Sot
“Shqip” 48 faqe
Drejtor BESNIK MYFTARI
Kryeredaktor BLEDAR ZAGANJORI
Zv/Kryeredaktor URIM BAJRAMI
Pragtragjedie në Librazhd. Dhjetëra të ftuar në dy dasma të ndryshme përfundojnë nga banketi në urgjencë. Mjekët: Kishin diarre dhe dhimbje barku
Torta helmon 80 dasmorë, shpëton çifti
Nisin hetimet. Bllokohet dyqani ku u blenë ëmbëlsirat. Të sëmurët: S’shkojmë më nëpër dasma
Përgjumja
e frikshme
e brezit të ri
MUSTAFA NANO
N
ë një shkrim mbi ngro
hjen (në fakt, nxehjen e
mbinxehjen) globale, të
publikuar në të përditshmen
italiane "Corriere della sera",
Giovanni Sartori u binte borive të
alarmit, duke e konsideruar këtë
argument si një çështje, lidhur
me të cilën lipset një konsensus
transversal e një reagim imediat
ndërqeveritar, ndërshtetëror,
politik e kulturor. "Duhet të
shpëtojmë planetin, e tok me të...
NE FAQEN 11
ANALIZA
Shitësit e ardhmërisë
së rreme
KIM MEHMETI
S
hqiptarët, që ishin fëmijë
dhjetëvjeçarë kur u soll
Kushtetuta e parë e Maqe-
donisë së pavarur, u rritën e u
bënë djelmosha me të drejtë
vote, duke dëgjuar se i takonin...
NE FAQEN 12
ESSE
Këtu, ku burrat
puthin njëri-tjetrin
MONIKA STAFA
Ç
do ditë para kamerave që
përcjellin drejtpërsëdrej
ti ngjarjet më të rëndë
sishme të vendit, politike a
kulturore qofshin, burrat shqiptarë
puthen e s'pushojnë së puthuri ...
NE FAQEN 43
GAZETA SHQIP P E R R E K L A M A K O N T A K T O N I N E N U M R A T: 0 6 9 2 0 5 0 4 2 0 • FA X 0 4 2 7 2 5 6 7 • 0 6 9 2 0 5 0 4 5 8
Adresa e redaksisë:
Rr. Sami Frashëri,
Pallatet e Aviacionit, Nr. 4
Tel: 04 272 565 • 068(9) 20 35 300
E-mail: info@gazeta-shqip.com
Viti II - Nr. 226 (516) E diel, 19 gusht 2007 E përditshme e pavarur Çmimi 10 lekë, 1.5 euro www.gazeta-shqip.com
NE FAQET 2-3
KOZETA HYSENI OPINION
Ekzekutimi Unë e dua
i studentes, Shqipërinë!
rihapet dosja ILIR YZEIRI
K
jo është një nga strofat e
P
rokuroria rikthen në Policinë
vjershës "Si e dua Sh
e Tiranës dosjen për vrasjen qipërinë" e poetit të fun-
e studentes vlonjate Kozeta dit nacional e romantik, komu-
Hyseni. Pak kohë më parë, skuad- nist e liberal, Sejfulla Malëshova,
ra e vrasjeve ka marrë në dorë këtë alias Lame Kodra. Kjo vjershë e,
dosje, e cila pritet të dokumento- sidomos këto vargje, janë tipike
het së shpejti. Hetimi është për të shpjeguar një tipologji që
rihapur rreth një javë më parë, ka lidhje me imazhin kolektiv për
Disa prej dasmorëve
bazuar në informacione të reja atdheun. Për ne shqiptarët që e
dje në spital
operative të siguruara nga policia kemi identifikuar relativisht
kriminale, që ka ndjekur çështjen, vonë shenjën kryesore të identi-
ndërkohë që mendohet se është tetit nacional-gjuhën (shek. XVI,
Banda e Cërrikut, anëtarët me viza në xhep gjetur edhe vendndodhja e dësh-
mitares kryesore të kësaj ngjarje-
je, i cila u zhduk disa ditë pas...
libri i parë në shqip), që e kemi...
NE FAQEN 10
NE FAQEN 7 NE FAQEN 6
REPORTAZH
INTERVISTA/ Pas takimit me Kryeministrin Berisha, flet ish-deputeti: Pse pranova të kandidoj në zonën 31 Përbuzja që
Paloka: Shehi të lërë garën kushton lekë
BERAT BUZHALA
“Do ta takoj dhe do t’i kërkoj shumë miqësisht të tërhiqet nga kandidimi”
NE FAQEN 5
EKSKLUZIVE/ “Shqip” zbulon ZGJEDHJET
shifrat për vitet 2003-2006
Britania shton PS, në dyshim
refuzimet, kandidimi
i Meidanit
80 mijë emigrantë P
asi e pa letërnjoftimin ng
O
pozita do mund të ketë riti kokën e më tha: "Pse
një kandidat zyrtar për ore ti nuk e ke emrin Prish-
shqiptarëmbeten deputet në fillim të javës
së ardhshme. Burimet partiake
sqarojnë se kreu i socialistëve dhe
tinë, por e ke Berat". Gjëja e fun-
dit që prisja ishte që një polic i
shtetit shqiptar, me një dozë të
pa leje qëndrimi anëtarët e kupolës rozë do të
mblidhen për të miratuar kalen-
rëndë të përbuzjes, të ma bënte
pikërisht këtë pyetje në pikën
Emigrantë shqiptarë, duke festuar Ditën e Verës në Londër darin politik. Veprim pas... kufitare që e lidh Kosovën...
NE FAQEN 16
NE FAQEN 4 NE FAQET 36-37
INTERVISTA
Pesë vjet
pa të
dashurin
OKAZ
ION Teodor Keko
NE FAQET 44-45
marketing@gazeta-shqip.com
SHQIP 2
NGJARJA
POST-DASME
GJENDJA
Të shtruarit në spital kanë qenë të ftuar në dy gëzime të ndryshme
Librazhd, 80 dasmorë
helmohen nga ushqimet
Të sëmurët përfundojnë në urgjencë me diarre dhe dhimbje barku
NGA LIBRAZHDI
BESIM DYBELI
K
anë shkuar në dasmë dhe
janë kthyer duke mbajtur
barkun me dorë. Jo nga të
qeshurat, vallet a këngët. Një
pjesë ia kanë vënë fajin mishit të
njomë të kecit, një pjesë pastave
në lokal. Dy ngjarjet në një, kanë
për motiv gëzimin e përbashkët të
dy dasmave, por që gati të gjithë
dasmorët, veç krushqve, mezi
kanë arritur deri në Spitalin e Li-
brazhdit duke ndaluar disa herë
rrugës, nga diarreja dhe shpejt e
shpejt në qiell të hapur.
Dasma
Njëra ngjarje ka ndodhur në
një fshat të largët, kurse tjetra në
qendër të qytetit të
vogël të Librazhdit. Fati
mbetet i përbashkët,
cip mbi cip e tre nga tre
në krevatet e pavijonit
infektiv të këtij qyteti.
Një dasmë vajze bëhej
në Bërzeshtë, atje ku
poetët e martirizuar,
Blloshmi e Leka do t'i
"këndonin" jetës së
atëhershme me ironi e
sarkazëm. E mërkura
ka mbledhur në një
nga lokalet e këtij fs-
hati në qendër, rreth
100 dasmorë. Në sh-
tëpinë e Samiut 60 vjeç
dhe të së shoqjes, Lut-
fijes, 55 vjeçe, ka nisur
vallja me lodër e tra-
pezat janë shtruara
gjithë hare nga "ka-
merierët" dasmorë.
Është shtruar edhe
rakia. Mishi pa hesap. Në këto anë
si kudo, nuk bëhet më fjalë për
mish e produkte të tjera si dikur,
kur të zotit të dasmës i dilnin thin-
jat nga llogaritë për mishin.
Produkti i fundit në anët e Bërzesh-
tës gatuhet në bidon të mbyllur
prej bakri ose zingato. Kjo është
më tradicionalja. Gjer në orën 02:00
të natës askujt nuk i kishte vajtur
mendja se pas kësaj dasme plot
hare e harxhe, "dardha do ta kish-
te bishtin prapa"! Më tepër se gjys-
ma e dasmorëve kanë përfunduar
të enjten në mëngjes me rrip të sh-
trënguar në spital nga dhimbja e
barkut. "Ushtria" e dasmorëve ka
vërshuar në dyert e spitalit, por jo
të gjithë njëherësh. Grupe-grupe,
pa i treguar njëri-tjetrit as edhe në
telefonin celular, por kur janë bërë
të gjithë bashkë, e kanë kuptuar
se kishin të njëjtën dhimbje dhe
"turpin" e heqjes së barkut, sikur
e kanë hequr para bluzave të
bardha.
"Erdhën aq shpejt dhe aq
shumë, sa nuk kishim kohë të sh-
tronim as çarçafët, pa le që na
mbaruan edhe krevatet", ka po-
huar një infermiere. Kësisoj, kanë
përfunduara edhe nga tre-katër
veta mbi krevate e, ndërkohë,
drejtuesit e spitalit kanë shtuar
numrin e sanitarëve. Të gjithë
NDIHMA
Që nga pasditja e së
enjtes e në vazhdim
me dhjetëra shtetas
të moshave të
ndryshme kanë
kërkuar ndihmën e
mjekëve të spitalit
Në shtëpinë e
Samiut 60 vjeç
dhe të së shoqjes,
Lutfijes, 55 vjeçe,
ka nisur vallja
me lodër e
trapezat janë
shtruar gjithë
hare nga
"kamerierët"
dasmorë
A ta që e kanë pësuar nga ajo që
ndodhi kanë qenë të ftuarit
në këto raste gëzimi. Madje, në
mendjen e tyre një ngjarje e tillë
nuk do të shlyhet kollaj. "Nuk po
e marrim vesh nga na erdhi. Ose
nga mishi, ose nga ena e mishit.
Pse të mos themi që u ftohëm
gjithë natën dhe në mëngjes u
gdhimë me dhimbje barku. Me
thanë të drejtën, mishi ishte i
freskët dhe i gatuar mirë. Nuk ka
më mish frigoriferi nëpër dasma.
Ka ikur ajo kohë. Ndoshta kazani
ku është zier, ose enët ku është
pjekur, se në pjatë kishim edhe të
zier në bidon, edhe të pjekur. Hajt
dhe merre vesh se nga e kemi. Mu
m'zu dhe dy kalamajtë, por ata
vetëm 10 minuta qëndruan në
spital dhe ikën mirë në shtëpi.
Taksirati im, që të rri këtu e të
mbaj barkun me dorë dhe të kem
frikë të shkoj në dasmat e tjera.
Apo nuk ka shumë kjo vjeshtë. Si
ta ketë shkruar Zoti", thotë njëri
NGJARJE
PACIENTET
Të paktën 30
pacientë vazhdojnë
të qëndrojnë nën
kujdesin e mjekëve,
ndërsa të tjerët janë
larguar pasi janë
mjekuar
kishin nevojë për shërbim dhe
higjienë në WC-të e pavijonit.
Rasti tjetër
Sikur të mos kishin mjaftuar
dasmorët e Bërzeshtës, ia kanë be-
hur dhe disa dasmorë nga qyteti.
Edhe këta të njëjtin siklet. Kishin
ngrënë para disa orësh pasta në
një ëmbëltore të qytetit, me rastin
e një fejese dhe kishin përfundu-
ar në spital. Në këtë të fundit ësh-
të dhënë alarmi për t'u kthyer
pavijoni i infektivit në karantinë
kundër diarresë. Askush nuk ka
pranuar të shkojë e të shtrohet në
Spitalin e Elbasanit. "Jo, atje na
kërkojnë lekë edhe për një gjilpërë
e jo më të na shërojnë nga barku",
janë shprehur shumë të shtruar, të
cilët, edhe pse bashkë nëpër kre-
vatet teke, nuk kanë bërë më fjalë,
Bllokohet dyqani ku u morën tortat
Shumica e të sëmurëve tashmë janë larguar, pasi kanë marrë mjekimin e parë
Dasmorët: Nuk e morëm
vesh nga na erdhi helmimi
prej dasmorëve të sëmurë, Seid
Blloshmi.
Ndërsa për një tjetër dasmore,
që e ka pësuar nga konsumi i ush-
qimeve, një gjë e tillë është e
paimagjinueshme, madje ajo
thotë se nuk ka për të shkuar më
nëpër dasma. Fidane Elezi, 55
vjeçe, tregon se tani është mirë
dhe se shumë shpejt do të dalë
nga spitali. "T'kishte zënë të zotët
e shtëpisë me qenë, Samiun me
Lytfien, pa le ata të orkestrës.
Edhe paret na i përlanë, edhe
sëmundjen e barkut na e dhanë
me vete. Kisha hallin e nuses së
tim biri, se është shtatzëne, por,
shyqyr, nuk e kapi. Unë? Mirë
jam, nesër nuk më gjen këtu. Por
as në dasëm ama!", thotë ajo me
qesëndi.
23-vjeçarja Teuta Leka ka qenë
DITE E DIEL, 19 GUSHT 2007
për të mos zbritur gjer në qendër
të prefekturës.
Të mbeturit
Mjekimi që ditën e shtrimit ka
nisur në mënyrë intensive dhe për
fat të mirë, nga 74 të shtruar, kanë
mbetur vetëm 30. Të tjerët, që janë
infektuar më lehtë, kanë dalë
shpejt. Pjesa e mbetur, mund të
kalojë dhe fundjavën në spitalin e
qytetit, por si për ironi, shumica e të
shtruarve janë ftuar në një dasmë
tjetër, në Sopot. Ende nuk dihet në
do të shkojnë ose jo. Frika e mishit
të prishur ose e ëmbëlsirave, mund
t'i detyrojë të mbyllen nëpër sh-
tëpitë e tyre, kurse urimet mund t'i
përcjellin me telefon. Të ftuarit sh-
kojnë në dasmë dhe përfundojnë
në spital. Atje ku mishi hahet me
lugë e rakia pihet me kupë.
MASAT AKOMODIMI
Situata e krijuar në
Spitalin e Librazhdit
është përballuar me
sukses nga punonjësit
P ër të përballuar situatën e krijuar, Drejtoria
e Shëndetit Publik të Librazhdit ka vënë
në dijeni edhe Ministrinë e Shëndetësisë, e
e saj, ndërsa shumica
e të shtruarve kanë
qënduar nga 2 apo
cila ka dërguar një grup specialistësh për të
ndjekur ecurinë e këtij rasti helmimi masiv. tre vetë në një krevat
Fillimisht pas kryerjes së analizave do të për-
caktohet edhe cila ka qenë arsyeja që ka çuar
në këtë helmim. Madje, paraprakisht është
bllokuar edhe njësia e tregtimit të ëmbël-
sirave, ku ishin marrë tortat për njërin nga Për helmimin masiv të
sebepet. Të paktën 30 pacientë vazhdojnë
të qëndrojnë nën kujdesin e mjekëve, ndër-
ndodhur ditët e fundit është
sa të tjerët janë larguar pasi janë mjekuar. vënë në dijeni
Por ata janë detyruar të qëndrojnë nga dy-tre edhe Ministria e
vetë në krevat, për shkak të fluksit të madh
në dyert e spitalit. Shëndetësisë, për ta pasur
situatën nën kontroll
PRONONCIME
në një tjetër gëzim në Librazhd,
por ajo dhe të ftuarit e tjerë ishin
sëmurur nga ëmbëlsirat që kish-
in konsumuar. "Hamë zakonisht
pasta. Nuk na ka gjetur asgjë e
keqe. Sido që ikin dritat, frigoriferi
e ruan disi temperaturën e ftohtë.
Pas një fejese kaluam në pastiçeri
për një ëmbëlsirë dhe morëm tor-
ta, se janë më të lehta. Jo të gjithë
u prekëm. Një pjesë janë shën-
dosh e mirë. Të njëjtat pasta ish-
in, por ndoshta jo të prodhuara në
të njëjtën kohë e nga i njëjti
brumë. Apo ndoshta ne që u
sëmurëm, ishim më të dobët se të
tjerët. Jemi mirë pas kurës që po
bëjmë në spital. Ndoshta, kur të
dalim duhet të mendohemi mirë
kur të hyjmë në pastiçeri ose të
marrim akullore", thotë Teuta.
Megjithatë, dasmorët këtë herë
duhet të mendohen mirë para se
të vendosin për të shkuar në një
sebep, pasi do t'u dilte më mirë,
po të ngopeshin që në shtëpi.
Për një tjetër dasmore, që e ka pësuar nga
konsumi i ushqimeve, një gjë e tillë është e
paimagjinueshme, madje ajo thotë se nuk ka
për të shkuar më nëpër dasma
E DIEL, 19 GUSHT 2007 NGJARJE DITE SHQIP 3

RASTESIA

Agroni me Artën, çifti që u kurorëzua në një fshat të Librazhdit

Nusja me dhëndrin nuk

hëngrën, shpëtojnë paq
S
ebepi i dasmës ka shpëtuar nga
heqja e barkut. Përndryshe do të
kishin pësuar të njëjtin fat si das-
morët. Në dasmë ka ardhur edhe dhëndri. Dhëndri i Bërzeshtës ka
Kanë qenë të gjithë te dasma e nuses. shkuar në dasmën e nuses
Kështu bëhen tani, të mërkurën tek goca,
të enjten te djali. Dhëndëri i Bërzeshtës ka bashkë me 12 krushq. I 13-ti
shkuar në dasmën e nuses bashkë me 12
krushq. I 13-ti ishte vetë. Për fat të mirë, ishte vetë. Për fat të mirë,
kanë shpëtuar të gjithë krushqit dhe dhën-
dri. Artani, 24 vjeç, sapo është kthyer nga
kanë shpëtuar të gjithë
emigracioni dy javë më parë. Sapo të mar- krushqit dhe dhëndri
tohej me Artën, do ta merrte nusen në Gre-
qi. "Ne nuk prekëm as dhe një pjatë me
dorë bashkë me njerëzit e mi. Të gjithë
druheshim të hanim, se do të na quanin të
babëzitur, sikur nuk kishim parë mish me
sy. Do ti, që na doli më për hajër? Kër-
cyem dhe hodhën lekë në valle, u ndamë
me duar në qafë dhe të nesërmen marrim
vesh se i kishte kapur diarreja. Kisha hallin
e nuses. Mora në telefon dhe mësova se
ishte shumë mirë me shëndet. Edhe ajo si
unë. Unë nuk preka mish nga turpi, ajo nga
sikleti se do martohej. Shpëtoi mirë ajo.
Përndryshe, dasma nuk do të bëhej. Të
tjerët kanë nga tri ditë në spital, kurse unë
e bëra dasmën të enjten. Të ishte sëmurë
dhe nusja, pastaj, do ikte dasma. Hajt e të
dëgjoje fshatin pastaj. Do thoshin se filani
nuk e mori nusen, se e zuri barku. Unë për
vete i thashë kuzhinierit, se po të më gjente
gjë dasmorët, le të gjente vend e të futej. qimi i ndenjur në lokalet ku janë zhvilluar
Po, si do mbahet mend kjo dasëm? Jo për dasmat, gjë që ka dhënë efektin e vet së
ne si çift , por për dasmorët që përfundu- bashku me një lloj virusi që është shfaqur
an në spital", ka pohuar dhëndri 24-vjeçar. kohët e fundit. Megjithatë, gjendja e asnjë
Megjithatë, dy të rinjtë nuk kanë ngurruar pacienti nuk paraqitet e rrezikshme për
që me të mbaruar dasmën të shkojnë për jetën e tyre.
të parë të afërmit e tyre në Spitalin e Li- Ndërsa çifti i ri nga Librazhdi, pas ndo-
brazhdit. dhisë që nuk kanë për ta harruar, do t'i le-
Një nga shkaqet kryesore ka qenë ush- jojë vetes që të niset për muajin e mjaltit.

INTERVISTA

Flet Avni Koçi, drejtori i Spitalit të Librazhdit, pas mbërritjes së dasmorëve

“Fluks i madh të sëmurësh, i

përballuam të gjithë në një kohë”
E dhe për Spitalin e Librazhdit ditët
e fundit kanë qenë të vështira për
t'u përballuar, për shkak të fluksit të
dëshmive të të sëmurëve, dyshohet
se ata janë helmuar pas konsumit të
ushqimeve. "Mendoj se të infektuarit
madh të të sëmurëve që janë paraqi- nga fshati janë për shkak të konsumit
tur në urgjencë dhe që më pas janë sh- të mishit. Dhe për këtë ka dy shkaqe.
truar te infektivi. "Gjendja tashmë ësh- Ose ndenjja e mishit në diell disa orë
të nën kontroll, por nuk para se të gatuhej, ose
qe e lehtë të vihet gjer kazani ku është gatu-
këtu. Aq më tepër që në ar. Them se më
këtë stinë të nxehtë, ne shumë mundësi ka
kemi qenë në gatish- kjo e dyta, pasi edhe
mëri me këta special- në dasma mishrat
istë dhe mjete që kemi, janë të freskët dhe
por rasti në fjalë na vuri nuk mbahen në frig-
para shumë vështirë- orifer. Ndërsa për të
sive. E para se ishin sëmurët nga pastat
shumë veta dhe, e dyta, në qytet, shpjegimi
nuk mund të përbal- është fare i lehtë. Mu-
lonim për akomodim ngesa e energjisë ele-
në dhoma dhe shtretër ktrike ndikon direkt
aq shumë pacientë që në prodhimet frig-
vërshuan, sikur të kish- oriferike. Aq më tepër
in dalë nga "burgu". pastat ose akulloret,
Fatmirësisht, patëm që kanë përqindje jo
dhe furnizime me të pakta veze. Mbajt-
medikamente dhe ja e këtyre produk-
nevoja të tjera për të teve në një frigorifer
shtruarit, kështu që e që nuk ka rreth 8 orë
përballuam fillimin", drita, nxjerrja e tyre
ka pohuar për "Shqip" për konsum, natyr-
drejtori i Spitalit të Li- isht që mundësia e in-
brazhdit, Avni Koçi. Sipas tij, "janë tra- fektimit është shumë e madhe. Si-
jtuar të gjithë me preparate që luftojnë doqoftë, rasti në fjalë nuk pati pasoja.
sëmundjen e diarresë, ose, siç quhet në PERBALLIMI Situata është nën kontroll. Si i thonë
gjuhën e zakonshme, heqjen e barkut. I gjithë fjalës, për dasmorët a të tjerë, si dhe
Kemi pasur dhe raste të tjera nga das- personeli për ne, mend për herë tjetër. Ata të
mat ose gostitë që bëhen në rrethin mjekësor i mos hanë më mish ose prodhime frig-
tonë, por jo kaq masive. Aktualisht në spitalit, me oriferike pa u bindur se janë të një
spital janë vetëm nja 30 veta dhe ky urdhër të cilësie të mirë, ndërsa ne duhet të jemi
numër nesër në mëngjes mund jetë drejtorit Avni më në gatishmëri për rate të tilla të in-
shumë më i vogël. Nuk ishin në atë Koçi është fektimit masiv", ka deklaruar për "Sh-
gjendje kritike sa ç'kujtuam në fillim. mbajtur në qip" drejtori Koçi. Ai nuk ka ngurruar
Sidoqoftë, ne vlerësuam faktin, argu- punë non stop të shtojë se gjatë kësaj periudhe të
menti le të gjendet nga organet kompe- për të përball- gjithë punonjësit e spitalit kanë
tente". Nga ajo që është mësuar prej uar gjendjen punuar me orar të zgjatur.
SHQIP 4 POLITIKE E DIEL, 19 GUSHT 2007

ZGJEDHJET
E PJESSHME Opozita do të mund të Në tavolinën e anëtarëve Pikëpyetja qëndron në
ketë një kandidat zyrtar të Kryesisë tanimë ka faktin nëse ish-presidenti
për deputet në fillim të mbërritur një numër prej Meidani do ta pranonte ose
javës së ardhshme shtatë propozimesh jo një garë të tillë

Zona 31, për kandidatin vendos kryesia

Në fillim të javës pritet vendimi, në dyshim kandidimi i Meidanit
Të majtët
O
pozita do mund të ketë një
kandidat zyrtar për deputet DETAJE
në fillim të javës së ardhs-
hme. Burimet partiake sqarojnë se Në pritje të
kreu i socialistëve dhe anëtarët e
kupolës rozë do të mblidhen për të
miratuar kalendarin politik. Veprim Emrat mbledhjes së byrosë
pas të cilit zyrtarisht do të përfun- Fundi i sezonit turistik pritet t'i
dojnë pushimet për t'iu rikthyer Janë propozuar angazhojë kryetarët e pesë
opozitarizmit. emrat e Meidanit, partive të opozitës në një tryezë
Kandidati Duçkallarit, Lakrorit, të radhës. Më shumë se kaq,
Në tavolinën e anëtarëve të Ferës, Zhegut, do jetë momenti
Kryesisë tanimë ka mbërritur një Ulqinakut, Progrit dhe për të mbledhur
numër prej shtatë propozimesh. Në Mollës qëndrimet e halla-
mbledhjen e fundit të asamblesë katura të verës në
lokale u artikuluan emrat e ish-
presidentit Rexhep Meidani, anë- Statuti një aksion të për-
bashkët të vje-
tarit të Asamblesë Kombëtare Ar- shtës. Ndonëse
tur Duçkallari, ish-anëtarit të Krye- Statuti i jep ende nuk ka një
sisë, Maqo Lakrori, Isuf Ferës, ish- mundësinë Kryesisë datë të saktë se kur
kreu i minibashkisë numër nëntë të zgjedhë edhe një do të mblidhet
Luan Zhegu, Dritan Ulqinaku, emër tjetër alternativ tryeza, duket se riformatimi i
Demir Progri dhe Arben Molla. Bu- nga propozimet paktit të bashkëpunimit do të jetë
rimet partiake e vënë në dyshim në qendër të vëmendjes. Hap
kandidimin e Meidanit, duke pran- paralel me tentativën e Partisë
uar paraprakisht se është emri më Socialiste dhe asaj Social-
përfaqësues me të cilin mund të demokrate për t'u bashkuar në një
garojnë socialistët. Problemi federatë të majtë.
qëndron në faktin nëse
Meidani do ta pranonte
ose jo një garë të tillë. Në
korridoret e selisë rozë ORGANIZIMI
nuk mungojnë zërat se
Meidani do ta falën-
derojë bazën për propo-
Në fillim të shtatorit pritet të rimandatohet Blushi, votim për nënkryetarin dhe sekretarin
zimin, duke mos pranuar
të garojë. Gjithsesi gazeta
kontaktoi me Meidanin
përmes telefonit, pa pasur
mundësi të marrë një reagim
zyrtar. Krahas këtyre emrave,
statuti i jep mundësinë Kryesisë, si
PS fillon projektimin
organ i lartë vendimmarrës, që të
zgjedhë edhe një emër tjetër alter-
nativ për ta përfshirë në garë. Pasi
socialistët të kenë qartësuar emrin,
do t'u duhet ta konsultojnë me ale-
atët në tryezën e koalicionit. Rol të
Afatet
Sipas afateve të
KQZ-së, dokumentet
e kryesisë së grupit
madh ka këtu fakti nëse emri i
zgjedhur nga socialistët do pëlqe-
e kandidimit për
zonën 31 paraqiten jo
S elia rozë ka filluar të bëjë
kalkulimet rreth projektimit të
kryesisë së grupit parlamentar.
Kryetari i
dorëhequr i grupit
parlamentar Ben
cila në fakt nuk ishte e pare-
vokueshme. Blushi, në një pron-
oncim për mediat, por edhe bren-
het prej LSI-së, e cila ka kryetarin e më vonë se data 27
Muaji shtator dhe fillimi i sezonit Blushi da mbledhjes e kushtëzoi qën-
minibashkisë së zonës dhe një ele- gusht
parlamentar do të duhet të paso- drimin në këtë
ktorat të ndjeshëm. het me proces votimi në partinë post me ndry-
Afatet
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve
Fushata më të madhe të opozitës. Deri më shimin e kursit të
tani pranohet se në krye të de- Burimet nga Partia Partisë Socialiste.
vendosi që partitë politike të cilat Në mbledhjen e putetëve do të rimandatohet ish- Nëse kjo do të
kanë të drejtë të paraqesin anëtarë Kryesisë pritet të sekretari politik, Ben Blushi. Bu- Socialiste nuk gjejnë dot ndodhë, saktësoi
në Komisionin Zonal Zgjedhor nr. 31, kalojë për miratim rimet nga Partia Socialiste nuk gje- ai, unë do ta rish-
duhet të sjellin propozimet jo më edhe kalendari i jnë dot një emër të ri në këtë garë. një emër të ri në këtë garë ikoj dorëheqjen e
vonë se data 22 gusht 2007. Partitë daljeve në bazë gjatë Ndërsa vetë Blushi është për mo- deputetët e grupit parlamentar mbledhjen e dhënë, në të
politike, të cilat kanë të drejtë të shtatorit mentin kryetar i dorëhequr. Ven- socialist shkuan dhe votuan pro mëpasme të grupit Rama i kërkoi kundërt nuk do pranoj të jem kry-
paraqesin anëtarë në Komisionet e dim që e mori pak orë pasi gjashtë Bamir Topit për kreun e shtetit. Në Blushit të tërhiqte dorëheqjen, e etar i grupit. Kusht që ende nuk
Qendrave të Votimit, duhet t'i de- dihet nëse është realizuar ose jo në
pozitojnë ato në komisionet zonale ditët që pasuan krizën presiden-
zgjedhore jo më vonë së data 27 ciale. Por zgjedhja e kreut të grupit
gusht 2007, ndërsa KZZ-ja merr ven-
dim brenda 24 orëve. Ato duhet të
Foto Lajm parlamentar, ose rimandatimi i
Blushit, do të pasohen nga votimi
paraqesin kërkesën për regjistrim si edhe për nënkryetarin e kësaj
subjekte zgjedhore për zgjedhjet e Lufta e ashpër strukture. Petro Koçi, nënkryetari
pjesshme për deputetë për Kuven- politike mes aktual, ka pasur më parë një de-
din në zonën zgjedhore nr. 31, të Partisë Socialiste bat me Ramën, ku i është bërë e
datës 23 shtator 2007, jo më vonë se dhe Partisë qartë se nuk do jetë më propozim
data 23 gusht 2007. Koalicionet Demokratike për postin që mban. Vendin e Koçit
zgjedhore duhet ta paraqesin duket se nuk duhet ta zërë një tjetër figurë drej-
kërkesën për regjistrimin si subjekt pasqyrohet kudo tuese e socialistëve, me kusht që
zgjedhor për zgjedhjet e pjesshme njësoj. Në njërin ai të jetë pjesë e grupit parlamen-
për deputetë për Kuvendin në prej qyteteve më tar. I njëjti veprim pritet të kryhet
zonën zgjedhore nr. 31, jo më vonë simbolike, për edhe për zgjedhjen e sekretarit të
se data 25 gusht 2007. Dokumentet shkak se është grupit parlamentar, vend që deri
e kandidimit paraqiten jo më vonë bastion i së më tani ka qenë vakant. Problemi
se data 27 gusht 2007. djathtës, selitë e më i madh i grupit parlamentar
Fushata dy partive nuk duket të jetë zvogëlimi i num-
Në mbledhjen e Kryesisë pritet kundërshtare rave me gjashtë deputetët e për-
të kalojë për miratim edhe kalen- bashkëjetojnë në jashtuar, por paralajmërimi për një
dari i daljeve në bazë gjatë shta- një godinë. tur të ish-kryetarit në bazë. Veprim
torit. Gjithashtu, do të ketë materi- Socialistët dhe që mund të shkaktojë rrjedhje të
ale të veçanta me përmbajtje sipas demokratët e tjera nga kjo strukturë parlamen-
problematikave të veçanta. Krye- Tropojës ndahen tare. Nano pati arritur të grum-
sia do të caktojë edhe datën kur do nga një mur, bullonte 17 firma deputetësh të
të mblidhet Asambleja Kombëtare, pjesë e godinës Partisë Socialiste dhe tanimë 11
brenda muajit. Propozime të ku ndodhet prej tyre janë ende pjesë e grupit,
veçanta do të jenë emrat e drej- bashkia pa përfshirë vetë Nanon. Kjo situ-
tuesve dhe anëtarëve të komision- atë mund të ndikojë edhe në fak-
eve të përhershme të Asamblesë tin nëse Blushi do të vazhdojë ta
Kombëtare. drejtojë grupin parlamentar ose jo.
D. M . D. M .
E DIEL, 19 GUSHT 2007 POLITIKE SHQIP 5

Kryesia e vogël mbështet rihyrjen e ish-zëdhënësit Edi Paloka në Parlament

PD-ja cakton kandidatin

për zonën 31 në Tiranë
K
ryesia e vogël e Partisë Demokratike
ka përcaktuar mbrëmjen e vonë të
ditës së premte emrin e kandidatit
të djathtë për zonën 31 në Tiranë. Kreu i
qeverisë ka ftuar dje në zyrën e tij ish-
deputetin e PD-së, Edi Paloka, për t’i
sugjeruar kandidimin në zonën ku Bamir
Topi ka dorëzuar mandatin e deputetit për
të shkuar drejt Presidencën. Ish-deputeti
i PD-së, Edi Paloka, ka pranuar kërkesën e
Berishës për të qenë deputet i kësaj zone.
Kryesia e vogël ka përcaktuar në unanimitet
emrin e Palokës si kandidatin më favorit për
të fituar zonën numër 31 në kryeqytet.
Kryesia e madhe e Partisë Demokratike do
të përcaktojë zyrtarisht kandidatin e djathtë
për këtë zonë. Mbledhja e madhe ishte
programuar të zhvillohej gjatë fundjavës,
por do të zhvillohet ditën e hënë, për shkak
të pushimeve verore të grupit parlamentar
të djathtë. Ndër kandidatët më të përfolur
për të zëvendësuar Topin në Parlament ishte
edhe shefi i kabinetit të Kryeministrisë,
Arben Imami, i cili është kandidati më favorit
për sekretarin e përgjithshëm të Partisë
Demokratike, në ndryshimet që do u bëhen
strukturave të kësaj partie në shtator dhe
Gent Strazimiri, zv/ministër i Brendshëm.
Demokratët duken optimistë, se një fushatë
e kujdesshme dhe mbështetja e Edi Palokës
nga të gjithë aleatët bashkëqeverisës do t’i
japë shumicës një vend më shumë në
Parlament.

INTERVISTA/ Pak pas takimit me Kryeministrin Berisha, flet drejtori i ATSH-së: Pse pranova të kandidoj CV

Paloka: Shehit do t’i kërkoj Ish-zëdhënësi

i PD, kandidat
për deputet

miqësisht tërheqjen nga gara I sh-zëdhënësi i Berishës do të ga-

rojë më 23 shtator për të fituar zonën
31 në Tiranë. Ka hyrë në Partinë
Demokratike më shumë si një politi-
kan që shpeshherë e kemi parë në
rolin e zëdhënësit, por që në shumë
raste ka ditur të jetë i prerë në men-
dimet dhe vendimet e tij. Paloka shqu-
ERJON AJAZI het si një figurë mjaft aktive brenda

P
artia Demokratike ka përcaktuar PD-së, sidomos në disa momente
kandidatin e saj zyrtar për de- shumë kritike të saj. Edi Paloka i lin-
putet në zonën 31 në Tiranë. Edi dur më 23 dhjetor të vitit 1965, ka
Paloka ka marrë dje në Kryemi- qenë deputet i legjislaturës së 16 në
nistri “bekimin” e kreut të PD-së, Sali grupin parlamentar të PD-së. Ka
Berisha, për të garuar në Tiranë në zonën mbaruar Universitetin e Tiranës, në
e Bamir Topit. Paloka ka deklaruar se ka Fakultetin e Inxhinierisë në degën In-
pranuar ftesën e Berishës për të kandid- xhinieri Gjeofizike. Që prej vitit 1991-
uar në zonën ku ai banon prej 40 vjetësh. 1998 ka kontribuar në gazetën “Ril-
Ish-deputeti i PD-së ka ftuar në një takim indja Demokratike”. Aktualisht është
Dashamir Shehin për ta bindur që të drejtor i Agjencisë Telegrafike Sh-
tërhiqet nga gara, për të shmangur mar- qiptare dhe kandidat i së djathtës për
rjen e votave nga njëri-tjetri. Gjithashtu, zonën 31 në kryeqytet.
Paloka ka pranuar se zgjedhjet e
pjesshme për zonën 31 zhvillohen në një
moment të vështirë për vendin, ku fak-
Mendoni se LZHK-ja do të
tor shqetësues është kriza energjetike.
tërheqë kandidatin e saj nga gara?
Zoti Paloka, sapo keni mbaruar
Këtë e vendos vetë kryetari i kësaj par-
takimin tuaj me kreun e qeverisë,
tie. Unë sigurisht që do të bisedoj me
i cili ju ka propozuar të kandidoni
këtë synim, që të mos i prishim punë
në zonën 31, ku ka qenë deputet
njëri-tjetrit, pasi nuk është normale që
Presidenti Bamir Topi. Cila do të
të marrim votat e njëri-tjetrit.
jetë strategjia që ju do të ndiqni
Cilat janë shanset e kandidatit
për ta fituar këtë zonë?
të Partisë Socialiste në këtë zonë?
Sapo mbarova takimin me kreun e
Kandidati i Partisë Socialiste duhet të
PD-së. Biseduam lidhur me kandidimin
dalë fillimisht. Ajo është një zonë që his-
tim. Ai më shprehu mendimin që pjesa
torikisht ka votuar për Partinë
më e madhe e kryesisë ka mendimin për
Demokratike dhe të djathtën shqiptare.
të mbështetur kandidaturën time,
Përveç 18 shkurtit, që ka pasur disa ar-
megjithatë është kryesia qendrore ajo që
sye për humbjen dhe duhet analizuar
do të vendosë në lidhje me kandidimin
për të nxjerrë edhe ne konkluzionet tona
tim. Kam obligime për zonën 31, pasi ësh-
dhe për të riparuar ato të meta që kemi.
të zona ku unë banoj prej më shumë se
Por është një zonë kryesisht e djathtë
40 vitesh dhe është zona nga e cila është
dhe ne do të presim kandidatin. Nuk e
zgjedhur një President. Së pari, duhet të
di se cili do të jetë kandidati i PS-së, por
mblidhet kryesia që të konfirmojë kan-
prapë unë jam i bindur se me punën që
didaturën time dhe nëse kjo kandidaturë
do bëhet sigurisht, ajo do të jetë prapë
do të konfirmohet, atëherë do të jem zyr-
zonë e Partisë Demokratike.
tarisht në garë. Për të fituar këtë zonë unë

KRIZA ENERGJETIKE
“Jam edhe nga ata që kur më
ikin dritat në shtëpinë time
shaj. Ka arsye objektive që
ndodhemi në këtë situatë.
Unë do përpiqem që edhe
për këtë të komunikoj me
njerëzit, t’i sqaroj”
nuk kam ndonjë strategji të veçantë.
Mënyra sesi unë punoj në fushatë është
komunikimi me njerëzit, takimet sa më
të shumta me njerëzit për të dëgjuar
problemet e tyre. Strategjia ime është të
dëgjoj më tepër njerëzit sesa të më dëg-
jojnë mua ata. Këtë praktikë kam ndjekur
gjithmonë dhe besoj se është mënyra më
e mirë që çdo politikan duhet të ketë në
marrëdhënie me elektoratin e tij. Njerëz-
it duhen dëgjuar, jo gjithmonë na duket
se kanë të drejtë, por në shumicën e ras-
teve ata kanë të drejtë dhe ne duhet t’ua
vëmë veshin atyre që thonë. Ajo që do ta
quajmë “strategjia ime” mendoj se është
komunikimi im me njerëzit.
Shqipëria, aktualisht, po kalon
një krizë të kufizimit të dritave, po
kështu edhe zona ku ju do të ga-
roni përballë kandidatëve rivalë.
Mendoni se kriza energjetike do
të ndikojë negativisht në rezulta-
tin e 23 shtatorit?
Sigurisht. Situata nuk është shumë e
favorshme, pavarësisht se dihet se cilat
janë arsyet që e kanë sjellë këtë situatë
energjetike. Unë jam një nga ata njerëz
dhe banorë të asaj lagjeje që mendoj si
gjithë të tjerët. Jam edhe nga ata që kur
më ikin dritat në shtëpinë time shaj. Por,
thashë që ka arsye objektive, që ndod-
hemi në këtë situatë. Unë do përpiqem,
që edhe për këtë të komunikoj me
njerëzit, t’i sqaroj. Thashë që jam njëri
prej tyre dhe do komunikoj njësoj si me
komshinjtë e mi.
Aleati i PD-së në zgjedhjet e 18
shkurtit, LZHK, ka kërkuar
mbështetjen e PD-së për kandi-
datin e saj në zonën 31. Si e ko-
mentoni kandidaturën e
Dashamir Shehit për zonën 31? ZONA 31
Dashamir Shehin unë e kam mik. Kam “Mendoj që përderisa zona
miqësi personale me të. Është një politi-
kan karriere, sigurisht që ka karrierën e 31 ka qenë një zonë e
tij dhe është normale që një politikan të
konkurrojë dhe të vazhdojë karrierën e Partisë Demokratike dhe
tij. Në këto kushte, unë mendoj që për-
derisa ajo ka qenë një zonë e PD-së dhe
mandati ka qenë katërvjeçar,
mandati ka qenë katërvjeçar, normalisht normalisht duhet të
duhet të vazhdonte të ishte zonë e PD-
së. Normalisht që Dashi ka synimet e tij vazhdonte të ishte zonë e
dhe unë do të ulem të bisedoj me të e
pastaj gjithsecili do bëjë zgjedhjen e vet. kësaj partie deri në 2009”
SHQIP 6 AKTUALITET E DIEL, 19 GUSHT 2007

Sipas hetimeve, autori e Gjatë shqyrtimit të dosjes

ka thirrur studenten natën u konstatuan kundërthënie
e 18 shkurtit të vitit 1999, në dëshmitë e personave
vetëm për ta ekzekutuar që kanë dijeni mbi ngjarjen

Rihapja e dosjes së Kozetës,

policia kërkon dëshmitaren
Skuadra e vrasjeve: Dyshojmë se ndodhet në Belgjikë
BLEDI GILAJ arritur të sigurohet ndonjë provë
konkrete. Policia detajoi që, nëse POLICIA
Nën hetim do të

P
rokuroria rikthen në Policinë
e Tiranës dosjen për vrasjen
e studentes vlonjate Kozeta
Hyseni. Pak kohë më parë, skuad-
ra e vrasjeve ka marrë në dorë këtë
dosje, e cila pritet të dokumento-
het së shpejti. Hetimi është
rihapur rreth një javë më parë,
bazuar në informacione të reja
operative të siguruara nga policia
kriminale, që ka ndjekur çështjen,
ndërkohë që mendohet se është
gjetur edhe vendndodhja e dësh-
mitares kryesore të kësaj ngjarje-
je, i cila u zhduk disa ditë pas krim-
it të rëndë. Burimet nga policia
bënë të ditur se skuadra e vrasjeve
ka arritur të sigurojë informacione
operative me baza logjike, në bazë
të të cilave dyshohet se të paktën
tre persona, të cilët kanë pasur njo-
hje me Kozetën, kanë dijeni për
vrasjen. Rihetimi për vrasjen e stu-
dentes vlonjate Kozeta Hyseni
është përqendruar në sigurimin e
dëshmive, lidhur me vajzën, që e
ka thirrur natën e ngjarjes. Është
vetëm një vajzë nga qyteti i Burre-
lit, ish-studente, që e ka thirrur
Kozetën, e cila mund ta njohë të
paktën nga ana fizike, personin që
e mori atë pak para mesnatës së 18
shkurtit të vitit 1999. Për këtë ar-
sye, prokuroria ka verifikuar vend-
strehimin e kësaj vajze, e cila ësh-
të larguar disa ditë pas vrasjes në
Gjermani. Por, nga hetimet e der-
itanishme, rezulton se ajo është
rezidente në Belgjikë dhe ka fituar
nënshtetësinë aty. Nisur nga kjo,
skuadra e vrasjeve në bash-
këpunim edhe me organin e
prokurorisë po përgatit një
kërkesë për palën belge, që të
mundësojë një takim me vajzën e
“arratisur”. Një veprim i tillë u
do të arrihen të sigurohen prova
materiale, që vërtetojnë dijeninë merren edhe të
e tyre mbi autorët dhe sërish nuk dyshuarit për dijeni
do të pranojnë të dëshmojnë, ata mbi ngjarjen. Mund të
mund të merren të pandehur për akuzohen për
moskallëzim krimi. moskallëzim krimi
Eksper tiza FATKEQESIA
Studentja u masakrua me një gur Gjendet i mbytur në lumë
11-vjeçari i zhdukur
T rupi i pajetë i studentes Kozeta Hyseni u gjet mëngjes
in e 19 shkurtit. Nga ekspertiza mjeko-ligjore, është
gjaku, apo fije floku. Burimet thonë se e çara në kokën e
viktimës ishte mjaft e madhe, dhe se ishte e pamundur
konkluduar që ajo kishte vdekur rreth orës 24:00, ose pak
minuta më parë të datës 18 shkurt të vitit 1999. Sipas he-
që të ishte bërë me një goditje të vetme. Gjithashtu, nga
e çara kishte dalë gjak dhe pjesa e flokëve në atë vend
P olumbarët gjejnë trupin e pajetë të 11-vjeçarit
në lumin Devoll, të mbledhur dhe të futur rrëzë
disa shkurreve e gurëve brenda në thellësitë e lu-
timeve, ajo është thirrur dhe ka dalë natën e 18 shkurtit ishte dëmtuar. Ndërsa në gurin që u gjet aty, nuk kishte
mit. Gjithçka ka ndodhur mbrëmjen e së premtes në
rreth orës 23:00, dhe në më pak se një orë, sipas mjeko- asnjë gjurmë gjaku apo fije floku. Por, mjeko-ligjorët kanë
fshatin Shtëpanjë, Komuna Gostimë në Rrethin e
ligjorëve është ekzekutuar. Ajo ka dalë me teshat e konkluduar se ajo ishte goditur me gur në kokë. Këto fakte
Elbasanit. 11-vjeçari Saimir Leçi, lindur e banues në
dhomës dhe se ka hipur në automjetin e personit që e ka kanë hedhur dyshimet se ajo është ekzekutuar me një
fshatin Xibrrakë të Rrethit të Librazhdit, kishte sh-
thirrur. Më pas, askush nuk e ka parë, deri në momentin gur tjetër dhe në një vend tjetër, e pastaj është hedhur
kuar për të kaluar disa ditë pushimet te kushëriri i tij
që e kanë gjetur të vrarë. Mjeko-ligjorët kanë konstatuar nga autori në vendin ku u gjet. Tjetër fakt që ka forcuar
dhe nuk u kthye më prej andej. Saimiri, së bashku
se vajza atë natë nuk kishte kryer marrëdhënie seksuale. dyshimet se Kozeta nuk është ekzekutuar në vendin ku u
me kushëririn e tij vetëm 3 vjet më të madh, Bledar
Nga ekspertiza ka rezultuar se pranë kokës së studentes gjet, janë gjurmët që kanë mbetur kur ajo është tërhequr
Idrizin, mbasi kishin ngrënë drekën ishin nisur drejt
së masakruar, është gjetur një gur i madh, me të cilin filli- zvarrë në lëndinë, shtojnë burimet. Ndërkaq, mësohet
lumit për t’u larë. Pasdite vonë, mungesa e Saimirit
misht u dyshua se ishte goditur. Por, nga këqyrja e këtij se mbi kraharorin e studentes është gjetur një gur që
në shtëpinë e kushëririt ka vënë në alarm pjesëtarët
guri u konkludua se ai nuk ishte mjeti më të cilin ishte dukej se ishte vendosur me dorë nga autori, kuptimi i të
e familjes. Mbasi kanë kërkuar vetë për disa orë buzë
goditur. Kjo për faktin se, në të nuk u gjet asnjë shenjë cilit nuk dihet ende.
lumit të Devollit, shtetasi Arben Idrizi, kryefamiljari,
ka kërkuar ndihmën e policisë, duke telefonuar në
sallën operative. Policia e gjendur menjëherë në ven-
PERMET din e ngjarjes, mbasi ka marrë të dhënat e para nga
pjesëtarët e familjes është vënë në kërkim të 11-
Tomorr Malkaj ishte ndarë dy vjet më parë me motrën e tyre dhe bashkëjetonte me një italiane vjeçarit. Pas kërkimeve të bëra vetëm në orën 02.00
të mëngjesit të së shtunës, u bë e mundur të gjenden
Dy vëllezër emigrantë vrasin vetëm rrobat e të miturit buzë lumit Devoll. Por
kërkimet nuk kanë reshtur. Paraditen e djeshme
është kërkuar edhe ndihma e polumbarëve të cilët
kanë mbërritur në fshatin Shtëpanjë rreth orës
11:30. Vetëm pas 5 minuta kërkimesh polumbarët
kunatin në prani të nipit të tyre kanë mundur të nxjerrin trupin e pajetë të 11-
vjeçarit, i zhytur mes dy gurësh dhe shkurresh, në
një thellësi prej 4 metrash. Sipas familjarëve, i mituri
nuk ka ditur not, dhe, sipas ekspertizës, ai është

