tjui inomni
    tatis acringat : quatenus , dum iilo gaudenles snb- Dei <lo)iw (idelissimus esl (Num. xu, 7), et Jethro
    levaiu, ista mctuentes premant , audienlis animus consiliuni hi.imilit.er audiie (Exod. xvm, 1), et Obab
    illinc spci fidticia, hinc humilitate timoris eruditus, Ragueiis filium in ducem itineris eligere ; ctim du-
    ncc temeritate supcrbiat ,
    qui formidine premilur ;
    Lium ei non sit, ipsum Deum et ore ad os loqui ad
    nec pressus limore despcret , qui ad spei fiduciar» eum, sictitloqui solet homo ad amicum suum (DwK.
    virlutis exemplo roborat.tr. Htijus eliam licct ma- xxvtv; 10) : et in columna semper prasccdere popu-
    gna et admirabilis sit admodum profunditas : Iicet luni ad providendum castrorum locum (Exoi. \m,
    verbis nonnunquam perplexa , et sacro tccia vela- 21). Quis enim inter omnes sapienles, qui in bac
    mine suarum sit senteutiarum snbijlitas; in sui la- terra sunt, vobis hac in re, non dico, pi;eferendu5,
    men cognitione, sic sensus admiliit perspicaces, ut sed vei aequandus esset, si vos his intendercsuscepti
    ex toto non repellat simplices : exhibens nimirum a Deo regiminis negotia sinerent? Qualiler de fnc
    iii se, et unde ilios reficiajt, el unde istos laclet ; ul ^ scribere deberem, vestra me paternitas ad plenum
    sbunde in ea reperiri possit , et quod robuslns co- instruxit, ut quodammodo eUam inme co factlitis
    me;!at, -et quod iufanluius sugat. Occulta namquc, Salomon tetnpjum construcrc posset, quo plentus
    nt ita dicant , manifestationc, et manifesta quadarn ci paler suus Davtd, ct quomodo construi deberet,
    occultatione , una tamen in se , eademquc semper ostendit (5 Pat. xxtt, %) : et qusecunque ci in aedifica-

    existendo, se varial : laii quidem ei htmiilitaie laaa- lione necessaria focent, prseparareet confcrre inten-
    jeslatem suam inciinans, ct majestalc suam humi- dit. Yeslra igitur, mi patcr diiecle, ct prasceptiono
    litatem snblimans 341. ut Anminis se
    : cujusdain eompulsus, et erudilione instructus, et consolationo
    non i-rofundie quodammodo ptofundilati assimilet, animattis : jaCtato cogitatu meo in illoqui aperil ora
    in qua agnus minimus, ambulare faciilimc
    , liccl mutorum, et Iwgnas infantium
    •
    facit esse disertat
    valeail; etelcphas, quamvis immensus, vix natare (Sap-. x, 2t), studio animum, et calamo applicui
    suffieiat. manum ; et quaj mihi super hoc per spiritum suum
    V. Cum igitur ttna in se cademque semper sit» minislrare dignaius est, iittcris expressi. Non salum.
    et a se nunquam per contrarieiatem discordet, sed autein, quomodo visibile iliud Moysi laber»a.cukiai
    (310) Greg, Mor. lib. H, c. 1.
    *5I ADAMI MiEMONSTKATEiNSIS C3i

    ,n re facluni fuerk et dispositum, ostendere cona- \ etiam, quam super praedicta verba Exodi ponit, ipse
    tus sum; verum etiara, quid tam idem labernaou- quoque senlentiaoi annectere curavi sed et viri ;

    lum, quam ea, quae ad illud pertinebant, juxla signi- cujusdam honcsti el docti, quoties opus fuerit ver-
    nrationem allegoricam et tropologicam, innuant ba ponere, non omisi ; librum practerea islum in tres
    explicare juxta praeceplum veslrum, pro .posse partes, ul vestrae Palernitatis praecepil auctoritas,
    ,

    aggressus sum. Praecepit namque mihi patemiuis dislinxi. Priina pars tractat de faclura et disposi-

    vestra, ut ostendere conarer, non soium quidem tione matcrialis et visibilis taliernaculi Moysis. Se-

    qtiid in historia esset admiranduin , verum etiam cunda de pictura agit ejusdcm labernaculi, et de
    qviid in allegoria perfectae fiilei credulHate veneran- allegorica ejusdem signilicationc. Tertia vero de
    duiu, ct in tropologia per bonae conversaiionis san- significalione ejus moraii.

    ctitalcm foret imitandum. VIII. lnler caetera enim dequibus .«cra Scriptura
    VII. Praelerea picturam quamdam, sicut "veslra lcqui eonsuevil, praccipuc haectria tabernacula sui»»:

    jussit paternitas ,
    quae veleris illius tabcrnaciilt for- tabernaculum islud malcriale et visibile, tabcrna-
    mam secundum aliqueiu modiim repraesentat, feci culuni sanctae Ecclesiae, labernaculuni
    bumanae ani-
    ut etiam per corporalem possint aliqualcnus con- Primumesltabernaculum Moysis, cl esl in re;
    mac.

    spici visioncm, q::c et de communi clectorum Ec- B secnndum Chrisii, et est in recta sar.ac fidei crcdu-
    clcsia intelligi debcnt per lidem, ef iu singuiis ele- litate; tcrtiuin est Spiritus sancti, et est in interna

    ctis consirui per meditalionem. De allaris vero cra- defoecatae mentis purilate. Primum facium cst in

    licula, dc qua lam apud Graecos, quam apud Latinos monte Sinai, de quo agit bistoria, quod admiremur;
    niagnaiii dicilis csse ambiguitatem, mcam opinio- sccundum in laliludinemundi, de qnoloquilur alle-
    nem dicere non praesumpsi ; sed quid de ea viri, goria, quod veneremur; lerlium in purilale animi,

    qui longe me aetate, scienlia ct vita praeccsserunt, de quo tractat tropologia, quod imileuuir. Per gy-
    non modo dixeriut, scd ct in scriptis suis reliqv.e- rum labernaculi primi, duodecim sunl tribus filio-
    rint, in medium pnncre curavi, superfluum seatl- rum Israel; per gyrum secundi, duodecim apostoli

    roans in sole acecndere lucernam. Verum demedie- pergyruni vero tertii, duodecim, quas Apostolus
    tate sexti sagi, qua duplicatio ad prolcgenda poste- comniciuor.it, virtutes : Cliaritas, gaudium, pax.pa-
    riora tabernaculi fiebat, lalam secundum jussum tientia, longunimitas, bonitas, benignitas, mansue*
    vestrum, disputationem protendi, ct utrum Jiid.ec- tudo, fides, modlslia, contineutia, castitas (Gal. \,

    rum supcr hoc sentenliaro, an Bedae Venerabilis ac- 22). Facipimis, ait Apostohis, tria lubcrnacula

    cipiendam existimem opinionem, in loco suo evi


    (Malth. xvii, h). Sunt itaque haec tria tabcrnacula.

    denter osicndi. Hoc autem summopere lectorem C Primum.est tabcrnacuhim fcederis; secundum sa.i-

    meum scire volo; quia quarovis in tabemaculi hu- cta Ecclesia; terlium cst anima humana. Unde»
    jus dcscripiione matcriali lotam rei gestrc veritatem quia de his tribus, in hoc loco, labernaculis Ioquor,

    prodendo, dubitationem omnimodam, vel quaestio- eum de Tripartiio tabernaculo censui intitulanduni,

    nis occasionem ex toto ei non abstuli, inea tamen nisi forte vobis aliud fuerit visum. Dc faclura ita-

    aliquid asserendo, quod eadcm rei verilas non ha- que, eldisposilionematerialis tabemaculi, in prima

    bet falsitatem, atque mendacium in quantum dccer- parle loquens, hoc volo, ul lcclor meus absque omni
    nere scivi, devitareprocuravi : ul si in plena veri- dubio sciat, quod verl.a libri Exodi, ct Venerabilis
    Bedae presbyteri diligenlcr ct sollicile secutus
    talis 342 Hice currere nonpossern, iu densitale ,

    saltcm tencbrarum ex tolo caecus non reinanercm.


    sum, el nihil eis conlrarium in aliquo me dixisse
    conscius sum. Quando vero nec lextiis libri Exodi,
    Utenim securius etevidentius tam <!c labernaculo
    nec Bedae Venerabilis, nec Josephi, nec illius vciba,
    sanche Eccle9iae, quod est in allegoria, quam de
    humani tabernaculo, quod de quo supeiius breviter letigi, cnjus cl vitam re-
    cordis est in tropologia,
    traclare valerem : prinium quoinodo vetus illud
    Iigiosam.etdoctrinam non ignoro fuisse calholicam,

    Moysis tabernacuhim in rc factiiro fuil, vel disposi- P lcnara mihi totU rei geslae veritalem ostendcrunl
    D
    ttinc demum, quod mihi visum esl, simplieiter po-
    tum, in quantum et cx diclis libri Exodi, unde pri-
    ma ad nos hujus rei emanavit agnilio; et ex libro sui : cavens quidem, r.e id, quod hocmodo dixi, pro

    Vcnerabilis Bedae presbyteri, inquo allegorica ipsius cerlo aflirmarera ; scd lanlum eonjecturam meam,
    super idem tabernaculum contineturexpositio,cou- et siropiieiter in medium proponens, ct uirum rata
    jicere, et capere potui, demonstravi. Quanto enim essc debeat, an irrita, eoram, qui pienam super his

    forlius, ul ita loquamur, in domo libri nostri funda- veritatem sciunt, judicio humiiiter relinquens. In

    mentum suppositum es6et , lanto securius ejus et parte quoque secuuda ip.sumlabernaculum. et quac-

    parietes eri^i, et lectum valcrct superponi. Primum dam corutn, quac ad illud pertinebant, in planitie

    ilaque verba Exodi, lam ea, in quibusde eodem ta- dcpinxi; nec tamcn per picturara l.anc, quomodo in

    bemaculo adhuc facicndo sanctum Moysen Domi- rc factum fueril el dispositum, plene dcmonstravi;
    nus alloquilur, quam quae, ctim jam aedilicatum esset, sed qualis ejus factura et dispositio fuerit, cx parte
    libri ejusdem auctor compendiose repelit, posui aliqua ostendi. In qua piclura coram posita idcirco

    deinde, quoraodo intc.lligentiac meae Venerahilis non mulla ; scd adnioiiuiu pauca de ftllegorica ejtis-

    Bcd.i prcsbytcr asscntiat, osU-nricrc volcn», cjusdem dem tabcmaculi dispositionc voluinolare, quia quo-
    653 DE TRIPARTITO TABERNACULO. — PARS !. 634
    modo li^c omnia allegorice inlelligenda sint, \n di- A ipta perveniat : ed alios sic, ad alius autem sic. Li
    cti» sanctorum Patrum, elmaxime i» libro Venera- h.cc paueis per excclsum dicta sint, nc subsannan-
    bil:s Bedse presbyteri, qucm de tabcrnaculo juxla tibus nos senmlis nostris, omnino tacuissc videa-
    6ensum ailegorieum coinposuit, potcst qui lcgere mur : qui noslra nonnunquam opuscula, qua: etiam
    volueril, copiose reperirc. Quaedam tamen assum- laudando in occulto legunt , instiganle tanien invida
    plis undecunque ex dietis Patrum ortliodoxorum supcrbia, et superba invidia, in publico reprelien-
    seminibus raiionum et originibiis causarum, qua: dcndo conleinnunt.
    Oiilii auclor lucis revelare dignalus est, liuic de qua X. In lertia quoque hujus libri parte moralitati
    loquor, pieturse inserui : qu« utrum rccipicnda an incubui; el senlentiarum distinctiones, qticc adeanv*
    rcjicienda sint, lecloris decernci examen. dcm perlinent moralitalem, sicut et earum, qiice

    IX. Si auiem me in hoc, et per hoc jine culpan- spectant ad allegoriam, per gradus, sive pieturas,
    diim quisquam asserere volneril, seiat a Belhleemita aul etiara per colorum variclates, in pictura ipsius
    Booz Rutb mcoe non solttm licentiam clemcmer in- tabernaculi notavi. De quibus videlicel gradibus
    diiftam ; sed etiam jussioneni [firmiter datam : ut el pkluris, atque colorum varictalibus, boc lectori

    omni postposito agro allero, in suo, qui fecundissi- siinnnoperc sciendum esl ,
    quod in iilo visibili

    mus non dubitatur, spicas remanentes, quae mclcn- " Moysi tabernaculo, omnino quidem non fuerinl,

    titim inanus ftigerinl,colligal (JRuth. n, 2); cx quibiis sed quia dc tribus in hoc libro tabernacutis tractavi,
    cum li iplici virga, ul vcstra Paternitas scribit, fue- ipso libro in tres partes, prout ratio exigit, diviso,

    rint exctissae, pnlchram suam eo solliciliiis alal, quo uuicuique parti talernaculum suum adaptavi; in
    inagis vacua, 343 el amara <le regioue Moab rediil: piclura quoque visibili talcs picturas el eolores po-
    ut et plena iudomo panis, el Iseta sil in terra con- hiii, quibus utriusque spiritualis labernacull, alle-

    fessionis, quam jejunam esse non vtitt misericors gorici videlicct et tropoligici spiritualitas congruen-
    Booz indomo sua, nedeficiat invia. Gratias tihi, o tius possil denot.iri. Quem qtiidem librum, quia
    bonc et benignc Booz, qui tuis dignaris praecipere jam, si non ut debui, tamen ut potui, ulcunque
    messoribus, ut si cumcis metere vohierit Ruih, non explevi, vobis, cujus praecepto eum scribere aggres-
    prol.ibeanl, sed de suis magis projicianl manipulis, sus sum, una cum pictura transmisi, obnixe de-
    ut absqne rubore colligat et colligentem nemo cor- prccans vos , ut in quihus via regia incessi, ct in

    ripiat (Rutli. n, !5). Unde liquido palet, q;tod nec quibus ab ea forte declinavi, vcslra diligenter sa-
    leciini, nec cum messoribus luis senttnnt, qui inme gacitas attendal; quatenus aucloritas vestra s:c
    Ralb spicas colligenlem, corripimt; dum cttucon- ,, bene dictamea confirmet.iitetiamerratainemendata
    ccdis, ut nielat, ct isli reprebendiint, si colligat. non relinquat. Et quia secunda et lerlia bujus li-
    Praclerca magnns erat mcssor in agro illius superni bri pars peitinent ad picturam, extensa coram vobis
    Booz; qui suadenti Josue, ut lieldad, ctMcdadpro- ipsa piclura, iilramque prafali libri partem compe-
    phetaro in caslris prohiberet, respondit : Quid tentcr legi faciclis : ut percipientes et lecta auditu,

    amularis pro me? (Vwm. u, 27.) Et adilidit : Qitis et riepicta aspectu , libnun et picturam simul
    milii d"t, ul omnis populns propkelei, c! det eis Do- roaptetis. Quod si mussitaverit quis, quia ad sapi-
    minus spiritum suum? (ibid., 20.) Ut enim Venera- das sedenti epulas, insipidum mese paupertalis
    bili Bedae presbytero reverendissimus quondam clnsculum appono, vos nimirum in jus vocabimini,
    Acca episeopus scripsit : ISnnquam sanctis moris qui illud desiderastis , non ego, qui dedi ; vos, qui

    fuil invicem invidere, invicem provocare ; sed nnum- non


    praeeepislis, ego, qui prsecipienli obedivi. Me-
    quemque, in omanda domo Domini, pro viribus suis inoreni meisanctam paternitatem vestram, per di-
    oblulisse, quod potuerit. Et post pauca. Quin eliam, lectum unicum siium, in Spirilu sancto Deus omni-
    ui ait beatus Augustinus, ideo necesse est, plures a potens Pater custodiat ; ut ope misericordiae suae
    pluribus fieri libros diverso stylo, scd non diversa ftde: adjula, et a peccato sit semper libera et ab omui
    etiam de qmcstionibus eisdem; ut ud plurimos res f) perturbatione secura. Amcn.

    DE TRIPARTITO TABERNACULO
    PARS PRiMA.
    DE TVEERNACiTO MOYSIS IN SENSU LITTERALI:

    344 CAPUT PRIMUM. tisc , ulqualitervetusillnd labernaculumMoysi in re


    factum fuerit el dispo»itum, nos quoque ostendcri
    De difficultate tractandi de materiali factura et
    disposilione tabernaculi Moijsi. conemur : oportct niaurum deyotis vos precibus
    I. Quia vestrre, Pater vencrande, placet Pxccllcn- summum illum ac vofum Arlificem exorare qua- :
    655 ADAXII PR.EMONSTRATENSIS G3(J

    lenus veslmm eiiain Beseleei, quo vel aliquantulara \ CAPUT II.

    tnnl.e rei oslensioncm efiundcre pos^it Spiritu De labnlh Irium parielum tabernccttti, dc buiibus
    sancto replere dignetur. Scit cnim evidenter pater- earumdem tabulurum,ei de incaslraluris earum.
    nitas veslra nulluni omnino horninuin lioc in lein- IV. Dixil Dominus ad Moyscn Facies tabulas :

    pore esse, qui praediclum aedificium corporali vide- stanles labcrnacuti de lignis selim, quw tingulce de-

    deril&speclu,acperhocmirumnorieste, siincorpora- nos cubitos in longitudine liabeant, el in luliludint

    li ejus faciura et dispositione nos quoque caligemus. singulos ac semissem. ln lateribus tabulw duw tn-

    Quod si dixerit, quis e\ libri Exodi diclis praadicli castraturca fient, quibus tabula alleri tabutw con-

    laheranculi failuram et disposilionem malerialem nectatur. Xtijue in liunc modum cunclai tabulw para-

    piene nos conjicere posse : sciat minim non esse, buntur. Quarum viginti erunt in latere meridimo,
    sj prafati libri verba nequaquam nos plene juxta quod rcrgit ad auslrum ,
    quibus quadruginta batet

    litteram intelligamus, cum nounulli doetores eximii argenleas fundcs, ut bina! bases singv.lis tabulis per

    longe a nobis lam sanetitatc vitae, quam sublimi- duos angulox subjiciantur. ln Uitere quoque secatido
    latc scientiae remoli, diversa super eorumdcni ver- tabernaculi, quod vergil ad aquilonem, viginli tabutat

    borum intelleclu lilterali sensisse inveniantur erunt. quadraginta liabenles bases argeuteus. Binai

    Pater
    B bases tingulit labulis supponantur. Ad occidentalem
    II. Ul enim' de nmliis pauca proferamus :

    et advocalus noster , dodorque ecclesiae ineoiv.pa- vero ptagam tabemacuii facies sex labulas, el ruv-

    bilis Aurciius Augustinus muitis in locis, ut asse- sutn atias duas, quos in angulis erigantur posl ter-

    nint, qui legerunt, ait.irc thymiamalis intra velum qum tabernaculi, et erunl conjuncloe a deorsum usquc
    dicit fuisse, cum omnes fere sancloc
    Joscplius, et ad sursum, el una omnes compago relinebit. Duubut
    Scripturae expositores illud inter candelabrumet quoffUe iubutis, quw in augulo ponendw suul, similis

    mensam propositioriis exlra velum contra arcam te- junclura servabitur, et erunt simul tabnlc. ccto :

    stamenti posilum fuisse affirmenl. Dic.it prxterea bascs earmn argentew sedecim duabus basibus yer
    idem rcverendissimus doclor, quod singulis lahulis, unam labuiam supputatis (Exod. xxvi, 15 ct seqq.).

    qu;c in irihus tabernaculi parietibus eranl, non CAPUT III.

    binae hases sitpponebantur; sed quod una basis ta- Ex libro Exodi de eodem.

    bulae supp.inebatur, alia superponehatur : ut basis V. Fecit labutas tabernactli de lignis selim slun-

    superior quasi capiteiium esset.cum evidenter dical tes. Decem cubitorum erat longitvdo iabulw unius, et

    Scriplura, dtias singulis tabulis pe." duos angulos unum ac semis cubitum tatiiudo retinebat. Linw in-
    castraturx erant per singulas labulas, ut altera at-
    hases snpposilas fuisse, dtcentc DominoadMoyscn :
    q
    Binw bases singulis tabulis per duos angutos subji- teri jnngerelur. Sic fecil in omnibus tabulis taberna-

    cianiur (Exod. xxvi, 16). Et ilem : Duabus basibus culi : e quibus viginti ad ptagam meridianam efant

    per unarn tabulam supputaiis (ibid. 25). Yenerabi- conira austrum, cum quadraginta basibus argenleis..

    Sem eliarn Bedam presbytcrum, doctorcm Anglo- Duw bases sub una iabula punebantur ex utraque an-

    rum, non soium diligerilem vcrbi Dei scruialorem, gulorum parte, ubi iucasiraturw laterum in augulit

    f ed el veracem fuisse expositorem quis ncsciat? Ab terminanlur. Ad plagam quoque tubernaculi qtuc re-

    eodem lamen doctore in cxlensione cortinarum et spicil ad aquitonem , fecil vigiuli tabutas, cum qua-
    draginta argenleis basibus, duas bases per singulas
    sagorum ad operiendum labernaculi tectum et ,

    scxti sagi in fronte tecli duplicatione magisler An-


    tabutas. Contra occidentem vero, id est, adeam par-
    tein labernaculi, quai respicit mare, fecit sex tabutas,
    dreas multum dissentit.
    et duas alias per singutos angulos tabemacuti retro,
    III. Hyc vobis, Pater charissime, ideo dixerim.ut
    dum quoe junclw erant a dcorsum usque ad sur&nm, el in
    cogitetis non csse mirum, si cgo succumbo,
    unain compaginem ferebaniur. Ita fecit ex utraque
    tam grave infirmis meis ccrvicibus onus imponitis;
    parteper angulos, ul octo simul essent tabutw, et ha-
    el si in illius solis radiisego talpa caligem, in qui
    & bcYcn baw ^gentea» sedectm, binas scUicet bastt
    bus taies, tantaeque aquHas caligare inveniuntur. Igi- [ }
    sub singulis tabuiis (Exod. xxxvi, 20 etseqq.).
    lur quia de materiali facttira et disposttionc taber-
    n?.c«!i meam prodere insipientiam impcllor, primum
    CAPLT IV.

    Expositio Htleralis capitis prwcedentis.


    quidem quantum capere potero, ostcndcre studebo,
    "VI. S:<-{;L e'i his, qnse in Exodo scripta sunt con-
    qualiter tres tabernnculi parietes ex tabulis coflsUi
    imnt, qualiterque eocdem labulse ad invicem erant jicere possum, tabernaculum quod in deserto con-
    structum est, cx tiihus constat parietibus australi
    conjumtiK. Sccundo vero quomodo ctiani 345 ta_
    :

    cum videlicet, seplenlrionali, et occidentali. ln parie vero


    huktt connexse et firmatx\ et parietcs introilu

    crant erecli. Tertio qualiter piicdicti parieles corti- oricnlali, ubi et introitus fuil, paries non erat ;

    nis el sagis, pellibusqne rubricatiset byacinibinis sed ab australi parte usqnead septeutrionalem vcctis

    facre cooperti. Cmnque hoc modo fuerit labernacur qtiidem tendebalur, ubi pendebat lentoriura ante

    Inia perfectum, de his, qux iutrailtud, ct exterius quinque columnas appensum. De qua parte orieii-
    crant cifca tractare tali latius in sequentibus dicendum cst. Tres eniin
    illud, proul conjicere polero,
    tentabo. praefati parietes ex tahnlis constabant factis quidem
    de lignis sctim, sed ab ulroque !aiert, ut in sc-
    «7 DE TRIPAUTITO TABERNACCLO. — PARS I. 633

    qwnlibits legitur, deaaralis : quarurr. viginti erant A IX. De illis vero octo lalulis, quae occidentalrw
    ii> pnriele australi, et totidem in septentrionali, et faciebant parielem, boc nobis sciendum csf, quo.1

    in occidentah oclo. Sub singulis vero tabulis duae non omnes cum tabulis aliorum parietum camdem
    erant bases argentea\ et fusiles per duos singula- in latiludine intra ipsr.s parielcs habueremensuram:
    ruin labularum angulos supposilavquatuor digitis, si cnim singuhe tabtilae hae intra parieles cubitum

    ul scribit Josephus, altae a teira. In latenbus eliam et dimidium halierent in latitudine, sicut singulae

    Bniuscujiisque labulae duae incastFatuix erant, qtti- aliorttni pariclum habucrunt, jam non decem cubi-
    btistabula alteri tabulae conneclebatur. Jdern vero tos solummodo tabernaculum habuisset in latitu-

    Josephys dicit, quod singulis tabuiis bini eranlcar- dine, imo duodecim; qaia octo cubiti pleni et oclo

    dines immissi pcr duas bascs, qua? erant argenlece, ergode latitudini-
    dimidii duodecim cfticiunt. Quid
    el suis foraminibus tabularum eardines suscipie- bus harum octo tabularum dieendum est, nisi quod
    bant. Itaque unaquseqtie tabula duos habuit angu- sex quidem tabularum wnaquaeque in lafitudine cu-
    los, per quos du;e ei bascs fuerunt suppositae, et in bitum habebat et dimidium; septimaveroetoctava,
    eisdem angoiis incas.traturaelatcruni terminaliantur, id cst, iilae duae, quae in angulis occidentalis parie-

    qoibus unaquocque per circuitura triuaa parietum tis ponehaniur, non tantum cubito carebant, et di-

    labula, altcri. fuit tabulae connexa. & midio in latitudilie; sed nec unum plennm intra

    346 VII. Sed harum incmiratwrarum figttra, ut parietes habebant eubituro, sed tantum diinidium?
    Bcda Venerabilis dicit, tideri non potuit, quando et Et liber Exodi quidem omnes has tabulas°cum alio - 1

    compmjo tabutarum regulariter ordinata,et ipsum la- rttm parietum tabulis, sicut non asserit, ita nec
    bernaculum erectum fuit. Attamen psr hos incasira- negat eamdem in latitudine babuisse mensuram ;

    turarum nexus omnes tabemacidi paiietes ad invicem sed Josephus oecidentalis parietis tabulas angulares
    topulatos fuisse, ipsa parietum firma stabililas ex roedio dicit cubito seclas. Ait enim : Posteriorit
    ostendebat. Quanlae autem longitudinis uterque pa- parklis novem cubitos sex tabtdat faciebunt, quibut
    ries, auslralis videlicet ei sepientrionalis fuerit, conjuncta' sunt aliw dua; tabulm cx medio cubito se-

    Scriptura quidem apcrte nondicit; sed tanien ex ctce, quas angulares posuerunt ad inslar majorum ta~
    mensuris latitudinum tabularum, ex quibus iidem bularum.
    constabant parietes, possumus boc evidenter per- X. Et 'quainvis liber Exodi easdem angulares ta»
    pendere. Dum enim constat, quod uterque paries bulas non aperte, ut Josephus, ex medio dicat cu-

    ex viginli conslabat labulis, et unaquacque tabula bito seetas, per hoc tamen quod separMim de eis
    inlatitudine cubilum babebat, et dimidium, et in iraclat, occulte fortasse nobis innuil non eamdern
    C
    longitudine cubilos deeem : patet nimirum quod eas cum caeteris sex tabulis intra pariotes in iatitu-

    uierque praefalus paries, et in longitudiae cubilos dine habtiisse mensuram. Sic enim in praedicto ii-

    triginta, el in altiludine habuit decem, quia latilu- bro legitnr ; Ad occidentalem plagam tabernaculi fa-
    dines labularurq parietum faciebant longitudinem, cies sex labulas, ei rursum cdias duas, quai in angulis

    et tabnlarum longitudmes parietum faciebant alti- eriganlurpost tergum tabemacidi (Excd. xxvi, 22,
    ludinem. Ilabuit ergo tabernaculum in longitudine 23). Item : Contra occidcniem fecit scx tabulas, et

    cubilos triginla, et in altitudine decera et decera in daas alias per singulos angulos tabernaculi retro
    latitudine, (Exod. xxxvi, 27, 28). Prius ergo de sex tabulis,
    VII!. Debis vero incastraturis, etde longiludine quae erant in medio, et poslea de duabus, quae in
    domus, et de binis basibus, quae sub singulis ta- angulis erant, facit mentioncm ; ut sic fortassis nos
    bulis posilae erant, vir quidam vitae venerabilis el faceret intclligere, et aiterius intra parietes qnan-
    dHigens verbi Dei scntlator ita juxta lilteram scri- tum duntasat ad laiitudinem pertinet, fuisse men-
    bit : (naquaque tabula labemaculi in ulroque latere gurae illas duas, et alierius istas sex. Huic vero sen-
    incaslraturam , id est , valliculam et cavaturam tentice meae concordare, ni falior, videtur quidam,
    quamdam habcbat, el ila artificiosc pcr liujusmodi r> qui de tabulis parietis occidentalis loquens, et id

    cavaiuras invicem sese reeipiebant et jungebant, ut quod in Exodo dicitur, aiias duas, quae in angulis
    quasi unum el continuum lignum omnes viderentur, erigafttur, 347J tIxta litterara exponens, ita dicit
    -

    timulque in utroque lalere domv* viginti tabulw es- Alias has dicil forsilan, quia alius quantitatis erant

    sent, et singulce unius, et temis cubiti erant; patet secundum Josephum, quam reliqu&i singula enim
    qnud tongitudo labernacuti triginia cubilorum erat. erat temis cubiti, Alias vero ejusdem parietis tabu-
    Bini cardines singulis labulis in inferwribus suis ver- ias secundum quantilatem tabnlarum, -quae in lateic
    sus terram intererant, el singulis cardinibus singvla: erant, fuissc certum est. Eadem consimdisque
    bases supposilw eranl. Augusliiuis tamen dicit qtiod junctura oinncs colligavit.
    nnn ex una paitc singulis tabulis binae bases stip- C.APIJT V.
    ponebanlur ; sed una basis labulae supponebatur, Yerba Yenerabilis Bedw presbyUn snper caput
    alia superpunebatur, basim pro capiteiio accipiens. istud.
    S«<l iittera contraria videtur quae dicit, ut binee ba- XI. Erat tabernacuJum domusDomino consecrata,
    scs tingulis tabulis per duos angulos subjicianlur habens longiludinis cubitos triginta, latitudinis dc-
    lExod. xwi, i<tt. Hapc ille. cem, aitiiudinU eque decem : icclura habcns aeqttalA
    653 ADAMI PU.-EMO SSTRATE.NSIS C40
    per toium. quomodi» in Palestiua dninesj ediflcandi ,\ velum dc Ityacintho, et purpttra, cocccque l>is lincto ,

    moiisest; eujus quidcm parietcs tses : austrai'.&, cl bgsso rctorla, opere plumario, et pulcltru varietate
    scptcntrionalis , el ocridcnialis , de tabulis sunl eonttxtum : quod uppendes ante quatuor columnas
    corapacti ligneis ab utroque lalcrc dcauralis. L gna
    :

    de lignit seiim, gux ipxic quidcm deiuralw erunt, et


    setim, dc qitibus tabernacultim Gebat, impulribiUs hubebunt cr.pila aurea ; sed bascs aryentcus. Insere-
    naturss suni, eximii candorie ct leyilatis, ac non tur autem velnm per circulos,. inlra quod pones ar-
    uiultum ab alLa spina, siisi tanlura magnitudine cam tettamenti, quo sanduarium,
    et el sanctuarii
    dislantia. Unde ct Rieronymus nomiunquam in li- sanctuariu dividenJ/ur. Pones et propitiatorium super
    bfo Hcbrseoruro nominum, sicut ei aliis opusculis arcam testitnonii in Sancta sanctornm, mcnsarnque
    tuis selim spinas absoluu iulerpretalus est, verbi extra veium, tt conlra mensum candelabrum in la-
    gratia Abel sclim lueirfus spinaruro. Won autera
    :
    tete tabernacuti mcrutiano :
    349 mensa eniin stabit
    facile boc genus ligni, nisi in deserlis ArabUe, ubi in lulere uquilonis. Facies el teutorium in inlroilu
    tabernaculum svdificabaiur, solet inveniri. Unde et iabermeuH de lnjccintho, ci pnrpura, coccoque bis
    Graeci ct Latini inlcrpretes noraen ei ali-.irf, prseter lincio, e< bi/szo retorta, opere plumario : ei qu.nqu»
    Uebrseorum, poncre nequivcrunt. Quamvis qtiidam col%tntuti desutabis tignorum setim, ante quas ducc-
    "
    qualjiateai natura ejus exprimcre voienles, ligna tur tenlorium, quarunt erunt cupi'a cur.ea a bases
    iinputribilia transtulerunt ulpote cujus apud eos erneae (Exod. xxvi, 20
    :
    et seqq.).
    nttlia nolitia erat.
    CAPLT VII.
    XII. Porry pro orientali pcriele unus veclss erat /'('»>; in libro F.xodi dc ecdcm.
    unde -i introitus fuit, qui per medias tabttlas ab XIV. Feci: ct vectcs de lignis settmquiuqve ad conti-
    angulo usquc ad anguititn pervcniret , id esf, a ttendax tabulas unius tuteris labernacu!', cl quinqu*
    aummitale ultima bujus parictis usque ad alterius c.lios atl alterius laleris tabulas eoaptandus ; el extra
    parietis sttmmitalciu, cui cortinac labcrnaculi, et hos quinque aiios xectes ad cccidentalem plaijam ta-
    lecttim incumbere possent, ubi tenlorium erai auin- bernaculi eonlra mare. Fecit quoque vcclem alium,
    qu.e columnis suspensuni. Quanta fuerit lonjjitudo qni per tnedias labulas ab angulo usquc ad angulum
    is>bernaculi, speriaiiler non exprimilur; sed ks co perveniret. Jpsas autem tabulas deauravit fusis ba-
    mnuitur, quod paricles ejns ex viginli tabulis esse, tibut earum argenteis, el circulos carum fecit ou-
    et li;e singtdse siugulos cubitos ac semissero lalitti- reos, per quos vectes indnci possenl, quos et ipsos
    dinis babuisse perbibentur. Vigiuti natnque cttiiiii ,
    aureis lutninis operuil. Fecil et velum de hyacinlho ,

    ct vicies semis cubiti triginia cubitorura summam f


    . et purpura, el vermicuh, ac bysso retor.a opere plu-
    coniplebunt ; qitam fuisse tabernaculi iongiludinem, mario varium aique distinclum : et qualuoi colum-
    Josephus scr bit. omnes tabernaculi in al-
    Tabiriae nas de liguis setim, quas cum ccpilibus deauravil
    terutrtmi per incastraturae nexum eopulabantur. Et fusis basibus earum arrjenteis. Fccit ti lenlorium in
    quidem erecto tabernaculo, ac regulartler ordinata introilu labernaatti ex hgacintho, purpura, vermi-
    coopage tabuiarum, flgura incastratnrarum non culo, byssoque retorta cpere plv.mario ; et columnas
    cernebatnr. Qtianta tamen virtute labulas sibimct quinque cum capitibus suis, quas operuii auro, ba-
    eoadunaverit, ipsa parictis incoucusei firroa stabi- sesquc earum fudil tvncas. (Exod. xxxvj, 31 el seq.)
    litas ostendei<at. JJinse vero bases singuiis tabftlis CAPUT VIII.

    per rinos anguJos subjiciebantur, tit benc ditTultis Exposuio titteratt» prwcedcntis capitis.
    angulis tota °ccte et inileclinabililer possel tabula XY.Postiilaiu ronnexionisfirniiiatem, qitam eine»

    consisterc. Scribil vero Jiisepbus. quo^ libula* ta- singulis tabttlis fonferebani incaslrattira? , aliar.i

    bernaculi niciisnra quatuor digitorum fuerunt a etiatn parictibus fortUudinem contuterunt vecies,
    tcna suspcnsx Ex quo videlur velte intelligere, qoorurn qutnque in pariete eranl australi, et toti-

    qnod tanise p.ltitudmis factse fuerint ipsstrum bases dem in seplentriouali, totidem etiam in occidentali,
    tabularum, D iniuiissi in roedio pcr ctrcuitum trium partetuni

    CAPDT VI. loco, annulis aureis, el fusiiibus ad continendao

    et firmendas tabiibs in unoquoque .pariete, de li-


    Dc trium pariettim rcctibus dc conncxione et cre- ,

    clione e&rumdem pnrtetum. fte lenlorio intmitus «jnis qutoem stHim facti-. sctl laminis aureis coo-
    ,

    et ejta mtinque columnis. fJe veio anie Sancla perti. De his ansiulis aureis, quibus vectes isii

    sauctorum, el quutuor culumnis ejus. ecant imniissi , ita Josepbus scribit : Singulce

    XIII. Dixit Dorainus a'i Moysen : Fetcies veete$ de inquil, tabulw annulos Itabebant aureos per ex-
    liynis fetim:quinque att cominendas tabuias unius la- teriores frontes eminenles, velut quibutdam radicibus
    teris tabernaculi, et quinque alios in aHeru ejusdem iufixos per ordinem ad invicem respicientes. Quod
    ntitueri ad occidentalem plagam t qtiimillenturpcrme- vero in unaquaque labula annuii fuerint, Uber
    dias tabttlas a mtmmo usquc ad snmmum. hpsasque quidem Esodi non dicit . sed Hcda unicuique ta-
    tabulas deaurabis, et fundn in eis annuios aureos, bulic quinqtte aunulos dicil iuissc infixos . : Qninque,

    per quoe vcctes tabulata contiiieanl, quos operiet ia- ir.quil, circulos singuta: liabebanl labulte, et iteui :

    minis aureis , et eriqes tabenir/cuhnn juxta c.rcin- Quinque aunuLt curei singulit labulis erani t'»/?.Ti.

    vium, tjittd tibi in montx tnonstrctu.n cst. laeie» et Ad hoc ilaque in unoquoqtte pariete erant vecles,
    U\ DE TRIPARTJTO TABER.NACULO. — PARS I. 612

    nt annuli quorum In unaquaque tabula quinque A cooperti, ad continendas et firmandas illas ssepe

    erant per circuitum iinniissi, tabulata eorumdem iu unoquoque lalere laberiiaculi, in


    dir.tas tabulas,

    parietum firmiler conlinerent ;


    quatenus sicut el in medio pcr circuilum trium parielum loco annulis
    inferiori parte per iioc, quod binos singularum la- immissi aureis, el fusilibtts ; uiiiuscujusque vectis
    bularum cardines, ot Josephus dicit, basium sup- capite in alterius vectis capitc inlrante , in modum
    positarum suscipicbanl foramina ; et in lateribus coneha?.

    peT incastraturarum nexum, qnre incaslraturce la- XVII. Tn parte vcro orientali ubi iiilroilus fuit,

    terum in angulis, ubi et bases supposita?, et sub- paries quidem non erat ; sed uno ibi uno
    vecte ab
    jectaj erant, terminabantur, pradkla labulala in parietis angulo usquc ad alterius angulurn, per me-
    statu suo el ereclione fuerunl firniata : ita nihilo- dias tabulas, in summo prolcnso; quinqtic per
    ininus pcr vcctes annulis inimissos, etiam in mcdio transversum sub ipso vecte erigebanttir column»
    sui per circuitum eadem tabulata firmarentur : ul lignorum seiim deaurala?, capila babenles aurea,
    boc modo inferiiis, et in lateribus, et in medio fir- ipsi vecti fabre immissa ct in eo firmata ; sed hases
    mata, fortiter compacta constarent, qualenus ex seneae ar.le qitatuor videlicet columnas ducehant
    aliquo impulsu venlorttm nec slrepitus fieret, nec tentorium ex quatuor coloribus, byacinlbo, et "pur-
    sodificium vacillaret. Liber vero Exodi capita sin- " ptira, coccoque bis tinclo, et bysso retorta eoutex-
    gulorum vectium aliqua ad invicem fuisse con- tum. Sic enim quidam dicit : Yeciis, inquit, ab
    nexione conjuncta sicut non negat, ila nec affir- orieutali parte fuit, a meridiano lalerc usque in se-

    mal ; sed Josephus dicit : Quod inlrabat caput ptentriunalc proteusus, cui quinque cotumnarum c.a-

    uniuscojusque vcclis in alterius vectis capite in pilella innitebantur, anie quas appensum erat velun*
    modum concba?. De his vectibus ita quidam scri- in inlrcitu labe.rnacuti. Aliud etiam lenlorium, quod
    bit : Fronlis, inquit, et laterum veclcs ejusdem eranl proprie velum voeal ant, ex quatuor proedictis coio-
    numeri, sed non ejusdem quaniilatis, quia laterum ribus conlcxtum ante quatuor columiias iignorutu
    tex, fronlis vero duorum erant eubilorum : Non quin- selim inter parietes per transversum erectas, el de-
    que ordines vectium in uiroquc latere, ut quidam auraias, capila habentes aurea el bascs argentcas,
    wsliinanl, scd quinque liinc, inde, el totidem in ecci- insertum per circulos pcndebal. Interior vcro locus,
    dentali fronte, qui annulis singulis tabuiis inlixi qui ab boc vclo usque ad parietem oecideritalcm
    erant, inserli erant ; inirabatqve caput veclis unius- perlingebal, Sancta sanctorum erat; exterior vero,
    {nju&que in alterius vectis capite in modum ccncluv. qui ab iniroilu usque ad idem velum crat, simpliel-
    tiic ille de veclibus dicit. p ter Sancla dicebatur. Exterior viqinti, ut Jcsephnj
    XVI. Ut igltur quje superius latius dieta suni, ail, i;i loiujiiudine cutntos hubuil ; iulerior vero decem,

    breviler repelamus, et ipsos, de quibus jam niulla Sicque lota domus iu longilndine cubitos habuit
    locuti sumus ,
    parietes quodammodo erigamus ,
    triginla. Ha?c de parielibus lahernaculi, et de cjus
    erant bi tres parieles labernaculi, austraiis vide- introilu dwerimus; nunc quomodo his noslris ver-
    licet, seplentrwnalis et occidentalis, compacti ex bis Yencrabtlis Beda attestetur, demonstremus.
    tahulis de lignis setim ab utroque latere deauratis; CAPUT IX.
    quarum viginli stabanl rn latere tabernaculi meri- Super caput islud wrba Yenerabiiis Bedce presbyleri,
    diano, et lolidern in aquilonari, cl in occidentali XVili. Yectes, inquit,quinque labernaculi tabulas
    octo : habentibus singulis in longiludine cubitos continebant,etquinqueannuIiaurei singulis taberrta-
    decem, el in laiitudine 349 cubilum et dimi- ruli tabuiiserantinftxi.veclesquenerannulos aureos
    dium : exceptis iilis duabus angularibus tabulis, lahulala continebant. Quidam vero veclis a prima
    qu?e in pariete eranl occidentali (ubi videlicei pa- tahularum summilate usque ad aiterius lateris sum-
    ries australis, et septentrionalis binc inde necteba- milatem per decem cubitos latiludinis tabcraacuif
    tur occidentaii) qua? inlra parieles non nisi dimi- protensus esse credendus csl : capile quidcm utro-
    dium in lalifudine cubilum habebant : gemina j) que firiniter labuiis imposilus, in medio autem siii

    etiam incastralura singulae lahulje singulis erant capilibus columnarum fabre immissus; sicque ejus
    conjuncta? duabus argenleis basibus, cl fusilibus positio, et stabilitatem pariettim, ab orientali plaga
    pcr eircuitum trium parietum, singulis tabulis per cuslodiret, et statum coluntnarum ne labi ve! pcr-
    eosdem duus angulos snpputatis ; in quibus videli- verli possct, contineret : ul per boc ea tabernaculi
    r et angulis ex utraque eorum parle iaterum ir.ca plaga, quce non t3bulis, sed columnis constabat,
    slratura? terminabantur, babebantque pivedicia? ba- r.on minus fixa, quam caiteVffi, vento iicet impellen-
    ses, ut Josephus ait, foramina ;
    quoe binos, qui te, persistcref. Ubi eliam te&torium erat quinque
    singulis immissi eranl, cardines suscipiebant. Au- commnis appensum, qnse coInmn:e capita aurea ha-
    stralis vero, et scptcntrionalis pariclis longitudo bebant, sed bases a?neas, qua? et de lignis selitn fie-

    triginta eral cubitorum , el singulorum parietum ri, sed auro jubebantur opcriri. Erat eliam velum
    altiludo decem ; tabernaculi ialiludo, id est spa- opere piumario variatum, columnis |uaiuor appen- (

    lium, quod crat, inter parietes, similiter deccm. sum, quo sancluarium et sanctuarii sanctuaria di-
    Erant eliam inunoquoque pariete vecles quinque ,
    videbar.tur. Yclum hoe, quo labernaculum dividcba-
    <Je lignis quidem sctim facti sed laminis aureis ; lar medium, ita positum referl Josephus, ut vigiuti
    ; ;

    643 ADAMI PRjEMONSTIUTENSIS 644

    quidem cubiti longitudinis ad prioiein domum, de- A unde qninquaginta fudit circnlos uureos, qui morde-

    cem vcro pertinerenl ad secundam, ul per omnia reul cortinarum ansas, et fieret unum labernaculum.
    incnsur.s tenipli, quod poslea factiim est a Salo- Fecit et saga citicina undccim de pilis caprarum ad

    monc, licerel esse conveniens ;


    quod cuni esset qua- operiendum iectum tabernaculi, unum sagum habebat
    draginla cubilorum longitudinis, viginli lal.tudinis; in longiludinc cubitos triginla, et in latiludine cubitos

    lertiam longiludiiiispnriem, id est decem cubilos ad qualuor ; unius menturw erant omnia saga, quorum
    intcriorem domum, hoc est Sanclum sanctorum ha- quinque junxit seorsum, et sex alia separatim, fecit-
    behat separatam : ita ut longitudo et latitudo ejus- que unsas quinquaginta in ora sagi unius, et qui?iqua-

    dem doinusinteriorisuna esset. 350 $' c ergo ctiam grttta in ora sagi allerius, ui sibi invicem nectereulur;
    tal>crnaculi pars interior tongitudincm et lalitudi- et fibulas aneas quinquaginla, quibus necteretuf te-

    nem similem hoc , esl denorum babebat cubitorum. ctum, et unum pallium ex omnibus sagis fieret. Fecit
    CAPUT X. el opertormm tabernaculi de peliibus arielum rubri-

    De corlinis, el sogis, et de operimentis tecli taberna' calis, aliudque desuper vclamenlum de pellibus ian-
    culi. thinis (Exod. xxxvi, 8 et seqq.).
    XIX. DixitDominusadMoysen Tabernaculumvero :
    CAPUT XII.
    ila facies. Decem cortinasdebyssoretorta et hyacintho, fj Expositio litieraiis capiiis prazetdentis.
    t>i purpura, coccoque bis tinclo, variatas opere plumu- XXIOjiia jam tabernaculiparietesereximus,eos-
    rio facies. Longitudo cortince vnius habebit viginii demnunc parietesleganius.Tegebanlprsedictosparic-
    !icio cubitos, latiludo quatuor cubitorum erit : unius tes primum quidem cortinac, deinde saga. tortinac
    tncnsuroe fienl universa lentoria. Quinque corlinw vero decern erantex byacintbo, et purpura, coccoque
    sibi jungentnr mttluo, et aliw quinque nexu simili co- bis tinclo, et bysso retorta contexts, quarum sin-
    hwrebunt. Ansulas hyacinlhinas in lateribus ac sutn- gnlx' in longitudine cubitos viginli octo, ei in lali-
    milaubus facies corlinarum, ut possinl invictm copu- tudine babebant qualuor. Ansas quoqne hyacinlhi-
    iari. Quinquaginla onsulas corlina habebil in utraque nas q.iinquaginta in suis habuere laleribus, ut ipsis
    parte, iia inserias, ut ansae contra ansas vettiant, et cortinis per bas ad invicem firmiter connexis, unum
    aitera alteri possit aptari. Facies et quinquaginta ex eis omnibus tabernacuium fieict. Saga quoque
    (hculos aureos ,
    quibus coriinorum vela jungenda undecim erant, quorum singula triginta in iongitu-
    sunt, ut unum labernaculum fiat. Facies et saga ci- dine et in latitudine quatuor cubilos habebant : ct
    ticina undecim ad operiendum lectum tabernaculi. sicut cortina quinquaginla in suis singcia ansas ba-
    Longiludo sagi unius habebit triyinta cubitos ei /a- ouere laleribus, ut sicul de cortinis dixi, istis sagis
    litudo quaiuor. JEqua eril mensura sagorum om- C ad invicem per ansas junctis, unum ex eis fierct
    nium : e quibus quinque junges seorsum, et sex sibi operimentum. Cumque ct cortinae singuh» et saga
    mutuo copulabis : iia ut sextum sagum in fronle tecii singnla invicem copularenlur, lamen et de corlinis
    dupiices. Faties el quinquaginta ansas in ora sagi praeceptum est, ut quinque, et quinque simul jungo-
    unius, ut conjungi cum altero queat; ec quinquaginta rentur : et de sagis, ut quinque jungerentur, et sex
    ansas in ora sagi olierius, ut cum allero copuletur. sibi nexu simili cohaererent : idcirco, ut 351 arbi-
    Facie.sque quiuquaginla fibulas wneas, quibus jungan- tror, quia nimis laboriosum videbalur in dissipa-
    tur ansce, ul unum ex omnibus operimenturn fiat. tione tabernaculi coitinas singulas, et saga singula
    Quod autem superfuerit sagis, quae porantur tecto, disjungere, itemque in ereclione et linec, et illae si-

    id est, ununi sagunt qnod amplius esl, ex medietale gillaliin copulare. Dicit namque Vencrabilis Beda :

    ejus operics poslcriora labernacuii; et cubitus ex una Omues cortintv unius coloris-, eisdeinque erant depic-
    parte pendebit et aller ex altera, qui plus est in sa- tie coloribtas, sed quince sibimet conjurclw. !(em cor~
    gorum magnitudine, ulrumque latus tabernuculi y>ro- lincc, inqnit, decem, quce pulchriludincm tubernaculi
    tegens. Facies et operimeutum aiiud teclo de pellibus conjuncta: complebanl, ila lempore congruo disjunge-
    arielum rubricatis, et super hoc rursum aliud operi- , bantur, ut qv.inai in utraque parte simul permanerent
    minlum de ianthinis pellibus ( Exod. xxvi, I ct attamen eo tempore ,
    quo erigebatvr labernaculum,
    seqq.). omties ad invicem corlinte nectebantur. Dene etiam
    CAPUT XI. dicilur, quod ansas cortinw in utraque partc haberent.
    Ilem in libro Exodi de eodem. ut videlicet proximas sibi ex utroque lo.tere corlinas
    XX. Fecit Beseleel ad explendum opus labcrnaculi singulw quwque corlinw quasi exiensis hinc inde bra-
    cortinasdecem bysso retorta,et hyacintho,et purpura, chiis amptecterentur. Uxc Ceda de cortiuis dicit : et
    ccccoque bis iincto, opere vario, et arle polymita : dc sagis : Dioisiones, inquit, sagorum in quinque et

    quarum una habebat in longiludine viginli octo cubi- sex.juxta iltud inlelligi polcst, quod supra de corli-
    tos, et in latiludinc qualuor; una mensnra erat om- tiis in quinque et quinque divisis exposuimus. Ilaec

    uium corlinarum. Conjunxitque cortinas quinque al- de cortinis et sagis vir i!le venerabilis dicit.

    leram alleri, et alias quinque sibi invicem copulavit. XXII. Hoc autem sciendum nobis est, quod quin-
    Fecil et ansas hyacinthinas in ora cortinw unius, que corlinae aliis quinqie cortinis, annulis aurcis,

    et in ora cortinw aiterius similiter, ut conlra se el fusilibus conjunctas crant : mordentibus videlicet
    veuirenl invicem answ , el mutuo jvnqereninr etsdern annuiis, qut quinqiiagnta erant, ansas loli-
    ,

    645 DE TRIPARTITO TADERNACLLO. — PARS I. 6W


    <!cm ,
    qui in utraque quinla cortina erant. Quinque A ribus ac summilatibus faciet cortinarum, ut postiut
    «ro saga eodem per omnia modo sex sagis con- invicem. copulari (Exod, xxvi , 4). Hic oslendil
    jnncla erant, exceplo quod corlinae annulis, ut di- quomodo jungendse sunl siLi invicem cortiuae. Du-
    (ttnn est, aureis, saga vero fibulis aeneis oopulata bium autem esl an jubeai, ut iioc modo singulre
    fuerunt. Eranl quoque ansulae hyacinthince in la- sirgulis copulenlur, an quinque cum quinque, ul
    teribus ac sumniitatibus cortinarum : sic enim unum ex omnibus iiat opcrimenlum. Yidetur nobis,
    scriplttm cst : Ansulas hyacinlhinas in lateribus ac quod unaqtiaeque cortina 352 in ulraque parle
    summilalibus facies cortinarum (Exod. xxvi, &). Et secunduin longiiudinem suam et in sttmmifatibus,

    stint quidem nonnulli qui has coitinarum summi- id esl, angulis laterum, quinquaginta ansulas ba-
    lales ipsa earum capita, qure deorsum pendent ver- buil : et quod vel viltis, vel quibusdam aliis iiga-

    sus leiram, dicunt debere inteliigi, et ad hoc in luris per ansulas sibi firmitcr connexae fuerint
    ipsis capiiibus ansas debereponi; quaienus innexis alias tanlum quinque et quinque sibi mutuo junge*
    ftmibus praedidae corlinrc tenderentur, et tene- banlur, ut unum operimenlum fieret, quinquaginta
    reniur paxillis, ne violentia suboriund& lempeslatis annulis aureis conjunctas sibi fuisse ; ipsosque an-
    ipsas evellerel. Ktquia barum ansularum numerum nulos inlercapedinem parvulam habuisse, ut, cuni
    neque auxtoritas, sicut illarum, quae in lateribtis D erigendum essel tabernaculum, vel deponendum,
    eranl, neque doctorum declarat exposilio, lotidem annulis facile inscsi, el rurstim ab eisdcm facilo
    fuisse asserunt ,
    qtiotidem cortinas absque ruga cxtrahi possenl. Haec de corlinis.

    tenerc possent. Sed his, qui boc dicunt, ille vir di- XXIY. Snibit etiam de sagis hoc modo : Saga
    sertus non videtur conseutire, qui de eisdem cor- cilicina, in Hebraco, corlinas cilicinas : Atigiislinin»

    tinartmi summiiatibus ita scribil Quidam, inquit, :


    vocat has corlinas vela capillalia, quia forsilan ita

    putant summitates corlinarum, capita earum in lati- est in translalione sepltiaginta, qua ipse ulitur.

    ludine debere inleltigi, ibique ansulas, sicut et in Yeia dicit, quia quadrata snnt in modum veli : ca-
    latcribus jieri prceccptum fuisse. Sed cum ab eis pillatia, quia dc pibs facla; capilli enim capitis pili

    quarilur ad quos usus ibi fuerint, si tamen ibi fue- sunt. Saga eliani cilicia dici solenl ;
    quod autem
    rint, rcspondent, ut funibus ansulis immissis per post saga additur cilicina, pleonasmus est. Pratc-
    paxillos hinc inde distenderenlur cortinw; sed nut- rea sagum est militare pallium a Gallis iuventum,
    lam inde mentioncm Scriptura facere videtur. Haec et dictuin quadrum, quia quadraium primo factum
    ille de snmmilalibus. Non ergo idem vir disertus esl, vel quadruplex : forsitan propter quadratam
    lias cortinarum summitales, capita earum deorsum formam telae cilicinae , qusc ad operiendum laber-
    versns lerram dependenlia, sed angulos potius, el naculi lectum parabanlur, saga sunt appellala. Con-
    superficies laterum cortinarum appellal : in quibus junctio sagorum ad invicem eodem modo, quo et
    vi-Jelicct lateribus quinquaginla per longum ansuloe cortinarum facta est exceplo quod in sagis sed ex
    :

    erant, sicut in prascedenlibcs dicit ; Videtur, inquil, una paile, et quinque ex alia, et quod cortinae an-
    nobis, quod unao.umque cortina in ulraque parte se- nulis atireis, liaec autem oeneis fibulis copulala fue-
    cundum longitudtnern suam, et in summitaiibus, id runt. Hax ille de corlinis ct sagis scribit. L'no
    esl in angulis taterim, ansulas quinquaginla habuit. igitur et ex corlinis, et ex sagis faclo tentorio,
    De conjtinctione vero cortinarum el sagorum idem suspendamus supra parielcs, primo quidem corti-
    hoc modo scribk : Inteliigendum esl prwmonstratum nas, deindc saga ; et videamus quo modo eos lege-
    fuisse Moysi tabernacutum in monte, ad cujus exem- banl; sed pritis duobus acceplis funiculis, uno
    ptar iilud, quod facturas eral, fieret. Tabernaculum 'domus longitudinem., et altero ejus per transver-
    vero ita fteri pvaicepit, ut supponit : scilicet, ut acci- sum mel amttr latiludinem. Ule vero funiculus ,

    pianiur decem corlince, quates et quantas ipse de- quo cx loto domus longiludineiu voiumus metiri,
    scribil , el mutta alia quai adjungit, ut ex eis fiat id est, a basi unius ex quinque columnis, qucc sutil
    tabernaculum. in inlroilu labernaculi, usque ad basim unius ta-
    jj
    XXiil. Sciendum tamen cortinas proprie vocari bularum parieiis ocridenlalis, cubitos in longitu-
    «abemaculum. Hyacinthus lana hoc colore tincta; dine quinquaginta babebit; decem videlicet, per
    ptirpura sanguinei est coloris, et de conchyliorum ascensuin parietis oricntalis, et triginta in longitu-

    sanguine tincla; coccus bis linctus lana coccineo dine doinus, et decem in descenstt parielis occi-
    coiore bis lincta, ut mulium rubea sit; byssus est dcnlalis. Ailer vero funiculus, quo domum secun-
    genus mollissimi el candidissimi lini, opeic plu- dum latituditiem per trausversum mctiri volumus,
    mario. Piuma, ut dicit AugusMnus, lingua pttnica id cst, a basi tabuke alicujus, quae est in parielo
    tlicitur acus. Opus plumarium esl, cum jam facto septenlrionali usque ad aiicujus labulse basim, qurc
    panno fila aurea aut argentea acu inseruntur, ut esl in pariete australi, cubitos habebil triginta in
    fial auriphrysiiiin, aut diversae in ipso panno figune: longitudine, decem videlicet in ascensu parietis
    hujusmodi opus vulgo brustatum appeilari solet. seplenlrianalis, et decem in deseensu parietis ati-

    Dccem cortinse tabernaculi sic dtsposilae eranl, ul stralis, el dcccm in ccquulitate, in summo intcr
    qttinque jungerentur et adhiererent sibi muluo; et parietes.
    aliae quinque similiier. Ansulas hyacintlnnas in late- XXY. Non cnim hoc, de quo loquimur, taberni-
    :7 ADAMI PRvEMONSTIUTENSIS Ct8
    culum noslrarum morc doniunm culminibus snbli- A cxrednnl; qtih undecim sagofum lalitudines siir.ul
    maiiim, sed plano sehensatf in sumiuo fuit xqualc jnncUe qnadragiiitaqnaltinr cubiloium longitudincm :

    sicut tnnpore ilio in terra illa domus conslrueban- faciuiit. Kx quilnis nimiium quadraginta qualuor
    lur, nnde ct in Deuterononno praecipiiur, ut, qui rtibitis triginla pnrietum longiliidineiu tegtinl: cx
    donium novam sedificaret, murum lecli poneret in qiiatnordecim, q-.ii supersunl, septem parti orientali,
    gyro , nc elfunderelur sanguis innoxius labente ct septem depulabanlur occidentali. Kt illi quidcm
    aliquo, ct in pra:ceps rucntc (Deul. vxn, 8). Kl hoc dno et:biti, qui in parte orienlali cortinas c.xcc-

    essc arbilror, quod Dominus in Evangelio tliscipti- diini, duplieati fuerunt, sicut cl in Exodo dicitur.

    lis dicit : Quod in anre audistis , prwdieabilur in Scxrum sagum iv fronle tecli duplices (Excd. x\\i,9).
    uciis (Luc. xii , 3) : quia nimirum in Pakesiina Causam veroVencrabilis Ueda ostendit quare sex-
    provincia in tcclis solebant homines rcsideic, qurc tum sagum m fronle tccli duplicatum fuit, in haer.

