You are on page 1of 25

E DREJTA E PUNES

OBJEKTI I TE DREJTES SE PUNES


Objekt i te drejtes se punes jane maredheniet e varura te punes.E drejta
e punes percaktohet si e drejte qe rregullon,administron maredheniet
qe lindin nga kryerja e nje pune te varur,kryerja e nje pune per llogari te
tjetrit.Ne Republiken e Shqiperise e drejta e punes percaktohet si teresia
e normave juridike qe ne kushtet e shoqerise sone
demokratike,rregullon maredheniet e varura te punes. Sipas
legjislacionit tone e drejta e punes si dege e se drejtes rregullon
maredheniet e punes ne te cilat punemarresi merr persiper te ofroje
punen ose sherbimin e vet ne kuader te organizimit dhe te urdherave te
nje personi tjeter te quajtur punedhenes i cili merr persiper te paguaje
nje shperblim.
E drejta e punes percakton lindjen,ndryshimin,shuarjen e maredhenieve
te punes,te punemarresve,sanksionon kohen e punes e te pushimit te
tyre,sistemet e shperblimit te punes(pagat),percakton masat e
detyrueshme te punes,rregullat e pergjegjesise disiplinore dhe pasurore
te punemarresit per shperblimin e demit gjate maredhenieve te
punes,menyren e zgjidhjes se mosmareveshjeve te punes etj.
Puna eshte nje veprimtari e ndergjegjshme dhe e vullnetshme,e
natyrshme por e mundimshme per faktin se ajo permban perpjekje per
krijimin ose per punimin e nje vepre te dobishme,materiale ose jo
materiale.Ndersa nga pikepamja terminologjike puna nenkupton se pari
veprimtarine prodhuese domethene kryerjen e nje pune te caktuar dhe
se dyti rezultatin e kesaj veprimtarie,pra punen e kryer,punen e
perfunduar me sukses.Puna percaktohet si sherbim,zbatim i aftesise
mendore ose fizike,ajo percaktohet si veprimtari humane,me dore ose
intelektuale qe ushtrohet ne drejtim te nje rezultati te dobishem te
1

caktuar si perpjekje e rregulluar me ligj.Pra puna nga natyra e saj eshte


materiale ose intelektuale.Por jo cdo pune e kryer perben nje
maredhenie pune ne kuptimin shkencor te se drejtes se punes,p.sh. ai qe
punon per llogari te tij,per interes te tij pa kerkuar pune te varur dhe
vete quhet punojes i pavarur (fermeri,artizani,tregtari i vogel etj.) keto
nuk kane asnje lidhje me te drejten e punes,puna e tyre rregullohet me
dispozita te vecanta.

MBROJTJA NE PUNE
Mbrojtja ne pune perfaqeson teresine e masave
teknike,shendetesore,organizative dhe shoqerore qe synojne sigurimin
e kushteve sa me te pershtatshme ne parandalimin e aksidenteve ne
pune,te semundjeve profesionale dhe te semundjeve te
pergjithshme.Mbrojtjen ne pune e gezojne te gjithe punemarresit qe
jane ne maredhenie pune.
Sipas nenit 39 te kodit te punes:
1- Punedhenesi per te parandaluar aksidentet dhe semundjet
profesionale duhet te percaktoje qarte rregullat e sigurimit
teknik.Punedhenesi duhet te vendose sinjale te dallueshme qarte
ne cdo vend pune, qe paraqet rrezik per jeten dhe shendetin e
punemarresve .
2- Punedhenesi duhet te paguaje diferencen midis demit dhe
shperblimit qe merr punemarresi nga sigurimet shoqerore kur
aksidenti ose semundja profesionale eshte pasoje e fajesise se
rende te punedhenesit.
3- Kur punedhenesi nuk ka regjistruar punemarresin ne sigurimet
shoqerore, ai duhet te perballoje te gjitha shpenzimet qe ka bere
punemarresi si rezultat i aksidentit ose semundjes profesionale,si
dhe te gjitha demet e bera si pasoje e mos regjistrimit.
2

Punemarresi duhet te respektoje me perpikmeri masat e sigurimit


teknik dhe higjenosanitare ne menyre qe te mbroje shendetin e tij.Sipas
nenit 44 te kodit te punes punemarresi duhet te zbatoje masat e
parashtruara nga punedhenesi dhe ta informoje ate ne rast veshtiresie
ne zbatimin e tyre.

-Sistemi i dispozitave ne pune,dispozitat i ndajme ne dispozita te


pergjithshme dhe te posacme.
Dispozita te pergjithshme te mbrojtjes ne pune quhen ato dispozita qe
shtrihen ne te gjitha llojet dhe vendet e punes te punemarresve.Keto
dispozita kane karakter te pergjithshem pasi gjejne zbatim ne te gjitha
deget dhe nendeget e ekonomise se vendit tone.Dispozita te posacme te
mbrojtjes ne pune quhen ato norma qe jane caktuar per lloje dhe vende
te vecanta pune,domethene ato shtrijne rrezen e veprimit te tyre ne ato
raste kur per arsye te rreziqeve specifike ne pune mbrojtja nuk mund te
sigurohet me masa dhe dispozita te pergjithshme.Dispozitat e posacme
te mbrojtjes ne pune parashikohen me akte te Keshillit te ministrave si
dhe ne rregulloret per sigurimin teknik.
Persa i perket mbrojtjes se te miturve ne pune kodi i punes ne nenet 98103 parashikon se ndalohet marrja ne pune e te miturve nen moshen 16
vjec.Ky ndalim nuk zbatohet per te miturit e moshes 14-16 vjec gjate
pushimeve shkollore vetem ne pune te lehta,qe nuk demtojne shendetin
dhe formimin e tyre.

