Professional Documents
Culture Documents
Tagalog English en 00 Nigg Rich
Tagalog English en 00 Nigg Rich
A
TAGALOG ENGLISH
AND
ENGLISH TAGALOG
DICTIONARY
Gharles
<Ni
tftf,
MANILA:
IMP.
DE FAJAPvDO Y COMP. A
101
-CAHIMKIM)
KH
im.
GIFT
N5
PAUNAWA
ang maka na abuloy nang pagpapakalat nang mahalagang nang Ingles ngayo,i, lumalatag sa lialos lahat nang manga naciones; kaya ang nasa nang sumulat ay ang tumulong hindi lamang sa manga Americano at Ingles na may pitang
Ang
dahilan
libro,i,
dili
iba
kun
di
\vika
taga
sa
Filipinas
nang \vikang
Ingles.
pamamagitan nang masiyasat at masinip na paghahalunkat nang manga matatanda at manga batang salita at ang pagtitipon nang wikang Tagalog sampo nang manga kahulugan nang bawat isa upang maiPinagpilitan sa
lahat
frnlog sa wikang Ingles at gayon din naman ang wikang ito sa Tagalog at gayondin naman pinihit ang ibinigay sa bawat isang \vika sa paghuhulog ang halaga at kahulugan sa iba at gayon din na man ang manga tinatauag na
Frances baga, ay
pinilit
iba.
ito,
tunay na halaga sa
Ang
librong
wikang Tagalog;
Kaya ang
sa bagong ugali nang pagsulat nang na C ay naging K: ang Gui ay naging gi: at ang U ay naging W. At dahil dito kung may ha-
C at hindi inakita ay dapat hanaman ang manga dating nasa Qui ay dapat hanapin napin sa K. At gayon din sa Ki; at ang dati sa U ay hahanapin sa W.
dati ay nasusulat sa
A5Q
PREFACE
author's object in compiling and publishing this book is to put before the public a work that will aid both the American and the Filipino in learning either
The
English or Tagalog whichever the case might be. It has taken about three years to compile it and each word has been thoroughly tested so that the
definitions will be
It
is
found
correct.
which
in what is called the New Tagalog from the old in the following respects. The G has become K, Gui has been shortened to gi; qui has been changed to Ki and w is generally substituted for U. Therefore should a person look for a word that begins with C and fail to find it he should turn to K;
written
differs
should, he be unable to find Qui In* should turn and in case of u lie should turn to \v.
to Ki;
(il.lSU
14.
letrang oh ay parang tsh, kung naMachine, Tangi lamang ang manga sumusunod: Chagrin, Chivalry, Mustache, at Chaise; ang sa uanilo ay lutunog nang
r
]>arang sh.
15. 10. 17.
18. 19.
20.
21.
22. 23.
'24.
dulo ng salita ay tion, cian <> sion tutunog na parang slum. dulo ng salita ay tons 6 teous ay tutimog na parang shus. Kapag ang dalawang letrang gh at }>h ay nagkakasama ay tutunog ng F. Run ang letrang G ay nauna sa A, O, at V, ay tutunog ng matigas. Run ang titik na G ay sa katapusan ng alinmang salita ang pagwiwika ay matigas ding para ng nauna. at B ay nagkakasama sa dulo ng isang Run ang dalaAvang letrang salita, ang B ay mamamatay sa pagwiwika. Run ang dalawang titik na B at T ay magkal-. asama sa dulo ng isang salita, ang B ay mamatay sa pagsasabi. Run ang letrang G ay nauna sa N at ay patay ang G. Ang titik na ay patay sa manga salitang sumusunod: Honest, herb, hour at honor.
25.
letrang L ay patay kaylanma,t, nauuna sa manga titik na D R Run ang dalawang letrang M at N ay nagkakasama sa dulo ng
Ang
at
M.
salita
ay ang
isang
at
ang
ay patay,
paris
26.
27.
Ang letrang Q ay katimbang 6 kaparis ng R. Run ang letrang ay nauuna sa Id ay dapat tumunog ng mahaba
ng Tagalog. Run ang dalawang letrang ed ay malagay sa katapusan ng salita at ang kaniyan sinusundan ay P at R ay ang ed ay tutunog na parang T. Run dalawang oo ay nagkakasama at nauna sa P at R ay tutunog ng U. Run ang dalawang oo ay nagkakasama at nauuna sa 1 ay tutunog ng U. Run sa dulo ng isang salita ang E ay naiipit ng isang consonante at D ea katapusan ang E ay patay at ang D ay siyang tutunog. Run ang ay nauuna sa letrang R ang \V ay patay.
2.
3. 4.
5. <.
The vowels have but one sound. The a-ah, the e-a; the i-e; o-o; and u-u. When the ng is written with a wave over the n it lias the sound of ng in the termination ang, while without the wave it is pronounced as t is spelled The c is always hard. The g is always hard as in gun. The h has the same sound as h in English. The accent in Tagalog should never be forgotten as it sometimes changes the meaning of the word as Kayo-cloth while Kayo you.
dictionary are the following. sa librong ito ay ang sumusunod:
adjetivo
Adv-adverb, adverbio
n -in un, snstantivo
prep.-prepoeition,
propnsirion
AKA
ALT
\.
\kalain
vise;
Aba-tnfer.-Alaa,
Aba
AkayM
Brood.
lead;
Akayin-r-To
instruct;
guide;
teach;
train;
Abahin-r-To
say.
conduct.
hinclog;
Abalahin-v-To
der;
obstruct; impede; hinblock; botlier; clog; arrest; baffle; vituperate. Abay-w-Companion; retinue.
Abo-n-Ashes.
Abogado-w-Lawyer.
Abot-twfer .-There; well; what. Almloy-w-Help; assistance; aid; succor;
favor.
Akma-a<ir,-Properly; .suitably; intentionally; purposely; designedly. Ako-jwo/I. Akoin-v-To promise; go bail; stand g.od. Aksayahin-t'-To Waste; mis-spend; lavish.
Akyat-n-Ascension; mounting.
acclivity;
rising;
Abuluyan-u-To
aid
suc-
Abutan
(_Abutin)-v-To reach; overtake arrive; obtain; amount to; (any mas id) iscover; disclose; show. Adyangaw w-Pitch; rosin.
Agad-w/r.-Soon; immediately; instantly; presently; right away; betime; betimes. Agadagad-atZp.-Immediately; instantly very soon; speedily; in a trice in an in without a moment. instant; delay; Agagan n-Cloth sieve or strainer. strain through Agagin-t'-To sieve or
cloth.
Agahan-M-Breakfast.
Alam-n-Knowledge; publicity; vulgarity. vulgar; common; general. Alampay-n-Kerchief; large handkei chief.
Alang-alang-n-Politeness; regard; respc'ct: veneration; kindness. Alangan-rt-QuestionabJe; irresolute; undecided. Alanganin ang loob-a-Neutral.
Alapaap-w-Cloud.
Agpang-a-Opportune; convenient; right. Aha-n-Imagination; conception; fancy; purpose; design. Ahas-n-Snake; serpent. Ahit-w-Shaving.
Ahitin-t'
homage;
gratification.
To shave.
Akala-n-Opinion;
]>lan;
outline;
scheme;
AM A
A lilting babayi-n-handmaid; handmaiden.
Alilisan-ft-Sugarmill. Alilisin-r-To .irrind; mill. Alimango-N-Sanderab. crab.
ANT
abuse; outrage;
Ama nang
Ambag-n-Contiibution;
subscription.
Alindog-n-Caress; petting; fondling. Aliuduguin-r-To caress; pet; fondle; humor; wheedle; coax; jollify.
A)ingasngas-x-Pispute; noise; rumor. Alinga \vngaw-M-Ruinor; noise. who so Alinman-/>/v>.-Which so evei ever; anyone; someone: each; every
1
Amoyan-f-To smell;
scent.
one.
disregard;
Amponin-f-To
shelter;
Alipin-n-Slave; serf; bondman; thrall. Alipinin-i'-To enslave; subject; oppress; overpower; crush; enthrall.
Alipunga-'tt-Chafe. Alipnsta-n-Insult; injury;
Amuyan-r-To
wound;
oblo-
Anak Anak
sa sa
sa
asawang
I-
ligaw-w-Bastard;
auli-n-Stepchild. illigitimate
illigiti-
offend;
malign;
la/y;
child.
wound.
idle;
Anak
pagka dalaga-n-Ba^tard;
child.
Alisaga-a-Inconstant; fickle;
loitering.
mate
A nas-tt//r- Softly;
gently.
Alisan-r-To take off; take axvay; remove. Alisin-r-To take away: remove; subtract; extract; lessen; scratch out; divest;
abolish, oust.
A nat-n- Artery;
Alitaptap-w-Fire
Alittuui-n-Echo.
fly.
Andukha-n-Defence;
Anim-^-six.
Alitiit-M-Sqneak;' creak.
hel;
AHw-tt-Delight;
isfaction.
pastime;
comfort;
sat-
Anim-n-Six,
Anim na
diver-
daan-'M-Six hundred.
AliwalafKl-Open; clear; plain. Aliwan-/?-Sporting place; sport; sion; pastime. Aliwin-r-To console; comfort;
cheer;
Ankin
//
Almanake-n-Almanac; caU-mlar.
.
Ankinin-r To
arrogate.
Anluague
pi-ol'fcr;
Ano-m/r.-How;
is
Alon-n-Waye.
Alijuotran-//-Tar;
pitch.
Anonian -/im. What so ever: who soever. Anoman Something; any thing.
Anonian, v, wala None; not on<\ neither.
serpent;
\iper.
Ano pa What
Antak-// Pain
else.
Alnvan
//
'radle.
mil<le\\.
Araa-n-Father.
iclardalioii.
Ama-
//-.Mol.l;
Antalahin
To
obstruct: omit.
BAA
Antok-n-Sleepiness; drowsiness; nuiubnlance; soinnambnlanry.
9
som-
BAB
Asamasam -n
Anxiety; guish: longing.
hankering:
long
anfor;
Anyahan-r-To
Anyaya
invite; //-Invitation.
stand
treat.
Asamasamin-r-To
desire.
hanker;
custom: habit; outline; project; means; form; manner; shape. Apad-w-Colic: cramps.
Anyo'->/-('ivility;
Asarol-w-Hoe.
plan; scheme;
Asawa-w-Spouse.
A pat-// Four.
A pat na d.-ian //-Four hundred. Apat na pannlnkan-a Four cornered; quadrangular.
sourness.
son; brine.
Asong ulol-n-Mad
Asiikal-n-Sugar. At-conj.-And.
dog.
Ataho-n-Partition
wall.
grand
patience.
one's
fire place stove. Aral-w-Doctrine; teaching; instruction; exhortation. Aralan-i'-To teach; advise; instruct; educate; drill; inform; apprentice.
way. Apuyan-w-Hearth;
Atip-w-Thatching; thatch; roof. Atipan-f-To thatch; roof cover. Atuhin-y-To weigh; poise. Auspicio-w- Asylum. condolence; clemency; Awa-n-Mercy; leniency; ruth; generosity; pity. Awak-w-Crow; raven. Awasan-v-To deduce; subtract; take
away; lessen. Awatan-y-To separate; part, Awatin ang hayop-i'-To wean animals; Away-w-Dispute; quarrel; fight; riot;
tumult; strife; affray. Awit-n-Song-legend; fiction.
Ara \\-n-Day.
Aarawaraw-aoJtf. -Daily. Ara\v nang kapanganakan-w-Birthday;
day., of birth.
A raw nang
Araw
proper; elaborate;
to
the
purpose.
Ayos ^-Symmetry;
array;
arrange;
Arokin-i'-To
Arzobispo-n-Archbishop. try; fathom; sound. Asa-w-Hope; expectancy. Asahan-r-To hope for; expect; await. Asal-^-Custom; liabit; mode; style; action;
aptitude, pertinence; opportunity. Ayunan-i'-To restore friendship. Ayunan ang iba-v-To second, suscribe consent; promise. Ayup-n Sarcasm: abuse.
Ayupan-v-To abuse
ridicule.
Ayusin-v-To conform;
arrange propormethodize.
Azogue-n-Mercury.
Azul-a-Blue.
A sal
Baba-w-Chin.
BAG
contest; riot; strife; Bafjag-rt-Tumult; quarrel; fray; scuffle; tight; dispute;
*etto.
10
BAK
Bagong tawo-n-Single man; youth. Bagong tawong may edad-w-Bachelor.
Bagot-/i-Displeasure; Bagok-n-Mud hole.
disgust
Babagin-v.To scuffle;
fend; irritate;
tight;
dispute
of-
hurt; injure.
Babalan Admonition;
alarm;
threat.
omen;
advice;
induce;
Babasagin-dhWeak; delicate;
fragile; thin.
brittle; frail;
Baba\
//
Woman:
abay
concubine.
Babaying
esmaid.
pagkakasal-n-Brid-
hardly.
1
Bahang
Badyahin-r-To
imitate.
tease;
moc.;
mimic;
Baga />-Lung. Baga u-Live coal; ember. Baga /i-Abcess; tumor. Bagabag //-Vexation; mortification;
gust;
Bahay-H House; habitation; edifice. Bah ay bata w-Womb. Bahay gagamba-n-.Cobweb; spiderweb.
dis-
disturbance.
Bagabagin-t?-To
vex;
mortify;
afflict;
Bahay ginikan-^-Hayloft; strawloft. Bahay na pinagtitinaan-n-Dyeshop. Bahay fig hari-w-Palace. Bahay pukyutan-w-Beehive.
Bahid Bahin
tion:
disgust; disturb.
/'-mark; sing.
;/
Bagal-M-Tediousness;
la/iness;
delay;
sneexe.
Baho-;<-Stench; stink;
infection;
corruption; polu-
Bagaman-y>/Tyy.-Yet; as yet, still; ever; never; the less; though; however; not with standing. Bagang // Back tooth; grinder; molar. Bagaso -// Bruised sugar cane. Bagay // Object; tiling; item; desig; end;
circumstance.
I
'.a
proper; adequate; apt; comseasonable; appropriate; usefur; deft; profitable; convenient; suitable; natural; punctual; exact; ap-
gay
//.-Fit;
mind; will; skill; knowledge; knack; circumspection; pirit; understanding; disposition; standard; judgement; continence; continency.
Step of a
flight of stairs;
petent;
Baiki-n-Mumpe.
BaitaiKjr -n
I
Rung
of a
//
ledder.
(
plicable.
T.agay lupa n Farthly; worldly: terrene. Bagbagin /--To farm; plow till.
Bagkus
only;
jtrr/t.
but: except;
Bago
//
New;
young
Baka 'ow; kine. Baka I-// -Iron. --Bakal ng kabayo -Horse shoe. Bakam-n-Groove; hack; mortise. Bakas Track; footprint; rut; sign; row; mark; blot; vestige.
//
//
fur-
novel
Bago-//<7r.
Immediately: presently; right away; here to fore; rather. // Bagongbago Very new.
;l
Bagong binyagan-ft-Convert; neophyte. r.akman Sheeji ira!uate. Bagong hib < ^ a Olrgio no\irt: > Bakod Fence; Bagong nagaaral Fieginner;
//
(
Bakat mlr not alike; unequal; rough. Bakbakin r To unglue. Bakia // Wooden shoe pattin. Bakin bakit <nh\ -Why; how. ^ Baklad // Fish corral.
//
fold.
//
//
inclosiire:
yard:
jlay
learner;
tvro;
freslnnsui.
ground court.
BAL
P-aktasan -//-Shortcut. '.ilk u ran // To Feint';
I
11
1
BAN
inclosurc;
court;
playground; railing.
Balisuso-rt-( nrly; curled. Balisusuin-r-To ring: curl: encircle. Balita // News; notice; message; omen;
infoi'ination; report.
Bakuran /'To
Bala
//
fence; inclose.
Balahibo -// lair; fleece; feather, Balahibo ng tupa // Wool. Balaho -//-.Mud; mire. Balak // Proffer; proposition; estimate; computation; calculation; supputation; account.
1
Famous; celel)rat<-d; reno^ie<|; accredited: distinguished. Balitang mainam-//-l ]vang< l. Baliw-r/-Furious; frantic: mad; cra/y. Baliwin-V-To mope: fool; be come de
P.alita-//
<
'uticle;
inner skin of
Cistern.
?)ai'<-el;
Balot->/-Bundle;
pack: cover; co
vering.
Balubaluman-ft-Crop;
Baluktot-a-Curved;
Baluktutin-t'-To clinch: rivet.
maw,
off
pot.
links.
Balang lingo-w/r.-Wee ly. Balang na-arftvsonie what; in a manner; Balang na-^w.-Some one; whiehso ever.
Balan-n-Piles.
Balutan ng papel-w-Pad of paper. Balutan ng sapot-w-To enshnm<l. Balutin-w-To wrap up, embale, cover;
envelop; pack; screen. Baluti sa dibdib-/i-Nightmare. Bambo-w-Gallows; bamboo cane. Bambohin-r-To cane. Banakal-n-The wood around the heart
of a tree. Banal-a- Virtuous;
Banat-rt-tense;
PJaldokin-n-Canopy. Balbas-n-Beard; \\hiskera: barb. Bali-w-Granary: mo\v. Bali-/i- Break; fracture; crack.
Balibul-w-Aujrer; gimlet; bit, Balibulin-y-To perforate: drill; bore Baliin-r-To break; fracture; crack; crash; shatter: disrupt. Balikat->i-Shoulder. I>alikatan--Firm; fast; hard; resolute. Balikatin-r-To shoulder; carry on the
pious;
stiff.
holy;
pure;
Banatin-oTo stretch; lengthen; expand; haul tight; thwarl; tug; unfold; adjust;
enlarge.
Banayad-rt-Moderate;
spect; tardy.
modest
slow;
circumsluggish;
shoulderH. J5alik--reversed
Balikin-i'-To
cautious;
inside out. oververthro%\ reverse; turn; crush. Balik\ad-a-Keverse; refractive; Baliktarin-i?-To overthrow; overturn; reverse; crush. Balilisin-r-To raise; lift.
;
Banday-rt-hnpious; irreligious; profane. Bandila-w-Flag; standard; banner; colors: pennant; ensign. Bandeja-w-Tray; salver.
Bandejada-tt-Platter,
Balindang->i-Canvas; sailcloth.
Balintuna-rtrfr-Againts;
backward.
encounter.
Bangain-r-To light; assail; attack; assault. Bangalin-y-To cut off at the root; chop:
off;
vex;
disturb;
perturb;
maim.
Bangan-/i-<Tranary; Bangaw-/i-Horsefly.
mow.
Bangbang-M-Canal; drain.
Bangbangin-/'
To dig a canal or
drain,
BAR
Bangang gatasan-w-Milk
Bangin-rt-Rough,
pail.
_12
rude;
Baro-?&-Shirt;
/BAT
Baria-w-Coppers; pennies; cents. Bariles-n-Barrel; keg; cask.
jacket.
Banginbangin a-Rough
corduroyed. cragged:
ferocity;
dewy.
Basabasahin-r'-To read; peruse. Basabasain-v-To dampen; moisten; wet. Basag-a-BroVen- fractured destroyed. Basag-w-Break; fractered crack. Basagin-r-To break; fracture; bust; des
troy;
Bangungot-w-Nightmare. Banguyngoy-ra-Hemorrhage; flux of blood from the nose. Bango-n-S \veet smell; redolence. Bangos-n-Shad. Banhain-r-To frame; betnn Avork. Banka-w-Boat: canoe; shallop: bar; Bankay-w-Corpse. Ban'<ero-w-Boatman; ferryman. Bankoft-Bench. Bank.
Banlian-i'-To scald.
crack;
crash; shatter.
Basahin
fig
patakbo-i'-To peruse;
read
swiftly.
Basain-r'-To wet;
Banlik-w-Mud; mire;
Bansagin-r-To
nic
slime.
ridicule.
Bansag-M-Xic'-'iiaine; alias.
name;
watch; sentry; vigil; sentinel; custody. Banta //-Idea; notion; fancy; admonish; forward; premeditate; permonish; have a nntion. Bantain-n- To intend; design; fancy;
Bantay ?/-Guard;
ter; dabble; sprinkle. Batisan-w-Ford. Bastos-fl-Coarse; rude; indecent; illbred; tough; rough; disreputable; fell; immoderate; contumelious, rustic, unbecoming; gross; unpolished, noisy; blowzy; boorish; clamorous.
Bastos
na
ugali-rt- Abusive;
insulting;
illbred.
Bata-w-Child. boy; girl; lass; lad. Batahin-r-To maintain; suffer; sustain; tolerate; endure; resist; abide; oppose;
repel; comport. Batak-M-Tug; pill; haul, (na
bti/la)
famous:
Jerk.
Batakin-v-To
pull; tug; touse; lenghten, stretch (mini/ jxiliif/ffi-) jer \ liatang maganda-n-Cherub; (nmliit) Infant;
Italic.
.
B:intoLr sa rious.
kaha!iibtigan-rt-Blo\vn;
noto-
Bantuan-u-To assuage; tune: pou.i cold \\ater with \\ann. Bai-y; Widow; widower.
Bani:
sy;
Bao
I'.an
fig
Barren; sterile; nnl'ruit t'nl. lari-// i^ncen do .va.irer. ulo n The erown of the head. fit: sa bnhay /M irass \\idow; grass
//
1
Batia-//-\Vash tub;
stic\,
shaft.
Batibatihan-t^To beat; knock. Batil)ot-r/-Strong; robust; sound; st<>nt; firm; solid; inflexible; hard; rigid; arduous; entire; tight; complete; stubborn; just; informed.
Batiin r-To salute; greet; maud; rebuke; chide.
halloo; repii,
Barak n pale. Baraka // Market; market; place. Barak sa takot-l'ale v, ith fright,
liarandillas //-Baluster.
Barazo-n-Arm.
Bara/'
nu:
da^at
-//
Bay;
giilf;
sound:
arm
of the ocean.
Batik >la -;/ 'i-iipper. Bato // Stone; rock; cli V. Hatobalani-//.Magnet ism; loadstone. Batohin /-To B<
(
BEN
Marmol-M Marble.
Batong Maliit-/f-Cobble; cobblestone. Bato ng kata\van-w Kidney.
IJatugan-rt-La/y; indolent, inatentive, indifferent, idle, slow; tardy. Batugan-r/f/r-I-.a/ily, indolently, tardily, inattentively; slowly.
13
BIG
Benditahin -/ To consecrate. Biak^-Half; crac.k, fracture; piece. Biakin -/ -to have; break, crack; fracture. Bianan-M- Father or Mother in law.
Bibi-w-( loose.
Batulang^n-Basket, band-basket; pannier Batya ;/ Washing place; laundry. Batyag-n Listeniiig; hearing. hearken. listen, Batyagin-r-To bear; understand; coin prebend. Baul-w-Trunk; locKer; coffer. of burial; grave; seI>annan-/< -Place pulcher. Bawal-rt Furtive; clandestine; prohibited. Bawano-/Miarlic; cives. Bawas-n-reduetion; subtraction, de-due;
tion.
Bibig-n- Month; chaps; orifice. Bibinga-M-Tile; piece of burnt clay. Bigas -it Uicc.
l>igasan-n-Place
building in or hulled.
heft,
heaviness, gravity, importance, consequence, toil, burden, trouble; cross moment. Bigatan-r-To poise; load, oppress, mor tagage; try the heft.
Bigay-n-Gift; present, gratuity; keepsake.
Bigat-x Weight;
donation,
free
of
grant,
cost;
Bigay
clip,
lamang -a -(Jratis;
for nothing.
tie-
Bayakan-w-Bat; vampire. 1 iayan-n-To wn city. Bayani-rt- Valiant; courageous, brave, inaudacious, strong, gallant, trepid, vigorous, noble, famous, celebrated, illustrious, renewed, distinguished;
;
Bigla-w/r-Hurriedly;
unexpectedly;
ra-
deness; quickness.
Biglaan-a- Urgent; pressing; executive. Biglabigla-.- Unexpected sudden. Biglain-t'-To precipitate; hurry; hasten; press. Biglangbigla-a-Sudden; hurried; preci;
noted.
hampion; combatant. Jayang tlnubuan-w-Birth-place. Baybay-n-Shore; strand, limit, border, edge, (daff&fy-n-8hoTei beach sea shore
Bayani-//-(
I
pitate:
unexpected.
suicide.
sea-coast;
sea-side,
Uayaran-y-To
pay;
recompence,
com,
pensate, retribute, idemnify, reward, a debt, (muli)-v-Re.\>ay< pay again, (nfflagpos)-v-Overpa\. Bayaw-w-Brother-in-law, Bayawak-w-Guana; large lizard. Bayawang->-\\'aist; (ng damity Waist
fee, liquidate
Bigyan ang kahulugan-?;-To signil'; mean; declare. Bigyan ang kailangan-f-To give the
necessities; provide; aid; succor defray; supply; furnish; minister.
Bigyan
band
kapangyarihan-r-To
katibayan-r-To
gratify;
autori/e
girdle.
Bayong-n-Sact ; bag; sac. Bayubuan r-To turn the ground; veave the edge of a tray or basket. Bayugo ng tuliod-n- Kneecap.
Bayuhan-?i-Place of flailing; mall, malletnail.
guarantee;
Bigyang loob-w-To
condescend,
indulge, submit, give way. Bigyang pasiya-v-To judge; decide; determine; conclude; resolve.
Bayuhin-t'-To
pound;
flail,
mall;
drive
Bigyang
sala-/;-To
blame;
condemn,
ren<ler de jected.
BIM
Bigyan
lakas
/
._
14
with hold; stop;
BIT
Bihagin-ff'rTo
Bihasa-a-Accustomed;
capture; spirit; kidnap.. used; capable,, skilful, practical, dexterous, sly, prudent: able, knowing, experienced;
clever, expert, astute, cunning, elegant, excellent, polite; civil; ccrteous, graceful; smart; learned. B5hasahin-/--To train: teach; guide;
Bingi
a-
Deaf;
hard of hearing.
deaf.
bud.
educate.
Bihasang
learned;
\\ise
imputation,
Bihasa sa pag-gawa-r/-Accustomed;
proper, convenient;. Bihira ^/-Scarce-uncommon;
excellent, hira-tuZv.-Few;
rare;
rit;
old,
seldom,
of clotaes.
rarely,
un-
commonly.
Bihis-ft-Change
the leg; shang. Binubukalan-//-Sourct; spring; origen. Bin wit //-Fishing tackle. Binuli-a c^ ]>. p. Polished.
Binutas ng tanga rt-Moth-eaten. Binyagan-//-('hriatian; convert; baptism. Binyagin-r-To christen; baptize. Bira< lor-// -Wrench;
Birang-/i-Handkerchief. Biro //-.Joke; jest,, pun, trick, buffoonry, boa, rlirt, drollery, grimace.
Biroan-n^Caroucol,' revelry, rompin-r. jocularity; jocoseness, jollity, scuffle. (masaklap -sarcasm.
Biruin-t?-To 6oke; jolly, fool; revel; laugh at, ridicule; flirt. Bisa-/it-Activity, valor, force, fortitude: vigor; courage; power authority; ability;
Bikas-//-Shape; form, stature, sixe, aspect, measure, oste nt, mode, gnise, will disposition; manner.
Biki-n:-
Mumps
.
Biklarin /-To
ration.
Bilangin-w-To
culate;
ennumarate;
cal-
compute;
estimate; suppute.
possitivility.
Bilang ng j)amihon-/<-Date, Bilango^M-Jail; prison; calabose. Bilanguan-// .Jail; }>risoii, calabose, Bilaran -n, -Drying place; place where
Biscuit //-Biscuit.
Bisto-^/^//'.
F-'erhaps.
cleft;
anything
is
dried.
who
marrp
brother; or
price;
two two
crack,
fissure^.
brothers.
Bili->4-Cost
Bitakbitak-a-Full of .micks or
price;
buying
value.
Bilibirin
ng suga-v-To
fasten
of
with
commission;
order.
request;
mandate;
injunction;
I
l>itbitin-/--To
carry
:
suspended; grasp:
crib;
catch.
Bithay-//-Sieve
riddle;
bolt.
cribble.
rapidity;
Billar// Billiards.
Bithayin-r-To
Bitil- -//-< iarter.
sift;
Billeten-Tii-ket.
Bitiwan-/'-To
loosen;
IJoundness; circle; spahere; orb; globe: rotutnlitp; lisc; disk; total., total; Bilog-a- Circular: round; whole; universal; entire. Bilugin /'To n.mud; sum; add;
Bilog-//
/
permit:
liitiwau
discharge;
an-
d:ila-/--T
lay
down
bm-den.
Bitlim/-//- Iling.
Bito-//-|-Vj<st; festivity; rejoicing; holi<lay
To
retard;
delay:
BAH
Bituir.-/.-Star.
15
Buhatan
tripe; gut.
BUL
ang
kasalanan-r-To
:l
cciis':
Bituka-n-Intestine;
Biwas-//-Tui:; ))ull, haul, wave; move. Biwasin-r-To tnr;pull, move; haul, wave. Biwiin-r-To untwist. present, uraut, favor, Biyaya-/M iifl. keepsake, gratification, compliments;
get
up.
sjirited,
high;
spirit,
pleasure.
spirited.
Biyaya
ng
'
DIOS-x-TJnetion
devotion
Buhayin-f-To
electrify:
vivify,
enliven,
V
anointing.
insjtirit.
Bokot-a-Rough; rumpled;
Holu-y.'-Ball.
snarled.
Buhayin muli-r To
to
life
,55c\
K\^
i-esusticate: restore,
life.
revive
acquire new
active,
Buhay na loob-a-Awake;
vivacious: Buhok-y/ Hair.
ous;
lively:
impet-
Bomba
//-Fire
engine.
fervent.
insolent,
B.mgin-? -To
rot,
remove.
Buan-n-Month.
Biian darating-/^ Proximo. Buan sa langit-*i-Moon. Bnaya--Alligator; crocodile,
cayman;
caiman. Bui as-//-Small tumor. Bubo--Clown buffoon. Bubog-//-Ha)l: crystal: glass. Bubong-// Koof, thatching.
Bubong ng
Bubuan->/-Mold.
morrow
-Moro\v.
Bukas adr
open.-rt-clear; open.
Bukbok-M-Grub;
Bukbukin-a-full
Buba
x-Spit.
IJugbugin
injure:
ple:
contuse;
crash.
bruise;
hurt:
crip-
pound
Bngnos-a-Loose,
Bugok-rt-Addle; rotten, empty; void. Bugsok-n- Basket; hamper, hand basket. Puigtong fi -only; single, particular, individual, unique, rare; singular. Bugtong-cwfo-alone.
Bukod-a#-The
rest;
others.
Bukod-a- Special; particular. Bukod pa sa-odv.-besides; moreover. Bukod sa-f/r?/;.-Let; besides, more-over
co->
mundrum,
Bukod Bukod
Buhaghag-n-An
Buhalhal-n-Fool;
idle
talker.
rarify; flilute.
idi^t.
Buhaghagin-r-To thin
Bula-n-Froth;
madman;
Liar; imj>oster.
BUM
Bulagin-r-To blind; darken cheat. Bulaklak-ft -Flower: blossom, posy. Buiakiakan-yy-Plaee of many Hovers; flower garden,
Piilanglang->i- Vegetable soup. Bulaos w-Path; trail. Bulaw-n- Young will) boar. '.ulaw-rt-Faded; withered.
1
16 Buniangon-^-To
%
BUN
arise;
rise,
get
up.
curtsy;
Bumatis v-fo ford; wade. Bumautot-v-To stink. Bumawas-?^-To slump; dwindle, lessen Bnmawi-i'-To retrieve a loss; regain.
Bulati-n-Worm.
Bnlaybiilay->?-Meditation: contemplation. r.ulaybulayin v-To meditate, muse, consider,
Bumbuan
heft.
Buniigat-f-To grow
in
contemplate.
worse
deteriorate.
captivate;
Bumigti-f-To hang.
Bumihag-^-To
ture,
kidnai,
cap-
smooth.
Bnlihin nuili-tf To repolish. lUilinaw-M -Short or near sighted. u !<>-// -Calf; suckling.
I
enumerate, rec-
calculate. P>imili-r-To buy; purchase. Buminyag-y:-T:o christen; baptixe. liumithay c To sift; separate.
re-
murmur.
spit.
Bulo ng baka-n
Bulo>-//
roll
veal.
Bulukan v-Kotiing
Bnlukiri-/;-To rot;
place. corrupt;
make
putrid
Bumabag-r-To
light,
contend, dispute.
dissuade.
humble, tame.
get or
Bumabasa-n-Beader.
spume
ef-
Bumaho-rTo
P.umaka-r-To
tend;
Bunmlok-r-To
decompose.
rot;
addle,
debauch,
Bnmulong-r To
purl.
whisper,
\\
murmur,
mutter,
Bumulongbulong-V-To
hisper;
r,mn:ilnk-r-To propose; otter, announce; proclaim. I',umalik-/--To return; go back, fall back, retrograde; rctrocede. To over-turn, donbU-, duPiimial Unas plicate; turn over. P.muaioi)'_'-r Tspring from; sprinii: iue or jroceeil from, be^in. grow;
/
thrivi';
pi-osper.
hill,
mount;
rock:
knoll
Bundok
tain
iia
hato
//-CliiV;
moun-
of rock.
;/-\'olcano.
Bundok na napiiputok
liunga-//
-l-'ruit;
fruitage.
Bunga ng bayabas-/-(
r,uinaluktot-/--To curve bend. linn Kin at roextend;enl;irge;L'row larire. ns>ault. attempt I'liiinaiiLM ''-To attack;
r
iuava. heat.
light;
collide.
'is---
Bungin Bungin
r.ungo
/<
To
i-orrnpt;
rot.
maVe
putrid.
<;
To l>ecome or
gr.\\
Bungo
77
Clash;
kn<
k.
blow.
DAG
encounter; shock;
17
push:
light;
DAG
I'.urak
//
con
Mml;
mire; slime.
Bunihin-a-Scurvy.
r>uno-^-\\'rcstle; \\restling; tussle; struggle;
strife.
Burakburak-tz-Mudy; miry; slimy. liurol y/-Dry bod of a river; corpse. Buruhin-r-To salt; season; sprinkle.
Busilak-tt-Snow; frost. Buslo-n-Basket; hamper. lUisog '/-Full; satiated; satisfied. Biisugin-r-To satiate; fill with
satisfy.
open hand.
with
crowd.
the
food,
pile; stack;
])iiutonbunton-a-Piled;
Having
many
Buntong
pendage.
ilal
a]>]>endage.
aperture; eye; puncture. Butasan-v-To perforate; puncture; bore. Butasin-v-To perforate; puncture; bore. Buti-n-Kindness; improvegoodness; ment; generosity; benificence; bewill. nignity; clemency; good Butiiian-n-Kindness; goodness; generosspruceness; grace; gallantry; ity; smartness; pertection; delicacy; ga-
Butas-n-Hole;
Butihin-^-To
tug.
Bunot-n-Pull;
tract;
make
good
or
Bunutin-?>To pull
abstract.
up;
eradicate;
ex-
Butiki-w-Eft;
small lizard.
of corn.
sound; just; informed; candid. loob-a- Valiant; brave; bold; courageous; v.hole hearted. Buo at paikpik-a-Solid; firm; sound;
Buo ang
Butong malambot-w-Gristle.
Butones-w- Button.
Butuhan-a-Reward, premium;
ion: gratification.
satisfact-
add;
fill
up;
fill,
in-
tegrate; complete.
Burahin-f-To
efface;
blot;
abolish;
Buyain-v-To
gratify.
Reward;
satisfy;
satiate;
O
Cabelleria-??-Cavalry. Cabelleriza-n-Barn; estable.
Camison-n-Smock.
Cajon-n-Box;
Hippodrome.
JD
Daan-n-Road;
street; lane; gangway; place, spot; time; ocasion; leisure; itinerary.
amendment;
porder;
patch; binding.
repair;
fringe;
Daan ng araro-w-Furrow.
Daga-w-Rat; mouse. Daganan-i'-To cover; put below. Dagat-n-Ocean; sea; gulf; bay. Dagatdagatan-n-Lake. Dagdag-?i- Addition; increase; increment;
Dagdagan-?>To add
to; increase; augment; add; enlarge; exaggerate amend aggrandize, (ang b?'gat)--o\er\O3id. Dagdagan ng malabis-v-To superadd. Dagdagin-v-To augment; add; increase,
;
enlarge; amend.
_
riedly;
DAL
swiftly.
18
DAM
Dalagang may edad-n-Old maid.
Dalahan--Hand
Dalain-u-To
basxet.
pain;
fatigue;
softly; gently;
1
grief;
uneasiness.
>alang-ft-Petition;
Dahasan^-To
Dalangan-f-To rarii'y; dilute, thin. Dalangin-v-To petition; entreat, jiray Dalas-w- Frequency. l)alaw-- Visit.
pretext.
reason; pretence; pretext; motive; cause; plea; right; sake occasion; allowance; forte;
probability.
dito-ar/r. -Therefore;
Dalawa-o-Two both. Da la \\a-w-T\\o. Dalawa ang kulay-a-Bi-colored. Dalawahin-v-To duplicate; repeat, halve.
Dalawahin-o-doiible
Dalav, in-r-To
visit.
Dahil
thus; so also;
Dalhin-v-To
transport.
I
carry;
c-onvey,
conduct,
manner.
l)ali-y/-
Dahil sa
/>rcy>.-For;
be cause; about;
as;
Width of a ringer. Dalidalian (dalidaliiri)-v~TQ hasten; precipitate; pispose of; alleviate; dispatch.
>aliri--Finger; digit. Dalisay-w-Clean; pure; neat; clear; chaste, coruntouched; innocent; simple;
I
Dahon
I
-Leaf.
tahuoan-a- Leafy. Daigin-r-To overpower; overcome., surpass, excell: surmount. Pain g-w-La mentation; lament; complaint;
petition; plaint; dole; wail; suplication;
glad,
grievance; murmur; groan; entreaty; dolor prayer; evening prayer. Pakila-'M Jrand; noble; illustration: magestic; splendid; honorable; magailicent; eminent: protcnt; famous; sublime; solemn; exalted; palatial; gorgeous; lofty; high; elevated; great; powerful; wealty; patrician; trans cienrequest;
remonstrance;
Dalisayin-r-To
cleanse; purify; refine; perfect. Dalisdis-^ Sloping; slanting; inclined. Dalisdis na lupa--Deelevity. Dalisdisin-r-To cut away the edge.
ditty dirge. Dalita //-Misery; ]overty; torment; jtain; anguish;' torture; patience; tolerance. Dalitaan-r-To sut'ffe; bear; tolerate; abide, comport, torment; torture. Dalitain-r-To suffer; hear; abide; com-
Palit-?/-Son#;
dent; tremendous.
// Cappure; spoils; prize. Dako^prep.-To wards; about near; in the
Dakip
the
left
side. side.
Dakong
I
deign; condesend; pain. na malumbay-// Lamentation. Dalosdalos^ Impetuous; hasty, unexpected; precipitate; sudden; violent;
poort;
Dalit
tierce.
>ako
rito mlr.
Nearer; hither.
roon -<nlr. -Farther; forward; on the other side. Dako saan />/v/>. Towards; about; near; in the direction of.
Dako
Dalosdalos H Idrot;
I
madman;
attack.
fool.
Dalubay -n -Inti-rpivter;
>aluhoiig
//
translator.
Assault
Dakot-//
Hand
full.
sei/.e;
catrh;
im-
Dalumatin-r-To
comport.
suffei-;
tolerate; abide:
prison. Dala -O-C autious; \\a?-y; suspicious. hiladalav ang taon-Oal?.- I'.i-eimial.
I
Dala-a
Daluyom: " \\':i\ c; sui'f; sv ell 'amag mlr all night: Damahin To feel; louch;
I
of the sea.
Lri-o|.e:
e\
Maiden;
miss.
aiuine;
investigate;
prove;
procure;
DAP
experiment; tempt.
treat
<>f:
10 move;
inspire;
DAY
hapat
e
Damara
I
//-Shade;
//
I
lent
iy.
sul't'erini::
Damdamin-r
credit or
belief.
feel;
Dapat
ble,
parusahan-a- Culpable;
patawarin-^-Pardonable;
exc'Usable;
venial.
puishajustifia-
l>apat ble,
Dapat purihin-^-Praise
plauditory, estimable.
ble,
Damit-n Clothes; dress; robe; costume garb; habilament; vesture. Damit na pang-ibabaw-nLoose garment; Nu>m over the shoulders, overcoat.
Damot-^-Stingy;
scant; short;
eloselisted, miserly; avaricious. Damot-n-Stingmess; elosefistedness.
eulogistic.
Dapat sisihin-rt-Reprehensible;
Damotin-rTo
comport; { Dampot-ft-Grasp; hold. Damputin-r-To grasp; hold; seize; pilfer; receive; hold up; heave, get tip; raise. Damtan-r-To furnish; provide; sopply;
hive.
1
telerate;
-
)aniuhan-n-Hay-field;
Meadow.
Danaw-n-SmaU
veying from one place to another, Dapitin-?>To take frem one place to meet and another; call; summon; convey. Dapit sa^>re/>. -To wards; about; near; in the direction of. Dapog-n-Oven; fireside; hearth. Dapugan na labasan ng aso-n-Chimney;
smofCe-stack;
stack.
Dangal-w-Honor; reputation fame; glory excellent; kindness; excellency; triumph; esteem. Dankal-n-Palm; hand breadth. Daong-M-Ship; vessel, schooner, coaster. Dapat-o- Worthy; deserving, adequate, competent, fit, apt, condign, convenexact, punctual; meritorius. Dapat-v.a.-Must; ought.
ient,
)asal -^-Prayer;
oration.
Dasal
na
sumangpalataya-w-Creed;
articles of faith.
|)apat
Hapat
saluted.
Da pat damdamin-a-Senslble;
feeling.
I
dexterous;
counter.
original.
meet
en-
)apat-r/- Reputable;
Dapat
lovable,
.\
ador-
Dapat igalang--Respectable; hanorable. Dapat ilagan-a- Avoidable; n-That which should be avoided. Dapat ipag-dangal-f/-Iliustrious; noble;
honorable.
delusion; imposition; fallacy; fraudulence; dodge; deceitfulness;trap;affectation;sham;trick, canard; claptrap, sleight; gull guile. Daya-a-false; deceitful; delusive, sham, claptrap; fraudulent; not real. Dayain-^-To cheat; delude; defraud; deDaya-7i-Cheat;
deceit;
Dapat
ipag-tagubilin-a-Commendable;
ceive;
counterfeit:
falsify;
impose
gull;
laudable, praiseworthy; deserving. Daj>at isumbong-a-Accusable; blamable. katakutin--A ful; .Dapat friglitful, dreadful, terrible, fearful: ferocious.
upon;
fleece;
nepec-
praiseworthy.
PI
Demonio-n-Devil; satan; the evil one. Di akma a-Unfit; improper; inconvenient; inexpedient.
20
table.
DI
Di magka-kaila-a-Irrefutable;
Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di Di
indispu-
maka-tulog-a-Sleepless.
Diciembre-M-Deeember.
I )iccionario-wDictionary. Didal-w-Thimble.
Di da pat patawarin-a-Inexcusable. Dighal n-Belch. Digma-w-War; combat; fray; fight, Di hikayat sa masama-a-Incorruptable. Di hinihintay-a-Unexpected; unforseen; sudden. Di kamukha-a-Unlike; dissimilar; dif
ferent,
Di
maramdaman-a-Imperceptible;
im-
Di karampatan-a-TIn\vorthy; unjust; inconvenient; perverse; imprope; unbecoming. Di karaniwan-a-Old; queer; non descript. not general. Dikdikin-v-To crash; powder; pulverize; triturate, bray; pound.
Dikit-w-Beauty; fairness; godliness. Dila-n-Tongue; tang. Dilaan-v-To lick; lap.
nance.
Dimarim ng sikmura na
suka-n-Nausea.
tila
ibig
mag-
comeliness;
Di
marunong mapagod-a-indefatigable
unwearied.
Di marunong
tumanaw ng utang na
luster;
magnitude.
Dila ng compana-n-Bell-clapper. Dila ;t; dila-One and all. Dilaw-o-Yello* yello \\ish. Dilhay-w- Belch.
;
Dili-//-Rellcction; thought.
Dilig-W-Sprinklirig; Catering. Diligin-r-To sprin le; water; spray. Dilim-// Dar ness; obscurity; gloom,
Din
Di
ti'lr.
also;
same;
similar;
like;
selfsame.
b&gdadalita-a-Lnsensible; impassible.
jialiahati -ti -Tndivided.
1
gloominess;
l)i
opacity.
1
in;i:inin;i. j
(
n Oj)a(|iic-; not
i-iinsjiarcnt.
>i
>i
naka-tnt
i::il
i!-
ulo.u- a-
Di
ilala n
Tnkimwn;
Sleepless. not
known.
nuncupa-
anchangable;
r/
permanent;
lixed;
Di
lasting.
Di Di
niiianinaw
Ini].ercei)til)le;
ti-\
opaque.
Di
natmimunga-a-Sterile;
barren.
unfruiifnl;
mababawas
rreducil.le.
magagaling-a-Irremediable;
ble.
incura-
pure;
clean.
Di nawiwili-a-Unfavorable.
DU
Dinaya-a
cheated;
I
21
deceived,
DUM
Duende-w-Fairy; sprite, fray, elf; goblinDugo-n-Blood. )iiL xlugoan.a-Bloody; sanguinary. Dugtong-M-Addition; Kplice; affix. ])ukha-- Helpless; destitute, poor, pe1
JindiiiLT
^-Partition
wall.
r<
Dingin-t'-To
hear;
understand;
comprehend.
Dini-w/r.-Here; hither, this way. Dinig-M-Hearing; listening, understand
ing;
I>I()S->;
nurious, niggard.
mean,
niggardly,
paltry;
comprehension-(JO
I);
THK LORD.
Dios ng alak-n-Bachus; the god of wine. >ipa /rHrace; spread of the arms. Di pagka-hilagay-M- Restlessness; uneaI
sines.s
Di pngka-palagay-a-Inconstanty;
ness.
fickle-
Indigestion.
murmur.
Dumadalaw n- Visitor. Dumahak-v-To spit; expectorate; cough. Dumahing laruin-y-To frisk; romp; sport.
Dumaing-v-To lament; bewail,
strate,
remon-
reprimand;
expostulate.
Di
sukat
nangyari-a-Impossible;
practicable.
Duinalangin-'y-To implore; beg, entreat, solicit, crave; pray. Dumalas-v-To frequant; repeat often.
Di susuko-a-Indomnitable. Di tatalonin-a-Insurmountable.
Dito-arfc.-Here; hither. Dito at doon-a- Passim.
Dumalaw-w-To
visit.
Dumalisay-v-To
refine;
purify; cleanse.
visit.
Dumalulong-v-To
undertake; attempt.
Dumalusong-v-To
tiyan-atZv.-There; yonder.
v-To thicken; swell, increase, grow, thrive, improve; grow rich. Dumainpot v-To pick up. Dumapit-u-To meet at one place and
escort to another.
Dumami
Doon-adv. -There; yonder, thither, opposite; on the other side. Doongan-n-anchorage; place of anchorlanding. Dowahagi-w-Persecution; harass,
persuit.
ing, harbor, port;
Dumapo v-To
reach,
perch; roost.
arrive;
Dumating-v-To
come, approach;
dun:
Do A ahaginin-r-To
Duag--Cowardly; craven, chickenhearpusillanimous, timorous, timid, faint-hearted; fearful. Duble-ft-I)ouble; duplicate. Dublihin-y-To double; duplicate. Dublihin ng tatlo-v-To treble; triplicate. Duda-w-Doubt; mis-trust.
Dumhan-i/'-To stain; polute, soil, dirty, daub, dab, bespatter, darken, corrupt; profane. Dumi-w-Dirt; dross, slags, filthiness, nastiness, feaces; grime. Dumihan-a-To dirty; soil, dab, daub, darken, obscure, cloud; confuse.
Dumi
iig
tinta-?i-Blot
of ink.
Dumikit-v-Td stick; cling, cohere; paste. Dumilhay-w To belch. Duminig v-To hear; listen, understand,
comprehend;
overhear.
<iAfl
humoon-.v-To lodge; )umoong-r-To anchor.
I
>
(JAL
Pungis sa ])iiri-?/-Stain or spot on one's character.
Dungit-w-Point; extremity, end, summit; headland.
Humoong
work.
sa
Pumoon
sa-r-To he
tinge;
Dungo
Pumpolin-f-To
dye; stain.
wardly,
Pumudugo-r-Bo
nary.
bleed.
Pumudugo-fl-Bleedrng; bloody,
sangui;
torpid. Dungol-'tt-Blow
with
the
fist.
Pumugo-r-To
hand.
bleed.
point, apex, top, extremity, end; edge. Dupok-o-Brittle; weak, frail; fragile. Punong-?<-Sience; knowledge, accuracy, wisdom, understanding, excellence; excellency.
Pungot-n-Summit;
reach;
experience
infirm.
Dumupo
/--To
become weak or
I)umusta-r-To become low or abject. Pumusta ng masama sa lapwa-w-Offender; delinquent. Punguis-tt-Stain; blot, filthiness, dirty, daub, grime; nastiness.
Dupong-n-Half burnt wood; charcoal. J)uraduhin-?--To gilt; gild, adorn. Puro-n-Stitch. Purog-^/.-Po dered; broken, ushed. crash, ])ound, Purugiu-t*-T(j powder; shatter; pulverize. l)uruin-?;-To stitch; penetrate. )usa-^-('hastixement; punishment. Pusta-rt-Bad; low, objec-t, miserable,
1
Puyan-n-Cradle; hammock.
blot,
daub, dirty,
Ejdad-n-Age.
1'jnpatso //-Indigestion. Eiiero-w-Januarv,
Escandalo-x-Scandal.
Elspada-w-Sword.
V
.
>
Fav<ir->z-Favor;
l''echa-^/-I)at(
boon.
Formal a Formal;
portant.
l-'feno n I>ridle.
l
serious, solemn;
im-
FebreKHt-Febrnaiy.
epoch. FiHpino-n-Philippino.
;
renohan-/--To bridle;
<
Jaano
How many;
I
ho
.v
much.
iahisin-r-To force; allure. force (iahisin and lalaga-/--To ra|>e ravish. (Jala-ff-Mrrant wandering; erring.
(
(iala-//-\Valk.
<Jalak
<
'la!.e gold; dust. na tiinto iabukin-rSo powder: iagad // Imitiit ion; counterfeit; copy. ia^ahin-r To usurp.
f
//
piness;
<
satisfaction.
<
lagarin-r
To
imitate;
i-oiinterteit, t'orire
<
<
lacerat ion;
tear;
(Jahiin-/--To
mark. lacerate,
rend:
respect. esteem, politeregard, veneration, ness; ^-ood manners, purity, revei'ence urbanity, breeding, education, manners, gentility, geuteeluess; hom.-iLjeialang-//-Small band-basket; liook-clasj),
mark.
band
cuff.
GAN
(
GAW
remuneration, compensation, i-etrihution, ]iremium, amends, honor, fee, wages, stipend, salary, payment
glory, requital, meed expiation. (iantihiu r To revenge; re ard, recom
rklapong-n-Flour.
Jala
A
-y/-Agitation:
move.
ialawin-y-To agitate; move. dismiss niuli y T alter. (iala^ing change; remove. sutility. Galing-n- Goodness; heheiit, welfare, Kindness, health, pros
<
;
pence,
gratify,
indulge, remunerate,
perity.
derived
from.
pence. (Janting
prize.
looh-y/.-l'ivmiinn;
reward,
manye. ialisin-^-Itchy mangy. ialisin-y-To have the itch ormange. iah't-y/ Anger rage, animosity; indignation spite, madness, odium, annoy. annoyance, rancor enmity: discomposure, choler dudgeon. Galit-#-Angray; mad, firetful. peevishwroth, indignant, at variance with another. (ialit na bigla //-Anger: rage: passion. furious: (ialit na galit-r/ Mery angry;
irate.
(ianting
pri/.e;
(
|alad-//-lie
ard:
premium,
bounty.
scull.
-Paddle;
ireful,
place of harvesting. lapasin-y-To harvest; reap mow. iapusin-r-To manacle; hand-cuff; tram mel. gyne. (iapusin ang paa ng hayop-t'-To hopple. Garabaneo-tt-Pea.
(
(
lapasan-//-! larvest
enraged.
(ialit
na labis-y/-Spite, hatred.
//
(iallera
Cockpit.
(ialletas-//
(
ialos-y/-Seratch;
<
Gamit-n-Use; disposition,
perience.
}>ractice,
ex(
lay.
iata-M-Jnice,
sap.
(Jamitin-y-To
tice,
use;
serve,
wear, prac-
make
affil-
use
iate;
allay,
liiyi
espouse,
a Idict.
v.ield,
iatasan-y/-Milk cellar.
Gaimtin-a-Useful; employed. Gamot-w-Medicine; physic; portion. (iamot na may halong apian-w-Opiate. (iamutin-y-To dotor-cure; heal, mend;
Gatong-w-Tinder; kindlings,
(
lire-wood.
Jawa-y/.-
Work; means,
business,
toil,
occupation,^
hus-
task,
pursuit, labor,
remedy. Gamogamo-ft-Horsefly
dragon
fly.
Ganap-a-Perfect; complete, exact, right, linished, jmnctnal, clever integral, whole, candid, just, entire, faultless.
critical.
(ranapin-y-To complete; perfect, finish. (ianda-y<-Beauty; godliness, fairness, beindness. neficence, (ianda ng tikas-y/-( ieiitility; elegance,
i
bandry, operation, deed, action, act, conduct, management, procedure, cut, fashion, shape, iigure; make. Gawaan-ft-Mftnufactury; factory. (.iawaang hunhang-n-Foppery; imprudence, folly; foolishness. (Jawa na inarangiil-w- Masterpiece. (iawaan ng katad //-Tannery. Ia-..aaii ng Jibro-^-Book binder.
(
easiness; freedom.
(Jawang bastos //-.Meanness, malice. Jawang bata--//-('hildish doings. (lawang dapat tularan n-Example, pre(
Ganid-o-Cruel;
(
hard-hearted;
thus,
also,
also,
ianii'i-ar/y.-So;
severe. therefore:
(Jawang
meanness,
vedilecit.
(
ianito-r/r/y.-So
thus;
therefore, in
manner. iansal-cy-( >dd. unequal-uneven, Gansal-y/-That which is left over. Janti-^Revenge; i-ewai-d, recompence,
this
(
in-
gratification,
satisfaction,
triumph.
GAY
Gawang
marangal-?i- Glorious deed, masterpiece.
24
GIY
Gayon nawa-Amen. Gayon nga-a-Right;
adr. -that way. Gayuma-n-Fascination; hypnotism; enchantment.
Gawang masama-?i-Wic'
ednes, iniquity, guiltness, criminality, ugliness; rudeness, impurity, dulness; lewdness. Gawang pangit w-Moral depravity; turugliness. Gawang ulol-w-Frenzy; foolishness.
pitude;
ruin,
folly,
silliness;
Gibang
n-Reel; stagger.
Gawgawin-z;-To
stir;
revert; return.
Gawi-a-Common;
Gawin-v-To
do;
perform; execute, manufacture, produce, construct, form; realize. Ga\\i fig loob-w-Tendeney; propensity;
inclination.
Gawing ginto-?;-Ts convert into gold, Gawing kalunuran-a-Occidental; western. Gawing k alimuran-odr.- Westerly. Gawing kanan--Right. Gawing labas ng panulukan-n- Angle;
corner.
assiat.
Gilingang munti-n-Hand-mill.
Gilingin-v-To grindi
Gilit-w-Cut; Gilitan-i'-To Gilitan ang Gilitin-w-To
slice.
cut
cut;
slice.
liig-v-To behead.
slice.
Giliw-a-Beloved; dear; estimable. Giliw-n- Esteem; lovet delicacy. Giliwin-v To love; esteem, amuse;
make
Gawing
ple;
tri-
triplicate.
Gawin ng pasulipat-v-To do
anytliing obliquely,
or place
Gayak-w-Preparation; pomp, show, decoration, adornment, embellishment, ornament, preparative; dress. Gayak-a-Preperative; providefit, orna mental; pomptimis. Gayakan-?;-To embellish, adorn, ornament, prepare; provide. Jayakin-r -To prepare; ornament, adorn;
(
Ginawa-a-Easy;
ting.
light;
walk. convenient;
fit.
Ginibanggibang-a-Oscillating;
vibra-
sir
Jinoo-tt-Gentlemanly; polite.
embellish.
Gayak
<
na malaki-n Splendor;
pomp;
gayety,
Ginto-y/ ( Jold. (iiutoiu r-To convert into gold. Giray n-\\ 'ahhle; affected air or gait.
s[fice;
'_
//-Small piece; t'ragmont. tear. Jisiiu-r-To tear; reu<l, la<'erate. lisin-_'//-\N atchful; lively; wakeful.
iisi
similarly.
<
\\ake;
awaken;
waken,
1'riglit.
(Jitla //-Surprise;
astouishmeut,
straightway; ditto. Gayon maiw/'/r.-Yet; notwith, standing, however; still, nevertheless, although.
amazement
Gitlahin-r-To surprise; astonish; ama/.e. iitna-jM'enter; middle, midst; uiediuiii.
<
Giyon -u -Hyphen.
GUM
Gobierno-/M lo\ eminent. Gobiernador-w-Governor; prefect.
(
25
GUM
Gumagawa-w- Workman; doer;
laborer;
ionia->Mium; rubber.
iorra //-Cap.
in
(
(
\\ood.
worker; journeyman. (iunialaw-u-To move; stir. Jumaling-f-To recover; get or grow well; convalesce. iumanap r-To execute; perform; dis(
<
hackvoods.
charge.
Gumanda->;-To
adorn;
beautify; decorate.
embellish;
Gugol-n-Expenees; diaries; costs. Guhit-H-Line; design; plan; mark; sketch; vestige. Guhitin-r-To line. Guitara-n-Guitar.
all
night. harvest.
Gukgok-n-Grunt.
Guk-gok-a- Disheveled.
<
suit;
rulagiilanit-a-Ragged.
isip-n-Solidity; of thought.
Gulangft-Age,
Gumawa-y-To
firmness or
do;
make, manufacture;
Gulang ng
integrity (iulsinit-w-Rag
execute, labor; construct; build; perform; form; produce; practice; operate; cause; act. Gumawa ng antos-v-To digest; consider
assist;
Gumaua ng
Gumawa ng
produce.
hatol-w-To
judge;
make
or
sti-
astonish;
sur-
zudgement.
kautusan-?;-To
salitaan-v-To
make
alarm;
startle
enact laws.
Gumawa ng
pulate.
contract;
disturconfusion; Gulo-n-Perplexity; bance; turmoil; tangle; chaos; chayos; discord; dissention; din; revolution; sedition, agitation; shindy; scrape; discomposure; disquietude; disquietness; entanglement; ado; pother. Gulo-rt-Reverse; intricate; tangled; con-
Gumayak
be careless.
Gumibik-.?;-To
Aid;
assist;
help;
save;
succor; support.
Gumugiti-rt-Growing.
Giimiik-*;-To
thresh.
lused; chaotic.
Gumiraygiray-w-To
stagger.
swagger;
wabble;
Gumagad-?>To
tribnting.
Gumaganti--Retributive;
Gumagatas-/<-Miller.
vengeful;
re-
To
roll.
HAL
Gnnaiiigimain-n-Memory; memorial; memoirs; reflexion. imagination; pre<iunigimi-H-Fancy; sumption; pantom, hallucination.
26
Gupo-w-Fall.
(
<
HAL
Gupitin ang buhok-v-To cut hair
hi rlis-w -Scratch.
Tiisarin
fantastic;
whim-
GfUBi-n-Large
snarled.
imaginary; fanciful; chemerical. Gunigunihin-v-To imagine; fancy; suppose. Giinting-M Shears; scissors; snips. Gnntingin-r-To shear; rut with shears or scissors. Uupitin-r-To cut shear.
Gusot-o-Tangled;
intricate;
difficult:
Gusutin-r-To entangle;
snarl.
Gutom-M-Hunger.
Gutom-tt-Hungry; Gutumin-/;-To make hungry; starve.
Haba-w-Length.
llabaan-f-To
tract;
Halagahan-r-To
appraise;
value,
esti-
large;
mate, assess; prize. Halagahang muli-v-To reassess. Halagahin-tvTo value; prixe; esteem,
timate.
es-
Halak-w-Horselaugh;
ous; laugh.
loud
or
boister-
companion;
afflict;
tor-
commisse-
Habi-/t- Weaving;
plat.
Halata-a-Sensible;
plain.
noticable;
feel;
notable;
scent;
Halatain-v-To notice;
note;
Habulin-w-To
I
<-ell; obstacle; impediment; obstruction. Hadlangin-r-To stall; partition; obstruct; impede, hinder; restrain.
Hadlang-//-Stall;
stair-
recognize. Halay-y#-rgliness; rudeness; homliness; moral depravity; turpitude; impurity, lewdness; depravity. Halayin-r-To ridicule; censure; decry; slight; disregard; laugh at. Haligi-nPost: pillar; support. Halik ;/-Kiss; osculation. Halikin-r-To kiss; osculate. Halikuatin-r To raise on edge; pry.
pattern; precedent; exemplar; instance. Halinghing-// Sigh; moan; groan.
titute,
stejis.
Halimbawa //-Kxample;
<'<p.v;
hum; whir;
Haglcan-n*Hug
lla.L
r
kiss.
kan-/'-To
hug; kiss.
>o|'len;
compound:
medle\;
mortar;
admixture.
Infill-in
,-
To
pummel.
de-
Hahalili-y/ Substitute.
Haka
-//
Thoii-lit;
meditation; idea;
sign;
meditate; think;
amount;
\\orth;
appraisal; pense.
Ilalobaybay //-Anchovy. Halohalo// Mixed; promiscuous; con fused Haloin /'To mix; stir. Halomigmig-o-Luke-warm; neither hot nor cold; slippery. Halomigmig//-A small mixture. l;ilosr/r//-. -Almost; nearly, well-nigh. Halos \\ala /////-.-Scarcely; hardly. Halubid; Stroke; with a whip or rope. Haluin /'-To stir: mix; revert; derange; f inter eonufse: l.reak the thread
I
c'.iirse.
2T
HAtt
Haiigaiw/<^'.-even;
till;
moist.
as
far
as: also;
abject;
contemptible;
despicable
iiit'amous,
bast*;
unU'
knavish; rout uinelioiis; cursed; unworthy; clamodiscreditable; Undeserving; rous; menial; servile; sneaking; slavish, petit;
mean;
Elanganan-ft-Boundary; limit; end; ter mination; goal; milestone; district, period; term,
llangang di-c/-Provisional.
Hangang ngayon-^^/-.-Here
fore;
to;
here
to-
plebian.
here unto;
Hamakin-rTo
underrate;
lo\\er
Hangin-;/-Wind;
1
air.
Qambog-a-Haughty;
arm
langin hilaga-//-North-\\ ind. Ilangin sa ara\\-// Bast-wind. Hangin sa balas y/-North-wind. Hangin sa kalunuran-vi -West-wind. Hanguin-r-To extract; ta^e out; take from- remove; bring out; extort; deduce; ransom; release; liberate; reset at liberty; acquit. sa sakit-r-To heal; cure. Hantungan-w-Halting place; stay so journ; habitation.
free;
deem
Hamon-w Challenge
threat;
fight,
Impeachment
Hanguin
Hampas-M-Stroke; scourge; blow. Hampasin ng tungkod z/-To came. Hampas lupa-M -Vagabond; vagrant:
tramp.
Hamunin-r-To
threaten.
challenge;
rival;
Fight
Hanip-?i-Louse; flea, small thing. Hapak-n-Cutlass. Hapdi-M-Pain; prickling; smarting. Haj)di ng kalooban-w- Wound ;aflliction;
anguish.
sadness; grief; pain; ache; anxiety; disgust; hardship; sorrow: grievance. Ha|>is-<7-(irievous; sad; dejected; disgusted; dispirited; painful; pained; peevish. Hapisin-r-To vex; mortify; afflict; pain; sadden; pain; torment; grieve; disgust; render dejected. Hapitan-w-To press. Hapitin v-To press. Hapo-a-Exhausted; weary: worn out. anguish; Hapo-n- Fatigue; hardship; pain. Hapon - Afternoon.
Hapis-n Gloom;
work.
search;
file;
Hanapin v To
hunt.
look for,
find,
Hanay-M Row;
order.
line;
arrangement;
order
file;
Hanayin-v-To
put in
line;
prepared;
provi-
Handa na
malaki-w-Splendor;
gift;
pomp;
large feast.
Handog
//-Offer;
grant;
homage;
tribute;
gratification;
pleasure; compatience;
for-
pliance.
rol)bery;
Handuka-n-Tolerance;
bearance.
Handulungin-v-To assault: assail; attack. Hanga-M-Limit; boundary; border; goal; district; milestone; bound; butt; confine;
lead:
l>efore.
contour;
term;
milepost;
land-
Harap-a-Front. Harapan-w-Front;
])art;
Face;
fore-end; fore-
crisis;
margin; pe-
lead.
frontier; condition.
limit;
face of a
Hangahan-n-Boundary;
border, frontier.
Hangad-w-Concern;
interest; desire.
Hariw-Monareh;
autocrat,
ruler
Hangal-a-Foolish; stupid; ignorant; indecent; rude; coarse; clownish. Hangalin-?'-To astonish; stupefy, infatuate;
prise;
fool;
(}()!);
(JOD
be
rude;
deceive;
surI
cheat.
Harumpak-n- Waste;
Jarumpak-rt- Active;
expense.
wasteful.
Hangan-rc-Kxtreme: extremity.
him
Harumpakin-i'-To expend; Hasikan-n-Place of sowing. Hasikan-r-To drill; sow.
waste.
28
Higtan
ang
balicak-v-To
sip.
shrug
the
shoulders.
sakit-r -to
Hatdan ng
viatico
ang may
divide;
halve;
part; share;
issue;
advice;
proceedure; council. Hatulan-v-To sentence; judge; resolve; determine. Hawak-^-Clasp; clutch grasp.
Hikayatin-f-To attract; facinate; invite. Hikuatin-v-To pry up. Hila-w-Draw; pull, tug; drag. Hilaga-?? North; North- wind.
Hilaga-a-Northern; boreal. Hilagaan-w-North.
1 1 i
lagaan-a- Northern
boreal.
Hawakan-z;-To
hold.
grasj);
clutch;
catch;
clearfacil-
Hilagaan-flwfa/.-Northerly.
make
easy;
ease; expedite.
Hilakbot-w-Horror; dread; fear. Hilamusan-^-Lavatory; wash-stand. Hilatsa-w-Thread of cloth. Hilaw-a-Crude; green; rare; raw; -unripe unfinished.
Row;
file;
line.
mend
fix.
Hilig
district;
limit;
territory. 1 ibik-wLament;
lamentation;
groan;
yarn, fraud;
Hilongo-w- Drunkard.
deceit;
delusion;
Hilot-n-Mid;wife.
Hilurin-?;-To soften; rub; stroke; act as n iid- wife. as mid-wife: Jlilutin-r-To rub; act stroke. Himagas-;*- Dessert. Himala// Miracle; \\onder.
decoy; sham;
guile.
11
i
I
in-v-To cheat; decoy ;deceive; seduce; guile; jockey; co/.cn. Hilmin-r-To cheat; co/en; deceive; de><
sham;
coy; sham;
sed'ncc.
victimize;
jilt.
jockey
Mimanhiinan-//-KIatery; cajolery.
1
limanhiman -r/.-1'rudent.
limimlay-r-To
rest;
i-ejiose.
swoon;
t<>
taint.
fainting.
surpass,
IIigo-/< Fig.
I
Himawain-r-To
draught;
sip; absorj)-
ligup //Swallow;
tion.
//
Himpakhimpakan-tiTenacity;
IliLiuit
Ilimnlmol-^ Ragged;
knot
in
cloth.
Higpitan-/--T(
compel;
//
llina
retighten.;
//
\\Cakiu-ss;
p. p.
|.rostration.
uli-r-To
repress.
Iliuahi
\\o\on.
29
Hinabi-M-That which has been woven. Hinabing lino-M-Linen.
Hinagap-M-Suspicion; jealousy.
Alt
Hindi
sible.
mangyaring
mabahagi-a- In< v
1 i
Hindi
sed;
Hinagap-w-To beleive;
Hinagpis-// Tribulation; anguish;- afliction; anxiety; envy; eompasion; pity. Hinahon-//- Modern! ion; forbearance; prudence; continence; contineney. Hinala-n- Dread; fear; suspicion; jealousy;
lice;
gone by. Hindi mapawi-a-Indelible. Hindi marunong-a Stupid; ignorant. Hindi marummg sumunod a-Obstinate;
disobedient.
Ilinalili-/;.
-Changed.
Hindi matarok-a-Unfathomable.
JSIindi alipin-a-Free. Hindi nababago--Constant; firm; loyal; madurable; lasting; permanent;
nifest.
in-
tention.
Hinawan ng kamay
Hinay-?i-Delay; slowness.
n- Wash-stand.
detention;
pity;
lingering;
Hindi
Hinayang-7i-Grief; condolence.
compassion;
little.
indispoi>ri-
Hinayhinay
adv.-~Litt\e
by
mitive;
eral.
first.
Hindi nagpapaamo-a-Free;
frank;
lib-
Hindi
nakaalam-a-Stupid;
vn.
ignorant;
unkno
Hindi
ible.
mapaamo-a-Un tamable;
to
inflex-
Hindi gumagalaw-a-Quiet; undisturbed. Hindi kaayon-a-Contrary; unlike. Hindi kailangan-ft-Unnecessary; superfluous; dispensible.
(per-
Hindi
like;
kamu
in-
-* Hindi
Hindi
trary;
different.
foreign.
fo-
&
co/i/.-Neither;
nor.
faulty;
Hindi
mabuti
ang
lasa-a-Sour; bad-
tama-a-Amiss; false; not true; untrue, wrong. Hindi tapat na loob-a-Unfathful; false;
feigned; infidel; fickle; uncertain.
disloyal;
tasting; pungent.
instable;
Hindi
ta\vo--Spiritless
false;
yHindi
Hindi
ing.
HIT
tunay a- False; untrue, feigned counterfeit, imitated. difficult Hingal w-Pant; palpitation; breathing. Hingalo-w- Agony; gasp; last breaths; of a dying person.
Hingbubuli-n-Lizard. Hingil a-Propensity; inclination; desire. Hingil-a-Disposed; inclined. Hingil sa-rwfo.-Moreover besides; over, to: above; to; relating according concerning.
HU
rancc; phase;
likeness;
Hindi
mien;
g;.rb; face.
H waga-n-Mystery Hiwain-r-To cut; slice; carve. Hiwalay-n- Separation. Hiwalayin-v-To separate; assort; compart; renounce; divorce; divide
sort
part.
Hiwas-w-A cut on a bias. Hiwas-rt-Slanting; squint-eyed; incorrect. Hivvasan-?;-To cut en a bias or slant.
Hingkod--Lame; hipshot.
Hinhin-w-Urbanity;
gality;
civility;
tranquility, politeness;
Hiwid--Hipshot; lame. Hiya-w-Shame; })ashfulness: modesty: embarrasment; compunction. Hiyain-v-To shame; embarrass; affront:
insult.
bashfulness.
oft'
relatives;
kin-
adornment; trimHiyas--Ornainent; ming, furniture. Hiyasan-v-To ornament;adorn;embellish. seream; howl; Hiyaw-n-Shout; cry;
outcry; clamor;
hoot.
Hinog-a-Ripe: matureHintay-w-Stay; stop; hope. Hintayin-t/'-To await; hope; expect. Hinto-M-Stop; halt; pause. Hintuan-w-Stopping place; halting place. Hinubahin-r-To collect, deduce; infer.
I
clamor; shout; cry; hoot; howl. shout; ho\\l; Hiyawin-?;-To cry-out; huz/a, clamor; hoot.
Hiyawan-^-Outcry;
iipag-w-Sister-in-law.
wart ch word. Hodyatan--Countersign; rendezvous; appointment. Hogyat-n Alarm; notic.e of danger; watchword. Holhol-n-Howl; cry of horror.
Ho\\ad-n-Counterfeit; forgery
forge, mimic; pirate.
imitation;
co|,y;
Hipuin-v-To
feel;
touch; grope.
Hirani-a-Lent;
Hiram-wThe
thing \\hich is lent. Hirainin-r-To borrow; loan; tax. Hiran-//-Kxample; instance; pattern. Hirang-a-Selected; chosen; select; choice.
I
1
imi-
likeness; transcript: Huag-IM&r.- Shan't; do not; don't; stop. Huaggawin-u-To neglect; quit; relinquish; forsake; leave, yield; let; omit; retnse to do.
Harap-ft-Hardship; pain; torture; grief; toil, torment; misery; poverty; distress; affliction; anguish; cross; trouble;
anxiety;
injury.
fatigue;
Huag gumanting
I
palad-/'-To
be
dis-
ado; dolor.
\\
Hirap ng kal>ban-//
Hiraran-tt-Example;
I
ound;
affliction:
agreeable. uncominimising. hiag ipakaloob-r-To refuse; deny. Huag ipatuloy-r-To desist; discontinue; supercede; stop. Inag isama-r-Tn exclude; shut out; eep
'
instance.
separate.
"-Accustomed; used, li iratihin-r To accustom; use. Hiraya /> Illusion; apprebensiou. Hiriuga //-Syrin-c.
lirati
slight; disregard.
disown; disclaim.
ignore;
i>e
To
1
lliringahin-r To
I
syringe.
listoria n-\
istory.
Hita-n-Thigh.
II
itad n NN'hore;
harlot;
prostitute.
disagroedabto; aagrateful. Huajr kupkupin-r-To leave in dani:* !-; refuse to help; aid; shelter or protect. Huag magalingin r-To reject; cundemn lo\\ci- refuse to approve. Huag mairsalita r To refuse to talk
form,
mode,
apjiea-
hush;
remain
silent.
HUK
Huag
mahalata-7'-To hide; coiureal; keep
secret.
31
HUM
Hula- n~ Prediction; prophecy; conjecture; surmise; omen; divination; augury;
precursor.
Hulaan-y-To predict;
Hulhol
foretell;
prophecy;
Huag makilala-r-To
refuse to recognize.
diso\\n: disavow;
soothsay; prognosticate; divine. *7- Howl; yelp; yelping. Huli-ar7r.-Late; yelp; yelping.
bilangin-r-To exclude; shut out; refuse to count. Huag mapanabi-r-To restrain; refuse to tell or say: bind. Huag matanto-r-To be ignorant of; not
Huag
Huli-M-Capture; spoils; prize. Huli n<> sasakyau <l Stern. Hulihan-M-The pack part; stern. Hulihan ng hokbo-n-Rear-guard. Hulihin-r-To ca]>ture; seize; catch; got; apprehend. Huli sa lahat-a-Last.
to
know.
Hulma-n-Mold;
Hulo-a-Upper.
mitrice.
of
Huag
Hulo ng ilog-w-Souree
Hulog-n-Fall: tumble.
a river.
refuse; object; disfavor; veto. Huag sabin-r-To refuse to tell or say keep secret or silent; seal; secrete.
pro-
Huag
procure.
after.
Huag
Huag
tamaan-r-To
err;
misjudge;
refuse;
to do.
mistake.
tangapin-i'-To object to.
reject;
fail
>\hir;
uhur,
whistle,
slip; slide,
skulk; escape
stirs.
silent;
hush
Humal
a- Nasal.
elect.
make
jtoor.
Hubaran
Humalaw-v To choose; select; Humalay-'tf To consume decry. Humalik t'-To kiss; osculate.
Hubog-a Curver;
bent;
crooked.
arch; crook.
Humalili-f-To exchange; change, alternate, reciproerate; supercede. Humalimhiin-i'-To set; hatch, (per to
fowls).
Hubog-n-Bend curve;
Hubog-/>. 7>.-Bent; curved; arched. Hubugan-r-To bend; arch; curve. Hubugin-r-To bend; arch; curve. co u n ters gn Jd udyatan rZ-Passport;
i
groan;
moan;
watchword.
Huinamon-v-To anger;
irritate;
offend;
tind;
excite;
struggle.
Humanap-f-To
search;
search
hunt;
look for.
prepare;
get ready.
close.
Humanda-y To
Hukayin-r-To
dig;
excavate; hollow.
Fumangos- t'-To pant; palpitate; Humantong- t'-To stop; halt; desist. hurt; Uumapdi- t'-To smart; irritate;
prickle.
H iirnapon-f-To
perch.
IBA
Humarap-v-To present; appaer; confront;
witness.
32
Hurniya \v-77-To
IBA
H umpay-n-Intermission;
Hiimpayin-v-To
discontinue.
oyell; shout;
exclaim. interrudtion.
intermit;
Humatol-f-To judge; give sentence; sen tenee, decide; condemn. Humawak-?--To clasp; clutch; hold; have. Humbak-w-Concavity; hollo\\ness. Humibik-u-To sob; lament; groan. Humigit r-To exceed; surpass; excell. Humigit-o-More.
Humigit-offc/.-More; over. Humigop-i?-To sip; suck; absorb; imbibe.
interrupt,
Humuad-tf-To counterfeit; falsify; copy; imitate; mimic. Bumubad-tJ-To undress; denude. Humubo-u-To undress; denude. Humubog-?;-To undress; denude.
Humukay-v-To
delve; enter.
dig;
excavate;
hollow;
Humihip-r-To blow.
Humikayat-z; To attract; draw; invite. Humilig-v-To incline; tend; lean; recline. Huinilik-y-To snore. Huuiimalay-v-To take what is left.
Humula-v-To
jecture.
Humula-w-Predictor; prophet.
Humimawav-To blaspheme;
Humimpay-r-To
stop.
curse.
quiet;
Humimpil-v-To appease;
becalm;
rest;
repose;
Buni-n-Neigh. Hnrno-n-Oven.
Huminga-f-To
expire.
respire; breathe,
order;
correct;
pant; palpitate. ask; request; petition; beg; entreat; implore; demand; claim; exact. Huminkod-7/-To limp: deviate.
Humingal t?-To
Ilumingi-v-To
patch; modify.
rest;
Hustuhin
smoke; suck.
separate; diverge;
de-
Humitit-r-To
viate.
Humi \\alay-f-To
t'-To complete; perfect; finish; execute, perform. Hntukin-f-To arch; bend; curve. Huwarin-r-To imitate; copy; simulate
Iabang-7'-To await.
wait
for;
watch
offer:
for;
foretell; signify.
labotrTo
I;iL a
r '
To
proffer;
hand;
reach.
foresee;
anticipate;
preoccugive
py, prepare. lalay r To offer; dedicate; picsent; lalis -* To to take away; discanl;
move;
obviate, lalok /'-To offer; bold out; proffer; offer for sale; entrust; propose. To rr-ulate; arrange; I:yn> array; busk; put ill or<ler. Iba n dissimilar; different; ili\-ei>e; 1111 like; other.
/
hahao-n-Topside; outside; cover; surface. Ibadbad-t?-To soak; steep; imbue. Ibagay /-To make Convenient; conform. [bagO-n-To renew; make over; clian-e. Ibabin r To change; translorm; alter; leviate. remove; vary; convert; re I'm in; transfigure; transmute; modify. Ibabin ang bitsura To change the
I
incor-
Ibalabag
To throw;
throw.
cast.
Iba-/>/v.
Jb;i,t.
)tber.
[balibag-tvTo
j-ut
Ibaba-r-To
iba a-
lover;
d\\
n.
IbalikrTo
Jbalita
/
return; i-estore:
devolve.
'I'o
IDA
say; mention; notify; apprise; kuo vn: narrate; proclaim
make
/.To dispatch;
plete;
verih'cate.
dispose
of,
com-
Ibalot-r-To envelop.
Malay r-To
stand up,
elevate;
stretch;
lbangon-r-To
heave.
raise;
Idatig-r-To
unite
Ideposito r
foreigner.
Idi
it
To
/'-To
stick;
fasten.
inter.
Idiktji-y-To
paste; dictate.
glue.
lbaon-r-To
conceal.
bury;
submerge:
Ibaon-r-To preoare or tix for a journey. Ibarka-r-To load 01- freight a ship. Ihatay-r-To prop, build; upon; be supported. Ibawal-r To prohibit.
Idukit-r-To sculpture engrave. lyalang r-To esteem; respect, venerate reverence, regard, appreciate, have
regards
for;
notice.
unite, join, coalesce, consolidate, copulate, incor porate; conjoin. Tgayak-r-To prepare; get ready; adjust
arrange.
bestow, do
nava ng
to
Diox-inter.
GOD
grant:
would
GOD.
Ihighi-v-Lo love; like. Ihilad-r-Todry: sun, put in the sun. lhilango-/--To imprison; arrest, confine;
hang up.
Iganagayak-i)-To prepare. F guhit /'-To draw; trace/ line. Iguho-r-To demolish; obliterate; destroy. roll; wallow; humble. rgumon;7'-To Ihal>ilin-7'-To comission; give c,harge. Ihagis-7'-To throw; cast. Ihagis ng pabigla-7/-To jerk. Ihalabos-7'-To boil; cook-in Avater. Ihalal-7'-To elect; choose.
Thalang-7'-To
Ihalili-7'-To
discomfit.
dis-
substitute/
ex-
change/ surrogate. Ihalo-7'-To mix/ mingle/ alloy/ join, intermix/ unite/ coalesce/ admix/
intermingle/ blend. Ihampas-7'-To strike/ beat/ whip. Ihanda-7'-To prepare/ get ready/ supply. provide/ arrange/ adjust/
Ibnho-y-To empty; clear; induce; promj>t. Ibuhol-r-To tie; knot; join or unite by
knotting.
Ihuhos-r-To pour; s})ill, empty; effuse. Ibukod-7'-To separate divide, except, exclude, preclude, set apart, blink,
Ihapay
7'-To
incline/
lean.
compare,
Ihasa-7'-To sharpen. Ihatid-v-To convoy/ accompany; convoy. conduct/ carry/ transport. Ihawin-7'-To roast/ toast/ bake; grill. lhayag-7'-To publish; disclose/ show; ex pose; apprise] divulge; lay open/ reveal. Thayin-7'-To otfer; present, give.
Ihi //-Trine.
Fbulid-r-To precipitate; expose to ruin. Ibuluak-r-To pour; spill; leak. Ibulnsok-7'-To precipitate; expose to
ruin.
U]*,
put together.
Ibunyi-rTo
extoll;
Ibusa-r-To parch: Jhuyo-r-To induce; insj>ire, incite, rouse, stimulate, imbue; persuade. Fdagdag-7'-To add to; inscrease, accrue, aggrandize, aggregate; superadd. Maing-/' To implore: complain; beg, petition, appeal; entreat. Idaiti-?;-To unite; join; touch. ldalangin-w-To intercede; mediate.
Lhian-/7-Retreat.
Ihiga-7'-To
lay/
down;
stretch;
in
unfold,
expand.
cook Ihilabos-7'-To boil; strike svveepingly. Jhilbana-0-To baste.
Ihilig-7/-To
water.
Idamay-r-To implicate; effect Fdaraing ?;-To complain. Tdarang To scrn-tcb; singfe: heat.
-
lhinang-7'-To solder; mend with solder. Ihinday-z/-To move to a distance. Jhingil-7>-To incline; influence, induce,
persuade.
f)
IKA
Ihiwalay-;-To
8
Ikao-/j/v;.-You;
ILA
thou.
Ikapit-7/-To
apply;
adapt;
adjudge.
with-draw;
sunder;
sort;
remove;
Ikapito-n- Seventh.
discriminate; divorce; segregate. Ihiwas-r-To slant; sling; diagonally. Ihuli-r-To put last or at the end.
Jhulog-r-To
interpret.
throw
down;
translate;
Ihulog
Ihulog
sa ibang interpret.
j<
Ikatlo--Third.
Ikatlo-a-Third.
I
kawalo-w- Eighth.
Iihan-//-Chamber
linit-r-To
Iisa;t;isa-r//?7'.-One
Jka\\alo-r/-lMghth.
fasten;
add; paste;
tie;
Ikiling-7'To incline;
I
Ikintal-7'-To
stamp; j>rint; imprint. [kiran--8pindle; ]>ivot; axle, bobbin. Ikiran-7'-To wind; convolve.
Ikiskis-7'-To
scratch;
smooth
]>o]ish;
rub;
I kit-;;-
burnish.
Turn.
shorten; abridge;
Jklian-7'-To
reduce
unfurl;
unroll;
unfold
expand.
box; embale; pack. lie; negative; gainsay;
Ikahon-7'-To
Ikog-n-Turn. Ikumpas-7'-To
ka isang
li
l>o-"
Thousandth. Thousandth.
reject;
nefuse.
Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing Ikalabing
apat-;/
Fourteenth.
apat-rt-Fourteenth.
remove: ]>ut out; exclude extract; extort; reject; eject; effuse shut out. Ilabas sa kata\\an-7'-To excrete.
Ilabas-7'-To
Iladlad-7'-To stretch.
unfurl;
unfold;
expand.
Ilag-;;-Shyness; fright,
scare: avoidance
exasion.
pito-w-Seventeenth.
tatlo-"-Thirteenth.
walo-// Eighteenth.
walo-"- Eighteenth.
-Begone: keepoff. leave entrust de])osit; with another. Ilagan-7'-To evade: shun; avoid; parry stave off;blink; obviate: escape. llagay-7--To put; place: set; lay; arranI
lag-////''/-.
llagak-7'-To
Ikalat 7'-To scatter; distribute; disjierse: diffuse; extend; publish. Ikalaua //-Second.
ge;
appoint;
situate;
wager;
?
pledge;
mortgage.
Ilagay
tition.
ng
manga dingding
to
To
par-
Ikalaua-" -Second.
Ikaling-7'To unite; join. Ikama-7'To adapt; ajiply: adjixlgc con solidate; copulate; join; conjoin; unite; collect Jkama ang isang bagay 7- To intervene
insert.
Ila.^ay
sa ara\\-7'-To
put or place in
the sun.
Ilagay sa
sify.
grado-7--T'
grade; class;
Has
place
Ilagay sa
la si.
-\
hulihan
iban-_
r
r-
To
put
['.
or
Ikanlmg7' To
\\ika;
inierpret:
ILI
sa kasukatan r- To appraise, lagay value. lagay sa codigo-7'-To codet'y. Ilagom-v-To congregate; unite; join;
1
INA
Ilikmo -7' To become.smooth.
lit;
suit, establish;
llimbag-7'-To stamp; print; emboss; seal. llimbang-f-To take a rouud about way.
Ilingid-7'-To hide;
meet. throw down; Ilagpak-7'To tumble or overturn. Ilahok-7'-To mix; breu comprise; inter;
conceal;
bury; keep
secret; diminish.
llipat-7'-To
mingle.
llak-7'-To solic'it; collect. la k -//Col lection; solicitation.
1
transform; remove; move; passover; transpose; transport, llipat ang tanim-7'-To transplant.
cross:
01
it-
join;
Ilitaw-7'-To disclose;
sho\\
adduce; dis
con
cover.
join; tie; bind; alloy; copulate. under. Ilalim-^/7'.-rnderneath; below llalim nang-/vy>.-rnder; below. llang-m/7'. Deserted; lonely; barren.
place; desert. llang-tf -Sundry; several; various.
Hang-;/- Lonely
advance money.
Ilubog-7/-To sink; submerge; immerse; dip; put under water; douse; duck;
llan*r-How many. unite; conjoin; Ilangkap-7'-To join; incorporate; knit; coalesce; comprise; contain: include.
Ilap-//-Y\ 'illness;
merge.
Ilugmok-7'-To wallow; roll. Iluhog-7'-To beseech; appeal; ask; pray; implore; harangue.
Ilulan-7/-To
temerity;
Ilapat-7'
To
load; ship: lade; freight. immerse Ilimod-7>-To sink; submerge; Imali-v-To err; misjudge; equivocate;
near: approach; bring approximate. Ilarawan sa papel-7'-To portrait; photograph; take pictures.
Ilapit-7'-To
mistake
Imang-ha-7/-To stupefy; surprise. Imarka-7/-To mark; stamp. Imbak-a-Old; cured.
Ilatag-z'-To
expand.
llatag ang bato-7/-To pave. Ilathala-7'-To manifest: declare; ex-
Imbot--Concern; Imot-^-Economy;
interest.
pound;
present.
explain;
divulge;
publish;
Ilaw-;/-Lamp; light; clarity; clearness. Hawaii-;/- Light lamp. Ilawit-7'-To hang up; reach.
Ilaylay-7'-To hang up; hoist; reach. Ilayo-7'-To remove; separate; divorce; distance; retire; withdraw; retract; lay aside.
llibing-7/-To
Impas-afh'.- Equal; even. Impis-7/-To thin; diminish; lower. Impitin-7'-To press; prolong the appearance. watch; guard; kee}> Impukin-7'-To observe. Imukha-2/-To resemble; conform; favor;
assimilate. na- //-Mother; mamma. Inaakala-7'-To intend; mean; Inaalon-rt Wavy; unc u hit o ry
I
1
.
design.
inter;
to
bury;
turns;
intomb;
cause
to
sepulcher.
Ilibad-7'-Te
Ina-ama-;/-God-f Cither.
take
Ina-anak-^-God-son; God-daughter.
Inaaralan-7'-To counsel;
correct.
disappear.
lose; err; commit a misIligaw-7'-lo take; go astray; cause to mis judge. handle Tligin-7'-To move to and fro;
advise; teach:
(/n-r.
1<>
Inahin-w-Hen; Female
^.-Shaved. Tna-ina-n-( lod-mother.
Inahit-jt).
<rnntiti/j
much.
Iligpit-7'-To gather; collect; hide;
hoard;
conceal.
rescue; redeem; ransom; succor; save; free; exempt; acquit; excuse; liberate; pardon; relieve; remit. Ilihim-7>To conceal; keep secret; hide; disguise; reserve.
Iligtas-7'-To
Inam-n-Beauty;
fairness;
elegance;
elegance,-
misguide;
Inang-#-Mamma.
bad.
remove.
IPA
apo->r-Grandchild;
Interity.
J
descendant;
pos-
IPA
^
Inawak-7/-Yeil; cover.
Incenso ^-Incense.
Indahin-7/
Ipaalam-i7-To ask permission; bid adieu. Ipabigay alam-7/To encourage; entice; reward; induce. Ipabuya-v-To encourage; entice; reward;
induce.
send; Ipadala-7'-To dispatch; remit; transmitt expedite; convey. lpagayak-7'-To provide get ready. Ipag-a\vit-7'-To sing; chant.
Ipagbala-7'-To threaten; menace. Ipagbalobalo-7'-To feign; pretend; affect.
protect; observe; Ingatan-7/-To guard; watch; care for; look after; heed; keep.
Ingay--Noise; carousal;
scuffle; racket. ing; Ingles-rt-English. Ingles-ft-English.
revelry;
romp-
Ipagbanda-7'-To Proclaim; announce. interdict: Ipagbawal-7'-To prohibit; forbid; refuse; deny; ban. Ipagbilin-?;-To charge; enjoin; recom-
mend.
Ipagdiwag-v-To shout; huzza; applaud.
feast: celebrate; [pagdiwang-t?-To solemnize: praise; verify. Ipaghabla-7;-To accuse: demand; inform Ipagintindi-?/-To signify; intend; mean;
.
Inig-H-Tremble; ghsC e; quake; quiver; quaver. Iniginig-ti-Shake; tremble; oscillation. Inihalili-n-Substitute; delegate. lm-\\)}g-p.p. &. a. -Loved; beloved. Ini-ibig-fl-Dear; estimable.
Ini-ibig--Dear.
Ini-irog-_p.j.-Loved; belove lni-irog-rt-Beloved; dear. Iningat--Reserve; secret; exception.
1
.
declare: annunce.
disown.
Ipagkait-r-To deny; contradict; keep secret; disown. Ipag aloob-r-To cencede; cede; donate;
Ingit-;/-Envy;
jealousy.
by
litile.
Inip-w-Envy;
hastiness.
lnis-??-Choking;
impatience;
suffocation;
eagerness;
smother;
oppress;
choke;
Init-w-Heat;
I
warmth/
[paglaan-v-To
tain.
prepare;
persist;
main
[paglaban-v-To
by
esta
argue; dispute.
tain;
hold;
Inpo-7'-To
blinh.
become; smooth;
suit;
Ipaglagay-r-To put or place for another. interest; concern; Ipagmasa it r- To defend; protect: give share in; enjoin;
charge.
argue; regulate: [pagmatowid-v-To dispute; contend; straighten. !}>agpag r-To shake, brandish,
circle.
Inumin-;/ Drink; beverage. Inumin-7/To drink. Inuman-jy-Afterbirth. Inunos-a- vs orm-eaten. Inupahan-w-Hackney; hack. Inuto^ -7' To <:ro\\- lartre; eidaLic; harden (not uscilj. I nnto&pp. -Ordered; sent; bade. Inumit-w-Theft.
I
Ipagpalmli-r-To behind.
Ipagpalit /'!'
hai-ter.
put
hehind:
pennute;
IpaLrpasial
nixe;
walk.
l|>a<_ri>ista->--To
feast;
celebrate; solem
numit-^./?. -Stolen.
-i
praise.
Ipagt>angalang-r-To
-tain: protect;
defend;
support.
maintian,
prompt; mention.
IPA
Ipagsabi-w-To proclaim.
tell;
7
publish;
reveal:
IPI
lpamahagi-/--To
part;
apportion;
distribute;
Ipagtaboy-r-To
miss.
divorce;
separate; dis
separate;
permute;
distribute; put
in
change.
Divorce:
Ipagtabuyan-j'-To dismiss.
Ipamudnmd-r-To sprinkle;
diviile;
part:
apportion.
[pagtangol-V-To
save;
tain.
helj>;
IpamulsarTo
imburse;
the
Ipagtuloy
tiuuo:
con
pocket; pouch. pocket; tell; publish: Ipanabi-r-To reveal; proclaim; say. Ipanagano-r To dedicate; consecrate.
chil
boil. Ipangat-?:-To exiose; lay open; Ipangayaw ?--To refuse; retrocede; retire;
known.
Ipahalay-r To thwart. lpahatid-r-To semi an escort: dispatch; send.
deny. Ipangusap-r-To advice; counsel; fore; show. Ipanhik-?;-To go up; take up; invite
up.
Ipanumpa-r-To swear
Iparis-tf-To
known;
Ipasan-r-To shoulders.
Ipasial-?--To
take
for
a wal\'.
nounce.
Ipahintulot r-To leave; let; permit: give consent; consent; agree; condescend; sanction; privelege. add; Ipaibabaw-?--To augment; put
Ipasya-v
To
ordain;
decide;
enact;
enter;
determine conform.
Ipasok-r-To
interject.
place
in;
put
in;
Tpaspas-z?
To shake.
upon;
boot.
under;
put below;
invite to
demonstrate.
Ipakilos-f-To actuate. Ipakipagtalo-r-To dispute; controvert. Ipakita-r To show; exhibit; lay before; point out; explain; expound; present; display; evince; produce; bespeak. Ipakiusap-r-To beseech; implore; appeal; ask; intercede; entreat; harangue: pray.
Ipako-?;-To nail; spike; peg. Ipako sa crux r-To crucify. Ipakuskos-r-To order to clean Ipalabas -r -To put out: effuse.
raise; Ipataas-r-To lift up; emboss; aggrandize. Ipatag-??-To level; make level. [patalastas-v-To make known; manifest; explain; announce; declare; construe; impart. Ipatalo-r-To lose; cause to lose; lose purposely; let lose.
show
point
exhibit; out.
expose:
teach; guide; Ipatmigot-7'-To direct; show the right way; manage; conduct; show; rule; govern. Jpatuad-i'-To invert; turn upside down.
Tpatuloy-t'-To continue finish; follow; accomplish.
out;
01-
i-ul>.
persue;
conform.
Ipilig-f-To
shake.
put
within;
Ipinanganak sa bundok--Mountaineer
highlander. Ipinahiram-n-Loan; been lent.
that
which
has
ISA
Ipinta r-To Ipinta ang
paint.
ITA
Isaw-fMint; tripe; intestine; entrail. Isawsow-15-To dip.
[sda-w-Fish.
tabas-r-To
draw
the
out-
trace. lines; Ipis-w Cockroach. Tpisan-v-To unite; join; congregate. pit-?* -Tweezers; pincers. l[)itin-?;-To j)inch; press. Ipoipo-w-Whirlwind; vortex.
I
in
by
Ipukol-r-To
throw;
cast.
Ipunta-r-To
Ire
I
Ipunin-y;-To gather; store; hoard; lay up. point; direct. IraoH-r-To finish; complete.
ri
sa supot-/;To sack Isiuga-r-To blow the nose. Iisingit-i>-To cram; put in by force. thought; sense; will Isip-n-Reason;
Isilid
understaading; mind; idea; meditation judgement; notion; fancy. Isipin-u-To think; reason; meditate; conceive; contrive; fancy; suppose. Isiping-T-To ]ut or j)lace by the side;
lay beside. Isipot-v-To cause to appeal
1 ;
show;
dis
hang up; suspend. Isabog-r-To scatter; throw broadcast; bestrew; squander; lavish; misspend;
Isabong-f-To
lsadya-t--To posely.
saL'i
interru}>t.
close.
douse.
Isisin-r-To scrub; wash; mop. Isubo-i* To eat with the fingers. Isuga-r-To tie to a rope; tethei-.
do
intentionally
or
pur-
Isugba-v-To precipitate.
Isufat-^-To write.
Isulat Isulat
r-To use
out of
place or
at
when
write
isang
libro-r-To
inarticulate;
enroll; record.
Isakay-f-To ride; embark. conlsalangsang-t'-To oppose; object; tradict; trespass cross; go through. Isalin-r-To copy; transcribe; transfer. Isalit r-To alternate; mix; mingle. Isalong ang sandata-i/'-To sheathe. Isaloob ang hindi totoo-r-To suppose.
Isulong-?>To propel; shove along. Isumbong-^-To accuse; inform. Isuot-t/'-To put on; wear.
Isurot-r-To sa Isurot
indicate; point out. suggest; isip-r-To
hint;
prompt.
Isusi-v-To lock. reconsecrate; Itaan-r-To dedicate; serve. Itaas-r-To lift; raise up; heave up; ele vate; upbear. Itaas-m/r. -above; over; high. divorce; remove; sepa Itaboy-r-To
rate.
IsamarTo
company; incorporate;
mix;
alloy;
mingle; affiliate; knit. Isambulatr Toascatter; squander lavish. Isampay-r To hang up; suspend. Isandig-r -To recline; lean back. Isandok rTo dish; stir with a spoon.
Nangag-/-To
1-aiiL!
dali
//
l>ang
NaiiLT
suit.
complete
Itagal-r-To suffer; tolerate; abide: com port; prolong. Itaguilid-r-To raise on edge. To hide; conceal; guard; keep secret; reserve; idclose.
l>ang laksa /'/-Ten thousand. Kan- kisap mata // An instant. Isang pnlnton.Lr -n A platoon.
l.sanla-/'-To
/-To patch; mend. ltagpos-r-To continue; hold; protract; lengthen; endure. Itahan-r-To <^uiet; still; place, put.
mortgage;
pledge;
pawn;
<
Mini knife.
de-Tee-^.
move by
Isarin
/'!'<
resemble;
be alike.
Isauli /-To
Italatag-/-To exhibit or show all. Italay /'-To dedicate; consecrate. [takwil-V-To reject; repel: gainsay; tradict To tie; fasten; bind; obli-c.
Cn
KAA
ltanihal-r-To strenghen;
in
KA
Itulak r-To push; impel; shove; drive; press; forward. Itulos-r-To set <>n end; set posts. ltulot-r-To compare; dedicate; permit:
join
01-
unite
order-
to
strengthen.
note;
Itampok
ItandarTo
register.
Itangi r-To
ltnlay-r
ItimgorTo
influence.
deny: disown. Itanong-r-To ask; question: quaere. Hanyang r-To present; extoll; manifest;
magnify; exhibit. Itaob-r-To overbalance; put face down; overset ltapal-r-To poultice; put on; apply.
Itapon-r-To throw away cast; lavish; mis-spend; waste; discard, 'tapon ang may sala sa ibang lugar-f-To banish; deport; exile. Itapon sa labas r-To eject. Itatag-7'-To establish; institute; found; ordain; fix; enact. Itatua-r-To deny; cuntradict; gainsay; disown; refuse.
establish; ltayo-7'-To construct.
destinate; pertain. teach; train; guide; direct: show; construe; point out; denote. Judyok-r-To induce; egg on; encourage;
Itungkol-r To
Ituro /--To
persuade; prejudice. lugoy-r-To swing; rock; move. lukol-f-To destinate; pertain. Iuli-?'-To reestablih restore; reform; mend; renew.
Inna-j'-To anticipate precee<l; forego, lunat r-To unfohl; extend; stretch out. Iutos-y-To order; enact; ordain; send;
command.
gash. lwaan-y;-To cut; slash: gash.
Iwa-/>-t'ut;
build;
situate;
condemn;
ltayong-f-To
re-
abandon; forsake;
shake.
Itigil-r-To discontinue;
suspend; delay;
omit;
quit;
relinquish.
Iwayway-v-To wave;
Iwisik-v-To sprinkle. [yak--Cry; howl,
set
posts.
iwa lay- r-To separate; sort; divide remove; divorce; withdraw; lay aside; dissuade. Itiwasay-r-To calm; tranquilixe.
Etlog-H-Egg; testicle.
Ito-a-This.
lyangyang-y-To dry: put lyang manga -a- Those. Ivan man ga-pro. -Those, lyan nga-/*o.-That.
Iyo-y>ro.-Thy;
in
the
air; air.
thine;
your;
yours.
unite; add; increase. Itowid r To straighten; make right. ]tudla-r-To point with the ringer. Itulag-r-To throw a spear.
lyon-a-That.
Eyon-jpro.-That.
.lelea-/t-Jelly;
jam.
.hidio-a-.Jewish;
.)e\\:
hebre\\
ass.
.lesu
CristO-n-Jesua Christ;
Messiah.
Jumento-M- Jackass;
Judio-x-.Jew;
Hebrew.
Kay>ro.-You;
Thee.
Ka
r/^r.-Very.
Kaabalahan-n-Obstacle; impediment.
JKAB
Ka-agusan-n-Current; torrent. Ka-akma-a-Sympathetic. Ka-alaban ng loob-w-Fervor;
zeal; ardor.
40
JOB
Kabagay-a-Fit; appropriate; sympathetic; accomadating.
\varmtli;
Kabagayan-w Fitness;
bleness; aptitude.
reliability;
propriety;
relia-
Ka-alakbay-w-Companion;
Ka-alam-M-Aecomplice
derate.
chum; com
adaptation;
Ka
>agl' al >ag-?/
l
-Small
bat
rigor,
sharp-
coninsult; Ka-alimurahan-tt-Abufle; teinpt. outrage. Ka-alisagaan-M-Inconstaney: levity; fickleness. Ka-alit-w-'Enemy; antagonist. Ka-aliwan-M-Solace; sport; consolation; happiness; relaxation.
celebacy.
Kabahagi-w-Part; piece; portion. Kababayan-n- Place of many houses. Kabahoan-w-Fetidness; stench; stink. Kabaitan-n- Wisdom; knowledge, prumoderation; skill; judgedence; ment; learning; discretion; morality.
mildness.
Kaarig-n-Dyer's copper. Kaapit 1 >ahay- n- N eighbor. Kaasalan-ft Rite;ceremony;custom;habit. Kaawa-awa-a-Pathetic. Kaaway -- Enemy; opponent; antagonist; competitor. Kaaya-aya-<v-Smiling; agreeable; peacedelicious. ful; pleasing; delightful Kaayahan-w-Festivityl rejoicing; gayety; happiness. Kaayawan-tt-Reluctance.
moderation.
Kabalikan-n-Wrong
reverse.
back
part;
unrest;
l>en<l;
Kabaluktutan-w-Crookedness;
curvation: curvature.
Kaayawan gumawa-w-Idleness;
reluctance
to
laziness;
do work.
Kaavon w-Unanimity.
Kaayon-rt-Vnanimous. Kaayos-rt-Unanimous. Kaayupan-//- Paseness;
sult;
Kabanayaran-n-Prudenee;
tice;
right;
mildness;
bier.
equity; jusimpartiality;
moderation.
inferiority;
modesty.
lo\\
Kababaan
kilos-n-Meanness; leudness.
ng
Kababaan
si
ng loob-w- Humility; mil<lmodesty; meekness. K inbala^r ha \\.n- Impediment; obstacle; prevention; anything that can ]><T turb the mind. K'aliangisan-// l-'crocity; \\ildnrss: enmiinhumanity. ty; Kaiiahayan /' l-'ollo\\--citi/en;
country
Kabatugan-*l-Fame; celebrity: glory; reputation; renown: name; excellence. r u d e ness; Kal>astusan-/Mvoughness: conrsenesss; rowdyism contumely. rudeness, Kahastusan-//- Roughness;
coai'sen* ss; rudeness; vile conduct; meanness: contumely; rowdyism. K a bat nan-//- Youth; girlhood; buy ho. id:
childhood.
Kabatuganan-/ Slowness;
carelessness.
slovenliness
eoti-
man.
Kabag-/*-(iust of wind from the stomach;
colic.
Kabila
ness;
/'-V
Kabagalan-w-Slowness;
turpitude;
ness:
dulslou-jli
Kahayong
KahayonK:d>:iyonLr
rarelessni'ss;
.har-cr;
venliness
iinpurity:
lewdness;
KAB
siklan // Stallion. Kabiak->/-Half; counterpart.
41
horse.
KAG
Kabutihan
ledge;
Kabayong Kabayong
ngnso
//-Peevish
ng
//
isip
//
Wisdom;
know-
press.
Kabigatan //-Heaviness; heft; gaavity; enormity; seriousness. Kaluga van-//- Liberality; giving. Kabiglaan-n-Speed; quickness; promptitude; rapidity; promptness; activity;
haste.
Kabnyaan Kadaghan
;/ >/
Kabiglaanan-n-Haste; activity; speed; urgency; exigence; ({iiichness; promptness; promptitude Kabihasahan //-Habit; custom.
-Promptitude; activity. Kadakilaan-M-Greatness; sublimity; mag nitude; j)reeminence; su]>eriority; roygrandness; dignity; loftiness; alty; majosty; siunptiiousness. Kadalagahan-;/-Maidenhood. Kadalamhatian-n-Grief; disgust; abhorrence.
Kabihasanan
Kahihasnan -//-Revelation; illucidation; illustration; the forming of a habit. Kabilangan ng tawo sa isang lugar-ncensus/
population
ness; suavity.
opacity.
unfor-
unex-
Kabinyagan--Day
Kabkab-//-('avity
of baptism.
in
wood.
Kable-n-Cable.
contusion;
fall.
blow;
Kadiosan-n-Diety; divinity; sanctionai-y. Kadiwaraan-?i-Curiosity; inquisitiveness. Kadlit-w-Small cut; incision. Kadlitan-v To incise; make a small cut.
Kal Hibuliran-w-Precipice;
Kabuisan-;?-Revenue;
tax;
rent.
Kabulaanan-tt-Fictitiousness; falsity; uncertainty; lying; unreliability. Kabulagan-;/-Blindness; error; stupidity; dulness. conseworth/ Kabuluhan-;/-\Veight;
same
blood;
of
the
same
Kadugtong-w-Addition;
end; postscript.
blood. continuation;
vile-
Kadukhaan-w-Lowness;
ness;
lewdness;
quence; importance; moment; use. Kabulukan-w-Corruption; pollution; putrefaction: depravity; rottenness. Kabulukan ng sugat-n-Proudflesh; gangren; pus.
backward
glory;
reputation;
ness; temerity; pcrtness. Kadustaan-n-Lowness; vileness; lewdness; abjection. Kadustadusta-a-Humiliating; ignoble; ignominous; disgraceful; low; abject;
Kabuoan ng
ness;
mean.
Kagaanan-n-Levity; lightness. Kagabi-n-Last night. Kagagawan-;t-Action; doing; feat; event;
fact.
trepidity.
satiation;
satis-
re-
homage; cour-
kAH
42
KAH
K ahalakhan-ra- Boisterous laughing. K ahalakh alak-a- H appy joyful.
;
Kahalayan-w-Lowness;
lewdness;
ugli-
moving. Kagalingan-n-Goodness;
gentility.
k indness;
didness; turpitude; covetousness. substiKahalili-w-Substitute; exchange tution; relief; successor; alternate; delegate; successor.
vex.
Kahalo-n-Mixture;
accomplice.
Kahamakan-n-Lowness; lewdness; baseness vice; contumely; infamy; dishonor; scoundrelism; accident. Kahambalhambal-fi-Sad; deplorable; horlamentable; dismal; doleful;
rible..
kindness,
genteelness.
gentility;
amia-
Kagandahan nang
kindness;
benignity;
loob->i-Muniriceme; benificence;
vaunt;
Kagasohan
rougbness;
stupidity;
Kagat-n-Bite;
mouthful.
Kahanga-n-Limit; bound. Kahangahanga-a-Miraculous; wonderful; admirable; marvelous; astonishing. Kahanginan-n-Braggartism; brag; boast; j (resumption; ignorance; foolishness; clownishness; emptiness. hardship; sufKahapisan-n-Suffering;
ferance;
infelicity;
calamity.
Kaginbawaban-ft-Ease;
facility;
pros
unexpec-
dismal;
dynasty;
tedly.
Kagiosaginsa a-Sudden; unforseen. closeness; Kagipitan 7/,-Narro wness; straightness; bard straits.
Kagulangan-y? Maturity. Kagulanggulang-a- Mature. Kagulatan-n-Fright; scare. r g h t u Kagulatgulat- a- Dreadful; shocking. confusion; Kaguluhann- Disturbance; commotion; carousal; tumult; revelry; Hcufflle; romping; quarrel; perturbation; overthrow; noise; ti^rlit. K:gmigkon^-y/-Noise; danior; bustle; dispute; tumult; rumor. KagyatWr. -Hardly; with trouble; scarcely, almost.
t'
i
Kahigtan-W-Surplua; increase; augmentaoverplus; preference; difference. s:i iba-^-Snperiority. Kahihiyaan-n-Baslifulness; shame; confusion: humilation; com)>romise.
tion;
Kahigtau
t'
stan(i()I>
(iOD
grant.
feebleef-
Kagyatin-v-To
prepare.
feminency.
Kahinahinayan-n-Compassion;
Kabingian-n-Petitionj
lirayei-;
pity.
request;
claim;
demand.
do\\ nt'allen.
Kahalagahan
value;
>i
AppriUseineut;
\\irtli.
\ -a
nation;
Kabinhinan-n-Decoruni; purity; honor; chastity; mddesty; circnms]>eclion; dereiK-y, res] .e.i; meekness; gravity,
price;
tfAI
Kahinugan-n-Maturity; ripeness. Kahirapan-tt- Hardship; poverty; misery; sufferance; disaster; suffering; duress; yoke; disadvantage: calamity. Kahit-odv.-Though; notwithstanding. not withstandKahitman-/r/;. -Though;
ing,
43
Kailanman
KArt
liindi nai'inig-a-Unheard of; strange; foreign. Kainaman-//-Neatness, beauty; elegance;
prrttiness;
linery;
nicety;
goodness.
Kahiwa-n-Slice; cut; piese; part. sha me Kaliiyahiya a- Disgraceful) inglorious; low; loud. Kahon-y/-Box; crate.
I
;
Kainguyan
racket;
ness;
romping;
revelry;
jargon;
Kainipan //-Knvy;
hastiness.
impatience;
eagerzeal;
Kahubaran-n-Nakedness; nudity.
KahuUhan-n-Posteriority. Kahulihulihan-o-Laat; hindmost; latest utmost; uttermost. mizzen; Kahulihnlihang pasiya-n-Ultimatum. Kahulihulihang salita-n-Ultimatum.
Kahulugan-M-Signification; prognostic; utility.
1
Kainitan-n Heat; fervor; warmth; ardor; zest. Kai 11 aan-w- Pro verb.
definition;
Kaisa a-Identical; similar; equal: uniform,- like; unanimous; united. Kaisa-w-Unanimity; similarity. Kaitaasan-n-Top; peak; summit. Kaitiman-M-Blackness; darkness.
Kaiva-n-Fish-basket. Kakaiba-a-Eccentric;
ridiculous.
strange;
absurd
order; arrange-
K aiba-#- Foreign;
riety.
density.
shortcoming:
lack.
Kakapusan ng
lalaki
Kaibhan ng
small;
slight.
inside.
roller;
Kakaunti ang
halaga-ft-Trifling;
of little
cylinder;
meanness; avarice.
Kaigutan-n-Penury; avarice; meanness; paltriness: poverty; difficulty. Kaiklian-w-Shortness; l)revity. Kaiklian ng isip-n-Dulness; stupidity;
ignorance; turpitude. Kaila-tf-Negation; denial; pulse.
ness;
refusal;
re-
value; valueless; worthless. Kakikita-acfo/.-Recently; seen. Kakilakilabot-a-Horrible; awful; monstrous; terrible; horrid; dire; direful;
backwardness
require-
Kakiputan-;z-Narrowness
closeness.
straightness;
straightness;
Kailangan-a-Necessary; needful;
Kakitiran--Narrowness;
closeness.
quisition;
essential; requisite.
Kakubaan--Hump;
back.
curvature;
Hum])
Kailangang
malubha-n-Indespensible;
needful. Kailanganin-?'-To require; need: necessitate; want. Kailanman adv. -Never; always; at one time.
Kakubutan-n-Curvature; huni])-back. defidefect; Kakulangan ->/- Lacking: ciency; shortcoming; shortage; slight;
discrepancy;
sity.
want;
need;
neces-
KAL
Kakulangan
44
ayos-;z-Discord;
dis-
KAL
Kalakal-w-Merchandise; commodity. Kalakaran-M-The usual or ordinary cus-
ng
nang
arrangement.
Kakulangan
palad-w-Misfortune;
tom or
habit.
unhappiness;
dis-
Kakulangan ng
indescretion;
fulness;
bait ;/-Folly;
nonsense;
sloth-
absurdity.
sloth;
laziness:
Kalakasan-tt^Strength; force: vehemence; vehemency; hardiness; robustness. Kalakhan-/^ Si/e; amplitude; greatness. Kalakhan nr kata \van-w -Corpulence/
Kakuparan-w-Slowness;
la/iness;
corpuledcy.
indolence.
indo-
Kakupinan-*-Slowness;
ng puso-w-Liberality; genlargeness of heart. Kalakihan-M-Size; largeness; amplitude; grandness. Kalakip-;/-Annexation; joining; incloerosity;
Kalakhan
onemy.
Kalamangan n-Overplus;
cess;
surplus;
ex-
remainder.
Kalabnawan-tf-Liquidity; thinness. Kalabog-w-Fall; tumble; noise; clamor;
bustle.
residue.
Kalabuan-;/-Muddiness; opacity; opaqueness; dulness; stupidness. condition; Kalagayan-ft-State; aspect; situation; rank/ attitude; disposition; mode; consistence; consistency; pre-
dicament; manner; quality. Kalagayang mahirap-n- Peasantry. Kalagayang bata-72-Childhood; perulity. Kalagayan ng loob w-Humor; mood.
Kalagin-r-To unhitch; unfasten; untie/ loosen/ absolve; pardon. Kalagin sa sala-?'-To pardon; acquit;
forgive.
wood.
space;
Kalaparan-n-Width;
interval.
capacity,
center/ midst; Kalagitnaan-n-Middle; medium; average; half; diameter. K a hiL'ok-;/- Swallow; draught. Kalagposaiw/'Surplus; overplus; superfluity;
fluity;
Kalapastanganan-w-Offense; injury; insolence/ impudence; transgression. Kalapati--Pigeon; dove. Kalapit-a-Neigboring; next; proximate; mediate/ contiguous/ conjunct; united;
ity;
near.
contiguity.
stir
excess;
excess;
superabundance.
superabundance.
Kalaputan-H-Thickness; K alasag-n-Shield.
Kalasin-n-Chaise.
Kalasin-7'-To undo.
density.
Kalaguan-;/-Fertility/ fulness.
liage.
plenty;
.fruitfo-
Kalaguan ng sanga-w-Thickness of
Kalaguyo-tf-Companion;
si-attei-ing.
comrade;
part-
any-
entirety;
whole.
Kalahati-a-Half; semi: moiety. Kalahatian-??-Half; middle; mi<lst; average.
Kalaliati
circle.
Kalaulin-r-To
i\ala\\an;/
t'orsee;
know beforehand.
//-Antiquity.
Kalaunang panahon
l{u>t.
stain.
ng
bilog-;/-Semicircle;
halt'
Kalahok
//-Inirrc'lieiit;
mixture;
a
it-] ?
//
look.
Kaiaitlait-a-Nefarioiis;
bom n a
1)1
e;
To hook.
l-'i-enlom;
liberty: release.
:
hideous; despicable;
ble;
vile;
reprehen-i
low.
fai'thermost;
KAL
Calender. Kalesa-//-Uhaise; gig.
//
45
KAM
Kalooban-n-Will; mind; sense; understanding; sheathe; interior. Kalooban-6k2v.-A1 will. most Kalooblooban a-Most (-(Mitral; inward; inmost.
Kalaobl(^()l)an-n-Center.
Kalos-;/-Strickle;
liberty.
level.
Kalendario
Kalibangau
//-Neglect;
joy;
pleasure;
amusement.
y; Kalibugan-fl-ObBcenity; imchastity; lewdness: sliamelessness:
immodest
impudence:
rudeness;
impurity
lust;
ugliness;
lo\\nes.
Kaluagau //-Breadth;
gayaty;
width;
freedom
Kaligayahan-ft-Happiness; joy;
Kaligharan^n-Spitting;
expectoration. Kaligharaan-v-To spit; expectorate. Kaligtaan-- Forgetful ness; carelessness; omittance. neglect;
sancKalualliatian-?i Glory; honor; tionary; fame; felicity. Kaluban-tf-Implement shed; place for
Kalubayan ng loob
detective; allay; Kalihim-n-Secretary confederate; emissary. Kaliitan-// Smallness; nicety; sutility. Kaliksihan-M-Quickness; activity; agility; promptness: promptitude; acceleration; nimbleness; velocity: lightness; speed; accuracy. Kalikutan-M-Restlessness; mischievous-
Kalubong-;/-Cover; covering net. Kalugolugod-a-I)elightfull; pleasing, ceptable; happy; ddlickms. Kalugkog-w- Anything that serves make a noise.
to
Kaluguran-w-Happiness;
viviality;
gayety;
con-
ness;
trick;
wile.
amusement.
Kalilohan-M-Treachery; perfidy; treason; disloyalty; felony; overthrow; overturning. TreaKaliluhan-w-Treachery; perfidy; son; disloyalty; overthrow; overturning. Kalimutin-?;-To forget; neglect; overlook; miss.
Kalukungan-ft-Convexity. Kaluluwa-w-Soul; spirit; ghost; spright. closeness. Kalunitan-^-Obscurit} Kalungkutan-n-Sadness; sorrow; gr'ef;
7
;
contrition;
contriteness; infelicity.
Kalinawan-tf-Clarity; purity.
Kaling-^-Door-knocker; crossbar. Kalingain-7/-To favor; patronize protect. Kalinisan-;z-Cleanliness; chastity; purneatness; ity; decency; decorum; excellence; frankness; modesty; cordiality; accuracy; honesty. Kalipulan-77-Destruction; havoc.
Kalisan-?/-To scrape. Kaliskis-w-Scales. Kalituhan w-Confusion; ])erj)lexity; perturbation; lightheadedness; overthow; overturning.
sensuality; Kalupaan-n-Earthliness; lewdness; moral depravity; ugliness; homliness; turpitude. Kalupitan-n- Cruelty; inhumanity; detestation; hatred.
.
Kalutpit-lupit-a- Detestable;
hateful,
loathesome; cruel; inhuman. horse shoe; anyKalupkop-w- Noise/ thing that serves to make a noise. Kalupkupan-w-Cover; spread. cover; overspread; Kalupkupan-v-To
screen.
Kaliwa--Left.
Kaliwa n -Left.
Kaliwagan-w-Delay; diness
brightness; clarity.
protraction;
tar-
Kalusakan-n-Muddy
Kamaganak-w-Parent;
relation.
Kamaganakan-?i-Lineage; kindred;
clearness;
latives; offspring.
Kaliwanagan-n Illustration;
Ka Hwang kamay-The
Kal6g-n-Olatter. Kaloob-w, Gift; grant;
cotion;
hand.
putation; nobility; purity; respect; distincdecorum; valor; decency; tion; splendor; glory; lustre; generosity.
keepsake; benefaction.
KAN
Kamakalawa odv.-Day before
Kamalbasan->i-Mallow where mallous grow.
yesterday. ground; place
Kaniya-7>ro.-His;
KAP
hers.
usurp:
Kamalian-w-Wrong;
blunder;
fault;
slip;
error;
mistake;
injustice.
Kamalisr-n-Store house.
Kamahin-v-To
Kanot-a-Bald.
bricklayer.
stu-
extraordinary;
Kanugnog-n-Limit; bound. Kanunuan-//- Ancestry; foref ethers. Kanyon-w- Cannon. Kapabayaan-w -Negligence; neglect;
abandonment; carelessness; laziness; inadvertance; inadvertancy; lassitude; indolence; idleness; tardiness; inaccuracy.
folly; foppery; ignorance; foolishness;nonsense; incapability;inability;dulness;uglmess; rudeness; absurdity; inca-pacity. Kamatayan-/z-Death; mortality; fate; pest.
Kamangmangan-w-Stupidity;
Kapag-ady.-How;
as;
if;
after;
just as.
fatality.
Kapagalan-n-Service; work.
Kapahamakan-n-Calamity; disappointment; accident Kapahingahan-w-Rest; quiet; tranquility; repose; quietude. Kapahintulutan-/z-Permission; freedom. liberty;
Kamiyawin ?>To
stir;-
associate;
begin;
leave;
Kapain-^'-To touch.
search; grope;
feel;
uniform; equal;
Karnukha-wZr.-Alike; on a par. Kaiutan-v-To attain; obtain; collect; gather; possess Kamuluan-t>To hate; abhor; detest;
deslike.
Kapakumbabaan-w- Submission; compliance; modesty; meekness; density; multitude; creation. Kapal-//-Ticknes; coarseness; density; multitude; creation.
Kamumuo-n-Bee.
Kamunti-//-Mite; whit. Kamunti-^?z;.-Very little; Kamuntian-//-Smallness.
some
Jiat.
Kamuraan-// Immaturity;
sauvity;
tenderness;
delicacy; softness.
arloft-
Kamurahan--Cheapness;
pornpnosity;
pompuousness;
inflation;
make
Kapalaran-n-Fortune;
luck;
fortuity;
success;
fate,
doom;
tingent;
piness.
contingency;
outrage;
in-
Kanginong-/>/-o.-\\ hosc. Kanila-pro. -Their; theirs. warmth xcal; K;uiingasan //-Fervor; ardor; flame; vehemence; vehemcncy.
by. about;
as
covetuonsne->s.
Kaninong-pro.-Whose. Kanipisan-n-Thinness;
KAP
Kapaniitagan-/;-jrran(jiiilityj rest; repose;
47
security. valor; bravery;
KAR
Kapisanan-7i--Reunion; congregation; meeting; facition; c-]i(|ue. Kapisanan ng bundok-^-liange of mountains. Kapisanan ng kalap-W-Baft of logs.
peace;
calmness; quiet;
Kapangahasaiw/-Zeal;
Kupangana
an-//-Nativity; birth.
Kapanganakan-a-Natal; native. Kapanganiban-tt-Danger; risk.- baxard. Kapangitan ;/-l gliness; hideousness; homliness; sordi<lness; moral depra:
Kapisanan ng manga
1
turpitude;
Kapangyarihan-/!- Power;
bility;
authority;
a-
jurisdiction,- ineanis; right; eonimand; dominion; virtue; faculty. Kapangyarihan guma \\n-n- Authority or
tawo-;z-Society; partnership; corporation. Kapisanan ng mga utos-w-Digest. Kapistahan-n-Feast; holiday; festivity; exhibition; presentat On. Kapit balmy -w- Neighbor; fellow creature.
Kapootan-;/hatred.
Anger;
vexation;
rage;
Kapormalan-w- Formality;
gravity; circumspection.
seriousness;
uniform;
Kapos--Lacking;
equivalence;
Kapantayan-^- Similarity;
ng
sahing-v-'Jo
paint
or
iden-
lewdness.
Roun<lness; fullness. Kapusukan-ri-heat; vivacity. Kaputican-n- Marsh; slough miry place, Karagdagan-;z-Addition; increase; im
Kapuspusaii-;*-
Kapaslangan-M-Impudence;
rage; abuse;
insult;
out-
contempt. Kapatagan-w- Evenness; levelness. Kapatak-#-Drop/ little. Kapatawaran-;/- Pardon; absolution; forgivenness/ acquital. Kapatid /i-Brot her; sister. Kapatid na lalaki-;/-Brother. Kapatid na babayi-;i-Sister. Kapatid ng ama-ti-Dncle. Kapausan-;/-Hoarseness. Kapayapaan-n-Rest/ repose; tranquility; calmness; quietness; quietude; peace;
pacification.
provement.
Karakaraka-o^i-.- mmidiately; instantlyt suddenly. Karakot-/^- Hand ful; fewness. Karak ot-a-Fe w. Karatula sa ibabaw ng lib{ng-M-Kpitajh. Karalangan-//-Rarity; looseness.
Kape--Coffee.
anKapighatian-/'/- Disgust; vexat on/ tipathy/ mortification; humiliation.
conveneut; corresponding. Karampot-n-Mite; whit. Karamutan-;/-Stinginess; penury; poverty; avarice; covetousness; paltriness;
Kapi layan--Lameness.