    io sumiiiilalihus s tis undique fuerunt tcqualia. Su- verba : Juxta litteram, inquil, frcntem tecli, itigressum
    spendamus crgo supcr parietcs cortinas, ct super tabernaculi dicit, ubi non tabulas, ut supia breviter
    coitinas saga. Hoc autcm nobis sciendum esl, quod dmnus, sed colamnas, et vectem ub awjulo tabu-
    cx longiludinibus suis tam corlinse ,
    quain saga larum usqhe ad angulum prolensum poni pwccptum
    doinus Operiebant longttudineru; et ex longitudi- '
    est. Ideoque quantum ad formam operis perlinet,
    nibus suis ej>js per transversum tegebanl latitu- ibi magis opus erat geminalo sagorum munimento,
    dinem. Suspcnsis itaque super parictes cortinis , ubi solida parielis firinhas aberat. Hoc ilaque modo
    yidebiinus quod totam domus latitudinem pcr ct umis ille cubitus, qui hinc indc in itlroquejuxta
    transversum cx longiludinibus suis usque ad ler- terram latcre cortinis devenientilnis cooperlusfiiir,
    ram opcrient , excepto uno ex utraque parte juxta sagis sttptrvenientibus coopertus esl ; ct duobusin
    terram cubilo ,
    qui hinc inde cortinis deficienlibus orientali simul, el occidentali parle cubitis corti-
    discoopertus crit, quia latitudo doinns pcr trans- nas in dcscendendo eadem saga operiunl.
    vcrsuni triginta cubitorum esl, et cortinre non ha- XX VII. Et hocesse nrbitror quod versus illesub-
    bent in longitudine nisi cubilos viginti octo : lon- tilis, cl verbis perplcxus dicit. Qucd autetn 6uper-
    gitudinem vcro labernaeuli. quae triginta cubiio- fuerit in sigis guce paraniur lecto, id est, unum sa-
    rum esl, opcrient ercdem corlinse, ex longitudine gum, quod amplius est ex medielatc ejus, operiet
    videlicet ,
    quam ex se simul junctac earunidem postcriora tabernaculi (Exod. xxvi, 12). Sagum
    faciunt latitudines , et parlem eliam orientalem , iilud, quod et amplius esse, ei quo posteriora ta-
    ubi inlroitus est, et parietem occidentalem, hir-c
    p bernacuii dicit operienda, sagum est tindecimura,
    inde quinque in descendendo eubitis, ex latitudintttn quod nimirum et a corlinis amplins est, quia illse

    suarum longitudine opericnt; quia latitudines de- non surrf, nisi dccem, hxc vero undecim; et ejtts
    ccm cortinarum simul junctx longitudinem qua- medirias tabernacufi posteriora opcrit in co, quod
    draginta cubilorum facittnt. Ex quibus profecto duobus, itt sxpe dictum cst, cubitis, qu?c mcdiela-
    quadraginta cubilis triginta duobus parietibus, au- lem iat;i faciunt, cortinas in parle occidenlali, ubi
    slrali videlicet et seplenlrionali, quia lotidem in posleriora labernaculi sunt, excedit : Et cubitus,
    Jongiladine habebant, deputabtnitur :
    353 et cx iiiquit, ex una parts pendcbit, et alter ex allera,

    dccem, qui supersunt, quinque parli orientali, ct qut plus est sagorum magmlndine, utrumque latus

    quinque hinc in descendendo depttlahunlur parieti tabernaculi protegens (Exod. xxvi, 15). Gcminus
    occidentali : hoc proprie , et specialiter taberna- iste eubilus, queiii et plus esse in sagonim magni-
    culum vocabatur. Quinque vero illi cubili, qui in tudine, el ex utraque parlc pendendo utrumque di-
    orientali et occidenlali parle Isinc inde usque ad cit tabcrnacnli latus protcgere, ad illum profeclo

    terram pertingunt , nequaquam nudi erunt. Sed binum perlinet cubilum, qui eta cortinis pfnseral
    quinque potius illi cortinarum cubiti ,
    qui defi- in sagis;quia iilein longitudine, ul dictum est, non
    cientibus parietibus stipersunt, ab orienlali sirnul, d nisi cubilos viginti oclo, haic aittem tngima habe-
    et occidenliili latere invicem inuucenttir, s"biqtie bant; el uirumque latus taberriaculi prolegebnt,
    mutuo jungenlur; quatcnus orientalem siinul et occi- id esl, cooperiebat : ubi cortinis dcficienlibtts.unus
    dentalem domus parietem quinqtie cortinarum cubiti ex utraqttc partc juxta terram cobrius discooperlus
    contcgant. Saga vcro cilicina, quiatriginta in lon- fuit, qtietn videlicet cuhitam discoopcrtum, hi duo,
    gitudinc cubitos babebant , suspensa super tabcrna- qui a cortinis plus erant, rn sagis cubiti, unus hinc,
    culum , untim illum cubitum, qui ex utriusque et alius inde tegebanl. Iliorum vero trium cubilo-
    parietis , atistralis videlicet et septentrionalis la- rum spatium, quod in parte orienlali, et in parle

    lere, rortinis deficienlibus jv.xla tcrram liinc inde occidentali deficiei-tibus sagis usque ad terramper-
    distoopeilus fuit, ipsa ex toto operiunt. lingit, neqiiaquam nudum remancbil , s?d septo-
    XXVI. In hoc vero quod et undecim erant, et norum cubitorum saga, sicit paulo anle de cortmis
    uniniKiiioclqtieqiiatiior, sicut cortinae, in latttudine diximus, qux* parictibus deficientibus supersunt, ad
    cubitos habebal : tolnm quidcm tabernacttli longi- invicem adduce.ilur, ct cis firntissinic usquead tcr-

    tudincm tcgunt, et duobus in parte orientali cubi- ram tam antcriora qunm postcrlora domus ronte-
    tis, et totidem in occidentali corlinas dcsccndendo gcntur quia nimirum saga haec non golum sient
    ;
    ; ; ,

    049 DE TRIPAUTITO TACERNACULO. — PARS I. 650


    corlinae, quse non nisi quinque cubitis oricntalem A parielis occidentalis. His crgo consideratis, inltn»-
    ct occidentalem donuis parlcm in descendendo te- re etiam mensuras corlinarum, quibustegenda crat
    gebant, ad invicern pertingere , el sese in mcdio domus, qualiter prsefalis possinl convenire mcn-
    titriusque parielis occidenlalis videlicet, etorientalis suris. Decera erant corlinse, habenles singuloe lon-
    conlingerevalebant ; sedqnia seplenorurniiiutroquc giludinis viginli oclocubitos, Iatitiidinisquatuor;qu33
    pariete cubitorum erant, medium profecto et orien- simul junctse, et in unum compositac, labernaculum
    lalis et occidentalis laleris in utramque hincinde implebant de latiludine sua cubilos quadraginta.
    parlem duobus cubitis excedebant. Ex quibus vi- Suspende igitur cortinas, quse habent singute lon-
    delicet qualuor cubitis exeedenlihus, dtio in pariele gitudinis viginti octo cubitos, et pone in domo, cu-
    oricntali, ubi frons erat, tecta duplicabantur : ul jus est mer.sura in transversum triginla cubilorum,
    ibi juxto Venerabilis Bedsc sentenliam geminati sa- ef. videbis quia cortinse habenl in acquahlate, quai
    gi munimenlnm esset . ubi solida parietis ftrmitas est inter parietes, cubitos denos; in ascensu aulem,
    non erat. sive descensu, qui est juxta parictes, babent cubi-

    354 XXVIII. Sic ergo saga parietes taberna- tos novenos. Sicque fit ul suinmilas cortinarum
    culi undique, et coiiinae, excepto uno ab omni la- terram tangere non possit ; scd mensura unius cu-
    tere cubito, tegebant. Fiebant adhuc operimenla B hiti a terra altior absit. Ilem videbis, quod cortina».
    duo, non quidem ad parieles labernaculi tegendos, habent in aequaliiate per longiludinein domus tri •

    sed ad operiendum sokimmodo teclum ejus , quo- ginla cubitos, in ascensu autem, sive descensu
    rum primum ex pellibus erat arietum rubricatis qui est in orienlali, sive in occidentaii iatcre, cubt-
    secundum vcro ex peliibus hyacinthinis. Quis ve- tos quinos; ideoque eadem lateralis summitas cor-
    ro harum fuerit pellium nurnerus, quseve earum
    tinarum, nequaquam ad lerram usque pertingit,
    longitudo et latiludo fuerit , quomodo dispositse
    sed quinis cubitis a terra aliior aberat.- Unde ne-
    fuerinl, vel conjunctse, quialitteranon delinit, illud
    cesse fuit ul quini illi cubiti cortinarum, qui
    satis est intelligere, quod eis connexis tota taberna- cessanlibus parielibus supersunt, inducanlur ab in-
    culi longitudo et lalitudo in summitate tecti super- vicem ab orienlali simul, et occidentali latere, si-
    indui valeret, tectiimque et parietes in partibus bique muliio jungantur : ac sic fiet ut undique do-
    iiiis noslris mullo majores esse. De his vcro pel- uno juxla terram cubilo,
    roum corlina?, cxccpto
    libus ila longcquidain ante nos scripsil : Sciendum, contegant. Ilaec de corlinis.
    inquii. tam hoc operimentitm de rubricaiispellibus,
    XXX. Porro saga tricenos habebant cubitos losi-
    quamillndde liyacmlhinis,rwn nisi secundum formam
    Q giltldiftis , q !iat ernos latitudinis. Et quia undc im
    el quanlitatem tecti tabernacuti fieri debere, quia ne
    erant, conjuncla invicem per latera quadraginta
    qne a lateribus, neque a fronlibus aliqv.id deorsum quatuor eubitos iinplebanl. Poneergo ethoec indo-
    pendebat. Igitur quomodo corlinae et saga parieles mo ; et quia concordat longiludo sagorum cumfu-
    tabcrnaculi, et quomodo lectum ejus rubrical&e aric- Ricuio, quo domum meliebaiis in transverstim, lit

    tum peiles, atque hyacinthinse tegebant, prout no- ut summitas eorum ad lerram usque pertingal.
    bis vistim fuit cdocuimus : et vcro quid super boc Ilal cbant enim denos cubitos requalitalis inter pa-
    Venerabilis Beda dieat,. audiamus. rietes ; denos aeque ascensionis, sive descensionis
    CAPUT XIII. in utroque latere. Et hoc est, quod ail Scriptura,
    Verba Yenerabilis Bedai presbyteri de eodem. quod cubilus cx una parte penderet, ct alter ex a(-
    XXIX. Diximus, inquit, parietes tabernaculi, qui ex tera qui plus essel in sagorum magnitudine, lalus
    tnbuliscl columnis constabant, longitudinem habuis- utrumque tabernaculi protegens [Excd. xxvi, 13).
    se triginta cubitorum , lalittidinem decer.t, ct al- Tabernacuium namque proprie vocat ipsam corli-
    titudinem simililer decem. Si quis ergo vellet do- narum facturam, sive conjunctioncm, quasunouti-
    mum in latitudinem cingere funiculo, verbi gralia que cnbilo transibant saga ab australi latere do-
    a basi labulae unius meridiani ialerls usque ad ha- D mus, allero a septentrionali. Ideoquc ad terram
    sim tabulae, qu;c esset e regione in latere septen- perveniebant, quia hic triginta cubitos longitudinis,
    trionali, constat profeclo eumdem funicuhnn tri- illeduos355 minushabebat.Itemmensurasagorum
    ginta cubitorum longitudinis esse dcbere, hoc esl, omnium per longitudinem domus quadraginta qua-
    decem cubitos ascensionis in rneridiano pariete, de- tuor cubilis lendebatur: trigintavidelicet insequa-
    cem alios sequalilatis sursum inter parietes, deccm lilate cubitos habens, a fronte domus, usquc ad
    terlio descensionis in pariete seplenlrionali. lteni, summitatenv tabularum in plaga occidentali ; etse-
    ii per longiludinemdomus funicuhim extendere ve- ptem cubitos dependentes a fronte domus, et se-
    lis, hoc esl, a basibiis columnarum sursum, et pcr ptcm similiter dependentes in plagaoccidentali. Sic-
    longitudincm domus tolius ad occidentalem usque que fuit ut mensura sagorum in occidentali latere
    parietem, et deinde usque ad bases ejus deorsum, duobus cubitis exccderet mensuram cortinarum
    habebit funiculus ille quinquaginta cubilos longi- quia nimirum cortinrc desuper advenienles, sicnt
    tudinis decem videlicet ascensionis juxta colum-
    : et supra commemoravimus, quinque cubitos paric-
    nas decem aequalitatis secundum longiludincm
    , tis tegebant, el quinque alios relinquebant inla-

    domus, decem rursum deKCcnsionis, juxta tabulas ctos : et hoc cst, quod dicilur : Quod autem stiper-

    Patroi.. CXGVIIL 2i
    m ADAMI PR.CMONSTRATEXSIS 652

    fueritsagis, quos paranturtecto,id est unum sagum, A fronte domus, ubi ernt iniroitus, duplicati, duobus
    quod amplius est, ex medietate ejus, opcries poste- cubitis columnas, et telum inlro.tus tegebanl. Dupli-

    riora tabemacuti (Exod. xxvi, 12). Medietas nam- cati aulein ernnl propter ventorum violentiam ; et hoc

    q:ie sagi In ialitudinc duo suut eubiti, ex qua vide- esl, tfttod dicii Uber tscxtumsagutn,* quatitor scilicel

    licel mcdietale cooperiebantur posleriora taberna- cubilos, qui in latiiudinn facinnl sagum^et tin fronte

    ctili , id est duo cortinarum, qu* pvoprie taber- tecli duplices. Qnod autem superfuerit sagts,quapa-
    naculum vocabantur, quia duobus cubitis eas, ut rantur tccto, idem unum ssgum. quod amptius est, ex
    diximus, ad inferiora tendons ultimumsagum trans- medielate ejus operies posleiiora labernaculi (Exod.

    ibat. xxvi, 9, 12). > Cortinat uno cubito saga transibant

    XXXI.Tlaquc saga desuper venientia septem so- ex utroque latere tabernaculi, ideoque ud lcrram per-
    lummodo cubilos occidcntalis parieliscooperiebant; iingebunt, quiahac triginta cubitos longiludinis, ittai

    nec tamen Ires reliqui, qui manserant, usque ad dao ininus habebant. Medietus autcm sagi in longilu-
    terran rtudi tempestatum injnriis palebant; sed ad- dine duo sunt cubiti, exqua mcdietate hincinde operic-

    duttls ad inyiccm ab ulroque latere sagis sepleno- bantur posteriora tubernaculi, id est cortinarum, quai

    rum cubitorum, qui deficientibus parietibus super- proprie dicuntur labcrnacutum. El hoc est quod dicil
    K *El cubitus ex una parte pendebil, el alter ex atlera,
    erant, his posteriora domus firmissime ad terram us-

    quc tegebantur, neq;ie autem tantuin barcc ad invi- quiplusestinsagorum longiludine. 356 utrumque la~

    cem perlingere, et instar cortinarum se9e medio pa- tus labernaculiprotegens (Exod. xxvi, 15).) Conslru-

    rietis conlingere potcraut ; sed qnia seplenorum clio hoc modo facienda cst ; ex medielale ejus, qucr
    erant cubitorum, niedium parietis in utramque par- superfnerit in sagis, quw prasparantur tecto, operies
    tem duobus cubilis excedebant, ac sibi invicem sup • posteriora tabernaculi: quod autem hoc sit, perparen-

    posita jungebantur : quod eodem modo per omnia thesim interponit, id est unum sagum, quod ampliut
    etiamde orienlali parte inlelligendumesse putamus, est. Quasi dicerei : ex medietate unius sagi, quod
    idcoque stipva praeeptum, ul sextum sagum in fronte unum sagum superest, et amplius esl a cortinis ; ope-'

    iecli dupiicuretur (Exod. xxvi, 9). Tegebatur itaqne ries posteriora tabernaculi,id est exlrematabutarum,

    domus et desuper, et undique cortinis mira varie- ubi terrw jungunlur, ad quar operienda hinc indecor-

    tate conlextis, q^iod proprie labernacuiurn vocaba-


    tinw pertingere non polerant.
    XXXIII. Ecce hoc modo de extensione corlinaruin
    tur; legebalur et lioc undique sagis eilicinis usque
    ad terramperlingenlibus; sed et opevimentum aliud tt sagorum loquilur, et a Venerabili Beda dissenlire
    lcclo de pellibus arietum rubvicaiis factum est, et videlur. Sed qtudquid ipse dixerit, multi Bedaeopi
    c
    super hocrursum aliud operimentum de hyacintlii- nionem Josephi ct Judoeorum sententia hac in ve
    nis pellibus. Haec de re difilciilima, prout nobis in- aestnnant veriorcm, et id se putant posse , robare

    tellexisse visi sumus, strictim expiicare curavimus, hoc modo : Ait, Dominus ad Moysen : Qv.od autem
    parati veviora in his discere, si quis nos docerc vo- superfueril in sagis, qua: paranlur tecto, id e.l uuum
    lucrit.
    sagum quod amplius est, ex tncdietcte ejus operiet
    posteriora tabernaculi (Exod. xxvi, Dicil qui-
    CAPUT XIV. 12).

    De eg, quod in extensions sagorum et cortinarumJo- dem, etoinnino verum est, quia ipsavum coilinarum
    sephus, et Judaii a Venerabili lieda dissentire vi- simul jiinctarum supevparietes extensionem, taber-
    deMur. naculum Dominus appeilat ; ejusdem vero taberna-
    XXXJl. Haecde cortinis, elsagis BedaVenerabilis culi posteriora illas vocant cortinas, quibus parsdo-
    dicit.quem et nos utpote diligcntem vcrbi Dei scruta- mus posieriov. Paries occidentalis, cooperta fuil :

    torem, et veraccniexpositorcmin quantumpotuimus quae cortinae taLernaciili vocatae sunl posleriora, ad


    moffenso pede sequi curavimus sed alius quidani ; diilerentiam videlicet illarum corlinarum, qusc in
    de eisdem cortinis et sagis loquens magis Josephi, orientali , utipsi aiunt, parle pendebant, quseCliam
    et Judaeorum opinionem, quam Bedcesentenliamhac $ scci.indum ipsos tabernaculi' vocabanttir anteriora.
    in re aistimat suscipicndam. Scribit namque idem Ex sagi itaque unius, quod amplius fuit, medieiate
    magister hoc modo In extensionc, inquit, cortina-
    : juxta prxceplitm Domini, Moyscs labernaculi postc-
    rum et sagorum ad opericndum labernacuii lectum, et riora opernit, quia sagum, ut ipsi dicunt, undeci-
    uxli saji in fronle iecli dupticatione, magis Judxo- mum, q-iodin sagis a cortinis anplius fuit, quxnon
    rum et Josephi senlenliam, quaat Bed<c sequamur nisi decem e ant, duobus cuLil is qvii ejus mcdie- ;

    cpinionem. Ccrtina? cum sint decem, et *aga qualuor tatem faciebant , corlinas i.n occidenlali parietale
    cubitorum, k<B simul junelas quadraginla, illa vero in tabernaculi (lii assevunt fuisse posteriora) excederc
    vicem eopulala quadraginta quatuor faciunt cubitos. fecit, ut juxta Bedac sententiam cortiiUB in eodcm
    tlwc sic extendebanlur secundum Ilebra'os et Joae- pariete quinque in descendendo habcrent cubitos,
    p/iuni, ultam corlinic quam saga trigmla cubkis te- et saga seplem. Ostendanl igituv Judaei, et Josepbuu,
    ctum tabernaculi, tanla enim erat ejus longitudo, et qui dicit lam cortinas, quam sagadecem cubilis oc-

    decem cubltis occidentalem frontem domus, quia ha?c cidenlalem fvontem domus cooperuisse, cujus sagi
    erat aititudo tabernaculi, cooperirent.Qualuorautem medielate posteviora tabernaculi, idesl illarum cor-
    cubili, quibus saga corlinas superabant, in oricnlati tinarum, qu.v, ut multi aflirmanl, in paricle fucrunt
    ,

    653 DE TRIPARTITO TABERNACULO. -PARS I. m


    oecideotali Moyscs cooperuit, si in eodeni occiden- A CAPUT XV.
    tali pariele tam longae eranl in descendendo corli-
    De arca , el oracuio, quod super eam erat ; de mensa
    na? ;quam longa fucrunt et saga , hoc est, si tam propositionis : de candelabro luminis, et de altari
    coriinae quam saga parietem illum ex toto usquead ihymiamatis.
    terram tcgebant. Quod si non illas, qiicc in occiden- XXXV. Quiaipsumjamtabernaculum etex magna
    tali eranl parietc, cortinas, sed potius cxlrema ta- parleperfecimus, el perfectum quodammodo in su<i

    bularum parietis utriusque, auslralis videlicct, ct slatu ereximus, nunc de bis, qucc intra illud erant,

    septentrionalis ,'
    ubiterra jungcbantur, ad qua? ope- loquamur , et qualiter , vel ubi inlra illud posiln

    rienda hinc inde corlinre, quia nonnisi novenos in eranl, prout possumus, oslendamus. Dixit Doini-

    deseendendohabebantcubitos, pertingerenequibant, ntis ad Moysen : Arcam de lignis sclim compingile,


    tabernaculi quis dixerit fuisse posicrinra : quaeretur cujus longitudo habeal duos et scmis cubitos laiitudo,
    ab en, quod fuit illud sagum, quod amplius fuit, et cx cubitum et dimidium, altitudo oubitum simililer ac
    ciijiis medietatc hsec estrema tabularura parietis semissem : et deaurabis eam auro mundissimoinlus
    auslralis et septenlrionaUs Moyses cooperuit, cum et foris, faciesque svpra coronam ourcam per circui-
    constet nullurn ibi fnisse sagum, cujus m^dietate ftinJ, et quatuor circulos aureos, quos pones per qua-
    eadem tabularum cxlrema possont cooperiri? Qu;e B liwr arcoe angulos, dno circnli sint in latere uno
    qu-idem Jabularum extrema non ex aliquo sago rne- et duo in altero. Facics quoque vectes de lignis se-

    diato, sed cx sagorum potius capitibus, uno bincin- tim, et operies eos auro, inducesque pcr circulos, qui
    de cubito cortinas excedenlibus, cooperta fuerunl. simt in arav (ateribus, ui portetur in eis, qui sem-
    Seiiiius quidem, quia duobus cubitis corlinas in de- per erunt in circulis, nec unquam exlrahenlur cx
    scendendo saga excedebant': uno ex parlc una, et eis : pcnesque m arca testicalionem qnam dabo iibi;
    ,

    altero ex allera, etquod duo cubilimedietalem sagi facies et propiliatorium de auro mutidissimo. Duos
    faciebanl ; sed praeter capita sagorum, quse deorsuin cubitos cl dimidium tenebil longiiudo ejus, ct semis-
    -pendentiauno ex utroque latere cubito cortinas sem et cubituw latiludo.Dnos qnoque cherubim aureos ,

    transcendebant, nulium omninoerat ibi sagum, ex el productiles facies ex utraque parte oraculi : cherub
    fujus medielate posteriora tabernaculi, id est ta- unus in iatere sit uno, et, aiter in altcro. Lllrum-
    bularumextrema. si tamen nonaiibi, quam in ipsis que latus propitialorii legant expandentes atas , et

    tabularum extremis posleriora tabernaculi fuerinl, operientes oraculum, respiciantque se niutuo versis vul-
    possent operiri. tibus in propiliatorium,quo opcrienda est arca : in

    XXXIV. Prseierea scimus quod salva illa, quaein- r qua pones teslimonium, quod dabo iibi. Inde pnr-
    lerius latel, significatione spirituali, ad hoc super cipiam, et loquar ad lc , supra propiliatorium sci-
    tabernaculum saga projecla fuerant, ut cortinas et licel, acde medio duorum cherubim, qui erunt supra
    tabulas, ubi esedem duntaxat cortina? defeceranl, arcam testamenii , cuncfa ,
    qua: mandabo per te

    ex tp.to usque ad lerram tegerent, atque tegendo a filiis Israel (Excd. xxv, 10, et seqq.)

    ventis el imbribus, et caetcris sordibus exlrinsecus Facies et mensam de lignis setim habentcm dw.%
    irruentib.ts illaesas cuslodirent. Quod cum ita fue- cubitos longitudinis, et in latiludine cubitum, et in
    rit, ut aliquid secundum conjecturam loquamur hu- altitudine cubilum ac sernlssem et inaurabis eam
    rnanam, quse ralio dictare!, ut parlom aedificii occi- auro purissimo : faciesque illi labium aureum per
    dentalem, ubi paries quidam erat solidissimus, qui circuitum, ct in ipso labio coronam interrasilem ,

    videlicet paries ex tabulis constans forlissimis, et altam quatvor digitis, et super eam alteram coro-
    inferius per cardines basibus immissos, ct in lale- nam aureolam. Qualuor quoque circulos aureos pra:-
    ribus per incastraturas, ct in medio per vecles annu- parabis , et pones eos in qualuor angulis ejusdcm
    lis imposilos forlissime fuit compaetus, triplicitcr mensa: per singulos pedes. Subter coronam enmt
    tam corlinaj, quam saga usque ad terram legercnt, circuli aurei , ut millant vectes per eot, et possitl

    etpartem orientalem, ubi nullusomninoerat paries, rj mensa portari, ipsosque vecles facies de tignis setinti.
    sed quinque solummodo, cum unacorlina eisappen- zl circumdabis auro ad subvehendam mensam. Pa-
    sa, erant columnx; nec aliqua ex corlinis, nec ex rabis et acelabuta , ae phialas, thuribula, ac cya-
    sagis ctiam, nisi unum solum operiret. 357 Quod thos, in quibus offerenda sunt libamina ex auvj
    profccto sagum quando juxta proeceptum Domini in purissimo, et pones super mensam panes proposilic-
    fronle tccii duplicatum fuil, ipsa corlina, qua? ibi nis in conspectu meo semper (Exod. n, 23 el seqq.).
    ppndebat, non nisi duobus cnbilis cooperta erat, et Facies[ et candelabrtun duciile de auro purissimo,
    octo cubitis ventis ct pluviis, ei caeteris externis in- haslile ejus, et calamos, scyphos, spha:rulas, ac lilia
    juriis patebat. His itaque, et aliis fortasse, quae hic ex ipso procedenlia. Sex calami egredientur de la-
    lacentur, causis, mstimant nonnulli Tcr.erabilem Be~ teribus, tres ex uno laierc el tres ex allcro. Tres
    dain absque omni scrupulo superhoccssc acdipien- scypki quasi in nucis modum per calamos singutos ,

    dum : nisi forte aliqua alia obstitcril aucloritas de spliwrulwque simul, et lilia. Hoc opus eril sex cala-
    his plenius loquens : et qua ralione Beda lioc in lo- morum, qui producendi sunt de haslili. In ipso au-
    corepudiandus, etJoscphus cum Judaeissuissil sus- tem candelabro erunt qualuor scyphi in nucis mo-
    cipiendus, causam eyidentiorem oslendens. dum, spharulceque per singulos, et lilia. Et spkv:-
    658 ADAMl PlljfcMONSTHATEXSlS c;<5

    rnUv sub duubus calamie per Iria loca, qui sirnul scx A bus jfferenda sunt itbamina. Fecit el candelubrum
    funt, prorcdcnlcs de !>astili imo. Et tpheerula igi- ductilc de auro mundissimo, de cujus vccte cpiami ,

    tnr, et calami cx ipso, erunt universa ductilia ex scyphi, spharuhe, ac lilia procedebant, sex in utro-
    auro purissimo. Facirs et luccrnas srpicm, et pofies, que latere. Trcs calamiexpartc una, et tresexallera.
    *as supcr candclabrum , ut luceant cx advcrso. Trcs scyphi in nucis modum per calamns singulos,
    Emunctoria quoquc, el ubi r.j, i;uw emuncta sunt sphnvrulccque simul, el lilia. /Equum eral opus sex
    exslinguantur, fiant de auro purissimo. Omne pon- calamorum, qui procedebant de slipite candelabri.
    dut candelabri cvm univertis vasis svis habebit ta- In ipso autcm vecte erant quatuor scyplii i nucis
    lcnlum auri purissimi. Inspice , et fac secnndum modum, sphnvrulwqtie per singulos, et l\Ua. Spha:-
    exemplar, quod tibi in monte nwnstratum est (Excd. rultv sub duobus calamis per loca tria, qui simul
    xxxi, 40). sex fiunl calami, procedentes de vecle vno. Et sphw-
    Fucies quoque altare ad adolendutn 'Jnjmiama de rulce igiiur, et calami ex ipso etant, universa duclilia
    lignis setim, habens cubilum longiindinis, et alterum cx auro purissimo. Fecit et lucernas septem cuni
    latitudinis , id est quadrangulum , et duos cubitos emuncloriis suis, ut rasa et ea qucc emuncta sunt
    altitudinis. Comua ex ipso procedenl. Vestiesquc il- exstinguantnr, de auro n.undissimo. Talenlum auri
    lud auro purissimo tam cfutii,ulain tjtis, quam pa- B appendebat candelabrum cuin oinnibus vasis suts.

    rieles per circuitum, et cornua. Facies ei coronam Fecit et altare lliijmiamatis de lignis setim , habcns
    aureolam per singuiu laira,ct duos annulos aureos per quadrum singulos cubitos, et in allitudine duos,

    sub corenaper singula lalera , ut mittanlur in eos e cujus angulis procedebant cornua : veslivitque illud

    vectes, et atlarc portetur. Ipsos quoque vectes facies auro purissimo cum cralicula, ac parielibus, et cor-

    de lignis seiim, cl inaurabis : ponesque altare contra nibus. Fecitque ei coronam aureolam per gtjrum, et

    velum, qnod ante arcam pendel lestimonii corara pro- duos annulos aureos sub corona per singula tate-
    piliatorio, quo legilur testimonium , ubi loquar tibi , ra ut miltanlur in eos vectes, et possil aliarc por-

    et adolebit incensum super c.o Aaron suave fra- tari. Jpsos quoque vectes fecit de lignis stlim , et

    grans (Exod. xxx, 1 et seq.) operuit laminis aureis. Composuit et oleum ad san-

    358 CAFIT XVI. ctiftcationis unguentum, el thtjmiamata de aromati-


    Ex libro Exodi de eodeni. bus mundissimis opere pigmentarii (Exod. xxxvii).
    XXXVI. Fecit aulem Deselcel et arcam de lignis selim CAPLT XVII.
    habentem duos semis cubitos in longiludlne, et cubitnm, Expositio lilteraits capitis prcccedentis.
    ac scmissemin latitudinc. Altitudo quoque unius fuit XXXVII. Igitur in loco interiori, qui inlra vcltim
    cubiti et dimidii. Yeslhitque eam auro purissimo erat, ubi semel in anno pontifex inlraktt, arca erat
    inlus et foris, et fecit illi coronam anream per gy- delignis quidem selim facta, scd undique deaurata:
    rum; conflans quatuor annulos aureos, per quatuor coronam in circuitu sui habens auream, quani
    angulos ejus. Duos annulos in iatere uno , et duos magister quidam limbum in circuilu vocat. Qui-
    in altero. Yectes quoque fecit de lignis setim ,
    quos dam vero dicunt hanc coronam ligaturam fuisse
    vestivil auro, et quos misit in annulos qni erant in auream undique arcam circumslringenlem , faciam
    arcw lateribus ad portanaum eam. Fecil et propi- ad ipsius decorem ct fortiludincm ut
    , , dissnlvi
    tiatorium, hoc esl oraculum, et dc auro mundissi- non possel, et formosior appareret. Cui quidem
    wio duorum cubitorum et dimidii in longitudine, et arcae incumbebat tabula quaedam aurea, et duclilis

    cubili ac semis in latiiudine : Duos eiiam cherubin eamdem cum arca longiludinem, et latitudinem ha-

    ex auro duciili, quos posuit ex utraque parte pro- bens, qu2e propilialorium vocabatur. Operculum
    piliatorii; clicrub unum in summilatc parlis unius, arcae, tabula scilicet unde operiebatur arca , dice-

    et cherub allerum in sw.nmitate parlis alterius. Duos bat ;r propitiaioriuiii : quia super eo Deus apparens
    cherubin in singulis summitatibus propitiatorii exlen- populo propitiabatur. ln cujus ulraque parle unus
    dcnles alas, cl tegentes propitiatorium , seque mutuo, j> stabal cheruh de auro duclili, duoquc hi cherubin

    e> ihttd respicientes. suas inler se expandendo alas, propitiatorium te-


    Fecit et mensam de lignit tetim in tongitudine gebant , seque mutuo respiciebant. QuanUc vero
    duorum cubitorum , el in latitudine unius cubiti , altitudinis idem cherubin, vel longitudinis eorum
    qua: habebat in altitudine cubitum ac semisscm ; cir •
    ahe fuerint Scriptura non dicit. Mihi nutem vide
    cumdeditquc eam auro mundissimo et fecit illi la- tur quod, dum ulerque alis suis contra invicem
    bium aurenm ver gyrum, ipsique labio coronam an- ex ulraque parle expansis ulrumque propitiatorii
    ream interrasitem quatuor digitorum, et supra eam- latus tegebat, utraque utriusque cherubin ala non
    dem alteram coronam auream. Fudit et quatuor cir- nisi duos cubilos, et dimidium, ad majus, in lon-

    culos aureos, quos posuit in quatuor angulis ,


    per giludincm habuit ;
    quia dicunt quidam quod iinus

    tingulos pedes mcnsa; eontra coronam , misitque in cherub ala sua tangebat pariclem u.num, et alius
    eos vectes ut possil mensa portari. Ipsos quoque ala sua parieleni alterum : aliis autem a!is se vi-

    xectes fecit de iignis selim, et circumdedit eos auro; cissim in medio tangebant : et hae mediae 3!»
    et vasa ad diversos usus mensce , acetabula, phia- propiiiatorium tegebant, sicul dtto magni cherubim

    las, tt cyalhot, et ihuribula ex auro puro , inqui- in tcmplo Salomonis faciebant.


    :

    657 DE TRIPARTITO TABERNACULO. - PARS I. G3S

    359XXXVHI. Erat quoque in ipsa arca sub pro- A aureola. Si vero quserilur, quale erat labium in
    pitiatorio urna aurea, habens manna, eMabulae te- mCnsa per circuitam ejus, quaiesvc illae dune coro-

    stamenli, et virga Aaron, quae fronducrat, et JttSta ice, fortassis emirientia quacdam fuil aurca, mensae

    librum Deuteronomii iiber Canlici Moysi. Pra-cepit cx oinni paste affixa; et hnic eminenliae aKa appo-
    namque Moyses levitis, qtii portabanl arcam fcede- sita erat, qualuor digitis alla, quam vocat Seriptora
    ris, dicens : Totlile tibrum islum, et ponite euni in eoronam ; <*t huic fuit etiam lerlia conjuncta. Ilacque
    lutere arcm foederis Domini : ut sit contra te in testi~ tres eminentiaeldcirco in mensa fortc per circuitum
    fiionium (Deut. xxxr. 26). Haec autem juxta sacrae factae eranl, ut panes illi dimdecim, qui jugiter in
    Seripturae auctoritatem in ca fucrunt; et tamen in ea posili, et non in medio ^jus, sed in utroque la-
    lertio iibro Regum scriptum est : In airca non est tere contra se altrrnsecus erant; qnasi in profundo,
    aliud, nisi duie tabv.lce, quas posuil Moyses inea in et undique his inclusi, slabilem ad jacendum habe-
    lloreb, quando pepigil Dominus fcedus cum jiliis rent locum; ne quando portabatur eadem mensa, si

    hruel (III Reg. vm, 9). Si aiiud in ea tempdre Sa- iu ea per planum sine ckusura jacerent. in unum
    lomonis non crat, nisi labulae, vldetur quidem nec cogerentur. Alia quoque opinioest, quae dicit, quod
    manna eo tempore in ca fuisse, nec virga Aaron, mensam circumcingebat labium per quamdam cava-
    nec libcr etiara Cantici Moysi. Sed hanc doctores ^ luram erc ipsa mensa, et ejusdera labii latitudinem
    modernihocmodo dubitationem exponunt, dicentes tegebat corona interrasilis, ducta per circuitum ad
    iliam quidcm Scripturam, quaj solummodo tabulas firmitalem et ornamentum, cui et alia coronula su-
    inciudit, respicere ad my&iicum; illam vero, quae perponebatur priori praebens lam frrmitatem, quam
    cretera jam supeiius nominala una cum labulis in decorem. Panes duodecim jugitcr erant in ea, qui

    arca fuisse asserit, ad lilteralem inlelleclum. Dicunt ex simiia, ul in Levitico legilur, coquebantur, et
    namque euindem baec omnia parere intellectum, habebant singuli dtias decimas^, quorum seni altrin-
    mystice conspecta; quae tamen ad Iitteram sunt di- secus ponebantur, positis super cos duobus scyphis
    visa. De hoc vcro quidam ita scrib.it : In libro, in- aureis thure Lucidissimo plenis.. (Lev. xxiv, 5, G) t

    quit, Regum,et Paralipomenen asseritur, quod « nihil Quidam quoque vir diserlus scribcndo dicit : La-
    erat in arca Domini, nisi tabuUv lapidej.'. in quibus bium per circuitttm gyrationem quamdam esse depen-
    scripta eraut decem mandala legis. » In Epistoia dentem in circuilu mensm, exlrinsecus respicientem,
    autem illa, quw inscribilnr ad Hebmos , legilur quod et addit : Uuic, inquit, gyrationi superpoueb.alur
    « urna uurea liabens manna, ct virga Aaron, quai timbus quidam, non in lalere foris, sed in supcriora
    fronduerat, sicut et tabutceerantin arca[llebr. ix, £').» a&itudine quatuor digitorum eiectus. Super ha:c
    C
    Possumus dicere quod prioribus quidem temporibus etiam gUus qnidam limbus strictior, el ntinus altus
    soUc tabuUv in arca fuerant ; sed poslea propter me- superponebatur. Interrasiiem, dicit, coronam :
    360
    lum Iwslium umam auream habenlem manna, el vir- qiua artificiose sculpla erat. Subter coronam erant
    gam Aaron, qv.a> fronduerat, posuerunt in arca, ne circuii. Ostcndil in quibus locis ponendi sunt cir-
    ab hostibus tollerenlur. Quia vero notum sciebant culi, quibus immittanlur vectes ad portandam mcn-
    gemibus Philislhcvos propter arcam, quam tuleranl, sam, in summo sciiicet juxta labium, quod hic co-
    gravi fuisse plaga percussos, idcirco quod non tolle- ronam appellat, el non versus lerram in imo. Qui-
    retur ub hostibus, confidebant. Forsitan non in ipsa dam dicunt quod, quas supra dixit, duas coronas,
    arca, sed in lateribus fuere supradicta : skul et liber hic unam vocet, super quam disit circulos esse po-
    legis. Et ideo in arca dicla sunt fuisse, quia in atiqua nendos. Secundum quam sententiam extrinsecus in
    appendice lateris ejus fuere. HoC ille dicit. In labulis lalere duas coronse supradicto labio adjunguntur
    vero decem erant verba conscripla, ut Josephus nec quare adjungantur, facile patel. In superflcie
    ait : Pcr singulas tabulas bina semis per unamquam- autem versus superiora necessario adjungcndx vi-
    que paginulam. Haec de liis, qure in Sancta sancto- dentur, ul ea, quae super mensam posita sunl, con-
    rum erant. D tineant, et ne aliquo casu de mensa corruant, obsta-
    XXXIX. In domo vero exteriori, quae simpliciter cuio sint. Sic ille de mensa scribh-.Acetabuta, inquit»
    dicebalur Sancta, ha?c tria erant : mensa proposi- vasa tcmpli, in quibus cicetum continebatur. Pkiata,
    lionis in latere aquilonis non longe, ut Josephus vasa qua'dam vitrea. Phiala qvasi hiala dicitur : Hia-
    ait, ab aditu; ct contra eun candelabrum in parte limvere vitrum. H&c vasa capacia snnt, ut aiunt, in
    australi, ei altare thymiamalis in medio contra imo siricta, in superioribus iat&i Ihbmi hcec vasa
    velum. Mensa quoque facla fuil de lignis setim scutetlas appeltant. Cyathi^ angusla. quxdam, et pa-
    deauratis, duos habens cubitos longitudinis, et cu- rum capacia vasa sunt. Erant duodecim panes jugiter
    bitum unuin in Iatitudine, cl in altitudine cubilum, in mensa rpanes isti ideo proposilionis dicli sunt, quia
    et dimidium. Non tanta fuit spissiludo mensac; semper super mensam proponebantur, etprwsto crant.
    truncus enim non mensa esset, sed ab imo, ubi Duodecim erant singuli ex duabns decimis facti :hi
    pedes tcrrae jungebanlur, in hanc allitudinem se inSabbato scmper reposilis recenlibus aufereSantur in
    cxtollebat. Mabuitque eadein mensa labium aureum usum sacerdotum. Haec illedicit de vasis niensje, et
    per gyrum, cui labio facla fuit corona inlerrasilis de panibus propositionis. Ilabcbat Quulcrn mensa
    qualuor digiiis alla, ct super illam altera corona eadern in quatuor ejus angulis qualuor iwd«s su>j
    659 ADAMI PK.<EM0NSTRATENS1S GCK)

    praefala corona, et in singiilis angulis singulos cir- A pradicta habeni calami per tria loca, ubi de stipitt
    culos aureos, titeisex ulraque partc duobus iinmis- exeunl, et in medietale, el summo. Mediut
    in
    SG\
    sis vectibus de lignis Sctim deauratis, posset eadem autein slipes habet hwc per quiluor loca. Oblique po-
    ipsa mcnsa porlari. lilum crat candelabrum, sed tamen iucenue ita po-
    XL. Candelabrum vero el aurcum, et duciile cral, siia: crant, ul quasi ex opposilo contra arcam luct-
    dc cujus hastili sex cajanri procedebant, tres ex la- rent. Emunctoria, (orcipes, quibus lucinia emunge»
    tcre uno, ct tres ex latere altero, omnesque, ut mihi bantur , ul melius lucerenl. lhec de candclabro
    videtur, in sumiiio cooequales erant, in allitudine; dicil.
    ubi ieptem iucernae posifcs erant, tres vidclicet liinc, XLI. Altarc qnoqne thymiamatis 'simililer sicut
    tt ires inde in summjtalibus sex coaequalium cala- mensa ct candclabrura, cxtra vekun ijuidcm sed ;

    inorum, et sepiem in summilaie haslilis cujus sum- tamim contra ipsum erat, quatnvis dicant, iUud iu-
    iniias aliorum caiamorum summitalibus a,M)«:alis tra ipsum velum fuisse. Magister vero quidam pe-
    erat : et erat, ut mihi vijeisu-, ex utroq;!c latere ritissinuis inler alioB dicit, quod extra velom evat,
    p/imus calauuis longior quidem secundo, et secun- in hacc verba. Seeundum Ucbrwcs, et.Josephum, et
    dus tertio, sed nullus altior aiio, Longior naoique omnes candelabrum et mensum
    fere cxpositores, inter
    erat hinc inde primus secundo, et secundus lertio. " propositionis exlra velum, contra arcam leslamenti
    Won tamen quantura pertinet ad summitates eorum, posilum fuit altare thymiamalis. Augustinus tamen
    ubi simul in summo eonvcniebant; sed quanlum iu multis tocis dicit, quod intra velum luit In diebus,
    pertinel ad ipsorum processiones, ubi non simul quibus miitistraturi tabernaculum ingrediebantur
    ninc inde de bastili procedebant. Et hoc pulo esse, Aaron, et filii ejus, vinum el tieeratn bibere prohibiii

    quod Scriptura dicil jEquum erat opus sex cala- : sunt. Si iuilur propter incensi conlinuatiouem sum-
    mcrum, qui procedebanl de stipile candclabri (Excd. mus sacerdos quotidie ulira velum, ul quibusdam
    xwvu, 19). Non ibi erat aequum opus eorum, ubi placel,intrabat, nunquam illi vinum bibere licebat.

    in imo procedebant; sed ubi in summo eorum sum- Sed secundum Hebrwos extra erat altare, el vieissim
    milales convenicbant. In longitudlne eliam ipsius minstrabcnt sacerdotes, et incensum offerebant. Ideo-
    candelabri aequalem triua posilio capiebat interca- quc prwcepit ul tempore minislrationis suw vino ei

    pedinem ; crantque in siriguiis calamis scyphi tres siceru abstinerent. Minores sucerdoles thymiume, et

    in nucis modum, tres ctiam spheruiae, et tria lilia. incensuin Domino offerehant ; sed illi ullra veluni

    Quantae longitudinis, vel grossitudinis candelabrum quod estaniearcam,non inlrabant Sancta sanciorum.
    tuerit, Scriptura non dicit, ged eadem Scriptnra „ Uinc patet quod hoc allure exlra velum fuerU;nant
    ..;„:.~,.~A
    uicit quod ^
    omne „.!..., „:
    pondus ~ :-..-_:-
    ejus cum univeisis vasis
    :
    '« .- c
    inlraSancta sanclorum, non uisi
    • •

    scmel
    # :„
    in anno,
    *.'.
    i:t

    6U s
    :
    habcbat talcntum. Dicit vero quidam quod die expiationis cum sanguine pontifex intrabat. JSe-
    tria minimum ta-
    sunt geneia taientorum, et quod cessario igilur altare, super quod incensum ofjerebant,
    ientum continet qumquaginta libras, mediumque exlra velum erat. His ralionihus probat is!e, altare
    scpluaginta, maximum centum et viginti. Nib.il Lic tiiymiamatis extra velum (uissc. Qtiod quidein altarc
    uccandelabri vectibus Scripttiradicit, etulrumanntt- ex iignis sclim fuit deaurati», aequalem cum Umgi-
    los habucrit, ut eis immissis vectibus, possetportari tudine habens latitudinem , id est in utraquc cu-
    liocquidem in loco dmnino silet.et tamen in iibroNu- fcttum unum per quadrum et in akiliidine cubilos
    meri, ubi de motionetractat castrorum , ita scriptum duos.Cornuahabuit ex se procedentia, qtiae videlicet

    Snmenl et pallium hyacinthinum, quo cperient can- cum parietibus suis, etcum ipsa craticula auro j»;iris-

    Welabrmn cum lucernis ct forcipibus suis, et cunciis simo veslita crant. Corona vero aurcota, quam ba-
    vasis olei; et super omnia ponent operimenium hya- bu.tpcrgyrum^parvajtitexistimantquidam, fuilemi-
    cinihinarum pellium, et indacent vecles (JSum. iv, nenlia per circuiium ejus; snb.piaper latera singula
    l), 10). Et hoc de candelabro i!a quidam scribil annulus erat aureus, ut duobus eis immissis vecti-
    Hediuni candelabri slipitem hastite vocaf, ex hoc tres D bus de Iignis setim, el dcauralispossot altare porta-
    calami iinc, et tres inde exeunt. Calann dicuntur ri. Igitar de his tribus, qtiaeextra vejumerant. pro-
    brachia candelubri, qniu rotundi ad similiiudinem didi ego insipientiam meam. Nunc :>'fo Vcnerabi
    calamorum sunl, quamvis quidam ealami inferius, Bedae sapieutem super bis senlcnliam audiamus.
    *>uidain superiusde .«
    tipiie procedebant, usqtte ad eam- CAPLT XVIII.
    Uem lamen oimics alliiudinem ascendebant : ita ut lu-
    Super capile praicedenti verba Yenerabilis Bedx
    cernarum, qua; illis superponebanlur, nulla esset su- presbyteri.

    perior alia, vel inferior. Lbi calami hinc inde de ha- XLH. Inlra velum posila erat arca leslamcnli, et

    ttiii exibant, pr.r shujulos erant sph&rulw, et rotun- conlra arcarn extra veium allare thymiamatis. Itcm
    ditates, et jloren iiliorum, et quadam in modum nucis in medio ipsius sanctuarii candelabrum inparte au-
    formata, quos scyphos Scriplura appellal : sed He- gtrali; mensa vero stabat in scptenlrionali. Arca de
    bra:um non sonat scjphos istos in modum nucis esse lignis setim facta est. Longitudo ejus duorum el se-

    faclos,ted pctius, ul ita dicam, nigellatos. Opera, mis erat cubitorum; ailitudo, cubili.et dimidii ; ct

    quai ex argenlo fiunl, nigellari solcnt ; aureum vero ci:biti,etdimidii latitudo.Quidam solent inlcrrogare,

    opus nigellatum mevidfcsenen recolo. llozc tria su- c.ijus quantitatis sit aestimandus cubitus, quem
    :

    661 DE TRIPARTITO TADERNACULO. — PARS I. 6C2

    vei in arca Noe, vel in factura labemaculi Moyses A tnino ad Moysen. Accipws quoque similam, etcoaitet

    posoit. Quoil si Joseplii verba viderimus, facile ex ea duodecim panes, qui singuli habebuntdunide-
    qrrscsiio solvetur. Neque eniin dubilandum est ho- cimas. Quorum senos allrinsecus super mensavi pn-

    minem Judanim, genere sacerdotaiem, ingenioexcel- rissimam caram Domino stalues, et pones supcr cos
    lentissimum ullalenus hoc potuisse latere. Ait ergo thus lucidisstmum : ut tit panis in monumentum ob-
    Facla est attiem arca longiludinis quinque palmo- lalionis Domini. Per singuta Sabbata mutabuntvr c.o-

    rum, latiiudinis Irium. linde patct manifesle, quia ram Domino, suscepti a fiUis Israel fqrdere sempitcr-

    ilium designat cubitum, quem dtio p3lmi compient. no; eruntque Aaron, et ftliorum ejus , ut comedant
    Qui aulem palmo aliquid roelitur, summo utique eos in loco mncto (Lev. xxw, 2, 5, 9). Sicque fit ut
    conaminc expansis digilis manum extendit, ut pos- mensa Domini nunquam panb inops remaneat ve- ;

    sil mensuvam, quam metttur, piane et absque scru- rum mox uno sublato, alius loco cjus substituatur.
    pulo dubictatisleiierc. Arca foris et intus auro tnun- Quod in libro Regum scriptum est qiiia David ta- :

    dissimo deauratur, cui corona aurea circumdari fcernaculum mgressus sanctos panes a sacerdotibus
    piiscipitur. Qttatuor angulos habel arca : atque duo accepit (I Reg. >::a, (5). Sabbato marie foctum est.

    circuli in laterc uno, ei duo sunl io allero. Veetes, Yenit enim ad labemaculum ifla bora, qua panes
    quibus arca portatur, semper esse jubentur in cir- B septimanie praecedentis sublati eranf. de mcnsa Do-
    culis. Si autent vls stire, quae sit isla tcstificatio, mini, ut ponerenlur "panes novi, qui pvidie fuerant

    quamin arca pnneiidara a Domino Moyses accepit, cocti ; sicque panes accepit, ul ne ad momentiim
    Apostoluai audi. Post velamenlum aulem, inquit, quiilem horae mensa Domini sine pane romaneret.
    secuudum tabcrnaculum, quod dkilur Sanda san- Goqttebanlur autem mane ante Sabbatttm, ut Jo»
    clontm, aureum habens thuribulum, &t arcam lesta- sephus scribit, panes : et Sabbato mane oblati po-
    menii circumtectam ex omni partc auro ; in qua nebanlur seni super mensam sacram , ab alter-
    urna aurca habens tmnna, el virga Aaron, quce fron- utrum conversi , duabtts pateris aureis sup-
    duerat, cl tabulx testamenli (llebr. sx, 5, 4). Narrat positis , thnre plenis : qui 'permanebant ad
    Josephus, quod tabulae teslamenti ita fuerunt De- aliud Sabbatum , e? tttnc pro illis alii defereban-
    calogolegis conscript.c, ul utraquetabulaelianiquina tur : ct liuire incenso in sgne sacro, in quo omnia
    verba contineret. Quoeri solet, quod propiiiatorium holocausta fiebant, alind thus super alios panos
    dicat, quo %
    opi rienda esl arca. Sed cum de auro adjicicbalur.

    fierijubeat, 3€>2 et tantae iongiludinis ac lalitudi- XLIV. Candelabrum tabcrnaculi, sicut et mensa,
    nis, quantoe arcara fteii praecepcrat: const:it, proctil anle velum est, intra quod arca Testamenli posita
    dubio, quia tabulam lieri voluit tantam, quanta ar- calami de uno latcre hastiiis. egrediun-
    est, et Ircs

    cam tcgere sufficevet. tur,quatuor de altero. Diversis ergo locis calami


    XLIII. Duos quoque cherubim aurcos, et producliles egrediuntur de haslili,qui laroen omncs suo quiquo
    facies ex utraque parle oraculi (Exod. x\v, 48). Et 5oco v et ordinerefiexi in altum, ad
    Muamperveniunt
    quidcm nurnero singulari cberub ;
    plurali aulem summitatem, quatenus sequalem super se positio-
    Cherubin dicitur, el est nomen generis masculini. nem lucernarum valcani consen :n e. Habebat cala-
    Sed Grseca consucludo, ncutro gcnere, postiit cberu- mus priraus trejs scyphos, sphserutas, e» lilia. Se-
    bin, M littera in N mulata. Verum nosler inlerpres cunduscalamuset ipse babeba! tresscyphos,sp!ia'.ru-
    Hebrseum secutus idioma, masculo genetc posuit, ias, ctlilia. Tertius simiiiter calamus tres scyphos,
    dtios cherubim aureos, elproducliles facies, non et tres sphoerulas, ct iria liliahabebat. Item ex alio
    duo cbertibin aurea, el produclilia ;
    qttod Scriplo- latere hastilis primus .calamus, secundus, et tertius
    rum incuria credo in ejus translatione esse corru- tres scyphos, et spbaerulas, tria quoque lilia habe-
    pium, ut pro cherubim, anliquorum more scribere- bal. Per singulos ergo calamos trcs fuere scyphi,
    tur chertibin. Cherubin respiciunt se mutuo, el vur- splucrtibe, et liiia. In ipso candelabro quatuorscyphi
    tus verlunt in propitiatorium.Supra propiltatorium, \} facli sur.t : per singulos scyphos spbaivulse simul,
    de medio duorum cherubin loquitur Dominus ad et lilia deformata, ct non super calamos, sed sub
    Moysen cuncla, quae per enm mandat filiis Israel. caiamis esse jubentur. Qitartus autem scyphus,
    Mensa de lignis setirn facta est, cujus longitudo sphaerula, et lilium s;;per calaroos omnesjuxta sumh
    duorum cubitorum, et unum. habet cubitum in la- mitaiem fuere candelabri ; ct hic scyphus cum sphae-
    litudine; allitudo ejus habet cubitum et scmisscm. nila, et liiio calamis altior emincbat. Omne op::=s
    Auropurissimo mensa tabernaculi inauratur, et la- candelabri, hoc est et stipes medius, et calarei ex
    bium aureum fit pcr circuituin mcnsa;, et corona ipso procedentes, cum omniomattisuo de auro luit,
    aurea qualuor digitis alia labio mensae aureo stiper- aurum ductile fuit. Ponuntur luccrnae se-
    et idera
    ponilur. Quatuor pedes habet mensa, et subter co- plem super candclabrum, et lucebant cx adverso,et
    ronam eranl circuli, per quos videlicet circulos ira- tabernaculum Domini illdstrabant. Emtmctoria, et
    mittantur vectes ab subvehendam mensam.Panes pro- vasa, lit quae emuncta sunt exsltnguantur, fiunt do
    positionispositi supermensam sempersunt:dequibus. auro purissimo. Omnc opus candelabri cum univct-
    panibus iuLeviiico plcnius, quot, etquales faciendi, sis vasis suis talenlum attri purissimi habere moii-
    vel quomodo ponendi fucrunt, refcrlui: dicentc Do- stralur. Talentum pondus pleuum, ac perfectum
    ;; ,

    ADAMI PUjEMONSTKATENSIS 6Gi


    603

    863 wt - AJlare Ibynrfauiatls aurq vcstitur purissi- A atrium cubiios centum t m tutiiudine quinqunginta,

    iuo, et iam craticuu altaris, quam panetes, et cor- altitvdo quinque cubilorum eril. Fietque de bysso r&-

    auro {ubenlur. Cratlcula quippe iutus torta , et hubebit bases wneas. Cuncta vasa laberna-
    uua vetiirl
    omnes usus, et cwremonias, lam paxillos ejus,
    inmedioerat altaris, ad accipienda nimirum thy- culi in

    miaroala parata. Parietes vero foris parebant, et quam alrii ex wre facies (Exod. UVM, 9-19).

    ip&a cornua foris parentia speciali fasti^io allius CAPUT XX.


    cminebant. LT corona aurea per gyrum fit altari llem ex libro Exodi dc eodem.