KOHA E PUNES

Me kohezgjatje te punes kuptohet koha gjate se ciles punemarresi eshte


ne dispozicion te punedhenesit ne permbushje te detyrimeve qe
burojne nga maredhenia juridike e punes.Legjislacioni yne i punes nga
pikepamja e kohezgjatjes dallon 3 lloje kohe pune:

1-Koha normale e punes quhet ajo sasi oresh pune qe eshte caktuar te
kryhet per cdo dite pune nga shumica e punemarresve.Koha normale e
punes zbatohet per te gjitha ato pune qe kryhen ne kushte te
zakonshme domethene qe nuk kerkojne tensionim fizik ose mendor te
shtuar.Sipas nenit 78 te kodit te punes kohezgjatja ditore normale e
punes eshte jo me shume se 8 ore ne dite.Kohezgjatja ditore e punes
percaktohet me vendim te Keshillit te Ministrave ne kontraten kolektive
ose kontraten individuale te punes.
Per punemarresit nen 18 vjec kohezgjatja ditore e punes eshte jo me
shume se 6 ore ne dite.

2-Koha e shkurter e punes zbatohet per disa kategori punesh duke


marre parasysh veshtiresite dhe karakterin e vecante te tyre.Ne nenin
84 kodi i punes sanksionon se:Keshilli i Ministrave percakton
kohezgjatjen javore te reduktuar per punet qe paraqesin veshtiresi ose
qe jane te demshme per shendetin.Pra per kete kategori punesh
caktohet nje kohe pune me e shkurter pa ulje page qe rregullohet me
kontrate kolektive e individuale.Sipas legjislacionit tone Keshilli i
Ministrave percakton vendet e punes te veshtira dhe te demshme per
shendetin e punemarresve.Keshtu psh.punemarresit e
institucioneve,ndermarrjeve,reparteve,laboratoreve dhe njesive qe
merren me perdorimin e burimeve te rrezatimeve jonizuese si dhe ata
te kerkim shfrytezimit te mineraleve radioaktive etj.

3-Koha e zgjatur e punes,zgjatja e kohes normale te punes,lejohet vetem


per disa pune stinore qe per shkak te faktoreve atmosferike ose
teknike,duhet te kryhen brenda kufijve te stines ose ne afate me te
shkurtra,duke u shtuar ne perpjestim edhe paga e punes.Ne nenin 88 te
kodit te punes thuhet se me ore shtese kuptohet cdo ore pune e kryer
mbi kohezgjatjen ditore normale ose javore maksimale te punes.Quhet
ore shtese cdo ore pune e kryer mbi orarin normal te punemarresit qe
punon ne kohe te pjesshme.
Numri maksimal i oreve shtese percaktohet ne kontraten kolektive dhe
ne kontraten individuale.Nuk mund te kerkohet kryerja e oreve shtese
4

javore kur punemarresi ka kryer 50 ore pune ne jave.Bazuar ne nenin


91 te Kodit te punes,punedhenesi per oret shtese te punes qe nuk jane
kompesuar me pushim duhet ti paguaje punemarresit pagen normale
dhe nje shtese jo me pak se 25% te saj,me perjashtim te rasteve kur
parashikohet ndryshe ne kontraten kolektive.

KOHA E PUSHIMIT DHE LEJET

Cdo punemarres ka te drejten e pushimit pas punes.Legjislacioni jone i


punes garanton kohen e pushimit midis oreve te punes,pushimi midis
dy diteve pune,pushimin e perjavshem dhe vjetor per te gjithe
punemarresit.

-Sipas nenit 76 te kodit te punes pushimi midis oreve te punes perbehet


nga nderprerjet e kohes se punes per shplodhie dhe ngrenie,ky pushim
nuk mund te jete me i gjate se 30 minuta dhe nuk llogaritet ne kohen e
punes keshtuqe nuk paguhet.

-Ne nenin 78/4 te kodit te punes percaktohet se pushimi midis dy diteve


te punes qe i jepet punemarresit quhet koha e pushimit midis mbarimit
te nje dite pune dhe fillimit te dites pasardhese te punes i cili nuk mund
te jete me i vogel se 11 ore.

-Pushimi i perjavshem dhe ne ditet e festave zyrtare i jepet


punemarresit pas diteve te punes javore,ky pushim zgjat maksimumi
36 ore.Pushimi javor perfshin diten e djele,pushimi javor nuk eshte i
pagueshem kurse pushimi ne rastin e festave zyrtare eshte i
pagueshem,ne rast se festat zyrtare bien ne dite pushimi atehere
pushimi behet te henen.

-Leje vjetore quhet pushimi i pa nderprere gjate nje numri te caktuar


ditesh pune ne nje vit qe ne baze te legjislacionit tone i jepet cdo
punemarresi duke iu paguar paga dhe duke iu ruajtur vendi i
punes.Data e fillimit te pushimit vjetor i njoftohet punemarresit te
pakten 30 dite perpara.Si rregull zgjat 28 dite.