Kapilipitan-w- Sinuosity. Kapilitan-w-Force; perseverance/ i>ersisindistence; persistency/ necessity; pensibility/ persuasion. Kapinsalaan-7i- Reunion/ obstacle; impediment; herd; flock/ drove. Kapintasan-;/-Fault; defect; censure.
Kapirangot-7z-Particle. Kapiraso-n-Piece; slice; cut; fragment; scrap/ part/ portion; share.
meanness;
sordidness:
voracity;
.voraciousness;
Karang-;/-Cover; covering; awning. honor; Karangalan-w-Glory; dignity; royalty; fame; prestige; majesty; exellence; eminence; sublimity; elevation;
loftiness; superiority.
Karaniwan-rt-Usual; ordinary; familiar; customary; vulgar; common; epidemic; prevalent; prevailing; mediocre; plebian; hackney.
KAS
Karaniwan tawo-#-Plebian.
Karapatan-n-Dignity; condignity; inert. Karapatan-a-Just; deserving; corresponding.
48
Kasal-H-Marriage;
betrothal;
KAS
wedding; espousal; betrothment; espusal. Kasalanan-n-Fault; crime; guilt; trans;
givssion;
infraction.
offence:
infringement;
Kareton-a-\Yag< m; cart. Kargador-n- Porter; packer. K argahan-//-Pack. Kargahan-r-To pack; load. Karikitan-n-Ne.atness; beauty, elegance;
prettiness; gentility. Karne-;z-Meat.
bereavement
sordidness; dirt; KasaJauIaan-ft-Filth; filthiness;- obscenity; impurity; lust; rudeness, immodesty; unchastity; lewdness; squalor; squalidness; squalidity; uglinesss; impudence.
Kasalbahian-w-Savagery;
pork.
truculence; truculency.
savgaeness;
Karne
ng baboy-w-Bacon;
Karromata-n-Chaise; gig. dastardness; Karuagan-/z-Cowardice; poltroonery; effeminence effiminency. Karugtong-n- Annex; addition; annexa; tion; sequence; sequel. Karukhaan-H-Penury; poverty; misery; lowness; lewdness.
real; ef-
Karunungan-n-Wisdoin; knowledge;
learning; science sagacity; ability, ken; erudition; discretion; art; illustra virtue; culture; aptition; sapience; excetude; cleverness; dexterity;
llence.
britleness; wead-
Kasabay-n-Contemporary; company.
K:i sal
companion;
Kasamahan-n-Companion
colleague.
accomplice;
Kasamasamaan-" Worst.
Kasabihan-n- Pro verb; maxim. Kasaganaan-M-Abnndance; j)lenty; pi-< fuseness; profusion; fullness; amplilavislmess; multitude; excess. Kasaganaang malal>is-)*-Overabundance; superfluity, overplus, surplus; excess.
Kasama
sa
paggawa-n-Cooperator;
ability, hulle.
ac-
complice.
tude;
aptitude.
Kasaganaan
I'mtool; Kasangkapan-n-Instruinent; niture; appliance; apparatus. Kasaugkapan panugat ng araw-/ Heliometer. childhood; beKasaiiguhui-//-Infancv,
cove
suf-
ginning. Kasaiitosan-;/-Sanctity;
liuess
holiness.
h"ly.
u"|,
suffering;
delicacy.
ing;
mirth; glee: joy; festivity; rejoiccontent; coined}'; pleasure; vivacity: comicality; conviviality;
KAS
40
KAT
Kasowayan n Ivcbclliousness; ness; disobedience.
Kastilav/ -Spaniard. Kastila ^-Spanish. Kasubha -n Saffron.
vivacionsness; jocoseness; comicality; comicalhess. Kasaysayan// Signification; explanation; account: comment; interpretation:
definition; declaration; narration; relation. Kasia-a-Sufficient; apt;
stuborn
affirmative;
lit;
proper;
enough.
Kasiba-n-Splinter.
Kasihaan->/-( ilottony.
Kasuitikan-n-Theft; thieving; rascality; t'raudnlence; cheating. Kasukaban-//-Threachery; disloyalty/ perfidy; felony; crime. Kasukalan-// -l>irt; tilth; soi'didness; filthiness; rubbish; dumping-ground. Kasukalan ng loob-n-Mortification; vexation.
clo-
Kasuklaman-?*-H ate; disgust; abhorrence; detestation; repugnance; dislike; antipathy; revulsion; curse;
execration;
Kasuklamsuklam-rt-Detestable; hateful; loathesome; dreadful; awful; horrible. Kasulatan-w- Writing; contract; deed;
as much as; so much; much; as well. Kasing buti-fldv.-Afl good as. Kasing halaga-a-Kquivalent; of the same as
value.
document; maxim; abstract; accord; accordance; schedule. Kasulatan ng isang puno-//- Attestation; or command in wridisposition;
treatise;
ting.
closeness;
compactness.
Kasunod-a-Successive
secutive;
following;
con-
next.
Kasipagan-H-Industry; diligence; activity; promptness; promptitude; lightness; quickness. Kasiping-r/r/r. -Beside; near; mediate. Kasiraan-^-Destruction; fault; defect; scath; error; mistak; disadvantage;
rotting.
Kasunod-a$7/.-Then following. Kataasan-w-Height; eminence; eminency; superiority; preeminence; arrogance; haughtiness. Kataastaasan-a-Supreme; paramount;
tallest;
tent;
Kasiraan malaki-H-Calamity; havoc; disappointment. Kasiraan ng bait-H-Madness; insanity derangement of the mind. Kasiraan ng lool)-?-Dementea. Kasiraan ng puri-w-Shaiiie; disgrace; dishonor; fall; baseness; degeneracy;
degredation; discredit; stain
or
spot
Katabaan ng
ness.
lupa-n-Fertility;
fruitful-
Katabi-r/r.-Beside; conjunct;
near.
on one's character.
Kaisiraang tinatangap-w-Prejudice; injury; detriment; damage; dishonor. Kasiyahan-n-Suffieiency frugality; cornmensuration; sobriety; proportion; competence; moderation; temperateness; abstinence; justice; temperance;
thrift;
i>ac*
quietness; quietude; restcalmess; serenity; composure; silence: continenceselfpossession; repose; continency; dispassion; lull; heartsease; quiescence. Katakataka-rt-Strange; rare; -scarce; stu-
method.
scraper;
raker; rol-
pendous;
wonderful; marvelous;
as-
Kaskasan-//-Grater;
ler cylinder.
Kas
Kasko-;/-Casco; barge.
tonishing; miraculous; fabulous; ad; mirable; unheard of; excellent; fool ish; silly; egregious; awful; dire; dreadful; extraordinary.
KAT
Katakawan-n-Glutton. Katakottakot--Awful; dreadful; terrible; monstrous; horrible; dire; fearful; direful; tremendous; formidable ghastgrim; grisly; grand. Kataksilan-w-Treason; perfidy; treachery;
ly;
50
ity;
KAT
c()ndusion; goal; result; boundary; termination. Katas-W-Juice; saj); substance; essence.
Katasahan-n- Valuation;
appraisal;
ap.
instability; criminality.
pn )ximation; appraisement;calculati nKatasin-r-To draw out the sap; saj. Katas ng katawan-;/-Humor; mood.
Katatagaan-n-Medium;
ficient.
Katalasan-w-Sagacity; sharpness; cunning; craft; wisdom; sagaciousness; ability; prudence; skill; learning; sapience; handiness;
middling
suf-
Katatagaan-^^/r.-So so,
middmg; even.
Katawan--Body.
Katha-n- Fiction; fabulosity; invention of the minde. Kathain-r-To bring forth; produce; generate.
Katalinuhan-n-Learning; wisdom; ability; sagacity; sagaciousness; prudence; skill; handiness; sharpness; quickness. antagonist; opponent; Katalo-M-Rival; adversary; competitor.
Kati-n-Ebb.
Kati-n-Itch.
Katam-w-Plane h atamanan-;z-Constancy;
persistence;
perseverance;
bail; doc-
steadi-
lence; slovenliness; negligence; tardiness; lassitude; neglect; carelessness. Katamasan-n- Ad vantage; gain. Katamin-v-To plane. Katamisan-w-Sweetness; fineness.
Katibayan ng
loob-?i-Inflexihility; per-
firm-
Katamisan ng dila-n-Eloquence.
Katamlayan-?? -Sadness; indisposition; gloominess; coolness toward a friend. Katampalasanan-M-Jnsolence; impudence inclivility; insult; disrespect; disregard; flippancy; petulence; haughtiness;
inhumanity.
modesty.
j ustice; Katampatan-ft-Justification; right; concientiousness; reason; moderation; impartiality; uprightness; exactitude; righteousness.
Katimtiman ng
yalty;
fidelity;
loob-^-Constanck;
fealty;
lo-
firmness. Katingan-;/- Boiler; cauldron. things \\hii-h Katinig-w-Unison; two have the same sound.
impartial.
Katamtaman-<7^?'. -Middling;
so so.
peace.
loyalty;
per-
Katandaan
old-age;
//-Antiquity;
longlevity; age;
>ers st a nee.
Katng
reliableness;
reliability;
criterion;
Katapatan
reason; dence.
Katapatang
sincerity; lodb-n-Loyalty; frankness; rordiality; fidelity: honesty; fealty; enndor: troth. hind Last; latest; final; Katapusaii iiKist; extreme; conclusive; detennina live; end. Katapiisan /' Kn<l\ final; finish; i-xtrem
moderation.
//
Katugou
aid;
Response;
rej>ly;
answer:
simile;
uniformity; likefacsimile
equality.
KAU
Katulad na lubos
similar; equal: even; on a par. Katulinan-n-Swiftnese, agility; activity; rapidity; promptitude; speed; quiekr/-Like
KAW
Kanpahan-/<-\\ 'agis;p ay meiit; fee; salary. Kaupasalaan-n-Threachery; perfidy/ inconstancy; treason.
Kuusap //Companion
accleration. ness; celerity; Katulisan-//-Sharpness; keenness. accomi>lice; Katulong-v/-ro operator; helper; helpmate. Katulungin-r-To associate; cause to help or aid. Katunayan //-Reality; truth; fact; certainty; curity;
in conversation; the person with \\hich one converses or speaks. Kausutin-r-To move; touch; manage;
direct.
stuttering.
Katungkulan-tt -Position/
occupation; duty; employment; obligation/ work; profession; situation,- business; trade; engagement; employ; contract; com mand; power; authority; prefecture.
Kautusan// Proclamation; order/ command; errand; message, edict; precept; rule; law; mandate. Kawa-n-Caldron; boiler. Kawad-n-Wire. Kawalaan w-Loss; deficiency/ lack; ab
sence.
Kawalang
pudence;
^ hiya-n-Shamelessness;
im-
Kawalan
dis-
K at unugan-// -Sonorousness.
destitution.
Katuparan-H-Compliance; excution;
charge.
Kawalan ng
cretion.
Kawalan ng bait--Impudence;
Kawalan ng damdam-n-Health;
prosperity; apathy.
indes-
Katutubong
hilig-o- Natural.
drollery; Katuwaan-M-Joy; gladness; mirth; merriment; diversion/ gayety; happiness; comicality: comedy; comi-
welfare;
Kawalan
dity.
ng
damit-;/- Nakedness;
nuin-
calness/ joyfulues.
Kaugalian-- Custom; habit; use; usage; manner; rite; style; fashion; mode;
skill.
Kawalan
ng
dunong-/z-Inaptitude:
galang-n-Incivility: inattention;
know-ledge.
Kawalan ng
impulack
Kawalan
lack
of
nang ganda-n-Awkwardness;
beauty.
lack
of
Kawalan ng gawa-w-Liesure;
work;
idleness.
of taste; dissstisfaction.
Kawalan ng gusto-n-Displeasuse;
lack;
Kaunaunahan-a-First.
Kaunaunahan-affo/. -First.
K aunaunahan martir-n-Protomartyr.
Kaungasan-n-Nonsense; ignorance/
pidity; foolishness;
stu-
Kaunti-a-Some;
few;
Kawalan
much.
Fauntian-w-Smallness; scantiness: paucity.
need;
inaptitude. vacuity;
Kauntian
respect;
of
emptiness.
Kaawlan
unconcern.
con-
Kawalan ng
dulity;
pananampalataya->i-Incre-
unbelief; disquisition.
KIN
Kawalan
unbelief;
ng
paniniwala-?i-Incredulity; disquisition.
Kiba-?-Fish-hook.
Kibal-//-Bend;
curve.
face.
make
grimace or wry
Kawalan
vility;
Kawalan ng wasto-n-Uncleanliness;
Kibitin hook a ush. Kibot--Pant; palpitation; nervous movement. Kidkirin-?;-To unwind; wind.
Kidlat-;/-Flash.
thiness; carelessness; lack of care. Kawali-N-Griddle; skillet. Kawan-><-Herd; flock; bunch; multitude.
ikil-n-File;
rasp.
flle
;
Kikilin-?/-To
rasp.
scare.
Kawangis-a-Like; similar; alike. Kuwungis-N-Li eness; simile; similarity. Kawangki-a-Like; similar; alike; equal. Kawanki-M-Similarity; likeness; equality; resemblance; simile.
Kikio--Desire. K ilabot->?-Pore;
know
well.
trloss; lus-
Kilap--Splendor;
tre.
brilliancy,
brandish.
pleasing; delightful.
Kilay M-Kyebrow.
amu-
Kilig-rj-Shrug.
1\
attractive;
gaff; drag-hook. Kaya-w-Ability; power; aptitude; capacity; authority; possibility. Kaya-odv.-Since; perhaps; then; by what
Kawit-w-Hook;
ilikin-'tr-To
take
in
Kiling-/*-Inclanation; clevity.
sid])
way.
Kaya
nga-prep. -Therefore.
defend
any
movement;
civility;
Kayainanan-w-Riches;
fortune; property; fluence; opulence;
fluity.
wealth; treasure;
pelf;
manner; form;
antic todo. Kilua-w- Mustard. Kilusin-r-To move re; touch.
deportment;
potency
af-
mamon.
excess;
Kayamoan-w-Gluttony;
super-
act;
excite;
inspi-
make; fashion;
Kayariang
Kinakabagan-o- Windy;
col iky.
indigestible;
/(-Client.
Kinalong
ng
abogado
Kinamtan-y>./>. -Gotten.
Kinang
ness;
//-Gloss;
polish;
finish;
bright-
splendor;
terseness.
Kdyong Kdyong
K:ty<.
panluksa-H Crape.
sutla--// Silk;
jni-y//vi.-
You.
K inis
tre;
,,
Kay
sa
COM, Than.
r
air or walk. \\a-es; salary; earnings; |>ay. Ins I'olish; finish; brightness; fineness; lei-seness. -_rloss;
//
KayuinaiiL i-'/ Broun; suarthy; dralt. Drab; bru\\n. KayuinaiiLri Knyu maiming mura-a-Brownish.
//
Kinsay //Celery.
Kintal/-< iloss;
j.olish:
shine;
finish;
shimmer; twinkle;
corruscat ion.
Kelooy-n-Mire;
mud; quagmire.
glittej;
KUI
Kintal-ft-Seal;
53
sign;
crucible;
clean.
KUM
Knko-j/ Nail; claw; hoof; talon. Kukob-a-Convex; con vexed.
signet;
Kuitib-n-Blackant.
Kokak--Toad.
Knlam-//
l''a.vcination;
enchantment;
net.
Kulambo-n-Mosquito
KinusuWr.- Intentionally;
designedly; knowingly. Kipot-n- Narrowness. curcontract; KipUtan-V-To norn>\v; tail; restrain; constrain; tighten. Kirot-w-1'ain; ach.
K.iflap--Flash;
wink;
brilliance; sheen;
shimmer; corruscation twinkle. Kisap mata- Instant wink of the eye; moment; jiffy.
Kiskis-n-Polish; file; scarf. Kiskisin-?'-To file; polish; smooth; rub. Kita-??- Appearance; face; looks; likeness,
Kulang ng ngipin-a-Toothless. Kulang palad-a- Unlucky; unhappy: misfortunate; miserable; wretched dejected.
Kulang sa pagkain-a-Hungry.
Kulapulan-T^-To besmear; smear. Kulay-n-Color; hue. Kulay dalanghita-H-Xanthia. Kulay dugo-a-Bloodcolored. Kulay ginto-a-Gold colored. Kulay kapis-a-Pearl colored.
trawl.
K omediahan-n-Theaire; theatricals. Komediante-n-Actor; player; comedian. Komerciante-/i- Merchant; dealer. Konowa-a- False; apparent; deceitful;
hypocritical.
Kosina ng sasakyan-n-Galley.
Kosinero-n-Cook.
lila-a-Lilac colored; mauve. pula-a-Red; ruby; rud<ly. pulot-a-Honey colored. rosas--Rose colored. suha-rt-Orange colored. tabaco-a- Tobacco colored,*
talon-a-Livid.
Kuako--Pipe.
Knarta-n-Money; coinage. Kuarto-n-Room; chamber. Kuarto ng babayi sa Turkia-n-Harem. Kuba-a-Humpback; deformed; crooked. Kubo-i-Cabin; hut; barrack; shed;
shanty.
up;
pant; palpitate
Kubkob--Defense; protection.
Kubkubin-77-To defend; protect; sustain. Kudkuran->i -Grater; scraper.
Kuenta-n-Calculation; example; problem. Kuentahin-7'-To calculate; reckon; figure; compute; estimate.
Kumagungkong-v-To make a noise. Kumain-y-To eat; dine. Kumain ang agahan-r-To breakfast;
eat;
breakfast.
jingle;
jangle; sound;
FUM
Kumalinga-7/-To care for; protect; look out for administer; govern serve. Kumalog-rTo clatter; make a noise from within. Kumapal-v-To thicken; grow; increase/ swell; augment; enlarge.
54
Kumimpuni-r-To
fix,
repair;
patch;
mend
Kumumtrato-7'-To contract.
Kuinunti-v-To
smaller.
lessen
decrease;
grow;
Kimmpas-i/'-To fade.
Kumapit-r-To grasp;
Kumasal-y;-To espouse.
sie/e.
Kumaskas-7ATo rub.
Kumatas-?;-To extract the sap or juice. Kumatha-7'-To invent; think; plan;
create;
Kumurot-y-To pinch; nip. Kumnsta-r-To greet. Kunmsta-n-Compliments; greeting. K umuto-v-To be lousy; have lic<'.
Kiinnitog-7.'-To
palpitate;
pant/
flutter.
appoint.
itch;
Kamati-r-To
Kumati
ang
moreover;
if
thongh; when.
at
Kung Kung
trary.
gayon-arfy.-Then;
hindi-arfi/vlf
that
time.
not;
on the con
Kumayod-v-To
Kuinidlat-r-To
grate.
fiash;
glitter;
lighten.
Kung
shine;
it
Kumilap-v-To
glisten.
glow;
Kumilig-t'-To shrug.
sacali-If perhaps; provided; if should happen. Kunin-v-To get; take; fetch; extract; remove; subtract; seize; grasp; re-
Kumiling-v-To incline; lean. Kumilos-tvTo move; act. Kumirnot-f-To economize; save; hoard. Kumindat t'-To wink. Kumindi-?:-To assume an affected air
or
ceive.
Kuning
ilabas-v-To extract;
draw
out.
Kuno \va-rt
walk.
Kuniinig-r-To Kumintal-r-To
Kuinipot-w-To
tremble;
glitter;
vibrate.
glisten; corruscate;
narrow;
To shine; glow; corruscate; twinkle. Kumislot-r-Make a sudden move, suddenly; act quickly.
pinch;
cut;
move
close;
miserly
gather
one
Kumonjn-Toil6t;
Kumot-tt-Blanket;
pane.
closet.
fancy;
calculate;
Comforter;
Kumot na
Kus:i-;/
Kumpisalin
1'i-ssion/
-/
-To
t-ontVss;
hear
con-
ascartain.
Kumptmibin-v-To
recompose;
mend:
make
Kumiiha
over.
-jrale.
Kumiidkod-7'-To
n
Taker. Kumulang sa-^//v Nearly; almost, sufficient; less than; scrimp. Kunmlo-/--To boil seethe; simmer ferve Kumulog-f-To thunder.
in
Kutin.L'-^-Kitten;
kit.
Kutkutin-/--To
el'
excavate;
hollow;
in-
vestigate.
Kilt".// l.ouse.
Kutod-o- Short
LAB
Kutod ang bunt >t r/-Shorttailed. Kntog ng pueo-n-Forebodingj movement
of
55
1\
LAG
ntnhin-r-To plait; fold; double crimplc. Kntuliin ang kayo /'To fold cloth. Kutyain-?'-To censure; decry; criticise;
the
11
heart.
aso-//-Flea.
Kntong
Kutsara
defame; deride.
Kuyumpis
?
c/-\Yrinkled;
denied;
timid;
pusillanimous.
Labing
tatlo-//-Thirteen.
Labahin-V-To wash; laundry. Labak-n-Puddle; rut; pit; pond. Laban-a-Adverae; contrary; opposite.
Labanan-//-\Var,
attack.
light;
%
)bscurity;
dai
out.
Labuan-i?-To
cloud;
ol>scure;
darken;
setto;
assault;
delay
make muddy.
by
scattering;
Labiilan-?/-To feed
;
Lah;inan-r'-To \vai right; resist; assault; assail attack. Labangan-//-Crib; rack: manger; trough;
Laceta->*-Knife/ skean.
hog-trough.
cay-prep.-Against; by favor of. Labanos-/!-Radish. Laban sa-^rep.-Against; counter. Lahan sa kato\vinin-rt-lllegal; unlawful.
Laban
Lagablab-w-Flame; 'blaze; lire-light. Lagak-n That which is left with another. Lagalag-N-Tramp; vagabond; bum. Laganap-a-Universal; general; public. Lagapae-j/-Sound or report made by the falling of anything. Lagari-// Sa w.
Lagariin-7/-To saw.
Laban Laban
inent; insurrectionary. La l>as-;>rr/).- Besides; excej^t that, w:thout; excepting: over and above. Labaaa-n* Razor. Labasan-n-Outlet; result. Labasan ng log-;/ The mouth of a river.
i
Lagasan-^-Xo strip; draw. Lagasan ng dahon-7' To strij) oH' leaves. Lagasan ng ngipin-7'-To draw teeth.
Lagay-w-State; condition; rank; status; category; form; shape; appearance;
look;
likeness;
face aspect.
Lagay
clear.
na
loob-a- Frank;
loob-)i-State or
outspoken;
condition of
Lagay ng
the mind.
Lagi-adtvAlways.
Lagi--Per])etual; everlasting; habitual permament; durable; stable; firm; steady; continuous. Lagim-H -Sadness; gloom gloominess; gatheringLagi na-^y/7'. -Always; fre(iuently. Lagi na-rt-Perpetual; everlasting; habitual;
frecjuent.
La has
sa
untimely. panganib-a-Safe:
unhurt;
undamaged.
Labay-w-Skein. La hay an -//-Reel. Lahhan-7'-To wash;
Labi-n-Lip.
laundry.
Labing a)>at-a- Fourteen. Labing apat j-P"ourteen. Labing dalawa-rt-Twelve. Labing dalav a-w-Twelve.
l>abing isa-a-Eleven, Lal>ing isa-n-Eleven. Labing hma-a-Fifteen.
Lagot-/?-Break.
Lagjtak
//-Fall;
collapse.
lip.
remainder; Lagpos-w-Exeess; surplus; overtime. overplus; La gposr/- Excessive; supei'fluous; exhor enorlavish; bitant; extravagant; mous.
LAK
Too
Lagpos
much.
_
Laki
Laki
at
caj)acity; bulk.
LAM
extent;
lapad-;/-l)imensions;
ng anoman-w-Magnitude;
great
ness; granduer.
exceed.
collect;
Lagumin-v-To Gather;
La<uisaw-w-Noise
liny of
made by
or
Laktaw-#-Omission;
Lalaein-t'-To
paper
the
shaking of
Undo; gather;
collect.
water;
movement.
Lalagyan-w-Place of putting,
Lagusaw-r/c/r. -Spread out. Lagutin-r-To break; pull apart. Lagutok-;;-Crack; crackling; clash. Lagyan-r-To put; place.
value;
appraise.
ca-
ng ng ng ng ng ng ng
labasa-<-Razorcase.
manga
kopa-??-Cupboard. palaso-w-Quiver.
salapi-)?-Till.
salsa-- Saucer.
sombrero-n-Hatbox.
Lagyan ng sopas-r-To put soup. Lagyan ng tanda-?;-To seal; sing. Lagyan ng tandang krus-7' To make the
sign
of the cross.
cleft;
Lalaking bagong kasal-H-Groom. Lalamin-r-To reserve; retain, restrain; with-hold; suspend. Lalamunan-n-Throat; gullet; windinpe; esophagus; gorge.
Lalang-i-Strategy stratagem; snare; industry; trick; wile; cunning; craft; invention slyness; skill; creation;
;
Lahang-w-Crack;
ture.
fracture;
chink.
handiness,- handicraft;
labor;
work;
toil;
split; frac-
employment.
fra-
Lahat-a-All; whole; entire; each; every; total; gross; universal. LahaMahat-i7//r- Wholly; entirely; guite, Lahat-lahat-a-Kntire; all; whole; every;
total.
Lalim-H-Pepth;
foction;
profundity;
})rofound-
Lahi-w-Progeny;
sept;
Labi ng hari- Dynasty. Lahok-H- Ad mixture, mixture. Lait-H-Insult; abuse; execration; curse. Laitinr'To insult; abuse; curse revile; execrate.
Lakad w-Walk;
excursion;
step;
pace;
passage;
journey.
paa->/-Pe|-strian.
Lakal
ng
l.akad n of time.
panahon
li;
// -(
'oiirse
or sjiace
r or \i-_
Lakas
^Strei'LTt
hardiness;
paramount. dakila-o-Superior; La Ion.u lalom/7'.-l Vinci] ially. Lalong mabuti ^-Better. Lnlnng magaling-f/ lUMU-r. malaki -a-Higger; lamer; more Lalnnir -i-and; sn]ierior; paramount. Lalong maliit-r/ Smaller. Lalung masjima -//-Worse. mataas-r/ -Higlier; loftier; su LalonLalonir
r
fortitude;
esscence.
activity;
jibility.
l.aman
ng
Lakas
ng
decision:
strength
Laki-n-Sire;
Lamasiu
1'"
i-iiead;
j.ummi'l; han-lell.
Lama1-//-('ra-k;
cliink.
_
Kambat
//
LAN
snare.
tuft.
veil;
57
LAT
Lantahin-r/- Perishable. T.antaln'n 7/-To perish; fade; wither. l,antot->/-Stench; fetor: stale water. Luim-f/ Old; stale; musty.
Lambanog-w-Sling.
Net;
Lambo
//-Tassel;
Lambong-n-Blftck
l.ambot-// Softness; delicacy tenderness. Lambutin-?'-To soften; mollify. Lamig-N-('ol<l; freshness; coolness; frigidness; dam]); frigidity.
Laon
exhorbitant.
Lampas
sa
Lapail--\Vidth. Lapak->t-Break; fracture. Lapakm-Tv-To break; slice; part. Lapang-n-Piece; slice; part. Laj)aran-?y To widen; extend; outspread; expand; enlarge; amplify.
Lamunin-r-To swallow,
riedly;
glut;
stuff
ones
self;
abuse.
insult;
gormandize; gulp:
Lampastanganin-7/-To
offend;
apt;
frail.
shabby;
Lamuyot-n-Deceit; fraud; imposition. Lamuyutin-c To deceive; delude; seduce; impose: upon; pick to pieces. Lamuyutin ang isang dalaga-7'-To seduce a young lady. Landas-N-Path; trail; defile; pathway; way.
rot;
make
brittle.
Lakaran-y-To review: prove; observe. Lara wan-n -Effigy; image, figure copy;
portrait.
Langam-N-Ant.
Langaw
jj-Kly.
Laro-w-Play;
sport;
game/
jest;
amuse-
Langkumin-7'-To
collect;
fold;
gather;
unite/
hoard.
Larot-a-Leaky;
stroyed.
ragged;
broken;
de-
flavor; Lasa-n-Taste; relish; palate; essence; smack; gust; aesthetics; delight; pleasure; satisfaction; substance.
Lasang matapang-H-Tang;
Lasap-n-Taste; smack/
taste.
palate; gust; aesthetice; pleasure; delight. Lasapin-v-To taste; relish; smack; like;
sip; enjoy;
try.
relish;
Lasa sa pananalita-t-Wit.
tear
to
Laseta-)i-Knife.
Lansakin-r-To congregate at a certain place to do a piece of work. Lansangan--Street; road; lane; avenue. Lansetang panagra--Lancet; small knife
or lacne.
Lansi-n-Trick; stratagem; wile; craft; thrust in fencing/ throwing of a lance. Lanta--Fading; withering. Lanta-a-Faded; wfthered; parched.
extended; outspaead. Latag-n-Extension paving. Latagan-v-To unfold; expand; stretch. Latak-n-Sediment; silt.
LIG
Latak ng alak-H Lee. Latigo-n-Whip; scourge. Latok -a- Rotten; putrid. Lawa-n-Pool; pond; lake; reservoir. Lawak-n-Width; extension; size.
Laway-H-Spit; saliva.
58
bits;
LIN
Ligisin-v-To mill; pound;
break
into;
powder.
Liguan-- Bathing
falcon.
place
Lawin-n-Hawk;
castrel;
Lilia-w-Emery. Lihia-w-Ginger.
Lihim--Secret;
tion.
Layag->/-Sail.
fugitive.
termination; secrecy; clandestination; caution; silence. Lihim-ode/.-Secretly,' hiddenly. Lihim--Hidden; secret; clandestine; silent. reserved; private;
Lilim-H-Shade.
Lihis-H- Avoidance; shunning; escape. Lihisan-77-To evoid; shun; escape.
begone.
illicit;
at a distance.
unlawful; unjust. Liig-n-Neck. Liig ng pantong-'M-Urethra. Liit-//-SmaUness; littleness. Liitan-/>To clip; curtail; decrease; abridge; impair; reduce; lessen.
Lija-n-Fruits. Lija-H-Joint of
bamboo.
Libagan v-To dirty; make filthy or nasty Labdgan--Gossi Libak-n-Mockery; ridicule; sneer; scoff;
> .
ply.
derision; jeer;
moc
speed;
except.
Liban-n-Happiness; gayety. Libangin-?'-To make happy; distract. Liban sa-wfr'.-Away from; except; without;
reaping hook.
Lilim-w-8hade.
Lilis
excepting.
burial.
Libing-//- Funeral;
Libingan->i-Grave;
sepulchre;
vault;
Lilo--Unfaithful/
loyal;
treacherous;
dis-
Lima-;*- Five.
Lima-a-Five.
l.ibi-o-n-Book; volume. vexation; conLigalig-n- Perturbation; fusion; la/iness; riot. Ligaligjn-t^-To perturb. \cx,- disturb;
nmlcst; cont'iisr.
Ligas-//-< iarter.
Limangpuo-n-Fifty. Limangjpuo-a- Fifty. Limbag-o- Print; printing: edition. Limbagin-tT-To print; stamp. Limbag'n muli -/ -To rejtrint; republisp. Limonada Lenifinade; sodc water; pop.
//
Lij:aw--FalHe;(MT<>n('ous:]iicd;irious;lost.
I
agaw-w-Fugitive.
prc-tend. na lialita //-Silliness; false news.
love; court;
.iuab-a-Greasy.
fatty.
Li^awan-7'-T<>
Li^aw
Li<raw sa akala-r/- Deluded; deceived. Li<iaw sa daan-^-Mis<,Miide<l; illa<l\ isecl. merriment; pleasure. l.iiraya //Mirth;
lia||tiiH'ss;
lighten.
felicity; delight,
cumfort:
satisfaction;
caprice.
LIW
regard; notice; apprewatch; observe; behold. Linki >d-><- Servant. Linkod sa isang dalaga-;/-W<>er; lover.
59
Liwanagan ang
mind.
LUB
isip?'.T(
Liugapin-rTo
ciate;
enlighten the
irreat
Liwanag
light.
l/i
na
malaki-x/ Splendor;
dation;
neatness.
thought.
Linis-a-Clean; neat; pure. Linisin-?;-To clean; clear; purify; cleanse; scour. Linisin ng walis-v-To brush; sweep. Linkaw-w-Sickle.
delerious.
Longib--Cave;
Linso-n-Linen.
Linta-n- Leach; blood-sucker.
Lintik-;7-Klectricity; Lintos-//-Blister.
Loob-a-Interior.
lightning.
Lipa-- Nettle.
Lipak-n-Callous.
Lipas-tt-Old; stale; obsolete; disused;
ng ng ng ng
Look-n-Bay;
gone by;
Loteria-;?-Lottery.
Luad--Mud;
race.
mire.
free; ease;
suppress;
Luang-w-Width.
Luagin-7'enlarge.
Listahan-n-List;
role;
file;
register;
To
-widen;
free;
extend;
Listahan
ng
manga bagay
Luat-n-Delay;
lugar-w- Invoice.
Listahan ng mga salita n-Vocabulary. Listahan ng mga tawong tumatahan sa isang lugar-^-Census; poll; voice;
register.
Luat ng
Listahin-^-To
register.
list;
schedule;
invoice;
extend; lengthen; postpone isang panahon-w-Era; age, length of time. Lubag-a-Toose; free. Lubagin-7'-To loosen free: slacken; ease.
Liston-n-Ribbon. Litak-w-Crevice;
cleft;
Lubak-w Hollow;
fissure;
hole.
chink;
cut/
crack.
a ladder Litang-n-The spreading of so that the rounds fall out. Litaw-a- Vulgar; apparent; public; general;
ceptible.
Litaw
Litid-n-Nerve;
-Upshot; apearance. ligament. Litiran-a-Nervous; strong, rolmst. Lisanin-r-To choose; select. Litiran-y;-To cut the cord or ligament of the ankle. Litohin-tvTo amuse; entertain. Lituhin-u-To amuse; entertain.
T.iwag-n-Delay.
Lubhang dakila-a Superior; supreme. Lubhang duag-a-Tirnorous. Lubhang galit-rt- P'urious; frantic. Lubhang hambog-a-Presumptious Lubhang hunghang-a-Savage; barbarous;
very ignorant.
invaluable.
Lubhang
rigorous.
mahigpit-a-Austere;
strict;
Lubhang
mainam-a-Exquisite;
super-
fine; excellent,
Liwanag--Clarity;
clearness; brightness; splendor; refulgence; refulgency; illumination, explanation. Liwanagan-7/-To clear/ clarify; illuminate/ lighten; illustrate; explain; ivolve.
LUM
Lubos-a-Complete;
quite; plenary;
full;
60
perfect;
utter;
LtM
kautusan-v-To
fight; war;
oppose;
de-
attack;
combat; con-
resist; repel; conflict; cope; advocate; antagonize; champion; tilt; rival; undertake; attempt; defy. Lumaban sa utos-?;-To violate. Lumaban sa utos-ra- Violator. Lumabas-v-To go out/ sally; depart;
of
anchor-
Lumabnaw-t-To
thin; rarify.
port;
harbor.
darken; bedim.
in
all
parts.
Lumagi-v-To endure; last; persist. Lumagitig-v-To crack; crackle. Lumago-v-To grow; thrive; improve;
increase;
fertile;
swell;
become
fruitful or
fertilize.
Lumago muli-^-To
Lumagpak-i/'-To
fall;
Racetrack. Lugal ng parusahan-n-Place of punishment. Lugal na patuyuan-w-Place of drying. Luagl na piriagaalakan-w-Distillery; still; brewery. Lugal na pinagpapatayan ng hayop-^Slaughterhouse. Lugal na pinagtuturuan-#-School; eollega;
Lumagpos-v-To
exceed;
split;
su])erabound.
Lumahang-v-To
crack; splintei-;
studio;
place of
study.
chink flaw. Lumahok-i'-To mix; mingle. Lumalait n-Insulting person. Lumakad-?;-To walk; go away; depart; amble; march. Lumakad ang hukbo-7>-To decamp: march.
Lumakas
?'-To
strengthen:
become
or
grow strong.
Lumaki-7'-To swell; increase; aggrandi/o; ascend; eke; grow large; accrue; <lilate;
Lumalo
ngirrandi/o.
Luhog-w-Request;
suplication;
Lumahikad-y/'Petlestrian; pussongrr. Lumalak-y/-( )ne who tri-ows. Lumalang-7'-To create.' found; institute: invent. Lumalik-r-To wind about; turn; increase; aggrandise/ outvie. Lnnialo-r-To exceed; surpnss; excel; increase; a.ir;_f randi/e; outvie. Lunuimhiit-r To soften; eniolliate; grow or become soft: limber. LuniampasT'To exceed; surpass; excel.
LumnntVitnjrit-r-To s<ineak; creak; grate. Lum'anj>oy-/--To swim.
Lukba-M-Bulb.
Lulan
Lulon-n-Swallow; drauglit. Luluan ?>To gain; profit. Lulunin ? -To roll up; swallow.
Luma-;/-Old; stale; rank, antique; musty;
archaic;
To dra'.v near; approach; advance; join; arrive. Lnmapnt-r-To thicken; condense; curdle; grow; thick.
1
uma|.it-/-
abut;
Lnmata-r-To
enfeeble.
become
or
grow
\\ea\;
worn
out.
LtM
Lumayag-r-To
sail.
LAS
Lumukso-tf-To
leap;
freight; embark Lumnlntang sa tubig-f/- Natatory. Lumundag-v-To leap; jump; rebound. Lumura-^-To expectorate; spit Lnmusob-f-To fight; combat; attack assail;
Lumayo-?;-To separate; quit; absent .u'o a\\ ay; abandon; forsake; leave; evade. concern; grief; Lnml>ay->/-Sorrow; gloom; anguish; affliction; melancholy. Lumbayin-v-To render dejected, dispirited, sad, gloomy or melancholy. Lumbo-n- Drinking gourd.
jump; rebound.
assault.
Lumibak-7'-Toridicule;roast;
make fun of
harrow.
Lumigpit-r-To
conceal.
collect;
gather;
hide;
sort;
fall;
Luinihis-r-To
separate;
remove;
escape; lose ones way. Lumiit-7'-To grow smaller; descend; descrease; lessen.
%
Lunga ng daga-n-Rathole.
Luningning-H-Spleiidor;finery;brillance;
brilliancy; glory.
Lumiko-t-To
sheer; digress; turn. sa kanan-?;-To turn to thn rtglit. Lnmiksi-r-To be active; accelerate.
Lumiko
Lupa-M-Ground;
universe.
soil;
Luminbutod-r-To
jut out.
clarify.
Lupain-;z-Large tract of land. Lupang alatan-w ISalt marsh; land that is reached by the tide. Lupang asinan-w-Saltmarsh. Lupang maluag at patag -n- P 1 a 5 n
;
Lumipad-7/-To fit; transfer. Lumipad na magpasikosiko-?;-To flutter. Lumipana-7/ To extend to a certain prmt-
prairie;
Lumipas-v-To
pass;
grow
stale;
elapse.
re-
Lupang
Lupang
ground,
patag-^- Prairie;
plain;
level
Lnmitak-v-To creack;
split;
result; come into view; seem; resemble Lnmiwanag-7'-To clear up; clear; illumi-
come
serene;
investi-
Lupang
record.
to walk;
Lupaypay
weakfallen;
Lumpo-w-Dingue; inability
ness of
Lupian-n-Place
ing;
force.
of
doubling or turn-
Lumpon-w-Crovvd; group; bunch. Lumuag-7'-To loosen; free; ease; slacken. Lumuag ang loob-v-To appease grow calm; be come pleasant or generour.
folding;
Lupigin-v-To
by
Lumubog-f-To sink; submerge; inundate; put; under water. Lumuha-v-To weep; mourn; lament bewail.
Lupit-w-Sternness; harshness; cruelmoral dety; inhumanity; rigor; pravity; inclemency. Lupon-w-Reunion; meeting; congregation.
Lumuhod-f To
Luraan-n-Spittoon.
Lumuhog-v-To
plore; claim;
covet.
Lusak-w-Mud; mire.
Lusaw-n-Liquid; fluid. Lusaw-rt-Liquid; fluid,
prty, solicit;
demand;
MAA
Lusa \\in-r-To liquefy; dilute; melt; cosume; mis-spend.
dissolve; Lutasan-v/- Finish;
termination;
finish;
con-
Luslos-w-The unwinding; giving out; freedom. Luslosan-r-To unwind; give more rope; free: give more freedom; increase. Lula-/r-Profit; improveadvantage; ment; proficiency; progress; utility.
con-
fly.
IMI
Maaaring ipahintulot-a-Permissible;
admissible; allowable. Maaaring mabiak-a-Fissile. Maabala-?:-To be embarrassed. Maabot-a- Attainable; obtainable.
Maaluningning-rt-Brilliant;
Maaluningning-a-Brilliant; magnificent.
sparkling. sparkling:
Maabot ng
ceivable.
isip-
Comprehensible; con-
Maabot ng
derstand.
isip-v-To
comprehend; un-
Maaboy-*;-To be led; taken to. Maaga-wfa.-Early; soon. Maagap-a-Active; smart; quick; alert; diligent; ready. Maagap-rtifcv Early; soon; quickly; diligently.
Mamag-ft-Musty; mouldy. Maamo-rt-Tame; meek; gentle; mild; be nign; benignent Maamong loob-a Soft- affable; meek; placid; jovial; gay; merry; cheerful. Maamoy-a-Sented; oderous; oderiferous. Maanghang-a-peppery; sharp. demand in a Maangilin-7'-To growl; loud voice.
Maangilin-a-Gro'.vling: snarling.
Maaninag
detain.
a- Transparent.
stale;
Maanta-a-Rank;
Maantala-?;-To
retard;
Maakma-a-Proper;
able.
fit;
suitable;
atjree
Maasim-a-Sour;
crude;
acrid;
sharp
salty;
briny; salted-
Maakma-v-To
respond;
spend.
Maaso-o-Smoky; fumy; full of smoke. Maawa-rt-Clement; compassionate. Maawa-?;-'o pity; be clement; be sorry
for another.
Maawain
sa mahirap-a-Chai'itable; geneliberal
Maalam na
quiet;
looh-n-Gentle; mild;
mee
rous;
Maalam
omnis-
Maaya--Kloquent; pleasant; pleasing. Maayos -a- Honest; pure; arranged; clean; convenient; decent; reasonable modest;
suitable.
ta-
briny;
husky;
Maalikabok-o- Dusty. Maalindog-a- Facetious; happy. Maalis ang galit-v-To become appeased; appease. Maalis ang puit-t'-To lose the bottom. Maalisan ang atip-7'-T<> unroof.
Maali\\ 7'-To rest; sport; live at ease. Maaliw a- Diverting; free; happy. Maaliwalas-r/ Spacious; capacious; wide;
dulL
inferior.
pertur-
Inferior;
lower.
Mababang
Mababasa
loob-// -Jlunihle;
meek;
suit-
mild; tame;
respectful.
commodious;
free.
MAK
Mababaw-f/ Low; shallow; superficial.
tar.lv; la/y; dull; dilatory; slavish suitable: conMabagay-tf-Fit; proper;
63
MAB
Mubasag-7'-To become bi-oken. Mabatbat-rTo be scratched or sera
ped.
Mabagal-ff-Slnw;
indolent;
ship-
Mabatid-r-To understand; hear. Mabato-o-Stony; rocky. Mabawasan-r-To diminish; lessen; waste. Mabawi-7'-To recover; gain l>ack.
Mabiak-7'- ro
r
crack; cleave.
be
altered;
changed or
rigorous: fell; stern;
grievous;
offensive;
se-
Mabagsik-O;Rigid;
cumbrous; ponderous;
gawin-a-Laborious;
grave;
onerous.
terrible; tierce; grim; arbitrary; bard-hearted; despotic; tyrannical; rough; ugly. Mabahagi-77-To be divided or parted. Mabahaw ang sugat-/;-7< heal or cure
Mabigat
painful.
tiresome;
bad-smelling. Mahait-a-Prudent; judicious; modest; discreet; just; fair; honest; honorable; reasonable; skillfull; capable; smart; clever; candid; wise; sensidecent; ble; sharp; circumspect; mature; continent; becoming; suitable; considerate. Mabait ang ugali-a-Decorous; decent.
Mabihasa.a-Wise. Mabilango-r-To be
prisoned. Mabilis-a-Rapid;
swift; light.
confined or
im-
cjuick;
precipitate;
Mabakbak-f-To
unglue.
fleecy;
Mabalahibo-o-Wooly;
hairy.
Mabalaho-a-Swampy;
be
intercepted;
de-
Mabalda7'-To be interrupted.
break. Mabalian ang buto-r-Break a l>one. restless; disturbed; Mabalisa-/;-To be
Mabali-7>-To
fool; be mopish. Mabaliwag--I)eep. Mabalot-v-To be embaled; packed. Mabalot - Having many wraps. Mabaanagan-7>To have an idea.
Mabual-7/-To tumble; fall; topple. Mabubo-t'-To overflow; run over. Mabudbod-tf-To be distributed; divided. Mabugnos-^To come untied; open. Mabuhaghag-7/-To become loose; free. Mabuhangin-rt- Sandy Mabuhay-w-To live; be alive.
.
Mabanga*t?-To bump against, collide. Mabangis-a-Severe; cruel; hard-hearted; tyrannical; despotic; sanguinary;
ugly; wild; fierce; savage; ferocious, truculent arbitrary/ grisly: grim; intolerable. Mabango-a-Fragrant; arromatic; redolent;
Mabuhay
live;
Mabuhay-a- Lively; active; alive. sa gugol ng iba-7/-To live on another; live on another's salary.
Mabuhay na mahaba
survive. Mabuhay uli-v-To
vive; resusticate;
sa iba-f-To outto
life;
restore
re-
live again.
oderiferous; oderous.
Mabantog-a-Famous; noble; honorable; great; grand; celebrated; renowned. Mabao-v-To be come a widow or widower. Mabasa-tf-To become wet or moist.
Mabuhok-a-Hairy. Mabukid--landed.
Mabula-a-Frothy; foamy. Mabulalas-y-To be frank, open or
discreet.
in-
Mabasa-a-Wet; moist.
M al )asag--Broken.
Mabulid-7'-To
fall;
tumble; topple.
MAD
Mabulo-a-Wooly;
putrid.
fleecy.
J64
spoiled;
MA
Madaling araw-;?-Day-light; dawn. Madaling galawin-a-Movable; variable;
unsteady; shifting.
Mauulok-a-Kotten;
Mabulok-k'-To
putrefy.
damaged;
rot; spoil;
decay; corrupt;
Madaling gawin-a-Practicable;
easily
feasible;
done.
Madaling
gumalaw-rt-Unsteady; movashifting.
ble; variable;
Mabunot-f-To be pulled up. Mabunton-7'-To be heaped up; piled. Mabunyi-a-Celebrated; famous; renowmed; noble; extolled; excellent; magnificent.
dis-
understood.
pro-
trustworthy.
make
good;
justify;
Madaling ulolin-a-Simple;
artless.
Mabuting
fit;
corresponding;
reputation.
Mabuya-7'-To
Madiwara-o-Curious;
ing;
troublesome pry-
cautious.
Madia ^-Public;
Madla-a-Much;
multitude.
abundant;
|lentit'ii(;
dastardly.
Madulas
with
?' 'I'o
Madumhan
<lirt
be
covoivd
wide;
spare.
or
lilth.
Seldom.
habitual.
filthy. Madungis-// Nasty; dirty; dumb; repellent. Maduugo-f/ Silent; Madurog /--To break; |)owder. Maestro y/Master; teacher; pedagogue.
active;
Maestra //-Lady teat'her. r To grow; do. nimlile; swift; gay; Magaan-a-Light; agile; spry.- buoyant; jaunty; janty,
Mag
giddy;
iriHncr.
MAG
Ma gaang
Mag
laborer.
JMAG
Mag
aid; help; protect; assist. Maganda-rt-Beautii'ul; pretty: handsome! smart; neat; exfine; fair; delicate;
ampon-T'-To
shelter;
Mag
amount
to.
Magagalitin-o-Hot-headed; cross-grained
intractable;
quisite; gorgeous;
winsome/ comely
liberality;
seasily
enraged;
grumbling; snarling. Magagamit-O-Usual; customary; ordinary/ profitable; useful; fit; servicihelpful. Magagapas Kit
ticable.
ble;
Magandang
loob-fl-Generous; magnana-
to
be
harvested.
feasible,
Magagawa-a- Possible;
prac-
akala-r-To thinkplan; wish/ invent fancy, imagine; try; design; intend; desire; discuss. Mag alaala-v-To remember; remind. Magalab-r-To burn; bla/e; glow. Mag alaga-v-To breed; bring up; care nurse; educate. for; heed;
Mag
liberal; bounteous; benign; gracious; noble. Magandang tikas-n-Elegant: graceful; exquisite; gallant; gay; gentle; polite, excellent; brave; strong; robust.
mous; benignant;
benevolent;
Maganit-a-Tough; glutinous.
Mag aral-v-To study; learn; pore. Mag araro-t?-To plow; plough. Mag asawa-Man and wife.
Magaslaw-a-Rompish; boisterous; noisy;
fidgety;
restless.
Mag
alak- 7 /-To
distill;
still.
Mag
decent,
Magalang--Urbane;
kind; obliging; courteous.
polite;
respectful:
marry; match.
decorous;
Mag
civil;
aso-7/-To smoke. Magaspang-a-Coarse; rough; rude; bred; incident; blowzy; gross. Magasta-a-Expensive; costly. Maga\va-w-To do; be done.
ill-
Mag
boisterous;
Mag
dedicate; alay-7'-To consecrate; sacrifice; offer; pay homage. Magaling-rt-Gallant; gay; smart; elegant; noble; genteel; polite; fine; perfect; delicate; civil; good; precious; valuable;
ral;
magnanainous;
attentive/
generous;
libe-
Magbabaliwag-w-Haberdasher. Mag bago-v-To be eformed; reform; renew; correct/ mend; change; alter;
transfer.
Magalingin-r-To appreciate; have regard for; honor; be polite; credit; dignify; approve; prefer; like; enjoy; adorn; be pleased with. Magaling kay sa iba-a-Better. Magaling na lubha-a- Wonderful; astonishing; miraculous; marvelous. Mag alipusta-y-To blackguard; defame; run down.
heedful. respect:
Magbahala-y-To care for/ take earn man; manage/ run; take charge Magbahin-y-To sneeze.
of;
of.
Magbakod-y-To
fance.
build
fence;
make a
de-
Mag Mag
alis alis
f-To
leave
ang mourning.
Mag Mag
alisaga-?;-To
loiter;
idle;
lounge.
alisan-f-To take off or away. Magalit-- Angry; mad. Magalit-r-To be angry; irritated offended; enraged; exasperated; provoked; displeased; disgusted.
aliw-y;-To intertain;
and
de-
Magbalobalo-t'-To
lude.
feign;
pretend;
Mag
keep in hope;
Megbangay-v To combat;
fight; attack.
tie;
Magbankat-y To reinforce;
fagot.
bind;
MAG
Magbangon-v-To
arise; edify; build; erect.
MAG
Magbuhat-u-To
rise;
get up;
commence;
happen.
Magbanhay-v-To frame.
Magbanli-t;-To scald.
Magbuhat
Magbansag-7>To nickname; dub. Magbantay-v-To patrol; guard; watch. Magbasabasa-?;-To moisten; dampen; wet.
Magbasag-ulo-v-To dispute; fight quarrel;
wrangle. Magbatikbatik-a-Spotted; speckled.
kailan-Since; when. Magbuhol-v-To knot; tie in a knot. Magbukid-v-To farm; plow; plough;
cultivate;
till.
sort;
Magbulaan-?;-To
lie;
falsify;
deceive.
Magbulaybulayan-y-To
cogitate;
muse/
grow
smaller.
re-
Magbuntong
Magbeberso-w-Poet; Author. Magbigay- y-To give; grant; concede; allow; admit; donate. Magbigay alam-v-To inform; warn; tell;
give notice; participate; advise. Magbigay daan-t; To allow; give way; admit; give a reason; assign amotive. Magbigay galang-v-To salute; hail greet; pay one's regards or respect Magbigay loob-v-To condescend; subMagbigay lugod-v-To please; gratity; hu-
hininga-z;-To sigh; a deep breath. Magburil-z;-To engrave; polish. Magcompisal-z'-To confess. Magdaan-t'-To go by; pass; walk.
draw
hum.
of;
Magdamdam-v-To
suffer;
feel;
be sensible
Magbigay
security.
ng
fianza-^-To
bail;
bail;
give
man;
seafarer.
sail
Magbigay ng katibayan-v-To
security.
give
Magdaragat-^-To
the seas.
food; feed;
swindler;
cheat;
defrauder.
notice; parres-
blame;
dignify; adorn.
draw;
flatter;
litlxrgraph.
coax; delight;
spray;
water;
please.
Magdilig-7'-To moisten.
s]>rinV,le;
Magbingibingihan-v-Ta grow
deaf;
act
dark;
ara\\
da/.e.
r-To tach.
like u deaf person. Mai:bintang-v-To accuse falsely; imjtute; attribute: susj.ect; criminate.
eclipse.
Magdiwang-v-To
M:igdiwara-/--Ti)
celebrate,
pry;
be inquisitive.
niisti'iist
Magbinyag-r-To christen; baptize. Magbiro-v-To play; joke; palter pun; Magbithay r To sift; sieve.
Magbitin-/--'I*o
r
Maududa
jest.
-;
TO doubt;
r
cxa-uerate;
slide.
at-
Magdulast/To
sli;p
.Magduling-7'-To look crosseyed, .M:gLr alaw-/--To move; travei-c. stir Maggalawin-/--To hogin; move.
-T-
1
,
bruise.
untie;
free:
ii'c
To
d..ctor.
Ma-bu^rnos-r-To
extricate.
loosen;
an r'-To
]>ence.
iwen,u e;
retiibute,
MAG
.Maggasta-7'-To spend; disburse. Maggili\van-r-T<> amnse one anothei
1 ;
6?
Maghingutuhan-Z'-To
other.
MAG
criticise
oiu
anhalt;
love
one
another.
class;
Maghinto-v-To
reach
a
stop;
]>ause;
grow or become
dif-
grade.
Magguhit-t'-To
draw.
imagine;
|
Magguniguni-v-To muse.
turist.
cogitate;
Maghahalaman-n- Gardener
horticul-
Maghubad-7/-To denude; undress; doT. Maglmbo-7'-To denude; undress; doff. M ash: bathe. Maghugas-f -To Maghusay-7/-To arrange; put in order;
Maghain-7'-To offer; present; sacrifice. Maghaka-/;-To deliberate; reflect; consider; imagine; fancy.
alter;
fall;
change; .reform.
tip
over; topple. ihaw-7>-To roast; bake. ikit-u-To turn. ilaw-v-To enlighten; illuminate.
affectionate;
or
set
an
Maghalinhinan-r-To take turns; alternate; exchange. mix; Maghalo-7/-To mingle. Magbambog-tT-To brag; boast; blow; bully; swagger; vaunt; infatuate.
Maging-v-To become; be; be current; exist; belong to; behoove; concern; beseem; worth.
Maghampas-v-To
strike;
chastize;
punish;
Maghampas
lounge;
lenge.
Mag
on one's guard;
Maghamunan-T/-To
Maghanda-t;-To
chal-
prepare; get ready; provide; furnish; cater; busk; dispose; dispatch. Maghandog-v-To present; offer; sacrifice; dedicate; pay homage. desire; wish; long Maghangad-7/-To for; require; demand. blow; boast; brag; Maghangin-7/-To
Maging bagay-v-To beseem. Maging bastos-v-To become coarse. Maging buto-t;-To ossify. Maging bubog v-To vitrify. Maging paano ay hindi in no degree; by no means. Maging para sa isa-v-To become like.
successfu Maginhawa-a-Prosperous; fortunate; happy; easy; eminent;
1
swagger.
Maghaplit-v-To
bustle.
hustle;
hurry;
rush;
rob on the
Mag Mag
oppress.
public highway. Maghari-7'-To govern; reign; command; predominate; be king. Maghaeik-w-To plant by drilling; sow. Maghatid-v-To conduct; accompany. Maghigab-<; To yawn; gape. Maghikab-v-To yawn; gape. Maghilatsa^v To ravel. Maghilik-7'-To snore. Maghimatay-i'-To faint; swoon. lament; complain; Maghimutok-v-To
Maginoo-a-Principal
Mag
isda-v-To
fish.
awake. Magising-77-To wake; Mag isip-v-To think; reason; meditate; muse; contemplate; consider; pore;
deem.
Mag
Mag
credit; give
receive;
protect;
con-
Maghingalo-u-To
gasp
expire.
Magitla-7'-To be surprised or starled. Magitlahin-a-Timid; fearful; akittlish. Magitna-r-To be between. Mag i wan -7'- To leave; forsake; abandon. Mag iwi-7/-To nurse; breed; bring up; care for.
MAG
Magkaakma-t;-To sympathize; be sympathetic.
MAG
Magkandili-u-To bring up; breed;
for;
cart'
watch.
Magka amag-c-To
moss.
by
col-
Magkano-How much.
Magkanta-c-To sing. Magkaparis-f-To resemble; be alike. Magkapuri-r-To honor; respect; dignify;
be perforated. Magkabutasbutas-t'-To Magkagalit-v-To displease; anger; offend. be pleased; like; Magkagusto-?>To enjoy; relish.
credit.
get; beget; contain; possess; attain, obtain; procure; take; hold fast. Magkaroon ng karampatan-^-To de-
Magkaiba-i;-To
dissent.
serve;
merit.
feel
indis-
Magkailangang
ur-
Magkasakitan-r-To pester; annoy. Magkasala-f-To sin; infract; commit misdeed. Magkasalot-r-To pester; annoy. Magkasalungat-'*>To oppose.
MagkasamA ang
offend.
loob-r-To
displease;
by
friction;
collide.
Magkaisa-i;-To
agree;
coincide;
opinion.
Magkasiksikan-''-To stuff; ram; jam. Magkasunduan-v-'l o agree; accord. Magkatam-t'-To plane. Magkataon-f-To happen; befall; bechance; hap; be casual; take place. Magkatipon-u-To assemble; meet; con
gregate.
Magkatiwala-r-To be an agent. Magkatkat-u-To cast a net; unfold. Magcatulad-r-To assimilate; resemble; favor; be equal.
Magkakalap-n-Wooddealer;
timber-mer-
Magkaumpog-u-To
collide.
Magkalabog-?>To
noise.
fall
and make
an
Magkayayat-7>-To extenuate; debilitate; waste away; emaciate. Magkidkid-u-To \\rap up; reel; \\ind.
Magkidlat-7/-To
flash;
lighten.
Magkalaman-7'-To
the
same
flesh
of
Ma-kita-r-To meet; see; encounter. Mjigkono\va-v-To counterfeit; ]>retend; forge; mimic; pirate.
Magkalawas-r-To
tie; bind; fagot. Magkalilim-t)-To be shady. Magkaloob-7/-To allow; give; bestow; grant; concede; admit. Magkalugat-f-To contain.
dissemble.
Magkrus-f-To
the
si<,
r
<>t'
make
Magkalunatlunat-7/-To
differ.
defer;
delay
r>e
Magkamatayan"
up;
obtain;
Mortal;
fatal.
Magkulang
sa
kautusan-r-To
sin;
Magkamit-r-To reach;
attain.
overtake;
come
offend.
Magkulung-r-Tn
get; beget; win.
\\
.
overt'*
.Ma-knlimlim-j.-To dark.
Magi
alter
the
posi-
Magkunot-/--Ta
wrinkle; plait;
knit.
Magliwanag-v-To
glitter;
shine; glow;
gleam; become clear: illuminate. Magluat-v-To prolong; extend; protract; retard; lengthen; defer; delay; .dally; remain.
Maglaban-0-To
provide; get ready; furmish; conceal. contend; war; flght; invest; wager; sustain; defend.
set;
tedious
tardy. of a
Maglagay
an
alias.
ng
iit-w-To
nickname; give
frolic;
bound.
Maglagay ng nota-7/-To make note of; note; mark. Maglagay ng tanda-?/-To note; mark. Maglagay sa loob-z;-To put in.
Maglagda-v-To legislate; enact laws. Maglagos-v-To omit/ exeed/ overlook.
Matrlaitan-f-To
ridicule;
pine; lament be sorrowful. Maglura-7/-To spit; expectorate. Magluraan-y-To spit at one another.
Maglungkot-?/-To mourn;
Magluto-7'-To coo
.be-
manner; execrate; curse. Maglakad-r-To walk; march journey. Maglakbaybayan-7/-To go from place to
place; travel.
Magmagaling-7/-To
make
good;
become
love;
prize;
Maglalabra ng bato-zt-Stonecutter. Maglalario-n-Brick maker. Maglaman-7'-To contain/ compriseMaglamas-7ATo knead. Maglamas-r-To handle. Maglampaso-v-To play; gambol. Maglaro-w-To play; ganblo. Maglaro ng rifa-7:'-To rafflle. Maglasing-v-To get drunk; inebriate;
besot; tope. Maglatag-r-To unfold/ stretch
intoxicate;
out.
Magmamana-n-Interior/ heir. Magmana-7/-To inherit. Magmamarinot-i;-To be stingy, penurious, closefisted or cordid; miser; act miserly.
act
the
Magmasa-v-To knead. Magmasid-7/-To observe; watch; notice; heed; behold; look; mind; scrutinize. Magmasiran-7/-To spy; watch; closely;
scrutinize.
Maglibakan-v-To scoff; ridicule; insult; laugh at; criticize. Maglibang-y-To sport; rest; live at ease;
Magmatigas-v-To become hard; harden/ persist; persevere; be obstinate. Magmatuid-w-To argue; reason/ correct;
remonstrate; set aright; make right; object; oppose; protect; assist.
amuse
one's
self.
Magligaw7/-To become lost;lose one's way Magliguak-7'-To spill. Magliit-7/-To shorten; become smaller. Magliit ng gastos-v-To reduce expenses. Maglikot-?;-To caper; frolic; frisk; jest;
joke; be restless; be mischievous
Magminindal-v-To lunch.
Magmithi-7/-To give way.
resent;
fail;
begin
to
Mamgukhang
angel.
angel-*>To
resemble an
arise
Maglimas-^-To
bail.
orignate/ proceed from; issue; spring from came from; occur; happen.
MAC*
Magmura-v-To
curse;
70
slander;
insult;
MAG
Magpakita-7'-To show; exhibit. Magpako-7/-To nail; spike.
Magpakumpisal-f-To
confession.
confess/
receive
steal;
rob;
plunder;
Magnana-v-To suppurate.
Magnanakaw-ra-Thief robber; freebooter;
;
pickpocket.
Magpalagay-7/-To adduce; suppose. Magpalagi-?;-To accustom; frequent. Magpalago-7/-To make fruitful; maintain or nourish plants. Magpalahaw-tf-To exclaim shriek.
Magpalakas-T^-To
stronger; stregnth.
snif-
strengthen; make;
reanimate;
give
increase;
cry.
cheer;
Magnasa-7/-To
wish;
desire;
long for;
covet; claim; demand. masticate. Mayigasab-v-To smack; Magningas-7'-To burn/ blaze glow. Magningning-v-To glitter; glow; shine;
glisten; gleam; radiate; sparkle; twinkle. Magnutnot-^-To ravel.
Magpalaki-y-To
aggrandize/
bully;
make
larger.
drag;
be
Magpalamig-f-To
revile.
cool; refresh,
Magpaalaala-7'-To mention.
remember;
record;
Magpaaraw-?;-To put oa dry in the sun. Magpabaya-7/-To neglect; forget; overlook/ lounge.
Mapaliit-7/-To smaller.
lessen;
diminish;
make
Magpabuya-7/-To
gratify.
recompence;
reward;
become
stale.
Magpadala-7/-To dispatch;
mit; carry.
send; transtired.
irritate;
transfer.
Magpalitan-7>-To
barter;
exchange.
Magpamana-v-To bequeath demtze. Magpamangha-^-To astonish; amaze. Magpamula-7/-To commence; begin. Magpamulsa-^-To reimburse put in the
pocket.
make
worthless.
say;
tell;
Magpahayag-v-To
explain.
repose/
live;
Magpanayan-v-To continue; ma^e equal. Magpangako-v-To promise; plight. Magpangalan-7'-To call; name; summon by name. Magpangkat-v-To chapter; divide into
chapters or
at
ease.
rest;
paragraphs;
Potter.
paragraph.
correct,
Magpahingalay-v To
repose;
Magpapalayok-n
vise.
ease; stop work. Magpahiram-7/-To lend. Magpahirap-v-To oppress; inake poor; everpower; crush; squeeze; press. Magpa^ahirap-v-To hurt one's self by work. Magpakailanman arfy.-Never; for ever
Magpapari-7/-To admonish;
ad-
Magpapaupa
shoot.
sa
maghapon--Workman;
cause
let
to
leave
accuse;
or
pass;
and
ever.
Magparatang-v-To
pute;
attribute.
charge;
im-
Ma gpakalaon-i>To prolong;
defer.
delay; retard;
priest.
all
detain.
until
one beintro-
come
sick.
Magpakilala-v-To
make known;
.Maiipasalamat-L'-To thank.
MAG
Magpasalubi-7>-To except; exclude; keep
out.
71
MAG
dull; get dull. Mag[)iistahau-r- ro bet; wager. Magputok-c-To shoot, fire; break; burst; split; crack Magputok sa towa-?'-To burst with;
r
Magpasandali-v-To
lend.
direct; preside;
command;
Magpasawatan-r-To
out
Magpasial-?'-To SHU HUM-.
compromise
a
walk;
withstroll;
advantage. take
begin; commence. Magpasimuno-tf-To Magpasiya-v-To sentence; resolve, determine; give sentence. Magpasok-r-To put in. watch cattle. Magpastol-7'-To herd;
laughter.
Magpuyat-7>-To stay up all night. Mag rabo-f-To mortise. Magrenuncia-f-To renounce; resign; give
up; abjure.
Magpasu8O-t*-To nurse;
]\lagi>atal>a-y
give
suck.
ap-
To
fatten.
Magpatahimik-w-To
pease. Magi>atama-7'-To
laugh.
calm;
pacify;
Magsabi-r-To tell; say; speak; express. Magsabi ng cahanginan-c-To brag; boast. Magsabi ng mabuti-<;-To expound; exj)lain;
interpret;
translate.
hit the
Magpatawa-f-To cause
to
Magsabog-r-To scatter; propagate; sow broadcast; throw broadcast. Magsabog ang ari-;-To mi88pencl
squander; lavish;
dissipate.
pit cocks. Magsagsag-r-To trot; be in haste. Magsaka-oTo till; cultivate.
Magsabong-v To
Magpatubo-f-To. loan money on interest; cause to grow. Magpatuloy-f-To shelter; protect; continue;
protract.
whore.
Magsalansangan-c-To
dict;
impugn;
contra-
counterfeit; Mdgpaugap-/ -To forge; mimic; feign: affect; pretend. Magpauna-c-To advance; go first. Magpaunawa-c-To announce; proclaim;
confute.
advertise.
Magsalat-D-To Hunger; want; need; lack; or in famish; starve; be hungry need. Magsalita-oTo talk; speak reason address; harangue; converse.
Magsalitaan-r-To converse;
her;
talk
toget-
Magpaupa-r/-To
Magpayo-r-To
convenarit; parley. Magsalungatan-r To contradict; gainsay. Magsamasama-7'-To unite put together; coalesce; bind; alloy; mix; league;
condition;
collect;
embank; terrace. Magpilapil-7/-To Magpilipit-u-To distort; twist. Magpinta-7'-To paint; delineate/ picture. Magpisan-f-To join; associate; adhere; be united; unite; assemble; congregate; meet; abut; adjoin.
Magpteik-t-To sputter. wish; long Magpita-u-To desire;
require.
for;
gather.
Magpugad-7'-T6
nestle;
dwell.
Magpugay-o-To salute; hail; greet. Magpugot-v-To behead; decapitate. Magpulikat-f-To cramp; convulse. Magpumilit-r-To persist; exert; enforce;
contend; force; urge; persevere. Magpunas-u-To wash the hands and
face.
Magsangayon-r-To associate; join; unite; be united. Magsankletas-r-To wear toe slippers. Magsapantaha-u-To suppose; suspect; conjecture; presume. M agsasabon-n-Soapmaker. Magsasaka-n-Farmer; agriculturist.
Magsaulian-f-To return; restore; back. Magsaya-c-To be happy; enjoy self; be comforted; sport.
give;
one's
Magsayaw-c-To dance.
Magsaysay-c-To to announce; plain; Magsikad-f-To kick.
relate;
tell;
report; excharacterize*
sow broadcast.
MAG
72
MAG
Magtanga-a-Motheaten. Magtangal-u-To take apart; take to pieces; discompose. Magtangkal-r-To lump. Magtangol-f To defend; protect; help; assist; resist; oppose; repel. Magtanim-v-To sow; plant.
MagsiVap-7/-To economize; save. Magsilbe-/:-To nerve; be useful. Magsinok-f-To hiccough. ItagsiDgkaw-u-To hitch up; harness; yoke. Magsinungaling-u-To lie; fib; deceive;
falsify.
Magsira-i;-To break; r ot; degrade. Magsiraan ng puri-r-To tarnish darken one's reputation. Magsirain->'-To blacken or dar' en.
or
Magsisi-i'-To repent; rue; bemoan. Magsiste-i'-To assist; make or cause to laugh. Magsubsob-r-To fall down; crawl un-
M agtatagal-ft-Lasting;
durable.
der anything. 1VI agsubukan-v-To trig spig; watch; rival. v agsugal-v-To play cards; gamble.
\fagsuhol-r-To bribe. Magsuitik-t'-To rob; plunder. Magsuka-/;-To vomit; disgorge. Magsulsol-tf-To provoke; induce; excite; arouse.
form.
Magtihaya-t-To
face
up.
fall
on
the
back; lay
Magtiis-r-To
refrain;
suffer;
tolerate;
away; hoard.
tell;
undergo. Magtika-u-To determine; decide. Magtimbang-/'-To weigh. Magtinda-r-To sell; vend; cater. Magtipid-'--To economize; lessen
penses.
ex-
Magsuot
woods.
sa
gubat-f-To hide
in
the
Magtipiran-u-To economize; curtail or clip expensess Magtipon-r-To accumulate; gather; laylay away; cumuup; store; save;
late.
Magsupling-x'-To sprout; shoot; bud; germinate. Magsuri-t'-To fold; plait; double; crimple; probe; investigate; eaxmine. Mageusutla-n-Silkmercer. Magtaan-t'-To reserve; defer; exempt;
conceal;
separate;
restrain;
exempt; Magtira-'--To reserve; defer; conceal; separate; restrain; leave. on end. set Magtirik-c-To Magtitinapay-''- lo Baker; hreadmaker. Magtitisa-n-Tilemaker.
leave.
Magtabil-r-To gossip. Magtaglay-t'-To fetcb; carry; wear. Magtago-i'-To hide; conceal; disguise; hoard; collect; protect; shelter. Magtahan-?/-To cease; desist; forbear. Magtaka-r-To marvel; wonder.
infor-
pi-ess
Magtakapan-t'-To insult. Magtaobo-r-To run; caper; frolic; frisk. Magtali-r-To tie; bind; fagot. Magtalo-r-To dispute; contend; rival; fight; struggle; antagonize; cope.
ad-
Magtulungan--T6
assist,
favor.-
jrotect;
lii-lp;
aid.
Magtunaw-r-To
melt.
dissolve;
curse;
liijiiefy;
blas-
Magtanayaw-C-To
I>heme; execrate.
swear;
Magtamo-r-To
overtake;
pursue; reach; up; obtain. Magtampo-r-To pout; be sulky. flgtanan-f-To run away; leave secret ly; skip out.
follow;
come
-ness; ha-|)nipose; higgle; offer a certain price. Maturo-C-To teach; educate; breed;
gle;
Magturing -? To
instruct;
drill;
discipline;
roai-h;
drill;
edify.
Magtnruan-/ -To
punish.
discipline;
MAG
Magtuos--?/
73
Magwari v-To
MAH
think; meditate/ muse contemplate; consider reason; reflect, cogitate; ponder; theorize. Magward wari-v-To think; meditate; muse; consider; contemplate; reflect; cogitate; con; deem; reason. Magyabang-v-To boast; brag; vaunt.
Mag
Man-
ang
hahunanan v-To
costly;
take
root;
sprout.
Magugol-o-Expensive;
ced.
highpri-
Mag
Mag
compose; put
ugoy-t'-To
fro.
Magyari-r-To complete;
Ma-\;iri
finish.
awing;
rock;
move
to
contract.
and
Mahabag-a-Oompaseionate; clement;
fall;
Maguhit-f/-Full of lines.
Magnho-r-To
collapse.
to.
ukol-y-To pertain; belong ukol parang may ari-r-To master; domineer. Mag ulak-i;-To reel; wind; wrap upMagulang-tt-Ripe; mature; parent; aged. Magulang-n- Parent. Mag ulap-r-To cloud; darken, obscure. Magulat-i'-To be astonished, startled,
Mag Mag
sympathetic. Maliabag-y-To sympathize; pity; have compassion; grieve; be sorry. merciful Mahabagin-^-( Compassionate;
pious; piebald; holy;
Mahabang
long;
lublia-a-1'rolix;
surprised; astonish, surprise. easily Magulatin-o-Timid; skittish; frightened. Mag uliuli-k-To whirl; eddy. Magulo-a-Noisy; truobled; disorderly; chaotic; troublesome; clangorous;
blatant,
troublesome. dear/ high priced; magnificent; grand: splendid. Mahalaga-a-Precious; dear; costly; expensive; valuable. Mahalal-u-To be elected; elect; choose;
Mahal-ft-Costly; ~
declare; decree. Mahalata-t'-To feel; note; percieve. Mahalata-a-Notable ; percievable. Mahalay-a-Indecent; immodest; obscene; shameless; lewd; impure; mean;
put heads together. kalooban-a-Turbulent; unquite; dissatisfied; perturbed. Magulungin-a-Rolling; wheeling; easily
Magulo-r-To
Magnlo
any:
homely; ugly; bad; depraved/ licentious; sordid; rude; imprudent; unbecoming; malicious; dirty; dishonest;
slow; dull/ torpid.
rolled.
Mag umpok-u-To
visionary;
converse; conversation.
hold
or
dear;
overvalue;
overvalue;
sensitive.
usap-r-To talk; converse; litigate; contend; dispute. Mag usbong-f-To sprout; shoot up; bud; germinate. Mag usisa-t'-Investigate; pry/ reconnoiter:
Mag
value; prefer; endear; enshrine; praise appreciate; love. Mahal kay sa iba-a-Superior; paramount; more dear. dearer;
Mahal
na
gentlemanly;
espy; reconnoitre.
Mahangal-a-Stupid;
abject.
dull;
mean;
low;
Magustuhan-r-To like; enjoy; be peeased with; be delighted. Magutom-a- Hungry/ ravenous; starved. Magutom-c-To hanger/ starve; famish; be hungry.
Mahapdi-a-Sensitive; painful; smarting; prickly; pungent. Mahapdian v-To irritate; smart; cause
a sharp pain. Mahapis--Sad; mournful; grievous. Mahapis-y-To sadden; afflict; be mournful.
Mag
utos-f-To order; send; command; ordain/ enact. Mag utos parang may ari-t'-To master
domineer. Magviage-w-To
a journey. Magvisita-7'-To
travel,
visit.
journey;
ma!.e
Mahapishapis- a- Woebegone. Mahawig-v-To incline/ be disposed. Mahibang-?:-To rave; dote; become mad; go crazy; become demented. Mahiga-i'-To lie down; lay down. Mahigit a-More.
Mahigpit-a-Tight; tenacious; exact; severe; harsh; strict/ taut; rigid; close;
inflexible;
Magwangki-v-To
appear;
see; hypocri-
narrow.
10
MAH
.Mahigpit
obstinate.
74
linn;
MAI
Mahubog-- Pliant;
of the
kumapit-a- Tenacious;
easily bent.
Mahnkay-o-Pitted;
holes.
Malmlaan-r-To foretell; prophesy. libeMahnlagpos-?>To avoid; escape rate; avoid punishment. Mahulog-4?-To fall; yield under a difticulty
Mahulog
sa translate.
il>ang wica-r-To
interpret;
Mahilig
sa
pakikipagsama a-Sociable;
social.
corteous;
insecure;
withered.
Mahulog sa iba-?>-To relapse; fall back. Mahusay-tt Sound; healthy; wholesome; arranged/ secure; discreet; generous; noble; safe; sincere; just. Mahusayin-7/ To arrange; justify; make good; classify. Maibigan-7'-To like have regard for; appreciate. beloved; tempeMaibigan-o- Friendly;
rate.
Maibigan sa kasiyahan
ly;
-Loving; friendoff.
beloved.
I\laibsan-?;-To
throw
Maigot-fl-Paltry;
niggard; niggardly.
peacefully.
Mahinang loob-a-Coward;
languid; weak;
Mahinang
umintindi-rt-Stupid;
dull
slow
to
Maigot-r-To be bound tightly. Maiha\v-7/-To be roasted; roast. Maiinom-c/-Potable; drinkable. small; Maikli-a Short/ brief; concise; limited; diminished; compendious;
Maikli
comprehend;
minded.
summary. ang
isip-</ -Dull
minded.
bashful or shy
be
unsocial;
intractable.
Mahinto-7'-To stop.
frequently
han-
chary. Maimot at masakim-c/-. \\aricious. Mainam </-l landsome,- fair; pi-etty; line; genteel; dainty,- tasty: cheerful; neat:
beautiful; entertaining; exquisite: gorgeous; janty; jaunty. .Mainam na lubos-^-Klegaut; exquisite; graceful; dexterous. excellent; Ma in gat -^-Careful prudent: moderate;
Maimot-a-Close;
burdifficult; hard; Mahirap-a-Poor; densome: needy; grievous; important; dissatrous; dolorous; \\eary; anxious: painful; decrepid; tiresome; onerous; arduous; profound; disadvantageous;
abstract; inaccessible; faint,
modest;
ful;
Mabirap
difticult; gawiiw/ Laborious; tiresome: painful; hard to accomplish. Mahirati "-I'snal; ordinary; used; ac customed.
fidential:
aware;
precautionary; pre
Mahiva-T'-To be ashamed; blush. Mahiya //-Shameful; timid; backward. M alii vain -<7 -Tin lid; shameful: backward;
bashful; shy.
MahiyaiiL'-' -To
prudently. Ix- impatient, restless, lid 'I'o 'Mainip -cty or jealous; vex; irritate. Mainipau u llcstless; ini|>atient fidgety:
;
le
acdimnted,
unite|,
jealous.
or
accustomed.
<
Mainis-r To
\<>ciferous;
smother.
Malliyawin-a
boisterous;
Mainit-^/ Hot.
Mainit
ang
b"t-
Midmbdau-T'-To denu.k'
disi <>!(.
hcadcd.
MAK
Maintindihan r-To understand; compre bend.
Edaipagkakaila-a Deniable. Maipahihintulot a-Permissible. Maipapalit-rt-Changeable; pei-mutable. Mairog^ Loving; lovable; line; tender; delicate: affectionate; kind/ mild;
pleasing;
perfect.
75
MAK
Makalinga-a-( 'areful; solicitous; vigilant; mindful; assiduous; attentive; diligent; anxious; obsequeous; compliant. Ms'.kalugod-7'-To be pleasinir, griitit'ying or humorous.
amiable;
pleasing.
to
be
hung
up.
humorous. MakalunO8-r-To cause sadness. Makalunos-a- Painful; sad; piteous. Makamaniatay-^/ Deadly; mortal. M a kamandag-c/- Poisonous; venemous.
ing;
Makamandagan-v-To be
affected
poisonous;
tie
by
poison.
dilute; dissolve. lilim-r-To make shady;
Maisipan '/ Pensive/ thoughtful. Maitatago-a-O >ncealable. Maitatangi-o- Deniable. Maitim-a-Black; blackish; jetty; obscure; gloomy; dark; raven; ebony; darkbrown. Maiwan-/--To leave; forego; quit. Maka /--('an; could; having the power.
Makanaw-r-To Makapagbigay
rt-Hairy.
Makabubuhay-a-Nutrimental; nourising.
Makagagaling-a-Sanative;
healthful.
sanable;
or court
call
Makapamahala-7i- Jurisdiction; authority. Makapamala-7'-To -heed; watch; manage. Makapangyarihan-a: Powerful; potent; most alomnipotent; powerful, mighty; eminent; wealthy. Makapangyayari-a-Powerful potent; mighty; wealtli\*.
corrupt; pervert.
Makapitong doble-a-Sevenfold.
Makapulas-7y- o escape/ avoid danger. Makapupurga-^-Cathartic. Makaraan-i'-To elapse; go by; pass. Makasalanan //-Sinner; offender; delinquent. Makasama-v-To hurt; injure; cause pain; Makasapat-7/-To be just or sufficient,
satisfy;
-
perspire.
Makahihhva-rt-Sectile.
Makahilagpos-v-To pull apart; elude; away/ get away. slip Makahon-y-To embale; be packed or
boxed
Makaisa
up.
Makahuhubog-o-Pliable.
gratify.
ang halaga-?'-To be equivabe of equal value. lent; Makaisa ang layo-7'-To be of an equal
distance.
harmful.
Makaiyak-a-Crying. Makakaiba--Alterable: alterant. Makakain-a-Eatable; edible; comestible. ol)tainal>le. Makakamtan-rt- Attainable; Makakita-r-To see. Makahit-r-To scatter; extend.
crowd in; slip inMakasilingit-r-To take part after the proper time. Ma asing layo Of an equal distance. Makasira-f To be able to break or destroy.
Makasistra-c/-Harmful;
healthful;
Makalawang-o-Rusty.
Makaligtas-7'-To danger.
liberate;
tageous;
save
from
Ma katana \\-r-To
Makatas-i7-.Juicy;
Makalilim-a-Shady. Makalilimot-a-Omissible.
illumiMakaliliwanag-rt-Illuminative; nating. Makalimot-t'-To omit; miss; forget;
ludicrous;
large.
Makatekas-/;-To cheat;
dle.
deceive;
swin-
neglect.
MAL
balance; weigh. Makatitiis-a-Bearable; forbearing;
poise;
tient.
Makatimbang-v-To
counterpa-
Makatulad v-To
be lake;
resemble.
hear
escape;
avoid.
as-
Makipagcasundo-v-To reconcile; comply; be friends or congenial. Makipaglamas-u-To attack; assault; fight; combat. Makipaglikutin-v-To be boisterous; be; rompish or noisy. Makipagmook-'i/'-To fight; war; oppose combat. Makipagpasiya-t-To feel; grieve.
converse; Makipagsalitaan-r-To enter into a conversation.
talk;
Makaya-v-To be
or
ability.
able;
Makayamutan-v-To
disgust.
displease;
murmur;
snarl.
Makipagusap-c-To
interfere;
meddle;
litigate; dispute; study; talk; discuss; contend; converse; speak; reason; confer; harangue.
Makipagyari-oTo complete;
finish.
fric-
Makiayon-7/-To coincide; acquiese; yield: have the same idea. Makibagay-y-To sympatize; accomodate.
Makihalubilo-7/-To
tude.
be one of a multicoincide;
agree;
glossy.
Makiisa v-To
yield;
for another.
review;
tight;
see
or
close;
rigid;
Makiling-a-Leaning;
Makilitiin-a-Ticklish.
inclined.
for;
be
con-
Makuha-r-To
get; take.
lustrous.
Makulot-a-Curly. Makulot-i;-To curl. menstruate Makunan-v-To miscarry; very strongly. Makupad-a-Diliatory; lazy; dull; indo
lent;
late;
gay;
neat;
graceful;
lucid;
plain;
natty;
terse;
slow.
Makui>itin-c-To purloin;
pinch;
knock
stamp; emboss: Makipagaway-7/-To dispute; litigate; contend; fight; rival; quarrehopposse pick; a quarrel.
Makipagbabag-v-To
tend; quarrel.
fight;
rival:
con-
Makipagbaka-v To war;
combat;
opj>'
fight;
attack;
Makipagcapowa-v-To be
social or corteous.
cordial,
kind,
Malabis w-Rest; remainder; residue. Malabis na kasamaan //-I 'or \ ei- s y wickedness. Malabis na luat-n-Tedium; tedoinsness;
i
prolixity.
MAL
excessive love. Malahis ng tipid '/Miserable;
stingy. Malahnaw-tf Thin,- rare; diluted.
77
Malaiiian-r
MAL
To know; wit; ken; understand; minpivluMid; cogni/e. Malainbot-a-Soft; spongy; pliable; limmellow; tender; lithe; ber; bland; flexible; delicate; docile plaint; weak; mild.
Malabis na pagmamahal-n-Predilection;
mean;
miserly;
Malabo-O-Muddy; obscure; murky; dark; gloomy; dubious; indistinct; unintelenigmatic; thick. Malagak-7'-To put in charge
igible;
affable;
meek; gentle;
lenient.
cool;
of
an-
tempered;
frigid;
other;
Malamig-a-Cold;
refrigerant.
bleak;
Malangib-a-
Scabby;
scurvy;
scurry;
res).
mangy.
Malangis-a-Oily; oleagneous; line. Malanta-v-To pine or fall away wither;
Malaglag-7/-To fall. Malagkit-a-Sticky/ unctious; greasymucous; gluttinous; soft. luxuriant, fertile; Malago-O-Leafy; t'ruitrul; copious.
tide;
Malaon-rt-Prolix; old.
Ma la got
<lie.
ang
hininga-t'-To
Malapad-n-One cent.
overabundant.
Malapit-a^7/.-Near; close. Malapit-a-Proximity; next; negbhboring; contiguous; mediate; impending. near; Malapit na rnalapit-arfv.-Very nearly; almost.
Malagpos-a-Exxcessive;
Malagpos-w-Residue;
'
remainder;
over-
plus.
Malagpos
Malapot-a-Thick; dense; close. Malasa-a- Palatable; tasty; mellow. Malasin-77-To run over; peruse; survey review; revise; observe; notice; heed;
Malait-a-Contemptible;
abject.
despicable; low;
afort;
mind.
Malason-t'-To be poiasn. Malason-a-Poisonous; venemos. Malata-a-Tender; weak; delicate; languid
faint; soft, heartless;
walk.
firm;
husky;
vigorous; mighty; tlrawny; burly; hale; corpulent- robust; rigid; perfect; sound; solid; stocky; inflexible; hard; coarse; brave; valiant; active;
effective; bouncing; vehement. Malakas ang katawan-a-Healthy; sound. Malakas kumain w-Glutton; healthy
withered
extensive; ample; wide; capacious; spacious; champaign. Malaway-a-Salivous; salivary. Malawig-7/-To explain in a round about
Malawak-a-Large;
way. Malayo-a-Distant;
far; retired;
remote;
outlying;
eater.
solitary.
Malakas uminom-;z-Tippler; drunkard. Malakhin-v-To honor; respect; dignify; adorn. Malaki-a- Large; great; vast; huge; burly; gigantic; heavy; weighty; important; compact; strong; lofty; corpulent; circumspect; arduous; stout; grievous. Malaking lakas-n-Power; might. Malakingmalaki-a-Very great or large;
Malayo sa kaguluhan--Quiet c;alm. Malayo sa kapowa-a-Shy; diffident. Malayo pa sa-odt?. -Beyond; farther; on
the other side. Mali-n-Mistake; error; oversight; blunder.
fault;
d efect
chief;
principal.
Malibag-a-Dirty; greasy;
filty.
Malaking pag-ibig n-Deep love. Malaking tawo--Largeman; gentleman. Malaki pa-a-Larger; greater.
Malakuko-a-Warm; lukewarm;
tepid.
Malibog-a-Lewd; lustful; immodest; indecent; obscene; impure; shameless. Maligaw-7/-To mistake; commit an error lose one's way; err.
Maligaya-a- Joyful; pleasant; merry; happy; fortunate; prosperous; convivial;
holiday.
MAL
bathe; take a bath. Maligtas-r-To be saved. Malihim-o-Secret: reserved; cautious;
Maligo-?--To
confidential; silent. Malihis-i'-To err; mistake;
78
MAL
misjudge;
Maliwanag na malabis-a-GHstening; too shiny or bright. Alalowag-^-Wide; free; open; loose. Malowag-a-Loose; free; open; wide. Maluag ang kamay-^-Spendtrhift; prodigal.
become
Muliit Maliit
litle.
lost.
Maliit-fl-Lettle
na
maliit-a-Yery
small;
very
hap))y;
Maliit pa sa-^ Smaller; less. Mali ot-a-llestless; misboisterous; chievous; lively; noisy; turbulent. Maliksi-ot- Active; quick speedy, expeditious; smart; nimble; light; free; prompt; lithesome; highspirited; swift; ready; spry: diligent; loose, mercurial.
pro-
tedious.
Malilim-a-Shady;
neglectful.
Malilimutin-a-Forgetful;
umbrageous. o b li vious
-print.
Malubay-r/ Kasy; pliant; amiable; pleasing; slow; easy of success. Malubay ang asal-a-Amiable; pleasing; good natured.
Malubay
speech.
makipagusap-r/-Mild
of
Malimbag-r-To stamp;
gentle; tame-
Malimutan-v-To
forget;
neglect; omit;
extreme.
mistake; unlearn. Malinamnam-tt-Delicious; select; mellow; buttery. disMalinaw-a-Crear; bright plain; tinct; open; evident; manifest; public transparent; sheer; obvious. Malinaw dingin-a-Intelligible; concievable;
Malubha-ar/7'. Too;
very.
Malugas-v-To fall out; shed hair. Malugod-a- Amiable; pleasing; happy; merry; convivial; good natured. Malugod-v-To be happy, contented,
pleased, satisfied, delighted
vivial.
or con-
pronounced.
Malingatin-i--To neglect; forget; overlook; skip. Malingat a-Forgetf ul; neglectful. Malinis-a-Clean; pure; clear; decent;
Malukong-;/-Concave; concavity; hollow; hollowness. Malulan-f-To contain; hold; have; comprise; be held.
plain;
immocu-
unadulterated; virtuous; devout; tidy; honest; modest; refined; mere. Malinis na loob a-Sincere; clear; frank,
cordial;
stale or
musslow;
Malumanay-7'-To
Docile;
gentle;
puro.
?;-To disjoint.
Malinsad
Malipo-7'-To extinguish; become exterminated or destroyed. Malipos-"-l'ustly; full of pustles. Malij.os-7'-To be full of. Malirot-a-Unsavory; having a bad taste. Malited-'/-Strong; robust; nervous; vigorous.
Malito-/-
full of holes.
mean.
afilicted
Malumbay-v-To be
or sad.
Malumbay
na
loob-r/-Sad;
mournful.
Malumot-a- Mossy; oo/.y; slimy. the dingur; give >rilunipo7' To have uay in the knees.
Malundo -^/-Sagged.
sorrowful; MalungUot-" Sad; gloomy; mournful; unhappy: melancholy; mean; I'ueful; bleak; hapless; downcrestfallen; chapl'allen; contrite plaintive; pensive. disconsolate. Maluniugning ^-Bright: shining; brillant; glistening glittering. sail or moui-nMalunnsan To Ke
cast;
/
la/y.
(
Mali wag qaangyari-a-Difficult; hard. Maliwanag -n 'lear; bright; evident; obluminous; hu-id; vious; listinct;
refulgent; overt; <tstensibl<-;
pronounced:
express; point
ful.
MAM
Malupa-'/Karthy;
territorial.
7<)
MAN
Maminsanminsan-r/'/r. Now and then> sometimes; from time to time. find Mamiutas 7'-To censure; fault;
ridicule;
cristici/e.
having
much
hind;
Mauiiriiisa-r-To iron.
Malusaw
7.
--To
dilute;
dissolve.
rarify;
light: stuff;
become
oppose.
satisfy.
thin.
Maluto-r-To
boil;
le;
cook.
Malutong-'/- Britt
offend;
become
Mamagitan-v-To
mediate;
raise tbe price.
intercede;
interpose;
dear;
bespeak.
Mamukha-7/-To resemble; be
li.^e;
favor;
become
after;
Mamukod
tinct;
be disout-
heed;
Mamukod
vie;
take care; keep; govern; command, direct; administer; man, wield; reek;
boss.
exceed; excel. Mamula-y-To redden; blush; dye red. Mamulaklak-v-To flower; bloom; flourish;
thrive.
ha-
through
Mamalago-r-To
abundant. Mamali-r-To
blunder;
take.
err;
become
fruitful;
be
Mamumula-That
red.
which
will
become
Mamana-7'-To inherit. Mamauas-r-To swell; tumefy. Maroangha-tvTo wonder; marvel; stare. Mamanhid-r-To numb; benumb; cramp;
imbe poor; beg; hunger; starve; famish. MamVmo-?;-To command; lead; head: marshal.
Mamulubi-v-To
poverisli;
Mamunmhunan
>i-Ca}>italist.
become torpid
Mamanhik
7'-To
mediate; go up.
rheum;
smoke
cigars.
cor-
Manada-w-Flock; herd. Managal-y;-To last; continue; subsist; endure; persist. Managhoy-7'-To lament mourn; grieve;
'
Mamantog-7'-To inflate; fill with wind; blow full of wind. Mamaos-7/-To become hoarse.
cry;
bewail.
Mamaos-a-Hoarse. Mamasdan-7'-To see; watch; detect; find; discover; meet with; hit upon. Mamaslang 7' To be rude or disrespectful.
Managot-f-To bail; answer. Manahan-7'-To inhabit; rsside: dwell. Manaig-^-To conquer; predominate; excel;
ou.tdo; surpass.
tell
Maiming
one's
hear;
Manainga-i'-To
attend.
listen;
hear en;
AIamatay-7'-To die; perish; end; go out; stop; terminate or conclude life Mamanlo-7'-To fill; be filled or stuffed. Mainaya-atf?;. -Presently; soon: immediately; right av, ay; at once; then; before long; in a moment; after. Mamili-r-To choose; buy; purchase; go shopping; prefer.
Manakif 7'~To hurt; wound; offend. Mana. ot-To frighten; terrify; daunt,
intimidate; scaie. harangue; Manalangin-7''-To petition; beseech: pray; plead; invocate invoke.
MAN
80
Mangaligkig-?;-To
JVIAN;_
shiver
or
tremble
with cold.
Mangaling-v-To come from; issue from; arise, proceed or spring; from; originate
in.
Mangaling sa-v-To
from.
descend or
come
Manampalasau-v-To insult; offend; make; angry; revile; abuse; injure. Mananagot-n- Bondsman. Mananagpi-??-Cobbler; one who patches. Mananagwan-w-Rower; paddler.
Mananakop-#-Savior; rescuer/ redeemer. Manananim-w-Planter; one who plants. Mananaya \v-n Dancer.
Manangis-7>-To cry; mourn; snivel; sob; grieve; lament; bewail. Manaog-7/-To descend; go down. Manariwa-7/-To grow or become green. Manatili-v-To continue: protract; endure;
subsist;
last;
fix;
to
threaten.
Mangangahoy-w-Woodsman; woodcutter;
Mangangalakal-;z-Merchant; dealer; trader; shopkeeper. Manganib--t/-To be in danger. Manganinag-tf-To be transparent. Manga pagkain-n-Victuals; provisions. Mangapit-7/-To grasp; seize; catch;
snatch.
fasten:
persist.
Manbabayo-- Mallet.
rick.
Mangas-n-Sleeve. Mangas na maluag-w-Poke. Mangaso-v-To hunt; chase; go hunting; course; gun; go on a chase. Manga sundalong bantay-n- Guard.
Mangatal-u-To
tremble.
weak
or
M anenegosio-a- N egotiable.
anak-jg-Children.
poor.
Mangati-7/-To attract by deceit. Mangatowiran-t? To argue; reason; discuss; discourse; affirm; give a reason.
fix-
Manga Manga
tures;
bagaybagayan-w-Chattels;
furniture.
Manga upang
or
sa kaaway-
languid;
debilitate.
Mangbabasag-w-B reaker;
breaks.
one
who
mock;
Manga
Man ga
Mangbadya-f-To
ridicule;
imitate, scoff;
damit-w-Apparel.
copy.
cai)ture;
Mangbihag ng sasakyan-7'-To
ng
horse
hayop-tt-Vetrinarian; doctor.
Manga^amot
ferrier;
Mangagaod-n-Rower; paddler.
Mangagapas-//- Reaper; harvester; mower; one who reaps or harvests. Manga gastos-n-Expenses; chai'-cs. Manfagaw-#-Bobber; phmdcriM-; thief. Mangagawa-n-Doer; maker; author. Mangjigsiwa iiL 1-arilcs // Cooper. MaiiL a.^awa ng knt^ilio //-( 'ntler.
r r
Mangbububo^w-Founder. Mangdirigma-w- Warrior; soldier. Mangubat-v-To go to the woods; work in the \\oo'ls; become or grow woody.
Mangugupit-n-Barber. Manglui--Won<k'r; admiration; ama/.enient.
Ma
n.L.
r a.L at -/-'!'>
hite:
Manghaharang*n-Hfghwaymaxi;
robber,
)>andit
M:mg:ihas
plucky;
spirited.
" .\'_'n-ssi\e;
saury;
bold.-
intrepid;
forward.-
slalwnrt;
stahvortli;
spunky; pi-erorious;
venture:
hightry.
Manghawak-v- To attach;
hold of,
Mauu hiliin:'ii:_'-;
r
MANG
Manghimasok-v-To
meddle.
interfere;
81
interrup;
MAN
umit-v-To
steal; pilfer;
Mang
rob;
seize;
grasp.
Manghina
come;
Mang
discouraged;
grow dejected/
retire;
Mang usap-w-To
become
coura-
converse
geous; strengthen; invigorate; enforce; exert; reinforce, gather farce/ make strong or brave. Manghingutn ;'-To lonse; clean from; lice (leas. or Manghiniksik-7'-To louse; clean from or fleas. lice
Mangyari n-Result, consequences. Mangyari-v-To happen; be done; have; may; can/ be possible; be able or
feasible; possess.
Mangyari-co/jy'.- Because.
Mangyaring bigla-v-To do
Manyayari-tt-Fe^isible: sible; easy.
in
practicable;
a hurry. pos-
Manghuhula-n-Prophet.
Mang Mang
one's
Mang
iit-w-To
nickname; ridicule
terrify, frighten;
scoff;
censure.
Mangilabot-u-To
Mangilid-v-To
shore.
scare.
Mangilalas-7'-To marvel;
Mangyayaring
durable.
tiisin-a-Sufferable;
en-
Mang
vibrate.
Mangiti-f To
smile
lay
look
eggs.
pleased
or
have
compasunder-
happy.
Mangitiog-i'-To
Mang
porringer.
Mangkulam-v-To bewitch.
Mang-labari-v-To struggle; fight; war; strive; contend; resist. o])]>ose; anglalik--Turner. Manglibak-t'-To deride; scoff; jeer;
Mamihasa-v-To accustom/ inure. Maniin-w-To prop up; build upon; raise on the hands/ support on anything.
Manika-n- Wrist.
mock.
Mangliligis-n- Miller; grinder.
Manikad-v-To kick;
beg.
fling out.
Manglulusog-tt-Plunderer; destroyer;
lager;
pil-
consumer.
idiotic; stupi<l; dull;
Mangmang a-Folish;
conxvardly;
by another.
Maningas-a-Fervent; ardent; Manigid-w-Trower.
Maningil-7/-To collect,
vehement.
quivering.
glitter;
Maniningil-w-Collector; taxgatherer.
11
MAN
Manininta-w-Lover. Maninira-n-Breaker; destroyer; misdealer;
82
iner.
MAP
Manunulid-ft-Spinner of thread;
exam-
corruptor.
ari
Maninira ang
ter;
ng may
ari-n-Defaul-
defrauder.
Maninira
ng pagaari--Spend thrift;
Manununog-n-Incendiary; burner.
squanderer.
Manuya-v-To
please.
flatter;
coax;
deligth;
Maolingan-r-To
Maowi-7/-To
Manirahan-v-To dwell;
side;
live;
return;
Mapa-n-Map.
inhabit.
believe;
faith.
Manirintas-r-To braid.
trow;
credit;
Mapag aglahi-a-Joking; funny happy. Mapag aksaya--Spen<ithrift; prodigal. Mapag aksaya ang pag aari ;?-Spendthrift; squanderer; prodigal. Mapagal-77-To fatigue; tire. Mapag ampon-a-Generous; noble;
lib-
Maniwalain-rt-Trustful. Manlalabra-n-Stonecutter.
Man
ly;
spasm. Manlulupig-n-Usurper. Manok-w-Rooster; cock; chanticleer. Mano na-mfrr.-Would to GOD; for heaven's sake. Manong-/fcr.-At least. Manong-arf:/. -Though; at least; scarcely;
M an liso-?' Tramp;
Mapagbalbas-n-Flatterer. Mapagbanalbanalan-a-Hypocritical;
sincere.
in-
Mapagbasagulo-a-Quarrelsome;
entan-
hardly; otherwise.
Manotnot-r-To ravel. Mansa-w-Spot; stain; blot; blur; blotch; blemish; faeces; dirt. Mansahan-7/-To stain; spoil; blur; blot; tarnish; bespatter; daub; contaminate;
blotch.
Mapaobata-a-Childish. Mapagbigay galang -Rebpectful; polite. Mapagbigay loob-a-Obedient; attentive; compliant. Mapagbiyaya-a-Extraavagant; generous;
wasteful; magnificent; grand; splendid.
Mapagbuhos-a-Effusive.
Mapagdasal-rt-Prayerfnl; pious. Mapagmagaling-rt-Curable; healable.
Mapaghamon-a-Pro vocative;
})rovocating;
irritative;
Mansuhin-7'-To tame; domesticate. Mantel-M-Mantel; tablecloth; altardoth. Mantika-w-Grease; lard; fat. Mantinihin-v-To maintain; support; sustain; hold up.
Mantiquilla-n-Butter.
Mapag
^ith
the
horns;
Manuag-r-To
butt.
hook
defraud;
false;
untrue;
counterfeit.
Mamil>;i" Deceitful; cheating. Manubig-?'-To urinate; emit urine. Manubok-/--To spy; espy; watch; test;
try.
Mapaglaro-rt-Playful;
jesting;
rompish;
wanton.
Manuka-i'-To peck.
Mapaglaway-o-SalivouB.
Mapaglinkod
//-('(.mi'liant: loving:
kind;
blaspheme.
Manumpa ng
jure;
knsinungalingan-7'-To per
falsely.
swear
Manunuba-M -Swindler;
cheat.
r
.
Mapa-.'mayabiHii: "
'omvite.l;
proud;
haughty,
MAP
Mapagmura-rt
slanderous.
Vile;
g
low;
MAP
servI'n.fitaMe; ntseful; beneficial. Mapalad ^/-Happy; lucky; fortunate; blessed; prosperous; successful; thriving.
slandering;
eager;
Mapakikinabafigan
iciblc;
r/
Mapagnasa-^
longing:
lU'sirous;
greedy;
lewd.
Mapalagay-i-To
te.
elect;
chose;
nominafor-
Mapamanhin-a-Superstitous.
Mapamansa-a- Spotted;
let
or
profitable.
Mapang agad-a-Quick; early. Mapang agad-atfo.- Early; quit-Iky. Mapangaw ang gulong 7/-To stick
rnud.
in the
Mapagpasimmgaling-rt-Lying; deceitful;
erroneous.
Mapagsiste-tf- Joyful; gay; festive; happy; graceful.
Mapagsumbong--Informer;
bearer.
telltale; tale-
Mapagtago-n-Secret; underhanded.
Mapanglaw-a-Gloomy: dark; obscure; sorrowful; sad; mournful; sullen; somber; cheerless; rueful- mean; murky;
hazy.
Mapagtago ang
ful.
galit-a
Mapagtamasa-a-Profuse; abundant.
Mapagtanim
ful.
sa loob-a-Rancorous; spite-
in-
Mapanira-n-Destroyer; breaker.
Mapanirang puri-n-Defamer.
Mapansin-y-To feel; note; understand; hit upon. Mapantay-y-To become equal or matched. Mapanumpa-tt-Foulmouthed; vile.
oontemplative.
injure; hurt.
rest;
Mapagbamak-o-To
Mapahinga-i/-To
breathe;
respire.
repose; be calm;
relapse.
Mapaigatan-a-To interpose; intercede. Mapaikpik r-To compress; press. Mapainom-7'-To invite to drink. Mapait-a-Mordant; bitter; poignant; pungent; rough to the taste. Mapakaila-7'-To deny; retract. Mapakaila-a-Deniable. Mapakaluma-v-To be old or stale. Mapakatanda-^'-To be very old. interfeMapakialam-a-Maddlesome;
ring.
Maparie-u-To belike or equal; resemble; match. Mapasal-y-To meddle; interfere. Mai>asalan-?;-To be obstructed or choked
up.
to;
aug
go to
any
difinite object in
MAR
Mapatulala--astonishing; wondefull.
s t
84
ufeyin g
;
MAR
Maraming Maraming pagaaring lupa-?i-Land-holder
planter.
nabasa
sa libro--Learnel.
.
Mapawis-a-Sweaty/ perspiring. Mapeka-7'-To feel angry or hurt. Mapekas-o-Angry; disgusted; hurt. Mapiga-v-To squee/e; press.
Mapaghati-rt-Antiphatethic; irritated. Mapigil-v-To be bound or restrained. Mapiiay v -To become lame; limp; sprain. Mapilipit-7'-To be twisted or twined; twist; twine about.
Mapilit-rt-Urgent; compulsory. Mapilitin-?;-To press; urge;
oblige.
Maraming
nered.
panulukan-rt-Angular;
fatty;
cor-
Maraming taba-a-Greasy;
lent;
c<rj in-
obese.
Maraming
miserly;
paltry;
compel;
irritated,
Mapintasae-a-Censorious. Particular.
niggardly; petit; close; mean; closefisted; tight; grasping; penurious; misfrugal; voracious; selfseeking; erable; churlish narrow. Marangal-rt- Eminent; honorable; noble; illustrious; solemn; exellent; sublime;
splendid; sumpgreat; fine tuous; surpassing; potent; just; fair; transcendant; honest; patrician; large; exalted; powerful; wealthy;
grand:
Mapootin-a-Touchy; moody;
rascible.
fretful;
ir-
Mapudpod-a-Blunt; dull; stupid. Mapula-a-Red; reddish; ruddy. Mapula ang mukha-a-Redfaced. Mapulang mukha-w-Blush. Mapulapula-a-Pink; reddish. Mapulot-f-To find; pick up; detect; hit upon; meet. Mapulot-ft-Full of honey; having much honey.
Marapat-r-To deserve; merit; have due: appertain/ belong to. Marapatin-u-To incur; merit; have due.
parusahan-a-Punishable;
that
Mapuno-v-To
Maporol ang
inert;
fill;
stuff.
slow.
Marawal
able.
Margen-w-Margin; edge.
Marikit-a-Beautiful; graceful; pretty gen seel; elegant; excellent; nice ueai;
Marabilis-n-Maravedi.
Marahan-odv -Slowly;
degrees.
little
by
little;
by
handtome; gay; gallant; fine; exquisite; dexterous. Marilag-rt-Kmineut; grand; famous; illustrious; magnificent; noble; honorable;
fair;
bold; audaforward. Marahil m/r- Probably; perha})s; maybe; can be; haply. Maralita--Needy;poor; poverty-stricken; In want.
Marahas-a-Brave; valiant;
cious;
man.
Marinig-r-To
attention;
r '
hear;
percieve;
understand; overhear.
pay
Maramay r-To
note.
ct't'c. t:
inciilpntc.
Maranidainaii-T'-To
feel; grieve;
percieve;
Marka-// Mark; stamp. l'o stamp; Markalian mark; brand. Marques n-Marqnis. Martillo //-Hammer.
Maramdamin
^/-Sensible;
tender/
Marumhan-r-To
dirty;
soil;
numerous;
copious;
dowdv; droosy;
Marungis-^ I>irty; soiled; filthy; foul; nasty; dowdy; droosy; sordid; dingy;
MAS
uninndtece; becoming:; tious; obscene.
liewd;
licen
&
Masama
formed.
MAS
knowing; learned; prudent; judicious; SM.LTC; erudite; shrewd; proficient; prndeu tial; conversant; able; civilized; sa}>ient; reserved. Maranong-jf-Sage; wise man. Marunong magingat ng libim-a Secret; silent; reserved.
Marmiong-a-Wise;
discreet;
Masamain-c-To
dislike
censure; disapprove; reprove; make or cause to be bad; hate; adhor; detest; loathe. Masamang kaugalian-a-Illbred; rude. Masamang ugali-a-Illmannerred; impolite;
illbred.
Masama Masama
cast.
pa-a- Worse.
sa lahat-a-Worst.
scatter;
KO\\
Marupok-a
Brittle;
frail;
delicate; forceless;
Masambulat-r-To
Masanay-7/-To
ence;
broadexperiglut.
practice;
fill;
know;
be accustomed or able.
stuff;
.Masandat-v-To
satisfy;
plen-
wealthy; rich.
encounter;
col-
Masakim-a-Avaricious;
serly.
greedy;
dolorous;
mila-
Masakit-a-Sick; borious.
painful;
be sweet; sweeten; palatable or savory. Masaj a-a-happy; joyful; cheerful; jocose; jocular; entertaining; merry; halcyon; convifacetious; pleasant; affable; ,vial; bouyant; gleeful; jaunty; vivacious; winsome; comical; comic; good natured; cavalier; festive; amusing;
Masarapan-z'-To
make
r
mordant; rough to Masaklad-a-Sour; the taste; unpleasant; disagreeable; Masakop-r-To protect; defend; be annexed; be included; impend.
Masaktan-f-To cripple; hurt; injure; main; wound; affend; grieve.
Masaktin-rt-Unhealthy; painful; Masakuna-rt-Disastrous.
sickly
tasty.
away;
fail
of
gay; jovial;
con-
Masebo-a-Greasy
fatty; fat.
Masalungat-u-To oppose;
tradict.
Masama-a-Bad;
verse
evil;
wicked;
Mas idli-a-Active;
ing.
affective.
pernicious; unbecomdeleterious; ing; indecent; baneful; harmful; abusive; profligate; arrant; despicible depraved; infamous; ominous; destructive; dreadful; false; ferocious; terrible; fatal. Masania-mf':. -Perversely; viciously; perniciously; banefully. Masanni-// Kvil; bad harm; faul; hurt; injury; mischief.
vicious;
Masigla-a-Diligect; active;
merry; amus-
Masiki-a-Shy; bashful; embarrassed. Masikip-a-Narrow; close; tight. Masiksik-^-To fill up; stuff. Masilaw-7y-To be dazzled; daze. Masindak-ty-To be startled, surprised, or astonished.
MAS
Masinop- Curious; inquisitive. clear, evident Masinsay-r-To be
or
MAt
Masusuklam-rt-Repulsive. Masuwayin-a-Obstinate; obdurate; stubborn; conceited. Masuvo-r/,-Obedient; attentive; compliant;
civil; polite;
known.
Masinsay-rt-Clear; evident. Masinsin-rt-Close; thick; compact; firm; solid; consistent; gross; tight; strong;
courteous.
massive.
Masintahin-rt-Affectionate; kind; loving; pleasing. Masintahin sa Dios-a-Pious; holy; merciful.
Mataas-a-Tall; high; elevated; lofty transcendant; majestic. Mataas ang gitna-fl-Convex; con vexed.
Masipag
tf-Diligent; industrious;
thrifty;
Mataas pa-a-Higher;
Mataba-a-Fat;
taller; sujierior.
sedulous; officious; ready; prompt; quick; active; smart. Masipag magaral-a-Studious. Masipak-?/-To break (per. to, the jaws). Masira-7/-To break; damage; rot; spoil;
impair.
obese;
greasy;
chubby
chunky;
Masira ang
se]a-
demented
Maso--Nave; hub.
Masobasob-v-To
full
down.
con-
unwearied.
Matagilid-a^v.-Sidewise.
Masubok-v-To
experience.
hurt;
cause
Matagintlng--Sonoreus; pleasing; harmonious. Matago-t'-To be hidden or concealed. Matago-a- Hidden; concealed. Matagpos-a-To be deficient; fail. Matagpuan-a-To find detect; meet! encounter; discover; hit on.
with a
Masucal-rt-Dirty;
filthy;
slattern.
Masuklam-rt-Acrid; detestable; loathesome; execrated, antipathetic. Masuclam ang loob-a-Angry; irritated. Masnlat-?--To be written or composed. Masnlong ?'-To swell increase; continue;
Mataho-?/-To
rience.
know;
be
able;
expe-
be brave or bold. Masumpong-7/-To run against; meet by chance; strike or butt against. Masundo-/;-To be called or sent arter.
Masuud
uin-r/- Reconcilable. intractable; severe; Masungit-w-Cross; harsh; arduous; crampy; cynic;fell; rigid; arbitrary; combative; cynical; pugnacious; vixenish; vixenly; crabbed. Maeunod-v-To Follow, come next. Masuno'j /'!'" burn; bla/.e; inllame. Masunnfin <i-\ )ocile; convenient; gentle; moderate; obedient; attentive; compliant submissive; humble; dutiful; amiable; resigned: duteous; indulgent. Masupok-i'-To he on sumed. Masustancia-a-Succulent, juicy, nourish
i
sharpset; ravening; hoggish. Matakot-O-Airald; terrified; intimidated tremulous; timid; fearful. Matakutin-rt-Tremulous; timid; fearful; apprehensive; sensitive; cowardly; coward; chicken hearted. Matalas-rt-Cute; cunning; sly; sagacious; fine; smart; lively; knowing; crafty; diladroit; 'shrea.l; discerning; igent; ready; delicate; perfect. Matalas ang isip-w Learned; sharp; intel
ligMit;
skillful; skillful;
awake; kn
\v;
ing;
Matalas
ciollS.
magma$id-a-Cunning;
^a^a
Matalastas-r
ing.
87
Matalim-r/-Sharp; pointed; edged. Matalino-a Cigar; witty; circumspect; judirious; wise; knowing; prudent;
obstinate; ged; tenaceous.
contumelious; dogl>e
sharp; sensible; light; acute; discreet; learned; smart; intelligent; skillful; sagacious; sage; sapient; mature. Matalo-7'-To lose. Matambog-v-To throw to another.
im-
manifest.
pout-
Matanda-o-Old; aged; decrepid, ancient; antiquated; antique. Matandang galit-n- Rancor; grudge. Matandaan -a Mindful; retentive. Matanga-7>-To astonish; stupefy.
cumbersome.
Matangisin--Touchy; snivelling.
Matankad-o-Tall; straight. !\Iatanto-f-To understand; hear. bold,Matapang-o-Brave; valiant,
trepid; spirited;
Matining na
constant;
n-
loob-n-Moderate;
manifest; brave;
forbearpolite; valiant;
firm; loyal.
vigorous; gritty: redoubtable; courageous; stong; firm; gallant; doughty; graceful: stalwart; stalworth; spunky; plucky; agressive; saucy/ pungent; poignant. Matapos-f-To finish; terminate; end; perish; die; conclude. Matarok-7/-To enter; penetrate: remark; sound; be understood; judge.
close;
stingy.
stay;
Matira-v-To remain;
reside.
stop
over;
Matisod-v-To stumble/ stub. Matisuran-a-Stumbling; tripping. Matitiis-a-Tolerating; abstemious; sufferable; abstaining. Matitirahan-a-Inhabitable; habitable. Matiyaga-a-Constant; loyal; firm; dili-
Matastas-p-To
rip;
ravel.
gent:
tolerating; sufferable.
de-
iMatatag-7'-To
be established,
ordained
or enacted.
rejoiced.
legal;
la
ful;
Matowid-a-Right;
constitutional
;
just;
proper;
recievable.
Matatawanin-a-Smiling; agreeable. Matayog-o-High; tall; elevated. Matayong-v-To obstruct; check stop. Matibay-a-Firm; storng; staple; compact; stout; sound/ permament; perresolute; secure; entire; constant; coarse; complete; solid; vigorous ;hard; rigid; informed,
fect;
fast;
gihteously.
Matsing-n-Monkey.
Matuiran-7/-To debate; discuss; dispute; controvert; reason.
flourprofitable; ishing; thriving; increasing; growing. Matuklasan-r-Te discover; detect; find; search.
Matiibo-rt-Lucrative;
stead}*:
close.
Matibay na loob-a-Constant;
nifest;
loyal;
mafirm;
steadfast;
firm.
Matigas-a-Hard;
inflexible;
solid;
stubborn/
tight.
nimble; Matulin-a-S\vift; quick; fast, rapid; prompt; hasty; precipitate/ spry. Matulin-ieZv. -Rapidly; lightly; quickly;
ready; promptly;
precipitately.
vigorous;
Matigas
Bristly.
ang
buhok
balahibo-a-
MAU
Matumal-rt-Dull; depressive, Matumbakan-z/-To conjecture; guess; hit upon; stamp.
assert;
SS
Mauyam-a-Critical;
sardonic.
MAY
scoffing; sarcastic;
Matunaw-z/-To dissolve;
liquefy;
melt.
Matunaw ang
behoove; correspond.
loud.
Mawanki-f-To be similar or like; resemble; be alike. Ma\vala-v-To lose, be lost. Mawalan-v-To lose; be lost. Mawalan ang hiya-v-To become shameless; lose one's sense of same. Mawala ang dili-?y-To lose one's sense
of honor,
Matuto-u-To learn; experience: comprehend. Matutol-n-Reepondent; replier. Matuto-a-Ready; having the last word. Matutol-s/-To respond. Matutuhan-?;-To learn. Matuwa-rt-Happy; joiful; content; satisfied; fain; gleeful; good humored;
joyous.
lose one's
or
impru-
Matnyo-v-To dry up; dessicate; fall; pine away; become lean or thin. <*ld; Mauban-a-Hoary; grey headed:
hoar-
Mawatasan-?/-To understand; comprehend; know. May-t'-To have; possess; contain; hold. Mayabang-a-Boasting; bragging; boast; ful; vaunting; conceited; blown; vainproud; haughty; whimsical.
Mayabang
(a9)-n-Boaster; bragger.
Maubos-v-To give
of;
out;
Mayaman-a-Rich; potent; wealthy; opupowerful; eminent; affluent. disgust; vex; displease; molest; loathe; irritate lose patiencedis Mayamutin-a-Tedious; tiresome; gusting irksome; loathe some irrita. ble; vexatious.
lent;
use up.
Mayamot-v-To
Maugat-a-Nervous; robust: lithe; vigorous Mauhaw-a-Thristy; dry. Maukol-y-To pertain; belong to; appertain.
consa-77-To belong; pertain; cern; behoove. Maukol sa amoy--Olfactory; pertaining to the sense of smell.
Maukol
having four
faces.
May May
apat na ruped.
master.
paa-a-Fourfooted;
quadlord;
ari-;/-Owner;
ari
ari
propietor;
:
Maulaiw/'Rainy;
pluvial.
showery;
pluvious;
Maulap-a-Cloudy; hu/y; foggy; misty. hear imperfectly; Mauliniugan-7'-To hear indistinctly. Maulol-?;-To dement; become cra/y or demented.
May May
May May May
May
mill-
owner.
asin-O-Saltyy briny; saline. l>ait-r/-. Judicious; prudent; discreet. buig-n-Bunchy; full of bunches.
or
silent;
Man in po;:-r-To
against.
bump
against;
run
^'ay buto-a-Bony. damdani ^ Suffering; sick; indisposed; tVHing; patient. May dangal-o- Honorable illustrious; noble; gentlemanly, honest.
.Mauna /--To go before; anticipate, go ahead; preceed. Mauntog-?' To hnni]) against; oollide,
strike against.
May day a-fl- Counterfeit; false; cheating. May duda-O-Doubtful; inislrnstful. May dunong-o-Wise; Intelligent; a|>t
erudite;
knnwing:
tit;
learned.
Manpo -/--To
curious.
sit
down.
inquire;
investigate;
Mausisa-r-To
be
Mausisain-a-Inqaisitiye; curious.
Mautftk-a-Bramy.
mahinahon-" Prudent; sedate. Mutter; stammer. Mantas-r-To finish; terminate; end; conat
Mautak
.Mautal
/'
To
May galit-f/-Angry; nuul. May -aua //. \iitiior; maker. May gawa f/-liusy. May ^nhit '/Striped; full of May gusto-a- Voluntary. May gusto m//-- Voluntarily. May haligi-//-('iilumnar.
lines.
May
May
clude.
MAY
May
isip ^/-Rational;
_8
prudent; judicious;
MAL_
May salapi-a-Rich wealthy. May sugat-a- Wounded. May sungay -a- Horned. May supil sa kamatayan-a-Mortal;
tal;
sensible.
May karoandag-o-Baneful; poisonous. May kapal-n-Creator. May kasalanan-a-Culprit; delinquent. May katawan-a- Corporeal; corpulent
plump;
fat;
fa-
deadly.
obese.
May kato\viran-<7-Jtistitieable. May katungculan-n-Office holder; One who has a trade or vocation. May katungeulan magbayad-;/-Paymaster.
May sutla-^-Silken. May tali-rt-Subject; tied; knotted; bound. May tangan-Motheaten. May tanim sa loob-a-Angry, wroth;
odious.
May kaya
^-Competent;
fit;
able; apt;
proper; sufficient; enough. May lalang -^-Creator. May langibtt-Seabby. May lipak-a-Callou&.
May
luha
a- Weeping.
May malaking
nasa-<7-Greedy; ravenous;
very desirous.
May tatlong ngipin-a-Trident. May tatlong rigipin-/z-Trident. May tatlong panulukan-a-Triangular. May tatlong panulukan-/z-Triangle. May tatlong \vika-a-Trilenguar. May tinik-a-Thorny; spiny. May tubo-a-Profitable; gainful. May tuka-a-Beaked. May tulis-a-Pointed; sharp. May uban a Hoary, white headed;
-
rfiaffy.
Mayungib-a-Pitted;
full
of holes.
May
figipin-rt-Toothed.
paiigintindi-a-Intelligent; knowing; wise.
pagitan-ac/-z/.-At
skillful;
May walong
silaba-a-Octosyllabic.
Mayo--May.
Melon-??-Melon.
May
learned;
May
May
intervals;
by
intervals.
pagcaiilolulol-a- Foolish;
silly; half-
witted.
May May
pagsala-a-Fallable.
pakinabang-a-Profitable
useful;
gainful; proiicious.
May pahid na sebo--Greasy; May pakpak-a -Pennate. May pafigako-o-Votary. May panganib-rt- Dangerous;
hazardous.
greased.
Mitsa-w-Lamp-which: which.
Mo-^ro.-Thy; thine; your; Moliiiette-w- Windlass.
yours.
perilous,
Monja-n-Mun.
Monje-/i-Monk. Muang-a-Foolish,
simple.
ignorant;
artless;
Mugmog-72-Gargle.
Mugmogin-t'-To
abhorence;
gargle.
Mahi-;z-Molestation
honest;
pure;
virgen.
May
May
contain.
infirm;
sick
Mukhaji-Face/ aspect;
unwell;
sufferer;
of
guilty;
dilinquent;
Mukhang
angel-a-Seraphic angelic.
origin.
May
nal.
Mula-n-Beginning; origination;
Miila-^rep.-Since; after.
12
NAD
Mula-odv.-Since; after.
90
Muni-n-Peanut.
begin; under-
NAG
Muni ka-n- Doll.
Munti-a-Small;
little.
Mulaan-To commence;
take;
Munti ang
halaga-a-Trifling; light; of no
consequence.
Muliing-a-Foolish.
Muling bumalik
7/-To return;
come back
again. Muling gawin-7'-To reproduce; do again; do over. Muling ibigkis-7/-To rebuilt lie; rebin 1. Muling ipatnugot-v-To renew a lease or contract.
Munting duende-tt-Elfin. Munting damdam-w-Indisposition. Munting trabaho-n-Chore. Muog-w-Rampart; wall. Munting piraso ag lupa-w-Plot; plat.
Mura-rt-Cheap; valueless; tender; young;
modern, new; recent. Mura-n- Curse; imprecation. Mura ang halaga-o- Cheap; valueless;
trifling.
Murahin-7/-To
life;
Muling magsisui-v-To resprout. Muling magsupling-7/-To resprout. Muling tingnan-v-'l o review; revise.
Multa-v-Mulct;
fine;
vituperate. Muselina-/2-Muslin.
Musica-^-Music. Musico-w-Musician
a
forfeit.
Mus m-M-Landmark.
make pay
Mustasa
it-
Multahan-v-To
forfeit.
fine;
mulct;
Mutain-a-Soreeyed.
Mutya
whom.
ecjui-
Naagaw Naayon
donator;
table; honorable; according to right. N;uiyos-a-Shipshape; arranged. Xaayos sa mabuting caugalian- .Just; simple; sacred; honorable; noble; vir-
Nag
lar;
Nag
tuous.
Naayos
sa
somnam}>upil;
di-
cording
law.
(it;
Nababagay--Gonvenient;
Nabangit-a-Said;
tioned;
at'oresai<i;
pmpiMv
aforcincn
abovementioned.
:
Nabibitin ^-Pcmhint
haniring;
unpaid.
N a gaasahan-^/- Expectant. Nagaaso -r/-Smoky; full of Smoke. Nagagalit-o-Angry; mad; hostile; Na-auatid; /-'!'(> In- speechless; unable
to
explain.
^-l re|>ared; j.rovident
relatei-.
>
;
special;
extraor-
Na-a-ayak
ler.
uncommon.
Nagbabalita /<-Narratin;
hei-ald.
ready. ivpor-
tfabubulok-#- Corrupting.
Nabulok-a-Corru pt Nndadapat-a-Proper;
.
Nau'habalita (/Monitory;
fit;
newsy: admon-
merited;
cor-
itory.
responding.
Xagbabanalbanalatt-fl
cheating; <lecie\
lit;
lypocrite.