    • t per singula latera annulis circumdatur : statque XLVT. Fecil el ullare holocausti de lignis selim, quin-

    nliare cunira velum, quod anle arcam appensum que cubitorum per quadrnm, el trhim in aliiludinc,

    esl cujut cornua de angulis procedebant, operuitque illud


    lamini» wreis. Et in usus ejus paravit vasa diversa,
    CAPUT XIX.
    lebeies, forcipes, futeimlat, uncinos, et ignium recc-
    Dc allari hotocaubti, ct labro wneo. Dc utriis taber-
    naculi , ti tenturiis atriorum. De columnis tento- piccula. Craliculamque ejut in mcdum reiis fecit

    riorunt, et <le basibut colu.mnu.rum. wneam, et tubter eam in altarit medio arutam, (u-

    XLV. Dixil Dominus ad Movsen : Facies altare de sis quatuor annulis wneis per totidem retinacuti sum-

    Hgnis setim,quod habebit qufnque cubitos in lonnitudi- B mitates, ad immitiendot vecies ad portaudum; quos

    re, el totidcm in laliludine, el tres cubilos in allitudine. et ipsos fecit de lignit selim, et operuil laminis wnei»,

    Cornuaamemper qualuor anguloserunt,et operies illud induxitque in circutos, qui in aliaris tateribus emi-

    \re. Faciesqne iu usus ejus tebetes ad suscipiendos cine- nebant. lpsum aulim attare non erat tolidum, icd

    res, et forcipes, el fuscinulas, et ignium receplacula. cavumex tabutalis, el intus vacuum (Exod. xxxviu,
    .1-7).
    Omnia vasa ex wre fabricabis; craticulam qnoque in
    modum rctis erneam per cnjus qualuor angulos erunt
    Fccit cl labrum mncum cum basi sua de speculis
    ,

    (juatuor annuli trnei quos pones super arulam atla- mulicrum ,


    quw excubani in oslio tabemacuii. Et
    ,

    eritque cralicula usque cd altaris medium. atrium , in cujus auslrati pluga erant lcntoria de
    tit ,

    Facies et vecles atlaris de lignis setim duos, quos bijsso retorta, cubilorum cenlum ; cotumnw wnew cwn
    basibus suis, viginti capila columnarttm , el tolu
    tperies taminis wneis ; et induces per circuios, entnl-
    que ex uiroque latere ultaris adporlav.dum. ISon so- operis celatitra anjentea. /Eque ad scplentrionatem

    idum, sed inune, intrinsecut cavum ptagam tentoria , columnw , basesque , et capita co-
    • et fucies illud ,

    monslratum {Exod. xxvti, iuinnarum ejusdem mensurw , ct cperis, ac metatli


    iicui iibi in mor.te est
    erant, In ea vero plaga ,
    qxtw occidentem respial
    1-8).
    ^ fuerunt tentoria cubitorum 364 quinquaginta co~
    Facics et wncum labrum cum basi sua ad lavan-
    ,

    dum poncsque illud inler tabernacutum teslimonii


    lumnw decem cum basibus suis wneis : et capita co-
    , ,

    lumnarum, el lota operis celatnra urgeulea. Porro


    el allarc ; et missa aqua lavabunt in ea Aaron, et
    manus conlra orientem quinquoginla eubilurum lentoria pa-
    jilii ejus suas, ac pedes, quaudo ingressuri
    ravit, e quibus quindecim cubilos columnarum trium
    sunt labernaculum testimonii , et quando accessuri
    snnt ad allare, ut offeranl in eo tliymiama Domino, cum basibus suis unum tenebat latus. Et in parte

    r.e fcrlii moriuniur (Exod. xxx, 18-21). altera ,


    quia ulraque introitum tabernaculi fecii,quin-

    Fucies et atrittm tabcrnaculi , in cujus plaga au- decim cubitorum wqua erant tenloria, cotumnw trcs,

    slruli conlra meridiem erunt tmtoria de bgssorc torla. et bases totidem. Cuucla atrii lentoria bgssus retorla

    Cenlum cubitos unum laius tenebit in lougitudine texuerat. Bases columnarum fuere wnece , capita uu-

    et columnus viginti cum basibus tolidem wneis, quw tem earum cum celaturistuis argentea. Sed el ipsas

    columnas alrii veslivit argento. El in inlroilu ejus


    capita cttm celaluris suis habebunt argentea. Simili-
    opere plumario fecit tenlorium ejus ex hgacinlho
    ter in talere aquilonis per longum erunl tentoria ccn- ,

    tum cuoitorum; columnw viginti,et baseswnew ejus purpura, vermiculo, ac btjsso relorta; quod habebal

    dem numeri, et capita eorum, cum celaturis suis D vicJ inti atbHos m longitudine. Allitndo vero quinque

    argentea. ln lalitudine vero atrii qnod spectat ad oc- cubitorum erat juxta mensuram ,
    quam cuncta atrii

    ddentem erunl tentoria per quinquaginta cubilos, et hubebant lentoria. Columnw autem in inqrcssu fuere
    ,

    tolumnw dccem el bases tolidem. ln ea quoque alrii quatuor cum basibus wneis, cupitaque earum , et ce-
    ,

    taliludine quw respicit ad orientem quinquaginta lalurw argenlea. Paxillos quoque labernaculi, el
    , ,

    cubiti erunt, in quibtts lentoria quindecim cubitorum alrii per gyrum fecit wneos (Exod. xxxviu, 8-20).
    lateri uni deptttabunlitr, coluinna'qus tres, et bases CAPUT XXI.
    loiidem. Et in latere allero erunt lentoria cubilos ob- Exposilio litteralis super caput istud.

    linentia quindecim , columnat tres, et bases totidem. XL\I1. lnlra inlroilum ali ii ad orientent altarc crat
    ln introitu vero atrii fiel tentorium cubitorum viginli holocausli, non lamen in ipso inlroitu, sed ul vir
    ex hyacinlho, el purpura, coccoque bis tincto, et btjsso quidam peiitus longc ante me scripsit , versus au-
    retorta , opere plumurio. Columnat habebit quatuor, strum, cubilos liabens quinque in longitudine ,
    et

    cum basibus totidem. Omnes columnw atrii per cir- tolidem in latiludine, id est, quadrum , et trcs in

    cuitum vestitw erunt argenteis laminis, capitibus ar- allitudine, factum quidem de lignis seiim, a;re co-

    genlcit t et basibvs wneis. In longiiudine occupabit opertum, craliculamque in modum rctis liabens
    ,;

    603 DE TRIPARTiTO TABERNACULO. PARS !. 666


    tcneara : ut pcr crebras iilius aperturas, sicnt Yehe- A holceausla imposita cremab-antur. 305 Fnere
    rabihs Beda dicit, igr.is suppositus ad consumendas eiiam qui dicerent iitter parietes altaris craticti-
    omnes hostiarum partes libere pcnetraret. Fuit iam positam , et usque ad niedium allitudiuis ejus
    enim pnedicium allare cavura et inane intrinsecus, erectam, et sub ipsa craticula aruiarn parvam for-
    insingulislateribus singulos habens annulos aeneos, matam , et in e.adem ignem exslrui, per ostium ad
    ut eis immissis duobus ex utroque latere veetibus orientalem altaris partelem p:\tens ;et sic carncs
    de lignis setim, qui aere fuerunt cooperli , posset craticulae superpositas introrsus cremari , fumo per
    portari. Facta sunt aulem in usus ejus vasa diversa os alfaris desuper apertism egrediente. Et ne forte
    ex asre , lebetes, scilicet quibtis cineres suscipi ; et de ligneis introrsus aitaris parietibus igne vicino
    forcipes, quibus titiones sub aitarein igne componi comburendis , aliqsra stispicio nasceretur , eadeiu
    et fuscinulae, quae Grsece creagrae vocantur, quibus ligna incombustibiiia asseverant. Sed, si bacc ligna
    cocta carnium frusta possent levari, et ignium rece- taiia pulanda sutit , ut vel aqua , vc! igne omnino
    ptacuia. De bis vasis, et de hoc allari ila qnidam non Comtmpi non posseut , quid opus fuciit aenei? teg
    minus disertus, quam reiigiosus scribit : Faciea in laminis extrinsecus, non videtur. Sed nec qualiier
    usus ejus lebcies ad suscipkndos cineres ,
    forcipes, ol- inlrorsum ipsa eraticula cum veetibus suis apie
    fjue fuscinttlas , el ignium receptacuia (Exod.xxvu, B collocaretur, aut quemadmodum per annulos ejus
    3). In Hebrcco sic faabelur: Facies ejus ollasad sus- vectibus insertis altare portaretur, sivc etiam quo-
    cipiendos cineres ejus, et ejus palas, et ejns pelves, modo sub illa arula interiori annuli craticuiae pone-
    el ejus uncinos, ei ejus ignium receptacula. Palas vi- rentur, salis patere potest. Judsei, ubicunque dici-
    delicet ad ievandos cineres, ollas ad suscipiendos, mus aram dicunt aream. Quod nos sereum
    , , vel
    pelves ad sanguinem fundendum uncinos ad levan-
    , «neum allare propter laminas asseribus affixas di-
    das carnes de cacabis , ignium receptacula ad por- cimus, illi parieles areae appellant. Uos parietes in

    tandas prunas. Sequitur. Craticulamque subauditur, quadmni positos usque ad summum repleri terra

    facies ei in modum retis ccneam ,


    per cujus quatuor solere dicunt ; in summo glebaruin parietibus $u-
    angulos erunt quatuor annxdi ccnei ,
    quos pones super pradictis inclusarum ligna poni ,
    qnibus sacrificia

    arutam attaris , eritque vsque ad altaris tnediutn superponebanlur ; craliculam vero ulriusque altaris
    (ibid., £). De bac craticula magna ambiguitas est sive aureanij sheaeueam, dicunt csse opus quodJam,
    tarn apud Hebraeos, quam apud nostros : praecipuo undique foraniinibus pienum ,
    quod ad simililudi-
    cum Hebraica verilas nonnibila ncslra translaliftne uera earum , qnse in Ecclesia sunt , Kias appellant.
    discrepare videalur. Sic enim babetur : Facies ei r Hac ab imo altaris , ubi terrae jungebatur usque ad
    Michar factura relis wnei,et facies super rete qualuor medium ejus pertingebant. Habebunt iltce Kke per
    annulos ceneos super qualuor fines, sive cornua ejus. quatuor angulos in superiore parte sui, quatuor an-
    Et dabis iltam, scilicet Micbar, siveponesillud, sci- nutos. Annuli isli positi erant supra arulam attaris.

    licet rete, subtus fundatnentutn areas desubtvs, eritque Quod nos dicimus arulam Jttdcci dicunt araciun- ,

    rete usque ad allaris medium. Secundum hanc ilaque culam, vet suicum quemdam in medio parietum «.-
    iectionem non videtur Michar craliculam souare, turis fuisse, usyue ad quem locum Kice altaris atlin-
    cui assanfiae carnes imponerentur sed opus qua- : gebant. Huic sulco antntti cralicula: supponebanlur,
    dranguium propter levitatem undique perforalum quia iliuc atlingebant. His annulis induclis vectibus
    in similitudinem vasis factuiu : in quo quasi sedere c alicula, el altaris parietes simul portabanlur. Cre-
    altare vbJelur, cui parielum allitudo altare ambiens dibile cst, utrumque altare separatim, el craticutas
    usque ad medium altaris elevata esset , in cujus eorum separalim porlatas fuisse. IIoc est ,
    quod de
    quatuor angulis sursuin quatuor annuli pendebaet, aitari bolocausii, et de ejus craticula scribit.

    per quos, vectibus insertis, altare ipsi insidens XLIX. Inter hoc quoque altare, et tabernaculum
    portaretur. Altare enim alios annuios non legitur labrum erat araeum (Exod. xxxviu, 8). De quo qui-
    babuisse, quibus roriarelur, praeter annulos retis. D dem lego , el unde et ad quod factum fuit ;
    quia de
    XLVIH. Sed hoc rete iitrum seorsum per se ab speculis mulierum ,
    quae excubabant in oslio taber-
    altari divisum,etseparabile fuiss,et,et suum fundum naculi, factum fuit : et ad hoc, ut missa in eo aqua
    in superiore paite altaris contineret, et sic parie- lavarent in eo Aaron , et filii ejus manus et pedes ,

    libus suis altaris parietes ambiens includerel : an quando ingressuri sunt tabernaculum. Sed quaeri
    dcorsum inferiori margine parietum opere fusili' •potest , qualiter erat factum ,
    quanta videlicet ejus
    cohaereret, et aliquo intervallo latitudinis fundo suo longitudo, et latitudo, et profunditas fuferit, et qua-
    in circuitu a parietibus remoto, ut tandem parietes lem dispositionem , vel formam habuerit ,
    qualis
    suos usque ad medium altaris erigeret, non salis etiam ,
    quaiilaque ejus basis fuerit ,
    quae deniquc
    patet, nisi quod sequens disposilio convcniens vi- illae fucrint mulieres , in oslio tabernaculi excu-
    delur.Quidam hoc aliare nec tectum desuper, nec bantes , et qualia , quanta , quicve carum fuerir.t

    fundum deorsum habuisse dicunt; sed parieles specula, de quibus praediclum labrum factum fuerit.
    tantum positos lerra repleri , secundum quod Et quidem non modicae quantitalis videiur debero
    dicit : allare de terra facies milii (Exod. xx, i4), esse, quo tot sacerdotes tabernaculum ingiediemes
    el in ejus area superiore ignera construi , ubi se lavarc debebant : quot in labernaculo servie-
    467 ADAMl PAuEMONSTA ttENSlS C68
    lant. Mulieres vero in oslio tabernaculi excnban- A luerunl, aceipiat bcati Hieronymi de hac q-ixstione
    tes, sancioh quidam uiteliigunt viduas , sanclasque respousum : Altaris, inquit, litia, quee dc lianis pa-
    virgines , votuoo caotitntis professaa; de quarum rad,isi sunt , non cremantur igne vicino , scd puriora
    multituriine sjieeulorura labrum serteum fabricatuot nddicntur. Ncc mirum boc desanctuaiio, ct interio-

    fuit. Qqalia vero , vel quanta sive quotcssent ipsa , ribos tcinpli , et allari tbymiamatis credenero : cum
    specula; qu:e etiam ipsius labri forma, et dispositio ctiaro amyton ligni genus, ligni in se babcns simili-

    cjus longitudo , vel latitudo , ftul etiain tndinem, quanto plus arseril , tanto mundius invc-
    profunditae , sneri eloquii auctorilas g >n declarat niatur. Vasa altaris diversa, lcbetes, forcipcs, aique
    Erat queque ipsum taberuaclum atiiis undiqae ignium receptaoula (ievi jussa sunt. Lebeics cineres
    circumdatura , quae lentoriis de bysso circumciusa sanctos suscipiunt. Foreipes ad emcndandum ignem
    erant. Ex quibus videlieet tentoriis, lalus uimmquc altarls fleri debere credendum est. Forcipe, videlicet
    australe vide '
    septentrionale centcm in lon« duplicc nto sacerdotes ignem allaris emun-
    gitudine eubitos habutt, et ex uiroque latere viginti dabant. Fus<i?iul;c, qu:e Gnece vocantur cxcagrac,
    hinc inde columnis su spendebantur; ii; parte quoque a;i hoc in ministerio habebantur altaris, ut earncs
    tali tentoria quinquaginla cubitorum erant, victimarum per eas de caldariis auferrenlur , atquc
    dccera columnis suspensa. Et in parte orientali ad B ad esura corum, qui bis erant reficiendi, afferrentur.
    latus dextrura lentoria quindecim cubitorum erant, Porro igiiium receptacula nd hoc deputata sunt, ut
    tribus coIuDinis suspensa ; et ad latus sinistrura per h;ec ignis sanclus ab altari holocausli, ad altare
    totidem tentoria, lotidcm columnis deputata, et thymiamatis vc".pcre , ct mane ad incensum poncn-
    intcr utrumque latus err.t in medio lentorium vi- dutn deferretur . Ouncta ex aere vasa liunt. Altarc
    ginti cubilorem , non quidem de so!a bysso , sicut non solidum , scd inane, et eavum fieri pr&ceptum
    alia tenloria . sed polius ex quatuor s:epe diclis est, ut copiosum haberet locum, ut vel ignem sacro-
    coloribus contextum ;
    quod anle quatuor coluuinas sar.clum , vel figna ad igncm , vel holocausta, quae
    pendcbat, ubi ct inlroilus erat. Omnes isia; colurn- ig::i erant consumenda, recipcret. Sed et in medio
    n:c , quse erant sexaginta , cubitos in latitudine sui craticulam pertotum in modum rc.tis dislinctam,
    quinque haLebant , factsc quideui de lignis sctim ; in qua vklimarum carncs coroburendae imponeren-
    aed laminis ajgenteis 366 vestitae, capita quoque tur ; et subter eam arulam, in qua lignis compositis
    cuso eelaturis babentes argenlea , ei bases ameas ardcret ignis . semper ad devoranda holocausta pa-
    eratque juxta singulas bascs paxilli , nt Josephus ralas. Erat cnim contra arulam oslium in parictc
    ail , magnitudine cnbiti , quibus ipsa tentoria infe- altaris oricntab ; unde ligna ad alendum immitti
    rios tcnebantur, et tendebanJur ,
    qnae svperius cir- vel carboncs, ctcineres possent egeri. Craticula iu
    culis inserebautur, et suspendebanlur. Horum vero modum retis disiincta fuit, quo per crebras illms
    tantorionim longiludines ,
    quas ccnlum eranl cubi- aperturas ignis suppositus , ad con^urnendas omne.s
    toruiu , m ausirali sim:i] , et septentrionali falere hostiurum partcs, libere penctrarct Quatuor annuli
    longitudinem tabernaculi, quae friginta tantum e:at acnci pcr tolidem angulos altaris lieri jubentur , et

    enbilorum, in oriciUe quidem quinquaginta cubitis, duo vectes : nt pnrlarc queant allare in circulis :

    ci ia occidenle viginli , exCedebant. Et latitudines altare holocausti foris ante ingressum stabat.
    tcntoriorum , quac quinquaginta erant cubitorum ,
    LI. Labrum aeneum inler hoc altare , et taber-

    tabcrn.iculi latitudinem , qu* non nisi decem cubi- naculum positum est quia bis quolidie idem ipii :

    torum erat, in parte orienlali, et occidentali viginli sacordotes, hoc est mane et vespere, cum ingrcdc-
    hinc inde eiilulis excedebant. Tam Ionga igilur, reirtur, ad altare thymiama Domiuo obiaturi, in co

    tamque lata in circuilu labernacuM prccdicta erant lavari prsecepli sunt. Neqne enim ihi quisquam dc
    tcntoria , idem labernaculum intra se habenlia , ad plebe lavari ; scd ipse ponlifex jussus est , et (ilit

    occidentem conversum , ab orienre habcns iniro- ejus , videlitet sacerdotes gradus inferioris.

    itum : eratque anle alriorui-i introiluni interius al- J) Et circa omnia, atrium erat tabernaculi, Iongitu-
    tare scneuin statulum, non quidem in ipso inlroitu, Jinis habens cubitos cenlum ,
    lalitudinis quinqua-
    setl scOrsum ad auslrum , et inter illud altare , et ginia. Occidentale laius atiii lentoria habebat [>er

    tabernaculi ingressutn , seneum labrurn. De quibtts quinquagtnta cubitos, ct colunmas decem , et orien-

    vidc!i~et tentoriis , et alriis , de quo eliam altari et lalis alrii latitudo cnbilos quinqnaginta ;-
    367
    labro hccc a nobis in pra^scnli juxta intelitctum et tngressurus atrium tabernacuii habes ex utro-
    Ktteralem dicta sint. que latere lentofia cubilorum quindecira, teniis
    suspensa columnis ct tentoria lncc de bysso erant
    CAPUT XX II.
    :

    rctorta. In inlroitu alrii tentorium viginti cubitorum


    Super capiie prcccedenti verba Vcnerabilis Bcdw
    presbyteri. in quatuor columnis suspenditur ;
    quia hoc in in-

    L. Altare holocausti quinque cubitos longitudinis, troilu alrii tenlorium non sicut in reliquo atrio de

    ct totidcm latitudiuis, ct tres habet allitudinis, quod bysso relorla ; sed de quatuor fit eoloribus, byacin-

    operitur ajre , et cornua per quatuor angulos ejus< llio videlicct , et purpura , coccoque bis lincto , cl

    Si quem movet, juxla lilteram, quomodo ligna ai- bysso rclorta opere plumario. Tola Iongiludo et ,

    uris, unlo igne vkino iircombusta permanere po- lalitudo atrii qu* per ceuienos,e? quinqu^gcnca cu-
    us D£ TRlPARTiTO TABERNACUL0 — PARS L C70
    bitos distiucla ,
    quinque habet cubitos altitudinis. A P™. scptem milha qitiffgettti ; et a triginla annis ct
    Cuncta vasa tabernacuii fieri jubenluraenea. Paxilli supra, usque ad annum qninquagestroum duo mil-
    labernaculi , sive atrii ad boc erant facti , ut infixi lia scxcenti triginta. Hi poriabanl cortinas, et saga,
    tolumnaruni summitatibus, foris eminerent; et im- teuiorium, quod erat ex peiUbus arietum mbricatis,
    positis sibi veiorurn , sive lentoriorum funibus , sic et aliud tentorium, qnod trA ex byacintliinis pelli-
    ea levantes a terra suspenderent. Ipsa autem ten- bus, et lentorium, quod iu introitu erat taberna-

    toria, sive ^ela, ul rccipere funes possint, babeant culi , et tcntoria atrii, elveium, quod psndebat in
    necesse fuil in supcrioribus suis ansas , sive eircu- introitu ejus. Habebant qiioqne ad haec portanda
    los, quibus iidem funes irnmitterentur. Imponuntur duo plauslra tecta cum bobus quatuor. Lege Ubrum
    paxillis columnarum funes tentoriorum , ut sic ex- Numeri (Num. iv, 5, 7). Ad aqttilonem eranl filti
    pansa alque in aJtum levala pulchrkudinem taberna- .Merari, quorum erat numerus ab uno mense, et

    culi compleant , et expansa funibus , ac: sublevata supra, sex millia ducenti ; et ab annis triginta usquc
    vela, sive tentoria, decus iu\ operis mirifkum, quod ad annum qumquagcsimum tria millia duccnti. Isti

    iirvoluta nequiverant, cunctis longe lateque demon- taLmlas tabernacuii portabant, et bases earum, et

    Strarcnt, vectes, coJumnas quoqueatrii ante Sancta sancto-


    B rum, et illas, quae in inlroitu erant 3SS taberna-
    CAPUT XXIH.
    ctili, cum basibus earum, colurmias quoqueatrii, et
    De dvodecim hibubus, qucs circa lakernaculum me-
    tabauiur, ct de Le»itis, qui-labernaculum porta- bases earum, alque paxillos. Et quia valde magna
    baut. erant oncra corum, habebant ad ea portanda qua-
    IJI. Hoc itaque modo factis dispositisque el laber- ttior plaustra lecta cum bobus octo. Igitur summa
    naculo, et cnuitbus qu;e ad iilud pertinebant, meta- fliiorutn Levi, q.ti per gyrurn tabcrnarulifixcre len-
    banlur caslra per gyrum ejus filii Isracl. Ad oricn- loria, ab imo quidem mense, et sttpra, viginli duo
    lcm , i!:e tres tribus castra fixerunt : .ludas, millia : et a triginia annis, et supra usquc ad an-
    Issachar, Zabulon; quorura fuit numerus a viginti num quiijqussgesimum ,
    qui ingrcdiebantur, ut sta-
    annis et supra , eerstutn octoginta sex rnillia rent, et ministrarejnt in tabernaculo, octo miltia
    quadringi-nti. Ad auslrum, eastra fiseruiit Ru- quingenti octoginta.
    ben, Simeon, Gad; quorum erat numerus cen- CAPUT XXIV.
    tmn quinquaginla millia, et miile quadringentt De dispositione labernacvtf, et ejus erecthne.
    qitinquagir.la. Ad occidenlem , fixere lcntoria : LIII. Pendebal, sicul in libroNumeri (N-wn. ix, |6)
    Ephraim, quorum erat nu-
    Manasses, Benjamin lcgimus, semper super praedictum taSjernacuhtm co-
    ;
    C
    merus cenium octo millia centum. Ad aquilonem iumna in die quidem columna nubis, et in noctc. ;

    casfra posucre Dan, Aser, Nephlhalim


    : quoruiu columna iguis. Quandiu columna imroobilis mane-
    ;

    erat numerus centum quinquaginta septcm millia bat, tandiu manebanl filii Israel iu castris. Quandn
    scxcenti. Summa qttoque omnium, qui a viginti vcro nubes se movebat, el lalernaculum dcserebat,
    annis, et supra connumerati sunt, sexcenta tria staniibus levitis ad ostium tabernacuh, et duabus
    tUiilia quingenti quinquaginfca. Interhas duodecim argenteis tubis concise clangenlibus , dissipabant
    tribus el tabernaeulum fixerunt Levitse tentotia per Levitse tabernaculum, <d singulis quod eis compete-
    gyrum, excubantes in custodiis tabernaculi. Lege bat accipientibus, humerisqu.e impos lis, qua non
    librum Niimeri (Num. i, 55). Ad oncntem erant nisi bumeris portari debebanl, plauslris eliam im-
    Moyses, et eorum habenles custo-
    Aaron, et fiiii missis, qu?e in plaustris ferri licebat ; accipienlibus
    diam sanctuarii. Ad austrum fucrunt fiiii Caath : nihilominus reliquis tribttbus lcntorjaj et cunctam
    qttorum eral numerus ab uno mense et supra, oeto supellectilem suara, proficiscebautur omnes sequen-
    millia scxcenti ; et a triginla annis et supra, usque les nubem. Et congrue profecto, el ordinate gra-
    ad annum quinquagesimum, duo tniilia septingcnti diebantur. Primum quidem, ul mihi. yidetur illa?.
    quinquaginta. Isti in coniraolione castrorum sancla rj tres Iribus, quse ad orientem erant : Judas, Issa-
    illa, et pretiosa, qusc in labernaculo erant, in vecti- char, Zabulon ; et post eos illae qu* ad austrum ;

    bus propriis portabant bumeris : arcam scilrcet, et Ruben, Simeon, Gad ; et deindeillae ouseadocci-
    propitialorium, mensam cum thuribuiis suis, mor- dentem : Manasses, Ephraim, ci Cenjamin ; et no-
    tarioiis, phialis, et cyathis, cnndelabrum cum lucer- vissime illae, quae ad aquilonem : Dan, Aser, Ne-
    nis, et forcipibus, et emuncloriis, et cunctis vasis phthalim. Et tandiu gradiebaimir. quandiu eos nu-
    olei ; altare aureum cum omnibus vasis ,
    quibus bes praecedebat. Ubi autem nubes rcquievit , ibi

    minislratur in sanctuario; allarc bolocausli cum depositis oneribus, sub ipsa, ul arbitror, nube, rur-
    vasis suis, ignium scilicet receplaculis, fuscinulis, sum labernaculum ertgebanl in circuitu ejus, el a
    ac tridcntibus, uncinis, el basillis. Hx'c quidem levills, et a ca-teris tribubns, prout singulis com- .

    eranl onera fiiiorum Caalh (Num. iv, 15); sed ea, petebat, fixis tentoriis. Omnibusque ex more dispo-
    quLe intra in sancluario cranl, solebant Aaron, el silis, in eodem manebanl loco, donec ilerum nuhcs
    filii ejus prius involvere, et sic involuta eis por- tanernacuium deserenle, co rursum dissipato, ac
    tanda committere. Ad occideutem erant fi!ii Cer- secum eo, quo jam diximus, modo depcrtato, prse-
    son : quorum ierat numcrus ab uno mense et su- dictam nubein quo ducebat, sequebantur. Et hoe
    C72
    671 ADAMI PRyEMONSTRATENSlS
    nodo lliit quadraginta aimls ,
    quibus in dcserlo A cident< m vcro crant scx labuUe, pcr omnia similcs
    fucrunt, loca, et niansionrs, quae ab cxitu de ASgy- alii r . ii eodcin niodo stantes in basibus. Sed cuui

    plo, usi|uc ad introitum Io terram Chanaan qua- non inplerenl, nisi uovcm cubitos, dimidiui cubi-

    dragiota duae fuerunt, inutabant, quousqucad ter- liis ex ntraque parte vacuus patcbat;ct ideo tabula
    rain promissionis pcrvenerunt, tibi de loco ad locum uno cubito lata secta est pcr medium et factae sunt
    ;

    labernaculuni dictius non porlabant. du<e tabulae semioubiiales, qu* utrinque appositc
    CAPUT X\V. parietem occjdentia aliis duobus compaginaverunl,
    Repetilio omninm supradictorw.n , cum qua qucrdam qtirc eiiam singulae duabus basibus immittebantur.
    superndduntur, qutvdam vero alio nwao dicuntur. Ne vero ventorum impuisu, vcl qualibet alia causa

    LIV. Libct haec ob ipsa inohoatione etiam sub alie- parietes conctiterentur, vcl concurrerent, singulae

    nis vcrbis repeiere, ut dtim diversa quaedam, ct quasi labulae annuios habebanl aureos per ordinem velut
    alir-uo modo adversa esurienli icctori nostro appo- quibusdam radicibus conftxos; per quos vecles per
    uimuj, inlelligentiae cju> palatum ex ipsa quoque iransversum parietis Lmmissi Labulala Qnniter con-
    fcrculorum varietate rcfovcrc possimus. Scribit vir linebant.

    qtiidatn disertus , ac intcr magistros caeteros ma LV. Erant atriem vectes de lignls setim ihaurati,

    gisterscientueadmirabilis, hoc modo de parietibus, ^ singuli quinque cubitorum, immiltebaturque caput

    dc (abulis, et basibus, dc vcctibus, et anmilis : unius vectis in capit alterius in niodum cocci, ut
    Ait Dominus ad Moysen : Sume primilias, id esl ex pluribus sic inncxis quasi unus veiiis immensae
    pretiosa qmcque a populo Israel; sed ab eo taniuin, longitudinis vidcrctur; sicut in baculo Sambucae
    qui ultro obtuterit ; aurum scilicet, et argentum, ponlificalis eburneo fieri solct. Hoc sanc planum
    el a's, lujacinihum, ct purpurmn, coccumque bis tin- esset, nisi Dominus addidisset, quod quinque vectea
    ctum, id esl setam huacinthini, purpurei, et coc^ essenl in latere ad aqnilonem, ct tolidem ad auslrum,
    cinei cohris; el Injssum. quvd est genus lini JEgy- et tmidem a<l occidentem, quod minus congruum
    ptii molle et candidum ; piios quoquc caprarum, ct vidctur. Cum enim quilibet veclis quinqueesset cu-
    pelles arietum rubricatas, quas Partlticas dicimus, bitorum, quinque protensi in latere uno viginti
    qnia Parlhi sic colorare solebanl eas; et pelles hija- quinque cubitos lantum conlingebant ; ilaque quin-
    cintlnnas , et litjna setim. Est setim nomen montis, cjue cubiti illius lateris manebant inlacli. In occi-

    ct rogionis, et arboris, quae similis csi alb;e spinae deniali vero latere duo tantum sufficicbant. Sur.t qui
    in foliis et est Icyissimum lignum, et impulribile, dicunt de tribus vectibus stiperlluis unum superad-
    ct incremabile. Olcum quoque ad luminaria concin- ~ ditum quinque vectibus in latere scptcntrionali, ct
    nanda ; aromala in ungucnta, et tbymiamata boni alium in australi, quod deerat adimpletum
    ct sic :

    odoris, et lapides onycbinos, et gcmmas, ut faciant Tertitim sectum in duos, qui posili crant in duobus
    mihi sanctuarium : ut habitem in medio eorum, ne angulis parieium, ut rccurvati junrluras angulorum
    sit cis necesse rccurrere ad monlem hunc, juxta colligarent, sicut juncturae angulorum in scriniis

    simililudinem tabernaculi, quod oslendam libi, fa- trabis ligari solent; sed hoc cx liltera conjiei non
    cies illud. Tabernaculum erat domus Dcodicata, potest. Quia crgo in littera est, quinque vectes im-
    quadrata , et oblonga ; tiibws clausa pariclibus, milti pcr medias tabulas a summo usque ad sum-
    aquilonari, meridiano, occidentali. Liber patcbat in- nr.im, deallitudineparielis ititclligi palet. Erat crgo
    troitus 369 -'b 01'icntc, el sole oriente, radiis cjus juxta summitaiem parietis suprcmam unus ordo
    luslraretur. Longitudo erat triginta cubitoriiin, la- vectium exlensus per lotum parietcm in longum, et
    titudo decem, altiudo deccm. In latere meridianu juxta summitatem inferioretn alius ordo ineumdcm
    eranl tabulae de lignis setim stante3 viginti, quarum modum, et in media planilie tres ordines : ut quoJ
    unaquaique in longiludine cubitos babebal decein, diclmn cst quiuque vectcs fuisse in uno lalere po-
    in spissitudiue digitos quatuor, in laliludine cubi- tius ad numerum ordinum, quam veclium referalur.
    lum, ac semissem. Jungobanliir niuluo sibi inc.t- [) Erant itaquo in unaquaquc labula quinque annuli,
    strala;, ne rimula ibi csscl, aut p anities !
    parietis et in unoquoquc duoruni parietum vecles triginta,
    inccqualis; cterant inauralae ex utraque parle : su- qttia quinquc ordinum quilibet sex vectes habehat.
    perposityc vero singulac duabus basibus argenteis Iu latere occidentali decem vectcs bini per singulos
    perforatis , in quarum foraminibus cardhu.s a;jrei ordines. Sunt qui dicant non omncs vcctcs ojusdem
    immitlebantur : in ulroque angulo tabernacuii ta- quantitalis iuisse : Sed qtiilibd vectiuin, praeter

    bnlse eminentes, sicut in scriniis fteri solct. Au- quioque qm orant in magnis laieribus, erant spx
    gustinus tamen videtur vclle. quod una basis essel cubitorum : et ita quinqtie suflicicbant ad contincn-
    stib tabula, el altera supra pro episiyiio. Sed lit- dum triginta cubilos ; ct quinquc veclcs, qui ad
    lera ecila est, qu;c dicil : Binai bases singiilis tubiilis occidentein crant, singuli duorum eraiit cubitorum ;

    per duus angulos subjicianlur (Exod. xxvi , 19). sed Josep':iis (311) loquens de liis vcclibns, ait :

    ''trum tabulae ante Buspensae a terra super bases, an unoquoque habente magnilHdinem cubitorum quinque.
    inlcr bases ad terram pert:ngerent,non legitur. Eo- LVI. Scribit vero et boc modo de duobus velis,

    dom sremale faclus est paries aquilonaris. Ad oc- qtiorum erp.t untim in introiiu tabernaculi, aliud

    (311) V. JosEriii'M, Antiq. 1. ut, c. 5.


    ;

    C17> P-E TKIPARTTT TABEHNACILO. .— PARS !. GT4

    \e.ro Sancta sanctorum a sanctis dividebat, et dg A LVII. Erat autem in iiiteriori saneluario area
    utriusque colunniis. Tabcrnaculum Iwc in duas par- cum his, quae in ea reposiia diximus, et cum liis,

    tet distinctum erat. Posterior pars ad occidentem quac eraut ei superposiia. In anteriori vero cande-

    decem cubitis protendebatur, et ita quadra crat; in labrum ad anstrtim. mcnsa ad aquilonom; in medio
    longum scilicel, ct lalum, et in altum dccem cubiio- autem velum non longe ab adilu altare aureum,
    ;

    rum. Hax purs alrium dicebalur, vel Sanclum sancli, quod Josephus thuribulum aureum vocat, de quo
    vel Sanctuarium sancluarii, vel Sancla sanclorum^ post dicitur. Scribit etiam sic de corlinis, cl de
    Anterior pars ad orienlem viginti cubitis protendeba- sagis, ac de duobus tecti opcrimenlls. Tectum ta-
    lur t qucc solis concedcbatur sacerdolibus : et hoc di- bernnculi non acuminatum, sed planum ad moduin
    cebatur Sanchim, vel Sancta, vel Suncluarium, domorum Palcstinse fuit, quatuor operimentis apla-

    Respectu hujus posterior dicebatur Sanctum sancli, id tum. Primura operimentum corlinae decem, quae
    est, Sanclius sanclo ; ut dicilur 370 Dominus do- ctiam vela, vel tentoria, vel quandoque tabernacu-
    minorum, et Rex regum. Ad allerutras vero paries lum vocantur : quae erant factae de quatuor prce-
    separandas positae erant in medio qualuor coiumnae diclis coioribus opere plumario. Longitudo cortinae
    de lignis selim deauratae, capita habentes aurea, et unius erat viginliocto cubitorum, latiludo quatuor :

    bases argenteas. Tamen Josephus dicit quatuor " quarum quinque mutuo sibi jungebantuc, et qnin-
    fnisse tabulas ad modum aliarum operatas, acquali- que similitei4 ; ul quasi duoe coilinse ex quinis sibi

    ter a se distincias, inter quas tres angusii patebant conjunctis reddorenlur. Jungebalur aistem ansulis
    ingressus. Super capita vero columnarum supcrpo- hyacinthinis, quse, in unoquoque iatere corlinarum
    siti eranl duo vectes decem eubitorum a pariete in dispositac, aitera circa alteram venicbat, et binze
    p;;rictem protensi. In quibus per cireulos aureos annulo aureo colligebantur, sicul ad ornatum colli

    immissum pendebat velum, ante quatuor columnas (ibulae auresc, vel argenteae utramque oram caputii
    cxlensum, quadrum ex omni parle, sciiicet decera solent colligare. l>icit tamou Josephus annulis au-
    cubitorum, ut ex omni parle prohiberct aspeclura reis, ct uncinis fuissc conjunctas. Secundum operi-

    inleriorum. Erat autem velum faetiim ex bysso re- nientum erant saga ciiicina, qnae el vcla capillacia

    torta, quod estgenus lint candidissimum, ct molis- quandoque vocnntur. De pilis cnprarum, quos ca-
    simum, et de hyacintho, et purpura, et cocco bis pillos quandoque dicimus ad differcntiam lan?e

    tincto, id csl de filis sericis hyacinthini, purpurei, ovium, facta erant, de qtiibus et cilicia cvant. Unde
    coccinei coloris, opere plumario compositum, id est et illa saga cilicina dicta sunt, qu;c pro asperitale
    acupicto; pluma cnim lingua quadam acus dicilur. p saga dicebanlur. Unde quosdam pannos aspcros sa
    lloc genus vcli vulgo bustralum, quasi bis stralum gios diciur.is, vel forie cjc quadratura dicla sunt
    dicitur. Primo enim fit tela, cui cuni opere manuali sagn. Unde et militare pallium a Gallis inventum,
    supersuunlur mnltae pu lurationes. Sunt qui dicunt quia quaiirnm crat, sagum diclum est ;
    quod tamen
    opus plumarium a simili avium, quibus superaddila ex aspero licbat panr.o conlra aeris intemperiem,
    est plumarum varietas. Ucm opus cliam polymilum potuil dici sagum. Erant autem saga haec undecim
    a 7roW qnod est multum, pro multitudine pictura- longiludo sagi unius babebat cnbitos triginta, lali-

    rum. Erat autem hoc velnm piilchra varielate con- ludoquatuor, et erant quinque sibi mutuo juncla,
    lexlura ex univcrsis, ut ail Joscphus, floribus quos ut quasi unum facerenl saguin ; et alia sex quasi in
    gignit, humus, et aiiis pieluris, quas poteranl in- unum sagum juncta. Jungebanlur autem annuiis
    terserere pictores praeler animalium formas. In in- aereis iusertis ansulis circa sc venienljbus. Ulrum
    giessu vero tabernaculi quinquc columnac erant de autcm singula3 cortinae, vel saga sibi invicem illa

    lignis sctim deaural:c, capita habentcs aurea, bases copularentur : an qtiinque cortinre sibi consulrc filo

    veio seneas, supcr quas duo vectes, vel unus decem inseparabiliter in unam cortinam jurictae 371
    cubitorum pvo'endebatur a paricle in parietein in erant, et aliae quinque similiter, ct ad tegendum
    ulroque capite, suo parieti insertus ad modum tra- [) tabevnaculum, hae dua: magnai corlimc tautum an-
    bis in domo. A quo dependebat aliud velum per nulis, et ansulis jungeren!ur, non elucct. Quomodo
    circulos aureos insertum, ad modum prioris operar vero ex his tcgebantur labernaculi posteriora vi-
    tum sed secundum Josephum usque ad mcdieta-
    ; deamus.
    tem columnarum dependebat, legcns eas per quin- LVIIl. Secundum Bedam prolendebantur decem
    que cubitos reiiqui enim usque ad terram ad in-
    : cortinae sibi copulatac per transversum toliim ope-
    gressum sacerdotum patcbanl. Super hoc vero dicit viehtes tabernaculum , el descendentes per latera,
    aliam cortinam lanearn superposiiam usipie ad ler- uno cubito distabant ex omni parle a lerra ; ct
    xam perlingentcm, funibus per annnlos cam ducen- quia simul junclae quadringcnia cubitos implebant,
    tibus, et relrahentibus ; ut in diebus festis reducta longitudincm tabernaculi ijmc eial tviginta cubito-
    pra:beret aspectum tabcmaeuli ; in aliis dicbus su- rum , tegebant : et quinque cubili dependebant juxta
    perducta prohibcret aspectum, praecipuc cum nubi- latus occidcnlale , alii quinque desccndebant ante
    Ium videretur. Textura enim forlis eral, et facilc aperturam ,
    quae erat ad orieniem,; tamen ne in-
    laborem sustinebat Etiam in ingressu tempH simi-
    : composilae pendcrent , ulrobiquc coiliiuc Irans-
    lcm dicii fuisse appensam. gredicntcs dtio magna latcva lalcrnaculi usque in
    r»7B ADAMl PU.EMOXSTIUTi.NSIS 67fi

    iucJiuni apcrlc irabcbantnr, sibique muiun jungc- \ cirea labornaculum ct paxillis rr:reis colligobantiir ,

    bantur. l.t simihlcr in l.ucrc occitlcnlts ci omni funcs (E.rod. xxtiii,20); qnia paxillos babnisM :

    partc illa labernaculuin lcctum crat cortinis, uno lalicrnaculum rnfia Moyscs dicil, ct in modum ic-
    tanlum cul/i'^ cirra lcrram cx omn» parlc non vc- eli depoiidontis circumuuaqtic ailollebanttir, nt. ci

    lato. Siif.poncb.iniur saga siiiitliter per liansver- taueraaenlum undiquc vidcri posscl , ct circuiri ab
    snm : scJ, quia eranl Irigiula, pcr lalcra dcscende- iugrcdicntihiis sub cortinis. Qnoetinqtic modo ha^c
    liant usqnc ad (errani : ot ita cubitum cortinis non diio opcrimcnla dcposila f;iisscnl,dc duohus reli-
    velatum ipsa vctabanl. El qtii cx trar.sverso qua- quis non csl qtmsslio. Sanc lerlium crat operimen-
    draginta quatuor cubiios liabcbam, cum cssent un- tum dc pcllibua arictum rubricalis, quas superiora
    dccioi simnl juncta , ct nnuniquodqiiCcrat qoatuor tanium lcgcnlcs , ad latrra non descendebant , fu-
    cubilorum, tangitudineni lalicrnaculi triginta cubitis nibiis, s;( paxillis «treis aiTrxis lerrrc circumli^affc.

    icgchanl ; dcqualuordteiin qni snpcrcrant , scpiem Qnarluin quoq-ie opcrimontum in cumdcm modiim
    desccndcbanl ad orienlcm , et srptem ad occidcn- cral superposiluin dc pellibus arielum hyaeinlhinis;
    tcm. rarlcs vcro sagorum, qu;c supcrcrant, pcn- snpcrposiU'- vero crant duo hxc proptcr xstum , et

    dcnlium juxta duo latcra nugna usquc ad tcrram imbnum diiTii<-ioikmi. Multus itaqne stupor, ul ait

    x utraquc partc reduccbar.litr, ad tcgendtim Inlro- " Josephus , babcbat a longe inspicientes ; 372 narn
    itum orientalcm. Scdquia scptcm cubiti ex ulraquc colorem ej;is in nuiio puiabant diflerre a coelo.
    vcniebanl, in spalio vero inlroilus deccm lanlum, LIX. De arca quidem scribil sic, ct de propi-
    superstichatur sagum sago : vcl forte in summiiaie tiatorio, et de bis, qu.t cum cs inlra vehim crant.
    cnjusque, duo cubiti rclroplicati consuebantur in- Longiludo, inquit , arcx hahehat duos cubilos, et
    starorarum veslimenli, el tunc ex scquo venieniia semissem : latiltido cubilum similitc"", et dimiditmi.
    saga de lateiibus in mcdio inlroilus copulahantur Josepbus cuhilum vocat hic pahnnm ; et dicitur
    in eodcm loco , in quo ct cortinse. Et simililer in arca non hahuissepedes, el deauraia csse inlus, ct
    ialcre occideniis propler hujus supersuturam, vel foris auro mundissimo. Factaque est supra corona
    replicationem sagorun; , dicil Beda, primum di- aurea ad modurn sciliccl lahii, quod in mensis, et

    xisse Dominum Moysi : Sexturn tagum in fronle lecli in scacariis ficri solet ; et per uiriusque lalus lon-
    ilupliccs (Exod. xxvi, 9), id est dimidium sagum ,
    gitudinis erant hini circuli aurei , totum lignum
    quod excedit corlinas , in introitu replicahis : et penelrantes, ct per ess vectes de lignis selim
    primo planius addidit, quod superest sagis, id est deaurati immitlctantur, quihus arca ferebaiur nec :

    unum sagum quoJ amplius est, ex medietatc ejus, ^ unquam extralicbanlur in qua posila est lesti
    ,
    :

    operies posieriora tahernaculi , id cst lalus occi- ficatio : id est tabukc, in qnibus scriplum crat
    dentis. Duplicabantur impetum ven- autem ita, ut teslamcnlum lantum, quanlum ibi reposila tcsti*

    torum possent sustinere, et secundum hanc dispo- monia dici possunt. Posila est iLi urna aurea plena
    silionem, tabernaculum ex omni parte tegehatur manna, in tcslificalionctn quod panem dcdissel eis

    sagis usque ad terrara , et nihil ex eo videhalur, et de ccelo. Tabulse in tcsltficalionem, quod in le-

    et tcnlorium quod eral in inlroitu pretiosum in-


    , ,
    gem naturalem sopitam in cordihus suscitaverat
    Tisihiliter ibi cral ; et cum sacerdoles mtrabant in scriplo. Vi.-^a Aaron, in tcslimonium quod om-
    labernaculum . vcl necessc crat toliere saga et cor- nis polestas a Domino Dco esl. Deutcrocomiuin in
    tinas, ui subintrarenl, vcl si in medio jungebanlur, lestiinoj.ium pacti , quod dLxcrant : Omnia, quec
    uncinis el anntilis ad inf.roilum eorum dissoiveren- dixerit nohii Deus ,
    faciemus. Ob hoc dicla cat

    lur. Alia csl Jnscphi uisposilio , cui consentit Ori- &tca testamenli , vel lestimonii, el ob hoc eliaai
    genes , ct videlnr probahilior: Ait cnim deccm cor- labernaculum , yel testimonium diclum est : et idco

    tinas sibi rnutuo junctas, ut dictum est, a fronlc etiam, quia causae pr?e foribus ejus agehantur.
    taLcrnaculi s::per inlroilnni eiteudi per transvcr- Factum est eliam supcr arcam propitialorium an-
    sum, et tegere per totum talernaculupi et descen- D reum id est aurea tahula, ejus longitudinis, cl , :

    ucre juxta latus occidentis usque ad terram in- latitudinis, cujus esl arca, ut eam tegcrc possct: ;

    troiltim vero non tegi aliqna parte cortinarum, cum de spissiludine ejus non legilur. IIoc dicebattir
    proprium haberet velum. Simililer et de sagis, to- oraculum quia Deus de loco isto responsa da- ,

    tum dicil operiri tahernaculum excepto introilu bat. Responsum enim divinum oraculum dicilur;
    ,
    ;

    scd quia duo cuhiti sagorum supersttnl cortinis ex quia orantibus datnr. D^cebatur etiam propilialo-
    utraquepartcdicit eos repHcari subconina,ne ven- ritim quia exinde loquens Dominus propitiabatur ;

    lus inlrans inier saga, et corlinas tntnm concutcvcl popuio : vel quia die pmpitiationis dicehant glo-
    operimenturn , pto quo ct dlcium puUtl : Seiiit.'.'. riam Domini semper ihi descendcre. Ex utraque
    f.aguin in fronte iecti duplices. Sed etiam secundum vcro partc oraculi , scilicet in duobus angulis ante-
    hoc speciosa , et pretiosa plurimum pajs exirinseca riorihus , posili sunl dno cbcruhin aurci el pro- ,

    tabernaculi non videhatur, nec illud coilinarum, duciiles , non fusiles scilicet, sed lunsionihus mal-
    quod circa tahernaculum defluirlat. Frustra ergo leorum producti. Sunt aulcm , ut dicil Josephus,
    tanti operis facta videbajilur : qrocirca forte cx animalia volatilia hahenlia figursrn ,
    qux a nnlio
    omni paile cortinaa et saga funibus e.\lcndeb«ntur homfnum est inspecla. Iliec dixit Moyscs se in Dei
    «77 DE TRIPARTITO TABERXACLLO. PARS I. 878
    scdc coiuipexisBe flgurala. Cherub unus respicit bat A Praecepit quoque Deufl parari ex anro purisslmo
    aiterum ; versis tamen vuliibus in propilialoriura : qualuor genera vsrsorum , ad offerenda libamina,
    duabus quoquc alis expansis, et rautuo sc tangentibus quaa ab oflerentibus sacerdoti libanda, id est gu-
    velabantoraculum,alasaliasexoppositoexlendebant. standa, et i Bacerdolibus Domino Ubanda, Id esl
    LX. De nicns.i, et cjusdem vasis lioc modo fundenda, dabantur ; el ponebantur super mensam.
    scribil : Ait Doininus ad Moyscn. Facies et meruam scilicCt ao.etabula, pbialft, thuribula, cyalhi. In his

    de lignh tetim , habentent dnot cubitos in hngitu- vlnum, quod debebat offerri, preevldebatur, ei prx-
    dine, et in laliludint cubilum , in aililudine cubilum gubtabatur, utrura dignum esset oflerri, annon.
    (ic semissem. Spissiludinem lacet : Et manrcc^is quia in colore, et in sapore vinurn dignoscitur, di-
    e im ex omni parle auro purittimo ( Exod. xxv, 23). cilur quod phiaUevitrese erant. Undo et a pbialim,
    Eral auteui , tti dicit Josephus, haec mensaproxi- qnod Grtece vitrum dicitur , sio. vocabantur : in imo
    rue velut delphica, habens quatuor podes, qui di- anguBtse, In superiori parte a;..pkc, in quibus color
    cuntur ejns aititudo. Erantque cx medietate panis et sapor poteranl dignosci, quas Ilehrxi BCUteilafl

    inferioris rotundi , ct tovnatiles, pars superior ope- dicunt, Cyatbi vero mtnores, et angustiores erant,
    ris qundrangula erat. In BinguiiS vero pedibus erat ct aurei, cum quibtis fundchalur viiium super altarc
    " pro hosttae libamento. In tburibulis, quae et morta-
    annulus aurous , sinusque erat in pcdc, ubi an-
    nulus missus erat. In annulis vero veetes au- riola dicebanlur, thuB prsecognoscebatur, ct offcrc-

    rali qnibus ferebatur mcnfia ; erat aulein la- balnr : siiniliterel in acclalmlis acclum. Sed quia
    ,

    bium in ea per circuitum sicut in arca ; et labio nunquam, aut raro occurrit de oblalione aceli, qui-

    allixa crat aurea corona, alta quatuor digitis : ita dam dicunt acceptabula ; nhi scilicct prsvidebalur a

    ut medietas ejus super mensam emineret, nesu- sacerdotibus, qnae debebant oflerri, utmm acccpta

    perposita caderent ex ea. Altera medietas inferius cssetit, id esl idonea, an non. Posleo subdividit ac-

    pendebat ad decorem , et erat corona haec interra- ceplabula intria: iu phialas, in (]iiihus vimim ; iu

    ftilis : id est intcrpolata celaluris, et plano. Erant thurihula, in quibus thus, et siinila, et granuin, et

    autem , ut aiunt ftebraei , cellalurse illaQ quasi ima- sal ; et cyathos. in quibua oleum, Sumchant eniin

    gincs regum , cl prnpheticae : lol sunl. ibi imagincs sacerdotcB prius de his, qucc oflerenda erant, por-
    faetrc quot regc.s futuri erant in Jerusalem a Da- tiunculas, quas in bujusmodi vasis ponebant ad pra>
    ,

    vid usque ad Sedeciam : lamen Josephus videtur gustandum, qtiasi delibandode singnlis, quas liba-

    vcllc non fuisse alilld labitim in ea, nisi haitC oo mhia dinit Moyses ofjorenda, id cst de oflorcndii

    rouam inlcrrasilcm , iil est rcticulatam. Iluic vcro ^ sumenda


    Buperposita erat alia o.orona minor ista, sed quanta I .XI. Scribit quoqtie de candelabro secundum
    ct qtiomodo superpoaitn , et an plnna, an inlcrra- hiine modiini. Pra:ecpit tjiioqiie Deus candclahrum
    silis nescimus tantum aurcola vocalur. llebr.ei fleri ex auio pnrissimo duclile., Josephua tamen fu-
    , ;

    dicunt ct banc propholioc addilam , ad pr;esignan- sile dicit, cujiis hastile basi inlixnm crat, ct ferrcum,

    dam divisionem regni in duo regna. Puit enira re- Btipervestitum calamia aureis quinque goniculatis ad

    gnum Israel populosius regno Juda sed lamen ;


    modum cnnnse; qtiinque aulem capita calamorum
    minus dignum et Ideo aureola Buperposita erat, ct
    ,
    inter se jungebanlur. Capita habebant tumenlia ; el

    tamcn minor. Mcnsa bsec ponchatur in tabcrnaeulo invicem ad modtinrscyphi, quam cuppara dicimut,

    ad Aquilonem non longe ab aditu, el ponebantur jungebanlur, tanquamduo scyphi in modum nucin:

    de simila munda c\ luudn cujusque Bcyphi procedebant fiorcs rc-


    Bupcr eam duodecim panca
    < i
    ftximi
    ourvi, quasi lilia; cl in ipso fundo intcr scypbum,
    valde, et ponebantur senl altrinsecus, et consta-
    bant Binguli de dnalms dccimis Ephi quas Josc- 1 1 iilia ci.it sphserulfl volubilis, sicut in cupilihusca-
    ,

    phtts duoB assarios vocat ; et patena auro.a singulig tbedrarum subsunt spbserulae volubiles : ct ita cuiri

    wperponebatur, et super patenam pugillus thuris in haslili quinquc calami in biinc modum esscnt CO-

    loscphns dicil phialas aureas siipcrpositas plcnas D pulati, quntuor eiant jum turas, (|uarum qna qtie lia-
    ,

    tbtire. Ili dihiculo Sabbati teccnles et calidi inipo- bebal si yphos, quasi dtiofl junclos, et sphrerubiB si-

    nebenlur inensae , et erant ihi immoti usque ad Sab- inul, ct lilia. EthOC esl qtiod Moyscs dicil. in has-

    baluiti scqmns; tunc illis sublatis, et loto thurc in- tili quatuor misse Bcyphoa in modum nuc.is; tamen
    censo,supcr altarenovi cum aiin thure subslllueban- HebrscuB non dicii scyphoi, seddicit nigellatas ro-
    tur :373> sublatosverosoli sacerdoie8Comedeb?nt; tundilates, scilicct nigello dtslinctas. V-\ boc hastlti

    unde sacerdolales dicebantur, vel ctiMin ideot quia, procedebanl ex lateribus tria bracbia binc, et Iria

    ut ail Joscphus, Deus prscccpcrnt quod soli sacer- indc ferrea, quorum unumquodque supervestitura

    dotes panes «llos formarent, etcoquerent ; et pone- erat calamls aureia ad modura haslllis, el in junctu-

    rcnt in mensa, et tollcreut; ipsi tamcn non observa- ris coibanl capila calarnorum, quasi scypbi in mo-
    riutt hr»'c Dicebaiitur enimpaUeBpropositionis, quia dum nucis cuin spha;nrlis, ct liliis. El quia in uno-

    propositi eranl eoraro Domino in memoriara scmpi- quoquelreB Bcyphofl dlcit Uoysea fuisse, videtur

    ternamduodecim tributrm Qliorum Isracl : vel porro unumquodquo quituor calamos babuisse : lamen
    pofliii, idest longo lempore posili ;velperi,otan beb*
    ,

    i quibusdam vidCntur spharulre non fuisse in fundo


    (ion»adam, vel in;rlernum pcrsucccssionem ponendl. seyphorum, ut diclum esl, sed in media planitic cu-
    ; :

    173 ADAMl PH.-EMONSTRATEKSIS cso

    jusque calauii sphaerulis volubilis superposita. Sic \ puta.ndmn duhium venisse, quod essci in sanctua-
    erai candelabrum ex ferro calainis aureis superin- rio, cum Hehrxi hoc dicant, et Joscphus planius, et

    ducto factum, si fusile fuit; si vero ductile, simpli- prima proportio labernacnli facla a Moise innuat
    ctlerex auro fuit, etmalleisniirabiliartificioiniianc nisi quia Paulus ad Hcbrxos thuribulum aureum po-
    formam produclum. Eratautcm, ut dicit Josephus, nil intra Sancta sanctorum {Hebr. ix, 5).Potuitsant
    ci scptuaginta parlibus compositum, in una hasi csso, (pmd in tempio, ubi omnia ampliata fucrunt,
    ercctum. Sic in hastili, et brachiis erant r.nlaml tri- et mulliplieata, praeler altareaureumquod crut cx-
    ginla novcm : non intcgri, sed ex duabus parlibiis. tra veium, ad quod bis in die necesse eral ingrcdi,

    1 11 medio, ubi parlcs jungebantur, crat sphxrula su- erat siipcraddilum thiiribulum m abdito, in quo
    perposita, ne junctura videretur, et putarelur cala- summus saecrdos prunas, et thymiamata, unx sccum
    nius unus : et ita erant calami quinquaginta oclo, ferebal, adoletct, quando ad inlcriora conlingebal

    cum totidem sphxrulis ;


    quinqnc partes in basi se- ipsum penctrare.
    ptem lampadum sedcs. Quocunqne niodo factura LXIH. De alriis vero hoc modo scribit. Erat au-
    fucrit in sumnio, septein habebat capita xqualia, tem alrium circa laberna -uluiu in latere meridiano
    supcrqiix poncbanlur septem lucernx aurex. Infu- ceiitum cubilorum ; et in aquilonari cenlum ; in orien-

    soria etiam septem ex auro erant, quibus oleum lu- H tali vero quinquaginta, et lolulem in occidentali ; rt

    cernis infundebatur. PrxcepiteliamPominus offerri sic quadrum eral; sed in forma allera parle lon-
    a liliis Isracl oleura olivarum purissimum, piloque giori. Eranlque in latere auslrali viginti coiumnx,
    tnsum. IIoc enim purius esl, quam nuceum, vel li- altx quinque cubitis, capita habenles argentea cuni

    ncum, vel myrrhinum, vel raphaninum : ut semper celaturis, cum basibus xncis* spatio quinque cubi-
    arderct ex 374 eo lucerna in labernaculo teslimo- torura inler sc distantes, superqnas annuli singuli

    nii, quam accendebant Aaron et filii ejus vespere; inerant; pertingcbanlque funes ab annulis usquc
    eliisqueniane lucebant super candelabrum septem ad capita paxillorum, qui eraiit magnitndine cubiti,

    lucernx coram Domino; in die vcro tres lantum. et per singulnscoiumuasinlerra validefixi, utalrium
    Lyclmus lucernx papyreus cral. Cinceudula vcro, immobile cuatodirenl. Cortina vero de bysso mollis-
    quam mengum diximus, aurea. Erantquc ibi forci- siraa, centum cubilorum in longura, et quinque in

    pes ex auro ad emungenda, velexstinguenda licinia ; allum per columnas dependebat a capite usquc ad
    vascula eliam ex auro erant ad exslingueiiduin in basem diffusa, ut nihil a pariete dilferre videretur,

    aqua qux emungebantur, ne letrura redderent odo- nisi forte pro aeris intemperieqirinque rctro fuaibus
    rem. Orane pondusejus, cum vasis suis babuit la- et paxillis traberelur, ut sub ca, tanquam sub tecto
    C
    lentum auri ad pondus sancluarii. Tria enim habe- populus recipcretur. In enmdem modum lalus aqui-

    bant talenta. Minus quinquaginta librarum, quod ionis viginti columnas et eortinam habebal diffu-
    est institorum. Medium septuagfnta, qu.od erat ci- sam. Ab oecidenle vero dccem columnx, et corlina
    vium. Maximum centum viginli, quod erat sanctua cubitorura qtiinq-.iaginta, alrium cingebat. In in-

    rii. Tamen Josephusdicit ipsum habuit.se minas cen- gressu vero ad orienlem tres columnx binc, et tres

    tum, quasHebrxi cinthares dicunt, Grxca iingua inde stabant, et cortinx juxla has diffnsx nihil a

    interpretatum talentum nuncupaiur. Icsitum autem prioribus differenles. In medio vero laleris ejusqua-

    erat ad austrum contra mcnsam non recta quidem, luor erant columnx in modura porlarum, quibus ap-

    sed oblique. pensum erat velum, dc quatuor preliosis coioribus

    LXH. Sic quoque scribit dc altari incensi. Fa- contexium opere pltimario, quod ad ingrcssum, vol

    ctum est hoc altare de lignis setim, babens cubitum egressum de facili altolli el dcponi poterat. Netan-

    longiludinis, et alterum latiludinis, id esl, in qua- dum lamen in lougioribus lateribus fuisse columnas

    drum, et duos cubitos in altitudine; vestilumque unam. lnter quaserant viginti aperturx cen-
    viginli

    erat auro purissimo, cornua babens, et craliculam lum cubitorum, et in duobus minoribus novem; sed
    auream, et catenas, et annulos, et vectes aureos in- propter angulares, qux communes erant duobus la
    ^
    starprioris. Utrumvero .irulamhaberct, an tmcrcs leribus, dicuntur ibi viginti, iiic verodecem.
    accipcrel terra, ambiguuin est. Joscphus addit; et LXIV. Sic ciiam scribit de allari bolocausti, et

    pcr ansulos singulos corouas sex babebat ex auro de labro xnco iExod. xxvn, I). Prxccpit quoque
    pttrissimo, quod singulariter forle in Exodo dictum Deus fieri altare de lignis selim ; allare boc dice-

    est : Facies coronam auream p? f gyrum (Exod. xxx, bant bolocansti, vel holocauslorum, vel holocaus-

    3). Hoc altare dicebatur inccnsi, vcl thymiamatis tomatum, et posset dici sacrifleiorum . sed a 375
    quia singulis dicbus mane, et vcspere ad consumen- digniori nomen accepit. Erat autem in loiigiludine,

    dum juge sacriliciura super illud altare inoendcba- cl latiiudine quinque cubilorum, sciiicet quadrum,
    tur thymiama, sacrificalum Domino; fuerunt tamen et in altitudinc irium. Cui tanquam turris in alto

    qui dicerent mane solum incensurn, id est thus ad horam minislraliouis aliquid apponebalur, in

    superimponi : vespere pro dignilate sacrifieii vespcr- quo slarct rr.inisler, quod impxta ministratione tol-

    tim thymiama. Cxterum ulrum altare hec esset intra lebatur. AUare enim gradus haberc prohibeiur,
    Sancta sanctorum, an in sanctuario cum candelabro, eratque concavum instar arcx sine operimento;
    et rncnsa, sancti Palres videntur dubilare. Nec est parietes.Iijr.iei, sed opcrli erant xrc intus ut cxua r
    681 DE TIUPARTITO TABERNACULO. — PARS 1. 6sr
    uri non possent, sic.it necamiton, vel lignum pnrar A recle nnte introitiim ; sed aliquanto ad roeridiem.
    disi quodlibet, quod jjrcndo fil miindius; cujus area, desccndens ante ipsum immolantes, slanles
    ; ita ut

    sive arula erat, tanquani fundus arcse, super quam ad aquilonem iu ipsum tabernaculum usquc ad
    fiebnt ignis. qui per fenestrain, qu;e eral in lalere Sancla sanctorum inspicere possent. Et quia sta-
    orieniali imponcl.aiur. in quatuor angulis superio- bant ad aquilonem, et contra meridiem, quandoque
    ribus eranl extra quatnor cornua recurva. in qui- lcgitur eos sacrificasse ad aquilonem, quandoque ad
    txis quatuor calemc annulis inscrebanlur, de quibus meridiem. Eranlque in usus ejus lebeles ad colli-
    depeudens eraljculu cral gerea, in raodum retis fa- gendos cineres, cum abundabai.l. ct dcportandoa,;,
    cta ; et usquo ad medium alt.ms desccnuebat, super qui in locum secrelum et mundum reponebanlur,
    quam cremanda in odorem Domino ponebantnr, cl furcipes ad emnngendum ignein altaris , et fusci-
    qua> i;.;nis per oculc.s cialicuke ascendens de aiuta nulae, quas Graece creagras dicimus, quia inde de
    < onsnnit-bai. Circa vcro angulps inferiores qualuor caldariis coclrc carnes proferebantur ; et batilla.

    crant annuii aerei, iu quibus vectes imponebanlur quasi ad vehenda, quibus prunae ab lioc altari, ad
    d» lignis setim, operti sere, ad deportandura allare. allare thymiamatis deferebantur ; praitcr cacabos,
    De hoc lamen altan , ci craiicula ejus ambigui- ad carnes coqucndas, quse lamen juxla al-
    ct olias,

    las est non solum inter nos, verum etiam inter tare non coqucbantur. Oinnia veroannea erant. Hc
    liebriens, praecipue cum Ilebraica veritas a noslra bneus sic habet : Facies ejus ollas, cl cjus palas, et
    translalioite nonnihil discrepare videatur. Nos qui- ejns pelves, el ejus uncinos.etejus ignium recepta-
    dfUi sic habemus : Facies craliculam in modum retis cula. Locutuscst Dominus iterum ad Moysen Fat- :

    wneampn quatuor augulos {Exod. xxvn, 4). Erunl cies et labrum wneum cum basi sua {Exod. xxx, 18),
    quatuor annuli .Tenei, quos poncs supcr arulam al- vassciii<elIavatoriuni,quodetiam lulerdicitur.quod.
    taris, eritque cralicula usque ad altaris uiedium. eralinter tabernaculum, eiallareholocaustonim #m
    Ildwacus vcro sic liabet : Facics ei Michar facturam qiio,missaaqiia,Iavabanlsacerdoles manus suas^Gt
    retis ocnei , etsubier relc qualuor annulos acneos, pcdes, accepluri vesles sanctas,ut sacrifiea>ent„ai»->
    et fundum arae desubtns, erilque rete
    dabis illam militeringressuri labernai.ulum et egressi. Quod db-
    usque ad allaris mcdium. Josephus autera =ic Cui : citnr faclum 376
    de speculis mulierum excuban>-
    suherat cralicula in mudnm reiiculi farla. Susci- tium ad ingressum tabcrnaculi, forle de pedihus
    piebal eniin lerra ignem qui decraticula ferebalur ;
    speculorum «neis factum fuit ; vel polius eo faclOf,
    quia bases non erant ibi subjectae. Cassiodorus ta- «n circuitu labii supreme circumposila fuerunl spev-
    men 6enator, in pictura quam fecit, cujus in expo-
    c
    cula, m quibus sacerdos videre posset, si uspiam;
    pil, ai.a ]")_ _« !n l._ aIa a
    Psalmorum —meminit, quatuor 1 . __* ._...._.... ...-.-__-___. ___... Jt • t r\ r\ »t.-_1 arw
    maculamn. > __.L1.._n ..-, V.
    „-. _n. .-» .. _. _. - I i «*_______ _ft _rk . 1 I «. 1
    vel in
    -.

    sitione
    .

    veste, vel in facie haberet abluen-


    . . .

    pedes in ulro-
    que altari fecil. Proinde vidcntur quibusdam non dam.
    superponi craticulae carnes assandas, sed fuissc LXXV. De filiis quoque Israel, qui excubabaut
    quasi vas quoddam, in quo sederct altare, cujus circa tabernaculum, scribit iu hunc modum. Prjs^
    parietum altitudo altare ambiens usque ad mediuin cepit etiam Dominus, ut semper poneretur labejnia.--
    aitaris clevala esset, in cujus angulis sursura qna- culum in medio castrorum, et filii Israel prr gpum
    luor annuli pendebant, per quos veelibus insertis, excubarenl per turmas, el cuneos, quod pro c-odeiu
    altare ipsi insidens portarelur. Altare enim non le- bic accipitur. Turma enim proprie triginta milituiu
    gitur alios annulos habuisse, sed utruffi separatum est, et dicilur cuneus, quasi couniens multiludo.

    csset hoc vas craliculariuiu ab altari, ita ut amo- Excubare eliam Iarge hic accipilur ; excubiae enini
    veri potsel altare ab eo, cum vcllent ct superim- proprie dicunlur vigiliae noctis. Ternae tribus, per
    poni ; an de ipso allari opere fusili ila fabricatum quatuor partes tabernaculi, ita tamen remote di-
    esset, ut quasi appositum viderelur, ambiguum est. slribiiebantur, ut maximas in medio plateas habe-
    Super arulam vcro medio ejus po- altaris, quam
    rent, eratque ornatus quasi fori rerum venalium, in

    sitamdicunt.Deusperfeneslramadorientein slruem D singulis in ordinem constitutis. Opifices eliam ar-


    lignorum imponi. et super ligna carnes assaindas tium in stationibus suis erant ita ul urbi compe- ;

    jussit , vei non erat arula ; sed super craliculam tenter aedificatae caslra eorum simillima viderenlur.
    suppositam fiebal ignis, quod videtur Josephus sen- Judas ilaque, Issacli.r Zabulon castra melabantur
    sisse in praediclis verbis. Aliis videlur nec operi- ad orienlem ; Ruben, Simeon, etGad ad meridiem;
    mentum, nec fundum ipSum habuissc sed parietes ;
    Ephraim, Bcnjamin, et Manasses ad occidentem;

    lantum lerra repleri. Secundum qnod Deus dixil: Dan, Aser, etNephtalim ad Aquilonem. Inter laber-
    Altare de lerra facietis mthi (Exod xx, 24) : in cu- naculum et castra excubabant LeviUe in laberua-
    jus area superiori fiebat ignis, ubi cremanda impo- culis suis, propinquiures labernaculo, quam ca-
    nebantur et de craticula allari superposita idem stris , et excubabant simililer per quaiuor plagas ;

    sentiunt. Arulam vero, subter quam craticula po- Moyses , et Aaron cuin suis ad orientem; reliqui
    siiaiegilur.Hebraeusareunculam vocat, vcl sulcum, ab his Caathitis ad meridiem, sub cuslodia Eleazar
    quem in mcdio parietum altaris fuisse dicit, usque filii Aaron ; Gersonitae ad occidentem; Meraritae ad
    ad qwem locum altiludo craticuke pcrtingebat. Posi- scplenlrionem, et erant ulrique sub eustudia Itha-
    tiiu erat altare ante tabernaculnm sub dio, non mar. Ait Dominus ad Mo};s<i«: Numera Lnitas a
    Patuol. CXCVIII. 22
    63S AIUMi PR.CMONSTRATENSIS 664
    Irigestmo anno, usque ad quir.qUagamum , ut trr- A CAPIT XXVf
    Wtattt mihi in tabernarulo porlunOo. ct coltocando
    (Xutn. i\, 3). Et eum numcrati cssent, viren/i snnt
    De fme prtmar parlit; et qtiod nec error excutundu»,
    nec correciio respvenda sit.
    octo miltia, quingcnti octoginta (ibid. 48). Scplua-
    ginta taincn du unl a vigcsiiuo quiulo auno, ([uein LXXVI. Ecce hoc modo, Paler venerande, in hac
    nunierum annonim in ovdinem sacerdotum et nos prima libri nostri parte tam fabricam et iormam, dis-
    observaraus. bli deferebant labcrnaculum in hunc positionemquc tabernaculi, quamcarum rerum,quae
    modum ;
    quia DOB licebat ea, quac crant ultra ve- intra iilud erant, sicuf rem dHIirillimam, et a nullo

    lum, nuda videri. Prirao intrabanl sacerdotes, et provsas hujus nostrae setatis homine corporaliier
    involv^bant arcam, propitiatoriuin, el cherubin, visam, prout ex textu libri Exodi, ot verbis Venc-
    prius vdo, quod autc appeiKlebat el post pallio ; rabilis Bedae presbytcri,qi!ae plurihns in locis colli-
    hyacinlhino (Num. iv, 7); similitcret candetobrum, pere potui, caligando; et trcpide inccdendo, atque
    altare aureum,et mensarn cum utensilihus suis,pal- dnbie palpando descripsi : aliofum dicla, in quan-
    liis involvebant. Tunc intrantes Caathita? propriis lum putavi ne«essarium, interponcns, et quorum»
    bumeris ornnia involuta h;cc deferebant. Altare nam debeat verbis adhiberi lidcs lectoris discre-
    cum ustensilibus suis, utquibusdam videtur. Ger- B tioni rclinquens. Hoc, inquam, modo praedicta dc-
    soiufce deponc-ntcs tcctum lahci naculi , et alia fere- seripsi ; sed ei qui de his plenius, clarius, et verius
    bant, scilicet cortnras, saga, pelles rubricatas, et dicere novit, non solum non praejudico, verum
    byacinthinas, tentorium, quod crat ante laberna- etiam ut dicat, et ardenter exopto, et obnixe exoro.
    ctrium, cortinas atrii, el luncs, et vasa ministerii, Non enim tam boc oslendi, ut cujusque scienliae, et
    quae ad altare aeneuru pertinebant. De allari Iiolo- ejus maxime, qui in bis me docBior est, pnejudi-
    causti tacet liber Levitici, a quo ferebatur; dici cium aliquod faciam, quam ut me ipsum in primis
    potest, quod vasa ejus ferebanl Gcrsonilae, ut in studiose in his exerceam , et eos qui indigent, si

    libro praefato habctur. Ipsum altare Caathitae pro- quj lamen forte sunt, charitalivc, in quantum ca-
    priis humeris ; Meraritae, ut paucis dicamus, om- pio, inslruam. Hoc etiam adjiciendum, quod si foile
    nia labernaculi, et atrii, quae dur» erant, tab»- a via veritalis in aliquodcviavi, nec eirorem meutn
    las, bases, vectes, eohnnnas, paxillos, «l ea fere- charilalive mihi oslensum arroganter excusabo,
    hant quilibet. Emeriti vero Levitae non servicbar.t ncc cojrcctionem benigne intimatam tuinide refu-
    sic in opcre, sed posito tabern;teulo sedebant cu- labo.
    stodcs.