-Ne legjislacionin tone parashikohen edhe pushime te vecanta te cilat


jepen per rast martese ose vdekje te bashkeshortit,para ardhesve ose
pasardhesve te tij te drejtperdrejt dhe ne rast lindjeje,ne keto raste
punemarresi perfiton 5 dite pushim te paguara sikur ai te ishte ne pune,
por jo ne te gjitha rastet.

TE DREJTAT E SHPIKESIT DHE AUTORIT


PUNEMARRES

Ne legjislacionin tone parashikohen edhe mbrojtja e te drejtave te


shpikesit dhe te autorit punemarres .
Shpikjet me patente ose jo qe ka bere ose ne te cilat ka marre pjese
punemarresi gjate ushtrimit te veprimtarise se tij ne sherbim te
punedhenesit dhe ne perputhje me detyrimet e tij kontraktuale,i
perkasin punedhenesit.Sipas ligjit te punes,punemarresi qe ka bere nje
shpikje,e informon per kete me shkrim punedhenesin.Ky i fundit brenda
6 muajve njofton me shkrim punemarresin ,nese mendon ta fitoje
shpikjen ose tia lere atij.Nese shpikja nuk i lihet
punemarresit,punedhenesi i paguan atij nje shperblim te drejte,duke
pasur parasysh te gjitha rrethanat,vleren ekonomike te
shpikjes,bashkepunimin e punedhenesit,dhe te ndihmesave te

tij,perdorimin qe i eshte bere paisjeve te tij,shpenzimet e punemarresit


dhe vendin e tij ne ndermarrje.

SHPERBLIMET DHE TE DREJTA TE


TJERA

Nese palet bien dakort,punedhenesi i jep punemarresit nje shperblim te


vecante mbi page,ne fund te vitit duke marre parasysh cilesine e punes
se tij ose mbarevajtjen e ndermarrjes.Megjithate kur ai paguan nje
shperblim vjetor tre vjet rrjesht pa rezerva te shprehura atehere
punedhenesi eshte i detyruar te vazhdoje pagimin edhe ne te
ardhmen.Ne kete rast me perjashtim te rezervave te shprehura nga ana
e punedhenesit,nese maredheniet e punes perfundojne perpara
momentit te shperblimit ai jepet ne perpjestim te diteve te punes.
Punedhenesi jep page te njenjte si per grate ashtu edhe per burrat qe
kryejne pune me vlere te barabarte.
Punedhenesi zbret nga paga e punemarresit taksat mbi te ardhurat dhe
kontributin e sigurimeve shoqerore e shendetesore te parashikuara me
ligj

KONTRATA E PUNES

Kontrata e punes eshte nje mareveshje ndermjet punemarresit dhe


punedhenesit,qe rregullon maredheniet e punes dhe permban te drejtat
dhe detyrimet e paleve.Ne kontraten e punes punemarresi merr
persiper te ofroje punen ose sherbimin e tij per nje periudhe te caktuar
ose te pa caktuar kohe,ne kuader te organizimit dhe te urdherave te nje
personi tjeter te quajtur punedhenes,i cili merr persiper te paguaje nje
shperblim.Kontrata e punes mund te lidhet dhe ndryshohet me goje ose
7

me shkrim.Ajo mund te ndryshohet vetem ne mareveshje midis


paleve.Kontrata e punes e lidhur me shkrim duhet te permbaje:
1-Identitetin e paleve
2-vendin e punes
3-pershkrimin e pergjithshem te punes
4-daten e fillimit te punes
5-kohezgjatjen kur palet lidhin kontrate me afat te caktuar
6-kohezgjatjen e pushimeve te paguara
7-afatin e njoftimit per zgjidhjen e kontrates
8-elementet perberese te pages dhe daten e dhenies se saj
9-kohen normale javore te punes
10-kontrata e punes duhet te permbaje edhe kontraten kolektive ne fuqi
Kur kontrata lidhet me goje punedhenesi eshte i detyruar qe brenda 30
diteve nga data e lidhjes se kontrates te hartoje me shkrim dokumentin
perkates,te nenshkruar prej tij dhe punemarresit.

ZGIDHJA E KONTRATES SE PUNES ME


KOHEZGJATJE ME AFAT TE PACAKTUAR ,TE
CAKTUAR DHE ME AFAT TE GJATE.

1-Kontrata e punes me kohezgjatje te pa caktuar


Kontrata me kohezgjatje te pacaktuar perfundon kur zgjidhet nga njera
pale dhe ka perfunduar afati i njoftimit.Tre muajt e pare te punes
konsiderohen si prove.Pas kohes se marrjes ne prove per te zgjidhur
kontraten me periudhe te pa caktuar, palet duhet te respektojne nje afat
njoftimi prej nje muaji gjate vitit te pare te punes, prej dy muajsh ne dy
deri ne pese vjet pune dhe tre muaj per me shume se pese vjet pune.
8