Nadadaya
ing.
n Delusive;
Nagbabanalbanalwi
false;
Hypo critical;
retributing;
lemur.
Nadarapat-A- Proper
merited.
corresponding;
Nagbabayad-a-Retributive;
paying. Nagbabayad-x'-Payrr;
y-//
Nadarapat
to
the
he \\lmpays.
donor.
<iiver;
NAGt
Nagbibili-w-Bnyer; seller. Xagbibili ng asin -n -Salt Nagbibintang-ii-Iinputor, accuser.
Nagbibisita-ft- Visitor. Nagbigti-n-Suicide.
NAH
tfaglalaman-a-Increasra^ thriving/ or growing. Nagliliwanag-a-Radiant; resplendenl
;
tfagbubuig-o-Bunchy,
or clusters.
full
of
hunches
Nagbubunga-n-Fertilizer.
Nagdadakop-a-Needy;
in
want.
low
spi-
dejected.
Xadanidani// Sorrowful;
dejected.
low
spirited;
shining; glittering. Naghilulan n Containing; having. Nagmana->/ Heir; legatee. Nagnakaw-y/-Rol)ler; peculator; thief. Xagnanasa-r/-Desirious; longing; eager; greedy. Nagn in ingni ng-rt- Resplendent; glitter ing; shining. Nagpangako-n-Votarist/ votaress; votary. Nagpapahunga -// -Fruit grower. Nagpapadala-#-Sender; remitee; remit
tor.
Nagdaraan-a-Transitory. Nagdidiwang-n-Celebrator;
celebrates.
one
who
h<
il
i;
bum.
Nagpapakati a-Diminuitive.
feigne<l.
Xaghahavag
//-Herald;
reporter.
Xaghihiiuan-r-To exist; cause; make; form/ practice; produce. Naghihingalo-a-Dying; near death.
Nag
iibig-rt-Loving;
desirous; longing;
eager.
thoughtful. watchful; lively. Nagkakaakma-a-Uniform; agreeing; tit; proper; convenient. Nagka-kadugtong-chictong- a -Continues; lasting; asiduous.
iisipin-a-Pensive;
Nag
Nagising-a-Awake;
relator; reporter;
Nagkakahati-a-Halved.
NaLrkakaisa-rt-Attesting;
Nagsusumbong-w- Accuser;
unanimous; unidenouncer.
inf<
rmer;
form; confirming.
Nagsusugal--Gambler.
Nagtatangi-7'-To
deny;
refuse.
farmer.
patient.
-Fruit-
Nagkataon-a- Accidental;
expected/ fortuitous; Nagkataon-#-Contingent;
Na.tjlalakad -n- Pedestrian;
casual;
un-
mga
pagkain-n-Grocer.
haphazard.
accident.
traveler/
walker.
Naglalako
ng
asin-?i-Saltdealer.
Naglalaro-)j-Player.
Nagliligaw-n-Lover;
courts.
>\ooer;
one
who
92
Nahibo--Victim. Xahihiya-a Ashamed; shy;
fallen; mortified.
NAK
Nakhihinayang-a.Pitiful; sorrowful.
sad;
doleful,
coy;
crest-
Xahuhuli-a-Last; hindmost; posterior. Xaibigan-a- Lovable. Xais-72-Wish; desire; will; want; longing; eagerness; hankering; lust/; mind; aspiration; cupidity;
Nakahibiya-o-Shameful; nefarious; aboinnible: hienous; shameless. Nakahilig-a-Minded; inclined. Nakahiwalay-w?-/;.- Apart; asunder.
Nakaiisip-a- Abstracted. Nakakairi-&-Eatable; nutritous; nutritive.
whim
anxiety.
Nais ng
sarili-72-Selfwill.
Nakakalakip-ady.- Jointly;
conjointly.
unitedly;
d i s h o n-
Nakakalat-a- Scattered; wide; open. Xakakalat-a^77.-Broadcast; wide. Nakalabas-a-Free; unencumbered; independent; exempt unrestrained. Nakalagay-a-Situated; situate. Nakalaman-a-Full of meat; having
sustinence.
Xaka-aaral-a-Wise; learned; sage. Xakaahon sa mga utang-a-Solvent. Xababagot-a-Sharp; rough; mordant; disagreeable.
giving.
j9.-Knelt.
Nakaluhod-w. p.
Nakalulumbay-a-Mournful;
ancholy;
sad;
mel-
saddening.
Xakabukod-a-Distinct;discrete;exelusive.
Nakamamangha-a-Marvelous; wonderful;
astonishing;
Xakadadaya-a Delusive;
ful;
illusive; deceit-
awe
inspiring.
affected; claptrap;
sham.
Xakamumuhi-a- Disagreeable;
Xakadudusta--Ignominious disgraceful;
;
dishonorable;
reproachful; shameful.
Nakapagaantok-a-Sleepy; <lrowsy. Nakapagkakasakit a-Morbid; unhealthful; sickening. Xakapagpapalakas-rt-Healthfui; wholesome; salutary. molXakapagpapalambot-a-Softening;
lifying
immodest;
grievous.
homely;
fastidious;
instructive.
Nakapapangit-a-Ugly; disfigurimr.
Nakapipilit-a-Provocative;
persistent;
inciting.
exciting
Nakahanga-a-Bordering. Nakaharap-a-Present
.
Nakaraan na
a-Preterit; past;
r u
-ie
by/
dirty;
Nakahihibo-a-Cheating:
sive;
dcccivini:;
illu-
alluring;
claptrap;
guileful;
Nakasasakhiw
.ireneral.
sa
lahat ^-L'uiversal-
Nak:isasama-a-]Iannfiil;
judicial;
NAM
Nakasisindak-o-Terrifying; awful; terrific; dreadful.
^
terrible;
NAN
Namamanhid-o-Numb.
Namamaos-a-Husky. Namamanginoon-^-To hunt a superior;
recognize one's superiors. Naman-ody.-Also/ likewise; moreover; even; still/ yet; as yet; never theless; equally;
Nakasisira-a-Corruptive; pernicious; Nakasisira ng katawan a-Unhealthfnl; sickening. nialaki -a.-Destructive. n Nakasisira Nakasisira nj puri-rt-lgnominous; disgraceful;
evenly.
blighting;
ugly;
homely;
immodest. Nakasusuka-a-Xanseous. Nakasusuklam-a Disgusting; ugly/ homely/ immodest. Nakasusimok-a-Sweet but not palatable;
sickening sweet.
des-
Naminami-n-Nausea; despicableness. Namnam-n-Taste; relish; pleasure; delight; choice; caprice; mind. Namnamin-v-To taste: relish; lik.e;enjoy. Namumukod-a-Singular; single; individual/ particular; surpassing; excellent.
Namumuho
Namumunga
colorless.
inductive.
n ing
or pallid. Xana-w-Pus; gleet. Nanalo-z/. imp.-Won. Xanalo-n- Victor; winner. Nananainga-n- Hearer; listener; auditor. Xang-pre/?.-For; about; to; in; on; with
if;
as
by;
on
account.
enter-
Xangagaw
ravisher.
cheering;
cheerful;
joyous.
Nakatutuyo-o-Dessicated. Nakaupo-a-Sitting. Nakaupo-7/. p. jp.-Sat. Nakaw-n-Theft; robbery. Nakawala-a- Astray. Xakawin-?'-To steal; rob;
ulate;
filch;
plunder; pec-
isang babayi-w-Pimp. be transparent. X'anganganinag-'i'-To Nangangaral-7i-Preacher; orator; speaker. Xangangatal-a-Tremulous/ quivering. Nang hindi-v-To refuse.
Nangangalakal ng puri ng
thieve.
Nakayarnot-a-Grievous; vexatious.
earnings.
Nagi-inter.-Meaning disgust. Nangingibig-?i-Lover. Xanginginig-a-Tremulous; quivering. become blacken; Nangingitim-u-To black, dark, or brown. Xangis-w-Whimper;crys; obsnivel; whine Nang panahong yaon-a^t'.-Then; at that time.
Xangyari na-,p. j?.-done. Xangyari na-v. imp, -Did. Xangyari na-a-Preterit; past. Nangyaring sabay-a-Simultaneou.s.
Nayayari-w-Event; issue; success. Naninigas-v-To become hard; harden. Xaninigid-a-Prickling;piquant;acrid;hot. Nanininta-a- Lover: sweetheart. Nanonood-n-Spectator; looker on; bystander; gazer Nanugat-n-\>'ounder. Nanunuod-w-Spectator.
interme-
NAD
Nanumpa ng
swearer.
di
totoo-n-Perjurer;
for-
Xauiikol sa anak-a-Filial;
N'
cliildish; }>er
taining/ to children. Xauukol sa ara -rt-Solar. Xauukol sa aso-a-Canine; doggish. Xauulol sa awit-a-Legendary. XT auukol sa babayi rt-Feminine; woman-
Napapaloob-f/e?7/.-Withim.
womanish. ly; Xauukol sa baboy-a-Porcine. Xauukol sa bakang lalaki--Ta urine. Xauukol sa bata-a-Perule; childish. Xauukol sa Bathala-a-Sacred; godly;
holy.
Nararamdaman--Sensitiva;
Nararapat-a-Vv orthy;
able; serving.
feeling; sensuit-
meritable;
Xasusuklam ang
less;
rest-
Xauukol sa bubog-a-Vitreous. Xauukol sa buto-a-Bony. Xauukol sa kristal-a-Vitreous Nauukol sa dati-a-Primeval. Xauukol sa dugo-a-Sangune; dugo-a-Sanguine; sanguinary.
con-
Xauukol sa gatas- Milky; lacteal. Nauukol sa gawa-a-Pertaining to work. Nauukol sa gol)ierno-- Administrative;
gobernatorial.
disposed,
i
e n-
the
north.
hi s toria-a- Historical; histo
juridical.
Xauukol sa
Natatangi-a-To be retired; refuse; sepNatatapat-o-Proper; fit; convenient. Xatatapat-arf?/. Opposite; in front. Xatatapos-a-Termi nable; transitory transient.
Natay sa ama-r<-Patricide. Natay sa hari-;/-Regicide Xatay sa ina-w-Matricide. Xatay sa. kapwa-ft-Homicide; murder. Natay sa sarili-?z-Suicide. Natimawa-a-Free; unencumbered; independent; exempt; unrestrained. Xatotowa-a-Glad; pleased; happy; gay; merry; cheerful; joyous; entertaining. Naturan na-rt-Aforesaid;above mentioned.
Natutungcol-a- According; belonging; per
taining.
X'auukol sa infierno-a-Hellish; infernal. Xauukol sa itim-a-Ethiopic; ethiopian, pertaining to black. Xauucol sakaluluwa-a- Spiritual; ghostly. Nauukol sa kalunuran-a-Occidental; west
ern.
katawan-v/-P>odily.
konvento a-Monastic.
kosina--Culinary.
lalaki-rt-Male; virile.
Natutungcol sa regla-a-Kegular;
ing to
rules or regulations.
<
ac<-ord-
lamesa-a-Tabular.
la\vay-^-Salivous.
liig-a-.Iugular.
Natutwa -ti
happy
free;
likid-^-Drsal.
limbag-o-Editoial.
lingoc/-\\"eckly.
lulodc/-Til)ial.
to.
vile;
slavish;
ato-
Nauukol Nauukol
ONZ
Nauukol
mental;
sa
O-PO
iisip-rt-lntellet tual;
pag
ideal.
Ngibit-w-Grimace;
Ngiki-n-Chill. Ngimi->/. emerity; Noiiigi-n-The edge
lips.
wry
face.
fraternal.
or
moilise.
Nauukol sa parang-rt-Rural; rustic. Nauukol sa paskong mababa-a-Quadrigesimal. Nauukol sa patay-a- Obituary. Nauukol sa puso-a-Cordial; sincere. Nauukol sa religion-a-Sacred; holy. Nauukol sa sacramento a-Sacramental. Nauukol sa salapi-a-Pecuniary. Nauukol sa katawohaiw/- National. Nauukol sa serafiu-a-Seraphic; angelic. Nauukol sa sulat-a-Graphic. N'auukol sa tingin-a- Visual. Nauukol sa tiyan-o-Ventrial. Nauukol sa umaga-a-Matin. Nauukol sa voces-o- Vocal. Nauukol sa volcan-n- Volcanic.
munch.
]>ucker.
Ngumuya-?;-To
yet.
Nguso-^-Upper-lip. Nguso ng baboy 6 hayop-w. Snout; nose. Ngusuan-ft-Longsnouted. Ngusuyan-/--To point with the nose. Nguyain-77-To chew; masticate. Ni-prep.-To; of; from; wit; on; by; for.
Nila-pro. -Their; theirs.
Nauna-a-Primitive; former; anterior; preceeding. Nauuso-a-Customary; fashionable; frequent. Nauutal-a-Tongue-tied; stuttering; stammering. Nauntas-7'-To finish; terminate.
Nilimbag-n-Pamphlet;
edition.
printed
matter;
brilliancy;
ham-
w-Thinness.
thin;
Nuetro-a-Neuter.
Nga-r/t'.-Well; then, since; therefore. Ngalan-H-Name; vocable; denomination.
Nipisan-w-To
make
thin.
name; denominate; give name; nickname. Ngala-ngala-n-The roof of the mouth; pharnyx. Ngasab-n-Munching; cruni'hing.
Ngalanan-/;-To
a
N ()<)-? -Forehead. Noon-^t'.-Then; at that time; when. Nunal^-Mole. Nnno- Grand fat herjgrandmother; spec-
Nuno
Ngayon Ngayon
araw-acfo/. -To-day.
din-fltffa'.-Now;
specter/ spight; pan torn. sa talampakan-n-Great; great; grandfather. Nutnut-w-Kavellings. Nutnotin-w-To unravell.
tre;
immediately;
in-
Nuynoy
plumb. Ngiaw-w-Mew.
stantly;
O
Octubre-w-Oetober.
( (
)o-^/?r.-Yes; sure;
aye; yea;
indeed.
)nza-//-Ounce.
PAB
Oras--Hour; time.
Orasion-n-Orison; even; eve.
96
Oroy'-inter. Begone,June bug.
PAG
the
Oyam-w-Mockery;
scoff;
hoax.
Oyamin-v-To riducule;
Pa-a/Zt'-Yet; still;
notwith standing.
Paa n-Yoot.
Paalarn-n-Goodbye;
adieu; valediction; valedictory. Paalisin-z'-To dismiss; send away; put out; dispel.
Padaluyan
drain.
ng
tubig-w-Canal;
gutter;
Padapa-a-Prone; facedown.
Paamoin-r-To tame; domesticate. Paamuin-v-To tame; domesticate. Paa ng ibon 6 hay op na matilis ang
kuko-w-Talon; claw. Paanayarin-v-To soften; mollify; mitigate.
Paano-a<fc/.-How; as; why; in what manner.
Padilimin-v-To blacken/ darken; blind; obscure. Padparan-7/-To pare/ shorten; cut away;
delineate.
Padparin-f-To equalize;
in
match; make;
no
equal.
Padron-w-Census.
scrambling match.
smoke. Pa asohan-w-Smoke stack; chimney. Paasohin-f-To smoke; fumigate. Pababain-#-To lower. Pababain ang loob-v-To humble; humiliate; tame/ dishearten. Pabalik-rt-Reverse; backward.
Pabalikan-v-To reverse; rebut, Pabaliktad rt-Contrary; reversed. Pabangisin-i'-To make wild or tierce.
Pag aalaala-n-Remembrance;
reflexion;
thought; thinking; meditation; contemplation. Pag aalab ng loob-n-Passion; rage; anger; strong love.
Pag aalaga-n-Tutelage education Breedtaking care of; bringing up. aalay-w-Dedication; consecration; present; offer; gift. Pag aalis -fi-Going; leaving; evacuation. Pag aaliw-i- Diversion/ sport; merrymaking; liesure; recreation; consolaing;
Pag
amuseinsur
ment; pastime.
Pag aalsa-^-Rebellion;
i-ection;
uprising;
mutiny; riot. Pag aampon-;/-Protection sii]port; main tainance: kindness; favor; })atronI'a
make
love-.
hurriedly;
on
h're.
commission.
Pabuis--Interest; profit; gain. Pabulabukin sa lalamunan-7/-To gargle. Pabuya-//-Preiniun; prize; reward; bounty/encourageiiR'iit; inducement, stimulant.
Pag
apprenticeship.
sa
PAG
Pag aaway
//-Finht; war; pute; quarrel; conflict; contest; disa-
97
combat;
dis-
PAG
Pag
ayusin-'tf-To
in order.
greement.
Pug abuloy-n-Aid;
help;
sinvor;
as-
prevention.
Pag
agaw-n- Scrambling;
pillage; plundering;
snatching;
rape,
marauding
Pagbabagong lakas-n-Convalescence:
covery.
re-
fight;
conflict; fray
Pag
Pagbabala-a-Threat; menace; intention. Pagbabalbas-w-Flattery. Pagbabalayi-;z-Wedding; nuptials. Pagbabalibag-?i-Throw; cast; casualty. Pagbabalintuna--I)oing of anything by another, that should be done by one'sself; reverse; perpersity; perverseness. Pagbabalita-w-Narration; relation; notification reference; telling of news. Pagbabaliwas-w Traffic/ trading; com-
merce.
Pagbabalot-n-Package; wrapping; baling. Pagbabaluktot-n-The bending; clinching.
Pagbabanaln- Virtue;
sanctification; vir-
tuousness; purity/ chastity. Pagbabasta ng kalakal-;?- Packing; package/ baling. Pagbabawas-#-D i in u n i t i o n decline;
;
fall.
Pagbabayad ng
beantlfy:
lubos-n-Satisfaction; grat-
Pagandahin-^-To
embellish;
ification/
recompence.
Pag angil-w-Growling:
bling.
snarling;
fit;
make
Pag
Pagano-n-Pagan.
Pagapan-rt(/6-.-Creepingly.
Pag apa \v--Inundation; overflow. Pag api-?i-Grievance. Pag apid-;/-Adultery. Pag aguhap-;/ -Groping: hunting for anything by feeling; blind man's stick. Pag asa-n Hope; expectancy. Pag asiste-M-Help; assistance; aid. Pag ato-/-Poise.
Pa.ir
Pagayongayon-a-Lazy;
Pagbasa-/^- Read ing. Pagbatak-;? Pull/ haul; tug/ draw; pulling; tu.urging; regress.
shod; harumscarum.
Pagbati-
Pagayongayon-fw/f-Indolently; carelessly;
lazily/ negligently.
13
PAG
I
PAG
prohibit;
Pagbawalan-7ATo
suspend.
deprive;
felling
Pagbawan
trees.
ng kahoy-w-The
of
Pagbulok-n-Rottening; pus; corruption; decomposition. Pagbunot-^-Eradication; pulling up. Pagbutasbutasin parang bithay-w-Perforation.
Pagbawas-n-Dwindle.
Pagbawi-fl-Recovery; redemtion; redeeming;
retaliation.
improving;
par-
hurry;
confusion;
plea; allowance; apology. Pagdadalawahin-n-Bi- section. Pagdadaop-w-Dispute; disagreement; the closing of two things.
Pagdadahilan--Excuse;
Pagdahak-n-Hawk; hawking.
Pagdahas-w-Force; courage;
titude;
vigor;
for-
valor;
violence; co-ersion.
tion.
Pagbibintangan-f-To impeach.
indictment. accuse;
blame;
speedily.
unexpected;
im-
saying of anything without thinMng. Pagbigyang lingkod--Courtship; lovemaking. Pagbigyang loob-n-Indulgence; compli-
visitation.
ance
Pagbitakan-n-Cracking; splitting. Pagbitakin-v-To crack; split. Pagbual-n-Tumbling, tumble; demolition. Pagbububo-tt-Founding; casting; fusion;
smelting.
Pagdamay-n-Implication; inculpation.
'aizi la
'a
Pagdaramdam-n-Suffering; feeling;
I
suf-
I'agbubucoi //-Separation; segregation; preclusion. I 'a gbu >u la ;/Effervescence; effervescency. Pagbubulaybulay-tt-AIeditation; contem1
tVrance; indisposition;
sensation.
de-
Pegdarasal-n-Prayer. Pagdaraya-A-Cbeating;
ceit;
allurement;
fiction.
Pagdatal-xArrivaly coming.
Pagdating-//-. \rrival: com ing. PagdayO^n-Visit; visitation; going place for a certain purpose.
to
\\
liis-
gossip
gossiping.
\\rcstlc;
Pagbubunofling.
-\Vivst ling;
scuf-
Pagdodfposito-// Depositing;
1'aLT'le'lestiero-tt-Deportation; iiMMit; exile.
deposition.
banisli
Pagbugaw-n-Scaring;
fright.
Pagbugbog
Pagboboe
nation.
//
//-Contusion;
i-aising.
hruise.
Pagbuhat-;/-Lift;
Mffusion; pouring.
Pagbakal-w-Springing up;
Pagbuli-n-Polish.
Pagdidikit-n-GluingJ co-hesion; coherence; coherency. Pagdidilidili-n- Meditation; musing; contemplation. Pagdidi ig-/? Sprinkling; watering. ng araw--Eclipse of the -un.
I
Pagdidilim
ng
biian-n-Ecli])se
of the
moon.
Pngdidiwang-77-Celebration. Pftgdool-n-Pervendon; perversity;
per-
war;
battle;
conflict.
lltreatilltreat;
ravishment;
allure-
Paghahalal-n-Election; choice; electing; choosing. Paghalay-n- Awkwardness; scorn; contempt; depreciation. Paghalo-w-Mixture; mixing. Paghaluhaluin-v-To mix; jumble. Paghaluin-7/-T<> mix; mingle. dislimit; Paghahanga-ft-Limitation,
trict;
bounds.
disregard;
Paggalang-?*-Respect; worship.
adornation
Paghanap-n-Search;
looking for
hunt;
searching;
Paghandulong--Assault; attack.
Paghapis-w-Excruciation. Paghapit n-Pressure. Pagharap-w Presence; presenting/
sentation; exibition. Paghatol-n- Sentence; j udgement. Pahawaii-n-The felling of trees. Paghibik-?! Groan; sob.
pre-
Paggapas-n-Harvesting; harvest/ reaping; gathering of a crop. Paggasliw-n-Liking; affection; taste. Paggasta-?i-Expense; costs; charge; dis-
bursement. Paggawa-n-Work;
tion;
construction;
opera-
working.
uli-w-Iteration.
Paghibo-n-Seduction; illusion/ deceit; imposition; cheating Paghigpit-w.Tightening; oppression; cruelty; hardship. Paghihigop-n-Supping; sup; absorption; swallow.
Paggawa
Paggibik-w-Succor; assistance; aid; help. Paggiik-n-Threshing. Paggisi ng balat-n-Itch; itching. Paggitti-n-Sprouting line; Pagguhit-n-Lining; drawing of
lines.
Paghihimagsik-w-Rebelliournes; severity; stubbornness. Paghihimagsik ng bayan laban sa puno-n-Re volution; sedition; insurrection;
rebellion.
Paggulamos--Scratching; pinching. Paggulong- The rolling. Paghahaba-n-Lengthening; prolongation. Paghahabilin-w-Trust; recommendation. Paghahalaga-^- Valuation; appraisal; appraisment. Paghahalaman-n-Horticulture.
substitution; Paghahalili-n-Change; reliel; exchange; succession; surrogation; remission.
Paghihip-n-Blow; blast; puff. Paghihirap-/z-Excruciation; pain. disunion; Paghihiwalay-;?-Separation; segregation; divergence; devergency;
compartment.
Paghila-tf-Draw; drawing; haul; hauling. dragging; tug; tugging; towing; tow. Paghilig-n-Inclination; fancy, propensity;
reclining.
Paghilo ^-Dizziness.
Paghilot-n-Softening; mollifying.
Paghahamak-n-Depreciation; contempt;
scorn; disregard;
insult.
to-
t>AG
Paghim'angit-^-The
bits.
100
into
PAG
tearing
small
Paghinapangin-f-To
fortify; strengthen; give courage. Paghingal-^-Pant; palpitation; respiration; breathing. Paghingi-#-Entreaty; request; petition; prayer; claim; demand; imploration. Paghinto-72-Stop; pause; suspension; ces-
Pag ikit-n-Rotation; turn; tunning. Pag ilag-n-Avoidance; evasion. Pag iling-#-Negation; denial; negative;
refusal.
Pdgina-7/-Page.
Pag
intindi-;z-Intelligence;
skill;
understand-
ing;
dis-
small
Pag inis-w-Smothering;
Paghiwalay-#-Division;
der.
separation; sun-
mourning.
Pagka-arZy.-After;
afterwards.
iba-w-
interpretation.
Paghukay-rt-Excavation.
decli-
Pagka ahon-n-Ascencion; ascendency. Pagka ahon sa pagka alipin-n-Freedom. from slavery. Pagka akma-n-Corespondence; fitness. Pagka alaala->i-Remembrance; recognition; memory. Pagka alila-ft-Servitude; state of being
a ser\r ant.
Pagi-n-Dog-fish. Pag ibig-w-Love; affection; esteem; attachment; desire; estimation; philanthropy; good nature. Pag ibig sa DIOS-w-Piety. Pag ibig ng mahigpit-n-Fraternity; bro-
sla-
therhood.
Pagka
easing;
alle-
Pag
igi-fi-Improvement;
viation.
Pag iikit-w-Giration; turning. Pag iilag-w-Wildness; evasion; scare. Pag iilagan-w-Wildness; temerity; evasion;
scare.
api-n-Degredation; fall; degeneracy; diminuitive. Pagka ayos-^- Arrangement; order. Pagka ayos sa matowid-ft-Justification; equity/ justice. Pagka Itabay/- Degeneracy; declination; decline. fall;
I'a.^kahagbajr njr sasakyan-?/-Shipwreck. raukal>alani-;/-Detention; delay; slow-
perturbat-
Pag
lonliurss; unison; agreement; conformity. Pag iisip-//. Thinking; thought; ivasi-n; talent; mind; brain; anderat&nding{ intention; justice; consideration; i>ru deuce; tight; principle; ability. Pag iiwan-??-Abandonmant; quittance.
iisa-ft-Solitudc;
Pau'kaoala
ility.
//
sasakyan-//-Ship-\vreck. juven-
Pagkabawi-n-Recevery; regaining.
I'airkahayani
city.
//
lioldness; fmra.ire
auda
overload! n-;
surcharging.
PAG
t
101
Pagkaing ikinabubuhay-n-Food; maintenance; snbsistaiior. Pagkaisa-;/ Uniformity; unison; unity; conformity. Pagkaitan-ft-B&fnsal; denial; negation. Pagkaa akgpang ng inga tawo-w-Fraternity; brotherhood. Pagkaka alit-n-Dispute; disunion; difference; controversy; discord; disagreement; misunderstanding/ variance. Pagkaka ayaw-n-Refusal; denial.
ox-crturning.
equality;
stomach.
Pagkadalaga-n^Virginity; girlhood. Pagkaduble-ft-Duplication*
PagkaduUis-H-Smoothness/ slipping. Pagkagalit-//- Anger; rage. Pagkadios-n-I)iety; divinity. Pagkagawa--Work; cut; sliape; fashion;
Pagkakagalit-n-Discord; anger; dispute; rage; passion. Pagkakagalitan-n-Qurreling; misunderstanding; disagreement; dispute. Pagkakagulo-w-Revolution; insurrection; disturbance; sedition.. Pagkakahalo-n-Mixture; mixing. Pagkakahiwalay-w-Separation; disunion;
division.
Pagkakaiba-?i- Alteration; difference. Pagkakaila-#-Denial; contra ventiom Pagkakailangan-w-Necessity; want; need; urgency; exigence. Pagkakaisa-n-Unity; agreement/ unanimity.
dis-
Pagkakalagay-^-State; condition. Pagkakalakip-72-Juncture; joint; unity; state of being together. Pagkakalapat-;z-Juncture/ union; connection; uniting; combination/ joining;
unity;
coalition/
ransom.
Patrkahapay-n-Inclination. Pagkahapo-xr-Inability. Pagkahapon-flkfe/.-AfternooB; ner; in the afternoon.
contiguity.
;
.
after din-
'a-rkahilig-n-Inclination;
ation;
r
inclining.
taste.
Pagkakalapit-w-Proximity vicinity; proximation; approximation. Pagkakaling-w-Reference; relation. Pagkakalinga-w-Heed; care; attention; colicitude; caution; watching. Pagkakaloy-n-Timbrel maker or seller/ stamp maker.
Pagkakarnag
atives;
anakan-w-Relation; kindred.
rel-
old-age.
death.
.
Pagkakamit-n-Attainment.
Pagkahulog-w-Fall.
militude; simile.
likeness.
102
Pagkakapisan-n-Unity; union; combination; meeting; congregation/ alliance.
PAG
kabuntisan-w-Miscarrieffervesstate;
Pagkakuha ng
age; abortion.
Pagkakulo-n- Effervescence;
brother-
Pagkakasal-n-Esponsal;
ding.
nuptials; wed-
position;
Pagkalalaki-n-Virility. Pagkalanta-n- Withering; fading. Pagkalasa-n -Taste. Pagkalat-w-Scattering; distribution; dispersion. Pagkaligpit-n-Picking up; gathering; putting away> putting in order. carelessPagkalimot-n-Forgetfulness; ness; heedlessness; oblivion. Pagkalipa-n-Leveling. Pagkalipol-9i-Extermination; distruction;
extinction.
Pagbakasama-n-Juncture;
tion.
Pagkakasangayon
n- Unity
Pagkakasunduan-w-Reconciliation;
cord.
con-
Pagkakasunod-n-Succession;
series.
flle.
Pagkakasunodsunod-n-Row;
tion;
Pagkalis-n- Scraping; taking of the edge. Pagkalito n-Confusion; perplexity; perturbation; lightheadedness. Pagkalunok-n-State or condition of poverty.
Pagkakatalaga-n-Intention; a p p r o p r iapropriety; manner; mode. Pagkakatali-?t-Tie; tying; binding. Pagkakatalo-n- Dispute; opposition; gument; contradiction.
Pagkaloob-n-Giving;
offering.
ar-
gift;
presentation;
immersion.
Pagkakataon-n-Accident; occurence; occasion; happening; bap; opportunity. Pagkakatimbang-n-Equilibrium; balance. Pagkakatipon-w- Meeting; gathering; congregation; hoarding; laying up.
Pagkakatipon ng madla-n-Multitude;
crowd; meeting, congregation. Pagkakatotoo-n-Proof; realization;
truth.
Pagkalula-n-Svvoon,dizziness;seasickness. Pagkalulo-M-S oon. Pagkalusaw-n-Fluidity; 1 i q u e s c e n c y squandering of an inheritance. Pagkaluto-n-The manner of cooking; cookery; decoction.
;
Pagkakatulad-7* -Resemblance;
tude; likeness; similarity.
simili-
Pagkakaumpog-M-Company; meeting.
Pagkakatapat-- Equality; equivalence. Pagkakawanag-n-Reference; relation. Pagkakawangis-Tz-Comformity; likeness;
resemblance; similarity; simile; similitude.
Pagkamatay--Death;
tality.
decease;
mor-
PM gkaka wanki-w-S
blance;
ity;
i 1 i
ude
rese
m-
likeness;
simile.
fertility.
Pagkakayas-n-Whitling; shaving.
Pagkakikil-;/- Filings. Pagkakiskis-?*- Scratch ing;
friction.
Pugknpatawad
forgiveness.
Aciiuittance;
acquittal;
com-
Pagkapilay-n-Lamenees;
disability;
halt.
abil-
sprain;
limpcon-
cogni/ance;
skill;
wreathin.ir;
declination.
edition;
Pagkakfaltal**!
Stamp,
print;
impression. Fagkakola-n-Gluing.
instantly;
PAG
Pagkasagi-w- Brushing airainst another; \\alking where one
of one's
clothes;
103
ng ut:ing
gratefulness.
PAG
na loob-n-Gratitude;
should not.
Fagkasukit-H -Disability; sickness. Pagkasakhiw-M-Universalit} Pagkasala -u Violation. Pagkasalangasang-n-Contravention. loob-n-Inconstanry; Pagkasala wahang infidelity; uncertainty; suspicion; doubt; hesitation.
.
Pagkipagkitaan-n-Meeting; visiting; encounter. Pagkit-jMtlue; mucilage; waxtaper. 1'a-kulikol) sa isang lu.u'ar--Siege. Pagkuenta-w-Samming; addition.
Pa^kuha-x-Taking;
grasp;
Pagkuha
i-apture; ang di
seixing; sei/ure.
graspin-:
kaniya-n-Usurpation.
Pagkasauli-H-Return;
1
Pagkukulang-n-Lack^ shortage; want. Pagkukulong-n-Oonfinement; seclusion. Pagkukulon- sa kusa-i/ Hermit; recluse. deceit; Pagkukunuwari-w- Affectation;
hypocricy.
Pagkukupkup-n-Shelter; protection;
succes-
safe-
Pagkasunodsunod-n-Alteration;
sion.
guard. Pagkukuro-n-Correction;
rling.
regulation.
ruf;
Pagkukuton-n-Wrinkling; wrinkle;
Pagkulo-n-Bolling.
Pagkupas-n-Pading; withering. ^gkurot-w-Nip; pinch. Pagkuskus-n-Scrape; catching; friction. Pagkusot-M-Rumple; rumpling. Paglabag-n-Resistence; stubbornness; reI
Pagkati-u-Itching.
Paglabnot-n- Pluck; plucking. Paglagin-ra-Prequence; frequency; per ma nency; duration. improfusion; Paglago-n- Proficiency;
Pagkaugpong-n- Juncture;
nection.
union;
con-
provement; addition. Paglagom-n-Unieion; uniting; joining; juncmre; joint. Paglahang-n-Crack; cracking. Paglahok-n-Inclusion; incorporation.
Paglait-n-Abuse;
insult.
Pagkaulianin-w- Decrepitude;
repitition.
old age;
Pagkaulila-H-( )rphanage. Pagkaulit-H-Repitition; reiteration. Pa.<rkaulol-M-Delirium; dotage; rant; craxiness; insanity. Pagkautal->*-Hesitation; stammering; stuttering; haw.
Paglakad--Walk; march.
Paglaki-n- ncrease; growith;
dilation.
swelling;
Pagkautas--Finish;
end.
termination;
Paglalagari-w-Sawing.
i
aglahok-n- Inclusion;
mixture;
passage.
incorporation;
PAG
union; juncture; Paglalakip-w-Joining: conjunction; coalition; combination;
alliance.
104
PAG
ex-
amusement;
sport;
game.
Faglamas-w-Kneading.
Paglamatin-z/-To
flaw;
crack.
Paglamutak-n-Kneading. Paglamuyot-w-Seduction.
Paglangitngit n-Creaking; squeaking. Paglapad-n- Width; widening. Paglapastanganan-w-Outrage; insult; affront; abuse; contempt; injury; slight,
Pagliwahag-n- Solution; illumination. Pagluat-w- Duration; protraction; prolongation retarding; delay; deference. Paglubay-w-Stop; cessation. Paglubo-n-Flattery; flattering; coaxing; decoy. Paglubog-n-Inundation; sinking; overflow; immersion;
mersion.
cal-
Pagluhog-w- Request;
treaty; imploration;
duplication;
petition.
en-
culation.
Paglasap-N-Tasting; taste; relish. Pagsalon-w- Poison; poisoning. Paglayo-w-Retreat, distance; privacy. defamation; ridPaglibak-n-Slander;
icule.
Palulubog--Submersion; immersion.
Paglululan-n-Embarkation; sipping; loading.
Pagligalig-w-Laziness; indolence; depravcarelessness; ity; tramping about without any definity object. Pagligaw-n-Love making; courtship. Fagligawligavv-w-Sub version. ragligpit-H-Gathering up; putting in
Paglupig-n-Usurpation. Paghipi-n-Fold. refolding. Paglupilupiin-n- Redoubling; Paglura-n-Spitting; expectoration. Paglusob-w- Attack; assault. Pagmamadalae-n-Frequence; frequency. Pagmaniadali-n- Haste; hurry; speed; ex
igence;
hastiness;
celerity,
rush;
Pagliit-H-J)imimition;
cline.
declination;
de-
promptitude. Pagmamagaling-n-Fiide; selfesteem. estimation: Paguoamahal-n- Affection; esteem; endearment; value; price.
Pagmamahal
fraternity;
ng
tangi ^Brotherhood;
;
feast;
vacation;
re-
Paglilibing-w-Funeral burial; sepulture. Pagliligaw-w-Lovesuit; love; courtship. Paglilihim-M-Secret; reserve; secrecy; exreption. I'a gl li kot-tt-Re8tle88nes8,boisterousness; uneasiness.
i
Paglilimbag-n-Stamping;
tion.
printing;
edi-
Pagmamatowid-n-Reasoning; ar-nment.
atten-
Paglilinkod-u-Servire; courtship;
dance; compliance.
Paglifinis-n-Cleansing; cleaning. Paglilipat-n-Transition; transfer, tiansportation. forgetfulness negFaglimot-n-Neglect; liLrcnce; disrognrd.
(lis.|iiisition;
Pagmamatwiran
Reasoning; argument,
dispute; discussion; disquisitation; dissentation. I'a-innninklia n Moile; face; aspect; cmintenance; look; appearan<-e; front; outline; arrangement; manner. ra-nimnultiplirar -Mull iplirat ion. a-ninra-;/ Slander; insult; abuse;
1
PaglinUuran )/Sci-\ !<(; rmirlship. Paglipana-n-xtension; sraiin-ing; skirmishing. I aglipat-H- Passage; transition; transtVr.
viill-
PAG
Pagmura
sa hindi kaharap-u Backbiting;
gossiping.
105
PAG
tion; pastime; repose; diversion/intermission; liesure.
Pagnacaw-n-Theft;
(xviilat i<m;
robbery;
larccncy;
])illage.
Pagnanaknak ng sugat-w-riceration.
Pagngatngat-tt-t niawing. Pagoginiti*tt Smiling. Pagngiti-ft-Smile.
Pagpapshin^a campment.
ening.
ng hokbo-n-Cump;
en-
Pagpapahinog-w-Maturity; maturing;
Pagpapahintulot-n-Permission,
rij*
leave;
permit
Pagj)a])ahiram-n- Lending; loaning. Pagpapahirap-n-Illtreatment; abuse; giving or causing of pain. Pagpapakababa-n-Humility; submission; meekness; humiliation; self-contempt. Pagpapakabanal-n-Sanctification; virtue. Pagpapakain-n-Maintenance; sustinence; feeding; giving of food.
Pagod na
Pagpagalan-w-Work; fatigue.
Pairpag-//-Shake; nourish; brandish. Pagpagpag-n-Shaking; brandishing; flourishing.
Pagpapaiwan-n-Leaving; abandonment.
Pagpapakilala-w-Presentation, introduction; acquintance; explication; manifestation.
Pagpakonowari-n-Sham;
fiction;
false-
Pagpapalagay-w-Supposition; putting.
Pagpapalago-w-Fertilization. Pagpapalalo-n -Bragging; pride; haughtiness.
Pa gpalagay-#- Ascription. Pagpalain-r-To help; support; shelter; protect; heed; take care of; do well;
imj)rove;
mend; meliorate.
exchange;
Pagpapaloob-?i-Insertion; putting in. Pagpapalumagak-n-The leaving of anything with another.
Pagpalitan-n-Change; barter; permutation Pag]alitan ng ngalan-n-Misnaming; alias; taking of another name. Pagpalitpalitan-n Changing with fre-
Pagpapamook-n-Affray;
struggle.
scuffle;
strife;
queacy.
Pagpalo-n-Strike; beating- whipinng.- hit. arrow, arPagpana-7i-Shooting of an
Pagpapanaw-n-Deportation; banishment
transportation.
chery.
Pa gpanaw-n- Deportation;
Pagpaalaala-n-Kemembrance; momento.
Pagpapaalis-Ti-Expiilsion; sending away;
neglect;
reniibfor-
remitment.
i
Pagpapagayongayon-n-Idleneas;
lence; laziness.
nd
<>
absolution; giveness.
notification;
liberation;
calling;
Pagpapatawag-n-Call;
notice;
summons; admonition.
manifestation;
declaration,
revelation;
proclamtiaon.
14
PAG
Pagpapatigil-n-Suspension;
stop.
106
cessation;
indigratifica-
PAG
Pagpapatotoo-n-Confirmation:
tion;
Pagpili-w-Election; choice; choosing. twist; Pagpilipit-ra-Twisting; twining; wreating; contortion; winding. Pagpilit-n-Persistence; force; urgency; coersion; enforcement; compulsion; violence. Pagpilit sa babayi-w-Rape.
uance.
Pagpipigil-n-Stopping; check.
checking;
stop;
credit-
loaning.
Pagpipinsan n-Cousinship. Pagpipisan--Reunion; meeting; congregation. Pagpipisik-;z-Sputtering; sputter. Pagpipista-^-Feasting; rejoicing; feast. Pagpiral-n-The twisting of the ear.
Pagparoon-w-Going.
Pagpasdin-H.- Contusion;
bruise; burn.
Pagpisan-i-Accumulation;
unision; uniting. Pagpitagan-w- Respect; veneration. regard;
heaping;
esteem;
transgression.
Pagpasok-n-Entranee;
entry; importation; jection.
Pagpasuko-;/ Repulsion. Pagpasulong-n-Propulsion; drive. Pagj asus< )-;;-- Lactation; nursing. Pagpatalastas-fltAnnunciation; proclamation;
Pagpugot-n-Beheading; decapitation. Pagpukol-9i-Thow; cast. Pagpulandit-n-Spattering. Pagpupulo-^-Congregation; meeting. Pagpupuiong-- Meeting/ congregation. Pagpupulong ng congreso-;/-A session
of congress. Pagpupuri-n-Plaudit; eulogy. Pagpuputong ng korona-w-Coronation.
announcement.
pardon.
Pagpuputukan
a gun.
ng baril-w-Shooting
of
mur-
Pagpupuyat-w-Night- watch ing. Pa^[)iiri-w-Commendation; esteem; mation; virtue; acclamation. Pagpuri ng kabutihan-n-Praise.
esti-
Pajrpatay
sa
sarili-n-Stticide.
verification.
;
proclama.
Pagputol ng kahoy-w-The felling of trees. Pagsabog-w- Dispersion; scattering. Pagsabunot-n-Plucking out. anchoring; Pagsadsad-w- Anchorage; beaching. Pa,L sa^(t-/A Answer; reply; repartee;
r
contestation; response.
value.
Pagsagsag- jj-Trot;
1 1'
>t t
ng.
Pagpsyohan
fluence.
/'
Advice;
advisiujz.
Pagpayuhan^n- Advice;
admonition/
in-
Pagpiga-w-Pressure; squeeze.
Pag])iglisitian j/-I)isgist;
agriculture. Pagsakay-jj-Tlie riding; ride. salvation; Pa^rsakop n i;e<lenipt ion; ransom; taking under protection. Pagsalakay-n-Stealing; thieving; Burprise. Pag8ftlangsangfl Resistance; op)>osition; conti-adiction, j-efuiatioii; contrariness;
violation.
Pagsaka~- Cultivation;
loathing.
pensio
n;
Pagsalat-^-Touch;
tonchini:;
notation;
comprehension.
Pa.irsalat //-.Misery;
hardship;
proverty;
bad-luck.
tA<3
c
<
10?
i
PAG
Pegsiyasat-n- Inquiry; investigation; examination;.
Pngsiga\v->/-('ry;
Pagsalin-fl-Transcription; )> y empting from one \cssel into another. Pagsalsal-72-FJattening; riveting; dinclt;
n g
ling;
en-
making use
of.
Pagsimaiiu-w-Turn;
vicissitude.
oi'der;
succession,
Pagsipot--Appearance;
perversity; dep-
a)>parit'n>n;
em-
Pagsama-w-Per version;
Pagsamasamahin-^
ing.
anation; birth. Pagsi ra-n.- Breaking; destruction; disrupdetion; demolition; dilapidation; stroying; rotting.
Pagsamsam-;2-Collection; capturing;gathering.
penitence;
Pagsisiyasat-ff-Examination; invest igation; inquiry; ins])ection; survey. Pagsoway-n-Disobedience; contrariness; contradiction; opposition. Pagsuhol-n-Bribery; subordination.
Pagsasagupa-n- Scuffle;
affray.
strife;
fight;
rendi-
signification;
saying.
Pagsasalin-w-Putting from one vessel into another; copying transcribing. Pagsasalita-n-Talking; saying; conversation.
Pagsulat-- Writing; contract; treatise: Pagsulong-w Progress; ad van cement; growth; augmentation; improvement;
proficiency; addition; increase.
chat;
total; ad-
Pagsasamba-n-Homage.
Pagsasandokan-72-The taking by spoonsful;
ladling.
Pagsunod
Pagsasangla-n- Hypothecation.
Pagsusulatanintercourse.
Correspondence; writing;
infusion;
fes-
Pagsayaw-w-Dance.
Pagsaysay-w-Narration; reference/
tion; solution; predication;
rela-
portrayal;
ment; accusing. Pagsusupling-n-Sprputing; germination. Pagtabas-w Shape; shajnng; cut; outline. Pagtabas-n-Cutting; delineation. Pagtagupak-7? Slap.sonnd;made by a.slap. Pagtahol-n-Bark; barking.
PAG
Pagtakal-N-Measurement; measuring. escape; elopePagtakas-n-Migration; ment; secret leaving. Pagtakbo-n-Run; running; flight. Patakpan-n-Cover; covering. Fagtalikod-n-Denial; negation,
Pagtalop-/z-Paring;
108
Pagtatanim sa
rage.
loob-n-Anger;
passion;
Pagtatankilik-n-Protection;
support;
peeling. holding. Pas'tangap-w-Receipt; acceptance; reception; acceptation; receiving. Pagtangi-n-Denial; refusal; negation. Pagtangis-n-Crying; we-eping; bewailing;
Pagtangan-n-Hold;
maintenance. Pagtatanod-n-Guard; watch; sentinel. the constancy; Pagtatapat-n-Fidelity; telling of the truth; comparison of two things. Pagtatapon-n-Throwing away; wasting;
cast;
scattering.
snivelling.
Pagtapak-n-Tread; tramp. Pagtapakan-jj-Treading; trampling. Pagtarok-n-Sounding; sound. Pajrtatae na may halong dugo-n-Dysentery. Pagtatagal-n-I)uration; continuance; stability; continuation; subsistence; prolongation; tardiness; slowness. Pagtatagpi-n-Mending; patching. Pagtatagumpay-n-Defense; protection; support.
Pagtatapos--Conclusion; finish; finishing; ending. Pagtatatag-n-Institution; founding; establishment; edification. Pagtatayo-n-Edification; building; founding; establishment; establishing; institution.
dividing
into
announcement;
Pagtatali-w-Tying. Pagtatalo-w-Dispute; quarrel; strife tight; contest; conflict; rivalry; competition; antagonism; argument; difference; litigation; lawsuit; controversy. Pagtatalunan-^-Cause of a dispute or
eration.
argument;
argument; quarreling.
Pagtatamo-fl-Sufference; suffering; tolerance; toleration. Pagtataman-tf- Elopement. Pagtatanan ng sundalo-w- Desertion; deserting.
ing.
nouncement.
Pagtitipid-n-Economy; frugality.
Pagtitipon-n-Gatlierin^; ing away; collection; gregation; meeting.
boarding
lay-
collectin.tr; con-
disintegration;
Pagtubo -jj-Increase;
acceptance;
detion;
profit;
growth; augmenta-
Pagtatangap-w-Receiving;
acceptation; taking. Pagtatangol-n-Shelter;
fen-
gain.
Pagtubos-n-Redemption;
protection;
sion.
ransom; remis
Pagtudla-n-Throw; cast. PagtiiL tr)g-//-The playing of musical instruments. '1'lie tolling of Pa-_ tiiirt"u ni kainpana
r
r
//
Pagtatanimsakapwa
//-Uarrr-i; av-rsi.n.
bell.
109
Pagtuka-w-The pecking; peck.
Pftgtukson Teasing;
temptation.
Pag uuli-w-Restoration;
jesting-.
joking;
Pagtutukin-n-The
1
collision.
plication.
Pagtnlad-j/- nutation
Paktulak-n-Shove; Pagtulong-n-Help; assistance; aiil: cooperation,- safeguard. Pagtapad-*-Compliance; complying; observance, obedience. doc Pauturo-n-Teaching; instruction;
trine.
Pag nurong-H Recession; backing down. Pag uusap-n- Dispute; litigation; lawsuit;
contract.
ci'sation.
Paguuyam-w-Ridicule.
Pairvo\ -oto-w-Voting; vote; poll; ballot.
refusal; negation.
instruction; edi-
Pag awari-w-Meditation;
reflection;
deliberation;
cogitation/ contemplation/
Pagdulot - ;/ Rebounding returning; bouncing; retrocession. Pag nga-w- Rocking; moving; commotion;
movement. Pag ugpungin-n-The joining at the ends. Pag ugtungan-n-The joining at the ends. Pag uli-w-Repetition; reiteration. Pag ulit n-Reiteration/ repetition.
Pagulogulo-acfo. -Disorderly; madly;
lily.
sil-
bad
talk.
Pagwiwisik-n-Sprinkling.
Pagyamanin-v-To enrich;
make
rich;
make
fruitful
or fertile.
Pagulungin-?;-To roll; run; on wheels. Pag umit-n-Peculation, stealing. Pag uno-n-Hesitation; wavering; stammering; stuttering. Pag unti-n-Dimunition; decline; fall; declination; dwindle; decay. Pag upak-#-Clap. Pag upak-n The husking. Pag upat--Instigation; flattery; persuasion; destitution; leaving of another in destitute circumstances.
Construction;
termination;
Pagyasak-n-Trampling; treading.
Pa,uyukod-;z-Respect veneration; homage; reverence; backwardness. Pagyurak-w-Trampling; treading. Pahaba arf^.-Lengthwise; sidelong. Pahalang-n-Crosspiece; cross-timber.
Pag uraly-w-Instigation;
impulse;
per-
Paham-w-Learning; wisdom. Pahanginan-7/-To air; dry in the Paharap-a^y.-Face forward. Pahayag-n- Notice, proclamation;
lation; publication.
air.
reve-
review.
Pag uugali-w-Proceedure; conduct: manner; demeanor; use; custom; style; fashion; mode; form; method; deportment. Pag uugnay-w-Conformity; contiguity;
combination/ union; conjunction/ order; unity; composition. Pag uugoy-n-S winging; moving; rocking.
Pahinain-y-To weaken; make weak. Pahinain ng loob-u-To dishearten; <liscourage; dismay. Pahinayin-v-To prepare for cooking. Pahindi-w-Denial; refusal; negation; contradiction; disowning. Pahinguhan // Resting place; place of
rest.
110
Pahintoin-7/-To stop; check; detain; keep;
retard.
Pahintulot-w-Perrnission; assent: leave; license; privelege; approval; admittance; approbation; sanction; consent; indulgence; furlough; liberty; authority; right; power; good will. Pahintulotin v-To permit; leave; consent; approve; admit; give permis-
dom; setting at liberty. Pakaligisin-f-Pulverizatiou. revision; inPakaliningin-n- Review; quiry; close observance; examination;
investigation. Pakalinisin--z/-To clean; Pakalog n Rattle.
cleanse; purify.
make
ripe.
Pakamasdan-w-Look;
quiry; review;
observation;
in-
revision; examination.
Pahiran ng alkitran-7/-To tar. Pahiran ng cebo-z;-To grease. Pahirapan c-To chastize; punish;
jure; abuse; tress.
in-
aggrieve;
agonize;
dis-
Pakamusta-?i-Compliments; message. Pakana-^-Idea; notion; fancy; design. Pakanasain-a-Anxious; desirous. Pakanin-r-To feed; give to eat.
Pakapilitin-n-Twisting; twining. Pakapilitin--Perseverance; i>ersistence;
em-
Pahumal-a-Nasal
Pahupain-7/-To
match. o betroth; marn Pakasamuin-7/-To condemn. Pakasintahin-z/-To love. Pakasiyasatin-r-To ascertain; examine;
r
;
inciting. Pakasalin-2/-
diminish;
make
thin;
investigate.
weaken.
Pahusayin-7/-To arrange; put in order. Paibabaw-rt-Uppermost; top; superficial; shallow.
Paikit-ady.-Gyratory. Pakipik-a- Tight; compressed;
solid.
Pakatinain-v-To dye.
Pakatingnan-n-Review;
investigation;
weight/ balance.
pressed;
Pakay-?i-Intention/ desire; end; goal; object; designPakikiapid-- Adultery; seduction. Pakikinabangan-a-Protitable; useful. Pakiki]>ag usap-H-Style of address or
Paikpikin-7/id;
o press; tighten/
make
sol-
tamp.
Paimbabaw-Tz-Hypocrisy; haughtiness.
conversation.
beautify;
extol;
exalt;
honor;
magnify.
Painisin-y-To overwhelm; smother.
Painitin-7>-To heat; warm. Painog-f/v.-< lyratory.
Pakikisama-n- Partners hip; company; society, treatment; behavior; gallantry; compact. Pakikitungo-/z-Compact; contract; traflic;
trade.
Painom-tt-Drink; beverage. Painugin-v- o spin,- twirl. Painumin-2/-To invite to drink; give to drink.
1
Pakinabang-?i- Profit; revenue; gain; ailvantage; utility; benelit interest; benefaction; lucre; improvement; income; tax; usefulness; acquisition; rent.
akina)>ungan-7/-To profit; benefit,- gain. rakinangin-r-To smooth; polish.
I
)
Faisipan-a-Thoughtfttl;
>
incditating.
Paking-o-Distracted.
aisipaii-//-I'ux/le;
enigma.
1'ait-n Chisel.
1
Pakingan-c-To listen; hear; heed; hark; hearken; comjireheml; nmlerstyml. Pakinisin-r-To smooth; polish; finish;
el).mi/.c.
brighten. Pakintabin-7'-To
brighten,
polish;
Pagkaasahan-n-Hope;
Pagkabanal-9-Pnrity; virtue.
Pagkabanalan
sa
gi-acia
r iiL
ability.
Sanctilication.
Pakgadurugin--Powdering; pulvcri/ing.
manners.
pitition
PAL
Pakiusapan-tf-To request; or petition.
Pakli-?/ Intercalation;
Ill
entreat;
PAL
bragging.
beg
making water.
enigma;
iu//le;
contestation; dis-
tant answer.
na
walang
ulo
//
P.rad;
tenon;
nel."
spile.
Pakon^ kahoy-n-Wooden
peg;
pen trunnail;
Pakong
small
maliit-M-Tack;
nail.
shingle
Palakad-n-Proceedure; condiu-t; demeanor; management; manner; custom; use; usage/ mode; method. Palakad lakad a-Wandering/ vagabond;
erring;
errant;
excursive.
Pakumosta-n-Compliments; expressions
of kindness. Pakupasin-u-To fade;
wither;
help;
cause to
aid;
as-
fade or wither.
Pakypkop-n-Protection;
sistance;
favor.
Palakaiu //-< Jlutton. Palakain--( Jluttonous. Palakang kakapsoy -// Toad. Palakasin-i>To invigorate; strengthen, make fortify; inspire or give courage; courageous; renove fear. Falakhin-?;-To enlarge; aggrandi/e; increase; heighten; augment; improve. Palakihin-4:-To augment; increase; enPalakihin
aggrandize; heighten. ang isip-^-To educate; instruct; breed; bring up; teach; broaden the mind.
large;
fat;
wrinkle
the
spade.
with an
Pa]aanito-?t-Idolater;
pagan.
Palakpak-n-Slam; sound caused by the of anything; wooden -rattle. fall Palalasing-fl-Intemperate; immoderate.
Palalimin-?;-To deepen; profound. Palalo-a-Proud; haughty; supercilious; overbearing; arrogant; lofty; presumptuous; insolent; impudent boastful;
inflated. Palaluin-j;
Palaba-n-Wash; washing. Palabahan-tt-Place of washing; laundry. Palaba ng buan-n-The raining at night when the moon shines.
Palabiro-a-Jocoee;
jocular; droll.
To make pround
excel;
or haughty;
exceed;
surpass;
overcome;
Palabiro--Joker; jester; wag; droll. Palabisin-t'-To exceed; excel!; surpass; overcome; give more than is necessary.
overpower.
Palamara-n-Traitor. Palamara-a-Infidel; inconstant; untrue; traitorous; ungrateful; shameless.
Palabuin-y-To
darken;
blur;
blot; ob-
make muddy
prolific.
fate, luck;
doom, hap;
aptran-
felicity.
fiat
rock.
election;
serene;
meek;
plain.
Palaguin-f-To
increase.
make
Palangana-n-Washbasin; basin. Palangoy-rt- Floating; bouyant Palangoyin-r-To make or cause to swim. Palansikin-z/-To s]>lash bespatter;
.
dab.
Palamigin-f-To
cleave;
rate.
refresh;
cool;
refrige-
Palapala-;/-Scaffold;
shade.
PAL
Palaputin-v-To
dle.
112
PAM
fly.
Paliparin-?/-To cause to
Palipisan-tvTemple.
one who is Palapasial-n- Walker; the go all the time; gad-about. arrow. Palaso-7/-I)art;
PalasHigal-n-Qambler.
on
Palis-a-Clean.
Palis--Place. Palit-w-Change;
rogation;
sur-
Palasumbong-n -Taleteller;
Palatain-77-To cause to Palatak-tf-Click.
telltale.
wither or fade.
Palatanong-8- Querist.
Palatanong-r/ Quizzical.
Palataw-?-Hatchet; broad axe. Palausap-a-Quarrelsome; touchy. Palawit w-Anything that is hung up as an adornment.
Palay-;z-Rice that
is
still
Palikatin-v-To split/ cleave; crackPalitaw-w-Ap})arition; appearance/ overt. Palitan-v-To change/ exchange; barter; substitute/ surrogate; commute; permute/ replace. Paliwanagin-z/-To explain; clear; ex-
make
'
plain
in
the hull.
Palayan-n- Rice-field. Palayasin ?'-To send away; dismiss; oust. Palayaw-n-Caress; cajolery; dandle; petting; freedom. Palayawin-''-To caress; pet- cajole; humor; cheer/ coddle; dandle; free liberate;
Pali was a- transverse; oblique. Paliwas-n-Evasion; avoidance. Palo-n-Pole; mast; stick; cudgel; blow with anything. Palopalo ng damit- Clothes-beater. Paloob-t'-To put in enter; meddle; interfere.
Palso-tt-False.
give
much freedom.
counterfeit.
Palayok na tanso-v-Copper kettle. Palayuin-f-To distance; remove to a distance; send away; separate: part.
Palibid-n-Circumference;
rons.
circuit/
envi-
Palubalub-v-To wallow; roll in mud. Palubalub sa bisio-v-To wallow in vice. Palubayin-f-To mitigate; assuage; appease; calm; stop; check; soften. Palubugin-v-To submerge; inundate. Palugit-^-Advantage; start; handicap;
li
stance.
circuit;
per-
About.
mel; scourge.
Palumatlnmatin-r-To crack;
delay/ dally. Palumatin-7/-To
crack;
split; defer;
split.
turn-
promise.
alias;
Pamngat-w Nickname;
relish;
denomina-
Palinainiiaiiiin-?/-To
taste.
taste;
give
Palinawin-r
plain; truth.
To dear; make
ang buto-r-Tn
plain; ex-
expound;
demonstrate
disjoint;
the
jmll
Palinsarin
part.
?' -To nickname; give an alias; denominate; make a vow or promise. Pamahalaan-r-To manage; heed/ care for; keep; irnard; govern; direct; con duct; domineer. Pamahid-M- Wiping rag; packers waste. Pamahid ng pawis -Ihindki'rchief.
I'amaLi'atan
/>
Palinuhod-o- Humble,
kneeling.
meek;
begging;
t<> ;
wing.
PAM
full
113
of
PAN
Pamimintnho Pamimintnho
//-Petition,
Pamalimali-a-Errorjeous; takes,- inconsiderate. Pamamaga-ft-Swelling; inflamation; tumidity; tumidness. Pamamagpak-ft-The waving of one's arms; cruse; beginning; appearance. Pamamag itan-- Intercession, intervention; mediation.
u Partition; distribution; division; dividing. Pamamahala-x-Care; cargo: watch; guard;
mis-
prayer;
ask"
ing; service;
obedience;
sa
I
submission-
)ios-w-Prayer to God.
Paminta-?i-Pepper. Pamitpit-n-Instrument
for
cutting.
Pamugaw-tf-Scarecrow.
Pamamahagi
Pamula
root;
source; n-Origin; beginning; entree; entry; element; prinmotive. ciple; Pamulaan--z/-To commence; begin; undertake; attempt.
Pamamahay-
'
Pamumula ng mukha-w-Blush;
ness.
bashful-
Pamamalat-//-Hoarseness.
Pamamalita //-Narration;
velation; speech; talk;
speaking;
talking.
re-
ghastliness.
Pamunas-7t-Washingcloth;
trifle.
dusting
Pamungahin-v-To
fertilize;
make
fruit-
Pamamansag-n-Nickname;
Pamamantog-n-Inflation.
alias.
Pamamaos-n-Hoarseness.
Pamamarati-n-Stability;
duration;
;
per-
manency;
sation.
eternity.
Pamuti-w-Adorment; adornation; nament; embellishment. Pamutihan-v-To adorn; embellish; off; n't up; ornament; clean.
Pamutihin-7/-To
or
set-
Pamamayad-w-Pa y rne nt
compen-
Pamana-n-Legacy; inheritance. Pamanahan-v-To legate; inherit. Pamanghain-y-To amaze; cause to stare or wonder; astonish. Pamankin n-Xephew; neice. Pamankin na babayi-n-Niece. Famankin na lalaki--Xephew.
pakinabang-//-Stepchild. Parnansa-//-Promise; denomination; determination. Pamantugin-r-To inflate; fill with wind. Pamaoy-n-Scare crow. Pamaratihin-7' To accustom; inure; frequent,
decorate; embellish; adorn; set off. Pamutiin-7/-To whiten; make white. Pana-/z-Arrow; dart. Panabihan-n-Toilet; retreat. Panabing-w-Curtain; covering; awning;
screen.
Panabing sa pinto-n-Screen.
Panagano-n-I)edication;
inscription.
consecration;
Pamankin
sa
Panagap ng bula-n-Skimmer.
Panaghiling
jealousy.
banal-n-Emulation;
dole;
envy;
dolor;
Panaghoy-w-Lamentation;
timent.
Panaghoy
tation.
na malumbay--Sad lamen-
Panaginip-w Dream. Panagpi-w-Patch Panagutan-w-Guarantee; bail; response; responding; answering. Panahod-n-Receiver; small bucket.
.
lig-
Panahok-n-vSpice.
Panahon-n-Time;
era;
age;
term;
tide;
Panahon
time.
mabuting
ipagtanim-w-Seedluat
Panahon na magkasing
at
ang araw
gabi-n-Equinox.
15
PAN
Panahon
tense.
114
past
re-
PAN
Pandampe-n-Blotter. Pandareta-n-Tambourine. Panday-^-Blac ksmith; ironsmith.
nakaraan-w-Past time/
Panahon na
pose;
walang gawa-n-Rest;
recreation.
Pandayan-n-Blacksmith
iron
shop;
forge;
Panahon nang babayi-n-Periodical indisposition ef women; menses. Panahon ng gapasan-H-Iiarvest time. Panahon ng pagani-w-Harvest time. Panahon ng tatlong buan-H-Quarter. Panahon salat sa ulan-7z-Drought. Panahunan n-Turn; time; succession.
Panakip-w-C'Over; lid; stopper. Panakip ng hihigan-n Coverlet; spread.
works.
sal->i-Salt
Pan de
bun; bunn.
Pandinig-n-Ear trumpet; ear. acme; Pandulo--Final; conclusion; finish; termination; crisis; goal. Panduro-w-Punch.
bed-
used
to
defend
something
dirk;
else.
Panakot-H-Scarecrow. Panaksak-^-Poniard;
stil.leto.
dagger;
iron.
dence;
petition;
Panaktak-#-Branding
Panalangin-H-Prayer;
cation;
pidity;
invo-
Pang
intre-
oration;
evening prayer.
inn;
boardcover;
Pangalawa
screen;
buhat
sa
dulo-w-Penulti-
mate;
Panambitan-w- Lamentation;
lament;
Pangalawang name.
ngalan-n-8urname, nick-
moan.
Pajianahan n-Habitation; abode; living
at a
certain
place.
Pananakot-n-Fright; threat; surprise. Pananalig n-Hope; expectancy; firmness; constancy. Pananalita-7i-Talk; discourse; conversation; idiom; language. Pananalo-w- Victory, winning. Pananamit-n-Garb; wearing apparel; clothes; complete suit.
Pangaling-n-Brush-hook; instrument for cutting away brush. Pangalos-w-Scraper; anything used as a craper. Pangamba-n- Doubt; susi>icion; jealousy; fear; plight; indicision; dread suspence; hesitation. Pangambahin-a-Fearful; distrust 1'ul;
jealous
suspicious.
Nostril; nose.
t
Pangamoy n
merce.
Pangangalakal-w-Traffic;
rad e;
com
Pananampalataya-^-CVedence;
creed; belief; troth; theory;
1'aTth
credit.
Pangangalan--The giving
of
name;
tency.
snivelling.
seed
time;
Pangangnyaw
//-.\e^ati<.n;
unwillingness.
Panata-n- Promise; offer. Panatag-w-Secure; constant; tramiuil: quiet; calm; rest. Panauhan-w-Border; lodger; guest. Panay-rf-Kveu; eipial; rontinuous, all.
Panganga\ aval //-I']xtennation; feebleness; weakness debilitv; wasting awa\\ Pan.iangaynpapa n Su unissi on. humiliaI
tion;
yielding;
losing in a fight.
peril;
jeopardy;
iiB
Puugapos ng kamay-tt- Handcuffs.
Pangaral-><- Discourse/
PAN
sm-misc;
conjecture.
Panghuit-w-Lever; fulcrum.
Paiigating ibon-n-Decoy bird. Pangatlo-/f-The third. Pangathgat-n-Bite; gnaw; nible. debiliPangayayatin-7' To extenuate; tate; make weak or thin.
angil-//-l\vetooth;
/--To
fang; tusk.
I'angimayin
senseless.
>
bcniinili;
cause
to be
<
Pangayod-n-Grater: scraper.
Pangbatak-ft-PulI;
tug;
haul; attraction.
will
make
distinct ion; novelty; strangeness. Pangingilal)ot'-;/ l^right; terror. 'angingilag-w- Avoidance; evasion. Pangigilalas-n-Ad mi ration; wonder; amazement; stupor. Panginginig-;/ -Trembling; shaking; quaking; sparkling. Pangingis<la-w-Fishing. Pangingitlog-n-The laying of eggs. Pangingitlog ng isda-n-The spawning
Pan|ingiba-tt*8ingtrlarity;
I
of
fish.
Panginoon-^-Master; overseer; propietor; owner; mistress; lord. Pangintindi-n-Sense; spirit; intelligence; knowledge; skill; ability.
Pangispiki-ra-Lever/ spike.
fulcrum; hand-
holdup.
Panghahalili-?*-Substitute; that which put in place of another. Panghalina-ft- Attraction; magnet.
is
Pangit^-Ugly; homely; immodest; disfigured; dirty; deformed; sordid huge; Pangitlugan-n-Hen's nest; haunt of a
hen.
Pangkat-n-Chapter.
part;
clan.
part.
Pangkat ng bayan-n-District;
Panglalata-w-Prostration;
languidnessj
weakness.
Panglasap-n-Palate; taste; relish. 'Panglaw-v//-( iloom; sorrow; grief; sadness; lonliness; depression of spirits.
Panghihimagsik-;? Sternness;
strictness; severity.
rigor;
Panghihina--Debility;
weakness;
ex-
Panglilibak-?i-Slander;
insult;
ridicule.
Pangnamnam-n-Taste;
palate; relish.
Panghihinang-n-Soldering.
anything
blossoms.
Panghihip
pipe.
rig platero-n-.Jeweler's
l>low-
Pangiti-7-Smile;
budding
of
Pangpakilos-n- Motor. Pangpalakas-n-Corroborative; anything which serves to strengthen. Pangpan<Lr--Shore; strand; bank.
Pangpawis-w-SttdorifieJ
Pangpasuka-n-Emetic:
Pangpastilong//
Propeller;
incitement;
inducement.
Pan^jjatibay-n-Corroborative; guarantee; anything which serves to strengthen. Pangpatulog n-Marcotic/ drug.
PAN
.
116
Paniningil-n-Collection debts.
suit.
PAN
of
Pangpatuyo-w-I )r ien Pangpiga-w-Press; pestle. Panpigil-w- Brake. Pangpihit-n-Wreneh. Pangsual-w-Handspike. Pangsurong-w-Shovel; spade. Pangtala-tt-Rule/ marker; that serves to govern. Pangudngod-n-Grater; scraper. Pangulo-w-Leader; commander; principal; head.
outstanding
which
h ef
i
filthiness;
dirtiness.
Paninira sa isang lugar-w-The living or lodging at a certain place. Paniwala-n-Belief; faith; credit; credence; confidence; testimony. Panipit-^-Tongs; princers; clamp. Panira ng puri-w-Slander; defamation. Pani ala w-Belief; credence; credit. Paniwalaan-r-To believe; credit; have
faith in.
instruPangungundot-ft-Lance; blunt ment used for purposes of defen.se. Pangungurong-w- Contraction bucking;
shortening;
retraction;
retirement;
make
Panti-w-Net.
Pangusap
reproof;
ing;
na
masaklap-w-Reprimand;
peculation;
steal-
Pantuyo-?/-Drier.
lecture.
Pang uumit-M-Theft;
thieving.
Pangwakas-M-Final/ conclusion;
mination; end; remembrance. Pangwakas-a-Final; conclusive;
deterlast.
Panual-#-Lever; push; shove. Panudlok-w-Stimulan; billiard cue. Panugtog ng kampana-n-Bell clapper. Panukat-n- Measure; taje line. Panukat ng ulan-7i-Udometer.
Pangyayari-M-Accomplishment;
incident;
casuality.
issue; success;
event;
reali/ation;
Pangyayaring
ing.
bigla-n-Sudden happen-
Panumpa-/* Adjuration.
Panibago-rc-New; renewed.
in.
make oath; swear; promise. Pannngkit-n-Hook; gaff; window pole; provocation. Panunuap-ft-Lodging; chamjion; friend. Panunuba-^-'rrick; deceit; trap; fraud. or Panunubok-n-Secret observation
Panumpaan-v-To
watching; sur]>rise. Pa n unuin )alik-n-Restoration; devolution
I
Panunumpa n-Vo WJ
cation.
place
hindi totoo n-Perjury; I'aniinunipa n false oath. Paniub-- Disinfectant. Panutoir-j/- Prick. Pa nu tog ng pabete // Snuffers.
Panutsot-//\N'histle,,t
rontcmphition;
call.
musing.
Paninilbihan-n-Service. sevitude. Paninilo at pagbabalat ng libro binding of books.
>/
Panuyo The askinir of the father for the hand of his daughter in mar
the
riage;
con-
gratulation.
ill
Panuyuan-i'-To court; love; w<><>. Panyito ng damit-jf-Gore of a skirt.
Panyo-//-Hankerchief. Panyo aa liig-n- Kerchief. oarseness.
Paraanan ng masid ang isang libro-2'-T peruse; run over; read hurriedly. Paraanin r-To pass; let pass; give
way.
Paos-w-
Papa-n-Pope; pontiff.
make
Paraanin sa-v-To make go a certain way; compel to go a certain way. Paragala-n-Girt; reward; present. Paragos-w- Harrow; drag.
Paralis-#-Roller; rolling pin. Paralis ng nagliligawan-n-Piinji. Paramihin-v-To multiply; increase; aug
Papag
live
coal.
Papagdalitain-r-To cause to suffer. Papaghirapin-v-To give or cause pain; impoverish; make poor. Papag initin-7'-To heat; make angry. Papag asunduin-7/-To reconcile; cause t<> become friends again.
ment; dilate; diffuse; propagate. Parang-w-Country; field; meadow. Parangalin-r-To extol; exalt; elevate; sublimate; honor.
Papaglamatin-r-To crack. stretch; prolong; Papagluatin-v-To lengthen (per. to time.} conbruise; burn; Papagpasain-7/-To
tuse.
Papagtakahin-?;-To astonish; amaze cause to wonder or stare; surprise. Papanghimagsik-n- Vengeance; cruelty; tyranny.
Papangilabutin-7'-To terrify; scare. observe; Papangilinin-f-To sanctify; respect; worship. Papangitan-7/-To pollute; stain; make ugly or homely. Papangitin-v-To pollute; stain; make homely or ugly. make or sadden; Papanglawin-TATo cause to be sad, gloomy, dark or mournful. Papang undutin-7/-To contract; wrinkle; shrink. Papang urungin-7'-To contract; shrink. Papaniwalain-v-To imbue; persuade; induce; make or cause to believe.
Parang Parang Parang Parang were Parang Parang Parang Parang Parang Parang
apoy-a Fiery, r
bato-a-Stony. L hayop-a-Brutal.
^
not;
hindi-a^.-As
not.
if
as
if
it
nuno-a-Ghastly.
Para sa-prcp.-For;
to;
to
Paratang-#-Accusation;
tation.
charge;
impu-
divine;
eccle-
manner
of enter-
Parikit-n-Ornament;
adornment.
Parikitin-u-To ornament; beautify; embellish; adorn. Parinsa-n-Sadiron. Parinsahin-7/-To iron. Pares-n-Pair; brace; doublet. Parisan-n-Pattern; precedent; type;
stain;
model; example.
Parisan-t'-To imitate; counterfeit; mimic; forge; pattern.
dig-
quad-
Paraan-w-Path;
mode; method; way; manner; form; course; gangway; disposition; will; aspect.
Paraan ng isip-w-Theory.
Parisukatin-v-To square; quadrate. Parol-n-Lanteriy Paroodin-v-To go after; send; after. Paroparo-#-Butterfly. Parti-w-Quota; part. Partihin-z'-To part divide.
'
118
Parus.a-w- Punshment;
fAf
insult;
chastizement;
cor-
Paslangin-v-To Paslit-a-Mucous;
ignorant;
profane;
low;
dare;
abject;
mucky;
despicible;
depraved.
Parusahin sa
Pasabugsabog-<i7/.-Helterskelter.
Pasolo-n-Sharp point.
Paspas--Shaking;
over
tion.
dusting;
instiga-
Pasak-72 Plug; stopper; calk; peg. Pasakin-y-To calk; plug; stop; check. Paeakit-w Torment,- torture; pain; anguish. Pasakitan-v-To pain; distress; torment; afflict; torture/ chastize; mortify; disgust; disable.
.
Faspasin-v-To dust/ shake. Pastol ng tupa-^-She.pherd. Pastor--Castor; divine; ecclesiastic. Pastulan-n-Field; meadow; pasture. Pasubali-n-Exception; condition; conditional promise.
Pagsubali
Pasugo-#-Embassador; counsel.
Pasuin-7/-To burn; scortch. Pasukab-#s7A -Treacherously
,
Pasal-72-Oakum.
Pasalah-i'-To calk;
stop
leak; block
under-
handed.
underPasukal-fwfo'.-Treacherously; handed; low; dirty. Pasukalin ang loob-r-To vex; disgust; disturb; molest; displease.
Pasamahin-v-To
gether.
unite;
join;
put
to-
Pasukuin-f-To subdue: quell; overcome conquer; subject worst/ overwhelm; caiise to surrender; captivate; charm. Pasulat-n-Pictation; order to write.
Pasulungan-7/-To drive; impel. Pasunod-n- Example; precedent;
pattern.
Pasamain-7/-To deprave/ corrupt; make or cause to be bad. Pasa main ang loob-v-To displease;
disgust.
copy;
or
put
on
the-
whelm:
Pasuotsuot-arfa/.-Twistingly;
Pasarapin-v-To relish; give zest. Pasaulan-n- Devolution: restoration. Pasayahin-w-To gladden; cheer; make happy, Pasial-w Stroll; walk; saunter. Pasialan-n-Promenade; avenue; walk. Pasigan-w-Shore; strand; beach.
Pasiirlahin-'y-To
vivify;
incite;
tortuously.
batten;
Fertili/i
1
;
maka
tVuitful.
excite;
Patadw-Kosin.
linn; Patag-//- Level; Hat; even; plane; contain; concijiial; similar; uniform;' sistent; tranquil; smooth. flatten. Pataiir.'.-r-To level;
imbue; revive. Pasimalaan-T-To commence; begin. Pasimulan-w-Beginning; commence! unit. the lie; Pafiinungalingan -To give
,
contradict.
Palago m/r.-Hiddenly;
destinely, Pataliiniikin-r-To
j'acify;
1
secretly;
clan-
Pasiya-n- Decision; verdict; judgenu-nt; sentence; resolution; determination. decree/ rebuke. Pasko-n-Christmas.
calm/
settle;
tramniili/e;
quiet.
appease;
Paskong mahaba-n-Quadrigesima.
Kuster. pa-kalnihav Paslangin-a Skittish. Paslangin-f-To surprist-; make a
nj>
//
help
to
es-
Pasko
steal.
sud-
Patalimin-7'-T
pattern.
den movement.
Paslang-n-Insolence; impudence; daring.
Patanaw-x-Sight;
keen. model,
PAT
Patangahiii-ft-To canse
indolent. Pataniv/ Lima
to
l>e
119
la/y
PIG
Patungot-H-Small a<ldition;or preniimnPatiinngin-'z/ To whistle; make a noise or sound on anything.
Patupat-n-Pipe.
or
beans.
Patutot--Whore
|>oostitute;
harlot.
Patahanin-v-To
tranquilize.
Patuyo ml r. Dryly; morosely. Patuyuin-v-To dry; dfssicate. Patuyuin sa hangin-7/-To dry in the
Pault'il-m/7'.-Foolishly;
sillily;
air.
Pataw--Weight.
Patawad-M-Pardon,
absolution;
pallia
madly;
harumscarum.
Paulol-n-Increase; addition. Paulol u\ol-adv. Foolishly; madly;
precipitately;
sillily;
tion/ forgiveness. abPattiwarin-y-To forgive; pardon; solve; spare; acquit; condone; palliate.
rashly.
foolish.
to.
till;
Patawin-r-To
Paululin-v-To Pdululin-u-To
carnage;
make
augment; add
trust; bill;
Pautang-n Credit;
note.
Patayin-r-To kill; murder; assassinate; quenca: put out; extinguish. Patayo-a-Perpendicular. Fatay sa kapatid-n-Fratricide. Patay sa sariling ina-n-Matricide.
Pawalaan-u-To
liberate;
Pawalan
liberate.
ang alipin-v-To
emancipate;
Pawalan ang
condemn; devalue.
guish; efface; put out; suppress. Pawiin ang antok-^-To wake. Pawiin ang kulay-z/-To discolor; fade
Patingkayad-a-Tiptoe;
toes.
walking
on
the
wash
out.
thirst.
Patiningin-n-To clear up; settle; make serene. Patirin-y-To cut asunder; break; fracture.
Patis-Ji-Brine. PatitiinrZ/-To drain. Pati tis-/f- Lampblack.
Payamoyin
ble.
7/-To
chafe;
disgust.
Payanigin-?/-To
make
or cause to trem-
Payaos-a-Husky; hoarse.
Patnugot--Maxim; adage, motto. Patong-- Addition; boot; premium; augmentation. Patos ng gulong-ff -Clinch. Patotohanan-v-To ratify; verify; prove/ manifest; testify; confirm. Patotohanin-u-To make true; prove rat;
ify;
Payat-a-Weak; lean;
faint; barren.
Payatin-t'-To
itate;
verify; true.
make
Pay 0-72- Advice; admoniton. Payong-w- Parasol; umbrella. Payong na munti-w- Parasol.
Paypay-w-Fan. Paypayin-v-To fan. Pekas ng mukha-n-Freckle.
Patuhin-v-To toss;
Patulinan-?/-To
Patuluyan
ter.
ang kapwa-^-To
protect/
let
receivegive shel-
lodge; entertain;
Patnluyin-t'-To lodge;
PIN
Pighati-#-Disgust:
120
melancholy; annoy;
PIN
annoyance;
afflliction.
distaste;
Pinagkasunduan-n-Agreement; reconciliation.
Pigi-n-Breech; buttock;
posteriors. Pigil-H-Ourb; check; stop. Pigilan-7/-To stop; curb; check; rein. constrain; check; Pigilin-7'-To stem; curb; bridle; stop; obstruct; restrain;
rump/
amusement.
Pinaglilimbagan-/i- Printing shop. Pinaglmisan-w-Cleanings; rubbish. Pi naglulutuan-w- Place of cooking.
withhold.
Piging-n Banquet;
feast;
fete.
boil.
Pihit-w-Turn;
Pihitin--z/-To
Pinagpag-f. imp.-Shook. Pinagpagihan-n-Filings made by tiling with the tail of the pagi.
Pinagpilian--Remainder; residue;
use;
ref-
Piklat-n-Scar.
leavings; offal.
of beheading;
Piko-n-Pick
Pilak-n-Silver.
Pinagpupugutan n-Place
garrote.
Pilapil-n-Terrace;
dike;
dam; embank-
truncate;
Pinagputulan-w-Hesidue or remainder of anything that has been cut. Pinagsabunan-w-Soapsuds; suds; lather. of making Pinagsasabunan-?z-Place
suds.
Pilegas-w-Plait;
ruff; ruffle.
plait;
Pilegasan-v-To
ruffle
Palihin-f-To twist;
curl.
Pinagtatalan-n-Chips; fagots. Pinagtinghasan-w-Chips; fagots. Pinag usapan-H-Contract; subject of conversation; argument; agreement. Pinagtutunguhan-jj-Design; purpose;
object.
bunch.
contorted.
Pinag uueapan-n-Object;
Pinagyagitan-n-Place
stolen
articles.
of
congregation;
urge; enforce; oblige; extort; press; persist; beset; compel; ply; prevail; convince; drive;
Pinakamatanda
sa
lahat-w-Senior.
Pinamili-w-Purchascs.
Pinarnili-17. vm/9.-Bought; pnrcliascd.
Pinanglin5an-n-Source;
origin;
head-
Pina aapuyan-H-IIejirt It, flreplace; stove. Pinag aaralan- n- Breeding: education; manners. Piling bubuan-x-Kiiundry; casting house. Pina Imhatau-jM'ause; occasion; beginning; motive; source; origin; germ; inception;
father.
spring; l)eginnin.tr; cause; ancestry, ancestors; forefathers; root, germ. Pindang-?j-.Ierked beef; dried beef. Pindangin-r-To jerk or dry beef.
principle;
ancestry;
forefac-
Pindot-n-Pinch; niji; j.ress; stjuee/e; tweak. Pindutin-r-To pinch; nip; s-niee/e; press, tweak. Pin.lutin-T'-To pinch; squeeze: press;
t\\eak.
Pinag gagawan
tory.
ng
sabon-w-Soap
left
Pinga-n-Lever;
carrying stick.
after
gap.
PIT
Pingasan--z/-To notch; Pinsan-n-Cousin. Pinta-n-Paint Pintahin-v-To paint. Pintakasi-n-Mediator;
protector;
121
chip; chink.
PUL
Pitoa-Seven.
Pi t6-ri- Seven.
'
favor;
who
crial;
solicitor;
one
defect; drawback; dedisappointment; criticism; scorn; contempt; censure; aspersion. unPintasan-v-To criticize; censure;
Pintas-n-Fault;
dyers
copper;
Po ky otan-n-Honeybee.
Policia-n-Police.
derrate; undervalue; dissapprove; reprove; find fault; asperse. Pintasin-v-To find fault; criticize; carp;
censure; gibe; inculpate. Pinto-n-Door; gate; entry; gateway. Pintuho-n- Veneration; reverence; respect; regard.
Pintuhuin-r-To respect; venerate; reverence; esteem; obey; have regard for. Pinuno na walang sinusunod na utos -n Tyrant; despot. Pinya # Pineapple. Pipi-a-Dumb; mute; silent. Piral-n-A pull or twist of the ear. Piralin-v-To twist or pull the ear. Piraso-n-Piece; fragment; scrap; shred; sherd; morsel, Pirasong manipis/n-Slice; thin piece. munti ^-Fragment; Pirasong morsel; nip; pinch, small piece.
:
disgust; aversion. Porcelena-n-Porcelain. Pootin-v-To irritate; provoke; disgust; cause to be indignant or to dislike.
Pormal-a-Formal;
nest; grave.
serious;
ritual; .ear-
Potro-n-Colt.
Pronombre-n-Pronoun.
Provincia-n-Province; country. Puang-n-Space; interval; distance; breech.
Pudpod-a
Dull; blunt.
Pugad-n-Nest.
Pirito-a-Fried.
Pirma-w-Signature.
Pugaran-w-Hen's nest; haunt of a hen. Pugay-w- Salute; salutation; greeting. Pugo-n-Quail; bob white. Pugpog-7Z-Knoll; low hill.
bedecapitated; Pugot-a -Headless; headed; blunt; cut off. Pugutan ng ukvz/-To behead; decapitate. Puhunan-w-Capital; fund. Puit-n-Bottom; breech; hinder. Pukaw-n-Fright; surprise; scare.
Pukavvin-z/-To surprise; frighten; rouse.
excite;
Pirmahan-a-To
signature,
sign;
attach
one's
sig-
Pirmahin-f-To
nature.
sign;
attach one's
Pisak ang isang mata-a- One eyed. Pisanin-v-To meet; congregate gather. a knife, Pisaw-n-Large resembling
cornknife. Pisi-w-Cord; string. Pisigan-a-Strong; stout; vigorous/ robust. Pisik-n-Sputter; flicker. Pisngi-i-Cheek. Pista-w-Feast; banquet; holiday. Pistahin-i?-To feast; banquet. Pisunin-v-To level; flatten; stamp; ram; drive down.
Pita-n-Desire; wish;
liking;
lust;
scare;
Pukulin-v-To throw cast. Pukulin ng bato-^-To stone. Pukliin-v-To stone; throw; cast. Puklo-?i-Udder; bag of a cow. Pukol-n-Throw; cast. Pukot-n-Fishing boat or smack. with stroke Pukpok-n-Hammer;
hammer.
Pukpukin-i?-To hammer.
mind;
ambition; aspiration;
Pitagaii-n-Respect;
cupidity. * venepoliteness;
ration; reverence; homage; kindness. Pitahin-v-To wish; desire/ like; aspire; have ambitions. Pitik-n-Chalk line; snap.
Pitikin--To chalk
Pitisin-?;
line;
To
snap.
pr^ps;
squeeze;
wind;
tighten.
Pulo-n-Island.
Pito-n-Whistle; picolo.
Pulong-n-Reunion;meeting; congregation
16
MJM
Pulos-fl-All;
entire; whole; each; every;
122
Pumunit-r-To Pumuno-t;-To
tear;
fill.
touse.
equal; uniform.
pod.
Pulot-n-Honey; molasses.
Pulpol-a-Blunt; dull; obtuse. Pulubi-w-Beggar.
Puluhan-w-Handle.
Pulutin-f-To pick up; gather. Pulutong-#-Plattoon. Pumagod-v-To tire; weary; molest; irk. Pumagpag-v-To shake; flop.
Pumunta-tJ-To go; wend. Pumusta-77-To wager; bet. Pumutok-^-To buist; shoot; explode; break open; breach; fulminate. Pumutol-7/ To chop; cut down.
at
night.
Punduhan-n-Anchoring
Pumalit-7/-To change; barter; alter. Pumalo-z;-To beat; strike; cudgel; drub. Pumalo-w-Gudgel; club. Pumana-?;-To shoot a dart or an orrow. Pumanaw-t;-To absent one's self; go
Pungke-#-Pannier; basket; dust pan. Pungusin-7>To slice; cut away; pare off;
shorten.
away; leave.
Punin-v-To
fill;
stuff.
Pumanhik sa kabayo-/>To mount ahorse. Pumantay-7'-To equalize; match; become equal or of the same height. Pumagaypay-77-To wave; undulate. Pumaroon-t?-To go,- resort; wend.
Pumasok-v-To enter; go
in/
Puno-n-Commander;
cipal;
interfere;
Puno-n-Beginning,
cause.
principle;
motive;
Puno ng alikabok-a-Dusty; full of dust. Puno ng banlik--Muddy; full of mud. Puno ng kasamaan-a- Malicious; wickedbad.
Pumatay v-To
rule;
Punongpuno-#-Replete;
full
to
the
accord; countenance.
Pumayapa-f-To calm;
tranguili/e; allay;
pacify;
appease;
settle;
rest.
Pumayapa-n-Paciricator; pacifier. Pumiga-v-To' squeeze; press out. Pumihit-7/-To turn; go back; return. Pumikit-?;-To blink; wink. Pumili-w-To choose; prefer; elect. Pumiling-/;-To cluster; bunch. Pumilipit-v-To twist; twine. Pumili-v-To urge; persist; force; oltlige.
Pumipintas-H-Critic; faultfinder. Pumirma-i/'-To sign; subscribe; underwrite.
brim. Puno sa catedral--Dean. Puntahin -v To point; aim. Puntas-n-Lace; edging; bobbinet. Punto-w-Point. Punto sa pagsasalita-w-Style or ner of speech.
man-
Punuin-r-To
fy;
fill;
satiate.
Purga--Purge; cathartic.
Purgahin-w-To purge. Puri-n-Virture; honor; reputation; rank; fame; glory; applause; dignity. Purihin-f-To honor; respect; praise;
dignify;
extol.
commend;
plaudit; eulogi/e:
Pumisan-v-To
Pumisik-z/-To
clay.
that
is
muddy;
sink-
]>ick
sink,
SAB
Puso-//-Heart. Puso ng mais-TZ-Ear of corn. Pusod-w-Center of anything.
liness.
$AK
Putik-tt-Mud; mire; clays. Putla-n-Paleness; wanners; pallor; ghastPutlain-?>-To extenuate; grow pale. Putlin-T'-To cut; chop; amputate; trim cate; renind. Putlin ng manga sanga-T/-To prune.
Puaod-n-Chignon. Pusod ng ti van //-Novel. Puso k -a- Proud; bragging; passionate. Pusok na loob-a-Fervent; impetuous.
fiery,-
lively.
Puson-rt-Groin.
report;
crack;
Pusot //-Bottom;
river.
bed
of
a stream
or
Putol-n-Piece.
Puspos-tt-Full; replete;
round; circular;
complete.
Putol aug kamay-ft-Handless. Putong-n-Crown; wreath; coronet. Putulin-w-To chop; cut; resind; truncate;
amputate.
Pusta-/i-Wager; bet.
Pustahan-- Wager;
Puta-/i- Whore;
bet.
Q,
Queso-w -Cheese.
Quitd
You,
l)v
me.
IR,
Rabo-n-Mortise. Regla-n-Rule; order; precept; method. beReligion w-Religion; faith; cree<l;
lief.
Rigudon-w-Quadrille; cotillon.
Rin-a^''.-Also; too; self same; similarlv
Retaso-n- Remnant.
Sa-p>vp.-To; of; from; with; at; for; on; or; about; through; towards; in.
Sabaw-- Broth.
Sa bawat sandali-m/r. -Momentarily; every moment. Sabay-wfo.-Together; at the same time. Sabay-sabay - adv. Simultaneously; together; at once; at the same time. Sabi n-Talk; speech; citation; narration. Sabihin-v-To say; tell; narrate; cite;
-
whither;
side.
at
call
by
say
name.
Sabihin uli-r-To reiterate;
or
ish
tell
repeat;
again.
fool-
interfere; disgust.
Sabisabing lihim-w-Secret; gossip. &abitan-#-Hook; hanger; peg; coat-rack; anything that is used to hang things
on.
meet; encounter.
Sable w-Sabre.
SAH
_____
124
Sa
wards.
SAK
huli-arfc/.-Lastly; after;
Sabon-n-Soap. Sabsaban-w-Trough; hog trough. Sabsaban-T/-To scrape but leave the scrapings; clean but leave the cleannings.
behind; back
behind;
Sa hulihan-adv.-Lastly;
after;
Sabugan-n-Scattering.
Sabugan-v-To
scatter;
throw broadcast.
up;
purposely; Sadia-a$z/.-Intentionally avowedly; disignedly; deliberately. Sadya-adt'.-Intentionally ; purposely; avowedly; designedly; deliberately;
knowingly; on purpose. Sagad-a-Brim full; replete; exhausted. Sagad na sagad-a-Brim full; replete. gagana-a-Abundant; copious; plentiful; profuse; rich; numerous; much; many; lavish; bounteous; provident; fertile;
fruitful:
Sahurin-u To receive; accept. Sahurin ang upa-?/-To receive one's pay or salary. Sa ibaba-ady.-Below; beneath; under. Sa ibabaw-ad-z/.-On; upon; above: on top. Sa ibayo-adv.- Beyond; on the other side. Sa ilalim-arfo.-Under; beneath; below. Sa ilalim a- Nether.
dali-adv.-In a moment; presently in a trice. Sa itaas-adv.- Above; over; high up. Sa ito-adv.-Here in; hereon; herewith.
Sa isang
Sa iyo For, with, to, of, from you. Saka-adu. -After; afterwards; next.
Saka-cowjf.-And.
large in quantity.
abunboun-
the
direction
of; to-
ward.
Sa gawing hilagaan-a<fo.-Northerly;northward.
Sa gawing kalunuran-ady.-Westerly
westward.
should it come to pass. Sakasakali-arf^.-Perhaps; if by chance; should it come to pass. Sa katapusan-arfo'.-Lastly; at the end; then; at last.
complete. 8akdalan-#-Protection; shelter. Sakit n-Sickness; desease; torture; pain; hardship; anguish; torment; ail; disSakdal-fl-Full; replete;
tress; dolor:
Sa gawing silanganan-offo.-Easterly;
ward.
east-
Sa
malady;
afliction; suffer-
in
a short
Sakit ng himatay-n-Fainting; swooning. Sakit na nakahahawa na buhat sa gawaang kalupaan-w-Venerial desease. Sakit na pasma-9i-Spasm; convulsion. Saklap-H-Bitternees; disgust; harshness;
severity.
Saklaw-n-Hold
turning.
up;
heading
off;
Saklawin-v-To head off; hold up; turn. Saklolo-n-Defense; help; protection; support; aid; suffrage. Saklolohan-v-To help; aid; succor; provide; support; protect; defend.
Sakong-n-Heel. Sakramento-H-Sacrament.
S:iksak-j-Stab; thrust.
Sa
Sa
hayag-arfo.-Abroad;
in
public;
at
sight; publicly.
ng pinaguusapan-n-An
eye-witness. Saktan-r-To hurt; wound; pain; cripple; maim; lame; chastixe; agrrieve; of fend;
irritate.
SAL
125
SAL
Salat-a-Poor; needy; helpless; destitute; disconsolate; poverty stricken; scarce; scanty; wanting; lac-king; deficient, penurious; paltry; mean; short; close. Salatin-v-To touch; feel; sound; probe;
Sakuna-n-Disaster; calamity; misfortune; misadventure; mishap; misery; accident. Sakupin-v-To take or put under the control of another; subdue; subject; subordinate; overcomeSala-w-Sin; fault; crime; culpability; infraction; infringement; violation; guilt; offense; transgression; defect; vice;
deficiency; slight. Salaan-n-Strainer; collander; sieve; filcullander. ter; Sa labas-ewfo.-Out side; abroad; in public; publicly; moreover. Salabin-v-To scortch; singe. Salag-tt-Man midwife. Salag-n-Contradiction; opposition. Salagin-t?" To stop anything that is thrown toward you. Salaghati-w-Resentment: grudge; dis-
investigate; procure. Salat sa bunga-a-Hterile; fruitless; barren; unfruitful. Salauiain-z/-To soil; make foul, nasty, or filthy. Salawal-n-Pant; pantaloon; trouser. Salay--Nest; receiver; dripping pan. Salaysay-w-Relation; narration; account; explication; declaration; proposal. Salaysayin-fc'-To narrate; relate declare; refer; proexplain; account; tell; pose. Salbahi-w- Savage.
ttalbahi-a- Savage; truculent;
mean; rude
loathing; restlessness; inquietude. Salain-z'-To strain; filter. Salain muli-v-To restrain; refilter.
gust;
following.
Salilongan-rc-Redemption; ransom; assistance; defense; guard; shelter. Salilungan-n- Vindication; defense; protection; shelter; guard. Salin-n-Copy; transcript; likeness; counterpart; duplicate. Salinan-91 Place of copying or transcribing.
Salahin-v-To weave.
Salahula-a-Sloppy;
tern:
dirty; filthy; slatslatternly; slutish; squalid;
dowdy.
Salamangka-n-Jugglery; alamat-n-Thanks.
leger de main.
Salambaw--Fish
net,
snare,
or trap.
Salinsing-n-Wild growth of grain. Salisalita-n-Foolish talk; rumor. Salita-n-Discourse; speech; talk; word; conversation;, converse; gab; locution; vocable; term. Salitaan-#-Conversation; agreement;
contract; discourse; colloquy; parley; chat; argument; conference; convention; convenant; pact; paction; parlance.
Salamin ng tainga-n-Eardrum.
Salangin-v-To touch. Salang palad-n-Bad luck; misfortune. Salang palad-rt Unlucky; unfortunate; miserable. Salangsang-n-Trespass; contravention. Salangsangin-v-To contradict; confuse; oppose; resist; controvert/ dispute;
transgress; trespass; refute; reject; repel; contravene; object. Salanta-n- Abuse; illtreatment; misuse;
Salitaan
Salita at
ng dalawa-a- Dialogue.
tell;
relate.
may maraming
silaba-w-Pol-
mistreatment.
Salanta-a-Illused; mistreated; abused. i 1 1 1 r e a t Salantain--z/-To misuse,
;
kapulungan-w Language; idiom; dialect. Salitang hunghang-n-Nonsense. Salitang makaisa ang kahulugan-w-Syn-
onym.
Salitang mahalay-n-Rude word, phrase, or speech. Salitang malasa n-Wit; witty talk. Salitang panininta--Love talk. Salitin-7/-To mix; mingle; alternate; jumble.
abuse.
Salapang-n-Fork, pftch fork; spear. Salapi-n-Money; cash; pelf; specie. Salaping katubusan sa anoinan-n-Ran-
SAM
Salavvahang loob-n-Fickleness; infidelity; indicision; inconstancy. Saliwahang loob-n-Inconstancy; infidelity;
SAN
Samantalahin-r-To whille away time; take advantage of; improve. Samantalang-a- Provisional.
Saliwang
Sa
ill
has; in the
di-
luck;
misfortune.
near;
place
of
hal-
worship.
Salmon-H-Salmon.
Salong-n-Cabin; barrack; hut. Salongan-n-Place of concealment; protection; help.
Sambahin ang
Sa loob-a^TA -Within; inside; internal. Sa loob fl-Nether. Salopilin-r-To dam; obstruct; augment;
exaggerate; add
to.
ship idols. Sambalilo-n-Hat. Sambilatin-*;-To scatter promiscuosly; throw about; tumble topsy-turvy. Sampaguita-n Small white flower. Sampal-n-Slap; blow whith the open hand.
Sampalataya-77-Faith; creed; belief.
Sampalin-^-Slap.
Salubsob-n-Thorn on splinter that has been run into the foot slantwise.
Salubong-rc-Gift;
to
hang things
far as.
on.
until;
present.
even; as
Sampulong-a- Whole; entire; all. Sampuo-n-Ten. Sampuo-a-Ten. Sampuong utos ng DIOS-w-The Ten com-
mandments
of
GOD.
collect,
impugn.
Salungat sa-a-Opposite; contrary. Salungat sa-ar?7/.-On the contrary. Salungatin-r'-To raise with the point of a needle or pin; reach with a pole
or stick.
Samsaman-n-Collection; gathering.
Samsaman-v-To
away; congest.
gather; take
Samsaman ng
cise.
sandata-z'-To disarm.
Saluysoy-w-Ravine;
rivulet.
gully;
brook;
rill;
skil
Sama-w-Ugliness; wickedness; evil; badness; imperfection; fault; mischief; injury; hurt: harm; moral depravity; homliness; turpitude; misfurtunc. Sa mabuting panahon-a-Opportune.
capable; fit; adroit; graceful; deft; dexterous; practical. Sanayin-?/-To teach; instruct; practice; train; exercise; break in; learn by
Sa magisang sarili-adu.-Alone;
Samahan-fl-Society;
ship;
company;
only. partner-
assembly.
unite; join.
1
;
trice;
jiffy
replete^
abumlant;
sa-
satisfied.
Samd ng
sloping; leaning. San.li-an n-Couch; baluster; anythin.L' to lean on. Sandigan-f-To put a rail or balustrade >n the side of a stairway.
Sandok 1 Sandok na
ti
adle;
large
spoon.
SAP
Sandokin-v-To
spoon;
ladle.
127
sary;
//
SAY
needful; precise; indespensibleroot;
Sanga-H-Branch; sprig.
en-
S&pot-ft- Shroud;
Winding
husk;
sheet.
S;ipsapan-?/-To
peel.
strip off
hunks;
Saputin-tJ-To enshroud.
ditch.
Sara-?*-Cl(jsing;
sealing.
Sangkang patubigan-n-Canal; drain. Sangkap -Jewel; ornament; part piece. mortgage; atSangia-n-Pledge; pawn;
tachment; plight; security. Sanglang lupa-n-Mortgage.
Sanglilmtan-))-The universe.
earth;
globe;
Saraguete-n-Truant; rascal. Sara ng sulat-w-The sealing of a letter. Sarap -//-Taste; relish; pleasure; sweetness; delight; gratification.
Sarili-a-Self.
Sarili-;/-Self,
Sarih ng araw--Solar; belonging to the sun. Sarili ng mga alipin 6 alila-a-Servile; menial; slavish. Sariling asawa ng isang babayi-n-Husband.
Sariling
Sankatawohan-w-Humanity/ nation.
Sankleta-H-Slipper. Sankutsahin-t'-To parboil. Sansalain-r-Ta impede;
struct; restrain; detain. Santa Biblia-ra-Holy bible;
hinder;
ob-
mul-
evangel.
Sapa-H-Rivulet; brook; creek. Sa paanomang paraan-wfo'.-Resolutely justly or unjustly; by all means; in any possible way; no matter what passes. Sa pagitttn-jwep.-Between] betwixt;among.
Sasakyan-w-Ship; vessel. Sa sarili-To him or her. Sa silong-^2'.-Down stairs; beneath; below; under.
Sastre-w-Tailor.
Sa pagitan-odtvMeanwhile; meantime.
Sapagka't-wn/. Because; for; as; since. Sapakin-?;-To break. Sapakin ang bibig-v-To break the jaws. Sapal- -Trash; crushed sugar cane. Sa palibid-rtdt-.-Round; about; around; round about; on every side. Sa paligid-a/fo;-Round: about; around; Sa palibot-adu.-Round; about; round about; around; on every side. Sa pamagitan ng-adv,-By means of; by virtue of; by favor of.
Sa tanyag orfr.-Abroad;
in time.
restrain; detain.
bad luck;
misfortune.
Saya-w-Skirt. Saya.w-Joy; happiness; glee/ festivity, mirth, merriment; gladness; pleasure; gayety; joyfulness: airiness.
anough;
full;
com-
Sapatos-w-Shoes.
Sapatos na bakal-w-Horseshoe.
t'.
-Bv
force
or
persuasion.
Saya na
SIG
Sayang-w-Grief; pity; dolence; waste.
128_
compassion; con-
SJN
Sayang -inter. -Pity, what a pity. Sayangin v-To waste; squander; throw away. Sayaw-n-Dance.
Sayawan-n-Ball; dance. Sayasatin-v-To examine; investigate. &aysay-n-Explication; declaration; demsignification; narration; onstration; account/ proposal; precept; method; order.
Sigawin-a- Vociferous; clamorous; noisy; howling. Sigirin-v-To prick; pierce. Sigla-tt-Boldness; activity; courage;
livliness;
vivacity.
with
the
Saysayan-77-To decide; distinguish; determine; give importance; explain; tell; narrate; account; expound. Saysayin-v-To Explain; portray; say; tell; narrate; recite; translate; relate, cite; predicate; analyze interpret; signify; lay open; expound; manifest; report; rehearse; construe; declare; characterize; demonstrate; mean; denote.
Sikap-n-Diligence; industry; activity; afficiousness; assiduity. Sikapat-n-Shilling; bit; 12^ cents. Sikapat labing dalawa-w-Twenty cents. Sikapat sikolo-n-Eighteen and three quarters cento mex. Sikaran-^-To kick; spurn. Sikat-n-Appearance; rising. Sikat ng araw-n-The rising of the sun.
Saysayin ang kahulugan-v-To interpret; translate; tell the meaning. Saysayin mabuti--z/-To explain. Saysayin malinaw-u-To define describe;
explain;
delineate.
Saysayin maliwanag-tt-To describe; explain; define; say or tell clearly. Saysayin sa pintas-7/-To comment.
Sebada-w-Barley. Sebo-n-Grease; fat. Sebuyas-w-Onion. Sentencia-w-Sentence;
decision;
judge;
Silanganan n-The
east; orient.
Silay-n-Glance; glimpse.
bed
Sexo--Sex.
Siasatin-?y-To investigate;
examine;
in-
probe;
Silong-n-The
Silsilin-v
To
secure.
Sibak-n-Split Sibakin-v-To split Sibat-w-Spear; lance: pike; staff. Sibatin-v-To spear; lance. Sicante-n-Blotter. sternness; harshness; Sidhi-n-Rigor; keenness; fullness; completeness. Siga-n-Bonfire. Sig^n-r-To set afire; kindle; burn. Sigaw-n-Cry; shriek; yell; loud call; scream; howl; shout; screak; scheech. ciy mit, Sigawan-v-To shriek; call; gowl; shout; hoot. Sigawin-?/-To shout; howl; scream, cry; exclaim; hoot; clamor.
grained.
Simbahan-w-Church;
worship. Simot-a-Exhausted;
temple;
house of
tired;
fatigued;
Simpan-w-Economy; guard;
Sinal>i-v.
/?.
\\atcli.
Sinadyar/ Intentional.
Sinai|ya-a^f,-Intentionally;
designeilly;
avowedly; purposely. Sinan<lali-7'-To borrow. Sinapete-n Anchor. Sinapupunan-n-Grons. Sinasama-f-To l>e unhappy; unlucky.
SIR
Sinasapantaha-rt-Putative; suppositional. Sinasay say -a- Affirmative.
129
supposed;
SUB
used up; useless.
Sinaysay sa libro
Sindak-v/. Fright;
/--To
terror;
breach: scath; blight; putridness; putridity. Sir.-i ang isang iiiata^/-<)ne eyed. sir; :uig isip-^-l'ra/.y; insane; delirious;
Sir;i-//-Break;
(
surprise. Sindalvin-r
mad;
;
frantic;
furious.
To
scan-;
light;
frighten; surprise.
light;
Sirain-r-To
Sindi
Fire;
burning.
set fire
to.
Siinliliaii-r'-To kindle;
Sinelas-// Slippers.
destroy; ruin; injure; fracture; scathe: disrupt; blight. polute; dilapidate; hurt pervert, infect; deprave; shatter; corrupt;
break;
stain;
impair;
waste;
misspend; de
teriorate.
request
iate.
Sirain
ang
rnabuting
kaugalian-r-To
Singkad o-Chief;
great;
principal; collective.
hitch.
important.
corrupt; viliate; mar; seduce; bribe. Sirain ang puri-f-To stain; viliate;
degrade;
Sisid-M-Pive;
deprave; detract;
one's
8ingkftw-n- Yoking;
stain or tarnish
profane; character.
Singkawin-tJ-To hitch; yoke. Singsing-n-Ring/ linger ring. Sinkad-o-Full; c<nnplete; replete. Sinkanias-H Turnip. Sino-fwo.-W-ho; which.
immersion; dip; plunge. Sisi-H-Repentence. Sisihin-7'-To repent; scold; reprimand; admonish; blame. Sisiw //-Chick; small chicken. Sisiwa-7t-\Yet nurse. Sitaw-H- Beans.
Sitsit-n- Gossip;
false
it.
rumor.
o Xuhooly,-
none
in-
S.iya-/>ro.-He; she;
Sinoi>-//-C uriosity;
inquisitivenees;
illicit;
Siyii-m/rr. -Enough;
stop; halt.
quisition.
Si nsay-o-Il legal;
Siya-n- Saddle.
Sinsin-H-Solitlity;
compactness.
Sinyinan-i'-To condense; thicken, confine; pi'ess; condense; put close together. Sinsinin-7/-To thicken; confine press, condense; put close together.
1
Siyasat --n.-Inquiry/
examination;
curiosity.
investigate; Siyasatin-H-To inquire; examine; explore; search; try; prove; scrutinize; scan; survey; peruse; detect;
lind.
Siyasating
ial.
maingat-f-To
search;
pry
into;
consult.
Siyasatin ang lihim-r-To scent; pry or peep into; discover secrets. Sobrej* Envelope.
un-
Sombrero-/t-Hat; castor. Soriso Sausage. So\vail-fl-Obstinate; disobedient; pertinaceous; rebellious; intractible; (logged. Suabe-a-Soft; tender; delicate. Suabe-ar^;.-Softly; tenderly; delicately. Snag n-Butt; hook. Suagin-?'-To butt; hook. Suatan-f-To fail to keep one's word because of an accident, Subiang-n-A thorn or sliver that is run into the foot slantingly.
industry;
Sipain-To
Sipan-n-Toothbrush.
Siphayo-M-Insult; censure; reproach. Sipiin ?'-To compile; copy. Sipit-;/-Tweezers; pincer; tongs. Sipon-n-Constipation; catarrh. Sira-w-Putrid; broken; disrupt; cracked;
Subo-n-Mouthful.
17
SUK
Subok--Proof; assay;
sign;
trial;
130
indication;
SUM
Sukat na-infer.-Enough; halt; stop. Sukat ng anoman-w-Measurement; dimensions; measure.
Sukdan-j9re^.-Though; never the less.
size;
token; evidence;
reason.
Subukin-v-To try; prove; assay; examine; try one's strengh. Sudsod-ri-Plow point; colter; coulter. Sudsuran-z/-To give the lie; contradict, Sudlan-n-Spindle. Sudya-n Gore; plait, Suela ng sapin-n-Sole; sole leather. Sueldo-w-Pay; wages; salary; stipend; fee; payment. Suga-n-Thether; stake line; stake rope;
lariat:
notwithstanding;
Suklam r/-Nauseous;
ing;
dispicable; disgust-
loathesome.
loob-/i- Aversion;
Suklam ng
abhorence;
displeasure;
loathing.
Subukiri-17-To spy; watch closely; lurk/ surprise; overtake/ astonish. Sugal-n-Game; gambling; card-playing. Sugahin-v-To tether; stake out. Sugat n- Wound; cut; incision; injury. Sugatan-a-Ulcerous; easily hurt,
Suklay-n-Comb. Suko-n Defeat; surrender; subjection; vanquish ment; cession/ repulse. Sukob-n-Buckram.
Suksukan ng palaso-n-Quiver.
Suksukin-7^-To shuffle.
Sugatan-7'-To wound:
hurt; injure.
Sulambi-w-Kow;
Sulasurin-7>To
into errors.
aisle;
fall
flank;
lid.
brim.
Sugat ng pana-#-Arrow wound. Sugat ng saksak-n-Stab. Sugpo-;2-Large shrimp; Lobster. Sugpong-w-Joint; juncture; union. Suhay-n-Prop; fulcrum; support, Suhol-n-Bride; bribery; subordination;
incitement.
Suklob--Cover; covering;
headlong; stumble
Sulat->i-Writing; deed/ letter; contract; treatise/ inscription; epistle. Sulat kasama sa testamento 6 huling
Suit-Small bowl.
Suitik n-'} hief; robber; higwayman. Snitik-a Cheating; infidel; disloyal; in-
kalooban-n-Codicil. Sulat kamay-n-Mantmcript. Sulat nu bastos-n-Scribble. Sulat ng banhay-n-Uough draft. Sulat na maikli-^-Summary. Sulat na paninta-n-Billetdoux. Sulat sa iba]>a\v ng libing-n-Epitapb.
constant/ crafty.
gaxe;
glimpse;
Sukab-a Treacherous
Sukal-n-Diegust;
garbage;
filth dirt.
Sukal ng
loob-ft-Disgust;
displeasure;
ex-
discontent;
anger.
weave.
enough;
effectual;
firebrand.
Sukatin 7/-T<> measure mete. Sukatin anj: lalim ng tubig-f-To sound. Sukatin muli-r-To re-measure. Sukat kamtan-o-Obtainable; attaina))le. Sukat mabusog-o-Satiable. Sukat magasta-a-Expendable* Sukat magawa ^-Feasible; ]. radical; practicable.
Sulnk-H-Corner; angle.
Sulol-n-Shoot; sprout.
Sulong-/;/^'/'. -Hurry
up;
iret
continue;
out;
be
1
go on.
excite;
agitate,
makadaya-a-I 'elnsi\ e; deceitful. Sukat makHli wsinaL'-" -I lliiminative. Sukat mamuo-d-Congealable; that which may or can be melted. Sukat matalastasin n
conceivable.
Sukat
tempt; ur.irc; instigate; proni]<t; hint; suggest. Sninaa-l -/ To inform; advise; admonish; warn. Sumaba-7'-To be at home or in mourn
ing.
Sninabang-t'-To
fall
headlong; remit.
lian^r;
Snmabit
/--To
clinir;
catch on.
vSumadsad-z/-To anchor.
stint
Swell; grow;
131
SUM
Sumariwa-?;-To green; become green.
bound. Sumagiok-r-To smack the lips. Sumagot-'Z/-To answer; reply; respond: acknowledge; guarantee. Snmagsag-tf-To trot; be in haste.
Sumasama ang
pleaee.
loob-7/-To disgust;
dis-
Sumaguan-r-To row; paddle; scull. Sumahod-7'-To receive; accept. Sumakay-?>-To ride; embark.
sa cabayo-v-To ride a horse. Suinakit-f-To pain: hurt; smart. Sumaklaw-f-To ambush; encounter; meet; lie in wait; be bounded by. Sumnkop-^-To join with another; be under the control of. Sumaksi-7/-To testify; certify; be a witness; give evidence. Sumala-i'-To miss; fail; violat-e; be de-
Sunuisamba aa anito-w-Adolater.
Sumaua -r-To
Snmakay
tire; loathe; disgust; grow tired of anything. Sumaway-y-To stop; check; dissuade. Sumaya-v-To elate; exult; be happy.
Sumbang-n-Headlong
rel
fall; dis])iite;
quar-
contradiction.
fall
Sumbangin-u-To
quarrel;
headlong; dispute;
ficient;
be guilty.
resist;
Sumbong-^- Accusation/ complaint. Sumentencia-77-To sentence; condemn. Sumiap-v-To pule; chirp; peep, pip.
bprout; bubble/ spring; appear. scream; shout/ Sumigaw-T^-To cry; shriek; exclaim; clamor; vociferate; halloo; hoot; screech; screak. Sumikat-v-To appear; rise/ sally. Sumikat ang araw y-To rise (per. to the
sun.)
Sumibol-v-To
contradict.
Sumalig-7/-To recline; lean back; lie back. Siiinalilong-u-To be sheltered, protected, helped or favored.
Sunialubong-i?-To meet; join; encounter. Sumalunga-u-To mount ascend. Snmama-i;-To accompany; attend; go with; join/ associate; follow; adhere; unite/ be united. Sumama-^-To be bad; go to the bad;
Sumiki-v-To
mingle.
narrow;
narrow;
contract;
mix;
Sumikip
less;
t'-To
contract; grow;
lessen.
deprave;
corrupt,
become depraved.
Sumilip-wTo glance;
peep;- peek.
rise.
in
drinking.
Sumamyo-v-To
smell.
Sumandal-y-To recline; lean back. Sumandali rt'/r. -Shortly; briefly; immediately; instantly. Sumandig sa siko 7'-To
sniff; blow one's nose. Suminghot-w-To sniff; snuffle. Suminsin-v-To grow thick; condense; be-
Sumingasing-v-To
lean on the
el-
bow.
come dense. Sumiuta-tf-To love; woo; court. Sumisinta-tt-Lover; sweetheart, Sumipot-i>-To appear; begin; sprout; eininate; loom; grow out.
Sumipot na walang abog abog-v-To
surprise; overtake; astonish; come without notice; appear suddenly. ruin.
Sumanib-v To
here.
reach;
fetch
a-
mount
to;
SPN
resist;
&
obey.
SUY
after;
Smnoway-v-To
violate.
disobey; oppose;
make
oath; imprecate.
Sumuway
fender.
Sumubo-t?-To eat with the fingers. Sumubsob-7>-To crawl under; fall headlong.
propped. Sundin-f- To follow; obey; submit; comply; persue; persecute. Sundulin-r.-To punch. Sungaban-w- Wrestling; sc'rambling.
Sumugat-7'-To
wound;
injure.
Sungay-rt-Horn.
tin'
liotf).
Sumukot-f-To crouch; stoop. write/ compose. Sumulat ng bastos-y-To scribble. Sumulat sa bato-w-To lithograph.
Sumulat-7/-To
al-
Sumulid-r-To
ahead.
spin.
Sumulong-r-To continue;
advance; go
taste.
with
set
the
fist.
Sunugin-r-To
for.
burn;
fire;
scortch;
Sumundo-7'-To send
Suinungkal-7'-To about.
afire;
rot;
kindle.
loosen;
scatter
Sumuno-?;-To
another.
board; lodge;
live with
Sumunod-r-To
ply;
submit;
sa
Sumunod
Sumunod
ensue;
Snob-;? Fumigation; disinfection. Suobin r-To fumigate; disinfect; smol^e. Supil-;?-Domination; subjection: repivssion; humiliation; reduction. Supil ^-Mound or circular comb. Sii})ilin-r-To subject; dominate/ subdue; overcome; humble; curb; conquer
rein; subjugate; subordinate; repress; humiliate. confine; SapliHg--Sprouty shoot.
supervene.
another; 'omply; yield; yield to another's wish
or desire.
sa iba-r-To
follow
Sumunodsunod c/- Following; ensue! ng. Sumunodsunod sa uso-r-To be in use. Sumunodsunod sa uso ^ -Fashionable;
customary.
Suriin-r-To
point.
Surt')t-;/-The
ruffle;
pleat.
Snmurot-f-To
Surot-;/-I>edbug.
Sumuso-/;-To suck.
Sumustento-r-To
maintain.
sustain;
support;
pointing with the finger. Surutin-r-To surprise by pointing with the tinker.
Susi-)/-Key;
cock.
<lug;
Sumusulat ng historia
Sunmsunod
secutive.
<t
Su son-Teat;
pap.
Sumusunod
sa aral-a-Seetary.
Sumususo-)?-Sucker
.Sumutsot-v-To
<ne
who
whix.
whistle;
Sumuyo-r-To
love; court.
sol-
Sundalo-7t-yoldier.
Sutsot n Distaste; aversion to the taste, Suvo //Distaste; aversion of the taste.
Suyo //-Courtship;
lakad--( irenadier;
infan-
courting;
civility.
love
Sundalong
tryman.
fine
COmb.
secret; cau-
Taas-M-Height;
highness.
height
of
Taga gising-n- Alarm. Taga ibang bayan-n-Stranger; foreigner. Taga infierno-a-Hellish; infernal.
Tagak-n-Crane;
taineer.
Taas ng katawan-N-Staturc;
the body. Taasan-t/-To raise;
heron
swan.
T:ihu-//-(irease; lard;
Taga kabila
ng
tane; belonging to
the mountains.
Taga
kilala-n- Examiner.
of spice or seasoning; insipidness, Tabaran-?;-To Scratch; cause to bleed. Tabas-H-Cut; shape; fashion; appearance; aspect; look Tabasan-r-To cut; delineate; pare off.
Tabang-N-Lack
insipidity;
Tagal-w-Duration; time; protraction; delay; prolixness; prolixity. Tagalan-z/-To protract; delay; prolong; lengthen postpone.
to or
pure; clean.
Tabasan-n-Tailora pattern; tailor's table. Tabas pusod-a-Naval shaped. Tabi-w-Side; edge; brim; limit; border; inargen; fringe; verge; shore; bank;
strand.
Taga pagdala-j*-( Conductor; carrier. Taga pag inas-w-Transporter; carrier. Taga pagkanlong n 1 )ef ender; abettor;
-
protector.
Tabing ng pinto-w-Door-curtain.
Tabla ;/-Board.
brakish.
Tal)lado-//-Scaffold.
pagkudkod-n-Scraper.
pagluto-n-Cook. pagpasan-w-Porter; carrier.
pagpasuso-n-Wet-nurse.
Tabnnaii-r-To cover anything with dirt, chaff, straw, grain or sand. Tadhanaan-r-To determine, assign or give time; set a limit.
pagsalin ang sulat-w-Copyist. pagsunog-?t-Incendiary burner. pagtangol n 1 )ef ender; protector; supporter. Taga pag ugoy-n-Rocker; one who rocks. Taga pamagitan-n-Intercessor; mediator; petitioner; solicitor; advocate.
Tadhaanaan-w-Time;
son.
Taga
pangusap-w-Speaker;
one who
Tadtarin-H To
sausage.
chop
make
into
Taga panubok-?i-Kxaminer;
scout;
spy.
from.
bayan
<>
lui>a-w-Foreign-
Taga
gash.
Taga-?i-Cut; slash;
surveyor.
Taga
Hiilat-n-Writer; clerk.
secretary;
notary;
collector.
envoy.
caller.
mechanic.
134
Tagdan->t-Handle.
TAL
insult.
Taghoy-w-Lamentation;
grief;
complaint;
v
story of hardship. TagUiran-?7-Side; flank; margen; brim; edge. Tagiliran kanan ng sasakyan-- Star-
Talas-n-Cunning; craft; sharpness; wit; quickness of thought. Takbo-n Run; scamper; running; sprint;
course.
board.
Tagiliran board.
kali\va
ng
sasakyan-n-Lar-
of
distinguish;
verge.
Tago-a-Hidden; concealed; secret; clandestine; profound; deep; private Tag6bana-?z-Porosity; porousness. Tagobilin w-Recomendation; charge; injunction;
praise;
Takip
cloth.
ng lamesa--Tablecover;
terror;
table-
command.
Takot-n-Fright;
ity;
Tagpi--Patch.
Tagpian-t'-To patch. Taguan-#-Storehouse; repository; place of concealing anything.
timidity; sternation.
loft.
protection;
sup-
hide; thatch; conceal: stop up. Takotin-77-To scare; frighten; overawe. Takpan muli-7/-To recover. Taksay-n-Fishing boat.
Tagupak-n- Report
clap.
of a slap; clapping;
instable; seditious.
Tahanan-f-To
habit.
live;
reside;
lodge;
in-
Taktak-n-Seal; stamp; brand; mark. Takutin-v-To scare; frighten; apall; cow; overawe.
Tala-7i-Star; sign;
Tahid-w-Spur (of a chicken}. Tahi-z-8ewing; stich. Tahiin-r-To sew; stitch. Tahian-w-Tailor shop; dressmaking establislnnent.
mark.
assign;
designate;
Tahimik-a-Quiet; peaceful;
calm; pacific; placid, noiseless: gentle; undisturbed; serene; tranquil; mild; tame; meek; self possessed: dispassionate; halcyon; quiescent,- composed; continent; tacit; mature; judicious.
intentiona-
Talagahin-t'-To do intentionally; or
grass;
of
rushes.
Talaksan //-Measure
wood.
?:i
('
r,
Taimtim
mate.
a-I.oving;
affectionate;
Tainga-w-K;u. Tdkal-n-Measure; extent; dimension; capacity; bulk: mete; ^ua.L'c; cnnients. Takalan-r-To measure, /"/' wiHi'tw
cite
.
Ta!ampakin-'--To speak clear, frankly, plainly <>r openly. skill; wit; Talus-jM'nnninu; slyness; sharjUK'ss of wit; handiness; craft.
Talas-^-I
'ri|>;
di'ljiping.
Takapan-w-Quanel; dispute;
affray.
insult; tight;
Talas ng isip-;/-Talcnt; ability; genius; understanding; \\'it. Talalasok-// \\'oo<len \\eil-e. Talata -n Row; file; line. Talbos //Vegetables mrh as the squash
and
siccct potatoe).
TAM
Tali-n-Garter; band;
tie; litigation;
135
string.
TAN
Tambak-a-Level; even. Tambakan-v-To level; even.
Tambal-M-Joining; together; putting addition,- exaggeration. Tambalan-v-To join; put together; add to exaggerate.
Talian-r-To tie* bind; hitch; Talian-n- Place of tying. Taliba-//-<uianl; watch. Talil>aan-r-To guard; watch. Talibis ua lupa-//-llavine.
chock.
Talibugso-M-Knot. Talikuran-r-To turn the back; retract; take back; renounce; reject; abjure; negative; disclaim; recant; disown.
Talim-// Sharpness; cutting edge; steel. allegory; examTalinhaga-H-Proverb;
instantly;
pre-
Tanabol-w-DruBa.
mystery. Talino-M-Clearness of thought; wisdom; gnickness of thought. Ta li no ng isip-n- Talent; ability; wisdom;
ple;
Tambubong--Granary;
Tamimli-n-Hunter's
mow;
to
place
buy
genius; clearness of thought. unrestrained; Talipandas-o-Exempt; loose; dissolute; rude; insolent. Talis-n-Sharp prickle; fork; point. Talisuyo-n-Serf; slave; servant; lover;
deerliorn. horn; Tamlay-n-Indisposition; sorrow/ down heartedness. Tarn nan- <;-To sow; plant. Tain nan muli-u-To resow; replant. sow Tainnan panibago-y-To resow;
again;
replant.
feel; bear;
dispute; repulse.
lid.
dissension;
per-
Tamuhin-v-To
forbear;
wear; suffer;
Talob n-Cover;
lead;
on any-
Talohaba-rt-Oval; oblong. Talohaba-n-Oval; oblong; elipse. Taloktok--Top; apex. Taloktok ng bundok-n-The top of a
thing.
the
;
moutain. Talon-n Jump. Talonin-r To jump; overcome; overpower. Talonin ang hari-v-To dethrone. Talon ng tubig-n-Falls; cascade, cataract; Talong-j P^ggplant.