    377 PARS SECUNDA.


    DE TABERNACULO CIIRISTI QUOD EST IN FIDE.

    CAPUT PRIMUM. C pictum cst roagis videlur in imo essc deprcssom


    ,

    LXXVn. De difftcultate pingendi tubernaculum m quam in subiimi erectum, et ego nullatenus debco
    plano. promitterc quod ceitum est mc non posse adim-
    ,

    Finita itaque utcunque libri nostii parlicula pri- plere.

    ma, in qua de maleriali factura et dispositione ta- cAPur n.


    bernaculi quaedam, prout Dominus dedit , tractata
    Quomodo parietum tabernaruliin plana depin-
    talfttta;
    sunt juxla vcstram , Paler sanctft ,
    jussionem , ut gendce sunt, et quomodo ad inviecm cunjungenda:
    sape dictumtabernaculum in plano quoque, quan- 6'tnl, el sumenda. Quatiler eiiam hi tret parieics
    tum sciero et potero, depingam : jam manum ap- cnm introitu erigendi.

    pono, quatenus per corporalem etiam aliquatenus LXXMII. Igiturin medio ipsius plani in quo taber-
    oerni possit, visionem;quod et de communi eleclorum naculum depingere vo!o,apposita per quatuor partes
    Ecclesia intelligi debel per fidem, ct \n siugulis ele* Reguia, quatuor rectas , et stnctas lineas trabo, ex
    ctis construi per meditationem. Sedquiaextensiones quibus quatuor iineis duas quidem, australem videti-
    cortinarum, atque sagorum, pellesquoque rubrica- cel,ct septenliionalemtantaefaciolongiiudinis, qr.au-
    tae , et hyacinthinse , quibus coopertum erat taber- Ue latitudims tabernaculum erit ;
    quia illae duae quae
    nacuti tcctum, et quaedam alia , quae ad illud perti- " tabernaculi Iongiltidinem cHiciiint , ter tam longa;
    nebant in superficic plaai plena evidentia depingi, erunl, quam erunt illae duae quae cjus faciunt lati-
    non possunl , oportct nimirum, ut sic oculo corpo- tudinem; quia sic erat Libernactilum Moysi ctibi-
    rali depicla cernantur ,
    quatenus roeutis rationt; et to« babens triginta in longitudine , et in latitndine
    qtioque, quae ncqucunt depingi , comprebendantur* decem , hocest, lertam iongum i|uam latum, Ad
    Hsec iricirco dixerim, quia omne, quod in plano de- oriaitem vero in ipsa snperficie plani tam longe al»
    6*tf DE TKIPARTITO TABERNACULO. — PARS IJ. 686

    illa linea, quae per transversum ab auslrali usqite A conlinendas tabutasunius .aterts lacernaculi, et quin-
    m scptentrionalem porrigilur quam !onga est ipsa ,
    que utios ad alterius lateris labulas coaplandas et

    linea, veclem quemdam ahquanlulum latum; et extra hos quinque alios vectes ad occidenlalemplagain

    Sap Joiigum ,
    quam longa est pr&dicla linea ab , tabcrnaculi (Exod xxxvi, 31 32).

    austro in septentrjonesn porrigo. Post haec pcr LX.X.IX. Deinde sub unuquaque talmla per duos
    Ires lincas , Australcm scilicct , seplcnlrionalcm , angulos ejus, inferiusduas per circuilum bases ar-
    et occidentalem , tres tabernaculi parietcs ex la- gcnteas de sublus pono, itt sicut in medio earum per
    bulis laleraliter snsimul conjunclis , et tantae al- vecles annulis immissos ad invicem tabuke iirmiler
    Ijludinis existentibus ,
    quantte loiigiludinis linea conjunguntur, ita et inferiori earum parle singulis

    occidentalis , et vectis est ,


    qui ad orientem ja- eis duabus basibus suppcsilis, earumque, ul io-
    cet, facio. Quas tabulas , et auro vcstio , et viginti basium foraminibus binos singularuni
    seplius dicit

    cxeis ad auslrum, el totidem ad aquilonem, ctocto tabularum cardincs susriptentibus, etiam in uno in-
    ad occidentem pono, etunius omnes ejusdemque la- dissolubiktcr confirmentur. Incastraturae quoque,
    liludinis eflicio ex':eplis duabus angularibus labu-
    ,
    quibus ad invicem veteris tabernaculi tabukc singu-
    iis, qttae Iiinc inde in occidenlali parte sunl, qu* dua: !ae conneclebanlur ;
    quae videlicet incaslrattirae et

    non nisi tertiam latitudinis partcm ad aliarum lali- B »i singulis singularum tabularum laleribus erant,
    tiidinem inlra parielem babebaut ;
    quia cum omncs et in angulis lerminabaulur, ubi duae ejusdem sm-
    Allx tabernacuii tabulae cubitum habcrent et dimi- gulis tabulis bases supponebantur, in harum tabu-
    dium, hae duae intrinseeus non nisi soium habuere larum iateribus, quae in plano picturae jacent, non
    dimidium. Post haec in medio uniuscujusque tabuke, possunt videri ;
    quia et in illo materkdi quondam
    ct.aurcum iu circuitu annuhim dcfigo , et his an- labernaculo ul Beda Venerabilis dicit quando ere-

    milis vecles pcr singulos p;u icles quinque deaura- oluin fuil, el tabularum compago ordinala, eaedcm

    ios insero ; ila ul capul uniuscujusque vectis in ca- incastralurae non poterant videri. Scd nec bini ilii

    pilc alterius inlrel. De quibus annulis hoc quidem cardines, quos singulis tabulis Josephus asserit iu

    sciendum est quia juxta id quod 3eda dicit quin-


    , ,
    medio fuisse, nec singula singularum basium fora-
    que in unaquaque tabula delerent poni ; sed quia mina, quae, ut idem ait, praedictos labularum car-
    ipsae labulae in hac pictura valde slricl;esunl, non dines suscipiebanl, in bis tabulis . qurc hic depiiiae
    sunt, oculo possunl conspfci corporali. Igitur post
    nisi singnlos, in singulis 37S dcpingo, et quia in

    Exodo r.on. apcrle legimus quinque annulos in sin- ltacc tribus tafcernaculi parietibus sticsum eicctis, ct

    gulis tabulis fuisse , qui de eis <ia dicit : Ipsas ta- paricle occidenlali hinc inde septentrionali , et att-

    bulas deaurabh, et fundes ineisanmtlos aurcos(Exod. strali firmiter connexo, vectis quoque ille, qui modo
    xxvi, 20). Et ilein • Circules eorum fecil aureos (Exocl, adorientem, ubi introilus esse debet, secundum po-
    xxxvi, 5i). Quidam vero dicunl ,
    qttod vecles isti sitionem"plani in uno per Iransversum jacet, sur-
    cxlra tabernaculum fueruitl. Sed quiaul corum evi- sum elevalus a summitate parictis scplentrionalis,
    dcnlius signilicatio possit intelligi, etiam corporali tisque ad summitatem australis protendaiur : sub
    eos ncccssc cst octilo pracsenlari, non extra, sed in- quo quinque columnae deauralac capila liabcntes ,

    Ira in mcdio per circuilum irium parietum loco, in aurea, et bases aencas per transvcrsum ad inviccm
    hac cos picltira ego pono; qui nequaquam in ea vi- aequaliter distantes criguntur ; ante qtias ab illo vc-
    dcreoltir, nisi interius depingereniur, pro eo quod cte, qui in alto eminet , versus terram pendet len-
    parkles, in quibus positi suitl, non in summo in torium ex Hyacinlho , purpura, coccoque bis tincto
    ipsa pictura stanl erccii, scd jn imo jacenl subslra- et bysso relorla contexluin ;
    quarum videlicel co-
    ii. In hoc atiiem litterae iibri Evodi me non csse ltimnarum capila praediclo vecli per transversum
    conlravium pwf.o, qui eos fttissc inlerius sicut non porrecto fabre immissa , in eo forliter firmata sunt.
    affirmat, sic profeclo nec negat; sohimmodo quod CAPUT III.

    ad eontincndas tabernoculi labulas facli fuertmt, d Deloco quiSancta, el de illo, qui dicilur Sanctatan-
    evidenter ostendcns; sed ulrum inlerius, vel exte ctoruni ; quwque in loco uno, quaique in ultero dc-
    rius posi!.» fucrint, non dicens , id polius fertassis beant poni.

    hosirae opinioni rclinquens-; quod non ita nobis LXXX. Ita parielibus tabernactilt ereclis, spaliuiu

    constai esse necessarium, quin sine rnagno verae sa- iliud.quod intra illos, e linea abuno pariete usqtie
    luiis augmemo valeal sciri, et sine magno nihilo- adalium per Iransversumsecundum latiludinem por-
    aiinus detrimenio iguorari. Prselerea liber Exodi, recla, in duodivido, tali lamen proportionc, ut iihid
    mide prima ad nos 5iujus rei manavit agnitio, non quod ad <>rienlera vergit, qtiod dicitur Sancta, duas
    aperte dat unicttique parti quinque ordines vc- partesIongitudinisha!;eat;illud veroquodadocciden-
    etium, in quo libro ita de eisdem veclibus legimus: tem, quod videlicet Sanctasancloruiii erit, terliain.
    faciet vecles de tignis setim qttinque ad conli>tendas Cum enimtriginta haberet tabernaculum cubitos in
    Uibulas unius lateris tabernaculi, et quinque alios in longitudine, 379 viginlid^pulabanttir illi Ioco, qui
    alterc ,
    ejusdemque numeri ad occidentalem plagani, simplicitcr Sanrla dicebalur : decem veroilli, qui
    quimittentur per medias tabulas(Exod. xxvi,2G-28). Sancta sanctorttm. Ad hanc ergo Iiueam sanclam,
    £i iterum : Fecit ct vectes de lignis setim quinque ad quae a Sauctis sanclorum discernil, qiiatttor ab invi-
    CS7 ADAMi ITl.LMO.NSTRATENSIS 6S8
    cem idsia.i.es pcr transversum coluiunas deauratus .V ludinum corlinarum oiigltudine lego ;
    quia decem
    cun basilms argenteis, et capitibus aureis erigo cortinarum tatitudines simul juncUe, longitudineui
    qiufe vtdeRcet coiumnse aequali abinvicem intercape* quadraginla cubitorura faciunt. Exquibus.videlioet
    dinedislanl; anle quas vclum cx quatuor pi.cili. ti^ quadraginta cubitis, duobus pariettbue, australi vl-
    coloribus contexium, per annulos aureos insertum delicet, ct septentrionali, Iriginta, quia totidein in
    .1 summousqUQ ad tcirain suspendo. Intraquod vc- lony ittid iiie babenl, dcpulautur ; ct ex deceui qui
    lum arcam Testamenti deauratam duobus ex utra- BUpersunt, quinque parti orientali ia descendendo
    qne ejus parte vectibus deauralis per quatuor cir- quinqne deputantur occidentali. Quos vero illoscu-
    culos aureos immissis staluo, supra quam propilia- bitos corlinarum, qui cessantibus parietibus sup>'r-
    torium aureum juxla lougiludinem et latiludinem sunt lain inoricntc, quam in occidcnle, ab orientali
    ipsius arcai pouo, quod unum hinc inde cherub au- simul, ct occidentali latcre ad invicem in m«diO
    reum habet, qui \eisis in illud vultibus , alas suas ulriusque hinc inde parielis induco, sibique niuluo
    ad illud tegemlum , ad invicem expandunt. Extra ibi conjungo; sicque undique domum ..
    excepto
    idem quoque vclum in Sancta, munsain deauratam, uno, ex omni parlc juxia terram cubito contego.
    qualuor pedibus innitenlcm, duodccim, etim duo-
    LXXXII. Saga vero quia triginta in longiludine
    el

    Lus scyphis plenis inccnso, pancs senos altrinsecus ^ cubitos habent, projecla snper coriinas lotam qui-
    in ea posilos habentem, ad aquiloncm pono; contra dem tabernaculi longilndinem tcgur.t, el duobus v
    ir.

    quam c divcrso candelabrum ad austrum slatuo, de pariete occidcntali cubitis , el totidem in parte
    cujUfl utroque latere Ires exeui.t calami. Eslque in orienlali, easdemcortinasin descendendo exceduni;
    unoquoque calamo per tria loca scyphus, spha-rula, quiaundecim sagorum latiludincs simul junctce qua-
    1 1 lilium , xqualem capienlc unoquoque calamo, se- draginta quatuor ctibilorum longitudinem faciunt.
    cinidum trinam divlsionem, intercapedinem. Diver- El quia his 3SO singulis sagis triginta cubitorum
    sisque locis de stipite isli calami procedunt ,
    qui la- longitudo inerat, iinuni illnm cubitum ,
    qui ex
    men suo quique ordine reflexiad unam summilalcin utriusque parielis auslralis videlicet, et scjitenliio-

    perveniunt. In slip.le vcro ipsius candelabri per nalis latere cortinis deficienlibus juxla terram hinc
    qualuor loca requaliter ab invicem divisa scyphum inde diseoopertus fuit, ipsa cx loto operiunt. Spa-
    sitnul, sphacrulam, ei lilium:pono, et in scptem can- lium vero trium cubitorum, quod in occidentc dc-
    de-labri omnes co?eqtiales sunt
    summitatibus , ficientibus sagis nsque ad terram pcrting.t, nequa-
    qu?e
    septem lucernas acoendens in medio extra vehnn quam discoopcrtum relinquo; sed, sicut paulo aule
    a.tare aureum statuo. septenorum cubilorum saga,
    r de cortinis ostcndi,
    CAPUT IV. quie cessantisus parietibus australi videlicet, et

    septentrionali supersunl in occidenle, ab ulroquc


    Quomodo corlinis et saais prcefati parieles operiendi
    sint; et qualiler pellibus arietum tubricutis, et latcre ad inviccni adduco, et eis pobtcnora domtis
    hijaciiilhinii tcctum debeat operiri. usquead lerrani firmissime conlego. Saga namqne
    LXXXI. Ilocitaque modo tribus tabernaculi paricti- haec non tantum ad invicem perlingere, t-l insiar
    his ere.ctis, coluranis verf» quinque in ejus inlroitu corlinarum ea in medio parielis sese conlingere fa-
    :v:it3 tentoriumeis appensum positis.etquaiuomihi- cio ; sed quia septenorum sunl cubitorum, mediuin
    lominuscolumnisinter Sancta, et Sancla sanctorum parietis, qui non est nisi decem cubitoruni in utra-

    erectis, et velo ante eas appenso ;


    posilis deniqne que parte duobus ctibitis in medio, ubi sese con-
    intra srcpe dictos parieles, tam in Sancta, quam in lingunt, excedere sese facio; ac sibi invicem super-
    Sancta sanctorum bis, quse in eis erant ponenda, posita, in occidentali pariete, ubi domus postc<iora
    d?eeiu primum cortinas ex quatuor prcefatis colori- sunl, jungo. Hoc itaque roodo occidenlalcm domus
    bus contextas, cubitos viginli octo in longitudine, parietem sagis usque ad terram ex toto tego. Simili
    et quatuor in latitudine cubitos habenles, ansulisque eliam modo ex illis seplenoruni cubiloruin sagis,
    byacinlhinis lateraliler simul conjunctas supra pa- d qua? ccssanlibus prjcdictis parielibus, australi et
    rietes illos projicio. domus latitudi-
    Sicque tolam seplentrionali movenle superstiiit, adduclis eis ab
    iicm per transversum ex longitudinibus earumdem utroque lalere ad inviceni, domtis quoque anteriora
    cortinarum operio ; excepto uno ab utroque latere usque ad lcrram firmissime conlcgo ; nisiquod duos
    cubito, qui hinc inde cortinis deficientibus esl di- illos cubitos, quimcdiel^tem sagi faciunt, m eisdem
    scoopertus ;
    domus per transversum
    quia latiludo domus anterioribus, ubi frons esl lecti, dupiico ;

    triginla est cubitorum, dcccm vidclicct in summo ut duplicis ibi, ut Beda dicu sagi muhiiuentuffl sit,

    iu aequalitate inler parietes, et decem in descensu ubi solida parietis firmitas dcesi. Videtis itaque ut

    mriusque hinc inde parielis, el corlina? in longilu- arbilror, aperte, quomodo ex adduttis ad invictmi,
    dinenon babenl nisi cubilos viginti octo. Longitu- et sese in medio parielis duobus cubitis excedenli-

    dinem vero labernaculi, quae triginta cubitorum cst, bus seplenorura cubitorum sagis, quae cessantlbus
    ex longitudine, quam ex se simul junctae cortinarum parictibus auslrali, et septenlrionali lam in orienle

    fachmt lalitudincs, cooperio, et partem orientalem, ex ulraque parte, quam in occidenle ex ulratjue
    ubi etinlroitus esse debct, et parielem occidentalem parte slmiiiter supersunt, tam orienlalem domus
    q.iinquc binc iiide in descendendo cubitis, ex lali- partera medielate sagi duplicala, quam occidentalem
    C89 DE TRIPARTITO TABERNACULO. — PARS II. C90
    ejusdem domus pariclem duobus cubitis, qui scse A occidentem argcnto vestitis ereciis, cis lentoria de
    in mcdio ejusdein parietis excedunt, sibi invicem byssoretorla a capilibus eorum argenteis, usque ad
    snperimpositis usque ad terram cooperio, quia ni- bases earum aeneas undique, exceptis illis quatuor
    mirum eortinae, etsagalot cubitisduorum parielum, columnis, qu?e iri medio orientis latere ponunlur,

    australis videlicet, et septentrionalis longitudinem quibus tentorium non de sola bysso, sed de qua-
    ex uti aque parte ct in oricnte, ct in occidcnte etiam luor ssepe dictis coloribus contextum appendo.
    juxta lerram excedunt, quot cubitos et in parte orien- LXXXV. Contra quod leniorium e diverso inte-
    tali, et in pnrtc occidentali; in descendendo habent ; rius altare aeneum statuo ; non tamen in ipso introi-

    noc cst cortiriae quinqne, et saga septem. Hree de lu, scd scorsum , versus austrum , el inter hoc al-

    eorlinis et sagis. labrum aeneum,


    tare, et ipsius tabernaculi introilum
    LXXXIH. Adbuc autem duo facio operimcnta, non plenum aqua pono. Sicque tabernaculum intra atria
    quidem ad tegendos parieles tabernaculi, sed ad lentoriis undique circumdala stat, quae tentoria et

    operiendum solummodo tectum ejus, quorum unum columnis per circuitum appensa, et tabernaculi qui-

    ex pellibus esl arielum rubricalis aliud vero ex ; dem parietibus ex parle dimidia iiifcnora sunt, sed
    hyacinthinis. El boc modo corlinis, et sagis, pelli- eisdem parietibus multo longiora , sicutJn nostro
    busque rubricalis, el hyacinthinis tam parietes, B nunc tempore ecclesia aliqua in coemelerio suo muvo
    quam ea, quce inlra illos sunt, tego. Sed nec cor- ex omni parle septo stat ; qui nimirum murus, sicut

    linse, nec snga, nec pelles, de quibus lam multa eeclesiae parielibus longe est inferior, ila quidem eis

    dicta sunt, oculo corporali in pictura, quae in plano nmlto longior. De quo quidem tabernaculo hoc sol-
    jacet, videri nossunt ;
    quia etcortinse sagis undique lieile provideo, ut nequaquam medio atriorum loco,
    r.e apparcanl ut snpra snfGcienter ostensum esl, < x •
    scd taliter intra ea collocetur; ut dimidia eorurn
    ierius teguntur , cl saga sub tribus parietibus in atriorum longiludo ab eoruni introitu, usque ad in-
    uno per planuin jacenlibus, et sub tenlorio in pie- troitum tabernaculi, et quinta pars longiiudinis eo/
    tura adorientem jacente, quasi ex toto abscondan- rum a pariete tabernaculi occidenlali, cum fuerit vi-

    lur, inielliguntur. Et tectum parietum ipsis parieli- delicel erectus, usque ad occidentale latus atrii pro-
    bi;s in piano piclurae jacentibus non cernilur; sed tendatur; quia, cum illa quondam visibiliaatria cen-

    haec omnia ita ut dixi, et cordis inlellectu perpen- tuni in longitudine cubitos haberent , ab eorum in-
    dere, et hoc modo fuisse in ipso visibili tabernaculo troilu, usquead inlroitum tabernaculi quinquaginta
    Moysi debent scire illi duntaxat, qui verbis Vene- cubiti , nt vir quidam sapiens scribit, erant; et ab,
    nerabilis Bed;c, auae de his ponit, fidem voluerint occidenlali pariete labernaculi usque ad occidentale-
    indubitanter adhibcre. lalus atriorum, viginli erant; ipsum vero taberna-
    CAPUT V. culum triginta in longitudinecubitosobtinebat. Scri-

    De atriis, et tenloriis atriorum, et quoe in ipsis bit namque idem vir hoc modo. Erant, inquit, quin-
    atriis ponenda sint. quaginta cubiti ab inlroitu atrii ex parte orientis,
    LXXXIV . Igitur hoc modo per parietum ereclionem, usque ad introitum tabernaculi, et in isto spatio in-.

    et ipsorum tectioncm perfecto tabernaculo , apposita ter utrumque inlroitum.atriiscilicct, el lestimonH;


    regula quamdam magnam (juadraturam bis lam lon- erant duo oratoria , unum virorum Israel, et alte-

    gam, quam latam longeextra circumduco, cujus vi- rum mulierum. Inter baec autein, el introitura ta-

    delicet quadraturae longiludo in tanto longitudinis bernaculi eral altare holocaustorum, non tamcn in

    spatio labernaciili longitudincrri excedit, quautuni ipso introitu , seddcorsum, versus austrum. Haec
    spatium duplex tabernaculi longitudo, et ipsa lati- iiaque, qu?e et in praecedenti parle dicta, et in bac
    tudo tenel; quia cenlum cubitorum fuil atriorum picfura oculo corporali sunt ostensa , si quis plene
    longiludo, quani videlicet longitudinem eorum, hu- perspicere voluerit, quomodovisibile illud Moysi taT
    ju« quadraturae longitudo innuit, et tabernaculi, ut bemaculura cum his, quae ad illud pertinebant, in
    saepe jam diclum est, longitudo non erat nisi tri- rj re factum fuerit, et dispositum, ex parte aliqua po*
    ginta cubltorum, lalitudo vero ejns non nisi decem. tent conjicere.
    Unde liquido ex his colligilur. quod haec quadratura, CAPUT VI.

    quam modo facio, tabernaculi longitudincm seplua- De basibus, el tabulis parietum atlegorice exposilis.
    ginta cubitis in longiludine 381 sua excedil. Intra LXXXVI. Restat nunc, ut aliqua ex his, quae de
    hanc quadraturam labernacnlum erigitur ad occi- malerali tabernacula depinximus , spirituali tauer-

    dentem conversum, et ab oriente habens introitum, naculo Christi, qnod sancta Ecclesia est, in pictura

    et spatia, quse in circuilu labcmaculi inlra quadra- coram posita adaptemus. Et quidem sicut ex bac pi-

    turam eminent, ipsius tabernaculi atria sunt. In qiia ctura, licet non multum decora sit, polest aliquan-

    videlicet quadratura per singulas ejus lineas in cir- tulum conjici, valde pulchrum, et speciosum fuisse
    cuitu, columnas dimidiam ad tabernaculi sublimita- illud Moysivisibiletabernaculum. Sedestaliudqnod-
    tcm habentes aUitudinem, tanloque ab invicem spa- dam tabernaculum longe illo speciosius, preliosius,

    tio quantum ipsarum habet altitudo distantes


    ,
    , el subiimius ; decore speciosius, materia pretiosius,
    erigo. E quibus viginti adaustrum, lolidemque ad et sublimius sanctitate, sancta videlicet Ecclesia,
    aquilonem, ct decem lam ad oricntem, qnam ad quae per Redemptoris sui illuminationem a tenebri*
    ;

    6SI ADAMI PR,£MONSTRATENSIS m


    ignoranliu' vocata, in boc mundo, qtiasi in quodam A tria lempoia, per sex aelales peilmgil. Tria lemp»-
    deserto, et ab Abel justo in ipsomundi exordio con- ra sunl, tempus naluralis legis, quod a muudi tuir

    strui coepit, el usquead ulliimim, qui mundiin line principio, usquead Abraham, a quo in circumcisic-
    nasciturus esl, electum aedificari non desinit. Qua- n.' lei scripta quodammodo incipit. Tempus scri-
    liler vero li.xc ouinia ad sanctnm Ecolesiam perti- quod abAbrabam usquc adChnsti adven-
    pt;eleg!s,

    neant, q.iid ipsum videlicel imprimis taberiiacuhim, tum,perquemgralia, el vcritasfacla esl ; fuit tem-
    qtiantum ad fidem atlinet, dcsignet, quid cjus , iu- pus gratiae, quod a priino Salvaloris adventu incoc-

    quam, parietes, ct introitus, quid tabulae, ct bascs pil, et usque ad secundum, in quo judex vivoruin,
    qitid anruili , et vecles ;
    quid in introiiu tenlorium, et moriuorum apparehit, durabii. Prinia vero aetas
    otcolumnae et velum; quiJ simpliciler Sancta; quid ab Adam fuit usque ad Noe, babcns anuos mille sex-
    Sancta sanctorum, quid eorlinae et saga ;
    quid duo cenlofl quinqttaginla s^i. Sccunda , a Noe usqce
    tccti operimenla ;
    quid deinde ea quae in laberna- ad Abraham, habcnsannos ducenlosnonagiuladuos.
    oulo erant , innuaiit ;
    quid scilicet inira velum ar- Toriia, ab Abraham usque ad David, babens annos
    ca et ejus labnim ;
    quid cberubim , et propitiato- nongentos quadraginta duos. Quarta vero , a David
    riutn, quid vecles elannuli : quid in arca urna cum usque ad transmigralioncm Babylonis, habens annos
    maima ; 382 °, uu tabube,
    ' et virga ;
    quid in san- B octingentos sepluaginla tres. Quinla autcm, a Irniit*

    cta mensaejus posiiioin aquilone; quid ejus lalirum migratione Babyloms usque ad Cbristum, habcns
    oi coronae ;
    quid pedcs ct circuli ejus; quidinea pa- annos quingentos, ocloginta quinquc. Sexta ycw
    tiesetineensum; quid candelabrum aureum etquarc aelas a primo Cbristi advenlu usque ad secunduro,
    ductilc , vel quare ad austrum , contra aquilonem ex qua quidetn *tute jam anni mille centum or.io-

    stabat ;
    quid ejus haslile et scyphi, el sphaerulae, ii- ginta transacti sunt. Septima nunc est in requic ant-

    lia, calami, ef lucernae ;


    quid allare ihyfuiamatis, et marum ; et octava erit in felicitaie corporum resur-
    ejuscornua ;
    quid postremo quae extra tabernacu- gentium, quando et vitac hnjus hcbdomada fmietur,
    lum erant innuant quid videlicet alria et eorum
    ;
    et vita: alterius xleriiilas succedet. Pcr haec itaquc
    tenloria, quidve eorum per circulum columnac sexa- tria lempora, per bas scx a'tatcs cuin ordinibusgc-
    ginta ;
    quid columnarum bases et quid funes et slorum ct disposilionibtts eveniuum secundum uni-
    paxilli ;
    quid altare holocausti et capita ejus et latem signiticaliouum et diversilatem sacramcnto-
    craticula ;
    quid lebetes el forcipes ;
    quid igniunt rum unam in una fide saluicm operantium , uniini

    receptacula et fuseinulae ; quid Iabrum orneum et qiioqueCreatorcm, unumeliaiD, eumdemque Salva-


    ea de quibus factum est mulierum 6pecu!a ;
    quid torom, sive advenlum ejns praccedendo, sive subse-
    denique caetera omnia quae ad boc, de qw.0 Ioqui- ^ qucndo concorditcr clamantium ; sancta Ecclesia in
    niiir, pertinent tabernaciihim : quid etiam, ut nibil fide, spe, el cbarilate ctirreus ab exordio saeculi us-
    praelermisissevideamur, (ongitudinum, latitudinum, que ad Jinem , a labore ad requiem , a tenebris ad
    el allitudinummensurae, quae in hiseranl rebusprae- .
    lucem, ad felicitatem ab aerumna, ab cxilio ad pa-
    nominatis; in expositionibus profectoPatrtim ortbo- triam, a mceroread gaudium, et a carcere lendit ad
    doxorum; et maxime in libro Venerabilis Bedae pre- regnum, quasi quoddam tabornaculum, quod ab Al-

    sbyteri, cujus est lilulus de tabernaculo, plene, et lissimo sanctificatum, cl inhabitatum, pcrmultimo-
    plane potestis reperire. Quod si ita est imo qnia , da cujusiiam deserli pericula, per inanus Levitarum
    ita est, dignum nimirum et omnino juslum esl, ut ad quanidam portatur lcrram bonam, el spaliosam,
    Sancta sanctoruin dicla non solum /ata habeamus; tcrram dccoram, etfecundaui, tcrram deniquo lacle
    vcrum etiam nostro silcnlio sufflcientia judicemus, et rnelle manantem,
    et nequaquam quod ipsi exposuerunt, nova nos ex- LXXXYISI. Hujus quoquc sanctae Ecciesia: electi

    positione discutere pracsumamus ; ulpote qui nec ad partim a numdi piincipio, usquc ad Cbristi adven-

    inlelligendaquaedixerunt, sniricienter idonei sumus. tum partim


    ;
    a Christi adveutu, usquead Siccnli Gncm
    Yerumtamen quia bonis veslris desideriis placuit, £>
    sancta? conversationi insisiunt. Igilur bases 383
    ut ex his, quae hic visibiliter depicta sunt, aliquid tabernaculi labulis per circuitum suppositae, sanctl
    mystice loqtiamur, qualiter eorum qusedam allego- sunt ab exordio saeculi usque ad Salvatoris adven-
    rice intelligi debeant, velcliam rnoraliteraccipi pos- tum in miindum venicntes, qui Christi graliani et

    sint; qusedam exdictissanctorumPatrum assunien- statnm sanctae Ecclesiae in sexu utroque vel in di-
    t<:5, quaedam ex nostris addenlcs in ipsa vobis pi- ciis, ve! in factis suis, vel etiam in interpretalioni-

    «.lura, prout poteiimus, ostendemus. Ubi vero Pa- bus ncminum suorum praefigurabaut. Tabulao qno-
    trum dicta ponimus, ibi eorum nomina in marginc que, qisi eisdem basibus superponuntur, eisque

    superscrib mus sed ad dicta nostra, noslrum su-


    ; innituntur, sanclos designant, qui post Cliristi ad-
    perscribere nomen idcirco non placuil ne forte, ; ventum, usque ad fmcm vitae hujtu in mundo ap-
    (|uamvis bene in aliquo dicereuius», hac sola causa parcnt, ct sanctorum priecedeniium tam dictis,

    abjiccretur . st a nobis dictum fuisse agnosceretur. quam factis quasi quaedam quibusdam basibus ta-
    LXXXVH. Tabernaculum igitur Cbristi sancla bulae innitunlur. Hi vero sancti sanctam Ecclesiam
    Ecclesia esl; quia ab exordio mundi usque ad ulti- in una fide et sanguinis sui effusione decorabant,
    jnum elertum, qni in fine sjeculi nasciturus est, per ct sanclae piaedicationis luce illyminabaul, ei saiv-
    693 DE TRIPARTITO TABERNACULO. — PARS II. 6S4
    ctis sanctarum conversalionum exeraplis exoma- A larum tabularum summitatibtis, duobus nominibus
    baut. Idcirco a prima basi, quse sub prima tabula descriplis, et duabus iconibus superpositis, inoi-

    parietis esi ansiralis, incipiens, in ea nomen primi pieus ab icone Domini nostri iesu Christi, qui fmis
    patris Adae scribo, et posi eum nomi.ia sanctorum est legis, et initium gratije, hoc modo scribo nomina
    patrum, qui usque ad Salomonem fuerunt, in sin- ista : Jcanncs Baptista, Petrus, Paulns, Andreas,
    gulis basibus, singulis nominihus dcscriplis hoc Jacobus,Joannes, Tlmmas,Jacobus, Phiiippus, Bar-
    niodo :Adam,Abel, Seth, Euos, Enodi, Noe, Scm,Jtt- ibolomceus, Mattiia?us, Simon, Thuddceus, Mathias,

    phet, Metchisedech, Abraham, haac, Jacob, Ruben,Si- Rarnabas , Marcus, Lucas, Timoiheus, Tilus, Sle-
    tncon, Levi,Judas, Dan,Nephlaiim, Gad, Aser, Issa- phanus, Linus, Cletus, Clemens, Sixlus, Cornclius,
    diar, Zabulon, Jose.ph, Benjamin, Moyscs, Aaron, Cyprianvs, Laurentius, Chrysogonus, Joannes, Pau-

    FJeatar, Pkinees, Josue, Caleb, Jo6, Aod, Samgar, lus, Cosmas, Damianus, Ignalins, Alexander, Mar-
    Cedeon, Jephte, Samsou, FAcana, Samuel, David, Sa~ ceilittus, Peirus, Fabianus, Sebaslianus, \ incentius.

    iomon. Et boec nomina suni sub basibus parietis au- Et hi sunt in parte australi. In pnma vero tabuia
    stralis. In basibus vero parielis septentrionalis scribo parielis sepletstnonalis hac modo. scribere incipio,

    n prima basi prfanae labuke orientalis incipiens : el hsee sunt nomina, quae in hoc parietc scribo :

    Nalhan, Gad, Semein, Acltias, Elias, Eliswns, fj Gervasius, Protnsius, Lamberlus, Quintimis, Geor-
    Joiadas^ Daw.&l, Ananias, Azarias, Misaei, Osee, gius, Yiialis, Dionysius, Mauricins, Hippolytus,
    Joel, Amos, Abdias, Jonas^ MicJtccas, Nanni, lia- Albanus, Oswaldus, Edmundus, Elpliegus, Edwar-
    oacw% Sophonias, Aggeus, Zachurias , Maiachius, dus, Siivestcr, Leo, Gregorius, Ambrosius, Augusti-
    Ezechias, Josias, Exechiel, Isnia-s, Jeremias, Jesus, nus, Mariinus, Nicolaus, 384> Remigius, Hilarius,
    Tobias, Nchemiai, Jesus, Ouias, Malathias, Judas, Vedastus, Amandus, Germanus, Cullibertas, Wilfri-
    Jonaihas, Simon, Jounnes, Zachariai>+ Josepk. El dus, Joannes, Qeadda, Dunstqnus, Severinus, Iliero-
    h;ec nomina sub basibus sunt parietis scptentriona- nymus, Eligius, Benedictus, Antonius, Leonardus,

    Us. Sub basibus quoque pariotis occidenlalis mu- jEgidius, Guihlacus, Bolutphus. Et haec noniina sunt
    lierum, qu« in Veleri Tcslamenlo fucrunt, nomina in pariele septenlrionali. In tabulis qtioqueparietis
    scribo, incipiens a prima basi pvimae tabuke angu- occidentalis scribonomina sanctarum muiierum cuiu
    laris ejusdem pariclis ad austrtim hoc modo : Eva, iconibus suis primum quidem inprima labula ejus-
    :

    $ara, Rebecca, Lia, Racliel, Raia, Zelplia, Thamar, dem parietis occidcniaiis ad austrum riomen B. Ma-
    lidab, Debbitra, Rulh, Antia, Bethsabee, Esther, Ju- rice, ei post eam caHerarum, hoc modo Maria Mag- :

    dilh, Elisabeih. Ibxc Kaque sunt sauctorum nomina daiena, Felicitas, Perpelua , Agutha, Agnes , Cwci-
    aravirorum, quam mulierum, qua3 hic sub liorum lia,Lucia, Anaslasia, Euphemia, Margarita, Catha
    trium parielum ponuntur basibns; qui sancti in rina, Gencvefa, Edeldrida , Brigida, Ililda. Hocau-
    mundo usque ad Christi ad\entum fuerunt quo- : tem notandum quod omnes sanctos lam Veteris
    rum nulliis exstitit, qui non ejusdem Jesu Christi Testamenti, quam Novi a capite depingo ; ita ut
    Domini noslri graliam, statumque sanctse Ecdesias Adarnsub Chrislo positus, sursum ad ipsum Chri-
    vel 5ii verbis, qu.x: diccbant, vel in operibus, quoe sium manus, et ocnlos quasi devote tendal. Simiii-
    faciebant, vel in nomintim sailom suorum intcrpre- tef et Eva sub Maria posita, mantis ad eain et ocu-
    ialionibiis praesignaret. Post hasc imagines istorum ios erigal. Maria vero in una manu rosam, el in al-

    ganctorum super nomina sua in ipsis depingo basi- tera lilium tenet. Posl haec supra icones Novi Te-
    bus a capite, quia eosdem, ut supra dtclunn est, slamenii, quse in stimniitalibus labulartim depicta;
    sanctos ea;dem bases designam. ct sub eorum no» sunt, uno duciu per circuituni tiium parioium ab
    winibus, quse sub basibus, et hnaginibus scripta icone Domini Jesu, quae est in prima tabula parieiis
    sunt, ab Adam, usque ad Nathan scribo hunc ver- australis, usque ad iconem C.ervasii, <fiiae cst in
    6um : Isli sunt sancii ab exordio sceculi, tisque ad prirna seplentrionalis, hnnc versum scribo : hli
    Chritti advenlum in mundum venientes, et Christi j) suni sancti a primo Salvaloris adventu, usque ad fi-

    aratiam, sanctamque Ecctesiam in vtroque sexu, vel nem stvculi in uiroquc sexu in mundum venietites,
    in diclis, vel in factis, vel etiam in nominum suorum sanclamque. Ecclesiam sub uno Domino in vna fide y
    interpretalionibus prwfigurantes. Iii namqtte omnes ct uno baptismale, suiqtte sanguinis e/fusiom,et san-
    Veieris Testamenii sancli, sicut supcrius dixi, quid ctw praidicationis lumine , eum exemplis bonorum
    vel Christi gratia in e^s, qui in ipsuin credereut, oyenm exornanles, st illuslrentes. Ab adventu nara-
    factura csset; vcl quaiis Ecclesiae saiicias status que Chiisti non dceruiit in mundo, qui sanclam
    per ejus adventum erat futurus, sive in dictis, quae Ecclesiam vel bona; vilae «•xemplis decorent, vel
    protulerunt, sive in actibus, quos fecerunt, sive de- sanctse prajdicationis illustralione iilitminent, vel
    nique in nominum suorum, quxex rc habuerunl, sanguinis sui effusione exornent.
    expressionibus prophetarunt.
    CAPCT VII;
    LXXXIX. Deinde intabulis.quoe basibus imponun-
    De tenlorio, quod ad introilum pendet, ct de veete
    tur,sanctorumnomina,quiinlenipoiegrati3efuerunt, ipsitts introitus, et de tribus parielibus tabernacnli
    aposlolorum videlicet, martyrum, confessorum, cum allegorice exposilis.
    teonibus suis snperscriptis, pono in singttlis singu- XC. Nunc ad tentorium, quod in introilu per.det,
    ,

    «1)5 AUAMI PR.-OONSTK \TKNSlS C%


    acucuo, el iit eo ha:c \eiia per traiissersum sciibo : A austrom, unliqiiam illain IVi ptehem designat, qu!W
    Dmus primitivce Ecclesiw. Praefalum namque len- luceni scientiae lcgalis jamdudiun accipiens, amore
    liimiim in introilu labcrnaculi pulchra colorum va- siii Condiloris ferveie Solebat. Porro latus aliud,

    rieuile contextum, ornamcntuin e.sl primitivae Ec- quod vergil smj aquiloncm, eam, qua: icncbris ac fri-

    ticsue diversis virlulum llot ibus glorilicuui ; dc gore irifldclilalis tisque ad tempus Doininica: incar-
    (liiihus scribit l.ucas : Quia n.ultitudinis credentium nationis torpere non desiitit, genthrm mullitudWen
    eriti cor unuui, et anima una, et iwn separatio cntt ligurat. Scd ad utrumque liunc parictcm isto se ve-
    M vis ulla, nec quisquam eorum, qucc possitlcbat, ctis extcndii, quando noii solum popuhim Judaicum,
    alifiuid suum esse dicebut ; sed erant illis omnia sed eiiam gcntilem ad ftdem vocavit. Idcireo a pri-
    communia (Act. iv, 32). Ineral nanique ci hyacin- ma tabula pai iclis austrafts , usque ad caput veclis
    llius; quia euiestia cogitare, ccDleslemque in lerris in oliiquuin scripli sinil lii dtio vcrsus : Yenernnt
    vitam duccre solebat. Inerat purpura; quia inori pastores (estinantes , cl iiuencrunt Mariam et Joseph
    erat parata pro Cbristo. Inerat cocctis bis tincltis ;
    •'i infantem positum in prwteph (Luc. 11 , 10). Simi-
    quia Uei ct proximi dileclionc flagrabat. tnerat u liter a prima tabula parictis scptcmtrionalis nsr[uc
    byssus retorla; quia conlinenlia carnis el castitale ad aliud pracdicti \cclis caput , Iti duo vcisus in

    gaudebal. Super ipsas vcro columnas per transver- B oLIiquum scripti smil : Intrantei Magi domtim, htve-

    sum scribo Doctures primitiva) Ecclesite. Columnae


    : ncrv.nl Puernm, et procideittes cdoraverunl eiun , et

    namque illae quibus lentorium suspendebalur


    ,
    apertis thescuris suis obtuleruut ei n.unera , auntm,
    sancti sunt iilius tempoiis doclores., de quibus Lu- thua, ei mgrrham (Mattli. 11, 11). Qupe piofceto om-
    cas : Virtute mcgna reddebant aposloii teslimcnium nia quoiiiodoad utiinsqiie pnpuli Jndaici vidcliccl,
    resurrectionis Jesu Cltristi, Domini nostri (Act. iv, et gentilis vo-.alioncm pertinoant , satis evidenter
    33). Quac niinirum bene quinque factae sunt proptcr patet.Hoc namque designat coiijnnctio parielis aus-
    lolidem libros icgis, quos quident libros sub basi- cum VCCte, qnod pastoruiii designat advcnloo
    tialis

    bus earumdem columnarum posuimus; quibus nc- ad pucrum. El boc idcm conjunctio parietis aquito
    cesse est, ut sancti doclores praxlicaiionis siuc naris cum eodem veete, quod ad etimdcm pucriiin
    verba praemuniant, et maxime qui pr.mitivam Ec- adventus Magcrum. Juxta lalitudinem vero parietis
    clesiam instituere , quae ex Ilebraeorum populo ton- occidentalis desuper i; 01.es mulieium uno dtictti ab
    grcgata sola Mosaicae legis auctorilalc noverat in- unoangiilo, usque in aliuin angdluni scribo linnc
    stitui, cum necdum evangelica, et aposlolica do- versum Vnkersaih sancuv Ecclesrw adimplelio tn
    :

    orbem fulgeret. In aurcis vero carumdem


    tlrina pcr f>ne mundi pcrficienda. Plaga namqne occidenlalis,
    <•
    eolumnarum capitibus pev transvcrsum scribo :
    (|ua; utrumque in sc paricteiu recipiens aidificiinn
    Caput cmnium sanclorum Chrislus. Ncc incongruum (ahernaculi consummal ; recte adimpletionem tolius
    vUleuiur por qtiinque capita columnarum untim ca- sanetu; Ecclesiae ,
    quae in fine hujus mundi perfici-

    pik lixciesiae ChrisUim figurari tol enim fuerunt ;


    tur , designat , ad qnam usquc et opcratio rccla
    capila.quol columiKC, quia nimirum ips? Cliristus utritisque populi perscveralura quasi gcmina longi-
    csl Dominus omnium sanctorum, unmncaput, el in tudo parietis pertingil.
    scipso
    quibusque
    manct semper
    eleclis
    indivisibilis
    gratiam sancli Spiritus pro acci-
    ; sed singulis
    / CAPIT VIII

    JJe picluris quw in Sancta suut ,


    quomodo secundt/.n
    pientiura capacitate dividit. In acneis quoque co- sensum allegoricitm debeanl intclligi.

    lonvnarnm basibus per transversum scribo : Pro- "XCll. His ilaque de parictibus tabernactdi
    pliela: Veteris Testamenti. Ipsae namque bases aeneae, allegorice depiciis, ad ca quae in ipso.cxtra vehim,
    qiiibiiscolumnoe innituntur, prophetrje sunt, quorum labernaculo sttnt, manum vcrto ; et juxta niensam,
    vcrbis apostoli, et aposlolici viri inilide coulirman- qu.e in Sancta ad aqui-Ionem stat, quatuor facio gra-
    tur. Hacc dc iiilroitu labernaculi allegoricc dixi- dus ; duos ad titrumquc capnt hinc et inde ,
    pro-
    mus. v. pliM- quatuor quae ad sacram Scripturam ,
    quam ea-
    XCl. Post haec in vccte- illo, qui ab unius pa- dem mensa designat ,
    pertinent; materiam videlicct
    rielis summilate prolenditur, uno ductu hund cjusdem Scriptursc, intelligentiam, dignitatcm, et
    verstim scribo : Circumcisioftem jusliftcans er. ftde numcrum librorum ejus. Materiam, de qua tractni;
    Dominus Jesus , el prnputium per (idem (7?om. in:e!ligciit;iam, secundtim quam tractat; dignitatem,
    Ill, 30). liic namque 385 v «clis Dominus est qtiaiu sublimiter tractat ; iibros, in quibus tractat.
    Jesus ,
    qtii quasi ab angulo , usque ad angulum Materia quoque ejus 6unt opera bumana; retauratio-
    pervenit ;
    quia a plcbe Judaica ,
    qtiam prius >o- nis cum omnibus sacramenlis, sive his , quai el ab
    cavit, sesc ad salvandam gentium mnltitudinem exordio mundi usque ad Christiadventum fuenml,
    cxlcndit , ut sicut in praphela lapis angularis di- (: ruiuram hominum salutcm ab initio promissam,
    ctus est (lsa. xxviu , i), ita et in lege vectis in fme rcdditam , sine fme mansuram, vario modo
    etiam angularis nuncupclur. Juxta primain seplen- pronunliaverunl; sive bis qu?e el ab eodem Salvato-
    irionalis parictis tabulam scribo : Aquilo dat. Et ris advenlu in sancta Eeclesia usque ad fincm mun-
    jtixlaprimam auslralis Auster non prohibct. Meri- : di exercentur, et praediclam hominum salutem per
    di3n'.im namqne labernaculi lattis quod vergit ad , ejvs adventum exhibitam confirmant. Inielligentia
    &n DE TRIPARTITO TABERNACULO. — PARS II. 693

    vero, secuaduui quatu de hac maieria iractal, qua- A XCW. Post li.cc ih trunco candclabn ,
    quod
    dripar-tita esi hhsioria, scilicet, allegoria, tropolo- c diverso ;ul alrsinmi slaf, scribitur ChHsiiu : in

    gia , anagogia. Uistoria ad apertam rerun) geslarum liastili vero ejus , Ecctesia. De tfnnco itaque pror

    narrationem perlinet et in superficie littera: conti- cedit hastile, quia robur, el sustentamcntum Eocie-
    nctur , sicque intelligitur, sicut legilur. Allegoria siae Christus est. Ipsum vero candelabnim, quod hic
    vero aliquid in sc p!us conlinct, quia per id quod visibilitef depiettnu est, illum figuraliter exprimil,

    loquilur.de rei verilate, aliquid aliud dal iiUellgen- qtii de ipso ait : Egd sum lux mvndi {J oan . n, 12).

    dum de iidei punlale ; el sar.cUc Ecclesiae mysteria Quod bene, aureum et duetile fuil: quia Ro-
    el ,

    sive praeseniia, sive fytura, aliquando diclis ali- demplof noster Dominus Jesus et ab ornni peecato
    quaiido faclis. .scmper autem figuratis, et velalis alienus fuit, et tamen passionis in se persectitiones

    oslertdil. Trupologia quoque cl ipsa sicul allegoria suscepit. Quod etiam septem super se lucernas ha-
    in figuraiis sive oietis, sive factis conslat ; sed in Iioc buit; quia seplem spiritualium graduum oflkia Do»
    ab allegorja dislat quod allegoria fidem tropologia , minus nosler ,
    quae corpori suo, sanctse videlicet
    vero aedifieat moralilalem. Anagogia autem sive ve- Ecelesiae secundum septiformem Spiritus saiieti

    lati.s, sive apertis diclis de seiernis supenjae patrioe •gratiam dislribuit , ipse ejusdem saricli Spirilus
    gaudiis tractat, et quae mcrccs vel fidcui rectam, f>
    piemtudinem habens in semelipso exhilimt : ofiiciiiiu

    vcl vilam nianeal sanclaui , diciis vel apertis , vel scilicel ostiariorum et ketorum, exorcistarum et
    opertis dcmonstrat. Historia ilaque per sanctorum acolyiorum, subdiaconorum et diaconorum etoGi-
    exempia, quae narral, legenlem ad imilationem ex- citim presbylerorum. Qui quidem septera gradus una
    citat sanclitalis ; 3S6 allcgoria in revelatione fidei cum seplem donis Spirilus saneti ,
    quse sunt : Ti~
    ad cognitionem verilatis ; trppologia in inslructione mor, pielas, scienlia, fortitudo, cottsilinm, intellecttis,

    morum ad amorem virtutis; anagogia in manifesta- et sapientia (ha. xi, 2), ex cujus septiformis Spiri-
    tioue supernoi uin gaudiorum ad dcsiderium supcrnae ttis munere sunt, juxta praedictas candelabri lueer-
    fclicitatis. Quia una his quatuor intelligentiis, quasi nas scribunlur ,
    per quas ipsi designantur. Ostia-
    qnibusdam pcdibus sacra Scripluia incedit, eas ad riorum itaque oflicium in sua persona Dorainus su-
    qualuor pedes ejusdem metisa) pono , ad singulos scepit, quando , flagello de funiculis fa; to , ve.nden-
    singuias;quiaeashiqualuor pedes designant. Digni- tes et emenles ejecit deteniplo (Joan. n , 17). Ofli-.