Keto afate mund te ndryshohen me mareveshje me shkrim ose ne


kontraten kolektive te punes. Kur punemarresi ka kryes deri ne gjashte
muaj pune, afati i njoftimit nuk mund te jete me pak se dy jave. Afati i
njoftimit eshte jo me pak se 1 muaj kur punemarresi ka kryer me shume
se gjashte muaj pune. Afati i njoftimit per zgjidhjen e kontrates zgjatet
sipas rastit,deri ne fund te javes deri ne fund te muajit. Kur njera nga
palet e zgjidh kontraten pa respektuar afatet e njoftimit,zgjidhja
trajtohet si zgjidhje me efekt te menjehershem. Punedhenesi i cili nuk
respekton rregullat e ketij neni(neni 144) detyrohet ti jape
punemarresit nje demshperblim prej dy muajsh page e cila i shtohet
demshperblimeve te tjera te mundshme.
Gjithashtu punemarresi perfiton shperblim per vjetersi,kur kontrata
eshte zgjidhur nga punedhenesi dhe maredheniet e punes kane zgjatur
jo me pak se 3 vjet.

2-Zgjidhja e kontrates me afat dhe me afat te gjate


Kontrata me afat te caktuar perfundon ne momentin qe perfundon afati
i parashikuar,pa zgjidhje paraprake.Kur mbas perfundimit te afatit te
caktuar kontrata zgjatet ne heshtje te ketij afati,ajo konsiderohet si
kontrate me afat te pacaktuar.
Palet parashikojne nje periudhe prove jo me shume se 3 muaj,nuk mund
te parashikohet prove pune kur ndermjet paleve ka qene lidhur nje
kontrate pune,me objekt kryerjen e se njenjtes pune.Afati i njoftimit
gjate kohes se proves eshte 5 dite.
Kur kontrata lidhet per me shume se 3 deri ne 5 vjet,ajo mund te
zgjidhet nga punemarresi pas 3 vjetesh.Ne kete rast afati i njoftimit
eshte 2 muaj dhe zgjatet deri ne fund te muajit te dyte.Kur kontrata
lidhet per me shume se 5 vjet atehere punemarresi mund ta zgjidhe
kontraten pas 5 vjetesh ne kete rast koha e njoftimit eshte 3 muaj dhe
zgjatet deri ne fund te muajit te trete.Ne perfundim te maredhenies se
punes e cila ka zgjatur jo me pak se 3 vjet,punemarresi perfiton nje
shperblim.

ZGJIDHJA E MENJEHERSHME E
KONTRATES SE PUNES

-Punedhenesi e punemarresi ne cdo kohe ,mund te zgjidhin menjehere


kontraten e punes per shkaqe te justifikuara.Gjykata vendos nese
egzistojne shkaqe te justifikuara per zgjidhjen e menjehershme te
kontrates.Konsiderohen shkaqe te justifikuara,rastet kur punemarresi
shkel detyrimet kontraktuale me faj te rende,si dhe rastet kur
punemarresi shkel detyrimet kontraktuale me faj te lehte,ne menyre te
perseritur,megjithe paralajmerimet me shkrim te punedhenesit.Kur
shkaqet e justifikuara te zgjidhjes se kontrates me efekt te
menjehershem lidhen me mos respektimin e kontrates nga njera
pale,ajo duhet ti ndreqe teresisht demin e shkaktuar pales tjeter,si
rrjedhim i mos respektimit te afatit te njoftimit.Ne rastet e pushimit te
punes me arsye te justifikuara punemarresi e humbet te drejten e
marrjes se shperblimit per vjetersine e punes.

-Ne rastin e zgjidhjes se menjehershme te kontrates se punes me arsye


te pa justifikuara,punemarresi ka te drejten e pages qe do te kishte
fituar,nese maredheniet e punes do te kishin perfunduar ne mbarim te
afatit te njoftimit te parashikuar ne ligj ose ne kontrate,ose ne
perfundim te kontrates me afat te caktuar.Ne rastet e zgjidhjes se
menjehershme te kontrates me arsye te pa justifikuara nga
punedhenesi,gjykata duke vleresuar rrethanat vendos detyrimin e
punedhenesit ndaj punemarresit me nje demshperblim me jo me shume
se paga e nje viti pune.

-Kontrata perfundon edhe me vdekjen e punemarresit.Ne kete rast


punedhenesi duhet ti paguaje punemarresit pagen e nje muaji,duke
filluar nga dita e vdekjes se tij dhe pagen e dy muajve nese punemarresi
ka punuar me shume se tre vjet.
10

-Ndersa ne rastin e vdekjes se punedhenesit kontrata i kalon menjehere


trashegimtarve te tij pa u ndryshuar,ku secila pale mund ta zgjidhe
kontraten duke respektuar afatin ligjor te njoftimit.

KOMUNIKIMI I PUSHIMIT NGA PUNA


Pushimi nga puna duhet te komunikohet me shkrim.Shkresa per pushim
nga puna nenshkruhet nga punemarresi ose nga perfaqesuesi i
tij.Punedhenesi duhet te beje te njohura motivet qe e shtyjne per ta
pushuar nga puna.Motivi i pushimit nga puna duhet te jete aktual.Afati i
paralajmerimit percaktohet nga ligji ose nga mareveshja
kolektive.Ndera per sa i perket pushimit nga puna te punemarresve qe u
lind e drejta e pensionit,paralajmerimi mbaron vetem pasi plotesohet
mosha.Ne rastin kur pushimi nga puna behet ne forme jo te shkruar,ose
per qellime diskriminuese dhe arsyeja e pushimit eshte e pa justifikuar
ne keto raste pushimi quhet antiligjor.Ne kete rast punemarresi ka te
drejte te kundershtoje ne gjykate.