Talop-ft-Peeling; peel. Taltalan-tt-Dispute; quarrel; argument. Taltalan-v-To dispute; quarrel; argue. Taluban-z/-To cover.
open hand.
Tampalasan-n-Insolence; d i s c o u r t e sy discourteousness; rudeness; abusiveness; insult;
immodesty.
rude;
flippant;
Tampalasan-a-Insolent;
teous;
impudent;
discourabusive,
lofty;
in-
profligate
disreputable;
overbearing,
immoderate; contumelious;
Taludtod-n-Row; file; line; lay. Taludtod ng bundok na simodsunod-nA chain of mountains. Taludtod ng haligi-n-Colonnade. Talu ap ng mata-n-Order; method; rule; example; precept; following. Taluntonin-f-To follow. Talupan-7/-To peel; shell; bark; husk;
pare.
perverse; haughty; Tampalasanin-7/-To insult; abuse; injure. misuse; malign; illtreat; mistreat;
soulless;
human:
maltreat.
cuff.
cuff; slap.
Tama-a-Right;
matical;
exact; dogmatic; dogupright; faithful; honest. Tamad-a-Lazy; indolent; idle; inattentive; neglectful; heedless; negligent; careless; slow; tardy; inert. Tamad-odz/.-Slowly; lazily; idly; tardily. Taman-w-Firmness; steadiness; constancy; resolution.
gain; feel; sucprocure; obtain; attain; bear; suffer; forbear; lead; wear. Tanaw-n-View; sight; prospect; look. Tanawan-w- Place of watching; ken.
Tamuhin-r To Reach;
ceed;
observe;
Tamanan-TATo be constant;
firm;
res-
fair;
right.
TAN
Tandaan-n-Catalogue;
list;
136
role;
.
TAR
sentinel.
file;
memoramdum.
Tandaan-f-To
remember;
mark;
seal;
score.
Tanong-n-Question;
gation.
inquiry,
interro-
Tandaan ng nangamatay-n-lSecrology.
Tandos-w- Spear, lance; javelin. Tanga-a Stupid; slow; dull; ignorant; wondering; staring. Tanga-^-Moth. resembles which game Tanga-w-A
pitching.
Tansong pula-n-Copper.
Tantia--Comprehension;
ing.
umlerstand-
Tangaan-u-To cause
scare.
to stare or
wonder;
Tangal-w-l)isconnection. to take disconnect; Tangalin-c-To pieces; disunite; disintegrate; take apart; disarm; disband.
Tantuin-''-To comprehend; understand. consider; try; ascertain; recognize. Tanyag-a-Manifest; <-lear; open; plain. Taob-arZc.-Overset; up side down; face-
down.
Taon-w-Year.
Taontaon-ark'.- Annually; yearly. Taontaon-n- Anniversary; annual. Taos- Affection; liking.
Tangapin-r-To reseive; take; accept. Tanghali--Noon; noontime; midday. Tanghali-rt^r. -Midday. Tanghalian-- Dinner.
Tanghalan-n-Fair; exposition.
Tangi-a-Singular;
single;
individual;
particular; rare; strange; unequalled; special; foreign. Tangi-adr. -Solely; only; purely; alone. Tangi-w-Refusal; denial; contravention. contraTangihan-c To deny; refuse;
Tapal-u-Cover; poultice;
cataplasm.
Tapal na pangtibay ng sikmura-u- Abdominal bandage. Tapang-//-Courage; bravery; fortitude; boldness; valor; vigor; intrejndity; spunk; grit; mind; intention.
Tapat-rt-Just; straight; upright; honest lawful; perfect; strong; sound; complete; steadfast; evident; certain.
Tangi
s&-adv.- Besides;
moreover.
vindi-
Tapatan-;/-Short
cut.
Tapat ng
dial;
assistance.
Tangkalag- //-Block.
Tan*: ilik-n-Protection;
shelter.
pure;
gentle.
justly;
defence;
protect;
clarity.
aid;
as-
Tapat sa matnid-ar/i/vStraightly;
honestly;
Tangkilican-7y-To
sist;
shelter;
aid.
Tapik-//-Slap;
clap
of
the hands.
close; ter-
have; grasp;
obtain.
head
signifying
8ee<ltime;
plant
Taniin na
lmb
//
-Uanrnr;
aiiLicr; li;itrc<|;
Tajisin-rt-B rakish; saltish. T&punan-ft-] >nn!ping; ground. Tapunan ng yagit-i-Dunghill. Tapusan-r-To Close; finish; terminate; end; conclude. Tapusin-r-To Close; linish;en<l; terminate. finish; end; terminate; Ta]msin-T/-To
close;
"Hum.
Taning-n-Term; end. Taningan-u-To determine;
deci.lc.
conclude;
complete;
perfect;
crown.
Tarak--Stake
Tarikof
Steep slope.
skill;
Tarik-a-Steep.
hanlon.
judg-
TAW
Taro8--Prudenoe; knack; activity; skill; judgment. Taruhin-O-To measure; compare; estimate Tarukin-r-To try; fathom sound; probe;
investigate;
sift.
137
varlet.
TIB
hangdog;
kaj)\va-7/-Canethioj.-
Ta \vonjr hamak-jt-Plebian;
Tawonir kumakain
nibal.
an^
Tawng
ian.
itim-n-Negro;
ethiop;
perforate;
penetrate;
un-
Tawong mababa-w-Plebian.
isip r
Tarukin ng
To comprehend
derstand; enter the mind. Tarunahar.-r-To hoard a floor. Tasa-H Tup. Tasahan-i) To appraise; value. Tasahan-' -To sharpen; point. Tasak-tt-Plng; cork, bung.
Tawonjr maramot
stn.
//
Codirer;
stingy per-
Tawong
slouch.
marunjiis n
;/
Dowdy person;
Tasakan-r-To
crack.
Tasik-// Hrine.
plug;
cork;
stop
Tawong
wooden
stopper;
cork;
matalas-n-Wit;
genius;
witty
Tasok-n-Plug;
person.
cheat;
fore-
Tatahan
tent.
at
muling babalik-rt-lntermit-
per-
Tatak-ft-8tamp; brand; sign; seal; mark. Tatakan-7/ To seal; stamp; brand; mark.
Tatal-n-Splinter;
chip,
turncoat.
cra/y
person;
Tatang-n-Papa.
Tayantangin-Ty-To tomed.
be
well or
accus-
Tayantangin-mk/-- Little-by-little.
Tayo
Tekaa-n- Pickpocket;
gull.
cheat;
swindler;
Tekasin-f-To
gull.
summon; name;
evoke.
an-
proclaim;
booth.
belly; s]rite;
ii\\-n -Abdomen;
paunch.
spirit.
Tianak n- Goblin;
ferry;
Tawong bastos--Curmudgeon;
myrmidon;
Tawong Tawong dnag--Coward; poltroon. Tawong gubat-ft-Back woodsman. Tawong ginoo-n-Gentleman; lady.
Tibag-?t-Bank; avalanche; cave in. Tibagin-v-To cave; slide; down quarry. Tilay-?/-Solidity; firmness; fortitude: strength; integrity; force; vigor. Tibayan-f-To strengthen; plight; man; fortifv; support. Tibay na loob-n-Fortitude; forbearance; strength of heart. Tibo-n-Thorn; fishhook.
Tibok-n-Pant; palpitation.
18
TIM
Tibyaya-n-Squash.
138
Timsim-ft-Wicking.
TIN
Timtim-n- Modesty;
firmness.
Tigagal-w-Idler; loiterer; indolent person. Tigas-w- Hardness; solidity, stiffness; firmness; strength; force; fortitude; violence; inflexibility. Tigas ng loob-^-Resolution; decision; inflexibility; tenacity; hardness of heart.
decency; chastity;
chaste;
unassum-
Tigdas-n- Measles; pimple. Tigdasen-^-To break out with the measles or with pimples. Tighabol-ft-Augmentation; increase; addition. Tigil-w-Stop; halt; lull; cessation. Tigil-Wifer.-Halt; stop; beware.
remove; inves-
tigate; inquire.
Tigmak-t-Stain; drench;
manage;
use.
Tihaya-a-Faeed.
Tiis-n-Toleration; sufferance; endurance; repentance; patience. Tiisin-f-To suffer; tolerate; endure; bear.
Tinago-a- Hidden; secret. Tinago-y. p, jp.-Hidden; secreted. Tinain-i'-To dye; stain. Tinalaga-adtf. -Intentionally; designedly; knowingly; deliberately; purposely; avowedly.
Tinali-^. p. jo.-Tied;
bound.
Tika-n-Intention; meaning; mind; view; design; purpose; intent. Tikas ft-Form; shape; size; mode; design;
is sold;
manners;
Tikim-n-Taste;
proof;
grog-
experiment.
Tikis-adv.-Intentionally; purposely; designedly; knowingly.
shop; saloon.
gravity;
importance;
Tiklop-n-Fold; plait; ply. Tiklupin-Ty To fold; plait; double. Tiklupin muli-7/-To refold; redouble. Tikinan-?/ To try; taste; prove; experi-
burden; guarantee.
Tindig-n-Stand;
position.
Tindigan-^To
stand;
guarantee;
be
probe; attempt; assay; grope; investigate. Tikt.ik--Si>y; hedger; scout; one who aids another to win at can Is. Tiktikan-?/-To spy; watch secretly; lurk,
ment;
place of stretch-
it
appears.
])<int.
Tingin
sa labas-y<-A])pearancc: likeness.
/'
fare;
Tingkal
free; liberate;
Lnnq*;
clo.l.
Timawain-u-To
ize;
tranquil-
Tingkayad-f/f/T'.-( )n
i
tiptoe.
make
tranquil.
alipin--z/-To
Tingkayad-a- Squatted;
emancipate;
v'-To
inuli-T'-'I'o
stooped.
Timawain ang
free
h.dU; see.
a slave.
Timbang-n-Wei.irht; balance; poise. Timbangin-v-To weigh; balance; counterpoise. Timog --South; south wind.
Tingnan
fore.
Tini.Lr-//
muna-r-To
Sound,
tone;
see
be-
echo;
time.
residue; remainder.
riw
Tiningal-- Pro vision.
Tiningal-wfo. -Stored away; put away. Tilling ng loob-;/- Determination; resolution: intrepidity; bravery; valor; boldness; courage; moderation; forbearance. is winch Tinitingnan-// The object seen; that which one is looking at. Tinkal-;/-Clod lump.
Tinta-?t-Ink.
Tiwasay-a-Firm; secure; safe; clear. van -a- Abdomen; belly; paunch. Tiyot-w-Drought. Toktok-w-Top; crest; crown. Tono-n-Tone; tune; volume.
Ti
Toro-n-Bull.
ac-
devout;
Tinutulugan-n-Bed
place of sleeping.
chamber; bed;
ending;
ob-
Tinutungtungan-H- Route;
ject; itinerary; goal.
Tipa-n-Convention;
tract.
appointment; con-
Totoong-ad?;.-Very; greatly. Towa-n-Joy; pleasure; glee; mirth; merriment; gayety; delight; comfort; rejoicing; satisfaction.
Tipan-?i-Promise;
vow; testament. Tipanan-n- Convention: contract; agreement; utility; profit. Tipiaw-n-Trip; stub; stumble. Tipid-a-Economical; frugal; close.
Towi
Tipi-rt-Compact; firm; close; solid; compressed. Tipiin-v-To press; compress. Tipirin-v-To enonomize; clip or curtail expenses; be frugal or saving. Tipo-fl-Gap or notch in a tool.
make
Tipo-a-Toothless. Tipon-n-Gathering; meeting; assembly; congregation. Tipuin-0-To break; nick; notch. Tipunin--t/-To gather; unite; compile; pouch; congregate; meet. Tira-n-Gleanings; residue; remainder; remains; residium; excess; refuse; overplus; remnant. Tirahan-n- Habitation; abode; house; home; place of living. Tirahan-z/-To save; leave over; reserve;
set aside;
1-eep
for.
Trabajo-n-Work; task; labor; husbandry. Trangka--Gate; gateway. Trangkahan-n-Gate; gateway. Trato-;z- Contract; agreement.
Tresagio-n-Matin. Tresillas-n-Gimp. Tresiete-n-Whist.
Trono-n-Throne. Tropa-n-Troupe;
Trote w-Trot.
Tsa-n-Tea.
Tubig n-Water; lymph. Tubig na bumukal-n- Spring water. Tubig na ulan-n-Rain water. Tubo-w -Interest; profit; gain; lucre; revacquisition; adenue; emolument;
vantage; growth; increase. Tubo-n-Sugarcane. Tubo-w-Lamp chimney. Tubos w-Redemtion; ransom.
TubO
eign.
sa ibang
forfor-
Tubo
difficulty.
sa
ibang
eigner.
hem.
Tisurin-a-Tripping; stumbling. Tisurin-v-To cause to stumble. Titik-n-Letter; deed; writing. Titingkatingkayad-t'-To walk on tiptoe or in a cowering manner.
Titulo-n-Title;
tired;
Tubsin-v-To ransom; redeem. Tubsin ang sangla-7/-To redeem a pledge. Tubuan-n-Sprout: growing; growth. Tubuan-v-To grow; sprout.
Tubuan ng ngipin-v-To
Tubusin-z.'-To
redeem;
far;
re-
Tiwangwang-adv.-Wide;
open.
Tudlok--Punch;
point.
TUL
140
Ttflt
Tulig-n-Foolish; stupid; torpid; ignorantsenseless. idiotic-;
small;
Tulin-n-Speed;
reply;
re-
velocity;
Tugon-n-Answer/
repartee;
sponse; retort. Tugtog-n-Play; piece of music; playing on musical instruments. Tug tog muna sa kanta-w Overture.
of
Tulingad-n-Fool; idiot; madman. Tulis-n-Sharpness; point; acuteness; end. Tulisan n-Robber; highayman; bandit. Tulisan 7/-To sharpen; point. Tulisan sa dagat-n-Pirate; corsican. Tulo-n-Leak. Tulog-n-Sleep; slumber. Talong-n-tlelp: aid; assistance; sunMort; succor; vindication.
;ic'-or;
in-
furlough;
upon which
impale;
Tuhuguin-v-To
through.
knee.
string;
pass
consuccessive; tinuous; lasting; following. Tuloytuloy-a-Prompt; speedy; expeditious; continued without interruption. Tulungan -v-To assist; defend; aid; help; furnish; favor; minister; protect; supply. Tulungin-a-To help; aid: assist; defend;
Tuloy--Continued;
protect. Tuliitaii-u-To permit;
license; give leave
Tuko
H-Small
li/ard.
Tukod-n-Post;
tion.
prop;
support;
Protec-
Tukso-n-Teasing; temptation; vexation; aggravation; enticement; instigation. Tuksuhin-v-To teasje; vex; entice; tempt; worry; chaff; haggle; ininstigate;
veigle.
or
keep
going;
Tuktok-rc-Top;
en.
crest.
of a chick-
Tumaas-7y To grow in height; ascend; mount; rise; raise. Tumaba-7'-To grow or become fat or
fleshy; fatten.
lupa-i'-To
fertili/e;
in
ulo--The
crown
of
the
Tmnaba ang
or
grow
.
Tula-n-Poem. Tu!ud-w-Copy;
Tulag-fl-Spear,
Tulagin-v-To
lance.
/and
prolong;
endure;
dally;
%
subsist.
Tulak-n-Push; shove; thrust; drive. Twlakin-7/-To shove; push; thrust. Tulala-a Stupid; lazy; ignorant; indoimbecile. lent; idle; weak; feeble;
Tulalain-r-To-astonish.- stupefy. Tularan-7>-To imitate; copy; counterfeit;
Tunaaginting v-To sound. Tumagistis ang luha-/--To cry; run (per. to tears).
weej>;
Tumago-r-Tu Tumagos-r-To
through.
hide;
i>enetrate;
leak;
run
mimic.
Tularan-;/ Precedent; example; pattern. Tulatcd "-Last; hindmost. Tulatod H-Kunip; croup. Tulay-tf-Bridge. Tul i-M-Circumcision.
Tuiiialiaii-r-To
dwell;
nestle;
reside;
lodge.
ttJM
Tumahan-r-To calm; appease; grow or become quiet or peaceful.
1
l-ll
Tumahol-T'-To howl.
yap; yaul;
Tumatatua-n-Backalider; one who denies anything; gainsayer; contradictor. Tumatawa-n-Daugher; one who; laughs. Tumatoa-V-To deny; contradict; gainsay.
giggle.
summon;
announce;
name;
evoke;
send
for;
Tumakas-r-'lo decamp; escape; slip off; leave on the sly, sneak off; leave
secretly.
Tnmakbo-j'-To
hasten; flow.
run
sprint;
course;
frighten;
bet; wager. Tumayo-17-To establisli; build; edify. Tumba-;/-Tower; grave stone. Tumba ng patay-n-Toinb vault; sepul-
Tumaya-f-To
Inmakot-T'-To
scare;
terrify.
intimidate;
cher;
tomb
stone.
af-
guarantee.
salable.
nmalas-?ATo fllter; strain; leak; trickle; trill; pour down; ooze. Tumalas-7'-To become or grow witty. Tumali-r-To tie; bind. 1 umalikod-v-To turn one's back; take
hack: retract; recant.
Tnmalikod
sa desert one's
kanyang
flag.
handila-r-To
Tumika-v-To limp. Tumikim-v-Taste; try; attempt; assay. Tumikim-i'-To cough; draw ones attention.
lumalima-T'-ro yield;
Tumalima-7>To
cry in a
weigh.
lay down, bed.
Tumimbuang-v-To
one's self on a
stretch
make
off;
leave secretly.
interdict; for-
Tnmanira-7> To
bid.
1
prohibit;
Tumindig-y-To arise; rise; stand up. Tuminag'V'To he brisk or smart. Tumingin ?/-To see; look; view; gaze;
behold; observe; watch; notice;
cern;
vide.
dis-
umangan-r-To have
hold.
lumangap-i/'-To receive;
deny;
Tnmingkayad-7/-To stoop; squat; walk or stand on the toes. Tumira-v-To dwell; live; reside; lodge;
inhabit; nestle. Turaira-v-To remain; Tuuiita-7/-To drain;
umangis-r-To weep;
bewail.
mourn; lament;
be
let
left over.
fall
Tumango-?;-To consent; agree; confirm; affirm; promise. lumaning-oTo give or prolong time; extend time; reprieve. Tumankilik-f-To protect; defend; support; favor; corroborate; confirm; hold
up; prop.
drop
by
drop.
Tumitig-v-To eye; glance; look. Tumitis ang pawis-v-To sweat or perspire freely. Tumiv\alag-?'-To separate; remove; sort; dissuade. Tumpa-n-Last journey or tri}>; going.
Tumpa
fancy.
gawi-;/- Inclination;
Skill;
Tumantan-f-To rest; quiet; appease. Tumaos-v-To penetrate; pierce. become Tumapang-f-To encourage;
brave,courageous, bold or valiant. Tumarok-^-To sound; delve. Tumatahan sa isang lugar 6 bahay-wInhabitant; lodger.
tendency;
Tnmpak-n;
judgment; prudence; knac mischievousness; restlessness. Small round heap; patty. Tunipok-n Tumubo-7/-To grow; increase; swell.
Tumubo
grow.
reply;
TUW
Tumugtog-v-To
play instrument; ring a bell. Tuinuka-f-To peck; pick.
on
musical
Tungayaw-72-Curse; imprecation; oath malediction; swearing; ban. Tung ayawin-u To curse; swear; imprecate; ban.
Tumuktok-u-To
beat,
strike
or
knock
with the knuckles. Tumulad-i'-To equalize; make equal; match. Tnmulak-r-To push; shove; thrust.
Tunmlo-r-To leak; drip; fall drop by drop. Tumulong-r-To help aid assist cooperate; favor; succor; support; serve; defend; protect; corroborate; hold up;
Tungkay-n-Object; design; end; intent. Tungkod-n Cane; staff; prop; fulcrum; support; protection; truncheon. Tungkol-p. a.- According; pertaining; concerning.
Tungkol-^re/?.-About; over.
contract;
behavior;
Tungo ng loob-n-Intent;
Tumumpa-v-To
last of
carry anything.
resonance.
sound;
clank;
clang;
form; comply; heed; do dispense; observe. Tumurote-z;-To trot. Tumutul-^-To reply; answer; respond; affirm; allege; oppose; fight. Tumutol sa pagtangol-v-To fight for another; defend; argue in another's
favor.
perone's duty;
doing
of
one's
duty.
Tupang
babaye->i-FAve.
Tuparin-77-To comply; do one's duty. Turing-n-Bid; asking; price proposal; overture; proposition; guess. Turo-n-Teaching; instruction; doctrine. Turuan-f-To teach; instruct; educate;
discipline; imform; civilize; point out. Tuso-a-Sly; cunning; crafty; sagacious; vulpine; keen; sapient; wily. Tusok-n-Stitch. Tustusin-*>To loosen; slacken. Tusiikin-/:-To stitch; j>rick. Tuto- Skill; learning; knowledge; judg-
Tunang-tf-Outcry. Tunang malaki-n-Tnmult; out cry; riot. Tunaw-w-Liqiiid; fluid. Tunawin-z/-To melt/ liquefy; dissolve; smelt; consume; spend. meltible Tunawin-a-Soluble; solvable;
liquefiable.
digest. sincere; loyal; 'constant; firm; manifest; solemm; dogmatic; dogmatical; certain; downright;
reliable;
ment;
Tutol-//
tee.
prudence; circumspection.
\\isdoni;
sagacity;
Tutop
Tutos
;/
;,'
cover.
Stitch; union.
l.ristle,
Tunay
truly; actually; loyseriously; certainly; surely; positively; evidently. Tunay n<>a a True; serious, certain; posally;
Tutsan-.;
candidly;
out
the
splice.
itive.
Tunga-a-Slow;
halt' wilted; ignorant; torpid; rude; foolish. foolish; dull; \\itted; Tungag-17-Halt' torpid; slow; ignorant; rude; wild;
utusin-r- T stilc'n; se\\. Tu\\a-// Happiness; mirth; merriment; content; solace; conjoy; pleasure; solation; gladness; gaycty; festivity;
rejoicing.
obscene.
Tungaw-w-Tick;
woodtick.
merry;
all;
happy.
entire; vhole.
UKO
143
scar;
UMA
sere;
Tuwituwina-tufc.-Often; frequently. Tuya-w-Flattery; false praise, Tuyain-v-To flatter. withered; Tuyo-a-Dry; barren; arid;
wizen.
dry.
Tuyongtuyoa-Very
TJ
Uban-rt;Hoary; gray headed;
Uban-//-< ray
}
\\hite.
Ukol sa
to the
sikmura-a-Gastric; pertaining
liair;
ehat't'.
stomach.
lupa-n-Terrestrial; belonging or to the earth.
Ubanin-a-Old; hoary; grayheaded. rbanin To grow old or gray headed. Ubas-n-Urapes; grape. Ubo-n-Cough.
;
Ukol sa
pertaining
Ubod-j -Heart;
center.
riakin-v-To wind; roll up; wind around. Ulam-n-Meat. Ulam-n-Rain; shower. Thing bigla at masasal-w-Heavy.
ing.
shower of
Ulap-n-Cloud.
rain.
Ubos-a-Terminated. consumed; used up. Ubusin-r-To consume; use up; end; terminate; expend; waste.
Udiok-n Stimulation;
incitement; persuasion; inspiration; instigation. Udiokan-w-To incite; stimulate; instigate; excite; persuade; induce; imbue.
Flak na makapal at mababa-n-Mist;fog. Ulapot-n-Rag hanging from the clothes. Ulian-a-Wornout; decrepid.
Ulianin-a-Old;
\J\\-adv. -Again.
worn
out; decrepid.
Uliin-v-To over.
make;
Udiukan-TATo Persuade;
Udlok-w-Boman.
incite; induce,
who has
couragement.
Udyukan-?>To
incite; ply;
imbue.
rock.
Uga--Move;
Uling-w-Coal; charcoal; soot; cinder; grime; lampblack. l'liran--Type; pattern; example.- model. Vlit-adv.- Again; once more. Ulitin-v-To repeat; duplicate; rene\v; double; iterate; reiterate; rehearse;
d<j
Ugain-n-To rock, move. Ugali-/z-Use; custom; habit; disposition; usage; wont; fancy; temper. Ugaling parang-a-Rough; illbred; rustic.
or try
again.
Uliyaw^-Echo.
Ulo-n-Head;
tion.
poll.
Ugangin-7/-To make foolish. Vgat-n-Root; vein; blood vessel; bud; source/ origen; spring. Ugit-w-Plow beam; plo\v handle; helm. Ugong-n-Noise; clamor; crack; clash;
din.
Ulog--Movement; management;
direc-
Ulogin-y-To move; manage; direct, Ulol-w-Lunatic; madman; idiot; dolt; gump; loggerhead; crazy man. Ulol-a-Demented; cra/y; insane; mad;
daft; delirious; foolish; stupid; distracted; idiotic; ignorant; unlearned.
I
Uhaw
na uhaw a- Very thirsty; dry. riuiw-n-Head of grain. Uhog-n-Mucous; slime; snot; muck. Uhugin-a-Mucous; slimy; snotty.
Ukit--Dettt.
Ukitin-77-To dent.
Ulug-w-Handling; moving.
I"lugin-i;-To handle;
move
to
and
to;
fro.
Ululan-v-To
crease.
exaggarate;
add
in-
Umabala-f-To
vent;
ready.
molest;
interfere; trouble;
vex;
oppose; preprolong.
UMA
Umabot-v-To reach,overtake; catch up;
approach;
tain; abut.
144
UMU
arrive;
come
up; get;
ob-
Urnabuloy-77-To assist; help, aid; support; serve; contribute/ suffice; defray; succor; minister; promote. Umaga-w-Morning; forenoon. Umaga-&2&.-J$arly; soon; betimes.
rmaral-w-To advise; warn; inform. Umari-c-To own; have. T L mari ng hindi kaniya-t'-To usurp; appropriate anything that is not one's own. Umasa-y-To bope, await; desire; expect. I'masim-u-To sour; become salty or
briny,
day.
Tmaso-c-To smoke; fume; reek. Umaso-a-Funy; smoky; fuming; smoking. I masok-z/-To smoke; fume. Umaway-u-To right; war oppose; disT
Umayon-v-To conform;
esce; agree;
coincide; acqui-
accord.
resign; decline;
quit;
re-
land,
Umayaw-f>To
Umayos-r-To
order.
put
in
na magukiabit-y-To climb with the use of the hands, rmalalad-7>To resound; jingle/ clink. Uinalalay-v-To support; help; assist; aid; maintain.
Tmakyat
Umbok ang
Umibig-v-To
court; will.
come
tran-
less painful.
rmalimura-r-To
scend.
insult; revile.
rise;
riiiihi-i;-To
urinate.
rmalingasaw-7'-To
extend;
rmiki-v-To limp. TTmikit-w-To turn; revolve; roll; gyrate. Umiko-t7-To limp. Umilag-v-To dodge; avoid/ escape; shun;
echo;
resound;
retire;
leave;
quit;
sally;
answer.
oscillate;
abandon; forsake;
sent
emigrate; ab-
one's
self.
Umindayog-u-To move.
I
T
vibrate;
I'malitiit-v-To
I'malsa-v-To
rise;
mingos-;-To
power;
Uminis-7/-To
uprise. I'niambag-T'-To
crush;
contribute;
give;
pro-
mote.
rmambon
''-To mist;
drizzle; mi//lt'.
Uminog-y-To turn; gyrate; roll; spin. (Jminom-0-To drink; imbibe. T t inintindi-i'-To understand; compreheml
Umisip-r-To think; invent; plan;
contrive;
plot;
meditate.
Umampon
form.
Umitim-y-To
darken. I'mitim-v-To
blacken;
steal/
become
peculate;
black;
pilfer;
I'mainoy -?' -To smell. I'mangil-r-To howl/ snarl; growl; murmur; grumble.
yak
ang
r runt. L
hayop-i/'-To
low;
bleat
howl;
I'liiauit-/
-To pull. I'mankin-v-To appropriate; usurp. I'manod r-To descend; How \\ith the
current.
rinudlot-/--To rebound/ bounce: recoil. so Dmiig*ft-Moih/ the fouling of irr.iiu that it lumps. Umuga-y-To move; shake; vibrate.
of
rmapid-z/-To seduce;
dampne
145
steer;
pilot.
US!
rngnng babaye-u- Female monkey.
rngos-H-Spruit; shoot; anything that protrudes from another. rnos-H-Tornado; tempest; storm; hurricane;
I
Ungo-w-Monkey.
make
noise.
'mugong parang ktilog-y;-To fnlminale; make a noise like thunder. 'mngoy-r-To rock; swing.
"mnkit-r-To dent.
"mayabit-?'-To T
heavy shower
of rain.
in>siii-L--To storrn.
stutter;
stuttering;
chaffy;
little
without
little;
'mulan-u-To rain; shower, "mulan ng busilak-v-To snow. I'mnlan ng bubog-?/-To hail. Umuliaw-f-To echo; resound.
I"nmlit-7>-To
filch.
Untiunti-w/r. -Slowly;
by
by degrees; gradually
Tntian-r-To
cline; sink;
lessen;
curtail; clip;
de-
pilfer:
steal;
peculate;
first;
blow;
rnuma-r-To go before;
go
anti-
H-Worm;
larva;
larvae.
adjust;
Upa-n- Wages; salary; pay; fee; recompence; stipend. rpahan-?;-To pay; recompence. Tpahan ng araw-n-Daylaborer; jour-
neyman.
peel; rind; crust; skin. Upak-n-Bark; T T pakan-c-To bark; peel; skin. Upasala-n Insult; scorn; derision; defamation; slander; mockery. t'pa sa pagtawid-w-Bridge or ferry toll.
Vmunti-a-To
lessen; decline;
fall;
de-
grow
or
become
in-
defame;
slander;
deride.
titter;
stut-
Qpat-a-Bald; hairless; destitute. Upat-n-Deceit; delusion; fraud. ITpatan-c-To deceive; defraud; delude; impose upon; leave bald.
hesitate.
balk.
quaff. inquire;
ex-
Upuan-n-Chair; seat. l7ralian-r-To imbue; instigate; inspire; persuade; induce; incite; stimulate;
urge.
r ruling
entice-
early;
first;
iirst.
Fna-fl-First;
primitive.
anticipate;
Unahan-^/-To go
ceed;
see.
lead;
Craing-n-Stake; cudgel; clul). Cria-n-Border; fringe. Triin-n-To assay; examine; look into. Urongsulong rt-Undecided; irresolute. I'roy -/Wo-.-det out; git.
t roy-n-Mockery; scoff; jeer. Vrungan-i;-To retrocede; take back. Usa-n-Deer. I'sang babayi-w-Doe; roe. Usang inahin-n-Doe/ roe. sang lalaki-n-Hart; buck.
I
back;
sa
Iangit-/*.-Neo-
new moon.
Vnauna-r/r/7'. -First;
strife;
Qnga-n-Lowing; low
Ungal-;<-Howl; cry of horror. Ungas-a Stupid: foolish; <lull ignorant; simple; idiotic.
rsbong-;/-,Sprout;
Usigi-t-To
examine;
investigate;
per-
sue; follow.
Usisa-w-Probation; examination.
19
WAL
vey;
146
scrutenize;
WAL
ITtong-fi-Nipple. I'tos-H-Law; order; command; rule; statute; precept; edict; injunction; mandate; errand; message; proclamation.
inspect;
probe scan; discern; espy. Uso-M-Use; habit; custom; usage. Usok-n-Smoke; vapor; steam. Usos-w-Rupture; (of the scrotum.)
Utak-n-Brain. Utak ng buto-n-Marrow.
Utal-a-Stammering;
ting; tonguetied.
stuttering;
hesita-
Utusan-v-To
command;
command;
messen-
Utusan-n-Servant;
ger;
errandboy;
Utal-w-Stammering; stuterer. Utang-w Debt; obligation; duty. Utas-a-Finished; closed; concluded. Utasin-vTo finish; terminate; end; conclude; close; bring to an end. Utayutay-rtdtvGently; softly; easily.
porter.
seat.
Uupan-M-Chair;
Uyam-n-Sarcasm;
disdain; decrial.
mockery;
scoff;
ridiculeridi-
ryamin-r-To mock;
cule;
deride
of.
scathe;
ma!- e
fun
^1
Varnis-n- Varnish.
ex-
Visitahin-2/-To visit;
examine.
Violins-Violin;
fiddle.
Violinista-n-Violinist.
"W"
Wagas-a-Neat; pure; clean;
clear;
free;
innocent; virtuous; genuine. Wahiin-v-To tear; rend; lacerate; cut; wear out; break; fracture. \Yakal-n-Termination; end; conclusion; extremity; edge; border; extreme;
limit; boundary; bounds. Wakas-n-Extreme; extremity; end; limit; bound; boundary; edge; border; con-
Walang bait-o- Thoughtless; imprudent. Walang baro-a-Shirtless. Walang basagulo-a-Peaceful; calm; serene.
Walang
bayad-a-Gratis; free of cost; gratuitous. Walaim huhay-^/ Lifeless; inanimate. Walang buhok-a-Bald; haldlieaded.
\\'alang cable.
V\'alang
daan-rt-Impossihle;
impracti-
clusion; termination.
Wala-rt(?7/.-No;
NValang dalita-^-Painless;
without pain; painless. NValang da mit-^- Naked. NValang <langal-a-Inl'amous; low; aliject. calile;
\\ alaiiL'
T
well.
damdam-f/ Insensihle;
well-
Wala-a-Distant; absent; not present. \\~alang ala ala-a-Calm; free; tran<|iiil; peaceful; havingnothingtothink about. Walang asa ^/-iH-sperate.
\\"alang asawa-a-Sin.L'le; unmarried. \\ahin.L' asa\\a /^r.achcli.r; old maid.
vile;
dcspi-
dulo-'/- Pointless.
Walang
a\va--Heartless; cruel; ruthless; inclement, inhuman; hardfell; hearted; soulless. Walang ay.sv/ hisarrau-e-!; disorderly; confused; slovenly; careless, filthy;
pellmell;
Nif-
immethodical;
unclean;
N\
harum-scarum.
Walang bahid
pure;
dnmi-r/-('lean; untouche.l;
galang ^r/r. -Peevishly; impudently, moi-osely; insolent ly; discourteously; thoughtlessly. alaiiLT galit "-(^uiet; serene; calm: 'u-
innoceni;
molested.
NN'alang gawa-u-Liesuie.
WAL
Walang
gulo-f/ Sik-nt; quiet
;
147
still;
ralni;
fault-
traiKiuil; faithful.
noiseless;
loyal;
constant;
perfect.
Walang karapatan--l
ble; unlit; tire.
njust;
unjustifia-
Walang
unreasonable;
without jus-
Walang habag
inhuman;
Walang kasama-a-Solitary; sole; only. Walang kasama -ailo.-\ lone; solely. Walang katapusan-a- Endless; interminable;
nite.
Walang
immortal; without
katawan-a-Bodiless;
end;
infi-
Walang
rial.
immate-
Walang
unminhelp-
comparison;
unfit;
Walang caya-a-Unable;
Walang hangan-a-Boundless;
endless;
Walang Walang
kibo-rt-Silent; quiet;
dumb.
ing;
infinite;
turbed;
Walang hiya-a-Sbamelesa;
insolent; forward: scene; petulant; spect.
impudent;
obself re-
Walang
disrespectful;
unprejudiced.
without
Walang humpay-a-Continual;
incessant;
enough.
Walang
void.
labas sa matowid-a-Just/lawful;
addle; vacant;
Walang
ed;
less;
Walang kaba-a-Bold;
valiant;
daunttrifling;
Walang
likat-a-Perpetual;
everlasting;
Walang
uous.
likit-a-Straight; erect;
contin-
addle;
void;
emp-
incapable.
unequalled;
unpar-
Walang mansa-a-Immaculate;
pure.
V,
spotless;
Walang
ing; ish
nal;
Walang
Walang nagkukupkop-a-Helpless;
kaluhva- a- Soulless;
lifeless.
r
des-
Walang
mate;
inani-
titute;
solitary;
lonely.
Walang
sirous.
nasa-a-Disinterested;
not
de-
Walang
less;
without; dignity. Walang kapalaran-a Hapless; luckless. Walang kapara-a-Matchless; special; unequalled; unparalleled; incomparable;
Walang
erable.
pagtitiis-rt-Insufferable;
intol-
Walang
Walang pakiramdam-a-Insensiblejsensespecial;
less;
indifferent;
shameless.
unequalled;
particular;
unparalleled; matchless;
YAN
Walang pananampalataya-a-Incredulous;
unbelievable.
148
YAY
ulo-a-Headless.
W alang
T
pangalawa-a-Matchless;
solitary;
unparunin-
alleled;
singular;
\vasto-a-I)isarranged; confused; disorderly; simple; silly; artless. Wala sa horas-a- Unseasonable; un-
Walang Walang
equalled.
Wala
timely. sa
capanahunan-a- Abortive;
none,
un
shameless.
unV*
timely.
Walang paniniwala-a-Incredulous;
believable.
Wala sinoman-w-Nobody;
ala
Walang pinag
illbred; rustic;
Walang
ble;
Walo--Eight.
Walo-o- Eight.
shameless.
Walang sakit-a-Hale; well. Walang sandata-a-Disarmed. Walang sapin- a- Barefoot. Walang sigla-a Infirm; lifeless;
slow; weak.
Walong Walong
inactive;
tation.
puo-M- Eighty.
puo-ft-Eighty.
idea; medi-
Wari--Reasoning; thought;
Wariwariin-7'-To
itate;
think;
reason:
med-
recall to
mind.
free; neat;
Walang Walang
Walang
Wawa-w-The mouth
of a
stream.
takot-a-Bold; fearless; intrepid; dauntless; audacious; valiant; pluck} Walang testamento-7.-Intestate. continual; Walang tigil-a-Incessant;
Walang
\Vika-7i-Language; idiom; discourse talk; lingo/ dialect; conversation; converse. Wikain-v-To talk; converse; pronounce; speak; say; tell; discourse. Wikain labas sa matowid-r-To lie; tell a falsehood. Wika ng Judio 7i-Febrew.
mean; ignorant.
W iligan-z;-To
Walang
tuto-a-Ignorant;
dumb;
silly;
unlearned; foolish.
Yabag-n- Footstep;
footstep.
tread;
noise
of
Yano-a-Average; regular; even; ordinary, mediocre; plain; flat; neither good nor bad.
Yantas-n-Tire; felloe.
Yaman-n-Riches;
mammon.
now
that.
Vaman -ink-
Yaon-pro-ThatYaon din fldv.-Ditto; idem. Yapakx Tread; footstep. >'ari-//-Cut; sha]>e; make; ligure; work;
termination; linisli, form; fashion; ending. Vari /*n>.-This. Yariin-f-To close; terminate; finish;
molota
vexarhatV;
filings;
dis])leasure/ impatience;
tion;
loathing/
disturbam-e;
scrapings;
disquiet; distaste.
Yamuan-w-Rasure;
paringa.
Yamutin-t/-To
jnolest;
disturb;
displease: vex;
dis-
irritate;
worry; bother;
gust.
Yasyas
//-"Polish;
vibration;
shake;
smooth;
polish.
shake.
Yayain
'--To
invite;
stand treat.
YUM
Yay amangsince.
140
YUP
prep. -Th
erefore;
then;
yet;
that;
Yayang-ttrfo/.-Then;
now
now
Yiimamot-i'-To vex; disgust; displease; glut; pique; irk.- molest; disturb, afbe displeased or vexed; anflict;
ger;
leanYayat-n-Extenuation; weakness; ness; languidness. Yimot-//-0akum; tow; tow cloth. Ymari-v-To make; form; produce; cause;
exist;
oppress.
stoop.
be.
Yuko--Bow;
inclination.
bend;
Ynkod-t'-Salutation; bow; salute; nod; greeting. Yiimagyag-7>-To trot; jog; be in haste. Yumainir-r-To tremble; vibrate; oscillate.
Yuniurak-K-To tread; trample; stamp. cellar; hole; Yungib-K-Cave; grotto; cavern; haunt; pit. Yupi-n-Bend; fold; double. Yurak-n-Stamp; tramp. Yurakan-r-To tread; stamp; trample. Yusakin-?;-To tread; trample; stamp.
Yupiin-r-T<>
told; double;
bend.
151
Adan-w-Adam.
Adel&ida-n-Adelaide. Aldriuno-i? -Adrian. Alberta-H-Bertha. Alberto-w- Albert.
Knnaii--Herinan. Eugenio-w-Eugede.
Eva--Eve.
Federico-w-Frederick.
Feli/.-w-Felix.
Alejandraw- Alexandra.
Alejandro-;*- Alexander.
Fernando-w-Ferdinand.
Felipe-w-Phillip. Flora-n-Flora.
Alfonso-n-Alphonso. Andrea-n-Andrea.
Andres-w-Adrew.
Angel-n-Angelo. Angela-n-Angeline.
Florencia-n-Florence. Francisca-n-Francis.
Francisco-w-Frank.
Gabriel-n-Gabriel.
George--George.
Geroninia-n-Jeremy. Geronimo-n-Jeremiah; Jerome.
Gil-n-Gil.
Agustin-n-Augustin.
Barbara-M-Barbara Bartolome-/i-Bartholomew.
Basilio-ft-Basil. Beatricia-n- Beatrice.
Herculano-w -Hercules.
Isac-w-Isaac.
Canuto-w-Kenith.
Carlos-//-Carl-Charles. Carlota-?i-Charlotte. Carolina-n-Caroline.
Catalina-n-Kathrine; Kate.
Cec-ilia-71-Sisilia.
Julio-w-Julius. Justo-n-Justus.
'
Luisa-w-Louisa.
Dorotea-n Dorothy.
Doroteo-n-Dorchester.
Magdalena-n-Magdalene.
Magallanes-n-Magallan.
Eduardo-n-Edward
Elias-n-Elias.
Manuel-w-Emanuel.
Marcelo-n-Marshall. Marcelino-n-Marshall
.
Emilia-n-Emily. Emilio-n-Emil.
Mariana--Miriam.
Harriet.
Mariano-n-Marion. Marta-n-Martha.
152
Martin-n-Martin. Mateo-#-Matthew. Matias -w-Matthias. Mauricio-n-Maurice. Melecio-n-Michael. Meliton-w-Milton. Moises-n-Moses.
Nicolas-n-Nicolas. Patricio--Patrick. Paula; Paulina-n-Paulina. Paulino-n-Paul. Pedro-n-Peter.
Sara--Sarah.
Silvestre-n-Silvester.
Simeon-n-Simeon. Simon-Simeon.
Sofia-n-Sophia.
Rafael-n-Ralph.
Tomas-n-Thomas,
Trinidad-n-Trinidad. Vicente-n- Vincent. Victor-n- Victor. Victoria-n- Victoria.
Virginia-^- Virginia. Yreneo-n-Ira. Yrene-^- Irene. Ysabel-n-Isabel.
Raymundo-n-Raymond.
Rebeca-n Rebecca. Ricardo--Richard. Roberto--Robert. Rosa-/i-Rose; Rosa.
Rosalia-w-Rosalind. Rufino-w-Rufus.
Ysayas-n-Isaiah.
Zoilo-n-Zoilus.
MANGA BUAN.
Enero-w January.
Febrero-n-February.
Julio-w-July.
Marzo-n-March.
Abril-n-April.
Deciembre-w-December.
ARAW.
Lingo-?i-Simday.
Jueves-/i-Thursday. Viernes-Friday.
Sabado--8aturdav
153
names
Adelaide-n-Adelaida,
Fl<ra-;*-Flora.
Adam-M-Adan.
Adrian-w-Adriano.
Florence -n-Florencia.
Francis //-Franc.isca.
Albert*- Alberto.
Alexander-?*- Alejandro. Alexandra-;*- Alejandra.
Frank w-Francisco.
(
George-M-George.
Gil-H-Gil.
Anna-w-Ana. Anthony-n-Antonio.
Arthur-w-Arturo.
Augufltin-n-Agustin.
Henrietta-n-Enriqueta.
Henry-n-Enrique. Hercules-n-Herculano.
Herman-w-Erman.
Herod-n-Herodes.
Ira-n-Yreneo. Irene-n-Yrene.
Isaac-n-Isac. Isabel-n-Ysabel.
Barbary-w-Barbara. Bartholomew-w-Bartoloine.
Basil-;/- Basilic,
Beatrk-e-ji-Beatricia.
Benjamin n-Benjamin
Bernard-#-Bernaldo. Berniee-w-Benancia.
Bertha-^- Alberta.
Jerenfiah-n-Geronimo. Jeremy-n-Geronima.
Job-n-Job.
John-n-Juan.
Johnathan
;z-Juan.
Joseph-n-Jose. Josaphine-n-Josepa
Julia-^-Julia. Julian-M-Julian. Juliana-n-Juliaiia Julius-)t- Julio.
Claude-w-Claudio.
Juniata-n-Juanita.
Justus-w-Justicio; Justo. Kathrine-2i-Catalina.
Kenith-n-Canuto. Laura--Laura.
Lena-n-Elena. Lenoir-n-Leonora.
La \vrence-n-Lorenzo.
Leon-n-Leon. Leonard-n-Leonardo. Lewis-n-Luis. Lionel-n-Leoncio.
Louis-n-Luis. Louisa-n-Luisa. Lucile n-Lucia
Edward-i-Eduardo.
Elias-n-Elias.
Ellen-w- Elena.
Emanuel-n- Manuel.
Euail-n-Emilio.
Emily-w-Emilia. Enoch-w-Enoc.
PAigene-w-Eugenio. Eva-n-Eva.
Felix-n-Felix.
Lucy-n-Lucia.
Magdalene-n-Magdalena.
Magellan-n-Magallanes. Marshall-n-Marcelo. Marcus-/*- Marcos.
Margarette-n-Margarita.
Ferdinand ^-Fernando,
154
Marie-n-Maria.
Rupert-n-Ruperto.
Marion--Mariano.
Mark-#-Marcos. Martha-n-Marta.
Martin-tt-Martin. Mary-n- Maria.
Ruth-n-Clementa.
Salorae-w-Salome. Samuel->i-Samuel. Sarah-n Sara.
Selma-n-Anselma.
Sisilia n-Cesilia.
Matthew-n-Mateo.
Mathias-tt-Matias.
Silvester-w-Silvestre.
Thomas-n-Tomas
Tobias-n-Tobias. Trinidad-n-Trinidad.
Victor-n- Victor. Victoria-w- Victoria. Vincent-n- Vicente.
Balph-n-Rafael.
Virginia-w-Virginia. Vivian-n-Bibiano.
months
January-n-Enero. February -n- Febrero March-n-Marzo.
April-n-Abril.
.
of
tj)c
pear
July-n-Julio.
August-n-Agosto.
September-?i-Septienibre. October-n-Octubre.
May-w-Mayo.
June-w-Junio.
Novernber-w-Noviembre.
December-n-Dhiembre.
OapS Of
Sunday-;/- Lingo.
tftC IDCCfe
Thuraday-M-Jueves. Friday -w-Viernes. Saturday-M-Sabado.
Monday-n-LuneH.
Tuesday-w-Martes. ^'edneeday-n-Miercoles.
AfeE
156
ABO
A-a-Isang;
sang.
.
Abeyance-?i-Pag aasahan; pag aantay. Abhor-v-Masuklam sa kapwa; magalit; kaniuluan; mapoot; mamuhi; yuinamot.
Abandon-v-Umalis; maiwan lumayo; pabayaan; tampuhan. Abandon ment-w-Pag iiwan; pag alis; kapabayaan; kawalan ng kalinga. Abase-v-Magpahamak; ibaba ang loob ng kapwa. Abate--z/-Bumaba; humimpil; lunmbay;
umigi;
Abide--z/-Tumira;
magtiis;
umayon,
guminhawa.
Abbet-n-Convento.
Abbot-w-Amo ng convento.
Abbreviate-^-Ik Ian.
Abjure-t'-Talikuran; nuncia.
inakaila;
mag
re-
Abbreviation-w-Pag
Abcess-n-Pigsa; nana.
iikli.
Ablaze-a^.-Naniningas.
baga;
bukol
na
ma-
Able-rt-Makaya;
tali no;
marunong
Abdomen-n-Tian;
tiyan.
Ablution-ft-Ang pag lilinis. Aboard-r//'.-Nasa sasakyan; nakasakay sa sasakyan. Alxxle M-Tiraluin; baliay; tuhanan; painaiiiahay.
Abdominal-rt-Nauukol sa tiyan. Abduct-v-Itanan; agawin; iagaw. Abduction-n-Pagtanan; jcit: a.uaw. Abed-ad7/.-Nakahiga; uasasa hihi.iran.
Abet-7/-Kalongin;
Abolition-ft-Pftgkalipol;
Abettor-n-Taga
paglilipol. liainnk;
ma-
157
Abominate-y-Magpahamak; hamakin. kaha Abomination n Pagpahamak;
-
AC6
inaraiui;
Abundant-a-Sagana; hueto;
sagana. Abundantly-oeto.-Malabis;
luinait;
ma-
niakan. Aboriginal-rt-Caunaunahan; unang. Aborigines-n Ang mga nnang tawo na tuniira sa isang hi gar. Abortion-j-Panganganak labas sa panahon; pagkakunan. Abortive-a Labas sa panahon; \\alanu kabuluhan.
ngin; salantain;
mura;
katampalasanan;
dovvahagi;
Abonnd-^-Sumagana;
masagana.
About-arfo'.-Malapit; saan; dako; sa palibid; sa paligid. About-prcp.-Nang; ay on; dahil sa; sa. Above-prep.-Hingil sa; tangi sa; mataas
pa
sa.
Abut-v-Magpisan; umabot; lumapit. Abntment-7z-Pader na bato. Abysnial-rt-Malalim na totoo; walang pusod 6 puit.
Abyss-n-Lugal na totoong malaliin. Academic-Academical a-Nauukol sa academia.
Above-otfo.-Sa itaas; sa ibabaw. Above nientioned-a-Xabangit; nasabing. Abreast-arZv.-Sa tabi; katabi. sa tagilid.
Abridge-i;-Iklian; liitan;
magbawas;
su-
awasan. Abridgement-w-Pag ikli; pagkaliit; pagbabawas; salin. Abroad-adv.-Sa tanyag; sa labas ng bahay; hayag.
malin;
abut-in;
liksi;
Absconder--Manenekas.
Absence-w-Pagkawala; Absent-a-Wala.
Absent-t'-Umalis;
kawalan.
Absentee-n
Ang umalis
makapang-
Accentuation-n-Pagkalagay n<> accento. Accept-v Tangapin; tumangap; damotin. Acceptable- a -Dapat tangapin; marapat tangapin; matatangap; nakalulugod. Acceptance-w-Pagtangap. Acceptation n- Ang pagtatangap; kahulugan.
Absolution-n-Patawad;
Absolve-v-Patavvarin.
pag papatawad.
Access-w-Pag abot; pag lapit. Accessible-a-Makakaabot; makakamtan. Accession-n-Pag abot; pagkamtan; pagkamit. Accident-n-Ang nangyari na hindi sinanagcacataon; pagkabalatong; sakuna. Accidental-a-Hindi sinasadya; nagkataon;
sadya;
mahinahon.
Abstinence-w-Pagtiis; kasiyahan; kasukatan. Abstinent-a- Mapagtiis; majjagpasiya. Abstract-^-Hugutin; bunutin; hiwalayin;
ialis.
Abstract--Kasulatan.
Abstracted-a-Nakahiwalay;
-
Acclaim-v-Purihin; parangalin. Acclaim-w-Pagpupuri. Acclamation-n-Pagpupuri. Acclivity-w-Tibag; akyatan; tirik. Accomodate-v-Magbigay loob; makil>agay;
nakabukod;
magkasundo.
\\
ala sa
isip.
Abstraction-w-Pagkahiwalay; hiwalay; hugot; bunot. Abstruse-a-Malalim; mahirap talastasin; malabo. Absurd-a-Makatata\va; walang kabuluhan; walang casaysayan. Absurdity ^-Kamangmangan; kaululan. Abundance -n - Kasaganaan; karamihanj kahustuhan; kasukatan.
Accomodation-n Pagkasunduan.
nin.
158
Accomplishment-n-Pagkayari; yari; katapusan. Accomptant-n Taga bilang.
pangya-
ABD
ng kahoy
na
tinata-
Acorn-n-Bunga
wag
(acorn).
Accord-i'-Pumayag; sundo.
uinayon;
mag-ka-
Accordances- Salitaan;
pagkasunduan.
According
Account-n-Balak; saysay; taring; salaysay; kasaysayan; kuenta Account-v-Salaysayin; balakin; saysayin; magturing. Accountable-a-Masasagutin; taga panagot.
Acquiescence--Pakikiayon pagkapayag; pagkaayon. Acquire-v-Makinabang; magkamtan; magkaroon; pumulot; pulutin. Acquirement--Pagkamit; pagkakaroon; pagabot Acquisition--Pagkakamtan; tubo; pakinabang.
Acquisitive-a-Mahilig sa tubo. Aquittal-w-Pagpatawad.
Accouterments-n-Manga
ng kailangan. kasangkapan
<>
ng sundalo.
Accredit-v-Ibigay
dankal ang haba at 4i> ng baras ang lapad. Acrid-a-Mapait; maasim; naninigid.
at tatlong
ng katowiran
ka-
pangyarihan; pnmayag.
Accred'ited-a-Balitang; bantog.
Accrue-v-Magdagdag; lumaki.
Accnmulate-7/-Magii)on; bunnmton; umipon; lumaki.
i>ag-
Acrimony-n-Kapaitan; hanghang. Acrimonious-a-Mapait; masaklap. Acrobat-n-Tawong malakas at sanay. Acrobatic-a-Malakas at sanay. Across-jorep.-Sa kabila; nakahalang. Acooss-a^v.-Sa ibayo; pahalang. Acrostic-n-Bugtong na may isang salitang nakatago.
Act-n- Kilos; gavva; bawat isa
sumumpa; manumsumbong;
ng manga
Accursed-a-Hamak;
tang.
inalait.
Accusation-n-Bintang;
para-
bahagi ng teatro. Act-v-Kumilos; gumawa; magkomediante. Act like a child-v-Kumilos parang bat a; magbinata.
Action-n-Kilos; ga\va; asal.
Armsative-a-Dapat sumbungin. Accusable-a-I)apat isumbong. Accuse-v-Isumbong; sumbungin; binmagsurabong; tangin; paratangan; magparatang; inagbigay sala. Acc-ustom^-Mamihasa; bihasuhiii; paAcriistomed-rt-Hirati;
palagi.
Actor-n-Komediante.
Actress-n-Komedianteng babayi. Active-a-Maliksi; buhay; harumpak; maagap; masigla; madali; jnabisa; biliasa; matalas. Activeness-w-Kaliksihan; agap; kasi pagan; kabihasanan; sigla; liksi. Activity-w-Liksi; agap; si}>ag; kaaipagan; kaliksihan; sikap; bisa; katulinan;
sigla.
Ace-n-Alas.
Acerbity-w-Kasaklapan. Ache-7/-Sumakit; humajMs; Inimajxli, magdamdaiii. Ache-w-Sakit; damdani; liapdi; antak. dalamhati; hapis; kirot. Achieve-v-Gawin; tapusin. Arhievement-n-Pagyayari; tapos.
Acid-n-Aksido.
Actual-a-Kasalukuyan; tunay.
Actually-ac/T'.-Kasalukuyan
funny.
kauunuan.
Adapt-r-Ikama; gamitin; ikapit. Adaptable-n-Mabagay; bagay.
Acid-a-Maasim.
Acidity-71-Asim
kaasiinan.
ADM
159
ADV
Adder-n-Alupong. Addible-Addable-ft-Makasusuma. Addictrv-Gumamit na lagi. Addition--SumaiY pagdaragdag; kara.trdagan; dagdag; dugtong; pa^lmti;
pamakpak.
Additdonal-a-Nakadagdag pa. Addle-a-Bugok; walang kabulahan;
lang lainan. Addle-z'-Bumulok.
Address-v-Magsalita; batiin. Address-tf-Sermon; pagsasaysay;
curso; kinatitirahan; pagbati. Adduee-7/-Ilitaw; iharap; ipakita.
dis\va-
Adniiral-//-Admirante; puno ng mga sasakyan de guerra. Adniiration-w-Pagkapuri; manglia; pagtataka; pagmanianglia; pangingilalas; Admire-v-Pnrihin; ipagpuri; mamangHa; mangingilalas; magtaka. Admissible-a-Dapat tangapin; inatatangap. Admission-n-Pahintulot: pagpasok.
Admit z/-Ipasok;
sok.
ipahintulot;
magbigay
Admix
z/-Ihalo;
ilahok.
Adept-#-Tawong marunong
at sanay.
Adequate-a-Husto; sukat; sapat; bagay; sagana. Adhere-v-Sumama; dumikit; magpisan; sumapit; puinisan. Adherence-w-Pagdidikit; pagkapisan;
pagsapit. Adlierency-n-Pagdidikit; pagsapit.
j>
payo;
pa
ya
Ado-i-Gulo;
hirap.
Adobe-n-Ladrillo
na
natuyo
sa
a raw
lam ang.
a g k a p i s a n;
Adherent-a-Nak adikit.
A<lhesion n-Pagdidikit. Adhesive-a-Nakadikit.
katabi,
.
Hindi
ina-
Adopt-v-Gamitin. Adoption-7/-Paggagamit. Adore-v-Gumiliw; lumigaw; gilivvin; ligawin; umibig; ibigin. Adorable-a-Dapat giliwin; dapat iYngin. Adoration-n-Paggiliw; ]>agibig. Adorn --t/'Gayakan; igayak; pamutibin; magalingin; gumaya^'.
Ad j ecti ve-n- Ad j ec ti vo
Adornment--Gayak;
Adrift-a-Nakalutang.
Hiyas; painuti.
Adrift-aiiz/.-Nakalutang.
Adulation-w-Pagpalayaw-Paglalangis
dila.
ng
Adjudge-u-Mag
Adjunct-a-Makadugtong.
Adjuration-?i-Panalangin; panunipa. Adjure--z/-Manunipa; ipanunipa. Adjust v-Ayosin; husayin, banatin; igayak; ihanda; maghusay.
Advance-v-Sumulong;
Adjustable-a-Makakaayos. Adjustment-7i-Pagkakaayos; pagkakaHusay; katotohanan. Ad j utant-n-Ayudante. niainaliala; Adniinister-z/-Kumalinga; suyuin; manuyo. Administration-n-Pamamaliala; pagpupiino.
galing;
paglalapit.
1
bantay ng
ari
ng
iba; 6
kapwa. nama-
Advantage-n-Pakinabang; tubo; luta; atamasan. Advantage-Ty-Makinabang. Advantageous a-Pakikinabangan; makikinabang. Advent-n-Ang nagyari na; nagkakataon. Adventure-n-Ang Hindi sinasadya ang nagkakataon. Adventure- c-Magkataon. Adventurous-a Matapang; mangahas.
Adverb n-Adverbio.
Adverbial--Nauukol sa adverbio.
Adversary-n-Kalaban; katalo.
AFF
Adverse-a-Laban; malaban. Adversity-n-Kasalatan kahirapan.
Advertise-t'-Ipahayag; ipabalita.
160
AGG
Advertisement-n-Babala; pahayag
balita.
ali-
pangusapan; ipangusap; umaral. Advisable-a-Dapat sundin. Advisedly-odu.-Dapat slmdusunduin. Avisory a-Marapat sumunod. Advocate n-Ang taga pamagitan. Advocate-v-Mamagitan; lumaban; kupkupin. Adz or adze-n-Dahas. Aerial-w-Nauukol sa hangin. Aesthetic-a-Nauukol sa lasa.
:
Afire-a^.-Nakalilingas. Afloat-aiiu.-Nakalutang;
langoy; lumulutang. Affoot adv. Nakaladlad; palakad. Afore ad w.-Nauna; nabangit; sinundan.
Aforesaid-a-Nasabing;
bangit;
kasayahan; lugod; kaluguran. malambot na Affable-tt-Maamong loob; ugali; nakalulugod- niasaya; palagay. Affableness-w-Saya; lugod; kasayahan; kaluguran. Affair-n-Gawa.
Affability-n-Saya;
After-arfo.-Pagkatapos;
hull.
sa
hulihan;
sa
Affect-v-Magkonowari; ibahin; maukol. Affectation-M-Pagkokonowari/ kaibhan; kaukulan; daya. Affected -a- N akadaday a.
Affecting-a-Nauukol sa. Affection-n-Pag ibig; pagakwili;
li\v.
paggi-
Afterwards arZy.-Pagkatapos;
hulihan; sa huli; saka.
pagka; sa
gandang
dainin.
maram-
Again-adv.-Uli; nuli; ulit. Against-pre/?.-Sa harap; laban sa; lintuna; laban kay. Agate-Tz-Isang metal na niararaini
ba-
ang
Affidavit-n-Kasulatan
Affiliate- t/-Isama;
<
na
ipinanumpa.
kulay.
dahil sa
Affirm-v-Tibayin; tumutol; tumibay; inanibay. Affirmation-w-Pagpapatotoo; pagtibayan. Affirinative-a-Sinasaysay. Affirinative-n-Kasaysayan. Affix-7/-Idugtong sa dulo Affix-n-Dugtong sa dulo. Aftlirt-u-Habagin; hapisin; pasakitan; yaiiiutiii; yuinaniot;humai)is; malinpis. Aflliction-w-Damdam; linnhay; jtighati; kahirapan; kasakitan; hanibal; liiiijigpis;
.
isang
yamu-
alipusta.
idagdag A
j'jic-.-i
nakapisan.
r
Huo;
kalaliatan;
A IS
r
;
161
pa.L.
ALL
r
pipisan;
Kalahatan.
Aggression-It- Pag
lahan;
pag aalsa.
Ajar -m/r.-Nakabukas nj}; kannti. Akimbo-a-Baluktot; naTcabaluktot, Akin-^r Kama.izanak sa thiL kamuklia.
;
Aggressiye^Matapang;
Aggressor
y<-
man Dallas.
uiiaiiL,'
Alabastt-r //-liicarbonati)
In
('
dc.
cal.
An
.L:
luinalalian;
maban.
Aggrieve-tvMfagpahirap; saktan; pahirapin Agbast-a-Kakilakilabot; nakataka. Aghast-cMfc.-Nakamanianghaj kakilakila-
Ahi'Tity n Liksi; kaliksilian; tulin; agap, Al aiiM)de-/^/r.-Ay<in sunod sa ugali; sunod sa uso. Alarm ;/:( iulat; ^ulo; takt; babala; balitanu niasaiua. Alarm clock-^-Ixclos na panjrising.
bot
Agile-tf-Maliksi; masigla,
Alarm
inagaan;
r-(iulalin;
takntin; ^nluhin.
ma-
agap,
Agitate-u-Sulsulin; udyokin; tukeubip. Agitationt-n-Suleol; gulo; udyok.
Agitatov--Ang Bumulsol;
Aj.r<-f/rfr'.-Xakaraan
mangugulo.
All)ino--Bata na
na;
lipas.
A going-odz/.-Pagalaw; lumalakad.
Agonize-0-Pahirapin; tuksohin: kit na lubha; maghingal<.
suma-
Agony--Hirap; hingalo; s:ikit. Agree-u-Ma;*kaisa; umayon; pumava.Lr; tmnango; pahintulutin; ipahintulot. Agreeable-o-Mabagay; makalolugoa; nakangiti; niatatawanin; inakatatawa.
Agreeably-a<it?.-Kawili\vili; kalugodlugod.
Album-w-Libro na kinalalagyan n.i> inga larawan 6 sulat. Albumen-n-Ang puti ng itlog. Alcohol-n-Alak na M. Alcoholic-a-May halong alak. Alcove-n-Lugar na tago sa isang silid.
Aldennan'-n-Consejal. Ale-n-Alak. Alee-a^y.-Sa gilid ng sasakyan na walang hangin. Alert-a-Maliksi; inaagap; buhay. Algel)ra-n- Algebra. Alias-i-Bansag; pamagat. Alibi-n-Ibang lugar. Alien-o-Buhat sa ibang lupa; iba.
A greenient - n Kasulatan; pinagkasunduan; salitaan; tipanan: trato; pinagusapan; pagkaisa; pagkakaayon. A gricolture-- Agricultural pagsasaka.
-
A griculturist-n-Magsasaka.
Agroond-tuiv.-Nakasayad sa lupa. Ague-n-Ngiki. Ah-mfer.-Aba.
Aha-cwiw.-Aba; aroy; Aliead-ar^y.-Nauna; sa sa dulo.
tina;
Alien-w-Tawong taga ibang lupa. Alienate-u-Sirain ang niabuting kaugalian; ilipat ang pagibig; In mayo. Alienation-n-Paglipat ng pagibig; kaululan.
sa harap;
A ment--Pa#kain
I i
Aid-n-Tulong;
andukha;
abuloy;
pag-
Alimental-a-Nauukol
sustanoia.
sa pagkain;
may
manunulong.
Ail-f-Magkasakit;
Ail-;/-Sakit;
magdamdani.
danidam.
Aim-n-Tudla;
Alimentary-a-Nauukol sa pagkain; may sustanda. Alimony-n-Pagsusustento; salapin^ na rnauui sa asavvang babaye kung nataboy sa kaniyang asa\\a. Aliquot-a-Makakahati na \valang labis.
sa
iyangyang;
patuyuin
hangin.
Airily-o<ii;.-Magaan;
Airiness--Saya; katawan.
Airing-?t-Pasial;
masaya. kasayahan;
Alive-a-Buhay; maliksi; tnabuhay. All-a-Lahat; lahat lahat; pulos. All-w-Ang kalahatan. All-r/i\-Lahatlahat.
Allay-L--Patabimikin; payapain; tumahi
gaan
ng
sabi-
21
ALT
Alleviate-t'-Gaanan;
162
AME
Alterable-a-Makakaiba; hin 6 baguhin. Alterant-a-Nakakaiba.
umigi; pahimpilin;
paghihiinpil. paraan; paso.
umubrang
iba-
humiinpil. Alleviation-w-Pag
iigi;
Alley-w-Daang
makipot;
Alteration-r/-Pagkaiba; pagbabago.
Alliance-w-Pagkapisan; pagkasama; pag kakalakip. Alligator-w-Buaya. All-night-affo.-Magdamag; damag. Allot-v-Ibigay; ikalat; ipagkaloob. Allotment-n-Pagbibigay: pagkalat. Allow-z'-Pahintulutin; pumayag; pabayaan; magbigay loob; magbigay daan.
dalawang
ng mababa.
Altogether-mfa/'.-Sabaysabay; lahatlahat. Alum-?i-Tavvas. Alway-Always-a^f.-Lagi; sa boong panahon; parati; towitowi na; lagi na;
Allspice-n-Bunga ng paminta.
Al-lude-w-Ibangit. Al-lure-w-Dayain; gahisin.
Al-luring-a-Nakahahalina. Al-lurement-n-Pagdadaya; paggagahis. Al-lusion-w-Pagkabangit. Al-lusive-w-Nauukol sa bangit. Ally-v-Isama/ ilakip; magpisan. Al-ly-w-Katulong; kapisan; kasama.
magkailan man. Am-r-Ay; may. Amain-adv -Biglangbigla; malakas. Amalgam->j-Halo ng mga metal. azogue Amalgamate-v-Ihalo ang
ibang metal.
sa
Amalgamatlon-w-Ang paghahalo
nang
kumulang
sa.
Alms-n-Limos. Alnishouse-w-Bahay
niga pulubi. Aloft-ady.-Sa itaas.
na tinitirahan ng
nagiisa; nabubukod; walang kasama; natatangi. Alone-ad!i'.-Lainang; natatangi; walang kasama. Along-odv.-Kasama sa gawi.
Alone-a-Bugtong;
Amazon-w-Babaying
ugaling lalaki.
malakas
at
may
sa;
buhat
sa.
gan.
na
gi-
Amhition-
Sipag;
nais; pita.
titik;
titik;
sumusiinod sa
mga
titik.
sa
mga
din;
titik.
Already-a^t'.-Ngayon na.
din;
rin;
man;
gayon.
Altar-n-Altar.
Alter-?'-Ibahin; baguhin; pat; bumago.
r Aiiibusr:ide-r-liaranC in; sabatin. Amhush r Harani:. Ambush-r-HaranLr'in; sabatin; suinaklaw. Ameliorate-i'-Butihin; bumuti.
magbago;
ili-
A melioration-M-Pagbubuti.
nawa.
ANA
Auon-M-Ang
rusa.
163
ANI
A it>etiable-a-Manaiiagotin;
Aiuend-y-Baguhin; ibahin.
siya nawa.
makapapa-
Analysis-w-Pagsasaysay; salayeay. Analyst-n-Ang nagsasaysay. Analytio-Analytical-oNauukol sa Kasaysay an. Analyze-^-Saysayin; magsaysay; salaysayin.
la-
Aiueaity-n langan.
ricano.
Kagandahan ng
loob; kaga-
America. pagkagusto
sa
parang America;
sa Gobierno. Anarchist-n Ang lumalaban sa Gobierno. Anarchy-N-Ang kataksilan laban sa Gobierno; Pag aalsa. Anastrophe-u-Pagkabaliktad ng dating ayos 6 kahusayan. Anatomic-Anatomical-a-Nauukol sa katawan 6 sa paghihiwa ng katawan.
naman ng
ng
loob;
asal.
Anatomize-7J-Siyasatm ang katawan. Anatomy -ft- Ang karunurigan tungkol sa katawan. Ajaee&tor-Jfc-Nuno; kanunuan; pinagbuhatan; pinangalingan. (nauukol sa
T^TV
Amcestnail-a-Nauukol
sa kanunuan.
sa pagpundo
na gir ng sasakyan.
jbttdaor-o-Suinadsad; ocg.
pumundo dumo-
bala
A mnesty-n-Pagkakalimot;
Amnesty-v-Patawarin.
ng
baril.
patawad.
Among-Among8t-prp.-Sa pagitan.
Amorous-a-Mahilig
sa
liw; maningas ang Amount-^- Umabot; abutin; sumapit; magkahalaga. Amount-n-Halaga; kalahatan; kabuoan.
pagibig; loob.
magi-
uli;
muli; ulit.
Amphitheatre-w-Teatro.
Angelica- Parang angel; mukhang anpek nauukol sa angel. Angr-^-Galit; kasamaan ng loob; kapootan; pagkagalit; sama ng loob. Anger-7-Pagalitan; yamotin; magpagalit. Angle-^t-Sulok; liko/ gawing labas ng
ang
Anaconda--Sawa.
Anaesthegia-w-Kawalan ng damdam. Anaesthetic-n-Gamot na pangpatulog.
Anguish-M-Kahirapan; hapis; hirapj sakit; dalita; dawis; hambal; binag]is; pighati; lumbay. Angular-a-Maraming panulukan; mapanulukan.
Angularity--Karamihan
nulukan.
ng
mga
pa-
ANS
Aniinal-fl-Hayop.
164
got.
ANT
nmkasasa
Answerable-<7-Masasagutin;
Animated-o-Bohay; maliksiDg maliksi. Animatibn-w-Pagpaliksi. Animosity tf-Galit. Ankle-n-Kasukasuan. Anklet-n Sankap na isinusuot sa kaBukoeuan.
Antagonisni-w-Pag
Annals-tt-Mga kasaysayan
historia.
tungkol
sa
langsang. Antarctic-o-Antartico.
Anneal-?>Painitin
ay
Antecedent -rt-Nauna; nnang. Antecedent-??-Ang nasasa nna. Antedate-n-Unang fecha 6 bilang ng panahen.
Antedate-?'-Ilagay raan.
nang
ferluing
uaka-
Annexation-?)-Pagkakarugtong.
Annihilate-a-Lipufiri. Annihilation-7/-Paglipol/ i>agpapalipol. Anniversary -rt-Taon taon.
Antediluvian a-Xauuna sa j>ag lubog ng sang kalibutan sa ]>analion ni Noah. Antediluvian-'M-Ang tawong nabuhay
nauna sa
paglul>og ng
magbigay
Antelope-n-Isang
hayop
inundo. sa ranio
na
kamukba ng
usa.
kasal.
Ant.eineridian--Sa nmaga.
paunawa.
jagalitin;
Antenuptial-a-Nauuna sa
payamutin;
Annoy- r-Yiunntin;
pasuklamin. Annoy-w-Pighati; galit; yaniot. Annoyance-//- L'agpagalit; yaniot; suklain r L alit; kayamiitan. Annual-a-Mangyayari sa taon taon. Annual-n-Ang nangyayari sa taon taon. Annually-m'/vSa taon taon. Annuity-w-Salaping tinatangaj) sa taon
taon.
Antepascbal--Xanukol sa kuaresina. Anterior-^ Sinusundan: nauna. Antbem-??-Kanta sa simbaban. Anthropoid-a-Mnkhahg tawo.- nakak; hawig sa tawo. Anthropoid -w-TJngong inalaki. Anthropology-;; -Ang karunungan tung1
Aiiniil-v;-Pawalaii
Anticbristian-rt-Nauukol
sa Anticliristi.
Annunciate- r-
Annus-n-Tumbong. Anodyne-w-Gainot na
kit.'
ka-
|<au<_
paiL
ng
sa-
Anoint
suklain; galit.
Antipathetic-a*Mapighati;
su-
sa
unang
parta-
nnkikilala;
j>a.
walang
tu-
pirma.
Antiijuatod a Luina; niatanda; malaon. Anti(|iic n- 1, unia; niatanda; malaon. Antiipu n \uoinang ba.izay na lumaiu' luina o niatanda.
1
.
Another
tol;
a-Iba; isa
.\ntis'piir-f/ Anlisi'pti-->/
suina-nt;
APP
Anvils
PalHian.
niasikaj>.
1(55
APP
Appetite-n-Ahgi pagkagusto sa pag
kam
Aiixiius-r/ lialisa;
Aiiv-'/-llaiiLi;
l;is:i.
manga.
bigla; pal)igla;
Anybody-// Sinonian.
Aparo
Apart
^'/r.-.Matulin;
r^/7'.-Nak;il)iikod;
nakalmvalay.
pa-_;
iramit.
A}Kirt!!HMlt-//-Siiid.
.\;'atlH'ti('-^-\\'a!aiig
akiua.
di.stino
dam da in.
Apathy-ff-Kawalan
Ape-/; -l>aknla\v:
Ape-7'-(
'x-/,
Applicant-,* trabajo.
(')
Ang humihingi ng
r.g
Application-n-Paghihingi
trabajo.
distino o
lumagad; gagarin.
-^ -!'>utas.
gnma-
Dnlo.
A].iary-^-Lugar
ng nuigalaga ng manga
pokyntan.
Api6ce-ckit>.-Balang isa.
Apod--Hayop na
Apodal-o-Walang y>p na walang
])agliingi
|>aiuania-
Apologetic-Apologetical--Naxiuko]
hagi.
ng
pata\vad.
Apologist-n-Ang humihingi ng tawad. Apologixe-r-Hnniingi ang ta\v;id; niagdahilan; tmnangkakal. Apologue-w-Talinhaga. Apology-n-Dahilan; tangkakal; paghingi ng tawad; pagdadaliilan. Apoplexy-ft-Hipari ng hangin.
Aport-a^t'.-Sa
Apposite-a-Bagay; aknia; karapaitan. Apposition-?;.-Paglaban; laban; da^dau; A|>praisc-7'-IIalagahan/ ilagay ang halau-a; lagyan rig lialaga; tusahan.
Appraisal-n-Pagtatasa;
halaga.
[)aglaiagay
ang
gawing kaliwa.
magalingin;
ina-
nampalataya.
Apostle-w-Apostoles. Apostleship-.v-Ang pagka apostoles. Apostolie-Apostolii-al-a-Xanukol sa Apostoles; Apostolieo. Apostrophe-n-Knrlit na ginagamit sa
lugar na may laktaw ng isang titik. Apostrophize-?;- 1 lagay ng knrlit. Apotheeary--Ang marunong ilahok 6
maibigan.
Appreciation-/^-Paggalang; jtagma-inahal. Apprehend 7/-Hulihin; dakipin; idakip. Apprehender-w-Ang dmnaki]); taga huli. Apprehension-/z-Hiraya; akalang mali.
ilapit;
litavv.
pakinsap;
ipaki-
Appeal-r-Dumaing; manalangin;
Approbative-a-Makai)apahintulot. Approbatory-a-Mapahintulotaii. umari; Appropriate -v-Ariin; lupigin; umankin; ankinin; kaniyahin. Appropriate-a-Bagay a k ma. Appropriation-n-Pagkalupig; i)agaankin;
;
pagbubukod ng anoman.
Approve-v-Pahintulotin: magpatotoo; magal ingin.
tabas;
tingin
katasahan ^
ARE
Appertenance-n- Pagkaukol. Appricot-n-Bungang kahoy na ng mansanas.
April-n-Abril.
166
ARR
kamukha
Are-w-Isang sukat na lupa na may isang daan metros quadrados. Area-w-Laki ng isang lupa. Arena--Lugar na pinag labanan.
Argal-n-Tartaro.
Apron-n-Topise.
Apropos-a-Bagay; mabagay; akma. Apt-a-Bagay; akma; dapat; marapat; kasia; sukat; sapat; nauukol; ukol. Aptitude-H-Kabagayan; kasanayan; kasukatan; kaya.
Aqua-ra-Tubig.
Argent-a-Makintab; maktnis. Argentiferous--May halong pilak. Argil #-Lupang ginagamit sa pag gagawa ng tapayan. Argillaceous- Argillous-a-M ay halong
lupa. Argol-w-Tartaro.
Argue-^-Magmatuiran;
makipagtalo.
salitain;
mangatowiran;
taltalan.
Aqued uct-t-Sangka.
Aqueous-a-Parang tubig.
Aquiline-a-Nauukol sa aguila. Arab-w-Taga Arabia.
Arabic- a- Nauukol sa Arabia. Arabic-w-Wika ng taga Arabia. Arable a-Dapat ararohin.
Arbiter-w-Hukom.
Arbitrary-a-Mabagsik; masungit; mabangis; matigas ang ulo. Arbitrate-i'-Pakingan at magpasiya. Arbitration-n-Pagkasunduan.
buma-
Arbor-n-Kahoyan. Arboreous-a- Nauukol sa mga kahoy. Arborescent-a-Mukhang kahoy. Arc-n-Balangaw; arco. Arcade-n-Mga arcong nakasunosunod. Arcanum-n-Lihim. Arch-ra-Arco; hubog. Arch-z/-Humubog; gumawa ng arco. Arch-a-Kaunaunahan; puno; malaki sa
lahat,
arit-
Ark-n-Bangkang malaki
ngan. Arm-n-Baraso; bisik.
at
may bubu-
Armament-n-Kayangkapan panlaban.
Armful-n-Pangko.
Arjnhole-n-Kilikili; subo.
Arched-a-Balantok; hubog. Archaic-a-Nalaon; luma. Archan gel- n- Angel na kataastaasan. Archbishop-n-Arsobispo. Archdeacon-//-Puno sa simbahan at
Armistice-n-Pagpapahinga ng labanan,
Arnilet-t-Munting baraso. Armor n- Ang bakal na nakalagay sa mga tabi ng sasakyang panlaban.
mababa lamang
sa arsobispo.
Arms--Armas;
Ai-iny-n-Hukbo. Arnica-n- Arnica.
mga
sandata.
gumawa ng piano ng
ng
Aroma-w-Amoy.
Aromatic-rt-Mabango. Around-arfu.-Sa paligid; sa palibid; sa
palibot;
palibid.
bahay.
malapit.
sa
Arow-a^c.-Nakakahusay.
Arraign-t/'Iharaj)
sa Juex; o sa
hukom.
Ardent-a-Maningas; mainit; maalab. Ardor-n-Init; kaningasan; ningas. Ardurous-a-Matibay; maningas; mainit; malakas; batibot, maeungit.
Are--z/-Ay.
Arraignment
juez.
)i
-ra.irpaharaj) ya
hukom 6
ihanda;
iligjMt.
Arrange-r-Husayin;
Arrangement-n-Pagkakaayos;ayop;husay
ASH
Arrant-a-Masama; hamak.
_167
tabi.
ASS
u tang. Arrest-t'-Ibilango;
abalahin/ ilagay sa bilanguan. Arrest-w-Abala; pagkabilango. Arrival-w-Pagdating; pagdatal. Arrive-t'-Dumating; dumulog; lumapit/ pumantay; sumapit/ umabot; abutin.
A rro<jance-n-Kapulaluan; kahambugan;
kataasan.
Arrogant-rt-Hambog;
palalo;
mapagha-
Asperity-n-Higpit; kasungitan; kabagsikan; sukal ng loob; sama ng loob; kapaitan; kasamaan ng lasa. Asperse-T/'Pintasin; pumintas.
Arrow--Pana. Arsenal-H-Gawaan at taguhan ng mga kasangkapan ng hukbo. Arson-w-Pagsisigan ng ari ng may ari. Art-n-Arte; karunungan.
Arterial -n-Nauukol
Aspersion-n Pintas. Asphyxia-A sphyxy-n-Kalagayan parang patay; pagkalagay parang patay. Aspirant-n-Ang may nasa/ may gusto. kung may Aspirate-v-Itunog parang
sa ugat.
kasamang
h.
Aspiration-n-Nasa; pita; asa. Aspire-?>Magpita; asahan. Ass-n-Ulol; jumente. Assail-v-Mangloob; bungain; daluhungin;
dumaluhong;
gulatin;
labanin.
Articulation-w-Pagsasabi; pagwiwika.
Artifice-n-Lalang; Artiflcer-w-Taga gawa;
Artificial-^
Aassassin-n-Ang
nakamatay; pumatay.
trabajador.
dati.
Artillery -n-Artilleria.
Artisan-n-Machanico;
Artist-w-Artista.
Artless-a-Banayad;
mababang
wasto.
rin;
loob;
muang;
walang
A?sault-v-Lumusob; lumaban; mangloob; dumaluhong; bumanga/ bangain. Assay-w-Tikim; pagtitikman. Assay-v-Tikman; uriin/ magmasid na
naman; man;
As yet-adivBagaman.
Ascend 7/-Tumaas; umakyat; pumanhik; sumalunga; umahon; sumampa.
Ascendant-a Paahon. Ascedencyrn-Pagaahon; pagpaahon pagakyat; pagtataas.
tipan; katipu-
matumpakan.
Assertion-w-Sabi; paniniwala.
nagbalita.
alalay;
pagpatotoo;
nagsabi;
Assertor-n-Ang nag
aalalay;
Ashamed-a-Nahihiya.
Ahen--Maabo.
Ashes-n-Abo. Ashore-a^u.-Nasasa baybay dagat; nasa pangpang,
Assess-v-Halagahan; tasahan. Assessment-n-Paghalaga; halaga. Assessor-n-Ang tumatasa. Assets-w-Ang yaman ng sarili. Asseverate-v-Magsabi ng formal. Asseveration a Pagsasabi ng totoo. Assiduous-a-Masikap; makalinga. Assiduity -n- Pagkakalinga/ sikap;
sipag.
Ashy-a-Kulay
*abo.
AST
Assign-v-Ilagay; idistino; lugar; tadhanan; ibigay lan.
168
maglagay; sa
ATT
karunungan sa ma-
ng katungkumata-
Aseignment-tt-Pagkalagay
Atheism-x-Ang })agkaayaw snmanipalataya sa P. Batliala. Atheist-H-Ang ayaw sumampalataya sa P. Bathala. Athirst-a-Nauubaw/ mapita; maasahan. Atldete-w-Tawong malakas at sanay.
Athletic-tt-Nanukol
at sanay;
pagkaka-
pagkakawangis.
sa
tawong malakas
malakas
at sanay.
pon; lubukan; andukhain. Assistances- A nipon; tulong; abuloy; andukha; gibik; katulong; tangkakal. A ssistant-a-Pangalawang. Assistant-n-Ayudante; katulong; pangalawa.
Athwart-arfj'.-Pahalang.
A tlantic-n- Atlantic*).
Atlas-w-Kapisaiian ng isang libro. A tmosphere-n- angi n
manga mapa
sa
Associate-y-Ipisan/ isama
pumisan;
sunianib.
magsangayon;
kamiyawin; sumaina;
Associate ^-k'asamang. A ssoriate-w -Katulong; kaulayaw; kasama; karaniay; kaalakbay; abay. Association-n-Pagsasama; pagpipisan; pagkapisan; pagkaalay. Assort-u-Hhvalayin; ibukod.
Atmospheric- Atmospherical -a-Nauukol sa hangin; mahangin. Atoll-y-Gantihin; magtiis; ba \viin. Atom-n-Pirasong; muntingmunti. Atomic-Atomical-rt-Muntingmunti. Atomize-v-Pirasuhin nang n'nongpino gawin ng parang alikabok.
Atone-v-Magtiis;
gantihin;
bawiin.
j>agtitiis.
Atonement-n-Pag gaganti;
pagbubuAssortineMt-71-Paghihiwalay; kod; manga sarisaring bagay na nakakapisan. t ssuage-f-Bantnan; palubayin. Assuasive--Palair)botlainbot. Assume-?;-( Jainitin: magpalagay.
Assuniption-w-Pagkapalagay; palagay. Assui-ance n-Patotolianan; patunayan; pangako.
Attach-7'-Idugtoiig;
mahalin.
Attachiuent-x-Dugtong; sangla,- iagibig. Attack. T'-Lalianin.- bangain; bumanga; makipag lamas; lumusol); liarangin;
magbangay.
Attack-w-Pag aalsa; pgg laban/ hanga; laban; lamas; daluhong; dalusong. Attain-c-Magkaroon; uniabot; abutin; magkamtgn; kamtan; datnin. Attainable-r/-Makakaabot; maabot; makakamtan; sukat makamtan. Attainment-//-Pag aabot; j>agkakamtair Attempt-T'-Tiknum; mulaan; pamnlain. pagtitikman; pagAttempt-w-Tikliim;
lilisay.
A 8Hure-7/-Magpatotoo.
Assuredly-afZ^/.-Totoongtotoo.
Aster-#-Bulaklak
Asteroid-//-! lika.
gu-
Astonishing-a-Kagitlagitla;
naka ma
Attend-t'-I)ala\vin;
dnmalaw; sumama;
paglilimrkod;
panunuod.
A ttendant-n- Alila.
Attention-n-Ingat; sipag; pagkakalinga. mahinhin: makaAttentive-rt-Maingat
linga;
Attenuate-?/-A>vasan
naliin.
AUT
Attest-^- Snmaksi;
169
magsabi ng
katoto-
AVE
Authentic-rt-Totoo; tama; tunay. Authenticate-f-MagBabi 6 ibigay
hanan.
Attestation-Pagkasaksi; pagsasabi nang
ng
ka-
totohanan.
Authentication-n-Pagbibigay 6 pagsasabi ng katotohanan. Authenticity-n-Ang katotohan.
katotohanan.
Attic-w-Ang loob ng bubungan. Attire v-Magbihis; isuot. Attitnde-w-Tayo; lagay; hilig; kiling. Attorney-n-Katiwala; abogado; taga Kan
long. Attract- v-Hikayatin;
Author-n-Ang gumagawa; mang gagawa; autor; may gawa. Anthoress-n-Ang babaying autor.
Authoritative-a-Makapangyayari; may kapangyarihan. Authority-;/-Kapangyarihan; pahintulot;
bisa.
huniikayat.
i
Attract
deceit-7/-Mangati. Attraction-H-Paghalina; p a n g h
by
nan g;
panghikayat.
Attractive-o-Mawili;
panghalina;
nakahahalina; marnapanghikayat.
:
Authorization-n-Pahintulot.
Authorize-7/-Pahintulutin; ibigay
ng
ka-
Attribute-?'- Magparatang
Auburn-M-Kulay kayumanging mura. A iu'tion-?t- Almoneda. katungkulang Auctioneer-tt-Ang may mag almoneda. Auctioneer-v-Mag almoneda. Audacious-rt-Matapang; mangahas; walang takot; tampalasan; \valang biya. Audarity-M-Pangahas; tapang; katampapalasanan. Audible--Makaririnig;
ko1
sa
ng
sarili.
eu-
Audit-?i-Pagsisiyasat
ng
manga
taga
libro.
Auditor-w-Ang
duminig;
siyasat
ng manga
libro.
Auditory-//-Ang Auger-n-Balibol;
manga nanunuod.
barrena;
gumanap.
pangbutas.
xVught--Wala/ -vvalang anoman. Augment-T/'Dagdagan- knmapal; lumaki; ipaibabaw; dumami; damihan; patungan; salopinlin; palakhin. Augment-n-Patong; dagdag; tubo; Augmentation-n-Patong; dagdag: pagdaragdag; pagtutubo; ]>agpalaki; Augur-n-Pangbutas; barrena. Augur- v-barrenahin; butasin. Augury-n-Hula. Angust-a-Mainam; dakila; marangal. August-n-Agosto.
A.irustness-w-Kadakilaan; karangalan; ka-
maramot.
sa
inaman.
Aunt-i-Ale. Aural-a-Nauukol sa tainga. Aurich-n-Tainga. Atiricular-a-Nauukol sa tainga.
Aver--z/-Patunayin; patotohanan; sabihin saysayin. k atatagan verage-a- K arani wan Average-7/-Ilagay sa k atatagan. Average rc-Katatagan. Averse-a-Ayaw; laban.
Aurist-n-Mangagamot ng tainga. Aurora-n Madaling araw. Auspicious-a-Makakabuti ang hula. Austere- a-Mabagsik; masungit.
Austerity-H-Kabagsikan; kaeungitan.
mangyari.
22
BAG
A-viary-n-Lugar ng
ibon.
170
BAL
gitla.
mag
alaga ng
mga
Awe-#-Mangha; Awe-y-Imangha:
gitlain.
Awkward-a-Bastos; di mainani.
Awkwardness-n-Kawalan ng ganda ng
kilos;
kabastosan.
pa-
Awl-n-Panduro.
Awn--Tabing.
Awning-7i-Tabing; kulandong. Awoke-i?. ^m^.-Nagising; ginising. Awry-a. arZv.-Masamang hitsura. Ax-Axe-w-Palakol. Axial-a-Nauukol sa palakol.
Awake-v-Gisingin
gumising.
loob;
gising;
ina-
Awaken-i/'-Gisingin; gumising; buhayin. Award-n -Premie; ganting palad. Award-^-Magbigay ng premio 6 ganting
palad.
Axiom-n-Patnugot; punong
aral.
Aware-a-Maingat,
sa labas 6 malayo.
Baan-Iyak ng tupa. Baa-w-Umiyak ng tupa. Babble- v-Masalita ng kaululan. Babble-w-Salita na walang kabuluhan. Babbler-w-Ang nagsasalita ng walang
kabuluhan.
Babe-n-Bata; sangol; nilalang. Baboon-n-Ungong malaki.
Backwoods-n-Gubat.
Backwoodsman-w-Tawong gubat.
Bacon-H-Tosino. Bad-rt-Masama; mahalay; lang kabuluhan.
utos.
bastos;
wa-
ipinag
Baby-w-Bata; sangol. Baby-a-Nauukol sa bata 6 sa sangol. Baby-hood-n-Panahon nang pagkabata; kalagayan bata.
Babyish-rt-Parang bata.
masamang
paraan; naka-
Bachelor-^-Bagong tawong may edad; lalaking may edad at wala pang asawa. Back-n-Likod. Back-a-Sa gawing liked. Back-7/-Umurongang kabayo; tumalikod. Backbite-f-Sumitsit, magalibugha; niagalimura. Bac-kbiting-?i-Pagaalimura; libugha.
sitsit;
Bag-/-lJayong saco;
supot.
Bagging--Kayong
ipinagagawang
la-
sa viage.
pagaa-
Backbone-n-Gulugod.
Background-/?- Lupa sa licuran. Backhanded-rt-Pasaliwa.
maglimas.
<'
Backside-n-Ang likod.
Backslide- ?>rmurong tumalikod. Backward-Backwards-arft'.-N ak all a rap
Bailiff-n-Katiwala Bairn-o-Bata,
kahalili
ng
sheriff.
ang likod; sa gawing likod; sa pa nahon nakaraan; nakasasauia. Backward-a-Sa likod; nahihiya. Backuardness-w-Kaduagan; pagyuynkod; hiya; karuagan.
ilut<> sa
hunm.
Bakery-71-Panaderia; gawasui ngtinapa>. Balahce-n-Timbang; jtakaway; panimbang; ang natitirang utang utang 6 pautaug,
171
Balanee-v-Timbangin; iiiatimbaii.ir, mimbang; magtuas. Balcony-M-Balnui. Bald-a-Panot: upat,- uban.
tn-
Bainsh-v-Itapon ang may sala sa ibang lupa 6 lugar/ i]>adiHtierro. P.anishment-n-Pagpapanawin; pagpapaalis;
Bald-head-Baldpate-n-Tawong panot.
Baldheaded-rt Vpat; j>anot. Balderdash-n-Lahok na walang kabuluhan.
Bale-?i-Bigkis; pamigkis. Bale-c-Ibigkis; mairbigkis.
may
nj>
r.anister-n-Barandillas; gabay.
Banjo-n-Banduria.
tabi
.
ng
ilog;
tibagan*
Bale-/;-Kahirapan; kasalatan; Baleful-a-Mahirap; salat. Balk-nAbala; hinto; urong. Balk-L'-Huag ararohin; huminto ng pabigla;
Bank-n-Bangko.
Bank-f;Ilagay ng
salapi sa
ari
bangko.
umurong.
Balky-rt-Palaurongan.
Ball-/t-Bola;
Banker-i-Ang may
anomang bagay na
raabilog.
makakabayad
ang
Ball-v-Guma\va ng bola; maging bola. Ball-n-Sayawan. Ballad-n-Kanta; awit. Ballast-rt-Pangbigat na nalnlan sa sasakyan.
r>allast-v-Ilulan
Bankrupt-v-Ubusin ang salapi 6 puhunan na kailangan sa isang negocio 6 sa pangangalakal; tunavin. Bankruptcy-n-Kalagayan na hindi makakabayad ang utang. Banner-n-Bandila; bandera. Banns-n-Pahayag ng kasal; tawag sa simbahan ng mga may ibig mag-
ng panbigat.
inainit.
Balloon-w-Globo ng hangin na
Ballot-n-Yoto; pagvovi^to. Ballot-7/-Magboto.
asawa. Banquet-w-Piging; pista; kainan. Banquet-v-Pigingin; ipiging; magpiging. Ban tarn -w-Manok na nangaling sa Javia.
Banter-n-Biro; tukso. Banter-v-Biruin; tuksuhin. Bantling-n-Batang munti; sangol. Baptism -n-Pagbibinyag; pagkabinyag. Baptismal-a-Nauukol sa pagbibinyag. Baptist-^-Ang nagbibinyag. Baptize-y-Magbinyag; binyagin; buminyag. Bar-w-Bara; kapisanan ng mga abogado. Bar-y-Barahin; iwaksi; ifuera; ibukod. Barb-w-Balbas. Barb-n-Tinik ng kawad. Barbarian-n-Tawong salbahi; salbahi; tawong hindi marunong. Barbarian-a-Nauukol sa salbahi. Barbaric a-Salbahi.
gabay.
Balustrade-n-Gabay.
Bamboozle
z/'Hibuin;
dayain.
Banana-n-Saging.
Band-n-Tali;
ron.
bigkis;
pamigkis;
sinta-
Band-u-Talian; ibigkis.
Band-n-Banda. Bandage-n-Pamigkis; balot. Bandage- v-Ipamigkis; balutin. Bandanna-n-Panyong mapula. Bandbox-?i-Lalagyan ng sombrero.
Bandit-w-Tulisan.
Bandy-n-Banda, (Isang laro) Bandy-v-Magbanda. Bandylegged-a-Mabilog ang binti. Bane-n-Kamandag; kasamaan. Baneful-a-May kamandag; masama.
Bang-v-Paluin. Bang-n-Palo; lagpak; putok. Bang-n-Mga kulot malapit sa noo.
Bare-a-Walang damit 6 takip; bubo; hubad. Bare--z/-Alisin ang takip; maghubo; mag-. hubad.
Barefaced-a- Walang hiya.
Barefoot-a-Walang
sinelas;
hubo ang
ng
ka))ayo.
may halong
kamandag.
Bangle -n-Pulcera.
Bargain-i/'-Magusap.
Barge-w-Kasko.
Baritone-M- Voces
ng
lalaki
na kung
ng
balat; upakin;
kuma-
Batch-n-Hango.
Bath-n-Liguan; paliligo; pagpapaligo. Bathe-v-Maligo; paliguan.
Bathe-7i-Ligo.
Bark-Barque-w-Sasakyan na
palo at layag. Barley-n-Sebada.
may
tatlong
Barm-w-Labadura. Barmy-a-May halong lavadura. Barn-w-Caballeriza; bahay ng hayop. Barnacle-w-Talaan na dumidikit sa mga
bato at sasakyan.
yumaman.
makipot;
panapal.
Batten-7/-Tapalin.
Batten-w-Tablang
Batter-v-Pitpitin.
Barometer-w-Kasangkapang ng panahon.
Barouche-n-Carruage. Barque-n-Sasakyan na
at tatlong layag.
panghula
may
tatlong palo
Barraek-n-Cuartel; balankas.
Barrack-v-Tumira sa cuartel.
Barrel--Bariles.
Barrel-i/'-Ilagay
BaUery-n-Kuta na may kanyon; isang companiang sundalong artilleria. Batting-w-Ang pagpalo. Battle-n-Pag laban; labanan; pag aaway. Bauble-n-Bagay na walang halaga. Bawl-t'-Sumigaw; umiyak ng malakas. Bawl n-Sigaw; hiyaw; iyak na malakas.
Bay-n-Baraso ng dagat. Bay-a-Mapula. Bay-n-Tahol. Bay-u-tumahol. Bayonet-^- Bayneta. Bayonet-7/-Saksakin ng bayneia.
6 isilid
sa bariles.
Barrow-n-Baboy na kinapon.
Barrow-n-Gulod.
Barter-n-Palit.
Barrytone-n- Voces na alanganin. Barytone-rt-Alanganin ang voces. Basalt-n-Batong matigas. Jiase-a-Masama; mababa; hamak; halay. Base-n-Fondo; paa. Base-v Ilagay sa fondo 6 paa. Baseball -n-Besbol.
Basernent-n-Silong.
ma-
hukom.
munti na ginagamil Beagle-M-Asong sa pangangaso. Beak-H-Tuka. Bea,ved-a-May tuka. Beaker-n-Tabo. Beam-w-Kilo; ana-man pinga (ofaplow)
Kabayo ng
tal>;
araco.
Beam-7/-Maningning;
ijuilitaw.
i>atani.
lumitaw;
kumin-
Bashfulness-w-Kahimpakhimpakun; hinhin; kahihiynjm; hiya; kaniagan; kinipot. Basin-n-Pahuigann. Baais-n-Pinagmulaan; pinagbnhatan. Bask-tT-MagbiUd; ibilad. Basket--Batulang; bakol; bugsik; l>ns
lo; kaing. Bass-w- Voces na iiiababa. Bass-a-Mababa ang vocey.
Bean-n-Sitaw;
Beard-n-albaa.
l-r
Batakin ang
Kilns;
nssil;
balbas.
ugali.
Bass viol-w-Viola.
BaBte-r-Jhilbana.
Beast-n-Hayop.
Beastly-a-Bastoe; parang hayop.
BEF
Beat-w-Palo; Beat-u-Pumalo;
Riiko.
173
hampasin;
daBeg-7/-Mag})aliii)os;
BEL
paluin;
gukan: Beat-v-Lampasin; lusutin. Beauteous-rt-Maganda inainam marikit. Beautiful rt-Maganda, marikit; niainain. Beautify-;-Parikitan; gumanda; pagandahin; painamin. Beauty-n-Ganda; kainaman; karikitan; dikit; ganda; dilag; inain. Becalm-v-Humimpil; tumahimik; lumubay.
Befriend-f-Kupkupin/ tulungin. pakiusapan; makiusap; sumarno; manalangin; huminjgi. lU'uan-v. imp.-Pinamulaan; nagmula. Beget- i7-Magkaroon; niagkamtan.
Beggar-n-Pulubi;
tawong
walang ha-
nap buhay
paliraos.
at
nagpapalimos; nagpa-
Became-v. twp.-Nakabagay;
Because-coity.-Sapagka't.
naging.
mangyari.
Beck-f-Kawayin;
Beek-w-Sapa.
Beckon-?;- Kawayin
batiin.
Become-v-Mabagay; making; maoui. Becoming-a-Bagay; akina. Bed-;/- Hihigan; tinutulugan; cat re.
Bed-7/-Ilagay sa hihigan.
upatin. Beggar-u-Magpahirap; Beggarly-a-Parang pulubi. Beggary-n-Kalagayan nagpapalimos; pag papalimos. Begging-n-Pagpapalimos; pahinuhod. Begin-v-Magmula; pamulaan; banhain,pasimulaan; magbuhat; mulain; bumalong sumipot; magpasimuno. Beginner-i-Bagong nag aaral. pinangali Beginning-n-Pinagmulan; pangan; pamulan; pinagbuhatan; mula. alis. Begone-mffr.-Layas;
Begot-Begotten-7/. ?'/>^.^.jo.-Nangyari;
nag
Bedclothes-w-Manga
gan.
damit
ng
hihi-
Bedew-u-Humamog.
Bedfellow-?i-Kasiping sa hihigan. Bedim-v-Lumabo; labuin; dumilim. Bedlam-n-Bahay na tinirahan ng mga ulol; gulo; kaguluhan. Bedlam-a-Ulol. Bedlamite-n-Ulol. Bedrid-Bedridden-a-Ang hindi makababangon; ang nakafirme sa hihigan. Eedroom-w-Silid na tulugan; tinutulugan.
Beheld-v. mp.-Nakita; nakakita. Behest-n-Utos. Behind adv.-S& likod; sa huli. Behind-pre/?.-Sa huli; sa likod.
Bedsheet-w
Kumot na
linso.
Bee-n-Kumumo pukyutan.
Beech-w-Punong kahoy na tumutubo sa America. Beef-n-Laman ng baca 6 calabaw. Beef steak -w-Isang hiwa na manipis ng laman ng baca 6 calabaw. Beehive-n-Bahay pukyutan. Beeline-n-Matowid na guhit. Been-2/. imp. &p.p. -Naging; nagka Beeswax-w-Kalaba. Beetle-r-Pukpok na kahoy. Beetle-v-Pukpokin ng pukpok na kahoy.
Beetle-w-Bicho.
Behindhand-a-Huli. Behold-v-Makita; makakita; tanawin; mingin. Beholden-a-Kailangan. Behoove-v-Matungkol; maukol. Being-w-Tawo. Belabor-r- Paluin; hampasin. Belate-v-Luatin; magluat.
Belay-7;-Magluat.
tu-
Belch-v-Duminghal;
dumilhay.
Belch-71-Dilhay; dinghal.
pananampalataya;
Beeve-n Baca.
Befall-^-Mangyari; magkataon Befit-w -Maging bagay. Before-^re^.-Nauna; umuna. Before-^z/-.-Muna; nauna.
.
mani-
untian.
Beforehand-a^v.-Naman.
Befoul-i'-Bumulok;
Bell-n-Compana.
Bell-t'-Ilagay
bulukin.
n| compana,
BER
Bell clapper-w-Bayag
1-74
ng compana; panug-
mamanikluhod;
lumaban.
Belligerent-n-Ang ban.
harangin.
sa;
Beside-^re/?.-Bukod kundi.
Besides-arZv.-Sa tabi;
pa
bukod
sa;
sa;
nakabubukod
mahigit pa.
Besides-^>rc^.-Bukod pa; kundi. Besiege-u-Ipaligiran ng sundalo ang isang bayan at huag palabasin ang tavvo 6 ipasok ang mga pagkain. Besmear-y-Kulapulan; pahiran 6 pu-
Bemoan-v-Dumaing.
Bench-n-Banko.
nuin ng putikBesot-z/-Mag lasing. Besought-t p. ^.-jpinakiusap; namanik luhod dinaing. mansahin Bespatter-u-Patilansikan;
1 .
marumhan;
tilansikan.
Bend-n-Hubog/
yupi;
tungo;
k
Benediction-n-Bendicion.
kapua
niya.
gumawa ng
musta. Betake-v-Maukol.
Bethink-i;-Alalahanin. Betime-Betimes-orfv.-Sa mabuting nahon; agad; madali. Betoken-v. ewp.-Naukol; nakaukol.
Betook:-v. tmp.-Naukol.
]>a-
Beneficence-w-Kagandahan ng loob. Beneficent-a-Maganda ang loob; mapakinabangan; may pakii abang. Beneficial-a-Mapakinabangan. Beneficiary-a-Mapakinabangan. Benelit-n-Pakinabang; tubo; kabutihan/
galing.
hindi dapat;
tu-
Betroth-v-Ipakasal. Betrothal-Betrothment-?i-Kasal.
mahalan ng
ugali.
ma-
Better-Bettor-n-Ang nagpnpusta. Better-a-Lalong mabuti; mabuti Better-n-Ang lalong mabuti. Better-adf-Mabuti pa.
Better-^-Butihin; gumaling. Betterment-n-Pagpapa})nti. Between-Bet wixt-prjo.-Sa pagitan.
pa.
Bevel-w-Halang. Bevel-a-Halang.
Beware-^-Mag ingat
Bewilder-T/-Guluhin;
ingatin.
gitlahin.
Bewilderment-w-Ang paggugulo ng gulo ng isip. Bewiteh-z'-Kulamin; mangkulani. Feyond-arf^.-Sa ibayo malayo pa.
Beyond-prep. -S&
Bias-w.Joint.
BIN
_
isipj
175
BLA
magkalawas;
pigilan;
Bind-w-Tali.
ibayo.
Bias-7/-Pahalangin;
Bible-n-Biblia.
halangin.
Bindery-w-Gawaan ng libro. Binding-H-Yari ng libro; pagbalot. Binnacle-n Kahon na kinalalagyan ng gujon ng sasakyan. Biography--Historia ng sariling buhay. Biographer--Ang sumulat ng historia ng sariling buhay.
Biographic- Aiographical-a-Naiuikol sa historia ng sariling buhay. Biped-n-Tawo. Ang hayop na may dalawang paa lamang.
Bird-n-Ibon.
magusap;
inagaway.
Bid-w-Tawad; turing. Bid-r-Tumawad; magturing. Bidder-w-Ang tumawad. Bidding-n-Pagtatawad Bide-w-Tumira; magtiis. Biennial-a-Dalawa dalawang taon; nangyayari sa towing makalawang taon. Biennial-n-Ang nangyayari sa towing
Bird-^-Hulihin
barilin
ang
manga
ibon; mangati.
dalawang taon.
Eiennially-ady.-Sa
taon.
towing
dalawang
Bier-n-Kalanda.
Big-a-Malaki.
Bigness-#-Kalakihan.
Birthday-w-Araw ng kapangapakan. Birthday-a-Nauukol sa araw ng kapanganakan. Birthplace-n-Lugar ng panganganak; bayang tinubunuan. Birthright-n-Katowiran na nagbuhat sa kapanganakan.
Biscuit-w- Bisquit. Bisect-z^-Biakin; dalawahin;
hatiin.
Bigamist-w-Ang tawong may dalawang asawa; ang nag aasawa sa dalawa. Bigamy-n-Ang pagaasawa sa dalawa.
Biggin-n-Gorra ng bata.
Bight-ti-Sulok.
Bisection-n-Paghahati; pagdadalawahin; pagbibiak. Bishop-n-Obispo. Bit-w-Pangatngat; pirasong munti. Bit-7/-Ilagay ng pangatngat sa bibig.
Bit-t:-/wp.-Kinagat.
iba ang
lahat
ng
inali.
Bigoted-a-Matigas
raya.
ang
ulo;
magda-
Bitch-n-Asong babayi.
Bite-n-Kagat.
Bigotry-w-Katigasan ng ulo.
Bile->i-Apdo.
Bite-7AKumagat; kagatin.
Bitter-a-Mapait; masaklajt. Bitterness-72-Kapaitan; kasaklapan.
Bivalve n Talaan; tahong. Bivouac-n-Hantay ng isang hnkbo. Biweekly-a-Balang dalawang lingo. Biweekly-a^t?.-Sa towing dalawang
lingo.
Bill-n-Kasulatan.
na maikli. Billet-i;-Patuloyin ang manga sundalo sa bahay ng manga paisano. Billetdoux-n-Sulat na paninta.
Billet n-Sulat
Billiard-a-Naukuol
Billiards-n-Billiar.
sa
billiar.
Blab-n-Bunganga
taltalan.
Billiard
cue-n-Panudlok.
Black-a-Maitim; itim; mapanglaw; walang awa; mabangis. Black-71-Ang itim; kaitiinan. Black-c-Paitiman.
Billow-n-Malaking alon.
Billy-n-Palo Bin->i-Taguan
trigo.
ng
6
policia.
sisiglan
ng
J3inary-a-Nakahalo sa dalawa.
Blackboard-n-Pisarang rnalaki r
BLI
176
BLO
Blind-7/-Bulagin. Blind-n-Ang bulag. Blindfold--z/-Taki)anin ang mata.
Blacken-r-Umitim; paitiman; padilirnin. Blackguard- y-Mag alibugha; maginura; magalipusta; alipustain; inurahin. pala alipusta; Blackguard-ra-Tawong
Blade-n-Talim/ dahon.
Blaln-n-Sugat. Blame-Ty-Bintangin;
sisihin
sala; magbigay sumbungin; magparatang.
Blister-v-Lumintos.
Blithe-a-Makinis; mainam. Blithesome-a-Makinis.
Bloat-7/-
Mamaga.
Block 7i-Tangkalag.
Block-^/-Abalahin; ilagay ng tangkalag.
Blanch-u-Mamutla. Bland-a-Malambot.
Blank--Walang
sulat.
papasok ang manga sasakyan. Blockade- t7-Isara n&labasan ng bahia. Blockhead-n-Tawong hindi marunong.
Blond-Blonde-a-Maganda;
balat at rnaganda.
maputi
at
ang
maganda
manumpa.
Blasphemy-n-Tungayaw; sumpa; himawa.
Blast-w-Putok na panibag. Blast-f-Putukan.
init
ng
Blatant-a-Magulo.
Blaze-n-Liab;
lingas;
lagablab;
apoy.
Blaze-T/'Magliab; inaglingas.
lumagalab;
masunog;
Bleach- v-Mamuti.
Bleak-a-Malamig;
law.
malunkot;
at
mapangmata.
Bloodthirsty-a-Walang awa; mabangis; walang habag; dumudngo. Blood vessel-n-Ugat ng dugo. Bl(Jody-a-Madugo; dugoduguan; dumudugo.
Blear-y-Lumabo
puniula ang
Blear eyed-a-Dirain. Bleat-w-Iyak ng tupa* Bleat-z/-T T miyak ang tupa; rang tnpa.
umiyak
pa-
Bloody-z/-Dumugo; pahiran ng dugo. Bloom- v-Bumuka; bumulaklak. Blossom-n-Bulaklak. Blossom-^-Bumulaklak. Blot--Mansa; dnngis; dumi. Blot-v-Dungisin; mansahin; manimhan. Blotch-n-Mansa. Blotch-v-Mansahin.
Blotter-^ -Sicante; pan< la m >>. Blouse-w-l:aron.u ]>ang ibabaw. Blow-^-Umihip; ihijian; hipun; humihi]>;
j
Blench-7/-Umurong; tumakot.
Blend-7/-Ihalo;
ilahok.
Blended-a-Nakalahok; nakahalo; buhaghag; may halo; may lahok. Bless-tf-Hulugin ang gracia ng Dios. Blessed-a-Mapalad; malvvalhati.
Blessing-w- Gracia ng Dios/ Kapalaran. Blest-a-Masaya.
dagok;
Blow-v-Bumuka.
Blow-n- Bulaklak. Blower-n-Taga ihi)>.
Blown-?', p. 7).-Nakaihip.
Blet--Pagkabnlok kahinugan.
ng buuga dahil
SM
kasiraan.
Blind-a-Bulag.
BOG
Blowze-/z-Babaying mataba at mapula ang muklia. Blo\v/y rt-Magaspang; last<>*. Blubber-n-Taba ng isdang malaki. Blubber T/-Umiyak; pinnangit dahil sa
pagiiyak,
177
Bogue-o-Howad; hindi
Boil-r-Kumulo;
B60
totoo; falso.
Boisterous-a-Malikot;
law;
maharot;
maga-
Bludgeon-n-Palong maikli; palo. Blue-a -Ay.ul. Blue-w-Kulay a/.ul. Blue-v-Tinain ng a/.ul. Blues-n-Kalungkutan; Kapanglawan.
Bluff-a-Maluag. Bluff-n Batong matirik at malaki. Bluff-v-Takutin.
mapang
gulo.
Bold-a-Matapang;
has.
vvalang Kaba;
mara
kawalan ng takot.
Bole-?t-Ang puno ng kahoy. Bole-n-Isang sukat 6 panukat. Bole-n-Pusali na ginagamit sa pag gagawa ng tapayan. Bolster-n-Tungkod/ tukod. Bolster-r-Itungkod; itukod.
Bolt-n-Tornillo na
ang butas.
Blunt-a-Pudpod; salsal ang dulo. Blunt-f-Pulpolin; salsalin; pudpuran. Blur-f-Palabuin; lumabo. Blur w-Mansa. Blurt-v-Sabihin ng pabigla at malakas. Blush-n-Pamumula ng muc-ha. Blush-v Mamula ang muc-ha.
may
ulo.
pabigla;
bithayia;-
Bomb-n-Bomba.
Bonibard-2/-Ihagis
ng bomba;
barilin
ng
magalit;
magsalita
kanyon. Bombsbell-n-Bala ng kanyon. Bonbon-n-Matamis. Bond-n-Katibayan; panali; panagat. Bond-r-Tibayan ng panali 6 panagot.
Bond-rt-Kulong;
preso.
Boar-n-Baboy na
lalaki.
Bondmaid n-AHping
babayi.
Board-v-TumuIoy; sumuno; manuluyan; Boarding -?i-Pagsusuno/ pagtutuloy. Boarding house n Tuluyan. Boast-n-Hambog; kahambugan; kahanginan; kayabangan; yabang. Boast-v-Maghembog; magbangin; mamansa. Boastful-a-Hambog. maparangalan; mapaghangin; mayabang. Boat--Bangka; banka. Boat-u-Mamanka. Boatman-?i-Bangkero. Boatswaim-n-Ang puno na namamahala
sa
Bondman-?*- Ali pin. Bondsrnan-7i-Taga panagot. Bone-n Buto. Bone-f-Alisin ang buto.
Bonfire-n-Siga.
Bonny-a-Maganda; masaya; maligaya. Bonny( labber-n-Gatas; na inalapot. Bonus-n-Ganting palad. Bony-a-Mabuto; butuhan.
Booby-n-Ulol/ bubo.
Book--Libro.
mga banka ng
isang sasakyan.
Book r-Ilagay sa libro. Bookbinder--Taga gavva ng libro; ang guma^awa ng libro. Bookbindery-n-Tahian at balatan ng
libro.
Bookcase-?i-Lalagyan ng
mga
libro.
sa
Pookseller-;/-Ang
libro.
nagtitinda
ng
mga
Body -p-Ibigay ng
liiteura.
ng
Bookworm-n-Ang tawong walang gawa kundi bumasa sa manga libro; ang maraming nabasa sa libro.
23
BOU
178
BRA
Boom-n-Palo ng sasakyan na lumampas sa .dulo ng cable 6 tanikala na nakakahalang sa labasan ng ilog. Boom-w-Sigaw na malakas. Boom-c-Sumigaw ng malakas. Boon-w-Kaloob; favor; kapalaran. Boon-a-Masaya; masagana. Boor-n-Tawong mahirap. Boorish-a-Bastos; magaspang. Boost- oBuhatin; tulungin. Boot-?i-Patong; gamot. Boot-u-Makinabang; ipatong; tumubo.
Boot-n-Bota.
Boot-u-Sipain; isuot
Bouncer-n-Bagay
na malaki; tawong sinungaling. Bouncing-a- Malakas; malaki. Bounds- Hanga; wakal; wallas; udlot; lundag; lukso. Bound- c-Ilagay ng manga hanga. Bound- u-Lumundag; umudlot; lumukso.
T^ouud-i'.imp.
&
p.^.-Tinali;
nakatali.
Boundary-n-Hangahan; hanga;
ng
bota.
Booth-n-Tiakad;
sapatos.
peria.
Bootjack-w-Kasangkapan pangpaalis ng
Bootless-a-Walaiig sapatos:
walang ka-
buluhan; di pakikinabangan. Booty-w-Ang ninakaw. ]-5orax-#-Sal de sosa. Border--Gilid; tabi; vvakal; wakas; baybay; dagdag; gasa; hanga; hangahan. Border- c-Uinabot sa gilid; abutan ang
gilid.
wakal; wakas; danay; hibaybay; katapusan. Bounden-a-Dapat gawin. Boundless-a- Walang hanga. Bounteous-a-Sagana; inaganda ang loob. Bountlful-a-Masagana; husto. Bounty-n-Pabuya; ganting palad. Bouquet-H-Tali ng manga bulaklak. Bourn-Bourne-n-Sapang munti. Bout-n-Talo; away; laban.
Bovine-a-Nauukol
otoro.
sa
bale ang
lalaki
Bordering-rt-Nakaka hanga. Bore-y-Butasin; balibulin; barenahin. Bore-w-Butas; tawong ikinayayamot. Borough-n-Bayan. Sorrow- u-Manghiram; hiramin; sumandali.
Bowed-a-Balantok; baluktot.
Bowel-;z-Isaw; bituka. Bowel-u-Alisan ang manga
Bower-;fc-Bahay
bituka.
nan
na
halamaat
may
Bosh-#-Kaululan. Bosom-n-Dibdib; puso. Boss-n-Aino; panginoon; puno; jeffe. Boss t;-Mamahala; magpurio; magjeffe. Botany-H-Karunungan tungkol sa mga gulay; kahoy/ at bulaklak. Botch-n-Pamamaga; mansa; gawa na hindi tama. Botch-i;-Mansahin; gawin ng pabastos. Both-a-Dalawa; kapwa. Both-^>ro.-Ang dalawa; kapwa.
Bother-rx-Yamutin; abalahin;
.
mga uupuan
yumamot;
bi-
nl.
Bracelet-w Pulsera.
-
Bottom-a-Ang sa
ilalim.
Bottom-n-Pusot; puit; ang ibaba. Bottomless a- Walang pusot; di matarokl Boudoir-n-Silid ng lialmyi. Bough-Malaking sanga. Bought-7/-/^. Binili; namili. Bouillon n-Sabaw
pakong
maliit
at
walang
ulo.
r
;
maghambog
niagha-
Brag-?i-Kahambiigan; hanginan.
kayabangan; ka-
Bill
kayaba-
Brake-n Pangpigil.
Brakeman w-Taga
Bran-n-Darak.
Branch-n-Sanga. Bram-h-rt-Kasanga.
pigil,
Break- n Basag; sira; tipo; lagot; kasiraan; puang. Breaker-w-Ang maninira; maninira. Breakfast-**- A Dalian. Breakfast-^ Kumain ang agahan. Breakneck-w-Lugar na matirik. Breakneck-rt-Matulin na matulin.
Brakish--Tapsim; maalat;
maasim.
tinik.
Break water-n-Harangan ng
tul>i^.
Bramble--Kaugoygoyan na may
Breastbone--Buto
Breastpin-w-Alfiler. Breastwork -n-Kuta.
ng
dibdib.
Brand-i-Tanda; marka; tatak; tala; kasangkapang pang lagay ng tanda. Brand-7'-Tandaan; markahin; lagay ng
i
Breathe-w-Ang hininga. Breatbe-?;-Huminga. Breathing-n-Paghihininga. Breathless-a-Walang hinga. Bred-u imp. &p. ^.-Nagalaga. Breeeh-w-Puit.
Breech-r-Ibigay ng salawal. Breeches-w-Salawal.
Breed-;/-Lahi
ulo;
ma-
Brash-n-Butlig. Brasier-Brazier-n-Ang
dilaw.
ng
kilos;
pinaga-
may
halong
Brat-n-Batang hamak. Bravado-w-Tawong hambog. Brave-a-Matapang; mangahaa bayani; marahas; marikit. Brave-n-Tawong matapang. Bravery-n-Katapangan; dahas; kapangahasan; tining ng loob. Bravo-M-Tulisan na matapang. Bravo-?w^er.-Mabuti; tapang. Bra\vl--Gulo; talo; away; usap. Brawl-i^-Makipagtalo; mag usap. Brawn-w-Lakae; kalakasan.
Breeder-w-Taga alaga. Beeze-n-Hangin; amihan; habagat Brent-n-Gansang lalaki. Brethern-n-Magkakapatid. Brett-n-Carruageng mahaba. Breve-n-Nota ng musica. Brevet-n-Kalagayang mataas pero wa lang dagdag ang sueldo.
Brevity-n-Kaiklian. Brew-v-Ilahok.
Brew-^-Gumawa ng
servesa.
r
suhulan.
Brawny--Malakas.
Bray-v-Durugin; Bray-t>-Pumutok.
dikdikin.
ladrillo.
ng
lario.
lario.
lario.
Brickmaker-w-Ang gumagawa ng
lapad;
kapalarun;
Bridal-a-Nauukol sa kasal.
Bride-w-Mapangasawa.
Bridegroom-?i-Lalaking bagong kasal.
Bridesmaid-M-Babaying
Bridge-w-Tulay.
abay ea kasal.
lumagok; lagutin:
masayang.
fiRO
Bridge-v-Ilagay
tiilay.
180
tulay;
BUG
ng
.
gumavva ng
Bri<lle-n-Cabesada
Bridle-^-Pigilin. Brief-a-Maikli.
Briefly-a<i?y-Agad;
Brokenhearted-a-Malunkot
na
malun-
mayamia.
kot;
malumbay.
Broker--Kativvala; negociante.
Brig-w-Sasakyan na
may lamang
dala-
wang
palo.
tawong
suitik.
na
na
Bright-a-Makintab; maningning/ inaliwanag; makisap/ malinaw/ malinis. Brighten-v-Lumhvanag; liwanagan/ pakintabin/ pakinisin. Brightness-w-Kaliwanagan; kisap; nang; kintab; kinis; dilag.
ki-
tansong pula.
sa dibdib.
Brooch-n-Alfiler
Brood-w-Akay. Brood-u-Takpanin ng itlog 6 akay; magisipisip; magwariwari. Brook n-Saloysoy; ilog na munti; sapa.
Brilliance-n-Ningning; kisap; dilag. Brilliancy-w-Kisap; ningning; dilag. Brilliant-a-Makinis; maningning; inakisap; makinang; makintab. Brilliant-n-Brilliante.
Brook -v-Magtiis;
Broom-n-\Valis:
Broth-n-Saba\v.
matiisin.
lavvis.
Broomstick-^-Tangnan ng
walis.
sa
kati-
Brimful-rt-Puno
hangang sa
gilid.
Brimstone-tt-Batong Matigas.
Brindel-Brindeled-rt-Batikbatik. Brindle n- Batik.
Brine-n-Patis; tasik.
Brine-^-Asinan.
Bring-y-Dalhin;
magdala;
ilapit.
Briny-a-Maasim.
Brisk-a-Maliksi; magdala; masaya. Brisket n-Dibdib ng hayop.
Bristle-n-Tutsang. Bristle-v-Tumutsang.
Browbeat- i;-Takutin ang kapwa sa salita lamang. Brown-a-Kayumangi. Bro\vn-w-Knlay kayumangi. Brown-v-Tinain ng kayumangi. Lrownish-a-Kulay trigo; kayumanguing mura. Bruise --Bugbog.
Bruise-2/-Bugbugin;
bumugbog.
Bristle-v-Tumindig ang tutsang. Bristly-a- Matutsang. British-a-Naunkol sa Inglaterra. British-n-Ang tawo sa Inglaterra.
Lakas ng isang
suntok;
na munti; escoba.
J3rush-7/-Escobahin; la \visin.
Broai-h--Aspile; kasangkapang matulis. Broach-7/-Butasing; ipahaya.s_ Broad-a-Malapad; nuilnang. Broadax-w-Palataw na malapad ang tar
.
Brushwood-//
lim.
Broadcast-n- Pagsaaabog.
Brusqae-o-Magaapang, Brutal-a-Bastos. walang a\va; parang hayop; lundi inanmmig inaawa. kabasBrutality-n-Kawalang ng a\\-a; tosan: kalialayan; kahayupan, kabagsikan.
1
Broadcast-a-Masabog.
Bnbble-M-Bula.
at
ma
liumining;
talim.
Frogan-w-Sapatos na magaspang.
Tsang
lalaki/
negro.
ftflN
181
BltS
Buckle-^Humubog; bumaluktot. Buckram-n-Sukob. Buckshot-n-Per de gones. Backskin-fi-Katad ng tupa 6 usa. Bud-n-Buka. Bud-u-Bamuka; iaabak. Budge-u-Gumalaw. Budget-n-Ang Bayong at ang laman. Huff x-Katad na ipinagamot sa langis.
Buffalo-n-Kalabaw. Buffoon-n-Bubo; payaso. Buffoon-Buffonish-a-Matuwa. Buffoonery-n-Biro; katuvvaan.
Bug-n-Surot.
Bung-n-Tap6n; pasak. Bunghole n-Butaa ng bariles. Bungle-7/-Gawin na Rung papaano. Bungling a-Bigla. Buak-n-Hihigan; catre.