    tas qiioque sanctae Scriplurce in boc est ,


    quod prac ciiKii lectorum in se ostendil, quando iu medio se-
    cunclis saicularibus scripturis non solum voces, niorum librom Isaiae aperiens, legit in eo: Spiritus
    sed eliam res significalivas habet ; unde et ei omr.es Domiiii svper me , evangelizare pauperibus misit me
    artes, quas liberales appellant , subserviunt. Libri (Luc. iv, 18). Exorcislarum aulem officio ususesi,
    aulem, de quibus hic loqujuiur , et qui de Scriptura qnando de Maria Magdalena septcm ejecit daemonia
    iraciaut, partiin ad Yelus Tcstamenlum perlinenl, (Luc. iv, 18). Ofti.ium acolylorura se habere ostendit,
    partim ad Novum. El Yetus quidem in tres ordines qtrando disit : Ego sum lux mundi (Joan. vm, 12),
    dividitur ; in legem , cujus libri quinque sunt; in Siibdiaconbruni quoqueoflicio usus est, quando facla
    propbetas, quorum libri sunt octo: in hagiographa, cneiiacumdiscipulis,se praecinxit, et mittens aquan»
    ad quoslibri novem pertinent qui simul jnncti vi- : in pelvim, pedes discipulorumlavit.ellinteoextersU
    ginti d-uos efliciunt, quot etiam elemenla in Hebraico (Joan. xiii, 5). Sed diaconorum in se oflkium s\u
    alpbabelo sunt ; ut tol libris sancta viri justi vita s'.ep.t, quando post ccenam proprio ore et propriis
    eserceatur ad sopientjam , quot litteris actas lenera manibus sacramenta confecta Jispensavit ; et qua«-
    iiislruitur ad eloq.uentiam. Hauc ilaque quatuor, do apostolos dormientes ad orationem invitavit, di*
    sciiicet materiam sarrae Scriplurae, inlelligentiam, cens : Vigilaie, et orate (Matlh. xxvi , 41). Presby-
    dignitatem, et numerum librorum ejtis illi quatuor terorum quoqtie ofltcium in se excellenter exhibuil.
    grrtdiis innuunt, quos ad mensam quae hanc de , ipsum in ara> crn- , quando ipse sacerdos, et hoslia se
    qua loquimur, Scripturam designat, posuimus, duos D cis pro peccalis bumani gencris obtulit, etper pro-
    binc inde ad utrumque ejus caput. Si autem pfoli- prium sanguinem sar.cta aetorna ingredieus ( lletr t
    xius de his scire volucris , lege primam partem libri t, 12), ccelestia, ct terrestria jiacificavit (Col. xx).
    Magislri Ilugonis, cujus est titulus de Sacramentis. De his septem gradibus Salomon ait : Sapientia cedi
    ln monsa duodeeim panespono, qui cum in easein- [icavitsibi domum, excidit columnas septem (Prov. ix,
    per hisiorialiter fuerint ; lamen allegorice viros 1). Sapientia namque domum sibi aedific.avit, et sep-
    saneto$ apostolica et doclrina imbulos, cl operatio- lem columnas excidit ;
    qttia Dei sapientia Chrislus
    ue tnsignes, et tropologice spirituales illas quas Jesus corpus humanuin, iu quo haLitaret, suscepil,
    Aposlolus commemorat , exprimunt virtules : vide- ei praedicla , septem graduum in homine assumplo
    licel charilotem, gaudium, pacem, patieniiam, longa- ollicia, Quod ergo apud Salomonem in &a
    exhibuit. ••

    nimitatem, '>onilalem, benignitatem, mansueludinem, pienliae domo septem columnae, hoc apud Moysen in
    fidem, xnodestiam, ccniinentiam, castitalem ; in qui- labernaculi candelabro juxta sensum duntaxat ahe-
    bus vitalis animae nostr* refectio consistil. Et f.ac goricum , septem 387 designant luccrnae. Et ba;c
    mcnsa in tabcrtiaculo stat in Sancla, ad aquilonem dc mcnsa, ct candelabro allcgorice dicta sint
    , ;

    t90 ADAJiJ PK,EM0.\STIUTL"iNSl3 700


    CAPLT IX. A vi», et qn^dura velamara sunt, amplecli. Mis ita-
    D^ iiuiujine ijua in pavimento tabemaculi ucpicla est. que Mibus Salvatortt sui praeceptis anima fidelis
    \i. V. Posl li •!<• in ipsiui tabernaculi pavi- obediat, suscipiendo ct In abnegatkme sui servitu-
    meato imagineia Salvatoris a capite usque ad vcn- tem, ei in bajulatione crucls vilitatem, et in imiia-
    trem \o Sancta sanctorum; et a venlre usque ad lione Christi aspcriiatcm ; ut qtue pcr inobedien-
    pedes prominentem , in Sancla depingo , lllamque tiam »li* statti irinae fclicitalis cecideral, humiliata
    ejus partem, qua; in Sancta sanclorum est, induo afflirtioue Iiorum trium pcr obedientiam resurgat.
    candidis veslibus , illam vero qu;e in Sancta est, \CV. Ceeiderat narnque a seipsa , a socie-
    rubeis. Dominus namque nosler Jesus Cbristus, tate angclorum, ct a visione ipeius Oei, id esl a li-
    Deus et bomo esl, in tribus essentiis , et duaijus na- beriale, a dignitate, a felicitate. Libertatis namque
    luris una existens petsona. Lna siquidem persona est a seipso quemhbet possideri , nibilque omnino
    est, quia ideni lilius hoiainis sineputre, , Filius f)ci in seipso contra seipsum contradictionis sustinere.
    ah aeterno sme matre. Tres in eo essentise sunt : Talft antc peccatum fuii bomo, quandoct corpus
    Verbum, caro, claniina. Nalurae dua; : divinitas et suum spirilui, ct spiritus subjectus fuilConditori. At
    bumanilas. Pars itaque imaginis ,
    qua; in Sancta iero postquam per superbiam conlra Crealorem
    s.-inctorum est, subliuiitatera designat diviuitatis, suum spirKus inlumuil, non solura corpus epiritui,
    q«i2 ab aUerno regnat in ccclo ; pars vero iHa , quae sed ipse etlam miro, et miserabili modo spiriluj
    in Sancta, humilitalem humanitatis, quaead lempus sibi ipsi in rnultis rebellis esse crepil ; sicque seip
    passionum dolores sustinuit in munoV Inira Sancta suffl liomo possiderc cessavit. Ad dignitatem vero
    sanctorum inipaa imagineper transversum scribo : pertinet angelis associari. Quam quidem dignilatem
    Candidut. Eitra vcro in Sancta in eadem imagiiie bomo modo non habet, quia qui noluit intelligore,
    scribo simiiiter per transversum : Rubieuodm. Lt dum in istb bonore esset, amissa socielate angclo-
    ostendatur quia luec imago illum designat, de quo rum , nune non solum sociatus, sed elinm compa-
    Sponsa in Canticis : Oilectus meut candidus, et rttbi- ratus est jumenlis insipientibus , et similis factus
    cuudus (Cunt. v, 10). Candidusin divinifate, rubi- est illis. Nihil vero felicius quam Deum videre
    cundus in humanitate. In divinitaie profeciocamli- quia biec est vita actcrna , ut cognoscamus Deum
    dus osi DomuiHg Jesus propler feiicitalem, quara in Patrem et quem ipse misit, Jcsum Christum.
    jiatura iila aequalem cum Patre, et Spirilti s.tnclo Sed postquam od concuplscendum interdictae arbo-
    ab ajlerno habuit, Rubicundus vero in bumanilatc, ris frii« tum exlcriores oculos suos homo incautus
    qui rubium habens indumenlum in passione cjus- /> apeiuit, illos interiores, quibns Conditorem suun»
    dein bumanitatis assumptae, eum sit formosusin videre debuit, damnabiliter clausit. Verum, ut ad

    6tola sua , veniens tamen dc eodera tincias defert iix-c tria bomo revocaretur, ip.se bominis Conditor
    vestcs de Bosra (ha. lxiii, i). fn ipsa unagmein- 38S fieridlgnatus est liomo ; et in humaniiate sua,
    tra Sancta a pedibus pontiflcis slantis ad altare au- quam pars imaginis rubicunda innuit , trinam eidem
    reum, deorsum scribo hunc vcrsum ; Qui vult re- bomini auTicfionem proponil ; scilicet servitutem,

    nire post me. abneget semetipsum, et totlai cruccm litatem, asperilatem, ut percipere possit trla bona,
    suam, et sequatur me (Luc. i.v, 55). Et supracaput quae perdidit, Hbertatcm, dignitatem, et felicitatem.
    imaginis secundum latitudinem tabernaculi in San- Ad tria namque illius versusverba, scilicct vidii^

    cta sanctorum, ab uno pariele usque ad alium sub nudivit, ascendit , hi tres gradus posili sunt , ad
    imaginibus, quac ibi sunt, uno ductu htinc versum verba singula singuli gradus. Libertas namquc tanta
    scribo : Ocuius non vidit, nsc auris audivit, nec ih eiit, quantarn nullus oculus vidit; dignitas tanla ,.

    cor hominis ascendil , ouod paraiil Dominus diligen- quantam riulla auris audivit; fe)icit;:s cliam lanta ,

    tibus sc (1 Cor. n
    Hos autem duos versus, quo-
    , 0). qsantam nullius bominis cpr compiebendit. Et hax'
    rum unusin sancla, alius vero !n Sancla sanctorum sunt, quav prceparavit Dominus ditigentibus se {l Cor.
    seriptus est ,
    gradibus distingno. Ad vcrsum, qui ^ u, 9). Idcirco vcrsum ilium, scilicet : qui vult vc-
    vuUvemre, tres gradus.pbno, ad illa videlicel tria nire, in humaniiate posuimus. Tstum vero, videlicet;'

    verba : Abneaet , totiat, sequatur; ad verba singuia Ocutus nonvidit, in divinitate; quia illa tria in bu
    singulos gradus. Hi namque tres gradus tria illa ex- manitate sua Cbristus nobis proposuit : baec vero
    piimunt, qtt.e in boc versu animae humame ad ima- in divinilate praeparavit, ut illa sic in merito exer*

    ginem Trinitalis faetae Dominus Jcsus propoait; vi- ceamus, quateiios ba?c in pracmio possidere merea-
    tlelicel sorvitulem, viiitatem, asperitalem. In abne- mur. Se<l piius in pictura nostra legendus est bic
    gationc elenim sui, servilus; in bajuiatione ciucis, versus : Qui vult vcnire post me : clc. Dcinde ver-
    vilitas; in iniilatione ChrisU, asperiias. Servitus sus : Oculus non vidil; quia prius compali dcbemus,
    namqueest, abnegarc quemlibet semelipsum sibi utpostmoduiri conregnare possimus {Rom. vui, 17;
    el altcrius se Dominio subjicere ; vilitas vero est 11 Tim. ii, 12). Legat ilaque fidelis anima : Alme-
    crucem circumferrc, quia vilitatis quondam signum gct semetipsum , ul possit acquirere ,
    quod oculus
    crux esse solebal; Chrislum vero sequi asperum non vidit. Legat : Tvllat crucem suam, ut ad id

    esl, qui suo nos docuil exemplo, et instruxit prae- possil pcrtingcrc ,
    qtiod auris non audivit. Legat
    icpto, et contemnere qu* carni dulcia sunt et sua- denique : sequatur me, ul digna sit conscendere ad
    701 DE TRIPAUTITO TABERNAOJLO. ~ PARS II. 702
    id, quoa n cor hominis non ascendit. Sic abne- A mus, idcirco et ad ii!a sepiero cxpriraenda juxta ,

    g.mdo seutetipsum, id est propriam volunlatein , Hex regum scplcm gradtis posuimus et ad haee
    , .;

    pro servitutc , quam sttstinet , sui liberlalem recu- Iria innuenda , juxta Dominus dominatfium, tres ni-
    peret, quseerit in sui ipsius posscssione, quamocu- hilominusgradusdepinximus Posthsec, «juia qucm-
    'us nonvidit; tollcndo crticcm suaiu, carnein vide- fibet spirituale hoc dominiom habcntcm pcr quod

    licet suam cunt viliis, el coneupiscculiis crucifigcn- hjec tria mala deprimuntur,quaedam in ccelesti patria

    do, pro vililate, quam portat, dignitalem rocuperei, ex pnesentia Dcitatis praemii novilas, et virile hoc re-
    quje erit in angelorura socielate, quam dignitalem gnum, 389 '3 !,0 <* scpteni illa criminalia pecoala
    atirisnon audivil ; seqtiendo Cliristum, id est, ejus retundit, possideutem quzedam magniiudo mercedis
    passionem imitando, amissam recuperet felkilatcm, ineffabilis tnaitct ; idcirco hacc in dexira ira?.g;nis
    quae erit in claritate sttro vissojtis, quse in cor homi- inanu in Sancta sanclorum contra Dominut domi-
    nis iioiu oscendil. AdJrac vero deorgum a riextris naniinm una lenetur rotutin, in qua scriptum est :

    attaris incensi, in femore ipsius imaginis scrjbo : Eccenova facio omnia (\pvc. xxi, 5). Et in sinist-.a

    Rexrcgtm. A sinistris vero ejusdem ^altaris in ve- ejusdera manu contra Hex regum aitera babetur ro-
    slimento imaginis : Daminus dominanlium, ut intelli- tu!a, in qua scriptum esi : Mcrecs mecum magna
    gatur, qttia iiycc imago jiilum desSgnat. , de quo iu 51 redderg unieuiqve juxta opera sna (Ap«c. xxh, 12),
    Apocaiypsi scriptum est • Habehal in vesHmenio ,
    el Et quia tam novitas Illa, quam magniludo haec omni
    jk femore sno scriptum : Rex retjmn , ei Domiuus do^ prorsus ftne carebil , ideo juxta utramque rolulam
    minatiiv.im (Apoc. xis, 4 6). Quod vero sit vestitncn- viridis circulus ponitur : quia nimirum electorum
    turo Domini Jesn, quodve femurejus, vel quare ille pramia nulio fine marcescent,; sed sine fine vire-
    Filius hominis, ctii data cst omnis poleslas in ccelo , scent, sicut in eireulo nec inilium, nec Qnis inveni-
    ei in terra (Mutih. xxvm, 18), et in veslimcnto hu- tur. In humanitate eliam, quae est in Sancta, sn cir-
    inanitatis suae, qua induta esl divinitas, scriptum cuio deorsism, qui est subtus candelabrum, inJer
    habuit : Rex regum : vel irt fcmore carnis, quae pro- pcdes imaginis seribo : Xia, in fine vestimentorutu
    cessit ex Yirgine; Dominus dominantium, crobra ipsius imaginis. In divinilate autem sursum in au-
    cxpositione notissimum ost. reo circuli cenlro, qui esl snper duo cherubin, in
    XCYI. P^terea in his duobus, in regno vi- pcctorc ejusdcm imaginis scribo : Vita ,
    pcr trans-
    dclicet, quod super omncs regcs et in dominio, versum subtus barbam videlicet imaginis. In iilo

    quod super omnes habet dominantes ,


    qusedam m vero circulo, cujus media pars exlra velum esl,
    humanilate sua, quae nobis ad exemplum proposiia
    r juxta altare incensi, media vcro intra velum, subtus
    est, singuiis sanctaeEcclesiae fidelibus imitanda pro- arcam Testaniemi seribo Veritas, ba ut dua? syl- :

    ponit. Reges namque quodammodo sunt stimnli vi- labae hujus dictionis ii> exteriori sint medietate c!r-
    tiorttm per tentatior.em pt^gnantes; quorum nirai- cuii, tertia verosyllaba in inleriori. Sic autem haec
    rum famuii et scrvi sunl, qui eorum suggestionibus Iria verba m his tribus locis posiia esse intelligenda
    consentiunl; quia. ut ait Dominus, omnis qui facis sunt, ut intra hos tres circulos sit scriplus liic vcr-
    peccatum, servus e&tpeccaii (Joan. vm, 54). Et qui- sus : namque Dominus d'j
    \sa, veritas, vila. Ipse
    libcl vir sanctus, istorum regum Rex, ct horum do- seipso hi Evangelio dicit Ego sum via, veritas, et :

    minanlium Dominus est, quando eoruni tentationi- vita (Joan. xiv, 6). Ipsenamque Christus Jesus, qui

    5>us non ettonniler suceumbil ; sed rcgia quadam per hanc imaginem designalur, Via nobis, Verilas,
    potcnlia, et virili quodam dominio ipsorum tyranni- et Yita. Via, ut. eamus per eum ; Verilas, ut post
    «Jem re&islendo premit. Hacc autem peccata ,
    qno- eum ; Vtta, ut ad eum. Per euro, ne abeiTemus; posl
    runi hoc modoreges et domini esse debepius, se- eum, ne deficiamus; ad eum, ne moriamur. Deduc
    pliun sunt : sttperbia, invidia, ira, acedia, avaritia, me Domtne in via tua, et ingrediar in veritate tua :

    gula, iuxuria. Quae videlicel peccata ideo originalia, laeieiur cor meum (Psal. LXxxv, ij). Deducimur in

    et capilalia sunt ,
    quia caeterorum omnium exordia D via, ut eamus, et ingredimur in veritale, ut curra-

    et C3us»! sunt. Et per hcec septcm tribus modis pec- mus; lyetificat xlernum vivamus.
    cor noslrum, ttl in

    camus : cogitatione, tocutlone, opere. In cogitatio- Itein Tenuisti manum dexteram meam, et in volun-
    :

    ne, per amorem caniis et amorem saeculi , iai locu- iate tna deduxisti me, ct cum gloria suscepisti me
    Uone, por arroganliam et dcrogationcm ; in opere (Psal. lxxh, 24). Tenuisti me, o Veritas, nedefice-
    per tacinus ci Bagitium peccamus. Prima duo inqui- rem; deduxisli me, o Via, ne aberrarem; suScepisli
    nanl mentem; secunda duo linguam; tertia duo mc, o Viia, ne perirem. Vita itaque est in sancta,

    corpus. Pritita etiam duo amorem Dei ct palriaj coe- quatn inter homines exercuit conversatione; Veri
    lestis excludunl desiderium; secunda duo humilem tas in sana, qua mundum in&lruxit prredicattone,
    peccalorum confessionem et veram de proxiniis Vita in aeterna, qua suos beatificavit exsultatione
    exslinguunt a?stimationern ; lcrtia duo conlinentiam Via in exemplo, Veritas in proraisso, Vtta in prae-
    expellunt, et innocenliam Sed quia et. super prae- mio. Via denique in humanilate, Vita in divinitate,

    dicta septem regnare, et lis tribus, videlicet cogi- Veritas in ulraque. 3deo Yia in humanitate, quia
    lationi impurae , locutioni pravae, actioni nefaria? sancla* conversaiionis nobis in ea praebliit cxem*
    qu.c tiia ex illis septem procedunt, dominari debc- plum. IJeo Vita in divin
    :

    talc, quia actcrnae in ca


    : ,:

    705 ADAMI PRTMONSTRATLNSIS 704


    beatiludrnis nobis largitur pneniiutn. YerUas quo* A stris quae e divcrso contra conjunaa sunt, scribo
    que ideo in utraquc csi, quia qucd uobis in hnma- dissipatwi ixt. Hi voro qualuor tili.li, quorom duo
    nilate repromiltil, iu divinilate re dit. Et bsec est in Bancfa, duo vern in Sancta sanerorum altrinse-
    causa, quare deorsura iri Sancta, in ipsa videtlcet cus sciipti siiist, ad illam pertlnent sententiam, de
    bumanilate, inler pedes ejus scripsi, Via : sursum qua Domrtiiis beauim Job alloqtiiiur ili hacc verba
    in divinilale, quae esl in Sancta sanclorum, Vitin : et Nunqvld fanjuntjcre vttlebh micantes sttlla* Plcia-
    in Sancla sitnul, et in Sancta sancloruin, tam in des, aiu tfyrum Arciuii potetit dhsipare CiWrf.!? Ht-

    humanitate, quam in divinitale, Veritas : quia idem cantes steflve Pleiadcs, qme trnctu quideiu disjun-
    ipse, ut superius jam dictura ost, cl Via est in exom- ctse, sed loco conjunctae sunt, singulos sanctac Lc-
    plis, quae ostendit in humanilate, et Vita in prae- elesiae eicclos designant, qui unam qnrdem, eumdeu^
    roiis, qux exliilici in divinitate, et Verilas in piomis- que de Creatorcet Sakatore 9tto fidem habuernnt
    sis, quse qttidem iu bumanilate promiltil, et in divi- sed non irt uno omncs, eodemque lemporc simili in
    nitale reddit, immdo fuerunt. Pcr gvrum vero Arctmi assidilns
    XCVU. Juxta imaginem vcro sursum in Sancia saneke universalis Eeclesiae in praesenti vit^ cxpri-
    sanctorum a dexlris scnr.unlur novem ordines miiiir labor; quae sancta Ecclesia sempcr quidera
    bealorum, qui in supcrna palria sunt, spirilnum, ^ fatigatur, scd nunquam vineilur; sicut Arclurus
    cuin iconibus suis; a sinistris vero cjusdcm i:r:agi- semper versatur, sed nunq.iam mergitur. 8ed mi-
    nis quamdam inagnani iconem honinis a pectore canles Pleiades conjungentur, et gyrus Arcturi dis-
    siirsmn dcpingo ;
    quia luec gemina crcatura in cailo sipabilur; quia elect: quiqucsimul in supcrna patria
    cst : angelica scilicet, et humana. Subangelis vero praesentiaiiter erunl, ct a suo sancta Ecclesfa laToie

    uno ductu versus imaginem scribo hrcc verba Hic : universaliter tunccessabit. Et haec est cau*a, qtiare
    est, in quem desideranl ungeli prospicere (l Pctr. i, in campo ,
    qui in Sancta cst, purpHreo bos duos li-

    12) ; et sub icone hoininis : Yidebimus eum sicuti est tnlos posui : Mtcantes Pieiades, et, Gyrus Ar tirrK

    (Uoan. ni, 2). Juxtaquam eliam icOnem quatuorde- Et in Sapliirino, qui in Sancla sanctorum est, bea
    cim beatitiidincs scribo ,
    quas in futuro habcbunt duos •
    scilicet , corijunctw sunt , et, dissipatns c*r;
    sancti, quorum septem ad animam, septcm ad cor- quia et singuli lunc clecli in eadem enint feticitate,
    pus pertinent. Scptem vcro iilae, qja? ad animam qui licet hic disjuncti tempore, in «na tarr.eri, ca-
    pertinenl, inler caput imaginis, et icOnis scribun- demque fuernnt conjuncti fide ; ct sanctae Eeclesld
    tur : scilicet, sapientiu, amicitia, concordia, poleztas, labor rnutahilur in requiem, amariittdo m dulcedi-
    honor, securitas, gaudium. Aliae vero septem, qnae ^, nem, cvsilium in regnum, et in gaudium rmr.ror. Iit

    pertinent ad corpus, ex alia parte iconis ejusdem campo ilaque purpureo et Pleiades m une Ioco, licet
    scribuntur : videlicet ,
    pulchritudo, velocitas, forli- non uno Iractu, niicant, et Arcturus gyral; sed iu
    tudo, liberlas, sanilas, voluplas, diuturnitas. Inler saphirino et ill;v. conjunclx sunl,et iste diss-patus

    has vero quatuordecim beatitudrnes supra caput ico- csl^ quia in praesenlis vilae pressuris, quam vitarr»

    nis scribitnr hic tilliltis : Cenus humanum, quod est purpureus exprimit campus ct singuli quique eleeili,

    drachma decima. Ex il!a et'am parle, ubi h;ec icon elsi non uno similiter temporc exstam, iu una ta-
    est, scribo : Tcrmini populorum. E\ illa vero, ubi men lide coram Oomino effulgcr.l ; et sancta EcclO-
    pvycYi sunt, scribo : Juxta numerum angelorum Dei sia catholici loto orbe diffusa, semper vincens mul-
    quia tanta illue ascensura creditur muitiiudo homi- tis modis laborat; sed in coclesti patria, quam cam-
    imm, qnanla illic remansit multitudo angelorum. pus designal Saphirinus, in Sancta sanclorum de-
    Singularum ctiam iconum tam hominis, quam ange- picttis, et clecti singnli siinul jungentur in requie,
    iorutn oculi ad faciem imaginis sunt conversi ;
    quia et sancta universalis Ecclesia a suo cessabit iabore.
    tota et angelorum, bominum beatitudo
    et in visione Et haec dc iraagmc, quse in pavimenlo tabevnaculi
    Deilalis consislil. Practerea campum, qui in Sancta depicta est, ct dc bis, quae ad eam perlinent, allc-

    (.anctorum est, colore sapbirino, qui cocli habet f) gorice dicta sinl.
    gpeciem, quando sercnuin cst, superinduo. CAPUT X.
    390 XCVlli. Cainpum vero. qui in Sancla, pur- De piclurls , quw ad allarc hotccauslt , et ad (eneum
    pureo; quia pr.TScnlem Ecclesiam ,
    quae passio- lubrum spectant
    num tentaliones sustinct, Sancta designanl; pa- XCIX. IIoc modo disposito labemaculo iiilerius,
    triara vero ca-lesicm S:\ncta sanctorum. llis etiam cgressus de eo vado exterins ad atria, ct ad altare
    duobus campis bos l tulos impono ; campo purpu- holocausti, quod foris ad inlroitum atriorum esl,ubi
    rco, qui in Sancia a dextris imaginis est, scribor Levitam qncmdam, vaccam rtifam cum cultro, ineo
    Micantes Pleicdes (Job xxxvui, 51). Et coniia hunc iinmolantem dcpingo. Vacca haecrufa, quae hic visir

    tiluium supra in Sancia sanclorum, rn campo Sa- bil.ler depicta est, illam mnuit vaccam, de qua Do-
    phirino, a dextris simililer imaginis scribo : con- ininus in libro Numeri ait ad Moyscn : Prwcipe pliis

    juncta sunt (ibid.). Ilem in Sancta a sinistris ima- hrael, ut adducanl ad te vaccam rufam cetalis inte-
    ginis contra Pleiades, e diverso, ex altera parte, ad grcc, in qua nulla sit macuta, et quce ncn portaverit
    aquiloncm, in campo purpureoscribo: Gt/rMs.4rct«rt jugnm IJSum. xix, 2). Vacca bmc juxta scnsum al-

    {Job xxxviii, 31). Kt in Sancia sanclorum a sini legnricum Dominum nostrum Jcsum Christum se-
    705 DE TRll AllTtTO TABEHNACfcLG. — PABS II. 706

    cwidatn ftumanitutem do Virgioe suifiptaw iniutil. A afiectlbas iiitrinsccus expurgcnl. Qu& aflccluuiu

    Qtri aprte sexu femineo vacca dieilur propler infir- uiterioruin mundaljo pcr pciium ablulionem deno-
    ndtalem carnis : quia dolores noslros ipse tulit, el talur. Pedes namqtie mcntis, affectus cjus snnl,
    inftrmitatcs nostras ipst, portavit (Isa.Liu, 4). Bufa, quac quasi tot passibus inceuit, quot affcctibus ad

    el noa albadicitur, qtiia in simiiiludinem venit car- concupita, per desideritim, se exlendil. Veiicnam-
    nisi peccati, qui, «t Apostoius ait r tentalus esl yer quc al:quid agere, jam nienle irc esl. Lxlra tento-
    oijutia pro simititudine abstfite peccalo (Heb. iv, 15). rium quoque ad oricnlem statuilur .Moyses in manu
    £ed ift hac vacca nec inacula fsrit, r.ec jugum ipsa labulas Decalogi, propbeliam, quam de Cbrislo pro-
    portavil; qnia aiiquortim in se nec sordes viliornm, lulit, lenens, cl ad saccrdolcs se lavanles vcrba
    utconera adwisil peccatorum. Erat aeUtis integny, dirigens,eos ita alloquilur, diccns : Lavamini, mundi
    qtiia noii solum omni malo caruii sed eliam omue ,
    estote(Isa. i, 1G). Quia lex nobis dala per Moysen,
    in s& :
    bnuum liabuil. Et immolabil eum, inquil. E!ea- ad spiritualem nos cxcilat purgalioiiem. Ctti Untis

    xui INtttn. xix, 5). Hanc quoquc vaccam et nos qno- eorum respondet dicens Lavtbo inter iunoceutes :

    IhTio immolamus, quando saerosanctum BedemplO- manus mcas (1'sul. xxv, 6). Aller vcro Abluc pcdes :

    ris noslvi corpos fidelfler sumimus. In aliari ilaque meos ingrediens dominn Oei : quia prieccplis lcg.y.i-
    B bus spiriltialitcr obtemperare debemus. Ex allera
    Jmlotu.tsti vacca cullro secatur, quia parlesquidem
    irl sacr.imenlo faeimus sed ipsmn a se non dividi-
    ;
    vero parte Aari n est, et dixil. : lnlroibo ad altare

    ttius. nec separamus. Monslralor nobis fo.is species, l)ei (Psal. xlu , 4). Qii.a etiam lentorii iiilroitum

    in qusfseitstib no^ter erudiatta ; sed servatur inlus stiminovens, et inlrare volens, Lcvitam, qui vaccam
    Corpons incorruplio, in qua unilas ejus r.on divi- immolat, alloquilitr dicens : Immola Deo sacriftcium

    dattir: Et utii pars, iiti est et tolum quia sicut in tttv.dis (Psal. xi.ix, 14). Qui idem Levita rcspondel
    ;

    diversis locis poiest esse unum, ita et in singulis Voluutarie sacrificabo libi, Domine [Vsal. liii, 8).

    pnrEimis potesl esse tolum. Sub ipso quoqtie sn- lloc namque Aa-rnn dicerc, esl sanclum,
    quod vc-
    crificio tres gtadus facio, quia cum unum saera- neramur, sacerdolium, ad carnis nes mortifttiilioneni
    hientuni in ullari sit, tria l imen 391 B>i discrela et vcrbiset exemplis excitare, El nos quidem, quod

    piopoituntiir : species visibilis, verilas coiporis et hoc in loco Levila respondtt, rcspondemus, si piac-

    virtus graliae spiritualis. Species vlsibilis qiiae ibi latorum sanclorum cxbortalionibus humileui pra?.-

    visibilitet cernilur; veritas corpons et sanguinis, bcntus asseitsum. Ha;c de bis, qu:e ad allarc holo-

    tjtue sub specie visibili creditur; gratia spiritualis, caitsli, et ad aencuni laurum perlincnt, allcgorice in

    cum corpore, sanguine sumilur. Species pr<wsenti dicla sint


    quu) et q
    ocnlo carnis vitletur, verit.ts fidei purilate allingi- CAPLT XI.

    tur, virlus ob fidei meritum medianlc eorporali as- De leuloriis alriorum , et de columnis eorum.

    sumplione pereipitur. Quod atttem videtur secun- CI. Debinc ad alria, quye in circuitu labernaculi

    dv.m speciem, sacramentum est et imago illius , et sunt, manum inilto, elincipieris a columna illa, juxta
    quod crcditur secundum eovporis verUatem sacra- quam Aaron vclum submovens intrat, in circuilu
    menium illilis est, quod pereipilur sccundtun gra- per medium ipsorum tenloriorum unu dutlu usquc

    tiam spititualem. Et curo il.i luec tria in uno sint, ad columnam, qttai cst eontt a Moysen, scribo hunc
    fal primo quidem signum invenitur secundi, in se- versum : Tubcrnaculi teutoria ue bysso relorla facta,
    cundo autem causa tertii, in tertio virtus seeundi, prima sunt rudimenla incipienlium, carnis simut ae
    et veritas primi ; ejusque el species apparet, cujus spirilus illccebras refrcenantium. Sicut enim Sancla
    non est subslanlia, el lalet subsiantia, ctijits non sanctorum eam, qu;e in ccelis cst, partem dcsi-
    apparet forma. Ilaec itaque illi tres gradus innuttnt, gnant; ct Sancla peifectam fidelium vilam in boc
    qttos in ipsa vacca posuimns. duiitaxat saxulo commoranlium lypice denuniianl
    C. Sed quia baec tiia in uno sacramento et uniu.i iia atrium tabcrnaculi quod exlerius erat , piima
    satramenlum sunt ,
    per transversum eorumdem jj iitcipientium rudimenta demonstral. Qua3 bene de
    trium graduum lineain traho, eosque conjtmgo. Ad bysso retorta erant, quia prima incipienlibus cora
    labrum vero aeneum duos Itinc inde saccrdotes, impendcnda est. ut illccebras carnis simul ac spi-
    ttnum manus, alterum pedes lavantein pono. Dtto lii ritus refncnenl. Et quia illa atrii lal.ltido, qua'. ad
    sacerdotes Judaeorum, et sanclae Ecclesiae allegoriec orientem est, bonre nostrae Convcisatioiiis, quae pcr
    designanl sacerdotium. Sacerdos ille, qui manus fulem est, exprimit initium, idcirco super ipsa ten-
    lavat, Veteris Testamenti sacerdotes exprimil; loria adoiietitem a columna illa, quai estjuxta vi-
    quibus corporalia sacrificia celebraturis salis crat tulum, usque ad illam r quae est juxla leonem, uno
    exteriora in se opera mundare, qu;e 0[>e) a exteriora duetu huiin versum scribo : Latiiuio alrii orienlem
    per manus designantur, Sacerdps veto alius, qui respiciens primordium esl bonai conversationis a fide
    pedcs suos ablttil, bujiisnoslri lemporis sacerdotes inctpiens. Et quia alia atrii lalitudo, quae occasum
    exprimit ;
    quibus utpote verum Cbristi coipus et respicit solis, ubi, terminato labore diurno, soporis
    sanguiuem Patri quotidie in remissionem peccalo- iii nocte gratia sucecdit, tempus illud significat,

    rum oblaturis sulhcere non debet a flagiliis ct faci- quando cessanle post morlem vita actuali, sanclo-

    noribus exterius se mundare, nisi ab impuris se ruiu reqnies, et nierces spetittur aelerna. Mcirco»
    ,

    707 ADAMI PR/EMONSXRATENSIS 708

    r 392 'P sa tciiioria


    ad occideuiem a columna A ct a Moyse supenus archicpiscopum qucmdam in
    illa, homincm, usque ad illam qtiue
    quae esl juxta eadem quadratura cum arcbidiacono suo ; ct supe-
    cst juxla squUam, uno ductu sub iconibus Gersoni- rius ab Aaron episcopum cum suo siniiliter ai cbi-

    tarum bunc versum scribo Atrii latitudo retpicieut : diacono depingo. Ad austrum quoque juxta lincain
    oceaeum , requies, el mercet tcterna est electorum tentorii in mcdio quamdam magnam iconem homi-
    poit obitum. nis cuoi nomine Caath supra caput ejus inscripto,
    CII. lJ.iirj.iim quia columnae, inte quas hxc, de etjuxla eutn filios ejus Gaatbitas : videlicet sex a
    quibus loquimur, tenloria appendcnt, sanctos pr;e- dexlris per longuni , compono, ct
    el sex a sinislris
    dicalorcs, qui fidelium popjlis prxsunt, designant, sursum ab eis unum sacerdotem missam ad altare
    ideo acolunina illa, quaeest contra braehiiim Aaron, eelcbranlciii diaconum dalmatica indulum, cali
    ; ct •

    usque ad illam, quae est conlra Moyseu, uno ductu ceni ei ad aram offcrcntein, hinc inde duobus iu
    per circuitum deorsum sub tentoriis, cl columnis loeis depingo. Ad aquiloncm vero juita lineam ten-
    hunc vcrsum scribo : Columna? tenloria in altum torii scribo nomcn Merari cum icoue sua, et iconei
    tenenlet, tancti tun! Doctorct, suorum cvrda audito- fiiiorum suoiiiui sex a dextris per longum, el scx a
    rum a terrenit contagiis extruhentes, et ad coztestia sinistris seorsum ab eis. Ad occideniem autem no-
    detideria tustollenlcs ; et har, ne quid eis duplieatis " uic-n Ccrson cum icone sua, et iconibus filiorum
    ittesse vaicai, guasi reslem Domim diligenter exten- cjcs quatuor a dcxtris, ct quatuor a sinislris ejus,
    dente-<. Item a columna, quaj contra Moysen esl, poiio seorsum ab cis. Rursum al oriciitem manum
    incipiens, usquc ad illam, juxta quam Aaron velum verto, et supra Moysen et Aarcn inter archiepiseo-

    submovet, sub ipso tentorio, quod ibi pcndet, seiilo puui, ct episcupum, eorumque archidiaconos, dc
    hunc versum : Atrii inlruilut, sanctce Eccletice in- quibus supcrius locuti sumus, patriarcbam Jeroso-
    gressus. Hoc nanique per atrii introilum designalur. lymitanum cum icone sua tcribo, a quo iideai

    A columna vero iila, quae juxta lconcm est, usquc cpiscopi consecrati sunt. Ad austium rero supra
    ad illam, quae juxta hominem posita cst, in longuni Caatb patriarcham Antiochenum , hinc levilam
    per medium Caalhilariira hunc litulum pono : Cen- hinc sacerdotcm a se quasi iiuper ordinatos ad
    tum in longitudine cubiios atrium habens, sancta pracdieandum excitanlem , sacerdoti porrigcntcm
    Ecclesia est, pro wterna iu cozlis vila laborem in se rolulam, in qua scriplum est : Clama, ne ceszes,

    patienliw , el continenliw lemporalis assumens. Ex quasi luba exalta vocem tuam (Isa. lviii, I) : ct

    alia vero parte, ab illa quac juxta aquilam est, to- cum tcxtu Evangelii, altcram LeviUc, in qua scri-
    lumna per medinm Meraritarum us [iie ad illam , ptitm est : Prwdica verbum , ins/tj nortunc, impor-
    quae jnxta vitulum erecta est, hunc litulum scribo :
    ^ tune (11 Tim. iv, 2) , pono. Ad Aquilonem autem
    Centum in longiludine cubilot Ecclesia liabet, quw supra Merari pat: iarcham Aquilciensein cum icone
    tuas ad bona opera ulnat propter vilam wternam 393 sua »
    pono, suhdiacono manipulum , cl aco-
    tevat. Iloc modo atriis undique inlitulatis, quia per lythocereum ineorum ordinationc porrigentem. Ad
    sanctam Scripturam cui septem artes subserviunt, occidentem quoque supra Gerson palriarcham
    sancta Ecclesia coutra errorum incursus protegi- Alcxandrinum, cum icone sua, pono exorcisiam,
    turet muuilur, per trescorumdcm atriurum partes lecforem, osliarium ordinanlcm, illisque tribus lics
    juxta summitates cotumnartiin omnes tam Yelcris, roiulas ponigenlem, unam exorcistae, in qua scri-
    quam Novi Testamenti iibros cum septem arlibus, plum est: Accipite , el habetote potestalem impo-
    quas Hberales vocant, scribo ; ila ut in quatuor an- neudi tnanus tuper energumenos , sive catechume-
    gulis eorum evangciistje quatuor depicti. sint ; ut ad nct; aiiam leclori , in qua scribitur : Accipilc, ct

    orienlem leo sit, qui nos in sancla; convcrsalionis estoie terbi Dei relatores ; lerliam veroostiario, in
    exorlu ai boni operis excilct fortiludinem ; ad au- qua sciiplimi habelur : Sic age quasi ralionem red-

    Btrum homo, ut per afllatum sancli Spjritus ad dilurus Deo pro his rebus, qu,c his clavibus recondun-

    mentis nos ducat rationem; ail occidentem aquila, ]) lor; cui cliam clavem tiibuit.

    ut contra virtulum occasum nos illustrel per con- CIV. Sic ergo Veleris et Novi Testamenti Levitis
    templalionem ; ad aquilonem vitulus, qui nos eontra in ciicuitu tabernaculi disposilis , inscriptiones co-
    hostis antiqui suggestiones, qui per aquiionem rum hoc modo facio. Ad orienlem inter tentorium

    exprimitur, ad carnis Iiortctur mortiflcationem. et Moysen atque Aaron , ab uno cornu usque ad
    CAPUT XII. aliud,hi.mc versum scribo : Islisunl Moyses, et Aaron,
    De clericis Veleris el A oi'i
    ;
    Testamenti. qui cum filiis suis excuba.nl in cuslodiis t.ibcrnaculi
    CIH. Po6l hx-c per circuilum horum, de quibus (Num. i, 53), habenles cuslodiam sanctuarii (312).
    loculi.sumus, lentorionim atrii quadam magna linea Sursum vero ab hoc versu ab uno cornu usqtie ad
    aliquantulum longeab eaduclaper quadrum, quam- aliud, ad exponendumbuncvcrsum iaicrcpiscopos.et
    dam magnam quodraturam, qus omnia supra ine- archidiaconos per patriarchamscribo veisum istum:
    morata intra posita comptectitur, facio ; intra quam Isiisunt, qui soncice Ecclesia: prwtunl , bcnedklio-
    quairaturam, Moysen, et Aaron pojio ad orienlem, nes, el graduum spiritualium promoliones grfJ.it lar-

    (312) Non sic Vulg. Qnain equidcm disso:iantiam viderc est in versibuo fcre cunctis qui eoderu niodo
    usurpantur. — Et>. P.
    700 W; TRIPARTITO TABERNACULO. - PARS II. m
    giemet. Archiepiseopi namque et episcopi «piritua- A competentihus *emp!unr. Sacuauni, el.aperiunt, fidc-
    Hs sanctuarii, idest, sancla Eeclesi» cuslodiam ha- Jes recifuunl , infideles et excoinmunicatos non re-
    bentes, et in ejus cusiodiis cum arebidiaconibus cipruiu, Lectores quoque verbum Dei auuuntbut,
    suis et primiceriis , atque thcsaurariis excubanles propheticis in Ecelesia lectiimes recitant. Exorci-
    basilicas consecrant , altaria inungimt. chrisma stas anlem super calechumenos sacramenta faciunt
    conficiunt , mauus impositiouem , et communem aperlionis, spirituale h&bcntes imperium supcr im-»

    super popuium benedittioneiu habent ; ofticia , pt inuudos bpiritus


    , ut eos de obsessis ejiciant. Ho-
    ordines ecclesiasticos dislribuunt, sacras quoque. rum vero omnium iconum tam Veieris videlicet, ,

    virgines benedieunt. Ad austrum per nicdium siliu- quam Kovi Testamenti clcricorum imagines per
    rum Caath ab uno corm* usque ad aliud uno ductu circuitum tentorioruni alrii compelenter dcpingo :

    scripitis esl hic versus : Isti iunt Caaihiice, qui sacerdos missam ad aitare celebrat; diar.onus ci ca-
    iit commolione caslrorum sancta ilta, quat in tabcr*- licem oiTert; subdiacomis epislolam legit, acolyihus
    nucuto eranl ,
    propriis hnmeris in vectibus fercbanl accensum cereum i« manibus Je.net ,
    ostiarius cLi-

    (Sum. jv, 15). Et paulo superius ab boc versu per vem lencns oslium aperit , lector 3S4 leciionem
    capila ipsorum Caathitarun» hunc uumcrum pono : recilat; exorcista inimundum ab hoinine spiriium
    liuo millia, septingenti, qninquaginta (JSum. rv, 38). B ejicit. IIoc itaque modo tam Veleris quam Novj ,

    Tot eranl fiiii Caath a triginta annis ct supra, us- Tesiamenti ministros circa tabernaculum disposni.
    que ad annum quinquagcsimum , qui ad austrum CVI. Post h;ec omnia ad orienlem sitpra palriar-
    tabemaculi melabanlur castra. Sursum per capila cham Jerosolymitanuin pono nomen , cl imaginem
    sacerdotum, et diaconorum, atqtie per palriurcham Pelri aposloli, et cieterorum aposlolnrum Principis.
    uno ductu ab oriente usque ad occidentem hiinc l'nde el Cepbas a Domino dittus est, habens claves
    vcrsum scribo : Isti sunt in sancta Ecclesia Cltristi in maou tradilas sibi a Dornino; quibus quaxunqtie
    sacramenla conf.cientes , et confecta popnto Vei d\- tigavit super terram , ligata erant el in ccelis ; ei
    slribitcntes, baptizantes, et verbum titaipradicantes. quwcunqve solvit snperterram, solutaerunt et in ca-
    SacerJotes namque corpus Chrisli, et sanguinem tis (Matth. xvi, 19). Post Pctrum vero intra qu; m-
    debcnl conficere, diaconi vero confecta pnpulo dam quadraiuram , usque ad qu^e per circuitum
    Chrieliano distribuere et utrique prsedicare, catc- carndem Petri imaginem undique porrigitur, aJio-
    cliizare, et baplizare Ad aqujlonem quoqne debenl. rum aposlolicorum virorum, qui sua? posteum sedis
    ab tino cornu usque ad aliud per medium fiiiorum apostolicaj in Lcclesia Romana fuere successores,
    Merari uno duclo scriI»o bunc versum : Isti sunt ponunlur iconcs , easdem tencnles in manibus cla-
    Meruritm tabulas labernaculi , elbases cotumnas, et ves ; ita ul singulorum noinina singulis iconibus
    Sursum ver^ ab hoc
    vecles pottantes (Nutn. iv, 51). sublus po::antur, hoc modo.
    versu per capita ipsorum Meraritarum bunc nume- Petrus , Linus, Cletus , Clemem, Anaclelus, Eva-
    rum pono Tria miltia ducenti. De sursum vero
    : , rislus , Atexandcr f Sixlus , Tetesphorus , Iliginvx,
    percapita : Vasa corporh, et sanguinis Christi ad Pius , Anicetus, Scllier, Eleutherins, Victor, Zephu-
    altare offerentes, epislolam tegenles, et proximis opera iri«as , Calixlus, Vrbamts, Ponlianus , Anlherus,
    lucis ostendentes. Subdiaconi nsraque, qui et vko- Fabiams , Ccrnetius , Lucius, Stephanu3, Sixlus,
    (Jtiyovot Graece dicuutur , tevitis subserviunt , vasa Dionysius, Fetix , Eulichinnus , Caiif* sMarceltinus,
    corporis et sanguinis ipsi ad altare offerunt, urceum Murcetlus, Eusebius, Metchiades, Sylvester, Marcus,
    quoque ad aquam, mantile et manutergium episcopo Julius, Liberius, Fetix, Libertus, Damasus, Siricius,
    tenent. Acolythi vcro dum legitur Evangelium, ce- Anastatius, Innocentiitt, Zosimus, Bonifacius, Co'h'
    reo3 lenertt , unde et ceroferarii laline dicuntur, stimis, Sixtus, Leo, Hiiarius, Simplicius, Felix, 6V-
    non ut hujus aeris (enebras iiluniinent, sed ob lioc, taiius, Anastasius, Stjmmachus, Hormisda, Joannes,
    ut, sicut visibile lumen manibus gestant, sta opera Felix, Bonifacius, Joannes, Agapelus, Silverius, Vi-
    lucis proximis ostendant. jj
    gitius, Pelngins, Jaannes, Benediclus, Pelagius, Grc-
    CV. Ad occidemiera quoque ab uno comu in gorius, Sabinianns,Bonifacius, Deusdedit, Bonifacius,
    aiiud permedium filiorum Gerson uno duciu hunc Honorius t Severinus, Joannes, Theodorus, Martinus,
    versum scribo Isti sunt Genonita?, labernaculum f
    : Eugeuius , Vilaiianus , Adeodatus, Domnus, Agalha,
    etatrii portantes teniaria, partetum , et tecli operi- Leo, Bcnettkiits, Joannes, Ccnon , Sergius, Joatmes,
    menta (A'«m. Sursum ab hoc versu per ca-
    iv, 25). Joannes, Sisinnitts, Constanttnus, Gregorius, Grego-
    pila ipsorum Gersonitarum -.hunc numerum pono : nu$ , Zaetmrias , Stepkanus , Paulus, Gonstuntinut,
    Duo millia sexeenti triginta (ibid. 4). Et paulo sur- Stephjsnus , Adri^nia , Leo, Stephanus , Paschalis,
    sum ab hoc versu ab austro usque ad septentrio-
    ,
    Euqenius, Valenthms, Gregorius, Sergius, Leo, Bene-
    nempercapita ostiariorum, lectorum, exorcistarum, aictus , Paztlus , Stephanus, Nicolaus, Adrianus, Je-
    atque per patriarcham uno ductu hunc versmn scri- p.nnes , Martinus , Arfrianui- , Steplwnus , Formotus,
    bo : Isti sunt Ecetesiae eslia custodienles, verbum B<$i honifacius Stcphanus, Romanus , Theodorut, Joa»-
    ministranles , ab obsessis spiritus immnndos ejicien- nes , Benedictus , Leo, Sergius , Anaslatiut , Lamio,
    ies. Ostiarii eteniai, qni in Testamento Veleri jani- Joannes, Leo, Slephamis, Martinus, Agapetus, Joan-
    tores vocabantur, Ecclesiie claves cuslodiunt, horis nes, Leo, Bencdktus, Joannes, Benedktus, Domuus t
    711 ADAMl PR/EMONSTRATENSIS 712
    Bonilucius, liciica-.cius Joanncs, Jcanues, Gregortus, A Cundum ad quiugcnta, lertium ad octo millia : ul
    Ju .JlRll , Si;lvcster ,
    q>n ct Gerbertus , Jounnes , Jo- ostendalur hie numcrus ad sanctw Ecelesix mini-
    MMs, Seryius, Benedictus, Joanucs, DenedJclut, Sijl- Stros perthiere. F.t mter Ocluaginla scrilio : Fidca
    rextci , (iregoriUB , Clemns , Dainunus, Leo\ Victor, rectd; etmtcr qiifttgcnta : Vita sancia-, eiinterocto
    Slepliauus, /lcne.lictus, Nicoldus, Alcxuudcr, Grego- imllia : Felicitas ptena. Quia umctte Kcdesiae nii-
    rius, Yiaor, irbanus. Patekatis, Gclosius, Calidius, nistn el hic rectc credimt, el sancle vivunt, et ibi

    llonorius, Innucentius, Coslesliuus, Liuius, Euqenius, plenam felicitatcm L-vbeliuiit Poslli:ec ab una partj
    Anasta&ius, Adnianus, Alexander. Ilos viros aposlo- imaginis Petri. usqtie ad aliam partem ejosdeiu
    licos una iam IVtro, cujus ei locura lenent, et offi- iiu.igiiiis undique per circnitnm uno ductu in qua-
    cium eterecnt, idcirco in lain sublimi loco posui- dain linea quadrata, qna; a praedicta hnagine, usque
    mus, quia ipsi sunl sancUe universalis Ecclesix ad camdeiu Imagrhem porrigiXur, hmic vevsum scii-
    capib. et pr*lati omuiimi pradatorum ejus. ipsos Ik) : Isti sunl speciutes sanctm Qnnertdlfs EccUJic
    enim pspas, id est, patres Patrum, mossolet eccle- palres, ct prcttati omntum prtvlaiorum ejus, quibns
    siaslicus appellare , et ut sie vocarentur institnit. universis saticia; mairis Ealcsni. hliis prrsidcndbus,
    losi quippe sunt pnncipales, el maximi scdisaposlo- et speciali ditinitatis prccrogutxva claves llubrntibus
    lioae in Ecclesia Romana successores; unde et ipsos R ligandi, et solvendt omnia, super terram oblempe-
    spuoiahler aposlolicos sancla Eoclesia vocare con- rare uuiversus ordo ecctesiasticus debei ; quia Ihc
    suevit. Quos iden in pictura nostra supei omncs vcrstis duobus in pnncipio sui gradibns distingni-
    Ecclesiai personas in emincnlibus et summis locis, lur, per quos illse claves exprmmntor. Nam clav^s
    in quibusdam excelsis Lbronis , ct subliiiiibus eon- quac Petro, ejusqiie successoribus a Dommo collatie
    sisloriis posuimus, quia eis vice beati Pelri aposto- sunt, nihil .llinil siint, nisi potesia\5 aperiendr ct
    lorum Principis prasidenlibus onmis ordo Ecclesia- clauJendi, atque iuler admiltcnuos, ct excludendos
    sticus oblempcrare debct ; qui soli singulari pra> disctelio.
    rogativa praji els;e dignitalis claves batient ligandi CAPIT XID.
    et solven li omnia super lerram, De (tdelibus ulriusqne temporis laich.

    GYM. Deindc in ips:< linea crocea, quae deorsnm C VIII. Sic clericis circa labeniaculum urdiuatis,
    ab liis viris apostnlicis orania inlra conclusa cir- laicos (idcles circa idem laliernactilum, loris tameu
    cmnplectitur, per circuitum uno duclu bunc vcr- aclericis dispono ;
    quia nimirnm laici lidelcs, licet

    sum Suumia Levharuax


    scribo : qui ad mini- , in ipso tabernaculo sanctoe Ecclcsioj oilicium spiri-
    slrandum Domino a Iriginta annis, el suprausque ad luale sicul clerici non babent, ad eam tamen per fi-
    annian quinquageshnutn connumerali sunt octo mil- G dem et bona opcra perlinenl. Primurn itaque atiti •

    lia sexcenli octuaginta (Num. iv, 48). Tot namque qui temporislaicos videiicet per tribus circa prae
    crant. Quem quidem. in se spirilualitcr babent nu- dictum tabernaculum, et intra quamdam magnani
    inerum etiam novi Levitae. dum perfecle in se quin- qiiadraluram, quara modo faeio, per quatuor ehis
    que sensuum incorruplioneni, el mundiliam in spe parles cum nominibus et iconibus suis pono, tri-

    luturse resurrcctionis sollicite observare student. bus liibubiis et singulrs partibtis in medio earmn
    Soteni namque inScriplurasacrapernumerum quina- loco distributis. Ad orientcm ponitur Judas ; et ex
    rium qiiinque corporis sensns accipi; per cenlenarium una parte ejus Issachar, et cx alia Zabulon. Ad
    perfeclio; per octonarium restirrcctio per millena- ;
    nustrura Iluben cum Simcon, ct Gad. Ad occiden-
    rium vcjo, qui pmncs intra se continet numeros, et tem vero Manasses cum Ephraira, et Benjamin.
    ultra quem numerus non est, plena illa,, quae omne Ad aquilonem q.ioque Dan ciim Aser, et Nephtalim.
    dcsideiMim superat ,
    promissorum divinorum exbi- Hoc autem nolandum, quod in medio singularuni
    bitio (Luc. >i , 38). Illa videlicet exhibitio, qnam parliumloco lcrna' per circuilum tribus ponuntur;
    Dominus in Evangelio mensuram bonam, et confer- ad singulas eiiam partes sub ipsis iconibus scribi-
    tam, et coagitatam, ct supereffluentem appellat D tur numerusbominum earumdem Iribmim a viginti
    (Isa. lxiv, 4). Quam el Isaias dicit nec oculum vi- annis, et supra. Ad orientcm, cenlum, ocluaginta
    disse nec aurcra audisse, nec in cor hominis
    , sex millia, quadringeiiti. Ad Auslrum, centum quin-
    ascendisse. De qua Apostolus breviter dicil Et qtiaginla millia, et mille quadringenti, quinqua- :

    erit Deus omnia in omnibiis (1 Cor. xv, 28). Igilur ginla. Ad occidcnlem, centum octo millia, centum,
    spirituales noslri lemporis ministri et quingenti Ad aquilonem, qninquaginla seplem millia, sexcen-
    sunt, dum saucte vivunl; el ocluaginta sunl, dum ti. Et qure tribus in una parte circa tabernaculum
    395 «"ccte credunt , et oclo millia stinl, dum ideo castra ponebant, Cl quje in aiia, sub ipsis tribubus
    lam lidem rectam, quam sanclara student babere pono. Debinc ad orienlem, ubi tres tribus posilae
    conversalionem, til plenam, quam po.sl generalcm sunt, conjugatos, huptias celebrantes, et thoro
    resurre.tionem mortuorum elcclis snis justus dabit immaculato lcgilime utentes, depingo. Ad austruin
    Judcx, felicilatem consequantur. Idcirco in fine hu- quoque eumdcm patremfamili3S dcpingo duobus
    jus longi versus qui in bac linea crocea uno ductu in locis; in unocibumesurienli,in allero potum por-
    a Pctro aposiolo, nsque ad eumdem Petrum scri- rigentem siticnti. Ad occidciitem bis depiclus est,
    plusest. tres gradus posui, unum ad ocluaginta, se- idem paterfamilias : hinc nudum vcsticns; biuc
    ri3 DE TRiPARTITO TABERNACULO. — PARS H. m
    hospitcm colligcns, peregrir.um videlicet in domum a ita bcalus papa Gregorius scribit : Ccmlantimts
    suam inducens. Ad aquiloncm idem in una parlc quondam piissimus imperator Romanam rempubh-
    infirmum visitatjin altera .jviemdam incarcera- cam a perversis idolorum cultibus revocans, omni-
    lum, habenlem manus ei pedes ligalos consolatur. potenti Dco, Domino nostroJesu Christo secum subdi-

    Ihec siquidein scx opera raisericordiae sunt, quse in dit, seque subjectis populis tola ad eum mente con-
    Evangelio specialiter a Domino enumeranlur in :
    vertil. Unde factum est, ut antiquorum principum
    quibus perfectio bonorum operum significalur. Istis nomen suis vir ille laudibus vinceret, ct ianto in opi-

    operibus fidelcs laici terrena licile possklenles, in nione prwdecessores suos, quanto in bono opere su-
    qualuor mundi partibus degentes, quasi per qtia- peraret. Denique memoratu incrcdibile est, quam
    luor tabernaculi partes locati insistunt, et in eis l.revi ejus <>tudio sancta lale per totum orbem cve-
    proximis propter Deum compaliuntur, ut miseri- verit Ecclesia, ct quantus ei erga sumptus eedifican-
    cordiam ab ipso Domino invenire mereantur. Posl darum Ecclcsiarum fueril ardor. Nam cum edicto
    li«c ad orientem per medias icones ab uno cornu publico per totum cjus imperium sedificarentur
    usque ad aliud uno ductu hunc versum scribo : Ecclesia;, ipse ad hoc peragendum ex regiis the-

    Isti sunt in nupliis legitimis, el immaculato tlioro, sauris pecunias prolluenlissime conferebat. Scribe-
    licite utentes mundo, propter sex opera misericordiw, " bal insuper singulis civitatibus regni sui, ul popu-
    qum exercent, ad tabernacuium pertinentes . Ad au~ lus cpiscopis ministraret de regali fisco, unde san-
    siium vero ab oriente usquc ad occidentem scribo ctse ccclesiae perficerentur. Fide quippe Dei ejus
    versum istu.n : Isti sunt Christum in membris suis animus aestuabat, et benignum ejus ingenium
    et csnrientem cibantes, el sitientem potantes. Ad oc- alque clemens bonis operibus pascebatur.
    cidentem vero, ab uno cornu usque ad aliud, nno CXI. Posl hunc, dc quo loquimur, Conslanti-
    ductu scriplus est bic versus : Isti sunt Christum nfltn, inira quamdam quadraturam, quse per cir-
    in membris suis el nudum cooperientes, et hospitem cuitum usque ad eumdem Conslantinum porrigilur,
    collifjentes. Ad aquilonem autem uno ductu 3SS aliorum imperatorum ponuntur icones, eisdem in-
    ab occidente usquead orientem bic versus liabe- signibus decoratoe : ita ut singulorum nomina sin-
    tur : Isti sunt Christum in membris suis et infir- gulis iconibus subseribanlur. Julianum quoquc
    mum visilantes, et incarceralum consolantes. Apostatam, filinni cujusdam Conslanlii fratris Con-

    CX. Post luec ad orientem imperatorem fioma- stanlini Magni, ex patre Constanlino, non ex matre
    num. diadema in capite aureum, el in una manu Helena, cum imperatoribus istis non depingimus;
    evaginatum giadium, in allera vero sceptrum ha- quia quidam ex aliis imperatoribus haereticis
    licet
    C
    bentem aureum, et annulum in digito aureum, ar- consenseiint, et eorum decepti erroribus servos
    mil.am nibilominus in dextero bracliio auream, et Dei graviter plerumque afflixerint, nullus tamen
    ipsum imperalorem purpura veslitiini depingo : eorwn ex. toto paganus effeetus cuLlura se macula-*
    quia sicut Dominus papa capul cst clcricorum, ita vil idolorum. Hic autem cum ex clerlco factus

    imperator caput est laicorum. Et sicut Dominua fuisset imperator, impudenter sanctum baplisma
    papa palriarcbas, vcl priinales, archicpiscopos, et diluens sanguine sacrificiorum, cuncta faciebat
    episcopos, cicierosque sub se pnelatos habet eccle- quibus placari daemunes solent. Reseravit enim
    siasticos, qui eidem sub se sanclse Eeclesiac pne- lempla gentilium, et factus est Gbristianorum castc-
    sunt, ila imperaior alias habet sub se polcsiates, ris persecutoribus callidior persecuior. Nain non.
    duces videlicct, ct comites, magistratus, et judi- vi neque tormenlis,sed praemiis, honoribus, blandi-
    ces, praefectos, et principes, qui sccundnm instituta liis, et persuasionibus majorem pene populi par-
    legum, el consueludines rationabiies, rectam sub tem, quam si pulsaret atrocHer, expu§navit : mill-

    kc justiliam cxerccnt. Haec aulem imago, quae hoc tiai quippe cingulum, et procurationcm provincia-
    in loro visibiliter depicta esl, magnum etiliustrcm iikii, et oifieium jurisdicendi Cbristiaois non dcbere
    innuil iniperatorem Constauiinuin, qui primo loco d commilti dicebat, utpote quibus iex propria gladio
    post duos Piiilinpos imperatores, qui primi impe- uti veluisset. Unde militibus publico postmodum
    ralorum Romanorum Christiani o.slilerunt, qui et prcecepit edicto, ut aut sacrificarenl, aut militia;
    diversis in loeis fiaude Decii successoris sui cir- cederent. Ob has itaque, aliasquc multimodas il-

    cnmventi et occisi sunt. Tanta dcvotione fidem Jius impielales inler alios imperatorcs ipsurn in

    stiscepii, lanloque mentis fervore baptismi gra- non pGii-imiis, utpote qucm non per-
    pictura nostra
    liam consecutus est, ut in vera confessionc, et lineread tabemaculum Ecclesia; non ignoranius.
    sancta conversatione ad verum, ae vivumse Deum Hos autem imperatores usipe ad Constaniinum
    ex toto eorde converteret, Christianissimus ac fide- Irenesfilium perduciwus, post qnos ad reges Fran-
    lissimus cxistens , ccclcsias dcvote construens, ser- eorum imporium devolnMim est Homanum. B»ga-
    vos Dei, ad sacri altaris ministros in magna apud tus siquidem ab Adriano papa magnn.s, et glnrio-

    se rc^erenlia ct honore complectens, et publico sus rex Franconnn Carolus, regie Cipini et Ber-
    edicto praccipiens, ul per loium Romsinuin impe- trandse rogince lilius, cmitra Desidcriiim fcongobaiv
    riuru idolorum tenipla clauderentur, et Etcfesise dorum reqem, intravil Italiam, Papi.mi cepit, Dcsi-

    aedificarer:tur. De quo Etbeiberlo, regi anglorum, derium 3^7 occidiJ, omncincuc Icngobardiam sibi