kërkua të bëhej edhe dy vite më
parë, ku autoritetet shqiptare
kërkuan kthimin e vajzës për pak
ditë, por nuk u arrit. Nëse edhe këtë
herë nuk realizohet një veprim i
tillë, skuadra e vrasjeve duket se
do të ndërmarrë këtë udhëtim
drejt Belgjikës për të takuar ish-
studenten, e cila mund të jetë çelë-
si i dokumentimit të kësaj dosjeje
penale. Në lidhje me këtë ngjarje
të rëndë, policia shpjegoi se gjatë
hetimeve kanë siguruar edhe disa
foto për personat e dyshuar si të
përfshirë në këtë krim. Në takimin
që mund të kenë me ish-student-
en, këto foto do t’i tregohen asaj
për njohje, për arsye se ajo nuk
mund të ketë të dhëna për perso-
nin që e thirri Kozetën, por mund
të bëjë njohjen nga paraqitja fiz-
ike. Ndërkaq, prokuroria ka
shpjeguar për policinë se nga
rishqyrtimi i dosjes kanë rezultuar
në disa kundërthënie të dëshmi-
tarëve të paktë të ngjarjes dhe kjo
ka qenë arsyeja, që kanë kërkuar
rihetim. Burimet nga grupi heti-
mor se janë pikërisht katër dësh-
mitarë të tillë, pasi njëri ka vdekur
një vit pas vrasjes së Kozetës, të
cilët do të gjenden dhe do të thir-
ren për të dëshmuar sërish mbi
ngjarjen që ndodhi natën e 18 sh-
kurtit të vitit 1999. Ndërkaq, poli-
cia ka siguruar informacione oper-
ative mbi persona të dyshuar se
kanë dijeni për ngjarjen dhe au-
torët e vrasjes së studentes. Bu-
rimet nuk i bëjnë të ditur emrat e
tyre, por pohojnë se këta persona
kanë pasur njohje me Kozeta Hys-
enin. Ata janë pyetur disa muaj më
parë nga specialistët e Krimit
Kundër Personit, por nuk është
N
jë tragjedi e vërtetë ka ndodhur
dje në mesditë në aksin rrugor
Përmet-Këlcyrë, ku dy vëllezër,
emigrantë në Itali, kanë goditur dhe
vrarë ish-kunatin e tyre në prani djalit
të viktimës, që është njëkohësisht edhe
nipi i dy autorëve të krimit. Ngjarja ka
ndodhur dje, më 18.08.2007, rreth orës
11.30 në afërsi të
kthesës së rrugës për
në Fabrikën e Tullave.
Vëllezërit Adrian dhe
Shkëlzen Shabani, për-
katësisht 34 dhe 32
vjeç, lindur në fshatin
Kuqar, të Komunës
Dishnicë, dhe banues
në lagjen ish-SMT të
qytetit të Përmetit, i
kanë dalë përpara ish-
kunatit, Tomorr Malkaj,
dhe pas një debati të
ashpër e kanë goditur
atë me leva në kokë
dhe janë larguar në
drejtim të paditur për
policinë. Sipas deponi-
meve në polici të nipit
të agresorëve dhe
njëkohësisht djalit të
viktimës, vëllai i vogël,
Shkëlzen Shabani, që
në momentin e ng-
jarjes drejtonte autom-
jetin tip Benz me targë
PR 1302 B, fillimisht i ka
parakaluar dhe më pas u ka prerë
rrugën në aksin rrugor Këlcyrë-Përmet,
rreth 50 metra larg vendit të quajtur Fab-
rika e Tullave Këlcyrë dhe më pas mes të
treve ka nisur debati që përfundoi në
dhunë. Viktima Tomorr Malkaj, i
datëlindjes 1954, në momentin e ng-
Policia pas krimit
ka shpallur në kërkim
dy vëllezërit
emigrantë në Itali
jarjes drejtonte mjetin e tij tip Audi 80,
me targa të huaja NO 635972, dhe udhë-
tonte për në Këlcyrë, së bashku me dja-
lin e tij që 16-vjeçar, Sajmir Malkaj. Në
çastin kur të dy automjetet kanë ndalu-
ar, burrat kanë debatuar midis tyre për
probleme familjare. Nga hetimet e para
mësohet se vëllezërit Shkëlzen dhe
Adrian Shabani e kanë goditur shteta-
sin Tomorr Malkaj me levë në kokë dhe
në trup, duke i shkaktuar plagë të rën-
da. Pas dhunës në sy të nipit, dy agre-
sorët janë larguar nga vendi i ngjarjes,
ndërsa viktima Tomorr Malkaj është
dërguar në Spitalin e Përmetit, ku pasi
ka marrë ndihmën e parë mjekësore,
rreth orës 14:20, si pasojë e plagëve të
rënda ka humbur jetën.
Në vendngjarje kanë sh-
kuar më pas shumë forca
policore dhe ekspertët
kriminalistë që kanë kry-
er te gjitha veprimet e
para hetimore, por
përveç shoqërimit të
dëshmitarëve në Komis-
ariatin e Policisë Përmet,
nuk kanë mundur të
kryejnë veprime me au-
torët, pasi ata janë lar-
guar dhe fshehur. Mëso-
het se policia është vënë
në ndjekje të autoreve,
por deri në orët e fundit
të ditës së djeshme nuk
kanë mundur t’i gjejë.
Bëhet e ditur se viktima
ishte ish-burri i motrës së
autorëve, prind i tre fëm-
ijëve dhe se jetonte prej
vitesh në Itali. Mësohet
gjithashtu se ai kishte
rreth dy vjet që nuk je-
tonte me të shoqen dhe
se gjatë kësaj kohe bash-
këjetonte me një shtetase italiane në
Itali. Ndërkohë edhe dy kunetërit e tij,
autorë të vrasjes, janë emigrantë në Ita-
li. Shkaku i konfliktit lidhet me divorcin
e viktimës me motrën e autorëve të
vrasjes.
En.Se.
hedhur me kokë në ujë, ku edhe dyshohet se goditja
në kokë i ka shkaktuar gjendje të fikëti e më pas ësh-
të mbytur. be.dy
Aksidentet
Automjetet e emigrantëve
plagosin rëndë 12 persona
A ksidentet kanë shënuar 12 të plagosur gjatë
ditës së djeshme, ndërkohë që policia ka mun-
dur të prangosë autorët e tyre. Burimet policore
bënë të ditur se një nga këto aksidente ka ndodhur
në afërsi të Golemit. Sipas policisë, në pranga për-
fundoi Marsel Nani. Në superstradën Durrës–
Kavajë, në afërsi të Pishave ai ka aksidentuar këm-
bësorët Renis Lela, 16 vjeç, dhe Xhovana Dajollari,
21 vjeçe. Ndërkohë, një emigrant shqiptar, Dëfrim
Bidollari, 44 vjeç, që ka qenë duke udhëtuar në
zonën e Shkëmbit të Kavajës, ka aksidentuar sh-
tetasit E. P, 18 vjeç, dhe 11-vjeçarin V. M., duke i
plagosur rëndë ata. Një aksident tjetër ka ndodhur
si pasojë e përplasjes së dy automjeteve, në rrugën
nacionale Shkodër-Lezhë, ku janë dëmtuar pesë
persona. Një furgon me targa të huaja, i drejtuar
nga Dodë Gjokaj, 45 vjeç, është përplasur me një
fuoristradë “Pajero”, e drejtuar nga Luan Curri, 30
vjeç, duke shkaktuar plagosjen e vetë drejtuesve
të mjeteve, si dhe të tre personave të tjerë. Sipas të
dhënave, veç dy shoferëve, tre të dëmtuarit e tjerë
janë Elvis Matia, 20 vjeç, Drita Zefi, 28 vjeçe, dhe
Olsida Zefi, 18 vjeçe, të gjithë banues në Velipojë.
Gjithashtu, dy aksidente automobilistike me pa-
sojë plagosjen e rëndë të tre personave kanë
ndodhur në Fier. 70-vjeçari Thoma Sota është ak-
sidentuar teksa udhëtonte me biçikletën e tij, ndër-
sa edhe drejtuesi i motoçikletës, me targë FR 130
B, Rudolf Manollari, është plagosur. Në aksiden-
tin e dytë policia ka arrestuar 29-vjeçarin Erion
Kuqi, që ka aksidentuar një shtetas ende të paid-
entifikuar. Ma. Tro. & Ar. Ho.
 MASAKRA
E CERRIKUT
hetimet
Banda e Cërrikut, me viza në xhep
Prokuroria: Met Bozi u premtoi anëtarëve mbështetje nga administrata shtetërore
SOKOL ÇOBO
A
nëtarët e Bandës së Cër-
rikut, të cilët akuzohen
për vrasjen e pesë gard-
istëve dhe dhjetëra krime
të tjera, kishin mbështetje nga in-
stancat shtetërore gjatë vitit 1997.
Madje, atyre u është prem-
tuar mbështetje, edhe
nëse ndërmerrnin sulme
ndaj forcave policore.
Prokuroria e Krimeve të
Rënda, e cila po heton këtë
grup, ka vërtetuar se të dy-
shuarit për njërën nga
masakrat më çnjerëzore të
vitit të mbrapshtë, do të lar-
goheshin në vendet perën-
dimore. Gjatë marrjes në
pyetje, vetë të arrestuarit
kanë deklaruar edhe per-
sonin që bënte kontaktet
midis zyrtarëve të admin-
istratës shtetërore dhe el-
ementëve kriminalë. Në
atë pozicion qëndronte
Met Bozi, anëtar i komitetit
të shpëtimit, i cili organi-
zonte bandën. Dëshmitë e
të arrestuarve po verifiko-
hen nga prokuroria, e cila
pritet të nxjerrë skemën e
funksionimit të organiza-
tës kriminale.
Largimi nga Shqipëria
Nga hetimet e deritanishme
prokuroria ka vërtetuar se
anëtarëve të Bandës së Cërrikut u
ishin premtuar viza në vendet
perëndimore. Madje, njëri nga in-
formatorët e akuzës ka deklaruar
se Met Bozi, një nga të arrestuarit,
i cili dyshohet si një ndër organiza-
torët e vrasjes së pesë gardistëve,
ishte personi që bënte premtimet.
Disa muaj para masakrës, pikër-
isht në fillim të vitit 1997, Bozi i ka
mbledhur anëtarët në një godinë
në Cërrik, dhe u ka dhënë “urdhra”
të prerë. Sipas dëshmive, ai u ka
thënë se kishin mbështetje nga
instancat shtetërore për të gjitha
veprimet që do të kryenin, dhe se
nuk do të ndaloheshin ose të arres-
toheshin. Madje, premtimet kanë
vijuar se mund të përdornin armë
në qytet dhe ishin të lirë “të lufto-
nin” me policinë, nëse do të kryhej
ndonjë operacion. Burimet saktë-
sojnë që nëse anëtarët e bandës
do të gjendeshin në situata të
vështira gjatë përballjes me po-
licinë, ose në qoftë se do të kërko-
heshin nga drejtësia, do të merr-
nin viza dhe mund të largoheshin
nga Shqipëria. Premtimi ishin
vendet perëndimore dhe SHBA-
ja. Megjithatë, kushtet në të cilat u
gjendën pas masakrës dhe mosa-
rrestimi i tyre ose ndjekja e policisë,
nuk bënë të mundur largimin e
tyre nga Cërriku. Organet heti-
more në vitin 1998, vit në të cilin u
verifikua për herë të parë masakri-
mi i 6 efektivëve të Gardës së Re-
publikës, hetuan personat që ur-
dhëruan gardistët për të shkuar
në Cërrik. Pas disa muajsh dosja
është mbyllur për mungesë au-
torësh.
Heshtja e Bozit
Gjatë marrjes në pyetje nga
hetuesit e çështjes Met Bozi, i kon-
sideruar edhe si një nga organiza-
torët e masakrës, nuk ka pranuar
të japë shpjegime. Ndryshe nga
E DIEL, 19 GUSHT 2007
Premtimet kanë vijuar
se mund të përdornin
armë në qytet dhe
ishin të lirë “të
luftonin” me policinë
anëtarët e tjerë të bandës së Cër-
rikut, të cilët ia kanë hedhur fajin
njëri-tjetrit, ish-anëtari i komitetit
të shpëtimit ka thënë prerë së nuk
ka gisht në asnjë ngjarje krimina-
le. Veprimet e tij, sipas prokurorisë,
të lënë të dyshosh se pas tij mund
të fshihen të tjerë persona që kanë
Q
uhem Trifon Hanelli, i
ditëlindjes 14 prill 1976,
nga fshati Arëzë i Devol-
lit, i martuar me një fëm-
ijë. Aktualisht ndod-
hem në burg, në dhomat e
paraburgimit në Korçë, i dënuar
me 7 vjet heqje lirie nga të dyja sh-
kallët e gjykimit, në bazë të nenit
283/2 të Kodit Penal për “prodhim
dhe shitje të lëndëve narkotike”,
një akuzë kjo plotësisht e sajuar
nga prokurorët dhe gjyqtarët.
Unë akuzohem me të padrejtë për
gjoja kapjen me 6 kilogram can-
nabis sativa, (hashash). Vitin e
kaluar, përballem me një polic, të
cilit, siç duket, i ishte caktuar
detyra e krijimit dhe më pas e ar-
restimit në “flagrancë” të një gru-
pi trafikantësh të lëndëve narko-
tike. Ky polic “gjen” një të njohu-
rin tim dhe i kërkon të gjente
ndonjë person për t’i “blerë” 6 kg
hashash. Ky person, Ermir Kordal-
li, nga Bilishti, më thotë mua për
të blerë “mallin” dhe unë i them
se nuk merrem me këtë punë, por
duke parë këmbënguljen e tij i
them se do të bisedoj me një të
njohurin tim, nëse ai do t’i gjente
dikë për të plotësuar kërkesën e
Ermirit dhe të shokut të tij. Pasi
kjo u bë e mundur, më kërkuan një
“takim” në darkë, ndërkohë që
nuk më kishin sqaruar arsyen
përse. Në darkë takohem me Er-
mir Kordallin i cili ishte së bashku
me shokun e tij “blerësin” e
AKTUALITET
Premtimi i Met Bozit
për anëtarët e Bandës së
Cërrikut ishin vendet
Perëndimore dhe SHBA-ja
Pretendimet e një të dënuari, nga fshati Arëzë i Devollit që akuzon policinë
“Si më futi në grackë
polici i antidrogës”
hashashit, ndërkohë që më
kërkuan edhe mua të isha në atë
takim. Në këto momente ndë-
rhynë disa persona që thanë se
ishin të policisë. Ermiri dhe polici
që kishte kërkuar blerës për
drogën ikin me vrap, ndërsa unë
nuk lëviza nga vendi dhe iu bin-
da thirrjes së policisë për t’u dorë-
zuar. Pas pak, polici që iku me Er-
mirin nga tryeza, kthehet e më
Met Bozi
Met Bozi,
ish-anëtar i
komitetit të
shpëtimit,
i cili
organizonte
bandën
Por moskërkimi i tyre
nga drejtësia, bëri që
ata të mos largoheshin
nga Shqipëria
LETER NE REDAKSI
thotë se është oficeri i antidrogës
dhe kështu unë përfundova në
prokurori. Siç u kuptua më vonë,
të gjitha veprimet e kryera ishin
bërë me stimulimin e oficerit të
policisë gjyqësore Gentian Xhix-
ha, pa asnjë lloj dijenie dhe autor-
izimi të prokurorit. Jam përpjekur
si në hetuesi, ashtu edhe në
gjykatë për të siguruar dëshminë
e Ermir Kardallit rreth kësaj ngjar-
pasur poste të larta në adminis-
tratën shtetërore në vitin 1997.
Hetuesit dyshojnë se Bozi mund të
ketë qenë vetëm një ndërlidhës
midis VIP-ave dhe elementëve
kriminale. Pikërisht ndërthurja e
tyre solli edhe një sërë ngjarjesh
kriminale në qytetin e vogël të
jeje, por kjo nuk më është bërë as-
njëherë e mundur. U kam thënë
gjatë hetimeve që, nëse kisha
dëshirë “të blija” drogë, nuk kisha
pse ta ftoja policinë në këtë
proces. Por historia e persekutim-
it tim nga organet e drejtësisë së
korruptuar shqiptare nis shumë
vite më parë, kur, si shumë sh-
qiptarë, edhe unë u largova dhe
punova për ca kohë në Greqi. Kur
SHQIP 7
Llazar Bicja
Një tjetër
anëtar i
komitetit, ishte
njëri nga
personat me
influencë në
Cërrik
Cërrikut. Më 23 maj janë goditur
me armë zjarri punonjësit e
Gardës së Republikës dhe forcat
e policisë lokale nga disa persona.
Nga kjo kanë gjetur vdekjen Be-
snik Sula, Halit Haxhia, Bashkim
Mnella, Qemal Mehmeti, Sali Mar-
tini dhe Petrit Ndoi.
ROLAND XHAPAXHIU
Ishte personi që
kishte liri veprimi
më shumë se
anëtarët e tjerë të
bandës. Madje,
prokuroria ka
zbuluar me
dhjetëra krime të
tij, ku më
çnjerëzori ishte
lindja e një gruaje
në autoblindën, në
hyrje të qytetit të
Cërrikut
u ktheva, policia më arreston në
shtëpi dhe më shoqëron në komis-
ariat, ku më thotë se gjatë kohës
së punës në Greqi kam vjedhur
bagëtitë e një greku bashkë me
një shtetas tjetër grek. Pas bal-
lafaqimit me bariun grek, ai dek-
laroi se nuk isha unë ai që men-
donte se i kishte vjedhur tufën,
dhe se nuk më njihte fare. Për
rrjedhojë, edhe pse prokuroria i
kishte hapur hetimet, çështja
ndaj meje pushoi. Por në tetor të
vitit 2000, policia më merr forcër-
isht në shtëpi dhe në mënyrë an-
tikushtetuese, pa pasur një ven-
dim, më dorëzon në doganën
greke të Kapshticës, te policia
greke. Atje, pasi më bëjnë tortura
çnjerëzore dhe pa asnjë provë ose
fakt më dënojnë me burgim dhe
pas kryerjes së dënimit kthehem
në shtëpinë time. Duke shfrytë-
zuar mundësinë që më jep gaze-
ta juaj, dëshiroj të kërkoj drejtësi
dhe kërkoj ndihmën e pjesës së
pakorruptuar të organeve të
drejtësisë shqiptare, e cila duhet
t’i ndëshkojë njerëzit që kërkojnë
të bëjnë karrierë duke sakrifikuar
jetë njerëzish. Kërkoj gjithashtu
ndihmën e Avokatit të Popullit, që
të hetojë lidhur me rastin tim dhe
të ndihmojë për të çuar në vend
drejtësinë, duke u dhënë fund
përndjekjeve ndaj meje.
Me respekt
Trifon Hanelli
Burgu i Korçës
SHQIP 8
Polici i rrahur denoncon
të dyshuarin për drogë
“Më mori zvarrë me makinë dhe më pas u arratis”
BLEDI GILAJ
E
fektivi i policisë, i cili u
sulmua dy net më parë
nga një makinë, brenda
së cilës ndodheshin dy perso-
na, ka denoncuar për ushtrim
dhune ndaj tij, ndërkohë që ka
qenë në krye të detyrës. Bu-
rimet policore bënë të ditur se
efektivi i patrullës së përgjiths-
hme ka qenë duke ushtruar
detyrën kur ka ndaluar mjetin
e tipit “Citroen”, brenda të cilit
ndodheshin Shkëlzen Mema
dhe Alfons Laci. Sipas të
dhënave policore, drejtuesi i
mjetit nuk i është bindur urdhrit
dhe e ka marrë zvarrë policin, duke
tentuar ta shtypë me makinë. Men-
jëherë, pasi efektivi ka marrë
mjekimet e duhura në Spitalin
Ushtarak, ai i është nënshtruar ek-
spertizës dhe më pas ka bërë kallë-
zim ndaj dhunuesit. Sipas të
dhënave nga grupi hetimor, polici
ka rrëfyer ngjarjen dhe kallëzimin
e ka bërë për drejtuesin e mjetit
Mema. Ky i fundit, i pyetur nga gru-
pi hetimor, ka deklaruar se kishte
tentuar t’i ikte policisë për arsyen
se nuk ishte i pajisur me patentë.
Grupi hetimor arreston
Memën dhe liron Lacin.
Tentuan të shtypin me makinë
efektivin e patrullës
NGJARJA
Autori kundërshtoi me dhunë patrullën e përgjithshme
Gjithashtu, policia nuk ka mundur
të konfirmojë nëse ai kishte drogë
me vete, pavarësisht se dyshimet
mbeten që lëndën narkotike e ka
hedhur tutje gjatë arratisjes së tij.
Burimet zyrtare nga Policia e Ti-
ranës konfirmuan se pas vlerësim-
it të materialeve u vendos që Sh-
këlzen Mema të arrestohet nën
akuzat e kundërshtimit dhe të
goditjes së punonjësit të policisë
për shkak të detyrës. Ndërkohë,
shoqëruesi i tij, i cili ndodhej në
makinë, është lënë i lirë. Sipas pol-
icisë, ngjarja ka ndodhur rreth orës
A K T U A L I T E T
Sipas policisë, Shkëlzen
Mema dyshohet se ka fshehur
drogën gjatë arratisjes në
zonën e ish-Bllokut
18:30, kur makina e patrullës së
përgjithshme ka ndaluar për veri-
fikim një mjet tip “Citroen”, në bor-
din e së cilës ndodheshin dy të rinj.
Dy protagonistët e ngjarjes, Sh-
këlzen Mema dhe Alfons Laci, filli-
misht nuk i kanë ndaluar auto-
patrullës dhe kanë tentuar të lar-
gohen. Por, në afërsi të farmacisë
greke, te bulevardi “Bajram Curri”,
makina e policisë u ka ndërprerë
rrugën dhe ata kanë ndaluar.
Punonjësi i policisë i ka kërkuar
dokumentet dhe drejtuesi i mjetit,
Mema, është shprehur se ishte pol-
ic, por nuk kishte dokumente me
vete. Më tej ai ka thënë se nuk kish-
te as letrat e mjetit. Në këto
kushte, polici i ka thënë të
zbresë për kontroll, ndërkohë
që Mema ka nisur makinën
dhe polici ka tentuar ta ndal-
ojë. Por, në këto momente ai e
ka tërhequr policin zvarrë dhe
ka tentuar ta shtypë me mak-
inë. Rreth 20 metra më tutje,
ai e ka hedhur policin në as-
falt dhe është larguar në
drejtim të Piramidës. Kur ka
mbërritur në rrugicën që të
çon te selia e OSBE-së, dy të
rinjtë kanë braktisur mjetin
dhe janë larguar. Autopatrullat e
njoftuara për këtë ngjarje janë vënë
në ndjekje të tyre dhe brenda pak
minutash, në afërsi të “Top Chan-
nel”, është kapur Alfons Laci, 20
vjeç, lindur në Mirditë dhe banues
tek Ura e Treshit në Tiranë. Më pas
ndjekja ka nisur për drejtuesin e
mjetit, i cili është parë duke kapër-
cyer murin e “Vodafone” e më pas
ka kaluar në një rrugë tjetër. Bren-
da pak minutash, policia kapi Sh-
këlzen Shefqet Memën, 30 vjeç,
lindur në Kukës dhe banues në La-
prakë, i cili ishte gjysmë i zhveshur.
E DIEL, 19 GUSHT 2007
SHKURT
Ngjarja në Laprakë. Policia procedon Bilal Ledein
Merr peng të miturin,
dyshoi se i vodhi servisin
P ronari i një servisi merr peng një 14-vjeçar, pasi dys
honte se ishte autori i vjedhjes së disa pajisjeve në
pronën e tij. Ngjarja e rëndë ka
ndodhur në Laprakë, ku Bilal Ledei
ka servisin e tij, brenda të cilit ka
mbajtur 14-vjeçarin dhe e ka
keqtrajtuar për të treguar mbi
vjedhjen që i kishte ndodhur. Bu-
rimet policore bënë të ditur se Ko-
misariati nr. 3 është njoftuar për
këtë ngjarje tri ditë më parë,
ndërkohë që dje kanë mundur të
gjejnë autorin dhe ta procedojnë
penalisht. Sipas të dhënave nga
grupi hetimor, Selim V. ishte thirrur nga pronari Ledei, i cili
e kishte futur brenda, e kishte goditur me sende të ndry-
shme. Sipas denoncimit, Ledei kishte ngritur pretendi-
min se Selim V. i kishte vjedhur disa pjesë këmbimi dhe
nuk i tregonte se ku dhe kujt ia kishte shitur.
Policia e Tiranës procedon agresorin 25-vjeçar
Djali i sekretares, konflikt
me drejtorin e shkollës
N jë 25-vjeçar procedohet penalisht në gjendje të lirë,
pasi ka kundërshtuar dhe f yer për shkak të detyrës
drejtorin e një shkolle të mesme në
Tiranë. Sipas policisë kryeqytetase,
ngjarja është regjistruar të premten
rreth orës 15:00, kur djali i sekre-
tares së shkollës “Kostandin Kristo-
foridhi” është konfliktuar me drej-
torin e saj. Policia shpjegoi se ka
qenë drejtori i shkollës, Sadri Pon-
jari, 58 vjeç, i cili ka kërkuar ndih-
mën e uniformave blu, pasi Oriol
Shaholli, 25 vjeç, ishte zënë me të
për motive të dobëta. Me t’u njoftu-
ar, në vendin e ngjarjes kanë shkuar forcat e Komisariatit
nr. 3, të cilët kanë bërë shoqërimin e protagonistëve të
këtij konflikti. Sipas grupit hetimor, pas vlerësimit të fak-
teve për këtë ngjarje, u vendos që 25-vjeçari Shaholli të
ndiqet penalisht në gjendje të lirë.
E DIEL, 19 GUSHT 2007
ELBASAN
U sekuestruan 7 kilogramë heroinë,
në prangat e policisë ranë dy
vëllezërit Gëzim dhe Arzen Mamo.
Ata po transportonin heroinën në
Pogradec. Akuzohen nga policia për
“prodhim dhe shitje të narkotikëve”
Dy operacionet e fundit në Elbasan dhe Korçë nuk dërgohen te Krimet e Rënda
Antidroga, prokuroria
i ankohet... policisë
D
y operacionet anti-
drogë, të zhvilluara në
juglindje të Shqipë-
risë nuk janë depozi-
tuar në Prokurorinë e Krimeve të
Rënda. Materialet e policisë janë
dërguar respektivisht në Proku-
rorinë e Elbasanit dhe të Korçës. Dy
ditë më parë, gjatë operacionit të
koduar “Egnatia” janë sekuestru-
ar 7.5 kg heroinë, ndërsa janë ar-
restuar dy vëllezër. Policia i ka aku-
zuar nën veprën penale të “kul-
tivimit dhe shitjes së lëndës narko-
tike”. Burime nga Prokuroria e Kri-
meve të Rënda thanë se në ven-
din tonë nuk kultivohet heroinë.
Ndërsa gjatë operacionit, dy per-
sonat janë arrestuar në hyrje të
qytetit të Librazhdit, çka do të
thotë se bëhet fjalë për një trafik
të mirëfilltë. Kodi Penal përcakton
qartë se nëse droga transportohet
nga një qytet në tjetrin akuza ësh-
të “trafik i lëndëve narkotike”. Neni
në fjalë është kompetencë e Kri-
meve të Rënda. Këta të fundit ndi-
hen të befasuar nga vlerësimi i
akuzës nga Policia e Elbasanit,
ndërsa tashmë presin hetimet dhe
vlerësimet e prokurorisë lokale.
Operacioni i koduar “Egnatia”
u krye dy ditë më parë në Elbasan,
ku u arrestuan dy vëllezër. Nga
kontrolli i automjetit të tyre u gjet
e fshehur një sasi prej 7,515 kg
lënde narkotike, e dyshuar si e llojit
heroinë. Makina e dyshuar po
udhëtonte në segmentin e rrugës
kombëtare Elbasan-Librazhd, në
AKTUALITET
vendin e quajtur Ura e Xibrakës.
Sipas burimeve zyrtare, dy
vëllezërit, Gëzim dhe Arzen Mamo,
përkatësisht 20 e 17 vjeç, banues në
qytetin e Elbasanit, e kishin fshe-
hur lëndën narkotike në para-
fangon e makinës së tyre, e tipit
“Benz 250”, me targa EL 4679 B. Sa-
sia, sipas policisë, ishte ndarë në 14
pako secila, me peshë afro 0,5 kg.
KORÇE
Pak ditë më parë, në afërsi të
Kapshticës, janë bllokuar 10
kilogramë heroinë që kishin si
destinacion Greqinë. Akuza ndaj
të arrestuarit ishte prodhim dhe
shitje e lëndëve narkotike
Ndërkohë, policia ka bërë të ditur
se ka bllokuar edhe katër aparate
celulare dhe mjetin e dy vëllezërve
Mamo, të cilët, gjithmonë sipas
uniformave blu, po tentonin ta
transportonin drogën në drejtim të
Greqisë ose Maqedonisë. Opera-
cioni për kapjen e këtyre shtetasve
ka ardhur si rezultat i bashkëren-
dimit të forcave të Drejtorisë së Pol-
icisë së Qarkut të Elbasanit me ato
të sektorit të operacioneve speciale
pranë Drejtorisë së Përgjithshme të
Policisë së Shtetit. Dy personat në
fjalë, të cilët u arrestuan në fla-
grancë në qytetin e Elbasanit, sipas
policisë, dyshohet se janë të im-
plikuar në aktivitetin e paligjshëm
të prodhimit dhe shitjes së lëndëve
ose bimëve narkotike. Kjo akuzë ka
çuditur edhe hetuesit e Krimeve të
Prokuroria e Rënda. Ndërsa një rast i ngjashëm
Krimeve të është edhe në Korçë. Pak ditë më
Rënda thotë se parë në afërsi të Kapshticës janë
në vendin tonë bllokuar 10 kilogramë heroinë që
nuk kultivohet kishin si destinacion Greqinë,
heroinë, ndërsa ndërsa në prangat e policisë ka rënë
droga po një emigrant. Akuza ndaj të arres-
transportohej tuarve ishte prodhimi dhe shitja e
në Pogradec lëndëve narkotike. s.ç
SHQIP 9
hetimet
Denoncimi në Policinë e Durrësit
Italiani padit një
shqiptare për vetëgjyqësi
V
etëgjyqësia ka zgjidhur një konflikt mes
një sipërmarrësi italian dhe një vajze sh-
qiptare. Administratori italian i një firme
me qendër në Shkozet të Durrësit ka mbetur me
gojë hapur kur është kthyer nga pushimet në
atdheun e tij. Të gjitha makineritë e manifak-
turës së tij në Durrës ishin zhdukur pa lënë as-
një gjurmë. Nga ndërmarrja e dikurshme që gjal-
lonte nga zhurma e makinerive nuk kishte mbe-
tur asgjë përveçse një ambient i boshatisur. Ad-
ministratori italian nuk e ka pasur të vështirë të
kuptojë shkakun dhe autorin e “zhdukjes”.
Megjithatë, ai ka nxituar drejt policisë për të
bërë denoncimin për shkaktaren e gjithçkaje.
Akuza e ngritur nga ai rëndon mbi shtetasen
shqiptare Enkeleda Kupe, 32 vjeçe, me arsim të
mesëm, lindur në Berat dhe banuese në Sh-
kozet të Durrësit. Fillimi i fundjavës ka regjis-
truar dhe kallëzimin penal në ngarkim të saj. Me
të marrë kallëzimin, agjentët e policisë dhe or-
gani i akuzës kanë nisur procedimin penal në
gjendje të lirë ndaj 32-vjeçares Kupe, e cila po
hetohet për veprën penale të vetëgjyqësisë. Kjo
vepër ka dëmtuar ekonomikisht, si dhe ka
prishur biznesin e ngritur në Shqipëri të 55-
vjeçarit italian B.C. nga Jugu i Italisë. Dëmi në
makineri llogaritet paraprakisht të jetë rreth 30
mijë euro, ndërkohë që është ndërprerë deri në
një moment të paditur e gjithë veprimtaria
prodhuese e firmës “Albania Manifature” sh.p.k.
që i përket fushës së konfeksioneve dhe çantave.
55- vjeçari italian ishte larguar nga Durrësi drejt
Italisë për të kaluar pushimet pranë të afërmve,
por kur është kthyer para tri ditësh është përbal-
lur me një fakt të kryer. Në Drejtorinë e Policisë së
Qarkut Durrës bënë të ditur se “gjatë periudhës
që administratori italian i “Albania Manifature”
ka qenë me pushime, Enkeleda Kupe, nëpërm-
jet vetëgjyqësisë ka çmontuar dhe ka marrë të
gjitha makineritë e punës, duke u larguar në
drejtim të papërcaktuar”. Përcaktimi i veprës pe-
nale si vetëgjyqësi është bërë duke u mbështetur
në konfliktin mes të dyve për ndarjen e të
ardhurave. Pas kallëzimit penal ka nisur puna për
të sqaruar rrethanat dhe thelbin e konfliktit që e
ka çuar Kupen drejt kësaj vetëgjyqësie, që e ndësh-
kon ekonomikisht dhe financiarisht italianin.
Vali Qyrfyçi
SHQIP 10
UNE E DUA SHQIPERINE!
Ne kemi të drejtë dhe duhet të ndërtojmë një imazh tjetër për atdheun, sipas të cilit përfytyrimi ynë nuk
duhet të mbështetet mbi ato ikona të vjetruara që përmenda më sipër, por mbi tri kritere: cilësi qeverisjeje,
infrastrukturë dhe kualifikim. Deri tani, siç e kam përmendur edhe në një shkrim tjetër, vetëm Edi Rama ka
arritur të krijojë një imazh të besueshëm për atdheun. Qeverisja e tij në Tiranë ka qenë cilësore. Infrastruktura
në Tiranë është ribërë nga fillimi dhe kualifikimi ka qenë prioritet i tij. Ndaj, sa më shpejt që ky projekt të
fillojë të zbatohet në të gjithë Shqipërinë, aq më parë do të ndryshojë edhe tipologjia e imazhit tonë kolektiv
për atdheun. Dhe në këtë rast, askush nuk duhet të ketë drojë se po krijohet ndonjë idhull
ILIR YZEIRI
Unë e dua Shqipërinë
Për tërfilin mi lëndinë
Për një vajzë gjeraqinë,
Dhe për ujët që buron
Nga një shkëmb e gurgullon
Nëpër lisat gjetheshumë,
Edhe zbret përposh në lumë.
Unë e dua Shqipërinë
Për një lule trëndelinë,
Për një zok që fluturon,
Për bilbilin që këndon
Në ato ferra e në ato hije
Këngë malli e dashurie,
Këngë shpirti të helmuar:
Unë e dua Shqipërinë
Si poet i dhemshuruar...
Kjo është një nga strofat e vjershës “Si
e dua Shqipërinë” e poetit të fundit na-
cional e romantik, komunist e liberal, Sej-
fulla Malëshova, alias Lame Kodra. Kjo
vjershë e, sidomos këto vargje, janë tipike
për të shpjeguar një tipologji që ka lidhje
me imazhin kolektiv për atdheun. Për ne
shqiptarët që e kemi identifikuar relativ-
isht vonë shenjën kryesore të identitetit
nacional-gjuhën (shek. XVI, libri i parë në
shqip), që e kemi fituar gjithashtu vonë
mëvetësinë nacionale - në fillim të shek-
ullit XX, që jemi pjesë e një areali me prob-
lematikë ende të pazgjidhur nacionale -
pjesë e Ballkanit, por edhe për shumë e
shumë faktorë të tjerë, pra, për ne sh-
qiptarët, imazhi kolektiv për atdheun, në
më të shumtën e rasteve, është ngulitur
në vetëdije si fotografi e një peizazhi të
mrekullueshëm.
Thënë ndryshe, imazhi kolektiv për
atdheun ka qenë, në shumicën e kohës,
një pamje e bukur e një peizazhi mahnitës
bukolik dhe dashuria e banorëve të këtij
peizazhi ishte më së shumti përdëllim për
vise, gryka, bregore, lumenj, male. Ishte,
më në fund, një lloj dashurie ekologjike,
po të mbajmë parasysh se romantikët sh-
qiptarë i mëshuan fort imazhit të natyrës
shqiptare si dokument për të nënshkruar
aktin e dashurisë mes shqiptarëve e atd-
heut të tyre. Në këtë marrëveshje dashu-
rie ajo që të bie në sy është se një nga
“nenet” e kësaj kontrate kolektive ishte
dashuria për diçka të bukur, tmerrësisht
të bukur dhe, po sipas kësaj marrëveshje-
je, shqiptarët thirreshin që të luftonin e të
shpëtonin në disa raste jo tokën që i ush-
qente, por peizazhin e bukur, thirreshin
për të shpëtuar bukurinë.
Në fakt, kur Shqipëria fitoi mëvetësinë
u pa që kishte shpëtuar me të vërtetë një
areal të virgjër, primitiv, me një natyrë
thuajse të egër, aq sa ngjante paradoksale
se banorët dhe dheu i tyre jo vetëm që nuk
ishin në harmoni, por ashtu si në ato
legjendat orientale, shqiptarët, si ata be-
duinët e shkretëtirës, kishin shpëtuar një
natyrë me fytyrë jashtëzakonisht të bukur
dhe e kishin lënë atë atje tej si të kishin
frikë se po t’i afroheshin mund ta zhbë-
nin. Dhe kështu, pas mëvetësisë, atëherë
kur imazhin kolektiv për atdheun sh-
qiptarët e kthyen në realitet, pra kur
bregoret, çukat, lumenjtë, detet, filluan t’i
zbresin nga ëndrra, nga imazhi në tokë,
pra kur filluan të hyjnë ose të kryejnë
marrëdhënie me këtë bukuri, atëherë nisi
edhe drama. Dhe në vjershën e sipërcitu-
ar të Lame Kodrës ka edhe një varg: pas
një strofe tjetër, poeti thotë: Unë e dua
Shqipërinë/si revolucionar. Dhe në men-
talitetin shqiptar imazhi kolektiv që kri-
juan komunistët për atdheun përm-
blidhte në esencë përfytyrimin për një
areal të bukur dhe që do të bëhej edhe më
i bukur pasi ta ndryshonin revolucionar-
ët. Në qoftë se në imazhin kolektiv që kish-
in krijuar rilindësit ose romantikët sh-
qiptarë, ajo që përcaktonte thelbin e
imazhit ishte ndjenja e mallit, ndjenja
për diçka të munguar, e rrënjosur më së
pari edhe nga poetët arbëreshë, aq sa një
këngë si ajo e “Moj e bukura More” është
si të thuash emblema e imazhit kolektiv
për një atdhe të munguar, ëndërror, që
është larg dhe që nuk është nën
zotërimin e atyre që e banojnë atë, thy-
erja e këtij imazhi vjen menjëherë pasi
në mentalitetin evropian, pra edhe në atë
shqiptar, imazhi kolektiv për atdheun
nuk ësh—të më adhurimi për një areal
fizik me pamje të bukur natyrore, por nis
e kthehet në një imazh të ndërprerë për
shkak të afërsisë dhe të bashkëjetesës së
banorit me arealin e tij.
Atëherë kur të dy bashkë, pra edhe at-
dheu edhe banori i tij do të duhet të sig-
urojnë jetën dhe të mirat e saj, ekzistencën
dhe begatinë, në imazhin kolektiv fillon e
krijohet një tipologji tjetër. Revolucionar-
ët ose komunistët e imponuan imazhin
kolektiv për atdheun dhe natyrës së vir-
gjër e të bukur i shtuan edhe një tip, një
banor hipotetik që ishte më shumë
produkt ideologjik sesa njeri real. Dhe
imazhit kolektiv për atdheun e bukur iu
shtua imazhi i atdheut të ndryshuar në
mënyrë revolucionare me kombinate e
ura, me oxhaqe që ngrenë tymin lart
duke shënjuar me këtë rast edhe një tip
tjetër dashurie dhe identifikimi. Komu-
nistët dhe diktatura, me dhunë e me
vrasje, imponuan gjithashtu edhe ti-
pologjinë e shqiptarëve të mirë dhe sh-
qiptarëve armiq, e atyre që e duan atd-
heun dhe të atyre që e shitën atë. Ky për-
bërës biznesi politik në krijimin me
dhunë të imazhit kolektiv, bëri që mjetet
e informacionit dhe ata që e përpunonin
këtë imazh ta shkrinin imazhin e atdheut
me atë të diktatorit, çka donte të thoshte
se nuk mund ta doje atdheun, në qoftë
se nuk doje edhe diktatorin.
Fund i këtij produkti ishte eksodi ma-
siv i vitit 1990, eksodi biblik, ose ripërsërit-
ja e atij eksodi që kishte krijuar këngën e
Moresë, vetëm se me një ndryshim: në
rastin e parë, në eksodin e këngës së Mo-
resë, imazhi kolektiv për atdheun u ruajt
dhe u mor me vete si një kujtim dhe si një
mall duke bërë që në përfytyrimin e
përgjithshëm ai të pasurohej e të ndriço-
hej me ngjyra të ndezura, për shkak se
këtë imazh e kishin shprishur të huajt, e
kishte shprishur vdekja dhe mjerimi që
po mbillte në Evropë pushtuesi otoman.
Në rastin e dytë imazhi ishte pështirosur,
ishte zhyer e përdhosur nga vetë sh-
qiptarët. Ndaj brenda një çasti u pland-
os përtokë gjithë ç’kishin ndërtuar rev-
olucionarët, u fashit edhe ëndrra e Lame
Kodrës, anipse vetë Lame Kodra, para se
të vdiste i vetmuar në një magazinë në
Fier, ndoshta e pati marrë vesh se ta
dashurosh Shqipërinë si revolucionar
ishte një krim, krim që ai vetë e ndjeu ndër
të parët në fatin e tij.
Ky arsyetim mund të vazhdojë gjatë
dhe sot teoricienët e komunikimit e kanë
pasuruar lëndën teorike me argumente të
thella që rrahin të shpjegojnë se në
ç’raport është banori i sotëm i planetit me
vendin e tij. Kështu që do të ishte e tepërt
të kujtonim se imazhi kolektiv për atdhe-
OPINION
un i një amerikani ndryshon nga a i një
bangladeshasi, ai i një serbi ndryshon nga
ai i një finlandezi, se luftërat nacionale
dhe, sidomos, ato të ngjizura edhe me
motive fetare kanë në bazë përfytyrimet
e deformuara në qendër të të cilave është
jo vetëm peizazhi natyror, por edhe teksti
i shenjtë që përjetohet si një urdhër i ver-
bër për të sakrifikuar të tjerët në emër të
ruajtjes së një imazhi që ka në qendër deri
edhe unin fillestar, që nuk e pranon tjetrin
e ndryshëm atje ku ai mendon se shtrihet
fryma e këtij kumti.
Le të kthehemi në argumentin tonë.
Dy miqtë e mi zviceranë, Fabioja e Niko-
la, me të mbërritur në Zvicër, më shkrua-
nin se ishin befasuar kur po imbarko-
heshin me autoveturën e tyre në portin e
Durrësit dhe kishin parë me qindra sh-
qiptarë që ktheheshin me autoveturat e
tyre në Shqipëri për të kaluar pushimet.
Ata, shkruanin Fabio e Nikola, zbrisnin
me sytë gjithë dritë dhe dukeshin gjithë
gëzim kur preknin tokën në port. Na u
kujtua se po këta shqiptarë, 17 vjet më
parë kishin ikur nga po ky port dhe kish-
in tronditur Evropën me imazhin e tyre.
Tani ndodh e kundërta. Ishte me të
vërtetë një gjë e bukur, përfundonin ata
e-mailin e tyre. Ashtu është. Tani sh-
qiptarët janë bindur se atdheu dhe
imazhi për të kanë një thelb të patjetër-
sueshëm dhe se gjuha, afërsitë e gjakut
pëlhura e veçantë socio-psikologjike janë
fije që e mbajnë të lidhur në mënyrë të
Mjafton të kujtojmë
krizën gjithashtu biblike
të energjisë elektrike.
Cilët banorë të Evropës
do të duronin një qeveri
që për dy vjet ua ka bërë
jetën ferr, sepse në çdo
vit, gjysma është me drita
e gjysma është pa drita.
Në cilin vend të botës
ndodh që ndërsa
Shqipëria është në terr të
plotë dhe ekonomia po
asfiksohet, Kryeministri
bën spektakle me plane
pesëvjeçare dhe u thotë
shqiptarëve se çfarë do të
bëhet dhe jo se çfarë po
bën ai. Në vetëdijen
kolektive ndodhen tri
përmasa: e shkuara, e
tashmja dhe e ardhmja
pazgjidhshme banorin e një areali me
vendin e tij, me atë që quhet atdhe. Mirë-
po, sapo kthehen në atdhe dhe sapo ni-
sin të jetojnë aty, malli fillon e davaritet
dhe imazhi që, në rastin e parë, ishte një
ikonë që zëvendësonte atë që mungon-
te, nis e bëhet realitet dhe tani ata nuk
shohin më ëndrrën e atdheut, por atdhe-
un vetë, që nuk ka drita, që nuk ka rrugë,
që nuk ka punë, që nuk ka… etj., etj.
Sot janë të shumta debatet që kanë në
thelb trajtat e reja që po merr jeta në plan-
et. Globalizimi dhe hapja e kufijve duket
se po krijon idenë se atdheu nuk është më
vetëm sipërfaqja që ka ndarë popujt me
gjuhë e shenja të ndryshme social-
psikologjike, por atdheu, për ne evropi-
anët, në një të ardhme duhet të jetë gjithë
Evropa dhe që ne ta duam atdheun, pra
që ne të kemi një imazh pozitiv për të du-
het që atdheu të na japë aq sa i kërkojmë
ne me punën tonë. Mirëpo edhe këtu
problemi ndërlikohet, sepse siç thonë sh-
kencëtarët, nga dëshira për t’i marrë mak-
simumin atdheut, pra globit, ne e kemi
sëmurur atë. Ngrohja globale, ose shteri-
mi i pasurive të planetit dëshmojnë se
natyra njerëzore nuk është në harmoni me
natyrën e planetit. Edhe në këtë rast arsy-
etimi do të shtyhej larg, ndaj le të kthehemi
në argumentin tonë. Çfarë e bën një atd-
he të begatë? Që të kesh një atdhe të pa-
sur duhet të kesh diell, det, male, ujë,
fusha, pra gjithçka që ka falur Zoti ose …
Sot, shkencëtarët dhe ekonomistët
thonë se që të kesh zhvillim normal dhe
harmoni sociale, që të kesh një atdhe të
pasur duhen tri kushte: 1. Cilësi në qever-
isje 2. Infrastrukturë-rrugë, ujë e drita dhe
3. Arsimim dhe kualifikim. Pa këto të tria
asnjë pasuri e natyrës nuk të shpëton dhe
asnjë çukë, brinjë ose kodër, mal ose fushë,
det a lumë nuk e bën atdheun të bukur.
Dhe shembulli më emblematik është Sh-
qipëria. Revolucionarët komunistë bënë
eksperimentin më fatal me këtë vend dhe
prodhuan atë eksod që e mbajmë mend
të gjithë. Revolucionarët demokratë dhe
qeveritë e tranzicionit në këta 17 vjet po
prodhojnë për ditë zhgënjim dhe stanja-
cion, pra po vazhdojnë të ruajnë në
vetëdijen kolektive imazhin e një atdheu
që nuk të josh, por që të bën vetëm ta qor-
tosh, ta fajësosh, që në fund të fundit të
shtyn t’i largohesh, t’i ikësh në mënyrë që
ashtu larg të kesh në sy a në mendje vetëm
dromca të atij imazhi me këngën e Mo-
resë, pra të kesh mall për t’i qëndruar larg
dhe jo vullnet për t’iu afruar. Po të vëresh
me kujdes, do të shohësh se edhe
demokratët e sotëm revolucionarë sillen
pak a shumë si komunistët e djeshëm.
Pse? Ata nuk e pranojnë dhe nuk e kanë
bindje se kushti i parë që të kesh një atd-
he normal është cilësia në qeverisje, që do
të thotë se shqiptarët paguajnë taksa dhe
qeveria duhet të dijë t’i menaxhojë me
efikasitet ato. Në qoftë se nuk ndodh kjo,
shqiptarët kanë të drejtë të kërkojnë një
qeveri tjetër që t’i drejtojë më mirë.
Mjafton të kujtojmë krizën gjithashtu
biblike të energjisë elektrike. Cilët banorë
të Evropës do të duronin një qeveri që për
dy vjet ua ka bërë jetën ferr, sepse në çdo
vit, gjysma është me drita e gjysma është
pa drita. Në cilin vend të botës ndodh që
ndërsa Shqipëria është në terr të plotë dhe
ekonomia po asfiksohet, Kryeministri bën
spektakle me plane pesëvjeçare dhe u
thotë shqiptarëve se çfarë do të bëhet dhe
jo se çfarë po bën ai. Në vetëdijen kolek-
tive ndodhen tri përmasa: e shkuara, e
E DIEL, 19 GUSHT 2007
tashmja dhe e ardhmja. Karakteristikë e
mentalitetit revolucionar është se i merr
vendimet duke sharë të shkuarën dhe në
emër të së ardhmes. Për një revolucionar
nuk ekziston e tashmja, ajo po ndërtohet,
po e ndërton revolucionari duke shkatër-
ruar të shkuarën dhe duke ndërtuar të
ardhmen. Edhe qeveria e sotme revolu-
cionare nuk mendon asnjëherë me për-
masat e së tashmes. Ajo e ka projektuar
veten si një fanar ndriçues që do ta bëjë
Shqipërinë, sepse në vend po vijnë inves-
time, kodra në Fushë-Krujë do të bëhet
fabrikë çimentoje, kablloja nënujore që do
të lidhë dy brigjet do të na shpëtojë nga
errësira etj.
Po sot? Ne tani thotë kryeministri po
kalojmë një verë problematike. Në fakt, ai
është i sinqertë. Si një revolucionar ai ka
për detyrë që të na mbajë të varur kah e
ardhmja, ai nuk ka për detyrë të na qever-
isë, sepse vetë ne shqiptarët nuk jemi
mësuar ende që t’i kërkojmë qeverisë që i
paguajmë taksat cilësi, që do të thotë t’i
kërkojmë asaj që ose të mbajë premtimet,
ose të ikë në shtëpi. Për një revolucionar,
atdheu është një pronë, pronë e ideve të
tij. Ai nuk e ndan atdheun me bashkëko-
mbësit e tij. Atdheu, sipas revolucionar-
it, është një mundësi, një shkas që ai të
realizojë imazhin e tij narcizist. Çfarë
ndodhi me Hitlerin, me Enver Hoxhën?
Ndryshimi në mentalitetin kolektiv për
atdheun është se nën diktaturë imazhi
është imponuar me dhunë dhe përfshin
jo vetëm atdheun, por edhe tiranin, ësh-
të siç thuhet në semiotikë i motivimit
sinekdodik, në shoqëritë normale atd-
heu është imazhi i harmonisë së njeriut
me natyrën dhe të tjerët. Mirëpo, në ven-
det hibride, si atdheu ynë nën regjimin e
tranzicionit, imazhi kolektiv është një
përzierje mediokre e imazhit romantik
komunist me atë të revolucionarëve
demokratë. Sipas kësaj përzierjeje, ne na
projektohet një atdhe i sëmurë, me por-
trete ikonash që na kujtojnë gjithmonë
se imazhi i atdheut është përfytyrimi
mashtrues që ata na përplasin në fytyrë
duke na shpalosur për ditë mashtrime
dhe gënjeshtra dhe duke mos na thënë
asnjëherë të vërtetën, shtoi kësaj edhe
përfytyrimin prej tyre të atdheut si çiflig
që mund të shijohet nga klani e tarafi,
nga bijtë dhe nga kunetërit, nga mili-
tantët dhe mediokrit gjithfarësh.
Mirëpo, ne kemi të drejtë dhe duhet të
ndërtojmë një imazh tjetër për atdheun,
sipas të cilit përfytyrimi ynë nuk duhet të
mbështetet mbi ato ikona të vjetruara që
përmenda më sipër, por mbi tri kritere:
cilësi qeverisjeje, infrastrukturë dhe kual-
ifikim. Deri tani, siç e kam përmendur
edhe në një shkrim tjetër, vetëm Edi Rama
ka arritur të krijojë një imazh të be-
sueshëm për atdheun. Qeverisja e tij në
Tiranë ka qenë cilësore. Infrastruktura në
Tiranë është ribërë nga fillimi dhe kuali-
fikimi ka qenë prioritet i tij. Ndaj, sa më
shpejt që ky projekt të fillojë të zbatohet
në të gjithë Shqipërinë, aq më parë do të
ndryshojë edhe tipologjia e imazhit tonë
kolektiv për atdheun. Dhe në këtë rast,
askush nuk duhet të ketë drojë se po kri-
johet ndonjë idhull. Përkundrazi, cilësia
në qeverisje parakupton zëvendësimin
dhe Edi Rama do të zëvendësohet me një
tjetër, me një më të mirë se ai për të krijuar
kështu përfytyrimin e një imazhi të pan-
dërprerë për një vend që është me të
vërtetë i bukur, por që fatkeqësisht po
qeveriset nga mediokër të shëmtuar.
E DIEL, 19 GUSHT 2007 OPINION SHQIP 11

PERGJUMJA
N
MUSTAFA NANO

ë një shkrim mbi ngrohjen (në

fakt, nxehjen e mbinxehjen)
globale, të publikuar në të
përditshmen italiane “Corri-
E FRIKSHME shqiptare, në vend të merret me
shqetësimet reale të vendit, merret me
sherret mes vedit, kur shohin që politi-
kanët tradhtojnë si pa gjë të keq prem-
timet, kauzën, votën dhe interesat e
zgjedhësve, e kështu me radhë.

E BREZIT TE RI
ere della sera”, Giovanni Sartori u binte A mos vallë janë fajtorë ata në këtë (e
borive të alarmit, duke e konsideruar këtë për këtë) situatë? Nuk besoj. Edhe Sar-

argument si një çështje, lidhur me të
cilën lipset një konsensus transversal e
një reagim imediat ndërqeveritar, ndër-
shtetëror, politik e kulturor. “Duhet të
shpëtojmë planetin, e tok me të, dhe
njerëzimin”, lëshon Sartori klithmën e
alarmit, e në këtë mes zë e përqesh dhe
përbuz të gjitha kauzat e tjera, që
kërkojnë të sublimojnë kot më kot vetvet-
en në këtë situatë, ku e vetmja përparësi
e madhe është e duhet të jetë ekologjike
(ambientale). Diku ai shprehet tejet i
bezdisur edhe prej të ashtuquajturve
“popolo di Seattle” (prej kohësh, kjo ësh-
të një nofkë për protestuesit kundër glo-
balizimit), të cilët – sipas tij – duhet të
heqin dorë nga propagandimi i budalla-
llëqeve kundër kapitalizmit e kundër
vetë globalizmit. Dhe ka të drejtë.
Por nuk ishte kjo ajo që më tërhoqi më
së shumti vëmendjen. Ishte diçka tjetër,
të cilën Sartori e konsideron si lajmin më
dëshpërues: më indiferentët ndaj kësaj
çështjeje janë të rinjtë, gjë që është vënë
re edhe te fakti, që dokumentari i Al Gore-
it me titull “An Inconvenient truth” (Një
e vërtetë vrastare, do ta përktheja unë me
një shqipe të shpenguar) është ndjekur
nga njerëz që janë mbi të dyzetat. Njerëz-
it nën të dyzetat as që janë dukur nëpër
sallat e kinemasë. Dhe nuk është vetëm
kjo shenja e indiferencës së të rinjve. Këta
të fundit janë indiferentë edhe lidhur me
çështje të tjera më pak të rëndësishme,
që kanë të bëjnë në përgjithësi me poli-
tikën e me vendimmarrjen.
Kjo dukuri vërehet me një qartësi
rrëqethëse në Shqipëri (kjo është arsye-
ja, që shikimi m’u ndal posaçërisht në
këtë pasazh të shkrimit të Sartorit), ku
brezi i ri është i dhënë tërësisht pas
egoizmit, individualizmit, qejfeve që
AI
tori nuk i bënte fajtorë. Thjesht vizaton-
te e denonconte një sëmundje, e cila
duhet kuruar e shëruar. Në Shqipëri,
kura afërmendsh duhet të jetë e ndry-
shme, pasi edhe dukuria ka shkaqe të
Në Shqipëri, kura afërmendsh duhet të jetë e ndryshme, pasi edhe dukuria tjera, të ndryshme nga ato të vëna re në
ka shkaqe të tjera, të ndryshme nga ato të vëna re në vendet me demokraci vendet me demokraci të konsoliduar. Në
themel të indiferencës së të rinjve sh-
të konsoliduar. Në themel të indiferencës së të rinjve shqiptarë qëndron qiptarë qëndron edukimi i munguar civil
e civik në bankat e shkollës, në familje,
edukimi i munguar civil e civik në bankat e shkollës, në familje, në në kongregacionet fetare etj. Edhe mje-
kongregacionet fetare etj. Edhe mjedisi i komunikimit publik, i cili në kohët disi i komunikimit publik, i cili në kohët e
sotme, për shkak të zhvillimit të
e sotme, për shkak të zhvillimit të hatashëm mass-media-tik, ka një ndikim hatashëm mass-media-tik, ka një ndikim
visheral mbi mendjen e mbi mendësitë e
visheral mbi mendjen e mbi mendësitë e njerëzve, lë shumë për të dëshiruar njerëzve, lë shumë për të dëshiruar.
Mass-media shqiptare, edhe kur rreket
burojnë prej një jete të harxhuar në mes çështja është t’i shohësh të interesuar për shumti me qëndrimin ndaj Berishës, të stisë mënyra për t’u bërë atraktive për
të të mirave materiale në një botë konsu- politikën e për politikat, çështja është t’i Nanos, Ramës, Metës, të cilët në të të rinjtë e të rejat, nuk arrin t’u japë gjë
mistike; ose prej apatisë së frikshme, dhe shohësh teksa vrasin mendjen e teksa vërtetë, edhe kur tentojmë t’i shohim si tjetër, veçse lajme rozë mbi vilën e x-it a
në këtë mes fjala është për shumicën e marrin përgjegjësi. Dhe përgjegjësia nuk dukuri politike ose kulturore, na rezul- të y-it të ndërtuar në periferi të Tiranës,
shqiptarëve të rinj, të cilët nuk kanë asn- merret thjesht duke u anëtarësuar në tojnë ca enë të boshatisura prej ideve e mbi të dashurit ose të dashurat e
jë mundësi të bëjnë një jetë ku mondane mënyrë pasive në një parti, por duke prej vizioneve. Dhe kështu, debati katan- këngëtarëve VIP-a, mbi qasjet e tyre van-
e ku të lëshuar nëpër pub-e e disko, ose kuptuar se nëse ky vend është kështu si diset të jetë një kacafytje emocionale. itoze e materialiste në jetën e përdit-
të bëjnë pushime nëpër hotele luksi e është, është edhe prej tyre. Madje, në Por këta janë të paktit. Dhe më pak të shme, mbi thashetheme të nxjerra nga
nëpër qendra të lakmueshme turistike. radhë të parë, është prej tyre. gdhendurit, sigurisht. Pjesa tjetër, ajo që foto paparacësh të shkrepura nëpër
Shumica e të rinjve pra u gëzohen loka- Rrallë më ka qëlluar të bisedoj me të përbën shumicën dërrmuese të brezit të pishina e nëpër hotele buzë detit.
leve e bar-eve të ish-Bllokut, të cilat rinj e me të reja mbi tema “të ri, nuk do t’ia dijë as për emra, as për çësh- Dhe këto lajme nuk është se jepen
mbrëmjeve janë të mbushura dingas. sofistikuara”, që kanë të bëjnë me fatet e tje, as për shqetësime të politikës. Sillen nga ndonjë tabloid, gjë që do të ishte e
Të kuptohemi, mëkati nuk qëndron vendit tonë e me fatet e botës së madhe, sikur dikush t’i ketë hedhur në këtë botë, natyrshme e do të kishte kuptim; jo, këto
këtu, pasi janë po këta që gjatë sezonit si fjala vjen mbi gjendjen e mbi ecurinë e ku janë, dhe as që e vrasin trurin se këtu lajme jepen nga shtypi tërësisht i tab-
shkollor mbushin universitetet. Mëkati demokracisë shqiptare, mbi realitetin ka një pushtet e një qeveri, e cila është loidizuar shqiptar, jepen nga gazeta, të
qëndron në faktin, që ata, kudo qofshin, politik në Shqipëri, mbi të majtën e mbi zgjedhur me votat e tyre dhe e cila duhet cilat nga njëra anë mëtojnë të jenë simo-
në punë, në shkolla, në bar-e ose në të djathtën, mbi qëndrimin ndaj vlerave të bëjë gjëra për ta, as që e vrasin trurin, trat shqiptare të “New York Times”-it e të
plazhe, nuk dinë të jetojnë me lokale apo universale (fjala vjen, familja, kur shohin që në Shqipëri në vend të ligjit “Washington Post”-it e, nga ana tjetër,
shqetësime komunitare dhe nuk e çojnë feja, kombi, toleranca, liria, ligji, kush- vepron Maliqi, kur shohin arrogancën e njoftojnë në faqe të parë se Sinan Hoxha
nëpër mend ushtrimin e përgjegjësive tetuta etj.), mbi prapambetjen tradicio- papërgjegjshmërinë e politikanëve, kur do të shkojë në pushime me dy femra. A
qytetare e civile. Në këtë pikë nuk është nale e “të rinovueshme” të shqiptarëve shohin zhvatjen e gjësë publike, kur sho- mund të bëjnë këto gazeta edukimin civ-
çështja t’i shohësh ata të dalin në protes- etj., etj. Rrallë kam marrë vesh që të ketë hin policin, doktorin, mjekun, pedago- il e civik të shqiptarëve? A mund të pritet
ta kundër qeverisë. Jo! Çështja është t’i mes tyre një debat, i cili të ngrihet mbi gun, tagrambledhësin, të abuzojnë me që lexuesit e rinj të këtyre gazetave të jenë
shohësh ata të përfshirë e të merakosur qëndrimin ndaj këtyre temave. Përkun- postin e me detyrën, kur shohin që nuk nesër qytetarët e përgjegjshëm të këtij
mbi mbarëvajtjen e vendit e të kombit, drazi, ndarja mes tyre ka lidhje më së kanë ujë e drita, kur shohin që politika vendi?

