RAVNOTEA U

OTOPINAMA ELEKTROLITA
KONSTANTA DISOCIJACIJE,
IONSKI PRODUKT VODE,
pH i PUFERI
seminar

I.
IZRAAVANJE
KONCENTRACIJE H
+
IONA
mjera kiselosti nekog sustava


koncentracija: c(H
+
) ili [H
+
]

neutralna otopina c(H
+
) = c(OH
-
)
kisela otopina c(H
+
) > c(OH
-
)
lunata otopina c(H
+
) < c(OH
-
)
pH
pH skala
Kisela otopina: [H
+
] > 10
-7
mol dm
-3
; [OH
-
] < 10
-7
mol dm
-3

Lunata otopina: [H
+
] < 10
-7
mol dm
-3
; [OH
-
] > 10
-7
mol dm
-3

[H
+
]/mol dm
-3
= 10
-pH
pH = -log ([H
+
] /mol dm
-3
)
pOH= -log ([OH
-
] /mol dm
-3
)

pH + pOH = pKw = 14
pH |H
+
| |OH
-
| pOH
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
10
0
10
-1
10
-2
10
-3
10
-4
10
-5
10
-6
10
-7
10
-8
10
-9
10
-10
10
-11
10
-12
10
-13
10
-14
10
-14
10
-13
10
-12
10
-11
10
-10
10
-9
10
-8
10
-7
10
-6
10
-5
10
-4
10
-3
10
-2
10
-1
10
0
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Jako kiselo





Slabo kiselo
Neutralno
Slabo lunato





Jako lunato
II.
IONSKI PRODUKT VODE
IONSKI PRODUKT VODE
IONIZACIJA VODE
oksonijevi i hidroksidni ioni

H
2
O H
+
+ OH
-
pH + pOH = pKw = 14
K
w
= c(H
+
) c(OH
-
)
K
w
= 110
-14
mol
2
dm
-6
pri 25 C
pH = - log (|H
+
|/moldm
-3
)
Ionski produkt vode:
H
2
O ima amfotermna svojstva
(ponaa se i kao kiselina i kao baza)
autoprotoliza tj. disocijacija vode moe se
prikazati jednadbom: H
2
O H
+
+ OH
-

H
+
ion u vodenoj otopini hidratiziran, te se
nalazi u obliku H
3
O
+

Konstanta ravnotee K(H
2
O) = ?
K(H
2
O) =
K(H
2
O)|H
2
O| = |H
+
||OH
-
|

K
w
= |H
+
||OH
-
|
pri 25 C: K
w
= 110
-14
mol
2
/dm
6
pri 0 C: K
w
= 0,6910
-14
mol
2
/dm
6
pri 100 C: K
w
= 47,610
-14
mol
2
/dm
6

Logaritmiranjem i mnoenjem izraza s -1 dobije se:
-log (K
w
) = -log |H
+
| - log|OH
-
|
14 = pH + pOH
|H
+
| |OH
-
|
|H
2
O|
const.
RELACIJE
K
w
= |H
+
||OH
-
|
14 = pH + pOH
OMOGUUJU DA SE IZ POZNATE
KONCENTRACIJE H
+
IONA IZRAUNA
KONCENTRACIJA OH
-
IONA (pOH), I
OBRNUTO.
JAKE, SLABE I VRLO SLABE
KISELINE
HA
H
+
A
-
HA
HA H
+
A
-
HA HA H
+
A
-
prije ionizacije
u ravnotei
o = 1
predavanje o acido-baznoj ravnotei i hidrolizi
soli:
jedna otopljena tvar

ravnotea u otopinama s dvije otopljene tvari,
koje sadre istovrsni ion (kation ili anion)
zajedniki ion
STUPANJ IONIZACIJE KISELINA
Kiseline u vodenim otopinama ioniziraju (disociraju) na
oksonijeve ione i ione kiselinskog ostatka.