Bank-v-Mabiga sa hihigan; tuinira sa. Bunker-w Lalagyan ng uling. Bunting-n-Kayong pangayak. Bunyon->i-Pamamaga ng daliri ng paa. Buoy-?i-Tanda na lumutang sa ibabaw ng tubig at tinuturo kung saan dapat inagdaan ang manga sasakyan.
Buoy-y-Palutangin.
Buoyancy -tt-Gaan.
Bouyant-a-Magaan; masaya. Burden-H-Tinibang; bigat; gawa; kahirapan; kapagalan. Burden-r-Ipatrabohin ng mabigat. Eurdensome-a-Mabigat;niahirap;matindi. Burdock-n-Mores. Bureau-H-Aparador; officina. Burg-n-Nayon. Burgess- w-Hukom sa nay on Burgher-n-Ang tuniitira sa nayon.
Burglar-n Magnanakaw.
Bugler-n-Ang corneta.
Build- t'-Itayo. gumawa; gawin. Bnild-w-Yari ng isang bahay/ paraan sa
pagtatayo. BuilcQug-n.Babay.
Bulb-n-Bukba.
Bulb- v- Man laga: hmia\e.
Bulge-r-Humubog sa
Bulk-n-Laki.
labas.
Bulky--Malaki.
Bull-*H-Toro;
bakang
lalaki.
Burglarize-f-Gumapang: magnakaw; nakawin sa bahay. Burial-n-Paglilibing; baunan. Burin-n-Kasangkapan ng platero. Burlesque-n-Katuwaan. Burlesque-a-Matuwa. Burly-a-Malakas; malaki. Eurn-w-Sapa/ saluysoy. Burn-w-Sunog; paso, silab; paltos. Barn-v-Sunugin; silabin; sigan; papagpasain; maglingas; magliab; mapaso;.
Bulletin-n-Pabayag. Bull frog--Palaka. Bullion--Ginto 6 pilak na hindi Bulloek-n-Bulo. Bulls eye-n-Gitna ng targeta.
pa.
Bully ft-Tawong
hambog
at
masama,
Bumblebee-n- Bubuyog.
Bump-n-Umumpog; untogin.
Bump-y-Umpog; untog.
Buniper-n-Panumpog.
hamak 6
ibaon;
humukay.
balutan;
Burtily-t?-Masipag.
Busk-f-Iayos, ihanda.
CAl
Busom-w-Loob ng
Buss-w-Halik.
dibdib.
182
CAL
Buttery-rt-May mantiquilla.
But-cow/-Bagkus
ngunit; datapua;
yamang.
But-ady.-Yamang; bagkus. But-w-Hanga.
Butcher-w-Mangigilit. Butcher-y-Patayin ang hayop. Bucherknife-n-Cuchillong malaki.
Buttock-w-Baywang; pigi. Button -w- Bu tones. Button-?/-Magbutones. Button hole-n-Uhales. iutress-n-Haliging bato na pangpatibay sa bahay. Buxom-a-Mataba; malakas; masaya. Buy-^-Bumili; mamili. Buyer-w-Ang namimili. Buzz-n-Haging; Haginit. Buzz-i?-Humaging.
Ry-prep.-Sa sakay.
By-adv.-Sa, tabi; malapit
sa.
By-Bye-i-Paalain. Hy-end-n-Sariling
at
interes.
Butchery-n Pagpatay; kamatayan. Butler-to-Tagaingat ng mga alak pagkain. Butt-w-Malaking bariles. Butt v-Idugtonjr. Butt end-w-Dulong malaki; puit.
tago.
Cab-)t-Carromata.
Cairn -^-Bunton ng
bato.
Cabbage-n-Repolio.
1
al)l)age-r-Umitin;
umuniit.
Caisson-w-Sisiglan ng bala ng kanyon; lalagyan ng bala ng kanyon. Caitiff-i-Tawong hamak 6 bastos. Caitiff-a-Masama; hamak bastos.
Cabinet
ma
er
w-Ang gumagawa
nang
aparador. Cable-n-Kable.
mga
Cake--z/-Tumigas;
ma-
kapahamakan; ng puri.
kasakitan;
ka-
Cad-w-Tawong
bastos.
alisin
may halong
maputhi;
jalal<).
Calcimine -w-Pamalitada.
Calciininc r-Pumalilada. Calculate ?'-Balakin: kuentahin; bilangin: tasahin; bumilan.i:. Calculation-n-BilangJ kucnta; lialak; katasahan,kabilugun. CaK-ulntor-w-Taga bilan.tr; ang gumagawa ng kucnta. Calculous-a Parang bato. loob ng pantog; t'alculous// Bato sa
Cadet-n-Ang hukbo.
na.L
aural
nj>
mairpunn sa
kai-ilian.
Cafe-w-Kestaurant;
fmda;
ng ibon.
Paraan ng imgkuenta.
CAN
Caldron-n-Kawa katingan. Calendar-tt-Calendario; almanake.
Calf-H-Bulo. Caliber-n-Laki.
Calico-n-Cita; sita.
183
(
CAN
Calipers-n-Panukat nang inga bagay na mabilog. Calisthenics-n-Ejerou'io; Pagsanay. Calix-n-Balat ng bulaklak. Calk-w-Pasakin; tasakin. Calk-n-Pasak; tasak. Call-i'-Tumawag; tawagin; dapitin; inau:
visita;
Cancel-y-Lipulin; burahin; umayaw. 'ancellaton-n-Pagbura; paglipol. Cancer-n-Pigsa. sa pigsa. ( /anc'erous-rt-aNuukol Cancrit'orm-a-May hitsurang aliiuango; hitsurang aliinango. Cande-labrum-n-Lalagyan nang candila; candilero,
1
Candid-OrTanay totoo; ganap: rnabait; tapat ang loob; walang labas sa inatowid.
visitahin;
dumalaw.
Candidly-atfa/.-Tunay; totoo;
tapat.
Candle w-Candila.
Candle-stick-w-Tirikan ng candila; can->
dilero.
randle-light-n-Ilaw
loob.
ng candila.
nang
Oaim-n-Kawalan ng hangin. Calm-a-Tahimik; walang gulo; payapa; mahinahon. Calin-r-Katahimikan; humimpil; tumahimik;
pahimpilin; palubayin;
paya-
Candy-w-Matamis. Cane-n-Cawayan; baston; tungkod. Cane-f-Hampasin ng baston. Cane brake-w-Tubuhan. Canine-a-Parang aso; nauukol sa
Canister-n-Bala
a.so;
ng kanyon na kung
lu-
magpak ay
pamamato ng
masama;
falso.
Calumniatory-a-Falso; nungaling.
hindi
tama;
si-
ang suso; mamata ang suso. Cannel coal-w-Ulingna maitim at matigas. Cannibal--Ilongot; ang tavvong kuinakain ang kapwa.
Canker-7/-Gumibik
Cannibalism-/?- Kasalbahian; pagkasalbahi; pagkakain ng Kapwang tavvo Cannon-??- Kanyon.
Calumny-w-Paratang na
6
falso; alibugha.
Cambric-M-Cambray,
Came-t* ttnp.-Dumating.
.
Cannonade-^-Kumanyon. Cannonade-n-Pagpuputok ng kanyon. Cannon ball-n-Bala ng kanyon. Cannon shot-n-Putok ng kanyon.--Cannot- Walang kaya; di inaka. Canoe-w-Bangka.
Camel-w-Camelo.
Camera-H-Kasangkapan sa pagkuha ng
retrato.
Canoe-t>Mamangka.
1
anon-n-IJtos;
regla.
ng
tabing.
Cant-v-Kuinanta;
mag
awit.
Canal-n-Sangka; padaluyan ng tubig; sangkang patubigan. Canard-7i-Daya; hibo. Canary-w-Ibon na munti at azul ang
kulay.
CAR
Canter--z/-Tumakbo.
184
CAR
Carat-^-Timbang ng ginto.
Canton rlannel-n-Frenela.
Canvas-w-Balindang. Canvas-back-#-Patong dagat.
Canvass-z'-Siyasatin; humanap ng voto. Canvass-n-Siyasat; paghanap ng voto. Cap-7i-Tukarol; gorro. Cap-i>Tuptopin; takpan; tapusin. Capable-a-May kaya; bihasa; mabait; sa-
Carbon-n-Uling.
maluag;
malaki.
Carcass-n-Bangk ay. Card-w-Suklay ng balahibo. Carl-w-Sulat na maikli; Pirasong carton na may nakasulat ang ngalan; baraha.
Cape-n-Kapa.
Caper-u-Maglikot; maglundagan. Caper-n-Likot; lundag.
Capillary-^- Parang
Card-r-Suklayin ang balahibo. Card board-n-Carton. Cardia-w-Puso. Cardiac-a-Nauul\ol sa puso. Cardialgia-CardiaJgy-^-Sakit ng puso. Cardinal-rf-Unang; mahalagang. Cardinal-w-Cardinal.
Care-n-Ingat;
pagkakalinga;
pagiingat;
buhok.
pamamahala; kahirapan.
Care-?7-Ingatin;
pamahalaan; mamabala.
maalaga; makalinga;
Careful-a-Maingat;
mapagsunod.
Careless-a-Pabaya; walang ingat; mabagal; walang kalinga; walang ayos. kaligtaan; Carelessness-/z-Kapabayaan;
Capital-n-Puhunan.
Capitalist-?-Ang
na-
mumuhunan.
Capitalize-r-Mamuhunan
Capital letter-?-Letrang mauscula. Capitat,ion-H-Pagpugot. Capitol-n-Bahay ng gobierno. Capitulate-2/-Sumuko. Capitulation-n-Pagsuko.
katamaran; kabagalan;
ayos.
kawalan ng
Careen-y-Hnmilig;
humapay.
Capon-n-Kapon.
inam; pagkaibig. Capricious-a-Mainam; maligaya. Capsicum-n-Paminta.
Caprice-w-Ligaya;
Capsize-7/-Itaub; tumaub. Cai>sixe-r-Pagtataub.
(
(
Caribou--Kalabaw.
Caricature-n-Retratong mapanatawa. Caricature-f-Guma\va nang retratong
falso.
Capsular-Capsulary-a-Hitsurang ca])sula;
nauukol sa capsula.
Capsule-n-Capsula. Captain-n-Kapitan; puno. kalagayan Captaincy-n-Pagl,a! apitan, kapitan. Caption w-Pandulo. Captions-a-Makapiphitas; Captive-n-Preso; ang nakulong.
Captivate-f-Biba^'iii;
Caricaturist-n-Ang
('also.
gumawa ng
1
.
retratong
bastos.
Carl-i-Tawong mala
as;
t i
tawong
.
>
bumilug; pasul
uin.
Captor-n-Ang bumihag.
Capture-v-Bihagin; l)ui)iib:ig; dakpin. Capture-n-I'a^l aliilia^j: j,ai:l< samsam; pngbihag.
bagol. Cavabine-n-Baril na maikli. Caracole- v-Gulungin. Caramel-?i-Caramelitos.
(
ulia;
pag-
;u
//-Karo;
Carousf-r-rniinoin
Carp-v-Pintaein.
at
at
pag gugulo.
CAS
Carp-n-Bunxbuan. Carpenter-*- Anluagne. Carpentry //-Pag :i:iiiln:iL. uc. Carper -//-An.ir pumipintas. Carpet-w-Kayong makapal na
r
185
Casualty-?^- Ang
yari;
CAU
nagkakataon;
sinadya.
pangya
ang
hindi
Cat-n-Pupa.
naka la-
tag sa
suing.
Carpet-bag-;/-Saco de noche. Carriage-n-Carruage; pagdadala. Carrier- n-Tagadala; ang nagdadala; taga pasan. Carrion->i-Carneng nabubulok.
ataleptic-rt.-Nauuk()l
HII
himatay.'
ilista
<)
Catalogue n-Tandaan.
Catalogue- u-Ilagay sa tandaan; isulat sa tandaan.
Catamaran
//
katawan. Cataniount-n-Hayop
na
tigre.
mabangis na
nakakahawig sa
I .
ilagay sa bagol.
Catawba--Alak.
Catboat-n-Bangka. Catch-u-Hulihin; hunuili; iimabot; abutin; dakpin; habulin; humabol; kunin.
Case-n-Usap; ang nangyayari. Caseous-a- Parang queso. Cash-// Salapi; kuarta. Cash-o-Ipanialit ng kuarta.
hinuli-
Catching-n-Paghuhuli. Catch penny-a- Walang kabuluhan. Catchup-Catsup-n-Sarsa. Catechise-v-Magturo sa pagtatanong. Catechism-w-Catecismo. Category--Lagay; V alagayan.
Categorical-a Nauukol sa lagay; totoo. Cater--z/-Maghanda nang pagkain; mag-
kahon;
lalagyan.
handa.
Caterpillar-n-Uod; higad. Catfish-n-Kanduli. Catgut n-Pisi ng bituka. Cathartic-w-Purga.
pukol; balibag; tapon; pagpukol; pagtapon; pagtudla. Cast-M-Ipukol; ibalibag; itapon; ihagis.
purga.
Catholic-n-Ang sumasampalataya sa
re-
Casta way-v-Tawong hamak. Casta way-a-Hamak; walang han. Caste v;-Kapisanan ng tawo;
labululahi.
Catkin-w-Tinik.
Catmint-Catnip-n-Kabling.
Catsup-n-Sarsa.
Cattle-n-Manada ng
at
baka;
mga
baVa.
bahay na
mainam
matibay.
Castor-v- Sombrero. Castor oil->Aceite de castor. Castrel-v-Lawin. Casual-rt-Hindi sinasadya; mataonan.
Caucus-w-Kapulongan ^ng mga partida. Caucus-f-Magtipon ng partida. Caudal-a-Nauukol sa buntot. Caudate-a-May buntot. Caudle-n-Inumin ng mainit para nang
may
sakit.
24
186
Caul-ra-Panakip ng ulo. Cause--Pinagmulan; piiiagbnhatan;
pi-
CER
butas.
nangalingan; dahilan;
tainpatan.
katowiran; ka-
Causeless-w-Walang dahilan. Cause way-Causey-w-Daan na inataas. Caustic-a-Mapapasuhan. Caustic-tt-Gamot na paugpaso. Cauter-w-Bakal na mainit na pamaso.
Cauterize-r-Pasuhin.
mamimintas.
Censorious-a-Mapintasin; pala ^intasin. Census-n-Censo; kabilangan ng manga tawo sa isang lugar. Cent-n-Baria; cuarta. Cental-n Isang daang libra.
Cautery-n-Pagpaso.
Caution-w-Ingat; siyasat; bait/ unahan. Caution-v-ITmabala; magbigay alarn. Cautionary-a-Nauukol sa ingat.
Cautious-a-Dala; maingat; mapagmasid;
mahinahon.
Cavalcade-w-Procession ng nakasakay sa kabayo.
mga tawong
Centenarian-n-Tawo na may isang daan taon ng gulang. Centenary-w Luat ng isang daan taon. Centenary-a-Nauukol sa isang daan
taon; may isang daan taon. Centenial-a-Nauukol sa isang taon.
Cavalier-7z-Ang nakasakay sa kabayo. Cavalier-a-Masaya. Cavalry-w-Kabailiria. Cave-n-Yungib; lunga; longib; tibag. Cave-7/-Tibagin, itibag; tumibag. Cavern-w-Yungib; longib; lunga. Cavernous-a-Nauukol sa yungib; mayungib. Oavil-w-Dahilan na walang kabuluban. Cavil-t?- Magbigay ng dahilan na walang kabuluhaii. Caviler-n-Ang nagbigay ng dahilan na
daan
Caw-w-Wak.
Cayenne-w-Paminton. Oayrnan-n-Buaya. Cease-v-Tumiaril; humimpil; tumahan. Ceaseless-a-Walang tahan. Cedar wKahoy na malambot at mapula. Cede-v- Magbigay; ibigay; ipagkaloob;
puinayag. Ceil-7/-Maglagay ng kisarne.
Centimeter--Cent5metro. Centiped->i-Uod na may maraming paa. Centipede-w-Uod na may maraming paa. Central-a-Sa gitna; nauukol sa gitna.
Centralize-i'-Ipagitna. Centric-rt-Gitna. Centrical-a-Gitna.
Centrifugal-rt-Nakakaalis sa gitna. Centripetal-a-Nakakalapit sa gitna. Centuple-a-Isanj laang dulilo. Centuple-v-Dublihin nang isang daang
veces.
C3iling-n-Kisame.
Celebrate- r-M.i^ 'li \vaiig, ipagpista; magr
fiesta.
Century-w-Luat ng isang daang taon. Ceramic-a-Nauukal sa mga taj>ayan. Ceramics-w-Karunungan sa pag gagawa
iiL niua tapayan. Cereal-rt-Nauukol sa
r
Celebrated-a-Bantog; balita;
yani;
bunyi; ba-
mabantog.
mga
mais, palay.
Celebrity -n-Bantog; kabayanihan. Celebration >j I )i wang: pista. Celebrator-n- A.ng nagd d \va n ir. kadaliau; Celerity-w-Katuliiian,
i i
trigo,
etc.
liksi;
tulin.
asalan.
Certain-rt-Totoo;
CHA
Certifieate-n-Titulo; katotohanan. Certiticate--t/-Patotohanin.
187
Channel-n-Agos ng tubig; pusod nang
ilog.
Certification-71-Pagpapatotoo;
tibay.
pagpapa-
Chant-?/-Mag awit;
magkanta.
Cert if y-y-Sumaksi.
Certitude-n-Katotohanan.
lVryi-al-^
Nauukol sa
liig.
Chaotic a-Biaguio.
Chap--Alipunga.
ttipos;
Chap->/ -Panga;
lalaki.
sihang;
lalaki;
batang
Chafer- Yan
Chat'f--z/-Tiiksuhin.
Chaff y-#-Unsayanin.
Chagrin-z/-Pighati;
hiya;
yaraot.
Chain-^-Tanikala; kadena.
Chain-v.-Talian
ng
tanikala.
Chair-n-Upuan;
silla.
may
pi-
Chaps-n-Bil>i,u.
tongpuong aroba.
Chaliee-n-Calis; kupon.
C hapter-n-Pangkat. Chapter-i;-Magpangkat.
Char-T/-Sunugin.
Character--Kaugalian;
salan.
bala;
dayuhan
da-
Chamberlain-w-Puno
gobierno.
sa
bahay
nang
Chamber-maid-n-Alila Chameleon-n-Buti k
i
,
sa bahay.
Characteristic-a-Gawing; nauukol. Characteristic-n-Kaugalian. Characterize-c-Saysayin; magsaysay. Charcoal-n-Uling. Charge- c-Ipagbilin; humingi. Charge-n-Hingi; gasta; gugol; halaga; bilin; tagobilin; paratang; bintang. Chargeable-a-Dapat humingi ang bayad. Charger-n-Kabayo ng sundalo.
Charitable--Maawain;
loob/
at patag.
maluang
ang
magandang
loob.
C harity-n-Limos.
Charlatan-n-Ang nagsasalita ng walang kabuluban. Charm-n-Panghalina; panghinayang; pagtataka; puko. Charm--z/-Patakanin; pasukuin. Charming-a-Mainam; dakila. Charnel-a-May lulan ng mga bankay. Charnel house-w-Libing; pantion; bahay na ikinalalagyan ng mga bangkay. Chart-n-Mapa. Chart- y-Gumawa ng mapa.
Charter-w-Pahintulot ng gobierno/ kasulatan.
Champion--Puno; tawong bayani. Champion-?;- Lumaban; kupkopin. Chance-w-Kapalaran; palad. Chance-2/-Ilagay ea kapalaran.
Chance-a-Nagkataon. Chancel-n-Lugar nang altar sa simbahan. Chancellor-w-Hukom, Chandelier-n-Lalagyan ng kinki; aranya. Chandler-w-Ang magtitinda ng candila;
mangagawa ng
Change-i;-Baguhin;
ibahin;
candila.
palitan;
Chandlery-w-Tindahan ng candila.
jpamalit: suklian.
Charter- v-Upahan.
magpalit;
Change--Sukli;
han;
.
palit;
pagkabago; kaiba-
halili.
Chaser-w-Ang humahabol.
Changeable Changeful
Hindi firme.
Chasm -w-E
CH[
183
CHO
Chief-a-Unang; malaki; Chief-n-Puno; singkad.
Chaste-a-Mahinahon; wagas; dalisay; mabini; mahinhin. Chasteness-w-Kabinian; kalinisan; kapurihan. Chasten- u-Dalisayin: linisin. Chastening-n-Pagdadalisay; pag lilinis. kapurihan; kaliChastity-n-Kabinian; nisan; timtim; katimtiman. Chastise-v-Hampasin; paluin; parusahin; magparusa. Chastizement-M-Parusa;
primerong.
Chiefly-a^i'.-Nauna.
Chieftain-n-Puno.
Chaignon-w-Pusod.
Chilblain-w-Alipunga.
hampas;
palo.
Child--Bata. Childhood-w-Pagkabata; kasangulan. Childish-a-Parang bata; ugaling bata. Childless--Walang anak. Childlike-a-Parang bata; ugaling bata.
Chill-n-Ngiki. Chill-v-Ngumiki. Chilly-a-Malamig na kaunti/ lamig.
malaraig-
Chatterbox-n-Tawong masalita.
Chatty-a-Masalita.
tawong
daya;
Chine-n-Gulugod.
Chinese-a-Nauu'xol sa InsikChinese-n-Insik; tawong insik.
ampatin; pa-
Chinese-n-Wika ng
Insi'-c.
Cheer-n-Sigaw ng tuwa. Cheer-w 8u migaw dahil sa tuwa. Cheer-w-Higyan lakas. Cheerful-a-Masaya; maligaya; nakalulugod; nakatutuwa; matuwa. Cheerless-a-Malunkot; ina})aiigla \v. Cheese-w-Queso. Cheesy-a-Parang queso. Chemise-w-CamiHon.
Chemist-w-Kernista.
maglukob;
sapling.
lukubin'
Cheque-n-Cheque.
Cherish-ji-Palayawin; ingatin. Cheroot-n-Taba(^o.
Cherry -n-Ceresa.
Cherry-a-Mapula. Cherub-w-Sangol; batang magandii. Cherubic Cherubk-al-a-Nauukol sa batang inaganda. Chest-w-Kaban; baul. Chestnut-n CaHtafi'i. Chevalier-j-Tawong sumasakay sa kabayo. Chew-v-Nguyain; ngumuya.
maganda ang
1
loob.
sa Cloroforni
>.
Chock-v-Taliau, Chock-od0.-JPuno;
lubos;
punongpagpili;
puno.
Chocolate-w-Si k olate.
Choice-?i-Hirang;
pili;
lugod;
rnahina
ang
paniimili.
inatatakutin.
CID
thoter-n-Galit.
189
Cigar-n-Tabaco.
Cigarette-n-Cigarri Cilia-n -Pilikmata.
galit.
(
1
CIT
1<>.
Cinnamon
Cauela.
Choose- tT-Ihalal;
rang;
lisanin.
piliin;
pumili;
humi-
hirangin; humalaw;
maghalal;
agkuenta.
Chop-n-Bifstek.
stick-w-Cubiertos ng manga Insik. Choral-a-Nauukol sa coro.
Circlet-n-Munting bilog.
Circuit-n-Palibid; bilog; palibot; paligid.
Chop
Circuit-oPumaligid; puinalibot/
libid.
putnapa-
Chord-n-Kuerdas.
Chord-z'-Ilagay ng kuerdas.
Circuitous-a-Mabilog/ suotsuot.
palikoliko;
Chorus-n-Kapisanan ng manga cantadores. Chose-7'. imp.-Pinili; pumi.li. Chosen-!?, p. p.-Pinili na; nakapili
na.
magbin-
Circular-a-Mabilog. Circular-;/-Pahayag ng isang bagay. Circularity-n-Kabilugan. Circulate-olkalat; ipamalat. Circulation-w-Ang pagkakalat. Circumference-?t-Paligid; palibid; kabi lugan. Circumflex-n-Kurlit. Circumflex-a-Nauukol sa kurlit. Circumlocution-n-Salitang baliktad. Circurn navigate-v-Paligiring ang mundo; pumaligid sa mundo.
Christmas-w-Pasco. L hromatic-a-Nauukol sa
Circumscribe-i'-Kulungin;
paligirin
ng
ng
Chrome-n-Metal na Chronic-a-Nauukol Chronicle-n-Tandaan ng manga bagay na nangyari sa iba,t, ibang panahon. Chronicle-v-Listahin ng manga nangyari saiba,t, ibang panahon. Chronometer-n-Kelos 6 Orasan na mabuti. Chub H-Halobaybay. Chubby-rt-Pandak; mataba. Chuck- v-Sumiap.
Chuck-n-Siap.
manga
guhit.
labas
Circumspect-a-Mabait marunong: mahinahon; banayad; mahinhin. Circumspection-n-K a h i n h n a n ; bait; tuto; dunong; karunungan; hinahon. Circumstance-?i-Ang Nangyari. sa Circumstancial-a-Nauukol manga bagay. Circum vent-v-Manalo sa pagdadaya; magbalatkayo. Circum vention-n-Pagdaraya; p a n a n a o sa pagdaraya; day a.
i 1
Church-w-Simbahan.
gawi
rito
ng dagat
may masa-
mang
kaugalian.
magsaysay; magsabi; magpahayag; pahayagin. Citation-n-Pagsabi; pahayag. Citenzen-n-Tawong bayan. Citric-a-Nauukol sa kundol 6 dayap. Citron-n-Kundol. City-w-Bayan na malaki; malaking bayan.
CLA.
190
Clatter-v-Kumalog.
Clatter-n- Kalog.
CLI
Cives-n-Bawang. Civic-a-Nauukol sa paisano. Civil-a-Masuyo; mabait; magalang. Civilian-n- Paisano. Civility-w-Anyo; .suyo; galang; hinhin; kilos na mainam; bandog. Civilization-n-Dunong; kalagayan marunong.
Civilize-iJ-Turuan.
Clause-n-Pangkat.
Clavicle-n-Buto
ng
liig.
6 ibon.
ng
pusali.
pusali;
nauukol
Clack-^-Ngumasab.
Clack-n-Ngasab.
Clad-v. nuot.
Cleana-Malinis; wagas; walang halo; maselang; hawan; taganas; maayos. Clean-arfu.-Wagas; \\ alang halo; walang
sukal.
si-
imp.
&
p.
j?.-Nakasuot ;
Claim-v-Humingi;
Claim-n-Hingi.
ariin.
Cleanse-v-Dalisayin;
sin.
pakalini-
sumigaw;
humiyaw.
hawan; hayag;
Clamor-/i-Gulo;
Clamp-w-Panipit.
Clamp-i;-Ipitin.
walang
halo;
mali-
dalisayin; linisin.
Clan-n-Lahi.
Clear-w-Lugar na walang kahoy sa gubat. Clearance-n-Pag lilinis. Clearing-;z-Lugar na malinis. Clearness-71-Liwanag; kaliwanagan; kalinawan. Cleat-n-Tablang makitid.
Clank v-Tumunog.
Cla{)-v-Tumagupak; tagupakin. Clap-n-Tagupak. Claptrap-n-Hibo; daya. Claptrap-a-Nakadadaya; nakahihibo.
Claret-n-Tinto.
Clematis-w-Lipay na may bulaklak. Clement-a-Maawain. Clemency-n-Awa; habag; kaawaan. Clergy -w-Kapisanan ng mga jari. Clergy man-w-Pastor.
Cleric-n-Taga sulat; pari. Cleric-Clerical-a-Nauukol sa pari; nauukol sa taga sulat.
Clarion-M-Trumpeta.
Clerk-n-Escribiente; taga sulat; ang nagtitinda; tindera. Clever-a-Bihasa; marunong; ganap; inubait.
Cleverness-n-Karunungan; dnnong.
Clew-w-Bola ng pisi. Click-r-Pumalatak. (Mick-n-Palatak.
Classic-n-Gawa na
mainam.
rampatan.
CJjciNsinate-n-Kasarna
sa pagaaral.
Climb-n-Umakyat; umahon.
cm
Clime-n-Clima.
Clinch-f-Silsilin. Glinch-n-Silsil.
191
Clue-w-Guni; tanda.
COD
hitstira.
dinikit; sina-
gupi-
Cloeter-^Pumiling. Clutcb-n-Hawak.
Clipper-n-Ang gumugupit.
Clipping-n-Paggngupit. Clipping-n-Pinaj? gupitan. Clique-w-Kapisanan. Cloak-?? -Dam it na pang ibabaw. Cloak-7/-Isuot ng pang ibabaw. Clock-n-Relos; orasan.
humawak.
tumutulong
Clock work-n-Makina
Clod-w-Tingkal. Clod-7'-Tumingkal. Cloddy-a-Matingkal.
ng
relos.
ng
uling;
punuin
nang
sumama; humalo.
Coali tion-n-Pagkakalapat; pagkakalaki p;
pagkakapisan. Coal pit-n-Hukayan ng uling. Coarse -a-Magaspang; bastos; hangal; walang pinag aralan. Coarseness-n-Kabastusan; kapal. Coast-n-Baybay dagat. Coast-v-Lumayag malapit sa baybay
dagat.
Coaster-n-Sasakyan
na
hindi
lumayo
Closeness-n-Lapit. kalapitan; kakitiran; kasikipan; kagipitan; kakiputan kasinsinan. Closet-n-Silid na kinalalagyan ng mga damit. Clot-w-Patak ng dugo.
Coaxing-w-Pag
pagdidiladila.
lalayaw; pag
aalindog;
Cloth-n-Kayo.
Clotbe-u-Isuot
ng damit.
Cob--Busal. Cobble-Cobble stone-w-Batong munti. Cobble-v-Tutupan ng magaspang. Cobbler-n-Taga tutop. Cobra de capello-n-Tankaiba, Cobweb-?i-Bahay gagamba. Cochineal-n-Tinang mapula. Cock-n-Manok; yawi. Cockade-w-Buhol sa sombrero Cockle -n-Talaan Cockney-w-Taga bayan ng Londres. Cock pit--Sabungan; gallera.
.
Cockroach-n-Ipis.
nang
COL
Coddle-7/-Palayawin.
gobierno.
192
COM
Colicky--Kinakabagan. Collapse-v-Lumagpak; masira.
Collar- n- Liig; cuello.
Collar-i;-Isuot
na kasama sa
ang
cuello;
hawakan
sa
testa-
liig.
mento.
Codify-v-Ilagay sa codigo. Coefficient-n-Katulong. Coequal-n- Kapantay Coerce-2/-Pilitin; hibuin; dayain. Coercion-n-Pagpilit; hibo; daya. Coercive-rt-Makapipilit. Coeval- n-Kalaban; katalo.
.
Collation-n-Pagtatapat;
minindal.
Colleague-n-Kasama; kasabay. samsamin; tipunin; Collect-v-Iponin; magsamsam; magtipon; ikama; magtipon; magsamasama: pumisan.
Collect-n-Dasal na niaikli. Collected-a-Naipon; nasamsam; buo ang
loob.
Cogency--Kalakasan.
Cogent-a-Malakas; di makalalaban. Cogitate-i>-Magwari wari; magbulaybulayin;
pagtitipon; pag-ipon. Collective-a-Sinkad; magkakasabay. Collectively-^?;.-Sabaysabay; samasama. College-#-Colegio. Collegian-n-Ang nagaaral sa colegio. Collegiate-a-Nauukol sa colegio. Collegiate-n-Ang nagaaral sa colegio.
magwari; magisipisip.
Collide-f-Ibungo;
Cognate -a- Kambal; kambal. Cognation-n-Pagkakamaganak. Cognition-w-Alam; pagkakaalam. Cognizable-a-Magkakaalam. Congnizance--Pagkakaalam; alara; pagkikilala.
Collier-n-Ang maguuling; mariinibag. Collier-n-Sasakyan na may lulang ulmg. Colliery-n-Tibagan ng uling. ColIision-n-Umpog; untog; bungo. Colloquial-a-Nauul>ol sa salita.
Colloquialism-^- K araniwang pananalita.
lihiin.
Cognize-?;-Malaman; makialam. Cognomen-n-Apellido. Cog wheel-w-Gulong na may ngipin. Cohere-v-Dumikit Coherence-Coherency-?t-Pagdidikit. Coherent -a-Makadikit. Cohort-w-Pulutong ng sundalo.
Coil-f-Ikirin.
mientong sundalo.
Colonelcy-Colonelsbip-^-Kalagayan
ronel.
ko-
Colinist-n-Colonista.
Colony-n-Colonia.
Colonnade-n-Taludtod ng
Color-n-Kulay;
Color-v-Tinain.
salapi.
color.
mga
haligi.
Coil-w-Ikit;
bilog.
Coin-n-Salapi; kuarta.
Coin-v-Guma\va ng
umayos. Coincidence-n-Ang nangyari sa isang ang pagkayaring sabay. panahon; Coincident-rt-Nauukol sa isang panahon. Coir-n-Bunot ng niog 6 rnansana.
Color ing-n-Color/ pagtitina. Colored a-May kulay; rnakulay. Colossal-a-Totoong malaki. Colossus-n-Larawan na totoong malaki.
Colt-n-Potro.
Coltieh-rt-Nauukol
potro.
sa
potro;
parung
Colter-Ji-Sudsod.
Column-n-Halij.'i.
Columnar-a-May maraming
haligi.
Coma-n
Cotna.
Colic-n-Kabag; apad.
Comate-a-Mabuhok. Comb-w-Suklay. Comb-(o/ a cA/dten)-Tuktok ng nianok. Comb-v-Suklayio, magsuklay. Combat- r-Magav ay; umavvay; lumaban; magbangay; lumusob; bumaka; magbaka.
COM
Combat- w-Digma; pagbabaka; labanan;
laban; pag-aa\\a\.
193
COM
Combatant-a-Nauuko] sa digma. Combatant-n-Mandirigma; ang lumalaban; ang nagbabaka. Combative-o-Masungit; mabagsik. Combination-v-Pagkakalapat; pagkaka pisan; pakakasama.
Combine-?'-Isania;
i
la
1 i
pat.
\ \ \ i 1 i
i
s.
ina-
dalipg maglilingas.
Combustion-n-Lingas; sunog; paglingas. Come-f-Pumating,- lumapit; manual ing. Come up-7Apumanhik; tlmahon.
Common n- Solar:
plaza.
Comedian-n-Kumediante. Comedy--Kasayahan; komedia. Comely-a-Maganda. Comeliness-n-Kagandahan. Comet-n-Cometa. Cometery-Cometic-a-Nauukol sa kometa. Comfort w-Aliw; tuwa. Comfort-7/-Aliwin: matuwa.
Comfortable-a-Xakakaaliw; nakalulugod; magaling. Coniforter-w-Kumot. Comfortless-a-Walang kaginhawaban; walang alivv; hindi maaliw. Comic-Comical-a-Masaya; mapagpatawa. Comicality-Comicalness-w-Kasayahan. Coming-a-I)arating. Coming-n-pagdating/ pagdatal. Comma-n-Kurlit.
n-Utos; pamumuno; kapang1-atungkulan; pamamahala. Command- t?-Maguto8j maghari; mamuno. Commandant n-Puno. Commander- w-Puno.
yariban;
Commoner -Karaniwang
tawo.
ipahayag.
balita; sulat;
sa-
Communication-n-Pahayag;
Command
tipi.
pari-
sukatin.
magparis;
Comparison-n-Pag tatapat;
pagsukat. Compart-v-Hatiin;
hagi.
pag harap;
hiwalayin.
silid;
Compartment-n-Kuarto;
isang ba-
Compass-n-Agnhon.
25
COM
yang;
hinagpis.
194
Complimentary-a-Mapuri. Comply-7/-Tumupad; tuparin; umayon; magbigay loob; pahinuhod; surnunod;
Compassionate-v-Maawa;
habagin.
na
ina-
damutin.
Compose-v-Isulat;
gumawa ng
ang
sulat.
Compendious
rt-Maikli.
Composed-a-Buo
loob; tahimik.
sulat.
Coinpendium-w-Tandaan. Compensate- c-Bayaran; magbayad; upahin; umupa; tamtaman,- upahan. Compensation-tt-Bayad; upa; lagampan; ganti. Compete-t;-Lumaban;
katan.
labanin.
Composedly-adv.-Tahimik.
Composer-n-Ang gumagawa ng
Competence-n-Kabagayan; kaya,
Competency-w-Kaya;
gayan.
kasukatan; kaba-
Competent-a-Makaya; bagay; ttkma. Competition n-Paglaban; pagtatalo. Competitive-a-Xauukol sa paglaban. Competitor-?: -Kaagaw; kaavvay; kalaban;
katalo.
Compilation-n-Pag gagawa nang anoman. Compile-'Z/-Tipunin/ gawin. Complacence-n-Saya; wili; kasayahan. Complacency-w-Saya; wili; kasayahan. Complacent-a-Masaya; masunurin.
Composure-7i-Katahimikan. Compound-^-Haluhin; lahokin; ilahok. Compound-a-NakaUahalo; nakakalaho :, Compound-n-Halo; lahok. Comprehend-^'-Tarukin ng isip; umintindi; dingin/ mawatasan; duminig; tantuin; abutin ng isip. Comprehension-w-Pang intindi; dunong. Comprehensive-a-Maabot ng isip. Compress- c-Tipiin; pai-pikin; ipitin. Compress-n-Tipi pan gpaikpi k
;
.
Complain ^-Dumaing; magdaing; magdamdam; maghimutok; managhoy. Complainant-w-Ang dumadaing. Complaint--Daing; sumbong; taghoy; hinanakit/ damdain; karamdaman. Complement-w-Kahustuhan; kasukatan.
Complete-a-Lubos/ husto; puno; ganap; lipos; sakdal. jmspos; sinkad; savva;
Compressed-a-Paikpik; tipi. Compression-^ Pagpapaikpik. Comprise-v-Ilahok; ilangkap; maglaman. Compromise-n-Salitaan; pagkakasunduan; pinagkasunduan.
Compromise-^-Magkasundo. Comptroller--Puno.
Compulsion-w-Pagpilit. Compulsory-a-Mapilitan. Compulsive-a-Mapilitan. Compunction-?t-Hiya. Computation-n-Bilang; kabilugan. Compute-?;-Bilangin; bumilang.
walang kulang.
Complete-v-Tapusin; hustuhin.
ganapin;
idaos;
Completeness-w-Kayarian lubos; sidlii. Completion-w-Kayarian; sidlii. Complex-a-Pasuotsuot; hindi; inaliwanag; mahirap tarukin; inaguln. Coinplexion--Kulay at hitsura nang mukha. Compliance-n-Pagtupad; bandog; suy<>, paglinkod; kapakumbabaan. Compliant-a-Mapaglinkod; mapaghigay loob; malambot ang ugali; masunurin; masaya ang loob; masuyu.
Kasabay.
;
Con-t>Magwariwari magisipisip. Concave--Malul% ong. Concave-t-Hubog; hukay. Conc-avity-w-Kahnnibakan. Conceal-t?-Itago; tuma^o; magtago; ibaon; iligpit; lumijrpit; ikalong; kumalon^;
ilihim; itaan.
Concealed-t;.
j>.
jo.-Tinago.
Concealment oi-Pagtatago;
pi t :u
li
Conceive
\kalain;
isi|in;
iiinisij).
Conceivable-f4-Maal>"t
inaiiilindilian.
ii.irisiji;
madaling
CON
Concentrate-v-Ipagitna; isama. Concentration-w-Pagpapagitna,-
pagsa-
saniasama.
Conception-n-Aha;
Concern--z/-Maukol;
dilidili;
banta.
marapat;
matngkol;
iinbot ha-
Candone-^-Patavvarin. Conduce-^-Ihatid; ihilig; maghatid. Conducible-a- Mahilig. dalhinConduct-v-Maghatid; akayin; iliatid; saklawin.
ipagmasakit
Concern-n-Sakit;
laka<l.
t
Conductor-n-Tagahatid;
taga dala.
ngad; lumbay. Concerning />/T/;. -Tungkol sa/nauukol sa. Concert-u-Magkaisa; umayon; husayin. Concert-n-Pagkakasunduan. Concertinas-Concertina. Concession-n-Pagpayag; pagsuko.
Concierge-n-Concierge.
Conduit--Tubo Conen-Cono.
ng
grifo.
Confection-w-Manga rnatamis.
Confectioner-n-Taga gawa nang
inataniis.
manga
Conciliate-)>Pagkasunduan;magkasundo
Conciliation-n-Pagkakasundo. Conciliatory-a-Nauukolsaj>agkakasundo. Conclude-oTapusin;yariin; utasin; mautas;
Confectionery-n-Manga inatainis. Confederacy-?^ Kapisanan. Confederate-a-Nakikisama. Confederate-n-Kalihim; kaulayaw. Confederate-7/-Isama; pumisan. Confederation-rc-Kapisanan.
Confer-?y-Ipagkaloob.
tumapos.
Conclusion-n-Tapos; yari; dulo; pandulo; pagtatapos; pang wakas; katapusan. Conclusive-a-Pang wakas. Concoct-v-Ihalo/ ilahok. Concord-M-Salitaan; pinagkasunduan. Concordance-n-Salitaan; pag kakasun duan.
ng tawo.
Concrete-tf-Nakakapisan.
Confidence-n-Katapatan ng loob; liksi; tapang; kabuoan ng loob. Confident-a-Buo ang loob; matapang
Concrete-n-Paglakapisan ng mga bagaybagay; halo; ng bato at cimiento. Concrete-?/- Isamsam; pumisan. Concretion-^-Pagsasamsam. Concubine-?i-Kaagulo; kalunya. Concur-v-Umabuloy; magkaisa; uinayon. Concurrence-n-Abuloy; pag kakasundo; pinagkasunduan; salitaan. Concurrent-a-Nauukol sa salitaan 6
abuloy.
mahi-
nahon; nalilihim.
Confidentially-ad-zA -Palihim.
awasan;
Concussion- Ai-Putok
Condemn-v Bigyan
mentencia.
sala;
humatol; su-
Condescend-7/-Bigyang
loob;
loob;
magbigay
dalitain.
umaayon; sumunod;
Confinement--Fakulong; pagkabihag. Confirm-?7-Tibayan; tumangkilik; tumulong; patotohanin. Confirmation-n-Pagpapatotoo; tibay ng anoman; pagpapatibay. Confirmative-a-Matitibayan. Confirmatory- rt-Matitibayan. Confiscate-t?-Kunin ng gobierno. Confiscation-w-Pagkakuha ng gobierno Conflagration-n-Sunog. Conflict-n-Talo; laban; away. Conflict-v-Lumaban; guluhin. Confluence-n-Bunton ng tawo.
Condign-a-Dapat
Condiment-n-Karampatan.
Condition-n-Lagay: kalagayan; kabagayan; pagkakalagay; kalidad. Condition-r-Magsalitaan. Conditional-a-May condiciones. Condole- r-Maawain; habagin. Condolence-?i-Habag; a\va? hinayang.
_
liluhan;
(JON
196
CON
Confuse-v-Lumabo;
Connection-n-Kadugtong; pagkakalapat; pagkakaugpong kaukulan. Connive-v-Huag makita ang mali. Connoisseur-n-Taga pintas. Connubial-a-Nauukol sa kasal. Conquer-f-Manalo/ isakop; magpasuko. Conquerable--Malalaluan. Conquest-n-Pananalo. Consanguineous- -Kadugo. Consanguinity-n-Kadugo.
Conscience-n-Isip/ loob. Conscientious-a-Ayon sa
isip.
sa panganganak.
Conscious-a-May
isip;
may pangdamdam.
Congest-v-Samsamin; iponin. Congestion-n-Pagsasamsam pagiipon. Conglomerate-v-Maipon; uniipon. Conglomerate-a-Nakapiling. Conglomeration-n-Pagiipon. Congratulate- z/'-P-urihin; panuyoin.
Congratulation-n-Panuyo. Congratulatory-a-Panunuyo. Congregate-i;-Pumisan; tumipon; lumakip;
Consecrate-r-Benditahin;
lalay;
ipanagano;
magalay; itaan.
lumagom.
Consequent-a-Nakakasunod. Consequent-n-Pandulo.
Consequential-rt-kSumunod.
Consequently-arf<;.-Dahil dito.
Congress--Congreso. Congressional-a-Naunkol sa congreso. Congruence-n-Kabagayan; pagkakasunduan. Congruency -w-Pagkakasunduan. Congruent-a-Masunurin. Congruity-n-Pagkakasunduan. Congruous- a-Masunurin. Conic-a-Parang cono. Conical-a-Parang cono.
Conjectural-tt-Hindi pa siguro. Conjecture-n-Hinala; sapantaha; hula; tumbak; bintang. suhumula; Conjecture-7/-Maghinala
Conservation-n Pagluluat; luat; tagal. Conservative-a-Matibay; di mabubulok. Conservator-n-Taga kalong; ang lumalaban; para sa iba. Conserve-n-Conservas; matamis.
Consider-7y-Ak;ilain;bulaybulayin;isipin; mabuti; magisipisip kilalaning
inagvvari;
magwariwari.
Considerable-fl-Maranii
ng
1-aunti.
mapantaha.
Conjoin-v-Iga\vga\v; ihalo; ilakip; isanui.
isang verlxt.
Conjugate a-Nnkakajiisan.
Conjunct-a-Kalapit; katabi.
Consolidate-r Isaina;
1
ilakip.
1
Conjunction--Conjunccion; pagkakahipat; pagkakapisan; pagkakalakip; paguugnay. Conjunctive-o-Nauukol sa pagkakapiaan; nakakalapat; nakakapisan. Con junctor-w-Pagsasa ma. Conjure-x'-Tumavva; panumpain. Connate-a-Kambal.
Connect-t'-Isunia;
ilapat; i<lugtong.
Consort-w-Kasaiua; asawa. Consort-r-Magsama. Conspicuous-a-Bunyi; liaiito^; litaw; maliwanag. Conspiracy-n-Hibo isij) na inasama. (nis|iirator-//-Ang umisip; gumawa ng inasama.
(.
Conspire-t/'-Isipin
Conspirer-w-Ang
uinisip
masama.
Contemtuous-a-Mapaglait.
masama.
Constable-tt-Policia; constable.
matitiis; Constant-a-Tiaga; matibay; firme ang loob; patau matiyaga/ walang gulo; hindi mababago.
r
;
humamon; ipagrnatowid; pumilit. Content-n-Tuwa; katahimikan; galak; kasayahan. Content-a-Masaya; natutuwa; malugod.
Content--z/-Matuwa.
gulo.
ng
manga
mapagpatalo; mapagbasagulo. Contentment-n-Katuwaan; kasayahan. Contest-v-Umaway/ lumaban; rnagtalo; magusap. Coutest-n-Talo; usap; away; buno.
Contestation-n-Pakli; tugon; sagot. Contestable-a-Matatalo.
Constitutionality-w-Pagkakaayon sa constitucion.
Constrain-*;- Pigilin.
lakip;
paguugnay;
pagkalakip. Contiguous-a-Malapit:
katabi.
Consuls-Consul.
Consulate-w-Officina ng consul. Consulship-w-Kalagayang consul.
Consult--t/-Sumangunit; magtanong. Consu'tation-n-Pagsasanguni. Consume-v-Ubusin; lamunin; lusawin;
garni tin.
Consumptive-n-Tawong
natutuyo.
Contact--Hipo; sagi; salubong. Contage-v-Makahawa. Contagion--Pagkak aha wa. Contagious-a-Makakahawa. Contain-r-Magkaroon; mag^augat; magkalaman; malulan; may. Contaminate-^-Mansahin; bulukin. Containination-M-Pagkakamansa. Contemn v-Murahin; hamakin. Contemplate-v-Bulaybulayin; wari vvariin
Continuance-n-Laon; pagtutuloy; pagtatagal; kapanayan. Continuation-M- Pagtutuloy; pagtatagal, kapanayan. Continued-a-Tuloytuloy; sunodsunod. Continue-z/-Sumunod; ipatuloy; mamalagi; magtuloy; ituloy. Continuity-i-Pagtutuloy. Continuous-a- Walang tigil; walang humpay; walang tahan; lagi; panay; nagkakadugtong dugtong.
Contort-r-Pilipitin.
Contortion--Pagpipilipit.
mag
isip
isipin;
nilayin.
Contour-n-Hanga. Contraband-a-Laban
bierno.
sa
pagdilidili.
Contemplative-rt-Mapag wariwari;
isip; isipin.
mapag
Contemporaneous-a-Makasabay. Contemporary -n- Kasabay; kapanahon. Contempt-^-Pintas; kawalan nang galang kaalimurahan; pag lait; pagpahamak.
pinagkasunduan;
ti-
pan; trato;
kasulatan.
COO
Contractor-n-Ang
may
salitaan;
ang
Conventional-a-Makikiayon; bagay. Converge-v-Lumapit sa isang dulo. Convergence-w-Paglalapit sa isang dulo; paglalapit ng dalawang bagay. Conversant-<z-Marunong; rnagsalita. Conversation n-Salita; pag-usap; vvika. Conversational-a-Xauukol sa salitaan.
Converse-v-Magsalitaan;
vvikain;
Contrariwise-flkfe.-Pabalilctad;
sa
kala-
mag-
ban; pabalik; pasalungat. sowail; Contrary-a-Salungat; ang ulo; pabaliktad. Contrast-z'-Salangsangin. Contrast TZ-Salangsang.
umpok; mangusap.
matigas
Converse--Salita, wika. Conversion-w-Pagiiba ng
lataya.
pananampa-
Contravene-7'-Lumaban; sumalangsang;
sumoway.
Contravention-#-Salangsang; paglaban; pagkakaila; pagsoway. Contribute- r-Magambag; umambag; nmabuloy.
Convert-w-Baguhin; ibabin; biiiyagin. Convert-n-Bagong binyagan. Convertible-a-Madaling baguhin/ madaling mabago. Convex-a-Umbok ang gitna; kukob;
kumatha.
mataas ang gitna. Convex-7z-Kukob. ihatid; Convey-v-Dalhin; maghatid; isama; sumama; akayin; iakay. Conveyance-n-Paghahatid; kasangkapang pandala. Convict-v-Magbigay sala. Convict-^-Ang may kasalanan; ang na-
Control-w-Kapangyarihan; kapal; parnamabala. Control-v-Mamabala; supilin. Controller-n-Ang namamahala; ang may kapangyarihan.
Controversial-rt-Nanukol sa basagulo. Controversy-n-Basagula; pagtatalo. Controvert-v-Ma'< ipagtalo; magtalo. Controvertible a-Hilig sa basagulo.
marami.
Convocation-n-Pagtitipon; pulong.
Convolve--z/-Ikirin.
Convoy-f-Ihatid;
kabastusan; tampalasan. Contuse v-Bugbogin; dikdikin; mamuho ang dugo. Contusion-n-Bugbog; pamumuo ng dugo.
sakit; guina
]>a<>kain.
sa
sakit.
>a
|
Con valescent-a- Na
ling
>alakas.
Convene-v-Magtipon; pumisan. Convenience n Kata|)atan; kal>a-ayan. Convenient-a-Ginbawa; bagay; aknri. agpang; tama; maayos; mabuti; dapat.
Cool-a-Malamig; Cool-j'-Magpalamig; lumamig. Coolie-n-Taga pasan. Coolness-n-Kalamigan. Cooly-n-Taga pasan; trabajador. Cool-n-Kalamigan.
Coop-w-Kulungan ng
manok; tangkal.
Coop-v-Ilagay sa kulungan.
Co-oper-n-AiiL' uuinagawa ng bariles; taga gavva ng bariles. Cooperate-t'-Tulungin; sumabay sa trabajo; tumulong.
COR
Co-operation-w-Pagtutulong. Co-operator-n-Ang tumutulong. Co-ordinate-a- Magkaisa ang tans ng katungkulan. Co-ordinate-^-Makaisn.
199
COT
Co-ordination-n-Pagkakaisa
Coot-n-Ulol,
tawong mangmang.
Copartner-n-Kalaguyo; kaulayaw. Cope-i-Habito ng pari. Cope->Lumaban; magtalo; subnkin. Copier-n-Taga salin. Coping-w-Ibabaw ng pader. Copious-a-Marami; maluang; malaki. Copiously-a^?/. -Masagana. Copper-n-Baria; tansong pula. Copper- v-Ibalot ng tanso; ilubog sa
tanso.
Corpulency-n-Katabaan. Correct-o-Tama; totoo. Correct-oTowirin; correhin; husayin; aralan magrnatuwid. Correction-n-Pagaayos; paghusay; pagaaralan.
guCorreHpond-v-Uinayon; matugkol manting loob; magsusulatan. Correspondence-n-Pagkakaayon pagsusulatan; kaukulan; pagka'<aakma. Correspondent-n-Katugon; ang sumusulat.
Copse-w Kaugoygoyan.
Copulative w-Conjunci6n. Copy-n-Tulad salin; howad; pasunod.
ga-
Corroborate-i;-Tumaiikilik;
;
umayon;
su-
Cord-^-Talian ng pisi. Cordage n-Mga lubid at pisi. Cadate-a-Hitsurang puso. Cordial-a-Tapat na loob. Cordiality--Katapangan ng loob. Core-n-Ubod; puso. Core-^-Alisan ng ubod 6 puso. Cork-^-Tapon; tasok. Cork-v-Ilagay ng tapon; tasakin. Cork screw-w-Pang alis ng tapon; tirabuson. Corn-w-Mais. Corn-^-Asnan; magpaksiw. Corn cob-w-Busal ng mais. Corner-w-Sulok; panulukan. Corner--^- 1 lagay sa sulok: gi}>itin. Cornered-a-Nakasulok. Cornet-^-Cornetin. Cornice-?i-Gilid ng pader. Corn knife-n-Itak, pisaw. Corn shuck-n-Balat ng mais. Corn stalk-?i-Puno ng mais.
Corrupt a-Bulok;
marumi;
madungis;
masama.
Corruptible a- Marumi; mabulok. Corruption-n-Baho; dungis; kabulukan; pagkabulok. Corruptive-a-Nakakabulok. Oorsair-w-Tulisan dagat. Coruscate-t'-Kumintab; kumisap. Coruscation-^-Kintab; kisap; kislap. Corvine-a-Nauukol sa wak. Cosmetic-n-Blankete; cosmetico.
Corn starch-n-Almirol.
Corol-Corolla-M-Loob ng bulaklak. Corona-w Corona. Coronary-a-Hitsurang corona. Coronation-n-Pagpuputong ng corona.
Costume-n-Damit. Costumer-ii-Ang nagtitinda ng damit. Cot-Cote--Bahay na munti; kubo. Cot-Cott-n-Hihigan na munti. Contemporary-n Kapanahon; kaalakbay. Coterie-w-Kapisanan; katipunan.
Cotillion-w-Rigudon. Cottage- n- Bahay na munti; barong barong.
cou
CottPr-w-Susi.
200
CRA
Cove-^-Yungib;
lalaki.
Covenant-w-Salitaan.
(""ovenant-r-Magsalitaan; magtipanan. Cover--z/-Tutupan; takpanin; atipan; balutin;
Council-w-Consejo. Councilman-n-Concejal. Counsel-n-Hatol; pasiya. Counsel- r-Aralan; magpasiya. Count-n-Bilang; Kabilangan. Count-^-Bumi lang.
itakip.
tapal;
karang takip.
Covering-n-Balot; karang takip. Covert-a-Natakpan. Covert-n-Lugal na tago. Coverlet-n- Kumot; na mantil.
kahuwad.
Counterfeit-a-Howad; konowari; hindi tunay.
falso;
Covet-v-Magnasa; maingit. Covetous-a-Maingitan; maramot; masakim. Covetousness-n-Kasakiman; kararnutan, kahalayan; kaingitan. Covey-^-Akay ng ibong. Cow-n-Baka. Cow-v-Takutin; tumakot
gumagad.
Counter-mand-?/-Bagiihin ang utos. Counter-pane-n- Kumot. Counter-part-n-Kabiak. Counter-poise- v-Tumimbang. Counter-poise-w-Katimbang. Counter-sign-n-Hodyat; hodyatan.
Counter-sign-z;-Puiiiirma. Countess-w-Asawa ng visconde.
Coward-w-Duag
Cowardice-n-Karuagan; pagkaduag. Cowardly-a-Duag; maduag; matata utin
mahina ang
loob.
alimasag.
lamatin.
Crack-H-Ugong;
nam.
^racker-n-Galleta.
Courser-n-Mangangaso;
tulin.
kabayong
raa-
katusuhan/
Court-n-Juzgado; Imkuinan. Court-f-Luniiga\v; luminckod; manuyo. bihasa; maruCourteous-a-Magalang; nong makipag kapwa tawo.
Courtesy-w-Galang; yuko; yukod.
Crafty ^-Matalas; tuso; suitik. Cra.ir -// r.aton.Lr inataas at matarik. Cragged-a->ial)at<; hindi patag. Craggy-rt-Mabato; hindi patag.
Courtesy-v-Yumuko; gumalang.
apad.
ORE
Cramp-?>-Pumulikat; mamanhid. Crane-w-Tagak; grua; kamaboy. Cranium-w-Bao ng ulo.
201
C'reep- y-Gumapang.
CRO
Creeping-n-Paggapang.
at
maitim;
Oeeper-n-Ang gumagapang. Creinate-v-Sunugin ng bangkay. Crernation-n-Pagsunog ng bankay. Crept- wimp. & p. p.-Gumapang. Cre^it--Paglaki nang buan; bagong
buan. Crest--Tuktok.
Crest-v-Ilagay ng tuktok. Crested-a-May; puaot; may tuktok. Crestfallen-a-Malungkot; nahihiya. Cretaceous--May halong yeso. Crevasse-n-Baris; saluysoy;'sungoy. Crevice-n-Baris; saluysoy; sungoy. Ore \v-n- Ang mga tawong nagtatrabajo sa isang sasakyan. Crew-v. m^?.-Turnalaok.
i
Crash-n-Bungo; lagpak; kalog; umpog. Crash-z/-Bumungo/ luinagpak; kumalog; durugin. Crate-w-Kahon; kaing; loelang; buslo. Crater-i-Bibig 6 butas ng volcan. Cravat-n-Corbata. Crave w-Magnasa; maingit; sutnamo; manalangin; dumaing.
Craving-tt-Ingit; nasa;
pita.
Craven-a-Duag;
loob.
maduag;
mahina ang
Crewel-7i-Torcilla.
Crib-?i-Bithay;
kakanan ng hayop
laba-
Crawl-n-Pag-gapang.
Crawl-n-Kulungan ng
Crawfish-w-Alimasag.
isda;
baklad.
ulol;
maulol.
modo.
isip.
sira
nakaiyak.
Criminal-n-Ang
may
kasalanan;
ang
nagkasala. Criminality-n-Gawang
lanan;
Creation-n-Kapal; lalang; paglalang. Creator-w-Ang may kapal. Creature-n-Nilalang; sangol; hayop. paniniCredeiice-/z-Pananampalataya;
wala.
Crimson--Mapula.
Crimson-v-Pulain.
Oinge-v-Umurong.
Cringe-n-Urong.
Crinkle-z/-Kutonin.
Credent-a-Pananampalatayanin.
Credential-n-Titulo.
Credible-a-Dapat maniwala;
loob.
tapat
ang
Crinkle-n-Kuton. Crisis--Pandulo;
hanga; taning na pa
pananampalataya;
nahon.
Crisp-a-Kulot. Crisp-r-Kulotin; kutonin.
sumampalataya;
maniwala; magbigay puri. Creditor-n-Ang nagpapautang; pinagkautangan. Credulons-a-Dapat maniwala. Credulity-n-Sampalataya; pananampalaya; paniniwala.
Creed-w-Pananampalataya sa Dios.
Creek-?^-Ilog;
sapa.
Creel-n-Buslo.
Criterion-w-Katotohanan. Critic-w-Ang pumipintas; taga pintas. Critical-a-Ganap; mabigat. Criticize-v-Pintasin; kutyain; pulaan. Crochet-t-Magganchillo; gumanchillo. Crock-n-Tapayan; kamaw. Crock-a-Uling. Crock- c-Umuling. Crockery -w- Manga tapayan.
26
CRU
Crocodile -Buaya. >oft-r/-Pitak na lupa;
202
Munting bukid.
CUL
Cruise-v-Lumayag sa dagat. Cruiser-n Sasakyan pandirigma. Cruller-n-Mamon na nakaluto sa rnantika
>one-?i-Matandang babayi. >ony-w-Kaulayaw; kalaguyo; kaunuran. >ook-n-Bukot; hubog. >ook-7/-Bukotin; hubugin; baluktotin. >ooked-a-Hubog; baluktot; pasuotsuot.
>op-fl-Balunbalunan. >op-7Z-Ani; inani; pagani.
>op-i;-Putlin
Crumb-w Pindot ng
munti.
tiiiapay;
pirasong
ang
dulo;
kumain
ng
damu.
>osier-#-Tungkod ng Arsobispo. >oss-w-Krus; bigat; dalamhati; kasakitan.
Crusade-n-Lakad ng hukbo.
Cruse-n-Tasa; bote.
Cruset-n-Pangpatunaw ng platero.
inisin; dikdiCrush-z'-Inism; uminis; kin; durugin; Crush--Dikdik; durog; bunton.
>oss--Masungitj mabagsik. >oss-v-Kumabila; tumawid. >oss bar-n-Anoman. "ross bow-#-Pana. >oss examine-77-Tanongin ng saksi. >oss-eyed-a-Duling >oss grained-a-Masungit. >ossing-n-Krus;
>oss]y-<7(fa/.-Pasungit,
Crutch-n-Tunkod.
Cry-n-Sigaw; iyak; tangis.
ng carsada,
>oss-timber-?i-Anoman;
"rosswise-arZ-z/.-Pahalang.
balikilan.
>otch--Sabak.
>otchet-^-Gumanchillo.
Cry-v-Tumangis; umiyak; sumigaw. Cry of danger-n-Hulhol. Crypt-n-Libing sa ilalim ng simbahan. Criptogram-n-Zero; tanda; Cryptograph-w-Zero; tanda Crystal-a-Parang bubog. Crystal-n-Bubog. Crystaline-a-Parang bubog. Crystalize-7/-Maging bubog. Cub-)i-Mimting oso; bagong nagaaral ng katungkulan; batang bastos.
Cube-w-Kubo; tangkalag.
Cubic-a-Nauukol sa kubo.
Cubeb-n-Cigarrillo
>ouch-v-Yumuko.
>onp-n-Likuran; gavving likod. >ow-w-\Vak; a\vak; talaok.
ngbunga ng'paminta.
>ow-^-Tuinalaok.
>owbar-n-Bareta.
>owd-M-Bunton ng tawo; kakapalan ng tawo. 3rowd-v-Kumapal ng tawo; tumulak. >own-w-Korona; putong; kaharian. >own--Putungan ng korona; koronahin;
tapusin.
ng
insik.
>ucial-a-Hitsurang krus.
>ucible-n-Pangpatunaw ng medico.
'nirifix-?i-Larawan ni nakapako sa krus.
Jesu-Cristo
na
Cullender-;/-Salaau.
"rudeness-n-Asini; k ah
"i-iidily-n-Kaasiinan;
la wan.
asiin;
kaliila\\:in.
grado.
sala.
xruel-a-Walang
halnig;
awa;
ganid;
walang
Culpa-n-Kasalanan;
Ciili)able-^/-May
niahangis;
nialta.izsik; inalupit.
kasalauau;
dapat
pa-
rosahan,
Culprit-w-Ang
may
kasalanan.
linangin ng lupa;
Cnltivate-7'-F>airl)a.i;in;
magwaka.
Cultivatkni-x-Pagsayaka; paglinang.
CtfR
Cultivator-M-Ang nagsasaka; magsasaka. Culture-'/i-Karunungan.
Culture-iMiiagturo. Culvert-n-Imbornal;
kakubaan.
sangka sa
tuina^il.
ilaliin
ng lansangan.
Cumber 7/-Bumigat;
Cunibnince-n-Abala.
Curve a-Baluktot.
Cumbersome-a-Mabigat;
matindi.
Cum
irons -f/-Mabigat;
malaki.
Cunning-M-Karunungan;
katalasan.
katusuhan;
Cuspidor-n-Luraan.
Custard-w-Chiflan.
abot
ng tasa
sa
Custodian
bantay.
n- Ang
nagbabantay;
bantay;
taga
Custody--Tanod;
tay.
pagkaban-
kaingitan;
ka-
Custom-n-Kaugalian; ugali; uso; modo; gawi; anyo; asal; kaasalan. Customary-a-Karanivvan; magawi; kaugalian.
(3ustomer-n-Kasuki
Custom-house--Aduana.
Cut-v-Hiwain; tigpasin; putulin; hiwasin.
Cut-w-Hivva; hitsura.
gilit;
gilitin;
putol;
tigpas;
yari
tavvo.
Curb stone--Bato sa
Curd-c-Lumapot.
tabi
ng lansangan.
Outaneous-a-Nauukol sa balat ng
Cute-a-Tuso; matalas;
maganda.
Curfew-w-Tugtog ng nueve. ,
compana
sa
alas
Curiosity-n-Kadivvaraan; nasang makialam. Curious-a-Madiwara; masinop. Curl-^-Kulutin; balisurin; pilipitin. Curl -Kulot.
panghiwa.
Cutlery-w- Manga
kasangkapang
pang-
hiwa.
Cutter-n-Mangigilit; taga hiwa. Cut throat--Ang natay sa kapwa;
ang
Cur-mudgeon--Tawong
Currant-w-Pasteles.
bastos.
nakamatay.
Cutting-?^-Pag
gilit;
Current-a-Lumalakad. Current--Agos ng tubig; kaagusan. Curry-v-Linisin ng kabayo. Curry-comb-?t-Parilinis ng kabayo. Curse-i>-Sumpain/ manumpa; murahin; tungayawin. Curse-w-Tungayaw; sumpa. Cursed-a-Hamak; malupit. Cursory-a-Bigla; madali; pabaya.
Curt-a-Maikli.
Cut worm-n-Uod.
Cycle-?i-Bicicleta.
Cycler-Cyclist-#-Ang
cicleta.
sumasakay sa
bi-
Cyclone-n-Bagyo.
Cylinder-n-Bilog; kaidkuran. Cylindric-(3ylindrical-a-Mabilog.
Curtail-v-Untian, abalahin; iklian; putlin ng buntot; inagtipiran. Curtain-;/-Tabing. Curtain-v-Ilagay ng tabing. Curtsy-n-Bati; yuko.
Cymbal-n-Piang. Cynic-72-Tawong masungit. Cynic Cynical-a-Masungit. Cynicism-n-Kasungitan. Czar-n-Hari sa Kuso. Czarina-w-Asawa ng Hari sa Ruso. Czarowitz-n-Panganay na anak na laki ng hari sa Ruso.
la-
DAS
204
DEB
Dab-v-Hampasin ng magaan.
Dabble-v-Basain.
Daft-a-Ulol;
loco;
sira
ang
isip.
Dagger-n-Punal; panaksak. Daily-a-Araw araw. Daily-n-Pahayagan na lumitaw sa araw araw. Dainty-a-Mainam; malasa.
a p a ng;
Dam-r-Harangin ang
Damage-72-Kasiraan; Damage-v-Sirain.
tubig.
sira;
pagkasira.
Dawdle-v-Sayangin ang panahon. Dawn n Madaling araw; livvayway. Dawn-.a-Lumiwanag sa umaga. Day-n-Araw; kaarawan. Day-before-yesterday-Kamakalawa. Day break-n-Madaling araw. Day-laborer-n-Ang nagpapaupa sa maghapon; mangangaraw. Day light-w-Liwanag ng araw. Day spring-n-Madaling araw; pinagmulaan;
pinangalingan.
sa
6 escuelahari.
Dead--Ang nangamatay.
Deaden-v-Patayin. Deaf-a-Bingi.
Deafen-v-Bingihin: mamingi.
Dancer-n-Mananayaw.
Dandle-v-Palayawin; iwiin.
at pipe.
Dandruff -z--Balakubak. Dandy-n-Tawong hambog. Danger-n- Panganib; kapanganiban. Dangerous-a-Mapanganib; may panganib.
Dangle-7/-Isabit;
sumabit;
sabitin.
inii-
Dapper- a-Munti at maliksi. Dare-v-Mangahas; ipangahas. Dare-n-Pangahas; paslang. Dark-a-Madilim; malabo; maitim.
Dark-w-Dilim;
itim.
dumilim; dumhan; dungisan; labuan; lumabo. Darkness n-Kadiliman; kapanglawan. Darling-a-Minamahal; pinalayaw. Darling-n-Ang minamahal.
Darken-v-Umitim;
Darn-r-Sursihan. Darn-n-Sursi.
Dart-n-Palaso; suligi; sibat. Dart-v-Ihagis ng palaso; itulag. Dash-rt-Takbo.
hi-
Debasement-n-Pagkahamak;
pagbu\\as.
Debauch-w-Ang
ang
loob.
labis.
DEC
Debility-n-Kahinaan;
yat;
lata;
pangangaya-
Declamation-w-Pagsasalita
sa
m'arami.
ipakilala;
hina.
Debit-n-Utang. Debit-v-Pautangin. Debonair-a-Magalang; mapagbigay loob. Debris-n-Pinagpilian; kasukalan. Debt-w-Utang. Debtor-rc-Ang may utang; ang nagkautang. Debut-n-Prirnerong litaw.
saysayin/
s
bumalak.
Declaration-n-K asaysayan;
a ay say
1
.
Decade-n-Luat ng sampuong taon. Decadence-w-Pagkabawas; pagkabulok. Decadency-n-Pagkabawas; pagkabulok. Decaliter-fl-Takal na may sampuong;
litro.
pahayag; pagpapatalastas. Declension--Pagba was; paguunti Decline-v-Bumawas; umunti; umayaw/ tumangi. c Decline-n-Paghupa; pagba\va paguunti. Declination-n-Paghuhupa; pagbabawas; paguunti. Declevity-w-Dahilig na lupa; dalisdis; lupang matarik; tibagan. Decoct-^-Haluin; ihalo; ilabok.
;
Decalogue-w-Ang
Dios.
sampuong
utos
ng
Decolor-i/'-Alisin
ang kulay;
putiin.
Decolorize-^-Putiin.
pai-
Decay-n-Pagkasira;
patibong;
kasi-
Decorated-n-Tagagayak;anggumagayak. Decoration-n-Paggayak paghanda. Decorati ve-a-Na k agagaya k Decorous-a-lMahinhin; mahinahon; mabait; maginoo. Decorum-n-Kabaitan; kahinhinan; kamahalan; kalinisan.
;
Decoy-v-Hibuin; dayain.
manuba.
Deceive-?;- Hibuin/
umikli;
magdaya; magsinungaling/ magbulaan; manekas. December-n-Diciembre. Decency--Kabaitan; timtim; kamahalan; kabinian; kahinhinan; kahusayan. Decennary-n-Luat ng sampuong taon. Decennial'a-Nauukol sa luat ng samdayain;
puong
taon.
Decrease-n-Pagbawas; pag uunti. Decree-w-Utos; pasiya. Decree-v-Mag utos. Decrepid-a-Ulianin; mahina-; matanda. Decrepitude-^-Katandaan; kahinaan; pag kahukluban. Decrial-n-Uyam; pintas; alibugha.
Decry-^-Mag
alibugha;
halayin;
kut-
yain. Dedicate-?;- Mag alay; ialay/ ipanagano. Dedication-n-Pag alay; alay. Dedicator-n-Ang nag aalay.
206
Defame-7>-Murahin; mag alimura; umupasala/ kutyain. Default-n-Daya; tekas. Default-t-Manekas; dayain; kaniyahin. Defaulter-w-Manenekas. Defeat-2>Pasukuin; talonin; supilin. Defeat-w-Talo; suko.
DEM
Deign- u-Pamayag; paging dapat. Deject-7^-Humamak; maglungkot. Dejected-a-Aba; hamak; hapis; mahapis kulang palad. Dejection-)i-Pagkahamak; lungkot; ka kulangan ng palad.
Delay-;<- Abala; antala; pigil;
pagluat.
Defect-w-Kakulangan; kulang; pintas; kapintasan; mail; sala; kasalanan. Defection-n-Kamalian; kakulangan. Defective-a-Di yari; hindi ganap; kulang.
Defence-n-Saklolo;
kilik.
tulong;
ampon
tan-
tumulong; kanlonkupkupin; ipagtangol; tumankilik; amponin. Defendant-??- Ang kinakanlong; ang tinaDefend-v-Tulungin;
gin;
Delegation-n-Kapisanan.
Deleterious-a-Makasisira; masama. Delf-n-Manga tapayan. Deliberate- f-Sadyain; magwari;
isipisip.
mag
tangol.
mag-
aampon.
Defer-?;- Antalahin;
Deliberately-ad^.-Tinalaga; sinadya. Deliberation-n-Pagwari; sadya. Delicacy-n-Kabutihan; kainaman; kalain butan; lambot kakinisan.
bimbingin; maantala;
ipagpaluat.
Delicate-a-Banayad/ malambot; manipis marupok; maselang. Delicious-a-Masarap; malasa; kaalivvaliu kalugodlugod. Delight-tf-Tuwa; aliw; inam; lugod; lasap
katuwaan; ligaya.
Delight- v-Manuya; maglugod;
magsaya
walan.
Deficient-a-Kulang. Deficit-7i-Kakulangan; kulang. Defile-w-Landas.
Delighted-a-Masuya; malugod; maaliw. Delightful-a Kaalivvaliw; kalugodlugod kasayasaya. Delineate-i;-Tumabas; say padparin;
sayin.
Delineation-w-Pagtabas.
Definition-yA-Ka'uiliigun;
I)eflect-7/-Iliko
kasaysayan.
utos;
ka
lumiko.
Delirinm-n-Pagkasira
kaulol.
ng
isip;
pair
Deform-?;-Pumanj>it ang hitsnra. ])eformity-^-Pi)gkapangit ng hitsura. Defraud-7AManekas; manuba/ dayain; kaniyahin. Defray- ^- Abuluyan; umabuloy; amponin. I)eft-a-Bagay; marunong; sanay. Defunct-a-Patay; walang bnliay.
1
Delivery-n-Paghahatid; pagdadala;
sagip.
pag
Dell-n-Parang.
T)efy-T-Lum:ilian;
liainnnin:
huiiianion.
lU'lngc-r-rmapaw;
lubog.
Delusion*9t-Pagflpat;
Delusive-^/r
daya;
hi bo;
kasi
>'Lr rade-7/-Sumira;
sirain; linnianiak.
Delve-i/'-Hutnukay;
I
DEN
)emarcation-;z-Hanga; hanganan. )emean-#-Guimi\va. )emeanor-n-Ga\va; paguugali; ugali; palakad; asal; Kilos. HMmMitate-o-Ulol; walang isip.
207
DRR
tumangi.
tangihanluia,u
r
Deny v-Magkaila;
/
)emented-a-Ulol; sira ang isip. pagkaulol kasiraan ng isip. )emerit-n-Pintas; gawa 6 kilos na masama.
)enientia-//-Kaululan;
Department-n-Departamento.
I)epend-7/-Sumabit; mabitin; humilig. Depict-v-Pintahin; ipinta; saysayin Hwanagin. Depicture-n-Pagliliwanag.
)emijohn-tt-Damajuana. )emise-;/-Kamatayan.
Jemise-v-Magpamana.
)eruolish-n-Lipolin; luhin.
sirain;
Deplore-^-Magdamdam.
Deport-z/'Ipaaiis
tiero.
wanagan; ipatalastas.
)emonstration-n-Kilos; kasaysayan; pagpapakita. )emonstrative-a-Sinasaysay.
ipagkati-
ng mabuting kauga-
masama; hainak.
ligalig;
Depravity-n-Kahamakan;
kabulok.
pag-
;)enmre-a-Mababang loob.
[)en-?i-Yungib.
Dengue--Lumpo.
Deniable-a-Maipagkakaila; mapagkaila. Denial-M Pagkakaila; pagkaayaw; pa hindi; kaayavvan; pagkatangi. tumitira sa isang lugar. Denizen-w-Ang
Denominate-u-Pamagatin;
puma gat;
)enounce-v-Magdenuncia; isumbong.
)ense-a-Siksik; masinsin.
pag ai t
1
Deputy-n-Katiwala; kahalili.
Derail- c-Umalis
kadiliman.
)ent-n-Ukit. )ent -^-Ukitin; umukit.
sa railes.
fental-a-Nauukol sa ngipin.
)entist-w Mangagamot dentista.
ng
sa
ngipin;
paggaga-
Deride-v.Umnpasala;
uyamin; libakin.
)entistry-n-Karunungan
mot ng
)enudation--Paghubad.
)enude-i;-Hubaran; humubo; humubad;
Derisive-a-Mauyam. Derive-v-Hanguin sa iba. Derivation-n-Pagkuha sa iba. Derivative-;/-Salita na nangaling ibang wika. Derive-v-Kunin sa,
sa
DES
Derm-w-Balat.
_208
_____
DET
Den >gation-72-Pagbawas.
bumawas.
Despatch-u-Ipadala; tapusin. Despatch-?i-Telegrama; hatid kawad. Desperado-w-Tulisan; magnanakaw. Desperate-a-\Valaiig asa. Desperation-n-Pagkawala ng pagaasa. Despicable-rt-Haraak; walang puri; madiri/ mahalay; malait; masama. Despise-u-Yamutin; yumamot/ masuklam.
Despite-w-Galit; tanim
sa
loob.
Despiteful-a-Masama; hamak.
Despoil-v-Sirain; lansagin; gibain. Despoliation- w-Pagk asira; paglansag.
Despond-?;-Humina ang loob; inawala ang pagaasahan. Despondency-n-Kawalan nang pagaasa; paghina ng loob.
Despondent--Walang
malungkot. Despot-w-Punong mabagsik.
ipagaasahan;
baring;
mabaksik;
paging dapat.
Deservedly-adv.-Nararapat. Deserving-a-Nararapat. Des habille-a- Walang ayos
bihis.
ang pagbi-
Desiccate-v-Tuyuin; matuyo. Desiccation-n-Pagtutuyo. Desiderate-y-Magkailangan; magkaroon ng kailangan. Desiderative-a-May nasa; mapipitain. Design- u-Guhitin:' akalain; isipin; gawin. .,
Despotic-a-Mabagsik; mabangis; masama. Despotism-n-Kabagsikan; kabangisan. Dessert-w-Himagas. Destination-n-Destino; pag uukol; kaukulan; taan^ Destine-v-Ipadistino; idistino. Destiny-w-Distino. Destitute-a-Walang hanap buhay; salat;
dukLa.
dukhaan.
Destroy-v-Sirain;
sagin;
igiba.
basagin gibain;
lan-
sinadya;
ki-
nusa.
Destructible-a-Makasisira. Destruction-n- Kasiraan; pagkalipol; pag kalugso. Destructive-a-Makasisira. Detach-2/-Ibukod; tangalin; tumangal. Datachment-n-Destactamento; pagtangal;
pagbukod.
pili;
Detail n-Kasaysayan.
tungo. Desirable-a-Maibigan; nasain. nasain; Desire-^-Magnasa; magpita; umibig; humangad. Desire-n-Nasa/ ibig; gusto; nais.
Detail-oMagsaysay.
Detain-^-Pigilin; magluat; pihitin. Detect-v-Tul;lasin; tagpuan; makita; usi-
Desirous-a-Magnanasain: maiibigan; mapagnasa; mapagpita; mapaghangad. Desist- v Huminto; maghinto; tuini.iril: humimpil; magtahan Desk-n-Kupitre.
Desolate-a-Mapanglau-: ilang.
gibain: sirain. kasiraan. Despair-':- Ma \\ala ng pag asa; humina
Desolate-?5-Lipulin:
policiang
Desolation-w-Pagyasak;
Detention-n-Pagluat; pagpigil; abala. Deter-z/-Umabala; pigilin. Deteriorate-v-Sumama; bumigat ang sakit 6 karamdaman; sumira; lumipas. Deterioration --Pagsasama; pagkasira. Determination-n-Pasiya; kabuoan nang
loob.
ang
loob.
Determine--z/-Hatulan;magpasiya;
bumuo
Despair-n-Kawalan ng pagaasa.
ang
loob.
DEX
Determined-a-Buo ang
Detest- v-Suklamin;
loob.
209
Dextrous-a-Sanay;
bihasa.
I
DIF
ma rum nig;
matalas"
-Sakit na madalan
Malx.'tcs-y/
umihi ang
yumamot.
may
sakit.
Diadem --Korona.
Diagram-;/-Plano; gubit; tabas. Dial-//-Mukba ug orasan.
Dialert-n-Salita ng inga tawong hindi marunong; dialecto. Dialogue //-Salitaan ng dalawa.
Dethonement--Pagtatalo sa
Detoiir-;z-Luniakad
hari.
ng pasuotsuot. Detract-*:-Manumpa; tunmngayaw; sumpain; ali sin; bawasan. Detraction-n-Pagalie; paglwv.us; pa; pagsumpa; tungayaw.
panummakasa-
Diameter-n-Kagitnaan.
J)iametric-rt Nauukol sa kagitnaan. Diametrical-a-Nauukol sa kagitnaan. >iamond-;z-Diamante; brillante. Diaper-7z-Lam pen.
I
Detriment-n-Abala; bagay na
satmi.
Detrimental-a-Makasisira; makasasama. Devastate-y-Gubatin; sirain; lipulin. Devastations- Kasiraan; paglilipol. Develop-r-Bumuti; butihin: isulong. Developrnent-n-Pag sulong; pag kakabuti.
ng
dib-
Diarrhoea--Pag
bumago; huminkod.
I
Deviation-^-Pagkabago; kod.
aibhan;
hin-
Device-H-Kasangkapan.
Devil-n-Deraonio.
Devilish-a-Parang deraonio;
nauukol sa demonic. Deviltry--Kasamaan; gawa nang demonio. Devious-a-Pasuot suot; pabaya; tama'd.
Devise-f-Akalain; isipin; magpamana. Devi8e->i-Mana; huling sulat ng nanga-
Dictation-w-Pagdidicta.
Dictator-n-Ang nagdidicta;
utos.
ang nagu-
matay.
Division-n-Paghahati; pagbihiwalay. Devoid-f-Alisin; bawas.
Devolution-w-Pagbalik; pagsasauli. Devote-v-Alayin; ialay. Devoted-a-Masipag, tapat; naibig. Devotion-n-Alay; pagtatapat ng loob.
Devotional-a-Nauukol
sa pag
aalay.
De vour-7/- Lamuni n
Dew-n-Hamog. Dew-?7-Humamog.
Diflicult-n-Mahirap; magulo. Difficulty-n-Kahirapan; kahigpitan. Difh'dent-a-Ayaw sumanpalataya; matatakutin; ayaw maniwala. Diflidence-n-Katakutan. Diffuse-7/-Ibuhos; luinakij isabog; icahayag: ipatalastas. Diffuse-a-Maluag; malawak. karamihan; Diffusion-n.-Pagpaparami;
pagbubuhos
27
D1R
Dig-v-Hukayin: humukay. Dijgest-v-Tumunaw ang kinain. Digest-w-Codigo; kapisanan ng
utos.
210
DI3
manga
Digestible-a
Mangyayaring matunaw sa
Dirk--Panaksak; punal.
Dirk-u-Isaksak. Dirt-n-Dumi; dungis; karumihan; kasukalan; kasalaulaan; lupa; putik. Dirt-f-Dumhan; dungisin. Dirty-v-Marumi; marungis; masukal; salahula; panit; malibag; may mansa. Dirty-v-Dumhan; dungisin. Dis able-a-Pilayinkapilay; kapilayan. Dis ability-7i-Pag. Dis advantage-n-Lugi; kahirapan; kasiraan.
Dike-v-Magpilapil.
Dilapidate-^/ Sumira; sirain. Dilapidation-??- Pagkasira sira.
;
Dilate-^ -Bumuka: dumilat; lumaki. Dilation-n-Pagbuka; paglaki; pagdilat; Diliatory-a-Pabaya, ~ mabagal; tamad;
huli.
Diligence-?-Kasipagan; sipag. mabisa; Diligent-a-Masipag; maagap; masigla; masikap. Dilute-k*-Labnawin; lumabnaw; tunawin;
kagagalit.
Dig agreement-w-Pagkasira-,
kasiraan.
tumunaw.
Dilute- r-Lusaw;
malabnaw.
Dilution-n-Pagtutunaw. Dim-a-Madilim; malabo. Dime-w-Sangbillion. Dimension-n-Sukat; laki at lapad. Diminish-r-Bumawas; umunti; umimpis;
lumiit; bawasan.
appearance w-Kawalan.
appoint-?;- Magdaya;
yumamot; ku-
Dimity- w-Kayong sita. Dimple-n-Butas ng pisngi. Din-w-Gulo; ugong. Dine-v-Kumain. Dingle-n-Parang munti na sa pagitan
Dis appro val-n-Katangihan; pagkaayaw. Dis approve-t'-Huag ipahintulot; pintasin; tumangi. Dis arm-v-Alisan ang manga sandata. Dis armament-n-Pagtangol ng manga
sandata. Dis arrange-v-Sirain ang ayos; guluhin. Dis aranged-a-Walang ayos; magulo. Dis arrangement-n-Kawalan ng ayos 6
wasto. Disaster-n-Kahirapan; sakuna. Disastrous-a-Masakuna; rnahirap. Dis avow-z/-Malimutan; huag malanuui.
Disvelieve-v-Huag maniwala o
palataya.
.
snmam.
masama.
walang
liko.
Direct-a-Matowid
Discard-v-Itapon;
tuso.
DIS
211
makita ang
di
DTS
pa nakita.
Discharge-n-Pagkukumpli.
Diseiple-w-Alagad; dicipulo. Disciplinarian-a-Nauukol sa pagtnpad 6 sa gobierno. Disciplinarian-w-Maestrong mabagsik; 6
masungit.
Discipline-n-Disciplina;
pagtupad
sa
kautusan. Disciplines- Aralan; magturo; turuan. talikuran; huag Disclaim-7/-Magkaila; Kumilala; umayaw. Dislaimer->i-Ang nagkakaila; ang tumalikod.
kanialian; Discrepancy-w-Kakulangan ; kaibhan. Discrepant--Iba; kulang; inali. Discrete-a-Nakabukod; inalayo. Discretion-K-Kabaitan; karunungan; katalasan.
kahaui-
Discomfort-^-Yumamot;
loob; pagalitin.
humina
ang
Disencumber-y-Hanguin
Disengage-z/-Hanguin;
sa
kagipitan.
iligtas.
Discontinuance-^ Pagtigil.
Discontinuation-n-Pagtigil. Discontinue-z/-Tumigil; pigilin. Discord-n-Gulo; galit; pagkasira; kasiraan. Discordance-n-Kaguluhan; kasiraan. Discordancy--Pagkasira ; kasiraan.
Disgorge-^-Sumuka; isauli; gantihin. Disgrace-v-Pahamakin; ipahamak. Disgrace-w-Kaharnakan kahiyahiyaan. Disgracef ul-a-Nakahihiya ; nakadudusta;
;
Discordant-a-Magulo; di maayos. Discount-7/-Bawasar ; kulangin. Discount-n-Ang por cientc ; pagbawas. Discountenance--^- Huag ipahintulot.
Discourage-v-Pahinain ang loob.
hamak.
Disguise-v-Ibahin ang hitsura; magbalatkayo.
Disguise- w-Pagkabalatkayo.
Discouragement-w-Kahinaan ng loob.
Discourse-n-Discurso;
salitaan.
pagmamatowid;
Disgust-^-Yumamot, yamutin; mamuhi; pasamain; sumama ang loob. Disgust- n-Yamot; sama ng loob; kapighatian; hapis; kadalamhatian; poot. Disgusted-a-Hapis; nasusuklam.
Dish-n-Pingan. Dish-^-Isandok. Dishearten-i^-Humina ang loob; tumakot. Disheveted-a-Walang ayos; magulo; gusot.
Dishonest a-Mahalay;
taksil;
suitik.
212
Dishonesty-n-Kasuitiknn; kahalayan; kataksilan.
DIS
huag kumi-
Disown-7'-Huag kilalanin;
kahilala;
Disinclination-H-Kawalan
pumayag. ng
gusto;
linisin.
magkaila. Disparage-v-Hamakin; pintasin. pintas; Disparagement-n-Pagpaharnak; kapintasan. Disparity-w-Kaibhan ng kalagayan <> gulang. Dispassion 9^-Katahimikan. Dispassionate-a-Tahirnik/ walang gulo.
Dispatch-v-Dalidaliin; idaos; ipahatid; magtapos. tapusin; magpadala; D5spatch-n-Telegrama; hatid kawad.
Dispel- v-Isabog;
talikuran;
palayasin;
paalisin.
Disintegration-n-Pagtatangal.
Dispensable-a-Di kailangan.
Disjoint-f-Palinsarin;
Disk-ft-Bilog.
luminsad. luminsad.
Dislike-D-Yuroamot: min.
sumama; masukla-
Display-n-Pagpapakita;
Displease-'Z'-Pagalitin;
Disloyalty--Kaliluhan;
suitikan.
asukaban; ka-
Dismal-rt-Mapanglaw; malungkot; mahainbal; mahapis. Dismantle- u-Hubaran; alisan ng damit 6 kasangkapan. Dismay-c-Pahinain ang loob; takotin;
tuinakot; humina ang loob. Dismay-w-Kahinaan ng loob/ takot.
gusto; dalamhati. Disposal-;/-Paraan; pamamahala. Dispose-/;-Idaos; tapusin; aytisiu; ikulat at ilagay sa lugar; humilig. Disposed-a-Nakahiling; natatalaga. Disposition-n-Ugali; ayos; kilos; bait; kalagayan; paraan.
Dismember-i'-Hatiin;
suhin.
hiwalayan; piral<a-
Dispossess-^- Kaniyahin; angkinin. Disposeeesion-n-Pag aankin. Disproof-n Pagbigay nang kasinungalingan. Dieproportion-n-Kawalan sa sukat. Disproportion -v-Grawin ng hindi tama
s;i
Disroemberment-n-Paghihiwalay ng
tawan.
sukat.
Disprove- w-Ibigay ng
sa
iba.
kasinangalingan
Dismiss-v-Itaboy; paalisin; palayasin; ipagtabuyan. Dismissal-n Pagtaboy,- pagpaalis; pagpalayas. Dismount- u-Umibis; lumusong. Disobedience-n-Pagsowail; katigasan ng
ulo;
jilintana.
masowayin.
I)isolHy-7'-Siiinii\v;iy;
!na,u
r
:ilintan:.
Disputation-^ Pagmamatowiran; png uusap; lasagulo. d8pate-7/-Makipagtalo; magmatowiranj uiiiuway; salan^sangin; DKILT usap. DispUte-tl-Pagtatalo; usap; pan mamatowiran; hasnizulo; alingasn<>as.
I
Diaoblige-^-Pagalitin; huag tumupMil. Dieobliging-a-Makagagalit. Disorder-j?-(iiil(),ka\val:in ng ayos 6 wasto Disorder-?' Juluhin; sirain an.t; ayos. Disortterly-a-Magulo; pa.unlogulo; hindi
(
Disquiet-n-Kakulangan nC K
r
malait;
gulb,
DIS
Disquiet-v-Guluhin. Disquietude n-Gulo;
213
Distend- r-Lumaki;
Distill-7'-Alakin;
DIV
kaguluhan. Disquisition-n-Pagmamatowirau.
guinawa ng
alak.
Disregard-7/-Huag inahalin; huag kalingayin; hamakin; halayin. tampalasan. Disregard-n-Alintana; Disreputable-a-Bastos; hamak; tampalasan.
kalnistusun.
kilalanin;
Disrespect-n-Huag
huag
su-
munod.
Disrespectful-rt-Bastos; tampalasan; walang galang; walanir liiya; masama. Disrobe-r-Hubaran; alisan ang damit; maghubo at inaghubad.
Distortion-n-Pagpipilipit.
Distract-r-Guluhin ang isip. T Distracted--T lol; gulo ang isip. Distraction-72-Kaguluhan ng isip.
Distress-n-Hirap; pighati; sakit; kahirapan; kasakitan. Distress- r-Pahirapin. Distribute v-Ipamahagi; kalatin; ikalat. a h agi; Distribution-??-- Pagbati; pa
samaan
ng
loob.
mam
tumupad.
pamumudmod;
District-n-Danay;
pagkalat.
Dissection-;/- Pagpipiraso.
hanga;
lugar;
pagkat
Dissemble-/'-Magkono\vari. Disseminate-z Isabog ang binhi. Dissemination-i-Pagsasabog ng binhi. Dissension-n-Pagtatalo; basagulo gulo,
1
ng bayan; nayon; distrito. District-v-Ilagay ang hanga ng mga danay 6 nayon. Distrust- t'-Magagama gam ang loob; kumulang ang katapatan ng loob. Distrust-^-Kakulangan ng katapatan ng
loob,
Dissent-w -Basagulo. Dissentation->?-Pagmamato\viran. Dissimilar-a-Hindi kaparis; gansal; hindi kamukba 6 katulad. Dissimilarity -?i-Pagkakaiba; kaibhan. Dissimulate-t!-Magkonowari. Dissimulation-n-Pagkakaiba kaibhan.
Dissipate ?;-Maglasing. Dissipation-n Paglalasing. Dissolute-a-Pabaya; talipandas; tamad. Dissolution-;/-Kapabayaan; kavvalan ng
kalinga.
Distrustf ul-a-Mapangambahin; k u 1 a n g;
Disunion-n-Paghiliiwalay/ pagkabukod. Disunite-^'-Bumukod; tangalin; ihiwalay. Disuse-n-Kawalan ng paggamit. Disuse-?;-Huag gamitin. Ditch-n-Sangka. Ditch v-Gumawa ng sangka. Ditto-n-Ang nabangit na.
Ditto-a^y.-Paris
ang
dati;
gayon
din;
naman; idem.
Ditty-ra Awit; dalit.
;
Diurnal-a-Arawara\v. IMve-v-Sumisid.
Dive-n-Sisid;
hititan
ng apian.
mapighati.
ulo;
ng
sipon
kamukhajnakabukod
Diversification*}!- Kaibhan.
DOL
214
Dolt-n-Ulol.
DOV
Diversify-u-Ibhan; baguhin. Diversion-w-Kaibhan; aliwan kasayahan; pagpapahinga; kutuwaan. Diversity-n-Kaibhan. Divert-v-Lumiko/ ilikoy aliwin. Diverting-a-Nakakaaliw.
Divest-t'-Hubaran; alisin; magbawal. Divide-^-Hatiin; hiwalayin, itiwalay; bu-
Dolorous-a-Mahirap, juasakit.
maamo.
Domesticate-v-Paamoin. Domesticity-n-Kaamoan. Domicile--Tirahan; tahanan. Dominate-v-Supilin Domination-n-Pagkasupil; Dornineer-7/-Mamahala ng mabagsik. Dominion-w-Lupain; lupa. nayon.
Domino-n-Domino.
Don-7/-Isuot.
Di vorce-n- Pagtaboy
ilayo.
Divulge-v-Ipahayag;
ihayag;
tuklasin:
tumuklas sabihin.
Dizziness-w-Pagkalula; pagkahilo. Dizzy-a-Hilo; lula. Do-z/-Gawin; gumawa.
Donkey-w-Kabayong munti at mahaba ang tainga; ulol: jumento. Donpr-w-Ang nagbigay. Doom-n-Hatol; kapalaran; pasiya. Doom-u-Sumentencia. hurnatol. Dooms day w-Kaarawan ng paghahatoL
Door-w-Pinto; pintuan.
Docile-a-Maamo; banayad; masunurin. Docility-^- K aamoan; k aanayaran. Dock-v-Putlin ang buntot;iklian;bawasan Dock-?/-Punduhan ng sasakyan kung lilinisin.
Door keeper-n-Ang namamahalasa isang bahay; taga bantay ng pinto. Door way-n-Pintuan.
Dormant-a-Natutulog. Dorsal-a-Nauukol sa likod. Dose-w-Takal ng gamot; doses. Dose-w-Magpainom ng gamot. Dost-T/'Gumawa. Dot-i-Punto. Dot-^-Ilagay ang punto; puntuhan. Dotage-w-Kaululan; pagkaukol. Dotal-a-Nauukol sa panhik. Dotard-w-Tawong matanda at maliina
Docket-w-Listahan.
Doctor-n-Mangagamot.
Doctor-7/-Gamutin.
Doctrine-n-Pananampalataya;
pagtuturo.
doctrina;
Documental-a-Nauukol sa kasulatan. Dodge-'z/'Umilag; mawala. Dodge n Hibo; daya. Doe-n-Usang babayi; inahing usa. Doer-n-Ang gumagawa. Does-?/-Gumagawa.
Doff-7/-Maghubad; Dog-n-Aso.
alisin.
ang
isip.
Dote-v-TTmulol; humibang.
Doth-7/-Gumawa.
Double--Yupi;
blihin.
Double--z/-Yupiin;
tiklop. tiklnpin;
ulitin;
du-
Dogfisli-n-Pating na munti.
Dog-v-Sumunod ng pilit, Dogged a-Mati gas ang ulo; so wail. Doggerel-a-Mababa at bastos; hamak.
'
Doubt-n-Agamagam ang
Doiibt-/-Manggainl);i;
isip.
huag
Doubtful-a-Agamagam ng loob; hindi pa siguro. Doubtless-a Siguro, walang agamagam ng loob. Dough-n-Harinang; minasa para sa tinapay;
minasa.
nut-tt-Buchibuchi.
a- Matapang
Dough
Doughty
mangahae.
Dok)r--Sakit;
hirap;
dain;
panaghoy.
DRA
Dove cot-tf-Bahay ng kalapati. Dove cote-n-Bahay ng kalapati. Dove like-a-Maamo; magandang loob. Dove tail-w-Pagngingipingin at paglapatan ng kahoy.
215
PRO
Drawer-n-Kaja.
Drawing--Pag-guhit paghila.
Drawl-v-Magsalita ng dahandahan. Drawl-n-Pagsasalita ng niarahun. Dray-w-Bagol. Dread-w-Kah;i; jiaujjainba; takot, sindak. Dread-7/-Kumaba; tumakot. Dread-a KataUot-takot kasindak-sindak. Dreadful-a-Kasindaksindak; katakot-takot; manaina; kagulatgulat; kakilakilabot
Dove
tail-v-Ilapat
ng
inabuti.
Dowdy-rt-Marungis; salahula; marumi. Dowdy-n-Tawong marungis. Dowel-n-Pakong Vahoy. Dowel-r/-Ipako ng pakong kahoy. Dower-w-Kaloob; bigay; ang minana ng asawang babayi ng nangamatay.
Down cast-w-Tingin na malungkot. Down fall-n-Pagkasira* Down right-a-Tunay; totoo. Down right-ad?/.- Sa gawing ibaba. Down ward-Downwards-odv.-Sa gawing
\
Dream-n-Panaginip; pangarap. Dream-v-Managinip; mangarap. Dreamy-a-Mapagpanaginip. Drear-a-Mapanglaw; malungkot; Dreary-a-Mapanglaw; malungkot. Dredge-w-Panhukay ng lupa sa ilalim
ng
ilog.
mababa.
Dowry-n-Rigay; kaloob;
Yaman ng
asa-
babayi. Dowse-v-Isisid; ilubog. Doze-a-Matulog. Dozen-n Labing dalawa; isang docena. Dozen-a-Labingdalawa; isang docena. Drab-w- Kayumangi.
wang
Drab
a- Kay umanging,
Drable-v-Basahin; tigmakin. cheke. Draft-n-Pagpili; Draft-r-Guhitin ang banhay; paliin ang sundalo. Drafts inan-n-Taga gawa ng piano 6 kasulatan.
Dreg-w-Tira Drench-7/-Tigmakin/ basahin. Dress-w-Damit; bihisan. Dress-v-Magbihis: isuot ang damit. Dressy-a-Maingat sa pagbibihis. Dribble-' -Puniatak; tumalas. Dribblet-w-Pirasong munti. Dried-beef-w-Tapa; pindang. Drier-7z-Pangpatuyo/ Drift-n-Pagpasulong; paglutang kasama ng agos; tungo. Drift-v-Lumutang. Drill-n-Pagsasanay; aral; pangbutas. Drill-t'-Aralan; magturo; butasin. Drilling-n-Pagpaaral; pagturo. Drink-v-Uminom; inomin, Drink-7i-Inomin.
-
Dragonfly-n-Gamogamo. Dragon-w-Sundalongnakasakaysakabayo
Dragoon-v-Pahirapin. Drain -z/-Tumita; patitiin. Drain-w-Sangka.
Drainage-n-Pagtita.
Drip-v-Tumalas; pumatak. Drip-w-Patak. Dripping pan-n-Salay. Drive-y-Pasulongin; pilitin; jar ng kabayo; itulak.
magmane-
Drizzle-v-Umambon.
Drizzle-w- Ambon. Droll a-Makatatawa,-
palabiro siste.
Droll--Tawong
teatro.
palabiro.
Drake-n-Patong Drama-w-Teatro.
lalaki; bibi.
Drollery--Biro; katuwaan.
Dramatic--Nauukol sa
Dramatical-a-Nauukol sa teatro.
katungkulan
sa ulan.
Droughty-a-Matuyot; matutuyot.
Drove-v. twja.-Pinasulong. Drove-n-Manada/ kai>iwanan
Draw-i>Humila;
iguhit.
ng hayop
DUN
Drover-/i-Ang
216
baka.
DYS
bobo;
ari
Drowse-v Magantokantokan.
Drowsiness-w-Antok. Drowsy-a-NagaantoU; maantok. Drub-77-Pumalo; paluin. Drubbing-7z-Pagpapalo; paghahampas. Drudge-7/-Pumagal; magtrabajo ng malakas.
Dunce-n-T T lul;
Duo w-Dalawa.
Duodesimal--Ikalabing
hagi.
dalawang
ba-
Drudge-n-Alipin
sa trabajo.
Drudge-n-Gawa na mabigat.
Drug-w-Pangpatulog, gamot. Drng-r-Patulugin; painumin ang pangpatnlog.
howad.
Lataksilan^
lango.
ilubog.
Duckling-n Patong
sisiw
munti;
itik.
sisiw
ng
ng
Durance-n-Tagal; kahirapan. Duration-n-Tagal; laon; pamamarati. Duress-w-Kahirapan. During^prep.-Samantala. Turst-'y. m/;.-Pinangangabas. Dusk-- Madilim. Dnsk-n-Orasion. Dusky-a-Maitim; madilim. Dust-n-Alikabok; alabok; gilik. . Dust-r-Alisin an alikabok; paspasin^ budburin ng alikabok; dikdikin. Duster-n-Walis.
Dustpan-n-Pungke.
"Ousty-a-Maalikabok.
Putcb-a-Nauukol sa Hollandesa.
Dutch-n-Hollandesa, "Puteous-a-Masunurin.
I)utiable-<7,-May buis; dapat
ibuis.
1
Dutiful-a-Masunurin.
Duty-7t- Katungkiilan;
}>
m a in a h a
;:
humukay.
utang; buis
ng aduana.
Dwarf -n-Unano.
Dwarf- c-Pandakin. Dwell- r-Tumira; manahan/ tumahan.
T)welling-w-Bahay.
Dukedorn-w-Kalagayang duke. Dulcet-n-Mainam sa dinig. Dull-a-Maputol; mapudpod; dungo; mahangal; walang kabuluhan; torpe.
Dull-^-Purulin; jmnnirol; pudpurin. Dullness-w-Kapurulan; talabuan. Duly-a Karampatan.
Dwindle-Bumawas; umunti.
Dve-v-Tinain; rnagtina. Dye-w-Tina. Dyei ng-n-Pagti ti na.
DyiiiLT
Dumb-a
Dyke-n
tawo;
sa
teatro.
Dummy-a-Tabimik; walang
Duinp-n-Bual; kasukalan.
kibo.
pagdudumi
na may
halong dugo. Dyspepsia ?/-Sakit ng si^mura. su sakit nang Dyspeptec-a-Nauukol Bikmura. Dyspeptic-a-Ang may sakit ng sikmura-
EBO
217
EFF
l);i\vat;
bawat
isa.
Eager-a-Mainip; mapagnais. Eagerness >/ -Kainipan; nais; pita. Eagle-w-Aguila. Eaglet-n-Aguilang munti. Ear-w-Tainga; puso ng mais. Ear-f-Tuniulx) ang puso ng inais.
sa gitna;
hindi
Ecclesiastic a-Nauukol sa
pastor.
simbahan.
Echo-n-Uliyaw; alingawngaw; aladalad. Echo-v-Umuliyaw/ umalingawngaw. Kclipse-n-Pagdilim ng buan 6 araw. Eclipse--z/-Dumilim ang araw 6 buan;
lampasin. Ecliptic-n-Daan ng araw. Economic : Economical-a-Tipid;
matipid.
Economist-n-Ang
tawong
marunong
ng
lupa;
Earthly-a-Bagay lupa; nauukol sa lupa. Earth quake --Lindol. Earth \vorm-n-Bulati; uod. Earthy-a-Malupa; may halong lupa.
kaigihan; Ease-n-Kaginhawahan; igi; kadalian; kalubayan. Ease-r-Umigi; lumuag; lumubay; burn im pi 1.
Economy-n-Pagtitipid; katipiran. Ecstasy-w-Saya na malabis. Eddy->i-Tubig na tulog; uliuli. Eddy-v-Umuliuli. Edentate-n Hayop na walang ngipin; kundi ang bagang. P^lge-w-Gilid; laylayan; wakal; wakas; baybay; dungot; gasa; hangang; tabi.
Edge-u-Lumapit sa
gilid.
gilid;
gumawa ng
Edged-a-Matalim.
Edging-w-Gilid; tabi/ puntas na makitid. Edge ways-Edge wise-a^.-Pagilid; sa ga-
wing
gilid.
Easter-n-Kuaresma; paskong raahaba. sa silanganan; Easterly-a-Nangaling sa gawing silanganan. Easterly -odlz/.-Sa yawing silanganan. Eastern-rt-Xasa silanganan/ sa gawing silanganan. East ward -<#?;. -Sa gawing silanganau Easy-rMlinhawa.- madali. Kat-r-Kuniain; 7/o////////// lumamon. Eatable-a-Makakain. Eatable-n-Pagkain. Eat dinner-7/-Mananghali. Eat supper-t/'-Humapon.
Editor-w-Ang nagpapalimbag. Editorial-a- Nauukol sa pag lilimbag. Editorial--Ang sinulat nang nagpapalimbag.
Educate-?: -Turuan;
magturo/
palakhin
ang
isip.
Eaves-n-Lambang: balisbisan. Eaves trough-n-Alulod. Eaves dropper-w-Manunubok. Eavesdrop-f-Pakingan; ng palihim. Ebb-K-Pagkati ng tubig. Ebb-?y Kumati.
Ebon-fl-Parang ebono. f Paitiman; umitim.
Education-n-Galang; karunungan; dunong; aral. Educational-a-Nauuokol sa karunungan. Educator--Ang nagtuturo. Educe-7Alpalitaw; hanguin.
Eel-?i-Palo8. 'E'en-adn. -Masque;
E'er-acfy.-Kailan
mang
panahon.
Efface-v-Burahin; lipulin.
28
EDJ
Ef feet n- Ang gawa.
nangyayari;
218
kaya ri a n
;
ELO
Effect-v-Maramay; idamay; yariin. Effective-a-Kasalukuyan; mabisa; malakas; masidla. Effectual-a Husto; sukat; totoo.
Eke-^-Lumaki; magdaragdag. Eke-rfc.-Naman; gayon din. Elaborate a- Ayos; mainam; maganda. Elaborate-u-Ayusin tapusin ng mahusay,
Effeminacy-w-Karuagan;
loob.
kahinaan ng
Effeminate-a- Parang babayi; duag; mahina ang loob. Efferveece-t>Kuinulo; bumula. Effervescence-ft-Pangkakulo; kulo.
Effervescent-a-Kumukulo.
Elder-n-Tawong matanda.
Efficient-i-Husto; mangyayari.
Elect-n-Ang
pinili.
Election-w-Paghahalal;
date.
eleccion.
Electioneer-u-Tumulong sa isang candiElective-a-May kapangyarihan pumili. Elector-^-Ang may katuwiran magvoto. Electoral-a-Nauukol sa paghahalal.
Electric-a-Nauukol sa lintik. Electrical-a-Nauukol sa lintik.
Electricity-n-Lintik; kidlat. Electrify -t>-Buhayin.
Egg-w-Itlog.
Egg-c-Iudyok;
Egg
P^gipto.
Eight-o-Walo. Eight-w-Walo. Eighteen-a-Labing walo. Eighteen-n-Labing \valo. Eighteenth-o-Ikalabing walong. Eighteenth-n-Ikalabing walo. Eighth-a-Ikawalong.
Mi<:hth-w-Ikawalo. E&ghthly~adv.' I kawalo.
Elegance-n-Inam; inam ng kilos; kainaman/ karikitan; kagandahan. Elegant-a-Mainam; makinis bihasa; maganda; dakila; marilag; magaling; halata; maayos. Element-n-Bahagi; parte; pinagmulaan, Elemental -a-Nauukol sa piraso; nauukol sa parte 6 pinagmulan.
Elementary -rt-Primero; bago. Elephant-n-Elepante. Elephantine-a-Malaki. l-.lcvate-^-Itaas; ibangon; padnkilain. levation-n-Pagpapataas; kadakilaan. Elevator--Makinang pangpataas. Eleven-a-Labing isa.
Eleven-n-Labing isa. Eleventh -a^IkalabiDgisang. Kleventh-n-Ang ikalabingisa.
1
l-'Jl
//-Duende.
pal it aw.
Eligi ble-a-Mararapat.
Mlixir-n-Gamot
na halohalo.
Elk-n-Malaking usa.
sa
pagtapon
laba
|)agdidiscUT8O,
<>
Ejectrnent-M-Pagtapon sa
labas.
ElocutioDary-a-Nauukol sa salita
.-a
EtfA
Elocutionist-w-Ang
didiscorso.
nagsasalita
nag-
Einbraoe-n-Yakap; hagkan.
Eloper- Magtanan
Elopement-n-Pagtatanan.
Ebrocation-n-Paghilot; gamot.
pagpahit
nang
Embroider-v-Gumawa ng puntas.
Kmend-v-Ayusin;
linisin.
Else-arfv.-Bukod sa rito. Else-tfoty.-Bukod sa ito. Else \vhere-adv.-SsL ibang lugar. Elude-i>-Umilag. Eludible-o-Maiilagin. Elusion-n-Ilag; pagkailag.
Emery-n-Liha.
Klnsory-a-Makadadaya. Elve n-Duende. Klvish-a-Nauukol sa duende. Emaciate-v-Pumayat; mangangayayat. Emaciation-w-Pangangayayat. Emanate-v-Sumipot/ bumukal; mangaling.
Emetjc-n-Gamot na pangpasuca. Emetic-a-Nakasusuka. Emigrant-n-Ang lumipat sa ibang lupa. Emigrate-v-Lumipat sa ibang lupa. Emigration-n-Paglipat sa ibang lupa. Eminence-n-Kadakilaan; karilagan; karangalan.
Eminency-n Karangalan;
karilagan.
kadakilaan;
Emanation-n-Pagsipot; pagbukal. Emancipated-Pa walan angalipin; magbigay ng kalayaan. Emancipation-w-Pagbibigay nang kalayaan. Emasculate-v-Kaponin. Emasculate-a-Mahina; duag.
palabasin.
Emmet-w-Langam.
Emolliate-u-Lumambot; lambutin.
Emollient-a-Malalarnbutin.
Embankment-n-Pilapil. Embarcation-n-Pagsakay
sa sasakyan.
alls
Emolument-n-Pakinabang; tubo.
Emotion-n-Pakirarndam;
Embargo--Pagbawal
ng pag
ng
damdam;
ka-
ramdaman; kaba.
Emotional-a-Nauukol ea pakiramdam. Emperor-n-Emperador/ hari. Emphatic-a-Malakas. Empire-n-Emperio; kabarian. Employ-7/-Gamitin, upahan. Employ-w-Hanap buhay; katungkulan.
makay.
Embarrass-v-Hiyain.
Embellishment-w-Pag gagayak; pagpapaganda; gayak; pamuti. Ember-w-Baga. Phubexzle-^-Manekas; ankinin ang inilagak sa
ari
isa.
Emporium-w-Lugar ng pangangalakal;
plaza; palinke.
Empress-n-Haring babayi.
p]mpty-a
Walang laman; bugok; kalog; walang kabuluhan. Empty-u-Ibuhos; alisin ang laman/ isalin.
Enact-v-Iutos;
gumawa ng leyes. Enaetment-n-Paggagawa ng mga utos. Enamor-v-Umibig ng mahigpit. Encamp- u-Magpahinga ang hukbo. Encampment-n-Pagpapahinga ng hukbo. Encampment-?j-Gayuma.
*
Engineering--Karunungan sa makina.,
English-a-Engles. English-n-Engles; taga Englaterra. English-v-Ihulog sa wikang Engles. Engrave-i-Idukit; lilukan; gumuhit.
Encircle-^-Paligirin;
ipaligid.
ipaligid.
ng bakod;
Encouragement-n-Pagudyok.
Encroach-z/-Ankinin.
tuwa;
kaali-
End-w-Dulo; tapos; katapusan; wakal; wakas; dungot; hanga; hangahan. End-r-Tapusin; tumapos; yariin; utasin;
Enlarge 7/-Lumaki; magpalaki; dumanii; biklarin; habaan; humaba. Erilargement-n-Paglaki; pagdami. Enlighten-7/-Liwanagan; magilaw; inagturo.
mamatay; humanga.
Endanger-r-Ihulog 6 ilagay sa
nganib. Endear-i/-Mahalin.
Enlightenment-n-Pag
may
pa-
Enmity -n-Galit;
sa
loob.
sama ng
ng
loob; tanini
Enormous-a-Malaki
paglubha: malabis.
totoo;
dakila;
Enormity-n-Laki; kalakihan; kabigatan. Enough-o-Husto; sukat; sa\va. Enough-adu.-Sukat. Enoughs Kasukatan; kaliustuhan. E)nquire-u-MagtanoDg; tanongin; tnma-
nong.
du-
Endo\vment--Mana;
nong.
karunungan;
Enquiry -n-Tanong.
Enrage-i-Pagalitin;
Enrich-r-P;iv;uiianin.
Enroll-7/-Listahin;
magalit.
Endure-?/-Magtiis; tiisin; mamalagi; lumagi, alalayan; batahin. Endurance-n-Pagtitiis; pamamalagi Endways-Edwise-tzdz/.-Patayo; pahalang. Enemy-n-Kaalit; kalaban; katalo; ka.
puminna.
Enrollment--Paglilista.
Ensample-n-Halimbawa.
Ensconod'U-ItaffO;
kanlongin; kup';upin.
away. Energy-n-Lakas loob; liksi; kasipagan. Energetic-a-Malakas ang loob; maliksi; masipag. Enfeeble-v-Humina.
Enforce-u-Pilitin;
Kn shrine
-z/-Mahalin.
Enshroud-v-Balutin
Ensign-;/-Bandila. Enslave-v-Supilin;
ng sapot.
all
pin in.
kala-
Engaged-a-May pangako.
Enslavement-n-Pagpaalipin. Ensue- t/'-Sumunod; buntutan. Ensure-v-Tibayin; tumibay. Entangle-u-Gulnhin. Entanglement-n-Pagpapagulo. Mn tangling a-Mapagbasagulo. Enter-y-Pumasok; pasukin. Enter the mind-u-Tarukin ng
isip.
EQU
231
magkawanki.
Equal-n-Pagkatulad;
l'".(|ual-7/-Pantayin;
ICijuality-;/.
ElttJ
Equal-a-Tmpas; ma.Lrkaisa;
niagkatiilail;
Enter prise-n-Gawa; trahajo. Enterprising -a-Buhay ang loob. Entertnin-oAliwin; lituhiii; inagpasaya.
pagkaisa.
tularan.
lad;
pagkak-iisa;
Pau'kakapantay; pagkakatukasukatan.
Eqaalization--P0gkakapantay;
tnlad.
pagtu-
Knthronement-n-Paglagay sa trono.
Enthusiasm-n-Pagka\vili;
loob.
Equally-a^y.-Naman;
Enticement-n-Tukso;
Entitle-i>-Marapatin.
Entomb-i; Ilibing.
Entrails
Entrance-n-Pagpasok
pintuan.
tulugin.
Entranee-t'-Patulugin;
ipakiusap.
luhog; daing.
Equiangular-a-Magkaisa ang layo. Equilateral-a-Magkaisa ang sukat ng mga gilid 6 hanga. Equilibrium-n-Tirnbang; tatag. Equine-a-Nauukol sa kabayo. Equinox-n-Panahon na magkasing haba
Entreaty--Pakiusap; Entree-n-Pagpasok.
Entrust-^-Ialok;
ang araw
at
ang
gabi.
ilagak.
nang
Equip-t?-Magbigay ng kailangan. Equipage-n -Pagbigay narig manga kailangan. Equipment-w-Pagbibigay ng kailangan. Equipoise-n-Timbang.
Equivalent-a-Magkasing
kaparis.
halaga;
mag-
pagliga\v.
taga tupad.
Era-w-Panahon.
paninibugho.
Eradicate- u-Labnutin; alisin; sa ugat; bunutin.
magbuhat
pista
ng
Hari.
ng mga
pari.
Epistolar-a Nauukol
Epitaph-n-Karalula
bing.
sa sulat. sa ibaba\v
ng
li-
Erect-a-Matuwid; patayo; maayos. Erect-v-Itayo; magtayo. Erection- n-Pagtatayo. Ere long adv. -Hindi maluluatan. Err-z/-Mamali; huag tumama; maligaw. Errand-i-Utos; bilin; pasabi. Errant-a-Pabaya; tamad. Erratic-a-Palakadlakad; walang ayos.
Epsom
salt-n-Magnesia
calsinada.
magkaparis; ka-
Erratum-w-Mali sa sulat. Erroneous-#-Nakamamali; may mali. Error-n-Mali; kamalian; kabulaan. Erudite-a-Marunong; may dunong.
EUP
Erudition n-Karunungan. Eruption-w-Pagputok. Erysipelas-w-Sakit ng balat na nal-.akahawig sa bungang araw.
EVO
Euphony-w-Ayos ng tunog. Europe--Europa.
European-a-Nauukol sa Europa. European-w-Taga Europa. Evacuate-v-Umalis.
Evacuation-n-Pagalis.
Escapade-w-Kalikutan; biro. Escape-7/-Makawala; umilag; makapulas. Escape-w-Pagkawala; pagkaligtas. Eschew-7'-Umilag. Escort-n-Kumboy; bantay. Escort-?'-Ihatid; maghatid; sumaina. Escrotoire-w-Mesang sulatan. Esculent-a Makakain. Esculent-w-Anomang bagay na kinain
Evade-u-Umilag; lumayo.
E vanesce-u- M awala.
Biblia.
Evanescence-w-Pagkavvala.
Evangel-n-Mabuting
balita;
Santa
ng tawo.
Esophagus-w-Lalamunan. Especial-a-Especial; bukod; nagiisa.
Espousal-n-Kasal; pagagamit. Espouse-v-Magasawa; kumasal; gamitin.
Espy-u-Usisain; Essay-;* -Tikim.
manubok.
mag
pundar. Establishment-n-Pagtatag;
Estate- w-Ari;
lin.
bahay.
mahapagma-
Even-a-Yano; pantay; patag; hangang; panay. Even-f- Pantay in; pumantay. Even-a:fc/.-Bagaman; gayondin: pati. Evening-w-Hapon; orasion; panayan. Event-n-Ang nangyari; Ang nagkakataon; pangyayari. Eventful-a-Maraming nangyayari. Eventual-a-Tapus; sa katapusan.
Esteem--Galang;
mahal.
kamahalan;
E ver-glade-7z -Lawak.
walang
likat.
sa
anomang
pa-
Estimable--Dapat igalang;
dapat mahalin.
magalang;
tapos;
lagi/
Estimate-i'-Taruhan; tas-.ihan; maglagay; ng halaga/ kuentahin. Estimate-w-Tasa; halaga. Estiniation-n-Galang; pag gagalang; pagpuri.
Ever-lasting a-Pagkakalagi.
Ever-more ad
tigil.
.-Lagi;
palagi; walang
Every-a-Balang; bawat; pulos; tuwi. Every-body-w-Lahat ng tawo. Every day-a-Araw-araw; balang araw. Every-one-n-Lahat ng tawo. Every-thing-w-Lahat ng manga bagaybagay. Every-where-adv.-Sa
Eve-trough-9z, Altilod.
lahat
ng
lujrar.
buong panahon.
totoo;
kainaman
ng
ki-
Evil-a-MaH:un;i.
Evil-n-Kasamaan.
Evil -^/7'.-Kasam:isaina.
Kviiu-i'-r-Ipakila; ipahalata. l\vitableMaiilagan.
l-'.ulugy-w-Kasaysayan
voces.
ng
Kuplionic-o-Makikiayon
paginipuri. sa tunog ng
I'.voke-?;-Tawagin;
tumawag.
EXO
Ewe-w-Tupang babayi.
Ewer-n-Tapayan. Exact-a-Husto; tania;
\\alang knlang. Exact- t>-Humingi. Exaction-ra- Katowiran. Exactitude- n-Kato wi ran
223
ifuera;
ilabns.
RXI
ibukod, ilayo;
Exclade-y-Huag isama;
sukat;
ganap;
Exclusion-n-Pagkabukod; kalayuan.
l\xclii8ive-?y-Nakabubukod. i:\minintinicate-^-Ialis sa simbahan. Excommunication -n-Pagpaalis sa sim
Kxa
tation-n-Pagpupuri.
usisain;
Examine-tt-Umusig;
ipaglisayin;
usig.
siyasatin;
magexamin.
talinhaga.
Exasperates-Pagalitin. Exasperation-n-Galit; poot. Excavate- v.Hukayin, humukay. Kxcavation-fi-Hukay. Exceed- v-Humigit; lumampas; lumabis; lumagpos; lumalo.
Exceeding-a-Lalo; mahigit. Exce)-y-Humie:it; lumampas; lampasin. Excellence-j-Dangal; dunong puri; kaniahalan; kaguinoohan; kalinisan. Excellency-?i-Kainaman; kaginoohan;
bahan. Excrement-7t-Tae; dumi. Excrete-7/-Ibukod at itapon. Excretion-w-Pagtapon. Excruciate- u-Pahirapin; maghirap. E xcruciation-?i Pagpapahirap. Exculpate-u-Hanguin sa pagkakasala. Exculpation-w-Pagpatawad sa kasalanan Excursion->t-Lakad; v iaje. Excursive-a-Palakadlakad. Exeuse-7/-Patawarin. Excuse- ft-Dahilan; katowiran.
r
Exec-rate-?/
laitan,
Manumpa; magtungayaw
karunungan.
Excellent-a- Vlainam; bihasa; marunong; marilag; marangal; dakila; bunyi. Excelsior-a-Mataas pa.
Exemplary-a-Dapat sumunod.
Exemplification-n-Halimbawa;pagliliwa
nag.
Except- y-Ibukod;
liban.
itangi;
mamukod.
bukod
sa
Except-^re/?.-Bagkus; bukot;
Exempts-Malaya;
laya.
Exchange-n-Pagpalit; kahalili; kapalit. Exchangeable-a- Makapapalit. Excise--Buis. Excises-Bum uis; magbayad ang
buis.
Exhaustion-w-Pagubus.
Exhibit-z/-Iharap;
ipakita; itanghal.
Exhibit--Tanghalan.
Exhibition-n-Pagpapakita. Exhilerate-t?-Sumaya/ pasayain; buhayii Exhileration-w-Kasayahan; saya. Exhort-v-Magpasaya; hulaan; aralan. Exhortation-n-Aral; pasiya; hula.
Exciseman-n-Maniningil ng buis.
Excision-w-Pagputol; paglipol. Excite-z/-Ibuya; iudyok: udyukan; sulsulan.
gitla.
EXP_
Exile-n-Tawong ipinadestiero. Exist-u-Magkaroon; rnaging. Existence-w-Yari; paging; ang
kataon. Exit-n Palabasan; pintuan. Exodus-?i-Pag alis; pag labas.
224
.
EXT
hala.
pagka-
Explanation-?i-Kaliwanagan; kasaysayan
salaysay.
Exonerate-c-Hanguin
patawarin.
sa
pagkakasala;
Exoneration n-Pagpapatawad.
Exorbitant-a-Malabis; mahal na mahal. Exotic-a-Nangaling sa ibang lupa.
Explode-v-Pumutok.
Exploit-n-Gawa. Exploit- f-Gamitin.
Expand-i;-Lumaki;
idatay;
lumuang;
umabot;
umunat.
i
.
Expanse-^-Paglaki; laki; luang. Expan sion-n- Paglak Expatiate-v-Lumaki; lumaki kung saan
Explore- k'-Siyasatin; tuklasin. Exploration-n-Pagtuklas. Explosion-n-Pagputok. Explosive-a-Nauukol sa pagputok. Explosive-n-Anomang bagay na madaling puputok. Export-v-Ipadala sa ibang lupa. Export-n-Ang mga bagay na ipinadala sa ibang lupa. ng msnga Exportation-w-Pagpapadala
pagla-
Expedience-rc-Kadalian. Expedient-a-Madali; mapakinabangan. Expedient-^- Kasangkapan. Expedite- v-Tumulong; hawanan; ipadala. Expedition-w-Paglakad; viaje. Expeditious-a-Tiiloytuloy; inadali.
Expel-v-Ilabas; ifuera.
sabihin.
Express-a-Maliwanag; tunay. Expression-?i-Salita-. wika. Expulsion-71-Pagpaalis; pagpalabas. Expunge-^-Burahin; lipulin. Exquisite-a-Mainam; maganda; marangal
Exsert-a-Napaliko.
Extant-a-Napako.
Extempore-a-Walang handa.