D
ELISA SPIROPALI

iku në një vend të Evropës lindoro-

jugore, një numër ekspertësh nga fusha
të ndryshme të dijes, të gjithë të finan-
cuar nga shteti, projektuan një digë, një
turbinë hidrocentrali, dhe anekset përkatëse.
Bashkëpunuan me disa studio projektuese të disa
vendeve evropiano-veriore dhe perëndimore,
duke u bazuar tek eksperiencat projektuese më të
mira të atyre vendeve. Shumë u lodhën duke shkr-
irë të gjithë talentin e tyre me këtë punë. Përdorën
kompjuterët më të fuqishëm dhe ‘soft wear’-ët më
të fundit. U organizuan me këtë rast një numër
takimesh kombëtare dhe ndërkombëtare me ek-
spertët më në zë. Llafi mori dhenë. Zhurmë e mad-
he u bë. Shteti e trumbetoi punën apo shpikjen si
shpëtim kombëtar që do sillte gjithato të mira. U
shpenzuan miliona dollarë për projektimin dhe
ndërtimin e digës dhe turbinave. Më në fund diga
u ngrit dhe turbinat bashkë me të gjitha të tjerat u
bënë gati, dhe puna filloi.
Por sapo nisi puna, u vunë re plot probleme. Tur-
bina nuk dha rendimentin e parashikuar. Fërshël-
lente sikur qante. Ndonjëherë edhe kërciste. Madje
diku në pjesën e sipërme nga disa vrima i dilnin disa
tymra. Lumi ynë sjell shumë kërcunj, kërcunjtë
bllokojnë lopatat e turbinës - nxituan të justifiko-
heshin inxhinierët e famshëm. Pastaj nisën të thonë
se literatura e pa gabueshme perëndimore, të cilës
i ishin referuar, nuk mund të parashikonte eventu-
alitetin e prerjes qëllimkeqe të drunjve dhe hedhjen
e tyre në lumë nga ithtarët e partisë kundërshtare
me partinë në pushtet me ndikim të madh në zonat
e pyjeve ku buron lumi dhe përgjatë rrjedhës. Dhe
veç kësaj, çka ishte me të vërtetë revoltuese, nxitjen
nga ana e po asaj partie të grupeve besimtare për
t’ju lutur Zotit dhe duke e bindur Atë që pikërisht në
kohën e përurimit të digës dhe turbinave të mos lës-
Parazitët
honte mbi tokë asnjë kokërr shiu. nuk la stil pa përdorur që si e si monotematikën ta
Pati edhe disa zëra të dobët që thanë se gjatë pro- shiste për politematikë. Meazallah! Të gjithë e nev-
pari ai që hodhi bishtin. Menjëherë pas tij tjetri të cilit
bishti i cigares i ra mbi pjatën e pilafit tek po hante
dasmën e nipit. Shqyrtimin e këtij rasti psikologu e
nisi kështu; Një studiuesi serioz si unë, shqyrtimin e
fenomeneve nuk e bën ulur në zyrë. E bën në vendin
e ngjarjes mes njerëzve të gjallë. Por ky rast ka një
jektimit, për shkak të një pakujdesie të vogël, 300 erisnin. Një studiues serioz si me shaka tha një ditë specifikë që e vështirëson shqyrtimin “mes të
ditët me shi të Evropës veri-perëndimore ishin për të: Teksti i tij është tekst i rregullt por i vdekur. gjallëve”. Personat bartës potencialë të përsëritjes së
ngatërruar me po aq ditë në vit me Por gazetari për tu paguar vazhdonte kësaj patologjie vdekjeprurëse, pra të krimit në
diell në atë lindoro-jugore. Por këtyre të paguhej ama. Tani që i kanë shter- gjaknxehtësi, ata të mbeturit gjallë edhe për ca kohë,
zërave nuk u a vari kush. Dhe, si për- ur të tëra burimet, citimet, titujt, ak- nuk mund t’i ndjekësh dot, sepse ata janë shumë, ata
fundim, pas një tollovie shumë të Një psikolog me tituj robacirat, shkruan nëpër forume e janë mijëra e mijëra. Por s’ka problem! E bëj ndryshe.
madhe verbale justifikuese me plot vendosi t’ia nxirrte thotë se në vendin e tij talenti nuk pi Studioj personat e prekur direkt nga krimi,
argumente politiko-shkencorë në ujë. Se ka lindur para kohe. Se duhet domethënë të vdekurit! E vështirë, por jo e pamun-
formën e një stuhie brenda një filx- fundin krimit me të kalojnë të paktën edhe nja njëqind dur. Dhe iu fut psikologu gjurmimit të hijeve. U mor
hani kafeje, u qetësuan të gjithë, vjet që ta kuptojnë. Se demokracia sa u mor me hijet, dhe nisi justifikimet, qurravitjet;
edhe inxhinierët dështakë që u pasion, krimit në perëndimore me gjithë të mirat e saj Popullin e kemi pa nivel - tha - gdhë, të egër, të pa
paguan me paratë e taksapaguesve, është një qeleshe e papërshtatshme kulturuar. Rrethanat historike, prapambetja, fati i keq
edhe mediat me interesimet e tyre gjaknxehtësi e sipër për kokën e popullit të tij indiferent, historik i imponuar nga fqinjët dhe më gjerë, nuk na
të njohura sa provizore aq edhe të ose në raki’ e sipër, si i dembel, apatik, zhuls, dhe tanipërtani e mundësojnë të realizojmë demokracinë liberale si
cekëta për çështjen në fjalë, edhe zgjidhje nuk ka etj. etj. në vendet e zhvilluara, këtë shpikje kaq të mrekul-
vetë shteti të cilit nuk i interesonte thonë Shqip. Për këtë Një shkrimtar shkroi një libër. Nuk lueshme e cila do tu jepte të gjithëve hapësirën e
zgjatja e këtij muhabeti pas pak ia zuri me dorë njeri librin. Pa nisi të nevojshme për të jetuar, kuadrin ligjor të përshtat-
rrezik të prekte dhe dëmtonte deri iu referua një rasti ulërakë: “Ç’është kështu?! Ku jemi shëm për t’i vënë fre krimit në mënyrë që të mos e
rrënjët e sistemit demokratik-plu- këtu?! Çfarë do të thotë kjo?! Jam vrasim njëri-tjetrin, frenimin e pasioneve barbare
ralist prej pak kohësh të vendosur tepër flagrant, por jo lodhur kaq e aq vite për këtë libër. Isha për të flakur pa asnjë kriter bindës bishtin e cigares
në atë vend, dhe gjithçka e mbuloi dhe aq të rrallë; Në një në aq e kaq arshiva të vendeve perën- mbi pjatën e tjetrit, rrëmbimin atypëraty të kallash-
tymi i harrimit. dimore për të grumbulluar materialin. nikovit, hurit, litarit, etj. etj.
Dikush që e hiqte veten për gosti’, për shkak të një Çfarë të mete ka libri im që nuk e lex- Në atë vendin evropian jugoro-lindor kanë
gazetar të madh, nisur sa nga dashu- ojnë?! Ua ka marrë mënt demokracia ndodhur dhe po ndodhin shumë gjëra të tilla por
ria për kafshët në përgjithësi dhe nga bishti cigareje hedhur dhe liria njerëzve. I janë vërsulur ma- nuk po zgjatemi se mund të ndodh që ndokush të
respekti për qenin dhe besnikërinë terialitetit. Janë bërë indiferentë. Kanë mendojë që ai vend është Shqipëria. Për të hequr
e qenit në veçanti, botoi një seri ar- me mendjelehtësi nga harruar librat. Në diktaturë lexonin çdo dyshim, për të larguar çdo keqkuptim qartë-
tikujsh monotematikë tek e përdit- dikush, gjetën vdekjen shumë më tepër”. sojmë se asnjë prej këtyre episodeve apo edhe të
shmja “Turpi”. Një numër të ngesh- Një herë tjetër ndodhi diçka më e ngjashëm me këto episode nuk ka ndodhur kurrë
mish ia lexuan dy-tre artikujt e parë dy të armatosur, bam- vogël, por më e thellë. Një psikolog me në Shqipëri. Në Shqipëri nuk ndodhin të tilla. Në
nga fillimi në fund. Pastaj vetëm tituj vendosi t’ia nxirrte fundin krimit Shqipëri vigjilon partia. Në Shqipëri partia është mbi
paragrafin e parë. Më vonë e në vazh- bam njëri pas tjetrit me pasion, krimit në gjaknxehtësi e të gjitha. Në Shqipëri, ç’do populli bën paraziti, ç’bën
dim vetëm titullin. Me kalimin e ko- sipër ose në raki’ e sipër, si i thonë Sh- partia paguan populli.
hës kuptoi se të gjitha fatkeqësitë i vinin nga emri qip. Për këtë iu referua një rasti tepër flagrant, por jo
i gazetës. Provoi me radhë disa të përditshme të dhe aq të rrallë; Në një gosti’, për shkak të një bishti
tjera si, “Zvarraniku”, “Lozonjarja”, “Lehtari”, “Li- cigareje hedhur me mendjelehtësi nga dikush, gjetën
monata” dhe nja dy të tjera. Nuk la marifet pa bërë, vdekjen dy të armatosur, bam-bam njëri pas tjetrit. I
SHQIP 12 OPINION E DIEL, 19 GUSHT 2007

KIM MEHMETI
SHITESIT E kanë thellë në vetvete. Si të tillë, ata edhe
ndoshta arrijnë ta gënjejnë një pjesë të

S
hqiptarët, që ishin fëmijë dh- popullit të tyre maqedonas, por jo edhe
jetëvjeçarë kur u soll Kushtetuta e
parë e Maqedonisë së pavarur, u
rritën e u bënë djelmosha me të
drejtë vote, duke dëgjuar se i takonin
popullit, i cili vetëm “kërkonte” që tjetri
t’ia jepte atë që ishte e tij. Fëmijët e etni-
ARDHMERISE shqiptarët. Si të tillë, ata më shumë ngja-
jnë në shitës të ardhmërisë së rreme, sesa
në politikanë që kanë vizion për të nesër-
men e shtetit. Me çka, ata në të vërtetë e
çojnë shtetin drejt një “marrëveshjeje të
re të Ohrit”, pa të cilën thuajse do jetë e

tetit maqedonas, që në kohën e mëvetë-
simit të shtetit nuk kishin më shumë se
një dekadë jete, u rritën dhe u bënë për
martesë, duke dëgjuar të njëjtën melo-
di, por me tekst tjetër, ku thuhej se sh-
qiptarët pandërprerë vetëm diçka
“kërkonin”, të marrin nga ajo që ishte
vetëm e tyrja, se ata duhej gjithmonë të
ishin dorëlirë e të japin. Pra, Maqedonia
rriti gjeneratat e atyre që ishin larguar nga
një e vërtetë thelbësore, kur bëhet fjalë
për shtetet shumetnike, shumëkultur-
ore e shumëreligjioze: për shtetet me
koncept të qartë qytetar, e ku e drejta
individuale është e pamundur pa të
drejtat kolektive. Maqedonia pra rriti
gjeneratat e dy etniteteve numerikisht
më të mëdha – ato të etnitetit maqedo-
nas dhe shqiptar – me bindjen se të parët
duhet të mbajnë dorën e djathtë gjith-
monë shtrirë për të dhënë, e shqiptarët
gjithmonë me dorën e majtë të gatshme
për të marrë. Apo thjesht, Maqedonia
kultivonte gjenerata e “lypsarëve” të
pangishëm – shqiptarëve, dhe “dorë-
lirëve” zemërgjerë që ishin lodhur duke
dhënë – maqedonasit etnikë.
Dhe, jo se të rinjtë shqiptarë dhe ata
të etnitetit maqedonas nuk ia bënin me
dije shtetit se si i edukonte ata, të cilëve
dikush ua harxhonte ardhmërinë.
Shumë herë në të kaluarën ata dilnin
rrugëve të Shkupit ose të Tetovës. Kësh-
tu që të rinjtë e etnitetit maqedonas pro-
testonin kundër hapjes së shkollave me
mësim në gjuhën shqipe, madje edhe
duke ngritur tenda përpara kuvendit re-
publikan, e duke bërë grevë urie. E, nga
ana tjetër, të rinjtë shqiptarë vërshonin
rrugëve të Tetovës që të tregonin se sa i
nevojshëm u ishte arsimimi në gjuhën
amtare. Në të shpeshtën e rasteve, pro-
testuesit e rinj të etnitetit maqedonas
ishin të shoqëruar nga parlamentarët e
ndonjë partie të tyre, dhe shumica nga
ata që organizonin këto protesta, e kish-
in të siguruar karrierën politike në VMRO-
SE RREME
DPMNE. Të gjithë ata “filipa, milloshovs-
ka, gjorçevska”..., pas zgjedhjeve par-
lamentare të 2006, do të bëhen funksion-
arë të lartë shtetërorë dhe do të marrin
rroga mujore edhe nga taksat që do
paguajnë moshatarët e tyre shqiptarë, të
cilëve dikur ua kishin kundërshtuar më-
simin në gjuhën amtare.
Duke rritur gjenerata të tilla, Maqe-
donia arriti deri te 2001-shi. Që pastaj,
të gjithë të besonin se pas këtij konflikti
shteti nuk do rriste më gjenerata “lyp-
sarësh” shqiptarë dhe “dorëlirësh” të et-
nitetit maqedonas. Se do rriste gjenera-
ta të qytetarëve që kanë të njëjtat pozi-
ta startuese në jetë, të njëjtat parakush-
te për të arritur ardhmëri më të mirë për
vetveten dhe për tërë shtetin. Pra, të
gjithë besonin se e kaluara do të mbetej
e harruar, se për politikanët e ardhshëm,
të gjitha ato që ndodhën në të kaluarën,
do të jenë shenjë treguese se si nuk du-
het të udhëhiqet shteti dhe çka nuk du-
het bërë.
Por, Maqedonia është shtet i
çudirave. Ky shtet duron aq naivitet dhe
amatorizëm politik, sa do mjaftonte të sh-
katërrohej një perandori e tërë. Kështu
që kur të gjithë mendonin se Maqedonia
do t’i linte pas grindjet ndëretnike, se
duke realizuar sa më shpejt Mar-
rëveshjen e Ohrit do përqendrohej në
problemet ekonomike, ndodhi çudia e
paszgjedhjeve parlamentare të vitit
2006, kur pushtetin e mori në dorë koali-
cioni qeveritar i udhëhequr nga VMRO-
DPMNE-ja. Nga Gruevski, i cili shtetin e
solli aty ku ndodhet sot: të zhytur në bal-
tën e mosmarrëveshjeve ndëretnike.
Kështu që ke përshtypjen se ngjarjet
ndodhin e harrohen, se vitet vijnë e sh-
kojnë, pleqtë vdesin e fëmijët rriten, por
vetëm Maqedonia mbetet ajo e njëjta -
atdheu i naivitetit politik.
Mbase një situatë e tillë ishte e pash-
mangshme pas fitores së VMRO-DP-
MNE-së në zgjedhjet parlamentare të
Duke u shtirë se nuk janë
ata të dikurshmit, duke
përdorur si mbulesë
Partinë Demokratike
Shqiptare, Gruevski i
sotëm dhe shokët e tij si
Milloshovski, Gjorçevi
etj. të ngjajnë në monedha
të rrejshme, të cilat nga
jashtë duken si të vërteta,
por posa i gërvisht pakë,
të mbetet në duar ngjyra e
antishqiptarisë që e kanë
thellë në vetvete. Si të
tillë, ata edhe ndoshta
arrijnë ta gënjejnë një
pjesë të popullit të tyre
maqedonas, por jo edhe
shqiptarët. Si të tillë, ata
më shumë ngjajnë në
shitës të ardhmërisë së
rreme, sesa në politikanë
që kanë vizion për të
nesërmen e shtetit
vitit 2006. E pashmangshme, sepse vinte
në pushtet një parti, e cila kapital më “të
vlefshëm” politik kishte të kaluarën an-
tishqiptare dhe institucionalizimin e
“maunokracisë”. E udhëhequr nga qever-
ia e Gruevskit dhe shokët e tij - shumica e
të cilëve kanë biografi të pasur si organi-
zatorë të protestave kundër shkollimit të
shqiptarëve në gjuhën amtare – Maqe-
donia e sotme edhe nuk mund të shkon-
te më larg, e më tej, se të bëhej atë që
është sot: një kënetë e bezdisshme poli-
tike ku pandërprerë vazhdon kënga me
vite e dëgjuar, kënga për shqiptarët që
gjithmonë duan të “grabisin” diçka nga
shteti, dhe e pushtetarëve që duhet ta
pengojnë “grabitjen”.
Maqedonia sot është në duart e atyre
që e kanë vështirë të dalin nga lëkura e
vet. Dhe ndoshta qytetarët presin të pa-
mundurën nga Gruevski dhe “vojvoda”
e tij. Ndoshta një numër zgjedhësish të
etnitetit maqedonas ende nuk arrijnë të
shohin se Maqedonia e sotme është në
duart e atyre që mbase bashkëjetesën
me shqiptarët e konsiderojnë si fatkeqë-
si të domosdoshme, si sëmundje kronike
e cila duhet pandërprerë mjekuar me ar-
rogancë politike dhe mospërfillje ndaj
obligimeve që dalin nga Marrëveshja e
Ohrit. Andaj, Gruevski dhe qeveritarët e
tij, edhe sot, njësoj si dikur, popullarite-
tin e vet e kanë mbështetur vetëm në
letrën e injorimit të kërkesave shqiptare
dhe në mohimin e të vërtetës se, për-
derisa BDI-ja ka kaq deputetë sa ka,
vetëm ajo, dhe asnjë parti tjetër, mund
të jetë përfaqësuese legjitime e kërke-
save shqiptare.
Duke u shtirë se nuk janë ata të dikur-
shmit, duke përdorur si mbulesë Partinë
Demokratike Shqiptare, Gruevski i
sotëm dhe shokët e tij si Milloshovski,
Gjorçevi etj. të ngjajnë në monedha të
rrejshme, të cilat nga jashtë duken si të
vërteta, por posa i gërvisht pakë, të mbe-
tet në duar ngjyra e antishqiptarisë që e
pamundur që Maqedonia të shkojë tu-
tje. Ndoshta me veprimet e veta Gruevs-
ki vetëm u ndihmon shqiptarëve të kë-
tushëm që me kohë të kuptojnë se pro-
jekti i një Maqedonie shumetnike është
i pamundur, nëse në ndërkohë nuk arri-
het edhe “një marrëveshje” me të cilën
do qartësohen ato segmente që nuk u
përfshinë në Marrëveshjen e Ohrit; me
të cilën në mos më shumë, do mbyllen
të gjitha dyert që ua mundësojnë man-
datarëve të etnitetit maqedonas ta për-
dorin demokracinë në atë farë feje që
ajo më shumë të ngjajë në rrugaçëri poli-
tike, sesa në veprim të mbështetur mbi
standarde dhe ligje.
Maqedonia rriti gjenerata të rinjsh që
vonë e kuptuan se aktivistët e VMRO-DP-
MNE-së ishin ata që më së shumti ndih-
muan që ky shtet të përballej me konf-
liktin e vitit 2001. Disa nga ata aktivistë
të kësaj partie, sot janë pushtetarë dhe
marrin rroga edhe nga taksapaguesit sh-
qiptarë. E në ndërkohë, nga dita në ditë
dëshmojnë se nuk njohin rrugë tjetër
politike pos asaj që çon drejt “mar-
rëveshjeve të Ohrit”. Apo, se e kanë vësh-
tirë ta kuptojnë se ëndrra e tyre për një
Maqedoni me shqiptarë të nënshtruar në
të, është me e largët se ajo për ta ribërë
ish-Jugosllavinë. Dhe me këtë ata, në të
vërtetë, më së paku dëmtojnë sh-
qiptarët. Me këtë ata e marrin në qafë
Maqedoninë. Dhe nuk do arrijnë ta shpë-
tojnë politikisht as vetveten. E këtillë siç
është qeveria e sotme e Maqedonisë, ajo
kurrë nuk do arrijë të prodhojë tinguj të
pastër politikë, të cilët do të jenë të nder-
shëm ndaj shtetit dhe të kuptueshëm
për të tjerët. Më në fund, ndoshta edhe
shumë pritet nga Gruevski, i cili gjithnjë
e më shumë i ngjan njeriut që kërkon të
shitet më shtrenjtë se sa vlen, të duket
tjetër nga ai që është, që më në fund të
mos e dish se kush është. A është
mbrojtës i konceptit shumetnik, apo
rrënues i tij?

Evropa, si lider për energjinë

S
hpëtimi i planetit mund të mos tingëllojë si ar që të përfitojnë nga këto mundësi të reja dhe ko- viti, për të prodhuar 20% të energjisë së BE-së nga la në Kinë janë rritur me një shifër të frikshme,
shtegu më i shpejtë drejt pasurimit. Megjith- mpanitë dominojnë tashmë industri të tilla si pro- burime të rinovueshme, kjo deri më 2020-ën. Një 2033%, duke arritur vlerën 6.1 miliardë dollarë, gjatë
atë, shumë investitorë po vënë bast se en- dhimi i turbinave të erës, si dhe projektet e paneleve siguri e tillë rregullatore ka ndihmuar për të riga- të njëjtës periudhë. Së bashku me tregjet e huaja,
ergjia e pandërprerë do t’u sjellë shumë diellore. Me shitjet vjetore që kapin një total prej 737 rantuar investitorët, të cilët ende përballen me kompanitë evropiane kanë një furnizim të qën-
fitime. Që tani sektori po shndërrohet me shpejtësi milionë dollarësh, kompania gjermane “Q-Cells” ka shumë rreziqe tek zhvillojnë lloje të reja drueshëm për projekte në vendet e tyre. Aktualisht,
në një industri shumëmiliardëshe, duke u dhënë ko- përfunduar së fundmi ndërtimin e impiantit më të teknologjish energjetike. Sipas kryeredaktorit të më shumë se 25000 impiante me energjinë e erës po
mpanive mundësinë të rrisin marshet e fitimit dhe madh diellor në jug të Spanjës dhe prodhuesi dan- “New Carbon Finance”, Angus McCrone, subven- veprojnë në të gjithë Evropën dhe kapaciteti pritet
në të njëjtën kohë, duke u dhënë një dorë për të ez i turbinave të erës, “Vestas”, me një fitim prej 279 cionet e qeverive evropiane e kanë bërë BE-në des- të dyfishohet deri në vitin 2015.
luftuar ndryshimin e klimës. Duke përfituar nga ky milionë dollarësh në vitin 2006, ka lënë pas kompani tinacionin numër një të investimeve në këtë sek- Sipas “European Wind Energy Association”, in-
revolucion investimesh, një valë të tilla si “General Electric”, duke tor, ndonëse vende të tjera, si- dustria do të kapë një vlerë 109
firmash evropiane i kanë hapur u bërë kështu furnizuesi numër domos SHBA-ja, po ecin gjith- miliardë dollarë deri në vitin
rrugën teknologjisë së energjisë Komisioni Evropian është i një në botë i turbinave të erës. ashtu me shpejtësi. Pavarësisht Aktualisht, më shumë se 2020. Po kështu, kapaciteti i pan-
alternative për ta bërë Evropën “Industria po rritet me shpejtësi, kërcënimit në rritje prej konkur- eleve diellore në Gjermani, tregu
liderin botëror në reduktimin e angazhuar në politika që si gjeografikisht, ashtu edhe rentëve, kompanitë evropiane 25000 impiante me më i madh në botë me shitje vje-
lëshimeve të karbonit në atmos-
ferë. Lufta kundër ndryshimit të
përfshijnë subvencione për teknologjikisht”, thotë zëdhënë-
si i “Q-Cells”-it, Stefan Dietrich.
mbeten në vijën e parë për mo-
mentin dhe shpresojnë të qën-
energjinë e erës po veprojnë tore prej më shumë se 5 miliardë
dollarësh, pritet të arrijë 4500
klimës është kthyer tashmë në energji alternative dhe “Duhet të zgjerohesh në nivel drojnë të parat duke u fokusuar në të gjithë Evropën dhe megavat deri në vitin 2010, ekuiv-
një biznes të madh. Sipas firmës ndërkombëtar, sepse ka aq në rritjen aktuale në tregjet alent i thuajse gjashtë centraleve
kërkimore me qendër në Londër, nxisin investime në shumë aktorë të rinj që hyjnë në ndërkombëtare. kapaciteti pritet të dyfishohet që furnizohen me qymyrgur.
“New Carbon Finance”, inves- treg”. Për momentin, energjia e “Ocean Power Delivery”, një Subvencionet qeveritare dhe
timet publike dhe private në sek- teknologji të reja erës dhe ajo diellore mbeten kompani skoceze, e cila ka pro- deri në vitin 2015 tarifat e favorshme të energjisë
torin global të energjisë së rino- teknologjitë më të zbatueshme jektuar një turbinë që punon me elektrike po e bëjnë gjithashtu
vueshme do të arrijnë shifrën 90 nga pikëpamja komerciale, por energjinë e dallgëve, ka vënë në gjithnjë e më shumë efektive nga
miliardë dollarë deri në fund të vitit 2007, një rritje kompani të tjera po përpiqen që të përfitojnë nga shënjestër Amerikën e Veriut si një fushëbetejë të pikëpamja e kostos, energjinë e përfituar prej detit
me 27% në krahasim me një vit më parë. rritja e interesit në sektor për të zhvilluar mënyra të rëndësishme. Rritja në SHBA, sipas drejtorit të dhe biomasës. Rritja e shpejtë e investimeve gjatë
Programi i OKB-së për Mjedisin (UNEP) bën të reja për prodhimin e energjisë elektrike të rino- Zhvillimit të Biznesit në këtë kompani, Max Car- viteve të fundit ka bërë të mundur përparime të til-
ditur se Evropa mbetet vendi kryesor i investimeve, vueshme. Një kompani e tillë është “Marine Current cas, mund ta çojë sektorin e energjisë së valëve në la. Sepse, po ashtu sikurse imagjinata e publikut
duke marrë 27.1 miliardë në vitin 2006, ndërkohë Turbines” (MCT), me qendër në jug të Anglisë. Ajo një industri 10 miliardë dollarëshe në vit, deri në është mbërthyer prej luftës kundër ndryshimit të
që SHBA-ja vjen e dyta, me 22.5 miliardë. Një shumë ka krijuar një makineri që shfrytëzon energjinë e vitin 2012. Po kështu, “Q-Cells”, që ka përparuar klimës, po kështu kompanitë evropiane janë mbër-
prej 27.9 miliardë dollarësh u hoq mënjanë vitin e dallgëve për të prodhuar energji të favorshme për nga punësimi i 19 vetave në vitin 2000, në një thyer prej normave të larta të fitimit që ofron sektori
kaluar për financimin e projekteve energjetikë të en- mjedisin dhe kompania pret që “impianti i parë i parashikim për të punësuar 5000 veta në vitin 2010, i energjisë së rinovueshme. Askush nuk do të thotë
ergjisë së rinovueshme në të gjithë botën dhe afro dallgëve” të nisë të prodhohet në fillim të vitit 2008. po përpiqet të realizojë diversifikim në tregjet azi- se kompanitë po bëjnë investime thjesht për të
18 miliardë dollarë në 180 fonde investimesh janë Sipas drejtorit teknik të MCT-së, Peter Fraenkel, sot atike, që pritet të arrijnë një vlerë 35.1 miliardë shpëtuar planetin, por, nëse ky është një nën-
fokusuar tashmë në energjinë e qëndrueshme. Me është shumë më lehtë të gjesh financime për dollarë deri në vitin 2010. Për shumë kompani, rrit- produkt i rritjes së investimeve në sektorin e en-
kaq shumë para që vërshojnë përreth, kompani të teknologji të reja. “Kur ne ishim në fillimet tona, qe ja e ndërgjegjësimit dhe rritja e konkurrencës për ergjisë alternative, atëherë aq më mirë.
shumta private dhe publike evropiane kanë nxitu- shumë e vështirë, por tani qeveritë dhe investitorët energjinë alternative është gjë e mirë për biznesin, Marrë nga “BusinessWeek”
po hedhin para në shumë projekte të ndryshme”, duke i parë si tregje në rritje për shanse tregtie. In-
thotë ai. Prapa pjesës më të madhe të këtij intere- vestimet në energjinë e qëndrueshme në Indi, për
simi në energjitë alternative qëndron politika e Ko- shembull, janë rritur me 160% gjatë tri viteve të
misionit Evropian. KE-ja bëri planet në fillim të këtij fundit, ndërkohë që financimet për projekte të til-
E DIEL, 19 GUSHT 2007 KOSOVE SHQIP 13

Ish-kryeministri i Kosovës,

INTERVISTA Bajram Rexhepi: Propozimi im,

nëse ndarja e Kosovës do të
shtrohet në tavolinë

M
ë 30 gusht, Treshja ndërm
jetësuese ndërkombë-
tare për Kosovën do të
“Lugina e Preshevës
ketë takime të ndara me ekipet ser-
be dhe shqiptare të bisedimeve. Si-
pas përfaqësuesit amerikan, Frank
Uisner, sapo të dyja palët të
paraqesin idetë për të cilat vlerë-
sojnë se janë bazë për bisedat ballë
për ballë, do të organizohet dialogu
i drejtpërdrejtë midis Beogradit e Prish-
në këmbim të Veriut”
tinës. "Edhe pse nga natyra jam optimist,
dyshoj se është i mundur afrimi i qëndri-
meve të Beogradit e Prishtinës, as deri më
30 gusht, as për 120 ditë, as për 120 muaj",
shprehet ish-kryeministri i Kosovës, Bajram
Rexhepi. "Por, nëse ndarja vihet në tav-
olinë, duhet të jetë e qartë se nuk do të pra-
nojmë dhënie territoresh, por vetëm ko-
mpensim, sipas parimit të reciprocitetit.
Pra, Veriu i Kosovës në këmbim të luginës
së Preshevës. Megjithëse e përsëris, Prish-
tina nuk është për këtë skenar…", ka shtu-
ar ai.
Treshja po pret iniciativat e reja
të Beogradit e Prishtinës?
Ne nuk kemi çfarë të reje të ofrojmë. I
përmbahemi platformës sonë të më-
parshme, sipas së cilës, plani i Ahtisarit
është i pranueshëm për ne, edhe pse nuk e
mendojmë si zgjidhjen më të mirë të
mundshme. Ne lëvizim në kuadër të tij.
Beogradi xhonglon dhe sillet në rreth, duke
e ashpërsuar pozicionin në lidhje me
bisedimet e mëparshme.
Duke përmbledhur vizitën e
Treshes në Prishtinë, diplomati gjer-
man Volfgang Ishinger, me qëllim
ose rastësisht, lajmëroi se mund të
shkohet te ndarja e Kosovës, nëse
për të binin dakord të dyja palët?
Nuk jemi për ndarjen dhe u qëndrojmë
fort parimeve të Grupit të Kontaktit se nuk
ka ndarje të Kosovës; nuk ka kthim në
gjendjen e para vitit 1999 dhe nuk ka bash-
kim të Kosovës me territore fqinje. Por, nëse
ndarja vihet në tavolinë, duhet të jetë e
trisë e policisë serbe në këtë
zonë?
Së pari, duhet të them se ky op-
qartë se nuk do të pranojmë dhënie terri-
toresh, por vetëm kompensim, sipas pa-
të tillë, sepse theksojmë se nuk e mbësh-
tesim konceptin e ndarjes. Por, nëse do të
iu duhet të jetë administrativisht pjesë e
Kosovës, megjithëse e kemi të qartë faktin
sion ashtu siç e mendon Këshilli Na-
cional Serb, nuk është parashikuar
me Rezolutën 1244. Pra, kthimi i një
numri të kufizuar pjesëtarësh të
ushtrisë e policisë serbe është i
mundshëm vetëm nëse bien dako-
rd për këtë, forcat ndërkombëtare të
sigurisë në Kosovë, pra NATO. Por ajo
(NATO) nuk e ka kërkuar kurrë dhe nuk ka
rimit të reciprocitetit. Pra, Veriu i Kosovës jemi të detyruar, atëherë duhet të men- se integrimi i tij do të jetë shumë i vështirë. si të realizohet. Këto ide janë dëshira. Nëse
në këmbim të luginës së Preshevës. dojmë edhe për këtë. Prandaj, procesi duhet të ecë ngadalë, jo dikujt i shkon në mendje ideja e marrë, që
Megjithëse e përsëris, Prishtina nuk ësh- Vlerësimi i përgjithshëm është me dhunë. Është e qartë se do të kalojnë këtë opsion ta përforcojë, atëherë do të çojë
të për këtë skenar. se, nëse Kosova merr pavarësinë vite, deri sa të arrihet kjo. Por, institucionet pashmangshmërisht në konflikt të ri.
A është biseduar në këtë kon- veriu i saj nuk do të pranojë të jetë qendrore duhet të funksionojnë edhe atje, Komandanti i KFOR-it, Roland
tekst, me përfaqësuesit politikë të pjesë e këtij shteti? pa marrë parasysh se sa do të jetë shkalla e Kater, paralajmëroi për "mundësinë
shqiptarëve në Jug të Serbisë? Së pari, kjo është teza e përhapur si pre- autonomisë së komunave të veriut. e përkeqësimit të situatës së sig-
Nuk kemi biseduar për këtë, as nuk sion mbi bashkësinë ndërkombëtare, që Këshilli Nacional Serb i Veriut të urisë", nëse ndërmjetësuesit
mendojmë se ka shkaqe për ta bërë një gjë të mos pranojë pavarësinë e Kosovës. Ver- Kosovës ka kërkuar kthimin e ush- ndërkombëtarë nuk arrijnë t'i bindin
shqiptarët e Kosovës dhe Serbinë të
arrijnë marrëveshje për të ardhmen
e krahinës?
Situata tani është e qëndrueshme. Por
është pritur gjatë për zgjidhjen e statusit, më
REXHEPI shumë se tetë vite. Është koha t'i vendoset
"Nëse ndarja pika kësaj historie. Kjo është më e mirë dhe
vihet në për Kosovën edhe për Serbinë. Si fqinj, du-
tavolinë, duhet het të bashkëpunojmë, por më parë duhet të
të jetë e qartë ndahemi. Por, nëse akoma do të vazhdojë
se nuk do të zgjatja, atëherë me të vërtetë mund të zhvil-
pranojmë lohet çfarëdo skenari.
dhënie terri- A ka elita politike e Kosovës forca
toresh, por për të penguar shpërthimin e mund-
vetëm kom- shëm të trazirave, nëse statusi nuk
pensim, sipas do të jetë i përcaktuar deri në fund të
parimit të vitit?
reciprocitetit. Nuk besoj. Është humbur mjaft në popu-
Pra, Veriu i llaritet dhe mendoj se këto 120 ditë bised-
Kosovës në imesh do të konsumojnë mundësinë e fun-
këmbim të dit, që gjendja në terren të mbetet nën kon-
luginës së troll, si përgjigje ndaj zgjidhjes së çështjeve të
Preshevës statusit.
Marrë nga "Dnevnik"
e Novi Sadit
Përgatiti: Ardit Shehu

REAGIMI Bushati: Çdo projekt për ndarjen e Kosovës është i papranueshëm REAGIMET

PDK, kundër ndarjes së Kosovës Partitë në Kosovë, kundër

D emokristianët e kanë kundër
shtuar dje idenë e ndarjes së
Kosovës. Partia Demokristiane,
nëpërmjet sekretarit për mar-
rëdhëniet ndërkombëtare, Zef
Bushati, ka reaguar për çështjen e
statusit të Kosovës. "Ideja për ndar-
jen e Kosovës të jep përshtypjen e
gabuar, që në Ballkan mund të
funksionojnë vetëm shtetet etni-
kisht të pastra", tha Bushati. Sipas
tij, çdo projekt për ndarjen e Kos-
ovës është tërësisht i papran-
ueshëm për Partinë Demokris-
tiane. Partia Demokristiane dek-
laron se Kosova e pavarur, e lirë dhe
demokratike, është kusht për paqe
dhe stabilitet në Evropën Juglin-
dore. "Tashmë ka ardhur plotësisht
koha që populli i Kosovës ta ketë të
qartë të ardhmen e tij. Pavarësia e
Zef Bushati
Kosovës i shërben më tej forcimit
dhe qëndrueshmërisë rajonale,
përshpejton përparimin e Kosovës,
Serbisë dhe shteteve të tjera fqinje
drejt integrimit euroatlantik", tha
Bushati. PDK-ja shpreh shqetë-
simin e saj, duke i quajtur të rrezik-
shme vonesat në lidhje me statusin
përfundimtar të Kosovës. "I bëjmë
thirrje Grupit të Kontaktit dhe
Bashkimit Evropian që të qën-
drojnë me vendosmëri në respek-
timin e plotë të kufijve aktualë
ndërkombëtarë të Ballkanit, përf-
shi këtu kufijtë e Kosovës, si dhe të
paketës Ahtisari", tha ai. Sipas Bus-
hatit, zvarritja e mëtejshme e sta-
tusit përfundimtar të Kosovës
ndërlikon në një nivel tepër delikat
situatën dhe stabilitetin e Kosovës
e të rajonit. "Çdo projekt për ndar-
jen e Kosovës është për demokris-
tianët e Shqipërisë dhe popullin
shqiptar tërësisht i papran-
PDK-ja shpreh
shqetësimin e saj, duke
i quajtur të rrezikshme
vonesat në lidhje me
statusin e Kosovës
ueshëm. Me këto shtyrje e vonesa,
rreziqet janë të mëdha, sepse në
Beograd ende mbizotëron fantaz-
ma e Serbisë së Madhe. Ideja për
ndarjen e Kosovës, ndarjen e një
vendi me 90 për qind shqiptarë dhe
10 për qind minoritete, është një
ide tepër e rrezikshme, sepse jep
përshtypjen e gabuar që në Ballkan
mund të funksionojnë vetëm shte-
tet etnikisht të pastra", tha Bushati.
Kompanite Deka dhe Olim, kerkojne staf te ri ne pozicionin MANAXHER SHITJESH
per qytetet Tirane, Durres, Gjirokaster, Korce, Fier, Shkoder.
Kandidatet duhet:
1-
2-
te kene mbaruar arsimin e larte ne deget Manaxhim ose Marketing
te kene experience ne shitje apo ne fusha te ngjashme
3- te kete patente
4- te kete njohuri te gjuheve te huaja, minimalisht anglisht
5- te jene te komunikueshem
6- te kene aftesi dhe deshire per te punuar ne grup
deklaratës së Rexhepit
D eklarata e ish-kryeministrit të Kosovës, Bajram Rexhepi, për
shkëmbim territoresh, në rast se opsioni i ndarjes së Veriut të
vendit hedhet në tavolinën e negociatave mes Kosovës dhe Serbisë,
kundërshtohet prerë nga përfaqësuesit e partive politike në vend. Një
pazar i tillë me territore duket të jetë i papranueshëm për të gjithë.
Madje, edhe për kolegët e ish-kryeministrit Rexhepi nga Partia
Demokratike e Kosovës, PDK. Njëri ndër anëtarët e Ekipit Negociator,
Lideri i ORA-s, Veton Surroi, ka deklaruar se, nëse opsioni i ndarjes
hidhet në tavolinë - kosovarët do të largohen nga negociatat. Pak a
shumë të njëjtin qëndrim ka edhe Presidenti i Kosovës, Fatmir Sejdiu.
Eqrem Kryeziu, nënkryetar i Parë i Lidhjes Demokratike të Kosovës
deklaratën e ish-kryeministrit Rexhepi thotë se e ka kuptuar thjesht si
një revoltë ndaj deklaratave të përfaqësuesve të Beogradit. Sipas tij,
synimet për ndarje janë shumë më të dëmshme se sa thjesht shkëm-
bim territoresh, pasi që do të thyheshin parimet e multietnicitetit që i
ka kultivuar bota e qytetëruar tash e disa vjet. Pala kosovare, sipas tij,
nuk guxon të hyjë në pazare të tilla në 120 ditët e negociatave që pritet
të fillojnë në fund të këtij muaji. Të njëjtin mendim ka edhe nënkryetari
i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ahmet Isufi. Kosova, sipas tij,
nuk do të pranojë asnjëherë t'i hyjë kësaj loje. "Nuk pranojmë që
Kosova të ndahet dhe e shohim si të dëmshëm propozimin e tillë",
deklaroi Isufi. Ndërsa Bexhet Pacolli, kryetar i Aleancës Kosova e Re,
ndërkaq, e ka quajtur një aventurë të keqe idenë e ish-kryeministrit
Rexhepi për shkëmbim territoresh. "Nuk jemi të mendimit që të shkëm-
behen territore. Kjo është një aventurë e keqe, që ne nuk duhet ta
marrim si opsion kurrsesi", ka deklaruar Pacolli.
NATO:
Jo kthimit të forcave
serbe në Kosovë
"NATO nuk do të lejojë kthimin e forcave serbe në Kosovë",
deklaroi dje paradite zëdhënësi i KFOR-it, koloneli gjerman Michael
Knop. "KFOR-i është përgjegjës për sigurinë në Kosovë dhe nuk
do të autorizojë asnjë vendim për kthimin e trupave serbe", tha
Knop. Ndërkaq, zëdhënësja e qeverisë së Kosovës, Ulpiana
Lama, e ka cilësuar "absurde" kërkesën e Serbisë për dërgimin
e një numri trupash në Kosovë. Sipas Beogradit, kjo kërkesë
është në përputhje me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit.
SHQIP 14 E K O N O M I E DIEL, 19 GUSHT 2007

Qeveria synon të

Kërkesa
dyfishojë çmimin për ato
biznese që furnizohen
direkt nga tensioni i lartë
nga 45 në 87 lekë për kv

Energjia, biznesi: Nuk

paguajmë për humbjet
Kërkohet që çmimi për bizneset të mbetet i pandryshuar
TREGU I BANESAVE
KLODIAN TOMORRI
Industrialistët kërkojnë Kostot përcaktuese të Kontrata
B
iznesi i ka sugjeruar qever
isë dhe institucioneve
përgjegjëse që përpara se të
vendosin për të rritur çmimet e en-
që procesi i përcaktimit
të çmimeve të
çmimit, që i ofrohet
biznesit, të jenë të çliruara
USAID, ndihmë për
ergjisë të analizojnë pasojat që kjo
mund të sjellë në ekonominë e
vendit. “Përcaktimi
jetë transparent nga kostot e humbjeve privatizimin e KESH
i çmimit të energjisë
elektrike duhet në Agjencia Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar, USAID,
çdo rast të ketë ka marrë përsipër të paguajë një kontratë dyvjeçare një
parasysh çmimet kompanie amerikane, e cila do të asistojë teknikisht
qeverinë shqiptare të përmirësojë sistemin e shpërn-
dhe cilësinë e furni-
zimit me energji ele-
ktrike në vendet
darjes së energjisë në vend. USAID bëri të ditur se ko-
stoja totale e kontratës
Të huajt
konkurrente të
Bashkimit Evropian
është rreth 1 milion dollarë.
Sipas mediave amerikane,
Shqipëria është duke u
Një kompani amerikane dynden në
e rajonit, si dhe
ndikimin e saj në
kostot e prodhi-
përballur me një krizë të
rëndë energjetike, për sh-
do asistojë qeverinë për Kroaci
meve dhe shërbi- kak të thatësirës që ka të privatizuar Në fshatrat dhe qytezat e
meve vendore. Çdo përfshirë gjithë rajonin e vogla piktoreske të Kroa-
veprim i kundërt do Ballkanit. Kjo ka bërë që
“Shpërndarjen” cisë, që shtrihen përgjatë
të ishte edhe një qeveria të përballet me bregdetit të Adriatikut, e
goditje e rëndë ndaj vështirësi serioze financiare nga kostot e larta të im- njohin të gjithë njëri-tjetrin.
konkurrueshmërisë portit të energjisë, nivelit të ulët të arkëtimeve dhe inef- Të gjithë banorët e dinë
së prodhimeve sh- icensës së rrjetit elektrik. “Për të normalizuar këtë situ- nëse dikush do të shesë
qiptare në raport atë, qeveria shqiptare, citojnë mediat amerikane, po shtëpinë, se kujt do t’ia
me prodhimet dhe përpiqet të privatizojë sistemin e shpërndarjes së en- shesë e kështu me radhë.
shërbimet e huaja, ergjisë elektrike”. Pikërisht këtë synon dhe kontrata e Ndryshe është puna me
aq shumë i USAID, e cila do të fokusohet në përmirësimet ligjore, shtetin. Organet e tij nuk
ndjeshëm sidomos ato rregullatore dhe strukturën e tregut, që janë kritike e dinë me saktësi se sa
në kushtet e paso- për suksesin e privatizimit të Divizionit të Shpërndarjes të huaj kanë blerë pasuri
jave të MSA”, thuhet në KESH. Kompania amerikane, “Advanced Engineer- të patundshme në Kroa-
në njoftimit zyrtar të ing Associates International”, që u përzgjodh nga US- ci. Sipas të dhënave zyr-
Konfindustrias. AID për të asistuar teknikisht qeverinë tonë, do të punojë tare, ky numër është rreth
Madje, për këtë in- së bashku me ekspertët e Ministrisë së Ekonomisë dhe 70000, por të gjithë e dinë
dustrialistët i kanë bordin e privatizimit, që përbëhet nga specialistët e se në realitet kjo shifër
ofruar bash- IFC, Bankës Botërore dhe BERZH-it. është më e lartë. Në Kroa-
këpunim qeverisë, ci nuk ekziston ende
KESH-it dhe ERE-s ndonjë ligj gjithëpërfshirës
për të shkëmbyer të gjithë infor- gjithë përmirësimet e bëra së propozohet kjo rritje e çmimeve, tregtare të shpërndarjes, të cilat hen nga tensioni i lartë, të cilat për rregullimin e tregut të
macionin e nevojshëm në llog- fundmi nga KESH-i në total, kapin që përkon me periudhën e kufizi- zotërohen nga industritë tona, t’u përbëjnë vetëm 1 për qind të bi- pasurive të patundshme.
aritjen e pasojave të rritjes së shifra krejt të papranueshme. Bar- meve masive, duke e quajtur nënshtrohen çmimeve të njëjta, znesit. Për këto industri, çmimi i Për miratimin e një ligji të
çmimit të energjisë elektrike në ra e keqmenaxhimit të KESH-it kërkesën e KESH-it si të papran- sikurse konsumatorët familjarë, energjisë aktualisht është vetëm tillë ka vite që flitet, por ai
kostot për industritë dhe pasojat nuk duhet në asnjë mënyrë t’u ueshme moralisht. Por, megjith- por furnizimi i bizneseve 45 lekë për kilovat orë, ndërkohë vazhdon të jetë ende në
në prodhimet vendore. Grupimi i shkarkohet konsumatorëve të atë, industrialistët kanë kërkuar prodhuese duhet të jetë i garan- që KESH-i në skemën e re ka pro-
fazën e përpunimit. Ek-
industrialistëve ka kërkuar, që mëdhenj, që paguajnë 100% të që çmimi i energjisë për biznesin tuar dhe me çmim më të ulët sesa pozuar që ky çmim të shkojë në 87
spertët thonë se rreth 90%
procesi i përcaktimit të çmimeve të energjisë elektrike të përdorur, të mbetet i pandryshuar. “Ne familjarët”, përfundoi Pinguli. lekë, ose pothuajse gati të dyfisho-
e pasurive të patundshme
jetë transparent për të mos ndësh- sikurse janë bizneset e mëdha kërkojmë në çdo rast ruajtjen e het. Në këtë pikë ka qenë dakord
në Kroaci shiten në tregun
kuar sipërmarrjen, që e paguan prodhuese”, tha Stefan Pinguli, diferencimit pozitiv të çmimit të Qeveria edhe Kryeministri Berisha, i cili ka
e zi, jashtë institucioneve
100 për qind energjinë e faturuar. kryetar i Këshillit Drejtues të Kon- furnizimit të industrive krahasi- Gjithsesi, Kryeministri Berisha lënë të kuptohet se do ta miratojë
dhe pa dokumente legale.
“Kostot përcaktuese të çmimit të findustrias. misht me të furnizimit të famil- ka premtuar se do t’i mbajë të pan- këtë rritje të çmimit për këta kon-
jarëve, sikurse ndodh në të gjitha dryshuara çmimet e energjisë për sumatorë, pasi, sipas tij, kjo difer- Dokumentet për shtëpitë
energjisë elektrike, që i ofrohet
industrive, duhet të jenë të çliru- Çmimi vendet e BE-së dhe rajonit. Mad- biznesin në tërësi, me përjashtim encë e tyre me pjesën tjetër të bi- që u shiten të huajve në
ara nga kostot e humbjeve tekni- Konfindustria e ka cilësuar si të je, për këtë qëllim jemi të gatshëm të një grupi të vogël sipërmarrjesh. znesit ka sjellë një çrregullim mad- bregdetin kroat janë
ke dhe jo teknike, që ende sot, me papërshtatshëm momentin kur që të pranojmë që edhe rrjetet Këto janë ato fabrika që furnizo- hor në tregun e energjisë në vend. shpesh jo të plota, ka ras-
te që ato kanë probleme
me pronarët, në raste të
tjera mungon infrastruktu-
PROPOZIMI ZMQ paraqet platformën e saj për zbutjen e krizës energjetike ra, sheshet e parkimit e
kështu me radhë, edhe