STUPANJ IONIZACIJE ( )
pokazuje udio molekula koje ioniziraju na
ione u polarnom otapalu.
molekula broj ukupan
molekula h ionizirani broj


= o
UINAK ZAJEDNIKOG IONA
CH
3
COONa(s) CH
3
COO
-
(aq) + Na
+
(aq)

CH
3
COOH(aq) CH
3
COO
-
(aq) + H
+
(aq)

jaki elektrolit;
u potpunosti disocira
slaba kiselina;
djelomino disocira
ravnotea se pomie ulijevo;
smanjena konc. H
+
iona
ZAJEDNIKI ION

otopina koja sadri i CH
3
COOH i CH
3
COONa
biti e manje kisela od otopine koja sadri
samo CH
3
COOH kod iste koncentracije
III.
PUFERI
neznatno mijenjaju svoj pH dodatkom
kiselina ili baza
smjese:
SLABIH KISELINA I NJIHOVIH SOLI
ili
SLABIH BAZA I NJIHOVIH SOLI

PUFERI
ZADACI
ZADATAK 1.
Koliki je pH vodene otopine
klorovodine kiseline u kojoj je
izmjerena mnoinska
koncentracija oksonijevih iona
2 10
-3
mol dm
-3
pri 25 C?

[H
+
] = 2 10
-3
mol dm
-3

pH = -log [H
+
] /mol dm
-3
pH = -log 2 10
-3
mol dm
-3
/mol dm
-3

pH = - (-2,7) = 2,7
ZADATAK 2.

Koliki je pH otopine u kojoj je
koncentracija hidroksidnih iona
10
-2
mol dm
-3
pri 25 C?


[OH
-
] = 10
-2
mol dm
-3

pOH = -log [OH
-
] /mol dm
-3
pH + pOH = 14
pOH = -log [OH
-
] /mol dm
-3

pOH = -log [10
-2
] mol dm
-3
/mol dm
-3
pOH = 2
pH + pOH = 14
pH = 14 pOH = 14 2 = 12
pH = 12
ZADATAK 3.
Pri 37 C koncentracija oksonijevih iona
u krvi jest oko 4 10
-8
mol dm
-3
.
Izraunajte koncentraciju hidroksidnih
iona u krvi pri toj temperaturi i
odredite je li krv kisela, bazina ili
neutralna.
c(H
+
) = 4 10
-8
mol dm
-3
K
w
(37 C) = 2,39 10
-14
mol
2
dm
-6
c(OH
-
) = ?

K
w
= c(H
+
) c(OH
-
)

c(H
+
) = 4 10
-8
mol dm
-3
c(OH
-
) = K
w
/ c(H
+
)

c(OH
-
) =

c(OH
-
) = 5,98 10
-7
mol dm
-3

Koncentracija hidroksidnih iona vea je od
koncentracije oksonijevih iona, to znai da je
krv bazina.

2,39 10
-14
mol
2
dm
-6
4 10
-8
mol dm
-3
ZADATAK 4.
Koliki je pH otopine ako je
koncentracija oksonijevih iona u
otopini 10
-9
mol dm
-3
?
c(H
+
) = 10
-9
mol dm
-3

pH = ?
pH = -log [H
+
] /mol dm
-3


pH = -log [H
+
] /mol dm
-3
pH = -log (1 10
-9
)

prema definiciji logaritma vrijedi relacija: x = 10
logx


10
-pH
=

10
-9
pH = 9

ZADATAK 5.
Koliki je pOH otopine ako je [H
+
] = 1 10
-5

mol dm
-3
?
[H
+
] = 1 10
-5
mol dm
-3
pOH = ?

pH = -log [H
+
] /mol dm
-3
pH = 5
pH + pOH = 14
pOH = 14 pH
pOH = 14 5 = 9

ZADATAK 6.
Koliki je pH vodene otopine natrijeva
hidroksida ako je otopina pripremljena
otapanjem 2,50 g NaOH u 500 mL otopine pri
25 C?
m (NaOH) = 2,50 g
V(otopine) = 500 mL = 0,5 dm
3
pH = ?

c = n / V
c = m / MV

pOH= -log [OH
-
] /mol dm
-3

pH + pOH = 14


c (NaOH) = n (NaOH) / V (NaOH)
c (NaOH) = m (NaOH) / M (NaOH) V
c (NaOH) = 2,50 g / 40 gmol
-1
0,5 dm
3
c (NaOH) = 0,125 mol dm
-3
pOH = -log [OH
-
] /mol dm
-3
pOH = - log |0,125 mol dm
-3
|/mol dm
-3
pOH = 0,90
pH + pOH = 14
pH = 14 0,90 = 13,1
pH = 13,1