Extend-7^-I3iklarin;
banatin;
habaan;
Expensive-a-Mahalaga; mahal. dukasanayan; Experience-w-8anay; nong; karunungan; taho. Experience-v-Magsanay/ matanto; matnlastas;
unatin.
duir.aan.
matalas.
Extended-a-Banat; maluag inahaba. Extension-n-Haba; luang; kaluagan. Extensive-a-Malawak; maluag. Extent-n-Luang at lapad. Extenuate- r-Mangaya yat; puma vat. Extenuated-a-Payat; mabina.
Extenuation-n-Pangangayayat;
naan.
kalii-
Exterior--Ang
labas.
Exterior-a-Labas.
Expert-n-Tawong
las.
marunong
mat a
tumapos;
malagot
Extinguish-u-Lipulin;
lumipol;. patayin.
FAQ
Extirpate-v-Bunutin; Extirpation-n-Pagbunot; pulpit as. Extol-r-Ilmnyi; purihiii; itampok.
Extort-r-Pilitin;
pitas! n.
225
FAL
.
Extrication-n-Paghango; paghugot.
Kxuberancy-w-KalagpuHan; kalabisan.
pumilit.
1
.
na nakabukod.
Eye-w-Mata. Eye-'"-Tuiuinin.
Eye
ball-n- \Iata.
Extract-w-Anomang
sa
iba.
bagay na kinuha
Eye brow--Kilay.
Fa-w-Fa.
Fable--Awit; kuento.
magsalita ng kasinungalingan. Fabric-n-Paggagawa ng anoman.
Fabricate- D-Gumawa
Fable- -r-Magkuento;
Faeulty-w-Kapangyarihan;
karunungan.
ng anoman.
Fabrication-^-Paggagawa ng anoman; kasinungalingan. Fabulist-n-Ang taga sulat ng mga kasinungalingan. kasinungaliFabulosity-n-Kabulaanan; ngan. Fabnlous-a-Hindi totoo; dakilangdakila; konowari; katakataka; kamangha-
kumulang;
bumawas;
mangha. Facade-n-Harapan
ng bahay.
harapan.
Face--Mukha;
Face-/;-Itihaya.
kita sa labas;
Faced-a-Tihaya.
Fail-w-Kakulangan; kulang. Failing-n-Kakulangan; kahinaan; sakit; Failure-n-Kakulangan; sala. Fain-a-Masaya; matuvva; malugod; bagay. Fain-adv.-M&y malaking gusto.
Faint-a-Malata; mahina. Faint-v-Manghimatay. Faint-w-Himatay. Fair-a-Marangal; niaganda; mainam; akma; tama; walang interes 6 daya.
Facet-n-Mukhang munti.
Facetious-a-Masaya; maalindog. Facile-a-Ginhawa; madali; masunurin. Facilitate- u-Hawanan; gamitin; ibigay.
Facilitation-n-Pag gagarait; kaginhawahan. Facility-H-Kaginha\vahan; kadalian.
kagu-
Factlous-a-Magulo.
29
FAR
Fall-z/'-Mahulog;
226
malaglag;
FAV
lumagpak;
bumawas.
Fall-n-Lagpak; laglag; hnlog; pagbawas;
pagkabual. Fallacions-a-Magkasalanan;
magdaraya;
makahihibo.
Fallacy-n-Kasinungalingan; daya, hibo.
Fallen-a-Nalaglag; hamak; patay. Fallible-a-Magk akasala. Fallibility-n-Kahiligan sa pagkakasala.
Farmer-n-Magsasaka. Farming-n-Pagsasaka. Farrier-?t-Ang nag babakal sa kabayo; mangagamot ng hayop. Farrow-n-Manga biik na inakay nang inahing baboy. Farrow-v-Manganak ang inahing baboy.
Farther-a-Malayo.
Farther-ad?'. -Malayo pa; lalong inalayo.
Fallow-a-Mapulapula. Fallow w-Ararohin. False-a-Hindi tama; masama; hindi totoo; magdaraya; mapag banal banalan; sukab sinungaling falso. False hood--Balatkayo;kasinungalingan.
Falsify-v-Dayain;
ran;
mag
hunmwad;
lagi.
ikawig.
yan ng
loob.
Fame-t>-Magbalita; ipagbantog. Familiar-a-Sanay; karaniwan. Faimliar--Kasaina; kalaguyo. Familiarity-w-Kasanayan. Familiarize- z/-Magsanay; mamalagi. Family-n-Familia.
Famine--Gutom; kagutuman.
Famish- v-Magutom; gutumin, marnulubi;
gumutom.
bunyi;
ma-
Fan-v-Pumaypay.
Fanatic-a-Masigla.
Fanciful-a-Maguniguni.
Fancy-n-Ugali; isip; wari; guniguni; hilig ng loob; aha; banta. Fancy z/Jsipin; mag wari; maguniguni; akalain; bantain. Fang-n-Pangil. Fantastic-a-Maguniguni; konowari. Far-a-Malayo. Far-adv.-Malayo. Farce-n-Konowa; kabiroan; bagay na hindi tama; kasamaan. Farcial-a-Konowaring. Fare-v-Lumakad; maglakad; suiniilong;
Fathomless-a-Hindi
Fatty-a-Mataba.
Faucet-z'-Grifo.
Fault-//-
sama;
bumuhay.
Fare--Halagang; 6 kuartang; nagbayad sa pagpapahatid; uj)a; pagkain. Fare well-m^r.-Paalam. Fare vell-n-Ang paalam. Fare well-a-Huling. Farm-w-Bukid; lupang sinasaka. Farm-v-Magsaka.
Faultless-a-Walang pintas; makinis; walang kapintasan. Faulty -a-May sala; di yari; may pintas. Favor -Tankilik; tulonir; ampon; abu!<>y;
pMiikakalinga;
biyaya.
Favor'/'-'I'innankilik;
umampon;
amponin;
tuniu-
abuluyan; pumaris.
long/
imukha;
FEL
Favorable-a-Mabuti; maganap. Favorite-a-Minamahal; layaw. Favorite-n-Ang rainaniahal; kaulayaw.
227
Felloe-ii-Kama.
PET
Fawn-w-Munting
nsa.
Felon-w-Tawong
Felon-a-Suitik;
suitik; taksil.
Tawong
taksil.
Fealty -n- Katapatan ng loob. Fear-n-Takot; hinala. tumakot1-V.ir -r-Maghinala; Fearful-a Matatakotin; mapag hinala; mapangambahini katakot takot; ma-
kasamaan.
imp.
&p. p.-Kinapa;
hinipo;
di-
namdam.
Felt-n-Fieltro.
sama.
Fearless-a Matapang; walang takot; ma-
Female-n-Babayi.
Feast-n-Piging;
b'ito;
piesta; kapistahan;
pagpipiging aglahi.
Feast-t'-Magpiging; rnagbito; ipagpista; raagalahi; pumista.
Feat-w-Gawa;
yari;
kagagawan.
Female-a-Nauukol sa babayi. Feminine-a-Nauu'<ol sa babayi. Femoral- a-Nauukol sa bayawang. Fen-n-Lawak. Fence--Bakod; bakuran. Fence-i;-Magbakod; bakuran. Fenoing-a-Pagbabakod; kabakuran. Fend-^-Iwaksi; lumaban. Fender-n-Ang lumalaban.
Feathery-a-Mabalahibo.
Feature-n-Yari;
F ennish-a -Malawak.
Ferine-a-Mailag; ramo; mabangis.
kayarian; hitsura;
mukha.
February-n-Febrero. Fed-^-Ipinakakain Federal-a-Nauukol; sa Federal. Federals-Federal. Federation-n-Kapisanang Federal.
.
Ferment w-Pagkulo ng alak. Ferment-v-Bumula ang alak. Fermentation--Pagbubula ng alaV. Ferocious-a-Mabangis; masama; masungit.
F erry-w-Ta wiran.
Ferry man-n-Taga tawid.
Fertile-a-Mataba; mabunga; malago. Fertileness-w-Katabaan ng lupa; kala.
goan. Fertility-n-Katabaan ng lupa.
Fertilize-i;-Patabain
ang
lupa.
karamdaman.
Feet--Mga
paa.
masaya; malugod.
wa-
Fervid-a-Maningas; mainit ang loob. Fervor-n-Kaningasan ng loob; kainitan. Festal-a-Masaya; maligaya. F ester-f -Magnana. Fester-w-Sugat na nagnanana. Festival-a-Masaya; nauukol sa pista. Festival--Piging; Festive-a-Nauukol sa piging; masaya; maligaya. Festivity-w-Kasayahan; kaligayahan. Fetch-z/-Dalhin; magdala. Fetch-w-Hibo; daya; biro. Fete-n-Piging; kasayahan. Fete f-Magpiging.
228
Fetid-a-Mabaho; bulok. Fetlock-#-Balahibo 6 buhok sa munika ng paa ng kabayo. Fetter-w-Pangapos ng paa.
Fig-w-Higo. Fight-n-Away; labanan.
invayin;
banga;
babag;
bungo;
umavvay;
Fight-z/-Labanan;
bumabag;
Fetter- ^-Gapusin
labanin; babagin;
humamon.
Figurative-a-Halimbawa. Figure-n-Numero; yari; kayarian. Figure-v-Kuentahin; magkuenta. Filament-n-Sumilid. Filch-7/-Umumit; umitin; nakawin. File-n-Kikil; taludtod; pagkakasunodsunod.
kumikil. Filial-a-Nauukol sa anak.
File-v-Kikilin;
Fib-v-Kasinungalingan.
Fib--z/-Magsinungalin. Fiber-n-Hibla.
Filigree-n
Sangkap ng ginto 6
pilak.
Filigree-a-Mainam; makinis.
Filings-w-Pinag kikilan; yumauam. Fill-v-Punuin. pumuno; bumusog; ma-
Fibrous-a-Mahibla. Fibula-n-Hebilla.
Fickle-a-Alisaga;
maulo/ masandat.
walang firme;
hindi
kabulaanan;
ng
kasinunga-
violin;
Filly-n-Inahing kabayo. Film--Balat na manipis. Filter-n-Salaan; pangpatalas. Filter- y-Tumalas; salain. Filth-n-Karamihan; dumi; kasalaulaan; sukal; kasukalan; dungis. Filthiness-n-Karumihan; kasukalan. Filthy-a-Marumi; marungis; malibair. Filtrate -c-Tumalas.
Fin-w-Palikpik. Final-n-Tapos; katapusan; pandulo. Final-a-Huling; katapustapusan.
Finality-)!- Katapusan. Finale-n Katapusan. Finally-a^t;.-Sa katapusan. Finance-w-Kuarta ng bayan. Financial-a-Nauukol sa kuarta.
mapakali;
Fiend-n-Demonio. Fiendish a-Parang demonio; nauukol sa demonio. Fierce-a-Mabagsik; mabangis; gahasa. maliah; maningas, Fiery-a-Malingas; pusok na loob.
Fife-n-Pito.
Finger-c-Fipuin ng madalas.
Finical-^-Tila maiiiain.
lima.
katapusan; diilo. Kinish r-'I'apusin; tapusin; utasin; riin; L :inapin; h imanira; lutasin.
Finis-tt-TapOB;
r
yaki-
lianga;
kinis
PLE
Fire-w-Sunog: apoy; sigd.
Fire-i;-Sunugin;
Fizz-9t-Hanin; suit.
Fizz-#-Suit; haginjj.
ilagay
ng apoy.
Fiz/le-7/-Sumuit;
humaging;
kumulang.
Fire inan-H-Fogonero. Fire place-n-Pinag aapuyan. Fire proof-a-l)i inakasusunog. Fireside-?i-Tabi ng pinag aapuyan. Fire wood-i-Gatungan. Fire work-n-Kuetes.
Firm-a-Matibay; tapat ang loob; lagi; malakas; matigas; matiis; matiyaga; matapang; hindi rnababago. Firm-n-Kapisanan. F irmament-n-Langit. Firmness-?!- Katibayan; katimtiman. First-a-Unang; kaunahan.
First-born-n-Panganay. First-class-a-Primerong classe; kabutibutihan. Firth-n-Baraso ng dagat. Fiscal-a-Xauukol sa kuarta ng isang
F lail-?i- Pambay o.
suson.
liab.
Flame-n-Lingas;
kaningasan;
Flame-y-Mag
lingas;
mag
liab.
Flange-n-Gilid.
F lannel-w-Frenela.
Flap-n-Tabing. Flap-y-Galawin; sampalin; ilagpak. Flap jack-n-Bibingka Flare-u-Lumiab; mag lingas. Flare-it-Kaningasan; ningas; lingas liab. Flash-v-Kumidlat. Flash-n-Kidlat; kisap. Flash-a-Makisap; makintab. Flashy-a-Makinis; kintab. Flask-n-Frasko. Flat-a-Yano; patag; pantay. Flat-n Lupang patag; isang grado ng isang bahay.
Flatten-v-Patagin; aalsalin; pulpulin. Flatter-v-Tuyain; manuya; magdiladila; purihin ng hindi totoo. Flattery-n-Pagpupuri ng hindi totoo.
Fish-v-Mangisda.
Fish bone-?i-Tinik.
Fisher- w-Mangingisda. Fish corral-w-Baklad. Fisher man-n Mangingisda. Fishery-w-Katungkulang mangisda. Fish hawk-w-Limbas. Fish hook-w-Kiba; taga; kalawit.
Fishing-n-Pangingisda. Fish monger-n-Ang nagtitinda ng isda. Fish-net-7i-Kitid; sakag; panti; lambat. Fish spear-n-Salapang.
Fishy-a-May maraming
Fissile-a-Baakin.
isda.
Flaw-u-Lumahang.
tumakbo;
Five-n-Lima.
Fixedly-^L-.-Matibay.
nakatakbo. Fledge-t;-Tumubo ang balahibo. Fledge-z/-Tumubo ang balahibo. Flee-c-Magtanan; tumakas; tumakbo. Fleece-n-Balahibo ng tupa. Fleece-v-Manekas; dayain. Fleecy-a-Mabalahibo. Fleer-v-Alipustahin; uyamin; murahin. Fleer-w-Uyam; alipusta.
FLO
Fleet-a-Matulin; Fleet-tf-Magmadali;
maliksi.
230
tumulin.
FOL
Fleet-w-Kapisanan ng mga sasakyan. Flesh-w-Laman ng tawo; karne. Flesh-v-Ipakain ng karne. Fleshy-a-Mataba; makalaman; malaman.
Flew-v. zwp.-Lumipad; nakalipad. Flex-v-Humubog.
Flexible-a-Malambot.
F lown-?;. p. ^.-Nakalipad
Fluctuate- c-Bumawas;
na.
Flexion--Pagbubog.
Flicker-v-Pumisik. Flicker-n-Pisik ng kandila.
bumaba.
Fluctuation-w-Pagbawas. Flue-H-Paasuhan.
Flier-w-Ang lumilipad; ang nagtanan. Flight-n-Takbo; tanan; takas. Fligbty-a-Palipad lipad ang isip. Flimsy-a-Di nmtibay. Flinch- ;-Umurong.
piraso. Fling-?y-Itapon; ipukol ihagis; ibalibag. Fling-n-Hagis; pukol; balibag.
Fluent-a-Malangis ang
magsalita;
salita;
mainam
mainam
manalita.
Fluency-n-Kainaman magsalita.
Fluid-a-Tunaw; lusaw. Fluid-^-Anomang bagay na
lusaw.
Flinders-w-Manga
F luidity-n-Pagkatunaw.
Flume-n-Daanan ng
1
tubig.
F luster-t'-Guluhin.
Fluster-n-Init; gulo. Flute-n-Flauta, Flutist-n Flautista,
Floats- Ano mang bagay na lumulutang. V, Float-z/-Lumutang. Flock n-Kapisanan; kawan. Flock-v-Umipon; pumisan. Floe-n-Agos ng hielo. Flog-v-Hampasin; paluin. Flood-n-Baha; apaw. Flood-f-Umapaw; apawin; bumaha. Floor-n-Sahig Floor-v-Gtimawa ang sabig. Flooring--Tabla ng sahig. Flop-v-Pumagpag; kumilos ng pabigla. Floral-a-Nauukol sa bulaklak. Floret-w-Muting bulak-ak.
Florist-r-Ang nagtitinda ng bulaklak. Florid-a-Makintab;maliwanag ang kulay. Flos8-n-Sutld
Flutter-^-Kumilos tumibok.
na
bigla;
guluhin;
Fly blown-a-Mabulok. Fly trap-n Panghuli ng lan.ia\v. Foal-n-Potrong bagong pinanganak Foal-z/-Manganak ang inahing kabayo.
Foam
w-Bula.
Flotage-n-Paglutang. Flotation-n-Pagpapalutang. Flotilla-w-Kapieanan ng mga sasakyang munti. Flounce--z/-Ihagi8 ang manga baraso at
binti.
Fog--Ambon.
Fog-T'-Umambon; lumabo. Foggage-n-Kugon. ,,j._ry-a-Balot ng iilap: inaambon Foi;y-}.-Taw<>ng mapurol ang isip.
1
Flounder-v-Kumilos; InmiindaglundaL:.
Flour-w-Harina.
l ;
oil>le-?i-Pinta8;
sala.
FOR
Fokl-M-Lupi; tiklop; pilegas.
231
FOR
malabo. kalakasan;
apilitan;
pagj>ilit.
Fol de rol-ft-Kaulnlan. Foliage--iManga dahon ng kahoy. Foliate-a-May dahon. Folio-n-Dahon ng libro. Folk-w-Manga towo. Follow-u-Suinunod, bumuntot. Following-n-Pag sunod; pagkakastmod: sunod. Following-a-Sumusunod; kasunod.
Folly-n-Kaululan; kabutingtingan.
Force-v-Gahisin; puersahin. Forcible-a-Malakiis; mapilitin. Forceps-w-Sipit. Ford-w-Batisan. Ford-u-Magtawid; bumatis. Fore-a-Naunang; na sa harap. Fore-a^r.-Na sa harap.
gawang
hunghang;
Fond
a-Mawiwili; maiibigin.
Fore and aft- Ang harap at likod. Fore bode-v. fwp.-Ipinagbawal. Fare boding-n-Kaba ng dibdib; agamagam ng loob. Fore cast-o-Humula; hulaan. Fore cast-n-Hula. Fore close-v-Magtuos; iwaksi. Fore closure-n-Pag tutuos. Fore end-w-Dulo sa una. Fore father-n-Kanunuan; magulang. Fore fend-ollagin; umilag Fore finger-w-Hintuturo. Fore go--z/-Maiwan; bitiwan. Fore ground-w-Lupa sa harapan. Fore head-^-Noo.
Foreign-a-Buhat sa ibang lupa. Foreigner- n-Taga ibang lupa. Fore know-i"-Maagap malaman. Fore man-n-Taga pamahala; ang namamahala; tawong natatanoha. Fore mast-w-Palo sa una.
hunhang
rnangmang;
mangmangan.
Fools cap-w-Papel de barba.
Foot-n-Paa; panukat na may isang dangkal at kalahati ang haba.
Foot-oL umakad.
Footing-n-Lugar ng paa. Foot ball-n-Bolang malaki. Foot fall--Yabag ng paa. Foot man-n-Sundalong lakad. Foot note-n-Huling sabi. Foot sore-a-Pagod; mapagal. Foot step-w-Bakas ng paa. Foot way-n-Landas. Fop-w-Tawong hunghang 6 mangmang.
Fore sail-n-Layag sa una. Fore see-z;-Unahan; urnagap; umuna. Fore show-oHulaan; ipakita.
Forest-n-Gubat; kagubatan. Forester-n-Taga gubat. Forestry-#-Karunungan tungkol sa gubat.
Foppery-n-Kaululan;
nang.
Forage-w-Sakati.
Forage-v-Humanap
hindi kaniya.
at
kumuha masque
F oray-n-Panduduit.
Foray-v-Manduit.
For as-much-cori/.-Sapagka't.
Fore stall-f-Unahan; asahan. Fore taste-n-Tikirn. Fore taste- u- Asahan. Fore tell-u-Hulaan; humula. Fore thought-n-Asa; hula. Fore token-n-Tanda. Fore tooth-ft-Ngipin sa harap. Fore top-w-Buhoiv sa noo. For e ver-arfy.-Magpakailan man; walang
hanga.
muna.
multa.
For bade--z/. ?'mj9.-Ipinagbavval. For bear-v-Tumigil; humimpil; tumangi; umayaw. For bearance-n-Tigil; paghimpil; kutimtiman; hinahon; kahinhinan.
Forfeit- f-Magprenda.
For
gave-u. im^?.-Ipinatawad.
Forge-n-Pandayan/ kalan. Forge- f-Huwaran; tularan; palsohin. Forger-n-Ang pumalso sa sulat. For get-u-Malimutan; pabayaan.
FOU
For getful-a-Malilimutin;
232
FRA
Foul-n-Gulo; umpog. Founds, imv. &. p. j).-Pinulot;
nakita;
%vapabaya; lang ingat; maligtaan. For give-f-Patawarin; rnagpatawad. For giveness-w-Patawad; pagpapatawad. For giving-a-Makapag papatawad. For got-v. twp.-Nalimutan.
nakapulot.
Found- z;-Itatag;
lang.
itayo; rnagtayo;
luma-
Foundation-n-Tatayuan ng bahay.
For
gotten-v.jp.^>.-Nilimutan
Fork-n-Tinedor.
Fork-?>Humiwalay.
Fourteen-a-Labmg
apat.
For sooth
hanan.
adv-Totoo',
tunay;
sa katoto-
Fonrteen-n-Labiang apat. Fourteenth-a-lka labing apat. Fourteen ih-n- Ang ika labing apat. Fourth-a-Ika apat. Fourth-n-Ang ika apat.
Fourthly-fl^v.-Sa ika apat.
For swear-v-Manumpa ng
ngan. Fort-n-Kuta.
Forte-w-Katovviran:
"Forth-adv.-Sa,
kasinungali-
ng
ibon.
dahilan.
gawing una.
Forth-a-Ikaapat.
Forth-n-Ang ikaapat. Forth coming-a-Darating. Forth with-adv.-Dahil dito. Fortieth--Ikaapat na puo. Fortieth-w-Ang ikaapat na puo.
Fortification-n-Kuta.
Fox-u-Maglasing. Foxy-a-Tuso; matalas. Fracas--Gulo; talo; usap. Fraction-n-Bahagi; quebrado. Fractious- a-Mapootin; masungit; sovvail. Fracture-w-Bali; basag; lahang. Fracture-v~Basagin; baliin; lahangin. Fragile-a-Marupok.
Fragility-w
Dupok; karupukan.
Fortify-^-Tibayin; guraa\va ng kuta. Fortitude-n-Tapang; tibay; tibay na loob; lakas; tigas; lakas loob.
Fortress-n Kuta. Fortuitous-^ Hindi sinasadya; nagkakataon; hindi tinalaga. Fortuity- -Kapalaran. Fortune--Yaman; kayamanan, kapalaran; pag aari.
Fragrant--Mabango; mainam ang amoy. Frail-w-Buslo; pangnan. Frail-a-Marupok; babasagin; mahina. Frailty-n- Dupok karupokan. Frame-^-Banhay. F rame-u-Magbanhay
;
.
Frame work-w-Banhay.
Franchise--Pahintulot
Franchise-7/-Ipahintnlot;
ng gobierno. pumayag.
Frangible-a-Marupok; dapok. Frank-a-Tapat ang loob; inaliwanag. Frank-y-Ipadala ang sulat na walang
sello.
Forum-w-Bahay ng hiicuinan. For ward-a-Mangahas. For wards-a^z/.-Sa gawing harapan. For ward-r-Ipadala. Foster-v-Pakanin; tumapang. bumaFought-?/, imp. & ^>.jp.-Lumaban; bag. umavay.
Foul-a-Mabulok. Foul-v-Bumulok; bulukin.
Frank-n-Si Francisco.
nl>l:
ang loob.
Fraternal-M-Nauukol
233
Fratricide-;/- A ng
FUG
Frill-n-Pilegas.
Frill-7j
natay
sa sariling ka-
patid.
Fraud-72-Daya;
liibo;
patibong;
paraya.
Fraudulent-a-Magdaraya;
suitik.
bun go.
Kray-7'-Gasgasin/
kuskusin.
Pilegasin. Fringe-w-Uria; gilid; dagdag; borlas. Frisk-Jj-Mag aliw; rnag likot; maglu dag; tumakbo. Frisk-n-Aliw; lundag. Frisky-a-Maaliw; malugod. Fritter-w-Buchebuche; maruya.
Fritter-u-Pirasohin. Frivolous-rt- Walang halaga;
walang
buluhan.
Friz-Frizz-u-Knlutin
ang buhok.
Free-u-Timawain;
nguin.
iligtas;
paluagin;
ha-
Friz/le-t?-Kulotin.
Free booter-n-Magnanakaw; manduduit. Free born-a- Hindi alipin. Freed man-?? -Tawong malaya. Freedom-n-Kalayaan. Free man-w-Tawong malaya.' Free will-n-Sariling gusto; kusa. Freeze-v-Maging bielo. Freight-n-Ang nilulan. Freight-7/-Ilulan; lumnlan. French-tf-Franceis; nauukol sa Franceis. French --Tawong Frances. French man-w-Taga Frances. Frenzy-n-Kaguluhan ng igip; galit. Frequence-Frequency-w-Kadalasan; pamamarati; pagkalagi. Frequent -a- Madal as; towi: gamit. Freqnent-f-Madalas dalawin; magmadalas; pamaratihin; mamalagi.
Frequently-a^v.-Madalas. Fresh-a-Sariwa; bago. P>eshen-7/-Panariwain. Freshet-n- Rah a.
Frock-n-Kamisola.
Frog-n-Palaka; tugak. Frolic-a-Masaya.
Frolic-n-Saya; kasayahan; lugod. Frolic-v-Maglikot; mag lundag; tumakl Frolic some-a-Masaya; malugod.
taj
Front-n-Harap,
harapan; mukha.
busilak.
F ro w- w-Woman
ulo; sowail.
Fresh man-^-Ang bagong nag aaral, Fresh water--Tubig na matabang. Fret- c-Magtampo; niagbalisa. Fret-n-Tampo.
Friar-n-Fraile.
Frairy-n-Kapisanan ng
Friction-n-Pagkuskos. Friday -Viernes.
Fried-/;,
mga
Fraile.
yahan; kahinhinan.
Fruit-n-Bunga.
imp.
&
p. ^;.-Nakaluto/
naka-
prito.
pukawin.
Frightful-a Katakottakot;
kakilakilabot;
Fruitage-n-Manga bunga, Fruitful-a-Mabunga; malago; mataba. Fruitfulness-w-Katabaan ng lupa. Fruition-w-Paggagamit; kagamitan. Fruitless-a-Walang bunga; karat. Frustrate-?;- Abalahin; supilin. Frustrate-a Walang kabuluhan. Frustration-n Pagpawala ng kabuluhs Fry-v-Prituhin; lutuin sa mantica. Fry-w-Ano mang bagay na pinirito. Fuddle-oPalasingin; maglasing/ luma
30
GAI
Fugitive-w-Ang nagtanan; turnekas.
234
Furcate-a-May sanga. Furfur-n-Balakubak.
GAL
sakdal;
busog,
Full-w-Kabusugan
Full-ady.-Lubos; Full-T/'Punuin.
kasakdalan.
puspos.
kaila-
kasangkapan
bakas; linang. pay
sa
bah ay.
Furrow-n-Tudling;
masusuklam.
sa gawi roon
gawin nang hindi Fumble-y-Biglain; tama. Fume-ra-As6; usok. Fume tf-Umaso; umusok. Fumigate-v-Isuob; sumuob; suobin. Fumigation-/z-Pagsuob.
Further-a-Dako roon.
Further-z/-Pasulungin: isulong;
long.
tumu-
F urtherance-n-Pagpasulong.
Further more-arfi'.-Bukod pa sa ritojlampas pa rito; mahigit pa. Further most-a-Kalayo layoan. Furtive-a-Tuso; ninakaw.
Fury-i-Galit.
Fumy-a-Maas6; mausok.
Fun-w-Saya; tuvva; kasayahan; ali\v. Function-n-Katungkulan. Functionary-w-Ang may katungkulan. Fund-tt-Pundo; puhunan; tinda.
Fund-v-Mamuhunan.
Fuss--Gulo;
talo;
pagtatalo.
Fust-n-Amoy na masama. Fusty-a-Maamag. Futile-a-Walang kabuluhan. Futility-w-Kawalang ng kabuluhan. Future-a-Nauukol sa panahong derating;
F unny-a-Masaya.
Fur-n-Balat at balahibo ng hay op. Furbish-u-Kiskisin; bulihin.
magiging.
OGab-w-Bibig, salita.
Gaily-^.-Masaya; maaliwaliw.
<
rain-n-Pakinabang; tubo.
kaluilu-
Gain-v-Tumubo,
inuhin;
magtubo;
itatua;
maiuilo
ta-
han.
niakinabang.
magkaila:
Gainsay-?/-Talikuran;
tuinaliina.
iad-w-Pasial.
Gadr-Gumala.
Gad
ialc--Bagyo.
(iall-w-Dagli;
apdo;
kapaitan;
tampala-
aan.
.
mainam:
ng
kilos.
(US
Galley-H-Kosina Gallon-n-Galon.
(
ng sasakyan.
Gallop-v-Tumakbo.
Jallop-/z-Takbo.
.
Gasp-n-Hingalo. Gastric-a-Nauukol sa sikmura. Gate -Trangkahan; trangka. Gate way-w-Paraan; daan; trankahan.
Gather-j;-Iponin;
Gallo ws-n-Bibitayin Galvanic-rt-Nauukol sa galvanieo. Galvanize-^'-Mag galvanizado. Gal van ized-rt- Galvanizado.
Gambol-w-Laro. Gambol- r-Mag laro. (iambrel-n-Paa ng kabayo. Game-#-Laro; biro. Game-a-Matapang. Game-v-Magsugal; magsabong. Gamin-w-Batang gala. Gamster-w-Ang naglalaro; magsusugal. iamler--( iansang barako. Gang-w-Kapisanan ng tavvo; bunton ng
(
tawo.
sugat.
Gang
Gape--Hikab.
Gape-i:-Maghikab. Garb-v-Damit; hitsura; pananamit. Garbage-n-Sukal; kasukalan.
Garble-v-Dikdikin; piliin.
Geese-w-Manga gansa.
Gelatin-n Jelea.
Gelatinous-a-Malagkit.
Gem-n-Sangkap. Gender-n-Kaibhan
bayi.
nang
lalaki
sa ba-
Genealogical-a-Nauukol sa lahi. General-n-General; puno ng hukbo. General -a-Karani wan; litaw; alam nang madia; hayag. Generally-adw.-Sa karaniwan; hayag.
General ship-n-Kalagayang general; katungknlang general; pagkageneral. Generate-?/- Paramihin; gumawa; gawa. Generations- Lahi.
ka-
Garrison-w-Manga
tino sa isang
sundalong nakadis-
Generous-a-Magandang
loob;
loob;
mabuting
lugar.
Garrulous-a-Masalita;
magaling; mapagaampon. Genesis-n-Genesis. Geniel- a-Maawain. Genital-a-Nauukol; sa isang panahon 6 sa isang lahi. Genitive-a-Nauukol sa kalagayang lalaki 6 sa kalagayang babayi.
236
tfentile-a-Hindi binyagan. Gentility-w-Galang; kagalangan. Gentle-a-Malambot na loob; mabait;
GLf
ng
ginto; duraduhin.
Gild-t/-Pahiran
banayad; ruaawain. Gentle folk-w-Tawong maginoo. Gentleman-w-Tawong maginoo; ginoo. Gentlemanlike-a-Parang ginoo; maginoo; mahal. Gentle manly-a-Mahal; magalang; maginoo.
Gim crack-n-Kasangkapan
kabuluhan; laroan.
Gimblet-Gimlet-n-Balibol.
na
walang
Gimp-w-Trencillas. Gin-n-Ginebra.
dahandahan;
tawong walang
Gird
^/-Bigkisin;
paligirin.
Girl-w-Batang babayi.
Girl
Geometry-n-Geometria. Germ-n-Pinangalingan; pinagmulan; nagbuhatan; binhi. German-7Z-Taga Aleman. Germane-a-Nauukol; bagay; akma. Germinate-^-Sumupling; magusbong.
Gestation-w-Pagkabuntis. Gesture-n- Kaway ng camay. Gesticulate-; -Kawayin; kumilos.
pi-
hood--Pagkabata ng babayi, Girlish-a-Nauukol sa batang babayi. Girt-v. imp.-B'imgkis. Girth-n-Ang bilog. Gist-w-Pandulo; kahulu?an. Give-v-Magbigay; bigyan; ipagkaloob;
tulutan.
Giver
(
magaral;
Glacier-n- Bundok
ng
hielo.
Gewgaw-w-Bagay na walang kabuluhan. Geyser-n-Bukalan ng tubig na mainit. Ghastly-a-Parang patay; maputla; katakot takot.
Ghastly-acfc/.-Katakot
bot; maputla-putla.
Glad-a-Tuwa; natutuwa; masaya; malugod; maligaya; matu\\a. Glad-v-AHwin; pasayahin. Gladden-?;-Sumaya; pasayahin. Glair-w-Ang puti ng itlog.
pahiran. Glairy-a-Nauukol sa puti ng Glance-n-Silip; tingin; maeid;
Glair-v-Ipahid;
liap.
itlog.
takot;
kakilakila-
Ghost-n-Nuno; guniguni; capre. Ghostly-w-Para 6 nauukol sa nuno. Ghoul-w-Demonio. Giant n-Giganti; tawong; malaki. Giant-a-Malaking malaki.
Giantess-w-Giganting babayi. Gibbet-w-Bi bitayan.
<
silay; su-
silipin;
suliapin; tu-
iibbof-y-Bitayin;
ibitin
sa
liig.
Gibbon-7i-Ungong
buntot.
<iil)bous-a-Hubog.
malaki
at
walang
Glassy a- Parang
(irleam-M-Sinag.
cristal.
Gibe-fl-Murahin; uyamin.
pintasin;
alipustain;
ileanings-n-Himalay.
ilf'lt('-//-l,u|)ang
simbahan.
nang
(}lee-n-To\va;
(
saya; lugod.
niasalita.
maliliw.
alay;
Jlib-a-Malangis;
r
salubong;
kaloob;
Gig--CalBa; salapang. Gig-v-Salapangin ang inda. Gigantic-a-Malaking malaki. Giggle-2;-Tumawa. Giggle-w Tawa.
'liiumer-w-Ilaw
iliinincr -7'
<
<
<
000
ning.
Glitter-w-Kislap.
<
237
GftW
GlitteriBg-tt-Maningning; makislap.
ilol>e
)>
God child-M-Inaanak. God daughter-n-Inanak. (odbayi). God dess-n-Babaying maganda. God father-n-Iriaama.
Godless-a-Walang Dios. God like-a Malualhati; parang Dios.
Godliness-tf-Kalinisan ng kalulua; kapurihan; puri; dikit; ganda.
(
-Mundo;
sangkalibutan.
Gloom-w-Dilim;
kapanglawan; lumbay;
lungkot. Glooni-i>I)umiliin.
"iO(lly-rt-Magalang;
",(nl
mapagdasal.
God
malungkot; nui(
mother-w-Iniina.
Gloomy-a-Mapanglaw;
send-w-Bahay
na
ipinagkaloob ng
P. Dios.
God
son-n-Inaanak; (lalaki).
kabunyian;
kamahalan.
Goggles-n-Salamin sa mata. Going-n-Pagparoon; pagpunta; pag alis. Gold--Gint6. Gold dust-w-Gabok ng gint6. Golden-a-May halong gint6; maginto.
Gold smith-w-Platero.
Gone-t\^>. ^>.-Nakaalis;
umalis
na.
Gong-w-Kuliling.
Good-n-Mabuti; masunurin. Good-w-Kabutihan; buti; kaamoan. Good-a^u.-Mabuti buti. Good-by-Good-bye- n- Paalam Good-by-Good-by sinter.- Paalam.
.
Glow-r-Kumislap;kumisap;mag liwanag.
Glow-w-Kislap; ningning; Glow worni-n-Uod. Glue-n-Pagkit; pandikit.
Glue-r-Idikit.
liwanag.
Goody -goody-a-Mabuti.
Goose-n-(:ransa.
.Glut-y-Lamunin.
Glut-w-Kabusugan; kahustuhan abala. Glutinous-a-Maganit. Glutton-H-Tawong matakaw. Gluttonous-a-Matakaw. Gluttony-n-Kasibaar ; k atak awan. Glycerine n-Glicerina.
Gnarl-?j-Kuton.
Gnarl-?/-Umangil;
tumahol.
Gnash-v-Sumagpang.
Gnat-n-Pulgas.
Gnaw-c-Kagatin; kumain; ngatngatin. Gnome-?i-Nuno: unano. Go-f-Pumaroon; pumunta; magpunta. Goad-n-Panudlong; tudlong. Goad-f-Tudlungin. Goal-w-Hanga; dulo; hanganan; hangahan; patay. Goat-n-Kambing.
(ioatee n-Balbas.
Gossamer- w-Kalapiaw.
Gossip-n-Sitsit.
Gouge-n-Lukob.
Gouge-z/-Ltikubin. Gourmand->i-Ta \vong matakaw. Gout-n-Sal<it ng Bukongbukong.
Goat herd-n-Ang nagpapastol. Gobble-f-Larnunin; umiyak ang pavo. Gobbler-w-Pavo; pavong barako.
Goblet-?i-Baso; kopa.
Goblin-H-Tianak; duende.
Gown-n-Damit.
GRA
Grab-u-Dakutitt; agawin.
GRE
kilos;
Grab n-Agaw; dakot. Grace-n-Gracia; ganda ng man ng ugali. Grace-i;-Ihulog ang gracia.
Graceful-fl-Maganda;
kaina-
Graphic-a-Nauukol sa salat. Graphite--Tinga. Grapple-a-Magbuno; bumuno. Grapple-w-Buno; sungaban. Grasp- v-Hawakan; humawak
k unin
marikit;
makinis;
mainam ang
*loob.
kilos.
Graceless-a-Bastos;
hamak.
loob;
Gracious-a-Magandang
mabuting
agawin; darnpptin. Grasp-^- Hamak; dampot. Grass hopper-n-Balang; lukso. Grassiness-n-Kalaguan ng damo. Grass- widow -n-Bao sa buhay. (baba-
&)
Grass-widower-w-Bao sa bubay Grassy-a-Maramo.
Grate--Alitiit. Grate-f-Umalitiit.
(lalaki).
ilagay sa grado.
ikudkod;
kumayod;
lumangitngit.
ang
carera.
Graduation-tf-Paglabas sa escuela.
Grain-n-Butil; binhi. Grain--z/-Bumutil.
sa
gramatica;
trigo; pa-
Granary-n-Bangan; taguan ng
Gratis -a- Walang bayad. Gratitude-n-Utang na loob. Gratuitous-a-\Valang bayad. Gratuity -w-Bigay; pagbigay; kawalan ng bayad. Gratulate-v-Batihin; bnmati.
Grand-a-Dakila; marangal; maginoo; malaki; magalang; bantog; mahal; kagalang galang. Grand childn-Apo; ihapo. Grand daughter-w-Apong babayi. Grande-n-Tawong dakila; 6 marangal. Grandeur--Kadakilaan; kalakihan; kai-
Gravel-n-Buhangin na magaspang.
lalaki;
ingko.
;
Grandiloquence-n-Salitang
marangal
kainaman
ng pananalita.
Gravy-n-Sawsaw. Gray-a-Upat; mura; kayumangi. Gray-;z-Kulay na kayumangi. Gray beard-n-Tawong matanda. Gray headed-a Mauban; maputi ang
<
i
ulo.
ravish-^- Kayumangi.
<
rraze-V'Magpastol.
Jra/ing-??-
Pagpapaatol.
magkaloob;
<
J
nKi^rl)iL :>y.
l-::iloob.
rant-;/-
i^ ;iy;
mantika* Greasy-^Maniantika;
nj>
mataba; mascbo;
sa
kalooh.
'
tuhnd.
sa
Great-granddanghter-n-Apo
Great-grand
<
tuhod
it-cat
Ama
nj>
nuno.
i.
<
ircat
-grand son-
<iix-be-n-Pilepile.
6RO
Greed-w-Kaingitan; nasa; katakawan; kasakiman. Greedy-a-Matakaw; mapagnaea; maeakim. (ireek-a-NauiiM)l sa taga Griego. Greek-n-Griego. Green-rt- Verde; hilaw; sariwa iiuira.
239
Grog-n-Alak.
GUE
kasal.
Vasal.
G reen-n-Kulay
verde.
Groom- v-Magalaga sa kabayo. Grooms man- -Abay ng lalaki sa Groove w-Bakam; bakas.
Groove- oBakasin.
Green-oSumariwa.
Greenish-a-Verde; hilaw. Green horn-w-Tawong hindi
niarunong;
-zx-Apuhapin; damahin; kapain. Gross-a-Bastos; rnagaspang; masinsin; inapurol; makapal; walang hiya. (rross n-Bilang ng isangdaan at apat na
Grope
puo
(
at apat; 144.
Grey-a-Kayumangi.
rriddle-n-Ka waling mababavv. rridiron-n-Ihawan. Grief-fl-Dalita; lunkot; hambal; davvas; luinbay; hapis; dalamhati; taghoy. Grieve-v-I)amdamin; magdamdam; hu(
Groundlees-v- Walang katowiran. Ground nut w-Muni. Ground work-w-Tatayuan ng balmy. Group--Grupo; bunton; katipunan.
G rove-/z-Kahoyan.
Grovel-^-Gumapang sa lupa; humamak. Grow-v-Tumubo; tumaas; dumami; lumago; sumilang. Growl-^-Umangil;' dumabog; dumaing.
(nrowl-n-Angil; dabog; daing. Grown-v. p. ^.-Tumubo na; na!<atubo Growth-n-Tubo; paglaki. Grub-v-Hukayin; putulin sa ugat. Grub-n-Uod. Grudge-n-Dula sa kapua; tanim sa kapua. Grudge-77-Dumula sa kapua.
Grim-o-Mabagsik; madilim ang mukha. Grimace-n-Ngiwi; kibit. Grimace-i?-Kumibit; ngumiwi. Grimalkin-7i-Pusang matanda. Grime-n-Dungis; uling; dumi.
Grime--z/-Dumungis;
dumumi.
Grimy-a-Marungis; rnarumi.
Grin-f-Ngumiti.
Grin-n-Ngiti. Grind-7/-Gumiling; mulihin; alilisin. Grinder-?i-Ang gumiling; bagang.
Gruel-n-Sabaw.
Gruff-a-Bastos.
Grind stone-n-Hasahan.
Grip-z/-Hawakin; humawak.
Grip w-Havvak Gripe-u-Hawakin ng mahigpit; rap; sumakit ang tian. Gripe-?i-Hapis; hirap; hawak. Grippe -n-Sakit ng lalamunan.
maglii-
Grum-a-Tahimik; madilim ang mukha. Grumble- c-Bumulongbulong; dumalxjg; dumaing; magdalamhati. Grunt n-Gukgok. Grunt-v-Gumukgok. Guana-n-Bayawak. Guano-w-Dumi ng ibong dagat.
Guarantee-*; Tibayan; katibayan; tindi. Guarantee-v-Tibayin; tindigan; bigyang; ng katibayan.
Gristle-w-Butong malambot. Grit-n-Buhangin;tapang;kabuoan ng loob. Grit-z/'-Gilingin; gumiling. Gritty-a-Matapang. Grizzle-n-Kayumangi. Grizzly-a-Kayumangi. Groan-n-Hibik; Halinghing.
\
Ang
nag-
G uardedly-adr.-Maingat.
Guardian-7i-Poder; taga ingat ang
yaman
ng
ulila.
manga
pag-
Grocery-n-Tindahan
kain.
nang manga
Guest-n-Visita; nanunuloy.
HAF
Guffaw-w-Halaklnk; tawang malakas. Guidance-n-Pagturo; pagakay. Guide- oAkay in; ituro.
240
Gun-w-Baril.
HAL
Guide-n-Taga turo; taga akay. Guile-n-Hibo, daya. Guileful-a-Nakahihibo; magdaraya. Guileless-a-Walang daya. Guillotine w-Makinang pamugot ng ulo.
Guillotine-v-Pugutin ang ulo. Guilt-n-Kasalanan; sala. Guiltless-o-Walang kasalanan. Guilty-a-May kasalanan. Guise-w-Hitsura; bikas. Guitar-n-Guitara.
G urgle-- Mugmog.
G ush--t/-Bumukal.
Gush-n-Bukal. Gusset-n-Sukob.
Gulch-n-Sungoy; saluysoy.
Gulf-n-Baraso ng dagat; loobGull-v-Dayain; manekas; tekasin.
Gull-Tz-Daya; tekas. G ullet-n-Lalam unan
yain.
.
Gullible-a-Makakadaya;
madaling
da-
Gully-n-Sungoy saluyeoy.
Gully-i'-Sumaluysoy.
Gulp-r-Lamunin. Gulp-w-Ang nilamon; anomang bagay na nilamon. Gum-n-Dagta; katas; goma. <j>iim-z/-Kumatas; lumapot. Gum-n-Gilagid ng ngipin. Gummy-a-Madagta; makatas. Gump-n-Ulol. Gumption-w-Katusnhan; talas.
Gyrate--Uminog; umikit.
Gyration-w-Paikit; painog. Gyratory-a-Pagikit; paginog.
Gyve-w-Pangapos. Gyve-r-Gapusin.
Ha-Hah-m^r.-Ha.
Habiliment-n-Damit.
Habit-n-Ugali; kaugalian; kagawian; nagkaratihan.
pi-
Hag-n-Babaying masama
at
]>angit.
ng
magpugay.
ban
Hail Btorm-A-Ulan ng bubog.
Hair-u-Buliok;
balahibo.
r
Hack
Hack--Carruaging inupahan.
Hack-rt-Inupahan. Hackle-v-Suklayin ang sinulid <> bulak. Ilarkle-n-Suklay ng sinulid o bulak. Hackney-a- K abay5. Hackney-rt-Karaniwan, inupa-luin. Had-?;, imp. p, p.-Xagkaroon. Haft-?i-Bitbitan; tangnan.
na
inunti
ng
[airy-o-Mabobok.
l;ilcyun-?/-Liinl)as.
HAN
Half-rt-Kalahati.
241
Hanging--Pagbitay.
HAR
Halfbreed-n-Mesti/o; mestiza. Half brother-H-Kapatid sa ama 6 sa jina. Half caste-n-Mesti/o; mesti/a. Half penny-n-Isang kuarta. Half sister ng ama 6 sa ina
Hang man-v-Verdugo;
n-Kapatid
(babayi).
Half
witted-rt
Mahina ang
isip.
HaU-*-Salas.
alleluiah-Hallelujah-?>/fcr.-Jesus,
Ma-
Hankering-n-Nasa; pita. w-Kapalaran; palad. Hap-v-Mapalaran; magkataon. Hap hazard-a-Walang ayos. Haphazard-n-Kapalaran; ang pagkakataon palad. Hapless-a-Walang palad; sawing kapalaran; malungkot.
Hap
Halo--Limbo.
Haltn-Tigil; hinto: kapilayan. Halt-w-Humantong; tumigil; huminto. al ter- w-Morti gon
kalu-
ma
Halyard-;/-Lubid ng layag.
Ham-n-Hamon.
Hamlet-tt-Nayon.
ikalong.
umabot.
Hand breadtb-w-Dangkal. Hand cuff-n-Pangapos rig kamay. Hand cuff-r-Gapusin ang kamay. Hand full-n-Isang haya; dakot.
Handicap-w- Abala; palugit.
Handicap-u-Palugitin. Handicraft-n-Katalasan: talas; lalang. Handily-a-Ginbawa; madali.
Hard-a-Matigas; malakas; batibot; masipag mahirap; hindi malambot; mabagsiV-; masungit. Hard-adivMatigastigas. Harden-?y-Tumigas. Hard hearted-a-\Valang awa; ganid. Hardihood--Tapang; pangahas. Hardily-a^7/.-Mangahas. Hardness--Katigasak. Hardship-n-Kapagalan;kahirapan;pagal;
hirap.
Handiwork-n-Ginawa ng kamay.
isip.
ba-
Hand
saw-ft-Lagaring munti.
Hand Hand
Harmonium-n-Silendro.
Harness-n-Guarniciones. Harness-7/-Magsingkaw; singkawin. Harp-^-Arpa.
,
ilaylay; isamsabitin.
sa
31
HAF
Guffaw-n-Halakhak; tawang malakas. Guidance-n-Pagturo; pagakay. Guide- u-Akayin; ituro. Guide-n-Taga turo; taga akay. Guile-n-Hibo, daya. Guileful--Nakabihibo; magdaraya. Guileless-a-Walang daya.
Guillotine w-Makinang pamugot ng ulo. Guillotine-v-Pugutin ang ulo.
240
Gun-w-Baril.
HAL
Gun-v-Mangaso. Gunner-^-Ang marunong bumaril. Gunning-n-Pangangaso. Gun powder-n-Pulvora ng baril. Gun shot-n-Putok ng baril.
marunong
baril.
magkum-
Gun
stock-n-Tangnan ng
Gurgle--z/-Mugmogin.
G urgle-- Mugmog.
Gush-7/-Bumukal. Gush-n-Bukal. Gusset-n-Sukob. Gust-w-Lasap; lasa; hipo ng hangin. Gusto-n-Lasap; gusto.
Gulch-n-Sungoy; saluysoy.
Gulf-n-Baraso ng dagat; loobGull-iy-Dayain; manekas; tekasin. Gull-/z-Daya; tekas.
Gusty-a-Mahangin.
Gut-n-Bituka; isaw. Gut-v-Alisan ang bituka.
da-
Gullet-n-Lalamunan.
Gullible-a-Makakadaya;
yain.
madaling
Gummy-a-Madagta; makatas.
Gump-n-Ulol. Gumption-n-Katusnhan;
talas.
Gyve-?i-Pangapos. Gyve-f-Gapusin.
Ha-Hah-m/(T.-Ha. Habiliment-n-Damit.
Habit-n-Ugali; kaugalian; kagawian; pi-
nagkaratihan.
Habit-z;-Tuinira;
tumahan; dalawin
;
ng
Hail-w-Bugbog;
bati.
madalas.
Habitable-a-( lawi
Habitation-n-Tirahan; tahanan; tungan. Habitual -rt-Lagi; lagi na. Habituate-7/-Lumagi; mamalat:i. Habituation-n-Pamamalagi. Ilack-7/-Tagain; hiwain; tadtarin. Hack -Hiwa; taga; tadtad. Hack--Carruaging innpahan.
<'
Hail-v-Umulan ng bubog; buniati; butiiii; magpugay. Hail storm--Ulan ng bubog. Hair -u-Buhok; balahibo. Hair breadth-a-Lapad ng isaiig btilmk. Hair breadth-n-Ang lapad ng isang bubok. Hairless-a-Walang buhok; panot; upnt. Hair ](in-//-Ipit. munti Hair spring-n-Kucnlas na ng
orasan.
bulak. Hackle-r-Suklayin an^r sinulid bulak. Hackle-n-Suklay ng sinulid Hackney-rt- K abayd. Hackney-ft-Karaniwan, inupa-lian.
'
Hairy-o-Mabuhok.
I
lalcyon
?/
l.imltas.
Halcyoii-r/ Taliiniik;
inasaya.
sakit.
Had-?;, imp.
/),
/?.-Nagkaroon.
Hale-a-Malakas; Hale-r-Hilahin.
walang
Haft-?i-Bitbitan; tangnan.
HAN
Half-a-Kalahati. Half breed -n-Mestizo; mestiza, Half brother-w-Kapatid sa ama 6 sa |ina. Half caste-n-Mestizo; mestiza. Half penny-n-Isang kuarta. Half sister ng ama 6 sa ina
241
Hanging--Pagbitay.
HAR
Hang man-v-Verdugo;
n-Kapatid
(babayi).
isip.
alleluiah-Hallelujah-mfcr.-Jesus,
Ma-
Hria y
Jose".
Hankering-w-Nasa; pita. n-Kapalaran; palad. Hap-v-Mapalaran; magkataon. Hap hazard-a-Walang ayos. Hap hazards- Kapalaran; ang pagkakataon palad. Hapless-a-Walang palad; sawing kapalaran; malungkot.
Hap
Halo--Limb6.
Haltw-Tigil; binto: kapilayan. Halt-?>Humantong; tumigil; huminto. al ter-n-Morti gon
kalu-
ma
Halyard-w-Lubid ng layag.
Ham-n-Hamon.
Hamlet-w-Nayon. Hammer-n-Martillo; pukpok; pamukpok.
Hammer-w-Pukpokin; pumukpok.
Hammock--Duyan.
Hamper-n-Buslo Kaing; abala. Hamper-v-Abalahin; ilagay sa buslo.
ikalong.
Hand-v-Iabot; umabot. Hand breadth-?i-Dangkal. Hand cnff-n-Pangapos rig kamay. Hand cuff-r-Gapusin ang kamay. Hand full-n-Isang haya; dakot. Handicap-w- Abala; palugit.
Handicap-v-Palugitin. Handicraft-n-Katalasan: talas; lalang. Handily--Ginbawa; madali.
Harden-7/^Tumigas.
ganid.
Hardihood--Tapang; pangahas.
Hardily-adz/.-Mangahas. Hardness-w-Katigasak. Hardship-n-Kapagalan;kahirapan;pagal;
hirap.
lamasin;
Handle--Tatangnan; bitbitan; tankay; puluhan Hand made-a-Yari ng kamay. Hand maid Handmaiden n-AHlang ba.
Hare brained-a-Ulol; mahina ang Hare lip-n-Hiwas. Harem -M-Kuarto ng babayi. Hark -v-Pakingan.
Harlot-n-Hitad; puta; patutot. Harm-w-Sakit; hirap; kahirapan.
Harm-'Z/'Pasakitin; sirain.
isip.
bayi.
Hand saw-w-Lagaring
munti.
Hand spike-n-Pangsual. Hand \vriting-w-Sulat kamay. Hand \-a- Ma talas; sanay; marunong.
Hang-2/-Bitayin;
ibitin;
ilaylay;
isam-
Harmful-a-Makakasira; masama. Harmless-a-Di makakasira; maarno. Harmonic-w-Silendro. Harmonium-n-Silendro. Harness-n-Guarniciones. Harnes8-7^Magsingkaw; singkawin.
31
HAY
Harpoon--Salapang.
Harpoon-7/-Salapangin.
242
HE A
Hayloft--Taguan ng damong tuyo. Haymow-w-Taguan ng damong tuyo.
gumawa
Harrowiug-n-Pagparagos. Harry-c-Nakawin; magnakaw; manduit. Harsh-a-Mabagsik; masungit. Harshuess-/z-Kabagsikan; kasungitan. Hart-n-Usang lalaki; sungayan. Harts horn-n-Sungay ng usang lalaki. Harum-scarum-a-Paulol; papaano. Harvest-n-Pagaani; paggapas; ani. Harvest-tf-Umani ariihin; gapasin. Harvester-n-Ang gumapas. -Has-f-Mayroon. Hash-n-Pagkain na sahogsahog.
Hash--z/-Tadtarin.
puno;
Heading-^-Pandulo.
Hasp-w-Seradura; kandaro. Hast-u-Mayroon. Htase-n-Kabiglaan; kadalian. Haste-Hasten-c-Biglain; magmadali; makbo; maghaplit; haplitin. Hastines-w-Kadalian; kabiglaan. Hasty-a-Bigla; madali. Hat-n-Sombrero; sambalilo. Hatch-t-Pumisa; humalimhim. Hatch-n-Pagpisa; halimhiin. H atchet-n- Palataw.
Hate-w-Galit;
tu-
Headlong-a-Papaano.
ng
may
kasalanan.
Head-spring-n-Piiiangalingan;
ulo.
bukalan.
matigas ang
sakit;
ulo.
tanim sa loob.
Heal-v-kumaling;
pagalingin; gamutin.
galing.
Hate-f-Magallt. Hateful-a-Kalupitlupit;
Health--Kawalan ng
kasamasama;
tawan.
kasuklamsuklam.
duminig; ma-
manainga; pumakingan.
batakin.
Haul-n-Batak;
hila.
Hearing n-Dinig; pandinig;litis;paglitis. Hearken-v-Pakingan; manainga; batyagin; dingin; nuikiiuatyag. Hearsay-n-Siteit; alingawngaw;
l>alita.
Haul-n-Dayami
Haunch-7i-Pigi.
Haunt-v-Mamamalagi; lumagi. Haunt-n-Yungib; kagawian. Have-( -Magkarooir, niangyari. Haven-n-Punduhan; lugar na walang kapanganiban. Haversack-n-Dalaan ng pagkain.
Havoc-n-Kasiraan; Uaw-n-Pagkautal. Haw-i/-Umutal.
r
Heart
loob;
i'elt-a-Buhat
sa
puso;
lapat
na
malalim.
j);i.L
li]nil.
sa
jmso.
Hay-w-Damung
tuyo.
Heat-c-Painitin;
Heatlic-n -//-Tawo
idarang;
uminit,
Hay
cock-n-Taluinpok.
na
liindi
binyagan.
HEM
gan.
Heave-t'-Itaas;
243
HIC
Hemisphere-n-Kalahating Hemorrhage-w-Banguyngoy,
Hemp-n-(^Jopra; abaka. Hen-w-Inahin. Hence-o^y.-Dahil dito.
magbuhat.
langit.
Heaver-H-Taga buhat. Heaviness-n-Kabigatan; bigat. Heavy-a-Mabigat; malaki; matindi. Hebrew-^-Judio; wika ng Judio. Hebrew-a-Judio; nauukol sa Judio. Hectic-a-Ayon sa utos.
Hectic-n-Lagnat;
tisis;
Herbage-w-Damu.
Herculean-a-Malakas na lubha. Herd-7/-Manada.
Herd-z?-Magpastol.
tuyo.
Hector-n-Tawong bastos at hambog. Hedge-n-Bakod. Hedge- r-Magbakod: kulungin. Hedge row-w-Bakod. alagaan Heed-t'-Tumupad; magingat;
ingatin; makinig. Heed-n-Ingat; pagkakalinga. Heedful-a-Maingat; mahinhin; mabait. Heedless-a-Pabaya; walang ingat 6 kalinga.
Heel-r-Sakong. Heel-7y-Yurakin ng sakong. Heft-n-Bigat; kabigatan. Heifer-ra- Bulo ng baka 6 kalabaw; ba-
Herds man-w-Ang nagpapastol. Here -adv,- Dito dini. Here about-Hereabouts-a^.-Dito; dini; sa gawing dito. Here after-ari?;.-Bubat ngayon. Here after-n-Ang panahong darating. Here at-adu.-Dabilan dito. Here by-a^v.-Dahilan dito. Hereditary-a- Nauukol sa mana. Here in-a^.-Sa ito. Here of-ado. -Buhat ngayon. Here on-arZ/\-Dahilan dito.
Heresy-w-Mali Heretic-n-Ang
palataya.
Heinous-a-Katakot takot;
bastos;
kalupitlupit;
Hereto-Hereunto-adv.-Hangang ngayon. Here tofore-a<iy.-Hangang ngayon. Here unto-acfa/.-Hangang dito 6 ngayon. Here upon-ad'vDabilan dito.
Here
with-acfo-Dariil
dito.
puang tawo.
Hermitage-n-Bahay ng tawong kulung
sa
kusa.
Hero-n-Tawong bayani;
infierno;
tawong mata-
Hellish-a-Nauukol sa
parang
Helms man-M-Ang umugit sa sasakyan. Helmet-n-Capecete. Help-n-Tulong; ampon; katulong; abuloy; paggibik; kupkop. Help-u-Tumulong; amponin; kupkupin; gikban; abuluyan; umampon; gumibik.
Heroism-n-Pagkabayani.
Heron-n-Kamuboy.
Her
Hers-jpro.-Kaniya; niya; (babayi). self pro.-Siya rin; (babayi). Hesitate- u-Umutal. umunouno. Hesitation-a-Pag uutal; kautalan.
dukha;
gi-
Hiccough-n-Sinok.
HIS
Hiccough-f-Magsinok. Hid-Hidden-v. imp. &p. p.-Tinago; natago.
HOM
Historian-n-Taga
sulat
ng
historia
buhay.
Historic-Historical a-Nauukol sa Histo
ria.
History-n-Historia.
High-a-Mataas; dakila.
H igh-ad v -Itaas.
Higher-a-Mataas pa; lalong dakila. Highest-a-Kataastaasan. High-flown-a-Hambog; palalo. High-handed-a-Tampalasan. Highland-w-Lupang mataas. High lander-n-Taga bundok. Highly-a<fo/.-Totoong marami. Highness n-Kataasan; taa8. High road-w-Lansangan.
High-spirited-a-Maliksi, mangahas. Hight-n-Taas; kataasan.
Hither to-atfa/.-Hangang dito; hangan ngayon. Hive-w-Bahay Pukyutan; butlig. Hive-u-Itago; ipunm.
Hi ves-w- Bulling.
Ho-Hoa-m^er.- A ba.
Hoar-a-Maputi; mauban.
ang buhol
Hobble-v-Humingkod. Hobble-TZ-Lakad na pilay. Hobby-Hobbyhorse-^-Laroan na kabayc Bobgoblin-n-Demoniong munti. Hod-rc-Panghakot ng ladrillos. Hoe--Asarol.
Hoe--6/-Asarolin; magasarol.
(lalaki).
Hind-w-Likod; Likuran. Hind-a-Likod. Hinder-d-Likod. Hinder-v-Abalahin; umabala. H inderance-n- Abala. Hinder most-a-Huli sa lahat; kahulihulihan.
Hog--Baboy.
Hoggish a-Matakaw; salahula. Hog pen-w-Kulungan ng baboy. Hoiden-w-Babaying mangahas.
Hoiden-a-Tanipalasan; bastos.
Hoist-v-Itaas;
buhatin;
taasan.
Hold-w-Bawak; Tangnan.
lahat;
kahulihuli-
mamalagi
pista;
kapie
Hint--Sulsol.
Hip-w-Pigi.
Holiday-a-Masaya; maligaya. Holiness-n- Kabanalan kasantosan. Holland-n-Hollanda. Hollo w-\Valang laman; kalog; kuyuir
;
pas.
Hollow-w-Hukay.
Hollow-v-lhukay; hukayin. Holster-w l>alagyan ng rebolber.
Holy-a-Banal; lualhuti;
sa
.Santa.
MOR
Homely-a-Pangit; hindi maganda. Hornemade-a-Yari sa bahay. Homesick a-May gustong umuwi. Homespun-a-Yari sa bahay. Home stead n-Lupa ng magsasaka. Homeward-arfrt.-Sa gawi ng bahay. Homieide-fl-Ang natay sa kapowa. Homilist-n Pari/ pastor. Hoinmock-n-Gulod; pugpog.
245
Horse-t/-Ibigay sa kabayo.
HOW
ang kabayo;
sumakay
Horse back-n-Likod ng kabayo. Horse fly-n-Bangaw. Horse hair-n-Buhok ng kabayo. Horse laugh -n-Halak. Horseman-w-Ang marunong sumakay sa
kabayo.
Hone-n-Hasaan; talaran.
Hone-v-Ihasa; Talarin. Honest-a-Mahinhin; marilag; tapat ang loob; hindi magdaraya. Eonesty--Katapatan ng loob; karangalan.
Horse play-n-Larong bastos Horse shoe-n-Bakal ng kabayo. Horse whip-n Latigo. Hortieulture-^i-Paggagawa ng halaman.
Horticulturist--Ang
naghahalaman;
maghahalaman.
Hosarina-w-Josana.
ligaya at sa-
Hose-w-Medias. Hosier-w-Ang nagtitinda ng medias. Hosiery -n-Manga medias. Hospitable-a-Magandang ugali 6 kaugalian; magalang.
rap ng bagong kasal; luna de miel. Honor-n-Karangalan; dilag; galang; puri. Honor- v-Igalang; purihin; mahalin. Honorable-a-Marangal; bunyi; bayani;
marilag;
dakila.
at bastos.
H ospital-n-Ospital.
Hospitality-;z-Kainaman ng ugali. Host-n-Ang may bahay: may visita ang bunton ng tawo.
Hostess-n-Ang
Hostile-a-Galit.
may bahay
(babayi).
Hood wink-^-Dayain.
Hoof-w-Kuko ng kabayo. Hook-n-Tagakalawit; panungkit; sabitan.
Hook-ir-Kibitin; isabit; kalawitin;
lawit.
kuma-
t otel-w-Bahay
tuluyan.
Hooked-a-Baluktot.
Hoop-w-Bilog; pamigkis ng bariles. Hoop-t;-llagay ang pamigkis. Hoot-^-Hiyawin; huiniyaw. Hoot-n-Hiyaw; sigaw.
Hot-head-n-Tavvong matigas ang U!D. Hotly-a^i;.-Mabagsik; madali. Hotness-n-Kainitan; gulo. Hot spur- n-Tawong mainit ang ulo.
H ough-n-Bukongbukong.
Hound-n-Asong mataas
katawan. Hound-z/-Buntotin. Hour-^-Oras. Hourly-a-Orasoras.
1.
at
manipis ang
Hop-n-Kumandirit.
1
op-r-Kandirit.
pilitin.
Hope-r-Umasa; asahan. Hopeful-a-Ma-aasahan Hopeless-a-Walang asa; walang pagasa. Hopple-n-Gapusin ang paa ng hayop. Hopple-n-Pangapos ng paa ng hayop. Horde-w-Bunton ng tawo.
Horizontal-a-Pahiga; nakahiga. ijOrn-n-Sungay. Horn-t-Suagin; manuag. Horned-a-May sungay.
ourly-cwfo.-Sa orasoras.
House-n-Bahay; tirahan. House-^-Ilagay sa bahay. House-breaker w-Magnanakaw. House hold-w-Manga tawo sa isang bahay House keeper-n-Taga ingat ang bahay;
taga pamahala sa bahay, House keeping-n-Pamamahala sa bahay. House maid--Alila sa bahay. House wife-n-Ina ng isang familia.
Hove-imp.-Tinaas; binangon. Hovel--Kubo na walang kabuluhan. hlover-^-Huag umalis. How-adz/.-Paano; sa anong paraan; bakin.
anomang
Borse--Kabayo.
However-cwy'.-Datapuat.
left
Howl-t>Tumahol; umangil: humulhol. Howl-n-Tahol; angil; holhol; sigaw. Howler-n-Ang sumigaw. Hub-n-Maso. Hubub-n-Gulong malaki; kaguluhan.
Huckster-w-Maglalako. Hukster-z?-Maglako. Huddle--^ -Umipon. Huddle w-Ipon;bunton; gulo; kaguluhan
&
p. ^>.-Sinabit;
sinampay
nakasabit.
Hue-n-Hukay.
Huff-w-Galit;
hambog. magmaya-
bang. Hui'fy-a-Mapootin;
hambog.
Hug-n-Yakap;
hagkan.
Hunts man-n-Mangangaso.
Hurdle-n-Bakod:
pangharang.
Hurricane-w-Unos.
Hurriedly-arZ^.-Biglangbigla. Hurry-n-Pagmamadali; kadalian.
Hum-n-Awit.
Hum-r-Mag
awit.
Hurt-r-Babagin; bogin.
Hurt-n-Sira;
saktan;
sugatin; bug-
sakit;
bugbog.
sama.
tahimik.
Humble-a-Mababa ang
Humble-v-Hiyain.
loob;
Humble bee-w-Kumnmo.
Humbng-n-Daya; kayabangan; kahambugan; tawong hambog 6 magdaraya.
Humbug-?;-Dayain; magdaraya.
Husband-w-Asawang lalaki. Husband-f-Magsaka. Husband man-n-Magsasaka; ang nag])apaupa sa araw araw. Husbandry-n-Gawa; trabajo. Hush-v-Huag kumibo; patahimikin. Hush-n-Katahimikan; kawalan ng kibo
6 gulo. Husk-n-Balat, Husk-r-Balatin;
Humdrum a-Makayayamot.
Humid
:
a-Basa.
snpilin.
Humidity-n-Pagkabasa
IIumiliate-v-Hiyain;
alisin ang balat. Husky-a-Malakas; paos; mapaos. Hussar-n-Sundalong caballeria. Hussy-n-Babaying tampalasan.
pagyuko.
Hustle-u-Sumipag;
dali
maghaplit;
magmakasi-
Hummock-?i-Gulod; pugpog. Humor-w-Kaugalian; kilos. Humor-v-Palayawin; sumunod ang gusto ng kapwa. Humorist-a-Tawong mapagsiste. Humorous-a-Masaya; mnligaya; mal atatawa.
Hustle-?i-Pagmamadali; sipagan.
kadalian;
Hut-n-Kubo.
I
lu/,za-7/-Ipagdi\vang.
Hydrant-n-Grifo.
Hymn-w-Dalit na pagpupuri.
IIvninal-^-Nauukol sa
dalit.
Hump n
I
Kaknbaan; kakubutan.
siko.
siko.
HypluMi -//(
I
lion;
giynn.
Hypothecate-v-Iyangla; mairsangla.
Hunch-n-Kuko; tulak ng
Inncli-''-Isiko;
tulakin
iii>
Hunch
back-w-Ta\voiig kubn.
I-pro.-Ako. Ice-w-Hielo.
Ice-K-Maging hielo.
ILL
I'd-con.Ako'y nagkaroon.
Idea-it- Wari;
247
Illness-n-Sakit
akala;
inisip;
IMM
kasakitan.
lllouiral-a- Walang tuto. 111-stan-ed a-Walang palad;
ang
banta;
sawing ka-
Ideal-n-Halimbawa,
palaran. Illude-c-Iudyok.
Illuiiie-f-Li\vanagin; magilaw. Illuminate-v-Liwanagin; magilaw. Illmnination-n-Pagpaliwanag; ilaw. Illusion-n-Akalang mali; hiraya. llusi ve-tt-Makadadaya; konowari.
I
Idem-a-Yaon dm.
Identical-rt-Yaon din.
'
Illustrate- c-lpakita;
livvanagin;
ipakita.
wika..
ulol.
lllustration-n-Kalinawan; kaliwanagan; pintura. Illustrative-a-Nauukol sa pag paliwanag. Illustrious-a-Bantog; bunyi; balita; marangal; dakila; marilag.
Iniage-n-Larawan.
Iniaginary-a-Hindi
totooj
sa
isip
la-
mang.
Iniagination-n-Ciiiniguni;
kuro;
dilidili.
maghaka.
Imbank-y-Magpilapil.
Imbanknient-n-Pilapil. Imbecile-a-Mahina; tulala; inahina ang
isip.
sama. Ignominious-a-Hainak; kadusta dusta. Ignorniny-n-Kadustaan/ kahamakan. Ignoramus-w-Ulol; tawong hindi inarunong. Ignorant a-Hindi marunong; ulol; mapurol ang isip; tulig; tulala; tulingad; ungas; walang tuto. Ignore-?y-Huag kilalanin.
Ill-a-Masakit.
Ill
Imbibe-2/-Uminoni.
Imbitter-v-Pagalitin.
Imbosom-y-Yakapin; hagkan.
Imbricate-a-tlubog; baluktot. kabaluktuIiiibrication-n-Paghahubog.tan.
Imbro wn-0-Tinain.
Iuibrue-f-Ibadbad
tlugo.
a-Masama.
tigmakin
nang
hindi ayon sa
katowiran.
Illegality-n-Pagkalaban sa utos. Illegible-a-Di naabasa.
Illegibility-w-Kalabuan. Ill-favored-a-Pangit. Illiberal-a-Maramot; masakini. Illicit-a-Laban sa utos; lihis towid.
humuad;
gagarin, gumagad. Inntation-;z-Hagad; hovvad; pagtutulad; paghovvad; parisan; salin. Imitative-a-Hindi dati.
sa
ma-
Illimitable-a-Walang ubos.
Illiterate-a- Walang
hanga;
walang
pina-
Iinmature-w-Di pa tapos 6
tuto;
walang
garalan.
1
11-natured-a-Masamang kaugalian.
tambing.
IMP
248
;
IMP
sala;
Immediately-adivPagdaka; karakaraka tambing; ngayon din; agad agad; sampo, pagkaraka. Immemorial-a-Maluat na maluat, Immense-rt-Malaki; walang hanga. Immensity-n-Kalakihan.
Immerse-v-Iltibog.
Impheacment-n-Pagbibigay
tang; paratangr.
bin-
Impede-r-Abalahin;
umabala;
pigilin;
tulakin; itulak.
Impend- v-Maabala.
Impenetrable-a-Di matagos; 6 matarok;
di
makapasok.
ma-
Immigrant-#-Ang
tawong lurnipat sa ibang lupa at doon tumitira. I m migrate- v-Pumasok sa ibang lupa.
Immigration-n-Pagpasok sa ibang lupa. Imminent-a-Malapit; mapanganib. Imminence-w-Lapit; panganib. Immiscible-a-Di makakahalo. Immobility-tf-Tibay; pagkapirme. Immoderate-a-Bastos hindi mabait: tampalasan;
Imperceptible-a-Di malirip; di
maram-
damin.
Imperfect-rt-Di
vari; kulang may sala. kalagayan Imperfection-w-Kakulangan
;
mapag
Immodest-a-Bastos;
lasing. salaula;
malibog;
hari.
kaila-
walang hiya.
Immodesty-n-Kasalaulaan;
hiya; kalibugan.
kawalan ng
Immolate-f-Patayin at ialay sa Dios. Immolation-n-Pag alay sa Dios. Immortal-a -Walang hangan; walang katapusan; di mamamatay. Immotal-a-Masama; rnahalay; malibog. Immortality-^-Kawalan ng hanga; ka-
Impersonal-^-Hindi nauukol sa sarili. Impersonate-7'-Gagarin ang kapwa gumagad sa ibang .tawo. Impersonation-w-Ho\vad. Impertinence-n-Tampalasan; kawalan ng
galang.
Impertinent-a-Walang
lasan.
galang;
tampa-
Imp-w-Demoniong munti*
Impact-f-Ilapat.
Impact--Umpog.
Impair-v-Sumira; humina.
Impale-?;-Itulag; ituhog sa
sibat.
na
Impetus-n-Lakas. Impiety-n-Kasamaan;
tralang sa P.
tog;
kakulangan
ng
Dios.
Tmpanel-v-Ilista. Inparity-?t-Kaibahan. Impart-r-Sabihin; magsabi; magbalita; magbigay alam; ipahayag. Irnpartial-a-Walang interes; walang kinikilingan; walang tinitingnan. Tinpartiality-n-Kawalan nang interes kabanayaran; kabaitan sa pagtupad. Impassibility -n-Kawalan ng daan.
Iinpassible-a-Di
lin]>inge-r-Mahulog/
umumpog; umun-
Implacable-a-Di awa.
matatahimik;
walang
makaraan.
hu-
Impassioned-a-Maningas
Impassive-a- Walang
damdam.
mag
galang tampalasan.
IMP
Impolitic-a- Walang galang tampalasan. 1 >orous-rt-Walang butas.
1 1 1
249^
Iinpud<. \\alan
>
i
INC
m e-;z-Tampalasan;
ng
hiya;
pasla.ng;
ka-
kawalan ng galang;
tampalasan.
Ini|>ort-7'-Ipasok.
kalapastanganan.
lni])tident-a- Walang liiya;
Importance-n-Tindi; luhan.
kabigatan/
kabu-
mabigat; pormal; Important-a-Totoo; kailangan. lmportation-n-Pagpasok sa ating lupa. Importunate-rt-Kailangan. Importune-7'-Manalangm; burning! ng
pilit.
Importunity-n-Daing;
ngin.
hingi;
panala-
sa.
di
maari;
Inability-n-Kakulangan; kawalan nang kaya; kamangmangan. Inaccessible-a-Di makararating. Inaccurate-a-Mali; may mali; hindi tama.
Impotent-a-Mahina; walang lakas. Impotent ?i-Tawong mahina. Impoverish- c-Maghirap. Impracticable ffi-Di maari; hindi dapat gawin; mahirap gawin. Imprecate- t'-Manungaya\v; manumpa. Imprecation- w-Tungayaw/ sum pa. Impregnable-a Di rnakaraan; di mananalo.
Inactivity-n-Kawalan ng kilos. Inadequacy ?*-Kakulangan. Inadequate-a-Kulang; kapos; di sapat. Inadmissible-a-Hindi matatangap; dapat urungan. Inadvertence-Inadvertency-n-Kapabayaan.
Inad vertent-a- Pabaya. Inamorata ?i-Babayi; kalunya; bato. Inamorato-n-Lalaking lumiligaw; manininta.
Imprisonment-n-Pagbibilango.
Im probability-w-Kalabuan.
Improbable-a-Marahil
Inanition-Inanity-n-Kawalan ng laman. Inapplicable-a-Hindi magagamit. Inapplication-w-Katamaran. Inappreciable-a-Di dapat galangin. Inapt-a-Di bagay; di akma. Inappropriate-a-Di bagay. Inaptitude-n-Kalagayan na hindi bagay 6 akma. Inarticulate a-Hindi maliwanag; di masabi;
utal.
hindi.
Improvidence-n-Kapabayaan. Improvident-o-Pabaya. Imprudence-a-Gawang hunghang; kakulangan ng bait. I mprudent-a- Walang bait; walang galang; walang hiya.
Inauspicious-a-Di
hilig;
bagay;
masama
at
inabalay.
32
INC
Incandescent-a-Maputi maliwanag; malinaw.
dahil sa
init;
250
Incoherent-a-Hindi
labo.
INC
maintindihan;
ma'
hindi
Incapability-n-Kakapusan. kakulangan; kawalan ng kaya. Incapable-a-Kulang/ walang kaya; walang kabuluhan. Incapacitate-f-Alisin ang kaya. Incapacity-w-Kakulangan. Incarcerate-v-Ibilango; kulungin. p a g b i b iIncarceration-n-Pagkulong;
lango.
Incombustibility-n-Kalagayan na
masusunog.
Incombustible-a-Hindi masusunog. kinita; upa; bayad; sahod Incoming-a-Dumarating. Incomensurable-a-Walang katulad 6 kapantay. Incommode-v-Magmolestia; abalahin. Incommodious-rt- Kulang; masikip. Incommunicable-a-Hindi makasasabi. Incommunicative-a-Ayaw magsabi; wa-
Income-n-Ang
Incarnate-a-May laman.
Incase-v-Ibalot; balutin. Incautious-a-Walang ingat; pabaya.
Incendiary -n-Taga
sunog;
manunu-
walang kahulilip.
Inception-#-Pinagbuhatan;pinagmulaan. Inceptive a-Nauukol sa pinagbuhatan. Ineertitude-M-Agamagam ng loob. Incessant-a-Walang lubay 6 tigil; walang
himpil. Inch-w-Pulgada; dalawang Inchoate-a-Bago. I nchoation-n-Pinagbuhatan;
laan.
I
dali.
p i n a g m u-
ncidence-;z-Pagkabalatong. Incident-n-Mabalatong. Incidental-a-Kakaunti ang halaga. Incipient-a-Bago; una. Incise-v-Hiwain; maghiwa; hiwasin. Incised-a-Nakahiwa.
Incision--z/-Hi\va.
Incongruous-a-Hindi bagay; kulang. Inconsequence-n- Kawalan ng halaga. Inconsequent-a- Walang kabuluhan. Inconsequential-^- Walang halaga 6 kabuluhan. Inconsiderable-a-Kakaunti; walang marami.
Inconsiderate-a-Bigla, mali; pabaya.
Incisive-a-Makahihiwa;
saklap. Incisor-w-Pangil
matulis;
ma
Inconsistency-w-Gulo.
Inconsistent-a-Sowail; magulo. Inconsolable-a-Hindi humimpil.
ng
aso.
Inconstancy-n-Kasaliwahan
ng
loob;
Inci vility-n-Katampalasanan;
kawalan
ng galang.
Inclemency-w-Kabagsikan; kawalan ng awa; kasungitan. Inclement-a-Walang awa; mabagsik; walang habag. Incline-f-Himiilig; humiling; ihapay;
ihingil, itungo.
kaalisagaan; kataksilan; kasuitikan. Inconstant-a-Saliwahan; alisaga; taksil. Incontestable-a-Di magkakaila. Incontinency-w-Kalibugan: kabi^laan. Incontinent-a-Bigla; malibog; mal>al>a
ang
din.
isip.
Iiicontinently-a^v.-Pabigla;
JIH ontrovertible-a-Di
ngay 011-
magkakaila; totoo;
Incline-n-Dahilig na lupa; dalisdis. Inclined-a-Dahilig; nakahilig. Inclination-n-Hilig hiling; ugali; yuko; pagkahilig. Incloee-z/-Magbako<l; lakuran; isama.
hindi
m:iba.i:ay;
di
bajray.
Inclosure-w-Bakuran.
Include-r-Isaiiia.
mangangalakaL
Incorpoi'i-al ^-\\'alang
katawan;
mail/
guni.
Iiicnrr.ect-rt-Hindi
1'also.
tama;
IDE
___
na
251
kabayaran.
IND
pagganti;
Idemnitication-n-Pagsasauli;
masama;
hindi Incorruptibility-n-Kalagayan na masisira. Incorruptible-a-Hindi masisira. Increase-t'-Lumaki; tuniubo; magdagdag; huidagdag; dnmami; kumapal;
migit.
pag-
bayaran; gantihin. Idemnity-n-Ganti; Katibayan; tawad. Indent-v-Bingawin; Ukitin. Indent-n-Bingaw; ukit. Indentation-n-Pagbinga\v; pagukit. Independence-w-Kalayaan; laya. Independent-a-Malaya. Indescribable-ft-Hindi masaysay. Indestructible-a-Hindi masisira. Indeterminable-a- Hindi masaysay; hindi masabi.
Idemnify-v-Isanli. [demnify-T/-Isauli;
Index-w-Anoman bagay
hintuturo.
Index-v-Ilista.
na tumuturo;
Incredulous-a-Hindi
Indian-n-Indio.
Incumbent-rt-Xakahiga; kailangan. Incumbent-w-Ang nakahiga; ang may katungkulan. Incumber-u-Abalahin; pigilin. Incumbrance-w-Abala; pagpigil.
Incur-7/-Marapatan; magkaroon; kamtan;
magkamit.
Incurable-a- Hindi magagaling. Incursion-w-Umpog; untog. Incur vate-a-Hubog; baluktot.
magparatang. Indictment-w-Bintang; paratang. Indifference-w-Kawalan ng interes; kapabayaan. Indifferent-a-Walang interes; pabaya; walang pakiramdam; batugan. Indigent-a-Wualang hanapbuhay. Indigestible-a-Di matutunaw sa sikmura. Indigestion-w-Empatso; sakit na kinakabagan.
Indignant-a-Galit; nagagalit.
Indict- v-Bintangin;
Incurvation--Pagbabaluktot;
totan.
kabaluk-
Indebt-v-Pautangin.
mahalay;
Indignation n-Galit; poot. Indignity-rt-Kahamakan; kabastosan; katampalasanan. Indigo-n-Tayom; tina. Indigo plant-n-Tayom. Indirect-a-Hindi matowid; hindi tapat; malabo.
Indirection-n-Pagdaraya. Indiscreet-a-Pabaya; bigla walang bait. Indiscrete-a-Masinsin; nakapisan. Indiscretion-n-Kakulangan ng bait.
loob.
bait;
ka-
Indeed-apu.-Totoo baga; totoo nga. Indefatigable-a- Walang pagod 6 pagal; hindi marunong mapagod. Indefensible-a-Hindi makupkopin. Indefinable-a-Hindi magsaysay; hindi
masaysay.
Indefinite-a-Malabo; walang hanga. Indelible-a-Hindi mabubura.
Indiscriminate-a-Walang ayos; magulo. Indiscrimination-w-Kawalan ng interes; katapatan. Indespensible-a-Kailangan ng totoo 6 ng mahigpit. Indispose -z/-Sumira; magdaramdam. Indisposed-a-May sakit. Indisposition-n-Damdam; tarnlay. Indisputable-a-W indi magkakaila.
Indissoluble- a-Di matutunaw.
Indelicacy-n-Kabastosan;
ugali.
kasamaan ng
JNE
Individual-a-Nagiisa;
tong;
tangi.
252
nakabukod; bugInexhaustible-a-Hindi maubos. Inexorable-a-Matigas ang ulo/ buo ang loob; walang awa.
Individual-n-Tawo.
Individuality-n Pagkakaisa;
pagkakasa-
ma.
Indivisible a-Hindi makababahagi.
kakuparan. Indolent-a-Tamad; pabaya. Indomitable-a-Di susuko; matapang. Indoor adv.-S& loob ng bahay. Indoor-n-Loob. Indorse-v-Pirmahin.
Indorsement-n-Pagpirma;
sulat
Inexpedience-ft-Kasamaan. sa Inexpedient-^ Hindi bagay; wala panahon. Inexperience-H-Kakulangan sa pagsanay; kawalan ng sanay. Inexpressible a Di makasasabi. Inextricable-a-Hindi makahahango; gulong gulo. Infallible-a-Tama; totoo; hindi mamamali.
sa
li-
Infamous-a- Walang dangal; hamak; ma-' sama; walang puri; katakot takot. Infamy-n-Kapalibhasaan; kasamaan; kasiraan ng puri; kahamakan. Infantile-a-Nauukol sa pagkabata. Infant-n-Sangol; batang munti. Infant-ft-Nauukol sa bata. Infantry--Sundalong lakad.
Infatuate-oHangalin; niasira
sa pagibig. Infatuation-n-Kaululan;
J
ang
isip
kahangalan.
nfect-i/'-Sumira;
makahawa.
Infection--Ha\ya; pagkahawa. Infectious-a-Nakakahawa. Infelicitous-a-Hindi masaya; malungkot; mahapis. Infelicity-n-Kalungkutan; kahapisan. Infer-v-Awasan; magbigay kahulugan. Int'erence-n-Kahulugan. Inferior-a-Mababa; may pistas; kulanu. Inferior--Ang mababa sa iba.
Inferiority-?? Kababaan sa iba. Infernal-rt-Nauukol sa infierno. Infertile--Karat; di mamunga. Infertility-//-Kakaratan ng lupa. Infest z/'Yamu tin; pagalitin. Infidel a- Ayaw sumampalataya sa Dios. Infidel-^-Ang ayaw sumampalataya sa Dios. Infidelity-a-Kasukaban; kataksilan; kasuitikan.
Inefficient-a-Kulang; pabaya. Inelegance-^- Kapangi tan Inelegant-w-Pangit; bastos; magaspang. Inelligibility-n-Kalagayang di maihalui.
lal.
Infinite-a-Walang hanga. Infiniteness-w-Kawalan ng hanga. Infinitesimal a-Lubhang munti. Innnitive-a-Walang hanga. Infinitude n-Kawalan ng hanga. Infirm-a-Hindi matihay; niahina.
In!innary-?/-()sj,ilal.
hindi kawanki.
[nequality w-Kakaibahan. inert-a-Pabaya; tamad; mapurol
isip.
ang
kapayatan.
mag
liab
?
umi-
maiilagan,
manryayari
na 'walang
sala.
[nexoneable-a-Di
dapat patawarin,
Inflammable a-Madaling maglilingas mainit ang ulo. Inflammation-;/- Pa- lin^as; |)amumula ng balat; galit; kainitan ng ulo. lnflammatory-a-Madaling masunog; takmainit ang ulo. sil;
1NO
Inflate-z/-Punuin
tog.
Inherent-a-Nangaling sa pinagmulaan.
Inherit--z/-Magmana.
Inflation-w-Pamamantog; pag lalagay ng hangin. Inflect-v-Ibahin ang kahulugan; baguhin ang kahulugan. Inflection-n-Pagbago ng kaliulugan. Inffexibility-n-Katigasan; katibayan ng
loob.
Inflexible-a-Malakas;
batibot;
matigas
Inheritanee-n-Mana; ari. Inheritor-n-Ang nagrnana. Inhospitable-a-Hindi rnarunong makipagkapwa tawo. Inhuman-a- Walang awa; walang habag; mabagsik; masungit; hindi tawo. Inhumanity-tt-Kabagsikan; kawalan ng awa 6 habag; kalupitan; kasungitan.
1
ang
loob.
Inimical-a-Galit; malaban.
Inimitable-a-Hindi magagagad.
parusa.
Influence-w-Kapangyarihan.
Influence-7/-Ihiling; itungo; ihilig. Influential-a-May kapangyarihan. Influenza-?i-Hika.
Iniquitous-a-Masama; makasalanan. Iniquity-n-Kasamaan; gawang masama; kasalanan. Initial-a-Unang; primero; walang pinangalingan. Initial-n-Manga letra ng ngalan. Initiate-v-Magmula; magsimula; mulain. Initiation-n-Pamurnula; pamula. Initiative-a-Nauukol sa primero. Initiative-n-Pamulaan; pinagbuhatan. Inject-?;-Ihagis sa loob; ipasok.
I njection-w-Pagpasok. Injudicious-a-Pabaya, bigla;
influx-AZ-Pagpasok. Infold-7/-Balutin.
alam;
bala.
hindi
ma-
bait.
I njunction-w-Utos. Injure- v-Bugbugin;
pahamakin; saktan;
sirain;
hamakin.
Injurious-a-Makasisira;
sala.
masama.
sakit.
Infringe-?7-Magkasala.
Injury-n-Kasamaan; kasiraan;
Infringement- n- Kasalanan;
Infuriate--z/-Pagalitin.
Infuriate-a-Magagalit;
Infuse-7/-Isalin;
galit.
nang
tinta;
lagyan nang
marunong.
Ingenuity-/z-Katalasan ng isip. Ingenuous-a- Malaya; dakila; marangal. Inglorious-a Kahiyahiya; hamak; masa-
ma; mahalay.
Ingot-n-Bara ng metal.
Ink stand-n-Lalagyan ng tinta. Inky-a-May tinta. Inland-a-Malayo sa dagat. Inland-n-Lupang malayo sa dagat. Inlay-^-Maging bote. Inlet-n-Daan sa pagpasok.
Inly-a-Loob. Iu\y-adv. Sa loob. Inmate-w-Ang tumitira sa isang bahay. Inmost-a-Kaloob looban; kaibuturan. Inn-w-Bahay na tinutulayan; tuluyan.
Ingratitude-n-Katampalasanan; kabastosan; kasuitikan; pag kapalainara. Ingredient-n-Kalahok; kahalo. Ingress-n-Pagpasok. Ingression-n-Pagpasok. lngulf-z;-Lamunin.
Innocent-a-Walang
Inhabit-z;-Tumira;
manahan.
may
puri.
may
puri.
Inhale-f-Huminga.
Inhalation-n-Paghinga.
raaamo,
254
Inofficial-ft-Hindi oficial.
INS
matutunaw;
di
Insoluble-a-Hindi
saysay.
ma-
Inoperative a-Mabagal. Inopportune-a-Wala sa sa panahon; di bagay. Inordinate-a Lubha; lampas; malubha. I norganic-a- Walang buhay. Inquest w-Paguusisa.
Insolvency-n-Kalagayan
na hindi ma-
Inspect-?;-Siyasatin; usisain;
magmasid;
magmasdan; lumkalin.
Inspection-n-Pagsisiyasat; pagmasid; paguusisa.
kadiwaraan;
si-
mabu-
Instant-n-Dali; kisap mata. Instant-a-Tambing. Instantaneous-a-Agad; madali; tambing. Instantly-a^i/.-Pagkaraka, pagdaka; tam-
matanto.
Insect-n-Hanip.
bing; ngayon din. Instate-7/-Ilagay sa katungkulan. Instead-a^v.-Sa lugar ng. Instep-n-Bubong ng paa. Instigate-7/-Sulsulan; udyukan; isulong;
iudyok.
ng
Instigation-n-Sulsol;
Instill-v-Isalin.
udyok.
bigla.
dam dam;
tungak;
Instinct-n-Kilos na
mapurol ang
isip;
vvalang diwa.
Insensible-a-Walang
walang
Inseparable-a-Di makahihiwalay.
Insert-v-Ipasok.
Insertion-n-Pagpasok.
Inside-ftrZi;.-Sa
Institution--Pag tatatag; pag tatayo. Instruct-v-Magturo; turuan; akayin. Instructor-n-Ang nagtuturo; maestro. Instructress-n-Ang nag tuturo maestra.
Instruction-w-Pagtuturo. Instrurnent-?i-Kasangkapan;
to.
isi]>.
loob.
instrumen-
Insignia-w-Tanda.
I
hindi
Insubordinate-Tv-Lumaban; sumuay. [Deubordination--Pag8uay; pag laban. Insufferable-a-Hindi matitiis. Insufficiency--Kakapusan kakiilangan. Insufiicient-a-Kapos; kulang; di luisto,
di
saj>atla-
Insular-a-Insular.
Insinuate-v-Magbintang; magparatanir. hisinuation-w-Bintang; })aratan^. I nsipid-o-Walang lasa; mataY>ang. Insipidity-n-Kakulangan n.C lasa.
r
Insult-f-Lampastanganin; murahin;
itin;
Insist-v-Pilitin;
luinait; aliinurahin; hiyain; paslangin; magiiiura. [nsult-n-Paslang; lait; kalaitan; aliinura; si))liayi; kaaliinurahan.
Insuperable-o-Di iiuulaig.
Insiip|M)rtable-f/-I)i
tain])ala-
makatiliis.
Insolence
;/
Kalapastaiiganan;
san; pangahae; kapangahasan; paslang; kawalan njj galang. Insolent-a-Walang hiya; tampalasan; walang galang; talipandas; buhong.
Insurgent-w-Ang
lumalaban sa gobier-
INT
Insurmountable-rt-Di matatalonin. Insurrection-n-Pag aalsa laban sa bierno.
255
Go-
INT
Intact-a-Buo; lubos. Intangible-a-Di maramdamin. Integer --Numero. Integral-a-Walang kulang; buo; lubos. Integral-n-Bilang; nuniero.
Interjeetion-H-Pagpasok; pagsalit. Interlace-f-Idugtong; ilapat; talian. Interlard -v- 1 halo; ilahok. Interline-v-Sumulat; sa pagitan nang
guhit. Interlineation-n-Pagsulat ng mga guhit. Interlocution-n-Salitaan.
sa
pagitan
Integrate-y-Buoin; bilugin.
kataIntegrity-n-Kabuoan; katibayan; patan ng loob. Intelleet-7z-Karunungan; bait; dunong. Intellectual-a-Marunong; mabait; matalino; matalas. bait; duIntelligence-n-Karunungan: nong. kabaitan pangintindi. Intelligent-a-Marunong; mabait; matalas; matalino; may dunong. Intelligible-a-Madaling matalastas.
licen-
cia;
makialam.
kamaganak
dahil
Interminable-a-Walang hanga;
hilon-
walang
Intend-v-Bantain; akalain; isipin. Intendant-w-Superintendente; puno. Intense-a-Masinsin; mabagsik; pormal; labis; lubha; matalas. Intent-w-Banta; ang inisip; 6 inakala,
International--Alam
nacion.
Intercalation-n-Pakli; sabat
Intercede-^-Mamagitan;
ipakiusap;
ma-
manhik.
Intercept-t'-Harangin; abalabin. I ntereeption-n-Pagharang abala.
pamamasalay-
magsaysay;
pinta-
nterchange- v-Magpalitan
sa-
kasaysaInterpretation-;z-Kahulugan; yan; salaysay. Interrogate-v-Itanong; rnagtanong. Interrogation-n-Pagtatanong; tanong. Interrogative-a-Nauukol; sa tanong. Interrogatory-n-Tanong. Interrupt-o-Umabala; sabarin; makialam; isabat/ abalahin.
Interruption-n-Abala; sabat; Intersect-v-Magkrus. I ntersection-n-Krus.
likat.
pakiin-
nabang; interes.
Interest-v-Maimbot;
teres.
magkaroon ng
Intersperse v-l halo; ikalat. Interstice-n-Puang; likat. Inter val-n Puang; pagitan.
Intervene-u-Mamagitan;
gitna.
makiusap; ipai
Interfere-^-Umabala;
makialam; mang-
Intervention-n-P a
tisap.
mamag
an
p a k isali-
hiinasok; sabarin. Interference-n-Abala; pakialam. Interim-n-Interino; pagkasamantala. Interior-w-Loob. Interior-a-Na sa loob; loob.
Interject- 1 -Ipasok;
Interview-n-Usap;
taan.
pagtatanungan;
Intervie\v-z/-Magtanong; magusap.
I
nterweave-v-Lumahok; humalo.
ipagitna;
isalit.
INV
Intestine-n-Bituka; isaw. Intestinal-a-Nauukol sa bituka. Intimate-a-Tapat na loob; taos
255
ha; lalangin.
JRR
Invent-v-Tuklasin; umisip; isipin;
kumat
Invention-n-Ang kinatha 6 nilalang. Inventor-n-Ang kumatha 6 lumalang. Inventory-n-Listahan ng manga bagay. Inverse-a-Kalaban: iba. Inversion-n-Pagpatuad; pagkaiba.
Invert-u-Ipatuad; ibalik'
dapat
11
Intolerance-w-Kabagsikan;
pagtitiis.
kawalan
Intoleiant-a-Di makatitiis.
ka1a -
so wail.
mabagsik.
Intransitive-a-Sarili.
buo
pa; malinis.
Invisible--Di makakita.
Invite-f-Anyayahin; maganyaya. Invitation-n-Anyaya; hikayat.
Invocate-nManalangin; tumawag.
Invocation-w-Panalangin; tawag. Invoice-u-Listahin ang manga bagay sa isang lugar 6 sa isang tindahan. Invoice-w-Listahan ng manga bagay sa isang lugar 6 tindahan.
Invoke-t'-Manalangin; tawagin. Involuntary-tt-Wala sa loob. Involution-w-Pagtiklop; kaguluhan. Involve- r-Balutin; itiklop. Invulnerable-a-Di masasaktan. Inward-fl Na sa loob.
Tn\\ard-rt<i?;.-Sa
Intrigue-^ Salitaan na masama. Intrigue-j;-Magsalitaan ng palihim. Intrinsic-a-Sa loob; totoo; kailangan. Intruduce-u-Ipakilala; magpakilala. Introduction-'W-Pagpapakilala. Intrude u-Makialam; abalahin; pumasok. Intrusion-it-Pakialam; abala. Intrusive-a-Makikialaman.
IntiU8t-z/-Ialok; ipagkatiwala.
gawing
loob.
Iracible-a-Magagalitio; mapootin.
Irate-a-Galit; masama ang loob. Ire-n-Galit; tanim saloob. Ireful-a Galit; magagalitin. Iris-n-Bahag hari. Irish-a-Nauukol sa Irlandes. Irisli-w-Tawong Irlandes.
Ihundate-? -Umapaw; apa\\ in; bumaba. Inundation-n-Baha; pagbaha; pagapaw. Inure- f-Mamihasa/ aga wai inaina-
lagi.
Inutility-7z-Ka\valan
ng kabululian
Invade-?;-Lumapit; at. lumaban; puniiisok sa ibang lupa at niaglabanan. Invalid-a-Walang kabululian; hindi umayon sa utos.
Irk-T/-Purnagod
yunianiot.
i
Irksome-a-May amut
Iron-n-Bakal. Iron r-Maiuirinsa;
liakaliu.
Invalid-n-Tavvong
snkit.
may
sakit;
ang may
Ironics-ronioal'O-Masaklap. Irony //-Kasaklajian; tuyo. Irradianre-n-Ningning; kai unman. Irradiate r I. u in \\anag- liwana.iran.
i
Irrational-rt-Di
ay<>n sa
kat<i\\ iran.
Invasion--Pagpaeok
ibang lupa.
ng
sundalo
.
sa
Irreconcilable-a-Hindi bubuti. Irrecoverable-a-Di makababawi. li-i-cdeemable-rt-HiiKli innkahabawi. Irreducible-a-Di >a >a \\ asan, 1 rrefutable-o-Di magkakaila.
1 1
JAN
Irregular-a-Hindi karaniwan; iba,t, iba;
di
257
Irritate- v-Yamutin;
di.
JEL
bagbagin;
humap-
matowid.
akma.
Hindi
magagaling;
di-
Irritation-n-Yamot; hapdi; poot. Irruption-n-Butlig; pagputok. Is-f-Ay; may; mag. Island -n-Pulo. Isle-w-Pulo. Isolate--z/-Ilayo sa iba; ibukod.
Isrealite-n-Taga Israel.
Issue-t;-Ikalat;
maiuuli.
Irrepressible a-Di masupil. Irreproachable-o-Di mapipintasin; lang pintas.
magmula; mangaling
sa
wa-
magbuhat.
Issae-w.-Pangyayari; paglabas. It-pro.-Siyn; iyon; iyan; ito; ire.
Italian-a-Italiano.
lawahan; hindi
firine.
langan
in an a got.
makakabawi. Irreverence-n-Kakulangan ng
Irretrievable-a-Di
lang.
Item-n-Bagay.
ga-
Itemize-v-Isulat
Iterate-t'-UHtin;
Irreverent-a-Walang
Irrevocable-a-Di
Irrigate-^- Patubigin.
galang.
mababago.
Itinerate-^-Lumakad at magdiscurso.
Itself-^;ro.-Iyondin; siyarin.
ina-
Irritable-a-Mayamutin; hapdi.
mapootin;
Ivory-n-Marfil.
Ivy-n-Lipay.
hambog.
Jackass-n Jumento; tawong ulol.
Japan f-Pintahin ng itim. Japanese- a-Nauukol sa Japon. Japanese-rt-Taga Japon; wika ng Japon.
Jar-^-Jaro; saro.
Jaculate- f-Itulag.
Jailer-n-Ang
Jam-xr-Jelea.
Jam--z/-Ipitin;
mamahala
kalabuso. sa bilango.
mangambahin; maiin-
bugbogin;
kumapal
ang
Jangle-^-Kumalasing; makipagtalo. Jangle-n-Kalasing; pagtatalo. Janitor-n-Katiwala ng bahay. encargado; ang namamahala sa isang bahay.
Jealousy-n-Pangimbubo; ingit; hinala; pangamba; alapaap ng loob. Jean-n-Kayong magaspang; gris. Jeer-v-Uyamin; tuksuhin; hiya\vin. Jeer-w-Tukso; uyam; hiyaw.
Jehovah-n-Dios; bathala.
Jelly-n-Jelea.
33
JOU
Jeopardize-v-Ilagay sa panganib.
258
JUN
Jeopardy-^-Panganib.
Jerk-v-Batakin; ihagis Jerk-n-Batak.
na pabigla.
Jerky-a-Di panay.
Jest-n-Biro; laro. Jest-v-Biruin; magbiro. Jesuit-w-Jesuita. Jesuitic-a-Nauukol sa Jesuita.
Jounce--Galaw; untog; umpog. Journal-n-Pahayagan; dahon. Journey-w Lakad; viaje; Journey- v-Mag viaje; lumakad; kad.
mag
la-
Journey man-n-Trabajador; ang nag papaupa sa maghapon. Jovial-a-Masaya; malugod; maligaya; niaamo ang loob.
Joviality-Jovialness-n-Kasayahan;
kali-
Jet-w-Bukal. Jet-r-Lurnabas
Jetty-n-Muella.
ng
pabigla.
gayahan. Jowl-n-Panga; pisngi; sihang. Joy-n-Kasayahan; kaligayahan; tuwa; kalibangan; katuwaan. Joy-y-Surnaya; maligaya. Joyous-Joyful-a-Masaya; natutuwa; malibang; mapagpatawa; mapagsiste. Joyless-a-Walang saya 6 kasayahan;
walang tuwa.
Joyfulness-w-Kasayahan; kaligayahan. Jubilant-a-Masaya; maligaya. Jubi lati on-n- Kasayahan
.
gumalaw; kalogin.
Jubilee-w-Kapistahan. Judaic-a-Nauukol sa
Judio.
mga
Judio.
Judaism-n-Pananampalataya ng manga
gawa. Jockey-?/- Hibuin; dayain. Jocose-a-Masaya; palabiro. Jocoseness Jocosity--Kasayahan; biro; kalibangan. Jocular-a-Masaya; palabiro. kaligayahan; Jocularity-n-Kasayahan; pag tatawa; kalibangan; katuwaan. Jog-v-Sumagsag.
Job-n-Trabajo;
Jog-w-Sagsag.
pasiya;
isip;
tuto;
pag
taros;
bait;
akala.
Judicative-a-May
Judicial-a
:
kapangyaring
huma-
Nauukol sa hukom.
ng manga bagay na
Joint-n-Hiwas; bias;
sanib;
bukongbu-
kong;
Joint-a
kasukasukuan.
Kasama.
lalamu-
.loint-i'-Hiwasin; biasin.
Juicy-a-Makatas.
July-w-Julio.
Joke-n-Biro
Jurnble-v-Haluin; guluhin.
Jumble--Halo; kaguluhan.
Jump-?;-Lumuudag; lumukso; magtalon;
turnalon;
han.
Jolly-a-Masaya; maligaya.
laktawin.
Umpog;
Jounce-^Galawin; uummpog.
259
Junket-n-Mamon; matamis.
Junket-?/-Magpiging. Juntas-Junta; katipunan; lupong.
Junto-n-Katipunan.
Juridic-Juridical-rt-Nauukol
sa
hucom.
Justice-w-Katowiran; katampatan; kasukatan; kahustuhan. Justifiable-a-Dapat patawari; may katowiran. Justin* cation-n-Katowiran. Justify -c-Magbigay ng katowiran. Jut-v-Luminbutod; lumiko.
Jut-ra-Liko.
kato-
Juvenile-a-Binata.
Just-adtvSukat;
husto.
Kail n Repolio. Kale-n-Repolio. Katy did-w-tipaklong. Keel-n-Puit ng sasakyan. Keen-a-Matalas; matalino; tuso. bantayin; ikalong; Keep-c-Alagaan;
ingatin.
Kindred-n-Hinlog;
manga kamaganak;
kamaganakan. Kindred-a-Magkamaganak.
Kine-n-Baka. King-w-Hari. Kingdom-n-Kabarian. King fisher-n-Lumbas. Kingly-a-Parang hari. Kink-^-Kunot.
Keeping- Ji-Pagaaiaga; pagingat. Keepsake-n-Kaloob; bigay; biyaya. Keepsecret-v-Huag sabihin-. Keg--Bariles na munti, Ken-n-Malaman; kilalanin; kumilala; karunungan; tanawan; pagkikilala.
Kink-u-Kumunot. Kinky-a-Kumunot; makulot. Kins folk-w- Manga kamaganak. Kinsman-ii-Kamaganak na lalaki. Kins woman-n Kamaganak na babayi. Kip-?2-Katad ng bulo. Kirk-n-Sambahan.
Kirmess-n-Piging at pista. Kismet- w-Kapalaran. Kiss-w-Halik/ hagkan. Kiss-u-Humalik; halikin; humagkan. Kit-w-Pusang munti; kuting. Kitchen-n-Kosina.
Kite-n-Buladol.
Key
stone-n-Batong pansara ng arko. Kick-^-Sipa; sikad. Kick-v-Isikad; sumikad; sipain. Kid-n-Bata; tupang munti; kambing na munti.
Knave-n-Tawong masama;
tawong ha-
mak
6 mahalay.
Knee cap-n-Bayugo.
Kneel-7/-Luinuhod.
Kin-n-Kamaganak.
Kind-n-Clase; lahi.
Kind-n-Mabuti ang
pagpitagan.
Knew-^.
i'wj9.-Nalaman;
kinilala.
Knickerbockers-w-Sa)awal na putot.
LAt>
260
maravvasan
LAN
Know-n-Malaman; kilalanin; matutuhar
Knitting-n-Paggaganchillo. Knives-n-Mga laseta 6 batavia. Knob-?i-Buhol/ tangan ng pinto. Knock-72-Tugtog; tuktok; bungo4 dagok; katog.
Knowing
tuso;
to;
rt-Bihasa;
marunong; matala:
ti
matalino.
Knowledge-n-Karunungan; dunong;
bait.
elepai
te.
Kreosote--Kreosote.
La-n-La. Label-w-Tanda.
Lady likfi-a-Binibini;
mabait;
malu
pini
ng
labi.
Lady ship-n-Binibini.
Lag-a-Huling: katapusan.
Lag-u-Magpabaya.
Laggard-/i-Tawong tamad 6 pabaya. Laggard-a-Tamad; mabagal; marahar
hull.
Laborer-n-Ang magawa.
nagtatrabajo;
ang gu-
Lagoon-w-Dagat dagatan.
Laid-7A imp. ifej?.j>.-Nilagay; nakalaga; Lain-?;. ;?.>. -Nilagay; nakalagay.
Lace-n-Puntas; panali. Lace-a-Talian; ilagay ang puntas. Lacerate-?/ Hi wain; pilasin; wahiin. Laceration-n-Paghiwa; pagwahi; hiwa;
pilas.
Lamb n-Tupang
muriti.
Lache-n-Katamaran. Lachrymal-a-Nauukol sa luha. Lachrymose-a-Maluha. Lack-v-Kumulang. Lack-w-Kakulangan; kulang kakajmsan; pagkulang. Lacking-w-Pagkulang.
Lacker-Ji-Varnis.
Lameness-n-Kapilayan; pagkapilay. Lament-t?-Manangifl; dumaing; mana< hoy; tnmangis. Lament-?<-Tangis; daing; panaghoy; ps nambitan. Lainentable-a-Mahaba^;; kaawaan. Lamentation-n- Daing; hibik; panumb tan; panaghoy. Lamp-n-Ila\van; lampara; ilaw.
tula-in.
Land-n-Lupa,
Land-?;-lIujj;ay sa punirpan.ir;
isa.lsad.
l.ade-v-Ipasan;
ilulan.
Lading-n-Paglulan; pagpasan. Ladle ^-Sandak. Ladle- f-Sandukin; magsandok. Lady-wB.nibini, babaying ginoo.
Landed
May
1
niarainini; lupa.
Landing ->j- )oongan. Landlord-n-Ang may uri nj> buhav pur.uluyaii (lalaki}.
hotel
261
League-v-Magtipan; magtipon; ilakip, Leak-n-Tulo; talas. Land lady-n-Ang may ari ng hotel 6 bahay panuluyaii (bdbayi).
Latter- a-Huli,
LfiA
Laudable-a-Dapat purihin.
Laudation-w-Pagpuri. Laudato ry-a-Dapat p uri Laugh-n-Tavva.
1
Language-n-Wika;
salita.
ii
Laugh-v-Tumawa.
Laughable-a-Matata wani n makatata \va nuipagpatawa. Laughing-n-Tawa. Launch-w-Lancha; vaporsito. Laurch-u-Dumapilas; magmula. Launder-^-Maglaba; Launderer-n-Maglalaba; labandero. Laundress-n-Labandera. Laundry-n-Palabahan. Lavatory-a-Nauukol sa paglalaba. Lave--z/-Huasin; maligo. Lavatory-n-Hilamusan; lavador. Lavender-n-Kulay purpura.
;
,
Lap-w-Kandungan;
sinapupunan.
kaliwa
nang
Laver-n-Batia.
Lavish-a Sagana:
burara.
labis;
mapagmamasa;
Lavish-v-Itapon;
rara.
mag
sabog;
mag
bu-
ng
lubid.
ley.
sa
katowi-
Lassitude--Kahinaan;kapaguran;pagod.
Lasso-n-Silo. Lasso-v-Siluin.
Lawless-a-Laban sa ley 6 utos. Lawn-n-Bakuran. Lawsuit-n-Usap; pagtatalo; pag usap. Lawyer-n- Abogado. Lax-a-Pabaya; tamad. Laxity-Laxness-?i-Katamaran; kapabayaan.
Lay-i; imp.-Himga; nahiga. Lay-7/-Ihiga; ilagay. Lay-w-Kanta; awit.
Last-a-Huling;
san.
kahulihulihan;
katapu-
Last-v-Tumigas;
Layer--Suson. Laxiness--Katamaran; kapabayaan; ligalig; kakuparan. Lazy-a-Tamad; p?baya; alisaga; batugan; mabagal; ayaw magtrabajo. Lea-n-Bukid na pastulan.
Leach-n-Linta.
gabi
na.
Lead--Unahan; pamumuno.
Lead-w-Tinga. Leaden-a-Tinga; may halong tinga. Leader-n-Pangulo; puno. Leaf-n-Dahon.
pa.
Leaf-v-Lumago ang
dahon.
Latin-a-Nauukol sa
Latitude-?i-Layo
latin.
sa hilagaan
sa
ti-
mugan.
Leaflet-w-Munting dahon. Lep f y-a-Madahon. League-n-Layo ng isang oras ng kapisanan; katipunan; tipan.
lakad;
262
Leak-v-Tumulo; tumalas. Leakage-n-Tulo/ pagtulo. Leaky-a-Larot. Lean-v-Ihapay; ipahalang; Lean-a-Payat.
lalagda.
LEX
manga mag-
Legislature-w-Katipunan ng
Legitimacy--Katunayan.
ihiling.
Lean-n-Laman.
Legitimate-a-Tunay; totoo. Leisure-n-Kalibangan; lugar; na walang gawa. Leisure-a-Walang gawa. Leisurely-t-Dahandahan. Lemon-^-Limon; dayap. Lemonade-ft-Limonada.
panahon
Lend-v-Magpahiram; Length-w-Haba.
Lengthen-7/-Habaan;
batakin.
pahiramin.
unatin;
Learner-n-Ang nagaral. Learning- w-Karununga; paham; dunong. Lease- v-Ipabuis; bumuis. Lease-n-Kasulatan tungkol sa pagbuis.
Leash-n-Panali; suga/ tatlo. Least-a Kauntiuntian. Leather-w-Katad. Leather a- Yari ng katad. Leathery-a- Parang katad.
banatin;
& p.
^.-Ipinahiram; nagpa-
hiram. Lent-72-Kuaresma.
Leaven-n-Lavadura.
Ledge-w-Paris.
Lee-^-Latak ng alak.
Leesh-n-Linta.
imp.
&
p. ^?.-Iniwan; tinira;
uma
Let-v-Ipahintulot; abalahin.
pumayag;
m a wan
i
Let-Abala.
na
Leg-w-Hita.
ay on sa
utos
ng
Legalize 7/-Ilagay sa Katowiran. Legality -w-Katowiran. Legate -n- Pi ntakasi. Legatee-w-Ang tumatangap ng inana.
Levity-n-Gaan.
Levy-t-,Buis.
gumawa ng
utos.
Levy-v-Ipabuis. Lewd-a-iMalibog;
Legislative-a-Kauukol sa paglalagda.
Legielation-n-Paglagda.
sa
salita,
6 'lexion-
LIG
Lexicographer-n-Ang
diccionario.
263
LIO
gumagawa
ng
ng
Lexicography-n-Paggagawa
nario.
diccio-
Lexicon-n-Diccionario.
Liable-a-Mahiling; mahangad.
gumiliw;
magustuhan; maibigan.
Liking-n-Nais; pita; gusto; nasa.
Likely-affc/.-Marahil.
labas;
License-i;-Ipahintulutin;
tulutin;
ibigay
ng
licencia.
Lid-K-Tungtong;
talob;
takip; panakip.
Limber- r-Lumambot. Limbo--Bilango. Lime-w-Apog. Lime-w-Limon dayap. Limekiln-w-Gawaan ng apog. Limestone-w-Banton apugan. Limit w-Hanga; hanganan; wakal;wakas;
gilid; baybay; danay. Limit- n-Ilagay ng hanga magtaan. Limitation-w-Paghanga; paglalagay hanga. Limitless-a-Walang hanga.
Lie-?/- VTagsinungaling.
ng
Lieutenancy-n-Kalagayan tiniente.
Lieutenant-n-Tiniente.
Life-n-Buhay; kabuhayan. Lifeless-a-Walang buhay; patay; payat; mabagal. Lifelike-a-Parang may buhay. Lift-iJ-Itaas; buhatin; damputin; ibangon. Lift-n-Tulong; ampon; pagbuhat.
Ligarnent-;z-Anat;
litid.
Limp-w-Hingkot; iko. Limp-u-Humingkod; umiko. Limp-a-Malambot. Limpid-a-Malinaw maaninag; makintab; maliwanag. Limpidity-Limpidness n Kaliwanagan;
-
Linchpin--Tarugo;
susi.
kanunuan.
Lineal-a-Nauukol sa guhit.
Lineament-?i-Hitsura. Linear-a-Nauukol 6 parang guhit.
araw.
maliksi;
Light-a-Magaan;
mabilis.
maliwanag;
lino;
linso;
kayu-
Lightening-n-Pagpapagaang;pagpalina\v;
pagliliwanag. Lightning-?i-Kidlat
tik.
sa
ng
lintik;
lin-
manga
wika.
Linament-w-Gamot na pamahiran.
Lining-n-Aporo.
Link-/z-Silo.
Link--6/-Idugtong.
magaan
isip.
ang
Light-ruinded-a-Magulo ang
leon.
LOA
Lip-n-Nguso;
labi.
264
LON
___
Lipothymy-n-Himatay.
Liquation-n-Pagtunaw. Liquefraction-72-Pagtutunaw. Liquefiable-a-Matutunaw; malusaw.
Liquid-a-Malabnaw.
Liquid-n-Anomang bagay nalusavv. Liquidity -n-Kalabnawan; pagkalusaw. Liquidate-r-Humiwalay; magbayad. Liquidation-n-Hiwalay; pagbayad.
Liquor-n-Alak. Lisp-?y-Umutal. Lisp-w-Kautalan. List-n-Listahan; tandaan.
List-f-Maglista; ilista; listahin. Listen-z/-Batyagin; pakingan; duminig;
Loan- w- Hiram; anomang bagay na ipinahiram. Loan-t:-Magpahiram; pahiramin. Loath-a-Ayaw; walang; gusto. Loathe-f-Mamuhi; yumamot; masamain. Loathful-rt-Makayayamot; masuklamin. Loathing-w-Suklam; kasuklaman; yarnot; kayamutan; dalamhati. Loath some-a-Makayayamot; masusuklaman: madiri; muhiin. Lobate-a-May ngipin. Lobby-n-Silid na munti.
Lobe-n-Tainga.
Lobed-a-Parang tainga.
Lobster-ft-Hipon dagat. Local--Nauukol sa isang lugar.
hanapin.
Litany-n-Dasal; litania.
Liter-Litre-tt-Litre.
ng
sera-
Locomotive-w-Makina ng tren.
Locust-w-Balang; kuliglig. Locution-n-Salita; pangungusap.
Lode-n-Daan ng tubig, Lodge-n-Bahay: kubo. Lodge-f-Magpahinga. Lodger-w-Ang sumusuno, ang tumitira sa bahay ng kapwa. Lodging--Tulnyan; bahay. Lofty-a-Mataas: palalo; dakila mayabang. Log-n-Troso: puno ng kahoy. bordon. Log-7/-Magtaga at maglabas ng mga kahoy.
Live-a-Buhay; bnhay ang loob; masaya. Livlibood-w-Hanapbubay; ikinabubuliay. Livel ong-a-Sa habang buhay.
Lively-a-Maliksi; masigla; hay ang loob.
malikot;
bu-
isip;
sigla; liksi.
Lo.iric-?i-Dunong;
karununuan.
Loi^ical-a-Marunong.
Lives--Mga buhay.
Livid -f/-Mapula; kulay talong.
balakang.
Li ving-rt- Buhay;
Loiter-v-Magpabftya-gamayongayon;
alisaga.
mag
'>
pabaya.
ipasan;
kargabin;
mag-
Lone-rt-Bugtiini;
na.u'iisa.
lulan.
Loaf-w-Tinapay na nialaki. Loaf-v-Mag alisaga; magpabaya. Loafer-?i-Hampas lupa; tawong pabaya at tamad.
Loam-n-Lupang
itim.
LOU
Long-i'-Mainip; kainipan:
nais.
285
LUG
Longevity-??-Kahabaan ng buhay. Long-lived r/Mahaba ang buhay. Longsbore-rt-Nauukol sa buybay dagat. Long-sighted-a-Malinaw ang tingin; 6 mata; matalas; matalino; tuso.
LoDg-Buffering-a-Matitiisin.
paglingkod;
masa-
muyo.
Loving-a-Maibigan. Loveless -a-Walang umibig;
gan. Love lorn-a-Nai wan
di maibi-
Long ways rt<f?:.-Pahaba. Long-winded-a-Mahaba ang hininga; malakaa ang ba.ua. Long wise-rt-Pahal>a.
Look-r-Tumingin; tanawin; tumanaw.
hitsura; lagay.
Looking- glass-n-Salamin.
Looks-?i Hitsura.
tanod.
lumitaw.
Loon-M-Tawong masama.
Loop--Silo; buhol; bilog.
Loop-r-Siluin.
hamak
umim-
Loopbole-n-Butas sa kota. Loose-a-Bugnos; maluag; lubag; tali pandas. Loose-v-Lurnubag; lumuag. Loosen-v Luagin; kalagin; bnmugnos. Loot-n-Ang ninakaw. Loot--6/-Manduit; nakawin.
Lop-u-Putlin; putulin; iklian.
ilusong;
ibsan;
yumuko.
Lower most-a-Kababababaan.
Lowery-a-Maulap; mapanglaw; malungkot.
Lowland-n-Lupang mababa
Low-lived-a-Hamak; bastos. Lowly-a-Mababa. Lowness-n-Kababaan.
Low-spirited-a-Mabagal;
loob;
at patag.
Lop-a-Nakasabit.
Lopeared-a-Mahaba ang
tainga.
mahina
ang
Loyal
loob.
Loyally-a-Tapat. Loyalty -n-Katapatan ng loob; pagkaayon sa katowiran. Lubber -Tawong bastos 6 hamak.
Lubricant-a-Malangis. Lubricant-n-Langis. ]^ubricate- c-Langisin. Lubricous-a- Madulas.
iligaw;
matalo;
maligaw; rnalugi. Loss n- Ang nawala; pagtalo; ang natalo; kawalan; lugi. Lost-a-Nawala; natalo; naligaw. Lot-w-Kapalaran; pagkataon; solar; bahagi; karamihan; danii.
Loth-rt-Ayaw.
Lucent a-Maningning;
sap.
makislap;
maki-
Lotion
-Gamot na pamahid.
rifa.
Lucid a-Makintab; maningning; makislap; makisap. Luck-n-Kapalaran; palad. Luckless-a-Walang kapalaran; sawing
kapalaran. Lucky-a-Mapalat. Lucrative-a-Pakikinabangan; matubo; Lucre-n-Pakinabang; kayamanan. Ludicrous-a-Matatawanin. Lug-n-Tainga. Lug-i?-Dalhin; magdala, Luggage-n-Baon; ang dinala sa viage. Lugubrious-a- Ma lungkot.
Lottery-n-Loteria;
Loud-a-Malakas.
Loud-fldt7.-Malakas.
magpabaya.
tigagal.
Lounge-?j-Sandalan; hiligan
Lounger-n-Tawong tamad: 6
Louse-a-Hanip; kuto.
34
MAE
Lukewarm-a-Malakuko; malagamgam.
Lull-^-Tumahimik; tumigil.
Lull-^-Tigil.
266
MAG
Lurch-77-Kumilos. Lurch-^- Kilos na bigla. Lure-f-Hibuin; dayain. Lure-^-Hibo; daya. Lurid-a-Maputla; maputi. Lurk-^'-Harangin humarang. Luscious-a-Masarap: matamis.
Lullaby-n-Awit
Lumbago
kang.
kang.
w-Sakit
ng gulugod
at bala-
Lumber-n-Manga
tabla;
kahoy.
Lump-w-Bukol; tangkal. Lump-u-Eumukol; magtangkal. Lumpy-a-Man tangkal; mabukol. Lunacy-Kaululan. Lunar-a-Nauukol sa buan.
Lunatic-a-Ulol; loco; maulol. Lunatic-w-Ulol; tawong maulol.
Luxuriance-n-Kalaguan; kasaganaan. Luxuriant-a-Malago; masagana; mayabong. Luxuriate-u-Lumago; sumagana, Luxury-n-Kasaganaan; kalaguan. Luxurious-a-Sagana; malago; husto.
Lymph-n-Bukalan ng
Lynch-v-Bibitayin.
tubig.
sa
Magazine-n-Taguan ng manga
polvo.
bala at
Mace-n-Tungkod;
palo.
Machine-w--Makina.
tiis.
magkum-
Magician--Mago.
Magisterial-a-Nauukol sa maestro; kapangyarihan.
may
6
Mad-a Galid;
ulol;
hunghang.
binibini.
Magistracy-?i-Katungkulang Jnez
Mad-v-Pagalitin.
hukom.
Magistrate-n-Hukom; jnez.
Madam-n-Pabaying ginoo;
Madcat-a-Maharot; vvalang takot; inangahas. Madden-v-Pagalitin. Made-v. imp. & p. jp.-Ginawa; niyari. Mademoiselle-w-I)alaga; binibini.
Magnanimity-n-Kagandahan ng loob; raagandang kalooban. Magnanimous -a-Maa\vain; mapagamptin; rnagandang loob; magaling. Maumite-w-Tawong dakila at mayaman.
batobahfiii;
Madnes8-/*-Galit; kagalitan.
Magnetic-Magnetical-o-May
N'ir-
batobalani:
j>a
Maestro-w-Maestro.
267
dakila; Magnific-a-Malaki; marangal; marilag. karilagan. Magnificence-7Z-Kadakilaan; Magnify ~v-Magpalaki; dagdagan; ilmnyi; itanyag; painamin; purihin.
MAN
Malignant-n-Tawong masama.
Malignity-72-Kasamaan, kabastosan.
Mall--Panbayo.
Mall-z/-Magbayo; bayuhin. Mallard-w Patong malaki. Malleable-a-Makunat.
laki;
Mahogany-w-Narra; asana.
Maid-n-Dalaga; alilang; babayi. Maiden-n-Dalaga. Maiden a-Nauukol sa dalaga.