“Jo legalizim banesash pse këto janë elemente, që

sipas ligjeve evropiane
duhet të jenë standarde.
Aktualisht, çmimet në tre-
Z yra për Mbrojtjen e Qytetarëve japin më asnjë leje ndërtimi për
ka paraqitur variantin e saj për
zbutjen e krizës energjetike në
vend, duke i propozuar qeverisë
një paketë masash, të cilat synojnë
pa panele diellore” objektet në të cilat nuk është
parashikuar përdorimi dhe
shfrytëzimi i energjive alternative.
Madje, ZMQ-ja ka kërkuar edhe të
gun kroat shkojnë nga
1.500 euro për metër ka-
tror për një banesë nor-
male deri në 2.000 euro
përdorimin masiv të energjive al- ndërpritet legalizimi i çdo banese për metër katror për një
ternative, e sidomos asaj diellore. pa këto burime. Por, ndryshe nga banesë luksoze. Një sh-
Sipas ZMQ-së, këto masa do të sa pritej, ZMQ-ja nuk ka bërë tëpi e vjetër dhe gati e
kursenin të paktën 30 për qind të oponencë ndaj propozimeve të shkatërruar në bregdetin
energjisë elektrike, që konsumo- fundit të Korporatës Elektroenerg- dalmat kushton rreth
het sot në vend. “Ne kërkojmë të jetike Shqiptare për rritjen e çmim- 50000 euro, kurse në Istri
rregullohet me ligj përdorimi i en- it të energjisë, duke e cilësuar këtë çmimet fillojnë nga 100000
ergjisë diellore në të gjitha objek- kërkesë si të pashmangshme për euro e lart. Zhvillimin e
tet joprodhuese. Të gjitha objek- kushtet në të cilat ndodhet aktu- tregut në të ardhmen
tet publike, si spitalet, shkollat alisht KESH-i. “Rritja e çmimit të s’mund ta parashikojë
dhe institucionet e tjera alterna- energjisë diktohet drejtpërdrejtë askush. Ajo që dihet ësh-
tive të projektohen dhe zbatohen nga çmimet e këtij malli në tregjet të se shumica e blerësve
me ngrohje diellore. Për të imple- ndërkombëtare”, tha Zguri. Kriza vijnë nga Gjermania, Aus-
mentuar këtë projekt, qeveria energjetike, përveç shoqatave të tria, Zvicra, Hungaria dhe
dhe pushteti lokal duhet të mar- biznesit, ka filluar të shqetësojë pjesërisht edhe nga Holan-
rë masat e nevojshme”, tha Kliton edhe grupimet dhe organizatat jo- da dhe Italia. Aktualisht po
Zguri, koordinator pranë ZMQ- qeveritare, për shkak të efekteve shtohet edhe interesi i
së. Sipas tij, bashkitë dhe komu- të mëdha sociale që shkakton kjo blerësve nga Anglia.
nat si dhe KRRTRSH nuk duhet të krizë. Marrë nga DW
SHQIP 16
NGA LONDRA
MUHAMED VELIU
P
ër vetë komunitetin sh
qiptar në Britaninë e Mad
he, familjet e tyre në Sh-
qipëri dhe Kosovë, gjithmonë ka
qenë mister sa është numri i sh-
qiptarëve të emigruar në këtë
vend. Po aq mister përbën edhe
numri i atyre që u ka buzëqeshur
fati për të përfituar leje qëndri-
mi përgjithmonë (IRL) dhe më
pas nënshtetësinë e ëndërruar
britanike.
Për herë të parë, gazeta "Sh-
qip", ekskluzivisht dhe përmes
një studimi të hollësishëm, i jep
përgjigje pyetjes se sa është
numri i shqiptarëve me nënsh-
tetësi britanike të garantuar deri
në vitin 2006. Në anën tjetër, zb-
ulon se hendeku mes të legali-
zuarve dhe atyre që ndodhen il-
egalisht në Angli apo nuk kanë
ende një përgjigje për aplikimet
e azilit, është shumë i thellë.
Shifrat
Por, për të arritur në një për-
fundim të saktë, nuk mund të
anashkalohej edhe studimi i fiti-
mit të nënshtetësisë për ata sh-
qiptarë që kanë përfituar filli-
misht azilin si shqiptarë nga Ko-
sova dhe që rezultojnë si shtetas
me nacionalitet të Serbisë e Malit
të Zi. Të dhënat e përdorura janë
marrë nga Departamenti i "Re-
search, Development and Statis-
tics" (RDS) pranë Ministrisë së
Brendshme britanike "Home Of-
fice". Në tre vjet 1988 shqiptarë,
të cilët kanë kërkuar azil si
qytetarë të Republikës së Sh-
qipërisë, kanë përfituar qytetar-
inë britanike.
Një shifër tejet e vogël për ko-
munitetin shqiptar, të përbërë
nga më shumë 100 mijë veta. Kjo
shifër konsiderohet aspak reale,
pasi pjesa më e madhe e sh-
qiptarëve nga halli për të përfitu-
ar më shpejt leje-qëndrimin në
Angli kanë kërkuar azil si sh-
qiptarë nga Kosova. Një metodë
e vjetër, por e suksesshme, e për-
dorur nga vetë shqiptarët e Kos-
ovës gjatë regjimit komunist në
Shqipëri, të cilët kur shkonin në
Evropë përdornin formulën "si të
persekutuar nga regjimi i Enver
Hoxhës". Po të vërehen me
kujdes shifrat për Serbinë dhe
Malin e Zi, ku përfshihen edhe
shqiptarët nga Kosova, rezulton
se gjatë periudhës 2004-2006
kanë përfituar qytetarinë britan-
ike 17355 persona. Në vitin 2004,
vetëm pesë persona u bënë sh-
tetas britanikë. Kjo shifër do të
ishte mijëra herë me e madhe në
vitin 2005, kur 9800 persona për-
fituan certifikatën e natyralizim-
it, një dokument që më pas për-
doret për të marrë pasaportën
britanike.
Ndërsa më 2006-ën, numri i
aplikimeve të suksesshme, kra-
hasuar me një vit më parë, do të
ulej. 7550 persona patën fatin të
përfitonin nënshtetësinë britan-
ike. Ky numër rekord aplikimesh
të suksesshme gjatë viteve 2004-
2005 shpjegohet me faktin se
pjesa më e madhe e atyre që ap-
likuan ishin familjarë. Ata për-
fituan nga "amnistia e familjeve"
në vitin 2003, dekretuar nga
ministri i atëhershëm, David
Blanket. Si pasojë e kësaj am-
nistie, mijëra familje azilantësh
në Britani, mes tyre shumë sh-
qiptare, përfituan lejen e qën-
drimit përgjithmonë në Britani,
një kusht paraprak për të pasur
mundësi aplikimi për qytetarinë
britanike. Duke kryer një
mbledhje matematikore të to-
talit të aplikimeve të shtetasve
nga Republika e Shqipërisë, si
dhe ato të atyre nga Mali i Zi dhe
EKSKLUZIVE/ "Shqip" zbulon statistikat e fitimit të nënshtetësisë britanike nga emigrantët për periudhën 2003-2006
Britani e Madhe, 80 mijë
shqiptarë të palegalizuar
Emigrantë shqiptarë, duke festuar Ditën e Verës në lindje të Londrës
Serbia rezulton se 19.343 prej tyre
tashmë gëzojnë privilegjin e të
qenit shtetas së Mbretërisë së
Bashkuar. Kësaj shifre mund t'i
hiqet një përqindje shumë e vogël
e atyre personave që realisht i
AKTUALITET
përkasin Mali të Zi dhe Serbisë.
Mungesa e statistikave për
vitin 2007 (ato publikohen në maj
të vitit të ardhshëm) bën që shi-
fra reale e atyre që kanë në xhep
pasaportat britanike të jetë ako-
ma më e madhe. Megjithatë, këto
shifra nuk janë aspak të favor-
shme për emigracionin e ri sh-
qiptar në vendin-ishull, duke
pasur parasysh shifrën e 100
mijë shqiptarëve, të cilët kanë
E DIEL, 19 GUSHT 2007
STATISTIKA
Viti 2004
315 totali personave që kanë fituar
nënshtetësinë britanike
150 si rezidentë
140 fëmijë
25 për arsye të tjera
Viti 2005
780 totali personave që kanë fituar
nënshtetësinë britanike
345 si rezidentë
150 të martuar me partnere britan-
ike ose nga EU
155 fëmijë
130 për arsye të tjera
Viti 2006
885 totali personave që kanë fituar
nënshtetësinë britanike
410 si rezidentë
185 të martuar me partnere britan-
ike ose nga Bashkimi Evropian
290 fëmijë
(Burimi: "Research,
Development and Statistics
Directorate - Home Office"
zgjedhur këtë vend për të emi- madhe e të palegalizuarve". Ata
gruar. Pjesa më e madhe e atyre qëndrojnë përditë përpara
që kanë fituar lejen e qëndrimit ekraneve të televizorit, me
në Britaninë e Madhe janë famil- shpresën e dëgjimit të ndonjë
jarë, ndërsa pjesa tjetër "single" lajmi për legalizimin e tyre të
(beqarë) dhe që janë "armata e mundshëm.
SITUATA
Azili, emigrantët
nuk janë optimistë
A spak optimiste për emigrantët shqiptarë në Angli para
qitet tabloja e atyre që kanë përfituar azilin, por edhe
që janë dëbuar nga vendi forcërisht për tremujorin e parë
të këtij viti. Në tabelën treguese për 10 vendet me numrin
më të madh të azilantëve të dëbuar, për të tretin vit radha-
zi është Serbia dhe Mali i Zi. Të dëbuarit në këtë vend,
përmes aeroportit të Prishtinës, të cilët janë shtetas
shqiptarë, të regjistruar si azilantë kosovarë për periudhën
janar-mars 2007, ishin 270 persona. Duke u renditur kësh-
tu në vendin e tretë me numrin më të madh të dëbuarve,
pas Afganistanit me 290 persona dhe Turqisë me 370. Në
krahasim me të
njëjtën periudhë të
një viti më parë, kur STATISTIKA
kërkuan azil 155 Janar - Mars 2007
persona, është ulur 270 të dëbuar forcërisht nga Anglia
numri i aplikimeve 90 të larguar me dëshirë
për azil nga qyte- 40 kërkesa për azil
tarë të Republikës 5 fëmijë të pashoqëruar kërkuan azil
së Shqipërisë. Në 20 kërkesa azili të refuzuara nga
tremujorin e parë "Home Office"
të 2007-ës ap- 15 apelime në Gjykatën e Emigracionit
likuan për azil ve- 10 apele të humbura
tëm 40 shqiptarë, 5 të fituara
prej të cilëve pesë 15 të ndaluar në Qendrat e Detencionit
ishin fëmijë të pa- (Burimi: "Research, Development
shoqëruar. and Statistics Directorate - Home
Nga 40 aplikime të Office"
shtetasve shqi-
ptarë për azil në
"Eldoradon" e tyre e quajtur Angli, 20 prej u refuzuan, një
shifër aspak surprizë, e krahasuar me vitin 2006, nga ku
prej totalit të 130 aplikimesh 95 pesë morën një "Jo" britan-
ike për arsye nga më të ndryshmet. Edhe gjykatat e ape-
leve nuk kanë qenë në krahun e shqiptarëve. Në pesëm-
bëdhjetë apelimet e tyre gjatë muajve janar-mars 2007,
dhjetë u refuzuan, ndërsa vetëm pesë personave iu dha e
drejta e azilit. Një situatë aspak ndryshe me vitin 2006, ku
nga 90 apele 65 u refuzuan. Shifrat e largimit vullnetar të
shqiptarëve nga Anglia, si edhe vitin e shkuar janë një
tregues interesant më vete, që reflekton klimën aspak të
përshtatshme për ta në vendin që dikur e kishin ëndërr të
emigronin. Kështu, në 2006-ën e lanë Anglinë 580 shqiptarë,
ndërsa për në tre muajt e fundit të vitit 2007, ky numër
është 90. Qendrat e Detencionit ku izolohen emigrantët
sipas "Aktit të Emigracionit" patën 15 vizitorë shqiptarë, të
cilët qëndrojnë atje deri sa të dëbohen.
E DIEL, 19 GUSHT 2007
Mekanizmat psikologjikë dhe fizikë që na bëjnë të parefuzueshëm ndaj atyre që na rrethojnë
Po-ja që duam, ja si mund ta marrim
Ka shumë "hile" dhe mes përdoruesve kryesorë renditen politikanët
T
ë bindësh bashkëshortin të
çojë fëmijët për të bërë not,
të gjesh momentin e duhur
për t’i kërkuar një rritje rroge she-
fit..., gjithçka ka metodën e vet,
nëse kërkoni përgjigje pozitive. Të
bindësh të tjerët të thonë “Po” ësh-
të çështje strategjie: zgjedhja e
momentit të duhur, mënyra se si
flasim dhe mesazhi me të cilin bin-
dim më lehtë të tjerët. Si të bëhemi
bindës? Ja disa truke dhe strategji
bindëse që mund të jenë shumë
efikase. Një teknikë e mirë për të
bërë për vete diçka, teknikë e cila
funksionon kryesisht te komshin-
jtë. Në këtë mënyrë vihet në punë
një princip reciprok: “Të bësh një
nder, edhe pse të pa kërkuar, sjell
si pasojë një detyrim për atë që e
merr”, shpjegon Nicoletta Cavaz-
za, pedagoge e psikologjisë sociale
në Universitetin e Modenas. Kjo
shtytje është kaq e thellë, sepse
bazohet në organizimin social, vë
në lëvizje një mekanizëm bash-
këpunimi, i cili ka qenë shumë fit-
imprurës për zhvillimin tonë.
“Rritet mundësia e të bërit favore
miqve ose familjarëve për ko-
mshinjtë, duke blerë diçka për ta
në supermarket. Të njëjtën gjë
mund të bëjnë edhe ata për ne”,
nënvizon Robert Cialdini, nga
Universiteti i Arizonës. Reciproci-
teti duhet të shfrytëzohet me
mjeshtëri edhe për ata të cilët
duan të shesin diçka. Shumë
teknika të bindjes bazohen në ko-
herencën e njerëzve. “Nevoja
psikologjike për të qenë koherentë
është e fortë. Koherenca është një
vlerë shoqërore, e cila vlerësohet
pozitivisht”, shpjegon Nicoletta
Cavazza. I gjithë truku qëndron në
të thënët “po”-në e parë. “Një
teknikë tjetër e njohur...
NE FAQET 22-23
SHQIP 17
DOSSIER KANDIDIMI
"Përleshjet" e ministrit të "Hilari" e Argjentinës
Financave të Zogut me gazetën përgatitet për garën
"Vatra". Gjithçka për debatin presidenciale. Dy histori të
mes dy botuesve ngjashme të një kontinenti
NE FAQET 18-19 NE FAQET 20-21
PERSONAZHET E KUZHINËS
FOTO KONTRAST
Njerëz të Molla,
zhveshur,
përballë natyrës
së zhveshur. Këta
fruti "mëkatar"
vullnetarë
lakuriqë janë
pjesë e një
i Edenit
fushate të fundit
të "Greenpeace"
T ë kuqe, të verdha, jeshile, të
ëmbla apo të athëta, por
mbi të gjitha të bukura dhe
për shumë të shëndetshme. Të
ndërgjegjësimin e pranishme në çdo stinë dhe
qenieve njerëzore plot cilësi. Nuk thonë kot se "një
ndaj rrezikut me mollë në ditë mban mjekun larg
të cilin do të nesh". Për mjekët dhe di-
etologët duhet të jenë të pan-
përballen nëse
nuk kujdesen për dashme nga tavolina, ndërsa
çdo ditë specialistët e ushqimit
natyrën dhe
ambientin. Kjo dhe kërkuesit arrijnë t'i
atribuojnë nga një cilësi. Plot
vendosje ballë
histori, legjenda dhe simboliz-
përballë është një
ma, molla është fryt me origjinë
lloj llogaridhënieje nga vendet e Azisë Qendrore
që banorët e dhe Perëndimore, që men-
planetit do t'i jëherë na sjell ndër mend vep-
japin një ditë
rimin e Evës dhe Adamit. Egjip-
shtëpisë së tyre. tianët e vjetër dhe romakët e
çmonin shumë dhe ishin pikër-
isht këta të fundit që e çuan atë
edhe në Britaninë e Madhe. Ka
veti freskuese, qetësuese dhe
Hidhni në letër me fjalë e ngjyra atë ç'ka iu vjen ndër mend dhe bota përreth jush do të ndryshojë zbutëse, ndërsa janë një thesar
i vërtetë proteinash, sasie të
Të stresuar në kulm? Shkruani e vizatoni madhe uji, sheqernash të
llojeve të ndryshme si fruktozë,
glukozë, sakarozë, kripërash
minerale, kaliumi, fosfori, kal-
ciumi, magnezi, hekuri, jodi,
S ipas një studimi që është kryer kohët e
fundit, studiuesit mendojnë se të shk-
ruash një shkrim pa kuptim, të vizatosh një
dimeve, mund të bëhemi shumë të
ndërgjegjshëm për veten dhe kjo të na ndi-
hmojë për të zgjidhur disa probleme të sh-
në ruajtjen e gjithçkaje në një bllok shën-
imesh. Mjafton një fletore dhe një kuti
ngjyrash për t'ju vënë punës. Është e udhës
zinku dhe silici, vitaminash C,
PP, B1, B2, A dhe acidi malik.
figurë abstrakte, apo të bësh një zhgar- kaktuara nga traumat dhe pakënaqësitë e të mos përdorni as kompjuterin, por vetëm Konsiderohet si fryti që u jep
ravinë, ndihmon në çlirimin e stresit. Duke përditshme. Kjo është një teknikë e re, e pro- bojërat dhe fletën, sepse mund të ndodhë energji indeve dhe ndihmon
shkruar atë që ndodh përreth nesh, duke pozuar nga shkencëtarët, që ndihmon në që kompjuteri të prishet shumë shpejt, për të mbajtur fizikun në formë
ndjekur gjurmët e emocioneve dhe të men- uljen e stresit, e cila konsiston pak a shumë duke rrezikuar... të mirë, pasi është shumë...
NE FAQEN 30
NE FAQET 22-23
SHQIP 18 N D R Y S H E E DIEL, 19 GUSHT 2007

SSIER Për herë të parë gazeta “Shqip” publikon konfliktin e ashpër dhe të panjohur që u zhvillua në
DO shtypin e Monarkisë së Zogut në mesin e viteve ‘30 ndërmjet drejtorit të gazetës “Vatra”, Timo Dilo
dhe Abdurrahman Dibrës, ish-ministrit të Financave, që në atë kohë kishte në pronësi edhe gazetën
“Besa”. Të gjitha akuzat e ndërsjella në mes dy botuesve, të cilat patën një jehonë të madhe
asokohe në qarqet politike dhe ato intelektuale, si dhe prononcimi i publicistit të njohur, Nebil Cika,
që mbajti anën e kolegut të tij, Dilo

Kur ministri i Financave të Zogut

“përleshej” me gazetën “Vatra”
DASHNOR KALOÇI këdo shtetas shqiptar apo të huaj, gjë e cila ekzis- dhe deputetët, akuzoheshin hapur për marrje ry- Gjirokastrës) dhe pronarit të gazetës “Besa”, Abdur-
tonte jo vetëm në letër (në Kushtetutën e shfetesh, përfitime të paligjshme dhe abuzime të rahman Dibra, i cili gjatë periudhës së Monarkisë së

G
jatë viteve të periudhës së Monarkisë së
Zogut (1925-1939) regjimi në fuqi i asaj
kohe kishte implementuar dhe adoptuar
një legjislacion tepër modern për kohën, i cili nuk u
linte asgjë mangët edhe legjislacioneve të shteteve
më të përparuara të Perëndimit, që kishin një
demokraci të konsoliduar prej dhjetëra dekadash.
Një nga ato ligje të Monarkisë së Zogut ishte dhe ai
i shtypit, i cili funksiononte më së miri duke sank-
sionuar dhe garantuar lirinë e shprehjes së fjalës për
Mbretërisë), por edhe në fakt në jetën e përditshme.
Nisur nga ajo liri e plotë shtypi (ligji bënte përjash-
tim vetëm për familjen mbretërore, e cila nuk mund
të atakohej në shtyp), në gazetat e asaj kohe kishte
mjaft artikuj, peticione dhe shkrime të ndryshme
që atakonin direkt zyrtarët më të lartë të shtetit,
duke filluar nga Kryeministri, kryetari i Parlamentit,
deputetët, prefektët, e deri te nëpunësit më të
thjeshtë të administratës vendore të mbretërisë. Në
ato shkrime, zyrtarët e lartë të shtetit, apo ministrat
ndryshme që ata bënin me financat e shtetit, apo
me postet që mbanin dhe kishin mbajtur dikur gjatë
viteve të regjimit të Monarkisë së Zogut. Pjesa më e
madhe e këtyre shkrimeve, që atakonin direkt zyr-
tarët e lartë, bëheshin kryesisht nga gazetarët dhe
botuesit e gazetave, të cilët ishin në kontakte të
përditshme me njerëzit e jetës politike e publike.
Një nga ato debatet e ashpra që u zhvilluan në sh-
typin e atyre viteve ishte ai ndërmjet drejtorit të
gazetës “Vatra”, Timo Dilo (me origjinë nga Labova e
Zogut ishte dhe deputet i Parlamentit dhe anëtar i
disa kabineteve ministrore, duke mbajtur portofolat
e Financave, Arsimit e Kulturës. Pa pretenduar të
mbajmë anën e njërit apo tjetrit në atë debat që u
zhvillua asokohe në mes tyre, por me qëllimin e vetëm
për pasur një ide më të plotë për atë liri shtypi dhe
shkallë emancipimi që ekzistonte në Shqipërinë e aty-
re viteve, një pjesë të asaj polemike ne po e japim të
plotë dhe pa i ndryshuar asgjë, duke e konsideruar atë
si një realitet të shoqërisë shqiptare të asaj kohe.

Ministri i Financave, Abdurahman Dibra (në rreth), gjatë një seance parlamentare në vitet ‘30
Faksimile e artikullit të gazetës “Besa” me artikullin kundër Timo Dilos, drejtorit të gazetës “Vatra”

POLEMIKA
Turpi fle, i zoti s’e lë... Dibër ka qenë Z. Qazim Matraxhiu, popu-

P
rej ditës që Dilo-ja bëri metamor
fozën e tij të shpejtë fët e fët, u tund
e u shkund, ndërroj lëkurë e fytyrë,
si gjarpri që ndërron lëkurën e tij, nuk kemi
dashur, na ka ardhur ndohtë dhe të vjellët,
t’a prekim këtë kërmë të fëlliqur të shtrirë
në këmbët e atij e këtij dhe të çdo personi
që i ka ofruar diçka më tepër. Përpara kësaj
kërme të shtrirë kështu plot krimba e plot
erë të qelbur, kemi zënë hundën me dorë,
dhe me ndohtësi dhe me të vjellë jemi lar-
guar me revoltimin e zorëve të barkut
t’onë. Kemi plot tre muaj që këtë kërmë të
shtrirë në mes t’onë e nëpër turpin t’onë
me erën që na kundërmoj po e durojmë,
po shohim dhe po heshtim pse përpara
kërmës përveç ndohtësisë as gjë nuk
mund të thuhet, as gjë nuk mund të çfaqet
pse kërma e ngordhur dhe e kalbur as
prekje duron as thikë pranon. Kjo e vetëm
kjo ka qenë arsyeja e heshtjes s’onë e cila
në qoftë se sot po zgjohet, fajin nuk e kemi
ne se – si thotë populli: “Kur turpi fle, i zoti
nuk e lë”, e pra po vazhdojmë.
Mos i hiq petën se i del gjella...
Kështu këshillon populli dhe me plot
arsye... se po t’i heqim petën lakrorit do të
shohim se përfaqësonjësi i vetëquajtur i
“Djalëris Shqiptare”, i dinamizmës, i liber-
alizmës, i oksidentalizmës etj. Etj., nuk
është gjë tjetër veçse një këlysh greku i rri-
tur dhe i ushqyer me thërrime e kocka
greku dhe gati për çdo shërbim. Dhe ja se
si: Timo Dilo-ja, drejtor i “Vatrës”, nuk ka
asnjë lidhje, as një verigë, as një mar-
rëdhënije me Shqipërinë t’onë, se pse këtu
ka ardh vetëm për tregti, vetëm për spe-
kulim, vetëm për shantazh, vetëm për
çkatërrim dhe, pasi t’a plotësojë këtë mis-
ion të shenjtë (!) me plot sukses, do të kthe-
het atje ku e pret me krahë hapur i vëllaj,
Rako Dilo-ja, prokuror i Greqisë dhe në
shërbim permanent të kësaj për të kulur
dhe gurin e fundit të Shqipërisë. Timo
Dilo-n me vëndin t’onë nuk e lidh asgjë
prej gjëje, se ky këlysh i rritur me kocka
greku në Labovën e poshtme të Gjinokas-
trës, përveç të vëllait të tij Rakos, që e ka në
shërbim dhe në dispozicionin grek, nuk ka
njeri tjetër në Shqipëri, e pra për këtë çkatër-
Artikulli i ish-ministrit të Financave, Abdurrahman Dibra, në gazetën “Besa”
Jeta plot njolla dhe tradhëti e Timo Dilos
rimi, paralizmi, përçarja dhe fundi përm-
bysja janë ideale të shenjta për t’u reali-
zuar.
Cili është Diloja?
Petën e lakrorit e hoqi vet Timo-ja dhe
nën atë petë u duk një gjellë e lloj-llojshme
e me shtat qind gjëra brenda; shihni pra:
I vëllaj Rako Dilos – prokuror, agjent e
çdo gjë në Greqi – Timo Dilo-ja i rrugëve, i
imoraliteteve, pa asnjë kulturë, që i vogël,
për të fituar bukën e gojës, ma parë lus-
traxhi, dhe ma vonë si shërbëtor shërbente
në zyrën e z. Vasil Dilos e pastaj në shtyp-
shkronjën “Omonia”, ku Timoja sefte
kthente rrotën e makinës së shtypshkro-
njës e pastaj u bë rradhonjës i “Omonia”-s,
në gjuhën greke. Shërbëtori i “Omonia”-s,
Timo-ja, pas okupimit të Gjinokastrës prej
italianëve, me bursën e këtij shteti u dër-
gua në Milano, në Institutin Boçoni ku nuk
qëndroi më tepër se gjashtë muaj dhe për
imoralitet u çpor nga ky institut dhe hyri
në shërbim të Greqisë, në një nga konsul-
latat e kësaj prej ku për falsifikime, për im-
oralitet, u nxuar nga penxherja e jo nga
dera. Dhe pastaj Timo-ja i këtyre aven-
turave e i këtyre imoraliteteve bën si bën
dhe hyn në Ministrinë e Financave të Sh-
qipërisë s’onë prej ku, pas pak kohe, de-
maskohet dhe flaket në mes të baltës së
gatuar prej tij. Pas kësaj shuplakeje të fortë
të nacionalizmës shqiptare, kur Timo-ja po
vinte vërdallë i shushatur e i mahnitur po
ushtronte profesionin e tij të hershëm, er-
dhi Banka Greke në Durrës e cila njëherësh
e mori në gjirin e saj dhe e mbajti me peku-
let dhe përkëdhelit e meritueshme gjer sa
kjo mbylli dyert e saj. Pas perëndimit të
kësaj ëndërreje, Timo-ja u hoth në piqini e
atij e këtij dhe më në fund vendosi e u bë
çiraku, shegerti, bashkëpunëtori i pandarë
i Cekrezit të famshëm me të cilin bash-
këpunoj, bashkëveproj si jashtë edhe
brenda në burg, edhe pas lirimit të këtij,
edhe kur ky u nis për të përgatitur tragjed-
inë komike të Fierit. Timoja i Cekrezit dhe
kujdo tjetër që i tregon lëpushka e para,
mbajti ison e qeveris së parë dhe u tregua
nga “Papa..., më Papë...”, gjer sa iu ble sh-
typshkronja, gjer sa iu dhanë me mijra e
me mijra franga ari, për të ngrehur shtëpinë
e tij e gjer sa paguhesh subvencioni e sipër
këtyre edhe uzoja, edhe mastika greke
edhe mezeja e artikujve plot elozhe, plot
lëvdata, plot tituj e plot epitete në çdo rast.
Dhe me të vërtetë këto i çpërbleu e qën-
droj besnik... Pra ka plotësisht të drejtë sot
fletën ta kthej nga ana tjetër... mjaft më...
ja ky është Timo Dilo-ja, sot e të shohim
nesër...
Këtu mbillet, jashtë korret...
Në qoftë se ky Dilo i këtyre turpeve, i
këtyre tadhëtive, i këtyre llucave sot e tre
muaj po shkumbëzon jargë pa pushim,
këtë nuk po e bën as për të mirën e
“Djalërisë Shqiptare”, as për të mbrojtur
Qeverinë e sotme, as për të luftuar ata që i
kanë mbushur xhepat... as për gjë tjetër,
por vetëm e vetëm për të diskretituar Sh-
qipërinë, për të çnderuar shqiptarët dhe
për të vërtetuar mos kapacitetin t’onë për
një jetë të lirë dhe indipendente, pikërisht
ashtu siç e duan dhe e ëndërrojnë armiqtë
t’anë. Pra, përçarjet epitetet, adjektivet,
çpifjet e lloj-llojshme që po mbjell këtu
Dilo-ja, pa tjetër mundohet t’i korrë përtej
kufijve, sepse për të Tirana është njerkë
dhe vënd i premtuar nënë. Dhe pikërisht
ky besim, ky mentalitet e shtyn Dilon në
numrin e pardieshëm të lëveres së tij
(gazetës së tij, shënimi ynë), të bëjë një
krahësim në mes Stambollit dhe Tiranës
dhe në vëndin t’onë siç e cilësojnë gjith
armiqtë t’anë – ta quaj një Turqi të vogël,
por gabohet se ata që ay mundohet t’i dis-
kretitojë nuk i ngjajnë Dilos e kompanisë
së tij që mbiellin këtu për të korrur gjetkë.
Nuk e katafere (!) dot Qir Dilo!
Rrëmuja që ka krijuar trimi i këtyre
turpeve dhe i këtyre njollave të zeza rreth
personit të Abdurrahman Dibrës, është
një furtunë brenda një kupe uji, sepse
Timo-ja sipas zakonit të tij për shantazh e
mashtrim, pik së pari me fraza t’errta e me
nënkuptime tha se Z. Salih Vuçiterni kish-
te në dorë një letër të drejtuar për Z-it A.
Dibra dhe në këtë e denoncoi duke pyetur
se ç’ishte teksti i saj. Kësaj gënjeshtre kaq
groteske menjëherësh iu përgjegj Z.
Vuçiterni i cili gënjeshtrën ia përplasi në fy-
tyrë dhe i tha: shpif se as më ka dërguar as
kam ndonjë letër të këtillë. Pra llustraxhiu
Timo – si thotë vetë – nuk e kataferoi (për-
typi), dot këtë punë dhe prandaj u hoth në
një degë tjatër: përftoj prej harresës së z.
Vuçiterni dhe ia nisi avazit krejt ndryshe,
por prap nuk e kataferi dot sepse informa-
ta mbi letrën, gjoja e dërguar prej Z. A, Di-
brës, të afërmeve të tij e që Z. Vuçiterni e
kallzon se e paska dëgjuar nga z. Sul She-
hu dhe ky i bazuar në dëgjimin e të tjerëve
nuk i përshtatet së vërtetës: Z. Vuçiterni ka
qenë Prefekt në Dibër më 1921-922 dhe
më 22 Dhjetor 1922, pas rrëzimit të de-
putetëve të Drinit, bashkë me Zz. Abdyl
Sula, Fazlli Frashërin, Fiqri Rusin, Mehmed
Pilkun, Rexhep Matin, është zgjedhur de-
putet i Dibrës dhe në këto zgjedhje Z. A.
Dibra nuk ka qenë kandidat. Në zgjedhjet
e filluara më 26 nëntor 1923 për Asamblenë
Konstituante Z. Vuçiterni nuk ka qenë
prefekt në Dibër. Dhe vetëm në këto
zgjedhje të Asamblesë, kur zëv. Prefekt në
lli i atjeshëm ka vënë kandidaturën e Z. A.
Dibrës, i cili me unanimitet është zgjedhur
miss (deputet) i Kuvendit Kushtetues dhe
që n’ë atë kohë ka ardhur në Shqipëri, jo
në mënyrë provizore si nënpunës i Turqisë,
por si përfaqësonjës i popullit shqiptar
duke çkëputur çdo marrëdhënije edhe me
të vogël me Turqinë, ku ka pasur nënpunë-
sira në gradë Prefekti, dhe qysh atëherë
është vendosur definitivisht këtë me
gjithë familjen.
Guri i madh mbi të voglin
Por për krimbin e verdhë mbi kohë të
zezë që ngjitet kudo e rron me se do nuk
kanë ndonjë rëndësi kto: Timoja ka një
mision: t’i vërë pishën edhe njëherë tjetër
Shqipërisë, pikërisht ashtu siç ia vunë të
afërmit e shokët e tij më 1914 dhe për këtë
ideal po përpiqet dhe për këtë qëllim një
këmbë e ka këtu e tjetrën gjetkë, dhe pran-
daj ndan e përçan, dhe prandaj ndez zjarr
e shtyn urat... Dhe sikur nuk mjaftonin urat
e ndezura gjer më sot prej tij në kërthizën e
Shqipërisë dhe për të përvëluar ekzis-
tencën e kësaj, po ja edhe një zjarr tjetër:
Dibranizma... E nën këtë fshehur kanton-
izma me drejtim për n’Epirotizmë për Ti-
mon e kompani, gur i math mbi të voglin,
vetëm shkreti e vetëm çkatërrim dhe për
këtë benzin e spica... Në qoftë se Z. A. Di-
bra ka mbrojtur e ka përkrahur dibranët,
brenda caqeve të ligjeve, tradhti paska
bërë, dibranizmë paska ngjallur? Po Di-
branët, këta fatzezë të djegur, të shkretu-
ar, të masakruar sa e sa herë prej tipeve të
Timos nuk kanë të drejtë ekzistence në
këtë Shqipërin e ngrehur edhe me kockat
edhe me eshtrat edhe me gjakun e tyre.
Apo Timoja shqiptarëve pa distenksion
krahine e klase ua mohon të drejtën e
rrojtjes e të përfitimit legal në Shqipërin e
lirë pikërisht si ua mohuan këtyre këtë të
drejtë shokët e tij më 1914 në Jugë dhe më
1912 në Dibër e në Kosovë? Ay që nuk e ka
humbur ndërgjegjen përpara këtyre krim-
bave të propagandës së huaj revolton dhe
me tërbim thërret: Hosht, zagar e mos leh
më..., për hesapin e atyre që të hedhin
kocka vetëm për diskreditimin e çkatër-
rimin e Atdheut t’onë.
E DIEL, 19 GUSHT 2007 N D R Y S H E SHQIP 19

PRONONCIMI

Komentet e shtypit për polemikën e Abdurrahman Dibrës me Timo Dilon

Publicisti Nebil Cika: Ministri

Dibra abuzoi me financat
K
onflikti i acaruar ndërmjet
drejtorit e pronarit të
gazetës “Besa”, Timo Dilos
dhe drejtorit të gazetës “Vatra”,
Abdurrahman Dibrës, (asokohe
ishte edhe deputet i Parlamentit
shqiptar dhe njëkohësisht kishte
mbajtur disa poste ministrore në
kabinetet e ndryshme qeveritare
të Monarkisë së Zogut), i cili zgjati
disa muaj me radhë me debate të
ashpra në shtyp, pati mjaft rea-
gime dhe një jehonë të madhe si
në qarqet politike të asaj kohe,
ashtu dhe në shtypin e atyre
viteve. Një ndër ata publicistë dhe
botues të njohur të asaj periudhe,
i cili u prononcua hapur për konf-
liktin midis Dilos e Dibrës, ishte
dhe Nebil Cika, që natyrshëm
mbajti krahun e kolegut të tij, Timo
Dilo, dhe atakoi ish-ministrin e Fi-
nancave, Abdurrahman Dibra,
duke e akuzuar atë për
Deputetë të Monarkisë përpara godinës së Parlamentit në vitet ‘20
Faksimile e gazetës “Vatra” të Timo Dilos me përgjigjen ndaj akuzave të Dibrës opinioni do të vendosë! N.C.
përfitime të paligjshme në dikas-
terin që drejtonte dikur. Në re-
agimin e publicistit Nebil Cika, e
cila u botua e plotë edhe nga gaze-
ta “Vatra”, thuhej: “Zoti Nebil Cika
duke komentuar përshtypjen që
bëri në opinionin e përgjithshëm
polemika që rrodhi tash së fundi
midis gazetës “Besa” dhe “Vatra”,
nën titullin “Bravo, Dilo”, boton në
gazetën e djeshme artikullin që po
botojmë këtu më poshtë: Opinio-
ni e vendosi! Pa dyshim “Besa”
është dukur me ngjyrën e saj më
reale n’atakun që i bëri Timo Dilo-
s ca ditë më parë: Është dukur
shumë e vogël, pa skrupul, sul-
muese në mënyrën e apashëve të
Parisit ose qylhanbej-ve të Stam-
bollit. Përkundrazi, “el gant” dhe
i lartë u dëftua Timo Dilo në
përgjigjen e tij. Dhe mbi të gjitha
i matur, objektiv dhe realist. I
përgënjeshtroi një nga një akuzat
që nxorri në shesh shpifjet, dhe
me këtë mënyrë i ktheu prapa të
gjitha ataket e “Besës”. Në dy-
luftimin e ashpër mbeti e plago-
sur “Besa” dhe Timo Dilua dolli
triumfues, n’opinionin publik,
duke pritur që të dalë faqe-
bardhë edhe nënë strehën e
Drejtësisë. Letra e tij drejtuar
drejtorit përgjegjës të “Besës”,
është ironi dramatike për këtë
gazetë apashe! Sedra me të cilën i
u-përgjegj Dilua sulmit barbar,
ishte shuplaka më tronditëse që
mund t’i jepej “Besës” në një rast
të tillë. Dilua s’dëftohet edhe
tmerrësisht gjak-ftohtë në këtë
luftë, sulmon pa sulmuar, vret pa
goditur: -Urdhëro të t’i paguaj
shpenzimet, dërgo njeri ku të du-
ash dhe sill një dokument për
akuzat që më bën!...- I thotë “Be-
sës” dhe më në fund i jep
edhe një mësim të lart:
puna nuk është turp.
Nëse kam qenë shërbë-
tor dhe llustro, kjo tregon
se kam jetuar me djersën
t’ime. Ajo që është turp,
është të bëhesh i pasur e
të ngrehësh pallate pa
punuar. Nga ana tjetër
revelacionet e Dilos mbi
pagesat e arkës së
përgjithshme që
bëheshin nën kontrollin
e zotit Dibra, kur ky ish-
te Ministër i Financave,
janë mjaft interesante.
Tregon se z. Dibra e
shfrytëzonte mjaft
pushtetin që kishte në
dorë. Të shohim se
ç’përgjigje do t’i jap
kësaj “Besa”, organ i
shoqërisë së bukur! Se
i kemi për t’i bërë edhe
ne një pyetje zotit A.
Dibra, nesër ose pasnesër. Dhe

REAGIMI

Përgjigjja e drejtorit të gazetës “Vatra”, Timo Dilo

Letër e hapët z. Abdurahman Dibra, pronar i gazetës “Besa”

Z
oti Dibra. E kënduam artikullin, e
reklamuar me mjeshtëri kundrejt
drejtorit t’onë që botuat në gazetën
juaj pardje më të Shtunë. Kur i lind njeriu
në mëndje se ju, që pohoni një fjalor si ay
që keni përdorur ose keni lejuar të për-
doret botërisht në gazetën tuaj, keni pas
qenë dikur Ministër i Arsimit që ka për
qëllim edukimin dhe moralin e brezit të ri
të Shqipërisë, nuk është e mundur që të
mos tundij kokën për disa minuta, dhe të
lërë vështrimin të lirë nga sy gjysëm të
mbyllur për t’u shëpërndarë pastaj në
hapësirë... Na ndan një distance e mad-
he z. Dibra, një epokë, një botë e tërë. Ne
nuk zbresim, dhe nuk mund të zbresim
në atë nivel që u ulët zotnia juaj me ar-
tikullin e pardjeshëm. Shumë arsye na
pengojnë për të ndjekur këngën tuaj. Le
të përmëndim vetëm dy. E para: edukas-
joni. Respekti kundrejt publikut e dyta. As
atje tutje në Turqinë e vjetër atje ku keni
jetuar sa u bëtë 11 vjeç, më i vogël nga çka
jeni sot, nuk besojmë që të kenë vënd në
gazeta me botue artikuj me ato fraza të
ndyra që servirët të Shtunë mbrëma e-ri-
nis shqiptare e cila priste përkundrazi dhe
me të drejtë , tue dhënë kredi premtimi
juaj, me zbulime sensacionale tradhtie
kundër një gazetari që ushtron profesion-
in gadi për 10 vjet rresht dhe i cili gjer atë
ditë nëse s’njifej për patriot por s’diktohej
prej kurrkujt për tradhëtor. Ne ju atakuam
z. Dibra vetëm për jetën politike dhe nëse
përmëndëm akraballëkun tuaj, e bëmë se
kishim qenë shtërnguar për t’ju provuar
faktet mbi të cilat mbështetnim atakimet
t’ona. Në jetën private nuk ju prekëm. Nuk
përdorëm fjalë të dobta. Kemi qenë sa ish-
te më e mundur, korrekt. Ndonjëherë kemi
qenë të rreptë, simbas gjykimit tuaj. Por
edhe rreptësia justifikohet ku ju paraqite-
ni si shampjon (kampion, shënimi ynë), i
patriotismës, kur ju keni pretendime që të
paraqiteni si tradhëtorë të Atdheut ata që
s’bashkohen me mejtimet e juaja, kur ju
investoni një mijë e një çpifje dhe bëni
shantazhe kundër atyre që ju favorizojnë
situatën e sotme e cila u pranua me entu-
ziasmë nga i gjithë populli shqiptar. Se ju z.
Dibra keni nga të gjithë më pakë të drejtë
të paraqiteni si i tillë dhe të veproni dhe të
shkruani sa keni shkruar.
Zoti Dibra, ju erdhët me
kushte në Shqipëri në 1923
Ju u kthyet në Shqipëri vetëm në vitin
1923, ahere kur kishin kaluar të gjitha
rreziqet që u paraqitën gjer në atë kohë dhe
që vënin në dyshim ekzistencën e shtetit
shqiptar, ahere kur përpjekjet heroike të
shqiptarëve në moshën tuaj kishin për-
funduar me sukses, ahere kur Shqipëria
ishte më e njoftuar zyrtarisht dhe solem-
nisht nga të gjitha shtetet e botës. Ahere u
kthyet ju z. Dibra. Dhe ahere që u kthyet,
u kthyet përsëri me konditë. Një patriot i
vjetër, Salih Vuçiterni, që s’iu a kishte dëg-
juar kurrë emrin gjer në minutën që u
kthyet në Shqipëri, vërteton se ju po të
mos zgjidheshit deputet, do të ktheheshit
përsëri në Turqi për të vazhduar detyrën
tuaj si kryetar i Bashkisë së një lagjeje të
Stambollit. Dhe një personi që kthehet
me të tilla kondita dhe një personi që kthe-
het në këtë kohë, ne kemi plotësisht të
drejtë që t’i kontestojmë pretendimin se
munt të ketë një pozitë më të ç’quar nga
ata që atakohen sot. Por ne ju atakuam
Ministri A. Dibra gjatë një dreke me Zogun
Dhe ahere që u kthyet, u
kthyet përsëri me konditë.
Një patriot i vjetër, Salih
Vuçiterni, që s’iu a kishte
dëgjuar kurrë emrin gjer në
minutën që u kthyet në
Shqipëri, vërteton se ju po të
mos zgjidheshit deputet, do të
ktheheshit përsëri në Turqi
për të vazhduar detyrën tuaj
si kryetar i Bashkisë së një
lagjeje të Stambollit
dhe kontestojmë këtë pretendim edhe
për arsyet që ju thamë pardje dhe që i
përsërisim edhe sot.
Zoti Dibra, ju si ministër i
Financave keni abuzuar
Kur drejtonit dikasterin e Financave,
kini ndihmuar në mënyrë skandaloze rre-
thin tuaj. Muart kunatin tuaj që shër-
bente në një dikaster tjetër dhe e emëru-
at Arkëtar të Përgjithshëm pa eksperi-
encën e duhur. E emëruat pa respektuar
as ligjin që cakton se transferimi i një nën-
punësi të një dikasteri në tjetrin duhet
bërë me pëlqimin e të parit. E emëruat tue
shkelur skandalozisht të drejtat e kaq
nënpunsave të karrierës me të gjith
cilësitë për të zënë vëndin vakant të Arkë-
tarit të Përgjithshëm. E emëruat tue për-
buzur të gjithë opinionin publik që u re-
voltue me këtë emrim. Dhe kur ju z. Dibra
emëruat kunatin tuaj në këtë vënd, dhe
kur asnjë pagesë s’bëhej pa kaluar nga
kontrolli juaj dhe me autorizimin tuaj, me
njëherë filloj një referim pagesash në per-
sonat që kishin akraba (akraballëqe, këtu
ka kuptimin: të korruptuar), kaq sa ky
referim ishte bërë objekt bisedimi plot an-
imozitet midis kaq e kaq kreditorëve të
tjerë të Arkës Shtetnore të cilët kishin pri-
oritetin. Ndofta ju do të bëni buzën në gaz
kur do të këndoni rradhët e fundme. Se
jini i pasur me gjithë që punën e përbuz-
ni, siç e vërtetoni edhe një artikullin tuaj
kundër drejtorin t’onë. Kini një vilë që ua
kanë zili – por jo smirë,- gjithë sa ju njo-
hin. S’kini patur pra nevojë të prisni me
padurim pagesën e ndonjë mandati. Po
ju sigurojmë se revoltohet me të vërtetë
shpirti kur njerit i paguhet mandati me
njëherë – kemi shumë raste që pagu-
heshin me mijra franga ari brenda në 24
orë mbas paraqitjes së mandatit – dhe
tjatrit që ka litarin në grykë i shtyhet pag-
esa për kohra të gjata, kur edhe ky ishte
bir i këtij vatani. Revoltohet, revoltohet
shpirti z. Dibra dhe kur u larguat ju nga
Ministria e Financave, gjithë ajo botë jo e
preferuar dhe bashkë me të një popull i
tërë, u gëzua pa masë se të atilla refer-
ime janë të dëmëshme dhe sjellin
përçarje. Prandaj edhe ne, interpret i
këtij opinioni, e ndjejtëm për detyrë, me
rastin e parë, që t’jua atakojmë edhe per-
sonalisht – po në jetën politike – se sa
dëshirojmë që të mos ktheheni më në
fuqi, që të mos kini më në dorë asgjë, se
na pranuat se kur dispononi nonjë mjet
e përdorni për përçarje. Mbaruam, zoti
Dibra. Ndofta vetëm për sot. Ju ndofta
do t’i hidhni prapa krahëve sa ju thamë
më sipër, ndofta dhe do të guxoni t’i
përgënjeshtroni, nuk përjashtohet dy-
shimi se ndofta edhe munt të na
përgjigjeni me mënyrën e pardjeshme
se, -të gjitha bëhen, - ay fjalor munt të
mos ketë mbaruar vetëm me aq dhe ta
kini akoma dhe më të pasur. Mbaruam,
dhe siç e shihni, s’u ndoqëm dot në
rrugën e juaj. Ju siguruam që më parë:
na ndan një botë e tërë me gjith që dikur
keni qenë edhe Ministër i Arsimit që ka
qëllim edukimin dhe moralin e brezit të
ri të Shqipërisë. Dhe kini qenë, në mos
gabohemi dy herë. Dy herë, ahere, du-
het tundur koka për disa minuta dhe të
lihet vështrimi i lirë nga sytë gjysëm të
mbyllur për t’u shpërndarë pastaj në
hapësirë... “VATRA”
SHQIP 20
Gra Zonja e Parë e Argjentinës, Kristina Fernandez de Kirshner, synon të
& politikë bëhet Presidentja e ardhshme e vendit. Si bashkëshorte e Presidentit
aktual, ka shumë gjëra të përbashkëta me Hilari Klinton: që të dyja
kanë bërë karrierë politike nëpër provinca, që të dyja janë juriste dhe
janë të ndërgjegjshme për fuqinë që kanë në duar
EVITA E RE E ARGJENTINES
"Hilari Klinton" e Buenos Aires përgatitet për garën presidenciale
H
ugo Çavez, Presidenti bujar i Ven
ezuelës, di të jetë jashtëzakonisht
i këndshëm, kjo ndodh kur është me
orë të mira. Gjatë një vizite javës që shkoi në
Rio de la Plata, i thuri lavde "të mrekul-
lueshmit Buenos Aires", tha fjalë të
bukura për "Argjentinën, atdheun e
bukur" dhe përkëdheli "shokun e mirë
dhe shtetarin e madh Nestor Kirshner".
Por interesin më të madh e shprehu në
raport me Zonjën e Parë të Argjentinës,
Kristina Fernandez de Kirshner. "Kristi-
na do jetë Presidentja e ardhshme", tha
Çavez gjatë vizitës. E përkëdhelura ia tre-
goi mirënjohjen me të njëjtën monedhë.
Për nder të vizitorit të rrallë nga Venezuela,
Kristina kishte veshur një xhaketë me pre-
rje të mrekullueshme flakë të kuqe gjatë një
pritjeje në pallatin presidencial. Zonja e
Parë e Argjentinës, me kuptimin e plotë të
fjalës, shkëlqente teksa i kthente kompli-
mentet "qytetarit të parë, Presidentit dhe
Komandantit të Republikës bolivariane të
Venezuelës". Mëngjesin tjetër, Çavez tha
se "Fernandez foli më shumë se i shoqi",
gjatë një darke në rezidencën presiden-
ciale, duke shtuar: "Por mendoj se kështu
ndodh gjithnjë".
Konkluzionet e Çavezit janë më shumë
se fjalë të diktuara nga mirësjellja e tepru-
ar që vërehet gjatë të tilla takimeve. Në
Argjentinë spekulohet prej muajsh për
faktin nëse Presidenti Kirshner do të ven-
dosë të rikandidojë për mandatin e dytë
në krye të shtetit, apo do t'ia lerë vendin
bashkëshortes në këtë garë. Tani nuk janë
më spekulime, por diçka e konfirmuar.
Fernandez do t'i hyjë sfidës së zgjedhjeve
presidenciale të Argjentinës, që do
mbahen në fund të tetorit të këtij viti, zh-
villim që nuk përbën kurrfarë risie për
pjesën më të madhe të argjentinasve.
Është krijuar prej kohësh përshtypja se
është bashkëshortja e Presidentit ajo që
në të vërtetë drejton vendin, sidomos kur
vjen fjala te politika e jashtme. Së fundmi
u takua me biznesmenë spanjollë për të
diskutuar politikat ekonomike argjentin-
ase, ndërsa gjatë një vizite zyrtare në Mek-
sikë ajo u foli qeveritarëve konservatorë
meksikanë për mundësitë e afrimit të dy
vendeve.
"Mbretëresha Kristina"
Edhe pse fushata elektorale nuk ka
nisur ende zyrtarisht, peronistët e zonave
rurale që tani kanë shtrënguar radhët
NDRYSHE
Gjatë një vizite javës që shkoi në Rio de la Plata,
Çavez i thuri lavde "të mrekullueshmit Buenos
Aires", tha fjalë të bukura për "Argjentinën,
atdheun e bukur" dhe përkëdheli "shokun e mirë
dhe shtetarin e madh Nestor Kirshner". Por
interesin më të madh e shprehu në raport me
Zonjën e Parë të Argjentinës. "Kristina do jetë
Presidentja e ardhshme", tha Çavez
E DIEL, 19 GUSHT 2007
rreth Mbretëreshës Kristina. U trajtua si
të ishte ndonjë nga yjet e muzikës gjatë
ceremonisë së hapjes së një qendre treg-
tare në Kordoba. E veshur me çizme të gja-
ta e të larta, me pallto lëkure të zezë, mar-
shoi përgjatë korridoreve teksa guverna-
tori dhe politikanët lokalë me vështirësi
ndiqnin hapin e saj. "Është grua me pan-
tallona", tha një prej admiruesve. Duket
se Fernandez ka lindur me dhuntinë për
t'u bërë Presidente. Mban fjalime
bindëse, duke lexuar shënimet përpara
teleprompterave televizivë dhe ia del të
lëvizë mjaft mirë në qarqet diplomatike.
"Profili i saj politik është i pavarur nga ai i
të shoqit", thotë autori dhe publicisti
Horacio Verbitski. Dhe në fakt, Kristina ish-
te më e njohur se bashkëshorti, deri para
se ky të zgjidhej President. Sipas Verbits-
kit, njerëzit pyesnin: "Cili është bash-
këshorti i saj"?
Fernandez vjen nga një familje e sh-
tresës së mesme të La Platës, qytet uni-
versitar. Me Kirshnerin u njoh teksa ndiqte
studimet universitare në degën e juris-
prudencës. Që të dy ishin aktivë në lëviz-
jet e majta, qarqet peroniste që domino-
nin jetën politike të universiteteve në atë
kohë. Pas grushtit të shtetit në vitin 1976,
çifti u zhvendos në Santa Kruz, provinca
ku Kirshner kishte lindur, në Patagoni, ku
bënë mjaft përpara falë një zyre avokati
dhe aktivitetit në shitblerjen e pasurive të
paluajtshme. Kirshner u zgjodh guverna-
tor, ndërsa e shoqja u bë anëtare e Parla-
mentit lokal. Sot është senatore e
provincës së Buenos Aires. Kristinës i
pëlqen që të gjithë bëjnë paralelizma mes
asaj e Nestorit dhe çiftit që deri para pak
vitesh qëndronte në shtëpinë e Bardhë,
Bill dhe Hilari Klinton. Si edhe Klintonët,
Kirshnerët vijnë nga qytete provinciale
dhe janë po aq ambiciozë e të
ndërgjegjshëm për fuqinë e tyre. Çifti e
sheh postin presidencial si një tjetër degë
të bizneseve të familjes. Por Nestori nuk
është ndjerë asnjëherë rehat në kryeqy-
tetin kozmopolitan të Argjentinës. "Pin-
guini", siç i pëlqen ta quajë veten me hu-
mor e pak ironi brenda, është njeri i mby-
llur e disi i ashpër. Administratën e lartë e
mbushi me mbështetës të besuar nga
provinca e tij.
Kur Kirshner u ul në postin e Presiden-
tit vite më parë, kryeqytetasit vinin bast
se nuk do ta zgjaste dot më shumë se dy
E DIEL, 19 GUSHT 2007
KRAHASIMI
Asnjë nga bashkëshortet e Presidentëve
të mëparshëm nuk ka arritur influencë të
tillë që nga koha e të famshmes Evita
Peron. Por Kristinës nuk i pëlqen ta
krahasojnë me thuajse mitiken "engjëlli i
të varfërve". Ka thënë së fundmi, më
shumë vetja do i dukej "një Evita me
dorë të hekurt"
vjet. I fitoi zgjedhjet në një çast kur vendi
qe bërë pre e kaosit. Ekonomia ishte
rrënuar, sistemi financiar kishte falimen-
tuar dhe pesë Presidentë kishin hyrë dhe
dalë nga zyra në hapësirën dyjavore. Por
u pa qartë se kryeqytetasit e kishin nënv-
leftësuar burrin nga Patagonia, i cili me
qetësi punoi për ta nxjerrë Argjentinën
nga ajo gjendje në prag të katastrofës. Ia
doli të stabilizonte kursin e monedhës
vendase dhe të ringrinte industrinë. Ia
doli gjithashtu t'u mbyllte edhe gojët
kundërshtarëve politikë brenda radhëve
të partisë peroniste.
Presidenti i tranzicionit
Ekonomia ka shënuar vetëm rritje
gjatë katër viteve të fundit dhe Buenos
Aires po lulëzon thuajse me shkëlqimin e
dikurshëm. "Ferrin e kemi lënë prapa,
thotë Alberto Fernandez, shefi i kabinetit
të Presidentit. Tani jemi në purgator".
Argjentina e ka pasur të vështirë të sig-
urojë hua në tregun financiar ndërko-
mbëtar, që nga çasti kur ndali së paguari
borxhet. Ka të ngjarë që vendi të jetë duke
shkuar përballë një tjetër krize financia-
re, duke i lënë shumë argjentinas skep-
tikë për bumin aktual. Përveç kësaj, një
krizë energjetike, skandale korruptive
dhe inflacioni në rritje, kanë dobësuar
pozitat e Kirshnerit në këtë fund mandati.
Që tani qeveria po e quan Kirshnerin
"President tranzicioni", duke nënvizuar
se do jetë Kristina ajo që do kompletojë
procesin e modernizmit të vendit.
Asnjë nga bashkëshortet e Presi-
dentëve të mëparshëm nuk ka arritur in-
fluencë të tillë që nga koha e të famshmes
Evita Peron. Por Kristinës nuk i pëlqen ta
krahasojnë me thuajse mitiken "engjëlli i
të varfërve", duke preferuar imazhin e gru-
as moderne. Në rast se do ishte e detyruar
ta krahasonte figurën e saj me Evitën, ka
thënë së fundmi, më shumë vetja do i
dukej "një Evita me dorë të hekurt". Evita
nuk ndihet rehat mes njerëzve dhe
shpesh i pëlqen të mbajë distancë nga
masat. Ambienti ku gjendet më rehat ësh-
të ai i debateve politike, në konferenca
apo takime të rëndësishme. Tashmë ka
fituar famë si oratore në kongres, por
njëherësh konsiderohet edhe arrogante
e me humor të luhatshëm. Banorët e
kryeqytetit më së shumti e adhurojnë për
bizhuteritë e shtrenjta me të cilat mbulo-
het dhe për pantallonat e ngushta, për
NDRYSHE SHQIP 21
FILLIMET PRESIDENCIALET
Fernandez vjen nga një familje e sh- Kristinës i pëlqen që të gjithë bëjnë paraleliz-
tresës së mesme të La Platës, qytet ma mes asaj e Nestorit dhe çiftit që deri para
universitar. Me Kirshnerin u njoh teksa pak vitesh qëndronte në shtëpinë e Bardhë,
ndiqte studimet universitare në degën e Bill dhe Hilari Klinton. Si edhe Klintonët,
jurisprudencës. Që të dy ishin aktivë në Kirshnerët vijnë nga qytete provinciale dhe janë
lëvizjet e majta, qarqet peroniste që po aq ambiciozë e të ndërgjegjshëm për
dominonin jetën politike të universiteteve fuqinë e tyre. Çifti e sheh postin presidencial si
në atë kohë një tjetër degë të bizneseve të familjes
operacionet plastike, për buzët e fryra ar-
tificialisht dhe për makijazhin e rëndë. "Le
të vijë Kristina në pushtet, atëherë per-
Është krijuar prej kohësh përshtypja se është onistët më në fund do heqin dorë së
fajësuari të tjerët për gabimet e tyre",
bashkëshortja e Presidentit ajo që në të thotë Markos Aguinis, autor dhe ish-
ministër i Kulturës.
vërtetë drejton vendin, sidomos kur vjen Diplomate e aftë
Por argjentinasit do ta kuptojnë
fjala te politika e jashtme. Edhe pse fushata Kristinën po ashtu siç kuptuan
Nestorin përpara katër vjetësh.
elektorale nuk ka nisur ende zyrtarisht, Tashmë ka dhënë prova se është
politikane me aftësi të spikatura
peronistët e zonave rurale që tani kanë diplomatike. Gjatë vizitës së Çavez-
it, për shembull, tregoi se ishte e aftë
shtrënguar radhët rreth Zonjës së Parë të të ruante balancat mes Karakasit dhe
Uashingtonit, sfida më e vështirë poli-
Argjentinës, “Mbretëreshës Kristina” tike për të gjithë politikanët e lartë të
Amerikës Latine. Kirshner është një prej
aleatëve më të rëndësishëm të Çavezit në
rajon dhe Argjentina përfiton nga ndihma
Ngjashmëria që i ofron Presidenti venezuelian. Duke
përdorur paratë e fituara nga shitja e naf-
tës, Çavez ka blerë bono qeveritare të
Kristina dhe përballja me mitin e Evitës qeverisë argjentinase, me vlerë 5 miliar-
dë dollarë, ndërkohë që javës që shkoi
shpenzoi edhe 500 milionë dollarë të tjerë
po për këtë qëllim. Gjithashtu po plani-
N ë fushatën e vitit 2005, për
një vend në Senatin e Bue-
nos Aires, të cilin e fitoi, ajo
vite më pas. Një lëvizje e tillë do t'i
garantonte çiftit plot 16 vjet në pos-
tin më të lartë të shtetit. Për shumë
fikon ta furnizojë Argjentinën me gaz naty-
ror. "Kur vjen fjala te burimet e energjisë,
Venezuela është po aq e rëndësishme për
shfaqej shpesh me fotot e Evitës analistë, 54-vjeçarja Kirshner Amerikën Latine, sa ç'është Rusia për
në sfond. Gjatë muajve të fundit, mund të jetë duke u përpjekur të Evropën", ka thënë së fundmi Fernandez.
vetë Presidenti Kirshner shpesh ngjajë me Evita Peron, por figurat e Por teksa mban me të ngrohta Çavezin,
ka evokuar figurën e Evitës teksa secilës zor se mund të quhen të ng- Kristina ka marrë masat e duhura për të
fliste për të shoqen. Nga ana e saj, jashme me njëra-tjetrën. Evita e fi- çuar përpara marrëdhëniet me Uashing-
zonja Kirshner ka luajtur rol të toi statusin e shenjtores pjesërisht tonin, të cilat kanë parë ditë të vështira
rëndësishëm pas perdeve të për shkak të origjinës më se të gjatë presidencës së të shoqit. Përgjatë
mëndafshta të Shtëpisë së Pur- thjeshtë. Nga ana tjetër, pavarë- përgatitjeve për "Këshillin e Amerikave",
purt, duke zënë një vend të sisht pushtetit që kishte në duar, një takim i elitave ekonomike nga Shtetet
veçantë në qarkun e ngushtë të kurrë nuk mbuloi ndonjë post të e Bashkuara dhe të Amerikës Latine, ajo e
këshilltarëve të të shoqit. Së zgjedhur me vota dhe sigurisht jo vlerësoi javës që shkoi Argjentinën si tar-
bashku kanë polemizuar fort me atë të Presidentit të vendit. get mjaft interesant për investitorët.
median, duke tërhequr mbi vete Ndërkohë që Zonja e Parë aktuale "Mund të fitoni para me thasë në
kritika për sjellje autokratike. është senatore e zgjedhur nga vo- Argjentinë", u tha atyre që nesër mund të
Disa analistë mendojnë se tuesit, rrjedh nga një familje e pa- investojnë në Argjentinë. Të bëjë për vete
Kristina nuk duhet nënvleftësuar sur dhe nuk mund të quhet aspak evropianët do jetë pika e ardhshme e ax-
në asnjë mënyrë dhe se në fund grua me shije modeste e të pa- hendës së Kristinës. Planifikon të bëjë de-
të vitit të gjithë do të shohin bash- kushtueshme. Me pamjen e një butimin në Berlin, në fillim të shtatorit, si
këshorten e numrit një të shtetit spikere televizive, gardëroba e saj edhe të shfaqet në Klubin e Parisit, një grup
në postin e Presidentit të vendit. përbëhet nga veshje me etiketa të elitë kredituesish nga kombet më të pasu-
Ka të ngjarë që sipas llogaritjeve emrave më të mëdhenj të modës ra. Kristina mendon se ka ardhur koha që
të Kirshner, e shoqja do të mundë për t'i krijuar së shoqes lehtësira e për të botërore, aq sa në shumë zona të Argjentina të hapet edhe një herë tjetër karshi
të tërheqë mbi vete votat e përforcuar mbështetjen e partisë së tij, kryeqytetit njihet me nofkën Im- botës. Dhe këtë ka ndër mend ta bëjë me të
argjentinasve pikërisht në çastin "Fronti për Fitore". Në rast se Kristina fi- elda (Imelda Marcos, bash- njëjtin stil e këmbëngulje me atë të mod-
kur ylli i tij ka nisur të zbehet. Dhe ton kësaj here, zoti Kirshner do të ketë këshortja e ish-diktatorit të Fil- eleve të saj, Hilari Klinton e Angela Merkel.
si Zotëri (Burrë) i Parë ai do të ketë mundësi të rikandidojë në vitin 2011, ipineve, e njohur për luksin e
më shumë kohë në dispozicion ndërkohë që ajo mund ta bëjë këtë katër shfrenuar në të cilin jetonte).
SHQIP 22
sjellje
&psikologji
Bindja
Si të marrim
“Po”-në e dëshiruar?
T
ë bindësh bashkëshortin të çojë fëmijët për të
bërë not, të gjesh momentin e duhur për t’i
kërkuar një rritje rroge shefit..., gjithçka ka
metodën e vet, nëse kërkoni përgjigje pozitive. Të
bindësh të tjerët të thonë “Po” është çështje
strategjie: zgjedhja e momentit të duhur, mënyra se
si flasim dhe mesazhi me të cilin bindim më lehtë të
tjerët. Si të bëhemi bindës? Ja disa truke dhe strategji
bindëse që mund të jenë shumë efikase.
Ta dhuroj, por ma ke borxh
Një teknikë e mirë për të bërë për vete diçka, tekni-
kë e cila funksionon kryesisht te komshinjtë. Në këtë
mënyrë vihet në punë një princip reciprok: “Të bësh
një nder, edhe pse të pa kërkuar, sjell si pasojë një
detyrim për atë që e merr”, shpjegon Nicoletta Cavaz-
za, pedagoge e psikologjisë sociale në Universitetin
e Modenas. Kjo shtytje është kaq e thellë, sepse ba-
zohet në organizimin social, vë në lëvizje një me-
kanizëm bashkëpunimi, i cili ka qenë shumë fitim-
prurës për zhvillimin tonë.
“Rritet mundësia e të bërit favore miqve ose famil-
jarëve për komshinjtë, duke blerë diçka për ta në
supermarket. Të njëjtën gjë mund të bëjnë edhe ata
për ne”, nënvizon Robert Cialdini, nga Universiteti i
Arizonës. Reciprociteti duhet të shfrytëzohet me
mjeshtëri edhe për ata të cilët duan të shesin diçka.
Të tradhtuar nga detyrimet
Shumë teknika të bindjes bazohen në koher-
encën e njerëzve. “Nevoja
psikologjike për të qenë koher-
entë është e fortë. Koherenca Për të marrë përgjigjen
është një vlerë shoqërore, e cila
vlerësohet pozitivisht”, shpje- “po” hyn në lojë edhe
gon Nicoletta Cavazza. I gjithë
truku qëndron në të thënët kontakti fizik: t’i vësh
“po”-në e parë. “Një teknikë
tjetër e njohur është: fillimisht
tjetrit dorën në shpatull
kërkohet një gjë e vogël, më pas
një më e madhe. Nëse ndjeni që
ose në krah, e bën
personi që keni në krah sillet
mirë me ju, mund të kaloni
kërkesën më personale
menjëherë në kërkesën tuaj të
dytë.
dhe shton mundësitë për
Sa çmim i lirë! të marrë një përgjigje
“Bëhet një propozim, i cili
mund t’ju duket i leverdisshëm pozitive. Ka të bëjë
dhe ju nuk ngurroni për të
thënë po”, nënvizon Cavazza. shumë edhe formulimi i
Ky është truku që zakonisht
përdoret në ofertat e udhëti- pyetjes: arsyeja duhet të
meve low cost (me çmim të
ulët). Përditë në televizion dëg- jetë e fortë dhe të bindë
jojmë oferta fantastike për sa u
përket udhëtimeve ajrore. Ajo që na josh më shumë
është çmimi i ulët. Edhe pse bileta e avionit fillon
nga 9 euro, së bashku me taksat mund të shkojë
rreth 150 ose 200, ne sërish jemi të tërhequr nga
çmimi i parë.
Për të marrë përgjigjen e kërkuar është mirë të
dimë të zgjedhim edhe momentin e duhur,
domethënë kur personi që i kërkojmë diçka të jetë
në humor. “Kush ka humor të mirë, përqendrohet
tek elementët pozitivë dhe i shikon gjërat me opti-
mizëm. Kush është me humor të prishur, ka ten-
dencën që t’ju prishë punë, domethënë të mos mer-
rni përgjigjen e dëshiruar”, shpjegon Cavazza. Nëse
duam të flasim me fëmijën, për ta bindur të mësojë,
është më mirë të zgjedhim momentin kur është i
gëzuar: do mendojë se studimi do t’i sjellë gjëra pozi-
tive. Nëse është me humor jo të mirë, atëherë nuk do
ju dëgjojë dhe do mendojë për gjëra të tipit (“Shokët
e mi janë në det, unë po studioj”). Edhe frika se mos
humbim diçka që nuk mund ta kemi më është një
motivim i fortë, i cili na bën të vendosim. Hyn në lojë
fakti i pamundësisë për të zgjedhur në të ardhme, si
dhe konkurrenca. Ja pse jemi kaq të tërhequr pas
ofertave të tipit: “Deri në...”, ose kur vendosim men-
jëherë të blejmë diçka nëse reklamat na japin lajmin
e çmimit të fundit të uljes.
NDRYSHE E DIEL, 19 GUSHT 2007
Teknikat për të bindur njerëzit që na rrethojnë. Përdoren nga pjesa më e
madhe e shitësve dhe politikanëve ekspertë, mund të shfrytëzohen edhe në
jetën e përditshme. Më poshtë do të lexoni mekanizmat psikologjike në të
cilat ato bazohen
Darkë... dhe kafe
Dëshironi të bindni dikë, apo të merrni diçka prej
saj/tij? Ftojeni për darkë dhe njiheni me kërkesat
tuaja. Deri në vitet ‘30, psikologu Gregory Razran
nënvizonte “teknikën e zotërimit”: njerëzit kanë ten-
dencën të jenë më të mirë, nëse i shprehin kërkesat
tuaja teksa hani. Ja sepse funksionojnë darkat për
të mbledhur fonde, apo për të prezantuar një inicia-
tivë. Mekanizmi ku bazohet sigurisht që është ush-
qimi (nëse është i shijshëm, mundësitë për të marrë
përgjigje pozitive rriten). Kështu hyn në lojë principi
shoqëror. Pas darke, nëse dëshironi të shkëmbeni
mendimet tuaja, provoni t’i ofroni një kafe. Sipas
studimeve të realizuara nga Pearl Martin, i Univer-
sitetit të Queensland (Australi), kjo teknikë funksion-
on. Në një eksperiment, disa pjesëmarrësve iu jepej
një pije që përmbante kafeinë, ndërsa të tjerëve pije
që nuk përmbanin kafeinë. Pas gjysmë ore atyre iu
jepeshin dokumente të cilat binin ndesh me men-
dimet e tyre. Ata që kishin pirë pije që përmbante
kafeinë, ndryshonin më lehtësisht këndvështrimin.
Sipas autorëve të studimit, kjo gjë ndodh sepse kaf-
eina rrit përqendrimin dhe performancën konjik-
tive. Gjatë eksperimentit u provua se pjesëmarrësit
ndryshonin mendim nëse dikush do t’i shkëpuste
gjatë leximit.
Të veshur mirë, për të bindur
Për të marrë përgjigjen po, vlen shumë edhe
veshja. Të jesh i besueshëm në
atë të thua dhe të prezantohesh
denjësisht, sigurisht që përbën
avantazh. Nëse shikojmë një
mjek me uniformën e tij
(këmishët e bardha), i cili na tre-
gon mbi shëndetin tonë,
atëherë priremi t’i besojmë.
Ndodh shpesh t’i besojmë një
shitësi, i cili na thotë: “Këto do-
matet nuk janë shumë të
freskëta sot, merr këto këtu se
janë shumë të shijshme...”.
Këtu ka një tjetër truk, që e bën
një këshillë shumë bindëse:
referimi i eksperiencës person-
ale.
Të thënët “po” është çështje
simpatie. “Në pjesën më të
madhe të rasteve u themi ‘po’ JEP DOREN, MERR KRAHUN
njerëzve që janë të ngjashëm Ja se si funksionon: fillimisht i kërkohet dikujt një favor, që sigurisht do të pranohet nga
me ne, atyre të cilët kanë të personi. Në atë pikë rritet edhe kërkesa për të marrë përsipër një gjë më impenjative.
njëjtat interesa me ne”, tregon Është vështirë që personi në fjalë ta tërheqë atë që ka thënë më parë...
Cavazza. Kur bëhet një njohje e Një djalë i kërkon shokut të tij t’i bëjë një xhiro me makinë. “Duke qenë se je rrugës, këtu
re, diskutimi merr një rrjedhë afër ndodhet një dyqan ku duhet të marr një mobilie për dhomën time. Mund të më japësh
tjetër: pyetet në lidhje me shkollën e frekuentuar, një dorë”? Miku do të ndihet në një farë mënyre i detyruar për të pranuar.
në lidhje me interesat dhe pëlqimet, nxjerrin në
sipërfaqe gjërat e përbashkëta. Një tjetër metodë për
të bindur dikë është “konsensusi shoqëror”. Për
shembull, nëse dëshironi të bindni familjen tuaj për
të ikur për pushime në X vend, bëni një analogji, si
për shembull: edhe familje të tjera si e jona prefer-
ojnë këtë vend. Nuk duhet të nënvlerësojmë push-
tetin që të fal bukuria. Studime të ndryshme kanë
treguar se shumë persona kanë tendencën të thonë
“po” kur kërkesat bëhen nga njerëz tërheqës.
Kontakti
Për të marrë përgjigjen “po” hyn në lojë edhe kon-
takti fizik: t’i vësh tjetrit dorën në shpatull ose në
krah, e bën kërkesën më personale dhe shton
mundësitë për të marrë një përgjigje pozitive. Ka të
bëjë shumë edhe formulimi i pyetjes: arsyeja duhet
të jetë e fortë dhe të bindë. Ellen Langer, pedagoge e
psikologjisë sociale, ka shpjeguar se sa e rëndësishme
është dhënia e një shpjegimi, “kushdo qoftë ai”. Testi
i saj kishte të bënte me hyrjen pa radhë për të fotoko-
pjuar me kërkesën e vetme (“Kam vetëm pesë faqe,
mund të futem para?”). 60% e njerëzve pranuan, por
përqindja rritej në 95, nëse jepej një shpjegim (për
shembull: Jam me shumë shpejtësi, mundem?).
Përgatiti: Delina Cici
E DIEL, 19 GUSHT 2007 NDRYSHE SHQIP 23