ZADATAK 7.
Izraunajte pH otopine u kojoj je
mnoinska koncentracija hidroksidnih
iona 2,5 10
-5
mol dm
-3
pri

25 C.
c(OH
-
) = 2,5 10
-5
mol dm
-3
pH = ?

K
w
= |H
+
||OH
-
| = 110
-14
mol
2
dm
-6
pK
w
= pH + OH
pOH = -log |2,5 10
-5
|mol dm
-3
/mol dm
-3
pOH = -(-4,6) = 4,6
pH = pK
w
pOH = 14 4,6 = 9,4
ZADATAK 8.
pH-metrom je izmjereno da je pH neke
otopine 6,8. Kolika je koncentracija H
+
i
OH
-
iona? Koliki je pOH te otopine?

pH = -log (|H
+
|)/moldm
-3

K
w
= |H
+
||OH
-
| = 110
-14
mol
2
dm
-6
pK
w
= pH + OH

pH = -log (|H
+
|)/moldm
-3
log (|H
+
|)/moldm
-3
= -pH
log (|H
+
|)/moldm
-3
= -6,8
log (|H
+
|)/moldm
-3
= 0,2 - 7
|H
+
|

= 10
0,2
x 10
-7
moldm
-3
|H
+
|

= 1,585

x 10
-7
moldm
-3
|OH
-
|

= Kw/ |H
+
|

|OH
-
|

= 110
-14
mol
2
dm
-6
/ 1,585

10
-7
moldm
-3

|OH
-
|

= 0,6 10
-7
moldm
-3
pH + pOH = 14
pOH = 14 pH = 14 6,8 = 7,2

ZADATAK 9.
Izraunajte pH otopine pri

25 C koja e
nastati otapanjem klorovodika u vodi ako
je mnoinska koncentracija dobivene
otopine 6,5 10
-3
mol dm
-3
.
c(HCl) = 6,5 10
-3
mol dm
-3
pH = ?
HCl(aq) je jaka kiselina; potpuno e disocirati.

HCl(aq) H
+
(aq) + Cl
-
(aq)
pH = -log [H
+
] /mol dm
-3


pH =


pH = -(-2,19) = 2,2

-log |6,5 10
-3
|mol dm
-3
mol dm
-3
ZADATAK 10.
Razrjeivanjem koncentrirane HNO
3

pripremljena je 0,30 M otopina.
Izraunajte |H
3
O
+
|, pH, |OH
-
| i pOH u toj
otopini kod 25 C.
HNO
3
je jaka kiselina!

|H
3
O
+
| = 0,30 M
pH = - log |H
3
O
+
|
pH = - log 0,30 = 0,52

|OH
-
| = = = 3,3 10
-14
M

pOH = - log(3,3 10
-14
) = 13,48
K
w
|H
3
O
+
|
110
-14
0,30
ZADATAK 11.
Kolika je koncentracija vodikovih iona i
koliki je pH u otopini octene kiseline
koncentracije 0,1 mol dm
-3
? Pri sobnoj
temperaturi stupanj disocijacije
kiseline u otopini jest 0,0134.
|H
+
| = c o = 0,1 mol dm
-3
0,0134
|H
+
| = 1,34 10
-3
mol dm
-3

pH = - log 1,34 10
-3
mol dm
-3

pH = - log 1,34 + 3 = -0,127 + 3 = 2,87
ZADATAK 12.
Izraunajte konstantu ionizacije za
duikastu kiselinu (HNO
2
), ako je
koncentracija otopine 0,1 mol dm
-3
, a
kiselina je 6,5 % ionizirana.
c(HNO
2
) = 0,1 mol dm
-3
o = 6,5%
K
a
= ?
HNO
2
(aq) H
+
(aq) + NO
2
-
VRIJEDNOSTI RAVNOTENIH KONCENTRACIJA:
c(HA)/moldm
-3
c(H
+
)/moldm
-3
c(A
-
)/moldm
-3
poetak c(HA) 0 0
promjena -x +x +x
u ravnotei c(HA) x x x

K
a
=

poetak 0,1 0 0
promjena -0,0650,1 +0,0650,1 +0,0650,1
u ravnotei 0,1 6,510
-3
6,5 10
-3
6,5