Maidenly-a-Parang dalaga.
alipustain. 1 a p a s-
Main-n-Lakas.
Main-a-Unang; principal. Mainland-n-Lupa malayo sa dagat. Main spring-??- Kuerdas ng orasan. Main stay-;z-Katulong; kupkop. Maintain-v-Batahin; tumagal; umalalay;
ingatin; manatili; ipaglaan; ipagtangol.
alalay.
Maize-w-Mais.
Majestic-a-Mataas; dakila; marangal.
Ma jesty-n
taasan.
Kadakilaan;
karangalan;
ka-
Major-a-Malaki pa.
Major-n-Commandante.
Manger-n-Kakanan ng hayop.
Mangle-v-Bugbugin. Mango-n-Manga.
Mangy-a-Magalis.
lalaki.
ngiki.
ulol.
Malcontent-a-Mapagbasagulo;
masukal
.
ang loob;
galit.
Male-a-Nauukol sa
Male-?i-Lalaki.
lalaki.
ipakita;
itanyag;
Malediction--Tungayaw;
Malefactor-n-Ang
ipasabi.
nagkasala;
tawong
masama.
Malevolent-a-Masama; hamak. Malfeasance--Kasamaan; pagkakasala.
Malice-n-Galit; kasamaan; tos 6 hamak.
Manifold-a-Marami.
gawang
bas-
Manipulation-w-Pamamahala.
tungayawin;
ura-
Malignant-a-Maeama; hamak.
MAR
Mannerly-a-Mapitagan; magalang. Mannish-a- Parang lalaki. Man-of-war-?i- Vapor de guerra.
268
MAT
Maroon-n-Kayumangi.
Marquis-?*-Markis. Marquise-w- Asawa ng markis. Marriage-n-Kasal; pagkakasal; balayi. Marriageable-^ -Qmubraug magaasa\va.
Marrovv-?^-[Jtak
sa
kapowa
ng
buto.
Mantuamaker-n-Babaying mananahi Manual-a-Nauukol sa kamay; yari ng kamay. Manual-w-Librong munti. Manufacturer -Paggawa; gavva. Manufacture-v-Gumawa; gawa. Manuf actury-n-Gawaan Manumission-w-Pagbigay ng kalayaan sa
. .
Marry- f-Ikasal. kumasal; magasawa. Marsh n-Lawak; lupang rnababa at basa. Marshy-a-Mabalaho rnalawak Marshal-n-Pano; policia. Marshal-?;-Ayusin; mainuno. Mart-n-Baraka; palinki; tiangi. Marten-n-Martinez. Martial-a-Nauukol; sa militar.
.
Mantle-n-Takip; pangibaba\v.
makamamangha.
Marvel-v-Magtaka; mamangha. Marvelous-a-Makarnamangtia; magaling
alipin.
alipin.
lalaki.
Mask-n-Maska; panakip.
Mask-i'-Itakpan; ilagay ang maska. Mason-w-Kantero; ang mag lalabra
bato.
ng
Masonry-n-Manga kuta 6 pader na bato. Masque--Maskara. Masquerade-w-Say a wan; panaki p. Masquerade-v-Magtago ang mukha.
Mass-ft-Kalahatan;
kabilngan.
r
March-w-Lnkad; paglakad. March-Ty-Lumakad. Marchioness-w-Asawa ng markis. Mare-n-Inahing kabayo. Margin-w-Gilid; gasa; hanga; ladlaran. Marginal-a-Nauukol sa gilid 6 ladlaran.
Massive-a-Malaki/ masinsin;
may
kata-
wan.
Mast-n-Palo ng sasakyan. Master-n-Ginoo; puno; panginoon; maestro.
nam.
Masterpiece-n-Gawa na marangal. Mastery-w-Pagpasupil; pananalo. Masticate-y-Ngumuya; nguyain. Mastication-w-Pangunguya. Mat--Banig. Mat-v-Guma\va <j:nvin an-j banig. Match //-Tasat'iiego; katulad; kalaban. Match -z/'Tularan; tumulad. Matchlese-a-Walang katapat; walang ka('>
Maritime-a-Nauukol sa dagat. Mark-n-Guhit; tanda; murkii; tala; sa Alemania ay kahati, Mark-7/-Tandaan; ilagay ng tanda; guhitin.
tulad 6 kaparis.
Mate-n-Kasama; kalaguyo.
Mate-v-Parisan. Material-a-May katawan. Material-n-Kasangkajuui, Maternal-a-Nauukol sa ina.
Materiiity-n-Kalagayang ina,
MEV
Mathematic-o-Nauokol sa aritmetica. Mathematical-rt-Nauukol sa aritmetica
6 kuenta.
269
MEE
tinde.
Matnemetician-n-Ang marunong
mag-
dukha;
masama;
ma-
kuenta. Mathematics-?!- Manga kuenta. Matin-a-Nauukol sa uinaga. Matin-n-Dasal sa uinaga. Matinee- w-Komedia sa hapon. Matress-n-Hihigan na malarnbot. Matricide-n-Ang natay sa sariling ina. Matriculate- u-Pumasok; pumirma.
Mean--Kagitnan.
Meander-n-Lakad; pasial. Meander-v-Lakad ng pasuot suot. Meaning-n-Kahulugan; kasaysayan; salaysay.
Measly-a-May
tigdas;
tigdasin.
kankulan;
nana. Matter-7/-Maukol.
Matting-n-Banig. Mattock-n-Piko.
Measureless-a-Walang takal 6 sukat; walang hanga. Measurement-w-Kasukatan; sukat; takal; pagta takal. Meat-n-Carne; ulam. Mechanic-^-Mecanico. Mechanical-a-Nauukol sa mecanico. Mechanician-n-Mecanico. Mechanics-n-Karunungan sa pagmemecanico.
Mature-a-Magulang;
lasa;
hinog;
mabait; ma-
tahimik.
Maturity-ft-Kahinugan; gulang;
kapana-
hunan.
Maudlin-a-Maulol; halos lasing. Maul- n - Pambay o.
Maul-^-Bayuhin;
paluin.
magi tan.
Medical-a-Nauukol sa gamot. Medicanient^-Gamot. Medicate- u-Gamutin. Medication-n-Pag gagamot. Medicinal-a-Nauukol sa gamot. Medicine-w-Gamot. Mediocre-a-Karanivvan; yano.
mag
wari.
isip isip;
magnilaynilayin; gu-
namgunamin.
Meditation-n-Pagninilay; wari; pag wa-
Meditating-a-Mapag wari.
Mediterranean-n-Mediteranio. Medium -n- Kalagitnaan; gitna. Medley-n-Kanta; awit. Meed-n-Ganti. Meek-rt-Maamo; mabanayad; maamong
loob,
Mflrt
MEW
Mention-n-Bangitin;
alalahanin.
Meekness-n-Kaamoan.
Meet-?y-Sumalubong; salubungin; pumulong; magtipon; masapong; umabot. Meet-n-Salubung; pagtipon. Meeting-n-Pulong; tipon; katipunan; lupon. Meeting house-n-Bahay na pinagtitipunan. Melancholic-a-Malungkot; maninimdim. Melancholy-a-Malungkot; malumbay.
Mentor-n-Tawong murunong.
Mercantile-a-Nauukol sa pangangalakal. Mercenary-a-Inupahan; masakim. Mercenary-n-Sundalong inupahan.
Merchandise-?i-Kalakal.
Melancholy-n-Kalungkutan;kalumbayan;
pighati.
Melodeon-Tz-Harmonica.
Melodious--Mainam dingin.
Melody-?t-Kanta; awit. Melon-ft-Melon; pakuan. Melt-77-Tunawin; tumunaw.
gaya,
Mesh-n-Mata ng
Mesh-iJ-Humigit.
titid
dala.
Memoranda m-n-Tandaan.
Memorial-a-Maalaala. Memorial-'W-Dangal; alaala: gunamgunam. Memorize-v-Isaulo; cabesaduhin.
Mess-n-Pagkain sa lamesa.
Message-tf-Bilin; telegrama; hatid kawad.
Messenger-n-Utusan. Messiah-n-Jesu Cristo; Mesias. Mesieurs-w-Manga ginoo. Met-v-imp. &. p. p.-Sinalubong; sninalubong. Metal-n-Metal. Metallic-<z-Nauukol sa metal; long metal.
may
h;i-
alila.
Menial-n-Alila.
Mensal-o-Mangyayari
sa
buanbuan:
Metamorphose-i;-Ibaliin; baguhin. Metaphor-n-Tularan. Mete-v-Sukatin; takalin. Mete-n-Sukat, takal; panukat. Meter-n-Metro. Methinks-r-Tila; sa akala ko. Method-n-Palakad; regla. Methodic-Methodical-a-N a u u k
< >
buanbuan.
Mensal-a-Nauukol sa lamesa.
regla.
Menses--Kapanahunan ng babayi.
Menstrual-a-Mangyayari sa buanbuan; nauukol sa panahon ng babayi.
Metropolie-n-Bayang
tal.
tinubuan;
rapi
Menstruate-r-Mamanahon. Menstruation-n-Pamamanahon.
Mensurable-a-Masusukatin.
Metropolitan-a-Metropolit:tiio.
Metropolitan-n-Metropolitano.
Mettle-n-Buhay
loob.
<'>
liksi
ng
aiiir
loob; loob.
iakas
Mettlesome-a-^Ialakas
Me\v-7/-Ngumiya\\. Mew-w-Ngiya\\.
MIL
Mewl-i/'-Umiyak parang Mi-n-Mi.
bata.
271
Milt-n-Atay.
MIR
Mimic-a-Nakahawig; gumagad. Mimic-v-Gumagad; gagarin; badyahin. Mimic-n-Ang gumagad sa iba. Mimicker-n-Ang bumadya; manbabadya. Mimicry-w-Badya.
Miniatory-a-Maabala. Mince-v-Tadtarin.
Midge-n-Langaw na rnunti. Midged-n-Unano; tawong munti. Midland-a-Malayo sa dagat. IMidland-n-Lupang malayo sa dagat. Midmost-a-Na sa gitna.
Minded-f-Nakahiling.
gabi.
gabi.
Midst n-Gitna;
laot.
Midst-adz/.-Sa pagitan.
untian.
M ightily-orfv.-Malakaslakas.
Minish--Umunti; bumawas.
Ministers-Pastor;
alila;
katiwala.
kai-
Minister- i;-Magalila;
magbigay ng
M ildness-n-Kaamoan;
Mile-n-Milla,
M ildew-7/-Maamag.
langan, manga Ministratjon-n-Pagbibigay ng kailangan. Minnow-n-Isang munti. Minor-a-Muntl. Minor-/z-Tawo na wala pa sa edad na
karampatan.
katahimikan.
Minority-w-Kauntian. Minster-?t-Simbahan ng monasterio.
.
M illitant-a-Nakakalaban.
Military-o-Nauukol
militar.
sa
hukbo
sa
Mint-w-Gawaan ng Mint-?;-Gumavva ng
Minus-a-Kulang.
Minute-7i-Minuto.
salapi.
salapi.
Military-n-Militar; hukbo.
Militate-^-Lumaban. Militia--Hukbo.
Milk-n-Gatas.
Milk-z'-Gatasin;
gurnatas,
ng Dios.
Milky-a-Magatas;
Mill-w-Gilingan.
may halong
ng
sa
tubig.
Millenial--Xauukol
taon.
isang
libong
Mire-n-Kaburakan.
Mire-Mabalaho
sa
putik.
Millenary -w-Isang libong taon. Miller-w-Ang mayari ng gilingan. Milliard-w-Isang libong angawangaw.
M illing-?i-Paggiling.
liga
Mirthful-a-Masaya;
natutuwa; malugod.
MIS
272
MIS
Misgiving-^-Duda; agamagam na loob. Misgotten-a-Falso ang pagkamit. Mis govern-z;-Mamahala 6 mamuno ng
Miry-a-Mabalaho; maputik. Misadventure-w-Kasalatan; sakuna. Mis apply-* Mamali; sa paggamit. Misapplication TZ-Kamalian ga paggamit. sa Misapprehend-77-Maulinig; mamali
1
masama.
Misgoverment-?i-Pamamahala
6 masama.
ng
falso
pagdidinig.
dinig.
tama.
kasa-
Mishap-n-Kakulangan ng
palad;
M is carriage-w-Pagkunan;
Mismanage-v-Mamahala
falso.
ng masama
Mischance-#-Sawing kapalaran.
Mischance-^- Masawing palad. Mischief-n-Kalikutan; sama. Mischievous-a-Malikot. 1M is chievousness-n-Kalikutan. Misconceive-0-Maulinigan.
JV
pa-
hindi
karampa-
isconception-w-Kaulinigan.
Misconduct-M-Kilos na masama.
ng hindi tama. Misconstruct-'Z/'Saysayin ng hindi tama; mamali sa pagsasaysay. Mis construction-n-Kamalian sa pag sasaysay.
M is conduct-?;- Mamahala
rampatang
lugar.
1
Misrule-w-Kabagsikan
bierno.
nang
pag gogo-
Misconstrue-u-Mamali sa pagsasaysay. Mis count- v-Ma mail sa pagbilang. Mis count-n-Mali sa pagbilang. Miscreant-n-Tawong masama. Miscreant-a-Masama: hamak; bastos. Misdate-z/-Mamali sa paglalagay ng fecha.
Misshapen-a-Masamang
Mission-^-Bilin;
hitsura.
Missile-?i-Kasangkapang panghagis.
dahilan. Missive-n-Sulat na maikli; bilin. Misspend-^-Musawin 6 isabog nng pagaari.
Misdeed--Kilos
nan.
na
masama;
kasala-
Mis statement-n-Kamalian
sav.
sa pagsasay-
Misdemeanor-M-Sala; kasalanan.
Misdirect--z/-Ituro
ng hindi tama.
Mist--Angi; ambon.
Mist-r-Umangi;
hindi Misdirection-#-Pagtuturo nang tama. Misdo-L'-Gawin ng hindi tama. Misdoer-w-Tawong may kasalanan. Miser--Tawong masakim 6 maramot. Miserly a-Moramot; masakim. Miserable-a-Malungkot. hamak; aba. M Jeery-?i Kahijaj an; hirap; kasalatan; kasaliwaan; karukhaan. Misfit-a-Di bagay. Mis fortune-w-Sawing kapalaran.
umambon.
Mis treat-f-Lumapastangan.
Mistrcss-M-Babayi Mistruat-w-Duda.
kalunya,
\-.\-
mamali;
MOL
Mis under stnndini;-//-Kaiilmigan;
kagalitan;
pagtatnl<>.
galit;
273
MOP
Mitigate-u-Lumambot; maawa.
Hitigation-if-Awa; lambot. Mix-t'-Ihalo; haluin; ilahok; ibahog. Mixture-7i-Kahalo; pag lahok; halo; hok; pagkakahalo.
Molest-y-Abalahin; umabala; magmolewtia; niiihiin; payamntin. Molestation-w-Abala; muhi; yamot. Mollification--Kalambiitan. Mollify-v-Lambutin; lumarnbot. Molt-?'-Malngas ang buhok. Molten-a-Natunavv; lusaw; tunaw. Moment-n-Dali; kisap mata; bigat halaga. Momentary-a-Hindi pirme. Momentarily-arfo.-Sa bawat isang dali.
la-
Momentum -n-Bili a;
Monarch--Puno;
tulin;
lakas.
hari.
hari;
monarca.
,
Monarchal-a-Nauukol sa
Monarchy-ft- Kaharian.
Moan-v-Humalinghing.
Moan-??-Halinghing. Moat-n-Sangka.
Mob--Bunton ng
ta\v>.
Mobile-a-Magalaw. Mobility-n-Pag galaw; galaw. Moccasin-w-Sapatos 6 sinelas ng Intlio Americano. Mocha-n-Bayan sa Arabia. Mocha-;*-Kafe nangaling sa Arabia. Mock-^-Gagarin; gumagad, badyahin. Mock-n-Badya; uyam. Mock-a-Mabadya; hindi totoo; konowari.
Monastery-n-Convento. Monastic-a-Nauukol sa convento. Monday n-Lunes. Monetary-rt-Nauukol sa salapi. Mongol-Mcngolian-n-Irisik; hapon. Mongolian-a-Nauukol sa Insik.
Monition-?^ Pangaral; babala. Monitor-n-Ang nagtuturo.
Monk-n-Monje.
Monkey--Ungo.
Monkey-i'-Magbiro.
Monogamy-n-Kasal; pagkakasal.
Monopolize-v-Kunin ang
lahat. lahat; ariin
Mockery-n-Pagbabadya;
uyam;
libak;
ang
upasala. Mode-?i-Paraan; asal; hitsura; kaugalian; lagay: palakad. Model-n-Halimbawa; huvvaran; tularan.
Monotonous--Masasawa; masusuklaman.
Mon-soon-72-Bagyo. Monster ?i-Bagay na
totoong
inalaki;
Moderate-a-Mabait; banayad: mahinahon. Moderate -v- H usayin; baguhin. ]\Ioderation-?i-Kabanayaran; bait; kabaitan hinahon; tining na loob. Modern-a Bago; mura. Modernize-v-Baguhin. Modest-a-Mabait; banayad; mabini; maingat.
kakilakila-
Month-w-Buan. Monthly-a-Buanbuan; balang buan. Monthly-n-Pahayagan na lumitaw minsan sa bawat buan. Monthly-adv.-Sa buanbuan; buanan.
kabinian;
Moon-n-Buan sa
langit.
Moon light-n-Liwanag ng
buan.
Moonshine-w-Sinag ng buan. Moor-n-Lawak; yaong taga Africa. Moor-u-Sumayad ang sasakyan. Mooring-n-Punduhan. Moorland-w-Lupangmalawak 6 mabalaho Moory-a-Malawak; mabalaho.
Moot-?y-Mangatowiran; magsalitaan. Moot-n-Pangangatowiran.
Mop-w-Pangisis. Mop-r-Magisis. Mope-77-Magbaliw. Mopish-a-Baliw; tamad.
35
MOU
Moral-a-Nauukol sa kaugalian.
Moral-n-Talinhaga. Morality-n-Kalinisan; puri. Morass-w-Lavvak.
274
MUL
bukod;
Mounting-n-Pagakyat. Mountain-n-Bundok. Mountain-n-Nauukol sa bundok. Mountaineer-n-Tawong taga bundok. Mountainous-a-Mabundok. Mourn-^-Magluksa; tumangis; manambitan; manangis. Mournful-a-Malungkot; malumbay; mapanglaw.
masungit;
Mourning-n-Luksa; panambitan. Mouse-n-Daga. Mouse-w-Hulihin ang daga. Mouse hole-n-Butas na ginawa ng daga. Mouse trap--Panghuli ng daga.
Mouth-n-Bibig. Mouth-2/-Ilagay sa bibig. Mouthful-n-Kagat.
lu-
Mortgage- i>Isangla.
Mortgage-v-Isangla. Mortiiication-#-Hiya; kapighatian. Mortify-u-Mahiya; bagabagin. Mortise-n-Rabo.
mipat; galawin; kilusin; ilipat. Movement--Kilos; galaw. Mo\ ing-n-Paggalaw; kilos. Mow-n-Taguan 6 sisiglan ng dayami 6
7
damung
tuyo.
Mortise-v-Magrabo. Mosaic-n-Palamote.
Moth eaten-a-May
IMother-n-Ina.
tanga.
Muddle-c-Guluhin; labuin. Muddle-w-Gulo; kapurolan. Muddy a-Mabalaho; mapi-itik; niaburak; mabanlik. Muddy-i'-Pumutik; labuin.
Mufrin-n-Torta.
Mug-Ti-Tasa.
Mother-a-Natural; dati. Mother hood-n.Pagkaina; kalagayan ina. Mother-in-law-n-Bienang babayi. Motherless-a-Ulila sa ina. Motherly-a-Nauukol sa ina.
Motherly-orfr.
Mulch-n-Dayaming bulok.
Miilct-n-Multa.
Parang
ina.
Mullet--Bumbuan.
Multiped-n-Hayop na maranii
tiplicar: pag]>aparHini. Multiply-v-Maginultiplicar;
au^r paa.
Multiplication-w-Pagdadaini; pagmninulparainiliin.
Mottle-u-Mamansa.
Motto-n-Patnugot.
Mould-n-Marka.
Mounts-Bundok.
ng tawo;
bun-
Multitudinous-rt-Makapal; malaki.
Mum--Tahimik; walang
Mum-tnfer.-Huag.
kibo.
Musket--Baril. Musk-melon-M-Melon.
Muslin-n-Frenela; musilina.
Mumble-v-Umimik.
Mumble-n-Imik.
Mummy-n-Bangkay
Mumps-^-Baiki.
liindi
Munch-v-Kumain; nguyain.
Mundane-rt-Nauukol sa lupa. Municipal-a-Nauukol sa munh'ipio.
Municipality-n-Municipio.
Munificence-n-Kagandang ng loob. Munificent-a-Magandang kalooban. Munition-w-Kasangkapang panlaban. Murder-n-Patayan; pag patay; matay.
Murder-7/-Purnatay; patayin.
Musquito-n-Lamok. Musa-n-Gulo; kaguluhan. Muss-u-Guluhin. Must-a-Dapat; marapat. Mustache-n-Balbas sa ngnso; bigote. Mustang-w-Kabayong munti at in at gas ang ulo. Mustard-n-Mustasa; kiluwa. Muster-w-Pagtipon ang sundalo. Muster-w-Magtipon ang sundalo. Mutable-a-Makapapalit. Musty-a-Maamag; amagin; laon.
i
Mutation-w-Pagpalit.
Murderer-n-Ang nakamatay; ang natay sa kapwa. Murderess-n-Babaying nakamatay. Murderous-n-Makamamatay. Mnrky-a-Malabo; mapanlaw. Murmur-w-Imik; bulongbulongan; hinanakit; himutok; dabog. Murmur-v-Dumabog; umimik; maghimutok.
Muscle-n-Lakas; litid. Muscular-a-Malakas; malitid. Muse-u-Magwariwari; raagkuro;
lidili;
magdi-
Muzzle--Bibig ng baka.
My-^?ro.-Akin;
ko.
magisipisip.
Muse-7i-Pagkuro;
dili.
wari; pagdidili-
Myriad-a-Isang laksa.
Myridom-w-Tawong
bastos.
Mush-w-Lugaw.
Music-w-Musica. Musical-a-Nauukol sa musica. Musician-w-Musico.
Nab--z/-Kunin; dampotin.
Nabob-n-Tawong mayaman.
Nag-M-Kabayo.
Nag-v-Tuksuhin;' manukso. Nail-n-Pako.
Narrate-v-Magbalita; magsaysay; salaysayin; magsabi. Narration w-Salay say; balita; kuento. Narrative--Balita; kuento; kasaysayan;
salaysay.
Name sake-n-Kangalang.
Nape-n-Batong.
Napkin-w-Servilleta.
Narrow-a-Makitid; makipot. Narrow-r-Kumipot; kumitid. Narrow-n-Kakiputan; kakitiran. Nasal-a-Nauukol sa ilong; humal. Nastiness-w-Kasukalan; kasalahulaan; libag; dungis; dumi; karumihan. Nasty-a-Marumi; marungis, malibag;
salahula.
Narcotic-n-Pangpatulog.
NOV
Norse-w-Taga Norwega. Norman-7z-Taga Norwega. Norse man-w-Taga Norwega.
North-/i-Hilagaan. North-a-Hilaga.
278
v -Ngayon.
NYM
Now a days-adv. Sa panahon ngayon. Now-and-then-Maminsan minsan. Noway-Noways-a^v.-Sa anomang paraan ay hindi.
sa
hila-
North-v-Magpunta 6
gaau.
ipadala
No where-arfy.-Kahit
Noxious-a-Makasisira.
saan.
Nozzle-n-Nguso.
Niu-leate-a-Mabutil. Nucleus-n-Butil.
Northener-n-Taga hilaga. Northern most--Malayo sa hilagaan. North ward-Northwards-a/fe.-Sa gawing hilaga; patungo sa hilagaan. Northeast-w-Habagat. North eastern-a-Habagat,
Nose-n-Ilong; nguso.
Nude-a-Hubo; hubad; walang damit. Nudge-n-Tulak. Nudge-2/-Maniko; tulakin ng siko. Nudity-w-Kahubuan; kahubaran. Nugatory-^- Walang halaga 6 kabuluhan.
Nugget-n-Butil:
tal
tingkal; pirasong
me-
na mahal. Nuisance-n-Kinasusuklaman.
Null-a-Walang; kabuluhan.
Nullification-n-Kawalan han.
Nose-u-Makialam.
nang
kabulu-
Notable-a-Halata; mahalata.
Numb a-Namamahid.
Nullify- u-Pawalan
ng kabuluhan.
Notably-adr.-Mahalata.
Notary-7/-Notario. Notch-fi-Ukit; bingaw. Note-n-Sulat; tanda; nota.
Numb-v-Mamamahid.
Number--Bilang; niimero.
Number-v-Bumilang; bilangin. Numberless-a-Di mabilang. Numeral-a-Nauukol sa kabilangan. Nurneral-w-Bilang; numero. N unierable-a-Makabibilang. Nunerally-adv.-Ayon sa bilang.
Note-v-Tandain;
talastasin;
halatain.
Noteworthy-a-Dapat purihin. Nothing-n-Wala; walang ano man. Nothing -odtvWala. Notice-n-Pahayag; paunawa.
Notice-?;-Humalata; makita.
magmasdan; pansin;
Notion-n-Akala; isip; ang inisip; wari; pagwawari; gunamgunam; pakana. Notoriety-n-Kabalitaan; kabantugan. Notorious-a-Mabalita; bunyi. Not with standing -adtvDatapua't; ngu ni't.
Numeric-Numerical-a-Nauukol sa bilang Numerous-a-Marami; makapal. Num skull-w-Ulol; tawong hindi marunong; tawong mapurol ang isip. Nun-w-Monja. Nuncupative- Nuncupatory-a-Di nakasulat; sinabi lamang. Nunnery-w-Bahay ng mga monja. Nuptial-a-Nauukol sa kasal. Nuptials--Kasal; balayi. Nurse-n-Magsisiwa; taga iwi ng bata. Nurse- v-Magiwi.
Nursling-n-Bata; sangol.
ngu-
Nut-v-Magbito. Nulant-a-Nakayuko. Nut meg-w-Anis mancada. Nutrient-a-May sustancia. Sustancia. N ut I'itii nis- N ul ritive-a-Nauukol sa kain; ikinabubuhay; mabuti. Nutshell--Balat ng buto. Nymph-n-Duende; tianak; nuno,
NulrinuMit.-
}>ag-
OBS
279
GOT
O
(
hikum-n-Yimot; gulot.
lumabo;
di-
Observing-a-Mapagmasid.
Obsolete-a-Lipas; nakaraan; laon. Obstacle-n-Abala, kaabalahan; kapinsalan; kahirapan; hirap. ang ulo; Obstinate-a-Sowail; matigas
tumupad
masowayin.
pi-
Object- c-Lumaban; umayaw; isalangsang; salungatin; huag pumayag. Objection-n-Salangsangan; pintas; kaa-
Obstinacy n-Katigasan ng ulo. Obstreperous-a-Magulo; malikot. Obstruct-z/-Abalahin; harangin; pasalin; pigilin; sadhan; pumigil. bood; harang; Obstruction-w-Abala; kahirapan.
.
yawan.
Objectionable a-May Objective-n-Dahilan; Oblate-a-Pudpod
Oblation-n-Alay.
Obligate-?;-Pilitin;
pintas.
magkamit;
pinagtutunguhan.
tamuhin. Obtainable-a-Makaabot;
magkaroon;
sukat;
kam-
tan.
pumilit.
,
Obligation-n-Katungkulan. Obligatory-a-Kailangan.
Oblige-u-Pilitin;
pigipitin.
Obliging-a-Masunurin; niahinhin. Oblique-a-Mahalang; hi was. Oblique- t'-Ipahalang; ihapay. Obliquity-n-Pagkahapay; hi was. Obliterate-r-Lipulin; burahin; gibain. Obliteration-w-Pagbura; kaburahan; kalipulan.
Obvious-a-Maliwanag; malinaw. Occasion-w-Dahilan: panahon. Occasional-a-Maminsanminsan. Occident-n-Kalunuran, pag lubog. Occidental-a-Gawing kalunuran.
Occiput-/i-Likod ng ulo. Occult-a-Tago; lihim; di nakikilala.
<
Obscure-a-Malabo;
law.
madilim;
mapang-
Occupant-n-Ang nakalugar. Occupation-n-Gawa; hanap buhay. Occupy-v-Makalugar; gamitin. Occur-v-Mangyari; lumitaw; magmula; sumipot. Occurrence-n-Pangyayari; pagsipot. Ocean-w-Dagat. Oceanic a-Nauukol sa dagat. Octagon -w-Bagay na may walong panulukan.
OLD
Octagonal-a-Nauukol sa
280^
bagay na may
OPP
October-n-Octubre.
Octuple-a-Makawalong duble. Ocular a-Nauukol sa mata. Oculist-M-Mangagamot ng mata. Odd-rt-Gansal; iba; walang kaparis.
Oddity-n-Kaibhan.
Odds-72-Patong; differencia. Ode-w- Verso; kanta; a wit.
Omelet -n Tinortas na itlog. Omen-a-Hula; tanda. Omen-v-Humula. Ominous-a-Nauukol sa hula 6 tanda, Omit-v-Ilaktaw; laktawin; maiwan; malimutin: ligtaan.
Odious-&-Magagalitin; nagagalit.
loob.
lan.
lahat.
Omnisoient-a Marunong sa lahat ng manga bagay. On-prep. -Sa; sa ibabaw. Once-adv -Minsan. At-cmce-Ngayon din.
One
n-Isa.
One-a-Isang.
Oneness-n-Kaisahan.
One by
ulo.
one-n-Isaisa; isa,t,isa.
manampalasan.
Offense-n-Sala; kasalanan; alipusta; ka-
Onion-n-Cebuyas. Only-a-Bugtong.
Only-a^.-Lamang
maghayin.
Officer--Puno;
Officer- ?>
Mam uno.
Onset-n-Pagmula; babag. Onslaught-n Babag; laban. Onward-a-Suraulongsulong. Onward-afZw.-Sa gawing harap. Ooze-^-Putik; na rnalabnaw. Ooze- c-Tum alas; tumiin.
Ofiicial-a-Oficial.
Official-n-Puno.
Oozy-a-Maburak; malumot. Opacity-n-Kadiliman; kalabuan Opal -n Batong mahal. Opaque-a-^ladilim; di maaninag. Opaqueness-^- Kalabuan; kadilinian.
Ope-rt-Bukas.
Off set--Matimbangin;
tumapat.
at
ina-
Offspring--Lahi;
po.
manga anak
Oft-Often adv.-Madalas; tovvitowi na. Often times-Of times-a^u.-Madalas. Oglle-j'-Magmasdan; rnagmata. Oh-mfer.-Aba; naku.
Oil-w Gas; langis. Oil 7/-Pabiran ng langis;
langisin.
Oilcloth-n-Tapete. Oily-a-Malangis.
Operator-n-Ang namamahala. Operation -Gawa; pagulog. Operative-a-Nauukol sa gn\v$i. Opiate--Gamot na may halong apian. O|>ine-?;-Suniapantaha; magakala.
<
)})inion-n-Akala; sapantaha.
()piuni-i- Apian.
ORG
Opponent-^ Kalaban; nakatapat. Opportune-a-Sa mabuting pan ah on;
bagay.
281
nica.
OUT
sa harmo-
Organic-Organical-a-Nauukol
Opportuneness-n-K a p a n a h u n a n pa nahon. Opportunity-n-Kapanahunan; panahon. Oppose-^-Lumaban; umaway; makipagtalo; nagtalo; sumuay; isalangsang; makipagaway; humamon.
Opposite-a-Katapat; harap; laban. Opposite-n-Katapat; kalaban. Opposition-7z-Katapatan; away; laban; paglaban; pagsoway. Oppress-^-Inisin; alipinin; magpahirap; pahirapan. Oppression-n-Paginis; kahirapan. Oppress! ve-a-Mabangis; napakahirap. Optative-a-Nauukol sa nais 6 sa pita. Optic-#-Mata. Optic Optical-a-Nauukol sa tingin 6 sa mata. Optimist-n-Mangagamot ng mata.
itatag; magpundar; Organize-v-Itayo; arreglahin. Organization-n-Pagtatayo; pagpundar. Orient-n-Silanganan. Orient-Oriental-a-Nauukol sa silanganan. Oriental-n-Taga silanganan. Orientate-77-Pumaroon sa silanganan.
Orifice-n-Bibig.
pinagbuhatan Origin-n-Pinagmulaan; pinangalingan. Original-a-Dating; unang. Original-w-Ang dati. pinangaOrigination-#-Pinagbuhatan; lingan; pinagmulaan.
;
Originally-atZ'Z/.-Sa dati.
Ornament--Gayak;
biyaya; hiyas.
sangkap;
pamuti;
Orchard-n-Halamanan.
Orchestra-n Orkesta.
Ordain-v-Iayos; ayusin; itatag; ilagay sa
katungkulan. Ordeal-w-Subok na mahirap. Order--Utos; kautusan; ayos; husay; pagkakawasto. Order-^-Magutos; iutos; ayusin; husayin;
kapwang
mamuno.
Orderly-a-Maayos; mahusay, mabait. Orderly-n-Sundalong utusan ng puno. Ordinal-a-Nauukol sa kahusayan. Ordinance-w-Utos ng Munidpio. Ordinary-a-Karaniwan; gawi; hirati; bayag. Ordinary-n-Karaniwang bagay. Ordination-n-Pagpili; paghalal; kautusan; pagutos. Ordnance-n-Kasangkapan ng hukbo. Ore-n-Metal.
Organ-n- Harmonica.
ibang
Ottoman-a-Nauukol
Turko.
Ought-at?7/.-Dapat.
sa
kaharian
ng
Ought-7/-Dapat.
namin; natin.
Ours-^>ro.-Namin; natin.
Our
amin
sarili;
36
OVA
282
Oval-a-Talohaba.
OWN
Out balance-v-Bumigat; lumampas. Out bid-v-Tawarin ng mataas sa iba. Out break -n-Pagalsa; alsa. Out building-ri- Bahay 6 kamalig na nakabubukod. Out cast-n-Tawong di makikisama sa
iba.
Oven--Hurno.
v.-Sa itaas.
Over-a-Itaas; lampas;
mahigit.
sa.
Over-^rep.-Mahigit
sa;
Out go-n-Gastos. Out grow-7/- Lumampas ang paglaki. Out growth-w-Pandulo. Out house n-Bahay na nakabukod. Out landish-a-Katakataka. Out last-t>-Tuinagal sa iba. Out law-tt-Taga labas; tulisan. Out lawry-M-Pagkatulisan. Out lay-Gastos; gugol. Out let--Labasan. Out line-n- Piano; banhay. Out Hne-?;-Gawin ang piano. Out live-u-Bumuhay na mahaba sa iba. Out look--Pakita. Out lying-a-Malayo. Out post-w-Bantay na malayo sa hukbo.
Outrage-w-Kalapastanganan; tampalasan; kapalibhasaan; paglait. Outrage-i?-Gahisin; lapastanganin; mamihasa; laitin. Outrageous a- Katakot takot; bastos masama. Out ride-z/-Sumakay nang matulin sa
iba.
Over abundance-n-Kalagpusan. Over abundant-a-Malagpos; labis. Over awe-7/-Takutin. Over balance-^-Ibual bumual. Over balance--Pagbual. Over bear-7/-Supilin. Over bearing-a-Palalo, tampalasan. Over board-arfe/.-Na sa tubig. Over cast-v-Labuin; tiklupin. Over coat-n-Damit na pangibabaw. Over come-v-Daigin; supilin. Over due-a-Lampas sa panahon. Over flow-v-Umapaw; bumaha. Over flow n-Apaw; paglubog; pagapaw;
pagbaha; kalabisan. Overhaul-v-Baguhin; kumpunihin. Overhead-adz/vSa itaas. Overhear-u-Marinig; duminig.
Overjoy-n-Kasayahan. Over Ian d-adv.-Sa, lupa ang daan. Overlook-v-Laktawin; ilaktaw; malinmtin.
kalagpusan;
la-
Overpower--z/-Supilin, daigin.
Overreach-v-Lumampas
dayain.
ang
pagabot;
Over rule-v-Supilin; daigin. Over see-v-Mamahala; mamuno. Over seer-^- Ang namamahala; kapatas. Over set--z/-Itaub; ibual. Over shoe-n-Sapatos na pang ibabaw. Over shoot-7/-Huag tumama. Over sight-w-Mali; kamalian. Over spread-^-Ilatag; itakpan.
Overt-a-Maliwanag; palitaw. Overtake-v-Abutin; umabot; magkamit;
datnin.
Out run-z/-Tumakbo ng matulin sa iba. Out sail-v-Lumayag ng matulin sa iba. Out set-n-Pinagmulan; pamula. Ont side-n-Ang labas. Out side-a-Labas. Out skirt-n-Gilid; hanga. Out spread-i-Latagin; banatin. Out vie-v-Humigit; mamukod. Out walk-^-Lumakad nang matulin sa
iba.
bigat.
patakahin.
Outward-Out wards-adc.-Sa
bas.
gawing
la-
Out wear-v Tumagal sa iba. Out weigh- z/-Bumigat sa iba. Out wit-u-Manalo sa talas ng isip; daigin
<
nauukol
ya
sa dunong. Oval-//-Talohaba.
magkaroon.
283
Own-a-Sariling.
PAtf
ship-n-Pagkaari.
Owner
ari;
Owner-n-Ang may
panginoon.
Ox-n-Bakang
malaki na nakapon.
Oyster-n-Talaba.
Pabular-fl-Nauukol sa pagkain.
Palaver-w-Salita.
Pabulum-9t-Pagkain.
Pacification-tt-Katahimikan.
kaputlaan.
Pacify-r-Patahimikan; tumahimik. Pack-u-Balutan: balot; bigkis; karga. Pack-n-Balutin; ibalot; bigkisin; pasanin; ikahon: isilid; magpasan.
Package
n- Halutan.
tulos
na ma-
Padlock-?z-Seradura.
magbigay ng
susuhin
Pallor-n-Pagkaputla;
kaputlaan.
Pagan-a-Nauukol sa hindi binyagan. Paganish-a-Parang hindi binyagan. Paganism-n-Kalagayang hindi binyagan. Page-n-Mukha ng dahon; pag ina; alila. Page-v-Bilangin ang dahon. Pagoda--Simbahan sa India, Japon at
sa China.
Palm-w-Dangkal; ramos; balalaw. Palm-u-Dangkalin. Palm-n-Palad ng kamay. Palmate-a-Hitsurang kamay. Palm Sunday--Lingo de ramos.
Palpable-a-Makararamdam sa hipo. Palpitate-z/-Tumibok; kumutog; kumaba. Palpitation-n-Tibok kutog; kaba. Palsy-n-Sakit na pasma.
Palsy-v-Mapasma. Palsied-a-Pasmado.
Palter-?;-Dayain; tumaksil; biro.
baldi.
Pain-n-Sakit; bugbog; hirap; dalamhati; hapdi; hapis; kirot. Pain-i;-Sumakit,- humapis. humapdi.
mamali; mag-
mahapis;
makirot;
Pamper-v-Pakanin ng husto; bumusog. Pamphlet-n-Pampleta; munting libro. Pan-ra-Lalagyan ng anoman. Panacea-n-Gamot sa lahat nang manga
sakit.
Paint-n-Pinta.
Paint v-Magpinta.
Pair-n-Paris.
ng bintana.
Palace-n-Palacio;
bahay ng
hari.
mainam/ maganda,
PAR
Pantaloon--Salawal.
284
PAS
1
nang manga pagkain; bangera. Pap-n-Suso; pagkain na malambot para sa mga bata.
Pantry-#-Silid
ng
bibig.
Parol-a-Nakasabi lainang.
Parole-n-Pangako. Parole v-Patawarin; hanguin; iligtas; ibigay ng kalayaan. Parricide-w Ang natay sa sariling ama6 ina. Parrot-n Loro.
Parry-u-Ilagan; umilag.
Parsonage-n-Bahay ng pastor.
Part-n-Bahagi; kapiraso; parte. Part-^.Bahagiin; biakin; hiwalayin
hu-
Parade-v-Magprocession. Paradise-w-Garden ni Adan; kasayahan. Paragon-w Halimbawa ng kabutihan. Paragraph-n-Pangkat na maikli. Paralell-a-Katabi/ kasiping; pantay. Paralysis-n-Pasma.
miwalay; lumagot. Par take-7/-Sumali; kumain; kumuha. Partial-a-Di buo; mabahagi; mahilig may
tinitignan. Partiality-n-Kahiligan; kabilingan. Participate-z/-Sumali. Participation-n-Pagkakasali. Particle--Piraso; kapiraso; kapirangot. Particular-a-Bugtong; nakabukot; bantog.
Paralytic--Ang
may
sakit
na pasma.
sakit
Paralytic-Paralytical-a-Nauukol sa
mataas
sa
Parapet-w-Kuta.
Parting--Paghihi\valay. Partisan-n-Kasali. Parti tion-w-Paghihiwalay; dingding. Partition-u Ilagay an,u dingding. Partly-arfz'-.Di buo.
-
Parasol-w-Payong.
Parboil--z/-Kuluin
Partner -n-Kasama; kaulayaw. Partnership-n-Samahan. Parturition-n-Panganganak. Party-^-Samahan; katipunan; kapieanan. Party-colored- Parti-co lore d-a-S a r s a r
i
ng
kaunti.
palalo,
'ascha-w-Kuresma.
inakaraan;
Pass-t'-Lumipas;
duinaan;
Passable-w-Makararaan.
Pasaa^e-n-Paraan; lakad.
ik-
balutan;
bjiwasan;
Passenger-n-Ang samasakay;
lakad.
an.L,
luma-
Parent-n-Mftgnlang; liinlog. Parentage-n-IIinld^; pinatranakan. Parental-a-Nauukol sa ina^ulaii^. Parish-w-Hukiiinan nj> isatm pari; lu))ang nasasakop ng kapan.^yarihun ng isang pari. Parity-w- Kajtantayan. Park-n-Pla/a; luneta. Parlam-e-w-Salitaan.
Parley-n-Salitaaii.
Passimrrt^'X-Dito at di<m.
kagalitan;
Passion-n-Pasion. Passionate-a-Mainit an-: ul<>. Passive a-Tahiinik; inaaino; matitiis. Pas> piii-t //-Pahintulot.
Past a Nakaraan; lipas. Past //-An.- panahdii n ikaraan.
Paste--Pagkit; pandikit.
285
Paste-v-Idikit.
PEE
Paste boards-Carton.
Pastil-Pastilles-Pasteles.
Pastorate-Pastorship-n-Kalagayang pastor.
Pawn-n Sangla.
Pawn-u-Isangla.
Pastrys-Manga mamon.
Pasture-v-Pastulan.
Pay-n-Upa; bayad.
upahan. Payee-n-Ang
upa.
bayad;
kaupahan;
;
ikaba-
Pay- c- Bayaran;
m a gbay ad
11
mupa
Pates-Bao ng
ulo.
Peaces- Katahimikan; kapanatagan; kapayapaan. Peaceable-a-Tahimik; walang basagulo; payapa. Peaceful-a-Tahimik; mabini; mahinahon; walang basagulo; payapa. Peach-n- Meloco tones.
Peach-v-Bintangin; paratangin.
familia;
kala-
sakit.
ng
isang
familia;
Patrimony-n-Mana.
Patriot-n-Patriota.
Pearly-a-Parang perlas. Peasant-n-Taga buked; tawong mahirap. Peases-Guisante. Pebble-n-Batong munti. Pebbly-a-Mabato. Peck-n-Tuka. Peck-i;-Tumuka; tukain. Pectoral-a-Nauukol sa dibdib 6 sa sakit
Patriotism--Pagibig buan.
Patrol-i/-Magpatriilia;
sa
lupang
tinu-
ng dibdib.
Peculate-v-Umitin;
umumit;
nakawin;
magbantay.
magnakaw.
Peculation-w-Pagumit; pagnakaw.
Patrol--Bantay. Patron-n-Kasuki; pintakasi. Patronage-w-Pagkakasnki; pagampon. Patroness n-Kabaying kasuki. Patronize-f-Sumuki; magkasuki.
Patten-?^-Bakia.
Pedagogy-n-Karunungan sa pagtuturo.
Pedal-a Nauukol sa paa. Peddle-v-Ialok; maglako. Peddler-n- Maglalako.
Patter-v-Puniatak.
Patters-Katapakan; pagpapatak. Pattern %n-Hu war an; tularan; kahowad. Pattern-v-Humnwad; tumulad; tularin. Paucity-n-Kadalangan; kautian.
Pedestrians-Tawong lakad.
Pedestrianism-n- Paglalakad. Pedigree-w-Hinlog; lahi. Peek-v-Sumilip.
Peek-n-Silip.
Peel--z/-Balatin;
Penurious-a-Maramot; madalang.
talupan;
upakan.
Pennry--Kahirapan; kakailangan/
gutan; karukhaan. People-'/i-Manga tawo.
kai-
Peel-n-Balat; upak.
Peep-?;-Sumilip.
Peep-72-Silip.
Peeper-w-Sisiw. Peer-n-Sumilip.
People-^-Magkaroon ng maraming tawo; dumami ang mga tawo. Pepper-n-Paminta. Pepper-z/-Ilagay 6 ibudbuod ang paminta.
Peppery-a Maangbang,
Peradventure-a^v.-Marahil. Perambulate-?;-Lakarin; lumakad. Perambulation-n-Lakad; paglalakad.
kayamanan.
Pellet-n-Bolang munti.
Pellicle-n-Balok.
Perch-7i-Hapunan.
Perch-?/- Humapon.
Perchance-a-Marahil.
Percolate-77-Salain.
Percuss-T/-Ilagpak; itupak.
Percussion-n-Lagpak; tagupak.
Perdition-^-lAigi;
kalipulan;
kasiraan;
kamatayan. Peregrinate-v-Lumakad.
Peregrination-7t-Lakad.
Peremtory-a-Totoo; tunay. maluat; walang Perennial-a-Matagal; tigil 6 likat; panay. Perfect-a-Lubos; puspos; walang kulang dalisay; ganap; magaling; maganda. Perfect-?;-Tapusin; ganapin; gumanap;
Penitent-a-Nakapagsisi.
Penitent--Ang
nagsisisi.
tumapos; yariin. Perfectibility -n- Kayarian; katapusan. Perfectible-a- Makatatapos. Perfection-n- Kayarian; katapusan; kaganapan.
Perfidious-a-Taksil; sukab; suitik; li!o. Perfidy-n-Kataksilan; kasuitikan; kalilu-
Penant-n-Bandera.
han; kasukaban.
Perforate-v-Butasin;
tas.
tarukin;
balil)ulin.
Perforation-n-Pagbutas;
Perforce-rtr/r.-Sa
a win.
Pennon-n-Bandila;
ktikailangan;
Perform-v-Gumawa;
i!
tninupad;
tuparin;
Pensive-a-Palaisipin; mapag wari; malungkot. Pent-t'. imp. & p. p.-Nakakulong. Pentateuch-n-Ang mga ut<s ni Moises.
Pent house-n-Sibe; pakpak ng bahay. Penult-n-Ang hull fuera caining isa. Penumbra-n-Pagdidilim ng buan.
dili;
sal? all,
PER
Peril --Panganib.
287
PHA
Perilous-a-Mapanganib;
Perimeter-w-Paligid.
may
panganib.
Personify-Ty-Gagarin ang kapwa. Perspective-a-Nauukol sa piano. Perspective- n-Tingin; piano. Perspire-7/-Puinawis. Perspiration-n-pawis. Persuade-Tx-Iudyok; pilitin; ihiting;]
pumilit. Persuasible-a-Makapipilit. Persuasion-?* Kapilitan; udyok. Pert a-Mangahas.
Perish-f-Mamatay; luinipol.
Perishable-a-
Mamamatay.
na
vvalang
Perisome--Balat ng hayop
gulugod.
ang
loob.
Permanence-Permaneney-w-P a n a n a t ill
Permeate -v-Tarukin.
Permissible-a-Maaring ipahintulot. Permission-n-Tulot; kapahintulutan. Permit-v-Tulutan; ipahintulot; paraanin. Permit-n-Tulot; pahintulot.
Pertinent-a-Akma; bagay; nauukol. Pertness-n-Pangahas. Perturb- u-Sabarin; yamutin; tuksuhin; guluhin ang isip. Perturbation-tt-Kaguluhan nang isip; ligalig.
masama.
Perverseness-n- Katigasan ng ulo; pag kabalintuna.
Perversity-n-Katigasan ng ulo; pagkabalintuna.
makamamatay.
Pervert- u-Iakay sa
Pestilent-a-Mahilig
sa
masama.
Perpetuate-t/-Gawing lagi; ipamalagi. Perpetuation--Pagkalagi; pamamarati. Perpetuity-n-Pamamarati; pamamalagi. Perplex-v-Guluhin ang isip. Perplexity n-Basagulo; gulo ng isip. kalabuan; duwag. F ersecute-v-Habulin; yarnutin; pahirapan; sundin; ipagdowahagiin. Persecution-w-Kahirapan; dov/ahagi. kalakasan Perseverance-n-Katiyagaan;
loob; katibayan ng loob. Persevere-?>Pilitin; magtagal; tumagal. Persist-v-Ipaglaon; lumagi; pilitin; pu-
Pestle--Pandurog.
Pet-7/- Palayawin.
ng
milit.
P ersistence-Persistency-w-Kapilitan;
tiyagaan; pagpilit.
ka-
P ersistent-a-Nakapipilit;
mapipilitin.
Person--Tawo. Personage-n-Katawohan. Personal-a-Nauukol sa tawo 6 sarili. Personalty-n-Ari ng sarili. Personate- u-Gumagad sa iba; saysayin.
PIE
Pharisee-w-Fariseo.
288
nang gamot;
pahintohinto.
PIP
dahandahan
'
Piece meal-adv.-Untiunti;
Pharmacy
botica.
-n-
Pag gagawa
Pharnyx-n-Ngalangala. Phase-#-Hitsura.
ng
bato.
kamangha-
magandang
loob.
umumit.
Pillage-n-Panduduit.
Pillar-n-Haligi
;
pilar.
Pillow-/z-Unan.
Pimple
-Butlig.
Pin-n-Aspili.
Phrensy-n-Kaululan.
Phthisiow-Tisis.
Pm-v-Aspilihin. Pinafore-n-Camisola.
Pincers-n-Sipit; panipit.
Phthisical-a-May
Phthisis-n-Tisis.
tisis.
Physiognomy-w-Hitsura; mukha.
Piano-Pianofortr-n-Piano.
Pianist-n-Pianista.
Pincushion-n-Lalagyan ng aspili. Pine-v-Lumungkot; manimdim. Pine-n-Pina. Pine apple-n-Pina. Pinery-n-Gubat ng pina. Pinion--Balahibo; pakpak; pangapos
ng baraso.
gayatin.
Picket-n-Tungkod na matulis.
pick pocket-n-Manenekas. picnic-n-Kasayahan; kainan sa gubat.
picnic-z/-Magkainan sa gubat. pictorial-a-Nanukol sa manga picture--Pintura. Picture frame-n-Sanepa.
Pie-n-Pastel.
Pinnacle-n-Lugar na mainas.
Pint--Takalan ng
lusaw.
manga
lumipat
bagay
na
Pintle-n-Aspiling mnnti.
pintura.
Pioneer-n-Tawong
lupa.
sa
bagong
ng manok;
binlii.
flauta.
i]>e-i--Tumugtog sa tiauta
PL A
Piquant-fl-Masaklap; mapait;maanghang. Pique-n-Galit; dalamhati; yamot;
PLI
Plantation-n-Lupang sinasaka.
Planter-w-Manananim. Plash -w-Labak; tilansik. Plash-v-Tumilansik ang tubig. Plashy-a-Malabak. Plaster--Halo ng apog at buhangin. Plaster-v-Pahiran ng apog.
Plat--Humabi.
Plat-w-Habi; kapirasong lupa. Plate-w-Pingan; pirasong metal. Plateau-n-Lupang mataas at patag. Platform--Tablado; plataforma. Platoon-;2-Pulutong ng sundalo.
Piscivorous-a-Kumakain ng isda.
Pistol-n-Revolber; pistola.
Pit-w-Hukayj baunan; tibag. Pit-v-Hukayin. Pitch-n- Alketran; itsa. Pitch -r-Magitsa; pahiran ng alketran. Pitch-dark-a-Madilim na madilim. Pitch er-n-Pitchel. Pitch fork--Panghakot ng damung tuyo.
Platter--Bandejada.
Plaudit-u-Pagpuri. Plaudit-#-Purihin.
Plausible-a-Bagay; dapat purihin. Play-n-Laro; teatro; acto. Play-z/-Maglalaro. Player-w-Maglaro. Play f ellow-n-Kalaro.
Play mate-n-Kalaro.
Playful-a-Masaya; mapaglaro. Play thing-n-Laroan. Plea-n-Dahilan.
Plead-77-Manalangin; mamanhikluhod. Please-v-Aliwin; magbigay lugod; pala-
v-Walang habag;
walang awa;
mabagsik; mabangis.
Pittance-fl-Limos.
hina-
yawin. Pleasantry-72-Kasayahan;
galak.
kaligayahan:
Pivot-/:-Umikit.
Placard-n-Pahayag; paunawa.
Placard- ?>Ipah ay ag.
Place-n-Lugar; daan. Place-f-Ilagay sa lugar; lagyan; lumagay; ayosin; maglagay. Placid--Maamong loob; tahimik; wa-
Pleasing-a-Maaliw; masaya; malugod; maligaya; kaaliwaliw; kalugodlugod; mairogin; nakalulugod. Pleasant-a-Maaliw; masaya; maligaya;
lang gulo.
Plague-w-Peste.
kainaman;
lasap; ligaya.
Plague-v-Yamutin; payamutin.
Plaid-w-Sita.
Plain-a-Maliwanag; yano; aliwaswas; hayag. Plain-n-Lupang patag. Plaint-w-Daing: panalangin; panaghoy. Plaintive-a-Malungkot; malumbay. Plait n-Kunot; suri. Plait-v-Magsuri; magkunot; kunotin.
Plan-72-Anyo; katha; piano.
Plan-e/-Isipin;
kumatha.
& p. ^.-Namagitan; namanhikluhod; dumaing. Pledge-n-Sanla. Pledge-v-Isangla Plenary-a-Puno; .lubos. Plentitude-n-Kasaganaan; karamihan. Plenteous-Plentif ul-a-Masagana; marami. Plenty-n-Karamihan; kasaganaan. Plenty-a-Sagana; marami. Pleura-w-Loob ng lalamunan. Pleurisy-w-Sakit ng lalamunan.
Pled-v. imp.
Plexiform-a-F'asuotsuot; magulo. Pliable-a-Malambot: mahubugin. Pliant-a-Malambot; malubay. Pliancy --Kalambutan. Pliers-n-Sipit na munti.
Plight-w-Sangla;
Plant-z/-Magtanim. Plantain-^-Saging.
katibayan;
kapangani-
ban; pangako.
POK
Plight-y-Isangla;
290
Poet-7z-Mammula.
POM
Poetess-n-Babaying manunula. Poetic Poetical-a-Nauukol sa tula. Poetry -n- Verso; tula. Poh-mfer.-Oroy. Poignancy-w-Kapaitan; kaanghangan. Poignant-a-Maanghang; mapait. tudla; Point-n-Dulo; tudlok; tulis; dungot. Point- v-Ituro; itudla; tumudlok; tulisan.
Plough-^ Araro;
linang.
kasangkapang
pan-
Plough-u-Ararohin: magararo; maglinang. Plow-n-Araro; kasangkapan panlinang. Plow-v-Ararohin; magararo; maglinang. Plow boy-Plowman-n-Ang nagaararo. Plo w share-w-Sudsod.
walang
Poise-M--Timbang; bigat.
tasok. Poise- v-Timbangin.
mga
il^pn.
kamandag.
Poke-w-Bayong; supot; mangas na maluang; tudlok.
Plumb-n-Hulog.
Plnmb-i:-Towirin ang tayo ng haligi.
Plumb
line-w-Hulog.
Plume-n-Tuktok. Plump-a-Mali!og; mataba; may katawan. Plump-f-Lumaki; tumaba. Plump-adz/.-Ngayon din; pagdaka. Plunder-#-Ang pagumit; ang inumit;
umit.
Plunder-^/ Nakawin. manduit.
Polar-a-Mauukol sa hilagaan.
Police-7i-Policia Police- j;-Linisin; ayusin; husayin. Police man-w-Policia. Policy-^-Billete sa loteria.
Plunge--z/-Sumisid;
bigla.
sumulong nang pa
Plunge-i-Sisid. Pluperfect-a-Puspos; puno; walang pin tag; lubos. Plural a-Mahigit sa isa.
Polish-n-Kinang; kintab; buli. Polite-a-Magalang; mahinahon; masuyo; bihasa; matining na loob. Politeness-n-Galang; kagalangan.
Politic-a-Politico.
Political-a-Politico.
Politician-n-Ang
no.
marunong mag
gobier-
Pneumonic--Gamot
Poach-^-Prituhin
sa
sa baga.
tubig;
umitin;
magnakaw.
Pock-n-Bulutong. Pock hole-Pock mark-w-Bulutong. Pocket-n-Bulsa. Pocket- D-Ipamulsa; ilagay sa bulsa. Pocket book-w-Lalagyan nang knarta 6
salapi.
Pollution-^-Dumi;
sira.
kabulukan;
pagka
Pocket knife-^-Laseta.
Pocky-a-Mabulutong; bulutongo. Pod-n-Bahay ng binhi. Pod : o-Tumaba; lumaki, Poem-n-Tula,
Pomade-Pornatum--(^osmetico.
Pominel-n-Bukol.
POR
Pomp-w-Gayak; handa; kainaman;
kitan.
291
kari-
POT
Portmanteau--Saco de noche.
larawaii.
j
,
,
Portrait-n-Retrato;
Pompous-a-Maganda; Pond-w-Labak.
mainam; marikit.
Ponder-v-Magwari; magisipisip. Ponderous-a-Malaki; mabigat. Poinard-n-Panaksak. Pontiff-n-Ang papa. Pontifical a-Nauukol sa papa.
Pontifieate-n-Kalagayan ng papa. Pony-w-Kabayong munti. Poodle-n-Asong munti at mahaba
ang
buhok.
Pooh-wfer.-Oroy. Pool-n Labak.
Poop-c-Hampasin sa
Pop--Putok; soda.
Pop--z/-Pumutok. Pope-n-Ang papa.
tawo
sa
isong
lu-
Popular-a-Nauukol sa lahat ng tawo bagay sa karamihan ng tawo. Populate-v-Dumami ang mga tawo sa
isang lugar.
Posteriors-n-Bayawang ng hayop.
Posterity n-Inapo; lahi; kanunuan. Postern-n-Pintuan sa likuran nang ba-
lu-
hay.
Populous-#-Matawo.
Porch-n-Sibi.
Porcine-a-Nauukol sa baboy.
Pore-w-Kilabot.
Post haste- n- Kadalian. Post msiTi-n- Ang namamahala sa correo. Postmark--Tanda na nakalagay sa sulat ng malaman kung saan nangaling.
ng
correo.
sasak-
Postpone-v-Ilayo; ilipat; lipatin. Postponement-n-Paglipat sa panahon. Post script-n- Ang dugtong sa isang milat.
Portage--Pagdadala; halaga.
Portal-w- Pinto.
salapi.
Porter-n-Utusan; kargador. Porterage-n-XJpa sa kargador. Portfolio-n-Lalagyan ng mga papeles. Porthole-n-Butas sa gilid ng sasakyan. Portiere n-Tabing ng pinto.
Portion-n-Bahagi; kapiraso.
Portion-i;-Hiwalayin. Portionless-a-Di mababahagi.
ka-
Pother-w-Gulo; kaguluhan,
PRE
Potion-n-Gamot; lag-ok. Potter-n-Magtatapayan. Potter-v-Gumawa ng tapayan.
Pottery- w-Paggagawa
292
Precautional--Maingat.
Precede-'y-Mauna;
PRE
Precaution-n-Ingat; kaingatan.
ng mga tapayan.
tian.
umuna. Precedence--Kaunahan.
Precedent-w
tularan.
Poultry-n-Manga manok. Pounce-w-Pulvo; kuko ng ibon. Pounce-v-Hulihin. Pound-n-Libra. Pound-v-Durugin; bugbugin; dikdikin. Pour-v-lbuhos; ibulusok. Pout-u-Magtampo; ngumuso. Pout-#-Nguso; tampo. Pouter-n-Ang nagtatampo. Poverty-n-Kasalatan; kahirapan; dalita; karukhaan.
saluysoy. ibulu-
Precipitation-n-Kadalian; kabiglaan. Precipitous-a-Biglangbigla. Precise-a-May hanga; tunay: totoo. Preclude- L'-Ifuera; ibukod; iwaksi.
Preclusion-w-Pagkabukod; Precocious-a-Mangahas.
;
pagkawaksi.
may
kapal.
Powerless-a-Mahina;
walang
kapang-
hawa.
Practical-a-Mangyari; madaling magawa.
Predial-a-Malupa. Predicable-a-Nauukol.
Practice-n-Kasanayan;
nay.
paggamit;
sa-
Predicament-n-Kaguluhan ng
Predicate-z/-Magsabi. Predication-n-Pagsasabi. Predict- ?;-Humula; hulaan. Prediction-^- Hula.
isip.
Practice-#-Magsanay; gamitin. Prairie-n-Lupang malaki at patag. Praise-n-Pagpuri; pagmamahal. Praise-D-Purihin; Mahalin. Praise worthy-a-Dapat purihin. Prance-n-Lundag; lakad.
Prance-?;- Lumakad
ng pahambog.
Prank-n-Biro; tukso.
Predilection-w-Pagmamahal ng labis. Preeminence-n-Kadakilaan; karilagan. Preeminent-a-Dakila; mataas; marangal. Preface-n-Kasaysayan sa harapan ng isang libro; tadhana, paunawa.
Prefer-f-Mamili; pumili. Preference-n-Kahiligan; kahilingan; ang
pinili.
Prank-^-Gumayak.
Prate- u-Magsalita nang walang kabuluhan. Prate-w-Salita na walang kabuluhan. na walang kabuluPrattle-w-Salita han. Prattle-^-Magsalita parang bata.
Prayer-n-Ang
pagdasal.
nagdadasal;
towong ma-
Prejudgment-n-Paghatol
inuusisa.
ng hindi
pa-
Prejudicial-a-Makasisira.
Prelection-w-Sermon. Premature-rt-Hindi pa panahon. Prematurity- n- Kaagaj>an Premeditate- c-Mag wari 6 wari wariin
.
niuna.
PRE
Premeditation-n-Banta; wari. Premier-a-Uunang; mabuti; magaling. Premium-w-Ganti; ganting palad; pabuya; ganting loob. Prepare-u-Gumayak; gayakan; maghanda;
293
PRI
mag-
ipaglaan.
Preparation-n-Gayak;
dog.
handa;
paghan-
kamit; kamtan; magkaroon. Prevailing-a-Malakas; karaniwan. Pre valence-n- Kalakasan. Prevalent-a-Karaniwan; malakas.
Preponderate-ivBumigat sa
Prepositive-a-Nakalagay sa
iba.
Prevaricate-v-Magsinungaling. Prevarication-w-Kasinungalingan. Prevaricator-n-Tawong sinungaling. Prevent-c-Sowain; abalahi; pigilin. Prevention-w-Pagpigil; abala. Preventive-n-Abala. Previous-a-Nauna.
una.
loob;
Prepossessing-a-Magandang
ma-
pagpapahalina. Preposterious-a-Hindi tama; hambog. Prerogative-n-Katowiran. Presage-n-Hula. Prescribe-v-Magsabi; gumamot. Prescription-#-Gamot. Presence-n-Pagharap; harap. Present-a-Nakaharap; sa harap. Present-w-Ginaldo; bigay; salubong; biyaya; regalo. Present-^-Magbigay; ibigay; magbigay ng ginaldo; ipagkilala; iharap. Presentiment-tt-Hinala.
Presently-a^v.-Bago; daka.
Prickle-w-Humapdi.
Prickle-a-Mahapdi. Prickly heat--Bungang araw. fride-TZ-Kapalaluan; kahambugan;
ka-
maya maya;
ng
pag-
con-
Preserves-n-Concervas.
Presidentship-w-Katung
dente.
kulang
ipitin;
presipili-
Press-u-Hapitin;
tin.
higpitan;
Principal-a-Unang: totoong;
ginoo. Principal-n-Puno.
tunay; ma-
Principality-w-Kalagayang principe.
Principally-a-Lalonglalo.
Presumptuous-a-Hambog;
Presuppose-?;-Hakain. Presupposition -n-Haka.
palalo.
pa-
Print-z/-Maglimbag; ikintal; kintalin. Print-n-Bakas limbag; guhit. Printing-n-Paglimbag. Prior-a-Nauna. Prison-n-Bilango, kalabuso. 3 ! rison--z/-Kulungin; ilagay sa bilango;
ibilango. Prisoner-n-Preso.
Pretentious-a-Hambog; mayabang.
Preterit-a-Nakaraan; nangyari na. Pretermit- f-Laktawin; maiwan.
Private-a-Nagiisa.
294
Privacy-#-Kaisahan; pagkaisa. Private-n-Sundalong ultimo. Privateer-n-Sasakyan ng tulisan dagat. Pri vation-w- Kakailangan; kahirapan. kapahintulutan; Privilege-w-Pahintulot;
tulot.
PRO
luta;
Proffer-n-Alok; balak.
karu-
nungan.
Proficient-a-Marunong sanay. Proficient-^-Tawong marunong at sanay. Profile-M-Larawan; retrato. Profit w-Pakinabang; tubo. Profit-v-Turnubo; pakinabangin; makiProfitable-a-May pakinabang; matubo; bagay; akma; pakinabangan; mabuti. 6 pakinatubo Profitless- a-Walang bang. Profligacy-n-Kasamaan; kasiraan. Profligate-a-Masama; hamak; mahalay;
Privilege-7/-Ipahintulot. Privy-a-Nauukol sa isang tavvo lamang; lihim; hindi hayag. Prize-%Ganting palad; pabuha.
Prize-v- Halagahan.
Probable-adivMarahil.
Probably-arfo.-Marahil.
walang hiya.
profound-a-Malalim. Profoundness-w-Lalim. Profundity-n-Kalaliman; lalim. Profuse-a-Sagana; marami. Prof usen^ss-Prof usion-- Kasaganaan;
bumukal.
Proceedings-w-Gawa; hatpl.
Proceeds-ra-Tubo; piuagbilan. Process-n-Paraan; gawa. Procession-n-Procession.
karamihan.
Progenitor-n-Nuno; kanunuan.
Progeny-n-Angkan
lahi;
kamaganakan.
tumawag; ipahayag; ihayag; ipatalastas. Proclamation-w-Pabayag; tawag; utos. Proclivity-n-Kabiligan; kahilingan. Procrastinate- i'-Ipagluatin.
Proclaim-w-Tawagin
Procrastination-71-Kaluatan;
Program-Programme-w-Babala sa madia.
Progress-n-Pagbuti;
lingan.
pagsulong;
kaga-
katagalan.
pagsamsam.
Prodigal-a-Burara.
Prodigal-n-Tawong burara.
Prodi gality-n-Pagkaburara.
1'rodigious-a-Malaki na totoo; lubhang;
rnalaki.
mabagal.
Prolixity-Prolixness-n-Katagalan; kaluatan; kabagalan. Prolocutor-w-Taga pamagitan. Prolong-v-Tumagal; itagal; luatan;
rn aba.
Produce-u-Gumawa; gawin; kathain; magkaroon; mamunga. produce-w-Ang inani. Product-n-Bunga; anomang bagay na
yari.
bu-
Promenade-w-Pasialan.
Profane--z/-Paslangin; tungayawin.
kapas-
PRO
Promontory-w-Lupang mataas
tid.
295
at maki-
PRO
L __
Prosperity-n-Kaginhawahan; galing; kagalingan; kawalan ng damdam. Frosperous-a-Magaling; masaya; mabuti Prostitute-v-Magputa; magpatutot.
Prostitute-^- Hitad; puta; patutot. Prostitution-n-Paghihitad; pagpuputa.
kopanglawan*
Protasis-w-Patnugot; punong aral. Protect- v-Ikalong; knpkopin; tulungin; turuankilik; ipaglaban; bantayin; ipagsangalang; magtangol.
Proof -n- Katotohanan; katunayan. Prop-n-Tukod; tungkod; abuloy. Prop-t'-Itukod; tungkod; umabuloy. Propagate-y-Maghasik; magpunla; paramihin.
ng
iba.
Proper
tan;
a- Akma;
maakma; nararapat.
Protestation-#-Daing.
Proper ty-?i-Lupa; ari; kayamanan. Prophecy-w-Hula. Prophesy-v-Humula; hulaan. Prophet M-Manghuhula; mago. Prohetic-a-Nauukol sa hula. Propitious-a-Nakahawak. Propitiate-u-Patahimikin; pahimpilin.
Proportion-w-Ayos. Proportion-ir-Ayusin;
yin.
Protomartyr-w-Kaunaunahan martir.
Protract- v-Humaba;
luatan; maglnat; tumagal. Protracted-n-Maluat; matagal. Protraction-w-Luat; haba; kahabaan; ka-
hatiin; hiwala-
Protuberant-a-Litaw; nakabukol. Protuberate-v-Mamaga; bumukol. Protuberation-n-Pamamaga: bukol. Proud a-Palalo; hambog; mayabang.
Proposal-w-Balak; turing. proposition-n-Turing; balak propound-v-Ialok; magsaysay. proprietor-w-Ang mayari. proprietress-n-Ang may ari babayi. propriety-w-Kahusayan; kaayusan; ayos. propulsion-n-Pagsulong; tulak. Propulsive-a-Pasulong. sa inihulog Proscribe-v-Bintangin;
fierno;
Prove-7/-Damahin; siyasatin; ibigay ang katotohanan. Provender-n-Pagkain ng hayop. Proverb-z/-Talinhaga; halimbavva; kasabihan kawikaan; kamkaan; patnugot. Proverbial-a-Nauukol sa talinhaga' Provide-v-Ibigay ang kailangan; tumulong; bigyan ng kailangan.
.
magbigay
sala.
Provided -cow/.- Kung; sakali. Providence-n-Gayak; bandog; handa. Provident-a-Nakagayak; nakahanda. Province-7i-Hukuman; lalawigan.
Provincial-a-Nauukol sa
lalawigan.
hukuman
6 sa
bin-
ang
manga
pag-
Prospect-n-Tanawan; tingin.
PrQspect-v-Usisain; tumingin, Prospection-w-Paguusisa.
Provisional-a-Hangang
interino.
PUL
Provoke-v-Humamon;
tin;
296
hamunin; yamuPullet--Manok.
Pulley- w-Kalooey.
PRU
Pulverization-w-Pagdurog; dikdikan.
Pulverize-tf-Durugin; dikdikin.
Pump-n-Bomba.
Pun-w-Bugtong; tukso. Punch-n-Suntok; surot. Punch-^-Suntukin; sumuntok;
ngin.
himan. Frudential-a-Marunong; nangaling sa karunungan; mabait. Prune-f-Putlin ang manga sanga nang kahoy. Pry-r- Madiwara; usisain; mag usisa; magdiwara; itaas. Pry-n-Panghuit; kadiwaraan. Prying-a-Madiwara. Psalm-n-Salmo; kantang nauukol P. D.
budlu-
Puncture-n-Butas.
Puncture-i;-Butasin.
sa
Ptingency-w-Kasaklapan; kapaitan. Pungent-a-Masaklap-. mapait. Punish-u-Parusahin; hampasin. J'unishable-a-Dapat parusahin. Punishment-n-Parusa; dusa. Punster-n-Tawong mapagbiro. Puny-a-Mahina at munti.
Pup--Tuta.
Pupil-n-Ang nag aaral. Pupilage-n-Kalagayang nag aaral.
Puppet n-Muneka.
Puppy-w-Tuta. Puppyish-a-Parang tuta; mapootin. Pur-f-Sumiap.
Pur-w-Siap. Pur blind-a-Balangaw. Purchase-v-Bumili; mamili.
Purchase-n-Ang pinamili.
Pure-a-Dalisay;
I-
Pucker-#-Nguso. Piicker-v-Ngumuso. Puddle-n-Labak. Puddle-7/-Lumabak. Pml^ry-a-Pandak at mataba. Puerile-a-Parang bata. Puerility-n-Kalagayang bata. Puff-n-Ihip ng hangin.
J uff-v-TImihip;
Purgative-a-Makapagpurga. Purgative-i-Purga.
Purgatory-n-Purgatorio.
Pngnaceous-rt-Mapagbasagulo.
Pngnose--Tlong masapad.
Pule-r-Sumiap. Puke-L'-Snmuka; magsuka.
Pull-f-Batakin;. bumatak; biwasin; bumiwas; hilahin; humila.
nakawin
magnakaw.
QIU
297
QUE
Purple-#-Purpura. Parport-n-Kahulugan. Purport-^ Magbigay kahulugan. Purpose-n-Akala; kahulugan; tungo. Purposes- Akalain; magbigay kahulugan.
Purr-v-Ngnmiaw.
Purse-n-Bulsa; bulsikot.
Purse-u-Ngumuso. Purse-proud-a-Hambog
nianan.
dahil sa kaya-
Put off-v-Ilayo. Put out- -Ilabas; palabasin. Putrefy-u-Bumulok; mabulok. Putrid-a-Bulok; mabulok.
Putridity-Putridness-n-Kabulukan. Puzzle-w-Basagulo; bugtong. Puzzle-v-Magbugtong.
Pursy-a-Mataba at maikli ang hininga. Purulent-a-May nana. Purvey-z/-Ialok; maglako; magtinda. Purview-w-Katawan ng isang laravvan kapangyarihan. Pus n-Nana; kabulukan ng sugat.
Push--z/-Tumulak; itulak; tulakin.
Pygmy--Unano.
Pygmy-a-Muntingmunti; unano.
Pyjama-w-Carsoncillos. Pyriform-a-Hitsurang peras.
Pyrotechnics-n-Paggawa
at
paggamit
ang kuetes.
Python-n-Sawa.
Push-w-Tulak; untog.
Quack-w-Iyak ng
itik
6 bibi.
Quack-n-Mangagamot na hindi nag aral. Quack--z/-Umiyak ang itik 6 bibi. Quadragesima-n-Koresma. Quadragesimal-a-Nauukol sa koresmang mahaba. Quadrangle-w-Anomang bagay na may apat na sulok 6 panulukan.
Quadrate-a-Parisukat. Quadrate-n-Parisukat.
Quake--Inig; galaw. Qualification-n-Pag abot sa grado. Qualify-7/-Umabot sa grado. Qual ity-w- Kal idad.
Qualm-w-Kahinaan; agam again na loob. Qualmish-a-Masakit ang sikmura. Quandary -n- A gam agam ng loob; kaguluhan ng isip. Quantity-7i-Karamihan; dami. Quarantine-n-Kuarentenas.
Quarrel-n-Basagulo; talo usap. Quarrel-v-Mag basagulo; makipagtalo; mag usap. Quarrelsome-a-Mapag basagulo; palaaway.
Quadratic-a-Nauukol sa parisukat. Quadrennial a-Mangyayari minsan sa balang apat na taon. Quadrilateral-a-May apat na gilid at apat na panulukan. Quadrilateral-n-Anomang bagay na may apat na gilid.
Quadrille-n-Kigodon. Quadrillion-w-Isang yutang angawangaw. Quadruped-?fc-Hayop na may apat na paa. Quadruped-a-May apat na paa. Quadruple-a-Aapat na duble. Quadruple-n-Ang apat na duble.
Quarry-n-Pinaghukayan ng bato. Quarry-v-Maghukay; mag tibag. Quart-n-Takal na may dalawang gatang ang laman. Quarter-n-Kahati; ikaapat; na bahagi;
luat ng tatlong buan. Quarter- u- Apatin. Quarterly-a-Balang tatlong buan.
Quash-^-Huinimpil; lumubay;
inisin.
durugin;
Quadruple-u-Dublihin
ng makaapat.
Quaver-v-Uminig; maningning.
Quaver-w-Inig; ningning.
Quay-n-Muella.
Quaggy-a-Malablab. Quail-?AManginginig.
Quail-n-Pugo. Quaint-a-Di karaniwan; iba.
maki-
Quake-t?-Manginig;
uminig.
38
RAD
Queen consort-ft-Asavva ng hari. Queen dowager-n-Bao ng hari. Queen mother-n-Ina ng hari. Queen regent--Haring babayi.
Queer-a-Hindi karaniwan; iba. Queer-w-Kuartang masama. Quell-v-Tahimikin; supilin.
298
RAI
Quiet-v-Tahimikin; magpahinga. Quietude-Quietness-n-Katahimikan; pagpapahinga. Quill-fi-Puno ng balahibo ng ibon. Quilt-w-Kumot. Quilt-u-Magkumot.
(^uinine-a-Kinina.
QuesWz-Hanap; paghanap.
Question--Tanong. Question-v-Magtanung; itanong. Questionable-a-Falso; hindi totoong malinis 6 mahusay.
Questionless-rt-Malinis; totoo; tunay; dalisay; mahusay. Queue-n-Buhok ng
Quinquagesima-a-Ikalimangpuo. Quinquangular-a-May limang panulukan. Quinquennial- a-Mangyayari minsan sa balang limang taon. Quinsy-n-Sakit ng lalamunan. Quintal--Kintal; isangdaan libra. Quintuple-a-Dinuble ng makalirna. Quip-n-Uyam; alibugha. Quip-^-Magalibugha. Quire-w-Dalawangpuo at apat na dahon
ng
insik.
papel.
Quirk-it- Kilos.
Quit-v-Maiwan; umalis; patawarin; bayaran. Quite- a^v.-Lubos puspos. Quittance-/*- Kabayaran. Quiver-w-Lalagyan ng palaso. Quiver-v-Urninig. Quiz--z/-Magbugtong.
Quick silver-Azogue.
Quid-n-Pirasong mascada. Quiescent-a-Tahimik; walang kibo. Quiet-a-Tahimik; walang gulo; inabini; mabait; mahinahon. Quiet-n-Katahimikan; pagpapahinga; kapahingahan.
Quiz-n-Bugtong. Quondam- a- Dating; unang. Quota-n-Bahagi; parte. Quote-v-Sabihin ang sinabi ng iba. Quoth-v. imp. -Sinabi; winika. Quotidian-a-Mangyayari sa arawaraw.
Kabbit-n-Conejo.
Radiate-a-Maningning; makislap;
sap.
uloi; sira lahi;
maki-
Kabble-n-Bunton ng tawo.
Rabid-a-Maulol; Race-i-Hinlog;
ang
isip.
pareja;
takbuhan.
mulaan.
Radical-n-I)ating salita. Radically-ar^.-Buhat sa pinagmulaan. Radicate- v-Magtanim.
liaciness-n-Lasa. Rack-7i-Lalagyan
Rack-u-Ilagay sa kakanan. Rack-v-Lumakad na matulin; banatin; pahirapan. Racket n-Gulo; kaingayan; ingay. Rackety- a-Maingay/ magulo. Racy-a-Malasa; sariwa. Ka<lial-n-Nauukol sa kagitnaan. Radiance-n-Ningning; kintab; kakintabun; ki^ap; kislap. Radiant-a-Maningnig; makintab; makieap.
Uaft-n-Balsa.
Raft-u-Magbalsa.
Rafter-n-Balsero.
Ba<iiate-z;-Kumislap; kuwieap.
299
Railing-?i-Bakuran; bakod. Railer--Tawong tampalasan.
RAT
kuartang ibinayap
sa pagtubos.
Ransom-w-Pagtubos;
alibuglia.
Raiment-n-Damit.
Rain-n-Ulan.
bumu-
nmalsa;
damputin;
ibangon;
Raisin -n-Pasas. Rajah-w-Hari sa Persia. Rake-n-Pangkalaykay; pangalaykay. Rake-v-Magkalaykay; kalaykayin. Rally-w-Katipunan. Rally-v-Magtipon.
Ram-n-Tupang
lalaki.
Ram--z/-Umpugin; untugin.
kaliksihan.
Rapier-n-Sable; sandata.
Rami noation-w-Pagsasanga.
Ramify-f-Magsanga; hiwalayin. Rammish-a-Malansa; malibog. Ramose-Ramous-a-Masanga; may mara-
imp. & p. ^>.-Inagaw; umagaw. Rapt-a-Inagaw. Rapture-n-Kawilian; kagustuhan. Rapturous-a-Mawili; makagusto. Rare-a-Bihira; bugtong; madalang; hilaw, Rarefaction-7i-Kalabnawan. Rarefy-7/-Labnawin; lumabnaw; buhagRapt-z/.
hagin; dumalang.
Ram rod-n-Baketa.
mj9.-Natakbo; tumakbo. Ranch-w-Hacienda. Ranch man-n-Ang mayari ng hacienda. Ranchero n-Nagpapastol; ang tumitira
sa hacienda.
Rase-u-Burahin; pantayin.
Rash-a-Bigla; magaspang. Rash-n-Tigdas.
Rasher-n-Hiwa na manipis ng
tosino.
tanim na loob. Random-n-Kilos na walang ayos. Random-a-Pagulogulo; walang ayos. Rang-v. imp.-Tumugtog; tinugtog.
Range-w-Taludtod; hilera; tayo. Range-v-Hilerahin; ituludtud.
Rasp-n-Kikil na magaspang. Rasp-v-Kikiling; kumikil. Rasure-w Kaburahan; pagpapantay. Rat-n-Dagang malaki. Rate-v-Tasahan; halagahan. Rate-w-Tulin; halaga. Rather-adv.-Bago; gusto pa; Ratification-n-Katibayan; tibayan. Ratify-v-Tibayin; pumayag; umayon. Ration-n-Kaukulan ng isang bagay sa
iba.
Ranger-w-Tawong mapaglakad;
ang
na-
mamahala
Rank-w-Lagay;
Ration-w-Pagkain; rasion. Rational-a-May isip; mabait. Rationality-w-Katowiran; dahilan. Rationally-a^o.-Ayos sa katowiran. Rattan-w-Yentok. Ratten-r-Nakawin ang kasangkapan.
Rattle-n-Kalatog; kalog; pangkalog. Rattle-?/- Kumalatog; kalogin; kumalog. Rattoon-w-Supling ng tubo,
REA
Rattoon-z/- Sum upling.
SCO
&EC
huli.
isip;
ng
Reason-v-Magisip; isipin; magakala; mangatowiran; akalain; magsalita. Reasonable-a-Akma; tama sa katowiran. Reasoning fi-Pangangatowiran.
Ravenous - a-Mataka w.
Ravenousness-w-Katakawan.
Ravine-?t-Saluysoy; sungoy; baris. Ravish-v-Agawin; puersahin; gahisin. Ravisher-n-Ang umagaw sa isang babayi.
Rebellious-a-Sowail;
Rebuff-n-Pigil;
malabag.
Rebound--z/-Umudlot; lumukso.
tangi; pagkaayaw. Rebuff -v-Tangihan; tumangi; pigilin;
Raw boned-a-Payat.
Rawhide-n-Latigo ng katad.
Ray-n-Sinag.
umayaw.
Rebuild-7/-Magtayo bago.
uli;
itayo
ng pani-
Razure-w-Pag gigiba; kalipulan. Reach-v-Umabot; abutin; dumating nin; tamuhin; iabot; magkamit. Reach-n-Abot; dipa.
React-v-Kumilos uli. Read-7/-Bumasa; basahin. Read-v. imp. tfc^.^.-Nakabasa; binasa. Readable -a-Makababasa. Reading-n-Pagbasa.
Reader-w-Ang bumasa. Readily-a^.-Maagap; madali; nakahanda. Ready-a-Masipag; matalon; matulin; maagap; natatalaga. Ready-adz/. -Maagap; madali; nakahanda. Ready-made-a-Yari na.
katunayan.
Receive-v-Tangapin; tumangap; sumahod; sahuran. Receiver-n-Taga tan gap. Recency-n-Kasariwaan; pagkabago. Recent-a-Bago; sariwa. Recentness-i-Pagkago. Receptacle-n-Kasangkapan panahod. Reception-n-Pagtangap. Receptive-a-Nauukol sa pagtangap. Recess-n-Recreo; pagpahinga. Recess-v-Magpahinga. Recession-n-Pagurong; pagsasauli Recipe-n-Kasulatan tungkol sa pa.ir.iia.
Reappearance-n-Pagli taw
ninli.
REG
Reckon-f-Magkaenta; bumilang. Reckoning-n-Pagkuenta; kabilangan. Reclaim-v-Kunin uli. Recline-c-Humilig; sumandal. Recluse--Kinulong na kusa.
801
REP
Rectory-w-Hucuman ng
ka.pastor 6 pari.
pari;
balmy ng
pwa
luta.
niya.
Rectum-n-Tumbong.
pagkakaha-
Recognition-^-Pagkikilala;
Recumbency-w-Sandalan; katamaran. Recumbent-a-Nakasandal; nakahilig. Recuperate-z/- Lumakas; gumaling; Recur-f-Umulit; bumalik uli. Recurrence-n-Pag ulit.
Recurrent-a-Maulit.
Recollection-n-Alaala; pag aalaala. Recommence-z/-Masimula uli. Recommend-v-Ipagbilin; ipagmasakit. Recommendation-w-Pagbilin; tagobilin. Recommit- u-Ga win muli; sumala uli. Reeompense-n-Bayad; ganti pala; upa. Recompense-v-Bayaran; upahan; mag-
Redeem-v-Tubusin; tumubos;
sa kagipitan.
hanguin
bayad; gantihin.
Recompose-i>Gawin muli.
Reconcile-v-Magkasundo;
duin.
papagkasun-
Reconciliation-n-Pagkakasundo. Recondite-a-Nakatago. Reconnoisance-n-Paguusisa; siyasat. Reoonnoiter-t/-Magusisa; usisain; subukin; manubok. Reconsider-77-Isiping muli. Reconstruct-u-Magtayo muli;
Redemption-w-Pagtubos; katubusan. Red-gum-n-Tigdas. Redness-w-Pula; kapulaan. Redolence- Redolency-w-Bango; kaba ngohan. Redolent-a-Mabango. Redouble-v-Dublihing muli; tikluping
-
muli.
Redoutable-a-Matapang.
ball.
ng
Reconstruction-w-Pagtatayo
ng
pani-
Recount--Muling pagbilang.
Recourse-n-Kasakdalan; pagdulog;
gamit.
pag-
Recover- u-Bawiin;
uli.
bumawi;
.
magkamit
Reducible-a-Mababawasan. Reduction-w-Pagbawas; bawas. Redundancy--Kalabisan. Redundant-a-Malabis. Reed-w-Kugon. Reed organ-n-Armonica. Reef-w-Manga bato sa ilalim ng tubig. Reef-v-Tiklupin ang layag. Reek-n-Aso; usok. Reek-w-Uinuso/ umasok. Reel-n-Gibang; ikiran; giray.
Reel--z/-Magulak; ikirin; giniraygiray. Reenact-t'-Maglagda muli.
Reenaction-Peenactment-n-Pag lalagda.
muli.
REG
Referable-a-Umubrang bangitin.
Referee-n-Sentensiadof. Reference-w-Pagbangit.
Refine-r-Linisin;
dalisayin.
302
REL
Regent-a-May kapangyarihan.
Regent-^ -Hari; puno. Regicide-w-Ang natay sa hari. Regime-w-Panahon. Regimen-n-Paggogobierno ng mahusaj Regiment-n-Regimento; ka\val ng sunr
.
Refined 0-Malinis; makinis; dalisay. Refinement-n-Kalinisan; kadalisayan. P.eflect-u-Gunigunihin; mag wari wari;
dalo.
mag
wari.
isip isip.
Regret-w-Pagsisisi. Regretful-a-Masisisihan.
Regular-a-Yano; karaniwan. Regular-n-Sundalong regular. Regularity-n-Pagkakawasto; ayos. Regulate-^-Ayusin; husayin; iayos. Regulation-n-Pagaayos; ayos: husay. Rehearse-t/-Magsanay; saysayin; ulitin. Rehearsal--Kasanayan; kasaysayan. Reign-n-Panahon ng pagkahari. Reign-v-Maghari. Reimburse- v-Isauli ang kuartangginesta. Rein-n-Rienda.
Rein-v-Pigilin.
Reins-w-Manga riendas.
Refusal-w-Katangihan;
ayavvan.
pagkaayaw; ka-
Refuse-c-Tumangi;
pinagpilian; kasukalan.
Regain-^-Bawiin; bumawi. Regal-a-Parang hari; Nauukol sa hari. Regale-v-Magpiging. Regale-n-Piging. Regalement-n-Pagpapiging. Regalia-w-Ang nauukol sa kaharian; galon.
Rejection--Pagtangi; pagkawaksi. Rejoice-u-Sumaya magaliw. Rejoicing-n-Kasayahan; aglahi; ]>aglilibang. Rejoin-i;-Muling magpisan 6 pumisan.
Rejoinder-w-Sagot; tug* >u.
Rejuvenescence-w-Pagbalik
bata.
sa
pagka-
Regency-w-Katungkulang
hari.
hari;
pagka6
pag-
Relate t-Sabihin; magsabi; saysayin; magbalita; matungkol; maukol. Relation-w-Pagsasabi; kasaysayan; ka-
maganak.
Relationship-n-Kaniairanakan; kaukulan Relative-a-Nauukol; tungkol.
REM
Relative-n-Kamaganak. Relator-n-Ang nagsabi 6 nagbalita. Relax-z/-Lumuag; luagin. Ralaxation-w-Kaluagan; kaalhvan.
Release-v-Ilaya;
303
REP
Kemodel-i>-Baguhin. Remonstrance-w-Daing; luhog; dalita. Remonstrate-c-Dumaing; mapasiya. Remorse-w-Hiya; pagkabalisa; lungkot.
magbigay
ng
Remorseless
a- Walang
awa.
Re!egate-#-Ialis; ipadistierro; palayasin. Relegation-n-Pagpapalayas. Relent-z/'Maawa; mahabag Relentless-a-Walang awa 6 habag. Relevance -Relevancy-n Kaukulan. Relevant-rt-Nauukol sa.
1
ihiwa-
Remunerate- y-Bayaran;
hin.
upahan; gantikabayaran;
Reliability--Katotobanan; katapatan.
Reliable-a-Totoo; tunay.
loob;
kata-
Renegrade-n-Tawong
taksil.
Renew- u-Baguhin;
ulitin.
namin. Relish--Gusto; lasap; lasa/ tikim. Reluctance-n-Kaayawan; kasalungatan. Reluctant-a-Salungat; sovvail; ayaw. Rely-r-Maniwala. Remain-u-Maiwan.
Renewal-v-Pagulit; pagkabago Rene wedly-adv .-U litulit. Renounce-v-Tumangi; tumangal; walay; magrenuncia. Renovate-v-Lmisin.
humi
Remainder-w-Ang
natitira;
pinagpilian,
kalabisan; lagpos.
Remains -i-Kalabisan;
mangha.
Remediable-a-Magagamutin. Remedial-a-Magagamutin. Remedy-n-Gamot; kagamutan. Remedy-z;-Gumamot; gamutin.
Renovation-n-Paglinis; pagkabago. Renown-w-Balita; bantog; Dunyi; kabantugan. Renowned a-Balita; mabunyi; bayanj; bantog. Rent-v. imp. & p. ^.-Pinunit. Rent-w-Upa. Rent- u-P aupahan. Rent-n-Upa sa bahay. paghihi waRenunciation-n-Pagtatagal;
lay; katangihan. Reorganization-^- Muling pagkaayos.
Remembers- Alalahanin;
sipan.
tandain;
mai-
Remernbrance-n-Alaala. Remind-v-Ipaalaala. Reminiscence-n-Alaala. Reminiscent-a-Maalaala. Remiss-a-Pabaya; tamad; mabagal; walang ingat. Remission-^-Patawad. Remit--z/-Isauli, bitiwan; sumupil; awasan; patawarin; ipadala. Remittance-w-Pagpapadala; pagpapatawad.
Reorganize-f-Muling ayusm. Repair-v-Iuli; husayin; Daguhin; tutupan. Repair-n-Tutop; dagdag. Reparation-w-Paguli; pagbabago.
Repartee-72-Sagot; tugoii; tutol. Repast-i-Piging; pagkain. Repay z/-Muling Dayaran; bayaran gantihin; isauli.
uli;
Repayment-^-Muling
yad;
ganti.
pagbabayad;
ba-
Repeal-^-Baguhin ang utos; pawalan a ng kabuluhan. Repeats- Ulitin; dumalas; sabihin uli.
Repeat-ra-Pagulit;
muling pagsasabi.
niuii,t,
Repeatedly-af?c.-Madalas;
muli.
itakwil;
Repel-v-Lumaban;
i
bumabag;
\vaksi.
REP
Fepent-r-Magsisi;
tiisin.
304
RES
ipahayag.
E epublication-n- Muling
Eepudiate--t/-Talikuran; gihan.
uli
E epitition-w-Pagulit.
Bepine-z'-Dumaing.
Replace-2/-Palitan; lugar.
iuli;
tumangal;
tan
ilagay
sa
R eplacement-n-Paguli
klaman. Eepugnant-a-Masusuklaman;marimarim.
Repulse- y-Ltimaban; alisin. Repulse-n-Laban; paglaban. Repulsion-n-Paglaban.
kapuno.
Beplication-n-Sagot; tugon.
Eeply-r-Sumagot; tumugon; sagutin. Beply-n-Sagot; tugon; tutol. Eeport-n-Ealita; putok; alam; repor; bulongbulongan; kalatog; sabisabi. Eeport-^-Magbigay alam; mag balita;
ibalita.
Eepute H-Lagay; kalagayan. Request-w-Bilin; hingi; luhog; pakiusap. Request-v-Lumuhog; manalangin; makiusap; humingi. Requiem-w-Dalit. Require u-Magkailangan; pilitin. Requirement-?!- Kakailangan. Requisite-a-Husto; kailangan. Requisite-w-Ang kailangan. Eequisition-n-Ang kinakailangan. Requital-n-Ganti; bayad; parusa. Requite-^- Gantihin; parusahin.
-
Reprehension-n-Pag
parusa.
pasisi;
.
pangusap;
Rescind-t'-Putulin; putlin;
pawalan ng
Reprimand-n-Pangusap; pagpasisi.
Reprimand-z/-Sisihin. Beprint--z/-Limbagin uli; limbag.
Eesearch-f-Usisain
Besearch-it- Muling
muling mag-
Reprint--Muling pag lirnbag. Reprisal-w-Mnling pagkuha. Reproach- v-Sisihin; murahin; tangihan. Reproach-n-Pagsisisi; kamurahan; hiya. Reproachful a-Nakadudusta; hamak.
Eeproachless-a-Malinis; mabuti. Eeprobate-a-Masama; hamak; pabaya.
Resentment-a-Mapootin; tampuhin. Resentment-n-Galit; salaghati; dalainliati; yamot; tampo. Reservation--Lihiin; taan. Reserve z/-Itago; ipaglaan; tirahin; magtira.
Reproduction-n-Muling R eproof--Pangusap.
Reptant-a-Giimaga]ang.
Reptile-tf-Ahas; sawa; paa at pakpak.
pag
litaw.
Eeservedly-a^v.-Pali
Reservoir--Lawa; labak.
Beset--z/-]VIuling ilagay.
hayop na walang
Reptile-a-Gumagapang.
Republic-w-Republica.
Reside-'y-Tuiuira; tuinahan. Pesidence-xTiralian; talinnan; luihay. Resident-w-Ang tuiuiva sa isang lugar. Residual o-Naaakpl sa natira.
l\csi<lue-n-Tira;
pinagpilian;
kalabisan;
Eepublican-a-Nauukol sa republica.
lagpos.
RES
Residiurn-n-Tira; pinagpilian; titira; kalabisan.
305
ang
na-
RET
pagtatan-
Resigned-a-Mababang loob.
Resin-w-Adiyangaw.
Resist- v-Lumaban;
watain; awatin.
Restraint-w-Pigil;
pigil.
kahigpitan;
pag
pi-
Restrict-v-Kulungin; ilagay
pigilin.
ang
hanga;
Resolute-a-Malakas ang loob; buo ang loob; matibay; matatag. Resolution-n-Kalakasanng loob; kabuoan
ng
loob; katibayan.
Resolve-w-Takdaan; inisip; banta. Resonance w-Tunog; aladalad. Resonant-a- Matunog. Resort- ;-Gumawi; pumaroon. Resort-n-Gawi. Resound-v-Tumunog; umalalad.
Restriction-w-Pagkulong; paglalagay ng manga hanga. Result-n-Litaw; sagot; ang nangyayari; ang lumitaw. Result-i;-Lumitaw; mangyari. Resume-v-ttuloy; kunin uli. Resumption-w-Pagmumula ng muli. Resurrection-n-P agkabuhay ng muli;
muling pagkabuhay.
Resusticate-r-Buhayin uli. Resustication-n-Muling pagkabuhay.
Retail-t'-Ipagbili
Resound-n-Tunog.
Resource-n-Pinangalingan; pinagmulaan Respect-M-Galang; paggalang; pitagan; kamabalan; pagpuri. Respect-r-Gumalang; galangin; pintuhuin; pumintuho; magbigay puri; maukol; matungkol. Respectability--Galang; kagalangan; puri; kamahalan; pagkaginoo. Respectable-a-Magalang; ginoo; binibini; mabini.
ng
untiunti.
Retail-n-Pagbili.
Retain-v-Bimbingin;
tivvan.
lalamin;
huag
bi-
Retainer-n-Lalam; bimbing.
Retaliate-^-Gantihin; gumanti. Retaliation-n-Ganti. Retard- c-Antalahin' pigilin;
luatan;
magluat.
Retardation-n-Pagpigil; antala.
Respect! ve-a-Karampatan; sarili. Respell-oTitikin uli. Respirable-a-Mabuti sa paghinga. Respiratory-a-Xauukol sa paghinga. Respiration--Hininga. Respire-7/-Huminga. Respite--Pal ngit.
Respite-'u-Palugitin.
Retention--Pagkulong; antala. Retentive a-Maantalahin; maabala. Reticence-n-Kaayawan magsalita. Reticent-n-Ayaw magsalita. Reticle-n-Munting supot 6 bayong.
Reticular-a-Hitsurang kitid.
Reticule-n-Munting bayong. Retina-w-Gitna ng mata. Retinue-n-Manga kasama; katulong. Retire- u-Umurong; humiwalay; lumayo. kaRetirement-n-Pagurong; paglayas; tahimikan.
Retiring-a-Nahihiya; tahimik. Retort- v-Sumagot; tumutol; tumugon. Retort-n-Sagot; tugon; tutol. Retrace--z/-Guhitin; uli; bumalik. Retract-v-Baguhin ang salita; tumalikod; talikuran; magkaila; umurong. Retraction-n-Pag urong pagkakaila.
Respondent-w-Ang
mutol.
sumasagot;
ang
tu-
ka-
panambitan.
Retribution-n-Bayad; ganti; upa. Retrievable-a-Makababawi. Retrieve-?;- Bawiin; bumawi.
.
ang
labis;
ang
natitira.
Retrocede-f-Bumalik sa
dati;
umurong;
sumama.
39
REV
306
RIG
ma.
Retrogression-w-Pag urong; pagbalik. Retrospect --z/'Lumingon; alalahanin. Retrospect-w-Pag lingon; alaala. Return -y-Bumalik; muling bumalik; isauli;
saulan.
Revolt-n-Paghihimagsik ng bayan laban sa kanilang puno. Revolution-w-Pagkakagulo. Revolutionary-a-Nauukol sa gulo. Revolutionize- j--Baguhin; ibahin. Revolve-77-Umikit; uminog. Revolver-w-Rebolber. Revulsion-n-Kasuklaman. Reward-v-Gantihin; bigyan ng "ganting
Return-n-Pagbalik;
pagsasauli.
Reunite-v-Pumisan
uli;
muling
ilakip.
Rheum-n-Nana. Rheumatism-n-Rumatismo.
Reveal-v-Ipakita; ipasabi; ilitaw. Revel-n Piging: Kasayahan; biro. Revel-u-Magbiro; suinaya. Revelation-ra- Pakita; pagpahayag. ingay; Revelry-n- Kasayahan; biroan;
Rhyme--Verso;
tula.
Riddance--Pagpalayas.
Ridden-v. p. j9.-Nakasakay. Riddle-ty-Bugtong; bithay.' Riddle-v-Magbithay; bithayin. Ride-w-Sumakay; sakayan; isakay.
Reverence-n-Pintuho;
tagan.
galang;
pi-
Reverend-a-Magalan; banal.
Reverent-a-Magalang; mababang loob. Reverential-a-Magalang; mapitagan. Reverie-n-Bulayan; wari; pagwawariwari.
Ridge--Palupo.
Ridicule-z/-Bansagin, uyamin; tnksuhin; libakin
Re versal-n- Kabaliktaran.
Reverse-7/-Baguhin; baliktarin; bawiin;
talunin.
Rifler-n-Manduduit.
Revievv-n- Muling
pagulit*
paguusisa;
repaso;
laitin;
Revile-z/-Murahin;
alimurahin:
Rigging-i-Manga
dainit.
magalibugha.
katampatan; kabanayaran. Right-a Hustong; matowid; ganap; \\i\lang kulang. ganapin; gumanap; Right-7/-Towiran; husayin; ayusin. Righteous-rt-Banal; matowid; ayon sa katowiran.
Right-?i-Kato\\irai);
Rightful-a-Ayon sa
kat<. \\iran.
lumaban sa puno.
mabn^ik;
ina-
Rigidity-Rigidness->i-Katibayan; t bay kabagsikan; kasungitan. Rigmarole-n-Salitang hunghang. sidhi; Rigor-n- Kabagsikan; kahigpi*
i
;
Robber-n-Manloloob;
Robbery-n-Pangloob;
utuit.
manghaharang;
pagnakaw;
pag-
tnagoanakftw; tulisan.
tan.
Robe-n-Damit. Robev-Isuot ang dainit. Robust-aMay katawan; mataba; balisaksakin; batibot; pisigan; maugat; malakas; malaki.
Rock-w.-Bato; uga.
ng hag-
Rocket w-Kuetes.
Rock-v-Ugain; lagyan ang bato. Rocky-a-Mabato; mahina; masama. Rod-w-Pirasong bakal; panukat na anim na baras ang haba.
Rode--z/-Nakasakay; sumakay.
danan.
Rind-n-Balat; upak; talop.
may
Ring-n-Tunog.
Rodent-a-Mangatngat.
Ring-u-Tumunog; tunugin. Ring leader-n-Puno. Ringlet-n-Sinsing na mimti; kulot. Riot-w-Away; gulo ng marami; pagaalsa; tunang malaki. Riot-v-Magalsa; gumulo ang marami.
Riotous-a-Magulo; palaaway
Rodent-w-Hayop na mangangagat. Roe--Babaying usa; usang inahin. Rogue -#-Tawong masama; hampaslupa. Roguery-?t- Kasamaan. Roguish-a-Palabiro; mapagbiro; masama. Roie-w-Gawa ng komediante.
Roll--Bilog; balot, Roll-f-Gumulong; gulungin; Rolling pin--Paralis.
Rip--Tastas.
Rip-v-Tastasin; tumastas. Ripe-fl-Hinog; magulang. Ripen-?;- Huminog; gumulang. Ripple-n-Munting alon.
gumumon.
6 sa Ro-
Roman-a-Nauukol mano.
sa
Roma
Roman
Catholic-w-Catalico
Romano.
Roma.
sa
Risk-w-Kapalaran; kapanganiban. Risk-f-Ilagay sa kapalaran. Risky-a-May panganib. Rite-n-Sermon. Rival-a-Malaban; kalaban. Rival-w-Kalaban; katalo; katapat. Rival-?y-Lumaban; magkatalo. Rivalry-Rivalship-n-Pagkakatalo;
laban.
rnapagpa-
pag-
Roof-n-Bubong; bubungan. Roof-v-Lagyan ang bubungan. Roofing-^-Kasangkapang ginamit sa bubungan. Roofless-a-Walang bubong. Rookery-n-Bahay na malapit masira.
Room-w-Silid; kuarto.
Room-v-Tumira sa
cuar-o.
Road stead-^-Punduhan.
Roam-i'-Lumakad; gumala.
Roan-a-Rosillo.
Roan-?i-Rosillo.|
Roar-u-Umangil; tumahol.
Roar-^-Angil; tahol. Roast-7/-Ihawin; ibusa.
Rope--Lubid.
Rope-u-Talian ng lubid.
magnakaw;
ROY
Rose-w-Rosas. Rose-v, ^wp.-Nabangon; bumangon.
308
harian;
tubo.
RUS
Royalty-w-Karangalan;
Rub-u-Hilurin
humilot;
kusot.
linisan.
kadakilaan; kakusutin*
Roseate-a-May maraming rosas. Rose bud-n-Rosas na hindi pa bumuka. Rose bush-w-Puno ng rosas. Rosin-n-Adyangaw; resina; patada.
Roster-n-Listahan.
Rub-w-Hilot;
boogin; pukin; dumapok. Rot-n-Kabulukan; kaboogin; lapok. Rotary-a-Mabilog. Rotate-a-Sunodsunod. Rotate-u-Uminog; bumilog; humalili.
Rotation-n-Paghahalili;
la-
Ruddy-a-Mapula; mamula.
Rude-a-Bastos; bangingbangin; buhong; walang galang; tampalasan; talipandas.
pag
ikit.
Rudiment-n-Pamula; pinagmulan.
Rue-v-Magsisi. Rueful-a-Malungkot; mapanglaw.
Ruff-rc-Pelegas.
Rotten-a-Mabulok; bugok; latok. Rottenness-n-Kahulukan; kahamakan. Rotund-a-Mabilog; lubos; puspos; pawang; buo. Rotunda-w-Bilog; kabilugan. Rotundity-Rotundness-n-Kabilugan. Rouge-a-Mapula. Rouge-w-Blankete. Rouge-v-Magblankete. Rough-a-Magaspang; bastos; walang pi-
Ruff-^-Pelegasin.
Ruffian--Masama; bastos.
Ruffle-72-Pelegas.
nag aralan' makapal ang balat/ hamak. Rough-w-Tavvong bastos. Roughness-7i-Kagaspangan; gaspang; kabastosan.
Ian-
Round-a-Mabilog. Round-n-Bilog.
Round-rtdv.-Sa paligidligid.
Ruinous-a-Makasisira.
R-ule-n-Regla; utos; halimbawa; punongaral.
Round -prep.-Sa
paligid.
Rum-n-Alak.
Roundish-a-Mabilog.
Rumble-v-Umugong. Ruminant-a-Nangunguya.
Ruminate-v-Nguyain. Rumination-n-Nangunguya.
Rummage-n-Paghanap. Rummage-7/-Hanapin ng
pilit.
Route-n-Daan. Routine-n-Pagkasunodsunod.
Rove-v-Lumakad na walang tinutuntnngan. Row-n-Taludtod; sulambi; talata; pagkakasunodsunod. Row-v-Gumaod; sumagvvan. Row-n-Gulo; basagulo. Rowdy-n-Tawong bastos at magulo. Rowdy-a-Bastos. Rowdyish-a-Bastos. Ro wdyism-n- Kabastosan. Row lock-n-Lalagyan ng gaod 6 sagwan. Royal-a-Marangal; dakila; nauukol sa
hari.
Rumple-u-Gumusot; gusutin.
Rumpus-//-Basagulo; gulo; pagtatalo.
Royalist-n-Ang
hari.
sumusunod
sa utos
ng
_SAG
Rush-n- Kabiglaan.
Rusk-fi-Biskit.
309
SAL
kahungha-
Rusticity-w-Kagaspangan; ngan.
Rustle-?;- Kumaluskos.
Rustle-n-Kaluskos.
Rust-v-Kumalawang.
Rustic-a-Taga
balat.
Rusty-a-Makalawang; kalawangin.
bukid; magaspang;
ma-
Rut-w-Bakas.
nagsabi.
Sack-n-Payong;
Sack-t/vEsilid
supot.
Sacker-n-Manduduit. Sackful-n-Laman ng bayong. Sacking-n-Langotse. Sacrament-n-Sacramento. Sacramental-a-Naukol sa sacramento. Sacred-a-Nauukol sa Bathala; inalay;
banal.
Sacrifice-n-Alay. Sacrifice-v-Ialay.
ng
layag.
Sailer-n-Sasakyan na may layag. Sailor ?/-Magdaragat; marinero. Saint--Santo. Saintliness-w-Kasantosan. Sake-n-Dahilan; katowiran.
Sal-w-Asin.
Salaam-n-Bati; yukod.
Salaam-v-Umukod;
batiin; bumati.
Ayaw sumamba
sa Dios.
pugay.
humambal.
Sadness-#-Kalungkutan; kapanglawan; hapis; kahapisan; hambal. Saddle-n-Siya ng kabayo. Saddle--z/-Lagyan ng sia sng kabayo.
Sad iron-n-Plancha.
Safe-a-Walang panganib; husay.
tiwasay; ina-
ng
asin.
Safe-w-Kaja ng bakal. Safe guard-n-Bantay; katulong. Safe-keeping-w-Pagiingat. Safety-n-Katiwasayan; kahusayan; walan ng panganib. Sag-t'-Humubog; bumaluktot.
Sagacious-a-Matalas; tuso;
matalino;
marunong.
Sagaciousness-n-Pagkatuso; katusuhan; katalinuhan; karunungan; dunong; katalasan; talas.
Salmon-n-Salmon.
Salon-w-Salas.
Saloon--Salas.
SAtf
Salt-n-Asin. Salt-a-Maasin. Salt-v-Asinan; asnan. Saltish-a-Maasin.
316
sakit.
SAV
Hanitarium-n-Tinitirahan
Sanitation-u-Sanidad.
ng inga may
Sanity--Kalinawan ng
Sank--z/.
isip.
Salubrious-a-Makabubuti.
Salubrity-n-Kabutihan ng buhay. Salutary-a-Magaling: mabuti. Salntation--Bati; yuko. Salute-w-Bati; yuko; pagbati; pugay.
Salute-v-Yumuko;
bumati;
magpugay;
magbigay galang.
Salvage-n-Pagligtas ng sasakyan. Salvation-n-Kalualhatian; pagligtas. Salve-^-Gamot na pamahid sa sugat.
Salver-w-Bandeja. Salvo-n-Taan; dahilan. Salvo-n-Pagputok ng kanyon. Same-a-Yaon din; nga; din; magkatulad.
Sapless-a-Walang katas; walang gata. Sapling-n-Munting kahoy. Saponaceous-a-Parang sabon; masabon. Saponify-?;- Maging sabon.
Sappy-o-Madagta.
Sarcasm-n-Uyam;
saklap.
alipusta;
;
birong ma-
Sarcastic-a-Mauyam
Sardonic-a-Mauyam.
manga may
Sarsaparilla-n-Sarsaparilla.
Sash-n-Pamigkis; pasamano.
ng Dios; kaloo-
Sat-t?.
tmp.-Umupo/ nakaupo.
ng tawong
dakila.
pahintulutin; ipa-
Sand crab-^-Alimango. Sand paper-n-Papel de lija. Sandwich-w-Dalawang pirasong tinapay na may isang hiwang carne sa gitna.
Sandy-a-Mabubangin. Sane-n-Buo ang isip; malinaw ang isip. Saneness-n-Kalinawan ng isip. Sang-v. imd.-Kumanta; magkanta. Sang-froid-7i-Katahimikan; kawalan ng
interes.
Satire-n-Uyam. Satiric-Satirical-a-Mauyam. Satirize-c-TJyamin/ magalibugha; alipustain. Satisfaction-n-Tuwa; aliw; bay ad; lu.irod; ganti; galak; kabusugan/ ikababa yad. Satisfactory-a-Matuwa, husto; maaliw. Satisfy-f-Busugin; bayaran; gantihin. Saturate-v-Ibadbad; basabin.
Sanguiferous-a-May kabalong dugo. Sanguification-n-Paggawa ng dugo. Sanguinary-a-Dugodugoan; dumudugo. Sanguine-a-Mapula; kulay dugo; maningas/ maasahan. Sanguineous-a-May maraming dugo; knlay dugo.
Sauce-v-Ilagay ng sarsa.
Sanies-w-Nanang malabnaw.
SCA
Savage-a-Lubhang
hunghang;
Savageness-Savagery-71-Kasalbahian.
311
salbahi.
inalan.
SCI
Seart'enesK-Sc'arcity-n-Kadalangan;katir
gitlahin.
Scare--Takot; gitla; gulat. Scare crow-n-Pamaog; panakot; pamugaw. Scarf -n- Pamigkis.
Scarf skin-M-Balat sa ibabao. Scarlitina-w-Escarlatina.
&
sa.
may
kapal;
ang mananakop.
Savor-w-Lasa.
Savor-i'-Lasahin; inalasa.
Scath-n-Kasiraan; sakit; kasakitan; kasalivvahang palad; sakuna; kasalatan. Scathe-v-Itapon; sirain; lipulin; saktan. Scatter-2/-Isabog; ikalat; budburin; sabugin; sumabog; isambulat; sambula; tin;; sabugan; ibudbod.
isip.
Saxon-n-Aleman.
Say-v-Magsabi; sabihin; wikain; magwika; saysayin; magsaysay. Say-n-Pagwiwika; pagsasabi; kasaysayan. Saying #-Patnugot; kasabihan.
Scab-n-Langib. Scabbard-n-Baina.
hari; ka-
Scabby-a-Malangib.
Scaffold-n-Bitbitayan;
Scald--z/-Banlian.
tablado;
Scald-n-Banli.
Scald-a-Malangib.
kaliskis; Scale-v-Kaliskisin; alisin
St-ale-n-Kiskis;
Scamp--Tawong masama.
Scamper-u-Tumakas; tumakbo; maglaro.
Scamper
-Takbo.
Scan-v-Tumingin; siyasatin. Seandal-w-Escandalo. Scandalixe-^-Hiyain ang kapwa; gumawa ng escandalo; mag escandalo. Scandalous-a-Masama; makahihiya; escandaloso. Scant-a-Kulang; kakaunti; damot. Scant-v-Ilagay ng hanga.
Scantling-72-Trocillo.
School-^-Ipagaralin; turuan; magturo. ginagamit sa escuelahan. School boy-w-Batang lalaki na nagaaral. School fellow-n-Kasarna sa escuelahan. School girl-w-Batang babayi na nagaa-
School book-w-Libro na
ral.
Scanty-a-Salat;
maliit.
kaunti;
kulang;
tumal;
School house-n-Bahay ng escuela. School master-w-Maestro sa escuelahan; ang nagtuturo. School mistress--Maestra; babaying nagtuturo.
Science-n-Karunungan.
Scientific-a-Nauukol ea karunungan.
salat;
Scarce-a^z/.-Halos hindi.
wala,
kagyat; halos;
SCR
Scissors-v-Gupitin; guntingin. Scissors-w-Gunting.
312
SEA
Scrawl-v-Sumulat ng hindi mainam. Sera wny-a- Payat, Screak-v-Sumigaw; umalatiit. Screak-n-Sigaw; alitiit. Scream-u-Sumigaw; tumili. Scream-w-Sigaw; tili. Screach-u-Sumigaw; tumili. Screach-n-Sigaw; tili. Screen-n-Tabing; panabing; panambil. Screen-?7-Kumalong; kalongin; tumabing.
Screvv-^-Tornillo.
libakin;
mangbadya.
Scold-u-Sisihin; gasaan.
Score-n-Tanda. Score-u-Tandaan.
Scorn-^-Umupasala;
laitin.
uyamin;
Scrimage--Laban; basagulo;
talo.
Escri-
Scripture-n-Santa Escritura.
Scrivener-n-Taga sulat.
Scroll-n-Balutan
ng
papel; listahan.
Scoundrelism-w-Kahamakan; kasuitikan;
kataksilan.
Scrotum-n-Supot ng dalawang itlog. Scrub-v-Magisisi; maglampaso. Scrub-a-Masama; karaniwan; hamak. Scrub-n-Tawong hamak. Scrubby-a-Magaspang/ bastos.
.
Scour-v-Hilurin; ikuskos; kuskosin; kiskisin; maglinis; linisin. Scourge-72-Palo; latigo; hampas; pang-
may
duda.
usisain.
hampas.
Scourge-u-Paluin; hampasin. Scout-v-Tumangi; huag tangapin; manubok; subukin; tumiktik; tiktikan. Scout-n-Tiktik; taga panubok; manunubok.
Scuffle-n-Sungaban;
babag;
kaingayan;
buno.
Scuffle-v-Magbuno; magsungaban; mag-.
maingay.
Scowl-w-Sibangot. Scowl- i)-Makasibangot; sumimangot. Scrabble-7/-Agawin; magsungaban; isungab. Scrabble-n-Pag aagaw; agawan; sungaban. Scrag-#-Bagay na manipis 6 payat.
"SjCulk-z/-Tumago;
l">cull-w-Gaod;
magtago; tumakas.
saguan.
Sculptor-n-Escultor.
escultura.
Sculpture-t'-Idukit.
Scrape-v-Galusin;
kaskasin;
kuskusin;
kalisan; umalitiit.
kumamot;
umuk-
Scum-n-Subo; bula. Scum-v-Salukan. 1 Scurf n-Buni; balagubak; langib. Scurfy-a-Mabalakubak; may buni. Scurf y-z/-Umalis na madali; tumaklxt. Scurry-w-Biglang pagalis. Scurvy--Buni. Scurvy-a-Malangib; may Imni. Scuttle-c-Tumakbo; magmadali. Scuttle-n-Kadalian; pagmamadali; takbo.
Scythe-n-Lilik.
Scratch-n-Kamot;
Sea-w-Dagat.
SED
Sea breeze
gat.
313
SEL
Sea coast-w-Baybay dagai. Seacoast-a-Nauukol sa bay bay Sea farer-n-Magdaragat. Sea hog-n-Pagong.
Seal-w-Tanda; timbre. Si'ain-w-Dugtong; tahi.
dagat.
Sedentary-a-Palaging nakaupo. Sediment-n-Latak. Sedimentary-a-Nauukol sa latak. Sedition-w-Gulo; paghihimagsik; panghihimagsik laban sa puno 6 gobierno.
Seditious-a-Magulo; sowail;
igahis.
laksil.
Search-tf-Paghanap.
Seeds man-n-Ang nagtitinda ng binhi. Seed time-n-Panahon ng pagtatanim. Seedy-a-May maraming binhi; mabinhi;
ulianin; luina; laon. Seek-';- Humanap; hanapin.
Sea shore-w-Baybay dagat. Sea sick-a Lula; malula. Sea sickness-n-Sakit na lula. Sea side-w-Baybay dagat. Season-n-Panahon; kapanahunan.
Season- c-Pasarapin. Seasonable-a-Ayon sa panahon.
tumulad; niaka-
Seemly-a-Bagay akma.
asin.
Seen-7/. p. p.-Nakakita;
Seasoning-n-Manga paminta at
uakita;
kinita;
Seat-n-Upuan. Seat-v-Umupo. Sea ward-odu.-Sa gawing dagat. Sea weed n-Damo sa dagat. Secede-c-Umalig; humivvalay; lumayo. Secession-n-Paghihiwalay; pag alis. Seckel-n-Peras na munti at matamis.
Seclude-c-Itago;
tiningnan; tinanaw.
Seer-n-Ang nannnuod. See saw-ft-Laro ng mga bata. Seethe-v-Kumulo. Segment- /i-Putol; parti; piraso. Segregate-w-Hiwalayin; partihin. Segregation -n-Pag hihiwalay; kahiwalayan. Seine-n-Kitid; panti; lambat. Seismal-Seismic-a-Nauukol 6 ginawa
lindol.
ng
Secondary-a-Ikalawang. Secondary-n-Pangalawa. Second hand-a-Hindi bago; nagamit na. Scondly-ar/r.-Sa ikalawang lugar.
Second-rate-a-Ikalavvang classe. Secret-w-Lihim.
hawakan ng
mahigpit..
dakip;
malaw.
Selection-n- Pagpili; paghirang.
Self-a-Sarili.
Self abasement-n-Hiya;
sarili.
pagpahamak ng
sarili.
Self-conceit-n-Kahambugan;kapalaluan.
Self-defense-w-Pagtatangol sa
Self-denial-?*- Pagtitiis; katiisan.
Sccure-o-Higpitan; talian. Security->i-Katibayan; kapanatagan; kasiguruhan. Sedate-<z-Mabait; tahimik. Sedateness-n Katahimikanp kabaitaii.
Sedative-a-Map"ahimpil.
Self-interest--Sariling interes.
Selfish:-a-Maihgitin;
maramot; kuripot;
masakim.
40
SEN
kakaingit. Self-love-w-Pag ibig sa sarili.
314
SER
8ensuality-n-Kalibugan. Sent-^. imp. & p. jp.-Ipinadala. Sentence-n-Hatol; pasiya; sentencia. Sentence-^-Hatulan; magpasiya.
Self-made-a-Ginawa ng
sarili.
Self-possession-n-Katahimikan;kabaitan; kabinian.
Selfsame-a-Yaon din; yaon nga. Self-seeking-a-Maramot. Self-sufficient-a-Hindi kailangan ng katulong; husto. Self-will-H-Katigasan ng ulo; lakas loob.
Self-willed-a-Matigas ang ulo. Sell-t'-Magtinda; magbili; ipagbili.
Sententious-a-May kahulugan; uiaikli at masaklap. Sentiment-n-Akala; pakiramdam; panaghoy. Sentinel-w-Bantay; tanod. Sentry-w-Bantay; tanod. Sepal-n-Dahon ng bulaklak.
Sell--Kabiruan; biro.
Selvage-selvedge-n-Gilid
Selves-a-Sarili rin.
ng kayo.
itangi;
Semblance-n-Hitsura; pagkakatulad.
kod;
pagtaboy.
Semi brebe #-Nota su musica. Semi circle #-Kalahating bilog. Semi colon--Punto y coma. Semi diameter-n-Layo buhat sa ubod hangang sa lasbas ng isangbilog. Semi fluid -a-Malapot pa; hindi malabn aw.
Semi hmar-rt-Hitsurang kalahati ng buan. Semi monthly-tt-Mangyayari ng makala\va sa buan buan. Semi monthly-n-Ang nangyayari nang makamakalawa sa buan buan. Seminal-a-Nauukol sa binhi. Seminary-ft-Colegia ng babayi. Semi tone-ft-Kalahating voces. Semi weeky-a-Mangyayari ng makamakalawa sa lingo lingo. Senary-a-Nauukol sa anim. Senate-n-Kapisanan ng mga nag lalagda sa America.
Send-y-Ipadala; sunduin, ipasundo; utusan; paroonin; magpadala.
Sequel-w-Karugtong. Sequence-n-Karugtong.
Sequent-w-Sumusunod.
Sequester-v-Itago sa may ari. Seraph-w-Angel. Seraphic-a-Nauukol sa angel. Sere-a-Tuyo; lata. Serenade-n-Serenata; hanina.
Senile-a-Nauukol
Senescent-a-Tumatanda. sa katandaan.
Seniority-n-Kalagayang
hat.
matanda
sa
la-
Sergeant-;/-Sargent<
>.
Seaeitive-a-Maramdamin;
nipis.
mahapdi;
tna-
lang.
Sermon-w-Sermon.
Serous-<z-Malabnaw.
Serpent-n-Ahas;
alupong.
Shabbiness-n-Kahamakan;
punit ng damit.
pagkapunit-
punitpunit
ang
maglingkuran.
Service-n-Servicio;
alindog;
lingkod;
Shad--Bumbuan;
katkat.
bandog; kapagalan; panuyo. Serviceable--Magagamit; mapagki kinabangan. Servile-a-Hamak; nauukol sa alila. Servility -w-Kahamakan; pagkaalila.
Servitude-n-Pagkaalila; pagkaalipin. Session-n-Sesion ; pagkakapulong.
Set-rt-Pirme;
maglagay; naglagay. matibay. Set-n-Paglubog. Set of f -w-Sangkap. Setose-Setous-a-Matutsang. Settee-w-Uupuan na mahaba. Settle-n-Uupuan na mataas ang
Set-i;-Ilagay;
panlaban.
dal an.
Shallop-w-Bangka.
Settlings-n-Latak: tining. Setto-n-Laban; talo; babag; away. Seven-a-Pitong. Seven-n-Pito. Seven fold-a-Makapitong duble.
Shallow--Mababaw.
Shallow-w-Lugar sa ilog na babaw. Sham-w-Daya,- hibo; kasinungalingan. Sham-a-Magdaraya; nakahihibo.
Seventh-n Ang ikapito. Seventieth -a-Ikapitong puo. Seventieth-w-Ang ikapitong puo. Seventy-a-Pitong puo. Seventy-n-Pitong puo. Sever-u-Ihiwalay; humiwalay; tumangal;
tangalin. Several-a-Ilang.
Shameless-a-Walang hiya; tarnpalasan; walang kamahalan; bastos; malibog; walang puri; mahalay.
Shank-n-Binti.
masu-
kayarian.
Severeness-Severity-w-Kabagsikan; kasungitan.
Sew-w-Manahi; tumahi; tahiin. Sewer-n-Mananahi. Se wer-n- San gka. Sex-w-Kaibhan ng lalaki sa babayi. Sexagenerian-n-Tawo na may anim na
Shapely-a-May hitsura.
Share-w-Parte; bahagi. Share-u-Hatiin; bumahagi; pnmarte. Shark-w-Pating. Sharp-a-Matulis; matalim; maasim. Sharp-n-Tulos. Sharp-7/-Tulisan; tasahan. Sharpen-i;-Ta8ahan; tulisan; ihasa. Sharper-n-Tawong suitik; 6 taksil; mag-
puong taon ang gulang. Sexagenary-rt-May anim na puong taon. Sextant-n-Ikaanim na bahagi ng isang
bilog.