PER TE ZGJIDHUR PROBLEMIN? DUHET TE TE BESOJE

Edhe struktura e komunikimit ndikon shumë. Për shembull, mesazhet politike
NE PELLEMBE TE DORES përfundojnë gjithmonë me thënien: “Kjo gjë do të zgjidhë problemin”. Nëse fjalët
Partnerin, miqtë, kolegët, klientët: të janë bindëse, atëherë politikani në fjalë do të ketë besimin tonë të plotë.
gjithë janë “viktima” të mundshme të Për të bindur dikë, mesazhi duhet të ketë një strukturë të tillë që argumentet të të
aftësive tona bindëse bindin, si dhe të jenë të forta nga fillimi në fund.

ATE QE JEP, MERR

RECIPROCITETI
Principi i reciprocitetit, sipas të cilit, kush merr një dhuratë ose një nder,
ndihet në detyrim të bëjë ose të dhurojë diçka si shkëmbim dhe kjo gjë
mund të shfrytëzohet në avantazhin tonë. Nëse bëjmë diçka për
komshiun tonë, si për shembull duke i dhuruar një kek të bërë në shtëpi,
ky do të ndihet i detyruar për të shkëmbyer “nderin”. Kjo gjë mund të
vlejë nëse do t’i çojmë që të na mbajë macen e shtëpisë.

SA TE NGJASHEM JEMI NE TE DY
UNE SI AJO
Preferojmë ata të cilët janë të ngjashëm me ne
dhe ky është një fakt i njohur. Mbi këtë mekanizëm
psikologjik bazohet teknika “edhe unë si ajo”,
shumë e përdorur nga shitësit amerikanë të
makinave.

OKAZIONE QE NUK DUHEN HUMBUR:

O TANI, O KURRE!
PROPOZIM UNIK
“Është një rast unik, i papërsëritshëm”... Kjo është një teknikë e
përdorur nga shumë shitës, domethënia e së cilës është:
“Blijeni këtë që ju ofrojmë, se në të ardhme nuk do të gjeni më
si kjo ofertë”. Frika që mund ta humbim këtë rast, na çon drejt
blerjes së menjëhershme. Nëse nuk do ta bëjmë ne, dikush
tjetër do e bëjë, ndaj hidhemi në sulm. I njëjti mekanizëm mund
të funksionojë për të joshur.

FTESE PER DY
Një djalë fton shoqen e tij simpatike për të kaluar një fundjavë
në jaht: ftesa vjen nga një mik dhe është e vlefshme vetëm për
një fundjavë. Nëse ajo do të refuzojë, djali do t’ia bëjë një tjetër
vajze ftesën... Vështirë të kundërshtosh.

OFERTAT IDEALE...
ATY KU THEMI MENJEHERE “PO”
Është një nga teknikat e bindjes më efikase dhe ka përdorim të madh tek ata që shesin. Një
shembull: një klienti i prezantohet një ofertë speciale, si për shembull një makinë, ose një
udhëtim përrallor me çmim shumë të leverdishëm. Menjëherë të shkon në mendje plazhi, deti,
rëra, relaksi dhe nuk mendojmë dy herë për të thënë po.
Por sa keq...! Në këtë pikë del e paparashikueshmja. Për fat të keq, ajo tarifë nuk është më, vjen
e shumëfishuar. Por edhe kjo përbën avantazh. Klienti, i cili e imagjinonte veten në atë makinë
luksoze, apo duke bërë pushime përrallore, e ka të vështirë të refuzojë propozimin e ri.
SHQIP 24 PROGRAMI DITOR I DIGITALB E DIEL, 19 GUSHT 2007

SOT NE DIGITALB
MOS HUMBISNI:
FILM PROFIL (TOM HANKS) SPORT GJEOGRAFI/ UDHËTIME

"AJO QE ME PELQEN TEK TY"
ORA 17 00
Aktorët:
Xheni Garth, Amanda Bains, Uesli Xhonathan.
Holli dhe Valeri, janë dy motra tërheqëse, dy
shoqe të mira që zhvendosen për të jetuar në
Nju Jork. Humor, të papritura, aventura të
panumërta sjellin situata gazmore.
NJE LETER PER TY HISTORIA E ISHUJ ME QIRA
ORA: 21:30 PORSCHE DHE JAGUAR Ora 22:00
Regjia: Nora Ephron.
Ora 21:00
Nëse po kërkoni maksimumin e intimitetit, luksit
Aktoret: Tom Hanks, Meg Ryan. dhe romancës, pse nuk merrni me qira një ishull
Porsche dhe Jaguar, dy nga makinat
të tërë? Mund të duket shumë e bukur për të
Dy rivale ne biznes e urrejne njeri-tjetrin ne më legjendare të krijuara nga njeriu.
qenë e vërtetë, por parajsa nga Amerika
jeten e perditshme, por bien ne dashuri ne Porsche i njohur si simboli i makinave Qendrore deri në Paqësorin Jugor mund të bëhet
saje te internetit. I emeruar per globin e sportive dhe të shpejta, ndërsa Jaguar e juaja kundrejt një çmimi.
arte dhe fitues i disa cmimeve vodhi zemrat e shumë adhuruesve të
kinematografike. rrugës dhe u konsiderua si makina më
joshëse dhe romantike e të gjitha
kohërave.

SPEKTAKEL
SPEKTAKEL DRAMË/ BIOGRAFI KOMEDI ROMANTIKE AKSION

DOSJA PORTOKALLI 8 FAMËKEQI MUZIKË NGA NJË TJETËR DHOMË DESPERADO

ORA 20.45
Nje program i jashtezakonshem ku per shikuesit te
gjitha te fshehtat e te pathenat e show-t me te
suksesshem do te dalin ne pah. Eshte koha qe te
gjitha thashethemet te marrin pergjigje, koha per
te kuptuar si kane mundur ata te jene mbreterit e
cdo te diele. Ne kete program do te argetoheni
me intervista me personazhe e show "Portokalli"
dhe krijuesit e saj; Backstage ku do te vije ndryshe
puna e tyre qe finalizohet ne skene; dhe te gjitha
keto do te mbeshteten me pjeset me te mira te
perzgjedhura te "Portokalli" ne vite.
Ora ora 21:00
Regjia: Douglas Mograth
Aktorë: Toby Jones, Sandra Bullock, Daniel
Craig, Gwyneth Paltrow etj.
Kjo është historia e Truman Capote dhe e hetimit
të tij për vrasjen e një familjeje të pasur në
Kansas në vitin 1959. Kjo është historia e
marrëdhënieve të ngushta që i lidhën bashkë
Capote-n dhe dy vrasësit Dick Hickock dhe Perry
Smith, gjatë kohës kur gazetari ambicioz punonte
për atë që më vonë do të konsiderohej si kryevepër
e letërsisë moderne amerikane "Me gjak të ftohtë".
Ora 21:30
Regjia: Charlie Peters
Aktorët: Jude Law, Gretchen Mol
Përmbajtja: Deni beson se fati i tij është të
martohet me vajzën të cilën ai ndihmoi të vinte
në jetë kur ishte 5 vjeç. Pas 25 vjetësh, ai
rikthehet në qytetin e tij dhe takon Anën të cilës
s'mund t'i rezistojë. Ndërkohë që përpiqet t'i fitojë
zemrën ai njihet me të gjithë anëtarët e familjes
së saj të çuditshme.
ORA 21:30
Regjia: Robert Rodriguez
Aktoret: Antonio Banderas, Salma Hayek
Permbajtja:
Në një qytet të vogël meksikan, një muzikant
endet rrugëve duke kërkuar punë. Do ta
ngatërrojnë me një vrasës me pagesë, do të
takohet me një grua të bukur dhe të dy do të
bëhen bashkëpunëtorë në një hakmarrje të
ashpër ndaj njeriut që i shkatërroi jetën.

06.30 Lajme, Flesh, Moti, Horoskopi

HOROSKOPI
DASHI PESHORJA
07.30 Info
08:00 Reality Show ritr. "Top Gear" pj.44 (sez.8/3)
08.59 Programi i dites Dashi – Pjesa e parë e ditës do të jetë aktive, por e mbushur dhe Peshorja – Në fillim të ditës do gëzoni ende të mirat e Hënës në shenjë,
09.00 Lajme me tension. Pjesa e dytë paraqitet më e mirë, me më pak tension, por më pas do kujdeseni më shumë se si të organizoni ditën tuaj.
09.15 Moti ndaj organizoni një mbrëmje të këndshme, nën shoqërinë e dikujt. Shpenzime e fitime, jepni e merrni dhurata, kjo ju bën të ndiheni mirë.
Do të ndiheni shumë më të lehtësuar. Bëni diçka për bukurinë e formën tuaj.
09.18 Horoskopi
09.25 Film serial vizatimor "SpongeBob" pj.12
09.55 Film vizatimor ritr. "Perrallat me te
bukura ne bote - Pata e arte" pj.12
DEMI AKREPI
Demi – Gjatë treçerekut të ditës gjithçka do jetë në rregull dhe ju AKREPI - Mos kërkoni shumë nga vetja, por mundohuni të
10.30 E diela Select (Mixer)
do ndiheni në formë të shkëlqyer. Në mbrëmje do të keni shumë tregoheni më elastikë. Mos u mundoni t’i zmadhoni problemet që ju
11.58 Programi i dites pak dëshirë për të dalë e për t’u argëtuar. Mos u jepni shumë dalin gjatë punës, sepse gjithçka shkon mirë. Jeni njeri që kujdeseni
12.00 Lajme rëndësi disa keqkuptimeve sipërfaqësore, shikoni më tej. shumë për shëndetin tuaj. Vazhdoni të jeni i tillë.
12.15 Moti
12.20 Reality Show ritr. "Extreme"
13.18 Film serial ritr. "Shtepiake te
deshperuara" pj.40, 41 (sez.2/17, 18)
BINJAKET SHIGJETARI
Binjakët – Nëse i rezistoni edhe dashurisë, atëherë jeni vërtet SHIGJETARI - Sekreti i lidhjes tuaj në dashuri qëndron te serioziteti
14.58 Programi i dites
kokëfortë. Përfitoni nga këto ditë të mbushura me magji për të juaj. Sigurisht është një ditë mjaft impenjative, por pa ndonjë rëndësi
15.00 Lajme lënë të lirë zemrën. Pasione të lindura rastësisht do të të veçantë. Kujdes me gjërat që prekni, pasi jeni shumë të
15.30 Moti konsolidohen ngadalë. përhumbur. Mos e humbni toruan.
15.35 Film artistik Ritr. "Ceku" LV, 113 mins

GAFORRJA BRICJAPI
17.29 Programi i dites
17.30 Lajme
17.50 Moti Gaforrja – Që nga mëngjesi i sotëm ndiheni përsëri në formë, pasi Hëna BRICJAPI - Mos ndiqni instinktin që ju shtyn për të bërë fjalë sot
17.55 Film Serial (sitcom) Pr. "Friends" hyn në elementin tuaj dhe stabilizon humorin dhe intuitën, të me personat që ju rrethojnë. Duhet të punoni më shumë për të
pj.100 (sez.5/3) domosdoshme për mbijetesën tuaj. Merreni mëngjesin si të vijë, përfitoni rregulluar një program pune. Keni nevojë për më shumë pushim.
18.30 Film Serial per te rinj Premiere nga çdo moment i lirë për t’u çlodhur dhe për t’iu dedikuar vetes. Disa ditë jashtë qytetit do ju bënin shumë mirë.
"Smallville" pj.46 (sez.3/3)
19.28
19.30
Programi i dites
Lajme LUANI UJORI
20.00 Moti Luani – Një ditë pozitive, e mbushur me energji, si pasojë e katër UJORI - Përpiquni të fitoni kohë, pasi dashuria e re e jetës tuaj nuk ju
20.05 Reportazh Ritr. "Exclusive - Udhetimi planetëve në shenjën tuaj. Mos qëndroni vetëm dhe do të ndiheni përshtatet. Nëse gjërat në punë nuk ju kënaqin shumë, duhet të
i fundit i Gjeneralit Zhukov" më mirë, më të mbushur me stimuj, më të gjallë. Dashuria bën ndryshoni patjetër diçka. Bëni një kontroll te dentisti, pasi nuk
pjesë plotësisht në këtë rilindje tuajën. ndiheni mirë nga dhëmbët.
20.45 DOSJA PORTOKALLI 8
23.00 Lajme
23.45
23.50
Moti
Newsroom
VIRGJERESHA PESHQIT
00.15 Film Serial "Sopranot" pj.9 (sez.4) Virgjëresha – Mëngjesin dedikojani zgjidhjes së diçkaje PESHQIT - Partneri mund të humbasë durimin për gjërat
01.00 Lajme e moti praktike. Një organizim më i mirë i kohës do ju bëjë të që po programoni. Duhet të merrni një vendim të
ndiheni më mirë. Do të ndjeni nevojën të qëndroni në shpejtë për një çështje delikate. Mos u bëni të
01.35 E diela Select (Mixer)
shoqëri dhe t’u shprehni ndjenjat të tjerëve. Dalloheni për padurueshëm, dikush mund të mërzitet me ju
03.30 Lajme e moti mjaft intuitë. seriozisht. Jini më të qetë.
03.45 Muzike
SHQIP 26
Kali, miku që kemi humbur
Ç
dolloj kafshe është gjithmonë
shumë më interesante dhe më in
teligjente nga ç'kujtonim para se
ta njihnim mirë. Sigurisht nëse
është një kafshë e zbutur. E kishte nuha-
tur shkrimtari Xhonatan Suift, që në ro-
manin "Udhëtimet e Guliverit" u kishte
atribuuar kuajve- të pazotë për të gënjy-
er, armiq të luftës dhe të dhunës -një sjell-
je të përbërë nga ndjenja delikate dhe një
zgjuarsi që shpesh i mungon njeriut. Mi-
dis kuajve fisnikë dhe njerëzve "të egër"
ekziston një ndryshim i madh dhe shenja
më e dallueshme e këtij ndryshimi fizik
dhe të moralshëm qëndron në ecjen me
katër këmbë të kuajve, shumë herë më e
fuqishme, e sigurt dhe dinjitoze,
përkarshi ecjes së mundimshme njerëzore
në dy këmbë. Së fundmi, një ekip sh-
kencëtarësh u detyrua të heqë dorë nga
krijimi i një roboti me katër këmbë, i cili
mendohej të ecte si një kalë. Arsyeja? Ish-
te e pamundur të riprodhohej komple-
ksiteti ekstrem i ecjes së kuajve, ku çdo hap
llogaritet nga sensorë që analizojnë terre-
nin, elasticitetin, praninë e sendeve ose
objekteve të rastit, informacione të cilat
duheshin transmetuar menjëherë në të
qindtën e sekondës drejt komandës qen-
drore, duke e kthyer një kalërim të thjesh-
të në një performancë të një teknologjie
të lartë.
Në vitet 1600, marrëdhënia kalë-njeri
nuk ishte ndërprerë ende, sikurse ndodhi
në fillimet e viteve 1900 me shpikjen e
automobilit. Kjo e fundit ishte një ngjarje
aq e madhe, sa revolucionarizoi të gjithë
rruzullin tokësor. Një poet britanik shkroi
në atë kohë: "Njeriu e humbi kalin dhe
tashmë është i humbur vetë". Në botën e
zymtë dhe komplekse të miteve, krijuar
prej njeriut, asnjë kafshe tjetër nuk i ishte
dhënë më parë një pozicion aq i privileg-
juar si puna e kalit të luftës, i cili krijonte
një diferencë të madhe mes atyre që shër-
benin dhe atyre që shkonin në këmbë. Për
NDRYSHE
Këto foto na
ftojnë të
reflektojmë mbi
simbiozën
shekullore
midis njeriut
dhe kafshës
më fisnike,
kalit, një
bashkudhëtar
tashmë i
braktisur
të gjithë popujt e stepave, vetëm kava-
lierët kishin të drejtën për t'u quajtur
njerëzorë, ndërsa këmbësorët ishin më
pak se asgjë, jo njerëzorë, por qenie të
fëlliqura. Gengis Khan, menjëherë pasi
pushtoi Kinën, dha një urdhër për të sh-
katërruar të gjitha tokat ku kultivohej orizi,
pasi kultivimi i tij pengonte pasurimin e
kullotave me bimë barishtore të ndry-
shme, të cilat shërbenin si ushqim i
bollshëm për kuajt e ushtrisë, duke e
dënuar traditën kineze të kultivimit të oriz-
it me një shkatërrim të plotë. Por ky urdhër
nuk u ekzekutua kurrë, pasi këshilltarët e
Khan i kishin bërë të qartë atij se nga orizi
do të fitonte më shumë flori se nga sa
mund të fitohej prej të gjitha drithërave
të tjera në gjithë botën.
Vargjet më të vjetra që njihen për një
kalë janë shkruar 12 shekuj më parë nga
një prej atyre kapove të tribuve, që udhë-
tonin shpesh në distanca të mëdha. Ajo
që të bën përshtypje në këtë poemë të
shkurtër është se autori i drejtohet kalit si
një shoku të vërtetë lufte, duke sjellë ndër
mend të gjitha momentet e vështira që
kishin kaluar së bashku, rreziqet, gjuetinë
e arinjve dhe ujqërve, sulmet e fshatrave
etje. Nomadët u flisnin kuajve të tyre,
sepse e dinin që ishin të varur totalisht nga
ata, si peshkatarët maorë (kalonin oqea-
nin Paqësor me kanoe të modifikuara me
vela të vogla, duke arritur ishujt Hauaji) u
flisnin peshqve për të marrë informacion
mbi erërat dhe rrymat detare. Duhej të
njihje gjuhën e duhur. Skeptikëve u kuj-
tojmë se kur njerëzit kanë arritur të trans-
metojnë imazhe nga një cep në cepin
tjetër të botës, vetëm me anë të kabllove,
madje dhe pa nevojën e tyre, nuk mund
të dyshohet se kultura të tjera kishin njo-
hje dhe dituri që tashmë ne na duken
magjike, por që janë më të kuptueshme
se televizioni.
Kjo marrëdhënie midis kuajve dhe
njeriut, që ekzistonte kryesisht te popujt
E DIEL, 19 GUSHT 2007
që e kishin kafshën një mjet mbijetese,
ishte aq e ngushtë, saqë të dyshoje për
zgjuarsinë e kuajve, për nomadët ishte
sikur të dyshoje për vetë zgjuarsinë e nje-
riut. Asnjë nuk priste ose pretendonte prej
tyre një sjellje të imituar nga njeriu dhe që
niveli i kapacitetit të tyre njohës mund të
ishte konfuz me një llogaritje që natyra
nuk e kishte parashikuar. Megjithatë,
shumë teste që bëhen me kafshët vazh-
dojnë të thyejnë rekordet e kapacitetit
imitues, si provë absolute për të gjykuar
aftësinë e intelektit te kafshët, duke
kërkuar një përafrim me sjelljen njerëzore
që nga këndvështrimi shkencor nuk ka as
kokë e as bisht. Një nga këto prova konsis-
ton në vënien e dy kovave me ushqim
përpara një kali. Një nga kovat e ushqimit
është mjaft në dukje, ndërsa kova tjetër
është e mbuluar me një rrobë. Mosintere-
simi i kalit për eksperimentin dhe paaftë-
sia e tij për të dalluar kovat është marrë si
provë e inteligjencës së tij modeste,
E DIEL, 19 GUSHT 2007 NDRYSHE SHQIP 27

NDARJA
Në vitet 1600, marrëdhënia kalë-njeri nuk
ishte ndërprerë ende, sikurse ndodhi në
fillimet e viteve 1900 me shpikjen e automo-
bilit. Kjo e fundit ishte një ngjarje aq e madhe,
sa revolucionarizoi të gjithë rruzullin tokësor.
Një poet britanik shkroi në atë kohë: "Njeriu e
humbi kalin dhe tashmë është i humbur vetë"

shumë ndryshe nga ajo e një qeni çfarë-
do, i cili jo vetëm që i dallon kovat me ush-
qim, por merr një prej tyre dhe largohet,
ashtu siç do të bënte një njeri. Por kjo nuk
ndodh jo sepse qeni ka një inteligjencë
superiore nga ajo e kalit, por sepse qeni
bën pjesë në familjen e mishngrënësve
dhe ata janë të lindur e të stërvitur për të
mbijetuar dhe nuk mund të lënë t'u ikë
prej duarsh ndonjë rast për të ngrënë një
vakt të mirë. Ndërsa ushqimi i barn-
grënësve është gjithmonë aty, në dispozi-
cion, nuk i nxit për t'u ngutur, pret vetëm
të përtypet dhe të gëlltitet.
Një tjetër legjendë që i përndjek kuajt
është paburrëria e tyre. Kali na qenka një
kafshë frikacake, sepse nuk i ka përvetë-
suar kurrë ato kodet e nderit që njeriu i
merr me vete në luftë, gati për të vdekur,
duke shkuar drejt saj pa e ditur mirë
sepse-në. Kujtojmë betejën e madhe të
Vaterlosë në Belgjikë, kur ushtria e Napo-
leonit u shkatërrua totalisht nga përballja
me trupat prusiane, ruse, austriake dhe
britanike më 18 korrik të vitit 1815. Të
gjithë trupat e kavalerisë franceze u
lëshuan pa kriter dhe pa mbrojtjen e
artilerisë dhe këmbësorisë drejt lartësir-
ave të "Shën Zhan", ku ishin vendosur tru-
pat e drejtuara nga Uellington, të pajisu-
ra me bajoneta dhe shtiza. Menjëherë
kuajt u tmerruan nga majat e mprehta dhe
terrori që ato krijojnë kur janë aq të
shpeshta, saqë duken si një tapet i hekurt
që qëndron në këmbë. Por kuajt nuk ish-
in as frikacakë dhe as kurajozë, kishin
thjesht vetëm një memorie të mirë. Ata
kujtonin mjaft mirë që në situata të ngjas-
hme me atë, ato shtiza të gjata e të mpre-
hta kishin vrarë shumë prej tyre. Në mu-
ngesë motivimi kërkonin vetëm të mos
përfundonin si shokët e tyre.
Në kohën e fashizmit, një prej njohësve
më të mirë të kuajve, Amedeo Guillet, i
famshëm për aksionet e tij gjatë natës në
Etiopi në krye të bandave Amhara kundër
kampeve angleze, iu ngarkua për të gje-
tur disa kuaj të përshtatshëm për Duçen,
që donte të shkonte patjetër në Tripoli të
Libisë, për të zhveshur shpatën e Islamit,
duke kryer një paradë sipër kuajve. Ishte
një ndërmarrje delikate, sepse Duçja nuk
ishte një kalërues i mirë. Guillet shkoi në
Evropë për të zgjedhur një sërë kuajsh, të
cilët duhet të ishin të fuqishëm, por të
qetë, me sy të mprehtë dhe lëvizje të zg-
juara. I çoi në Tripoli dhe i sistemoi në një
stallë. Çdo natë Guillet gjuante me mitral-
oz mbrapa stallës. Pas minutash të tëra
gjuajtjeje shkonte brenda në stallë dhe u
jepte kuajve të hanin ushqimin më të mirë.
Në këtë mënyrë ata do të përshtateshin
me zhurmën e armëve dhe në rast të
ndonjë atentati, me memorien e fortë që
ata kanë do të qëndronin të qetë.
Për perëndimorët- të rritur brenda
kulturash që qenien njerëzore si vlerë su-
preme e kanë vënë gjithmonë në qendër
të universit dhe të ndjeshme në botën
mistike, që nuk ka të tjera të barabarta me
të -ka qenë gjithmonë e vështirë të krijojnë
një marrëdhënie me kalin, e cila ta tejka-
lonte prezencën e kafshës, edhe pse
cilësitë e kalit ishin mitike kur bëhej fjalë
për fisnikërinë e kalorësve. Kushdo që ka
pasur familjaritet me një kalë, duhet ta
ketë kuptuar që ata nuk i durojnë dot të
gjuajturat nga mbrapa. Kjo ka të bëjë edhe
me faktin se edhe duke e kthyer kokën
majtas apo djathtas, nuk arrijnë të shohin
se çfarë po ndodh nga pjesët e bishtit, një
zonë shumë delikate dhe e ndjeshme, që
madje zgjidhet nga predatorët, ose nga
mashkulli dominues i tufës për të sul-
muar. Pra, çdo ndërhyrje e jashtme e kry-
er nga ato anë manifestohet me irritim
ekstrem. Kjo dhe shumë sjellje të tjera nji-
hen mirë nga rritësit e kuajve, por nuk re-
spektohen kurrë, ashtu siç bëhet me sjell-
jen njerëzore.
Midis librave të pafund që flasin për
kuajt, ekziston edhe një teori e shkruar
nga një njohës i mirë i tyre, sigurisht an-
glez. Bëhet fjalë për zbutjen e kuajve. Au-
tori nuk është shumë i bindur se kuajt i ka
zbutur dora e njeriut, siç tregojnë manua-
let për fillimin e periudhës së neolitit. Si-
pas tij, ka shumë mundësi që kali të jetë
zbutur vetë, duke u futur të bëjë pjesë në
familjen e njerëzve, sikurse edhe qentë,
macet, delet dhe pulat. "Për çdo kalë të
vrarë dhe të ngrënë, për çdo lopë e pulë,
shumë të tjerë gjetën te njeriu strehë dhe
mbrojte kundër grabitqarëve, ushqim të
bollshëm dhe trajtim akoma më të mirë se
ai që do të gjenin nga kafshët e tjera". Me
inteligjencën që i karakterizon, kafshët që
ne i konsiderojmë si të zbutura bënë
zgjedhjen më të mirë. Nëse nuk do të do-
nin, nuk do të kishte kujdestar që do të
arrinte t'i zbuste. Madje akoma edhe sot
nuk ka arritur askush të zbusë një kafshë
që ka bërë një zgjedhje të kundërt me atë
të kalit: zebrën e pamposhtur.
Përgatiti: Endrit Veleshnja

Midis kuajve fisnikë

dhe njerëzve "të
egër" ekzistonte një
diferencë e madhe
dhe shenja më e
dallueshme e këtij
ndryshimi fizik dhe
të moralshëm
qëndron në ecjen
mekatër
këmbë të
kuajve, shumë
herë më e fuqishme
SHQIP 28
personazhet
e kuzhinës
Është fruti më i
dashur për diabetikët,
ndërsa banjat me lëng
molle na ndihmojnë të
largojmë stresin kur
jemi të lodhur
Mollët
GOLDEN DELICIOUS
Me origjinë amerikane, përfaqëson
thuajse gjysmën e prodhimit evropian. E
verdhë, e madhe dhe me lëkurë të
hollë, përmban sasi të madhe sheqeri
dhe mund të konservohet për një kohë
të gjatë
PINK LADY
Me përmbajtje të ulët sheqeri, e kuqe e
hapur dhe pak e athët, është një shartim
mes llojeve Lady William dhe Golden
Delicious. Ky varietet zakonisht piqet në
fund të tetorit
NDRYSHE E DIEL, 19 GUSHT 2007
E lidhur ngushtë me historinë e njerëzimit, molla është një frut
që forcon shëndetin dhe zgjat jetën në sajë të përbërësve shumë
të vlefshëm që përmban. Jo më kot thonë: një mollë në ditë
mban mjekun larg nesh
VLERAT
Një rol të pazëvendësueshëm ajo
luan edhe në pastrimin e orga-
nizmit nga helmet e krijuara gjatë
procesit jetësor. Në mënyrë të
posaçme ul sasinë e kolesterinës
në gjak, helm ky që favorizon
zhvillimin e sëmundjeve të zem-
rës, enëve të gjakut dhe sëmund-
jeve nervore. Shumë mjekë
këshillojnë:
Bëhuni konsumatorë të rregullt të
tyre, në qoftë se dëshironi t’i
shmangeni infarktit të miokardit
Të ëmbla dhe të mrekullueshme
T
ë kuqe, të verdha, jeshile, të ëmbla apo të athëta, por mbi të gjitha të
bukura dhe shumë të shëndetshme. Të pranishme në çdo stinë dhe
plot cilësi. Nuk thonë kot se “një mollë në ditë mban mjekun larg nesh”.
Për mjekët dhe dietologët duhet të jenë të pandashme nga tavolina, ndërsa
çdo ditë specialistët e ushqimit dhe kërkuesit arrijnë t’i atribuojnë nga një
cilësi. Plot histori, legjenda dhe simbolizma, molla është frut me origjinë nga
vendet e Azisë Qendrore dhe Perëndimore, që menjëherë na sjell ndër mend
veprimin e Evës dhe Adamit. Egjiptianët e vjetër dhe romakët e çmonin
shumë dhe ishin pikërisht këta të fundit që e çuan atë edhe në Britaninë e
Madhe. Ka veti freskuese, qetësuese dhe zbutëse, ndërsa janë një thesar i GALA
vërtetë proteinash, sasie të mad- “E lindur” në Zelandën e Re, ka formë
he uji, sheqernash të llojeve të paksa të zgjatur dhe ngjyrë të kuqe.
ndryshme si fruktozë, glukozë, Konsiderohet si fruti që u jep Renditet me varietete të hershme,
sakarozë, kripërash minerale, ka-
liumi, fosfori, kalciumi, magnezi,
energji indeve dhe ndihmon për pasi piqet në fund të gushtit dhe fillim
të shtatorit
hekuri, jodi, zinku dhe silici, vitam-të mbajtur fizikun në formë të
inash C, PP, B1, B2, A dhe acidi ma-
lik. Konsiderohet si fruti që u jep mirë, pasi është shumë i pasur
energji indeve dhe ndihmon për
të mbajtur fizikun në formë të me fibra që ndihmojnë për të
mirë, pasi është shumë i pasur me
fibra që ndihmojnë për të mbajtur
mbajtur të ulët nivelin e
kolesterolit në gjak
të ulët nivelin e kolesterolit në gjak.
Për këtë mjafton të mendosh se një
mollë e vetme në ditë siguron 20 për
qind të fibrave për të cilat kemi nevojë çdo ditë për të qenë mirë. Është fruti
më i dashur për diabetikët, ndërsa na ndihmon të largojmë stresin kur jemi të
lodhur. Parandalon sëmundjet kardiovaskulare dhe kancerin, falë prezencës
së madhe të antioksiduesve. Por virtytet e saj nuk mbarojnë këtu. Për shkak ELSTAR
të cilësive ka filluar të përdoret gjerësisht në produktet kozmetike, duke ga-
Aromatike dhe me shumë lëng, por jo shumë
rantuar vetëm kujdes dhe mbrojtje për lëkurën. Po ti shohësh të gjithë me e ëmbël. Është një varietet i përftuar nga
kujdes, atëherë del se shprehja “një mollë në ditë e mban mjekun larg nesh” Golden Delicious dhe Ingrid Marie në vitin
është plotësisht e vërtetë. Sa me fat jemi që këtë mrekulli të vogël mund ta 1955. Piqet në fund të gushtit dhe reziston
gjejmë në çdo stinë të vitit! deri në fund të shkurtit
E DIEL, 19 GUSHT 2007 NDRYSHE SHQIP 29

vetitë dietike dhe fitofarmaceutike

F rutet e mollës së butë përdoren të freskëta,
të thata, konservohen në gjendje të freskët,
përpunohen në komposto, marmelatë, reçel,
lëng molle, bëhen verë, raki, uthull, si dhe një
lloj pije e këndshme joalkoolike me emrin Sidro.
Frutat përmbajnë rreth 15% sheqerna, acide or-
ganike e sidomos acid malik. Janë të pasura
në karotinë (provitaminë A), me vitamina B1, C,
E, P, B2, PP, të cilat ndodhen nën lëkurë. Farat
e mollës përmbajnë albumina dhe yndyrë. Mol-
la si frut ka veti freskuese, qetësuese dhe
zbutëse. Çaji i përgatitur me mollë të ziera pa-
këson etjen, zbut acarimin e laringut. Ky çaj për-
doret për të zbutur e për të pakësuar kollën,
kundër zënies së zërit, lehtëson dhimbjet e
grykës dhe acarimet e rrugëve të frymëmarrjes
dhe të vetë mushkërive. Mollët rekomandohen të
përdoren nga njerëzit me sëmundjet nervore, të
cilat shoqërohen me pagjumësi. Ato përdoren me
efekt kundër reumatizmave, artritizmit dhe
kundër gurëve. Rezultate të mira japin edhe
kundër sëmundjeve të mëlçisë.