10
-3



Ka =


K
a
=
c(H
+
)c(NO
2
-
)
c(HNO
2
)
x
2
c(HA) - x
6,510
-3
mol dm
-3
6,510
-3
mol dm
-3
(0,1 - 6,510
-3
) moldm
-3
c(HNO
2
) = (0,1-0,0065) moldm
-3
= 0,0935 moldm
-3
~0,1 mol dm
-3



K
a
=


K
a
= 4,2 10
-4
mol dm
-3
(6,5 10
-3
mol dm
-3
)
2
0,1 mol dm
-3
ZADATAK 13.
Koliki je pH otopine cijanidne kiseline
koncentracije c(HCN) = 1 mol dm
-3
, ako je
njena koncentracijska konstanta disocijacije
K
HCN
= 7,9 10
-10
mol dm
-3
?

HCN H
+
+ CN
-

K
HCN
=
|H
+
||CN
-
|
|HCN|
|H
+
||CN
-
|
|HCN|
= 7,9 10
-10
moldm
-3
U stanju ravnotee:
|H
+
| = x mol dm
-3
|CN
-
| = x mol dm
-3
|HCN| = 1 - x mol dm
-3

Iz jednadbe disocijacije proizlazi:

7,9 10
-10
=

x
2
1-x
Iz veliine konstante disocijacije vidimo da je HCN vrlo slabo
disocirana kiselina. Koncentracija u stanju ravnotee se malo
razlikuje od polazne koncentracije.
Raun stoga moemo pojednostaviti i uzeti da je
ravnotena koncentracija jednaka 1 mol dm
-3
.
x
2
= 7,9 10
-10
x = 2,8 10
-5
|H
+
| = |CN
-
| = 2,8 10
-5
mol dm
-3

pH = - log (|H
+
|/mol dm
-3
)
pH = - log ( 2,8 10
-5
) = -(0,45 5) = 4,55
ZADATAK 14.

Koliki je pH acetatnog pufera u kojem je
koncentracija natrijevog acetata 0,036
mol dm
-3
a koncentracija octene kiseline
0,164 mol dm
-3
?
pK za octenu kiselinu iznosi 4,74.
pH = pK + log
|sol|
|kis|
pH = 4,74 + log


pH = 4,74 + log 0,2195 = 4,74 0,66
pH = 4,08
0,036 mol dm
-3
0,164 mol dm
-3
ZADATAK 15.

Koliki je omjer |H
2
CO
3
|/|NaHCO
3
| u
karbonatnom puferu iji je pH 7,4?
pK za karbonatnu kiselinu iznosi 6,1.
pH = pK + log
|sol|
|kis|
7,4 = 6,1 + log


log = 7,4 6,1 = 1,3


|H
2
CO
3
|/|NaHCO
3
| = 1/20
|NaHCO
3
|
|H
2
CO
3
|
|NaHCO
3
|
|H
2
CO
3
|
ZADATAK 16.
Koji volumen otopine CH
3
COOH koncentracije
0,2 mol dm
-3
treba dodati u 40 cm
3
otopine
CH
3
COONa koncentracije 0,2 mol dm
-3
da bi
nastala puferska smjesa imala pH 5,33? pK za
octenu kiselinu iznosi 4,74.
Kod otopina istih koncentracija omjer koncentracija
soli i kiseline puferske smjese moe se zamijeniti
omjerom volumena otopina soli i kiseline pa piemo:
pH = pK + log
V
sol
V
kis
5,33 = 4,74 + log

5,33 = 4,74 + log

5,33 4,74 = log 40 log V
HAc
/cm
3
0,59 = log 40 - log V
HAc
/cm
3
log V
HAc
/cm
3
= log 40 0,59 = 1,60 0,59
log V
HAc
/cm
3
= 1,01
V
HAc
/cm
3
= 10,3
V
NaAc
/cm
3
V
HAc
/cm
3
40
V
HAc
/cm
3
ZADATAK 17.
Priprema pufera.


Potreban nam je karbonatni pufer pH 10,00
za kemijske pokuse. Koliko grama Na
2
CO
3

treba dodati u 1,5 L svjee pripremljene
0,20 M otopine NaHCO
3
kako bi se pripremio
pufer?