Sextuple--Makapitong duble.
Sexual-rt-Nauukol sa sexo.
tnlis.
SHI
Sharp-set-a-Matakaw. Shatter-i7-Basagin; durugin; Shave-n-Ahit.
Shave-z/-Mangahit; ahitin.
316
Shin-T/-Umakyat.
SHO
Shine-v-Kumisap; kumislap; kumiiitab; magningning.
Shine-w-Kilos.
lalaki.
Shiner-?i-Tunsoy.
Shining-a-Makintab;
kisap.
maningning;
ma-
Shear-v-Gupitin. Shear-w-Gunting. Sheath-w-Kalooban; baina. Sheathe- -u-Ilagay sa baina 6 kalooban. Sheabe-n-Kaloob; kalo.
Shinty-w-Gulo. Shiny-a-Maningning; makintab; makislap; makisap. Ship-n-Sasakyan; daong. Ship-v-Ipadala; ibarka; ilulan sa daong 6 sa sasakyan. Shipmate-n-Kasama sa sasakyan. Ship ment-n- Ang manga bagay na ipi-
Shipper-n-Ang
mukhang
Sheep skin-n-Balat
patayo.
ng
lumihis.
Shelf-w-Hanga; paina. Shell-n-Balat. Shell- c-Balatan; magbalat. Shellac-w- Barm's. Shell bark--Balat ng kahoy.
Shelly-a-Mabalat. Shell fish-a-Tahong; halaan.
naglulan ng mayari. nagpapalulan sa sasakyan 6 sa daong. Ship ping-n-Paglulan. Shipshape-a-Malinis; maselang. Shipwreck-w-Pagkasira ang sasakyan. Ship wrevk-z/-Masira ang sasakyan. Shipwright-n-Taga gawa ng sasakyan. Shipyard-n-Gawaan ng sasakyan. Shire-n-Lalawigan. Shirk v-Huag tumupat; magkulang. Shirk-n-Ang kakulangan; sa pagtupad. Shirr-n Suri; urong. Shirred-a-Nakasuri. Shirt-n-Baro; camisa dentro. Shirtless-a- Walang baro; hubad.
Shiver-n-Uminig; manginig.
Shiver-n-Inig; utal.
Shelter-w-Ampon; tankilik; kupkop. ikatumankilik; Shelter-n-Amponin; long; magtangol. Sheltie-#-Kabayo. Shelve-v-Ilagay sa pahina 6 hanga. Shepherd n-Ang nagpapastol sa manga
tupa.
Shoal-a-Mababaw.
Shoat-w-Lichonin; biik.
Shod-c-Nagbakal; binakal.
Shepherdess-n-Babaying nagpapastol sa
tupa. Sherd-n-Piraso. Sheriff-w-Sheriff.
mga
ipinaspas.
Shield-v-Magtangol; tumankilik. Shift-^-Galawin; gumalaw; lipatin. Shift n-Paglipat; paggalaw. Shiftless-a-Pabaya; tamad. Shifty-a-Masipag; magalawin. Shilling-n Sikapat. Shillyshally-arfu.-Pagayongayon.
Shilly shally-v-Gumayongayon.
tin-
Shore-w-Pangpang;
baybay.
pan.L'i'ani:.
Shily-adv.-Mahihiyain.
walang
Shorn-u.
maliit;
hanga.
p. jp.-Ginupit.
Short-a-Maikli; inaiksi;
dainot; kulang;
maumid.
SHU
Short-adv.-Sumandali; bigla.
31?
Shunt-u-Ilihis; iliko. Shut-7/-Isara; ipuera.
paclparin.
Shut-a-Nakasara; Shutter-w-Persiana; takip ng bintana. Shy-a-Nahihiya; mahihiyain; mailag; duag; madaling takutin. Shyness-w-Kimi; ilap; kimpot; hiya.
Si-n-Si.
Short-winded-a-Maikli ang hininga. Shot-w-Putok; perdegones. Shot-?;, imp. & p. ^.-Pinutok; binarik.
Shote-/2-Lichonin.
Sibilant-a-Mahaginit. Sic ady.-Sa ganito. Sick-a-May sakit; masakit. Sicken- v-Magkasakit. Sickish-a-May sakit ng kaunti.
Sickle-w-Lilik.
Sickly-w-Masakit.
Sickness-;?-Sakit; kasakitan. Side-n-Gilid; tabi.
Shout-u-Sumigaw; humiyaw.
Shove-v-Itulak; tulakan;
ipagtulak.
Shove-w-Tulak
Shovel-w-Pala; pangsurong. Shovel-i;-Magsurong. Show-z/ Ipakita; ipatanaw; iharap. Show-n-Kita; gayak; handa.
Side-z/-Nauukol sa gilid; 6 sa tabi. Side-v-Sumarna sa isang partida. Side board-n-Paninigalan. Side \mg-adi\ -Pah aba. Side long-a^7/.-Pahaba.
Sidelong-a-Sa gilid. Side ways-Side wise-a-Patagilid. Sideral-Sidereal-a-Nauukol sa bituin. Sidle-^-Kumilos ng patagilid.
Seige-w-Pagkubkob.
Sienna-n-Pusali.
Sierra-^-Pagka^unodsunod ng bundok.
Sieve-n-Agagan;
matalino;
ma-
Shrift-n-Pangungumpisal.
Shrill-a-Matili.
Shrimp-u-Hipon.
Shrink- v-Umurong; makuyumpisin.
Ilagay
ng
Shrunken-i;. p.
^?.-Nakaurong; umu-
Signal-^-Tanda; kaway. Signal-v-Tandain; kawayin; kumaway. Signature-w-Pirma; kintal. Signet-n-Latak. Significance-Significancy-n-Kasaysayan. Significant-a-Masasaysay; may kahulugan. Signification-n-Kasaysayan; kahulugan. Signify- c-Bigyan kahulugan. Signor-n-Maginoo; senor.
Signora--Senora; binibini, Signorita-w-Senorita; binibining dalaga. Silence-n- Katahimikan; kavvalan ngkibo. Silence-n-Huag kumibo; patahimikan. Silent-a-Walang kibo; tahimik; pipe.
Silk-n-Sutla.
Shun-c-Umilag; lumayo.
Silk-worm-n-Uod na gumagawa ng
sutla.
StN
Sill-w-Pasamano; soleras. Silliness-n-Kaululan; kamangmangan;
SIX
Singe-^-Salabin; idarang. Singe-n Salab; darang.
kawalan ng
Silly-rt-Maulol;
Silt-?y-Latak.
tuto.
mangmang;
kumanta.
iisa;
bugtong;
tangi;
bu-
Single-v-Ibukod;
hiwalay; hiwalayin.
kahulilip;
Silt-v-Mapuno ng latak.
Silver-n-Pilak. Silver a May halong
pilak. Silver-t'-Ilagay
Singular-a-Walang
pilak; yari
bugtong;
nang
ng
pilak.
Silver smith-w-Platero.
Silvery-a-May halong pilak; mapilak. Similar-a-Kamukha; katulad; kawanki; kaisa; magkaisa; kapantay; magkaparis. pagkakaSimilarity-n-Pagkakawanki; mukha; kaisahan; pagkakaisa pagkakapantay. Simile-Similitude- n-Katulad; pagkawanki; pagkakamukha; pagkakapantay;
Singularity-^-Pagkakaisa/ kaisahan; pag kakatangi. Sinister-a Masama; kaliwa; mali. Sinistrous-a-Masama; nakahilig sa kaliwa.
Sink-c
mawas; ilubog.
Sink-w-Sangka.
pagkakaparis.
makasn-
Simmer-v-Kumulo. Simoom-Simoon-ii-Bagyo.
Siraper-v- Ngumiti.
humubog.
Simper-w-Ngiti.
bana-
Sip-w-Higop, Sir-n-Ginoo.
muang; kamangmangan.
Simplification-n-Pagliliwanag; kaliwanagan; pagliliwanag. Simplify-u-Liwanagan; dalisayin.
ng tubo.
manga
ba-
sab ay
Sit-v-Umupo.
Sitting-w-Pagupo. Site-n-Lugar. Situate-Situated*a-Nakalugar;
..gay.
kumulang; sa
sa.
kautusan.
nakal
a-
Since-a^.-Buhat
sa;
kaya; mula
8ince-^re/?.-Yamang;
Since-con/.- Yamang.
magmula
sa.
Sincere-a-Tapat
linis;
na
ma-
Six-a Anirn.
ang
loob.
Sincereness-Sincerity-n-K
loob.
atapatan ng
nia-
Sinewy-a-Malitid.
Six-w-Anim. Six fold-a-Anim na duble. Six pence-w-Sikolo. Sixteen-a-Labing anim. Sixteen-w-Labing anim. Sixtenth-a-Ikalabing anim. Sixteenth-n-Ang ikalabing anim. Sixth-a-Ikaanim. Sixth-n-Ang ikaanim. Sixthly-odt/.-Sa ikaanim. Sixtieth-a-Ikaanim na puo. Sixtieth-n-Ang ikaanim na ]uo.
mag
awit;
319
S /able--Malaki
i .
SLI
na a
Slanderous-a-Maalipusta;
u pasa1a
Size-n-Laki,
mapagmura.
sa kalakiliaii.
m a ab n a w
1
pan
Sizzle-n-Sulak.
Sizzle-v-Mainuslak;
sumulak.
Skean-n-Laeeta.
Slant-w-Hapay: hilig. Slanting-a-Mahapay; nakabilig. Slap-u-Tumampal; tagupakin; sampalin; manarnpal; sumampal. Slap-;i-Tapik; sampal; tampal. Slap-arfv.-Madalingmadali.
glash-u-Hivvain; maghiwa; tagain. Slash-n-Hiwa; taga. Slat-n-Tablang makitid at manipis.
sumampalataya sa Dios.
Sketch-H-Kasaysnyan.
Sketch-t)-Saysayin. Skiff --Bangkang munti.
pisara.
marunong; ma-
Slattern-w-Babaying salaula.
Slattern-a Salaula. Slatternly-a- Salaula.
matalino.
sagapin,
Skillet-w-Kawali.
Skim-r'-Salukan;
Skinimer-n-Panagap ng bula.
Skin-w-Balat; upak. Skin-77-Balatan; upakin.
pumatay.
Skin fiint-n-Tawong
suitik.
tawong
na munti.
panba-
Skull--Bungo; bao ng
Sky-w-Langit. Sky-blue-a-Azul
ulo.
tuinulog.
parang langit, Sky-high-a-Magkasing taas ng langit. Sky larking-n-Pag lulundag; kayayahan. Sky light-n-Bintana sa bubungan.
langit.
Sleeper-^-Ang natutulog. Sleepiness-w-Antok. Sleepless-a-Walang antok. Sleepy-a-Nagaantok. Sleet--Bubog. Sleet-?7-Uiiiulan ng bubog. Sleeve-w-Mangas.
Sleeveless- a- Walang
Sleight-n-Daya; katalasan.
mangas. karunungan;
dunong;
Slam
Slake-c-Ilubog sa tubig;
77-Itagupak; isara
iiiauiatay.
ng malakas.
mag-
Slender-a-Payat; manipis. Slept-?:', imp. cfc^.|}.-Nakatulog; natulog. Slice-w-Hiwa; tigpas, kapiraso; lapang. Slice-?y-Tigpasin; hiwain; pirasohin; gayatin; lapangin. Slick-a-Makinis; madulas; tuso. Slick-v-Pakinisin; padulasin. Slick-w Pait na malapad.
Slide-v-Dumu-as; madapilas;
hulagpps.
SLU
Slide-w-Pagdudulas; pilas; hulagpos. Slight-a-Kaunti.
320
pagdadapilas;
da-
SMO
&
p. j9.-Hinagis; pinukol;
Slumber-n-Tulog.
Slump-v-Tumumal; bumawas.
Slung-?;, imp. sinabit.
Slight-w-Kakulangan; kasalanan; sala. Slight-v-Huag kalingayin: huag mahalin; huag tumupad sa katungkulan.
Slim-a-Payat; manipis.
Slink-7/-Tumakas.
Slip-t/-Dumulas; hilagpos; madapilas. Slip-n-Dulas; dapilas; hulagpos. Slipper--Sinelas. Slippery-a-Madulas.
Slip shod-a^y.-Pagayongayon. Slip slop-w-Alak na masama. S)it-c-Hiwain; tastasin; sundutin.
matalas;
rnahapdi;
Slobber-n-Laway. Slobber-u-Maglaway.
Sloop-of-vvar-n-Sasakyan
kabu-
pandirigma.
luhan.
Smattering--Kaunting karunungan.
Smear-v-Pahiran; pumahid. Smear-n-Pahid.
Smelter -w-Hurno.
Smerk-n-Ngiti.
Sloth w-Katamaran;
Smerk-f-Ngumiti.
Smile-7/-Ngumiti. Smile-n-Ngiti.
Sloughy--Maburak.
Sloven-a-Pabaya; salahula. kabatugaSlovenliness-w-Kapabayaan; nan; karumihan. Slow a-Dahan; mabagal/ tumal; tunga; banayad; batugan; malavvag; tanga.
Smock--Camison.
Smoke-n-Aso; usok; ]>aghihitit. Smoke-v-Humitit; umaso; mausok. Sinokeless-a-Walang usok 6 aso.
Snmke
na
wa-
Slug-7'-Hampasin; suntukin.
Sluggard-n-Tawong tamad.
Sluggish -a-Tamad; pabaya. Sluice-n-Sangka: patilhiyan Slnmber-^-Matulog.
ng tubig.
lang ningsis. Smooth-rt-Makinis; yano; niabuli; naka yasyas. kinisin; l)uliliin: Smooth-t'-rakinisin: yasyasin; kiskisin; pakintabin. Smoothness-;/- Kakintahan; kakinisan. Siintte-7'. //n/).-Hinanipas; tinaniaan.
SNU
Smother-v-Inisip; uminis. Smother i9 Asp; inis. Bmoulder-U'Samunog nu valang lin^as. Smudge-/z-Siga na walang linens.
321
Snub-z/-Paslangin;
SOL
Smug-a-Maselang: malinis.
Smuggle-?/ Dalhin ng palihim. Smut-n-Uling.
tampalasananin. Snub-n-Tampalasan; paslang. Snuff-n-Tabacong dinikdik. Snuff-v-Sumingbot. Snuffle-?;-Magsalita ng pahumal. Snufrle-w Salitang humal. Sniig-a-Mainam; makitid.
Snuggle-?;-Magsiping; magpugad. So adv.-Da\\\\ dito; ganiri; ganito; ngayon; kasing; naman.
So-('ow^'.-Kung sakali.
Smutch-n-Mansa dumi.
Snmtrli-r-Mainansa diimumi.
Smutty-fl-Maninii; nialibog. Snack--Parte; bahagi; kapiraso.
Snaffle-n-Bitbit.
at
Soak-u-Basahin;
ibadbad.
Snag-n-Abala; buhol.
Snuil-w-Suso.
Soap--Sabon.
Soap-a-Sabunan. Soap bubble-n-Bula ng sabon. Soap factory--Gawaan; ng sabon.
Snail-pared-a-Marahan na marahan. Snake-n-Ahas; alupong. Snap-?>Baliin; Kagatin ng pabigla; sumagot ng masaklap. Snappish-a-Mahilig sa parykakagat. Snare-n-Bitag; panghuli.
Snare-'z/'-Bitagin;
hulihin.
Snarl- u-Umangil;
Snarl-?i-Angil;
dumabog.
dabog.
Snath-n-Havvakan ng iSneak-v-Tumakas.
lilik.
Snicker-t/-Tumawa ng palibim.
8nicker--Tawa na lihim.
Sniff-y-Amoyin; sumingliot. Sfiiff--Amoy; einghot. Snigger-?;-Tumawa ng palihim. 8nigger-n-Ta\vang lihim.
Snip-z/-Gupitin; gumupit. 8nip-n-Gupit. iSnivel-7/-Manangis. Snivel-n-Nangis; tangis.
Sniveler-Sniveller-w-Ang mananangis.
Snot--Uhog.
Snout-w-Ngnso; ilong.
Snout--z/-Ngumuso. 8now-n-Bubog; busilak. Snow flake-w-Patak ng busilak.
Soggy-a Basa; buhaghag. Soil-w-Bukid; lupa; dumi; sukal. Soil-u-Durnhan; dumumi; mansahin.
Soiree-n-Piging sa gabi. Sojourn-n-Hinto; hantungan. Sojourn-T/-Humaiitong.
}>usilak.
Sol--Araw; ginto;
sol.
Solace-w-Kaaliwan; lugod.
41
SOM
Solace-v-Aliwin.
322
SOR
Solar-a-Nauukol sa araw. Sold-v. imp. & p. jp.-Ipinagbili; nagbili. Solder-n-Panghinang; tinga. Solder-v-Hinangin; manghinang. Soldier-w-Sundalo; kawal.
Soldier- v-Magsundalo.
Some thing-n-Anoman; anomang bagay. Some thing-afZv.-Kaunti. Some time-/z-Sa ilang panahon. Some time-affa/.-Xoong panahon. Some times-afZi;.-Maminsanminsan; manakanaka.
Somnambulist-n-Ang lumalakad ng
tulog.
raa-
Solemnity--Kapormalan;
galang.
pamamagitan.
Solicitor-n-Ang namamagitan; taga hingi 6 pamagitan. Solicitous-a-Maingat; makalinga; masikap. Solicitude-n-Ingat; kalinga; pagkakali-
kuma-
nga. Solid-a-Masinsin;
Son-in-law-n-Manugang na lalaki. Sonnent--Awit; dalit. Sonorous-a-Mataginting; matunog. Son ship-n-Kalagayang auak. Soori-a^^'.-Agad; agad agad; dagli; pagdaka; sa isang dali. Soot-n-Ulin; agiw.
matigas;
buo
at pa-
Solidness--Kasinsinan;
Soot-u-Umagiw. Sooth-n-Katotohanan. Soothe-v-Tumahimik; sowayin. Sooth say-u-Maghula; hulaan; ihula. Sooth sayer-w-Manghuhula. Sooth saying-n-Paghuhula Sooty-a Maagiw; mauling.
Sop-n-Sawsaw.
Sop-T/'Isawsaw.
Solitaire-n-Soltario.
Sophism-TZ-Kamalian. Sorcerer-w-Mankukulam.
Sorceress-?i-Babaying
mangkukulam.
Soluble
a- Matutunaw;
tunawin; madaling
Soncery-n-Pagkulam. Sordid a-Maluilay; marumi; maramot. Sordidness n-Kahalayan; karumihan; kasalaulaan; kasukalan. Sore-a-Mahapdi; masakit.
Sore-n-Sugat.
Solutions- Kasaysayan;
kaliwanagan;
kapatid
na
Solvent-a-Makababayad ang utang. Solvent-w-Ang tawong makabayad ang kaniyang utang. Somber-a-Mapanglaw; malungkod.
hapis;
mha
t i;
hiiinapis.
mga ilan. Some body-n-Sinoman. Some how-arfz/.-Sa anomang paraan. Some one-w-Sinouian;alinman balang na.
Some-a-Ilang;
Sorrowful-a-Malungkot; mapanglaw. Sorry-a-Malungkot; nagsisisi. Sort-n-Classe; lagay; grado. Sort-v-Hiwalayin; ibukod; magbukot.
SPA
Sortie-n-Pag labas ng hukbo. Soso-wfc/.-Katatagan. Sot-ii-Tawong palaging lasing; lasengo. Sottish-a-Naunkol sa kalasingan.
323
SttB
bihira.
Sparmg-a-Maimot.
Spark-n-Liab; lingas. Hpark-t'-Mag lingas. Sparkle -w-Inig; ningning; kintab. Sparkle-77-Kumintab; magningning Sparkling-a-Maningning. Sparrow-?i-Maya. Sparse-a-Madalang. Spasm-w-Pasma; manliso; pulikat. Spasmodic-Spasmodical-a-Di panay. Spat-r-Nag lura; nag laway; niluran. Spatter-v-Tumilansik; tilansikan. Spattering n-Pagpulandit; tilansik.
tarukin;
knmalog;
kumalasing; su-
katin ang lalim ng tubig; salatin. Sound a-Tapat; matibay mahusay; wa-
na nakabukod.
Souther-n-Bagyo nangaling sa timog. Southerner-w-Taga timugan. Southing-n-Kahiligan sa pagpunta sa timugan. Southron-n-Taga timngan. South ward-Southward-arfa/.-Sa gawing
timugan.
Souvenir-n-Alaala; recuerdo. Soverign-w-Hari; pirasong ginto na
Specify-i;-Sabihin
may
halagang
pfs.4.86.
Soverignity-n-Kaharian. Sow-n-Inahing baboy. Sow-^-Buclburin; rnagtanim; tamnan; hasikan; maghasik; isabog. Spa-n-Cebul; bukalan ng tubig na halong metal.
may
& p. jp.-Tumulin;
tumakboj
nakatakbo.
Speech-n-Salita;
Span--Dangkal.
Span-v-Dangkalin. Spangle-w-Sangkap.
Spaniard-w-Kastila.
Spanish-a-Nauukol sa
Spanish-n-Kastila.
kastila.
Spell-n-Panahon.
Spell
bound-a-Namamangha.
Spend-z/-Gumasta; gastahin,
SPt
324
Splash-ft-Tilansik.
SPR
Splashy-a- Matitilansikan. dakila; mainam; Splendid-a-Makinis; maganda; marilag. Splendor-n-Kainaman; kadakilaan; karilagan, kinang; liwanag; gayak; kainahalan.
Splice-t/-Idugtong;
Spermary-w-Itlog.
Sphere w-Bilog.
Spheric-Spherical-a-Mabilog.
Spherule--Munting
Spice-w-Labul.
Spice-7/-Labulin.
bilog.
magdugtong.
Bangkatin;
ibangkat.
lumitak.
litakin; sipakin.
Splinter-n-Tatal;
Split-7/-Biakin;
patpat.
Splinter-?y-Lmnahang;
bumiak;
mabulok;
bumulok.
Spoil-w-Ang
Spoke- 1\ fmp.-Nagsalita, sinabi; winika; nagwika. Spoke-n-Rayos 6 tukod; ng gulong. Spoke-i-Lagayin ng rayos. Spoken-n. p. p. -Sinabi na; Spoken-7'. p. ^>.-Sinabi na; winika na;
nagsalita na.
ba ang
binti
at hita.
madawag. ng ilong^
tore.
Spiral--Nauukol sa
Sponge-n-Espongha Sponge- c-Pahiran 6 magpunas ng pongha. Sgongy-a-Buhaghag; malambot. Sponsor--Katibayan; kasiguruhan. Spontaneous-a-Bukal sa loob.
Spool-n-Ikiran.
Spool-tJ-Ilagay sa
ikiran;
ikirin.
es-
Spire -Tore. Spirit-n-Kaluluwa; tianak; diwi. Spirit-oBuhayin; sulsulan; bihagin. Spirited-a-Mabuhay; buhay; matapang. Spiritless-a-Mawalan ng diwi; mabagal; batugan; malungkot. Spiritous-a-Naunkol sa kaluluwa. Spiritual-a-Nauukol sa kaluluwa.
Spiritiuili/e-';-Purihin.
Spoon-n-(3uchara.
Spirituelle-a-Parang kaluluwa;
malinis;
mapuri;
Spirit-?;-Tumilan8ik;
maningas. bumukal.
t(^re;
matik.
8piry-a-Nauukol sa
inataas.
Spotless-a-Muy
ini;
})uri;
malinis;
ng
loob.
Splash-f-Tumilansik.
Spotty -a- May niansa. Spousal-n-Kasal; pagkakasal. Spouse-*- Asawo. Spout-n-Alulod. Sprain -? -J uini lay. Sprain n-Pilay; kapilayan. Spravvl-T/-Umunat; duniapa; Spray-n-Sangans; munti.
<
>
SQU
Spray--z/-Diligin; magdilig.
325
iunat/
STA
Spread-f-Ilatag;
idatay;
kupan.
Spread-n-Datay; kumot; latag. Sprig-7z-Sangang munti. Spright-n-Kaluluwa; nuno. Sprightless-a-Mapurol; mabagal; tamad. Sprightliness-w-Kaliksihan; kasipagan. Sprightly-a-Maliksi; matulin; mayabong.
Squashy-a-Malambot. Squat-v-Tumingkayad; yumuko. Squat-a-Nakatingkayad; nakayuko. Squat-w-Tingkayad; yuko. Squawk-7/-Umiyak. Squawk-n-Iyak. Squeak-v-Lumangitngit; umalititiit,
Squeak
w-Alitiit;
langitngit.
Squeamish-a-Makayayamot.
Squeeze-?;-Higpitin;
pitisin; idiin.
pigain;
pindutin;
Sprint-f-Tumakbo. SprinWz-Takbo. Sprite-n-Tianak; duende. Sprout-w-Usbong; supling; sulol; punla. Sprout-?y-Magusbong; sumudling. Spruce-a-Mabuti; makinis; ayos; mahusay; raalinis; mapagmarikit.
Spruceness-ft-Kalinisan; ayos. Sprung-^. p.j9.-Nakalundag; bumukal na. Spry-a-Maliksi; matulin; magaan; maagap.
Squib-w-Kuetes na munti.
Squint-a-Sulipat. Squint-z/-Magduling.
Spue-u-Sumuka;
magsuka.
Spume-n-Bula-. subo.
Stack-v-Magmandala.
Spun-v. imp.
&
p. p.-Ipinainog;
hinabi.
Staff-n-Tungkod. Stag-n-Usang lalaki. Stag beetle-n-Oyang. Stage-n-Entablado. Stagger-v-Gumiraygiray/pumavvidpawid; magulat; gitlahin. Stagger-w-Giray. Stagnancy-n-Lansa. Stagnant-a-Malansa; Hindi malinis. Stagnate-t/-Malansa; lumansa. Staid-v. & p. ^.-Naghinto; nakahinto. Stain-v-Tigmakin; tinain; dumhan mansahin.
Stainless--Walang bahid dumi; malinis; maselang. Stair-n-Hagdan; hagdanan. Siair way-Stair case-n-Hagdanan.
Stake-w-Uriang; tulos Stake-u-Tulusin.
Stale-a-Maanta; malansa; lipas. Stalk-n-Puno.
marumi.
kasu-
karumihan.
326
Stalwar-Stalworth-a-Matapang;iiiangahas. Stammer- v-Umutal.
Sf EJ
Stay-v-Humantong;
pigilin.
magluat;
huminto;
ang
loob;
tapat
yasak.
ang
loob.
Stand-n-Tindig;
tayo; lagay.
Star-v-Kumintab; maningning.
Starch-n-Akoirol. Starcrf-v-Almirolan;
Steam ship-n-Vapor.
mag
almirol.
Steamy-a-Mausok.
Sted-n-Lugal. Sted fast-a-Tapat ang loob; matibay. Steed-n-Kabayo.
Steel-?i-Patalim. Steel- f-Ipatalim; patalimin.
Stare-u-Tumingin
ng maluat.
makapangya-
may kapangyarihan.
Starvation-n-Kagutuman. Starve-v-Magutom; masalat. State-w-Asal; lagay; kalagayan. State-a-Nauukol sa gobierno. State- r-Sabihin; magsabi. Stated-a-Nasabing. Statement-n-Kasaysayan; pagsasabi. State house-n-Bahay ng gobierno. Stately-a-Dakila; marangal. Station-w-Estacion; kalagayan; lugar;
lugar.
Stelliferous-a-Mabituin.
ng manga
pe-
Stelliform-a-Hitsurang bituin. Stellular-a-Farang bituin. Stern-;? Tangkay puno. Stem-r-Lunuiban; pigilin; pumigil.
Stench-n-Amoy
lansa.
-
Stationery-;z-Manga
papel, tinta, at
Stencil-n-Pananda.
Stencil-?:-Isulat.
itanda.
Step-^-Humakbang.
Step-n-Hakbang; bayitang; baitang. Step brother-i-Anak na lalaki ng amain 6 ale sa pakinabang. Step daughter-n-Pamangkin sa pakina bang. Step father-n-Amain sa pakinabang. Step mother-n-Ale sa pakinabang. Step sister-w-Anak na babayi ng amain 6 ale sa pakinabang. Step son-w-Pamankin sa pakinabang.
Sterile a-Karat.
manga
larawan.
ng katawan.
Stave
off-t'-Ilagin.
STO
Sterility-w-Kakaratan. Sterling-v-Totoo; tunay; malinis. Stern-a Masungit; inahigpit.
327
STR
Stock holder-n-Kabilang ng kapisanan. Stock man-w-Magpapastol; rnayari ng manga hayop. Stock -still -a-Tahimik; firme. Stocky -a- Pan dak,
Stoke--z/-Igatong.
Stole-z/.
mga
alila
Sticky-a-Malagkit.
Stiff-a-Banat; rnatigas.
tStiffen-i'
-Tumigas; manigas.
tigas.
Stiff ness-n-Kaiigasan;
Stifle-n-Siko.
Stifle-v-Inisin;
lipulin.
umunis;patayin;pumatay;
Stolidity-Stolidness-n-Kapurulan ngisip. Stomach-n-Sikmura; tokong. Stomach- y-Ilagay sa sikmura. Stomachic- r-Nauukol sa sikmura. Stone-n-Bato. Stone-v-Batohin; puklin. Stone-blind-a-Bulag. Stone coal-n-Uling na matigas. Stone's cast->i-Pukol ng bato. Stone's throw-w-Pakol ng bato.
Stile-w-Hagdanan.
Stiletto-n-Panaksak.
Stiletto-'Z/
Saksakin.
Still-o-Tahiinik;
Still-v-Patahimikin;
Stone ware-n-Kasangkapang bato. Stone work-n-Gawa sa bato. Stony-a-Mabato; batobatohin. Stood-v.imp. &^?.^.-Tumindig; nakatindig.
Still-n-Gawaan
ng
Still-actZA-Bagaman; Stilly-a-Tahimik.
Stilt-ft-Tiakiad
pa.
Stilt-v-Magtiakad.
8tinmlant-n-Pangpalakas; pang udyok. Stimulate-u-Udiokan; umudyod. Stimulus-n-Pang udyok; panudlok. Sting-w-Tinik; kagat nang bubuyog 6
Stook-n-Bunton ng mga haya. Stool-n-Upuan na walang sandalan. Stoop- v- Yumuko; tumingkayad. Stoop-^-Yuko; tingkayad. Stop v Pigilin; huminto; tumigil; humantong; magpahinga; pasakin.
Stop-n-Hinto; tigil; Stop cock-w-Grifo.
hantong.
kamurao.
Sting- i'-Kagatin;
humapdi.
Stingy-a-Maramot; kuripot; masakim. Stink-7/-Umilingasaw; bumaho; umangis; bumantot. Stink-n-Baho; alingasaw; amo}r na malansa.
Stint-D-Pigilin; pumigil.
Stoppage-n-Pagpigil. Stopper-n-Tasok; pasak; tapon. Stopper- u-Tasakin; ilagay ng tapon. Stopple-w-Tasak; pasak.
Storage--Pag ipon.
ipunin. Store-n-Tindahan. Store house-n-Kamalig; taguan. Store rom-n-Taguan; bangan. Storm-n-Unos; bagyo; sigwa.
Store-t'-Itago;
ina-
ng
salitaan.
haluin; ka-
Stir-n-Halo; gulo. Stirrup-w-Estribo. Stitch-77-Tusukin; tumusok; duruin. Stich-^-Tusok; tutos; duro ng karayoin.
Story-n-Kuento. Story-2/-Magkuento; magsinuugaling. Stoup-n-Panakal 6 lalagyan ng tubig; benditahan. Stout- a-Malakas; batibot; malaki; pisigan;
magandang
tikas.
Stitchy-a-Matusok; matutos.
Stout-w-Cervesang matapang. Stove-72-Apuyan kalan. Stow-v-Ibunton; itago. Strabismus-Ti-Pagkaduling. Straddle-c-Sakyan; sumakay. Straggle-z/-Lumakad nang pagayongayon. Straight-a-Tapat/ matowid; walang liko.
Straighten-z/-Towirin; unatin..
ngangalakal.
STR
328
STU
Straight forward-a-Maliwanag; matowid. Straightly-adv.-Matowid; tapat. Straightness-w-Katowiran; higpit; katapatan. Straight-out-a-Mali wanag; tapat ang
loob.
Straight way-adv.-Ngayondin. Strain-v-Tumalas; salain; agagin. Strainer-w-Talaan; agagan.! Strait- a-Makitid; mahigpit; mahirap;
Stringed-a-May pisi. S tri n ger-n-Tu hog. Stringency-n- Kabagsikan; kasungitan. Stringent-n-Mabagsik; masungit.
String halt-n-Uingkod.
Strip-t'-Alisin; balat.
ang
takip; talnpan;
magta-
masungit.
Strait-#-Kahirapan;
kahigpitan.
gipitin.
na makitid;
Straiten-?;-Higpitin; pigilin;
Strand-^-Baybay. Strand-7/-Sumadsad; sumayad. Strange-a Katakataka; iba; buhat; ibang lupa. Stranger-n-Taga ibang lupa.
Strangle-v-Urninis; inisin. Strangulation-w-Pagiinis.
sa
subukin;
sinturon.
Strap-v-Hampasin ng sinturon.
Strapping-a-Malakas.
Stratagem-n-Hibo;daya;paraan;balatkayo Strategy-w-Paraan; daya; balatkayo. Straw-n-Dayami; ginikan; ktigon. Stray- u-Maligaw; luinihis. Stray-a-Gansal, nakaligaw. Stray-n-Hayop na nakawala.
Streak-w-Guhit.
Streak-i;-Giihitin;
Stroll-7/-Gumala; magpasial. Strong-a-Malakas; tapat; balisaksakin; batibot; malitid; matibay; bayani; buo. Strong hold-^-Kuta. Strop--Pirasong katad. Strop- olhasa sa katad.
Strove-i?.
lit.
Strow--z/-Isabog; ikalat; kalatin. Struck-^, imp. & p. j9.-Hinampas; sinuntok; dinagok; tinamaan.
Structure-it- Pagpatayo;
gumuhit.
pagpapaga\\
a;
Stream-w-Ilog.
Strength--Lakas;
tibay;
tigas;
kalaka-
maznbok.
Strenuous-a-Masipag; pang.
Stress-n-Lakae.
maningas;
mata-
wayan.
winisik.
.Stu'-n-r-Pal)iran
/>.-Tinanian.
Sturk-r. hup.
&
ng apog.
)>.
y>.-I>inikit.
Strict-O-Mahijrpit;
nuisungit;
inabngsik.
Stud
v/-Kilo.
StU(l(>iit-N-Aiiur
Stiidit-d
uairaaral;
ostudiaute.
Strife-n-Babag; laban;
away;
talo;
par-
papamook.
Strike-w-Tuniuktok; dagukan; hampasin;
mnsog.
SUB
Stuffing-/*- Ang lainan.
329
niailaja.
SUB
Sublinguarr/ Sa ilalim ng Sublunar-Sublunary-a-Nasa buan.
dila.
ilalim
ng
StumbHng-a-Tieurin;
Stlinop-n-PuQO ng kaboy; upos; heha. Stump-w-Matal>a; pandak.
Stun-7'-.Matulig;
Stung-7'. Stunk-/'.
iinj).
j>.
Submarine-a-Nasa
ilalim
ng dagat.
tuligin.
<('/>.
/j.-Kinagat.
;>.-Rumabo. Stunt-r-Pigilin ang pagpalaki. 8 tupefaction- n-Pagkatulig; kaultilan kahangalan. Stupet'y-7'-Tuligin; tulain; bangalin; magpatulala,
Sul>meision-n-Paglubog; anod.
mababang
Stupendous-rt-Malaki ng totoo; kamanghamanglia. Stupid rt-Tulig; ulol; mangmang; ungas; hangal; niapurol ang isip. Stupidity-Stupidness--Kapurulan nang isip; kaunuran; kagas]>angan. Stupor -Tulig; pagkatulig. Sturdy-a-Malakas; matigas; niatibay. Stutter-v-Umutal; umuriturit; umunuuno. Stutter n-Kautalan; pagkautal. Stuttering-^-Paguutal; kautalan; ainit;
amil.
Sty-?4-Gnliti.
malambot ang
ngali.
Style-w-Asal;
lian;
uso;
yari.
Suborn-^-Sumubol; sulmlan. Subornation-^-Pagpasuhol; subol. Subscribe-i'-Pumirma; pirmahin. Subscriptlon-n-Ambag; pagpirma;* Subsequence-n-Pa^kasunod. Subse(iuent-M-Sumusunod. Subserve- ':-Ipasulung; sulungin. Subsidiary--Xauukol sa abuloy.
Subsidiary-n-Auxillar; katulong.
ugali;
Suavity-n-Kalambutan; giliw; kadataan; inahabag; Subacid-a-Maasim ng kaunti. Subaltern-a-Mababa pa; kulang. Subalternate a-Sunodeunod; mababa [>a. Subaqueous-a-Sa ilalim ng tubig. Subcutanepus-a Sa ilalim ng balat. Subdivide-r-Hatiin at niuli hatiin; ha
tiin ang ipinagkahati na. Subdue-f-Supilin; ])asukin; sakupin. Subject-n-Pinagusapan; pimigmulaan;
ng gobierno. Snbsist-7/-Mamalagi;
iba.
sa-
kupin.
tSubjection-w-Paginis; pagkasupil;
supil;
pagsakop.
S u bj
8ubjective-a->Iaflupil. >i n v- 1 d u <r ton g.
<
ila-
Subjugate-7'-Supilin. Subjugation-n-Pagpa.supil.
ng
lupa.
Sul)junction-n-Dugtong.
mainam;
Suldimate-r-Tumaas ang kalagayan. Sublime-rt-Dakila: marangal; bunyi. Sublime-;/ -Kadakilaan; ka ran gal an
Subtilization-?t-Pagpainaman.
Subtilixe-t'-Painamin. Subtil ty-n-Kanipisan; kainaman; katalasan.
dan gal.
Sublime-i'-Dakilain; parangalin. Subliinity-w-Karangalan.
42
SUF
Subtle-a-Manipis; matalas; matalino; tuso;
taksil; suitik.
SUN
Sufficiency-n-Kahustuhan; kasiyahan; katapatan.
kasapatan;
Sufficient-a-Husto; kasiya; sapat; katatagan; may kaya. Suffix-TZ-Dugtong sa huli ng isang salita. Suffix-v-Idugtong. Soffocate-v-UminiB; inisin. Suffocation-/? -Pag iinis; pag inis. Suffrage-w-Voto; voces.
ali-
pag-
Subvert- e-Lipulin; sirain; talonin. Subway -n-Daan sa ilalim ng lupa. Succeed-v-Manalo; halinhan; siiniunod; humalili; magtamasa; bumuti; magkamit; kamtan. Success-n-Pananalo; pagsusunod; dulo; pagkamit, palad; kapalaran. Successful-a-Mapalad; maginhawa.
Succession-n-Kahalili; paghahalili. Success! ve-aTuloytuloy; sunodsunod.
Suffuse-i>-Itakpan; tumakpan. Suffusion--Pagtatakpan. Sugar- n-Matamis; asukal. Sugar-v-Haluin ng matamis. Sugar cane-w-Tubo.
Successor n Kahalili; kasunod. Succint-a-Masinsin; nakabigkis. Succor--z/-Iligtas; abuluyan; amponin; ha*nguin sa kagipitan; tuniulong; gumibik; kupkopin; saklolohiu.
Succor-n-Abuloy;ligtas; pagligtas; tulong; kupkop; arnpon; saklolo. Succotash n-Mais sa lata.
Succumb-v-Sumtiko; masupil.
Succussion-n-Untog; tulak. Such-a-Gayon; ganyan. Suck-oHumitit; humigop; sumuso.
Suck-w-Hitit;
Sulky-a-Matampuhin.
Sulky-w-Kalasin. Snllen-a Galit; matigas ang ulo. Sully-t;-Mansahin. Sulphate-w-Sulfato. Sulphur-i-Sulfuro. Sulphurate-a-Nauukol sa sult'uro.
higop.
Sulplniry-r/-?Iay Sultan--Hari sa
kahnoan.
tuKt"],.
Taijinit.
Suety-a-Mataba.
Buffer* V-MagtiiSj
hin;
tiisin;
liinuigal;
luita-
Sut't'erable-a-Makatitii.-.
Sufferance- w-Katiisai); ]iagtitiis; tiaga; damdam; kasakitan, Uaiiij-apan. Suffering-?i-Kahirapan; kahu])isan. kasakitan. Suffice- v-Humusto;- sumapat.
Sun-w-Ara\v.
dahil
sa
SUP
Sunday-n-Lingo.
Sunder-i;-Ihiwalay; liiwalayin.
80R
Supervisor--Taga pamahala; puno. Supervisory-a-Nauukol sa pamumuno. Supination-w-Pagtitihaya ng kamay.
Supine-rt-Nakatiliaya; matirik;
Sunder--Paghihiwalay.
tamad;
manga
bagay
na
Sundry-a-Ilang;
Sun lish->i-Malakapas.
Sung-r. p. p.-Kurnanta na; nakakanta. Sunk-?', p. />.-Nilubog; nakalubog.
pabaya. Supper-n-PIapunan. Supperless-a-Walang hapunan. Supolant-v-Halinhan; ialis. Supple^a-Malambot; madaling mahubog. Supplement-w-Kadugtong; katapusan.
Suppliance-Ji-Panalangin; luhog.
Sun
light-n
Haw ng
araw; liwanag
ng
a raw.
8unny-a-Maaraw.
Sun rise-Sun rising-w-Pagsikat ng araw. Sun set-Sun setting-?t-Pag lubog ng araw. Sun shine-n-Liwanag ng araw; sikat ng
araw.
muhog.
Supplication-w-Daing; panalangin. Supplicatory-a-Nauukol sa panalangin; nauukol sa pagdaraing. Supply-v-Magbigay ng kinakailangan. Support-c-Amponin; abuluyan; tulungan;
Sup-oHumigop.
Sup-w-Higop; kaunti.
Superabound-f-Lumagpos; lumabis;
su-
inagana ng malabis. Superabundance-w-Kasaganaan; kalabisan; kalagpusan. Superabundant-ft-Malagpos; malabis. Super add-r-Dagdagin. Superannuate-v-Dagdagan ng lakas. Superb-a-Dakila; marangal; mainam na
malabis.
umampon; umabuloy; tumulong. Support-?i-Ampon; tangkilik; katulong. Suppose-u-Sumapantaha; hakain; humaka; maghinala; magpalagay; ipagpalagay.
daigin;
ta-
pagpa-
Superfine-a-Lubhang mainam. Superfluity-n-Kalabisan; kalagpusan; kayamuan; kasaganaan; kalaluan. Superfluous-a-Malabis; malagpos. Super human-a-Lampas sa kapangyari-
Suppuration-n-Pagnana.
han ng tawo.
Superincumbency-n-Pagkasandal sa iba. Superincumbent-a-Nakasandal sa iba. Superior-n- Kataastaasan Superior a-Mataas pa; lubbang dakila.
.
Sural-a-Xauukol sa binti.
Surcharge-v-Ilulan ng mabigat. Surcingle-w-Pamigkis ng siya. Sure-a-Totoo; tunay; tapat; bagay; siguro; matibay. Sure-footed-a-Di matitisurin.
Surely-a^2/.-Siguro; oo nga; tunay. Surety-n Katibayan; tibay. Surf-w-Daluyong. Surface-n-Balat; mukha; ibabaw. Surfeit-^-Lampasan; kumain ng demasiado.
han mundo.
Supernumerary-a-Mahigit sa kailangan. Supernumerary-?t-Ang labis sa kailangan. Superscribe-r-Pumirma sa itaas.
Superscription-w-Pirrna sa itass. Supersede-r-Humalili. Supersedure-w- Kahalili. Superstition-^ Guniguni; pamabian. Superstitous-a-Maguniguni. Supervise--z/-Mamuno; mamahala. Supervisions upervisal-?i-Pamamahala.
Surge-t Umalon.
Surgeon-;/- Mangagamot.
SWA
Surly-fl-Mapaslang; mapanglaw.
382
sapantahain;
SW1
Swallow-n-Kumpapalis. Swains. tmp.-LuijQangoy na; nakalangoy. Swamp n-Kabarakan; laog: kabanlikan. Swamp-c-Tumaob ang bangka.
Surname-wApellido.
Surpass- '--Lampasin; lumampas; lumalo; daigin; humigit; lumagposj nianaig.
Swampy -a-Mabalabo.
S\vap-w-Palitin; pumalit. Swap-?i-Palit; kaj)alitan.
Sward
Sware--z/.
-Lupa. /y/^.-Nannnpa;
Surrender-n-Suko.
Surreptitious-a-Niyaring palihiin. humalili; Surrogate- ?;-Halinhan;
tan.
pali-
lumampas.
pinaglawi-
Suspender-w- Sakbat.
Sweet-a-Matamia. Sweet-w-Matamis.
Suspense-n-Pangamba
bitin.
Sweet bread-n-Tinapay na inatamis. Sweeten-?y-Lagyan ng matamis; i>atamisan; tumaniis. Sweetish-a-Mataniistainis. Sweet meat-ft-Matamis. S\veetness-H-Kata,niisan.
Sweil-f-Matnaga; tumaas; hunaki; umalsa; lumago; dumanii. kuinapal; nia-
ng
loob;
ipaglaban;
1)
u-
sa
init.
hay; sustento.
sa
niga
ka\\:il
Swept-?'. san.
iinj>.
<(
^>./>.-Niwalisan:
nilawi-
Swerve-v-Lumiko.
madali. niatulin Swit't-^f-.Ma.uaan S\\ ft ness //-Ka till ina n. ka-laliau.
i
Swig-U-UminODQ
liuniubog.
n.iJ:
malakas.
Swaddle v-Painigkisin.
Swag-?;-< Jumiray;
uiuugny;
sa
Swag-7i-<iiray;
ang ninakaw.
Swim-f-Maglangoy;
luikid.
iKiiiiiiitanir
taga
Swale-n-Lal>ak; lawak.
Svvale-f-Tumunaw at ma\\ala;
Swallow-// Hig(|; lagok. luniagok; Swallow-z/-Higupin;
nin.
silabin.
lamu-
n,C
manga
l>a-
TAC
Swinish o-Parang balmy; salaula.
Swing-7'-ITgoyin; umnga; ugain. S \\ing-w-Ugoy; uga; dnyan.
333
Syllable-n-Silaba,
TAL
Sulph-n-Duende.
Sypliid--Munt.iiiK duende.
Symbol-n-Kahulugan;
tan<la.
sa
hampas.
Nannkol sa Suisa.
ilipat.
Swiss-M-Tuga Suisa.
Switch-r-Iliko;
S\vob-r-Linisin.
Syiubnlir Symbolical-^ Nauukolaa tanda. Symbolize-c-TandaiQ;ibigayngkftbttlogan Symuietrical-rt-Maayos. Syniinetry-n-Ayos. Sy in; >at betic-Sy inpathetical- a -Mahabag;
Swob--Panglinis
Swollen-r. p. 7>.-Xamaga; tainbok.
namanas; na-
sa
Swoon-v-Manghimatay; hinimatayin.
Swi on-n-Himatay. Swoop-i;-Sungaban; kunin; agawin. S \vop-r-Palitan; pumalit.
Swop-n-Palit; kapalitan. S \vord-w Espada.
tanda.
Sword
tish-w-Pa<:i.
Swore-?'-Nainingayaw; nanumpa. Swutn-r.^.^.-Lumangoy na; nakalangoy. Swuni-v. p. p.-Nauga na; nakaduyan na.
ng
masitsit.
Tabernacle-w-Tabernaculo; templo; simbahan. Tabernacle-r-Tumahan; tumira. Table-i-Dulang; mesa. Tab e-c-Ilagay sa mesa. Table cloth-n-Mantel ng mesa. Table-land-w-Lupang patag at mataas.
nang
Taffy--Matamis;
Tag-n-Tanda.
inuyat;
uyam.
Tag-7/-Idugtong; isabit.
Tail-n-Buntot. Tailor-n-Sastre.
ta-
Taboon-Pagbawal.
Tabor-n-Tambol; caja. Taborat-n-Munting tambol.
Tal)orine-n-Pandereta.
Tabnlar-a -Xauukol sa lamesa. Tabnlate-u-Gawin parang isang dulang. Tachygraphy-n-Sulat na matulin. Tacit-a-Tahimik; walang kibo. Taciturn-w-Palaging tabimik.
Taint-n-Mansa; lansa. Take-v-Kunin; kumuha; damputin; sumampot; tangapin; turnangap. Taking-n-Pagkuha; pagtangap. Take apart- f-Tangalin; magtangal. Tale-n-Balita; kueato; kasaysayan. Tale bearer-w-T a w o n g inapagsumbong;
tawong juilasainbungin.
Tale bearing-n-Pagsnmbong. Talent-n-Katalasan ng isip; katusuhan; katalinuhan; dunong; karunungan. Talented-a-Marunong; mapalad. Talipes-n-Kapilayan ng paa.
Talk-u-Magsalitft; magwika; magsaysay; mag usap; kausapin. Talk-n-Salita; pagsasalita; wika; parnamalita; kasaysayan.
!
TAR
Talkative-a-Masalita. Tall-a-Mataas; matayog;
TEA
Tarry-u-Mag
luat;
maghinto; tumagal.
tagal.
matangkad.
Tarry-n-Hinto;
kaluatan;
Tallow-* Pagkit Tallow- z;-Pahiran ng pagkit. Tally-w-Tanda; kasama; katulad; binga\v; tandaan.
Tally- v- Tan dain.
Tarry-a-May halong alketran. Tarsus-M-Bubong ng paa. Tart-/i-Hupia na may laman. Tart-a-Matapang; mapakli; maanghang. Tartar-w-Latak na mapula.
Tartarean-Tartareous-rt-Nauukol
fierno.
Talon-M-Knko ng ibon.
Tamable-rt-Madaling; inaamo.
sa
in-
Tamaraek-n-Sampalok. Tamarind-n-Sampalok.
Tanibour-n-Kaja. Tambourine-n-Pandereta*.
Tartarus--Infierno.
angbang. gawa; kapagalan; katungkulan; banapbnhay. Task 7y-Magbigay ng trabajo; pahirapin. Task master-??-Panginoon;taga pamahala Taste-?;-Lasahin; tikman; lasapin; namnannn.
Task-w-Trabajo;
Taste-n-Lasa; lasap; namnam; tikim. Tasteful-a-Malasa; malinamnam.
Tartness-?i-Pakli;
Tangn-Lasang mapakli;
pakli; anghang;
Tater-t'-Punitin;
pumunit; magulanit.
Tangible-a-Makahihipo. Tangle 7/-Gulnbin; gumulo; gusutin. Tangle-n-Kagulubao; gnlo; gusot. Tank-n-Lalagyan ng tubig; estanka. Tankard-w-Baso ng alak na may takip.
Tannery-n-(jla\vaan ng katad. Tantalism-Tantalazation-n-Tukso. Tantalize 7'-Tuksuhin. Tantamout-rt-Ma<rkaisa ang balaga. Tantivy-a-Matulin; madali.
snmusuot ng damit na punit; bampashipa. Tatting-n-Puntas ng sinnlid. Tattle-c-Sumumbong; magsumbong; bigkasin ang dila.
Taunt-v-Tuksuhin; payamutin.
Taunt-rc-Tukso.
Tantrum-w-Kapootan; katampohan.
Tap-v-Hilurin; butasin. Tap-n-Tuktok; butas. Tape-w-Panali ng kayo. Tape line-n-Panukat.
Taurine-a-Nauukol sa manga baka. Taurus-w-Bakang lalaki; manga baka. Tant-a-Mahigpit; nabanat; matibay.
Tax-?2 -Buis.
Teacupw-Tasa ng
lan;
cha.
itnro;
pag
ara-
Teachable^
Teacbin.ir
niaamo.
sukal.
Tea
'I'ca
)!it
-Pagtutnro. harrra.
Target
//
'
ai-^cta;
tuntiiii^aii.
btiis.
BpOOD-fl
Kutsarang
munti.
Tarift'-M-TariJ'a;
Tral-//-Pjit(ing sa <lanio.
Team
Train
//-I'art'ja
n>
kal'ay>.
iirro.
Tear-?/ I.nlia.
Tarnish-7i-Mansa.
Tari>aulin-w-Tarapal.
Tear w-Lnha.
Teai-i'-Punitin;
pumunit;
pilasin.
TRU
Tear-n-Punit pilas.
Tearful-rz-Maluha. Tearless-a-VValang Inha. Tease-r-Tuksuhin; tiunukso;
TRR
Temporal a-Nauukol sa panahon.
Temporary-a-Interino; hindi malulutaan;
manukso.
Tenn-Sampo.
Ten-a Sampuo.
Tenacious-a-Mahigpit; niaganit; mot; matigas ang ulo.
ulo;
Tvrh im'ss-jf-Kapootan. Techiiir-Technical a-Nauukol sa manga katimgkulan 6 arte. Techy-o-Matampohin; mapopootin, Tertonic-a-Nauukol sa pag tayo nang
bahay.
inara-
Tenacity-Tenaciou8ne8s--Katiga8an
ng
Ted
7/-Bilarin
ang damung
sarivva.
i
;
Tedious-r/-Makaya van iot; ma y a in u t n mabagal; maluat; makapapagod; makasunok. Tediutn-n-Kayanmtan; kabagalan; kabutingtingan.
ilitau; inamunga; iiianganak; sumagana. Teens-Jt-Munga taong ng gulang bnhat
kahigpitan; ganit Tenancy-// .-I'agtitira sa isang bahay. Tenant-n-Ang tumira sa isang bahay. Tenant-r-Tumira sa isang bahay. Tenantable-y;-Bagay ipaupahan. Tenantless a-Walang tumira.
inmitii-a
sa
Teem v-Lumitaw;
sa labingisa
hangang sa labing
lubos.
siain.
tulungan; Tend-f-lNIag alaga; alagaan; bantayin; magbantay; humilig. Tendency-n-Hiling, kahilingan. Tender-?*-Taga alaga; ang niamahala. Tender-*; -lalok; iab< >t Tender-a-Malambot; malata; nuiramda.
Tenon -/i-Litid.
Tendril--Lipay. Tenement-w- Bahay na ipinaapahan. Tenet-n-Pananampalataya.
Ten
l'old-tt-Makasani]>uong
duble.
Tenon-n-Ral)o.
Tenon-v-Magrabo.
Tense--Panahon
ng
vei'lto.
Te]ephone-w-Telefono. Telephone-i'-Magtelefono. Telephonic-a-Xauukol sa telefono. Telescope-n-Largavista. Telescope- y-Ipaloob. Tell-v-Sabihin; mdgsabi; ipahayag; ibalita; magbalita; wikain; magwika; magsalita;
}>ag laki.
magbigay
alain.
Teller-n-Ang
Temerity-n-Karaagan; takot; kilabot. Temper-n-Timpla; isi]; ngali. Temper-r-Ti mplahin. Temperament w-Kaugalian; kaa^alan.
Tenth rt-Ikasanpuong. Tenth-n-Ang ikasampuo. Tenthly rt^/r.-Sa ikasampno. Tenuity -n Kanipisan; kaiabnawan; kadalangan.
Temperance -n-Katiisan
sa
pag
itiom.
Temperdte-a-Mahinahon; katatagan; ka tamtaman. Temperature-w-Init 6 lamig nang panahon. Tempest-w-Bagyo; unos. Tempestuous-o-Mabagyoi magulo. Temple-w-Tejtnplo; simbahan; palispisan.
Term-i-Tumawag.
Termagency-ft-Kaguluhan kaingayan. Termagent-tt-Babaying magulo. Termagent-a-Magulo; ujaingay. Terminable a-Makatatauos; dapat; tapusin; mangyaring mataposi
TEX
Terminal-a-Tapos; katapuaan. Tenninal--Kiitapusan.
338
THE
Text-book-n-Librong pinagaralan. Textile-a-Xannkol sa paghahabi.
Texture--Kayo.
Thaler-w-Pisong Aleman.
Than-c;o>y.-Kay sa; nang. Thank r-Magpasalauiat.
Terra iirrna-n-Lupang matigas.. Terrapin-n-Pagong. Terrestrail-a-Naunkol sa Inpa. Terrible a-Kakilakilabot; katakot kasindak sindak.
Thans giving-n-Pagpapasalamat. Tbank worthy -a -Dapat mag[)asalanuit. Thatch n-Atip ng kugon. Thatch-w-Atipan ng kugon. Thaw-c-Tunawin; tumunaw.
takot;
kakilakilabot.
Terrify-v-Takutin;
manakot; manhilak-
Thee ^) o.-Moiyo.
%
Territorial-a-Naunkol sa lupa. Territory -n-Lnpain; nayon; hibaybaylalawigan. Terror-n-Sindak; takot. Terrorize-r-Takutin. Terse-a-Maikli; niahigpit. Terseness-?i Kahigpitan; kaiklian.
Tertial-a-Ikatlo.
Theft-n-Fag limit; pagnakaw. Their^ro.-Kanila; nila; sarili nila. Themjwo.-Nila; kanila. Theme-n-Dulo; pinagsnlatan. Them selves--Sila rin; kanilang sarili. Then-adc.-Noong; niyon; knnjj gayon; ng panabong yaon; saka; sa kahulihan; })agkatapos. Then con] Dahi dito; knng gayon. Thence rtrfy.-Dabil dito; magbuhat doon; magbuhat noon. Thence fortli -a//r.-Magbuhat noon. Thence for ward- odo.-Magbuhat noon.
1
Theorize-v-Mag wari.
Theory-;/-Katha; isip; akala;
may
na
paraan. Therapeutic-Therapeutical-a-Nauukol sa pag gagamot. There adv. -Doon; divan; sa gawi roon. There aboiit-There al>onts c^/r.-Sa dako roon; malapit doon.
doon.
yayamang; dahil
yaon;
doon.
There trom-ddc.-Magbuhal
bnhat
nito.
mag-
Tether- u-Isuga.
Tether-n-8uga.
Tetragon
at
n I'aano
na ipay
:i|
at
na ^ilid
apat na Tetter-n-Buni.
sulok.
There in-^Jr. S;i ito; sa Ir.gar yaon. There into mlr. >;\ lu-ar yaon. There of mh-.- Nan.ir ito. Theie on mlr.->:\ ibabaw nito. T here to (ulr. -Sa ito. Then- unto mlr. Hangang do<m. There up>n-//'/r.-I >ahilan dito; agadagad;
nCiayon din.
pa sa
rito.
TflO
There withal-a^w.-Kesabay. Thermal tt-Naunkol sa init; mainit. Thermonieter-M-Panukat ng init. Thermometric-Thermometrical-a-Nai^Qkol sa panukat ng init. These-7>ro.-Itong manga. Thew-w-Lakas; litid.
They-pro.-Sila.
337
THR
lalamunan.
Thoracic-a-Nauukol sa
Thorax-w-Lalamunan.
Thorn-w-Tinik.
Tliorny-a-Matinik.
puwpos.
Thirk-rt-Makapal;
niahibn: mapurol; Thick-*-Kapal.
malapot;
Those-pro.-Yaong manga.
Thou-pro.-Tkaw.
Thicket-w-Kangoygoyan. Thirknesp-n-Kakapalan;
sinsinan.
kalaputan; ka-
Though-a^y.-Kahiman; kung: mascjue. Though-fon;'.-Kahitman; kahiman. Thought-w-Isip; dili; akala; wari. Thought-*;, imp. p. & j0.-lnisip; inakala. Thoughtful-a-Mahinahon; maingat; mapagisip; mabait; mapagwariwari.
Thoughtless--Pabaya; walang purol ang isip. Thousand-n-Isang libo. Thousand-a-Sanglibong.
isip;
ma-
umitin.
Thievery-n-Paknakaw.
Thievish-a-Naiuikol sa pagnakaw; palanakaw; mahilig sa pagnanakaw.
Thigh-n-Pigi; hita. Thill-n-Baras. Thimble-n-Didal.
Thousandth a-Ikasanglibong.
Thousandth-n-lkaisanglibo. Thrall--Alipin; pagkaalipin.
Thrall-7/-Alipinin;
pin.
alipnan.
ali-
Thimbleful-n-Laman ng isang didal. Thin-a-Manipis; payat; malabnaw; magaan; mahina; buhaghag. Thin-arZy.-Malabnaw; buhaghag. Thin-T/-Labnawio; lumabnaw; pumayat; dnmalang. Thine-?;ro.-Iyo; mo. Thing-w-Bagay; kasangkapan. Think-v-Mag isip; isipin; mag wari; maisipan; akalain; umisip; kumatha. Thinness-n-Kanipisan; kalabnawan; payat, kahinaan; kapayatang.
Third-a-Ikatlo.
paluin.
Third-
Ikatlo;
Thirdly-^.-Sa
Thirsty-a-Mauhaw.
Thirteen-w-Labingtatlo. Thirteen-o-Labingtatlo.
Thirteenth -a-Ikalabingtatlo.
Thirtieth-a-Ikatatlongpuo. Thirtieth--Ang ikatatlongpuo.
Thrice-a^v.-Makatlo.
yari.
yaring. Thistle-w-Tinik.
Thrift-^-Pagsulong; sipag; pakinabang; kasipagan. Thriftiess-a-Pabaya; tamad. Thrifty-a-Masipag. Thrive-2/-Suinulong; bumuti; guminhawa; dumaini.
Throat-n-Liig;
doon
Throb-^-Pumukpok; kumaba. Throe-w-Sakit na malabis. Throne-?i-Trono; upuan ng hari. Throne- y-Ilagay sa trono.
TIP
Throng-w -Bunton ng tawo. Throng-v-Kumapal ang tawo. Throttle-n-Lugar ng liig.
Throttle 7/Sakalin.
338
TIN
Through-prep. ;Sa gitna ng. Throogh-odo.rSa gitna. Through out-prep. Samantalang. Throw-T/'Ihagis; humagis; ipukol; pukling; balibagin; bumalibag. Throw-n-Pukol; balibag; hagis. Throw down-v-Ihulog. Thrush-n-Sakit sa paa ng hayop. Thrust 77-Itulak; tumulak; itudla; tudlain.
Tidy-w-Servilleta. Tie-u-Talian; tumili; itali; ibuholj bigkisin; magtali. Tie-n-Tali; buhol; pagkatali. Tier-n-Hilera; taludtod.
Tier-t'-Maghilera. Tierce-w-Bariles
makipot;
makitid;
gipit.
Tighten-v-Humigpit; higpitan.
Tigrish
Tike
n Lalagyan ng kuarta 6
prep Hangang.
salapi.
Till-2/
Magsaka.
Tillable-a-Lupang sakain.
lintik.
Thunder clap w-Kulog. Thunderous a- Parang kulog; matunog. Thunder shower-n-Ulan na may kasa-
mang mang
Thunder
kulog.
na
i
may
kasa-
Tillage-n-Pagsasaka. Tiller-n-Magsasaka. Tiller-n-Ugit ng sasakyan. Tiller-w Supling. Tilt-^-Itikwas; ihapay. Tilt-n-Pagkahapay; pagkatikvvas.
Timber-n-Kahoy; kalap.
strike-z/-Gitlahin;
patakai n;
imangha.
Thunder
struck-a-Nagitla;
namangha.
ganoon;
kapanahunan;
pagulit.
Thursday-n Jueves.
Thus-o^z/.-Sa
ganito;
ganito;
at
gila-
sarili.
Tiinidity-Timidness-w-Katakutan; karua
Tiinorous-a-Duag; dungo; magugulatin.
Timothy-n-Timoteo.
Tin-n-iSim; tingang puti lata. Tin-tf-Balutin ng tingang puti.
Tinner-Tinman--Mangagawa ng
Tinc,ture-w-Mansa; kulay. Tincture- v-Mansahin.
lata.
Ticker--Arasan.
Ticket-n-Billeta. Ticket-z/ Magbigay Tickle-7/-Kilitiin.
ng
l>illete.
pagka-
ng
tubig.
]>aglaki at
Tidbit-w-Matarnis.
Tide-n-Panahon;
tubig;
pagkati ng
ilog; agos.
TOB
Tinkle-v-Kumuliling.
Tinsel-rt-Oropel.
TON
To-day-ar/v.-Ngayong araw.
Tint-w-Mansa. Tint-r-Mansahin.
Tiny-a-Munting
liit.
Tip-n-Pabuya; dulo; dungot. Tip-v-Ipabuya. Tippet-n-Alampay. Tipple-v-Mag lasing. Tipple-w-Kalasingan. Tippler-n-Tawong palalasing; tavvong
singo.
To-do-n-Kilos; galaw; kadalian. Toe-7i-Daliri ng paa. Toe-v-Idayti ang daliri ng paa. To gether-a^u.-Sabaysabay; makasabay. Toil-n-Gawa; hirap; bitag; panghuli. Toil-v-Magbirap; pumagal; magtrabajo;
gumawa.
la-
Tipsiness-w-Kalasingan; kahilohan.
Toilsome-a- Mabirap; mabi'gat. Toilet-n-Panabihan; paninigalan. Token-n-Aalay; alaala; tanda. Told-v. imp. &p. p.-Sinabi na; winika na; nagsabi na.
Tolerable-a-Makatitiis; matitiisin; katatagan; alanganin. Tolej^nce-w-Tiis; katiisan; pagtitis. Tolerant a-Matitiisin; masunurin; niapagtiis.
Tip toe-n-Lakad na patingkayad. Tip top-n-Kataastaasang dulo; dungot. Tip top-fl-Mabuti sa lahat; kabutibutihan.
Tolerate-v-Tiisin;
mag
tiis;
pumayag;
umayon;
dalitain.
Toleration-w-Pagtiis;
katiisan.
Toll-v-Tugtugin ang compana. Toll-n-Buis upa sa pagtawid. Toller-Tollman--Maninin|il ng buia. Toll gatherer-n-Maniningil ng buis,
nong pumagod.
Tiresome-a-Nakapapagod; mabirap gawin; makasasawa; masusuya. Tissue-n-Ang hinabi. Tit-n-Kabayong munti; kapiraso; pirangot.
Tomahawk-n-Palataw.
patay; ka-
la-
Tomb stone-n-Tumba ng
kumiliti.
titulo.
Tom
patay.
Title-i;-Bigyan
ng
tumawa.
pirasong munti. walang kabulu-
han.
Tittle-tattle-v-Magsalita
To-morrow-n-Bukas. Ton-n-Tonelada.
Tone-n- Voces; tunog.
ng walang ka-
Tone-v-Tumunog.
ti-
To-prep.-S&\ nang.
Toneless-a- Walang tunog. Tongs-n-Panipit; sipit. Tongue-n-Dila. Tongueless-a- Walang dila; pipi; walang kibo.
Toad-eater-w-Hayop na
palaka.
kumakain ng
Toady-a-Tawong mauyam.
Toady-u-Uyamin.
Toast-t?-Tostahin; ihawin; ibusa; isangag Toast-n-Tinapay na inihaw.
salita.
gabi
340
Tonsile-a-Makapuputol. Tonsor-w-Barbero; mangugupit. Tonsorial-a-Nauukol sa mangugnpit.
Tonsil re-n- Paggupit.
Too-arZtf.-Naman;
din, rin;
TRA
liko;
Tortoise--Pagong.
Tortuous-a-Paliko
luktot.
gayon
din.
Took-?/. iwip.-Kumuha;
kinuha.
Tool-n-Kasangkapan.
Toot-w-Tugtog. Toot-<:-Tumugtog; tugtugin. Tooth --Ngipin. Tooth-v-Ngipinin; lalagyan ng ngipin. Tooth ache-n-Sakit ng ngipin.
Tooth less-a-Wal ang ngipin; bungi; tipo. Tooth pick-n-Panghininga. Toothsome-a-Masarap; inalasa. Top-n-Dungot; dulo. Top-v-Tumaas; takpanin ang dulo; lumampas; lumagpos; alisin ang dulo. Topaz w- Baton g topas.
Tope-r-Maglasing.
ka-
buoan.
Total \y-adv.-~Lahat lahat. Totter- v- G u m i ray gi ray
.
tina
tuminag; maukol; bangiiin. Touch-n-Hipo; kapa; tinag; dayti. Touching-^ Maawain; inahabag; nakadayti.
lasing.
itaas.
Topic-n-Pinag usapan. Topic-Topical-a-Nauukol sa lugal; may hanga; nauukol sa pinag usapan. Top knot-n-Tuktok; pusot. Top most-a-Kataastaasan.
Topographer-w-Ang nagbigay alam tungkol sa isang lupain. Topographic-Topographical-a-Nauukol sa isang lupain 6 isang lugal. Topography-n-Kasaysayan tungkol sa isang pirasong lupa. Topple-r-Mabual; bumual.
Touchy-a-Mapootin; matampuhin. Tough-a-Maganit; bastos. Toughen-v-Tomigas; patigasin. Tour-w-Lakad. Tour-y-Lumakad; mag lakad. Tourist-n-Ang lumalakad. Tournament-n-Laban tungkol sa karnnungan; subukan. Tourney-n-Fagsusubukan. Touse-Touze-u-Batakin; bumatak; pilasin; pumilas; pumunit; puriitin.
Tousle-v-Gusutin; guluhin. Tow-77-Hilahin; akayin; humila.
Top
sail-n-Layag
a itaas.
Tow-w-Ang
hinihila.
Towage
n-Paghila.
Torch bearer-n-Taga dala ng sulo. Torch light-n-Ilaw ng sulo. Tore-y. mip.-Pinunit; pumunit; niapunit;
pinilas.
Toward-Towards-pr^p.-Sa dako; dapit sa; sa gawing. naka Toward-Towards odu.-JA a a p t handa. Towel-w-Towalia.
I i
;
Tovver-w-Tore.
Tower-v-Lumampas sa
taas.
na;
na-
mapnrol ang
Tovvn-w-Bayan. Town ship-w-Lupa nauukol sa nasasacop ng isang bayan. Towns man-w-Tawong taga bayan. oy-n-Laroan. Toy-v-Maglaro; ipaglaroan. Toy inan-n-Mangangalakal nanir niaujra
'I
laroan.
Trace--Tirante; guhit;
Trace-c-(itibitin;
bakas.
ng
kilos.
Hiiniunod
bakas
bakas. sa o w a la n
kapilipitan.
TKA
Tractableness-Tractability-n-KaainoHn;
341
TraiiHfer-v-Ilipat;
lin.
TIU
lipatin; maglipat;
isa-
kaanavaran ng
ugali.
Tractile-a-Malawbot.
Transference-n-Pag
lipat.
Transfix-u-Tuhugin.
Transforrn--z/-Baguhin ang Transfuse-olsalin; ilipat. Transfusion-n-Pagsalin.
hit sura.
knento.
Traduce-r-Hiyain; sirain ang puri ng kapna; alipustain. Traducer -n-Maninira ng pnri ng kaj>\va.
'I
Transgress- o-Makasala. Transgression-n-Sala; kasalanan. Transgressor-n Ang may kasalanan. Transient-a-Hindi pirme; makaraan.
Transit-w-Pagdaraan. Transition-n-Pagbabago. Transit! ve-a-Magdaraan. Transitory-a-Makararaan. Translate-v-Ihulog; saysayin, salaysayin. Translation-w-Kahulugan; paghulog sa ibang wika; kasaysayan; salaysay Translator-n-Ang marunong maghulogsa ibang wika.
rat'Hc
n-Pangangalakal.
Traffic- 0-Mangalakal.
Transmarine-a-Sa
dagat.
kabilang
ibayo
iba,t,
ng
Train-v-Magturo; turuan; ituro. Trained-a-Bihasa; sanay. Trait--Ugali; Kaugalian; asal. Traitor-w-Tawong taksil 6 suitik. Traitoress w-Babaying taksil 6 suitik; babaying sukab. Traitorous-a- Taksil; palamara; sukab. Traitress-n-Baba ying sukab 6 taksil. Tram-n-Bagol. Tram mel-n-Bi tag; panghuli; panggapos. Trammel v-Hiluhin; gapusin. Tramp n-Hampaslupa; lakad; yurak. Tramp-z/ Maghampas lupa; lumakad; yu-
Transmigrate-v-Lumipat sa
lupa.
ibang
Transmigration-n-Paglipat sa
lupa.
iba,t,
ibang
yumurak; tumapak. Trample-v-Yurakin; tumuntong; yumurak Trance-w-Kalagayan parang patay. Tranquil-a-Tahimik; walang gulo; mapalagay ang loob.
rakin;
Tranquility-Tranquilness-n-Katahimikan timawa; payapa; kapayapaan; katiwasayan. Tranquilize-Tranquillize-^-Patahimikin; tumahimik; timawain; pumayapa; payapain.
Transact--z/-Gawin; mangalakal.
li-
Transactment w-Paggagawa. Transactor n Man gaga wa. Trans alpine-rt Sa kabila ng bundok. Trans atlantic-a Sa kabila ng dagat. Transcend v-Tumaas; lumampas; lampasin; humalimuyak. Transcendent-a-Marangal; dakila; mataas
Transcribe-f-Isalin.
Transportation-n-Pagdadala; paglipol. Transpose- u-Halinan; ilipat. Transposition n-Paghahalili; paglipat. Trans-ship-u-Isalin sa ibang sasakyan. Transverse -a- Baliktad; pahalang. Trap w-Hibo; bitag; panghuli, panunubahulihin; hi Trap-i;-Humuli; manuba; hagin. Trapan-n-Hibo; daya; panghuli. Trapan-v-Bihagin; hibuin; bitagin.
Transoript-n Salin.
THE
Trash
-Sukal.
342
TRI
Trashy-a-Masukal. 1 ravel-z/-Mag lakad; mag lakbay lakbayan. Travel-w-Pag lakad; Jakad; viage; lakbay. Traveler-Traveller-rc-Ang nag lalakbaylakbayan. Traverse-a-Pahalang.
Trepan-a-Manenekas.
Trepidation-n-Inig; takot; gulat. Trespass-i>-Magkasala; ^alangsangin; su-
muway.
Trespass-w-Kasalanan; salangsangan; kaso way an.
lakbayin.
panukod.
Treacherous-a-Sukab;
taksil.
Treacle-n-Inuyat.
yumapak; humakbang.
Tread-w-Yurak; yabag; tapak; tadyak; hakbang. Treadle-w-Panyurak; pantadyak. Tread mill-n-Gilingan na munti. Treason-72-Kasukaban; kataksilan; kaliluhan; pagtatalikod sa sariling bandila.
Trot n-Kalabisan. Trevet-n-Upuan na may tatlong paa lamang. Trey-n-Tatlo; (nauukol sa bar aha). Triad-n-Kapisanan ng tatlo; trinidad. Trial-n-Subok; pag litis; prueba. Triangle-n-Anornang bagay na mayroong tatlong panulukan lamang. Triangular-Triangled a-May tatlong panulukan.
Tribe-n-Lahi:
kapisanan; katipunan. Tribulation-n-Kahirapan; dalamhati; hinagpis. Tribunal-n-Bahay ng hukom; tribunal. Tribune-w-Dating hukom sa bayan ng
Treasonable-a-Taksil; sukab.
Romi.
Tributary-a-Nasasakop; hindi malaya.
te-
Treasure-a-Yaman; kayamanan.
Treasure-7/-Mahalin; itago. Treasurer-w-Taga ingat ng yaman; sorero.
mababa
sa iba;
gamutin;
Trice-w-Isang dali; dali; kisap mata. Trick-n-Lalang; daya; panunuba. Trick-v-Manuba; magdaraya; dayain. Trickish-a- Mapagdaraya,
Tricolor--Bandera ng manga
tatlong kulay.
Frances;
Tree-w-Punong kahoy. Tree-u Ipanhik sa kahoy. Tree nail-n-Pakong kahoy. Trellis-n-l^alag; salang madalang. Tremble-v-Manginig; kuminig.
Tremble-n-Inig. Trembling-n-Panginginig. Tremendous a-Malaking malaki.
Tricuspid-a-May tatlong ngipin Tricycle-;z-Kasangkapan na may tatlong gulong. Trident-w Salapang na may tatlong tulis 6 ngipin. Trident-a May tatlong ngipin. Tridentate w-ridentated-a-May tatlong
ngipin.
Tremor
w-Inig.
Trench ?i-Hukay na mahaba; trinchera. Trench-u-Humukay ng trinchera. Trenchant-a Matalim; mawaklap; mabagsik;
biruin;
huag
totoha-
Magaan;
masungit.
lang kabulahan.
TRI
:
343
TRU
Troche-n-Tableta. Trod-Trodden-v. imp.
tinapakan;
Trifoliate-a-May tatlong dahon. Triform a-May tatlong hitsura. mainam; Trig-a-Puspos; lubos; puno; maselang; malinis; makinis.
Trig-J'-Pigilin.
Trigger- w-Pangpigil.
& p. ^.-Niyurakan; niyurak. Troll--z/-Hilahin ang taga sa tubig; magbaliwas. Troll-n-Galaw; kilos.
Trollop-n-Tawong tamad;
ula;
tawong
sala-
patutot;
puta.
6 gilid.
angawangaw.
sa-
Trombone-n-Trpmbon. Troop-n-Hukbo; bunton ng tawo; tropa Troop-7/-Lumakad; bumunton. Trooper-n-Sundalong kaballeria; kabayo ng sundalo. Trophy-n-Alaala ng isang labanan. Trot-77-Sumagsag; yumagyag.
Trot-n-Sagsag; yagyag. Trotter-n Kabayong mainam sumagsag. Troth-w.-Pananampalataya; katotohanan;
katapatan ng loob. Trouble-n-Kahirapan; abala; kabigatan; kasakitan; gijlo. Trouble-i-Abalahin; pahirapan; umabala; tuksuhin. Troublesome-a-Magulo; mahirap; makayayarnut; mayamutin.
ng
tatlo.
Troupe-w-Kapisanan
diante.
ng manga
kome-
mapa.
Tripe w-Tokong; bituka; isaw. Tripetalous-a-May tatlong dahon) uukol sa bulaklak).
Triple-a-Makatatlong duble. Triple-f-Dublihin ng makatlo. Triplet-n-Kapisanan ng tatlo. Triplicate-a-May tatlong duble;
cado.
Triplicate-w-Isa sa tatlo. Triplication-n-Pagtataluhin. 'i'ripod-n-Tukod na may tatlong paa. Tripping-n-Pagtitisod.
na-
boda; damit
na
Trow-v-Sumampalataya;
sumapantaha.
tripli-
Trowel-n-Cuchara. Truant-a-Pabaya; tamad. Truant-n-Tavvong pabaya; tawong tamad. Truce n- Pagpapahinga ng labanan. Truck-n Gulong na munti; pangangalakal; manga bagay na munti. Truck- u-Ilagay sa gulong; mangalakal. Truckage-n-Pangangalakal. Truckle-7t-Gulong na munti.
Tripping-a-Matisurin.
Trisect-7/-Tatluhin.
Trisection-n-Pagtatatluhin. Trite a-Luma; laon; gasgas: ulianin. Triumph-n-Pananalo; pala; dangal; pagsupil.
Triumph-v-Manalo.
Triturate-v-Dikdikin; gumiling; durugin. Trivet-w-Bagay na may tatlong paa. Trivial-a-Munti ang halaga; walang halaga 6 kabuluhan. Triviality-n-Kawalan ng halaga. 1 riweekly-a-Mangyayari makatatlo sa
bastos.
Trudge-w-Lumakad.
True-a-Tunay; totoo; tapat ang loob. True-?>Ayusin; totohanin. Truism-n-Katotohanan.
Trump
^.-Trumpo.
isang lingo.
Trumpet--Trumpeta.
TUM
Trnmpet-f-Ipahayag
sa
344
TUS
Tnmult-n-Gulo; ingay; away; babag; pagkagulo ng madia. Tumultuary-Tumultuous-a-Magulo; maingay; malikot; balisa; walang ayos. Tun-n-Bariles na malaki. Tune-n-Tunog; voces; tugtog. Tune-v-Tumugtog; tumugtog; ayusin ang tunog ng kuerdas.
Truncation-w-Kapilayan, pagputol.
Truncheon-n-Tungkod. Trundle-n-Gulong na munti. Trundle-v-Gumulong; gulungin. Trundle-bed-n-Hihigan na mnnti. Trunk-w-Puno; katawan; haul; kaban. Trunnel-n-Pakong kahoy.
Truss-n-Pamigkis. Truss-v-Talian ng rnahigpit. Trust-n-Paghahabilin; pananampalataya; katapatan ng loob; pautang. Trust-v-Pautangan; ipaghabilin. Trustee-n-Ukol; katiwala; pintakasr Trnstful-a-Maniniwalain tapat ang loob. Trust worthy a-Dapat maniwala; dapat
ipaghabilin.
na matigas
at
marti-
Tunic--Baro. Tunnel-n-Butas sa ilalim ng lupa; hukay sa bundok. Tunnel-v-Hurpukay sa bundok; butasin ang bundok. Turban-n-Tukarol Turbid-a-May latak; malabo; niagulo;
.
Trusty-a-Dapat maniwala; tapat ang loob. Truth-n-Totoo; katotohanan. Truth ful-a-Walang labis at walang 4uilang; totoo; hindi sinungaling; totoo. Try-v-Subukin; tantuin; tikman; ma-
nubok.
Trying-a-Makayayamot; mayanwtin; mahirap. Tub-n-Batia.
Tub-w-Ilagay sa batia.
namanas.
Tube--Tubo.
Tuber-n-Tungo. Tnbercle- Bukol.
TuberculosiH-n-Sakit ng Tuberose-rt-Mabukol.
baga.
Turkey-w-Pavo. Turkey red a Kundiman. Tnrkish-a-Nauukol sa turko. Turkish-^- \Yikang turko. Turmoil r-Grulo; kaguluhan. Turn-u-Pihitin; pumihit; luniiko;
lunialik; luiningon.
]>ilihin;
Turn-n-Pagsiniana;
paghahalili. Turning a-Paiki tiki t.
pagkit;
lik<>;
piliit;
Turning
i-Pagikit.
Turner-n-Manlalalik.
Tuft-w-Lambo;
Tng-M-Batak;
'J
tali
ng buhok
biwas.
<')
(laino.
Turn coat-w Tawong tuinaliko<l sa kauiyang bandera <> sa kaniyang manga lilo. kaibigan; tawong taksil
(')
Tufty-a-Malainl)o.
hila;
ng-/;-l
Tumip-n-Singkamas.
Turn key-w-Bantay
biwasin;
hu-
sa
bihingo.
uniatak; batakin;
liilahin.
inila;
kalu|>aan.
sa
ihala\v
ng paodirigma.
Turtle-n-Psgong. Turtle dove-n-Kalapati.
Tumu!ar
TuinuloiiH-rt-Nakabuntoii.
Tush Tusk
//-Pangil.
ULC
Tussle-w-Buno. Tussle -r-Magbuno; Inmaban. Tut-wfer.-Oroy. Tutelage-n-Pagsasang galang;
345
Twirl--z/-Ikirin; T \virl-n-Tkit.
ULT
dali.
Twinkling--Kisapmata;
umikit.
pag
iiwi;
ba-
pag
iingat; pagtnttiro.
Tutelar-Tutelary-a Naunkol sa pag iingat o sa pagtnturo. Tutor-n-Taga turo; maestro; taga ingat. Tutor-r Magtnro; turuan; niamahala.
lisunsunginTwist-w Pilipit.
Twisted-a-Nakapilipit. Twit z'-Biruin; tuksuhin. Tvvitch-r-Bumatak; agawin, batakin. Twitch-n-Batak. Twitter-n Manunukso.
Twain
a-
Dalawa.
kuerdas.
Twang M-Tunog ng
Two-edged a-Vay dalawang gilid; may dalawang talim. Two-handed-a-May dalawang kamay.
Tweak-?i-Pindot; kurot; piral. Tweezere-n-Ipit; sipit; panipit. Twelftb-a-Ika labing dalawa. Twelfth-n-Ang ika labing dalawa. Twelve a-Labing dalawa.
Tymbal n-Kaja.
Ty])e-n-I liran;parisan;limbag;mangalitik na ginagamit sa limbagan; tulad; lahi.
T
Twelve-w-Ang labingdalawa.
T\velvemontli-?i-Taon.
Twentieth-a-Ikadalawangpno.
Twentieth-?/- Ang ikadalawangpuo.
Typhus
9i-Tif odea.
Typic-Typical-a-Nauukol sa titik. Typify 7^-Farisan. Typographer-7t-Taga limbag. Typography-w-Paglimbag. Tyrannic'-Tyrannical-rt-Nauukol sa baring mabagsik; mabagsik; walang awa; mabangis; bangin. Tyrannicide-n-Ang natay sa baring mabagsik.
Twine
-Pisi;
pilipit.
inig.
TJ
Ubiquitary-TJbitjUitous-a Nakakabarap sa lahat ng lugar.
Ubiquity -n-Pagkakaharapsalabatnglugal Udder-n-Puklo. Vdometer w-Panukat ng ulan. Ugly -Pangit; bamak; bastos; nakasusuklam; nakaririmarim.
Ug]iness-t-Kaparigitan; kahamakan; kahalayan; kalibugan; kalupaan. Ulcer-n-Sugat na may nana. Ulcerate- t'-Tdaguana; ang
ng
LT lterior--Sa
pa; ibayo.
Ultimate a -Huling; kahulihulihan. Ultimaturn-n-Fuling utos ng bukom; kahulihulihan g }>asiya 6 salita ng bari
6
bukom.
44
UNO
Ultimo-a Nakaraan lamang. Ultra a-Labis; lampas; lagpos; Ultra-marine-a-Sa kabilang ibayo
dagat Ultra montane-a-Na sa
346
UND
ng
kabilang ibayo
ng bundok. Ultra mundane-a-Na sa itaas ng kapangyarihan ng mundo. Umber a-Maitim; kayumangi. Umbilica-Niuukol sa pusod. Umbilicus-w-Pusod ng katawan. Umbles n-Manga isaw at laman ng usa.
Umbrage-;z-Lilim;kaliliman; selos; again
Unchristian-a-Hindi binyagan; di bagay sa bininyagan. Uncivil-a-Di inarunong gumalang; walang galang. Uncivilized-a-Salbahi; hindi marunong. Uncle-w- Amain; tata; kapatid na lalaki;
ng ina 6 ama. Unclean-a-Marumi; salahula: marungis. Uncleanliness-n-Kasalahulaan; karumiiian; dungis. Uncomfortable-a-Balisa; di magaling sa katawan. Uncommon-n Di karani wan; hindi hayag.
Uncompromising-a-Matigas
ang
ulo;
ka-
ayaw umayon.
Unconcern-w-Kawalan ng interes 6
linga.
UUn-Wala.
Unable a- Walang kaya. Unabridged a Walang hanga.
Unacceptable-a-Di dapat tangapin. Unaccountable-a-Di kailanga.n sagotin; malihim. Unadvisable-a-Di dapat. Unalloyed-a- Walang halo. Unamiable-a-Mapootin; di mabuting loob. Unanimous-a-Magkaisa; walang kapintasan ng lahat. Unani mity-w-Pagkakaisa; pagkakaayos. Unanswerable-a-Di makasasagot. Unap-a-Di bagay. Unassuming-a-Mahinahon; mabait.
Unconcerned-a- Walang
nflkikialam.
interes;
hindi
Uncuiiditional-a-Walang yalitaan. Unconscionable-a-Matigas ang ulo. Unconscious a Walang damdam. Unconstitutional-a-Hindi umayon
sa
manga
Uncover
utos.
.
ang
takip.
niata})ang.
Undeceive -v-Liwanagan;
hanguin sa
s
pagkahibo. Undecided-a-Nagsasalawahan;
a1i
wa
hang
loob.
di
mata-
bas-
hindi dapat.
loob. iuuiu
r
ang
tali.
Unborn-a-Hindi pa ipinaganak. Unbounded-rt-Walang hanua. Unbreakable -Di mababasag;di masisira Unbraid i;-Kalagin ang tinirintaa. Unbridle-t/'Aliein ang kabesada; kalagin.
a-Di nasira; buo. Unburden-v-Alisin ang l>igat. Uncalled-for a Hindi kailangan.
I
Under
go--z/-Magtiis;
tiisin.
Unbroken
Undergraduate-w-Ang nagaaral na wala pang titulo. Qndergroundr-a-Nasa sa ilalim ng lnj)a. Underground-odv.-Sa ilalim ng lujia. [Jndergrowth-M-KasukalaD na tumutubo
sa
;
ma;:daraya.
'ncertain
-Di
pa totoo;
may
duda.
lia-
Qnderhanded-a-Magdaraya,palihim; malihim. CiKh-rlay-r Ilagay sa ilalim. Qnderlie-v-Lumagay sa ilalim. Underline-v-Gahutin sa ibaba. Dnderlining-M-Pagguguhit sa ibaba.
bag; hindi marunong maawa. Unchaste a-Marumi;marungiy; hindi malinis; malibog; mahalay.
kar u
han
UNF
Undermine-u-Hukayin buhat sa Undermost-a-Ang napailalim na
I'nderneath-a^i/'.-Sa iialiin.
ilalim.
347
-f/
UNI
laug
pa;
i
lahat.
Di pa hilaw.
utas; di yari;
ku-
Underneath-;>;r/j.-Nasa sa ilulim.
I'niil .-,-'-
('iii'.)l(l-i;-Ilatag;
magkatkat;
s
banatin;
sa-
unatin.
Unfortunate-a- Walang
kapala^an;
wing kapalaran;
buisit;
masama.
Int'orseen-a-Hindi sinadya; hindi tinalaga; hindi inisip muna. Unfounded-^- Walang katowiran. Unfriendly a-Di inarunong magkaibigan; galit. Unfruitful-a- Karat; baog.
Undersianding-n-Karnungan;
vvatas;
bait.
dunong;
mu-
Undertones-Voces na mababa.
Undertook-v. /wp.-Nagmula; inumpisa;
sinubok.
ang kasangkapan. Ungainly--Pangit; bastos; tnagaspang Ungenerous-a-Kuripot; maramot; di maganda ang loob.
Unglued--Nabak bak.
ng wala
sa
Under valae-t?-Halagah an
karapatan.
1
Ungodly-a-Di binyagan;
makasalanan;
P.
Dios.
"nderwent-z/.
Underwood-w-Kaugoygoyan.
Underwrite-^- Pirmahin; sumulat sa ilalim ng ibang sulat. Undeserving-a-Di marapatin; marawal;
masamang
ugali.
hamak;
di dapat.
Undo-v-13aguhin; baliktarin.
su-
humubdan.
hayop
na
may
kutan. Uneasy-a-Balisa; malikot. Unequal-a-Hindi parejo 6 kapantay; iba; bakat; hindi tama; hindi ayos.
Unhandy-a-Bastos ang gawa. Unhappy-a-Di masaya; malungkot; ma-i Inmbay; kulang palad. Unhealthy-a-Makasisira sakatawan; may
sakit.
Unequaled-a-Walang
katulad.
kaparis;
walang
Unholy-a-Laban sa utos ng
kasalanan.
P. Dios;
ma-
Unexampled-a-Walang katulad; hindi sumnnod sa anomang halimbavva. Unexceptionable-a- Walang kapintasan. Unexpected a-Bigla; hindi tinalaga; hindi inisip muna.
Unfair-a-Di tama; daya; magdaraya. Unfaithful-a-Taksil; lilo; suitik. Unfasten-?y-Kalagin; kumalag. Unfathomable-a-Di matarok. Unfavorable-a-Di mawiwili.
bulaklak
la-
mang. Uniform-a-Makakaakma;
magkakaisa;
pagkakaayon. Union-n-Pagkakalapat;
tipunan.
kapisanan;
ka-
anak.
UNN
348
UNS
Unpack-v-Buksan ang balutan 6 kahon at alisin ang laman. Unpalatable-a-Walang lasa; matabang, makasusnya; inakasusunod.
Unparalleled-a
ris;
gansal.
malungkot;
rnite-v-Pumisan;
.
isama; idugtong;
kasama;
naka-
masaklap. Unpolished-a-Bastos;
balat.
inagaspang;
ma-
ilakip; ikaling.
United-a-Nakakapisan;
halo;
nagkakasama.
Walang kabanalan;
karat.
ha-
mak;
di
taksil.
Universal--Maalam sa
lahat;
lahat;
alam ng
wa-
nproductive-a-Hindi
makikinabangan;
nakasasaklaw; karaniwan.
manmmunga;
v
Universally-arfo/.-Kasali
ang
lahat;
lang ipinwera. Universe-tt-Sangkalibutan; sangkatawohan; sandaigdigan. Unjust-rt-Hindi tama; hindi tapat ang
loob; falso.
Unprofitable-ftlang tubo.
Unpromising a-Di magaling; hamak. Unqualified-rt-Hindi umabot sa grado. di Unquestionable-a- Walang tanong;
maitatanong; toto; maliwanag. magulo. Unravel- o-Tumustos. Unready-rt-Di pa nakagayak. Unreal a-Hindi totoo; sinungaling. Unreasonable a-Walang katowiran; inaUnquiet-a-Balisa; malikot;
tigas
Unkind-a-Bastos; mabagsik
hiridi
ma-
runong maawa.
Unkindly-w-Mabagsik; bastos.
Unknown-a-Di
nakikilala;
di
kilala.
lihis sa
Unlawful-a-Laban sa kautusan;
katowiran. Unlearn-i>-Malimutan.
ang
ulo.
kasiguruhan. Unremitting-a-Walang
patid.
lubay,
walang
Unlike-a-Iba; hindi
Unreserved-rt-Walang lihim;
loob,
tapat ang
siguruhan.
Unlimited-a-Walang hanga. Unload- c-Ibisan 6 ibsan ang nilulan. Unlock "n-Buksan ang seradura. Unlooae-v-Luagin kalagin.
UnlooHen-^-Kalagin; luagin; luinuag. Unlucky-a-VYalang kapalaran; kulang palad; sawing kapalaran.
kawalan ng
tulog;
Cnit-strained-a-Malaya;
kaguluhanmaluag; walung
la-
ban sa
utos.
Unman-f-Humina ang loob. Unmanly-a-Di parang lalaki. Unmannerly-a-Masarnang kilos; bastos; walang galang.
Unmeaning-a->?\ alang kaliulugan. Unniereiful-a-Walaiigawa: walanghabag. Unmeritable--Di marapatin. walang rnniistakable-a-Walang Hula;
mali.
ma-
walang galit; magusot. Unsaddle-?;-Humulog sa siya. Unsafe-a-iMay pau^anib. Unsay-f-Baguhin ang salita.
Unrut'fled-a'l'ahiinik;
kinis; hindi
1
m:i-
nsci't'u 7'-Alisin
ang
tornillo.
bast'>,
lool.
siiuuigaling; hindi
tapat
ang
Unseal-^-Bakbakin.
Unsearchable-rt-Di nmhahanapin. Unseasonable-a-\\"ala sa panahon; labas sa panahon. Unseat- v-Mahulog sa upuan.
UnstH'iiily-f/-I)i
baj^ay; di
dapat.
tlPB
349
USA
Unbraid-v-Pintasin; parusahin; payohan; pasiyahan: murahin; alipustain.
Unseemly-rt<iy.-Malibog. Unseen-a-Hindi nakakita; Hindi niahalata; Hindi .sinadya. Unsettle--z/-Gumalaw; galawin; gumulo.
l'nsightly-rt-Pangit. rnskillt'til-^-IIindi inatalas;
isip;
Upheave-i-Tumaas.
sinustento; lu-
mapnrol ang
Uphill-a-Sa gawing itaas ng bundok. Uphold-7/-Magsustento; lumaban; kumaLong,
hindi sanay.
palad.
kulang
manga
palad;
malnngkot; rnalumbay
lahat;
Unsuitable-a-Di
bagay. rntangle-v-Ayusin; iayos. Untbinking-a-Di maisipan; pabaya. Untie-oMabugnoB; ibugnos. kalagin; luagin ang tali. Until-j0m*.-Hangang,
Until-6'on/.-Hangang. Untimely-a-Wala sa panahon. Untimely-acrl-Labas sa panahon.
Upper-a-Ibabaw.
hambog.
buhatin.
Untoward-a-Pabaliktad.
Untowardly-arf-o.-Pabaliktad.
Uprise-u-Umalsa; lumaban. Uproar-w Kaguluhan: kaingayan. Uproarious-a-Magulo; maingay. Uproot-v-Bunutin buhat sa ugat.
Upset--z/-Ibual.
Untruth-n-Kasinungalingan.
Untwist-v-Tuvvirin.
totoo
buo ang
loob.
walang ka-
Unwell-a-Di magaling;
may
sakit;
may
karamdaman.
Unwholesome-a-Di magaling sa katawan; di bagay sa sikmura. Unwieldy-a-Malaki; mahirap mamahala. Unwilling-a-Ayaw; walang gusto.
Unwind-z/'-Luslosan; kidkirin.
Upshot-n-Dulo; ang nangyari. Upside-n-Mukha sa itaas. Upside down-arZy.-Nakataob. Upstart-w-Tawong palalo at hambog. Upstart-^- Kumilos ng pabigla. Upward-Upwards-arf/;.-Sa gawing itaas. Upward-a-Gawing itaas. Urban-a-Nauukol sa bayan, Urbane-a-Magalang; makinis maganda; marunong makipagkapvvatawo. Urbanity-n-Galang mabuting paguugali;
kabanalan.
Urchin-w-Bataug
lalaki.
Urge-v-Pilitin; pumilit;
iudyok.
kapilitan.
Urgency -n-Kakailangan;
Urgent-n-Kailangan. Urinal-n Ihian.
Unwise-a-Hindi marunong; ulol. Unwittingly-adc.-Wala sa loob. Unwonted-a-li karaniwan. Unvvorthy-a-Marawal; hamak; walang karapatan.
Urinary-a-Nauukol sa
Urinary-n-Ihian. Urinate-z;-Manubig.
ihi.
Up-n-Taas.
Upbear-i'-Itaas;
lumaban,
VAL
350
Utilize-7/-Gamitin.
VAR
Utmost-a-Kalayolayoan; kahulihulihan; kadulodulohan; kalakilakihan. Utmost-n-Kaduluan; kalakihan; hanga. Utter-a-Lubos; puspos; buo.
Utter- y-Magsabi; magsalita;
makikinabangan; Useful-a-Magagamit; magagamitin; bagay. Usefulness-?i-Pakinabang; paggamit; kagamitan. Useless-a-Di ginagamit: walang kabuluhan; walang kahulugan. Usual-a-Karaniwan.
Usurp-77-Angkiniri; lupigin;
sabihin.
Usurpation-n-Pagaangkin;
pigan.
Utility ?i-Paggamit;
lupig;
gagahin. kalu-
sa asa-
wang
babayi;
Uxoriousness--Pagsuko sa asawa.
Vacancy-n-Kawalan ng laman; katamaran; pagpapahinga. Vacant a- Walang laman; malaya; walang ginagawa. Vacate-u-Umalis; maiwan; pawalan
ng
galaw;
paggigiray-
Vacuity--Ka\valan ng laman. Vacuous-a-Walang laman. Vacuum-w-Lugal na walang laman. Vagabond-n-Hampaslupa. Vagabond-a-Harnpaslupa. Vagabondage-Vagabonder y-Vagabondism-n-Pagkahampaslupa. Vagary-n-Paglipad ng isip; nais; pita;
nasa.
walang ayos; di siguro. Vagueness--Kalabuan. Vail-?i-Tal)ing; takip ng muklui. Vail-v-Maglagay ngtabing; itak]>an ang mukha. Vain ft-Palalo; hanil"L
r
.
Vamp-w-Itaas ng sapatos. Vampire-H-Bayakan. Van--Harapan ng hukbo; bagol. Vane-w-Kasangkapan na tir.uturo kung saan nangaling ang hangin. Van guard--Bantay sa una. Vanish-^-Mawala; kumupas; lumipol. Vanity-n-Kapalaluan; kahambagan; kayabangan.
Vanquish-f/'Daigin; supilin; pasuknin. \ 'ainiuishinent-n-Pagpasuko; pagtuupil. Vantage ^-Pakinabang; tubo.
Vapid-^-.Malansa; lipas;
lan.ir
matabang;
\\a-
lasa.
\';uiiness-n-Kahaiiil)iiur aii;
kapalaluan.
kalianilin-an;
Vain glorious-a-Palnlonm>ahilo.
Vain glory-n-Kapalaloanj kayabangan.
Vale-n-Paran-:.
\'ak'<liction -w-Paalam.
Vapor-n-Uaok; vaj>or. Vapor-t/-UmnBok. M aging nsok. Vapiri/.f \'arial>h'-r/ I lindi pinnc; iba.t, ilia. Variablenees-Variability n>Kaibhan.
'"
Vai-iance-?t-Kaibhan;
i^a.utatalo;
away;
VEM
Variegate-z/-Mangiba,t, iba.
Variety-tf-Sarisari;
351
VRR
pagkakaiba.
Varioloid-w-Bulutong tiling. Various a-Sarisari; iba,t. iba. Varlet-n-Tawong baniak at bastos. Varnish n-Varnis. Varnish--6/-Magvarnis; pahiran ng varnis.
Venery-w-Pangangaso.
Venesection-?t-Pagbukas ng ugat upang niadugo. Vengeance-?i-Ganti; higanti. Vengeful-a-Mahiganti. Venial-a-Dapat patawarin. Venicon-n-Carne ng usa.
pagkaalila.
Vast-n-Ltipang karat; lugal na walang hanga. Vastness-n- Kalakihan; karamuhan. Vat-ji-Kawa; kaang.
Vaticinate- 1>
upang mag
Hum
lundag; lukso.
ng
bulo.
Vedette-n-Bantay. Veer-7/-Lumiko; ibahin ang tungtungan. Vegetable-w-Gulay. Vegeiable-a-Magulay; nauukol sa gulay. Vegetal-a-Nauukol sa gulay. Vegetarian-?i-Ang tawong ayaw ng karne.
magsinunga-
kumain
pumunla.
Vegetation-w- Manga gulay.
Vebenience-Vehemency-n-Kalakasan; ka
ningasan; lakas. Vehernent-a-Malakas; maningas. Vehicle-n-Carromata; curruage; bagol. Veil-n-Tabing takip ng mukha.
Veil-u-Itabing; itakpan.
Vein-n-Ugat.
Verdure--Verde; waan.
Verge-n-Gilid; tabi.
kamurahan;
kasari-
Verge-;-Lumapit; lumusong,
Verification-n-Kasaksihan; pagkasaksi. Verify- c-Patotohanin; sumaksi. Verily-odo.-Totoo; tunay. Verisimilar-a-Tila totoo; marahil. Veritable-a-Totoo; tunay; tama.
.
Vena-n-Ugat.
Venal-a-Makabibili; upahan. Venary-a-Nauukol sa pangangayu.
Vender-/z-Ang nagbili; ang nag tinda. Vendible-#-Umubrang ipagbibili. Vendible-n-Anomang bagay na ipinagbibili.
Verity-n-Katotohanan. Verjuice-n-Katas na maasim; kaasimau; anghang; kapaklian. Vermicella-n-Fideos. Vermicular-a Nauuukol sa bulati. Vermiculate-a Hitsurang bulati.
VIC
352
VIR
Victorious--Nanalo.
Victual- w -Pagkain-
Verterbral-Vertebrate-Vertebrated-a-May gulugod. Yertex-n-Dulo; pandulo; kataasan. Vertical-a-P^tayo; nakatayo. Vertigo a-Lilio; hilo. Very-ado.-Totoong; tunay. Yesica-n-Pantog.
Vesicate-?/-Lumintos.
Vesication-n-Paglilintos. Vesper-n-Bituin sa gabi.
Vigilant-rt-Maingat makalinga. Vigor-n-Takas; kaliksihan; katibayan; tibay; bisa; kasapatan. Vigorous-^ Matapang; rnalakas; matibay; mabisa; malitid; matigas; litiran;
pagpapahamak.
Vilify-z;-Hamakin;
murahin; alipustain;
pasamain.
Villa-n-Tirahan 6 tahanan sa parang.
ng
ka-
Village-ra-Nayon;
bayan na nmnti.
tavvo.
pangyarihan.
Vestal-a-Banal; maselang;
malinis.
Villain-n-Masamang
Villainous a
Masama.
VeHture-n-Manga
dainit.
Veterinanan-n-Mangaganiot ng hayo[.
Veterinary-rt-Nauukol manga hayop.
yagsa
paggamot sa
Vintner-n-Mangangalakal ng alak.
Viol-Viola-n- Viola; violin na inalaki. Violate- o-Magkasala; lumaban sa utos.
Veto-v-Magbawal; umayaw; liuag puniaVex-y-Abalahin; yamutin; sabarin. Vexation-n-Yainot; tukso; abala. Vexatious--Makayayaniot; niayamutin; mapighati. Yia-a<iy.-$a parang ng; sa gawi ng.
Yiadui-t-?i-Tulay-.
Violation-n-Pagkakasala; kasalanan. Violator-n-Ang bagkasala. Violence-w K alakasan. Violent a-Malakaa; gahasa. Violet n-Violeta.
Yiolt-t n
Kuhiy purpura.
Vial-n-Boteng nmnti. Viand-n-Pa^kain. Vibrate- v-l'mi nig; mangatal. Vibration-w-Iliig; panginginig; Yicar-n Katulong; kahalili.
Vii-arage w-Bahay
Vice-/z-Bisio;
n.C
r
Violin -n Violin.
Violinist-n-Violinista.
atal.
alu-
pong.
kaliliini.
Virago-M-Babaying malikot
lias.
at
manga-
kasamaan;
sala;
kasalanan.
Vicinity-n-Lugal
na malapit; paligid.
Virgen-//-Virgin;
babaying banal.
voc
Virgin-a-May puri; banal. Virginity-?/ Kabaualan; pagkadalaga. Viri descent- a- Verde.
Virile <7-Parang lalaki; nialakas. Virtue-;/ Kabanalan; virtud; puri; kala-
VUL
Vociferation-n-Pagsisigaw; hiyaw. Voriferous-a-Malakas; matunog.
kasan; kapangyarihan.
Virtuousa-rt-Banai;
may
puri;
inalinis;
rnaselang.
Virulence ?i-Pagkakabawa
Virulent-^/
Virus-;/-Nana
Vnidv/-\Valang balaga; walang kabululian; walang laman. Void-n-Lugal na walang anomang laman. Void-/--Alisin ang laman.
Voidance-n-Kawalan ng larnan.
Volant-a-Nakalili[)ad; maliksi; matuHn masi})ag. Volatile rt-Masaya; saliwabang loob; matiyan.
cera-n-Laman ng tiyan.
Visceral-rz
Nauukol
sa
manga
bituka.
ang laman ng
madidikit.
Volcano--Volean.
Volley-n-Pagputok ng sabaysabay. Volt-n-Panukat ng lintik. Voluble-a-Masalita. Volume-w-Toino; libro. Voluminous a Malaki; may maraming tomo; masagana. Voluntariness-n-Pagkakaayon sa kabilingan.
Visible-a-Makakikita.
Vision-n-Tingin; kita; pagtatanaw. Visionary-rt-Magunignni; mapagwari. Visit-n-Visita; dalaw; pagdadalavv. Visit-z/'-Dalawin; magvisita. Visitation-n-Pagdadalaw.
\"isitor-n-Ang durnadalaw.
Voluntary-a-Ayon sa kabilingan.
Volunteer-n-Voluntario. \ olunteer- y-Magprisinta.
T
/
Vista--Tanaw.
Visual-a-Nauukol sa tingin. Vital-a-Kailangan na totoo. Vitality-w Kakailangan ng mahigpit.
Vitiate-v-Sirain.
T
sukain.
Vomitory --Pagsnka.
savaso.
itreons-a-Naunkol
Paggagawa ng
manga bagay ng
cristal.
Votary--May pangako.
Vote-w-Voto.
Vote-/;-Magvoto;
ihalal.
Vitrify-v-Maging cristal. Vituperate-/--Murahin; magmura. Vitnperation-n-Kamurahan; pagmnmura. Vituperator-n-Ang nagmumura. Vivacious -</-Masaya; bubay na loob. Vivacity-n-Kasayalian; saya. Vivid-a-Ayon sa buhay; buhay niaiakas.
Vivi1'y-'--P)uliayiii;
Vouch-v-Mangako.
Voucber->i-Keribo.
pumayag;
Vow-v-Manumpa; mangako.
pasi]>agin.
Vowel-WrVocal.
Vo we 1-a- Vocal.
Voyage-ft-Lakad; viage. \'oyage-r -Maglakad; mag viage. Vulcanian -a- Nauukol sa volcan,
Vocabulary--Vocabolario;
listaban
ng
manga
salita.
Valgar-a-Karaniwan; bayag; alam ng madia; bamak; mababa. \'ulgarness-w-Kabamakan; kabal>aan. Vulgar! ty-n-Kahamakan; kababaan; kabalayan. Vulnerable-->Makasisira;
hiyagutin.
\'ocation-w-Hanapbnbay; kabiligan.
Vociferate- f-Sumigaw; win.
sigavvin;
umubrang
sa-
Vulpine-rt-Matalas;
tuso.
45
WAN
354
WAS
Wandering--Paglibot.
Wane-r-Tuinaliimik; bumimpil; luinubay
;
Wad--Takip.
Wad-v-Takpaain; itakpan.
bumawas; humina.
bata.
Wantinga-Kulang.
Wantion-a-Malaya; pagayongayon; matigas ang nlo; tarnpalasan. V.'anton-n-Tawong malulx >g.
Wal't
Wauton-z'-Maghampaslupa; maglubog. Vv ar- Labanan; paglaban; digma; pag<lirigma; pagbabaka. War-w-Lumaban; mabaka; rnagdirigma.
V."arble-7/-Kumanta.
Warble w-Kanta.
Ward-?;-I>antayin; magbantay. Ward-7z-Silid; kuarta.
Warden -n-Taga
dainit.
puno ng
Wardrobe-n-Manga
Ware-t'
dainit; lalagyan
VVainScot-n-Dingding na kahoy.
coat-n-Cbaleco.
/--Magantay; antayin.
Wariness n-Ingat;
Warlike-rt-Bagay
sa
pagdii-igina.
ilag;
sa
VVaitreflB-n-Babayini; alila sa lames. :. \\"ai\'O r Uitiwan; ifucra; inaiwan. Wake-t Bj'kas ng sasakyan.
\\'akc-//. I'uyiit;
malakuko.
pagj)iiyat.
\\'akc-o
'
iiiinisiirj.
Wakeful-a-Magising; gising.
\\'akcii-r-< -uinising; gi^ingin.
\\';il<//
Warning
guliit.
\\'ar]>
Warp-z/-Baluktutin;
paglilmt.
In
bumaluktot.
1,,-i'ay
ng hampas;
pasial; gala;
/v-Kalialuktotan.
Walk n-Lakad;
\\";il!<
/
niag.U-inar.da;
kat>\\ iran;
ma-
\\ al l-n-I
Wall 7'Onniawa
jiadcr. \\allct n I'.ulsikot;
'>
ilagay ng dimpling
May
naging
lalagyan
jialnin.
ng
kuarla
salapi.
Warty-a-Makalago.
\\
Wander- v-Maglibot;
lumib.it.
WRA
Laba; paglalaba. \Yasher-H Makinang panlalaba;
//
WEL
magla-
Wash
laba.
Juhilin.
ii
\\\'alth
\\
Yainan; kayanianan.
inasalapi.
ealtby--Yaman; maknai-la;
rr
\\'ean
Waep-n-Putakti,
sa putakti;raapootin. -Ay; na<:ing. Waste- V-Isabog; sayangin; gastahin sa
Waspish-a Nauukol
Wast-r.
/,////.
Wear-v-Garaitin;
\\"ear n 1'agganiit;
gumasgas.
r
kaganiitanu iagsuot.;
niapagal;
naliirapan.
walang kabuluhan.
\Yaslc-rt-I.abis;
stikal;
nakasabog.
\\'i'ary-/' I'uiiiagod;
pumagal; yunianiot.
Weather n-Panabon.
Vreather-7^-Tninagal sa kabirapan.
Watch-v-Bantayin;
ngat; ingatin
magbantay;
magimai-
talibaan.
salahin;.
Watcbful-a-Masipag
ngat; \\'atch
\'-"atch
magbantay;
Weaver n-Manghahabi.
Wea/en-ft-Puyat; mahina.
gising;
nialiksi.
Water n-Tubig.
Water- r-Tubugin;
wisikan,
magdilig;
Web-w-Bahay gagamba. Webbed-a-Hindi makahiwaJay ang manga tlalii-i ng ]>aa. Wed-V, /w^.-Kinasal; kumasal; nakasal;
nagasavva; nagbalayi.
saV)iiyan.
^v ater
atery a-Matubig; basa. course n-Daan ng tubig. Waterfall --Hulugan ng tubig; paghulog
Wedding n-Kasal;
balayi; pagkabalayi.
tubig.
masisira sa tubig.
tu-
W eek-7i-Lingo.
T
sa lingo.
Waul-t'-TImiyak.
han.
Weep-v-Umiyak;
lumulia.
magnangis; magluba;
hindi
W ax-- Kalaba.
kalaba.
Wavy-o-Maalon.
bum igat.
Weight-w
r la) o; ka-
Wayfarer-n-Tawong lakad. Waylay-v-HaraDgin; humarang. Wayside--Tabi ng daan. Wayward a-Pabaya; matigas ang
Bigat; timbang; kabigatan. Weight-r-Pabigatan; patawin. Weightless a- Walan g bigat. Weighty-fl-Mabigat; malaki; mabalaga. \ eir-n-Pangharang ng tubig. ^ eird-a-Nauukol sa nuno.
(
visita.
visita.
Welcome-it Pagtangaj) n<> visita. Welcoine-T^-Taugapin ang visita; tumangap sa visita. V.'eld--Hinang. Weld-r-Hinangin; magbinang.
WHE
Welfare-/z-Kalagayan; kabutihan. Welkin-n-Langit. Well n-Balon; bukalan.
356
WHf
tuta;
batang
Well-w-Bnhos; umagos. Well-a-NYalang sakit; masaya. Well-acfe/.-Mabuti; matowid; mahusay. Well-being H-Kalagayang walang sakit; kasayahan: kabutihan. \Vell-born-a-Hindi nagbuhat sa masa-
When
ever-When so
ever-a^t;.-Kailan
man.
paano.
sa.
ma.
Well-bred-a-Magalang; mabuting ugali. Well-favored-a-Maganda. Well head-n-Bnkalan; binukalan; pinangalinga; pinagbubatan.
Well-nigh-arfc/.-Halos.
Where Where
Where Where Where Where
T
abouts-#-Lugal kinalalagyan.
as-cowj.-'Dahil
dito;
yayamung;
upang.
at -a^w.-Dahilan dito. fore-ar^u.-Dahilan dito. of-arfo.-Nang ano. on-ar^u.-Sa yaon \Vhere so ever Oft?.Saan saan; saan man.
1
pinagbnhatan;
Where
Welt-c-Lagyan ng
Wen-n-Pigwa.
gilid.
W here
Whet
T
upon.-ado.-At ngayon.
Whet-v-Ihasa.
Whet-n-Paghahasa.
W hether-conJ.-Kung.
Which ever-Which
stone-n-Asahan.
nagpunta.
West-n-Ang kalunuran. West-a-Kalunuran. \\"est-a^.-Sa gawing kaluntiran. Westerly-a-Sa kalunuran. Westerly-ar^.-Sa gawing kalunuran.
\Vestern-a-Kalunuran. West ward- West wards- arfu.-Sa gawing kalunuran. Wet-a-Basa; natigmak. Wet n-Pagkabasa. Wet-v-Basain; bumasa; matigmak. Wetness n-Pagkabasa.
W hile-?i-Panahon;
r
dali.
While adivSamantalang.
\Vliile-/;-Samantalahin.
mamnsanminsan.
Whilst-a^c.-Samantala.
W himper-n-Iyak;
T
Whack-T/-Hampaain. Wback-Ji-Hampas.
Wharf -n-Muella.
What^pro.-Ano.
What-a-Anong.
ever-m'o.-Ano man; alin man. so ever-p-o.-Ano man; alin man. so ever-a Ano mang.
Whimsical-a-Mapootin; masumpungin. Whine-v-Umiyak; dumaing; manangis. Whine-w-Ningas; daing. Whinny-v-Humuni ang kabayo. hinny-w-Huni ng kabayo. Whip-w-Latigo. Whip-v-Latiguhin; hampasin ng latigo. Whir-n-Haging; haginit. \\ "hir-t'-Humaging; humaginit. Whirl-u Umikit.
7
\Vheat-w-Trigo.
Wlieel-w-(Jnlong. Wheel-y-Ciulungin-
Whiskey-n-Wiske.
\\'liis])ei--r-P)Umulong;
magbulnngan.
WIG
Whistle-v-Sumutsot; lunnaging; humaginit.
WIT
Wild-a-Mailap; mabangis; ramo; l)angin tungak.
panutsot.
Whistle-w-Haginit; sutsnt;
Wild--Gubai
Wflder-v-Gumulo ang
\Viltlness-w-Ilap.
isip.
Whit-n-Kakaunti.
\\ hite-rt-Maputi.
Wilderness-n-Gubat; kagubatan.
White smith*?!' Man gagawa ng la White wash-72-Halo ng apog at White wash-oPahiran ng apog.
Witlow-H-Parnamaga ng mga
Whttle--Pagkayas. Whix-v Humaging; humaginit.
Whi/e-n-Haginit; haging. Who-pro.-Sino; sinosino.
a.
Wile-w-Daya; hibo; lalang; lansi. Will w-Loob; isip, lakas loob. Will-v Maibigan.
Willful-a-Matigas ang ulo; lakas loob. Willfally-arZy.-Tinalaga; sinadya.
tubig.
W in-v-Manalo;
Who
ever-W'o.-Sino man.
ma-
Windless-a Walang hangin. Wind mill-n-Makinang ipinalalakad hangin. Wind pipe-n-Lalamunan. Windo w-n Bintana. Wine-w-Alak; tinto. Wine glass-w-Kopa ng alak. Wing-n-Pakpak.
Wing-u-Pilayin.
ng
Whose
Whose-^ro.-Kanginong; kanikaninong.
so ever-/jro.- Kangino
Winged-a-May pakpak.
Wingless a- VValang pakpak. Wink-v-Kumindat; pumikit. Wink-n-Kindad; pikit. Winning-n-Panalunan. Winning-a-Mananalo. Winnow-t;-Magpahangin. Winsome a-Maganda; masaya.
Winter-?t-Taglamig.
man
kangi-
kanino man.
Who so ever-^ro.-Sino man. * Whur-w-Haging; haginit. Whur-v-Humaging humaginit. L *^ Why-odw.-Baktt; bakin; paano'kaya ang
dahilan.
Wick-w-Mitsa.
Wicked-a-Masama; malupit; hamak. Wickedness-ft Kasamaan; kalupitan. Wicker-n-Sangan muntiWide-a-Maluag; maluang; malapad; maaliwalas; tivvangwang; madalang; malawak; watak. W\de-adv.- Maluang; malapad. Wideness-n-Kalaparan; lapad; luang. Width n-Lapad; luang; kalaparan.
Wintery-a-Malamig; maginaw. Wipe-v-Pahiran; magpahid. Wire-n-Kawad. Wire-v-Lagyan ng kawad. Wiry-v-Nauukol sa kawad; malakas;
maliksi.
Wise
r
bihasa. acre-n-Ulol.
pita.
Wisp-n Munting
bigkis.
isip;
katalasan
Wight-n-Tawo. M'igwam-n-Bubo.
mangkulam.
woo
Witch craft-n-Mangkukulam.
i
358
ngaso;
WOV
Wood man--Tawong
mangangaso.
gubat;
manga-
With-prep.-Kasama ng; nans; sa; ni. AY thai rtfZt/'.-Sabaysabay; naman; gayon din.
Withal j9rep.-Kasama ng; nang; sa. With draw-r-Magrenuncia; umurong; tumangi; itiwalay; luinayo. \Yith drawal-n Pagurong; pngtangi; pagtangal.
Wood
Withe-M-Pamigkis.
ither-v-Lumanta; kunuipas. Withers-n-Batok ng kabavo. \\"ith hold-c.'-Ifuera; ibukod; huag sabihin; huag magsabi.
\N
Word
AVording-^-Pagsasalita.
salita.
W ith out-prcp.-Sa.
T
Work-z'-Magtrabajo;
V, ith
Wit
ess-a-Vlol;
mapurol ang
isip.
gumawa; pumagal.
Witty-a-Marunong;
Wive
inatalino.
lupa;
mnndo;
sangkatawohan.
lupa.
Worm-n-Uod;
bulati.
Worm-t?-Pumagal; pumagot.
Wolve8-- Manga
lobo.
kalagayan
Woman
Won-/-.
Womanish a-Parang
kind-;/-I^ahi
lang.
iiK/i.
&
p. p.-Nanalo;
tinalo.
Worship-v-Magsamba; sambabin, Worshipper n Ang sumasaml:i. Worshipful-a Dapat galangin; dapat pnrihin.
Wonder-n-Pamamangha; pagtataka.
Wonder 7/-Mamangha;
taka; niagaling na
niagtaka.
Worst -a-Kasamasamaan.
Wonderful-d-Makamamangha;
lubha.
magta-
Worst-n-Ang masama sa
Worrft-w-Supilin;
laliat.
pasukuin;
marajtatin.
manalo.
Worsted-n-Torcillo.
Wurth
7'-Maging;
Wont--Kaugalian; paguugali.
Woo-t'-Lumigavv;
kod,
Worth-w-Halaga,
inagling-
lumingkod;
Wooer-n-Ang nnglilingkod.
Wood n-Kahoy;
W(ii)d-7'-TuniulM)
kalap.
Woodbine-)/- lUilnklak.
Wood
Worthy a-Nararapal; ma.r.patin. Would-'-- Kaya; ba. Wnuiil-//-Sugat; bugbog; liiwa; laga. Wonnd-y-Sugatin; sumugat; buglnigin; l>agb:igin; hiwain. Woiind-7'. <iit]>. <V' ]>. y'.-lnikid. \\'ove ?'. imp.-Hinabi; humabi.
Woven
-i'.
p. ^.-Hinabi
na;
nakahabi.
YEA
Wrangle-y-Magtalo;
basagulo;
359
mag-
YET
makipagtalo; inagusap.
tal<>;
Wrangle
H-l'sap;
l>asagnl<>.
Wrap-7'-I>alntin;
palupntin; magkidkid;
Wrintlo
tanini
ng
loob.
\Vrinkly-r/.-Makunot; niakululxit. Wrist-j/ Kaniau; inanika nj> kamay. \Yrist band-n Painigkis sa kainay.
VVrit-n-Sulat;
Wrathful-o-Magalit.
Wivak-r-Hapisin; gavvin. Wreath-n-Putdng. Wreath-?;- Paniuton; putungin. Wreck-v-Sirain. Wrecksn-Pagkasira; kasiraan. Wrench-n-Birador; pangpaikit.
Wrench-Tv'-Pih.itin; batakin.
kasulatan. Write-v-Sumulat.
\\'ritcM'-n-Ta^a sulat.
\Yrithe-r-KumiIos
:
ina.irhirap.
Wrest-v-Agawin; pilipitin. Wrestle-u-Magbuno; sumungab. Wrestle w- Bun uh an; buno; wungaban. \Vresfler-?i-Ang marunong niagbuno.
suinu-
Wriggle-c-Kuriilds; gunialaw.
\Vye-w-Ang
titik
Y.
matigas.
Yelk--Pula ng
itlog.
Yap--Sigaw;
1
tahol.
Yard
stick-w-Bara.
Yarn-n-Pisi na malambot; estambre. Yataghan-n-Panaksak ng tnrko. Yaup-t>-Umiyak parang bata; sumigaw. Yaup-w-Sigaw iyak. Yawl-v-Umiyak sumigaw; nmangil. Yawn-v-Humikab; maghikal). Yawn-w-Hikab; hi^rab.
Ye-^>'o.-Ika\v;
Yellow -w-Dilavv; kulay dilaw. Yellow bird-w-Ibong na madilaw. Yellow hammer--Ibong na madilaw
dibdib.
kayo.
tango.
Yea-a^7/.-Oo; oopo;
may
isang taon
ang edad.
Year]y-a<fo/.-Sa
man.
ZER
Yet-conj.-Datapnat; ngunit; b a g a in a n yamang; baukod pa sa ito. Yield-^-Pumayag; sumuko; umani.
;
360
You-proj9.-Ika\v;
ZYG
kay6.
Yield-n-Ani.
Yoke n-Singkaw;
pagkaalipin; kahirapan. Yoke-v-Isingkaw; singkawin. Yokefellow-Yokemate -n-Kasama. Yolk-n-Pula ng itlog Yon-a-Iyan; iyon. Yon-wfa/.-Diyan; doon.
t
Young-a-Binata; bata pa; mura. Young-n-Inakay; ang anak. Youngish-a-Bata pa; hindi pa matanda. Youngister-n-Bata; binata. Yourjwv-Iyo; inyo; mo; ninyo. Your self-^ro-Iyong sarili; sarili mo;
ikav
rin.
Yule-n-Kuaresma.
Ywis-affa/.-Oo;totoo;tama;siguro;marahil.
kaningasan;
Zealot-#-Ta\vong maoipag na lublia; tawong napakasipag. Zealotry -n Kasipagan. mainit ang loob; Zealous-a-Masipag;
Zig/ag-^-Lumikoliko; lumakad ng
koliko.
Zinc-Ji
i>ali-
langit.
ZonenLugar; pamigkis.
Zounds-mfcr-Lintok. Zygoma-n Si hang; panga. Zy^(jmatic-a-Nauukol sa sibang
]>anga.
sa
Zero-n-Zero.
MAIN CIRCULATION RETURN TO ^ ALL BOOKS ARE SUBJECT TO RECALL RENEW BOOKS BY CALLING 642-3405
4 1QQ4