7000 20 kg 2 milionë
Janë varietetet ekzistuese Është konsumi për person Tonelatë prodhohen gjatë një
të mollëve i mollëve gjatë një viti viti në vendet ku kultivohet

Nga kopshti i Edenit,

GRANNY SMITH
Molla jeshile e ka origjinën nga Australia.
Maria Ann Smith e zbuloi në vitin 1896 në
kopshtin e tyre në Sydney dhe ia dedikoi
nënës. Ka një përqindje shumë të vogël
sheqeri dhe piqet në fillim të tetorit
STARK DELICIOUS
Ka formë të zgjatur, shije të
ëmbël, pak aciditet dhe shumë
lëng. Ka ngjyrë të kuqe të
ndezur. Konservohet gjatë, nga
4 deri në tetë muaj
te lufta Bitëlls-Stiv Xhobs JONAGOLD
N ë Greqinë e lashtë, një burrë e tregonte interesin e tij për një femër duke i hedhur
një kokërr mollë: nëse ajo e priste, atëherë kjo tregonte se ishte e gatshme për të
nisur një lidhje me të, në të kundërt tregonte refuzimin. Edhe në Gjermaninë mes-
E ëmbël, shumë aromatike dhe jo me
shumë lëng. Është një varietet i përftuar
nga kryqëzimi mes Golden Delicious dhe
jetare burri e hante mollën, pasi gruaja që dashuronte e kishte mbajtur nën jastëk Jonathan në vitin 1953. Piqet në mes të
gjithë natës. Sa shumë histori për të. Nga Eva te Paridi, nga Borëbardha te Njutoni, shtatorit
mund të thuhet pa asnjë dyshim se historia e njerëzimit lindi nga molla e ndaluar. E
njohim të gjithë historinë mbi kopshtin e Edenit, ku ndodhej pema e njohurisë së të
mirës dhe të keqes, nga e cila Adami dhe Eva e kishin të ndaluar të hanin fruta. Por
fatkeqësisht, molla ishte shumë joshëse për t’i rezistuar. Po ashtu, sipas legjendës, në
një dasmë hyjnish, Hyjnesha e Grindjes, nga zemërimi që nuk e kishin ftuar, hodhi në
mes të dasmës një mollë të artë me mbishkrimin “Më të bukurës”. Nisi sherri midis tri
hyjneshave; Afërditës, Herës e Atenës, për të ndarë se kujt i takonte molla. Për të
zgjidhur grindjen, ato iu drejtuan princit trojan, Paridit, i cili i joshur nga premtimi i
Afërditës se do t’i jepte gruan më të bukur në botë, Helenën, ia dha mollën Afërditës.
Këndej ka mbetur shprehja “molla e sherrit”. Po Borëbardha? Historia e trishtueshme
e saj me mollën e ëmbël dhe të kuqe që shtriga e keqe i dha, na mbante të gozhduar
pas ekranit. E në fund, nëse të vendosësh një mollë në kokë, mund të bëjë që të vijnë
në mendje ide gjeniale, ashtu siç bënte Njutoni, ideja e madhe rreth mollës është në
gjendje të shpërthejë luftë edhe në ditët tona. E kemi fjalën për dy gjigandët e komu- KANADEZE
nikimit, “Apple Corps”, etiketa mitike e Bitëllsave dhe “Apple Computers” të Stiv Xhobs, E njohur që nga vitet 700, preferon klimën
gjigandit të informatikës. Që prej 1976, odiseja mbi logon vazhdon akoma, sigurisht pa e ashpër. Është shumë aromatike dhe
e ditur fundin. ndër më të dashurat për kuzhinierët dhe
pastiçierët. Është përbërësi kryesor për
strudelet
SHQIP 30 NDRYSHE
Studiuesit propozojnë një metodë të re për të larguar
shqetësimet nervore dhe monotoninë e ditës: vizatojini ose
shkruajini ngjarjet e ditës në një letër dhe do të kuptoni se shumë
shpejt gjithçka do të jetë ndryshe dhe më e lehtë
LARGOJENI STRESIN
duke shkruar dhe duke vizatuar
Mjafton një fletore dhe një kuti ngjyrash për t'ju vënë punës
S
ipas një studimi që është kryer kohët e fundit, studiuesit men
‘‘
dojnë se të shkruash një shkrim pa kuptim, të vizatosh një figurë
abstrakte, apo të bësh një zhgarravinë, ndihmon në çlirimin e
stresit. Duke shkruar atë që ndodh përreth nesh, duke ndjekur
gjurmët e emocioneve dhe të mendimeve, mund të bëhemi shumë të
ndërgjegjshëm për veten dhe kjo të na ndihmojë për të zgjidhur disa
probleme të shkaktuara nga traumat dhe pakënaqësitë e përditshme.
Kjo është një teknikë e re, e propozuar nga shkencëtarët, që ndihmon në
uljen e stresit, e cila konsiston pak a shumë në ruajtjen e gjithçkaje në
një bllok shënimesh.
Mjafton një fletore dhe një kuti ngjyrash për t'ju vënë punës. Është
e udhës të mos përdorni as kompjuterin, por vetëm bojërat dhe fletën,
sepse mund të ndodhë që kompjuteri të prishet shumë shpejt, duke
rrezikuar edhe humbjen e disa veçorive shumë të rëndësishme. Natyr-
isht që nuk jeni të detyruar që të mbani një listë të pafundme të gjërave
që ndodhin gjatë një dite të zakonshme, mjafton të shprehni diçka më
shumë, duke përshkruar edhe ndjenjat, përshtypjet, si dhe dyshimet
që ju lindin gjatë aktivitetit tuaj të përditshëm, duke i hedhur ato mbi
një fletë me ngjyra të ndryshme. Shumë prej jush i dinë mjaft mirë de-
tajet, sidomos kur bëhet fjalë për ndjenjat (të çfarë do lloji qofshin ato),
dhe në këtë rast shumë më i madh do të jetë efekti i përshkrimit dhe
atyre që ju keni për të hedhur në letër.
Kjo teknikë e realizuar në mënyrë konstante mund të shërbejë për të
qartësuar shumë mirë të gjitha ndjenjat, apo edhe mendimet, madje
është edhe një instrument shumë i mirë për të zgjidhur pakënaqësitë,
që duke i parë në letër marrin një formë shumë të ndryshme. Dhe pikër-
isht për këtë motiv kjo teknikë është përdorur shumë shpesh me stu-
dentët, për të zgjidhur problemet e tyre personale, por edhe ato në grup.
Procesi i shkrimit, sidomos kur gjatë ditës ju zbuloni dhe identifikoni
ngjarje traumatike, i afrohet edhe më shumë instrumenteve dhe nd-
jenjave në këto momente, duke lejuar eksplorimin brenda situatës: ta
STUDIMI
Sipas një studimi që është kryer
kohët e fundit, shkencëtarët
mendojnë se të shkruash një Kjo teknikë e realizuar në mënyrë konstante
mund të shërbejë për të qartësuar shumë mirë të
shkrim pa kuptim, të vizatosh gjitha ndjenjat, apo edhe mendimet, madje është
edhe një instrument shumë i mirë për të zgjidhur
një figurë abstrakte, apo të bësh pakënaqësitë, që duke i parë në letër marrin një
formë shumë të ndryshme. Dhe pikërisht për këtë
motiv kjo teknikë është përdorur shumë shpesh
një zhgarravinë, ndihmon në me studentët, për të zgjidhur problemet e tyre
personale, por edhe ato në grup
çlirimin e stresit
E DIEL, 19 GUSHT 2007
pranosh atë, apo ndoshta edhe të mund ta zgjidhësh, sigurisht nëse një
gjë e tillë është e mundur për t'u bërë. Mendimet dhe shkrimet arrijnë të
bashkojnë së bashku të dyja hemisferat dhe pikërisht ky bashkëpunim
mes tyre bën të mundur një proces shumë konstruktiv.
Kjo metodë ka efekte shumë pozitive mbi stresin, por në ndryshim
nga teknikat që njiheshin më parë, të cilat kalojnë nëpërmjet veprimeve
fizike (siç janë për shembull jogat apo masazhet e shumta), nuk ka për
t'ju çliruar menjëherë nga tensionet nervoze që mund të ketë trupi juaj.
Veprimi është i përqendruar te mendimet dhe tek emocionet dhe rrugëti-
mi është pikërisht në kërkimin e një ekuilibri, një rruge që duhet kryer
dhe që lejon të jesh gjithnjë shumë i çlirët nga nervat, por edhe në nivel
muskulor.
Është shumë e natyrshme që një kurë e tillë për stresin nuk është e
adoptueshme nga të gjithë. Perfeksionistët për shembull do të ishin
shumë më të shqetësuar për mënyrën e formulimit të shkrimit nga vazh-
dimësia e frazave të shkruara, apo të ndonjë tjetër detaji, që do të bënte
të harronim përqendrimin te mendimet dhe te emocionet e nevojshme
për të dalë nga gjendjet te të cilat jeni mbërthyer. Dikush edhe mund të
trembet teksa i sheh të mbledhura të gjitha mendimet e tij më të thella
vetëm në një copëz letër. Për shumë të tjerë, ripërjetimi i një evenimenti
traumatik, i diçkaje shumë intensive, mund të jetë shumë më i fuqishëm
se kapaciteti i shkrimit.
I rëndësishëm për të gjithë është anashkalimi i gjërave të këqija, në
mënyrë që gjatë shkrimit apo vizatimit ai moment të mos përjetohet me
një tjetër stres, gjë e cila nuk do të përmirësonte aspak situatën. Mes atyre
që shkruhen apo vizatohen, përveç nënvijëzimit të gjërave shqetësuese
apo problematike, tregohen dhe gjëra pozitive, suksese dhe mbi të gjitha
propozimet e mëdha apo të vogla që ju shkojnë në mendje. Dhe kjo është
një këshillë e vlefshme për të gjithë, të cilën mund ta provojë kush të dëshi-
rojë, të paktën për një periudhë dyjavore dhe vërtet keni për të mbetur të
mahnitur nga rezultatet që do të arrini. Do të keni shumë më qartësi në
mendime, më shumë qetësi dhe sigurisht më pak dhimbje koke.
TERAPIA
Mes atyre që shkruhen apo
vizatohen, përveç nënvijëzimit të
gjërave shqetësuese apo
problematike, tregohen dhe gjëra
pozitive, suksese dhe mbi të gjitha
propozimet e mëdha apo të vogla
që kalojnë në mendje
E DIEL, 19 GUSHT 2007
PASTRIMI
Kur lani dhëmbët duhet të lani edhe gjuhën, veçanërisht
pjesën posteriore, që me nxehtësinë e saj është një
strehë e sigurt për çdo lloj bakteri. Kini kujdes, përdoreni
furçën me ngadalë, që të mos provokoni të vjella
Ja si të kemi gjithnjë gojë të
freskët me produkte natyrale
F
reskia e gojës dhe një
buzëqeshje vezulluese
janë padyshim një armë e
fortë dhe e rëndësishme për të
gjithë, prandaj shumë njerëz
mundohen të kujdesen për to me
shpikjet e fundit të teknikës së
avancuar, duke përdorur
produkte për mirëmbajtjen e tyre:
çamçakëzë, zbardhues, aromati-
zues e shumë produkte të tjera.
Por gjithnjë këto produkte kanë
një "vendlindje", prandaj është e
këshillueshme që për një higjienë
orale, t'i besojmë më shumë një
metode natyrale, e cila mund ta
zgjidhë më mirë dhe për një peri-
udhë më të gjatë problemin e erës
së pakëndshme të gojës.
Shumë produkte për të luftuar
erën e keqe të gojës dhe veçanër-
isht ato që përmbajnë alkool,
mund ta përkeqësojnë frymën,
sepse kanë një efekt dehidratues,
që e bën edhe më të theksuar erën
e keqe. Mos u lodhni duke përdorur
pasta e produkte që nuk japin re-
zultate, por provoni ta parandaloni
ose ta zvogëloni efektin e erës së
rëndë përmes metodave më de-
likate dhe mbi të gjitha natyrale.
Para së gjithash, mos harroni se, kur
lani dhëmbët duhet të lani edhe
gjuhën, veçanërisht pjesën poste-
riore, që me nxehtësinë e saj është
një strehë e sigurt për çdo lloj bak-
teri. Larja e saj nuk kërkon aspak
N ë këtë stinë të nxehtë vere, di
elli, era, kripa dhe klori mund
të dëmtojnë dhe të shkatërrojnë
lëkurën dhe flokët. Në treg ekzis-
tojnë shumë produkte për të paran-
daluar dhe kuruar efektet kolat-
erale, për të shijuar stinën e nxehtë
në det ose në pishinë, por natyra na
ofron një zgjidhje të thjeshtë për të
risjellë në formë flokët dhe për të
pasur një lëkurë të butë e ngjyrë
kadifeje. Bëhet fjalë për dyllin "Jo-
joba", i njohur më mirë si vaji i "Jojo-
ba"-s, substancë që përftohet nga
frutat e një bime që kohë më parë
indianët e Amerikës e përdornin
për kujdesin e trupit të tyre. Ky
dyllë, në ndryshim nga shumë va-
jra të tjerë, edhe ato natyralë, ka në
vetvete veti jo të yndyrshme dhe
kështu, kur përdoret, poret e trupit
nuk mbyllen, duke e lejuar këtë të
fundit të vazhdojë ajrosjen dhe
djersitjen në mënyrë natyrale,
duke funksionuar normalisht. Dyl-
li i "Jojoba"-s ndihmon në kthimin
në gjendjen e mëparshme të pH
natyral të trupit dhe pikërisht falë
aftësisë së tij riekuilibruese mund
të përdoret si nga ata që kanë lëkurë
të thatë, ashtu edhe nga ata që
kanë lëkurë të yndyrshme. Ai ka
veti ushqyese dhe i jep trupit
shumë shkëlqim. Vaji i "Jojoba"-s
është edhe një zbutës i shkëlqyer,
hidraton dhe parandalon ndër-
rimin e lëkurës, që ndodh më me
Vera është stina e festave, takimeve dhe flirteve
filozofi, mjafton furça që përdorni
për dhëmbët. Kini kujdes, për-
doreni furçën me ngadalë, që të
mos provokoni të vjella. Gjithash-
tu mund të përdorni një pastrues
për gjuhën, i cili quhet "pastro gju-
hën", siç bëjnë në Indi dhe në Kinë.
Për një kujdes maksimal të lëkurës
dhe flokëve përdorni vajin "Jojoba"
lehtësi pikërisht kur ajo është e nx-
irë nga dielli, apo e tharë nga kripa,
era dhe klori. Për më tepër, ky vaj
përdoret për të kuruar djegiet, ku
shpesh është edhe elementi bazë i
kremrave dhe pomadave të për-
dorura për këtë qëllim.
Një përdorimi i përditshëm i
këtij vaji (jo ekonomik, por paksa
më i lirë në krahasim me shumë
Vaji i “Jojoba”-s përveç
funksionit aromatizues
dhe mbrojtjes së trupit,
ai zotëron një mbrojtje të
lartë diellore dhe
ndihmon në
parandalimin e rrudhave
të shkaktuara nga dielli
NDRYSHE
PRODUKTET
Mos u lodhni duke përdorur pasta e produkte që nuk
japin rezultate, por provoni ta parandaloni ose ta
zvogëloni efektin e erës së rëndë përmes metodave më
delikate dhe mbi të gjitha natyrale
Këtë produkt mund ta gjeni në
dyqanet që shesin ushqime bi-
ologjike dhe aparatura natyrale
për kurimin e trupit, ose në inter-
net. Në Lindje pastruesi i gjuhës
është shumë i përhapur dhe
njerëzit e përdorin me të njëjtin
BUKURIA
interes siç përdorin furçën e
dhëmbëve dhe nëse keni prob-
leme me erën e keqe të gojës, ky
produkt mund të bëhet miku juaj
më besnik. Freskia e gojës ka rol
shumë të rëndësishëm. Goja e
thatë mund të sjellë më lehtë erën
USHQIMI
Goja e thatë mund të sjellë më lehtë erën e keqe dhe për
këtë arsye është e rëndësishme që gjithnjë të hamë
ushqime të lëngshme, siç janë për shembull shalqiri dhe
kastraveci dhe të konsumojmë shumë ujë
e keqe dhe për këtë arsye është e
rëndësishme që gjithnjë të hamë
ushqime të lëngshme, siç janë për
shembull shalqiri dhe kastraveci
dhe të konsumojmë shumë ujë.
Doza e rekomanduar është njësoj
me atë që rekomandojnë mjekët,
produkte kozmetike të përhapura
në treg), i jep lëkurës elasticitet dhe
butësi. Provoni ta aplikoni mbi trup
pas dushit të darkës, kur ai është
ende i lagur dhe pasi ta pasi ta keni
provuar, do të vini re se lëkura juaj
do të jetë më e butë dhe më e hidrat-
uar. Nëse tashmë jeni të nxirë nga
plazhi, vaji i "jojoba"-s do t'ju
nevojitet edhe në plazh, sepse
Ky produkt përdoret
gjatë stinës së verës për
t’u kthyer shkëlqimin
dhe volumin flokëve të
tharë nga dielli dhe era.
Gjithashtu është ideal për
t’i mbrojtur si në plazh,
ashtu dhe në pishinë
SHQIP 31
tetë gota ujë në ditë, duke shtuar
edhe fruta dhe zarzavate, që në
stinën e verës shërbejnë për
mirëqenien e organizmit. Për të
rifreskuar gojën, më shumë se me
produkte artificiale, provoni të
përdorni elemente natyrale. Për
shembull, pasi keni ngrënë, pas-
trojeni gojën duke përtypur një
çamçakëz. Ai ka veti mjaft të mira
për të shmangur aromën e pa-
këndshme. Një mënyrë tjetër për
të mbajtur freskët gojën është
edhe përdorimi pas çdo vakti i
disa gjetheve mbi dhëmbë dhe
mishrat e dhëmbëve. Para ven-
dosjes së gjetheve dhëmbët du-
het të jenë të larë. Do të shihni që
rezultati do të jetë i shkëlqyer, aro-
ma e gojës suaj do të jetë shumë e
freskët dhe padyshim efekti do të
zgjasë me shumë në krahasim me
një çamçakëz. Era e keqe e gojës
mund të provokohet edhe nga fto-
hja alergjike që shkakton humbje
të vazhdueshme të mykut drejt
sipërfaqes, por edhe drejt kavitetit
oral. Nëse është ky problemi,
atëherë ju duhet t'i drejtoheni
menjëherë doktorit. Së fundmi
nuk duhet të harroni se shkak-
tarë të tjerë për erën e keqe të
gojës janë konsumi i tepërt i alk-
oolit dhe duhanit. Nëse gjende-
ni në një darkë romantike, nuk
duhet ta ekzagjeroni as me
njërën e as me tjetrën.
përveç funksionit aromatizues dhe
mbrojtjes së trupit, ai zotëron gjith-
ashtu një mbrojtje të lartë diellore
(me faktor 3-4) dhe ndihmon në
parandalimin e rrudhave të shkak-
tuara nga dielli. Nëse përdoret me
qëndrueshmëri, dylli i "Jojoba"-s
arrin të zbusë rrudhat e pranishme
në trup. Pikërisht kjo është edhe një
nga arsyet kryesore që kjo sub-
stancë ndodhet në shumë
produkte kozmetike kundër
moshës. Vetitë e vajit "Jojoba" janë
të dobishme edhe në kurën e
flokëve. Duke qenë se është i ng-
jashëm me kurat mjekësore, ndih-
mon në mbajtjen pastër të kokës
dhe forcon rrënjët e flokëve. Është
e këshillueshme që ky produkt të
përdoret gjatë stinës së verës për
t'u kthyer shkëlqimin dhe volumin
flokëve të tharë nga dielli dhe era.
Gjithashtu është ideal për t'i mbroj-
tur si në plazh, ashtu dhe në pish-
inë. Për një kompresë rigjeneruese,
masazhojini fije për fije flokët me
vajin, lërini në qetësi për disa minu-
ta dhe më pas lajini ato me një
shampo delikate. Për t'i mbrojtur
nga dielli dhe klori, hidhni pak vaj
mbi flokë edhe nëse ato janë të
tharë, lajini në mbrëmje me një
shampo për flokë normalë. Falë
vetive të tij riekuilibruese, vaji i "Jo-
joba"-s mund të përdoret edhe për
parandalimin e zbokthit dhe
rënien e flokëve.
SHQIP 32 E DIEL, 19 GUSHT 2007

ZGJIDHNI FJALEKRYQIN DHE FITONI KARTE ZGJIDHNI FJALEKRYQIN DHE FITONI KARTE

LUANI KETU PER TE FITUAR NJE ABONIM NJEMUJOR NE DIGITALB

Pasi të keni zgjidhur fjalëkryqin e mëposhtëm, shkronjat
që dalin nga kutitë e ngjyrosura me gri dhe që u
përgjigjen numrave të një karte riabonimi njëmujor
digitalb konvertoini sipas kodit poshtë fajalëkryqit. Janë PERGJIGJET E SHKUARA
dhënë dhjetë nga dymbëdhjetë numrat që përmban
karta. Me ta zgjidhur fjalkryqin duhet të telefononi në
numrat 04 272 565; 068 (9) 20 35 300. Telefonatat
për fituesit priten nga ora 1000 -1030. Nëse numrat që do
t'i tregoni ju janë të saktë atëherë do t'ju jepen edhe dy
numrat e fundit dhe do të bëni rimbushjen me një SMS.
Kujdes! Fiton ai që e zgjidh më shpejt dhe telefonon i pari.

HORIZONTAL
2. Kush ka… i vjen zor.
6. Kufizojnë një panik.
9. Tri të parat në kampiont.
12. Një ekip... anglez.
15. Një grim... mashtrim.
17. Në krye të armatës.
18. U vra i pari.
20. Jessica aktore.
21. Një gjigant me ski.
24. Eshtë shteti pa… kishën.
25. Marple e Agatha Christie.
27. Sheen aktor.
28. Mbajtësa e topit në golf.
29. Nota e diapazonit.
30. Ishte gruaja e Menelik-ut II.
32. Ëelles i Pushteti i katërt.
35. Qe një kërcim i famshëm dikur.
38. Emri i Diderot.
40. Kishin priftërinj druidë.
42. Të parat në stadium.
43. Bronson që qe aktor
45. Frank, piktor amerikan.
48. Ai dhe ajo.
A = 7. E = 4. L = 6. O = 3. R = 2. S = 0.
VENDOSI NUMRAT KETU
49. Të parat në Europë. 8. Inicialet e Adjani aktore. 33. Inicialet e Donadoni-t.
50. Kështu tregohet… tutkuni. 9. Diane aktore. 34. Një djalë i Noes.
51. Me irae në liturgji. 10. Kështu quheshin psikiatrët dikur. 35. Centrale Kërkimore Autonome.
52. U tradhtua nga Betsabea. 11. Nichols regjisor. 36. Pak hermetike.
53. Fillojnë tatëpjetrën. 12. Fillojnë takimin. 37. Një ushtarak i ulët.
54. Eshtë për medaljen e parë. 13. Gabim pa ekstreme. 39. Qe policia sekrete e Gjermanisë Lin-
55. Nuk mund të shuhej nga Tantali. 14. Gjysma e maskës. dore.
16. Maria Brandauer aktor. 41. Një Paul, piktor zviceran.
VERTIKAL 19. Të parat në bllok. 44. Ben i interpretuar nga Charleton
1. Björk në Dancing in the dark. 22. Në krye të armatës. Heston.
3. Ughi violinist. 23. Patacca, maska e Romës. 45. I ka të ndryshme Siria.
4. Inicialet e Redford. 26. Eshtë strehë… kuajsh. 46. Besim pa kufij.
5. Një lokal... në bashki. 27. E para është më e mirë. 47. Lodh në kufij.
6. Hiqet... në pranverë njëe tillë. 29. Qe argonauti symprehtë. 48. Zanore për makina.
7. Eshtë burim. 31. Kërkojnë talent të tilla. 51. Në kokë kë djallit.
E DIEL, 19 GUSHT 2007 SHQIP 33

SOCIALE
AKADEMIA AKADEMIA
E SHKENCAVE E SHKENCAVE

Pritet që qeveria të miratojë ndryshimet përfundimtare për ristrukturimin e instituteve

“Po rishikojmë vendimin për

Akademinë e Shkencave”
Gjonaj: Shkrirja në departamente e bën punën më efikase
LORINA MIXHA ratorëve dhe departamenteve janë jetike për shqiptarët”, thek-
do ta bëjë punën kërkimore më soi Gjonaj. Sipas saj, mendohet
Reforma synon që këto

J
ava e kaluar ka qenë peri- efikase. Po ashtu Ministria e Ar- që në mbledhjen e radhës që do
udhë me rëndësi lidhur me simit e ka marrë parasysh të institute të bëhen më të ketë qeveria do të shqyrtohet
fatin përfundimtar të gjithë rëndësinë e qendrës edhe ligji i rishikuar nga Minis-
kërkimit shkencor të Insti- ndëruniversitare të Studimeve fleksibël. Po shohim tria e Arsimit për riorganizimin e
tuteve të Akademisë së Sh- Albanologjike, por ka edhe Instituteve Kërkimore. Ndër-
kencës. Specialistët e Ministrisë probleme të tjera. “Shqipëria hapësirat ligjore sesi kaq, akademikët kërkojnë që
së Arsimit kanë punuar gjatë aktualisht ka edhe probleme të nga 56 Institutet Kërkimore ato
kësaj jave për vendimin përfun- tjera, përveç nostalgjisë, prob- mund të organizohet që janë të nivelit akademik të
dimtar dhe për rishikimin e ligjit leme këto të rëndësishme që puna më mirë mbeten nën varësinë e Akade-
për Akademinë e Shkencave. Zv/ duhet të marrin zgjidhje, pasi misë së Shkencës.
ministrja e Arsimit, Adriana
Gjonaj, ka deklaruar se gjatë
kësaj kohe ka pasur edhe bised-
mbledhja thelbi kthimi
ime me disa nga drejtuesit e kë- Këtë javë, në I ligjit të korrigjuar është I instituteve në
tyre instituteve. Ende nuk është Ministrinë e Arsimit që Institutet të kthehen departamente, sipas
marrë një vendim përfundimtar, është zhvilluar një në departamente ose Arsimit nuk cenon
por ligji është rishikuar nga Min-
mbledhje, ku janë laboratore dhe të akademikët, por do të
istria e Arsimit. Ligji bashkë me
relacionin përkatës ka mbërritur diskutuar ndryshimet vendosen si pjesë e bëjë punën kërkimore
në Këshillin e Ministrave. Pritet e kthyera mbrapsht universiteteve. më efikase.
që këtë javë, vendim të jetë për nga Kushtetuesja
miratim në rendin e ditës. Një
ditë më parë, në gazetën “Sh- TE DHENA
qip”, akademiku Eduard Sul-
starova, me anë të një letre të
hapur dha disa propozime për EDUKIM
Akademinë e Shkencës. Të
gjitha propozimet e tij i drejto-
heshin për mbështetje ministrit
të Arsimit, Genc Pollo. Më datën
Pjesë nga propozimet e Austria, bursa të plota dhe të pjesshme për moshat nga 11-18 vjeç
4 prill të këtij viti, qeveria mori
vendimin për: “Marrjen e
masave për zbatimin e studimit
akademikut Sulstarova Shkolla: Duam nxënës me rezultate
të reformës së kërkimit shken- Më lejoni të paraqes disa mendime për mënyrën e ri-
cor, pjesë e rrjetit të instituteve organizimit të disa institucioneve shkencore të siste-
të Akademisë së Shkencave. Pas
kundërshtive të shumta të aka-
demikëve dhe kthimit mbrapsht
të disa prej neneve nga ana e
mit të Akademisë së Shkencave.

Në fushën e shkencave natyrore e teknike

Gjykatës Kushtetuese, qeveria
ngarkoi Ministrinë e Arsimit të
përgatisë për miratim në Këshil-
lin e Ministrave paketën për rior-
ganizimin institucional të insti-
tuteve të kërkimit, që janë në
vartësi të Akademisë së Shken-
cave. Megjithëse disa ditë më
parë është zhvilluar një takim
me përfaqësues të Ministrisë së
Arsimit, Ministrisë së Kulturës
dhe Akademisë së Shkencave,
përsëri për disa nene aka-
demikët nuk kanë rënë dakord
edhe me ligjin e korrigjuar. Thel-
bi i ligjit të rishikuar është që In-
stitutet kërkimore të kthehen në
departamente dhe të jenë nën
varësinë e Ministrisë së Arsimit.
Por akademikët nuk bien dako-
rd në këtë pikë, pasi sipas tyre
disa prej instituteve duhet të
mbeten të tilla dhe të vazhdojnë
të jenë nën varësinë e Akade-
misë së Shkencave. Sipas Sul-
starovës: “Shndërrimi i insti-
tuteve në departamente do t’i
1. Në kuadër të reformës është planifikuar të krijohet
pranë Universitetit Politeknik “Qendra Kërkimore Uni-
versitare e Gjeoshkencave”:
• Ky institut është ngritur si bërthamë në vitin
1968, është një institucion unikal në vend i
ngarkuar për monitorimin e dukurive sizmike
(tërmete, shpërthime bërthamore etj.) dhe stu-
dimeve multidisiplinore sizmologjike (siz-
mologji fondamentale, sizmologji inxhinierike,
inxhinieri e tërmeteve).
• Nisur nga sa më sipër, ju propozoj që në Qen-
drën Kërkimore Universitare të Gjeoshkencave
pranë Universitetit Politeknik të Tiranës, Insti-
tuti i Sizmologjisë të integrohet si institut më
vete dhe në kuadër të reformës të emërtohet
Instituti i Sizmologjisë dhe Inxhinierisë së
Tërmeteve.
2. Në Universitetin Politeknik është planifikuar të ngri-
het, në kuadër të reformës, Qendra Kërkimore Uni-
versitare e Ujit, Energjisë dhe Mjedisit.
të mira në shkencë, art, sport
N
xënësit e talentuar e me rezultate të sh-
këlqyera u jepet mundësia për të mësuar
në një nga shkollat më të afirmuara të Aus-
trisë. Ministria e Arsimit dhe Shkencës njoftoi dje,
se shkolla ndërkombëtare “St. Gilgen” në Austri (St.
Gilgen International School) ofron bursa të
pjesshme dhe të plota për të gjithë nxënësit e tal-
entuar dhe të shkëlqyer nga mosha 11-18 vjeç.
Aplikimet përfundojnë në fund të muajit gusht
2007 dhe kryhen online në website-in http://
www.stgilgen-international-school.at.
Shkolla u ofron shanse mjaft të mira për studim
nxënësve të motivuar. Mësimdhënia zhvillohet në
anglisht, por mund të zgjidhen edhe gjermanisht-
ja, spanjishtja, frëngjishtja dhe gjuhë të tjera. Uni-
versiteti dhe konviktet janë ndërtuar në një park
FIER
Emigrantët, në radhë para dyerve të institucioneve shtetërore
buzë liqenit, në qendër të Fshatit Mozart në “St.
Gilgen”, shumë pak larg Salzburgut. “Ne presim
nga aplikuesit një pasion në arritjen e një përsos-
mërie të shkëlqyer në shkenca, arte, muzikë, sporte
ose çfarëdolloj lënde që ata vlerësojnë”, lexohet në
faqet e website-it të kësaj shkolle. E ngjashme me
“Kolegjet e Botës së Bashkuar” shkolla “St. Gilgen
International School” është themeluar në 1968-ën
dhe numëron gjithsej 1600 shkolla në 122 shtete të
botës. Shkolla ndërkombëtare “St. Gilgen” i kush-
ton një vëmendje të veçantë edhe arsimit të komu-
nikimit dhe medias. Me qëllim që të gjenden dhe
shpërblehen talentet dhe të theksohet rëndësia e
transferimit të dijes, shkolla ndërkombëtare “St.
Gilgen” organizon konkurse të shumta në fushën e
komunikimit. Lo.Mi.

• Për sa më sipër, do t’Ju propozoja që Instituti i

kthente ato thuajse në inekzis-
tente dhe do ta bënte të vësh-
tirë funksionimin e tyre në
raport me detyrat që kanë”.
Ndërkohë që zv/ministrja e Ar-
simit, Adriana Gjonaj ka sqaru-
ar se ideja e reformës nuk do të
cenojë institutet, por do t’i
kalojë ato nga varësia e Akade-
misë së Shkencave në varësinë
e Ministrisë së Arsimit. “Refor-
ma synon që këto institute të
bëhen më fleksibël. Po shohim
hapësirat ligjore sesi mund të
organizohet puna më mirë. Insti-
tute të tilla të arsimit në botë
janë të ristrukturuara”, theksoi
zv/ministrja Gjonaj. Sipas saj,
ristrukturimi në formën e labo-
Hidrometeorologjisë të ruhet si një i tërë (duke
përfshirë edhe rrjetet), sigurisht i ristrukturuar dhe
në të të përfshihet edhe Qendra e Kërkimeve
Hidraulike, të cilat realizojnë detyrat që parash-
ikohen të kryhen në Qendrën Kërkimore Univer-
sitare të Ujit, Energjisë dhe Mjedisit pranë UPT
3. Në kuadër të reformimit të Institutit të Fizikës
Bërthamore të ASH, është parashikuar ngritja e Au-
toritetit Kombëtar Atomik në vartësi të MASH-it dhe
një pjesë e tij të integrohet në Departamentin e Fiz-
ikës të Fakultetit të Shkencave të Natyrës të Univer-
sitetit të Tiranës.
• Në skemën e re të kërkimit shkencor IFB pro-
pozojmë të vendoset pranë Universitetit të Ti-
ranës, si institucion më vete, me emërtimin
Qendra e Fizikës Atomike
Gjendjet civile, zyrat e legalizimeve
me fluks të madh emigrantësh
E
migrantët në radha. Të gjitha zyrat e gjend-
jeve civile, zyrat e legalizimeve në prefekturë,
si dhe sportelet e drejtorisë së shfrytëzimit të
automjeteve në Fier janë “pushtuar” nga emi-
grantët. Fluksi i madh i emigrantëve të ardhur krye-
sisht nga Greqia dhe Italia për pushime në këtë se-
zon, ka bërë që shumë sportele të shërbimeve të
ndryshme në rang qarku të jenë të mbipopulluara.
Kjo ka sjellë edhe bllokimin e punës, si pasojë e
kërkesave të larta për plotësimin e dokumenteve.
Të kontaktuar nga gazeta “Shqip”, një pjesë e mirë e
gjendjeve civile të rrethit të Fierit, Lushnjës e Mal-
lakastrës kanë konfirmuar se “deri në orët e pasdites
kërkesat e emigrantëve për certifikata dhe doku-
mente të ndryshme janë të larta”. Më i madh numri
i emigrantëve është regjistruar në Fier, ku të katërta
gjendjet civile të qytetit plotësojnë brenda 8 orëve
rreth 1450 certifikata. Në Lushnjë e Mallakastër,
numri i certifikatave që nxjerrin gjendjet civile arrin
në 600 të tilla, duke bërë që punonjësit e gjendjeve
civile të jenë të bllokuara. E njëjta situatë është edhe
në zyrën e legalizimit në Prefekturën e Fierit, si dhe
të dy nënprefekturave të Lushnjës e Mallakastrës.
Në këto zyra numërohen afro 300 emigrantë në
radhë, të cilët qëndrojnë për shumë orë në pritje të
legalizimit të dokumenteve. Nga ana tjetër, në tre
sportelet e faturimit të pasaportave në Drejtorinë e
Policisë Fier ka shumë nga ata emigrantë, të cilët
qëndrojnë në radhë për të faturuar pasaportë për
më shumë se tre ditë. Ma.Tr.
E DIEL, 19 GUSHT 2007
Autoriteti Shëndetësor Rajonal: Procedurat e tenderimit do të hapen në muajin shtator
Privatizimi i urgjencave, në dhjetor
Pjesë e koncesionit do të jetë transporti dhe shërbimi mjekësor
bimit mjekësor të urgjencës dhe më ncës do t’u ofrojë qytetarëve shër-
LORINA MIXHA
pas dhënia e shërbimeve shëndetë- bim të shpejtë më cilësor, por që nuk
U
rgjenca do të privatizohet sore me koncesion do të prekë edhe do të ndikojë në rritjen e shpenzi-
përfundimisht në muajin pjesë të tjera të sistemit, të cilat, ak- meve ekonomike të tyre. “Rritja e
dhjetor. Procedurat për tualisht, kanë nevojë për ndërhyrje. shkallës së shfrytëzimit të shërbimit
hapjen e procedurave
tenderiale do të bëhet
në muajin shtator.
Gjatë këtij procesi, fir-
mat do të konkurrojnë
mes tyre se cila do të jetë
më e gatshme të refor-
mojë këtë shërbim. Ri-
organizimi i këtij shërbi-
mi do të nisë që nga
transporti, shërbimi
apo edhe pajisja e in-
frastrukturës, siç është
pjesa e autoambulan-
cave. Reformimi i siste-
mit të urgjencës është
projekti i hedhur tre
muaj më parë nga min-
istri i Shëndetësisë, Nard Ndoka, i cili
më pas caktoi me detyrë specialistët
për të përllogaritur kostot e këtij pro-
jekti. Autoriteti Shëndetësor Rajonal
ka sqaruar se privatizimi i shërbimit
spitali bashkiak
të urgjencës do të konkretizohet në
fillim të dhjetorit dhe brenda muajit po bëhet gjithnjë
të ardhshëm do të shpallen proce-
durat e tenderimit. Gjatë kësaj kohe, domosdoshme”
është në fazat e diskutimit mundë-
sia e ngritjes së një spitali rajonal në
kryeqytet, spital i cili do të ndikojë në
uljen e fluksit të pacientëve në spi-
talin “Nënë Tereza”.
Zhvillimi i projektit
Pas hedhjes së idesë së privatiz-
imit të sistemit të urgjencave, grupi i
punës përllogariti kostot e kësaj
strategjie dhe grupi punës ka dek-
laruar se afati përfundimtar i realiz-
imit të këtij projekti është dhjetori.
Do të privatizohet transporti i shër-
P
rej ditësh nuk ka gjilpëra
për Korpusin Spitalor të
Fierit, ndërkohë ilaçet që
vijnë për përdorim spi-
talor konkurrohen për nga cilësia
me farmacitë private. Ky fakt kon-
firmohet zyrtarisht prej shefit të
farmacisë së spitalit rajonal të Fi-
erit, Goxho Hasko. Ndërsa pa-
cientët e shtruar në të gjitha pavi-
jonet e spitalit rajonal të Fierit kre-
jt të painformuar mbi efektin e
medikamenteve që përdorin,
kanë pohuar se nuk ka mungesa
të ilaçeve në spital, e ndërsa e
njëjta gjë konfirmohet edhe nga
shefat e pavijoneve, cilësia dhe
efekti i menjëhershëm apo i vonë
i medikamentit që përdoret nga
spitali i Fieri përflitet prej vetë
kryefarmacistit Goxho Hasko.
Shefi i farmacisë, Hasko, ka
pohuar se “medikamentet që
tenderohen prej Ministrisë së
Shëndetësisë për përdorim spi-
talor ‘vuajnë’ për nga fortësia
dhe efektshmëria e menjëher-
shme e tyre”.
“Pacientët kërkojnë ilaçe që
japin efekt të menjëhershëm,
ndaj u drejtohen farmacive pri-
vate, ku dhe i gjejnë. Ne marrim
sinonime të atyre medikament-
eve. Edhe në periudhën e gjash-
të viteve më parë, kur tenderat
për ilaçet kryheshin nga vetë
drejtoritë, spitali i Fierit, si dhe ata
në mbarë vendin, kanë qenë të
prirur të marrin ato medikamente
që kushtojnë më pak dhe që kanë
efekt më të vonshëm. Konkre-
tisht, një kokërr medikamenti që
në farmacitë private mund të bli-
het 60 deri në 120 lekë, asnjëherë
nuk është blerë prej depos së spi-
talit”, ka thënë Goxho Hasko për
SOCIALE SHQIP 35
BATHORE
shërbimit në departamentin e
urgjencave dhe ndryshimi i sistemit
Kontrollet: Këto barnatore drejtohen nga jofarmacistë
shtetëror të urgjencës, do të përcak-
tojë shërbimin e garantuar falas për
pacientët”, ka deklaruar dje kreu i
Tre farmaci të palicencuara
Privatizimi i shërbimit të urgje- të urgjencave mjekësore, cilësisë së Autoritetit Shëndetësor Rajonal,
Mëhill Gecaj. Ministria e
Shëndetësisë ka konsul-
shesin barna për pacientët
P
lot tre farmaci në zonën e Bathores
tuar këtë projekt me
ushtrojnë aktivitet të paligjshëm. Pr-
modele të funksionimit
onarët apo drejtuesit e aktivitetit nuk
të urgjencës mjekësore
në sistemet shëndetë- janë të profesionit të farmacistit dhe Qendra
sore të Italisë, Francës e Kontrollit të Barnave nuk mund të ushtrojë
dhe Gjermanisë. dot kontrolle apo të penalizojë këto subjekte,
Shërbimi i pasi nuk i ka kompetencat e nevojshme. Këto
farmaci, duke mos qenë pjesë e entit të Ur-
urgjencës
dhrit të Farmacistëve nuk janë të regjistru-
Aktualisht, në Tiranë
ara e si rrjedhojë edhe strukturat e kontrollit
funksionojnë pranë
të barnave nuk mund të marrin kurrfarë mase
urgjencës 12 autoambu-
lanca me 4 ekipe në shër- për to. Konkretisht, Urdhri i Farmacistëve në
bim 24 orësh. Vetëm dy inspektimet e kryera ka evidentuar se në tre
vjet më parë u ndanë në barnatoret e zonës nuk punojnë farmacistë
të gjithë vendin nga Min- dhe aktiviteti drejtohet nga infermier apo
istria e Shëndetësisë 100 punonjës të profesioneve të tjera. Sipas ur-
autoambulanca të reja. dhrit, kjo është e
“Ky shërbim do të jetë dëmshme për pa-
DEKLARATA
përparësia jonë, aty ku cientët dhe në të Qendra e
“Ideja e një njëjtën kohë është
është dhe kontakti i parë Kontrollit të
i qytetarëve me bluzat e edhe shkelje e Kodit
bardha. Do të ketë një të Etikës së Farma- Barnave nuk merr
e më tepër e përmirësim rrënjësor të cistëve. “Ka farmaci masa, pasi
urgjencës, duke filluar të cilave edhe pse iu
nga shërbimi i transpor- hiqet licenca ata subjekti nuk është
tit, i autoambulancave, të cilat për vazhdojnë ta ush- i regjistruar
dokumenti fat të keq vetëm në shërbim të pa-
cientëve dhe qytetarëve nuk janë në
trojnë aktivitetin, pasi
organet e tatimeve dhe të krimit ekonomik
Strategjia e urgjencave për privatët modelin që ne kemi sot”, tha minis-
tri i Shëndetësisë, Nard Ndoka, në
ditën e tij të parë të punës. Sipas tij,
që kanë të drejtë t’i mbyllin këto aktivitete
nuk kanë vepruar”, sqaroi kreu i Urdhrit të
Farmacistëve, Arjan Jaupllari. Sipas tij, për
D
okumenti i strategjisë mbi reformën e sistemit të urgjencës duke analizuar numrin e pa- organet e kontrollit, siç janë tatimorët apo
mjekësore në Shqipëri u publikua pak kohë më parë. cientëve të panumërt që i drejtohen edhe punonjësit e krimit ekonomik, ka mjaf-
Strategjia përshkruante qëllimet, objektivat, standarde për re- QSUT-së për problemet e tyre shën- tuar vetëm fakti që subjektet në fjalë, edhe
formimin e këtyre shërbimeve kryesore në shëndetësi, kërkesa detësore, Ndoka tha se “ideja e një pse të palicencuara, vazhdojnë të derdhin
për pajisje, hapësirat që nevojiten, ilaçet kryesore, kërkesat or- spitali bashkiak po bëhet gjithnjë e tatim taksat pranë autoriteteve vendore.
ganizative, përgjegjësitë. Por jo vetëm kaq. Çfarë duhet të ketë më tepër e domosdoshme”. “Edhe sot në Tiranë vazhdojnë aktivitetin e
ambulanca, shërbimi i shpëtimit, numrat e telefonit, Qendra tyre disa farmaci që janë të palicencuara, të
Kombëtare e Traumës, indikatorët e paraqitjes së shërbimeve. cilat drejtohen nga jo profesionistë, farma-
Të gjitha këto janë detajuar në dokumentin më të ri të përgatitur cistë. Ato nuk kanë licencë, por nuk mbyllen
nga Ministria e Shëndetësisë, atë të urgjencave mjekësore. nga subjektet sepse paguajnë rregullisht tak-
sat”, theksoi presidenti i Urdhrit të Farma-
cistëve, Jaupllari.
FIER
Afro 40 medikamente nuk kanë ardhur nga muaji maj në spital dhe shumica e tyre mungojnë
Shefi i farmacisë denoncon gazetën “Shqip”. Gjithashtu,
shefi i farmacisë së spitalit ra-
jonal ka pohuar se mungesa e
cilësinë e ulët të ilaçeve në spital
disa medikamenteve nuk ndi-
het si shkak i zëvendësimit të
tyre “sinonime” të së njëjtës
gjeneratë, që ndoshta mund të
jetë edhe ilaç i shkallës së tretë.
Shefja e pavijonit të kirurgjisë
në spitalin rajonal të Fierit Leo-
na Shpataraku, ka sqaruar se
“kirurgjia është më pak e prekur
prej mungesës së medikament-
Depoja e ilaçeve Ndër pavijonet eve, më shumë “ndëshkohet”
është ndërtuar në më të prekura patologjia apo dhe pediatria.
Konkretisht, në repartin që unë
1974-ën dhe prej nga mungesa e drejtoj një medikament që mu-
ngon zëvendësohet me një
atëherë ky mjedis medikamenteve tjetër të së njëjtës klasë, por që
për nga efekti mund të jetë me
nuk është lyer është pavijoni i pak gradë më i ngadalshëm.
asnjëherë patologjisë Aktualisht, nga 93 medika-
mente që janë tenderuar në
muajin maj të vitit 2007 në Min-
istrinë e Shëndetësisë vetëm 50
Fier prej tyre kanë ardhur dhe pjesa
tjetër prej 43 medikamentesh
Makina me shpejtësi përplaset me xhamin e spitalit “kanë mbetur rrugës”. Por, ajo që
mungon totalisht si në depon e
farmacisë dhe në pavijonet për-
katëse është vigona (gjilpëra që
K
anë shpëtuar me mrekulli në orët e para të suvasë që u rrëzua nga goditja e mjetit. përdoret për serumet). Furnizi-
mëngjesit një grup mjekësh dhe disa Ferrik Hysa, pronar i mjetit, i ka besuar mi i fundit me këtë material
qytetarë që ndodheshin në hyrje të spitalit drejtimin e automjetit nipit të tij dhe së bashku mjekësor ka ardhur në muajin
të Fierit. Një automjet i tipit “Mercedez Benz” me sollën me urgjencë në spital për ndihmë të shpe- prill. Shefi i farmacisë nuk jep
targa FR0256C ka qenë duke sjellë në urgjencën e jtë djalin e tij të quajtur Selman Hysa, 33 vjeç. zgjidhje apo afat për këtë mung-
Spitalin Rajonal të Fierit një të plagosur. Shpejtë- Ky i fundit në punë e sipër në fshatin Siqecë, esë dhe pohon se është Ministria
sia e madhe, si dhe mungesa e frenave ka bërë ku dhe banon, kishte pësuar një aksident, pasi e Shëndetësisë ajo që duhet t’i
që automjeti të depërtojë brenda në spital, duke kishte marrë plagë të rënda pas rrëzimit të kar- shpejtojë procedurat e dërgimit
thyer krejtësisht xhamin kryesor të tij. Në mo- rocës. Burimet e policisë së qarkullimit thonë se drejt Fierit të këtij materiali
mentin e beftë të futjes së mjetit brenda spitalit, edhe gjatë përshkimit të rrugës së gjatë autom- mjekësor. Goxho Hasko ka thënë
të gjithë të pranishmit në ambientet e hyrjes së jeti i ka shkelur shpeshherë rregullat e se sasia e vigonave që ka ardhur
tij, i janë shmangur këtij aksidenti, që mund të qarkullimit, por për fat të mirë nuk ka shënuar deri në muajin prill është shpër-
ishte me pasoja të rënda, duke ulëritur e duke u asnjë përplasje gjatë rrugës, derisa është përpla- doruar prej infermierëve të
prekur fare pak prej copave të xhamit, si dhe të sur me xhamin e urgjencës. M.T. paspecializuar.
M . Tro k a
SHQIP 36
PUSHIMET
Përbuzja që kushton lekë
BERAT BUZHALA
P
asi e pa letërnjoftimin ngriti kokën e
më tha: “Pse ore ti nuk e ke emrin
Prishtinë, por e ke Berat”. Gjëja e fun-
dit që prisja ishte që një polic i shtetit sh-
qiptar, me një dozë të rëndë të përbuzjes, të
ma bënte pikërisht këtë pyetje në pikën
kufitare që e lidh Kosovën me Shqipërinë.
U ndjeva i detyruar t’i thosha se, “me pasë
qenë punët si duhet, t’i shoku polic është
dashur ta kesh emrin Prishtinë, e unë Be-
rat”. Nuk i bëri aspak përshtypje kjo që i
thashë. Vazhdoi të shkruante në defterin e
tij. Dhe imagjinojeni, kjo bisedë zhvillohej
në pikë të territ, në ora 4 të mëngjesit në Qafë
të Morinës. Kisha kaluar anën e Kosovës që
dorën në zemër ishte shumë reprezentative.
Ndriçimi i policisë
me llambë
Djemtë e SHPK-së me çunat e policisë
shqiptare fizikisht i kanë në mes vetëm disa
metra, por për nga standardet, mund të jena
disa dekada larg. Në anën shqiptare të ku-
firit, nëse ti nuk e di që aty duhet të jetë një
kufi, edhe mund të frikësohesh. Është errë-
sirë e plotë dhe kur dikush të del përpara nga
ai terr, më shumë të shkon mendja mos ësh-
të ndonjë grup cubash sesa policia e shtetit.
Nuk ka asnjë reflektor të vetëm që jep pa-
këz dritë. Ndërsa polici që interesohej për
emrin tim, kur iu ofrova te kabina, ma la në
dorë një llambë të vogël dhe më urdhëroi që
t’ia drejtoja në fletoren e tij. Pra, unë po i
shërbeja atij me ndriçim, e ai po i hidhte në
letër numrat e lejeve të njoftimit të familjes
sime. Dhe kështu, kur unë shkova, ia dhashë
atij tjetrit që priste pas meje llambën në dorë,
në mënyrë që t’ia zdritte vendin shokut pol-
ic. Kjo përcillej si stafetë.
Në Shqipëri i kam kaluar pushimet e
verës tri vitet e fundit. Por gjithmonë më
ndodh i njëjti problem. Më shumë sesa me
pushim, preokupohem duke medituar për
dhe rreth atij vendi, atyre njerëzve dhe atij
mentaliteti. Sa herë shkoj për pushime atje,
dëshpërimi rritet. Dhe rritet me arsye. Mad-
je kjo rritje e dëshpërimit ka vlerën e disa
mijëra eurove. Dëshpërim që e paguaj nga
xhepi im.
Si mund të jesh indiferent përballë atij
polici? Si mund të jesh indiferent përballë
atij postblloku dhe atij trajtimi? Si mund të
jesh indiferent përballë aq shumë deformi-
meve?
E lashë prapa kufirin, hundë e buzë bash-
kë, dhe u nisa – duke folur vetë me vete - për
ta zënë tragetin tek ujërat e liqenit të Fierzës.
Ajo çfarë ndodh te trageti është dramë më
vete. Paramendojeni situatën kur për t’u
futur në tragetin e vjetër disa dekada, pres-
in rreth 80 vetura. Aty vend ka vetëm për 50
sosh. Mund të ngarkohen edhe deri në 55,
nëse pronari vendos t’i palosë ato në kapa-
kët e tragetit. Ata që mbesin, pa udhëtuar
me tragetin e mëngjesit, mund të konsid-
erohen pa dyshim si personat më fatkëqij të
asaj dite në mbarë trevat shqiptare. Dënim
më të rëndë – përveç burgut – zor që mund
t’i japësh dikujt. Të presësh tetë orë në mes
të kurrëçkafes, bashkë me fëmijët e vegjël,
është kiamet i madh. Detyrohesh ta kalosh
atë ditë nën shoqërinë e taksistëve të Ba-
jram Currit dhe të Tropojës, që presin për të
bartur udhëtarët poshtë e lart. E vetmja
mundësi për ta mbushur kohën e lirë është
R E P O R T A Z H
Imagjinojeni skenën kur një familje ka
vendosur që paratë e pushimit t’i shpenzojë në
Shqipëri, por ende pa mbërritur në plazh,
ndiqet nga atje prej vetë shqiptarëve. Ka prej
nesh që ende dëshirojnë të besojnë se pushimet
mund të kalohen edhe duke qenë të përbuzur
që të fillosh të gjuash gurë në ujin e liqenit
për tetë orë; të ndash mendjen që të ulesh
në restorantin më katastrofal në botë, që
ndodhet aty pranë, e ku nëse kërkon një teke
raki, të sjell një lëng, që më shumë i ngjason
ujit dhe një kafe që do të ishte e denjë për
lëng të gështenjave; ose t’u rrekesh grykave
të rrëpinjta të atyre bjeshkëve të thata, në
kërkim të arushave. Është pra, vendi më i
papërshtatshëm për ta kaluar gjithë atë
kohë.
Ndëshkimi i turistëve
Kur je duke pritur në radhë për t’u futur
në traget, të gjitha këto pasoja duhet t’i llog-
aritësh nëse dështon ta zësh radhën. Vetura
që unë po udhëtoja ishte e 57-a në rend.
Pyeta nëse ka mundësi teorike që brenda
në traget të futen të 57-at. Mora përgjigje
pozitive. Derisa të gjithë ne po prisnim, një
polic e mbante rendin me një filikaq në gojë.
Gjëja që më së shumti të bie në sy kur e sheh
një polic shqiptar, është revolja. Ata ende
shteti i tyre nuk i ka pajisur me kallëp rev-
olesh. Armët i mbajnë në rripin e panta-
llonave, kurse pantallonat askush s’i ka të
njëjta. Zakonisht janë të parruar dhe të
paqethur. Flokët i kanë aq të mëdha dhe të
çrregullta, sa kapelat u qëndrojnë si në kokë
të huaj. Saktësisht kështu dukej edhe ai
polici që e ruante rendin atë ditë te trageti.
Ende pa filluar ngarkimi i veturave, polici u
aktivizua. Filloi të fishkëllente me bilbilin e
tij, duke na mbështetur të gjithë në skajin e
epërm të rrugës, në të cilën prisnim. Këto
lëvizje të policit fillova t’i shikoj me dyshim.
Kisha udhëtuar edhe herë të tjera me këtë
mjet lundrues dhe nuk më kishte ndodhur
diçka e tillë. Ishte edhe punë veturash. Rru-
ga ishte aq e ngushtë, sa secila lëvizje në
njërin apo krahun tjetër të rrugës, nuk mund
të shpëtonte pa e fërkuar automobilin për
ndonjë gur apo ndonjë degë lisi. Polici e bëri
të veten. Na palosi si tullat. Kur e kreu misio-
nin, shkoi personalisht dhe u ul në makinën
e fundit që priste në radhë dhe filloi ta ng-
iste. Nuk mund të besoja që gjithë atë hal-
lakamë ky polic e bëri vetëm e vetëm për ta
futur pa rend një “Mercedes” shkatarraq. Ai
voziste e unë skuqesha. A thua sa lekë i kish-
te marrë për ta bërë këtë turp kaq publik-
isht? Polici e solli në krye të kolonës veturën
që kishte ardhur e fundit nga qyteti i Bajram
Currit. Pjesa dërmuese e udhëtarëve që po
prisnin, ishin nga qytetet e Kosovës. Ata ish-
in zgjuar rreth orës 3 të mëngjesit për ta zënë
rendin, kurse para hundëve të tyre ai që
supozohet të jetë i thirrur për ta mbajtur ren-
din, po e bënte shkeljen më të rëndë të
mundshme. Të gjithë u stepën. Nga frika se
mos po u thotë dikush diçka, kosovarët nuk
e komentonin zëshëm këtë veprim. Kupto-
heshin duke u shikuar në sy.
Përndryshe, një tjetër kosovar e pagoi
shtrenjtë çmimin e ngritjes së zërit. Pronari i
tragetit e zbriti atë dhe veturën nga trageti,
vetëm pse ky i tha atij se, “për çdo vit po i
ndryshoni çmimet, dikush po vjedh këtu”.
Kaq u desh që atë ta zbresin poshtë dhe ta
ndëshkojnë me privimin nga mundësia që
të udhëtonte as në tragetin e dytë. I thanë
se ti nuk do të udhëtosh kurrë më me traget.
Kthehu në Kosovë. Ndërkohë, ia godisnin
edhe veturën me grushte. Ishte skenë
shumë e rëndë. Imagjinojeni se çfarë tret-
mani mori ajo familje që kishte vendosur që
paret e pushimit t’i shpenzonte në Shqipëri,
E DIEL, 19 GUSHT 2007
kurse vetë ata po e ndiqnin. Ky zhvillim po
bëhej në prezencën e policit, i cili e aprovon-
te me kokë agresivitetin e pronarit të traget-
it.
Fati e deshi që as unë të mos mund të
fusja veturën në lundër. Për dy vetura mbe-
ta poshtë. Njëra ishte ajo që e futi polici pa
radhë. Dhe një tjetër më kishte tejkaluar
disa kilometra pa mbërritur te stacioni.
Mund të them se më shumë sesa tejkalim,
ai ishte një fluturim kamikazësh.
Kështu, bashkë edhe me disa turistë të
tjerë mbetëm në orën 08.00 të mëngjesit në
Fierzë, për të pritur udhëtimin që do të bëhej
në ora 14.30 pasdite. Për ta zënë udhëtimin
e paradites isha zgjuar në 02.30 të natës, por
kot. Tash duhej të prisja edhe rreth 8 orë të
tjera, që gjithsej bënin 12 orë maltretim in-
tensiv.
Malësori i Manhatanit dhe
studentët nga Çekia
Mbeta bashkë me familjen duke pritur
turnin tjetër. Aty afër ishin edhe taksistët e
Bajram Currit, që gjithashtu prisnin ndonjë
udhëtar që mund të vinte me varka nga brig-
jet e liqenit. Komplet ai rajon i liqenit të Ko-
manit funksionin në atë mënyrë. Malësorët
lidhjen e vetme me pjesën tjetër të botës e
realizojnë përmes varkave, që janë duk-
shëm më të vogla se trageti. Këto varka duket
të jenë të punuara te ndonjë kovaç lokal. Në
atë kiamet, duke pritur, të qeshet kur e sheh
se si brenda në varkë është salduar një au-
tobus. Pronari i varkës e ka marrë komplet
autobusin dhe e ka futur brenda kornizave
që ia lejon mjeti lundrues, ndërsa brenda në
autobusin varkë ulen udhëtarët. Ata shkojnë
prej njërit breg në tjetrin. Ka prej tyre që me
ndihmën e këtyre mjeteve të çuditshme të
udhëtimit, i bartin edhe delet apo dhitë. Me
një fjalë, i ngarkojnë dhitë në njërin breg të
liqenit dhe i çojnë për të kullotur në bregun
tjetër, ku ndodh që natyra është më e butë.
Me to udhëtojnë edhe disa turistë të huaj.
Këta janë më të preferuarit e taksistëve. Atë
ditë, erdhën në bregun e Fierzës dy të rinj
nga Çekia, që përnjëherë u rrethuan nga tak-
sistët. Turistët që bartnin me vete një barrë
të rëndë – sigurisht kampshtëpizat – dëshi-
ronin të arrinin disi deri në Kukës. Njëri prej
banorëve të asaj ane, tha se kishte jetuar në
Manhaten disa vjet dhe ishte personi më
adekuat për të biseduar me dy të huajt. Fil-
loi të fliste anglisht me ta. U tha se Kukësi
prej Fierzës ishte larg nja 150 kilometra dhe
se udhëtimi kushtonte vetëm 150 euro. Kjo
ishte e papërballueshme për studentët e
Çekisë, të cilët për taksistët konsideroheshin
të ishin anglezë të pasur për ta paguar këtë
çmim. E ai që dinte anglisht, u thoshte tak-
sistëve se nëse arrin të goditet me këta të
huajt, do të merrte përqindjen, prandaj i
luste që të mos i përziheshin.
“Tash ua fus sa krahu unë këtyre. Se këta
kanë pare...”, thoshte përkthyesi i anglish-
tes, duke i bërë të gajaseshin gjithë turmën
e mbledhur aty. Dy të rinjtë e shikonin hartën
e Shqipërisë. Ata shqip nuk dinin, por dinin
ta lexonin hartën. E dinin që prej aty deri në
Kukës nuk ka më shumë se 30 ose 40 kilo-
metra. Ishin momente gazmore ato. Përk-
thyesi në pamundësi për t’i bindur të huajt
për të paguar shumën e kërkuar, filloi t’u
flasë atyre pak edhe për politikë. U tregoi se
në Shqipëri para disa kohësh ka qenë
GeorgeW. Bush. U tha se Bush e ka në zemër
E DIEL, 19 GUSHT 2007 R E P O R T A Z H SHQIP 37