SINDIKATAT
Sindikatat dhe organizatat e punedhenesve jane organizata profesionale
shoqerore te pavarura qe krijohen si bashkime vullnetare te
punemarresve ose punedhenesve.Qellimi i tyre eshte perfaqesimi dhe
mbrojtja e te drejtave dhe interesave ekonomike ,profesionale dhe
shoqerore te antarve te tyre.Organizatat e punedhenesve dhe te
punemarresve kane te drejte te krijojne federata e konfederata dhe te
antaresohen ne to.Federatat krijohen nga bashkimi vullnetar i dy ose
me shume organizatave profesionale.Konfederatat krijohen nga
bashkimi vullnetar i dy ose me shume federatave.
11

Akti i krijimit dhe statuti i cdo organizate profesionale duhet te


nenshkruhen nga jo me pak se 5 antare themelues per organizaten e
punedhenesve dhe ne jo me pak se 20 antare themelues per organizaten
profesionale te punemarresve.
Ne statut detyrimisht duhet te percaktohen:
1- Emri i organizates
2- Vendi ku ndodhet selia e saj
3- Qellimi i saj
4- Kushtet e pranimit,te doreheqjes dhe te perjashtimit te antarve
5- Te drejtat dhe detyrat e antarve
6- Perberja dhe funksionimi i organeve drejtuese si dhe kohezgjatja
e mandateve te tyre
7- Masat qe merren ne rast shperndarje.
8- Organizatat sindikale duhet te dorezojne ne Gjykaten e Tiranes
aktin e krijimit dhe statutin e tyre,per njohjen e tyre si person
juridik.Organizata sindikale fiton personalitet juridik pas 60
diteve nga dorezimi i statutit ne Gjykaten e Tiranes.

KONTRATA KOLEKTIVE E PUNES

Parimi juridik kushtetues se te punesuarit kane te drejte te bashkohen


lirisht ne organizatat sindikale per mbrojtjen e interesave te tyre te
punes(neni 50).
Keshtu qysh ne fillimin shekullit te XV neni 159 i kodit te punes jep
perkufizimin dhe elementet e kontrates kolektive te punes.Sipas kesaj
dispozite kontrata kolektive e punes permban dispozita mbi kushtet e
punesimit,lidhjen,permbajtjen dhe perfundimin e kontratave
12

individuale te punes,formimin profesional si dhe mbi maredheniet


midis paleve kontraktuese.
Kontrata kolektive e punes ne kete veshtrim perben burimin me te
rendesishme profesional si dhe me origjinal.Kontrata kolektive e punes
lidhet nga nje ose disa punedhenes ose organizata punedhenesish nga
njera ane dhe disa sindikata nga ana tjeter.Kontrata kolektive percakton
fushen teritoriale dhe profesionale te zbatimit te saj.Ajo lidhet ne nivel
ndermarrje ose dege sipas mareveshjes se paleve kontraktuese.
Cdo organizate punemarresish perfaqesuese,e krijuar ne baze te
ligjit,mund ti kerkoje cdo punedhenesi ose cdo organizate
punedhenesish fillimin e bisedimeve per lidhjen e kontrates kolektive te
punes ne nivel ndermarrje,ndermarrjesh apo dege aktiviteti,ne favor te
nje apo disa kategorive profesionale.Shume organizata punemarresish
mund ta ushtrojne kete te drejte se bashku.Kerkesa per fillimin e
bisedimeve behet me shkrim.Ajo shoqerohet me kopjen e statutit te
organizates ose organizatave te punemarresve kerkues si dhe me
perfaqesuesit e nevojshem mbi perfaqesueshmerine e ketyre te fundit
ne ndermarrje.Punedhenesi te cilit i eshte kerkuar fillimi i
bisedimeve,duhet ta beje publike kerkesen,duke e afishuar ne nje pjese
te dukshme gjate dy javeve ne ndermarrje,dhe nese kerkesa eshte bere
ne nivel dege kerkesa duhet te afishohet ne te gjitha ndermarrjet e
saj.Ne nenin 165 te kodit te punes kur perfaqesueshmeria e organizates
ose e organizatave nuk eshte kundershtuar ose kur ajo eshte e njohur ne
menyre perfundimtare, punedhenesi ose organizata e punedhenesve
duhet te presin palet kerkuese te bisedimeve brenda 2 javesh,duke
filluar nga data e perfundimit te afatit te afishimit ose ne rast
kundershtimi te perfaqesueshmerise,duke filluar nga data e shpalljes
perfundimtare te saj.Nese bisedimet nuk perfundojne brenda 30 diteve
duke filluar nga data e perfundimit te afatit te afishimit,asnjera nga palet
nuk mund ta perdore te drejten e greves pa vene me pare ne levizje
ndermjetesin ose zyren e pajtimit.
Kontrata kolektive eshte e vlefshme vetem me shkrim,ajo duhet te
nenshkruhet nga te gjitha palet.Kontrata kolektive mund te zgjidhet ose
ndryshohet vetem me shkrim.