K
a
= 4,7 x 10
-11
mol / L
odabran konjugirani par
HCO
3
-
kiselina/ CO
3
2-
baza
odabran volumen i koncentracija HCO
3
-

moramo pronai omjer komponenata
koji daje pH 10,00 i masu Na
2
CO
3
kojeg
treba otopiti
1. konverzija pH u |H
+
|
2. iskoristimo izraz za K
a
kako bi izraunali
potrebnu |CO
3
2-
|
3. volumen mnoina potrebnih CO
3
2-
4. molarna masa masa
|H
+
| = 10
-pH
= 10
-10,00
= 1,0 x10
-10
M
HCO
3
-
(aq) + H
2
O(l) H
3
O
+
(aq) + CO
3
2-
(aq)

K
a
=

[CO
3
2-
] =


[CO
3
2-
] =
[H
3
O
+
][CO
3
2-
]
[HCO
3
-
]
K
a
[HCO
3
-
]
[H
3
O
+
]
(4,7 x 10
-11
)(0,20)
1,0 x 10
-10
[CO
3
2-
] = 0,094 M
n(CO
3
2-
) =(1,5 L x 0,094 mol CO
3
2-
)/1L
n(CO
3
2-
) =0,14 mol
m(Na
2
CO
3
) = 0,14 mol x 105,99 gmol
-1
m(Na
2
CO
3
) = 15 g
ZADATAK 18.
Koliki je kapacitet pufera iji se pH
mijenja od 7,16 na 7,81 dodatkom 16 cm
3

otopine natrijeva hidroksida koncentracije
c = 0,01 mol dm
-3
u 14 cm
3
pufera?

C
pufera
= =
n
NaOH

pH V
c
NaOH
V
NaOH

pH V
pufera

C
pufera
=
0,01 moldm
-3
1610
-3
dm
3
(7,81 7,16) 14 10
-3
dm
3
C
pufera
=

C
pufera
= 1,76 10
-2
mol dm
-3



C
pufera
= 0,0176 mol dm
-3
1610
-5
mol

0,651410
-3
dm
3
ZADATAK 19.
Koliki je pH otopine koja sadri octenu
kiselinu u koncentraciji c = 0,5 mol dm
-3
i
10 g natrijeva acetata u 250 cm
3
?
K
k
(CH
3
COOH) = 1,8510
-5
mol dm
-3
|H
+
| = K
k


|H
+
| = K
k
(CH
3
COOH)

c(CH
3
COONa) = =

c(CH
3
COONa) = 10 g / (82 g mol
-1
0,25 dm
3
)
c(CH
3
COONa) = 0,488 moldm
-3

c
kiseline
c
soli

c(CH
3
COOH)
c(CH
3
COONa)
n (CH
3
COONa)
Votop.
m (CH
3
COONa)

M(CH
3
COONa)Votop.
|H
+
| = 1,8 10
-5
mol dm
-3



|H
+
| = 1,84 10
-5
mol dm
-3

pH = 4,74

0,5 mol dm
-3
0,488 mol dm
-3
ZADATAK 20.
Izraunajte pH otopine 1 10
-8
mol dm
-3
HCl u vodi.
?!
HCl H
+
+ Cl
-
n(H
+
) = n(HCl)
c(H
+
) = c(HCl) = 1 10
-8
moldm
-3
pH = -log |H
+
| = -log (1 10
-8
) = 8
Kako moemo dobiti lunatu otopinu
otapanjem jake kiseline u neutralnoj vodi?
POGREAN RAUN I POGREAN REZULTAT!
1. Koncentracija kiseline je vrlo niska.
2. Ne moemo zanemariti disocijaciju vode.

c(H
+
)
iz vode
= c(OH
-
) (H
2
O H
+
+ OH
-
)
c(H
+
)
iz HCl
= c(HCl) (HCl H
+
+ Cl
-
)

c(H
+
)
ukupna
= c(H
+
)
iz vode
+ c(H
+
)
iz HCl

c(H
+
)
ukupna
= c(OH
-
) + 110
-8
moldm
-3


K
w

= |H
+
||OH
-
|
1 10
-14
= |c(OH
-
) + 110
-8
| c(OH
-
)
1 10
-14
= c(OH
-
)
2
+ 110
-8
c(OH
-
)