Nga përgjigjja befasuese te zhurma e turbofolkut

Velipoja, qyteza pa plan urbanistik

Velipoja përndryshe është një qytezë që
nuk ka ndonjë plan urbanistik. Viteve të
fundit aty janë bërë disa ndërtime të reja
dhe të bukura, që pranë tyre kanë disa
relikte të kohës së komunizmit. Plazhi
vazhdon të jetë i papastër. Ata më të for-
tit e qytezës vazhdojnë t’i okupojnë pjesët
e tij, me vendosjen e ca çadrave, të cilat
i shesin nga 2 euro. Madje, ata shesin
më shumë se sa i kanë kapacitetet. Kësh-
tu, gjatë gjithë kohës sa qëndrova atje,
gjithmonë ndodhte që dikush, edhe pse
kishte parapaguar, të mbeste jashtë
çadrave. Ishte fascinuese se me sa le-
htësi i tejkalonte këto situata menaxheri i
plazhit të okupuar. “Ca t’boj tash unë”,
thoshte dhe ikte.
Ditën e parë kur dola në plazh, bleva nga
shitësit ambulantë të gazetave, “Shqipin”,
“Panoramën”, “Shqiptaren”, “Shekullin”
dhe “Koha e Jonë”. Në shumicën prej tyre
kryelajm ishte një vrasje që një natë më
parë kishte ndodhur pikërisht në Velipojë.
Një i ri e kishte vrarë shokun e tij më të
ngushtë, sepse ai gjatë natës e kishte
shoqëruar në diskotekë ish-gruan e tij. E
kishte ekzekutuar midis rrugës me disa
plumba.
Meqë vetë jam gazetar, pjesa më e mad-
he e kohës në plazh më shkonte duke
lexuar shtypin e atjeshëm. Dikur nuk
mund ta besoja që gjendja e krimit ësh-
të aq alarmante në Shqipëri. Madje nuk
ishte çështja vetëm te numri i vrasjes, sa
ishte te mënyra e kryerjes së krimeve. Fill-
ova të mendoj seriozisht për shkaqet që
kanë ndikuar që të ketë krime të kësaj
natyre në një vend. Sa kohë qëndrova atje,
për çdo ditë kam lexuar për krime të
llahtarshme që të stepin në vend. Një ditë
kam lexuar se si një i ri, i sapokthyer nga
Italia, e kishte mbytur në Durrës nënën e
tij, me sëpatë. Motivi, sipas mediave,
ishte jashtëzakonisht banal: mosmar-
rëveshje për zërin e televizionit. Ditën tjetër
kryelajm ishte një rrëfim tronditës diku në
Malësi. Një burrë kishte shkuar që të
dhunojë kunatën e tij, sepse kishte kup-
tuar që burri i saj nuk ndodhej në shtëpi. Ku-
nata e shkathët kishte arritur që t’ia rrëmbejë
kallashnikovin dhunuesit nga dora dhe ia kish-
te mbushur barkun me 15 plumba. U gëzo-
va. Mandej një ditë tjetër shkruhej për një të
ri, të cilit administratori i një kompanie nuk ia
ka paguar një muaj pagën, e ai kishte ven-
dosur që këtë problem ta zgjidhë në mënyrë
krejt të pazakonshme. Ka shkuar në punish-
ten e firmës që i ka mbetur borxh me një
granatë të dorës. Në kacafytje e sipër ka
shpërthyer granata dhe i ka lënë të plagosur
në vend të ngjarjes katër persona – dy prej të
cilëve në gjendje të rëndë.
Shtypin shqiptar, gjatë kohës sa unë isha atje,
një ditë e eklipsoi fshati Lazarat. Ky fshat –
që nëse do të vendoste ndonjëherë të vël-
lazërohej me ndonjë qytet të huaj, atëherë më
së miri do t’i shkonte që këtë ta bënte me
Bogotën – e kishte sulmuar një natë qytetin e
Gjirokastrës. Autoritetet ua kanë ndaluar
rrymën që nuk e kanë paguar fshatarëve të
Lazaratit, e këta në shenjë revolte i kanë kthy-
er tytat e armëve të tyre në drejtim të qytetit.
Kanë sulmuar pa hak pa hile banorët e qy-
tetit, derisa po flinin në gjumë. Ndërsa shteti
në këtë rast më shumë sesa rolin e garan-
tuesit të rendit dhe qetësisë, kishte rolin e
konstatuesit të dëmeve të ndodhura pas këtij
agresioni të banorëve të fshatit të pathye-
shëm deri më tash.
Janë të panumërta rastet e krimeve që
ndodhën brenda një kohe kaq të shkurtër. Në
Vlorë, me silenciator, dikush e kishte ekzeku-
tuar një plak 70-vjeçar, derisa ai po kulloste
delet. Kjo vrasje dukej humane, krahasuar me
rastet e tjera, por prapa saj fshihej një ho-
lokaust i vërtetë. Një djalë i plakut të ekzeku-
tuar, kohë më parë i kishte ekzekutuar tre
vëllezër brenda një dite. Për hakmarrje, një
vëlla i tre vëllezërve të ekzekutuar mandej
i kishte vrarë tre djem të plakut. Dhe tash
në fund radha i kishte ardhur edhe 70-
vjeçarit, për të cilin nuk dihej saktësisht
se kush mund ta kishte vrarë, sepse
djemtë e tij paskan qenë të njohur si zul-
lumqarë të pashoq në rajonin e Vlorës.
Për shtypin shqiptar vdekjet në aksidente
të komunikacionit duket të mos jenë më
as lajme. Ato ndrydhen në skaj të
gazetave, përballë kësaj llahtarie.
Nuk arrija ta kuptoja indiferencën sho-
qërore, duke pasur parasysh këtë mon-
struozitet të krimeve. Mendja ma thoshte
se diçka e madhe do ta ketë goditur një
shoqëri, e cila mund ta tolerojë një gjend-
je të tillë. Nuk është puna te numri i vikti-
mave, sa është te morbiditeti i kryerjes
së tyre. Për këtë, një pjesë të fajit duket
ta kenë edhe vetë mediat, ndonëse jo aq
sa ka edhe shteti. Më irritonte raportimi
që bëhej për kriminelët. Zakonisht në sh-
typin shqiptar personat që kanë kryer më
së shumti krime kualifikohen si “persona
të fortë”. Kështu, për shembull, kapoja i
bandës së Durrësit, e cila qenka e njohur
për vrasje të panumërta, quhet si i “Forti i
Durrësit”. Madje, cilësimi i Forti nuk futet
as në thonjëza. Shtrohet pyetja, a është i
fortë apo i ligë ai që kryen vrasje?
Kështu, të shumtën duke biseduar vetë
me vete, më kaloi edhe pushimi 10 ditor,
në ujërat shumë të pasura me jod, në
plazhin e Velipojës. Nuk kam nevojë të
tregoj për kthimin drejt Kosovës. Ai ishte
aq i gjatë dhe me po aq peripeci, sa edhe
ardhja në Shqipëri.
Nuk po ma mban të them që më nuk do
t’i kaloj pushimet në bregdetin shqiptar.
Por jam më se i bindur se plazhin e Veli-
pojës nuk do ta shoh së paku edhe për
një dekadë. Përveç të tjerash, nuk jam
edhe aq i interesuar që të shurdhohem
gjatë gjithë natës duke dëgjuar turbofolkun
primitiv serb në tokat shqiptare. Kur të
më bjerë malli për muzikën serbe, atëherë
do të shkoj t’i shpenzoj eurot e mia në
Budva.

Shqipërinë, që Kosova do të bëhet e pavar-
ur dhe se kryetari i Rusisë është një bir bush-
tre. Krejt ky muhabet dramatik zhvillohej në
brigjet e liqenit të Fierzës. Kurse çekët e rinj,
haber nuk kishin se çka u fut tash përnjëherë
në lojë Putini, Bushi dhe çështja shqiptare.
E panë se ishte e vështirë të merreshin vesh
për çmim dhe vendosën të shkonin deri në
Kukës, duke ecur. Kështu edhe taksistët,
edhe përkthyesi mbeten pa marrë asnjë
cent.
Le të presim tragetin e
pasdites...
Po bëheshin rrafsh 12 orë prej kur isha
nisur nga Kosova për të mbërritur në breg-
detin shqiptar. E unë edhe më tutje ndod-
hesha në Fierzë, që është vetëm rreth 30 ki-
lometra larg prej Gjakovës. Për kaq kohë me
një vozitje standarde do të kisha mundur të
mbërrija në secilën pikë të Malit të Zi, Gre-
qisë dhe Kroacisë. Kurse unë ndodhesha
edhe më tutje, në mes të bjeshkëve, duke
pritur tragetin e mbrëmjes. Të njëjtin që më
kishte ikur tetë orë më parë. Tash isha i pari
në radhë, mirëpo prezenca e policit që so-
rollatej në parkingun e veturave disi me
frikësonte se mos rastësisht po mbes edhe
kësaj here poshtë. Kur jemi te parkingu i
veturave pranë liqenit të Fierzës nuk ke se si
ta harrosh një djalosh rreth të 16-tave që
secilës prej veturave që qëndron aty u afro-
het dhe u kërkon nga 2 euro “taksë parkin-
gu”. Ky tagrambledhës i mitur pretendon se
ne që presim tragetin afër liqenit kemi sh-
kelur në pronën e tij dhe kjo është e mjaf-
tueshme që ai të na gjobisë radhë me radhë.
Nuk e kuptoj aspak këtë logjikë. Si mund ta
ndëshkosh tjetrin me këtë gjobë – sado min-
imale që të jetë ajo – kur ti je duke ndjekur
një rrugë nacionale që të çon në bregdetin
shqiptar, e ndarë në mes nga një liqen. Ose
pse për shembull në anën e Fierzës taksa
është 2 euro, kurse në anën e Komanit ajo
është 50 centë. Apo ndoshta niveli i kësaj
plaçke caktohet prej nevojave financiare të
tagrambledhësit. Në fund të fundit, në tre
vitet e fundit sa udhëtoj me traget, asnjëherë
nuk e kam paguar çmimin e njëjtë as për
veturën që e ngarkoj aty. Çdo vit është ndry-
she. Nuk e di kush e cakton as këtë çmim, i
cili do të duhej të ishte i kontrolluar nga sh-
teti për vetë faktin se mjeti lundrues ecën
mbi një pasuri publike, siç është uji i liqenit.
Këto absurditete në fakt ishin të
mirëseardhura për të menduar rreth tyre në
mënyrë që ta kaloja disi kohën, të cilën e
kisha me bollëk.
Cila kulturë?
Rreth orës 14.30 trageti u shfaq në ujërat
e liqenit. Ashtu rrëmbyeshëm u ngarkuam
disi brenda tij. Mbeten në breg të liqenit
edhe disa vetura të tjera, për të cilat nuk pati
vend. Ne që ishim më me shumë fat përfun-
dimisht u nisëm drejt destinimit final.
Rrugëtimi me traget zgjat rreth 2 orë. Për ata
që e kanë për herë të parë këtë rrugëtim,
është një kënaqësi e vërtetë. Lundrimi
përmes alpeve shqiptare është një përjetim
i papërshkrueshëm. Në platenë e tragetit, e
cila gjendet në pjesën e sipërme të tij, koso-
varët fillojnë t’u bëjnë pyetje të panumërta
shqiptarëve që udhëtojnë bashkë me ta, e
të cilët me gjasë tash janë mërzitur duke
shuar këto kureshtje. Gjëja më e shpeshtë
që preokupon kosovarët është mënyra se si
arrijnë të jetojnë në atë rajon disa familje,
shtëpitë e të cilëve ndodhen diku në majë
të bjeshkëve. Mandej pashmangshëm fil-
lojnë bisedat për Enver Hoxhën, i cili çmo-
het për faktin se e paska dërguar rrymën
edhe në këto shtëpi që ndodhën pas
shpinës së Zotit. Flitet shumë edhe për Sali
Berishën, sepse është e pamundur që në
traget të mos jenë nja dy a tre kushërinj të tij
nga Tropoja, që krenohen me faktin që Sala
arriti edhe njëherë ta kapi piramidën e sh-
tetit shqiptar. Mua më rastisi të kisha pranë
një tropojan, por që për befasi është me të
majtën shqiptare. Nuk isha i disponuar që
ta zgjasja shumë me muhabet. Isha shumë
i lodhur e i mërzitur nga ky rrugëtim. Mirëpo
Isaku, kështu quhej tropojani, si për inat ma
lëshoi një fjalë që ma ngriti adrenalinën. Tha
se shqiptarët e Shqipërisë janë më të kultu-
ruar se ju të Kosovës. Kaq më mjaftoi që
mandej unë ta pyesja këtë inxhinier të bujqë-
sisë se çka na qenka kultura për të. Dëshiro-
ja që përmes tij t’u jepja një përgjigje të gjithë
atyre shqiptarëve që kaq për qejf e kanë këtë
klishe të pambështetur në ndonjë argument
të qëndrueshëm. E pyeta nëse kur po fliste
për kulturën e arrirë shqiptare, a mos po
mendonte atë policin që e bëri lëmsh gjithë
kolonën e veturave që po prisnin në radhë,
vetëm për të futur një tjetër në mënyrë
klandestine; apo ndoshta për këtë djaloshin
tagrambledhës që ua grabit nga 2 euro
secilës veturë; apo ndoshta për pronarin e
tragetit që asnjëherë nuk na vë çmim të
njëjtë. Cila prej tyre, i thashë, të bën të mbur-
resh? U zu pak në befasi Isaku, sepse ai kur
paska folur për kulturën, paska pas mend-
uar për një segment krejt tjetër. Për të, e me
gjasë edhe për shumë shqiptarë të tjerë,
kultura interpretohet si diçka shumë më e
ngushtë. Sipas të gjitha gjasave, për ta kul-
turë është Festivali i Këngës Magjike, hu-
mori i Zef Dedës, apo edhe Festivali i Këngës
i organizuar nga TVSH-ja, të cilit po të ishin
vetëm pak më të kulturuar organizatorët,
moti do të duhej t’ia kishin vënë drynin.
Ndoshta i rashë kot në qafë këtij Isakut, por
ndieja nevojë që të shfryhesha pas gjithë
këtij maltretimi maratonik. Mandej ishte
edhe një mundësi e mirë për ta shtyrë pak
kohën, derisa të mbërrinim në Koman, prej
ku mandej nevojiten së paku edhe dy orë
udhëtim me veturë për ta prekur plazhin e
Velipojës. Në Koman trageti u parkua fiks në
orën 16.30. Aty zbarkuam të gjithë. Përmes
një vrime të bërë në një bjeshkë, të cilës i
thonë tunel, dolëm në pjesën finale të
rrugëtimit tonë. Rruga prej Komanit deri te
Vau i Dejës gjithashtu është shumë e mun-
dimshme. Nuk ka ndryshuar fare. Në ato
shtigje fillon një garë e vërtetë formulash.
Nëse nuk përfundojnë diku në humnerë, të
shumtën e herëve në ato brigje të thepisura
fitues dalin vozitësit e Shqipërisë. Sa herë i
shoh tejkalimet që ata i bëjnë, e kuptoj pse
ka aq shumë përmendore anash rrugëve.
Kjo sfidë zgjat deri te Vau i Dejës. Prej aty e
tutje vërehet një punë jashtëzakonisht e
mirë e bërë në vitet e fundit prej shtetit sh-
qiptar. Kualiteti i rrugëve të shtruara është
jashtëzakonisht më i mirë se sa i atyre të Ko-
sovës. Dallimet mund të vërehen për çdo vit.
E tillë është edhe rruga e re që është ndërtu-
ar për në Velipojë, e cila herën e fundit kur
kam qenë ishte në përpunim e sipër. Tash
është krejtësisht e përfunduar.
19 orë deri në Velipojë
Në Velipojë mbërrita rreth orës 19.30.
Tashmë ishin bërë 17 orë prej kur isha nisur
nga Kosova. Për kaq kohë, me një vozitje
standarde, do të kisha mundur të shkoj diku
thellë në vendet e Evropës Qendrore. Ndër-
sa për kaq kohë unë mbërrita në Velipojë, e
cila prej pikës ku isha nisur unë nuk kishte
më shumë se sa 170 kilometra. E çka është
edhe më keq ende nuk e kisha të zgjidhur
problemin. Kisha menduar se nëVelipojë do
të mbërrija kah mesdita, por meqë më iku
trageti i mëngjesit, atje arrita në mbrëmje. Si
pikë e parë e humba një ditë të plazhit dhe
si pikë e dytë nuk kisha ide se ku do të flija
atë natë. Nuk e din prej kah ka lindur një
praktikë në Shqipëri, por në secilën derë të
hotelit që trokita më thanë se kisha shkuar
në kohë të keqe. Ishin të lidhur ngushtë për
një 15 ditësh, që sipas tyre, kaq po u dashka
të zgjasë një pushim normal. Pra, sipas kësaj
praktike, pushimi u dashka të fillojë më
datën 1 të muajit dhe të zgjasë deri më datën
15. Ata që vendosen më datën 15 qëndrojnë
në pushim deri në datën 30. E unë, që kisha
shkuar me datën 4, gati sa nuk u trajtova si
delikuent. Përveç që isha i lodhur dhe që
fëmijët qanin, detyrohesha që të dëgjoja
edhe pak ligjërata edukative mbi pushimet,
kohëzgjatjet e tyre dhe kohën kur duhet fil-
luar dhe mbaruar. Pasi e shëtita gjithë Veli-
pojën dhe trokita thuajse në të gjitha dyert,
arrita që në fund, afër orës 21.00 të gjeja një
strehë, në një hotel rreth 1 kilometër larg prej
plazhit. Mund ta merrni me mend se çfarë
pozitë negociuese rreth çmimit të dhomave
kisha me pronarin e hotelit, kur ai e kuptoi
se nga Kosova isha nisur para 19 orëve, ndër-
sa në veturë po qanin fëmijët e rraskapitur.
Më kërkoi që lekët t’ia paguaja që në natën
e parë. Të nesërmen në plazh e kuptova se
kam paguar dyfish më shumë se sa ishte
çmimi i tregut. Sa herë kthehesha në
mbrëmje nga plazhi e shikoja drejt në sy pr-
onarin e hotelit dhe thosha nëse ky tash e din
që unë e kam kuptuar se ma kishte futur “sa
krahu”. Apo ndoshta edhe kjo është kulturë.
berat.buzhala@gazetaexpress.com
Velipojë, Gusht
E DIEL, 19 GUSHT 2007
Pas ISHP-së, reagon Drejtoria e Ujësjellës-Kanalizimeve: Uji nuk është i ndotur, mund të konsumohet
Tiranë, uji i pijshëm
përplas institucionet
ISHP: 18 pika janë të ndotura, DSHP: Jo, janë vetëm 4
LORINA MIXHA
U
ji i pijshëm është bërë
molla e sherrit mes tre
institucioneve që kanë
në përgjegjësi kontrol-
lin e ujit të pijshëm. Monitori-
mi i ujit nga Drejtoria e Shën-
detit Publik njoftoi se gjatë
monitorimit të ujit në muajin
korrik, në 4 zona rezultuan se
uji ishte i ndotur mbi normat e
lejuara. Dy ditë më parë, Insti-
tuti i Shëndetit Publik, dek-
laroi se nga monitorimet që ka
kryer ky sektor kanë rezultuar
të ndotura mbi normalen 18
pika dhe jo 4. Sakaq, dje, Drej-
toria e Ujësjellës-Kanalizimeve
të Tiranës ka qetësuar qyteta-
rët, duke thënë se uji në Tiranë
nuk është i ndotur dhe mund
të konsumohet pa frikë nga të
gjithë qytetarët.
Pas publikimit të monitorimit të
ujit nga ISHP-ja, Drejtoria e
Ujësjellësit sqaroi për qytetarët e
kryeqytetit se: “raporti i ISHP-së
përfshin rezultatet e muajit korrik,
ku ndotje ka pasur si pasojë e amor-
tizimit të rrjetit vetëm në një pallat
në rrugën “Ali Demi” dhe një tjetër
të rruga “Mihal Grameno”. Në të dy
rastet janë dërguar në terren briga-
dat e mirëmbajtjes dhe po vazhdon
puna për riparimin e rrjetit”. Edhe
Drejtoria e Ujësjellësit, ashtu si dy
sektorët e tjerë në varësi të Ministrisë
së Shëndetësisë, kryen rregullisht
analiza të kampionëve të ujit dhe
monitoron cilësinë e tij nëpërmjet
laboratorit bakteriologjik që ndër-
marrja ka në dispozicion.
Monitorimi i fundit i ujit i bërë nga
Instituti i Shëndetit Publik tregon se
18 pika të kryeqytetit janë të ndotu-
ra me ngarkesë mikro-bakteri-
ologjike mbi masën normale.
Konkretisht, disa nga këto zona ku
uji nuk është i pastër përmendet,
“Zogu i Parë”, kthesa e Kamzës, rru-
ga e “Durrësit”, apo zona te Qyteti i
Nxënësve. Kontrolli më i fundit që
është raportuar ka qenë i muajit
korrik. Sipas ISHP-së, në 18 zonat
ku janë gjetur ndotje të ujit mbi
normën e lejuar, përbëjnë rrezik për
infeksione apo shqetësime gastro-
intestinale. Konkretisht, te disa nga
banorët e zonës që kanë kon-
sumuar ujin janë konstatuar
SOCIALE
REAGIMI
B
anorët e Komunës Topojë të
rrethit Fier kanë zhvilluar një
protestë për mungesën e ujit
të pijshëm në shtëpitë e tyre. Ata
kanë kërcënuar me përshkallëzim
të saj, ndërsa të kryesuar edhe nga
kryetari i komunës kanë kërkuar
ndërhyrje të menjëhershme nga
Këshilli i Qarkut si dhe Drejtoria për
Pushtetin Vendor.
Më shumë se 400 banorë të Ko-
munës Topojë, 14 kilometra larg nga
Fieri, janë mbledhur për të protes-
tuar në ish-vendin që më parë nji-
hej si Ujësjellësi i komunës, e që
tani i ka mbetur vetëm një Kullë, e
cila tregon se një objekt shtetëror
ka ekzistuar dikur. Afro 50 banorë
nga të 400 protestuesit kanë
zgjedhur një formë krejt të veçantë
për të demonstruar protestën e
tyre. Ata kanë marrë karrocat me
kafshë si dhe mjetet bujqësore dhe
i kanë mbushur ato me bidonë dhe
enë që shërbejnë për depozitimin
e ujit në mungesë të tij nga çezmat.
Në parullat e pakta të tyre, për sh-
kak të infrastrukturës logjistike që
kanë fshatrat e kësaj komune
shqetësime. Ndotjet në këto zona tjerë. Analizat e Institutit të Shën-
nuk janë evidentuar për herë të detit Publik janë kampione të ujit
parë gjatë muajit korrik. Në shu- në disa zona të vendit.
micën e 18 pikave të ndotura, që ka Por nga kontrollet e Drejtorisë së
ekzaminuar ISHP-ja, kanë rezultu- Shëndetit Publik në muajin korrik,
ar të ndotura edhe gjatë muajve të ka rezultuar se uji është i ndotur
SITUATA
Prej 3 ditësh është urdhëruar dhe planifikuar nga ora 10:00-12:00 për gjithë qytetin të ketë kufizime
Saranda, qyteti plot me turistë,
“black out” dy orë në ditë
E
lektriku ka dhënë sinjalet e
para të asaj që e pret kon-
sumatorin e energjisë elek-
trike pas mbarimit të turit të
fundit të pushimeve verore. Banorët
vendas janë psikologjikisht të përgati-
tur që ta vuajnë dyfish privilegjin e 24
orëve energji pa ndërprerje në muajt e
verës. Ata e kanë fare të qartë se me
KESH-in thënia “bashkë me gushtin
ikën edhe vapa”, bëhet “ikën dhe kor-
renti”. Por elektriku ka dy-tri ditë që u
ka thënë “ja ku jam” qytetarëve dhe
klientëve të vet me orët e para të errë-
sirës. Fshatrat që nuk përfshihen në
zonën bregdetare, si dhe qyteti i
Delvinës dhe ai i Konispolit bashkëje-
tojnë prej muajsh me kufizimet në en-
ergji elektrike, duke “vuajtur” largësinë
nga deti. Por ditët e fundit errësira ka
mbërritur edhe në qytetin e Sarandës
si dhe në Ksamil. Ndërprerja me 2 orë
në ditë po bëhet rregull prej tri ditësh,
Prej vitesh e blejnë dhe e mbledhin në burimet natyrore. Mungojnë fondet për ujësjellës
400 banorë në protestë
për ujë me bidonë në dorë
Banorët janë mbledhur “Protesta jonë sa
për të protestuar në paqësore sot do të
ish-vendin që më parë përshkallëzohet deri
njihej si Ujësjellësi në bllokim të aksit
i komunës kryesor të rrugës”
myzeqare shprehej hapur kërkesa ditë në fshat, si dhe duke iu drejtu-
e vetme, ajo e sigurimit të ujit nga ar burimeve natyrore”, ka thënë
rrjeti i furnizimit që ekziston në fs- Niko Vila, një tjetër protestues.
hat. Një prej protestuesve Gjergji “Protesta jonë sa paqësore sot
Vlashi ka pohuar për gazetën se do të përshkallëzohet deri në
“kemi më shumë se 6 vjet që vua- bllokim të aksit kryesor të rrugës, si
jmë mungesën e ujit. Madje, ende dhe deri në hyrjen në grevë urie.
pa përfunduar shtrimi i rrjetit të ujit Nuk ka rrugë tjetër”, kërcënon një
të pijshëm ne si banorë kemi tjetër protestues.
paguar, por asnjëherë nuk pikoi Në krye të protestuesve qën-
çezma në banesat tona”. dronte kryetari i Komunës Topojë
“E sigurojmë ujin me të blerë Sokrat Zarka. Ai ka shpjeguar jo
nga autobotet që vijnë dy herë në vetëm te protestuesit, por edhe për
vetëm në katër pika në Tiranë. Si-
pas Drejtorisë së Shëndetit Publik,
këto ndotje kanë ardhur si pasojë e
amortizimit të rrjetit të Ujësjellësit,
por edhe e mungesës së rrjedhsh-
mërisë së ujit në tubacione.
PROBLEMI
Nis protesta e banorëve të zonës
Liqeni i Pogradecit
“pushtohet” nga inertet
N
dotja e liqenit i ka nxitur ban-
orët e fshatit Tushemisht që
të hidhen në protesta, pasi
sipas tyre pushteti vendor nuk merr
asnjë masë kundër ndotjes së bregut
të liqenit nga hedhja e materialeve
duke trembur pushuesit e 15-ditorit të
dytë të gushtit. Javë më parë Saranda
është përballur me një errësirë që ka zg-
jatur rreth një orë dhe ka përfshirë të
gjitha lagjet njëherësh. Sidomos në
Ksamil, mbingarkesa ka qenë shumë
më e shprehur se në qytetin e Sarandës
dhe kjo ka kërkuar “ftohjen” e linjës për
një kohë përtej 1-orëshit. Kjo ka qenë
një masë e detyrueshme për të zbutur
mbingarkesën në rrjet të ardhur në
pikun e sezonit nga futja në rrjet e më
shumë konsumatorëve dhe me punën
e tyre në kapacitet maksimal. Por
ndërsa atëherë ajo është shpjeguar
me mbingarkesën e papërballueshme
nga rrjeti, punonjës nga nënstacioni
elektrik thanë dje për “Shqip” se ndër-
prerja e nisur prej tri ditësh është e ur-
dhëruar dhe e parashikuar të jetë nga
ora 10:00-12:00 për gjithë qytetin, në
të njëjtën orë.
Th.Nika
SHQIP 39
mediat pjesëmarrëse, se 7 vite më
parë është lëshuar një fond për
rikonstruksionin pothuaj total të
Ujësjellësit të komunës. “Punimet
e Ujësjellësit nuk përfunduan asn-
jëherë, duke bërë që të thahen
ende pa u njomur tubacionet e sh-
trira në 10 fshatra të komunës. Edhe
këtë vit, në buxhetin e lënë në dis-
pozicion si dhe nga investimet që
janë siguruar nga Këshilli i Qarkut
Fier nuk është përfshirë Ujësjellë-
si”, ka thënë Zarka. Ndërkohë që
banorët tregojnë se do ta vijojnë
edhe më ashpër protestën. Ndërsa
në këshillin e qarkut askush nuk të
jep shpjegime. Kryetari i këshillit
Luan Muçaj, si dhe vartësit e tij,
janë mjaftuar duke shprehur se një
situatë e ngjashme pa ujë është në
të gjitha zonat rurale të qarkut dhe
më gjerë.
M . T.
ndotjet
ISHP
Plot 18 pika në
kryeqytet rezultojnë të
ndotura mbi normalen.
Shkaku është çarja e
tubacioneveapo
amortizimi i rrjetit.
DSHP
Vetëm 4 pika në
kryeqytet rezultojnë
të ndotura mikro-
bakteriologjikisht.
Shkaku , mungesa
e ujit në tubacione.
UJESJELLESI
Ndotje si pasojë e
amortizimit kishte
vetëm në një pallat në
rrugën “Ali Demi” dhe
në një tjetër te rruga
“Mihal Grameno”.
inerte. Rrugës për të shkuar në Tush-
emisht pasi ke lënë Pogradecin has
në pirgje të mëdhenj me inerte që
hidhen nga firmat e ndërtimit. Një
situatë e tillë ka sjellë edhe reagimin
e banorëve të fshatit, të cilët së fund-
mi të pakënaqur nga kjo gjendje, kanë
kërkuar ndërhyrjen e Agjencisë Ra-
jonale të Mjedisit. Një ekip pune i
kësaj agjencie ka qenë i pranishëm
në Pogradec për të parë gjendjen nga
afër dhe përfundimi ka qenë se
gjendja e ndotjes së liqenit të Po-
gradecit nga hedhja e materialeve
inerte po arin në përmasa shqetë-
suese. Sipas drejtorit të kësaj agjen-
cie, Paqësor Cane, për ndotjen e liq-
enit dhe shkarkimin e kamionëve me
inerte në afërsi të fshatit Tushemisht,
është përgjegjëse Komuna e Buçim-
asit. Ai tha se është lënë një afat që
ajo të pastrojë grumbujt me inerte
apo t’i largojë ato nga bregu, e
ndërkaq të ndalojë hedhjen e
mëtejshme të tyre. Në rast të
kundërt, komuna dhe drejtuesit e
saj janë paralajmëruar për gjoba .
Hedhja e inerteve në bregun e liq-
enit, jo vetëm ka sjellë ndotje të ujit,
por është shqetësim për banorët,
sepse pengon frekuentimin e
plazhit në sezonin e verës, e si rrje-
dhim aktivitetet e ndryshme pri-
vate të atyre që lidhen detyrimisht
me ardhjen e qëndrimin e push-
uesve. Një sërë lokalesh private si
restorante dhe hotele, të ngritura
në fshatin Tushemisht e ndiejnë si
vështirësi të aktivitetit të tyre mu-
ngesën e pushuesve për shkak të
gjendjes jo të mirë të plazhit nga
hedhja e inerteve, por gjithashtu
problem ka edhe turizmi familjar në
familjet e Tushemishtit.
E DIEL, 19 GUSHT 2007 SHQIP 41

Grabitjet e
BOTE Avioni u mor
avionëve nuk janë peng, ndërsa po
diçka e panjohur transportonte
dhe e paprovuar të 136
në Turqi, ku pasagjerët nga
operojnë një Qiproja në
numër jo i vogël aeroportin e
grupesh radikale Stambollit
TURQI / Dy persona të armatosur i ndërruan destinacionin fluturimit Turqi

Grabitet avioni, lirohen pasagjerët Pengmarrjet më të bujshme

KORRIK 1990 – Dy persona u përpoqën që të
grabisnin një avion të Aeroflotit që po shkonte në Rusi.
Grabitësit kërcënuan me bomba, por pas një negocimi
avioni përfundoi në destinacionin fillestar

K a përfunduar për fat të mirë

dhe pa pasoja të rënda grabitja
e fundit e një avioni me 136
pasagjerë në bord. Dy persona
kanë marrë peng një avion, desti-
nacioni i të cilit ishte Stambolli. Avi-
oni po ngrihej nga aeroporti i
Qipros. Edhe pse frika e përjetuar
nga pasagjerët ka qenë e madhe
dhe situata e tensionuar gjithçka ka
marrë fund me dorëzimin e peng-
marrësit, i cili i ka lënë të lirë edhe
pengjet e tij, pasi e detyroi avionin
që të ulej në jug të Turqisë. Men-
jëherë pasi avioni në të cilin ishte
përqendruar vëmendja e të
gjithëve është ulur në pistë,
pasagjerët kanë zbritur nga ai nga
daljet e emergjencës, duke u zvarri-
tur nëpër krahët dhe trupin e mjetit
transportues për të prekur kështu
tokën. Edhe pilotët kanë ndjekur të
njëjtën mënyrë ikjeje nga avioni,
ndërkaq që katër pasagjerë dhe dy
anëtarë të ekuipazhit u mbajtën
peng nga pengmarrësit, ndërkohë
që nisi negocimi. Ministri i
Brendshëm turk, Osman Gunes
deklaroi se grabitësi kryesor ishte
nënshtetas turk, ndërkohë që per-
soni i dytë kishte
pasaportë siri-
ane, por ka
shumë mundësi
që të jetë pales-
tinez. Shkaku i
veprimit të tyre
mbetet ende për
t’u hetuar. Po si-
pas ministrit,
njëri prej peng-
marrësve i kërkoi të falur popullit
turk, pas dramës e cila ka zgjatur
plot 4 orë. Gjithçka nisi 15 minuta
pasi avioni u ngrit nga pista e
Qipros. Njëri nga grabitësit tentoi
që të hapte me forcë derën e kab-
inës së pilotëve, ndërkohë që tjetri
u tha pasagjerëve se ai ishte anëtar
i “Al Kaedas”. Në përfundim, poli-
cia i vuri prangat edhe një
pasagjeri, mbi të cilin bien dy-
shimet se kishte lidhje me peng-
marrësit dhe me veprimin e tyre.
Sipas dëshmisë
së disa pasa-
gjerëve, peng-
marrësit kishin
deklaruar se ish-
in të pajisur me
bomba, por që
nuk kishin
ndërmend që t’i
përdornin. “Avi-
oni bëri disa
manovra ajrore fillimisht dhe ne
menduam se nga momenti në mo-
ment ai do të përplasej në tokë”, ka
treguar një pasagjer. Disa prej tyre
kishin pasur probleme me frymë-
marrjen për shkak të mungesës së
oksigjenit brenda në avion, duke
qenë se sistemi i ajrosjes nuk ishte
në punë. Po sipas dëshmitarëve,
pengmarrësit ishin shumë të ten-
sionuar dhe nervozë gjatë gjithë
kohës që nisën aksionin e tyre. Për
pasagjerët, 4 orët e pengmarrjes
kanë qenë një përvojë shumë e
tmerrshme. Avioni u morr peng,
ndërsa po transportonte të 136
pasagjerët nga Qiproja në aeropor-
tin e Stambollit. Shefi i linjës “Atlas
Airline” tha se avioni kishte bërë ulje
të detyruar, pasi nuk kishte mjaf-
tueshëm karburant për t’u ulur në
Teheran, sikundër kërkuan gra-
bitësit. Grabitjet e avionëve nuk
janë diçka e panjohur dhe e papro-
vuar në Turqi, ku operojnë një
numër jo i vogël grupesh radikale,
që nga kurdët e deri te militantët e
ekstremit të majtë. Edhe vitin e
kaluar ka pasur një sërë incident-
esh, të cilat nuk kanë përfunduar
në mënyrë tragjike.
NËNTOR 1991 – Një tjetër fluturim i Aeroflotit u
shqetësua nga kërcënimi i disa personave të
armatosur, ndërsa u ngrit nga aeroporti i Groznit, në
Çeçeni. Pas një sorollatjeje në ajër, pasagjerët u lanë
të lirë me të zbritur në një aeroport turk
SHKURT 2001 – Policia hyri me forcë në një avion të
linjës “Turkish Airline” në aeroportin Ataturk dhe arrestoi
një person pas deklaratave të tij se ishte i pajisur me
një bombë dhe donte të hidhte në erë avionin.
MARS 2001 – Një avion rus, i cili po fluturonte drejt
Stambollit nga Moska, u mor peng nga dy persona
që kërkonin dhënien fund të luftës në Çeçeni. Një nga
pasagjerët mbeti i vrarë.
MARS 2003 – Pengmarrja e një avioni turk përfundoi
pa viktima në një aeroport të Athinës. Një 19-vjeçar e
mbajti për 24 orë situatën të bllokuar dhe të tensionuar
në një avion me 194 pasagjerë.

Kundërpërgjigjja Risia
Pas mundësisë për t’u konsideruar terroristë nga Uashingtoni Për të ulur sasinë alarmante të smogut në rrugë
Trupat elitë reagojnë: Do ta Kina ndalon qarkullimin
godasim ashpër SHBA-në e makinave me targë teke
E shtë bërë shumë alar
mante situata në Pe-
kin, ku smogu i shkaktuar
nga makinat dhe ndër-
timet e shumta, sidomos
ato që kanë të bëjnë me
olimpiadën, ka arritur
nivele jashtëzakonisht të
larta. Rrugët automobilis-
tike që janë bërë më të
vogla nga numri i jash-
tëzakonshëm i makinave
që qarkullojnë në to, të
paktën për një ditë kanë
gjetur pak paqe. Për herë
të parë në metropolin
shumëmilionësh është
aplikuar dita e targave tek. shumë më i lehtë se i ditëve të mbërrijnë shumë
Pra, automjetet që kanë të zakonshme dhe së dyti, skuadra të huaja e pady-

S hefi i Gardës Revolucionare iranian i

trupave elitë të ushtrisë së vendit is-
lamik, kërcënoi dje Shtetet e Bashkuara
jëherë pas lajmit të mundësisë së futjes
së Gardës në listën e organizatave terror-
iste të botës, çka mund t’i krijonte prob-
targat tek nuk janë lejuar
që të dalin, duke lënë në
ajri ka qenë më i pastër. Nga
kjo masë nuk dolën për një
shim shumë turistë që do
ta ngrenë dukshëm num-
qarkullim vetëm ato me ditë rreth 1 milion automjete. rin e makinave. Në rast se
që do të kundërpërgjigjeshin ashpër ndaj leme financiare këtij segmenti të kuali- targat çift. Është kjo masë Fillimisht, eksperimenti do të situata brenda muajve të
një vendimi të mundshëm të Uashingto- fikuar të ushtrisë iraniane. Nëse një gjë e që në vende të tjera të zgjasë vetëm një ditë, por do ardhshëm nuk do të
nit për ta konsideruar Gardën si organiza- tillë do të ndodhte, atëherë kjo do të për- Perëndimit aplikohet jo të përsëritet shumë shpejt, ndreqet në metropol,
të terroriste, e për ta renditur atë në listën bente rastin e parë që në listë do të fu- rrallë, për të ulur sadopak pasi rezultatet ishin shumë të atëherë para olimpiadës
e këtyre organizatave. Sipas një të përdit- teshin trupat elitë të një shteti sovran dhe përqindjen e lartë të diok- mira. Pikërisht, ndotja e am- Organizata Botërore e
shmeje iraniane, shefi i Gardës bëri të sigurisht një rast të paprecedentë. SHBA sidit të karbonit, të shkak- bientit është një nga prob- Shëndetësisë do të
qartë se trupat elitë nuk do të nënshtro- dhe Irani i ndërprenë marrëdhëniet diplo- tuar nga makinat. Nga kjo lemet më të mëdha që Peki- lajmërojë të gjithë të
hen nga presionet amerikane dhe se do matike në vitin 1979, pas revolucionit is- masë e marrë në kryeqy- ni duhet të përballet ardhurit për olimpiadën,
të venë kundër Amerikës të gjithë arse- lamik iranian dhe aktualisht ndodhen në tetin kinez janë ndjerë përgjithësisht, por edhe gjatë për rrezikun e madh për
nalin e tyre ushtarak. Shefi i Gardës ka një moment krize në lidhje me ambicien menjëherë efektet. Së ditëve të olimpiadës së vitit jetën që paraqet një qytet
mbajtur një fjalim para trupave të tij, men- bërthamore të Iranit. pari, qarkullimi ka qenë të ardhshëm, kur në vend do me ajër të ndotur mbi nor-
malen si ai i Pekinit.
SHQIP 42 KU LTURE E DIEL, 19 GUSHT 2007

E diela
e librit
IMRE KERTÉSZ
ALDA BARDHYLI atë të gjithë hungarezëve që iu desh të jetonin sistem-
in nazist. Kertesz u internua bashkë me 7000 (çifutë)

ANONIME NGA
VJENA
"DITARI I NJË VAJZE"
BOTIMET "IDEART" (600 LEKË)
"Besoj se asnjëherë më parë
nuk është shkruar diçka e
tillë, një gjë që të lejon të
depërtosh kaq qartësisht në
atë që ndodh gjatë viteve të
pubertetit në shpirtin e një
vajze që i përket klasës sonë
shoqërore dhe sferës sonë
kulturore. Shohim se si
ndjenjat dalin nga egoizmi i
thjeshtë fëmijëror dhe
shndërrohen në pjekuri;
shohim se si marrin formë
marrëdhëniet me prindërit
dhe anëtarët e tjerë të
L
etërsia dhe shkrimtarët e vendeve komuniste hungarezë nga Budapesti në Auschwitz dhe prej
vazhdojnë të jenë më të lexuarit sot në botë. andej në Buchenwald. "Jam një jezuit i pabe-
Nuk është vetëm jeta nën diktaturë që tërheq sueshëm", ka thënë Kertesz në një intervistë. "Si-
pjesën tjetër të botës, e cila nuk mund ta perceptojë doqoftë unë u mora në Auschwitz si jezuit". Në fab-
këtë lloj sistemi, por dhe një mister që rikën e vdekjes, Kertesz aksidentalisht
vazhdon të fshihet te jeta dhe kuptoi se ai mund të vritej kudo në
mënyra e të shkruarit të këty-
re shkrimtarëve që kanë
çdo kohë. Ky moment ekzisten-
cialist u bë vendimtar për EEVA KILPI
mundur të mbijetojnë, atë si shkrimtar. Në vitin "TAMARA"
edhe pse nën skuta të 1945, pas përplasjeve të
tilla. Imre Kertesz shumta, Kertesz nis të BOTIMET "DITURIA" (700 LEKË)
ende vazhdon ta punojë si gazetar në Nëpërmjet rrëfimit të aventurave
ruajë atë fuqinë e Világosság në sentimentale të Tamarës, lexuesi
brendshme për Budapest. Por, kupton në mënyrë dinamike që
t'i jetuar gjërat shumë shpejt kjo histori nuk është përshkrimi i
vetëm brenda gazeta do të pastër dhe i thjeshtë i jetës së një
tij. Hungaria e kishte frymë të gruaje të trallisur për dashuri
dikurshme i ideologjisë fizike, por edhe shprehja e një
shfaqet edhe komuniste, vullneti të egër për emancipimin e
tashmë, kur çka e bëri
Kertesz të lar-
psikes femërore. Me këtë roman
të nxehtë të ardhur nga i ftohti, i
në aparta-
mentin ku
ndan jetën
gohet nga sh-
typi. Nga vitet
pari roman erotik finlandez, Eeva
Kilpi sulmon jo pa humor
1951-1953 ai puritanizmin, hipokrizinë dhe
me Magdën
në Gjermani shërbeu në paragjykimet që e bëjnë
mundohet të ushtri dhe ekzistencën të trishtë dhe fajtore
bëjë një letërsi pastaj do t'i (të ndihesh mëkatare), si dhe
përkushtohej kërkon për gratë të drejtën e një
tjetër. Në interv-
ista të ndryshme, tërësisht të shk- jete afektive dhe me seksualitet.
ruarit.
shkrimtari mun-
dohet të shpjegojë Por kjo gjendje
për vite të tëra do të
jetën e tij mes dy siste-
meve, duke thënë se ishte vetëm brenda tij,
pasi pakkush e njihte në
vazhdon të mbetet i njëjti
dhe se fshehja e tij për vite të atë kohë atë si shkrimtar.
Deri në vitin 1963 jeta letrare
tëra nga arena letrare hungareze
nuk ka qenë dhe aq e trishtë. Në ato në Hungari ishte pothuajse e vde-
kur dhe pak kush mund ta kishte
vite ai merrej me përkthime nga letërsia
gjermane dhe ndoshta kjo është arsyeja përse mendjen te letërsia. Ashtu si pjesa më e madhe e sh-
krimtarëve që kanë jetuar gjatë sistemit komunist,
pushimet dhe periudhën më të gjatë të vitit atij i
pëlqen ta jetojë në Gjermani. Magda shprehet se ai u detyrua të bënte jetën e një përkthyesi, apo një

“Të shkruash
Gjermania është një eseisti dhe t'i
familjes dhe si ato pasurohen fshihte krijimet e
ngadalë me seriozitet dhe vend ku ndihen
shumë të lirë dhe veta. Ai do të
intimitet; shohim tek lindin përqendrohej për
dhe shkatërrohen miqësitë. Kertesz mund të shk-
ruajë tepër gjatë. Gru- vite me radhë në