13

Kur kontrata shkelet nga njera pale,pala tjeter i drejtohet gjykates ose
gjykates se Arbitrazhit krijimi i se ciles eshte parashikuar ne
kontrate.Gjykata vendos detyrimin e pales fajtore per shlyerjen e demit
te shkaktuar ndaj pales tjeter.Dispozitat e kontrates kolektive qe lidhen
me kushtet e punes rregullojne drejtperdrejte maredheniet e kontrates
individuale te punes te lidhura nga cdo punedhenes qe ka perfunduar
kete kontrate.Kontrata kolektive lidhet per nje kohe te caktuar ose te pa
caktuar.Kontrata kolektive e lidhur me afat te pa caktuar mund te
zgjidhet nga secila pale.Ne kete rast afati i njoftimit eshte 6
muaj.Kontrata kolektive e lidhur per me shume se 3 vjet mund te
zgjidhet nga secila pale pas perfundimit te ketij afati.Cdo kontrate
individuale pune e perfshire ne fushen e zbatimit te kontrates
kolektive,vazhdon te rregullohet nga dispozitat e kesaj kontrate,me
perjashtim te rasteve kur ajo eshte ndryshuar me mareveshje midis
paleve ose kur eshte zgjidhur midis tyre.Ajo permban te gjitha
detyrimet qe parashtron kodi i punes.

E DREJTA E GREVES
Greva eshte nderprerja e perkoheshme e punes,te cilen punemarresit
e perdorin per zgjidhjen e kerkesave te tyre ekonomike e shoqerore
e qe e ushtrojne ne perputhje me rregullat e percaktuara ne
kushtetute si dhe ne aktet e tjera ligjore.Pjesmarrja ne greve eshte
vullnetare,askush nuk mund te detyrohet te marre pjese kunder
deshires se tij.Vetem sindikatat kane te drejte te organizojne greve
dhe ta shpallin ate.Punedhenesi nuk ka te drejte qe gjate zhvillimit te
greves te zevendesoje ne pune grevistet me persona te tjere,te cilet
ne kohen e shpalljes se greves nuk kane qene punonjes te tij,si dhe
nuk lejohet te marre punonjes te ri pas kesaj date.Greva quhet e
ligjshme kur organizohet nga sindikata qe gezon personalitet
juridik,kur ka per qellim te arrije nenshkrimin e nje kontrate
kolektive pune ,ose nese egziston nje e tille,plotesimin e kerkesave
qe burojne nga maredheniet e punes dhe qe nuk rregullohen nga kjo
kontrate, kur sindikatat jane perpjekur te bien dakort duke iu
14

nenshtruar procedures se ndermjetesimit dhe te pajtimit dhe kur


nuk bie ne kundershtim me legjislacionin ne fuqi.
Greva nuk mund te ushtrohet ne sherbimet e rendesise jetike,ku
nderprerja e punes rrezikon jeten,sigurine personale ose shendetin e
nje pjese ose te tere popullsise sic jane:
1-Sherbimet e domosdoshme mjekesore dhe spitalore
2-sherbimet e furnizimit me uje
3-sherbimet e furnizimit me energji elekrtike
4-sherbimet e kontrollit ajror
5-sherbimet ne burgje
6-sherbimet e mbrojtjes kundra zjarrit
Ne keto raste konfliktet kolektive zgjidhen ne menyre perfundimtare
dhe te detyrueshme sipas nenit 196 te kodit te punes.
Greva perfundon kur plotesohen kushtet ose kur sindikata qe e ka
shpallur ate vendos te terhiqet.

15

MARRJA NE PUNE E NEPUNESIT CIVIL NE


ADMINISTRATE,PROCEDURAT

. "Npunsit civil" n kuptim t ktij ligji jan ata npuns t


institucioneve t administrats publike t nivelit qendror apo vendor, t cilt
ushtrojn autoritetin publik n detyra t natyrs drejtuese, organizuese,
mbikqyrse apo ekzekutuese, prcaktuar sipas nenit 11 t ktij ligji.

Shrbimi civil sht i ndrtuar dhe vepron mbi bazn e parimeve t


profesionalizmit, t pavarsis dhe integritetit, t paansis politike, t
transparencs, t shrbimit ndaj publikut, t vazhdimsis s karriers, t
prgjegjsis dhe korrektsis n zbatimin e legjislacionit n fuqi.

1-Mund t pranohen n shrbimin civil personat t cilt plotsojn


kto krkesa t prgjithshme:
a) T jen shtetas shqiptar.
b) T ken zotsi t plot pr t vepruar.
c) T prmbushin krkesat ligjore pr nivelin arsimor dhe t zotrojn
aftsit e nevojshme profesionale pr vendin prkats t puns.
) T jen n kushte shndetsore t mira pr t kryer detyrat
prkatse.