    Pathol. gxgvhi. 23
    715 ADAMI PR.OIONSTRATENSIS 7«C
    subcgil. IJem etiam poslea Romam ingressus pri- \ ouinium. Setli natus esl pro Abol, quem oecidiltain.
    mus ibi de genle Francorum imperii, el Augusti Sicut autem in Abcl Christi passio, ita et in Scth
    nomen sumpsit, eosque qui Leonem papatn deho- Christi est resnrreclio tigurata Seth enim Hebrai-
    neslaverant, deponendo in exsilium misit. Itaque cum nomen est, et Lingua Latina dicitur resurreciio.
    post Constanlintim, Irenae lilium, reges Francorum CXHL Ab lioc igitur Selh ducitur generatio its-
    ponimus, priora tempora repelcntes, et incipieutes quc ad Enoch, qui vivus a Dco translatus cuin san-
    a Clodovaeo, qui sextus rex Francorum fuit, et pri- cto Llia Anlichsisti prieslolalur adventum. Imie vn-
    mus regum ejusdem gentis a beato Remigio bapii- nilur ad Noe, qui solus cum iiliis el uxoribus,
    ratus est , et eos usque ad Ltidovicura Loibarii fi- nuindo pereunte, meruit salvari : cujus primogeiti-
    Iium perducimus, qui rex ex clerico faclus, a tus Gem a patre meruit benedici. Dicunt Videihem
    Francis caplus, Lauduni interiil : in quo progenies fuisse saccrdotem summi Dei, ct postea Melchise-
    Caroli magni in regibus Francorum defecit. deeh fuisse vocatum, qui in figura sacerdotii nostri

    CXII. Post hunc Ludovicum, regcs ponimus Fran- panem offerebat et vinum. Unde et in Psalmis
    corum qui de genere Hugonis Capeti fuerunl, et Christo dicitur : Tuwtemum secun-
    es sacerdos in

    perducimus eos usquc ad iiunc, qui in praesenti est, dum ordinem Melchisedecli (Psat. cix, &). Ab isto
    Philippum Ludovici filium, qui fuit Ludovici, qui B igitur Scm gcnealogia ducitur usque ad Woden, qui
    fuit Philippi, qui fuit Henrici, qui fuit Roberli, qui fuit tanlaj auclorilatis apud suos, ut feriara quar-
    fuit Hugonis Capet. Post hunc vero Philippum reges tam, quam gentiios Romani diem Mercurii appella-
    ponimus Anglorum, perJucentes eos ab Alfredo rege bant, ejus nomini consecraront. Cniae consuetiido
    Christianissimo, usque ad hunc Henricura teitium, ab Anglis hodie servatur; vocant enim eumdem
    secundi Henrici fiiium. Et post hunc Henricum reges diem Wodnesdei [nunc Wenesday] id esl diem Wo-
    quosdam Scotorum ponimus a Malcolmo, qui Chri- den (313). Porro a Woden linea cognalionis leudi-

    slianissimam reginam Margarelam, quac fuit maler tur usque ad Getham, qui et ipse tanta; sapientia?
    excellcntissimae reginae Mathildis, uxoris Henrici habitus est et virtutis, ut a paganis pro Deo cole-

    primi, regis Anglorum, et matris Mallhildis impcratri- relur. Jnde proceditur ad Christianissimos reges

    cis, qnae postea nupsit Walfrido comiti Andcgaven- Anglia? Ingles, et Ine. Quorum Ine, cum potenlissi-

    si, et peperit ei Hcnricum secundum rcgem Anglo- mus regum Angliae esset, reliclo regno, prolecUis
    rum, et patrem hujus Henrici lertii rcgis Anglo- est peregrinus Romam ; ibique feliciler peregrinans,

    rum, in conjugium sumpsit, eos perducimus usque tandem ad coelestem mansionem felicius conscendit.

    ad hunc Wilhelmum regem Scotoium, cujus fuit Ab Ingles vero linea cognationis tenditur usque ad
    c Hecbritb, qni tantae fuit probitalis,
    \iiir comes Henricus; hujus pater religiosus rex ut universam
    fravid, cujus malcr fuit sanctissima femina Marga- 3S8 Angliam ex australi pavte Humbrje, qua; plu-
    rcta, praecellentissima regina Scotorum, nominis sui ribus regibus eatenus divisa subjacuerat, suo sub

    ^plendorem morum praeferens sanclitate. Hujus pa- jugaret imperio, et ila primus omnium monarcha
    ler Edwardus, qui fuit filius Edmundi regis invi- Angliae dicerelur. Hujus fiiius fuit Ebelnph, futuri
    ctissimi, cujus pater Edbelredus, cnjus pater Edga- certe generis sui splendidissimum capul, et dc quo
    tus Pacificus, cujus pater Edmundus, cujus pater sanctissimi fructus orirentur preliosissima radix.
    Edwardus Senior, cujus paler nohilis Elvrcdus,.qui Hic in re^no terreno scmper medilabalur cceleslia,

    fuit filius Ebelviphi regis, qui fuit regis Egberti, ut manifeste daretur inlelligi, eum non victum cu-
    cujus pater Elemundus, cujus palcr Effa, cujus pa- piditate, sed charilate provocalum, alienoe nccesei-

    ter Bppa, cujus pater Ingles, cujus frater fuil fa- lati consulere regnando, non suae voluntati domi-
    riiosissimus rex Ine nomine : quorum pater Ceonre- nando satisfaceie. Eral enim pater orphanorum, et

    slus, qui fuit filius Ceonwaldi, qui fuil Culha, qui judex.viduarum, Ecclesiarum defcnsor, propagator
    fuil Cuthwin, qui fuit Eculin, qui fuit Cheuric, qui monasteriorum. Eleemosynis sane sic operam dabat
    fuit Cerodae, qui fuit Ceordaic, qui fuit Alefa, qui ut totam terram suam pro Christo decimaret, ct
    uit Elsa, qui fuit Gennis. Isle fuit caput gentis parlem decimam per Ecclesias monasleriaque divi-
    suae, a quo tota gens illa nomen accepit : cujus pa- deret. Tandem ciim multo apparatu Romam profe-
    tjr Wig, cujus pater Frewine, cujus pater Fredgar, ctus, integro anno ibi perendinavit, loca sancta fre-
    cujtis pater Brand, cujus pater Beldeg, cujus pater quentans, et orationibus vacans, et vigiliis, eleemo-
    Woden, qni fuit filius Frabewald, qui fuit Fielof, synas mullas pauperibus erogaus. Scd et ccclesiis
    qui fuit Frebewulf, qui fuit Fingolduf, qui fuit Be- beatissimorum apostolorum Pctri et Pauli , ipsique
    ta, qui fuit Geatwa, qui fuit Beu, qui fuit Sedwa, sununo pontifici per regiam munilicenliam pliirinia
    qui fuit Heremod, qui fuit Itcrmod, qui fuit Hatur, largitusest munera, et sic cum mullarum virtuturn
    qui fuit Wala, qui fuit Peadwig, qui fuit Sem, cu- slipendiis rcversus in Angiiam, posl biennium inter
    jus pater Noe, cujus pater Lamech, cujus pater Ma- filios regnum sapienter divisi', per singula lerrito-
    t
    r
    iusalem, cujus pater Enoch, cujus pater Jareth, ria sua pauperes alendos, ac vesliendos distribuit,
    qui fuit filius Malalee, qui fuit Cainan, qui fuit thesauros suos misericordiler dispersit, et dedit
    Enos, qui fuit Selh, qui fuit Glius Adam, patris pauperibus, ex quibus non modicam pon.onem eo
    (oJ3) Woedensdagh.
    717 DE TRIPARTITO TABERNACULO. — PARS II. 718

    clesiis aposlolorum Romoc, et summse sedis episcopo A scholaro Saxonum ab omni tributo et telonio absol^
    delegavit; et sic i-n senectule bona collectus esl ad vit, sed et donaria p'.urima, insuper et partem ligni
    patres suos, regnum non amifens, sed mu-
    ceile Dominici regi transmisit. Audiens autem famam
    tans : temporale deserens, et adipiscens aHernum. cjus Ierosolymitanus palriarcha ipse regem pretio-
    CXIY. IIujus filius fuit illud Anglorum decus, rc- sis xcniis muneravit. Sane 399 de annuo censu,
    gum gemma, virtulum excmplar Alvredus, cxleris qui ei pendebatur, juslissima dislributione ordinavit,
    frairibus suis aitale minor, sed annosior virtule. ila ut pars tcrtia bellatorum deputaretur slipendiis,
    Unde a patre eunctis fratribus plus amabalur, ob pars tertia in mercedem principis redderctur, pars
    morum suoruin similitiidincm, et specialis cujus- tcrtia regiis rauneribus, quae munificentissime adve-
    dam graliap privilcgium, quse in eo adhuc puero nientibus lam divitibus, quam pauperibus largiri con-
    mirabilitcr refulgebant. Unde eum pater, cum ad- sucvcrat, servareiur. Rex igitur Alvredus cum regnas-
    buc puerulus essel, cum multis mililibus, maximis- set annis viginli novem, et raensibus sex, ex regno tcr-
    que donariis Roinam misit, ut sanclorum aposto- renoad regnum coelesle lranscendil,Edwardum filiura

    lorum precibus commendarelur, et asummo ponti- suum regni morumquesuorumrelinquens bseredem.


    fice bcnediccretur. Ycncralilis aulem summus sa- CXY. Erat aulem in scienlia lilterarum patre
    cerdos Leo, qui lunc Romanae Ecelesiae prafuit, B minor, sanctitate vero non multum inferior, sed
    vultum et slatuin pueri contemplalus, cum in eo superior potestale. Mullo enim lalius regni sui fi-

    dvinse prsesenliam majestatis scintillanlium virtu- nes quam pater dilaiavit, urbes novas condidit,
    ium indiciis praesensissel, tempus, et aelatem re- dirutas rcnovavit. Impiissimam Dacorum gentem,
    gnandi regiae unctionis sacramento praeveniens, sic- quam pater ejusnon repulerat, rebellantem sibi,
    ut quondam sanctus Samuel puerum David , ita mullis contritam praeliis vel fugavit penilus, vel
    eum in regem sanclissimus praesul devotissime con- misera servitule compressit, et tolam insubs fa-
    secravit. Yerum postmodum cum palre Romam re- ciem in antiquam pulchriludinis specicm reforma-
    petcns, patcrnorum bonorum in omnibus coopera- vit. Tanta uebinc modestia regnabat, subditos tanta
    tor, et adjutor esse promeruit. Hic ab ipsa pene in- justitia inter proximum cl proximum judicabat
    fantia sua legere, ac disccre dulce habuit, circa ut conlra verilaiem non dico nibil velle, sed nec
    ecclesias assiduus, in orationibus frequenlissimus, posse aliquid viderelur. Unde fertur quibusdam
    obediens pare:;tibus, sociis bumilis et dcvotus. lta iratus dixisse : Dico vobis, si possem, vicem reddi-
    meditabalur in aelaic puerili, quod senex devotus dissem. Quid non posset rex in subditos, dominus
    implerel, Dcnique quamdam pottionem Psalterii, in in servos, potens in infirmos, dux in milites? Sed
    qua maxime deleclabalur, parvo volumine scriplam quidquid non diclabat aiquilas, quidquid non per-
    in sinQ seraper cireumfcrebat, ut quod pectus iliud miltebat juslitia ,
    quidquid veritati repugnabat
    interius ruminabat, ab exlerions hominis sui pe- quidquid regiam mansuetudinem non deccbat, sibi
    ctore non recederet. Cum vero post mortem fratrum credebat impossibile. Ipse novum monaslerium fun-
    suorum, cum quibus aliqtio tempore regnavil, ad davit, et mater ejus sanctissima femina Elfwiba
    eum totum regnum haereditario jure transisset, su- monasterium virginum in eadem civiiale construxit.
    blimior omnibus, faclus est omniutn servus, ut pos- Yixit autem lex Edwardus in regno viginti qua-
    set dicere cum Propheta : Exallaius autem humilu tuor annis, et genuit filios ei filias ex nobilissima
    latus sum, el ccnturbalus (Psal. lxxxvii, 16). Ila se femina Edwina filium suum primogenitum Ebel-
    :

    bonis amabilem, iinpiis terribilem, Ecclesiarum stamum ex regina Edguina, Edwinum, Edmundum,
    ministris pavidum, amicis et sociis jucundum, pau- Edredum ct quatuor filias, quarum prima Edburga
    ,

    peribus mitem, et Iargum exhibuit, ut videretur in Dei sponsam eligitur et consecralur : altera ab
    omnium bominum moribus apte congruere, omni- Ottbone Romanorum imperalore in matrimonium
    bus utilis, ac necessarius esse; et quod nunc raro sumitur : tertia ad Carolum regem Francorura, ab
    invenitur in terris, illam maximam regis credidit rj eo ducenda destinatur ; quartam rex Norrhaim-
    dignitatem, nullam in Ecclesiis Christi habere po- brorum in matrimonium sorlitur. Dormivil aulem
    testatem. Illa est, inquit, i'cra reanantis dignitas, cum patribus suis rex Edwardus, et regnavit Ebel-
    si se in rcgno Clirisli, quce esl Ecclesia, non regeni, stanus filius ejus pro eo : Ambulavitque in viis pa-
    sed civem cognoscat; si non in sacerdotes legibus do^ trum suorum, non declinavil ad dextram, neque ad
    minetur, sed C7tri>(i legibus quas promulyaverunt sa-
    t sinistram (II Par. xxxiv , 2) ; eamdem idem fidem,
    ccrdotes, humililer subjiciatur. Permaximam pra^te- in subditos gratiam, circa Ecclesias devotionem,
    rea curam gerebat , ne a vicecomilibus ct minislris circa pauperes misericordiam, circa Dei sacerdoles
    paupercs oppvimerenlur, et indebilis exaclionibus retinens reverentiam, Cum autem vixisset annis
    gravarcnlur. Unde celebre factum est nomen ejus sedccim mortuus est, et regnavit Edmundus fraler
    per universum orbem, eliam in magna urbe Roma; ejus pro eo. Erat autem patris sui Edwardi in om-
    quia donaria multa , ac largissimas eleemosynas nibus imilator, homo simplex, et rectus, el timens
    saepe mittebal Apostolorum Ecclesiis, et ipsi summo Deum (Job n, 3), et usque ad fine.m vilse perma-
    oontifici. Summus vero ponlifex lantam devotionem nens in imiocentia sua. Promotus vero in regnum
    gratanter amplectcns, piis ejus precibus inclinatus. zelo zelalus cst pro Christi fide, nimisque irgre
    719 AD.VMI PR.EMONSTRATENSIS 720

    ferens paganorum rcliciujjs cuilura idolorum regni A lormentorum censura, non cxsilium, nec praescri-

    sui todare decorem, quinque nobilissimas civita- ptio, tantuin boni principis vel levis timebatur of-

    tes, Lincolniam, Legelestriam [Leicestriam] Slaf- , fcnsa. Omnibus igitur per Angliam in cumdcm di-

    fordiam , Siiolliiingham [Notlingham ] , Deiebi leclionis spirilum concurrentibus , rex in ecclesiis

    [Derby], quas ealcnus coluerant, de manibus eo- construendis ct ordinandis, in monastcriis fundan-

    rum exlorsitoniniqne inttdelitatc abrasa, Clni-


    :
    dis et dilandis , curam et operam impendebat.
    siian.e Bdei lumine illustravit. Purgato autem ab Dcnique per regnum Anglorum quadragmla con-
    alienigenis regno, et sibionmi parlc subjecto,
    in slrui fecit monasteria, ct alia nionacbis, alia virgi-

    monasterionnn el Ecclesiarum maxime curam ba- nibus deputavit. Glastingebri, quod palcr cjus lun-

    buit, consilioquc sanctissimi Dunstani ct statuenda daverat, ipse perfecit. Abendune, Curc, Tornai,

    statuil, el corrigenda correxit. Hinc Glaslingcber Ramesai , et Inwintunum monastenum virginum


    bealo Dunsiano, ut in monachorum habitationcm maguo studio condidit, multa diligenlia illuslravil.

    fundaretur, conimisit ; et mulla alia bona, sanclo Wintonise Ecclcsiam in novo mona&terio, quam
    Dunslano cooperanle, disposuit. Cum igitur Anglia pater ejus inccepit, quam et ipse perfecil, maximo
    sub tanto palre, et magno rege pace niagna flore- cum horiore dedicari iccit. Hyeme, ct verc intra
    ret, immatura ejus mortc, quani, exaclis in regno
    B regnuni suum usque ad singulas provir.cias trans-
    quinque annis, et quinque mensibus, nefanda pro- ire solitus erat : judicia, mores, actus ministrorum,

    dilione incurril, subiio dolore et limore emarcuit, el principum diiigentius explorare, quomodo legum
    CXYL Succcssil ei in regnum fralcr ejus Edre- jura, et suorum slatuta decrelorum scrvarenlur,
    dus, cl ambulavil in viis fratris sui, bcati Dunstani sublilius investigare : ne pauperes a potcntibus
    consiliis in omnibusobediens, cl juslissimis legibus praijudicium passi opprimerentur, sollicite praeca-
    subditos rtgens. Erat etiam tanue probitatis, ut vere. Praparaverat naves robuslissimas, nnmero
    rcbellantes sibi Northumbros et Scolos facile vi- tria millia sexcenlas, in quibus, redeunte a?s(atc,

    cerit, el in pristina n subjectionem sinc magno la- omnem lnsulam ad lerrorem extraneorum, et ad
    bore redegeiit. IIujus laudabilem vilam n.ors pre- eorum exercitalioncm cum maximo apparatu cir-

    tiosa conclusit Cum euim ad regem segrotantcra


    : cumnavigare consucverat. Inler hsec semper cum
    bealus Dimslanus vocaretur, in ipso itincre au- episcopis, virisque doclissimis de lege Dei, et sa

    difit voccm angelcrum dicentium : Dex Edredus cris lillcris conferebat, et quod ipse discere pote

    nunc obdormivil ih Domino. Post quem suscepii re- rat, subditos docere non solum verbo, sed eiiam
    gnum Angelorum Edwardus, filius Edmundi regis ; exemplo satagebat.
    quo mortuo frater ejus Edgarus successil ; eral CXVIl. Sed heulinrebus humanis nihil stabile,

    enim filius Edmundi nobilissimi regis qui ,


    fuit nihil in caducis immobile, nihil telernum in tempo-
    Edwardi senioris Christianissimi principis, qui ft»t ralibus, nibil immortale in morlalibns. Translato
    Elvredi victoriosissimi ducis. Iste Edgarus cunctis enim ad ccelestia rege Edgaro, in regno terreno fi-

    prsedecessoribus 400 s,lis felicior, nulli sanctitate lius ejus Edwardus successit qui injuste ab im- :

    inferior, omnibus moriim suavitate prseslantior piis interfeclus tum ob vitre sanctitalem, tum ob

    quasi stella matutina et quasi luna plena in diebus necis acerbilatem, sancti et nomen el meritum Deo
    non minus memoralis quam
    suis luxit. Ipse Anglis donante, promeruil. Cui frater ejus Ebelredus, fi-

    Cyrus Persis, Carolus Francis, Romulusve Roma- lius scilicet Edgari, in regimine et regno successt,
    nis. Hic enim Anglorum regnum ccelesti quadam et a sancto Dunstano arcbiepiscopo, aliisque Anglo-
    pace composuit , et multarum linguarum gentes rum episcopis inungitur ct consecratur. Qui a
    unius foederis lege conjunxit. Unde ei cum Salo- sancto Dunstano lale ferlur accepisse oraculum :

    mone coramune vocabulum fuit, ut pacificus, quod Quoniam Angli in sang,uinem fralris tui regis san-

    Salomon interpretatur communi omnium voce dicc- clissimi crmspiraverunl, non dcficiel ab eis sanguis ,

    retur. Nec mirum ipso enim nalivitalis suae tem- ^


    : et gladius, donec superveniens poputus ignotcc lin-

    porc angelos concinentes beatus Dunslanus audivit : gua, eos in exlevminium, el in ultimam redigat ser-
    Pax Anglorum Ecclesice, hujus pueri, qui natus est, vilutem. Novissime autem visilabit eos Dominus.
    lempore. Sicut igitur aurora transacla: noctis tene- Regnanle igilur rcge pncdiclo, Daci siipervcnienlcs

    bras suae clarataiis radiis depellit : ita liujus san- magnam terrae paitem igne ferroquc vaslaverunt.
    ctissimi regis promotione per omnem Angliam nox Tunc rexmssis Normanniam mmtiis, Emmam fi-
    in

    infidelilatis ex.cludi.lur, irarum , discordiarumqne liam Riebardi ducis sihi uxorem dari et pcliil. et
    tenebra^ propelluntur. Tanta cnim in verbis, in ac.epil cum jam de filia Ilorethcin nobiiissimi
    :

    vultu, in moribus interioris suavilalis indicia prse- comitis filium suscepisset Edmundum ex Emma ;

    ferebal, \it Deo cooperante tota ei Insula sine S3n- deinde duos filios habuit Elvredum, el Edwardum,
    gutne manus daret, et ad subdendum se ei Scotia , de quibus poslea dicimus. Tunc rex forlior soliio,
    Umbria, Wallia libens accurreret. Eo namque re- omnes per Angliam Dacos una die, eademque hora
    gnante, sol videbatur esse screnior, niaris unda missis epislolis jussit interfici. Quwl Daci trans-
    pacalior, lcrra fecundior, et totius rcgni faeies marini audientes, in furorem versi, duce Suano,
    abundantiori decore venuslior. In dlebus illis non cum innumcrabili exercitu Angliam intmuies, dif-
    721 DE TRIPARTITO TABEICNACIJLO. — PARS II. 722

    fusi sunl, per pvovincias, et dispersi, non ordini, A tris sui Edgari, Iiomo mausuelus, et pius, nvagis

    non non aetati parcenles, nec ab eeclesia-


    sexui, pace quam armis regnum prolegens. Habebat aui-
    ritm. vel monastcriorum sacris, etsanctuariis maniis inuin irae viclorern, contemplorem avaritiec, exper-
    sacrilegas continentes. Quibus cuin rex strcnuissi- lem superbiac. Qui cum pacem lam a suis quam ab
    mus Ebelredus reslitisset 401 saepius ,
    proditione extraueis oblinuissel et vieinis regibus, et princi-
    tandem suoruin factus inferior reginam cum pue- pibusgralusexstitisset, et amabilis, dirigit nunlios
    rulis filiis suis in Normanniam misit, quos ipse ad Romanura iniperatorem , rogans ut nepotem
    postinodum extilus regno secutus est. Sed Suanus suumjfilium scilicet fralris sui Edmundi, Ferreum
    Dacus vel subita morte praeventus, vel a saneto Laius, debiti sibi regni futurum bceredem miltere
    Edmundo invisibili pcena percussus, cutu apud in- digi arclur. hnperator aulen. regis nuntios gratanier
    feros crudelilati- sua stipendia recepisset, rcvoca- excipiens non parvo tempore sumino cuin honore
    tus ob Anglis Ebclredus regni infuiis reinduitur, et delinuil. Tandem parati. navibus, et omnibus, quaj
    iterura contra Dacos virtute potens erigilur. Con- navigantibtis necessaria videbantur, illatis, Edvvar-
    tra quem Cnutus fiiius Suani, rex Dacorum, pater- dum cum uxore sua Agatha, germani sui fdia, libe-

    mun odium exercere non desiit. Ebelrcdus cuni ia- risqueejus Edgaro Ebeling, Margareta, atqueCbri-
    boriosissime, sed strenuissime regnasset triginta et B stina cuin magna gioria, ac divitiis , sicut rex pe-
    seplein annis, Londonii obiit, Edmundum fiiium lieral, in Angliam miltit. Qui prospero cursu in
    suum laboris et regni sui reiinquens hjevedem. De- Angliam veniens, tam regem quam populum suo
    cus mirabiii fortiludini, quidquid dicerem, ininus leetiftcavil adventu. Sed posl paucos dies vita dis-
    cssct ; nam ob invincibile robur corporis, Iseren- cedens, gaudium in luclum, risum mutavit in la-
    T
    syde [In-side], id e,t ferrei hileris nomen accepit. crymas. IS ec multo post hcec ipse rex cum nobiie
    Sagitta ejus nunquam abiil retrorsum, ct gladius monastcrium, quod inoccidentali parte Londonii in
    ejus non esi reversus inanis (II Reg. i, 22) : coiitra bonorem beati Pelri fundaverat, cum maxima glom
    bostes leoninae feritatis, erga suos columbina' sim- dedicari fecisset, exactis in regno viginti tribus
    plicitalis : quo nemo fortior, quo in adversis nemo annis, et mensibus sex et viginti seplcm diebus, in
    seeurior, quo in prosperis nemo temperanlior. vigilia Ep'phanioe felici morle vitam laudabilem ler-

    CXVHI. Porro Dani, ei qui a rege defecerant minavil, totamquc Insulam lacrymis ac dolore im-
    Angli Cnutum sibi in regem elegcrunt ; sed slre- p'evit. Quo in praedicto monasterio, ut tantum vi-
    nuissiuius rex Edmundus cum exercilu suo, sicut i um decebal, tumulalo, quidam Edgarum Ebeling,
    lce rug ens,
    :
    lerram circuiens, regiones plurimas, _ cui regnum jure hacreditario debebatur, regem
    _ _ _.______._ a"1 ..__*.._. .!...]!(! ....11,. /.Alil illliil'ii » aIiIIIv! IIH
    ._

    «[uas oicupaverat
    . !_->
    Cnutus in dedilionem, nuilo ob--
    . . V.
    constituere
    I
    moliuniur . ; *
    ; sed
    i il i I
    quia1 puer lanto oneri
    t-t i • , . --. I i , . <> 4 .i • , » .-, r, • . . . -,

    sistente recepit. Morluus est strenuissimus rex minus idoneus videbalur, Haraldus comesdege-
    Edmundus, el in Glastingeber cum avo suosepelitur nere proditorum, cujus et mens erat astutior, cru-

    Edgaro. Volens deinde emil iam fraires Edmundi, mena fecundior, et miles copinsior, sinistro omino
    qui in No.thinaunia exsulabant, quam filios ejus pue- regnum obtinuit.
    rulos, Edmundum et Edvvardum, spe regni penitus CXIX. Audiensnamque WilhehnusduxN.rlliman-
    privare (314) sed eos fciire metuens p:ae pudore, ad norum nullum de regio scmine, sed Haraldumcon-
    regem Suanorum eos occidendos transmisit. Rex sobrini sui regis Edwardi imperium usurpasse,
    vero Suanorum nobilium pueroruin miseralus aorum- quod sibi jure consanguinitatis et anliquae 402
    naitt, ad Ilungariorum regem millendos destinat. inter ipsum, et regem Edwardum conventionis, sed
    Quos ipse suscepit benigne, bcnignius fovit, beni- et ipsius Haraldi cum sacramenlo sponsionis, jus-
    gnissimc in fiiios adoplavit. Porro Edmundo filiam tius debebalur, conlracloapartibuslransmarinis in-
    Siiam dedit uxorem ; Edwardo ftliam germani Hen- numerabili exercitu, in Angliam venit, et Dei judi-

    rici impcraloris in niatrimonimn junxit ; sed paulo cio ipsum Haraldum regno simul et vila privavit.
    post Eumundus de temporalibus adreterna transfer- I) Cernens autem Edgarus Ebeling rex Anglorum om-
    tur. EilwarduK, sospitate, cl prospevitate perfruiiur. nia perturbari, ascensa navi cum matre et sorori-
    Interea morttio Cnuto et filiis ejus, qui rcgnave- bus reverti in patriam, in qua natus fuerat, cona-
    runt post eum, accersilur ad regnum Anglorum batur; sed orta in mari tempestatc, in Scotiam ap
    Edwardus frater Edmundi, lilius Ebelredi, qui, si- plicore compellitur. Hac occasione attamen factum
    cutdiximus, in Northmannia exs'iiahat : nam frater est, ut Margareta regi Maicolmo nuptiis traderetur.
    e'us Eluredus proditione, ul pulabatiir, Godwini in Cujus laudaLiiem vitam, mortem pretiosissimam
    ei
    Angiia crudeli mortc perieral. Vcniensigilur in An- libcr indeeditus satis insinuat. Soror quoque ejus
    gliam Edwardus, ab «niversp clero, ct pupulo cum Cbristina m Chrisli sponsam benedicitur. Nali sunl
    magna exsultatione suscipLtur, ct Wintonise die regin-tK Margarela3 sex filii , et dtiae ftlife : quorum
    sancto Paschae ab [archiepiscopis Cantuariensi et Edgarus, Alexander, et generis swi splendor David,
    Eboracensi, cunctisque fcre regni episcopis in re- regcs fuerunt. Edgarus eralhomo dulciset amabilis,
    gem ungitur et consecralur. Kt aiiilmlavit in viis pa- cognalo suo regi Edwardo per omnia similis, nfihil

    (314) Subaud. Cnutus el leg. volcns spe regni penilus privare eos, sed ferirc mctueus pra! pudore, etc
    Ei>. Patr.
    ,

    121 ADAMI PIUEMONSTRATENSIS «1


    lyrannioum, nihil duram, nihil avaruminsuos exer- A quod superius de iconlbus., et nominibus tiuatuor
    cens, sed cum maxima charitale et benerolenlia horiim aposlolicorum diximus, boc per omnia, et io
    Eiiliditos rogcns. Porro Alexander clericis el niona- isto loco de imperatoribus teneatar, ut ab una vide-
    chis salis huinilis et aniabilis oral, cxleris subdi- iicet parte Constantini, nsquc ad aliam tjus parlem
    toruni sttpra inodum leiribilis; liomo niagni cordis, pcr circuitum nominihus supposilis, sine aliquo
    nllra \ives suas se in omnibus extendens. Lrat au- spatio interposilo imperatorum, et regum ponantur
    lem lilleraius, et in ordinandis ecclesiis, ct rcli- icones ; sed illis iconibtis qtia) posteos, qui minc
    quiis sanctorum perquirendis, in veslibus sacerdo- regnant, ponuntur, nomina non subss ribanlur. Igi-

    lalibus, librisque saeris conficiendis et ordinandis tur horum principum nomitia, imppralorum videli-
    Bludiosissimns : onmibus advcnientibusetiam su |>;
    -

    a cet Romanorum, et rcgum Francorura, Anglorum


    \ires suas liberalissimus, circa pauperes ita devo- quoquc, et Scotorum, cum singulorum iconibus
    lus, ut iu nuila ve magis delectari quam ineis busci- Bupra depictis 403 m ' !ac qnadralara undique pcr
    piendis, lavandis, alendis. vestiendisque viderelur, circuitum povrecia scribimus hoc modo.
    Rcx vero David non sibi vivebat, scd omnibus : CXXI. Constanlinus Magnus, Constantius, Cou-
    omnium curam agens, omniam saluti prospiciens, stanlintts , Constons, Jovinianus, Valenlinianus,
    rector morum, censor scelerum, virtutum inocntor :
    •>
    Valens, Graiianus, Valentinianus, Theodosius, Ar-
    cujus vita fuit htimilitat/is forma, justiliae speculum, cadius, Honorius, Theodosius, Martianus, Valenti-
    castitatis cxemplar : rex justus , rcx mansuetii? nianus, Leo, Lco, Zenon , Anaslasius , Jfustinus,
    rex caslus, rex humilis. Quis facile dixerit quid Justinianus, Justinus, Tiherius. Mauritius, Phocas,
    utililalis humanx viloc contuleril, quantum man- Heraclius , Heraclius , Heradonas , Conslantinus
    suetudo amabilem, justilia terribilem, compositum Constantinus , Justinianus , Leontius , Abismarus ,

    castitas, humiiitascomniunem feccrit. Ilonim sorcr Juslinianus, Philippicus, Anastasius , Theodosius ,

    Mathildis gloriosissimo regi Anglorum nupsit Hen- Leo, Constantinus, Carolus Magnus, Ludovicus, Lo-
    rico : de cujus gloria admirabili, animiquc virtute, tbarius , Ludovicus, Carolus , Arnulphtis, Ludovi-
    quamque Cuerit in ofificiis divinis sacrisquc vigiliis cus, Conradus, Henricus, Otho, Ollio, Olho, Hen-
    assidua ac. devola, in tanta insuper polestate, ricus , Conradus, Hcnricus, Henricus, Henrieui,
    quam hnmilis, qui scribere voluerit, alteram nobis Lotharius, Conradus, Fredericus, Clodovetis, Theo-
    Eslher nostris temporibus declarabit. Soror luijus doricus , Clodornirus, Childeberlus , Clotharlas,
    bcatissimx, Maria nomine, Cuslachio Boloniensi Gharibertus, Guntranus, Childericus, Sigebertus,
    comiti Jradilur in uxorem. Dehac sibi excellentis- /- Clojthariii Dagobertus , Clodoveus , Clotharius,
    sima, et Cbristianissima regina nata est Mathildis, Theodoricus, Lotharius, Chidebertus, Dagobertus,
    quae primum imperalori Romano, deinde nobilis- Childericus, Theodoricus, Pipiinis, Carolus, Ludo-
    simo comiti Andegavensium Galfvido nupsit. De vicus, Caiolus, Ludovicus, Carolus, Radulphus, Lu-
    Waria vero orta est Mathildis, quse mtptui traditur dovicus, Lotlianus, Ludovicus,Hugo,Robcrtus,Hen»
    tunc eomiti Mauritanhe, postea vero regi Anglorum ricus, Philippus, Ludovicus, Ludovicus, Philippuo,

    Stephaue, Porro rex David, tradenle rege Henrico, Alvredus, Edwardus, Adelslanus, Edmundus, Edre-
    uxorem duvit Mathildim Giiam Wallevi comitis, et dus, Edwinus, Edgarus, Edwardns, Edelredus, Ed-
    Judithaj, qu?e fuit neptis pvimi regis Wilhelmi, de mundus, Cnutus, Edwardus, Haraldus, Guilielntus,
    qua suscepit filium Henricum, mansuetum et pium Wilhelmus, Henricus, Stephanus, Henricus Henri-
    bominem, suavis speciei, et laciei cordis, dignus per cus, Malcolmus, Edgarus, Alexander, David, Malcol-
    omnia qui de tali praenasceretur. mus, Guilielmiis. Reges itaque Anglorum, sicut supe-
    CXX. Hoc autem scianl inspectorcs picturoe hu- rius diximus, ab Alvredo producimus usque ad Hen-
    jus, quod sicut nos pro eo quod in lerra Anglorum, ricum tertium, qui fuit filius Henrici secundi, cujua
    ct in regno Scolorum sumus, Anglorum in ea, et inater Malhildis, cujus paler Henricus primus, cu-
    Scotornm posuimus reges, ita quoque possunt ipsi. D jus pater Wilhelmus Nolhus, cujus patcr Robertus,
    ei forte aliam secundum forraam islius facere vo- Northmaunise comcs, cujus fsater RicbarduS, cujus

    luerint, etiam Cbristianissimus in ea regionum pater Richardus. cujns paler Wilhelmus Longa-t
    fiuarum reges post Francorum reges ponere hoc : Spata, cnjus paler Rdbertus , qui et Rollo dictus
    quidem duntaxat diligenter observato, ut magnu lsI, <>t ipse sibi Nortbmanniam subegit.
    jlia quadratara, q>:a: ab una parte imaginis Conslan- CXXH. Unde cuique ico:ii Bingulorum imperato-
    titu Hagni, asquc ad aiiam ejus porrigitur, Chri- rum, et regum, quovum in hac pictura hnagines
    stianorumregumiconibus impleatur, singulis iconi- dcpictre sunt, annulum damtis in digito aureum,
    bus singulorum regum nominibus supra inscriptis. auream etiam in dextero brachio armiilam, in una
    Hoc autem notandum, quod post vcges", qui nunc manu sceplvurn aureum, el in altcra gladium eva-
    regnant, spatium reservandum, ut per boceviden- ginaium : sed ct diadema in Citpite aurotim, etsin-
    ter detur inlelligi, quod ipsorum nomina sub iconi- giilas icones purpura vcstimus. Hxc enim sttnt

    bus supcrpositis in eisdcin spatiis scribcnda sunt, quaadam dignitatis ornamenta regibus ooncessa,
    qui cis succedent; quia ipsi sunt, qui regna primi quibii6 et excelienlia oudinis eovum ostcnditur, et
    diiiiiUcnt, qui ca modo ullinii lener.l. vll idcirco saorainenlum myslcrii liguratur ; non solum quippe
    7-23 DE TRIPARTTTO TADERNACtJLO. - PARS II. 726
    nsibilera extcrius intucnlibus repraesentant deco- A per opera sex liierum exp.imitur, habent opcvalio-
    rcm, scd et spiritualem in se latentem continenl rem; (-1 utraque in futuro plenam a Domino perci-
    significationem, quia singuia nimirum isla insi- pient rcmuneralionem. Sm.t quingenli quinqua-
    gnia spiritualia, quae in sanclitate debent exercere ginta, quia dum perfectam nitunlur habere mun-
    conversalionis innuunt ornamenta. Siquidem anmi- diliara, in experienlia sensuali, ad quietem perlin-
    ius fidcm , armilla vero bonam expriniit operatio- gunt animi. Idcirco in fine hujus vcrsus quinque
    nem ,
    purpura reverentiam
    gladius vindictam , ,
    gradus pono : primum ad sexcenta, secundum ad
    seeptrum justiliam, et diadema gloriam designat. trecenta, terlium ad viillia, quartum ad quinqcnta,
    F.t apie haec duo accipiunt ornamenta , annulum et q-Nintum ad quinquaginla, Et inter sexcenta, ubi pri-
    armillam : ut ipsa eos innuant debere fulgere el mus gradus est, scribo nperalio, intcr Irecenla,
    lidei rectiludine in cognitione veritatis et conversa- ftdes; inter miliia, prarmium; inler quingenta, mun-
    tionis reiigione in exevcilio virtutis ; apte eliam nec diiia, et inter quinquaginta, reqtiies. LU inteliiga-
    sine annulo armillam, nec sinc armiila annulum, tur, quod fideles laici et ob bonam operationem,
    quia et sine Me impossibiie est placere Beo, ct reciamque fidem, quam nunc exercent, pienara in
    iiJes si non habcat opera, mortua est in scmetips:i. futuro percipienl remunevationem : et propler quin-
    Se.i rci te credentes ei sancle viventes reverenliae " que sensuum mundiiiam, cui inlendunt, ad raenlis
    hit.ieulibus erunt, et «•enerationi; venerabilem siqui- etiam noiuvonquam -quietem eli:>m in praesenli per-
    dein cxliiLet hominem fidcs recta, et operatio san- tingunt. Post haec ab una parte imaginis Constan-
    ota; ut regcs noslros sic ornet purpura, sicut eos tini magni usque ad parlem cjusdem imagi-
    aliani
    crnat annulus et armilla. Ad vindictam malorum nis, undimie per circuitum uno ductu in quadam
    jKMant gladium* et ad moderamen justitiae sce- linea quadrata, qure a praedicta imaginc usque ad
    ptrum, qtialenus sic reos puniant, ne in poena in- eitmdcm imaginnn porrigitur, hunc versum scribo.
    fligenda tnodum prailermittant
    sic etiaiu in pu- ; hti sunl suinmi rerum Domini labernaculi, quod est
    iiiendomodiua observant, ut pravis quoquesceviendi Ecclesia, de^ensores soliiciti, annulo fidei insigniti;
    in sanclos ausum tollartt. Idcirco nec sine sceplro bome operalionis armitia ornati, purpura revereniice
    gladiuiu, nec sine gladio sceptrtim, ut et vindicta honorati; existenles et malis pro gladiq vindiclm t\*

    justitiam acuat, ne eam himis citra tepor contra- moriy et bonis pro sceptro jusiiiia: atnori, et Dca
    iint; et vindiclam justitia modificet , ne eam nimis pro diademaie bonw couscienliw placiti.
    ultra rigor exlendat. Vere decora et admodum pre- CXXIV. Et hic versus in principio, quinqne sui
    tiesa ornameiita quia, sicut magister Ilugo
    r gradibus
    baec; reclitudo fiJei clarificans-, distinguitur ;

    vilae sanctitas exornans, revcrentiae maturitas ho- dicit, justilia ilia, quae terrenae potestati in subjectis
    norans, rigor vindktae coarguens, vindicta jusliti* data est, quinque modis deierininamr, secundum
    modilicans. Decora inquam, et pretiosa ; sed opor- personam, secundum causam, secundum modum,
    tct quidem, ut in hia regcs imstri Dominum expe- secundum locum, et secundum tempus. Nam quod
    tant teslem, et pro his cum exspectenl remuncrato- aliquo modo licct, omnino slatim non Ucet, et ipsa
    icm. Sic igitur faciant, et quod ila apud eos sit justitia, nisi jusle exbibita fuerit, justiliae noraen
    plenuni in omni severitale providens testimonium, amillit. Quapropter quod licet perspicicndum est
    stia eis conscientia perhibeal. Ideo oroati insi- diligenter quo modo licet, et considerandi sunt
    gnibus islis reges noslri, diadcma in capile por- modi quihus justiliae forma determinetur. Secun-
    tent, qui tunc veraciter exornantur, cum in Do- dum personam aliquid licet, et aliquid non liret,

    inino gloriantur. Hsec namqve vox S. Pauli est :


    quemadmodum sseculari judici in personam laicam,
    Cloria noslra haic est, testimonium comcienlia; no- si peccaveril, manum mitlere licet, in clericum non
    slrou (II Cur. j, \1). Decor itaque diademalis in ca- licet. Secundum causam justiiia determinatur : ut
    pite, verum eslbonae conscien!iac404 tesl ' mon ium videlicet ncgotia saecularia a potestate terrena ; spi-

    in mente. Et haec de ornamentis regum breviler at- D ritualia vero, el ecclesiastica a poteslate spirituali
    ligimus. examinentur. Secundum mo.Ium, sive mensuram
    CXXIII. Depiclis itaque secundum ordinem suc- justitia delerminalur, cum videlicet quaelibet cuipa
    cessionis suss iconibus principum, et singuloruro no- congr; a . ct sibi convenienli poena mullalur. ut nec
    minibus singuiis iconibus appositis, iu ipsa linca cro- privalus amor in vindicla a>qititatis aliquid sublra
    cea,quajduodecim lrtbuscoiupiectitur,abimperatore bat, nequ6 odium privatum adjiciat debitae severi-
    Constautino usque ad eumdem Constanliuum uno t;;ti. Secundum locum et tempus determinalur ,

    duc.tu per circuitum hunc versum scribo : Summa juslilia, si ubi et quando convenit, judicium exer-

    omniunt eorutn, qui a viginli annis ct supra snnt con- cetur, et prosequitur veritatis sentenlia. SecundQm
    uumerali, sexcenla, et tria miilia, quingenli, quin- igitur personam justilia violatur, si judex saecularis
    qnaginla (Num. n, 32). El iste quidem numerus, in ecclesiaticam personam manuin mitleret; se-
    sicut de I.evitarum numero diximus, ad lideles Novi cundum causam, si ecclesiastica ncgotia exain-

    Tcstamcnti laicos pevlinet, qui nimirum spirituali- nanda susciperel ; secundum meusuram, si menda-
    ter sexcenta tria millia sunt : quia et rcclam nunc cium vel meicdielum suspendio puniret ; secunduni
    «ancta; Triniialis fidcm, el bonara in praescnti, quae locum, si ioca sacra. violare praesumerct, el conlu-
    ;

    7:>7 ADAMI PRyEMONSTR\TEiNSIS m


    gtcntibus ad Ula, ( liaai veis, ct pro stns sceleribus A designat, qunc cnm illo quondam antiquo Dei populo
    condemnnndis, iiiordinale violentiam infcrrc tonla- partem in bsereditate non accepii; sed labernaculo
    ret ; secundum lempus, si sacris, et solemnibus deserviens, decimis, el oblationibus, et sacriucio-
    diebus reverentiam non cxliiberet , quando et his rum victimis pascebatux.
    parcendum est culpis, quibus supplicia 'lebcniur. (.•XXVI. Sed et hoc negligenter praelereunaum non
    His crgo modis stccularis potestas juslitiam exer- csl, quod in Iioc viridi spalio illa spatia, in quiuus
    cere non dtbet : legum instilula sequcns, niliil duobus in locis, per ires cjus parles opera miseri-
    praeter justitiam et veritaiom approbans in judi- cordiai fiunt, colore rubeo, qui ignis halxl speciem,
    caiulo.Siecularis aulem potestas capnt babet re- superinduo. Etquid aliud est afleetus charitatis, nisi

    gem, scu hnperatorem ab illo per subjectas pote- ; quidam ardorignis? igitur in coiore quidem viridi
    stait-s, duces, et coroites, pr:*:lcctos et magistratus laici depicli sunl ; sed spalia, in quibus miscricor-
    alios depcndentes, qni tamen omnes a prima po- die cpera depinguntur, rubea habent : quia lc.rre-

    lcstate auctoritatem sumunt, in eo, quod subjectis nae actiom Gdeles laici insistuiit , sed oppvcssis et
    praelati existunt. egenis quibuslibet et per cbaritatem compaiiuntur,
    405 CAPBT XIV. et per largilalera auxiliantur. Binc de bcata illa pce-
    De diverso stalu ctericorum et (aicorum. K nitente scriptum est, quod pedes Domini et rigave-
    CXXY. Dcinde spatium illius quadralurae, in qua rjt, et capillis suis lerserit \Luc. vn, 38). Et, sicul
    tlcrici dcpicti sunt, colore sapphirino vcstio ; el il- ait D. Gregorius, pedes Domini rigamus, si quibus-
    Jius, in qua Jaio.i sunt, colore viridi; quia i!!i con- libet ultimis membris ejus per compassionis affectutn
    versationi inrfictunt coclesti, quam color sappbirinus inctinemur ; sisanctisejusin tribulatione compalimur
    in eo, quod coeli habet speciem, quando serenum si eorum trisliliam noslram putamus. Capilli quippe
    est, designal; isli vcro lerrcnae, quam coior viridis Miperfluunt corpori. El quid abundans lerrena sub-
    in eo, quod tcrraj similis est, exprimit. Illi sic virere stantia, nisi capillorum speciem tenel?quai dum ad
    debent, ut dicere possintcum Apostolo : Nostra con- usum necessitatis snperfluit, etiam abscissa non sen-
    versatioin cceiis est [Pltil. 111, 20); istis autem Do- tit. Capillis ergo pedes Domini iergimus, quando
    roinus in Evangelio dicit : Facile vobis amicos de sanclis cjus, quibus ex charitate compatimur, etiara
    mammona iniqur.atis, ul cum defecerilis, recipiant ex his,qu;Enobis superfluunt, miseremur : quatenus
    vos in atferna tabernacula (Luc. xvi, 9). Illis pcr Apo- sicmens per compassionem dolcat, ut ctiam larga
    stolum dicitur : Nemo mititans Deo, implical se ne- manus afleclum doloris ostendal. Quod ergo in Evan-
    gotiis sorcutaribus. ut ei placeat, cui se probavit (II gelio accipitur per hoc, quod pedes DominiMariact
    C
    Tim. n, 4); de islis vero per eumdem Aposlolum rigavit, et capillis suis tersit, liic accipitur per hoc,

    dic.tur Qui habent ujcores


    : lanquam non habentes , quod in viridi colore, et spalia rubea sunt, et in eis-
    sint;elqui flent, lanquam non flentes; et qui gau- dem rubeis spatiis sex opera misericordiae depicta
    dent, tanquam non gandentes ; el qni emunt, tanquam sunt. In colore itaquc viridi, ubi iaici conlinentur,
    non possidentcs; et qui utuntur hoc mundc, tanquam et spatia rubea habentur, et in eisdem ruLeis spa-
    non utanlur (I Cor. vii, 29-31). lsti solliciti sunl, et liis misericordiae opcra depingunlur ;
    quia tideles

    turbantur erga plurima ; illioptimam partem eligunt, iaici egenis quibuslibct, et pro ejus amorc, qui cum
    quse non auferctur ab eis (Luc. x, 11, 42) Has ila- dives esset, pauperpro nobis factus est(// Cor. vm,
    que duas vitas, unam clericorum, ctalleram laico- 9), et per charitalis affeclum compatiuntur, et per
    rumj; unam terrenam, aliamcoelestem ; unam carna- largilatis effcctum auxiliantur. Ad quatuor vero an-
    Jem, et ulteram spiritualem ; unum, qua corpus vi- gulos illius exlerioriscroceoequadraturae, quae omnia
    vit ex Dco : hi duo designant colores, viridis, et sap- inlerseposita circum,pleclilur, iconem ponoChrisli
    phirinus.^Golor elenim sapphirinus, qui coclo similis rotulassextenentem.ln illa roliilauna, quyead orien-
    cst, coelestem et contemplalivam vitam designatcle- tem tenelur, 406 scriptum esl : Esurivi, et dedisli*
    ricorum ; vfridisvero,quilerrjesimilisest, terrenam, I)
    mihi manducare (Mattk. xxv, 35). In alia : In car-
    Ctactivam vitam iaicorum. Fideles itaque laici ter- cerecram, el venistis ad me (ibid.,oQ). h\ rotula voro
    rena eltorreiixvilasnecessaria tractant, eisque ter- illa, qure in parte auslrali ad occidentem est, scri-
    rena possidere conceditur. Et idcirco pertalem eos ptum habetur : Sitivi, et dedislis mihi bibere (ibid.,

    colorem, qul lerrae similis est, exprimo: quorum 55). In altera : Ilospes cram,el coltegistis me (ilid).

    prarferebant typum i!Iae quondara tribus, quaebaere- In illa quoqtte rotula, qtia? ad aquiionem lenelur,
    ditatem in terra acceperuut. Clerici vero, qui a Grse- inmanu scribitur: JSudus eram, et coopemistis me
    cox)«|bo?, quod Latine. interpretatum sortetn sonat, (ibid. 36). In altera : Infirmus fui, et venislis ad me
    dicuntur, sive quod ipsi sorte electi sunt a Deo el ad (ibid.) Singulffi vero rolulae illis porriguntur imagi-
    servilium Dei, siveqcod ipse Deus sit illorum sors nibus, qiuc illud, quod in eis scriplum esl,opus mi-
    cl quod in lerra sortem habere non debeanl, nisi sericordia; exeroent ; ut scinmus ipsi etiam Christo
    Deum ;
    quibus slatulum est, deciinis et oblalioni- nos faccre, quidquid in ejus nominepro amoreejus
    bus, qiiaa Deo offeruntur, sustcntari, spiritualia tan- uni ex minimis suis facianms (Mallh. xxv, 40).
    tiwn dispensant. .Et ideo per colorem eos sapphiri- CXXYII. (Ua vero duo spalia, in quorumuno nu-
    num, qui ccelo est similis, noto ;
    quos tribus Lcvi pliae lcgitimje celebranlur ; in altero quoque tborus
    723 DE TRIPARTITO TAIiERNACULO. — PARS II. 730

    immaculatus depingilur, colorc purpureo, qui aflli- A unius verxfideiutrumquepopulum sibi Deus, ct ho-
    etionis designat angustiam, eoopeviuntur: quia ni- mo Jcsus Christns sociavit. Et idcirco Levita illc,

    mirum fideles eonjugati in eo quod licite sibi invi- qui e regione parielis australis stat, ordinem desi-
    cem carnis debilum reddunt, acriminequidem dam- gnat prxdicatorum, qui populo Judaico fidei ver-
    r.abili et a peccato mo; tali penitus immunes fiunt; sed ba nuntiavit. Alius vero Levita, qui e rcgione pa-
    ob diversos vitae prxsentis eventus, el ab afflictione rietis septentrionaiifi statuitur , ordinem exprimit
    tcmporali tam per soliiciludinem in mcnle, quam per doctorum ,
    qui populum gentilem per sanctam
    laborem in corpore plenc Iibcri non sunt. Qui enim prxdicationem ad fidem vocavit. Ex utraque eiiam
    lege conjugii constricti lenentur, multimodis profc- parte tabernacuii imago Christi dcpingitur , in

    clo sxpe tribulalionibus cruciantur ; et modo o:cu- una ms.nu columnam ignis tenens, m altera ve-
    palionibus rei familiaris in animo distertduntur, mo- ro Biibis ;
    quia columna ,
    qux super labernacu-
    do vero laboribus in carne fatigantur; el, quamvis lum jugtler pendebat , Dominum nostnim Jesum ,

    praesenlia licite acquirant, licile etiam possideant, Christum, qui pariler et Redemptor !>ittna:?i ge-
    tamen quo majore qnx possident affectu, duni ca neris, et Judex esf, designabat. Illa vero columna,
    uabent, diUgunt, eo et majori afficiunlur dolore, dum 407 (
    V ,X oum super labernaculum jugiler erat, in
    li
    ea amitluni : non enim potesl illius rei sinC gravi die quidem nubis, et in node speciem babcbat
    dolore esse amissio, cujus cum grandi amore fuit ignis ; et ideo duobus modis Christum prxfigura-
    possessio. Jtixta tabcrnaculum igitur ct nuplias le- bat. Unde ct unam ex una tabernaculi paitc Cbri-
    gitimas celebrantes, et thoro immaculato utenles de- sti iconem, et duplicem ignis et nubis columnam
    pingunlur ; sed illa, in quibus depicli sunl spatia, hinc inde dcpinxi : non quia duo Christi sunl ; sed
    colore purpureo, qui ubique in hac piclui a nostra quia dupliciler per hanc nubis et ignis columnam
    angustiamdesignat tribulaiionis, cooperiuntur quia : unus, idemque Christus juxta aliud et aliud accipi
    fideles quidem conjugali ob bona, quibus insistunt debet ,
    quod in plano picluix vidcri nullatenus
    opera, ad sanctam Ecclesiam perlinenl ; sed eorum posset, nisi geminata figura in eodem plano tam
    cum sit immunis a damnabili
    status crimine, libcr iconis Christi, quam columnarum ignis, et nubis
    tamennon est a lemporali aflliclione, juxla scnlen- reprxsentala fuissel. Cum enim hxc columna ipsuni
    tam Apostoli dicentis : Si acceperis nxorem, nonpec- Christum innuat, aiio modo eum innuit in co quod
    casti ; et si nupserit virgo, non peccavit : tribulalio- et ignis in se speciem, et nubis habuil; alio veio
    nem lamen camis habebunt Intjusmodi (1 Cor. vn, quo.l in eo eamdem el nubis specicm in die, et ignis
    28). Campum illum, in quo sacerdos conjugium per
    ^
    habuit in nocte. Jgnis itaque divinitatem ejus, in
    orationes ct benedicliones consecrans, depictus est, (|iia lerribilis csl, indicat : quia, ut legimus, Deus
    colore Sapphirino, qui ccclo, ul superius docuimus, noster iguis consumens esl (flebr. xn, 29). INubes
    similis est, superinduo: quia sanetx Ecclesix sa- vero humanitateni ejusdem, in qua mitis appaiuit,
    cerdotes, quando fidei nostroe sacramenta orando innuil : quia, ul ait Isaias, Dominus nubem levem
    consecrant et dispensant, mentis nilore fulgere, et oscendit, et yEgyplum ingressus csl (Isa. xix, I).
    ccelesti desiderio coram Deo nilere debent. Et hxc iNubem namque levem ascendit, et jEgyplum in-
    de spaliis exterioris nostrx quadraturx dicta, ad grcssus est; quia carnem ab omni peccato mun-
    prxsens sufliciant. riam suscept et venit in mundum. Columna itaque

    CAPUT XV una est, scilicet ignis in se hahens speciem, et


    nubis; quia una quidem persona Christus est, sed
    De Levitis ad oslium labernacuti tubis clanqentibus :

    el dc columna ignis, et nubis, qutn labernaculoprai-


    dux in eo sunt naturx, divina, ct huinana. Et hic
    minebat. csl modus ille, quo Christum hxc columna desi-
    CXXYIII. Adhuc autem posthxc omnia ad taber- gnat in co quod ignis in se speciem, el nuftis habe-
    naculum redeo, ct duos Levilas, duabus argenleis lat. Ilem. Ignis columna Domini noslri Jesu Chri-
    tubis clangercles, unum ex una parle ostii, et alte- D sti -
    tcrrorem exprimit, qsiem in judicio ultimo re-
    rum ex alia slaluo : quia duo prxcepla charitalis probis exhibebit; nubes vero mansueludinem cjus-
    habentes prxdicalores sancti per prxdicationem san- dem, quam electis in illo judicio demonsliabil ;
    (jiiia

    ctam tam ad mala cavenda, quam ad bona exercen- columna, ut diclum est, in nocle quidem habuil
    da admonenl fideles. Idcirco juxta uniustubamscri- speciern ignis, in die vero nubis. El per noclem
    bif.ur: Quiescitc agere perverse (ha.\, 12). Juxta al- vita exprimilur peccaloris ,
    per diem vero vita

    terius vero : Discite bene [acere (ibid.); quia sanctx Una


    justi. igiiur columna in nocte ignem, et in die
    Ecciesix doctores el mala oinilti, et bona suadenl nubem oslendit; quia unus idemque Christns, mi-
    admitti. Pussunt ctiam per hos duos Levitas duo sericors electorum Salvator et justus reproborum
    pracdicatorum ordines designari, quorum unus in coudemnalor, in exlremo judicio et justorum cla-
    circumeisionem, aller vero in prxpulium missus est. ritalem remimerat , et injuslorum obscuritatcm
    Superins dictum csi, quia paries australis populum damnat. Et hic est modus alius ,
    quo Christum
    desigmit Judxorum ; septentrionalis vero gentium. eadem columna designat in eo quod in se et nubem
    Ad quom ulrumque parietem veclis ille de quo su- in die, et ignem pixtulit in nocle. hxc cstEl
    pcrius diclum csl, se ex.ten.dit ;
    qnia per coguilioncm caitsa, quare ct geminam igni?, cl nubiE columnam
    : ;

    731 ADAMI Pft/EMONSTilATENSlS 7T2


    :n plano pictu.x depinxi ; mm tameu olim stiper A quoque, et viri etiani, qui in liabilu sxculari reli"
    labernaculum Moysi non fueril, nisi una columna ;
    giose vixerunt, et fciniiue; qui sunt Noe, Daniel ct
    scilicel non nisi uuus qucm ipsa prxfiguravil,
    esl, Job, qui in die judicii, quando se in igne Ghristu»
    Chrislus. Illa igitur columna, qux ad auslrum est, ostendet et in nube, salvabuntur (Matlh. xxv, 54).
    Dominum designal Jesum Chrisluu), qui in divini- Tunc percipient regnum, quod eis paralum est ab
    tate , qnae per ignis columnam innuitur, anliquo originc mundi, quod videlicet regnum, sicul longc
    populo, quj ibi depingilur a deiirie, quia in Deuin superius dlctum est, in Sancla sanctorum depingi-
    credcbat, lerribilis fuit corum puniendo peccata; tur, ubi juxla imaginem ex una parte sunl angeli
    quibus idem in lerrore divinitatia dicere solcbat ex altcra dracbma decima. Et llluc post judicium
    Si quis hoc, vel hoc fecerit, morte vioriatur [Exod. ibunt elecli, ubi est draclur a, quia et ipsi eadem
    xxi, 17). Undeeljuxta eos slatuitur Moyses, manus drachma sunt ; sed in his imaginibus dephiguntur
    gravcs, et ponderosas babens, in una flagelluni, in iidem electi, ad rcgnum euntes; in dracbma vero
    altera eraginatum gladium tencns : quia lex ad idem regnum possidenles
    ferienduiu el occidendum pcccatores parala fuit, CAPUT XYI
    A sinistris autem iconis populus depingilur gcn- Snpsr capite praxedenli alia expositio altegorica.
    tilis, qui idola colehal ; de quibus in nubc huma- CXXX. Possumus veroadhucdehac geminaChri-
    nitatis, ibi juxta eos dcpicta, idem loquitur Chri- sti icone, et ignis nubisque columna, quacdam alle-
    6tus : Non veni vocare justos, sed peccatorcs ad poe- gorice dicere, quae utrum suscipienda, an rejicienda
    niteniiam (Luc. v, 32).Unde el ibi juxta eos Aaron sini, leoloris discernat examen. De eisdem namque
    et Hur manus Moysi susiinenl quia levia nobis ;
    duabus iconibus Christi. quae.ex utraque laberna-
    ciliciuot pr^cepta cels:tudo Dominicae incarnatio- culi parte binc inde conlra se invicem altrinsecus

    nis, quae exprimilur per Aaron, et ardor sancli depiclae sunt, boc a nobis, ctsi corporis aspcctu
    Spiritus, qui per Hur. Hxc de illa icone breviter non possit videri, mentis lamen intellectu debet
    dkla sint, qtice ad austrum esl. perpendi : columnx, licet modo in
    quia hae duae