Jemi të pranishëm në lindjen
e dashurisë së parë, e cila
është ende në kërkim të një
objekti ku kërkon të mishëro-
het", shkruan Frojdi në
për
hulumtimet e letër-
aja, pas të cilës sh-
krimtari u dashurua sisë gjermane, si- ANATOLI TOSS
vite më parë, duke i domos te sh- "FANTAZITË E NJË GRUAJE"
krimtarë si Hugo
dhënë fund më pas

parathënien e këtij libri.
FRANZ
BABINGER
"FUNDI I ARIANITËVE"
BOTIMET "PLEJAD" (450 LEKË)
Për herë të parë në shqip një
libër mbi pinjollin e fundit të
familjes së arianitëve. Në
rastin e Konstandin Arianitit
është fjala për një person-
alitet, që nga të gjithë
studiuesit e deritanishëm të
historisë së mesjetës së vonë
gjermane, si dhe të papatit,
është nënvlerësuar ose nuk
është trajtuar denjësisht.
Sadopak të merreshin
parasysh bëmat e tij, aq
shumë dhe veprimet dhe
intrigat e tij të errëta,
"pratiche", me siguri që këto
merita do të sillnin men-
jëherë nxjerrjen e tij në dritën
e historisë. Libri ka vlera dhe
për këndvështrimin
shkencor të studimit të një
subjekti historik.
komunizmin”
martesës së parë,
është njeriu më i afërt
i Kertesz. Ajo mund të
flasë pafund për librat
që ai ka shkruar, apo
dhe ato që ka në
mendje. "Kjo grua e paimagjinueshme", ashtu siç
shkruajnë mediat hungareze, është një adhuruese
e madhe e letërsisë dhe dikur ka ëndërruar të ishte
një shkrimtare. Ajo është larguar nga Hungaria në
vitin 1956 dhe për gati 33 vjet ka jetuar në Çikago.
Lidhja me Imre Kertesz është një nga momentet
më të rëndësishme të jetës së saj dhe që nga ai
moment ajo i ka dhënë fund udhëtimeve (të cilat i
bënte shpesh para se të njihej me burrin e saj të
ardhshëm). Duket se Magdës tashmë i pëlqen të
jetë kujdestarja e vetme e të shoqit, aq më tepër
tashmë pas kurorëzimit të tij me çmimin "Nobel",
që e ka kthyer në qendër të gjithë botës.
Në apartamentin e Kerteszve mund të gjesh
gjithçka. Miqtë shkojnë për vizita pasditeve, ndër-
sa në lagjen ku jetojnë kanë dhe kafen ku ulen
shpesh. Imre, burri me një fytyrë disi të mbushur
dhe me qeshjen e zakonshme për një hungarez,
këto kohë është duke i hedhur dhe një sy kujtimeve
të tij. Gjithçka në jetën e një prej personazheve më
të njohur të letërsisë hungareze, që nga koha kur
vetëm tetë vjeç shkroi rrëfimin e parë në ditar dhe
deri në fjalimin gjatë marrjes së çmimit "Nobel" do
të mund ta lexojmë më vonë në kujtimet e hedhura
nga vetë shkrimtari. Ai nuk beson se disa shkrime
apo disa libra mund të rrëfejnë historinë. I pasion-
uar pas ditarëve apo rrëfimeve të gjata, ai e sheh
këtë përpjekje si një pasqyrim të gjatë, që do të
mund të zbardhte shumë pikëpyetje nga e shkuara.
Kjo e fundit nuk mund të jetë asnjëherë e tillë, për
sa kohë që njerëzit
kërkojnë të dinë mbi
mënyrën e ekzistencës
së saj.
Po cila ka qenë jeta
e Kertesz deri para
marrjes së çmimit "No-
bel" në vitin 2002?
Ai ka lindur në
Budapest në një famil-
je disidente. Rinia e tij
është e ngjashme me
von Hofmannst-
hal, Elias Canetti,
Joseph Roth, Arthur
Schnitzler, apo filo-
zofë si Friedrich Ni-
etzsche, Sigmund
Freud, Ludwig Wittgenstein. Ai do të shkruante pjesë
për teatër muzikor, edhe pse kohë më vonë do të pra-
nonte se nuk është se kishte talent për muzikë. "Por
u desh të kisha vetëm një penë për të shkruar dhe
gjithçka më pas shndërrohej në atë çfarë teatri kish-
te nevojë". Si përkthyes dhe njeri i letrave në një
vend komunist ai do të kishte një sërë privilegjesh.
Bashkë me gruan e tij të parë ai do të jetonte në një
apartament të bollshëm, ku kishte mundësi të mer-
rej me letërsinë. "Më pëlqen të kthehem shpesh në
atë kohë, në apartamentin që e doja aq shumë", do
të rrëfehej më pas shkrimtari. Për më shumë se 40
vjet aty ai do të ndante ëndrrat e një burri për të sh-
kruarin dhe leximet natën të autorëve të preferuar si
Albert Kamy. Kertesz do të botonte librin e tij të parë
pas moshës 40 vjeç, por kjo nuk e pengoi të bëhej një
nga njerëzit më të njohur në fushën e letrave. Libri i
tij i parë flet për një pesëmbëdhjetëvjeçar në kam-
pet e përqendrimit.
Edhe pse kritikët kanë rendur ta quajnë këtë
vepër si një rrëfim autobiografik, vetë Kertesz ësh-
të shprehur se nuk ka dashur asnjëherë të rrëfejë
jetën e tij. Ky libër ka ndenjur për gati dhjetë vjet i
pabotuar për vetë subjektin që mbarte. Holokausti
është një nga pikat delikate që shkrimtari mun-
dohet të rrëfejë në këtë libër, që nuk e quan auto-
biografik.
Por, kaq vite më vonë vetë Kertesz pranon se letër-
sia e tij nuk mund të jetë e shkëputur nga historia e
Hungarisë. Edhe pse ka nisur të botohet vonë, për të
është ende herët për të
shkruar për gjithë ata
njerëz që ai i ka parë
me sytë e tij në kampet
e vdekjes. Gjermania
ku tashmë po pushon,
nuk mund t'ia fashisë
kujtimet. Përtej suk-
sesit, thellë brenda tij
fshihet njeriu i trishtu-
ar për një jetë që tepër
vonë ia dha lirinë.
BOTIMET "OMSCA -1" (1000 LEKË)
Shkrimtari bashkëkohor rus,
Anatoli Toss, ka lindur në Moskë.
Që nga viti 1988 jeton në Boston.
Romani "Fantazitë e një gruaje",
fitues i çmimit "Bukerov" në Rusi,
është shpallur romani më i mirë i
vitit, duke u botuar në tirazhe me
qindra mijë kopje. Njëkohësisht
është përkthyer e bërë bestseller
në shumë vende të botës. "Gjuhë
e bukur, prozë e mençur... Ç'duhet
tjetër për të qenë kaq interesant",
shkruan "Business Class". Ndërsa
Knizhnoje Obozrenije shkruan se
"Anatoli Toss bën për vete edhe
shtëpiaken, edhe intelektualin,
edhe studenten tekanjoze".
GUIDO FASSO
"HISTORIA E FILOZOFISË SË TË
DREJTËS"
BOTIMET "LUARASI" (5 EURO)
Një vepër e kulturës juridike që ka
bërë Norberto Bobbio-n të
shprehet: "Më në fund në Itali do
të kemi një filozofi të së drejtës, jo
thjesht shkollore e shprehëse
vetëm e nocioneve, por për më
tepër e plotë". Në të lexuesi do të
gjejë një paraqitje të zhdërvjellët,
e njëkohësisht qartësisht të
ravijëzuar të historisë së filozofisë
të së drejtës perëndimore. Për
kërkuesin mund të shërbejë si
pikënisje për një punë kërkimore
te thelluar.
E DIEL, 19 GUSHT 2007
ESSE
KËTU, KU
Ç
MONIKA STAFA
do ditë para kamerave që
përcjellin drejtpërsëdrejti
ngjarjet më të rëndësishme
BURRAT PUTHIN
NJËRI-TJETRIN!
të vendit, politike a kulturore qof-
shin, burrat shqiptarë puthen e
s'pushojnë së puthuri me njëri-
tjetrin. Ja, një këngëtar shumë i njo-
hur duke e falënderuar me puthje
të zjarrta, para syrit magjik, autorin
e teksteve të këngëve të tij. Puthet
trajnieri me zëvendësin e tij, ose me
futbollistin që bëri golin. Puthet
doktori me pacientin që po e
përcjell. Pa shih! Është Presidenti i
ri i Republikës së Shqipërisë që puthet
vendçe me Kryeministrin! Pastaj dhe me
kryetarët e partive aleate doemos. Edhe me
anëtarët e komisionit të votimit. Pse jo, edhe
me ndonjë prej të zgjedhurve të krahut
tjetër. Puthen burrat shqiptarë me njëri-
tjetrin kudo dhe pa dallim, të njohur e anon-
imë, në rrugë e në studio, larg dhe afër syve
të botës. Ashtu siç puthej Enveri me Hrush-
ovin dhe Çu En Lain; ashtu siç putheshin e
përjargeshin të gjithë të tjerët që vinin pas
tij me miqtë e lartë të ardhur nga larg. Dhe
sot, krejt gabim, na duken si pamje qeshar-
ake. Krejt gabim themi, sepse nuk ka ndry-
shuar asgjë. Ja ku po përmbyllet një kronikë
televizive që bën fjalë për një festival teatri.
Është një festival ndërkombëtar. Siç e do
puna, në fund duhet të jepen dhe çmimet.
Puthen shqeto, me këtë rast, burrat e jurisë
dhe ata që paraqesin shfaqjen, me të gjithë
ata që u thirret emri për të marrë ndonjë
çmim. Mirë vendësit, por si mund ta ndiejë
veten ky bullgari apo rumuni i shkretë, që
duhet të puthet me një apo me disa burra!
Të respektojë traditën e vendit, apo të
tërhiqet me marifet si ndonjë çupë e droj-
tur? Jo, jo, s'bën, duhet përballuar ky "serial
kisser", s'ka zgjidhje tjetër për sa kohë nuk
është as brenda ritualit fetar të tyre (sepse
ortodoksët duhet të dimë se puthen tri herë
në raste përmallimesh apo kungurimesh,
por vetëm në këto raste ama).
Janë të njëjtët burra: paraqitës spektak-
lesh, njerëz të skenës e të jetës publike, bur-
ra shteti, prej atyre më namuzqarëve, deri
te më liberalët; prej sojllinjve të hershëm e
të rinj, deri te sojsëzët e përhershëm, që,
ndërsa kalojnë njëri-tjetrin në revistë
puthjesh të pafundme, ngrijnë si përmen-
dore të lashta antike përpara dorës së një
zonje. Por, mos e shkoni ndër mend! Ky ësh-
të vendi i një mijë e një prapësive e mbrap-
shtive, e mos prisni që këta burra që puthin
kaq me "endje" njëri-tjetrin, të jenë një ditë,
apo një çast, aq të mirësjellë, sa të dinë se ka
një puthje shoqërore që s'ka pse t'u marrë
erzin, nëse ia dhurojnë një zonje. A thua do
të tronditej bota shqiptare me moral të
fortë, nëse Presidenti i ri i vendit do t'i kish-
te dhuruar një puthje po aq "friend" sa
gjithë të tjerëve edhe Arta Dades, Ermelin-
da Meksit ose Jozefina Topallit, kësaj të fun-
dit edhe për faktin e thjeshtë se e përcolli
deri tek oborri i jashtëm i ndërtesës së Par-
lamentit. Shumë gjëra mund t'i mendojë
njeriu ndryshe, por nuk mund të gjykohet
askush gabim, nëse themi se një burrë që
puthet me një varg burrash njëri pas tjetrit,
nuk do të gjykohej aspak për keq prej atyre
që e shohin nëse do të bënte të njëjtën gjë
edhe me një grua. Shoqëria shqiptare nuk
është kaq e pagdhendur sa të shkojë me
mendësinë se është më mirë të puthen bur-
rat me njëri-tjetrin, se të puthen burrat me gratë!
Për të mos thënë, se është pa dyshim pjesë e kodit
të mirësjelljes që një burrë të puthë dorën e një
gruaje. Kuptimin pejorativ që ka marrë në shqip
fjala "puthador", e përdorur pa mëshirë për
qëllime politike, do ta vonojë edhe ca këtë. Por s'ka
Hyj të ma mbushë mendjen se është më e
lejueshme një shoqëri ku burrat puthin njëri-
tjetrin, se ajo shoqëria me mirësjellje të fisme.
Kryetari i ri i shtetit, me një specialist të njohur
të protokollit përkrah, me siguri do ta ndreqë këtë
sjellje - shpresojmë të mos mbërrijë megjithatë te
nderimi ushtarak i paraardhësit të tij. Po kush do
t'i instruktojë këngëtarët, artistët, njerëzit publikë
në përgjithësi, për të përshtatur sjellje të tjera?
Dhe ky është problemi! E ne ankohemi për ditë e
më se Shqipëria na qenkërka një vend i mbrapsh-
të. Por kur mbrapshtia fillon që te përmbysja e
rregullit më të thjeshtë të sjelljes publike, si mund
të pritet që të mos ketë mbrapshti të tjera?
Kjo botë ku jetojmë ka shekuj që përgojon
KU LTURE
PUTHJA E JUDES
Shoqëria shqiptare nuk është kaq e
pagdhendur sa të shkojë me
mendësinë se është më mirë të
puthen burrat me njëri-tjetrin, se të
puthen burrat me gratë! Për të mos
thënë, se është pa dyshim pjesë e
kodit të mirësjelljes që një burrë të
puthë dorën e një gruaje
miqësinë e Orestit me Hektorin, miqësinë e Ham-
letit me Laertin, megjithëse ata as puthen, as
përqafohen. Thjesht janë pak si shumë miq. Në
këtë copë mëmëdheu ku na ka rënë fati të jetojmë
nuk e dimë se sa miq janë burrat me njëri-tjetrin,
ama për t'u puthur nuk lënë kusur. Dhe po të
njëjtët fshehin kryet nën shpatulla dhe nuk dinë
nga t'ia mbajnë, nëse sjellja publike ua kërkon të
dinë të nderojnë një zonjë. Kjo shkon deri në një
SHQIP 43
nuk ua mban goja fjalën "zonja"!
Dikur, në mirësjelljen et-
nografike, "përshëndoshja" e bur-
rave do të thoshte një prekje e le-
htë krye më krye dhe këmbim i for-
mulave klishe të rastit. Nga doli kjo
puthje burrash një çështje tradite
apo namuzi në shoqërinë sh-
qiptare? Kjo pyetje nuk është pa
përgjigje, sido që përgjigjja është e
ashpër: kjo gjë e thjeshtë, ky rregull
shqiptar i përmbysur, nuk është
aspak çështje tradite, por shprehje
e një shoqërie që pret të urbanizo-
het. Si mund të quhet ndryshe një
shoqëri e tillë në të cilën burrat
dëshmojnë emancipim duke puthur njëri-
tjetrin, në të njëjtën kohë që edhe grave të
tyre, para kamerave televizive u drejtohen
me "kjo", ose "ajo", pa bërë fjalë që të bëjnë
një veprim dëshmues të gjendjes së shën-
doshë në familje? E dëgjojmë më pas të
thonë se shkalla e përparimit të një shoqë-
rie matet me shkallën e respektimit të zon-
jave. Po ashtu, thuhet se puthjet e dashu-
risë dallohen prej puthjeve të tjerave, se
puthjet e dashurisë janë më këmbë. Mos e
shkoni ndër mend! As në filmat shqiptarë
nuk do ta gjeni një gjë të tillë, jo më në kro-
nikat politike dhe kulturore që njoftohen
për ditë përmes ekraneve dhe që shumë
prej nesh mbeten të ngrirë para pamjeve
që na paraqiten!
"Vetëm skandal të mos ketë", shkruante
Migjeni, poeti që themeloi qytetarinë në
letërsinë shqipe. Nëse do të kërkohej një
diçiturë për provincializmin nuk do të
gjendej një më e saktë se kjo. Kjo shoqëri
provinciale, dhe këta individë që e përfaqë-
sojnë, nuk do të pajtoheshin nëse do të
vërenin të njëjtën sjellje me një zonjë.
Sepse kjo është ende një shoqëri e thash-
ethemit dhe jo e lajmit. Ka thashetheme?
OK, këtu ne jemi në rregull !
Le të hedhim vetëm një hap të vockël më
tej. Kur një koleg i shkruan një letër një
kolegeje, s'e ka aspak të vështirë ta përmby-
llë letrën me "të fala". Ama "përqafime" nuk
guxojnë ta shkruajnë! Jo, jo, sepse kjo është
kompromentuese! Si mund t'i dërgohen
përqafime "asaj", që është tjetërsoj?! Po të
ishte për një koleg, këto përqafime mund të
ishin "të përzemërta", "shoqërore", ndosh-
ta dhe "të zjarrta". Mirëpo këta kolegë të
ngratë nuk e dinë ndoshta se fjala "të fala"
do të thotë "të falura", që do të thotë më tej
të falesh me dikënd, domethën shqip fare
të përqafohesh me dike, sepse të falurat nuk
bëhen ndryshe. Sepse ja ç'na qenka! Të fala
do të thotë përqafime. Dhe përqafime mund
t'i dërgohen vetëm një shoku. Se këtu e njo-
him të gjithë njëri-tjetrin, jemi një shoqëri
që mbetet peng e kushërirllëkut ("consan-
guinitas").
Meqë jemi te përqafimet, për ditë
kalojnë para syve të mi imazhe që paraqes-
in takime të burrave të shtetit me mysafirë
të huaj. Burrat shqiptarë, edhe si burra sh-
teti, ndërsa të zgjasin dorën, përgatiten për
përqafimin. Kujtoni për shembull pritjen e
Bushit. Këta burra namuzllinj, që përdorin
shprehjet më vulgare për zonjat shqiptare
që kanë me vete përpara mikrofonëve të
aulave perëndimore, dhe bëjnë sikur nuk
e dinë se "charming lady" ka edhe një kup-
tim pejorativ, s'e kanë për gjë fare ta tërhe-
Julia Stankova qin burrin e botës, me shkas nga dhënia e
dorës, edhe përpara kamerave, madje edhe
në çastin e rezervuar për reporterët, për ta
përqafuar. Dhe s'duan t'ia dinë aspak se s'ka
përqafim, nëse jepet dora. Përqafimi u përjashtua,
pra! Dhe burri i shtetit tjetër tërhiqet me zor për t'i
treguar një lloj afërsie të dyshimtë! Ti e bën për re-
spect, por hajde dhe shpjegoja atij. Gjithmonë më
është dashur të jap shpjegime për ca miq të huaj
për këtë lloj përshëndetje tonën të veçantë, natyr-
isht jotradicionale.
Kjo është Shqipëria! Vendi ku burrat puthin
njëri-tjetrin, por kurrsesi gratë, madje as gratë e
tyre! Sepse jemi shoqëri namuzqare, gjysmë fshat
dhe gjysmë qytet, si në ato përrallat me gjysmagjel.
Prindërit nga provinca dhe brezi më i ri nga
metropoli, një shartim fanatikësh dhe le-
vantinësh, që në një anë përqeshin Enverin që
puthet me Hrushovin e me Çu En Lain dhe, në anën
tjetër, përjargen me njëri-tjetrin. Thonë se kështu
pikë të tillë që, me vështrimin e një të huaji, do të shkohet më shpejt drejt Evropës, sepse është liri e
vinte fare natyrshëm pyetja: të jetë punë mirësjell- njeriut që burri të sillet si grua me burrin dhe burri
jeje, apo mos vallë në të vërtetë u pëlqen të puthen si "burrë zamani" me një zonjë! Ç'përligjje e pam-
me njëri-tjetrin?! E si mund të besosh më tej se këta erituar!
burra që puthen me pasion me njëri-tjetrin e kanë
me gjithë mend kur thonë se do ta vënë kusht që të
paktën një e treta e të zgjedhurve prej bashkësive
që përfaqësojnë do të jenë femra! Po, nuk kam
gabuar aspak. "Femra" thonë, sepse shëëëëttttt,
SHQIP 44
KULTURE
FESTIVALI
Pushimedhe S
folklorburimor
nëFiniq
P ushime dhe folklor burimor
në këto ditë gushti.
Kryeqendër e tregimit të kësaj
pasurie shpirtërore nga treva e
minoritetit etnik grek në jugun
shqiptar, është bërë Finiqi, duke
rimarrë një pjesë të "statusit" të
kryeqendrës së Epirit të shekul-
lit të dytë para erës sonë. Në
majin e këtij viti, sprova e parë
e kthimit te pasuria folklorike e
kësaj pakice kombëtare është
dhënë në Zapio të Athinës. Ësh-
të kujdesur forumi i minoritarëve
grekë në emigracion dhe sho-
qata e artistëve me qendër në
Athinë për këtë takim të parë me
folklorin. Ndërsa tani, në gusht,
banorëve të palëvizur dhe emi-
grantëve u është kujtuar kjo si
pjesë e identitetit kulturor,
përmes pjesëmarrjes në një fes-
tival këngësh e vallesh burimore.
Mbrëmja e së premtes shpalo-
si në një skenë të hapur në Fin-
iq pasuri këngësh, vallesh dhe
kostumesh me vlera autentike.
Ziso Lluci, kryetar i komunës
dhe një nga protagonistët e
kësaj sipërmarrjeje në fushën e
kulturës shpirtërore, thotë se për
Festivalin Folklorik të minoritetit
etnik grek ka pasur bashkëpun-
im edhe nga komunat e tjera të
minoritetit. Pjesëmarrësit në të
vinin nga Finiqi pritës, si dhe
nga Himara e Narta e Vlorës, nga
fshatrat e Dropullit të Sipërm e
të Poshtëm në Gjirokastër.
Drithërima e zërit të këngëtares
himarjote, Katina Bejleri, u pas-
ua nga kërcimet e dropulliteve
shamibardha me medaljonët e
florinjtë për nën ballë, për të vi-
juar me perlat që solli grupi i
rindërtuar i Finiqit nën kujdesin
profesional dhe pjesëmarrjes në
të të këngëtares Irini Qirjako.
"Edhe një herë u ndjeva e përtër-
irë nga folku i vendlindjes sime
në Finiq", tha për "Shqip" këngë-
tarja, që në këto anë e quajnë
diva e polifonisë shqiptare.
Në intermexo të festivalit u
shfaq edhe një dokumentar pan-
oramik mbi vlerat arkeologjike të
Finiqit si kryeqendër e Epirit,
duke bërë publike shumë nga
zbulimet e realizuara në sitin
arkeologjik të Finiqit, me teatrin
antik 15 mijë vendesh etj., dhe
ambiciet e drejtuesve të push-
tetit vendor që projektojnë
kthimin e tij në një qendër të viz-
itueshme nga flukset turistike,
ku folklori do të jetë pjesë e asaj
që Finiqi ka për të treguar edhe
si produkt turistik. Për herë të
parë, një festival i këtij lloji krijoi
mundësinë e regjistrimit dhe
mosharrimit të pasurisë
shpirtërore nga vetë komuniteti
i minoritetit grek. Synohet që or-
ganizimi i aktiviteteve me për-
masa dhe pretendime të tilla të
kthehet në një traditë të përvit-
shme, e qarkullueshme sa në
Dropull aq edhe në Himarë e
Nartë.
Th.Nika
E DIEL, 19 GUSHT 2007
ERMIR HOXHA
ikur asnjë varg dhe asnjë frazë të
mos kishte shkruar, personaliteti i
Teodor Kekos nuk do të mund të
mbetej kurrë në hije. Dori mbetet i pa-
përsëritshëm bash për këtë arsye;
ngaqë nuk iu dallua dot kufiri mes një
poeti e shkrimtari dhe një njeriu që e
kishte 24-orëshin e jetës aq të skalitur
artistikisht, që nga pamja, sharmi,
mënyra se si hidhte hapat, e deri tek af-
tësia për të mos qenë kurrë rutinor në
marrëdhënie me njerëzit.
Me gjuhë artistike, Dori ishte i tëri një
shfaqje, ku gërshetohej fjala, arti i të
thënit të saj; drama e komedia e luajtur
aq mjeshtërisht nga frazat e përzgjedhu-
ra dhe të latuara me kujdes, nga vësht-
rimi i tij shigjetues, buruar nga dy sy të
përshkëndijshëm, si dhe në fund, fab-
ula që mbetej pas, si në të gjitha ato kr-
ijimet në letër që zunë fill në fund të
viteve '70-të. Nuk ka diskutim (pati të
Krijimet e Dorit më
paktën fatin që vepra të mos i bëhej ar-
tificialisht e madhe pas vdekjes), që Te- ngjajnë si ato filmat që
odor Keko mbetet një ndër emrat më të
shquar në historinë e letërsisë shqipe të i shikon pasi ke lexuar
shekullit të kaluar, një mjeshtër i tregim-
it të shkurtër dhe një poet, cilësisht i
pangjashëm për nga çiltërsia. Në fund
më parë librin. Madje
të viteve '80-të, Teodor Keko u klasifikua
si ndër autorët më të lexuar, me një
shumë herë jam vënë
pëlqyeshmëri nga ana e atij brezi që ten-
tonte gjithnjë fluturimin nën diktaturë, në siklet nga fansa të
ku me anë të muzikës, e ku me anë të
letërsisë, dhe te Dori, siç shprehet një Dorit të cilët duke
ndër ish-miqtë e tij më të ngushtë, Fa-
tos Baxhaku, ishte valvula e hapjes, e atij
shpërthimi që kulmoi në vitet '90-të.
ditur miqësinë tonë,
Edhe sot, Teodor Keko është ndër au-
torët më të lexuar shqiptarë dhe për më
më thonë përmendësh
tepër pa dallim moshe. Madje, Dorin
mund ta shijojë pa problem edhe halla ato që kanë lexuar
pa shkollë të lartë e kolegut Baxhaku, e
cila i shërben këtij të fundit si etalon për nëpër librat e tij
cilësinë e shkrimeve të një gazete dhe
kuptueshmërinë e tyre në shërbim të
qytetarëve. Dhe si një udhë për ta kuj-
tuar më të plotë Dorin në aspektin jash-
të letrar të tij (fizikisht dhe jo ndjeshmër-
isht), që aq shumë dominon në krijim-
tari, si një gërmues i palodhur i çdo skute
të misterit njerëzor, vjen një intervistë
me një nga ish-miqtë e tij më të
zgjedhur, gazetarin e njohur Edmond
Laçin.
Për ata që kanë njohur Dorin dhe që
njohin Mond Laçin, kjo intervistë është
vetëm një lloj nostalgjie për një kohë të
ikur plot gazmend, e siç thuhet rëndom,
gallata që nuk vijnë më. Ndërsa për ata
që vetëm kanë dëgjuar për Dor Kekon,
kanë rastin të njohin një ndër qoshkat e
personalitetit të tij, që ishte tek e fun-
dit, një qoshk plot dritë, nga rrezet e së
cilës, çdo kush mund të mësojë ta jetojë
jetën artistikisht, edhe nëse është i
Në fotot: (lart) Teodor Keko me Robert
paaftë të shkruajë libra.
Shvarcin dhe Pandi Carapulin,
(poshtë) Keko me Xhevahir Spahiun
Mondi, si ka qenë njohja juaj Dy miqtë, Edmond Laçi dhe Teodor Kek
MALL PËR
me Dorin, momentet e para?
Atëherë Tirana ishte shumë e vogël,
aq sa për të mos u njohur me Dorin e
vogël. Pastaj mbrëmjet do të na "për-
plasnin" patjetër te shkallët përpara
Pallatit të Madh të Kulturës, te guri, apo
te "Progresi", përbri Lidhjes së Sh-
krimtarëve.
Por nga fundi i viteve '80 nisëm të
"përplaseshim" edhe natën, Dori
punonte si redaktor në gazetën "Drita",
ndërsa unë në Shtypshkronjën e Shtyp-
it Periodik, ku edhe përgatitej kjo
gazetë. Që nga ajo kohë kemi pritur
shumë "gimçe" bashkë, siç i thoshim me Po ashtu, ju njiheshit për një
përkëdheli agimit (mëngjesit). natyrë thumbuese. Cilat ishin ato Mbaj mend një tren me siklete. Dori
aspekte të jetës që përfshiheshin
Ju, por dhe Dori, jeni njohur në gjah dhe objektiv gjuajtjeje kishte shkuar në Holandë, ndërsa
për shkathtësi në sajimin e bat- me anë të thumbave?
utave të aty për atyshme. A kishit
ndonjë prej tyre si kod përshën-
Gjahu i Dorit? Shumë herë edhe unë. unë me pushime. Dy ditë më parë, i
Dori kishte shumë dëshirë të merrej me
detjeje mes jush dhe na tregoni
disa histori prej nga ku dilnin
"barkun e shtëpisë", jo vetëm sepse ndodhur në një qytet të vogël (s'po e
miqtë e tij e kuptonin ende pa hapur
batuta?
Xhuli (bashkëshortja) më thoshte se
gojën, por ngaqë mezi priste "hakmar-
rjen" e tyre. Kur ishte në formë, edhe
them emrin që të mos mërziten
Dori qeshte edhe në gjumë. Në ato kohë
ishte për të qeshur dhe për të qarë, por
peshku duhej të kishte frikë të vinte mbi
tavolinë, sepse do t'i sajohej ndonjë gjë
berberët), shkoj të qethem. Gjeta
Dori ishte kampion për t'i kthyer të
gjitha në humor. Atëherë gazetarët sapo
aty për aty. hapur vetëm një, i cili për fat
kishin shpikur pyetjen "kush është ën- I lexonit ju krijimet e Dorit,
drra juaj në sirtar?". Përgjigjja që kishim apo mjaftoheshit me krijim-
s'kishte gërshërë, por vetëm një
përgatitur ishte "të kem një sirtar". Për tarinë e tij në tavolinë?
shumë kohë, sa herë takoheshim, pyet- Krijimet e Dorit më ngjajnë si ato fil- makinë, edhe ajo pa korrent...
ja e parë ishte "ç'a bëre për sirtarin?", mat që i shikon pasi ke lexuar më parë
ndërkohë që pak e kuptonin përse e librin. Madje shumë herë jam vënë në
thosha Dorit se kisha blerë gabimisht li- Kam një poezi të vjetër. Është me sh-
kishim fjalën. Në tavolinat e mëdha të siklet nga fansa të Dorit, të cilët duke di- brin e vjetër, jo atë të fundit. Në fakt, ai krimin e Dorit, të shkruar vetëm për
Dorit të vogël, janë thënë me miliona tur miqësinë tonë, më thonë për-
vërtetë ishte i vjetër, Dori ndërkohë kish- mua. Besoj, e meritoj ta kem vetëm për
batuta, shumica e të cilave përfundonin mendësh ato që kanë lexuar nëpër librat te nisur tjetrin. vete…(qesh)
në pecetat e lokalit, të cilat vetëm ai e tij. Megjithatë, them se jam me fat që
mund t'i zbardhte e më pas t'i hidhte në kam "lexuar" më parë Dorin, se sa librat Më thoni një varg, poezi a Zakonisht kush paguante?
librat e tij. e tij. Kur merrja dy kopjet e çdo libri nga ndonjë frazë nga prozat e tij që iu Po të ishte martuar Dori me "para",
Martini ose Elio (djemtë), me humor i është ngulitur në mendje? do t'i kishte kaluar jeta gjyqeve nga
 E DIEL, 19 GUSHT 2007 KU LTURE SHQIP 45

Nesër mbushen plot 5 vjet, që Dor Keko

u nda nga jeta, pas një sëmundjeje të
rëndë. Shkrimtar cilësor, apo qytetar
model? Vështirë të bëhet dallimi mes
të dyjave, ndërkohë që uniteti i tyre e
bënte aq simpatik. Gazetari i njohur
Edmond Laçi, një ndër ish-miqtë e tij më
të ngushtë (paradoksi më i madh i kësaj
bote do të ishte që ata të mos njiheshin),
rrëfen për raportet e tij me Dorin, duke
zgjedhur natyrshëm fjalën mall për të…

Keko dhe Spahiu në Fierzë në vitet ‘80

Te kafe “Europa”,
ish-rezidenca e Dorit
Poeti Xhevair Spahiu, K afe "Europa" ishte rezidenca
zyrtare dhe jo zyrtare e Dor
Kekos; aty i shkonin lajmërimet,
ko
një tjetër klient me ftesat e gjithë ajo mori letrash e

DORIN
kërkesat për divorc. Problemi ishte kur
dhe ku do takoheshim. Me refrenin:
"s'ka gazetar të pasur në këtë botë!",
shumë abazhurë, lavatriçe, deri edhe
dhoma gjumi, pa folur për veshjet e
trupit, janë konvertuar në "takime
pune", siç thoshte Dori. Një herë, mad-
je kemi "ngrënë" edhe një libër të Dorit.
Pas tre muajsh për fat ai doli dhe Xhuli
filloi të na flasë sërish.
I keni marrë ndonjëherë lekë
borxh njëri-tjetrit?
Borxhi që mbaj mend janë dy mijë
lekë të vjetra. Atë nuk e harroj, jo vetëm
se ishin të taksisë që do më kthente në
shtëpi, por se të nesërmen më dha 200
USD. Një muaj rresht e kam thirrur
"Sude".
Kë donte më shumë Dori? Ty,
Tos Baxhakun apo Tor Pustinën?
Dori e kishte zemrën me shtatë
barkushe. Aty kishte vend për të gjithë,
pse jo dhe për Baxhakun dhe
Pustinën… (shaka)
Çfarë menduat kur morët vesh
se Dori vuante nga një sëmundje
e rëndë (dhe si e morët vesh)?
Natyrisht nga Dori. Më pëlqen shumë
lamtumira e Mustafajt për Dorin: "Unë
tani përfitoj nga heshtja jote e
detyrueshme dhe do të them çfarë të
dua. Ti s'më ndërpret dot me të tallur, siç
bëje zakonisht…". Dhe vërtet, ai tallej
me sëmundjen e tij, aq sa për shumë
kohë na bëri të besojmë se gjithçka do të
kalonte mirë. I vetmi që mund të na e
largonte dëshpërimin, ishte vetë ai.
Ditët në Tiranë, pas kthimit nga Greqia
ku kurohej gjysmën e javës, i kalonim
duke pirë kafe "Lavazza", të cilën e
mbante me vete dhe ia jepte kujtdo ba-
nakieri që kishte turnin. Edhe aty me
humor, "A lejohet me pije me vete te ky
lokali?".
Por më pas kur mësuat se Dori
u nda nga jeta, si u ndjetë? M'i
përshkruani ato momente...
Mbaj mend një tren me siklete. Dori
kishte shkuar në Holandë, ndërsa unë
me pushime. Dy ditë më parë, i ndodhur
në një qytet të vogël (s'po e them emrin
që të mos mërziten berberët), shkoj të
"patentë" i "Europës",
kujton bisedën e fundit
më Teodor Kekon, në
tavolinën ku nuk
preferon të ulet më
qethem. Gjeta hapur vetëm një, i cili për
fat s'kishte gërshërë, por vetëm një
makinë, edhe ajo pa korrent. Vendosa ta
provoj, por aventura përfundoi me
kokën tullac. Në fillim qesha, por
pastaj…dy ditë më vonë, prisja që Dori
(i cili do të udhëtonte nga Holanda në
Greqi) të më telefononte së bashku me
dy gazetarë shqiptarë, që nxirrnin një re-
vistë në Selanik. Por Dori më gënjeu, nuk
më telefonoi më. Pak orë më vonë,
mamaja ime pësoi dy infarkte në zemër
dhe për tre muaj me radhë fjeta nëpër
spitale. Një vit i çmendur…
Sot, pas 5 vjetësh që nuk jeton
më, ç'emër ka malli juaj për Dor-
in?
Malli për Dorin…Unë kam një tjetër
mall, si ai për dikë që e di shumë mirë se
do ta takosh sërish. Vendin dhe orën
edhe këtë herë le ta caktojë Dori i vogël.
Ç'do i thoshit sikur të rikthe-
hej në jetë vetëm për 5 minuta?
Prapë do qeshnim. Prapë do t'i
thosha se "s'kam sirtar" dhe sërish do të
më merrte malli…
shkresash, ku do të shkruhej: Merr
Teodor Keko, Kafe Europa", tavoli-
na 2, 3, 5… Poeti Xhevair Spahiu, i
cili njësoj si Dori, ka gëzuar sta-
tusin e një klienti model aty, tregon
sot një tavolinë, ku për herë të fun-
dit është ulur së bashku me ish-
beniaminin e tij, pak ditë para së
të udhëtonte drejt Holandës 5 vjet
më parë, nga ku do të vinte i pa-
jetë. "Në atë tavolinë unë nuk ulem
më", thotë Xhevoja i përlotur dhe
vijon të flasë për Dorin. "Këtu në
kafe 'Europa', kishte një shtëpi të
dytë. Ishte për të një stacion çlod-
hjeje përpara se të shkonte në
punë, a kur kthehej nga puna". Atë
ditë që e takova për herë të fundit,
unë do të nisesha për në Berat,
prisja të më vinte makina që të më
merrte. Mirëpo, si për rastësi, të
cilat mua nuk më duken se janë
thjesht rastësi, makina nuk erdhi,
e unë mbeta rreth 2 orë duke bised-
uar me Dorin. Ishte pra, takimi i fun-
dit mes nesh. Biseduam për çësh-
tje të ndryshme. Dori kishte atë rrë-
fimin e tij të veçantë, që e shoqëron-
te gjithnjë me të qeshur. Më kujto-
het porteti i dashur i Dorit. Ishte një
njeri me zemër të madhe, njeri që
përhapte dashuri, nuk vuante nga
smira dhe nga shpirtngushtësia.
Me Dorin, njeriu e ndiente veten të
lirë, mund të flisje si të doje dhe
kur ai nuk ishte i të njëjtit mendim
me ty, i këpuste një të qeshur….
"Sikur nuk është kështu thoshte", e
prapë me të qeshur. Ishte tragjike
që iku aq i ri.
Ai e la këngën përgjysmë. Krijim-
taria e tij ishte një këngë e këpu-
tur. Dhe kjo pa dyshim krijon një
dhembje, megjithëse kanë kaluar
kaq kohë. Unë e njoha Dorin para
30 vjetësh. Njihja që më parë të
atin, Endrin, i cili po ashtu ishte njeri
me zemër të madhe. Edhe të ëmën
gjithashtu, Xhanfizen, e cila aty nga
viti 1978, më tha një ditë: të të jap
ca poezi të djalit, të m'i lexosh? I
lexova gjatë natës dhe të nesër-
men, nga një telefon që ndodhej
në derën hyrëse të Lidhjes së
Shkrimtarëve, e mora Xhanfizen
dhe thashë: Të jesh e lumtur, se
ke lindur një poet të talentuar.
"Xhevo vertet ashtu thua?", më tha
Xhanfizja. Po, i thashë, ta them me
gjithë zemër. Sepse vetëm një poet
mund ta thotë këtë varg: pika e
vesës si bebja e zyrit. Më pas, unë
do isha redaktori i librave me poe-
zi të Dorit dhe miqësia jonë u bë
aq e ngushtë sa, nuk e di, por ndi-
heshim si vëllezër. Kafe "Europës",
i mungon shumë Dori. Edhe mua.
Edhe letrave shqipe. Të gjithëve".
SHQIP 46 E DIEL, 19 GUSHT 2007

Sport
Kombëtarja
Vëzhgimi
Bariç do të jetë
sot në tribunën e
stadiumit “Qe-
mal Stafa” për të
ndjekur ndeshjen
e Superkupës
mes Tiranës dhe
Besës, ku do të
vëzhgojë në
aksion disa prej
futbollistëve të
grumbulluar nga
ai në kombëtare

Trajneri pohon se nuk ka dashur ta mbingarkojë Canën. Mosaktivizimi i Lalës dhe Bulkut është problemi kryesor i kroatit

“Holanda? Mua më shqetëson gjyqtari!”

Bariç i trembet një gjykimi si në ndeshjen e parë kundër “tulipanëve”
ERMAL KUKA GJYQTARI MESFUSHORI SULMUESI dhe nuk kemi frikë. E rëndësishme
është që të luajmë mirë dhe të mar-

T
rajneri i përfaqësueses sh rim një rezultat shumë të mirë edhe
qiptare Oto Bariç ka mbërri për tifozët. Do të isha i lumtur sikur
tur dje në vendin tonë për të JEFET CANA V. NISTELROI gjyqtari i ndeshjes të ishte i mirë,
filluar grumbullimin për ndeshjen Gjyqtari izraelit Bariç ka Bariç e sheh si ndryshe nga ai në Holandë.
miqësore të ditës së mërkurë kundër ishte kundërsh- konfirmuar se një të keqe më Përse nuk do të jetë Lorik
Maltës. Por që në fjalët e tij të para tari kryesor i Cana është i shumë kthimin Cana në miqësoren me
në vendin tonë, ai ka treguar se po kuqezinjve në mbingarkuar e goleadorit në Maltën?
mendon që tani për takimin e shta- ndeshjen e me skuadrën e Kombëtaren Është e vërtetë që nuk është
torit kundër Holandës. Kroati ka sak- parë ndaj tij dhe se holandeze. grumbulluar Lorik Cana. Lojtari më
tësuar se miqësorja e 22 gushtit ësh- Holandës, që aktivizimi ndaj Gjithsesi, ai ka kërkuar që të mos grumbullohet,
të thjesht për të testuar lojtarët para përfundoi 2-1 Maltës nuk do nuk ka dashur pasi ka probleme të mbingarkesës
një sfide më të rëndësishme, ndër- për “tulipanët”. të kishte të bëjë dallime, së ndeshjeve. Duke e parë të arsye-
sa është shprehur i shqetësuar rreth Ai nuk akordoi shumë vlera, pasi i ka shme këtë fakt e kam lënë jashtë
mosaktivizimit të Altin Lalës dhe tre 11-metër- pasi ai e njihte cilësuar të ndeshjes. Për më tepër, nuk kemi
Ervin Bulkut me ekipet respektive. sha të duk- mirë lojën e gjithë futbol- çfarë të vëzhgojmë tek ai futbollist.
Megjithatë, kroati ka gjetur një shëm në favor mesfushorit të listët e Holan- Ne duhet të shohim lojtarë si Lala
mënyrë origjinale për të treguar se të skuadrës Olimpikut të dës si lojtarë të dhe Bulku të cilët kanë luajtur pak.
nuk e ka frikë Holandën, duke u “lu- tonë Marsejës mëdhenj Për mua kjo është e rëndësishme.
tur” që këtë radhë gjykimi të mos Ndërsa Cana do të jetë me Holan-
jetë i njëanshëm. dën.
Ju keni grumbulluar Ervin
Sapo keni mbërritur në Ti- Skelën. Ai nuk do të jetë me
ranë dhe ndeshja me Maltën gjendjen e tyre. Në veçanti dua të marrim një rezultat pozitiv ndaj që nuk duhet të jem unë ai që du- deze është kthyer Van Nistel- Holandën...
është shumë afër... shoh dy prej tyre që janë aktivizuar Maltës, një ndeshje miqësore pas het të flasë për këtë çështje. Duhet roi... E di shumë mirë që ai nuk do të
Po, është e vërtetë. Ndeshja me më pak deri tani. Më parë dua të pushimeve. të pyesni zotin Duka. Unë thjesht Nuk kam çfarë të them për këtë. jetë në takimin me Holandën. Por
Maltën është ditën e mërkurë dhe grumbulloj të gjithë informacionin A do ta shfrytëzoni ardhjen jam në pritje të asaj që do të bëjë Kjo është një e keqe më shumë për ai nuk ka luajtur gjatë kësaj periud-
unë kam grumbulluar ata lojtarë që e nevojshëm për ta dhe më pas do tuaj për të folur me presiden- federata. Pra nuk mund të them ne. Ai është një lojtar i madh, ashtu he. Gjithsesi unë dua ta ndjej që ai
dua të shoh në këtë ndeshje, ku do të bisedoj individualisht me çdo tin Duka rreth rinovimit të asgjë, pasi jam thjesht një punon- si të gjithë futbollistët e tjerë të është pjesë e Kombëtares sonë,
të përdor të gjithë futbollistët që lojtar për këtë takim dhe atë kundër kontratës? jës. Holandës. Gjithsesi, ne kemi luaj- prandaj e kam grumbulluar në këtë
kam në dispozicion për të parë Holandës. Do të mundohemi të E kam thënë edhe një herë tjetër Në kombëtaren holan- tur kundër lojtarëve të mëdhenj ndeshje miqësore.

SUPERKUPA
legjionarët
Presidenti i kavajasve i bën thirrje skuadrës të fitojë trofeun për të harruar Liteksin Mesfushori kuqezi është kthyer përsëri mes titullarëve

Starova kërkon hakmarrje për Trajneri lavdëron Lalën

“Bëri gjithçka mirë”
Kupën e humbur ndaj Besës D uket se Dietmar Heking e ka kuptuar se Altin Lala vazhdon
të jetë një lojtar i rëndësishëm për Hanoverin. Provën më
të mirë ai e ka marrë në sfidën kundër Karlsruhes, ku Lala ishte

T
irana dhe Besa do të luajnë
sot në stadiumin “Qemal
Stafa” për trofeun e parë të
sezonit, Superkupën e Shqipërisë.
Të dyja palët duan ta fitojnë këtë
sfidë, ndoshta edhe për të harruar
paksa zhgënjimet e fundit në
arenën ndërkombëtare. Por te
bardheblutë, dëshira për fitore në
këtë sfidë ka shijen e hakmarrjes,
sepse në radhët e ekipit kampion
janë trajneri Starova dhe futbol-
listët Vrapi e Xhafaj që kanë hum-
bur në finalen e Kupës së Sh-
qipërisë pikërisht ndaj ekipit kava-
jas. Vetë trajneri i Tiranës tregon se
ky do të jetë një motiv më shumë
për të kërkuar suksesin përballë
kavajasve. “Normalisht, e gjithë
skuadra është e motivuar për të
dhënë maksimumin në fushë për
të fituar një trofe të cilin ne e vlerë-
sojmë. Kemi punuar gjatë kësaj
kohe për të qenë të gatshëm për
këtë sfidë dhe mendoj se të gjithë
do të japin maksimumin për të sig-
uruar kupën e parë të sezonit, ku
dihet se objektivat e Tiranës janë të
fitojmë në çdo kompeticion. Per-
sonalisht, këtë e shoh edhe si një
hakmarrje për finalen e Kupës së
Shqipërisë, ku u mundëm nga
Besa. Besoj se do të jetë një motivim
më shumë edhe për lojtarët si Vrapi
e Xhafaj, që kanë qenë në atë sfidë”,
u shpreh dje trajneri i bardhebluve.
Por nga ana tjetër, edhe kavajasit
nuk heqin dorë lehtë nga një torfe
që nuk e kanë fituar asnjëherë më
parë. Presidenti Bizhdili u ka bërë
thirrje lojtarëve të impenjohen
maksimalisht, edhe për të harruar
shijen e hidhur që la humbja ndaj
Liteksit në Kupën UEFA. “E dimë
mirë që Tirana nuk është një
skuadër e lehtë, por do të bëjmë
maksimumin që të fitojmë këtë tro-
fe. Për këtë i bëj thirrje të gjithë
skuadrës të japë maksimumin, për
t’u shfaqur sa më mirë dhe për të
sjellë Superkupën në Kavajë, ash-
tu siç sollën edhe Kupën e Sh-
qipërisë. Për më tepër, ne do të jemi
më të motivuar në këtë sfidë, pasi
dëshirojmë që të lëmë pas rezulta-
tin zhgënjyes me Liteksin në Kupën
UEFA. Një fitore ndaj Tiranës do të
kthejë besimin te tifozeria jonë,
dhe do t’i tregojë asaj që nuk e fil-
lojmë këtë sezon pa pretendime”, u
shpreh presidenti i Besës. Pritet që
këtë takim ta ndjekë një numër i
konsiderueshëm tifozësh nga
Kavaja, të cilët nuk e kanë brakti-
sur ekipin edhe pas humbjes në
Kupën UEFA. e. kuka
titullar dhe zhvilloi një ndeshje të përsosur, si në detyrat
mbrojtëse, ashtu edhe në ato sulmuese. Vetë Heking kishte bërë
të ditur para fillimit të sezonit se Lala nuk ishte pjesë e planeve
të tij për formacionin titullar, por ka
mjaftuar humbja me Hamburgun për
ta bërë të ndryshojë përfundimisht
mendje. Si rrjedhojë, pas sfidës me
Karlsruhen, trajneri e ka falënderuar
publikisht mesfushorin kuqezi, duke
folur me fjalët më të mira, ashtu si i
gjithë shtypi sportiv gjerman që e ka
vlerësuar maksimalisht. “Jam shumë i
kënaqur nga Altin Lala. Atij i kishim
lënë një detyrë për të bërë dhe duam
ta falënderojmë, pasi e ka bërë në
mënyrën më të mirë. I kemi kërkuar që mos t’i lërë asnjë mundësi
rrezikimi mesfushorit të Karlsruhes, Hajnal, dhe ai e ka bërë
këtë, duke qenë një ndihmë e madhe për skuadrën. Meriton
komplimente”, ishte deklarata e Heking në gazetën “Neue
Presse”. Duket se kjo do të mjaftojë që Lala ta shohë veten
përsëri si një titullar në formacionin e Hanoverit, ndonëse nuk
do të ketë më në krah shiritin e kapitenit. Në këtë mënyrë, është
zgjidhur edhe një prej problemeve të Kombëtares Shqiptare,
ku mosaktivizimi i Altin Lalës në ndeshjet e para të sezonit kish-
te shqetësuar dukshëm trajnerin Oto Bariç. e. kuka
E DIEL, 19 GUSHT 2007 SPORT SHQIP 47

Moto GP
Një tjetër sukses i australianit në Çmimin e Madh të Çekisë do t’i jepte atij sigurinë në luftën për titullin kampion

Stoner është i pakapshëm,

edhe në Brno niset i pari
Valentino Rosi arrin të renditet vetëm i gjashti në prova
K
ejsi Stoner duket se nuk ka
rivalë në këtë sezon të Moto
GP. Piloti australian i
Dukatit që kryeson renditjen, ka
arritur të sigurojë “pole-position”
edhe në pistën e Brnos, në Repub-
likën Çeke, duke treguar se dëshi-
ron një fitore për të siguruar sa më
parë titullin kampion.
Stoner ka zhvilluar vetëm
13 xhiro në pistë, thuajse
gjysmën e atyre që kanë
zhvilluar kundërshtarët e
tij, por ka qenë i vetmi që
është ulur nën kufirin e
1’57". Në fakt, ai ka regjis-
truar një kohë të jashtëza-
konshme prej 1’56"884,
duke lënë pas me 280 të
mijtat kampionin e botës
në fuqi, Niki Hejden. Pro-
gresi i vazhdueshëm i
Hondës gjatë garave të
fundit është konfirmuar
edhe nga Pedroza, i cili do
të niset në vendin e tretë
në startin e garës së sot-
me. Në vështirësi të duk-
shme është shfaqur
përsëri Valentino Rosi, i cili
do të niset nga vendi i gjas-
htë, ndonëse kjo cilësohet
si një nga pistat e tij më të
preferuara.
Në fillim dukej sikur Stoner do
ta kishte të vështirë të siguronte
një kohë të shpejtë në këtë pistë,
pasi motori i tij shfaqi disa prob-
leme mekanike. Por australiani
këtë garë për të shpresuar që të
rikuperojë në ato pasardhëset.
Stoner duket i pakapshëm dhe në
rast të një fitoreje tjetër, do të du-
heshin dy gara pa pikë të austra-
lianit që Rosi të vazhdojë të pre-
tendojë për titullin. Problemet jas-
htë pistës, me akuzat për evazion
Futbollisti tha se para fundit të gushtit do të kalonte në Spanjë, pavarësisht dëshirës së Hamburgut
fiskal, duket se e kanë bërë edhe ko Melandri, i cili është dorëzuar
më të vështirë situatën për italia- para dhimbjeve në shpatull dhe
nin, që duhet të mendojë edhe si ka preferuar të mos rrezikojë. Por
të gjejë një mënyrë për të bërë të në pistë do të jetë Toni Elias, i cili
funksionojë motori dhe gomat, të është kthyer pas dy garash mung-
cilat nuk janë shfaqur në nivelin e esë, për shkak të një dëmtimi të
kundërshtarëve. Ndërkohë, në marrë gjatë një aksidenti në Çmim-
garën e sotme do të mungojë Mar- in e Madh të Holandës.
Zbulimi ANGLI PREMIERSHIP
NDESHJET
Materaci tregon sharjen që “tërboi” Zidanin Portsmuth-Bolton 3-1
Kanu 16’, Utaka 30’, Teilor
88’ (11m) / Anelka 12’
E nigma është zgjidhur më në fund. Marko
Materaci ka treguar në një intervistë eksk-
luzive për revistën “TV Sorrisi e Canzoni” fjalët
më mirë atë k... e motrës tënde”, ka qenë fraza
me të cilën Materaci i është drejtuar Zidanit, kur
ky i fundit po i ofronte bluzën mbrojtësit që po
Birmingem-U. Hem 0-1
Nobël 70’ (11m)
Fulhem-M’sbrou 1-2
ekzakte që ai i ka thënë Zinedin Zidanit gjatë e tërhiqte nga fanella në një aksion në zonë. “TV MekBraid 16’ / Mido 55’,
Katërmol 88’
finales së Kupës së Botës 2006. Ato fjalë sollën Sorrisi e Canzoni” ka vendosur të publikojë Riding-Everton 1-0
një reagim të çuditshëm të francezit, i cili e godi- frazën më enigmatike në botën e sportit, Hant 44’
ti me kokë mbrojtësin italian, duke u ndësh- megjithëse tregojnë një gjest të ulët të futbol- Totenhem-Derbi 4-0
kuar me karton të kuq, për ta lënë skuadrën me listit italian. Kjo u bë për shkak se spekulimet Malbrenk 2’, 6’, Xhenas
10 lojtarë në fushë. Për më shumë se një vit, rreth frazës enigmatike kishin arritur kulmin, 14’, Bent 80’
Uigan-Sandërlend 3-0
thuajse të gjitha mediat botërore janë për- duke filluar nga pikëpamjet racore e fetare, Heski 16’, Landzat 62’
pjekur të zbulojnë se çfarë kishte qenë që “tër- deri tek ato politike. Vetë Materaci ka premtuar (11m), Sibierski 69’ (11m)
boi” idhullin francez, ndërsa e vetmja gjë që u se do të jetë më “i butë” në fushën e lojës gjatë Njukasëll-A. Vila 0-0
mësua ishte pjesa e parë e dialogut dhe fakti viteve të ardhshme. “Jam munduar të mësoj SOT
që provokimi i Materacit kishte lidhje me nga gabimet e mia, ose nga disa “teprime” të së Man Siti-Man Utd
motrën e numrit 10 të Francës. Por tani, më në kaluarës sime. Kam kërkuar falje për gjithçka Bllekbërn-Arsenal
Liverpul-Çelsi
fund e vërteta ka dalë në shesh dhe të gjithë që kam bërë, pasi tani jam një njeri më i
mund ta interpretojnë në mënyrën e tyre ng- mbledhur”, u shpreh ai në intervistën e plotë KLASIFIKIMI
jarjen, ashtu siç ka ndodhur realisht. “Preferoj që do të publikohet të hënën. Nd. P
Uigan 3 6
Man Siti 2 6
Çelsi 2 6
Everton 3 6
PROVOKIMI Portsmuth 3 5
Njukasëll 2 4
Riding
Sandërlend
3
3
4
4
Totenhem 3 3

Van Der Vart zgjedh Valencian

vendosi të qëndronte në bokse Arsenal 1 3
derisa ky problem të rregullohej, Bllekbërn 1 3
duke mos përdorur motorin Liverpul 1 3
rezervë. Kjo taktikë rezultoi e suk- Fulhem 3 3
sesshme, pasi Stoner u shfaq men- M’sbrou 3 3
jëherë shumë i shpejtë, duke U. Hem 2 3

“As” publikon foto me bluzën

Man Utd 2 2
regjistruar një kohë të shpejtë. Niki A. Vila 2 1
Hejden ishte i vetmi që arriti të Birmingem 3 1
thyente përkohësisht kohën e Derbi 3 1
shpejtë të Stonerit, por ky i fundit Bolton 3 0
u kthye në pistë dhe, vetëm 4
minuta para fundit të provave,
regjistroi një kohë të pakapshme
për të gjithë të tjerët. Hejden dhe
M esfushori holandez, Rafael Van Der Vart, duket i bindur se në sezo
nin e ardhshëm do të jetë një futbollist i Valencias. Futbollisti e ka
konfirmuar publikisht dëshirën e tij për t’u larguar nga Hamburgu gjatë
GJERMANI BUNDESLIGA
NDESHJET
Pedroza plotësuan vendet në merkatos verore, duke kritikuar njëkohësisht edhe drejtuesit e klubit
Bielefeld-Frankfurt 2-2
vijën e parë të nisjes, duke treguar gjerman, që nuk i kishin mbajtur premtimet. “Presidenti më konfirmoi Kuçera 68’, Vishniarek 80’
se mund të rivalizojnë, të paktën para merkatos se në rast të një oferte të mirë, sidomos nga Spanja, do të / Maier 86’, Rus 89’
për një vend në podium, në këtë më linte të largohesha. Por një gjë e tillë nuk ka ndodhur, ndonëse Valen- Duisburg-Volfsburg 1-3
pjesë të dytë të sezonit. Xhon Hop- cia ka bërë një ofertë konkrete, shumë të kënaqshme për Hamburgun. Lavriç 88’ / Marselinjo 41’,
kins me Suzukin u rendit i katërti, Ata duhet të mbajnë premtimin dhe të fillojnë të diskutojnë seriozisht Madlung 51’, Radu 72’
ndërsa Rendi De Punie me me Valencian, e cila është e gatshme të më blejë”, u shpreh futbollisti në Hansa-Nyrenberg 1-2
një intervistë për gazetën spanjolle “As”. Van Der Vart duket se e ka ndarë Orestes 62’ / Galashek
Kavasaki do të niset përkrah tij. 17’, Kluge 26’
Valentino Rosi do të jetë vetëm i mendjen për të luajtur te Valencia, pasi ka pranuar të bëjë edhe foto me Herta-Shtutgart 3-1
gjashti, duke bërë një tjetër nisje fanellën e kësaj skuadre në dorë, ndonëse vazhdon të jetë pjesë e Ham- Shahed 51’ (11m), Fati
problematike të garës, pasi do ta burgut. “Mendoj se duhet të ma bëjnë gati një të tillë, që të luaj men- 64’, Okoronkuo 80’ /
gjejë veten në mesin e grupit gjatë jëherë. Shpresoj që kjo të jetë sa më shpejt bluza ime, dhe do të luftoj për Hitzlsperger 16’
xhirove të para. Duke u gjendur 44 ta bërë realitet këtë gjë. Por kjo fanellë që më dhatë duhet të jetë e Zigiçit, Shalke-Dortmund 4-1
pasi është shumë e madhe për mua”, u shpreh me humor mesfushori Bordon 11’, Pander 32’,
pikë pas Stonerit, italianit do t’i Asamoah 59’, Kuranji 78’ /
duhet të japë maksimumin e tij në para gazetarëve të “As”. Valdez 66’
Verder-Bajern 0-4

NBA Sulmuesi Riberi 31’ (11m), Toni 50’,

Altintop 79’, Otl 88’
SOT
Kotbus-Bohum
Donahi, gati të paditë 20 gjyqtarë Dy mijë tifozë presin Kasanon Hamburg-Leverkusen
KLASIFIKIMI
G jyqtari i korruptuar Tim Donahi, është i gatshëm të
tregojë emrat e kolegëve të tij që vënë baste në garat
e basketbollit amerikan. Pasi ka mësuar se rrezikon deri
T ifozeria e Sampdorias ka pritur me entuziazëm Anto
nio Kasanon, në ditën e prezantimit të tij me fanellën e
kësaj skuadre. “Mirë se erdhe në parajsë”, ishte banderola
Bajern
Nd.
2
P
6
Shalke 2 4
në 25 vjet burg, Donahi ka kërkuar një ulje të kërkesës së gjigante e përgatitur nga më shumë se 2 mijë tifozë që kish- Bielefeld 2 4
prokurorëve, nëse ai tregon emrat e 20 gjyqtarëve të tjerë, in dalë për ta përshëndetur në sheshin para klubit. Vetë Frankfurt 2 4
të cilët vepronin në të njëjtën mënyrë si ai, duke vënë baste futbollisti është shfaqur i qeshur, por edhe i ndërgjegjshëm Herta 2 3
në ndeshje. Ka qenë rrjeti sportiv “ESPN” ai që ka bërë të që tashmë kishte ardhur koha për të ndryshuar dhe për të Karlsruhe 2 3
ditur lajmin e bujshëm, që rrezikon të shkatërrojë përfun- qenë më serioz. “Te Reali shkoi gjithçka keq, në 70% ishte Hamburg 1 3
dimisht besueshmërinë e këtij sporti në SHBA. Shefi i faji im, por ka pasur edhe shumë rrethana negative. Kam Duisburg 2 3
shoqatës së gjyqtarëve të NBA-së ka reaguar menjëherë, zgjedhur Sampdorian, pasi ishte klubi më serioz, pastaj Volfsburg 2 3
duke mbrojtur të gjithë gjyqtarët. “Me aq sa jemi në dije- edhe Montela më kishte folur mirë për këtë skuadër. Jam i Hanover 2 3
ni, vetëm një person ka vepruar në mënyrë jokorrekte. sigurt se mund të rilind, pasi ëndrra ime ishte të kthehesha Nyrenberg 2 3
Do të mendojmë kështu, derisa të kemi një provë që në Itali. Këtu kam zgjedhur fanellën me numrin 99, në Bohum 1 1
vërteton të kundërtën. Do të shqyrtojmë çdo provë që na nderim të mikut tim Ronaldo. Tani duhet të përgatitem mirë Kotbus 1 1
ofron Donahi, por deri tani e vetmja provë që kemi është fizikisht, do të jem në dispozicion të skuadrës, kur të ma Leverkusen 1 1
se ai ka vepruar në mënyrë jokorrekte”. Nëse Donahi ka konfirmojnë një gjë të tillë trajneri dhe përgatitësit atletikë. Shtutgart 2 1
vënë baste edhe në ndeshjet që ka gjykuar vetë, men- Nuk kam çfarë t’i bëj, ndeshja e fundit që kam luajtur ishte Verder 2 1
dohet se gjyqtarët e tjerë nuk e kanë bërë një gjë të tillë. shumë kohë më parë”, tha Kasano. Hansa 2 0
Dortmund 2 0