c(OH
-
)
2
+ 110
-8
c(OH
-
) - 1 10
-14
= 0

ax
2
+ bx + c = 0

X
1,2
=


-b b
2
4ac
2a
c(OH
-
) = 9,510
-8
moldm
-3
pOH = -log (9,510
-8
)
pOH = 7,02

pH + pOH = 14
14 - 7,02 = 6,98
pH = 6,98
ZADATAK 21.
Izraunajte
a) pH otopine koja sadri 0,20 M
CH
3
COOH i 0,30 M CH
3
COONa.
b) Kakav bi bio pH 0,20 M otopine
CH
3
COOH ukoliko u njoj ne bi bilo
soli?
K
a
= 1,8 x 10
-5
mol dm
-3
NaAc je jaki elektrolit koji u potpunosti
disocira u otopini:
CH
3
COONa(s) CH
3
COO
-
(aq) + Na
+
(aq)
0,30 M 0,30 M
|CH
3
COOH| = 0,20 M |CH
3
COO
-
| = 0,30 M

K
a
=


|H
+
||A
-
|
|HA|
a)
K
a
=

|H
+
| =

|H
+
| =

pH = - log |H
+
| = -log (1,2 x 10
-5
) = 4,92
|H
+
||CH
3
COO
-
|
|CH
3
COOH|
K
a
|CH
3
COOH|
|CH
3
COO
-
|
(1,8 x 10
-5
)(0,20)
0,30
Alternativno
(koritenjem Henderson-Hasselbalchove jednadbe):
pK
a
= -log K
a
= -log (1,8x10
-5
) = 4.74

pH = pK
a
+ log

pH = 4,74 + log

pH = 4,74 + 0,18 = 4,92
|CH
3
COO
-
|
|CH
3
COOH|
0,30 M
0,20 M
|H
+
| = 1,9 x 10
-3
M
pH = -log (1,9 x 10
-3
) = 2,72

pH ukoliko sol NaAc nije prisutna 2,72
pH uz dodatak soli 4,92

Prisustvo zajednikog iona CH
3
COO
-

sprjeava ionizaciju kiseline HAc.
b)
domaa zadaa
= 1,8 10
-5


x
2
= 1,8 10
-5
(0,2 x)
x
2
= 1,8 10
-5
0,2 - 1,8 10
-5
x
x
2
+ 1,8 10
-5
x - 3,6 10
-6
= 0
x
1,2
= .......
b)
x
2
Koncentracija H
+
iona dobije se
rjeavanjem kvadratne jednadbe.
0,2 - x
ZADATAK 22.

Kolika je koncentracija acetatnih iona u
otopini tehnike octene kiseline
koncentracije 0.05 mol dm
-3
, ako je u toj
otopini izmjeren pH = 3?
K(CH
3
COOH) = 1,75 10
-3
mol dm
-3


[CH
3
COO
-
] = ?

pH = -log [H
+
] /mol dm
-3
[H
+
] = 10
-pH
= 0,001 mol dm
-3
CH
3
COOH CH
3
COO
-
+ H
+


| | | |
| | COOH CH
H COO CH
K
COOH CH
3
3
3
+

=
) (
| |
| |
| |
+

=
H
COOH CH K
COO CH
COOH CH 3
3
3
) (
| | | | | | COOH CH K H COO CH
COOH CH 3 3
3
=
+
) (
| |
| |
3 4
3
3
3 3 5
3
10 75 8
001 0
05 0 10 75 1

=

=
moldm COO CH
moldm ,
moldm , moldm ,
COO CH
,

ZADATAK 23.

Izraunajte pH otopine u kojoj je
koncentracija H
+
-iona 0,04 mol/dm
3
.
Kolika je koncentracija OH
-
-iona i
pOH otopine?

[OH
-
] = ?
pOH = ?

pH = -log [H
+
] = -log [0,04] = -(-1,4) =1,4
pOH = 14 pH = 14 1,4 = 12,6

[OH
-
] = K
w
/[H
+
] = 110
-14
mol
2
dm
-6
/0,04moldm
-3
[OH
-
] =2,5 10
-13
mol dm
-3

ZADATAK 24.