16

d) T mos jen t dnuar me vendim t forms s prer t gjykats pr


kryerjen e nj krimi.
dh) T mos jet marr ndaj tyre masa disiplinore e largimit nga
shrbimi civil pr shkak t nj shkeljeje t rnd disiplinore.
Pranimi n shrbimin civil kryhet nprmjet konkurrimit t hapur,
bazuar n meritat.
Npunsi civil i nnshtrohet nj periudhe prove q zgjat nj vit nga
data e aktit t emrimit. Gjat ksaj periudhe ai sht nn kujdesin e nj
npunsi t vjetr dhe vlersohet nga eprori m i afrt i tij. Veprimtarit e
trajnimit t prgjithshm dhe t veant jan t detyrueshme pr npunsit
civil n periudh prove.
N fund t periudhs s provs, eprori direkt vendos:
a) konfirmimin si npuns civil;
b) zgjatjen e periudhs s provs nj her t vetme, deri n 6 muaj t
tjer;
c) largimin nga shrbimi civil dhe kthimin n pozicionin e
mparshm.

2. N administratn qendrore shpallja e konkurrimit bhet nga


Departamenti i Administrats Publike, me krkesn e institucionit prkats.
N institucionet e pavarura, shpallja bhet nga departamentet e personelit.
3. Shpallja botohet n dy gazetat me qarkullim m t madh t paktn
30 dit para dats s caktuar pr konkurrim.
4. Konkurrimi zhvillohet n tri faza:
a) N fazn e par bhet przgjedhja e kandidatve pr t'iu nnshtruar
testimit dhe konsiston n verifikimin nse kandidatt plotsojn krkesat e
prgjithshme dhe t veanta t prcaktuara n shpalljen pr konkurrim.
Vetm kandidatt q plotsojn kto krkesa do t pranohen pr t'iu
nnshtruar fazs s testimit. Kjo faz zhvillohet nga Departamenti i
Administrats Publike pr institucionet e administrats qendrore dhe nga
departamentet e personelit pr institucionet e pavarura.
17

b) N fazn e dyt zhvillohet testimi. Pr zhvillimin e ksaj faze,


Departamenti i Administrats Publike pr institucionet e administrats
qendrore dhe departamentet e personelit n institucionet e pavarura, krijojn
komitete t veanta . Kto komitete prbhen prej pes antarsh: nj
prfaqsues nga Departamenti i Administrats Publike pr institucionet
qendrore ose nj prfaqsues i Departamentit t Personelit pr institucionet e
pavarura; dy prfaqsues t institucionit t administrats publike qendrore
apo vendore q kan krkuar plotsimin e vendit t lir; dy profesor nga
fakulteti apo katedra sipas fushs n t ciln do t zhvillohet testimi ose dy
specialist t njohur nga fusha prkatse. Komiteti ad-hoc do t hartoj nj
list me tre kandidatt me rezultatet m t larta, duke u bazuar kryesisht n
rezultatet e testimeve, por edhe n kualifikimet, prvojn profesionale,
publikimet shkencore dhe aftsit e veanta t kandidatve. Rezultatet e
testimeve do t prbjn 70 pr qind t pikve totale t vlersimit, ndrsa
kualifikimet, prvoja profesionale, publikimet shkencore dhe aftsit e
veanta t kandidatve do t prbjn 30 pr qind t pikve.
c) N fazn e tret bhet vlersimi prfundimtar i kandidatve. N
kt faz, eprori direkt nn varsin e t cilit npunsi do t punoj, zgjedh
nj nga tre kandidatt e propozuar nga komitetet ad-hoc.
5. Ankesat pr zhvillimin dhe rezultatin e konkurrimit paraqiten n
Komisionin e Shrbimit Civil, brenda 30 ditve pune nga botimi i
rezultateve t konkurrimit n dy gazetat me qarkullim m t madh. Nse nj
ankes rezulton e drejt, ankuesi do t'i propozohet institucioneve pr vendin
m t par t lir t t njjts kategori dhe nivel q ai ka aplikuar.
6. Marrdhniet juridike t npunsit civil fillojn me aktin e emrimit
n shrbimin civil dhe jan pa afat. Akti i emrimit firmoset nga
Departamenti i Administrats Publike pr institucionet e administrats
qendrore dhe nga departamentet e personelit pr institucionet e pavarura,
pasi kalon afati pr paraqitjen e ankesave, parashikuar n pikn 6 ktij neni.

SHKALLA E ANKIMIT
18

1-Nj npuns civil, ndaj t cilit sht marr nj mas disiplinore nga
nj organ disiplinor, mund t ankohet pran komisionit t shrbimit
civil kundr:
a) konstatimit t br ndaj tij apo vlersimit t veprimit t tij; ose
b) mass disiplinore; ose
c) konstatimit dhe mass s bashku;
) pr rastet e tjera t prcaktuara n ligj.
2. Nse funksionari politik nuk e ka gzuar statusin e npunsit civil
para se t emrohej si funksionar politik dhe ndaj tij merret masa e
prshkruar n pikn 9.8.b, ather ai nuk e ka t drejtn e ankimit.
3. Nse funksionari politik ka gzuar statusin e npunsit civil para
se t emrohej si funksionar politik dhe ndaj tij merret masa e
prshkruar n pikn 9.8.b, ai nuk ka t drejt t ankohet pr tu
kthyer n pun si funksionar politik, por mund t ankohet pran
komitetit disiplinor t ankimit njlloj si nj npuns civil, ndaj t cilit
organi disiplinor ka dhn masn e largimit nga puna.
4. Komiteti disiplinor i ankimit vepron sipas piks 7 t ktij vendimi,
duke e konsideruar ankuesin si nj npuns t atij niveli q ai kishte
para se t emrohej si funksionar politik.
5. Nse komiteti disiplinor i ankimit hedh posht masn e largimit
nga puna, ather me npunsin veprohet njlloj si me funksionart
politik q rikthehen n shrbimin civil, pasi u ka mbaruar afati i
shrbimit si funksionar politik.
6. Nse komiteti disiplinor i ankimit pranon krkesn, por jep nj
mas m t leht disiplinore, ather ankuesi rikthehet n shrbimin
civil njlloj si n pikn 10.5, por i shoqruar nga masa disiplinore e
dhn prej komitetit disiplinor t ankimit.