    CXXIX. Illa vero icon ad aquilonem e diverso uno sccundum posilionem plani, ex utrsque hinc
    exislens, eumdem significat Dominum nostrum Je- indc parte, slernaninr, tamen erecto ipso laberna-
    sum Christum; ct talein eum ostendit, qualis in culo non quidera ex nna aliqua ejus paite, sed su-
    ultiiiio judicio apparebit, sicul alia, quae ad meri- pra ipsum tabernaculum medio ipsius loco cum co-
    diem est, de qua jam cupiose diximus, lalcin eum lumnis suls , cxtcrisque omnibus ad easdem co-
    Innuil ,
    qualis et rigore Dcilalis populo antiquo ,
    lumnas porlinenlibiis in summo pendebunt, et tuiic

    et in niansuetudiue humaniiatis populo novo ap- non ducc icones erunt, sed una alteri conjuncLi.
    paruit. Igitur Judex vivorum el morluorum illc et ex lolo unila, una sola appareb't. Nec eruut jam
    Filius bominis , cui Pater omne judicium dedit > duae ignis et nub s columnae, sicut nec duae ico~
    per hanc scplenlrionalem iconem ostenditur, qui ncs ; sed duabus columnis ex una tabernaculi partc
    in ignis lerrore, sivc si mclius dictum accipilur, jacentibus illis duabus, quae ex altcra parle jacent
    in igne lerroris reproLis, quorum ili rcsurreclio a supra tabernacutum in summo conjunclis, ex liis

    siiiistris depingiltir, quia ipsi a sinislris erunt in columnis, qiue secundum positionem plani qualuor
    judicio, dicel : lle, maledicti ,in ignem aternum in imo sunt, non nisi dux in summo cum una
    (Matih. xxx, 41). In quem igncmibunt, sicul etcir- icone crunt : una ignis ex urta parte iconis, al-

    culus, qui ibi scrplus est, cl infernr.s, qui ibi in lera nubis ex allera parte iconis. Tunc etiam justis

    angulo depiclus cst, demonslrat. De qua inferni in regnum coelesle euntibus gentiles, et impiia in

    piclura hoc quoqtie plene scicndum esl; quia licct infernum euntibus conjungentur Judaei ;
    quia ni-

    in labernaculi depictus fil atrio, ad ipsum tamcn mirum ul de generead speciem transeamus qiian* ,

    alvitim, in quo positus est, omnino non pertinet; liim dtmtaxat ad praesentem mundi statum per-»

    sed quia ad demonslrandum, quare coiumna, quae q tinel, hoc uunc sccundum aliquem modum genlium
    supcr tabernaculum erat; in nocle speciem ignis, cst Yocalio, quod in fine juslorum erit salvatio :

    ct in die specie.n prxtulit nubis, etiam ultimum boc ctiam nunc repulsio Judaeorum, quod in fino
    jndicium necesse fuil memoravi, ipsuin nimirum condemnalio erit impioriun. Sicut enim in die uni-
    versalis judicii cunctis generaliicr reprohis tam
    408 infernum, ubi judicali relrudentnr reprobi, ,

    ibi quoque a sinistris oporluit depingi. A dcxtris Judaeis, quam gcntibus Dominus dicet : he male-
    qucque ejusdem, quae ad aquilonem est iconis, re- dicli in ignem aternum (Malih. xxv, 41) nunc : ita

    surrectio depingilur juslorum, quibus justus Judex quoque justo, sed occullo jiidicio ejusdcm Domi-
    Dominiis Jesus in ntibc lenis blandimenti dicet : nus per cffeclum rei, Judaeis incredntis, et infideli-

    Venite, benedictiPalris mei, pcrcipite regnum (Maltli. tate sua' induratis, eos rcprobando dicet: i/«, male-

    xxv, 34). A;l quod vidclicel regnum ibunt, sicut dicti in ignem wterr.um : illum videlicel ignem, de

    «tilulus, qui ibi scriplus est, ostendil. Et ibunt vi- quo lcgittir in propbelia : Et nunc ignis adversarios
    delicet illuc sicut imagincs ibidem dcplclac in- consumii. Et in illum, de quo Psalmisia : Superce-
    ,

    Kiiunt, cx omni ordine, et professione . episcopi cidii ignis, el non viderunt solem (Psal. lvii, 9); ut
    videlicet, rlcrici, regulares, ot monachi; saccrdotes eos nunc ignis peccati ruciel in anima i
    qttos ,
    ?55 DE TRIPATITO TABEKSACULO. — PARS II. 734

    tunc ignis supplicii crueiabit in gehenna. Qui qui- A a dexlrio : qtiia videhcct anlequom Detts homo
    dem ignis ideo aetcrnus dici potcsl; quia pravo- fieret, quodammodo erant Judaei
    a dextris qui« ,

    rum quorumlibet, qui in impietate sua indttranlur, legem habcntes, ineum qni legem dedit credebant,
    hic quidem cruciatus incipit, sed ibi sine alicujus a sinistris vero gentiles, quia, Dominum penilus-

    fini» defeclu non cessat durare. Rursum sicut in ignoranles, idola colebant. At vero postquam huma-
    die universalis judicii cunctis generaliter eleclis nitalis iconem ab imisFilius Dei elevavit, eique di-

    tam Judaeis quam genlibus Dominus diclurus est vinitatis suae iconem conjunxil ;
    postquam Verbum
    Venile benedkti Patris mci
    , percivile regnum , caro factum est, id cst, iconi aquilonari australis
    (Mqllli. xxv, 54) ; ita ct nunc quoque per affectum est unita : et nalura divina in unitate personae
    rei gentiUbus ,
    quos assumerc proponit ,
    per ele- (salva lamen preprietate ulriusque nalurae), naturse

    ctionem gratiaa , et voeationem misericordiae suoc est associala humanae, ul esset in duabus naluris
    idem Dominus dicit : Yenite, benedicii Patris mei, una persona, qnasi ex duabus iconibus facia una
    percipHk regnunt. Quatentts reetam. fulem iidom icon : Jud;ei, qui prius erant a dextris, propter in»

    gentiles suscipientes, el in verum salutis auctorem crcdulitalem deputantur ad sinistram ; et genli-

    credentes, et ad rcgnum sanctae Ecclesiaj per co ( s, qui prius eranl a sinistris, per gratiam vo-
    n . i.
    lilionem veritaiis veniant, et illud per amorem cantur ad dextram ;
    quia in judicium venit supra

    virlutis possideant. Quod certe regnum eis ab ori- labernactilum Ecclesiw icon nostra, ut non vi-
    gine mundi paralutn esl; quia gentium Ecclesia, dcntes viderent, el qui videbant, cacci fierent [Marc.
    qua? vccalur in tempore ad vitam ,
    prcedestina- iv, 12) ; sicque facli sunt non solum primi novis-
    ta fuit in aelernitate. Sed in inferno, quo dam- simi, et novissimi primi (Mallh. xx, 16); sed
    nanlur impii, recte qui et manus graves habct, etiam dextri sinislri, et sinislri dextri. Unde et

    et in eis flagellum, gladiumque tenet, conjungitur licon hajc in humanitatis pielale ,


    quasi in qua-
    409 Moyses; quia nimirum lex, quae per Moysen dam nubis lenilale loquilur , dicens : A r
    o?i veni vo-

    exprimiiur, non solum eos, qui transgrediebantw care juslos; sed peccatores in pocnitentiam (Luc.
    praescnti puniebal inleritu , verum etiam eos, qui in v, 5), quia et Judaei, qui sibi applaudunt de ju-
    iniquilatc et in infidelilatc indurantur, gladio ct stilia, proptcr superbiam et incredulilatcm rclin-

    flagello pocnae infernalis aetcrno condemnandos esse quuntur: et ger.tiles ,


    qui confidunl de poenitentia,

    denunliat. Aple ctiam juxla banc signiiicationem propter humiiitatem et fidem assumunlur (Luc.
    idem Moyses, qui ex altcra parle c-um Aaron et xvm, li).Dicit itaque icon noslra in nule sua :

    Ilur, ejus gravcs manus suslentantibus atque sus- , Non veni vocare juslos sed peccatores in paini-

    tentando leves eas reddentibus, depingitur ,


    jnstis tentiant ; quia et dcsccndit in domum suam publi-

    regnum percipientibus conjungitur quia ul in regno ;


    canus justitiflcalus a Pharisteo (ibid.) ; et Maria poe-
    Ecclesiae quod in Evangelio rcgnum coelorum
    ,
    nitens laudaiur ; el Pharisaeus superliens repre-
    nonnunquam vocatur possint gentcs snper misc- ,
    henditur (Luc. vn, 38) : et uiceribus pienus Laza-
    ricordia honorare Dominum, adhuc hodie graves rus salvatur, et in lege epulans quotidie splendide
    manus Moysi Aaron, el Hur leves eflkiunt dum : dives damnatur (Lvc. xvt, 22). De Jud.eis quoque ,

    celsiludo Dominicae incarnationis, qute accip


    :

    l;ir qui ex dextris jam sinistri facti sunt, in divininatis

    per Aaron, et amor sancti Spiritus ,


    qui per Hur ,
    lcrrore, quasi in quodam ardore gravem profert
    dura Iegis proeccpia, levia rcddunt, quia nunc pec- eadem icon senteiitiam , dicens : Si quis hoc, vel
    ratores per poenitentiam misericordiler salvanliir hoc fecerit, morte morietur (Exod. xxi. 17); quia
    qui olim per legis ausleritatem gravitcr punieban- non putent Judaei quia ntibes hacc accusatura sit

    tur. Unde ei idem Aaron, id est Dominus in carne eos aptid ignem'; est autem qui accusat eos Moy-
    apparens ,
    per Aaron designalus , discipulos in ses, in quo ipsi sperant : si enim crederent
    praedicatione mittens, eis injungit, ul dicanl : Pce- Moysi, croderent forsitan et i!li (Joan. vi, 45),
    nitenliam aijite, appropinquabit enim regnum cceto- vy cujus esl Icon ; de ipso enim ille scripsit. Undo
    rum (Malth. m, 2).Ac si diceret : Sustentcntur ma- el idem Moyses dc contra e regione ignis depingt-
    nus Moysi, et sustentat;c leves reddantur; cst enim tur, in una manu flagellum lenens, ut feriat ; in
    modo tempus, ut vcniant benedicti Palris mei ii- allera vcro gladium ul perimal : quia lex sancta
    lii, ct possideant regnum ,
    quod eis paratum est Judaeos incredulos proptcr hoc quod lene nubis
    ab origine mundi. blandinienlum rccipere, id est, in Chrislum homi-
    CXXXI. Sed et hoc quoque negligenler praeler- nem credere renuunt, in« furore ignis, et in ira ejus
    eundum non csl quia cum modo in uno juxta ; ,
    denunliat et judicai esse corripiendos, ipso Moyse
    positionem plani , et Judaei a dextris iconis , et legislatore hoc modo prophelante ,
    praecipiente ,

    gcntes a sinistris sint, tamen qnando haec omnia, comminante : Propltetam suscitabit vobis Deus de
    quae in imo picturae corporis aspeclui apparent fratribus vestris, tanquatn tneipsum audielis juxta
    divisa, in summo cordis inlellectui apparebunt con- omnia, qucccunque locntus fuerit vcbis. Erit aulcm :

    conjuncta : Versa vice dum icon auslialis aqnilo- Otunis anima, quce non audicrit prophetam illum ,

    nari fuerit cum omnibus quae ad eant pcrlinent exterminabitur dcpopnlo stio (Deut. xvm, 13; Act.
    tinitn : cl Judaci a sinislris iconis, el genles crunt iii, 22, 23). Prophelia namqne fuit, dum prophcta
    ;,, -
    ,

    735 ADAMl Pil/EMONSTIIATENSIS


    dc fraii ilms orum snscituuJua cis praedicilur ; A «"*', tnnllum exigotvr ub cis (Luc. \n, 48). F,t idcir*

    410 praoccplum fuit : dum cis, ut eumdcin in co in spatio isto bouos cssc aflirmo; qnia illi in

    omnibns, quaecunquc dixcrit, prophclam audianl*, co coniincntur, qui prae cjcleris ndelibus specialiler,
    jubclur; comminalio fuit : dum oninis de plebe clsi non "sunl , boni lamcn cssc dcbcut. Undc ct

    sua, quae ciiin audirc conleinpscrit anima, cxicr- spaliuni hoc qua~si quidam liorius cst, in quo sola:

    minanda asserilur. Qnod ergo Moyses verbo de Ju- bonae herbas nulriunlur. ln agro nanique berbae pcr
    d.cis ilixit : Omnis unima, quw non audierii pn,plic- sc, ct ev sc oriunliir; scd bonar-, qurciii borlo sunt,
    tam illum , eilcrmiiiabilur de plcbe suo (Deul. xviu, hcrbae hortulani et discrclionc alibi cligunlur, et
    \
    (
    J). Hoc idcin Moyscs hic depiclus innuit, qui « labore aliunde afferunlur, el in borto ipso p.antnn-
    regione ignis posilug, jd eosdem Jud&os incredu- lur, planlat:c riganlur, rigatsc nutriunlur : quia na-
    los, ct ideo siflistros effeclos, inanuin unam i turali quadam inslitiilionc conlcnti, snb communi
    ghtdio, alteram cum Qagello cxtendit. Sustentatio Cbristianilalis lilulo iaici quidcm vivunl; scd do
    quoque manuum Moysi , carumquc alleviatio ,
    quac communi laicorum slatu, qtii ordinandi sunl clcil
    e regione nubis juxta genliles jatn dexlros effe- < . sancli Spiritus inspiratioue, qtiasi horlulani cn-
    clos, scilicet eosdeiu genliles Chrisli fidcro susci- jusdara discrelioiie cligunlur, ci elccti in clcrjealus
    G culmine sub subliman-
    pientes, pracdictae videlicct nubis lenitatcm am- arclioris professionis loris

    plectentes , ct de peccatis suis pamitenies , el a fu- tnr : quasi qir.cdam hcrbac, quae dc coniinuni agro
    rore bujus ignis libeios reddit , et sub bumanitatis assumunlur. et studiosa quadam cura in hoitj
    suavi legumenlo, quasi sub nubis leni umhraculo pbmtantur.
    proleg't ;
    quia a terrore protcguntur divinitatis ,
    CXXMII. In spatio lerlio Levitae ingrcdiuntur
    dum pcr rectam (Idem, et opera bona ad lene blan- non quidem omncs , scd illi qui ad immolandum
    diroentum confugiunt humanilatis; quibus eadein in abari acnco, quod cxlra labcrnaculum erat , ho-
    nubes advocata est ap:id igncm , et ipsa esl propi- locaustum idonei inveniunlur; et cst quasi quod
    tiatio pro peccatis corum (Juau. n, 2). Haec de dua- dam regis alrium spatium boc , in quo amici , ct

    bus Cbrisli iconibus ex ulraque tabcmaculi parte familiares recipi solcnt. Omncs namque Levitas cir-
    jacentibus, et de duplici ignis , ct nubis colum- ca tabeinaculum quidcm inelabanlur; scd ad mi-
    na ; et de bis, quae ad eas pertinent, sub duplici nistiandum Domino nulli ingrcdicbantur, nisi qui
    secundum sensum allegoricum significalione tracla- et aelatis mni.uras, ct mundili.e cranl perfecUe. Un-
    vimus, ut lectoris judicio, quaenam polius ebgcnda de ct de ipsis Levilis ait Oominus ad Aaron :

    sit, relinquaraiis. de semine tuo per familias suas qui habtie-


    q Ilomo
    CAPLT XVII. rit maculam, non offeral paucs Domino , ncc
    De quinque partita distinctiune pkturue. tcccdat ad ministerium ejus (Lev. xvil, 18). De
    CXXXII. Diligenti post haec intentione conside- a&ale vero eorumdem Levitarum iia Dominus
    randum est, quia hoec, (dc qua plura jam dixi- ail ad Moysen A : viginli quinque annis ,
    et

    mus ), pictura per quinque spatia esl deficla. Pri-


    411 $ u P ra inaretlienlur , ul mhiistrent (Num. iv, 55).

    niuin namque spalium ille locus est, in quo utrius- Spatium ilaque boc, in quo illi Levilae holocausta
    que temporis Laici continenlur. Secundum, in quo Domino immolaut, qui et aetale maturt, el purilate
    utriusque Testamenti clei ici. Tertium, in quo Lc- conspicui sunt, quasi quoddain alrium est regis, ubi
    vitae ad sacrifictndum. Quartum, in quo sacerdotes ad boc amici cjus ct familiarcs intrant, ul ipsius

    ad tbymiama offerendum Domino ingrediuntur. devote obsequiis insislant. Qiiartnm vcro spalium
    Quiutuin, in quo summus ponlifex solus semel in lotis manibus, et pcdibus saccrdolcs ingrediunliir,
    anno intrare consucvit. Primum spalium est , in utlhyraiama Dominooffcrani, cl csl quasi cnjusdam
    quo boni simul, et niali commisli sunt ;
    quia in praedivilis palrifamijias domus, in qua cognali ejus
    statu biicorurn plurcs inveniuntur mali quam boni el parentcs recipiuntur. Quinlum quoque spalium,
    ita ut (juo fuerint meliores, eo sint el pauciores; D quod intra veium cst, ct Sancta sanclorum appclla-
    Ct esl quasi quidam ager, in quo bonae scilicet, ct tur, solussumnnis ponlifcx ingrcdi cohsuevil el cst :

    make herbae sunl npn solae bonae, nec solae mahe, quasi qtiidam llialamus locus hic, in quo poslpositis
    sed bonx simul ct niake. Secundum vcro spatium cunctis familiaribus et amicis, exclusis eliam pa-

    est, in quo boni coulincntur ; quu bcet non nm- rcnlibus et cognatis, soli sponsus el sponsa coamore
    ncs clerici sicut ncc omnes laici boni sint; scd in dulciore, quo in loco interiore jucundantur. In boc
    bis temporibus periculosis plurcs ctiam inter cos, vero spatio statuitur arca foederis, ct est arcain
    si< ul ct inlcr laicos, mali inveniantur quam boni Ioco isto, quasi lectus in thalamo. Inter omnia,
    idcirco cos bonos ct sanclos appello : quia quan- quae ad boc dc quo loqiiimur, (abcrnaculum pcrli-
    luin dunlaxat ad eorum perlinet officium, spcciali nenl, loca, nullus magis privalus, quam iste, et in-

    qtiodam dcbito constricti sunt, ut quamdam puclai- ter omncsejusdem talicrnaculi rcs nulla magis ut

    cis boniialis ct sanctitatis babcant pracrogativam ita dixerim, jnivata, quam arca, ct ea quae inlra

    ul quo in profcssione el officio sublimiores sunt lllam erant. Unde et locum bunc tbalamo comparavi,
    co nimirum in convcrsalionc , cl meriio sint san- el arcain lecto; quia inter omnes quae in palalio

    fliores : quia ( ut lcgimr ),<juibus multum datum sunt, domos, nulla magis pri\ata quam tbalamus;
    737 DE TRIPARTITO TARERNACULO. — PARS II. 33
    lo

    et inter omnta,quaenou solum in ipso thalamosunt, a luvium, temporibus palriarcharum et Woysi, per
    sed qux ad hanc pertinent vitam, nihii magispriva- quem vetus illa populo lex dala fuit, exstilit : qui
    tum, quam lectus sponsi et sponsae. Igilur primum status ad bonos quodammodo pertinet; quia, quam-
    spatium quodammodo ager esl, secundum, hortus; vis nec in iilo, nec m aliqtio hujus saeculi lempore
    terlium, atrium; quartum, dom.is; quintum, thala- soli boni fuerunt, vocatis tamen ad fidem, et cultum
    mus. Laici boni simul et mali primo loco sunl, quasi unius veri Dei patriarchis legisque latorikts, quasi
    bonae simul, et malaeherbae in agro; clerici, qui bo- bonis hcrbis aliunde ailatis, et in Dei horto praece •

    nos significanl, secundo : quasi electae herbae iu ptorum legalium sepibus circumdato, planlatis ; et
    horto; Levitae lertio : quasi amici et famiiiares in numerosior 412 sanctorum multiludo, et major
    alrio; sacerdotes in quarto : quasi cognali el paren- veritatis cognilio mundo effulsit. Ad tempus quoque
    tes in domo solus pontifex in quinto, ubi arca cst
    ;
    judicum et regum, qui anliquo illi Dei populo in
    continens manna quasi solus sponsus et sponsa in
    : cura regiminis praefue.e, slaius lertius spcctal. Qui
    thalamo, ubi suavitasest in lecto. Hrcc sunt quinquc stalus quasi quoddam regis. seu principis, in quo
    spatia, per quae hae •, de qua loquimur, piclura di- obscquiis ejus amici et familiares sui insisterent,
    stincla est. atrium fuU; quia in tempore illo, ul divinse liberiua
    CAPUT XVIII. ^ culturae eis insistere liceret, et per augmenium po-
    De significalione quinquepartitce disiinctionis. pulus ille dilaltUis, etper fortitudinem construclo in

    CXXXIV. Quam putamus secundum sensutn alle- torra propriatemplo roboratus erat. Quartug vero
    goricum nobis innuere significationem, hanc quin- sealus adtempus pertinet prophetarum, qui in eo,
    quepartitam hujus nostrae picturae dislinctionem quod advenlum Filii Dci in came, el redemptionis
    jam explanandum esl. Quod si alicui indignum nostrcc mysteria, alque sanctae Ecclesiao sacramenta

    forte videlur id quod nos in plano depinximus, ad mullifarie, multisque modis pronuntiavenint : sum-
    allegoriam debere trahi, nos apte ptitamus illam mo nimirum patrifamilias quadam, ut ita dicam,
    quinquepartitam dislinctionem, sive, si congruen- parentela et cognatione juncti fuerunt. Et hic siatus

    tius dictum accipitur, divisionem, quse ad illud veuis jjyeedam quodammodo praedivitis cujusdum patris-
    Moysi labernaculum pertinebat, allegorice accipi familias domusfuit; in qua ojusdem palrisfamilias
    posse. Sicut cniin hic visibililer depictum esl, sic parenles, et cognati sancti videlicet prophetae erant.

    putamus secundum aliqtiem modum apud ilind Locusquintus, qui Sancta sanctorumdicebatur, ad-
    Moysi tahernaculum visibile fuisse. ll in primo ventttm Filii Dei in carne ideo exprimit; quia in
    spatio circa ipsum labernaculum duodecim esscnt. r i*'um solus pontifex summus intrarc consuevit. Qui
    tribus, in secundo, per quatuor ejus partes Levilac slalus, quid aliud, quam thalamus fuit, in quo
    Terlium spatium atrium erat, quod in se altare ho- sponsus Ciiristus sponsae suae sanctae Ecclesiae con-
    locausti etlabrum aeneum habebat. Quartum,domtis jitngebatur? Suut ilaque hi qttinque status mundi
    tabernaculi exlerior, quam inlrabant, ut Apostolus bujus. Primus ab Adam temporibus liliorum Dei et
    ait, semper sacerdoles, sacripciorum officia consum- filiorum hominum usque ad diluvitim ; seeundus,
    mantes (Hebr. ix, 6). Quintum, domus ejusdcm la~ temporKjus patriarcharum et legislatoris ; tertius,
    bernaculi interior, quae soli summo pontifici, nec temporibus judicum et regum ;
    quarlus, tempore
    nisi semel in anno patebat. Hoc apud illud vetus prophetarum ;
    quinlus, lempore Fiiii Dei ethominis.
    tabemaculum ila fuisse iegimus ; hoec et nos, prout Et secimdum raliones, quae sttperius ostensae sunt,
    potuiinus, hic depinximus. Quid haec ergo signifi- primus, qimsi ager, sectindus, ul hortus; tertius, ut
    canl? Si enim ut ait Apostohts, Omnia in figura atrium quartus, sicut domus; quinlus, quasi tha-
    ;

    contingebanl illis (I Cor. x, 6), scripta sunt autem lamus. Idcirco in primo spalio, quod cseleris omni-

    propler correptionem nostram : nequaquam haec a bus exteritis est scribo, Ager ; in secundo, Hortus;
    mysierio vacare credenda sunt. Quod itaque de hac interlio, Atrium; in quarto, Domus; in quinlo, Tha-
    re sentimus, absquc praejudicio eorum, qui de hac D lamm : ut ostendatur, quia ob causas superius di-
    re sublilius el verius atque nilidius dicere norunl, ctas, primum spalium quodammodo ager est; se-
    humiliter ostendamus, Salvo igitur meliore el con- cundum, horttis; lertium, atrium; quartum, domtts;
    gruentiorc intellectu, quieruditioribus sensibus pa- quinium, thalamus.
    lct , videamus , ne forte quinqueparlilus bujus CAPUT XIX.
    mundi status quinquepartilac huic distinctioni al- Altera expositio de eodem.
    legorice possit aptari. Hos autem quinque mundi CXXXV. Possumus eliam h&c quinque, de qui-
    stattts ita distingiiinuis. Primus hujus mundi slatus bus locuti sumus, picturae nostrae spatia ad quii.qtie

    ab ipso mundi exordio, usque ad diluvium fiii.t. sanctae Ecclesiye stattts, quae post Christi adventum
    Qttem nimirum stalum, quia nulla adhtic homini ad lidem vocata est, referre. Primtts siquidem san-
    lex, cujus praeceptis arctari el ligari posset, dala ctac Eccleeiae status ille fuit, quando posl ascensio-
    fuit, non immerito latitudini agri comparamus. In nem Domini virtute ex alto primitiva induta Eccle-
    quo quidem stalu quia ftlii Dei et ftliihomimtm si- sia, qnicunque in Ciiristum crcJere, quicttnqtie
    mul commisti erant, quasi in agro bomc simtil et ipsum praedicare praesumerent, divcrsis tormentoruin
    raalae herbae fuerttnt. Status vero secundus post di- generibus ad negandum IrahebiHttur : quando iila
    ,

    731 ADAMI PRiEMONSTHATENSlS 7;o

    jain hota vcneral, ut omnes, qui inlerficerent apo- \ (Act. iv, 32). Et liic status quid aliud esl , rrisiqui»

    stolos. arbilrarentur se obsequium praestare )>eo dam locus sanclus, locus lorribilis, qui inerito lie-

    (Joan. xvi. S); quando rruentas in cos manus inji- llid , id est, domui Dei appellalur? Lbi cbarilalis

    cientes perseculore», ad regeseoset


    pmsides duce- scala crigilur, ubi per cjus gradus angeliascendunt,

    bant; quaudo denique odio eranl omnibus lionuni- et descendnut (Gen. xxvm , 12). lubanc domum ge-
    Lus propler ; nomen Christi (Malth. x, 22). Ecce nus eleclum , regale sucerdotium , cl populus ingrc-
    ager, in quo cuin niullis malis paucx erant herbae dilur acquisilionis (1 Pctr. II, 9).»Genus, inquam
    bona?, quando urlica liliuui ad crescenduin impedie- clectum dc his, qui exterius ministrant, ad offeren-
    bal, quamio hyssopum saliuuca dcstruebat. Post- dtim intrinsecus Domino thymiaroa odoris suavis-
    quam vero longo el anxio discfpulorum in remigan- simi eleclum. Genus clerirorum regiilarium ;
    genus
    do laborantium clamorC suscitalus csl Dominus Je- Lcniovicensium ct Piamionslratcnsium; genus Ar-
    sus (Malih. vm, 24), ut ipsi imperanli venli et roensium, cl Bellovacensium : genus qucque mo-
    mare obedirenl, el (lerel Iranqaillitas magna (ibid., nachorum sanclorum ;
    gemis Carthusiensium et Ci-

    2G) : ne diulius jam Pclri turbarclur navicula, ser- slercicnsium ;


    gemis Cluniacensium , et Gyronen-
    valo ad fidem Romano imperio; inclinatis nihilomi- sium ;
    genus quoquc caelerarum diversarum profes-
    nus longe latcquc per orbem terrarum, cailerorum- B siomim quarum singula; juxta genus suum, unain ,

    que regnorum cervicibus, ad crucis opprobritim, eamdemque reginam a dcxtris Regis sui in vestitu
    et improperium Cbrrisli, pax est data Ecclesiae : ut deauralo astantem circumdant quidem varielale.

    in horto Dominico ab agro illo allalai bonx, et electae (Psal. xuv, 10), nec exspoliant unilate. Ilanc do-
    herbae, eo numerosius, quo liberius planlarentur : taum monachi religiosi , et clcrici inhabiiant rcgu-
    jam tuhc pro saliunca ascendit abies; jam pro urtica lares, qui communi Domino quadam non solum ami-
    crevil myrlus (ha. lv, 13); jam super caliglnosum citia et familiaritale ; vcrum etiam parenlela et

    Babyloms monlem cviicis csl levatum vcxillum. Jam cognatione juucti snnt ,
    quia dum nnusquisque
    vox praedicaloruin exallala esl ;
    jam ducesportas in- eorum iu pleno el contemptu prffisentium , cl desi-

    traverunt ,
    qoia nimirum quos in primo statu suo derio fulurorum tota intenlione voluntatem ejus fa-

    sancta Ecclesia in ira Domini habuit fortes, in hoc cere student: rlle nimirum ejus, ut ipse ait, et fra-

    secundo statu suo, in ejus gloria suscepit exsultan- ler, cl soror, el mater est (Maith. xn, 50). In hac
    tes. Jam, inquam, vox multiludinis in niontibus, domo haber.t et in niensa cibuin bonae operationis,
    quasi populorum frequenlium : quia inlonuit vox el in candelabro lumen lectionis, et in altari thy-

    sonitus regum, et gentium congregatarum. Hic ita miamatis suavitatem orationis. Quod enim cibui
    que sanctac Ecclesiaestaius hoilus fuil, m quo bonae ^ bonam designet operationcm , habemus ex senten-
    lierbne planlalye sunt. Pacificata igitur Ecclesia mem- tia Domini , dicentis : Mcus cibus est, ul faciam vo-
    broium suorum et merilum crescere gaudebal. ct luntatem Patris mei (Joan. iv, 54).Quod vcro can-
    numcrum. Crevitque non solum fides recta, sed dclabrum sacram innual leclionem, apostolus Pe-
    etiam operatio sancta. Et tunc in statu isto tertio trus ostendit , diccns : Habemus firmiorem prophe-
    Bumroi imperatoris atrimn sui et amici, el familia- ticum sermonem, cui benefacilis, atlendentcs qttasi
    res ingrediebantur, Amici, inquaiu, el familiares- lucernx lucendi in caliginoso loco (II Pelr. u, 19).
    Amici per (idem, ct familiares per operalioncm, i;t Quod incensam quoque suavitatcm oralionis expri
    et recte credendo, ct strenue operando ejus obsc- mat, Psalmisla demonstrat. Dirlgatur, inquit , ora
    quiis insislerent. Sic csl sublimata Ecciesia super lio mea sicut incenuum in conspectu tuo (Psal. cxl,
    altitudincm lerroe, ct pos ta ;
    in superbiam saeculo- 2). Haec tria sunt, quae in bac domo nostri conli-
    rum. nuo habere debenl sacerdotes ;
    quia semper cum a

    CXXXYI. Venit jam stalus ejus quarlus,~in quo ciwa necessaria corporis vacant, vcl in operatione ,

    longe excellentius quam in lertio vel in sccundo vel in leclione, vel in oratione esse debent : operalio
    accensa cst in bono fidelium devotio, roboralaln- n ad mini6lralionem corporalem; lcctio ad instruclio-
    tenlio, auctum 413 propositum; quia in multis nem spiritualem ; oratio ad conlcmplativam puri-
    fidelibus suiseadem virgo, mater ecclesia, cominuni tatcm. Ilanc etiam domum hi tres ordines inhabi-
    sanctitale Chrislianitatis in hoc suo quailo sialu lant: novilii, obedienliarii , et claustrales. Hi sunt,

    coulenta non csset, nisi miindum, el ca qtia? mundi qui sectim Dominum Jesurn in Bethania habent, id
    sunt,picne contemnercl; jugum Domini suavc et est, in doino obedientiae, sicut aitevangeiista Joan-

    onus ejus leve susciperel (Mutth. xi, 50); commu- nes : Fecerunt , inquit, ci cvendm, ct Martha mini-
    nem ,
    quemadmodum in pam is in ortu quondam slrabut , Lazurus vero unus eral ex dkcumbenlibus
    5iio habuit vitam, devote modo in innunieris ap- cum eo ; Mariu vero accepil libram unguenii , r.ardi

    prehenderet : ut per cornmunionem possessionum pistici preliosi, ct nnxit pedes ejus, el domus impleta
    unitas foveretur menlium quaienus csset el in slalu esl ex odore unguenii (Joan. xn, .2,3). Marlha ilaque
    islomullitudims non solum quidein cicdenlium ; Domino ministrat, Lazarus cum eo recumbit, ct
    v.rum etiam sancte viventium cor unum, et unima Maria eum unxit. Marlha ergo ,
    quae Domini iriini-

    una, nec quisquam eorum ,


    quw possideret, aliquid sterio intendil ,
    quae etiam, ut alibi de ea idem
    Gvum esse diceret : sed cssenl illis omnia communia Dominus dicit, sollicita csl, et turbatur erga pluri'
    74! DE TRlPARTiTO TABLRKACLLO — PARS H. 743
    ma (Luc. x, 1), eoenobii obcdicnturfos. expriinit , A virttites in primitiva Ecclesia, unde haec coenobita-
    qui fideles esse debent et pnidenfes. Prudcntos in rum, de qua loquimur, vila exordium sumps.il ,
    acquirendis , fideles in expendendis. Pntdcnles principaliter fuerunt. Scriplum est enim !n Aclibug
    ne eos error ignora Miac fallal, ftdeles ne in Dei aposlolorum : MuUitudinis cre.dent.ium erat cor
    minislerio suum aliquid requiranl. Lazarus vero, uuum el anima una (Act. iv, 32).
    Ecce cordium uni-
    qui modo quidem cum Domino recumbit sed , las. Nec qmsquam eorutn qua- possidebat aliquid , ,

    quondam mortuus, et quatriduanus in monumento suum esse dicebat : sed eranl iVis omnia communia
    fetebat , novilios designat qui ad Dei in vita com- (ibid.). Ecce communio posscssionum. De bis etiam

    muni convivium pervenerunt: qui prius tanten spi- duabus virtutibus ipsos clericos in Regula ipsorum
    ri'.ualitcr fcxstlncti per peccali delectalionem coi;sen- B. Auguslinus alloqtiitur dicens : llac sunl que?,
    sum et consuetudinem, et veniae despcrationen corain ul observetis, prcecipimux, in monasterio constiluti.
    Deo , el hominibus per prav?e vitce infamiam fele- Primum propler quod in unum eslis congregati, ut
    bant: sed jam a Dontino resuscitaii , et ab ejus di- unanimes habiletis in domo, et sit vobis animc una ,

    scipulis soluti ad tantam ab ipso Domino dignita- et cor unuminDeo, el non dicalis aliquid proprium;
    lem promoventur, tit cum eo recumbere dignijudi- sed sint vobis omnia communia. Ilaque ad has duas
    ccntur; nec;'«m hospites et advence sint , sed cives B virtutes denolandas, quae infer cseteras cunctis coe-
    sanctorum , el domestici Dei (Ephes. II, 19). Maria nobitis valde necessariae suut, hos duos depinximus
    quoque claustrales specialiter designat ,
    qui eo li- gradus ,
    ut nullus eorum ,
    qui vitam communern
    berius soli Domino Jesu vacare possunt, qtio ple- professi sunl, velil ab altero per discordiam dis-
    nius a cunetis rerum lerrenarum soilicitudinibus sidere , vel quidqnam proprium pracsumat possi-
    exspoliantur. Valdc familiaris est ipsi Domino Jesu derc.
    Maria, rauUumqtie propinqua. Omnibus ceilc in CXXXVH. Hsec de quarto- sauctae Ecclesiae slalu
    Bethania consislentibtts familiarior ei et propinquior prolixe quidem sed foitasse non
    ; inutiliter diximus.
    est. Nam licet ei ministret Marlha ; recumbal cum Quiulus qacque ejttsdem sanclae Ecclesiae status
    eo Lazarus, nec isle tamen, nec illa lan il cum. ad professionem pertinet anachoretarum ipsorum
    ;

    Sola eum tangit 414 Maria. Tangil quod in eo in- quia professio propter secrelam et soiitariarn
    f.mum esl, ad pedes ejus inclinata , erecta ad caput, quam exercent, conversationem etiam interiori ta-
    accepit libram nardi pislici pretiosi (Jcan. xu , 3). bernaculi loco; qui Sancta sauctorum appellatur,
    Aceepit, inquam ,
    quia nisi acciperet, non haberel. non incongrue assimiiatur. De Sanctis ad Sancta
    Omne datum optimum, el omne donum perfectum de sanctorum pontifex sumrnus venire consuevil; quia
    sursumest, descendens a Palre. htminum (Jac. i, 17). exstinctis prius vitiis carnis , sedalis tumuliuosis
    In libra, plenitudo accipitur perfectionis; in nardo, motibus mentis, de perfectione vilae ccenobialis ad
    odor cognitionis ; in pistico puritas veritatis. Ex his secrelam anachoretic^; conversalionis puritalem
    tribus Maria eleclam et egregiam conficil,et com- jam dudum Patres pcrtingere solebant. Quae
    sancli

    ponit unctionem ;
    quia ex plena , et vera Domini nimirum secreta, et solitaria anachotetarum con-
    Jesu cognitione suavem in cordibus suis elauslrales versatioquid aliud, quam Ihalamus quidam poteat
    concipiunt dilectionem. Caput Domini et pedes un appellari! Juxta hanc vero diclionera , videlicot tha-
    gunt: quia geminam cjus naturam,divinam scilicet lamus, Ires gradus positi sunl ad Iriplicem quant-
    et humanam ardenter diligunt. Capul namque Chri- dam solitudinem innuendam, qusc anachoretis valde
    sti , ut ait Aposlolus, Deus (1 Cor. n , 3). Et pedes necessaria est : solitudinem videlicel loci, solitu-
    ejusquidaliuddesignant quam incarnationem suam, dinem negotii, soliludinem animi. Prima solitudo
    qua nostrae mortalitatis letigtl terram ! Duobus quo- hominum fttgit multitudinem ; secunda, terrenortim
    que super terram nostram pedibus ambulavit Pro- declinat sollicilndinem ; tertia vero cordis devital
    phcta ille potens in opere, et sermone (Luc. sxiv, evagationem. Prima etiam tumultuosam expeliit

    19), doclrina scilicet, et operalione: quia el fecit , [) curiositalem ; sccunda mentis aufert auxietatem;
    et docuit. Pulchrum quidem videttir Mariae nostrae, terlia quoque phanlasmatum irruenlium focdam
    ipsum videre operantem ;
    dtih e nihilomtnus ipsum exinanil vanilalem. Sunt itaque hi quinque sanclae
    attdire loquentem : ul ipsius secum habeal et ope- Ecclesiae, qux post ascensionem Domini ad fidem
    ralionem ad iniilalionem , el locutionem ad conso- vocata est, slalus; qui per haec quinque picturae
    lationem atque inslructionem. Sunt itaque hi tres nostrae spatia hoc modo designari possunt. Primus
    ordines domum istam inhabitantium : ordo obedien- status Aiit in persecutione mariyrum , secuodus in
    tiariorum, ordonoviliorum, ordoclaustralium. Qtios conversione principum , lerlius in muliiplicatione
    videlicet tres ordines isti tres gradus innuunt, qtios Chrislianorum ,
    quartus in commnnione coenobila-
    in sancta ,
    juxla hanc dictionem domns posuimus, rum, quintus in singulariiale anachoretarum. Et
    Sunt autem adhuc duo alii ex alteta ejusdem di- primus quasi ager, fuit secundusut horlus , terlius
    ctionis parte posili gradus : quia inler virtutes cae- velut atrium ,
    quartus sicut domtis , qtiinlus lan-
    teras duae sunt, quae cunctis communi vila viventi- quam thalamus. In agro bonae simul ct malae hcrbae
    bus valde sunl necessariae : communio videlicet fuerunt, in horto herbae electae, inalrio familiareset
    possessionum cl unitas animorum. Hae quidem duae amici in domo parentes et cognati , in thalaran
    7i:, ADAMI PRjEMQNSTRATENSIS 741

    sponsa. In agro aranles et serai- A secunda libri nostri parte, quoad breiriua poluiraus,
    4J5 Sponsus, ct
    allegorice in bac piclura nostra, sicut jussistis, de-
    nitntes, in horto plantantes et rigantes, in atrio ira-
    mtlantes et abluentes, in dorao comedentes et bi- monstravimus. Quae si rala esse judicaveritis, non
    bejntes: in thalamo Deus et anima, quasi Sponsos plumbeae, quaeso, flstulae atlribuatis, quod vinivobis
    siraui scsc osculanles. ipsa pocuium ministravil; sed ei potius, qui potu
    eV sponsa eomplectcntcs , e<

    H;cc igitursunt, quae de quinqueparlita divisione, eara, qucm propinaret implevit. De quo mirum non
    quae ad vclus et maleriale illud labernaculum pcr- cst, si ad laudem suam, sua etiam pcr linguam

    tinebat : el de qninque piclurae uoslrac spatiis coram noslram verba formet, qui quondam ut hominis ct

    vestra charilate diximus. Daec etiam sunt, quae de vesana insipientia et insipiens corriperetur vesania,

    statu et mulliformi sanetac Ecclesiae ornalu in hac cliain rudilus asininos in verba mutavit humana.

    PARS TERTIA.
    TABERNACULO ANIMI ,
    QUOD EST IN INTERNA COGITATIONE.

    CAPUT PRIMUM. B pto eduxil. Ncc solurn eduxit eum do /Egyplo; sed
    De difficuUale lerticc parlis traclandce. etiam locavit in descrto, ut sic demum Dci sui ta-
    CXXXVIH. Quia vestra, Patcr venerande, celsi- bernaculo aedificando 416 iusisteret. De /Egypto
    tudo evidenter agnoscit quod, sicut in significa- exeunt, qui sxculo cum omnibus pompis saeculari-
    lione allegorica visibile illud tabernaculum Moysi, bus rcnuntiant. Sulnnersis vero ^Egyptiis dcsertutn
    dc quo multa jam dicla sunt, umversalem eleclo- inlrant, qui pristinis suis, in aquis compunclionis,
    nim Ecciesiam designat ; ila nihiiominus ide:n ta- vitiis exslinctis, per nova; vita? eleclionem, duram,
    bernaculum in intelleclu morali secretum cxprimit et asperam conversationcm sumpcerunt. Taberna-
    mentis : parvitati meae auhuc injungilis, ut sicui. ex cultim vero construunl, qui omni terrenorum cor-
    parte ostendi quomodo haec, qua: coram oculo de- raplione post posita, omni prorsus sollicilndine
    picla sunt corporali, in aliegoria ad universos san- omni etiam pcrlurbatione scdata, omnibus
    ©sitissa,

    clsc Ecclesiae speclent liiios, propter fidem commu- deniquc, qu;e mundi hujus sunt, coniemptis et
    nem, sic etiam ostendam quomodo et in tropologia oblivioni traditis, per stabilem mundarum cogita-
    ad singulos perlincanl, secunilum iiilernam cordis tioniwn identitalera, per dclaccalam sancti desidcrii
    puritatem. Laboriosum opus, et mihi, faleor, non afleclionem spir>luali suae quieti inststunt. Quon-
    solum dilficile; sed pene impossibile : cum mores G j am vero i n .>£gypto manserunt ; quia fuerunt, ut
    discutere magis ad e\perienti;c perlineal gtislum, Apostolus ait aliquando tenebrae (Ephes. v, 8), et

    quam ad scientiie olfactum. Verumlamen injugtum jEgyptus tenebrcc inierpretatur. Ibi fuerunt servi,
    omnino censeo, ut, in quantum ipsc mihi, sineqtio ibi ligati, ibi eliam inquieti. Servi, quia, juxta ve-
    possumus nihil, vires ministraveiit, his, supcr qui- rilatis vocein, omnis qui facit peccalum, servus est

    bus me vestra praeceptio eompellil, desit obauditio peccali (Joan. vui, 54). Ligali; quia, ut lcgitur,

    mea. Qux nimirum pr.cceplio vestra lam justa est, Peccatorum suorum funibus constringitur peccator
    ut eam merito exaudire debeam; tam sincera, ut (Prov. v, 22). Inquieti ;
    quia tiiinulluosis /Egyptio-
    velim; si tamen veslra oratio impetraverit, ut, quod nxn conventiculis associati, verae funditus exper-
    volens dcbeo, el debens volo, etiam cxplerc elficaci- les erant quietis : Commisti intcr gentes didicerunl

    tcr possim. Igitur sicut qiuedam, qu:c dc laberna- opera corum, et servierunt sculptilibus eorum, et fa-
    culo recitavimus, ad communcm clcotorum Eccle- ctw.n est illis in scandalum (Psal. xxxv, 36). Sed
    siam pertinere demonslravimus : ita quo(|iie quo- jam, miseranle Deo, qui dc tenebrit eos vocavit in
    modo ad unumqiiemque noslrum quaedam ex bis r.dmirabile lumen suum (I Peir. n, 9), de servis ef-
    pertinent, prout possumus, demonstrcmus; ut, ~ fecli sunl liberi, de ligalis soiuti, quiefi de inquie-
    qiiemadmodum in nobis pcr fidem rectam clarifica tis. Ccrle in unoquoqiie noslium dimisit Dominus
    tus est intellcctus, et sic pcr cogitationem devotam onagrum liberum, vincula ejus solvens, et dans ei

    in nobis excitetur et accendatur aiTcctus. in solitudine domum (Job xxxix, 5, G). Onager
    iste qui nsinus agrestis dicitur, eos designal, quos
    CAPUT II.
    Dominus libcros dimisit, quando eos de servitule
    Quare in /Egypto populus hrael non cedi/icavit tnbe.r-
    naculum ; et de tribus metuUis, quce ud idem ta- Phaiaonis eripuit. Horum vero solitudo quadripar-
    bernaculum pertincbant. tila cst. Prima est a peccato, secunda a ncgotio,
    C.XXXIX. Diximus in exordio libri hujus, quia tertia a consortio, quarta a myslerio. Prima esl so-
    ant.quus ille Dei populus quandiu in /Egypto fuil, liludoboni, secunda animi, tertia loci, quarta sponsi.
    nunquam Dco taberuaculum construxit sed ut ali- ; In prima sumus purificati, in secunda ornati, in
    quando hoc possct, eum omnipotens Deus de /Egy- tertia subiimati , in quarta beati cffecti. In priina
    : ,

    715 DE TRIPARTSTO TABERNACULO. — PARS III. 74«»

    purificatl a vitiis; in secunda ornati virlutibus ; in A Prima comrauniter perlincnt ad universos; secun-
    terlia subliraali divinis charismalibus ; in quarta da, ad iniquos; tertia, ad justos; quarta, ad damna-

    bcali effecli suavissirais et secrelissimis interni tos. Prima ligant omnes filios Adam in hac mortalis

    Sponsi amplexibus, Istae sunt solitudines, de quibus corporis corruptione ; secunda filios peccati in ini-

    Isaias : Exsullent, inquit, soliludines Jordanis (ha. quitatis perpetratione; tertia filios Dei in ejus di-

    xxxv, 1). Merito exsultare dicunlur, quia omnes iectione ;


    quarla filios perdilionis in gehennali affli-

    qui eas habent exsullanles eihV.iuntur. Vere in his ctione. Piima in nobis vincula Dominus solvet;

    soliludinibus exsultare debemus : primam


    quia pcr quando absorpta morle in victoria, corruptibilo

    rcparatio confertur naturae per secundam decor nostrum induel incorruptionem, et mortale noslrum
    ;

    nobis praebetur justitiac per terliam acquiritur cel- induet immorlalilatem (/ Cor. liii, 54) ; secunda
    ;

    situdo gratice; per quarlani Iaelilia concedilur in- vero in nobis solvit, quando nos el a peccato libe-

    Prima naturalcra cxcludit inftrmita- ravit, et sibi servos effecit : sed nec a terliis ab-
    ternaj gloriae.
    tem secunda anirnae disrumpit imqtiitatem tertia
    ; ;
    soivi, nec a quartis permitlit nos ligari. Hoc igitur

    pouiam omnimodam et vanitatem quarta ad ple- ;


    modo effecti sumus, miserante Deo, et de servis li-

    nam provehil felicilalem. Hceo est quadriparlita so-


    beri, et de ligatis soluli, er, de inquietis quicti. Ha-
    liludo, in qua ille de ^Egypto exeuntibus domum B bemus itaquc qnielem. Ubi habemus ? Certe non cst

    dedit, qui eos el liberos dimisit, el eoru.m vincula quies vera, nisi in solitudine; quia, qui in tumultu

    solvit. Et quae esi hacc libertas, quam eis contulit? est, quiescere nullalenus polesl. Sed nos elongavi-

    Cerie liberavit eos a vanitate, liberavit a curiosita- mus fugienles ; el ecce manemus in soliludine (Psal.

    te, liberavit a voluplaie, liberavil a calamilale. Li- liv, 8). In qua nimirum quadripartita nostra solitu-

    beravit, inquam, eos a vamtate spirilualis superbise, dine, domum nobis Dominus dedit. In hac solitu-
    a curiositate mundialis lae.titiae, a voluptate carnalis dine cordis dalur tranquillitas, animi serenilas,
    concupiscenliae ; liberabit eliam postmodum a calami - conseienliae puritas, internae lucis cernitur claritas,

    talc infernalis poenae : a vanitale, quae eos excceca- contcmplalionis apprebenditur sublimitas, Sponsi
    vil ; a curiosilate, quae eos a se alienavit ; a vo- praelibatur felicitas. In Lac solitudine ille, qui nos
    luptate, quae eos foedavit; a caiamitate, quse repro- liberos dimisit, qui nostra vincula solvit, et domum
    bos in aeternum cruciabit. Sic eos liberavit, ut et nobis dedit, ut in ea Deo Jacob construainus ta-
    in hac vita sinl liberi, et in alia : in bac a culpa, bernaculum : id est, in hac inlerna nientis quiele
    in alia a poena. Omnis enim,gui facit peccatum,sic- nostrum cura Deo aedificemus secretum. liberlas!
    vl hic servus e*t pcccati (Joan. vm, 54) ,
    sic et in o solulio! o solitudo!

    futuro servus erit supplicii. CXLI. Igitur labernaculum luum, rni frater
    CXL. Sed et vincula ejus dissolvii (Job xxxix, charissime, tranquillum et paciiicum cordis tui se-

    5). Quae vincuia? Sicut quatuor sunl solitudines, et crcium est , in quo tecum el inlra te debes com-
    qualuor libertates, quas conlUlit : sic etiam quatuor morari. Sed ad illud materiale tabemaculum Moysi
    sunt genera vincuiorum. Sunt enim qucedam vin- tria metalla perlinebanl : aurum, argentum ct aes.

    cula, quibus communiter in hac vila omnes ligamijr, Similiter el in te, qui Spiritus sancti tabernaculum

    n quibus etiam ante ipsam mortem ncn dissolvi- esse debes, haec tria metalla spiritualiter sint. Au-
    mur; corruptiones videlicel mortalitatis nosirce. rum ad serenitalem pertinet cordis; argentum, ad
    His vinculis egregius Prcedicator se ligalum genie- pur.tatem oris; aes, ad forlitudinem operis. Aurum
    bat, dicens : Cupio dissolvi, et esse cum Christo itaque in te sit, ut claritatem habeas in interna co-
    [Pliil. i, 25). Dissolvi non cuperet, nisi ligalum se gilalione; argenlum, utin bona loculione; xs, ut ro

    videret : Infelix, inquit, ego homo : quis me liberabil bur in utili actione. Hinc Psalmista virum illum, Qui
    de corpore moriis hujus? (Rom. vn, 24.) Yinciilum in lege Domini die ac noclc medilatur, ligno secus
    igllur quo ligatus exslitit, corpus morlis fuit. Sunt decursus aquarum plantaloassimilat, quod fructum
    et alia vincula, quae proprie ad peccalqres pertinent, j) sunm dabit in tempore suo, el folium ejus non de-
    jui .quidemtot vinculis ligantur, quot peccatorurn fluet, et omnia qtmcunque faciel ,
    prosperabuntur
    fonderibus onerantur. De bis vinculis Psalmisla ait (Psal. j,Lignum namquc hoc \irum quemlibel
    5).
    Funes peccatorum circumplexi sunt me (Psai. cxvni, religiosum designat. Decursus aquarum instabilita-
    GI). Sunt vero qucedain vincula, quse ad solos perli- tes sunt S3scul3rium, secus quos decursus plantatur
    ncnt bonos; vincuia scilicet amoris ei dilectionis, de boc lignum ; quia in medio nationis pravae et per-
    quibus per Oseam Dominus dicil : ht funiculis Adam versae lucent viri sancti, quasi luminaria in mundo.
    traham eos, in vinculis charitalis (Osee \f, 4). Sunt Quod videlicet lignum fructum in lempore suo da-
    alia adhuc vincuia, quibus in poenis ligantur dara- bit, quia mundas in corde cogitationes conservat. Fo-
    nati : quibus et ligari jubetur, qui non habens lium cjus non defluet; quia criminalem linguae la-
    vestem nuptialem, inter discumbentes a rege inve- psum devitanset a se prorsus per censuram silentii

    nitur : Ligalis , inquit, manibus cl pedibus, mittile excludens, per verba noxia et inania dispergi et
    eum in tenebras exteriores (Matth. xxu, 15). Priina defluere refugit. Omnia vcro quaecunque facit, pro-
    itaque vincula sunl necessitatis; secunda iniqui- sperabunlur : quoniam \ia regia incedens et in
    iatis; terlia charitatis; quarla 417 calamitatis. cunctis prospere ngens, a reclo opcris tramite, nec

    Patrol. CXCVIII. 24
    747 ADAMI PR.EMONSTRATENSIS 7.3
    .t dextril prosperis elatus, nec a sinistris adversita- A naculo suo, ln cordc tuo ; miculam, et rugam. M*-
    libus fractus, utraqtie manu uteri» pro dextera, Ctr- iMil&m habet cor tuum, 'si mactihUttm esl; ntgam
    jus slcui tcnebra?, ita et lumen declinat. Est itaqiie h >
    :
    t, si rugo.um esl. Tabulas ig.tur in tabernsculo
    in corde muncius, in ore purus, in opere fecundus. tuo deauratas hates, 9i honum aliquid in corde age-
    Eccc trium dierum iier qno dc vEgypto in dcserlum rc proponis. Bascs vcro argcnteas, si per hoc soli>.ts

    exeunl Israelitae (Exod. iu, 18) : videlicet munditia omnium inspectoris oculis placere concnpiscis, t-t

    mcntis, puritas oris, perfectio opcris. quale, qaan- non propfcr hoc lamlcm ab hominibns quseris. Sub
    tumqiie ligmun ! Bealus erat Sarauel ,
    qui fiuctum talibus deariratis bases non arge.ntcas, scd p.umbeas
    quidem dedit ;
    quia crciH ei Dominus erat cum eo hobentj qui bona quidem in animo agenda tra-
    [1 Reg. III, 19, 10). Folium ejus non defluxitf quia Clant, scd favorem pcr hocpopularcm alTeclant. Ar-
    non cetidH ex omnibus verbis ejus in lirra (ibid.). Om- gcntum namqne in igne clarius fit; plumbuin vero
    nia qusecnnque fecit, prosperabantur, ctijos conver- liqucscit et deficil: quia nimirum quando hi, qui
    salionis in tantnm fama perorebuit, ut cognoscerent Deo per bonum placere appetunt propositum, corri-
    omnes, a Dan usque ad Bersabee, quoa fidelis Samuel piuntur, bonitatis eorum claritas crescit qirando ;

    propheta essei Domini. Quod ergo in Psalmo fructus


    vcro hos, qui hominibus placere cupiunt, ab eodcm
    iigni in tcmpore dattis, hoc in labemacuH. morali " forte ore ventus detfactionis pitlsat, a quo prius

    significat aurum : et quod ibi foliUm non defluens, ad eos aura favoris venire solcbat, el inlenUonis
    hoc hic argentum : et quod ibi prosperitas aciuum, eorum falsitas per qua.sita_ laudis defeitum se os-
    hoc hic aes accipitur. tcntat, tuncque quod bases eorum non argenteae,
    CAPUT III. sed plunibeae eranl, apparet. Idcirco sinttabulaetua?
    De tabulis et basibus moraliler expositii. deaurala., sir.t et bases argentea., ut pariter habea?
    CXLH. Considcra post hfpc ,
    quia tabernacu- et bonum piopositum in cogitalione, et rectiludineiri

    lun» tuum ex tabulis lieri debet de ligris setim : ut hl inlenlione ; ne peceatum incurras, quamvis recla in
    inielligas debere et te habere mundas cogitationes, tc pnecesscril oblatio, dum recta non liierit .ubsecuta
    et fortes, qufa ligna sctim forlia el imputribilia dhisio.lgiturettabuliedeaurataecogitationesmundas^
    sunl. Imputribilis ilaqne, et fortis- sit cogitatio tua: et bases argentea. infentiones significant rectas.
    imputribilis pcr niunditiam pnrilatis, fortis per ro- CXLHI. Idcirco in fpsis tabulis per circuitum
    bur stabilitatis ; ne aliquid immundum in menle tua trium parieturn a prima tabula parietis aasffalu),
    versetur, imputribilis ; ne per mulla vageris animo, usque ad primam tabulam pariflis sepleiiuioiialis

    forlis sit. Sed quid sibi vult hoc, quod et interius, r buJU" 7Crsum scribo, singulis syllabis in singulis ta
    -. «-___ __..__•_ .-1 J ...__ .
    Vl .... ... „_._,..,_.__ __. ... _. ,.__.. ....
    et 418 exlerius tabernaculum dcauralum erat?
    I

    bulis positis: Hic tabulv tabernaculi de lignis setim


    Deauralum sit labenuculum tuum inlus ; deauratum factcc,el undique dcaurata:, animi sunt,et a malo pror-
    sit et foris. Intus, prdpier puritatem cogitationis sus mundce, el in bono forteseogitationes. Et ad exor-
    foris propter utilitalem operationis. Intus, ul sancla dium hujus versus in prima tabula tres gradus facio
    mediteris ; foris, ut utilia opercris. Inlus, ut in corde quia ul purae et forles sint animi nostri cogitatio-
    placeas Deo ; foris, ut in opere prosis proximo. Iiv- nes, oportet nt batere conemur et in memoria sla-
    tus ad comtcmplalionero sanctilicationis; foris ad bililatem, et in ratione claritatem, et in voltintate

    imitationem actionis. Intus dcnique ad conscien- mundiliam. Mens namque noslra pcr stabililatem
    tiam ; foris ad famam; quia juxlaPsalmista. vocem : memoriae dcbet roborari , et pcr clarilatem ralionis

    Quidilifjit iniquitatem, odit animam suam(Psal. x, illuminari, el per munditiam voluntalis purificari.
    6), licet bona de eo inter homines habeatur opinio; Robtvrari, ne inordinate defluat ; illuminafi, ne igno-
    et ut quidam sanctHS ait Qui famam suam negligit, : ranter caliget ;
    puriftcari, ne eam macula ul!a ob-
    erudelis est; licet quantum ad se bene vivat coram fuscet. Caveat itaque memoria nostra a se esse dis-
    Deo. Ha_c ille. Itaque perfectus noncst, qui cum persa ; devitet r;<tio esse caeca ; studeat voluntas
    male in occulto vivat , falsa bona de se pracdicari rj.
    esse munda , et erunt cogitationes cordis nostri ct
    gloriatur in p.blico . vel suam inter hoinines ;esti- munda. a malo, ct fertes in bono. In ipsis auteni
    inationem habcf pro nihilo, quamvrs bene vivat in basibus argenteis, quae labulis in piclura supponun-
    «ccullo. Ideo intus tabernaculum tuum deauratum tur, per circuitum a prima bas., quse sub prima ta-
    sil, ut liKtat lux tua. Nec solum intus deauratum bula parictis auslralis est, usqne ad primam basim
    sil; scd elism foris : ul luceat eadem lux non tanlurn prim-e tabuke paiielis septenlrionalis suppositam,
    coram le> sed eliam toram hominibut, ut i-ideant ope~ iste scriptus est versus singulis litleris in singulis

    ra tua bona, et glorificeiit non qttidem te, sed Patrem basibus descriptus : Bases argentea, quibus deauratae
    tuum, qui in ccelis est (Hatth. v, 16). Tabula. vero tabulw iniponuntnr , reelcc suut inlenliones, quibus
    tu_c basibus innitantur. Tabulae tabernaculi tui sunt tmtndce cogitaliones innilaniur. Et isle nimirum ver-
    cogitationes cordistui: bases vero intentiones. Ta- sus disiimfionem in pictura non babel; quia ir.len-

    bulae itaque tua3 sint deauratae, cogitationcs tuae tio nostra uniformis debet esse et simplex. In om-
    sint munda.. Bases quoque argentese, intenliones nibus namque motibus nostris tam inlerius quam
    rectae. Nibil in cogitatione habeas pollutum, niliil in exterius hoc solum intenderedebemus, ut 60li Deo
    inteutione siraulalum. Dtrumque odit Deus in tal>er- placeamus.
    1*9 DE TRIPARTITO TABERNACULO. — PARS III. 750

    419 CAPCT IV. \ nit; quia spiritualis nostri tabernaculi fundamentum


    J?e veclibtis, et annulit, et de iconibus, quce-in tabulis quidcm fidets est, spes fabricam erigit; sed charilas
    el batibuii po$itve snnl. sedifictuni perficit. Hos quoque vectes in tuis tabulis