Izraunajte konstantu disocijacije
amonijevog hidroksida koji je u
otopini koncentracije 0,1 mol/dm
3

1,3 % disociran. Kolika je
koncentracija H
+
i OH
-
iona?
K(NH
4
OH) = ?
[H
+
] = ?
[OH
-
] = ?
[NH
4
OH
disoc
] = [NH
4
OH
po
] 0,013
[NH
4
OH
disoc
] = 0,1 mol/dm
3
0,013 = 0,0013 mol/dm
3

| |
| |
1,3% 100%
OH NH
OH NH
po 4
disoc 4
= =
| |
| |
0,013
OH NH
OH NH
po 4
disoc 4
=
| | | |
| |
3 5
3
3 3
10 69 1 mol/dm
mol/dm
mol/dm mol/dm
K

+
=

= ,
0,1
0,0013 0,0013
OH) (NH
4
OH NH
OH NH
4
4
[NH
4
OH disoc.] = [NH
4
+
] = [OH
-
]= 0,0013 mol/dm
3
[OH
-
]= 0,0013 mol/dm
3

[H
+
] = K
w
/[OH
-
] = 110
-14
mol
2
/dm
6
/ 0,0013 mol/dm
3
[H
+
] = 7,6910
-12
mol/dm
3
ZADATAK 25.

Izraunajte pH u 1M otopini mravlje
kiseline.
K(HCOOH) = 1,77 10 -4 mol /dm
3

Koliki je pK te kiseline?


pH = ?
pK
(HCOOH)
= ?
c(HCOOH) = 1M = 1 mol/dm
3
HCOOH HCOO
-
+ H
+
1-x x

x








| || |
| |
x 1
x
2

=
=
+
x 1
x x
)
HCOOH
H HCOO
(HCOOH
(HCOOH)
K
K

0 K x K x
x K K x
(HCOOH) (HCOOH)
2
(HCOOH) (HCOOH)
2
= +
=
x
2
+ 1,7710
-4
mol/dm
3
x - 1,77 10
-4
mol/dm
3
= 0
x = 0,0132 mol/dm
3


[H
+
] = x = 0,0132 mol/dm
3
pH = -log [H
+
] = 1,879

pK = -log [K] = 3,75
ZADATAK 26.

Koliki pH ima puferska otopina prireena mijeanjem 1
mola natrijevog hidrogenfosfata i 0,5 mola natrijevog
fosfata ako su konstante disocijacije fosfatne kiseline:
K
1
= 7,52 10
-3
mol/dm
3
, K
2
= 6,31 10
-8
mol/dm
3
,
K
3
= 1,26 10
-12
mol/dm
3
?

c(Na
3
PO
4
) = 0.5 mol dm
-3

c(Na
2
HPO
4
) = 1.0 mol dm
-3

K
1
= 7,52 10
-3
mol/dm
3
K
2
= 6,31 10
-8
mol/dm
3

K
3
= 1,26 10
-12
mol/dm
3

pH = ?
3
3
4
2
4
2
2
4 4 2
1 4 2 4 3
K PO H HPO
K HPO H PO H
K PO H H PO H
+
+
+
+
+
+
| | | |
| |
| |
| |
| |

=
3
4
2
4 3
2
4
3
4
3
PO
HPO K
H
HPO
PO H
K
| |
| | 11,6 H log pH
mol/dm 10 2,52
mol/dm 0,5
mol/dm 1 mol/dm 10 1,26
H
3 12
3
3 3 12
= =
=

=
+

+
U kakvu omjeru treba pomijeati
octenu kiselinu i natrijevu sol
octene kiseline da bi se priredila
puferska otopina iji je pH 4,6?
K(CH
3
COOH) = 1,75 10
-5
mol dm
-3
PISMENI ISPIT 1.primjer
4,6 = 4,75696 + log

- 0,15696 = log

0,15696 = - log

10
0,15696
=

1,4354 =
kiselina
sol
c
c
c(sol)
c(kiselina)
c(sol)
c(kiselina)
c(kiselina)
c(sol)
15696 , 0
10

c(sol)
c(kiselina)
c(kiselina)
c(sol)
Naite pH puferske otopine koja
sadri 1 mol dm
-3
amonijevog
hidroksida i 0,4 mol dm
-3
amonijevog
klorida.
K(NH
4
OH) = 1,79 10
-5
mol dm
-3

|OH-| = c(NH
4
OH) K(NH
4
OH) / c(NH
4
Cl)
|OH-| = 1,7910
-5
/ 0,4 = 4,47510
-5
mol dm
-3
pOH = 4,35
pH = 9,65
PISMENI ISPIT 2.primjer