    CXLiV. AUa sunt haec, profunda sunt haec, et ponis, quaudo ex jugi inspectione conyersationis

    vaide difficilia, et paucissimis possibiiia. M perfe- Patrum pracedentiuni bonam in te voluntatcm ex-

    namque pertinel tales cogitaiiones habere, et citas et erigis, accendis et acuis, ut leve etiaru tili
    ctos
    ipsis cogitationibus tales intentiones. Et ideo depuies ad-perpetrandum, quod ab eis vidcs perpe-
    in
    in taberaaculo luo vectes. et annulos; tratum. Annuios vero in eisdem iabuiis ligis, si
    habe post haec
    vecles, inquam, laminis aureis coopertos, et annu- jetcrna Patrum pradictorum proemia et per eontetn-

    los aureos, quihus iidem vecles immittanlur. Vectes plalionem considcras, ei per affectum desideras :

    sed iaminis ut eis te confidas et cupias in pramio associat i,


    hi, qui de lignis quidem selim facii,

    aums vestiti sunt, fortia et ciara suni exeimpla Pa- quorum ie vides vestigia imitari. Yectc-s itaque i»

    trum praecedentiusn ; et annuli aurei perpetuam cia- tabuhs tttis ponis, ut roboreris tn Iabore; aimulos

    ritaiem, et clarani perpetuilatem pracmiorum eo- vero, ut animeris in spe. Yectes, ut scias quara faene

    rumdem sanctorum Patrum dcsiguant. In vecltbus tibi vivendum sit : annulos, ut scias quare libi bene
    itaque ipsorum vides conversationem, et in annulis 8 vivenduiu sit. Vectes itaquc annulis immissi fortes
    rem>inera(ioiiem. In veclibus suerilum, in annulis sunt sanctorum conversationes acternitate supernaj
    praemium. ln vectibus denirjue ipsorum laborem palriae clara el clatitate aelerna remuneralse. Q>ri

    Kemporalem, in annulis coronas eorunvdera perennes. nintirum vccles et annuii in luo eliara tabernaculo
    ifdcircc -in vedibus iines videntur; in annulis vero sunt, quando eorum et COnversaliones exerces per
    mtlius vaiei finis videri : quia sanctorum aiflictiones effeclum, et remunerationes desideras per affectum.
    lerminos habent ;
    praemia vero sine fine durabunt. CXLV. Idcirco in eisdem veetibus per circui-
    Hinc iist. quod omnem, quem tolerant, laboreni tum trium parietum a primo vecte parielis auslralis,

    pro parvo habeant, dum quam magnura erit quod usque ad primum septenlriortalis scribo hunc ver-
    habebuut praetnium pensant. Yidete quam pro mo- sum, iii singulis vectibus ponens singulas dicliones.
    dico B. Paulus suos, suorumque concivium iabores Vectes auro cooperti tabulas nborantes, forlia atove
    pensabat, qui dicebat : ld (jiicd in prcesenti est mo- munda sunt exempla virotum sanctorum mentes no-
    meutaneuin, ct teve pondus iribulationh noslrw (II Cor. stras confirmanlia. Qui versus in prirna tabula supta
    iv, 17). Pro modico tribulationem suam habuit, primam litteram.tresgradus habct : quia tria sunt,
    uuara non solum levem, sed el momentaneam voca- ad quai nos sawctorum exempla trahunl. Primum
    vil. Sed videte quam magnum prscmiumdeputabat: '-> cst, ut nialum deseramus; secundum, ut bonum
    ajt enim : Supra modum in sublimilate ceternum exerceamus; tertium, ut in bono quod exercemns
    yloria; pondus operatur in nobis (ibid.). Yere magnurn eliam perseverare studeamus. Ut simus videlicrt
    iilud fore praividebat, quod supra modum sublime, mundati, ornali, confumati. Mundali 420 m re_
    a>lernum, gloriosum, el ponderosuin sentielat. De lictione vitiorum; ornati in perpetratione virtutum
    utrisque vero, veclibus scilicet et annuiis, loquens : confirmali, dum in bouis quae agimus usque ia
    A'on sunt, inquii, condigna,' passiones hujus tcmporis iinem perseveramus. Et haee causa est, ob quam,
    ad fuiuram glcriam, guoe revelabitur in nobis (Hom. sicut longe superius dixi, non extra, sed inlra la-
    VHi, 18). Ac si aiiis verbis diceret : Elsi ponderosi bernaculum hos vectes posui ;
    quia cum parietes
    sint hi vectes quos porlamus , ideo tamen tolerabi- non stirsum sint erecii. sed in imo potius, in ipso
    ies nebis sunt et leves : quia de annutorum clari- plano pictura jaceant subslrati, nullo modo corpo-
    tale, qua in fine sine flne dccorabimur, assidue co- rali duntaxat uculo vidercntur; nec tam evidenter
    gilamus. Sed quid sibi vult hoc, quod in capite unius eorum significationes intelligerentur, nisi iuterius
    vect,is caput aUerius inlrabat, ut quisi unus vectis depingerentur. Sub annulis quoque aureis, in qui-
    per circuitum trium parietum esse videretur, nisi bus vcctes missi suut, per circuitum trium parictum
    „j
    quod
    .,••-.••.
    .-.
    in se virtutes Yiri sancti virtulibus conjungunt,
    •
    n
    t? ,

    ab
    ...
    illo
    ... . .

    qui in prima parietis australis tabuia e«t,


    ,. .

    ul una.m in se ei firmam sarjctitalem, ct sanctam usque ad illura qui est in prima septentrionalis,
    (Srmitatem continere queant ? Hinc Psaimisla . Ibunt, hic versus habetur. singulis ejusdem versus syila-
    inquit, scn>ui dz virtuie in titlulem{P$aL u ixvu, 8). bis, io. singuiis tabulis, scriplis : I!i annuli cx auro
    Ac si diceret : Ut firmiter tabernacutura stel, vectes facil purissimo, ijuibus vectes immittuntur, clara, ei
    Tectibusconjunguntunr. Subdit vero et de annulisqui- sine f:ne mansura eis prov.ta sancta data snnl pminia
    busiidemvectesimmiUuntur: Videbitur Deus deorum beatorum. Ethic versus in prima tabuia juxta pri-
    inSion (ibid.). Petrusetiam aposiolusin moralitaber- mam liiteram tribus gradibus distinguitur; quia
    naculo vectes vectibus admonet essejungeridos, ita di- tria sunt quce electis in futura vita dabunlur .

    cens : Ministrate in fide vestra virtutem; in cirtute au- polentia videlicet, sapientia, et benignitas. Tunc
    tem, scientiam ; in scientia, abstineniiam ; in abslinen- nanique potentes erunt, sapientes et amantes. Po-
    lia,pietatem;in pietate autemf.fr atetmtalis atnorem; tentes in semetipsis; sapientes in Deo; amantes m
    In anorc autem frulernitatis, chariialem (I Peir. i, 5, invicem. Ibi eorum esse non habebit mortein, nec
    6, 7). A flde irtcipit, et usque ad cbaritatem perve- nosse errorem, nec amare offcnsioncm. Ilabebun»
    751 ADAMI PK.CMONSTKATENSIS 73*

    otcnim robur potcntia? a sumica potenlia, Palre; A nobis, qui in bomine stint possunt iunuere motus
    i laritatcm sapienliae a vera sapieuiia, Filio; suavi- motum vidclicet mentis, motum corporis, nmium
    iHlcm amoris a dulci charitale, Spirilu sancto ; ul scnsualitalis. Molus quidcm uiciilis in volunlalc csl;
    lntc modo sit Dcus omnia in oinnibus. Idcm vcro molus corporis in aclione ; motus scnsualitalia

    nobis in signiflcaiionc dunlaxat niorali mnuere medius in Mens namque lccundtUB


    delectatione.
    iconcs vidcntur, qua; pcr circuitum trium pariotum voluntatem snara se movel, cl ex se, et pcr se mo-

    et iu basibus, ct in labulurum sumraitatibus positye vclur; quia cjus esl se movere, sive bene movca-
    suni, quod innuunl prsedicli vectes, qui per medias tur, sive malc. Bene niovetur, quando ad bonum
    labulas iinmiltunlur. Nam quia in labernaculo Ec- movelur, id est ad juslitiam ct male, quando ad :

    clesiae ci bascs viros religiosos, qui abexordio iiuindi malum, id est ad culpam. El ejus est utruir.quc et ad
    usque ad iiicarnaiioncm Chrisli in ulroque scxu in 421 bonum videlicet et ad inalum moveri : quia
    iiiumlo fusrunt; ct labukc sanelos, qui a Cbristi aJ voieudum, sive ad nolendum nulla violenlia im-
    advcnlu usque ad Qnem sseculi in uiroque simiiiter pellitur; sed proprke volunlatis libertateel 3e, et
    sexu in Ecclesia sunt, secundum seusum aliegori- persc gradilur. Corporis vero rootus moturp mentit
    cum dcsignant : lunc niinirumtabcrnaculo tuo et ta- ei prompte subscquitur,etefficaciter exsequitur : la-
    bulas crigis, et bases supponis, si utriusque lem- B lisque succedit in actione, qnalis ille praxedit in vo-
    poris sanctos diligcnli et jugi inspectione circuis Iuntaie. Motus autem sensualitalis utrique buic pra>
    et pcrambuias, eorum libi cl verba ad doctrinam, dkto motui favens, inler ulritmque mcdius in de!e-
    el opera ad imitalioncm assiduc rcpr^esentans. Circui clatione discurrit, ulrumque ampleclens et in utro
    ergo cl immola in labernaculo Domini hostiam vo- qite sibi placens. Cum igitur ha;c ita sint, australis
    ciferalionis : canla cl psalmum dic Domino (Psal. labernaculi paries Lonum mentis exprimit niotum;
    XXVI, G). Canta pcrnumdam cogilationcm,psalmum quia mens, ul jam dictum est, ex se quidciu moveri
    dic perbonam actionem. Omnesque sanctos, qui et babet ; sed tit bonus esse possit, secundum sc mo-
    ab Adam
    palre omnium noslrum in utroquc sexu verinon debet, ted polius seeundum illum qui pcr
    usque ad communem Dominum nostrum Jcsum Austrim accipiUr, Condilorem videlicet et disposi-
    Cbristum in mundo fuerunl; et ab incarnationis tcrem suuro, Spiritum sanctum, ut lunc et ad id in
    cjus cxordio, usque ad finem sxculi nunc sunt, volunlalc se moveat, quando ct ad quoJ bonorum
    uienle et cogitatione percurre; ct tam ea quse dixe- omnium infusorera ct ordinatorem Spiriium san-
    runt, quain ca qusc fcccruul, tibi propone; ut ex ctum velle coguoverit : qualcnus ejus volunlati nul-
    eorum vcrbis doctior, et faclis sanctior fias, et lalenus vel superbe contraire, vel subdoie cam au
    maxime quam mtindas habuerint cogitationes, quas deat prsevenire. Malum namque nunquam volens;
    moraliter diximus debcre accipi pcr labulas deau- el si malum aliquando essc volens, Lonorum om-
    ratas; quamque reclas inlentioncs, quas per bases nium inspirator ct prosecuior Spiritus sanctiii,

    argentcas, diligenter perscrulare : sicque in inle- semper quidem vult ut bonum semper et raalum
    riore tabernaculo luo, et sub basibus, et in labulis nunquam faciamus nec lamen vult ut idem sem-
    :

    icones inscriptas habebis. Idcirco in hac pictura per bonum faciamus quia, sicut inalum uunquam,
    ;

    nostra, et in tabcrnaculis sanclorum Novi Tcsla- nisi illicite pctcst admitti, ila ct bonum aliquando

    menti, et in basibus eorum, qui in Yeteri, m utro- licite pclest omilli; in tantum, ut, cum omnia tcm-

    que sexu, fucrc, depictae sunt icones : ut ad acqui- pus habeani, suam nimintm bonilatcm ipsum etiam
    rendam et munditiam in meniis cogitatione, quac nonnunquam bonum in aliquo omiltat, si congruo
    per tabulain accipilur dcauratam; Ct rcctitudincm lempnre factnm non csi. Yergil ilaque in taberna-

    in interna intentione, quoc per basim argenteam, culo paries isie ad auslrum : quia, ul in nobis, qui

    conversationes, vitasque sanclorum utriusque tem- Dei labernaculum csse debemus, ordinatus sit mo-
    poris et agnitas babcas per claram inspcclionem, et tus mentis, ncccsse csl ul, lam in volenrio quam n
    frequenlatas per fructuosam imitaliouem. Ilsec de «* nolendo, imitetur Spirilus sancli iiispiraiioncm; ui
    vectibus et de annulis, IIjx etiam uc icanious, qua diligenter, inquam, quid ipse ct quando vclit vel

    in basibus ct in tabularum sununitatibus sunt. llxc nolit exquirat et in ulroque eum obedienter sequi
    denique de tribus, quae ad boc, de quo loquimur, sludcat, quatenus ejus, ut jam dictum est, volun-
    labernaculuoi perlinebant, metailis, at-.ro vidclicet, tatem nec fraudulenler pmivenire, nec arroganter
    argenlo ei sere, moralitcr riicla suificiant. ei audcat contraire. Paries vero sepientrionalis,
    qui parieli australi in longitudine, ei altiiudine,
    CAPUT V.
    ct in muhiiudine tabularum , oruatu quoque
    Ee iribus parktibus tabemaculi. De vecte, qui est ad
    inlroilum cjus . et de quinque columnis, quce iub
    et connexione per omnia similis est, motum expri-
    eodem vecte erectce gunt. mit corporis, qui moluijnentisfarouiatur; quiaqua-
    CX.LYI. Post ha?e adducit ratio inquirere, quid lis iile in nobis concipitur in voluntate, lalis iste a
    trcstabernaculiparietes secundum sensum moralem; nobis gignilur in actionc. Tertius vero paries, qui
    quiJveper veclera, qui in introilu ejus cst; quid utrique parieti connectiiur et conjungitur, motum
    eUam per columnas eidem vecti suppositas moraliter designat sensualitatis : qui motus ducs proecedentcs
    txmimi possit. Tres bi taberaacuii parietes, tres in deieclatione complectitur.
    753 PE TIUPARTITO TABF.RNACULO. — PARS HL 7f>|

    CXLVII. Sed ut plene uterque hic paries in A cxtcriori sacerdoies iniroibnnl : in inlroitu vero
    erectione sua slabiliatur, ad utrumque firmiter con- solus pontifex ingredi consuevit; quia qualcs in ex-
    nectendum, ab uno usquc in alium vectis quidam terioribus conversationibus sumus, hominibus de-
    per transversum in introilu tabernaculi protcndi- foris apparel; sed quales inlrinsecus apud nosmeu
    tur, ut utrumque praefatum parietem stahiliat ct ipsos in mente latemus, soli Uii summo ponlifici,
    confinnet, quatenus neuter vel citra, vel ullra phis cui nuda est abyssus humariae conscicnii;c, patet. In
    qiiiiin debet, vaciilet ;
    quia ut uterque hic in nobis partc iiaque tahernaculi exterioie plurcs introihanl
    motus csse irrcprchensibilis possil, ct ad mentis sed ad interiorem cjus partem solus ponlifex accc-
    el ad corporis motum robur se ralionis exlendit, dehal: quia hotno quidem vidct in facie; sed Deus in-
    ulrumque coaptans : ne vel mens per voluntalis im- tuelur cor (I Reg. xvi, 7). Ilem, exlerior hujus ta-
    purilatem se sordidet, vel corpus pcr actionis in- bemaculi pars Sancta dicitur, interior vero Sancta
    discrclionem sese praecipilct. R'>bur itaquc raiionis sanctorum ;
    cum in observanliis exterioribus
    quia
    innobis intcrvenit: ne vel menlis noslrae motus im- electi Dei admodum sancti sint, per ea;lcslc lamen,
    mundus, vel coiporis sit indiscretus. Sub vecle quo intuscoram Deo flagrant, desidcrium iongc sunt

    etiam quinquesunt column» erecle ; et ne cadere sanctiorcs. Oculi, inquit, lui columbartim, absque eo
    compellantur, eidem vccti firmiler atque affahre B quod intrinsecus laiet (Cant. i, i). Ac si Spons;c suaa
    immissce: quia ne ad peccalum quinque corporis Sponsusaliis vevbis dieerct : In exterioribus quidcm
    noslii scnsus enerviter proruant rationis imperio ohservantiis valdc sancta hominibus apparcs , scd
    eubjici et disponi deient. Qnas etiam columnas, ne in inlcrnis desideriis tuis coiam me in menle lua
    exterius palentes sordibus aliquihus exlerioribus mullo sanclior lates ;
    quia in voluntatis ineae cxple-
    eommaculcntur, lenlorium eis appcnsum cohtegit lioue magis inlrinsccus comprehendisaffeciu, quani
    quia ne inordinata? el illicitae visibiiium concupi- explere intrinsecus sufficis eflcclsi, ita ut sanctitas
    scentiai idem in nohis scnsus inlcndant, et eos eo- tua interior, respeclu exterioris, Sancta sanctorum
    rumdem visibilium contemplus claudit, ne vel co- jure possil appellari. ln exlcriori eliam parte Salva.
    lumnas aspectus foedel et commaculet vanilas, vel loris nostri humanitas depicta est, in interiore, di-
    columnam audilus curiosilas, vclcolumnamolfactus vinitas : quia corporalibusquidcmoculis ejus in boc
    voluplas, vel columnam gustus edacilas, vel colum- mundo potuit liumanitas videri; sed invisibifcm ip-

    nam tactus impuritas. ista? vero columnae, per quas sisis divinitatem spiritualihus fidei ocuiis oportuit
    in labernaculum intratur, alibi in propbeta feneslrae credi. Hinc paipanti Thomae didlur-.Quiavidistitne,
    appeilantur, quibus lioc de quo ioquimur tcntorium credidisii(Joan. xx, 20). Id vidit quod palpavii;
    appensum non fuisse, idcm propheta deflet dicens: sed credidit quodei, quem palpavit, inesse agno-
    ilors inlravil per feneslras noslras (Jer. ix,21). Ac si vit. Denique vidit hominem, credidit Dcuin. Quod
    veihis aiiis diceret : Quia columnas, quac in laher- ergo dicitur, vidisti, ad Salvatoris pertinet humaiii-
    naculi nostri introitu sunt, tentorium non operuit, tatem, quae in parte depicta esl cxleriori ;
    quod vcro
    potuit pereas intrare, quod non debuit. Australis dicitur, credidisti , ad ejusdem spectal divinitatcm,
    paries labernaculi mundiliam designat voiuntatis; quae depicla er.t in inleriori,

    seplcntrionalis strenuitatem aclionis; occidentalis CXLIX. Spatium eiiam, quod in parteest taber-
    favorem sensuaiitalis. Sunt itaque tres quasi in ta-. naculi extcriore, colore induitur purpureo ;
    quod
    bernaculo parieles, tres in homine inolus : nienlis, vero in interiore, sapphirino;quia in corpore nimi-
    corporis, sensualitatis. Vectis ille, qui ad utrumque rum tribulationes et angustias lolerarc ; sed per

    se parietem extendens, utrumque conlirmat, robur certam spem,firmumquepatriae eoeiestis desiderium


    33t rationis, qui ulrumque in nobismotum, et mcn_ nosmetipsos consolari dehemus. Ait nainque vas
    lis videlicet et corporis coaplat et rohorat. Quin- eleclionis Apostolus : Elsi exterior homo nosler cor-

    que vero cohunnae snppositac eidem vecti ct infixae, rumpatur , iamen is qui inlus est renovatur de die in
    quinque sunt corporis scnsus, rationis dominiosubr j) diem (11 Cor. iv, 16). Ac si diceret : Quamvis exte-

    aulem eisdem coiumnis appen-


    jcti. Per tcntorium rior tabernaculi nostri pars colore purpureo ope-
    sum, rerum extrinsecarnm accipimuscontemptum. rialur, ea tamcn qnse interior est sapphirino in-
    desinenter colore decoratur. Exterior labernaculi
    422 CAPUT VI.

    De duabus partibus, in quas divisum erat tabernacu- pars, juxta moraicm signiticationem, corpuris ex-
    lum Moysi; el quidper eas nwraliler accipiendumsit. primit sanctilalem, quae esl in facto exteriori ;
    pars
    CXLVIU. Considerandum primo hoc nobis est vero interior cordis innuit sanctilatem, quae' est in

    quia in duas erat parles vetus illud tabcrnaeulum desiderio interiori. Corporalis vero nostra sanctitas
    divisum : in unam, quae extra velum, et in aliam, post sex opera misericordioe, quae exhibenda sunt
    quae intra eral;in unam, quae Sancla, in alteram, proximo, in his octo consislit : in rigorejejuiiiorum,

    quae Sancta sanctorum diccbalur. Si quilibel ele- in instanlia vigiliarum, in mauuum lahore, in car-
    ctus et in via Dei perfcclus hoc tabernaculum sit, nis castilale, in gravitate vulliis, in parcitaie alla-

    quid aliud pars ejus exlerior, nisi cjusdem viri tus, in vilitate habilus, in malurilate incessus .Haec
    clecti atque perfecti corpus ? quid pars haec inte- aulem octo illi octo gradus innuunt, qui in spalio

    rior, nisi animam ejus dcsignat? Jn partc etenim exteriori depicti sunt, in utraque hinc inde parte
    7:, 5 ADAMl PR.CMOXSTIUTENSIS WS
    qnatucr gradibus positis. Henlis quoque nostne de- A tia. Prudentia, quae nos ffltiminat; fortittido, qose

    siJeriuiu, ln quo inlerior sanctitas consistit, triplex roborat ;


    justiti», qune exornal ; temperanlia, qua?

    est : desideritim venise, desiderium gratire, desidc- nodificat. Ex qnibus qnidem virtutibus qunedam

    num gloike. Toto nanique affecfu lirec tria de*ide- modo habcmus sed multa- nobis admic dcesse vi-
    :

    rare debemuft: veniam, graliam, gloriam : veniam demus, quac omnia in alia vifa, quam Sancta san-
    peccatorum, gratiain meritorum. gioriam prajmio-* etorum designanl, plene habcbimus. Et idcirco has
    rum. Primum perfecte habuit desiderium mulier quatuor virtutes non in Sancla. sed in ipsa Sancta
    illa de qua dicitur : Remittuntur ci peccata multa, sanclorum intra vclum super ipsas rolumnasposui,
    qvoniam dilexit multum (Luc. vn, il). Secundumve- qtue ante idcm velum erectas sunt : quia nimc qui-

    rodeaiderium habuil ille, qui dixit: Coucupivil anima dem cx partesumus prudentes et fortes; ex parte

    meu desiderare justificationcs luas in omni lempore jusli ei moderati; sed cum venerit, quod perfectum
    (Psul. cxvm, 20). Desiderio quoque tertio ardenter esl, evacnabitvr qiind ex parte est (lCor. xv, 10).

    flagrabat egregius Praedicator, quando dicebat De~ :


    Tunc cnim scierous sine dubitatione, poterimus
    siderium liabens dissotvi, et esse cum Christo (Phil. *, arne debilitate ;
    jusli plene erimus, quia in nullo

    23). Et hoc triplex desiderium illi trcs exprimunt offendemns ; tempcrantes plene.quia in nuiloexce-
    gradus, qui in spalio sapphirino, quod inlra velum * dcmus. Bae namque quatuoi virtutcs aliter in labo-

    esl, a dtxtris lpsius imaginis positi sunf. Sunt vero ribus et aerumnis viix luijus a nobis : aliter in cce-

    in extericri tabepnaculi parte haec tria: mensa, can- Hs servanlur ab angelis et animahus «anctis. rbr

    delabrum et altarc, ut, sicut stiperius de bis trjbus namquc Deo rcgnanti, qui prjeser.s videtur, subdi-
    tum essc, jusiitioe est; nullum bonum Dco pnepo-
    dictum est 423 vc'l ulilem operalionero, vel siudio-

    sam lectionein, vel puram seniper exercearous ora- nere, vela?quare, prudenli;e; Dco firmissime cohoc-
    tionem. Jn arca quoque, qiuc in parto est interiore, rere fortltudinis ; nullo dcfectu noxio deleclari,

    baec tria sunt : virga, labulx et mensa. Yirga recla temperantice. Ilic autcm quod sgit justilia in suh-

    el florida est, cl animor nosirae designat memoriam veniendis miseris, quod prudentia in cavcndis ir.si-
    ;

    in tabulis vcro veritalis erat cognilio, et accipitur diis, quod fortitudo in perfcrendr* molcstiis, quod
    pcr eas aoimae ratio ; ct manna quoque cibus dulcis
    temperantia in coercendis delectationibus pravis,

    et sapidus puram dulcedinem cl dulcem exprimit non eril ibi, ubi nihil mali crit.

    puritalem, quam halere debemus in volunlate. Me- CLI. In aureis vero carumdem columnarum capr-
    tibus uno ductu per transversum scribo h?cc duo
    moi ia namqce nostra esse debet rnunda, ratio perita,
    erba C ° 9niiio DeL ° uia in c,aris mon,ium suar,,m
    yoluntas devota. El hac tria illi tres gradus notant, C J
    intellectibus, quas itla capita anrea designant, plene
    qui in seplentrionali arcae capite depicti sunt.
    quique electi Deum in ccelesti palria cognosccnt.
    CAPUT VII.
    Ut enim ait propheta : Non docebil quisqvam proxi-
    Qud dua tabernaculi partes cum his quce in eis mum suvnt dicens : Cognosce Dominvm. Omnes enim
    erant,juxta sensum tropologicum geminum homi-
    cognoscenl me a minimo usque ad maximum, ait
    nis staturh designenl.

    CL. Nonabsurdum esse avbitror.si dicamus, quod


    Dominus (Jer. xxx«, 18). Ad exordium vero prioris
    verbi tres gradus pono : quia plenam elecli san-
    idco divisum erat labemaculum Moysi, quia genii-
    cUe Trinitatis notitinm habebunt. Plcnc ctenim
    mis est status noster unus in prxsenti, alius in
    :

    fiiUiro unus in labore exsilii.alius in requie regni; lunc, quantum pertinet ad creaturam, scient et
    ;

    unus qui dicitur Sancta , alius, qui Sancta sancto- W™ sit Palri gignere, quid Filio gigni, quid Spiritui
    sanclo procedcre quid denique in deitale una, et
    rum ; unus in merito, alius in prsemio ; unus in af- ;

    flictione, alius iu consolatione ; unus denique in Trinitas personaruni etunitas sit subsiar.tire. De-

    via, alius in patria. Nunc quidem moramur in San« orsum vero in argenlcis columnarum basibus per
    cta, necdum possumus pertingere ad Sancta
    sed lransvers.um scribo :
    lndcsinens laus Dei Quiaom-

    sanctorum quia nunc quidem, ul ait aposl.olus


    :
    D nes lunc electi Dei in hoc quasi fundamenlo spe-
    Joannes, filii Dei sumus, sed nondum apparuit cialiter suhs.stenl, ut laudcs hymnorum in atemum

    quid erimus (l Joan. UI, 2) quia rnorlalitalis no- conditori decantent. Per decorem namque argenti,
    :

    slra2 velamine caexati, secrcta illius inferna; et su- nilor verborum, qua; in laudes Dei sine fine profe-

    pernae patnacgaudiaperspicerenon valeniU6. Nunc, rent, dehet intelligi. Et in prima basi quinqne g^a-
    inquam, in Sancta sumus quia in quibusdam modo ;
    dus pono, quia quinquc sunt, pro quibus Dominum
    suinus sancti, sed quando pertingemus ad Sancta in aeternum laudabimus: videlicet crealio nostra.
    sanctorum, in omnibus erimus santti. Modo quae- redemptio, liberatio, protectio, tencficium quod;
    dam scimus, non omnia, quia in muilis caligamus. nobis impendil. Creavit namque nos, redemil, li-

    Quajdam oossumus nunc, non omnia quia in mul- : beravit, prolegil et benefacit nobis. 424 Creavit

    lis debdilamur. In quibusdam modo justi sumus, non exisientes, rcdemil perditos, liberavit caplivos,
    non in omnibu* : quia in mullis offendimus. Et in prolegit infirmos.benefacit indignis.Crcavit,inquam,

    quibusdam tcmperantes sumus, non in omnibus : nos in divinitale, redemit in humanitate, iiberavit
    quia in multis excedimus. Ecce quatuor principales a caplivitate, protegit in prsesenli infirmilale, be-

    yirtuies : prudcnlia, fortitudo, justi|ia, tempcran- nefacit in xterna feliciiate. Ipse cnim Creator no-*
    ;

    737 DE TRIPARTITO TABERNACCLO. - PARS III. ?58

    stcr est, Rcdemptor, liberator, proteclor, et bene- A marcessibile illias sempilernae virtutis, ad quam
    factor. debemus quod sumus re-
    Crealioni ejus ; suspiramus, patriae gaudium per contemplalionis
    den.ptioni, quod reparati suitius; liberationi, quod puriialera sedulo apud te in mente periractes : can-
    vocati suuuis proleetioni, quod justificati benefi-
    ;
    ; delabrum profcoio et ex auro purissimo factum et
    cio, quod magnificaii. Hae sunt misericordiac Dei, duciile, eodem candelabro scyphos, sphaeru-
    ei in

    quas in aelernum cantabimus, annuntianics verita- las et lilia posila in smcta ina habes. Ad extremuin

    tem ejus in ore nostro. De quihus videlicel quinqtie vero si sine intermissione oraveris, si puras manus
    plana ut arbilror el suffioiensiu libro. quein nuper tine ira et disceptatione indesinentr-r l.evaveris (l

    composiiimus, cujus esl litulus De dutcedine Dei, Tim. ii, 8) : altare nimirum thymiamalis deaoratum
    haLettir eruditio. In ipso eliam velo liic quatuor in te construxisti Fac ergo intebanc mensam,
    columnis appcnso per Iransversum hoic verba candelabruni et aliare. Mensam habes, si per
    scribo : Ccctnm ineffabiti putchriiudine ornaium. lit studiusn sacrac lcctiouis iti mente iiiuminaris; si

    eniui Venerabilis Beda scnsit, hoc velum coelum per assiduilatem bonae operationis, in corpore
    dcsiguat. Dicit namque de co : Quod autem idem ornaris : quia mensa, et sacram Scripturam, ct bo~
    vetum de lujacinlho el purpura, coccoque bis tincto, nam, ut superius diclum est, exprimii aclionem.
    H btjsso retorla pulchra varietale contextum e*t, quis " Candetabrum habes, si per serenitaiem internx-
    nen videct eliamjiula lilleram putcfnitudini coekslis centemplationis purifiearis. Altare thymiamatis, si

    ccngruer» thionis ? Et addil : Si eniin decorem, in- per instantiam devolae cralionis in amoie Dci in-
    quil, flammasque aslrorum, si muhifariaM nu- fiaminaris. Illuminet itaque te sancta lectio ccuitra
    Itium speciem, si ipsam irim conxideras tnilte tra- ignoranliae obscuril-item ; exornel et bona aciio

    henlem, adverso sole, colores ; nonnc videris libi contra eam, qnse inimica est animse, oiiositalem
    mutlo piures, el pulchriores, quam velo labemacuti purificel le interna contemplatio contra irruentium

    iuiextcr sunt , inditas ccelo colorum notare pictu- phaiitasmatum inanitalem ; incendal te oratio con-
    ras ? Et Ikbc de columnis qualuor, quae inira ve- tra Aquilonaris algoristorporem. Haec itaque sunt,

    lum sunl ; haec eliam de capitibus earum aureis qure in islo, in quo nunc slatu es, id cst in Sancta,
    ei basibus argenleis ; hsec de velo eisdem columnis jugit.er exercere debes : studium videlicet sacrae le-

    appenso, juxta sensuoi anagogicum, brevitcr dicta elionis, assidnilas bonaj actionis, iumen inlerna»

    sint. contemplationis, devotio purac orationis.

    CAPUT VIII.
    425 CLIII. De his Sanctis vcnies ad Sancla san-.

    „ clorum. quia per sanctilatcm merilorum ad felici^


    J
    tatem perlinges praumorum. Semel in anno surorous
    Sancta erant juxta intctleclum moralem : quui
    ttiam ea, qux in Sancta sanclorum eratjuxla sen- pontifex sacris indutus veslibus Sancta sanctorurn
    tum anagogicum designent. ingredi consucvit; et lu cum corona anni divime

    CLH. Dietumesljam quia gemina tabernaculi divi- beiiignitalis.cui benedixitDominus (Psal. lxiv, 12),

    siogeminum nostrum slatum designat unum, quo :


    quem el placabilein praedicavit, spirituali quodam
    siimus in praesenti; alium.quo erimustn futuro.Unus ei invisibiii coram co pontificatu functus, varietale

    Sancta, alius Sancta sanctorum appellatur. Ille in bonorum operum, quasi specie pulchrarum vestium

    quo sumus nunc Sancla vocalur : ille vero ad decoratus, ad gaudia coelestia semel intrahis, quia,

    quem suspiramus, Sancta sanctorum. Nunc ilaquc ut Apostolus ait, mori statutum est kominibus semel,

    in Sancta mancmus, tunc pcrveniemus ad Sancta post hoc aulern judicium (Hebr. ix, 27). In Sancta

    fianclorum.Nunc aulem in Sancta habemus mensam sanctorum videbis arcarn ;


    quia libi Dominus Jesus
    lectionis, candelabrum cnntcmplalionis, altare ora- oslendetelmanifestabitlibi seipsum(/oan. xvui,2I).
    tionis. El lectio quidem nos illuminat, conlcmplatio- Jn qua quidem arca hacc tria sunt : virga, tabulae,

    puvificat, oratio inflammat. IHuinmat, inquam, nos el manna. Huic arca^imminetpropitiatorium, super
    studium sacras lectionis, ne a via Dei aberrcmus; D { uod
    l
    sese i nvicem conspicientia, muluosque in ip-

    puriftcnt nos sereniias internae contemplationis, ne sum propiliatorium vultus verientia duo cherubin
    per inslabililates fluctuaniium cogitationum inane» slatutasunt. Arcahaec, MediatorestDeict hominuni,
    scamus ; inflammat nos instanlia devohe orationis, Deus et horao, Cliristus Jesus. Arca ex lignis setim
    ne ab amore Dei frigescamus. Si ergo in lege Do- focta est, ctauro undiqne vestila. Quid auro prelio-
    inini mediteris d'e ac nocte ; si sacram Scripturam sius? Quid divmitate Chrislicxcellenlius? setim li-

    nobis proponentem , et in historia excmplorum gna impulribilia sunt, et ex membris mundissimis,


    sanctilalcm, et in allegoria recla fidei credulila- et ab omni prorsus peccati putredine alienis corpus
    tcm, et in anagogia supernorum gaudiorum felici- Chrisli compactum est. Sanctitatis quippe non par-
    latero in mente jug ter retineas : mensam nimirum tem aliquam , 6ed omnem pleniludinem sua rcdolef
    deauralam quatuor pedibus nilentem in laberna- non solum in Yirgine conceplio, sed etiam inter ho-
    culo luo habes. Si aulem ipsius Redemptoris nostri mines conversatio : quia qui sine peccalo concepttiS
    conversationem sanclam et passionem duram ; si est, sine peccalo inter homines conversatus est.

    ordjnem praedicatorum, si obedientiam audilorum, Sicut peccatum non conlraxit, ita nec fecil. Yerum-
    s.i rectitudinem bcne operantium, si denique im- tamcn ci si nullum peccatum habuil. in similitudi
    ;

    7r,9 ADAMI PILF.MONSTRATENSIS 760

    nem quoque carnis peccali vonit : quia et ligna A Ideo veritas ad ulrosque, quia ilHs justitiam, istis

    •«Liim.ex quibus arca farta esl, licet imputrihilia et misericonliamexhibcns, utrisque se veracem oslcn-
    fuilia sint, spimc tamon similia sunl : et per spi- dit, 42S^ ,;ri) ' ms pociiam, quam comminatus est,

    nam Bolel uonnunquam in Scriptura sacra peccati eljuslis gloriam, (|iiam pollicitus cst, rcddet. Et
    punclio designari. Sed arcae buic prapitiatorium proeedent, inquit, qui bona feccrunt in resurrectio-
    -
    Buperimpositum crat ;
    quia Doum inler caeteras vir nan vit'i' (Jor.n. v, 29) : ecce gloria, quam clectis

    lutes sna piclas maxime conunendat. Unde dicitur : pollicelur, Qui vero mala egcrunt in resurredioncm
    Suavit Deui universis, el miscralionis cjus super om- judicii (ibid.): eccc pceoa, quaiu reprobis commina-
    nia opera ejus. Yenit enim peccalores vocare adpuem- tur. Haec est veritas, quae in arca nostra ab aeterno
    tentiam (Luc. v, 32): qualis in nomine, lalis]exislcns et est, in qua immuabiiiter et praedesiinanlur quisal-

    iu opere quiaex re vocatur Jesus, dum salvum fecit


    ;
    vandi sunt, ct praesciuntur qui dammandi sunt.
    popuiumsuuma peccaliseorum. Hanc autcmsuavis- Q-.iam nimirum veriiatem una cum manna mansue-
    simam, et dulcissimam ipsius pktatem utraque con- ttuiinis, quae pertinet ad elcctos, cl virga justitine,
    corditerpraedicaiii Testamenta.Vetus quidcm jicrejus q'!* a:I reprobos, buic de qtia loquimttr arcactam
    Jiumauitalem adlitic fuluram; Novnm vero per camdem reprobi quam elcti plene videbunl inesse: quando
    jam factam, quasi duo cberubin in unum, idemque impletum eKt quod eadem in Evangelio arca ct
    arcac propiliatorium suos vultus veitentia, seque niinatur, et pollicetur, diccns : Et ibunt hi (baud
    muuio. atipio ipsum propitiatorium prospicientia. In duliium quin reprobi) in suppliciitm a'iernum, jnsl 1

    bac vero arca manna esl, labulae, et virga ;


    quia in autem in vitam mternam (Matth. xxv, 26). Igitur ar-

    Cbristo est, dulcedo clemenlise, et plenitudo sapien- cam illam, fpiae in Sancta sanclorum prxfulgct et
    tiae, ct acqualilas justiiia?. Sunt in arca tabuiae, quia terribiiem nobis exbihet virga, et amabilem man-
    in Cbristo sunt omnes tbesauri sapientiae et scien- na ; el veritatem manr.a simul commendat et vir-

    tiae absconditi ; est in ea virga, quiao»i«e;«d/ci?i;rt ga , quia ab aeierno simul, ct in ceternum vera esi
    dedit Pater Filio (Joan. v,22) ; est et in ea manna fiiiorum Dei eleclio, et filiorum perdiiionis repro-
    ;

    quia sicut superius dktum est, et sacpius dici de- batio ; utnec istos salvari, nec illos contingat dam-
    bet, et nunquam oblivioni tradi, Non venit vocare nari. Sunt ilaquc haec tria in arca : virga, tabuiae*

    jnstos, scd pcccatores ad pocnilenliam (Luc. v, 52). manna ;


    qnae tiia tres, qui super arcam ipsam in

    Tabulae itaque ad sapienliam, virga ad justitiam, inferiori ejusparte posili sunt, exprimunt gradus.
    manna pertinet ad clementiam. Intende, inquit, pro- CAPUT IX.
    spere, procede, et regna : propier veritatem, et man- qnoa ad aanUonem conlra candela
    Q De capi(e vernuSt
    snetudinem, eljustitiam (Psal. xliv, 5). Intende, o brum in Sancla depictum esl : el de seplem ejusdem

    Bapiens! procede, o clcmer.s ! regna, o potcns! In- candelabri lucernis moraliler exposilis. De tabutist
    virga, alque manna, qu<e in arca fucrunt.
    teiide, inquit, o sapiens ! propler plcniludinem ve-
    rilatis, quae est in tabulis ;
    procede, o clemens ! pro- CLV. Quia vero ob causas diversarum significa-

    pter suavitatem mansuetudinis, quae cst in manna tionum una eadcmque res in sacra Scriptura eliam
    regna, o polens! propter aeqnitatem justitise, quce modis phrribus, dummodo ab unitate fidei non rece-
    est in virga. Et haec fac specie lua, et p:ilchritudine datur, potesl accipi, non abs re esse credimus, si

    tua. Pulchritudine, propter aurum; specie, propter etiam exleriorem tabemaculi domum, qnam paulo
    Jigna selim ;
    qui tam pukher es in auro divinilatis, ante ob illamquam tuncostendimus causam sancti
    ut in te dcsiderent angeli prospicere: tam specicsus cujuslibet corp:;s exprimere diximus : nunc quoque
    in lignis imputribilibus humanilalis, ut te speciosum versavke ob causam aliam ad ejusdem viri sancti
    forma prae filiis hominum propheta David asserat, mentem juxta aliam sigiiifieatior.cm referamus. Ne-
    quem unxit Deus Paler oleo laetitia? prae participi- gligenter elcnim non debet praelerire diligenlia vc-
    bi!5 tuis (ibid., 3). stra ;
    quia sicul inlerius tabeniaoulum, juxta sen-
    CLIV. Hanc etiam arcam quatuor annulis immissi r, sum anagogicum, sccrcttim, de quo breviter jam
    d-.io portant vcctcs; quia utramqueChrislinaturam, dictum est, patriae coelestis exprimit, sic quoque
    divinam videlicet et bumanam, circumcisionis et labemaculum cxterius, juxta tropologicum duntaxat
    praeputii praedicatores diclis quatuor evangelistarum inteiicctum, secretum potest innuere mentis. liic

    instrucli mundo nuntiant et manifestant. Ha.c j


    au- uamque interim rcquiescimusin mcrito, utibi post-
    tcm tria, quac in hac arca, quae Dominum nostrum modum requiescamus in pr;cmio. Hicin sanctitate,
    Jcsum Christum designat, sunt, illi tres gradus in- tit ibi in felicitate. Hicdenique, id est in mentis se-
    nuunt, quos in ipsa arca in inferiori ejus parte po- creto, occullas hostis occulti insidias occulte susci-
    suimus. Suntitaque in arcahccc tria : manna man- pimus, ct susceptas laboriose toleramus, tolcratas
    suetudinis, virgajuslitiaj, tabulaa veritalis. Et justi- priidenlerdeprehcndimus, deprcbensas fortiter su-
    tia quidem ad rcprobos, mansuetudo ad electos, ve- peramus.Hic eliam septiformi sancti Spirilus lumine
    ritas ad utrosque perlinet. Ideo mansueludo ad ele iiluslraraur et ardore accendiinur. Hic suaviter co-
    rtos; quia ad dukedinem suae pci iinet misericordiae ram eo per orationes flagramus ; ibi vero eum facie

    quod solventur.ldeo justilia ad rcprobos.quia a?qui- ad faciem videbimus. Hic denique multis modis la-
    tas rigidae suae justiliae censel ut condcmneniur. boramus, ut ibi felkiter coronemur. tdcirco in taber
    %{ I)E TRIPARTJTO TABERNACULO. — PARS III. 701

    naculo cxleriori, per quod mentis designatur secre- A auctorem et instigatorera , hujusmodi vermis prse

    tum, contra candelabrum, quod statuitur ad au- multis aliis magis aptus et idoneus mibi viueba-

    strum, indecorum cujusdara horridi vermis caput in tur cum ipse etiam serpcns, et nonnulli alii
    ;
    quia

    aquilone, undeomne nialum panditur super omnem vermes bonum forte aliquid in Scriptura sacra
    lerram, sub ipsa mensa prominens depingo. Quod quandoque designent hunc nusquam recolo me in ,

    videiicel caput nigerrimam cx ore suo et naribus bona significatione invenisse. Igilur cura vermis

    nebulam emiti.it. De contra vero in candelabro se- iste horribiiis ab aquilone veniens iriplicem hune
    plera lucernas accendo ;
    quia lucesepliformisSpiri- de quo superius dictum est , adversus nos disper-
    tus, qui per austrum exprimitor, caliginosas illius serit furaum : priusquam ab eodem verme vel ob-

    frigidi aquilonis teutationes deprehendimus ; ut eas scuremur, vel incendamur, in cordis nostri taber-

    superare possimus. Es hoc nobis de noxio illo viru- naculo, septem austraiis candelabri lucernas ac-

    lenli iiostis capite diligenter nolandwn est, quia tri- censas babeamns : quia septiformis Spiritus sanoli

    piicem ex ore suo et naribus fumum emittit ;


    quia el luce illustrari, et ardore nos oportel inflammari
    nimirum trina ignorantia est, qua animam soiet ut versutas sa-pe dicti hostis nequitias et illuminati

    seducere humanani. Ignorantia videlicet boni et ma pruilenter deprehendere , cl accensi forliter supe-
    li;veri etfalsi; commodi el incommodi. Hac tri- " rare queamus. Idcirco ad singulas candelabri hi-

    plici ignorantia in tanturn reprobos obscurat, ut in- ccrnas unum sancti Spiritus donum scribo : ita ut
    terius nonminquam escaecati, et malum reputent Sapientia ad lucernam ,
    quse in summo est, BCripta
    quocl bonum est bonum, quod malum est; vcrum,
    ; sit : et ex una ejus parte , intellectus , el ex altera
    qnod falsum est ; falsum, quod verum ; commodum, consilium. Deinde alia quatuor dona binc , el inde

    quod incommodum est, incommodum, qnod com- quia his tribus donis, dono scilicet sapier.tire, et
    modura. De quibus propheta intonal, dicens : Vce intellectus , atque consilii , vcnenosas antiqui hoslis
    qui dicunt malum boiium, et bonum malum, ponentes nequilias dcprehendimus ; reliquis vero qualuor,
    tenebras in luccm, et lucetn in tenebra» ; ponentes videiicet dono lbrtitudinis , scienliac ,
    pietalis et

    amarum in duice, eldulce in amarum (Jsa. V 20). , limoris deprehensas superamus.


    Lucem ponunt in tenebras, et lenebras' in lucem CLVII. In tabernaculo vero interiore arca cst, et
    quiputant et falsum esse quod verumest , et verum, in arca , ut jam sacpe dictum cst , haec tria conti-
    quod falsum. Amarum praeterea ponur.t in dulce, et nentur ; virga, labulae, et manna : quia in cado
    duice in amarurn, qui et commodum pro incommo- aetcrna Deitas regnat, in qua Deitate tres prrsonae
    do, etincommodum pro commodo sumunt. fhec est coaeternae sibi , et ccaequales , el consubstantiales
    nebula, quam ab aquilone 42*7 venire propbeta creduntur : Pater scilicet, Ftlius, et Spiritus san-
    Ezechiel inDei visione aspexit. Vidi, inquit, et ecce non incon-
    ctus. Et quia in virga notatur potentia,
    vcnius iurbinis venlebal ab aquilone, nubesque magna. grue per virgam accipilur Paler. Quia aulem in
    (Ezech. i, 4). Hujus eliam fumi obscuritatem ab tabulis scienliae plenitudo ersri , aple quoque per
    aquilone prophela Isaias emcrgere videbat, quando easdem tabuias intelligilur Filius. Quia vero cibus
    dicebat : Ab aquilone [umus veniet, et non est qui dulcis et sapidus manna fuisse dicilur, jure per
    effugiat agmen ejus (lsa. \iv, 31). Hostis naraque an- manna exprimilur Spiritus sanctus. Quia el polen-
    tiquus mentes reproborum prius obscurat, abslrahens tia Pairi , et sapientia Filio , et benignilas assigna-
    ab eis lumen verilatis, postmodum inllaminat , eas lur Spiritui sancto, quae tamen tria unum sunt in
    perducens ad opus facinoris. Prius obscural per ea- Dco substantialiter, quamvis personaliler distincta
    liginem , deinde inilamraat per arddrem concupis- sint : hacc ilan,ite iria , virga , tabulae , et raanna in
    ccntiae.LUrumque itaqueex oresuo etfumura tentator Sancta sanctorum ,
    quae ccelum designant , erani ;

    i!!e emitl.it, ct ignem ; ut pariter animam huma- quia tres sunt qui testimonium dant in ccelo : Pa-
    nam ci per caccitalem obfuscet, el per cupiditatem tcr , cl Verbutn. et Spirilus sanciits (I Joan. v, 7).
    incendat. r, Quoc tria ill i tres gradus innuunt, qui in superiore
    CLST. Yerum quia propositum nostrura fuit, arcac parle sub ipso propitiatorio depicti sunt.
    potius in bac piclura noslra ostendere quomudo , Sunt itaque novem in bac, dc qua loquimttr, arca
    hostis ille venenosus et electos in mente lentat, el positi gradus. Tres in parte ejus septentrionali, et
    lenlans ab eis deprehenditur, el deprcbensus vin- tres in parte ejus inferiore; tres vero in superiore.
    citur, quam quomodo reprobos ex consensu supe- El ul aliqua ex bis, quae superius latius dicta sunt,
    rat : idcirco solum fumum, per quem lentalio ex- breviter repetaraus , ilii tres gradus , qui in partc
    primitur, in ore veimis depinximus. Et scptem in arcae seplentrionali positi sunt , illa juxla sensuin
    in candelabro lucernas, quae septem dona sancli moralem cxprimunt tria, quae in anima sunt hu-
    Spiritus innuunl ; quihus viri sancti hostis occulli mana : memoriam videlicet quam designat virga , ;

    in cordis sui tabernaculo tentationes el deprehen- ralionem, quam tabulae volunlalcm quam raan- ; ,

    dnnt, et deprehensas devincunt, incendimus : non na. Qui vero in inferiori ejus paite sunt, tria nobis
    - autem ignem , per quem concupiscentia designatur, innnunl, quae sunt in Christo : acquilalem scilicet
    quae mentes reproborura exurit. in ore yraediti ver- justitiae quae accipitur in virga plenitudincm
    , ;

    rai6 posuimus. Practerea ad denotandum malitia» scientiae, qtue in tabulis ; duicedinem clementise,
    733 ADAMI PR.tMONSTRATENSlS 764
    quae in manna. Per illos quoque trcs ,
    qui in parle A tunl, pro quibus necesse habent ut adhuc cnixius
    e)»is superiorc sunl, trcs illas personas, qtiuc in orent. Haec itaquc triparlita cogitalio nos, .qui in-
    nna Deilale creduntur, ct adoraniur, «ccipiruus : Jirmi sunuis , in ipso orationis noslr;c lempoie mi-
    primo PHlrern , cujus potenliam cestimamvis posse serabiliter devasjal : cogilalio onerosa , otiosa
    designari per virgoin ; Filium, cujus sapient.am affecluosa. Oncrosa siquidem cogitatio est, per
    pcr tabulas ; Spiritum sanclum , cujus dulcedinem terrcnaruin cogiiationis slrepilus et saeculariitrn

    per manna. occupationum tumullus in menlc imnioderatc dis-

    428 CAPCT X. sipari ; otiosa vero ad irrucntium phanlasmaiiim

    De allari thumiamatis , el de his quce ad idem pertinet vanitales ; aficctuosa quoque ad volu-
    aitarc perlinent ,
    piclnris. ptuosas pristinarum iniquitatum rccordationes. St*d
    CLYIII. Restat nunc quoque, ut de altari tbyrniama- si volumus ul oratto nostra suave aliquid Dco
    tis atiquid tropologice loquamur: ul nibil cx bis, in aia ment'13 redoleai , oportet sunmiopere ut
    quseintra ipsum tabernaculuro sunt, sivcquaeinSan- quando orationi incurabimus, liaec omnia post dor-
    cta sanctorum praetermisisse videamur. IIoc auiem sum menlis, quanlura Domino largiente possurnus,,
    aitare extra velum in Sancta stabal per quod ni- ;
    per plenam oblivioncm projiciamus , el ejusdem
    rnirum nibil aliu.J juxta sensum raora!cm nisi ,
    '* faciem ad ea quae proferimus, quantura possumu»,
    mens munda et divini amnris igne Succcnsa debet pona;cus. Ideo post dorsum ponlificis praedicti ad
    inteiiigi : in qua uimirum oraliones noslras , quasi aram consi&lentis , tres gradus depimirous ;
    quia
    quaedanri boni el suavis odoris tliymiamata, in altari quiciiaquc frucluosam snam esse desiderai ora-
    deaurato, Deo offerimus. Idcirco in pictura nostra, tionero , necusse est ut banc tripartitam cogita-
    ante altare thymiamalis, extra velum, pontilicem tionem, quando orat, post dorsum meniisexpcllat;
    quemdam vcste ponlificali indulum ct incensum, quatcmis in ejus pectore ,
    prout bibi divina gralia.
    in eodem allari cum ihupbulo auroo offerenlem de- miniscraverit posse , orationis suae lempore non in-
    pingo , ut nos, qui regale sacerdolium sumus troducanlur, ve! cura pungens, vel phantasma ir-

    suave Deo orationis incensum m ara nientis oflerre rucns , vei culpa blandiens.
    stjideamus. Sini omni nobis solliciludine proyiden- CLiX. Sed poslquam haec a seexpulerit, oportet
    dum cst, ut tules, auxiliante Deo, ante ternpus r.ihilominus i.t haec qttaluor diligenter in mentu
    orationis nos pnepareinus ,
    quales in ipso oratio- aliendat. \n primis videliccl, quis cst ille qui
    nis tempere ante Deurn , quem oramus , nos inve- orat ; secundo, quis ille quem orat ; lerlio, quid sil

    niri desidcramus. Indesinenter nobisnamque cogi- tlliuj pro quo orat quarto quoque, quomodo orat.
    r ;

    tandum est ;
    quia juxta Psalmistae sententiam , Inp- Considerans iiaque seipsum qui orat, lalem se esse>
    quilalem st aspeximus in corde nostro, non exaudiet videat , tam sciiicet proclivem ad vilia , tam iuva-
    Dominut {
    Psal. lxv, i8). Unde quia ipse iniquila- lidum ad virlntes, tam pigrum ad bonum , tara
    tem non aspexil in conie suo : Propierea, inquit , ad malum promplum, tantis etiam miseriis im-
    exaudivil Deus , el atlendil voci deprecalionis ntece plicalum , iot denique tantisque peccatorum mo»
    (ibid., 19). Ideirco necesse est ut ab omni cor no- liljiis oneratmn : ut pro suis inerilis nibil oronino
    strum phanlasiualum inaniiate, quantum Dco do- dcbere se a Deo impetrare ceitissimc 429 scial.

    »a;»<e possumus, anle ipsum orationis nostrse iem- Ilhimvero, quemorai,etpolcntcmaspicial elclemo
    pus expurgemus ;
    qualeuiis liberam in oratione lem : clementem ad miserandum,poientem ad succar-
    mentis faciem possimus erisiere , ul juxla quod in rendum; qui elecios suos digne se invocanles exau-
    Regula nostra admonel Augustinus : Psahnit et dire et polesi, ei vult, quia eorum quodammodo el por
    lnjmnis cum oramus Deum , hoc versemus in corde eompassionem sentit periculum, et per polestatera
    qmd proferimus in ore. Quidam etenim ,
    quando conferl subsidium. Sic iiaqtie et studiosa tui ipsius

    orationi insistere debent , terrenorum in mente ne- inspectio libi doiorem , et diligens divinae miseri-
    gotiorum slrepitus, el tiinutllus indesinenler revol- D cordiae consideralio confert tibi spem; ut oblinere
    vunt ; et dum a se per lot el tanta dividuntur, propter ejus clementiam firmiter confidas, quod
    quod ore proferunt, nec ipsi, qui profeiunt , de- propier fragiiitatem praesumere non audebas. Se-
    prehendunt. Plerique vcro mei siniiles imporlunas qtiitur post baec, ut etiam videas qtiid petas Quae
    pbontasmaium irruenliiim muscas , orationis suse alia debcmus peicre, nisi baec tria : veniaro, graiiam

    lempore, crebro mente recipiunt


    apud se in el gloriam? Veniam peccaiorura ,
    gratiain merilo-

    unde cis contingit, ut quid dicant, omnino igno- rum, gloriam praemiorum. Per veniam peccalorum,
    rent. Alii cliam majore demeiilia infatuati quando ,
    medianle gralia rocritorum, pervenilur ad gloriam
    Deum orant, foedas transactarum iniquilalum sua- piicmiorum. Per primam emundamur; per sectm-
    rum apud se introrsus imagines vcrsant : personas, dam exornamur ;
    per lortiam beatificamur. Idcirco

    loca el lempora, cum quibus quando , , et ubi ne- hrcc iria solent petere cuin omni devotione, quicun-
    faria sua fecere, deiectabiliter iu anitno replicanl. quppetunt in nomine Jesu: veniarn scilicet, gratiam

    Lt qm ideo ad oralionem veniunt , ut eorum , quae el gloriam ; ct quae in eis sunt raala omnipotens et

    illicite egerunt , veniam implorent , in ipsa oratione misericors Deus pie diluat, et bona. quae eis dcsunt,

    pcr sordidae cogitationis deleclaclionem ea romroit- abunde conferat, collala forliter custodiat, et in fiqe
    76." DE TRIPARTITO TABEftNACULO. — PARS II? 7GG

    te^a2visionis5uagaudiac:is?!!ie(lrfCOQiiCeda4 Novis- A Jius veteris labernaeuli afiquid moralifer , prout


    piine considerare debes qualiler petas , mt videlicet capimjus, loquamur Scimus quidetn, sicut plene su-

    Dominum luum et ardcnier petas, atque ore3 perse- perius Oitensumr esl.quia visibile illud Moysi taber-
    veranter ;
    qualcnus qnadam et ardenti perseveran- naculum primum cortinis pene usque ad terram „

    tia, et perseveranti ar.dorc precibus incurabens, et deinde. sagis ex toto undique usque ad terram co-
    i,d quod pelis iu desiderio summo Itabeas; et qaous- operium fuit. Tectum vcro ipsius tabernaculi pri-
    que quod pet.is obtineas, a precibus nequaqwara mum super saga peliibus arietum rubricatjs : deuid.1
    cesses. Maec itaque quatuor sunt ,
    quae ante menlis 430P cll ^,JS by.acinlhinis supeiindutum fuit. Debes
    oculos orationis tempore studiose haoere debes, ut quoque et ttj tahernaculum tuum cortinis et 3agi-

    consideres quis ipse sis vidclicet altentissime qui et pellibus rubricalis et hyacinthiniscocperire, sed.
    oras,elquis ille sit quem oras ,
    quid eliam iiiud spiritualiler. Quia labernaculum luum spirituale
    sit pro quo oras , et ad extremum qualiter oras, ul est. c icko operimenlis spiritualibus legi necesseest.
    el Deo piacitam eltibi frurtuosam oraiionem fun- Corurixcigitur ct numero decem, ei es. quatuor co-
    dere possis. Ideoqtie poslquam tres gradus post loribus. Myacintho, purpura, cocQoque bis tinclo, et
    dorsum pontificis slantis ad aram depinximus, ali<;s bysso retorla cootextse erant. Ipsasquc deauraias
    etiam quatuor ante ejus facicm posuimus, ut scias B parielum tabulas propius quara coetera operimenta
    debereleeiii!astresmaiascogilationcs,qu3ndooras, langebant, et universa quae inlra eos eranl lege-
    post tergum mentis, abjicere/et has quatuor Lonos bant. Cumque praedictos undique parietes cxlcrius
    atile cordis aspectum halere. cooperircnt, ex tototamen usque ad terram nequa-
    CLX. Posl haec omnia, nccesse esl ul, sicut per quam pertingebanl sed uno ex omni parte per
    ;

    seipsum Dominus in Evangeiio admonei Cum ilas :


    eircuitum cubito a terra dislabanl. Quid pulatis ista,
    ad oraudum , dimitias si quid habes in cordz luo, ut designant? Quod de his sentimus, breviier ostcnda-
    l*a'.t>r iuus dimillat libi (Matth. v, 24). Et scias. sic- mus. Deccm isiae corlinx quae cl 'labuias proxime
    ut Saiomon ait, quia aui avcrtlt aurem suam, ne au- tangunt, et ea quaj intra eas erant, cooperiunt, illos
    aintpauperem, etipse clamabil, et iton audietur (Prov moraliter sanclos exprimunt, qtii in secretaconver-
    xxi. 13). Dnde opoHet, ut si vis frucluosam esse satione fteo servire elegerunt ,
    qui eo pevfeclius
    orationem luam, quatenusetin tedclinquentibusex opere implere mandala Decaiogi valent, quo pleuius
    corde condones, sccundum Deum pe-
    et bis, qui te a curis terrenis animum exutumhabetil. Quse etiam
    tunt, aurem esauditionis pto Deo efficaciler incli- cortinae aple ex qualuor coloribus pnediclis factae^
    nes. Oras vero, ui tibi dimitlatur, el libi detur :di- el pulchra varietate conlextoe sunt quiahujusmodi
    r ;

    miltaiur quod commisisli peccatum'; detur et me- sancti in secreia quiete Domino miliianles , et de-
    ritum, el praemium : merilum, inquam , bonae vjtse; coca sanclit.atis varietale, et vario virlutura decore
    praemium beatde gloiiae. Et tu dimiile et da ; di- eoram ocuiis Dei rutjlant; crclestis patriae desiderio
    initte deiinquenlibus in te, da pelentibus te, Idcirco fulgenles vitiorum lyrannidi quadam aucloritate re-
    post illos. de quibus supra loculi sumus, gradus, gia resisientes , igne charitatis geminae fiagrantes,
    ctiam duos sub versu illo: Dirigalur oratio mea in corpore castitatis candore nitentes. Color nom-
    (Psal. cm , 2); quemponlifexdicit, posuiraus. Qua- qtie hyacinlhinus, qui coeli habet speciem quando
    lenus, si retle orare desideras et in corde memor

    You might also like