19

LARGIMI NGA SHERBIMI CIVIL

1. Npunsit civil largohen nga shrbimi civil:


a) kur japin dorheqjen;
b) kur mbushin moshn e pensionit;
c) kur bhen t paaft prgjithmon pr t kryer detyrat e tyre zyrtare,
pr shkak t kushteve shndetsore;
) kur dnohen me vendim t forms t prer t gjykats me heqje
lirie;
d) kur konkludohet paaftsia pr t kryer detyrat e tyre, t paktn, pas
dy vlersimeve negative t njpasnjshme t rezultateve n pun;
dh) n rastet e parashikuara nga neni 23 i ktij ligji;
e) kur konstatohet paprshtatshmria me vendin e puns, sipas nenit
24 t ktij ligji;
) kur merret ndaj tyre masa disiplinore e largimit nga shrbimi civil,
nga organi kompetent, sipas procedurave t parashikuara n nenin 25 t ktij
ligji.
2. N rastet e parashikuara n pikn 1 shkronja "d" t ktij neni,
menjher pas dhnies s vlersimit t dyt negativ, institucioni prkats i
propozon Departamentit t Administrats Publike ose departamentit t
personelit, t largoj npunsin civil nga detyra. Vendimi merret brenda 10
ditve pune.
3. Ankesat kundr vendimit t msiprm paraqiten n Komisionin e
Shrbimit Civil, brenda 30 ditve pune nga komunikimi i vendimit.

20

DISIPLINA NE SHERBIMIN CIVIL


Vendimi pr disiplinn n shrbimin civil ka pr qllim prcaktimin e
kompetencave pr dhnien e masave disiplinore personave ndaj t
cilve merren kto masa, t t drejtave q kan palt n konflikt dhe
procedurave pr dhnien e masave disiplinore n shrbimin civil
shqiptar. Vendimi synon ti shrbej mbrojtjes s personave t punsuar
n shrbimin civil nga ndonj mas e padrejt q mund t merret ndaj
tyre dhe, nga ana tjetr, siguron largimin nga shrbimi civil shqiptar t
personave t padenj pr t punuar n t.
1. SHKELJET DISIPLINORE

1. Me Moskryerje t detyrave pa shkaqe t pranueshme dhe sjellje e


keqe gjat kohs s kryerjes s detyrave kuptohet:
a) Mosbindja, pa shkaqe t pranueshme, ndaj eprorve.
b) Mosrespektimi, pa shkaqe t pranueshme, i orarit t puns.
c) Mosrespektimi, pa shkaqe t pranueshme, i afateve t caktuara pr
kryerjen e detyrave.
d) Sjellja e keqe, gjat kohs s puns, me eprort, kolegt, vartsit
dhe publikun.
2. Me Dmtim pa shkaqe t pranueshme t prons s shtetit ose
krijimi i rrezikut pr nj dmtim t till kuptohet:
a) Dmtimi, pa shkaqe t pranueshme, i prons ose shrbimeve
shtetrore apo prdorimi i saj pr veprimtari ose qllime jo t
miratuara zyrtarisht.
b) Krijimi, pa shkaqe t pranueshme, i mundsis pr dmtim apo
keqprdorim t prons ose shrbimeve shtetrore.

21

3. Me Kryerje e nj veprimi pa shkaqe t pranueshme, i cili sht n


konflikt me rregullat e etiks s shrbimit civil ose q diskretiton nj
npuns civil ose institucion apo shrbim civil, pavarsisht nse
kryhet brenda ose jasht zyrs kuptohet:
a) Kryerja, pa shkaqe t pranueshme, e ndonj veprimi q
diskrediton a cenon imazhin e nj npunsi civil, institucioni t
shrbimit civil apo imazhin e npunsit dhe shrbimin civil n
prgjithsi.
b) Mosrespektimi, pa shkaqe t pranueshme, i detyrave t npunsit
civil dhe rregullave t etiks s shrbimit civil t prcaktuara n ligj
dhe n aktet nnligjore pr etikn n shrbimin civil, n zbatim t
ktij ligji.

2. MASA DISIPLINORE

1. Neni 32 te ligjit pr shrbimin civil jepen me shkrim dhe


vendosen n dosjen personale, duke prshkruar shkeljen disiplinore
pr t ciln sht dhn per sherbimin civil jepet gojarisht dhe nuk
shenohet ne dosjet personale . Ajo ka pr qllim kshillimin ose
paralajmrimin pr masa t tjera disiplinore n rast prsritjeje t
shkeljes .
2. Largimi nga puna i npunsve civil dhe heqja e s drejts pr t
punuar n shrbimin civil jepet sipas shkronjs e t piks 2 t nenit
32 t ligjit pr shrbimin civil. Kjo mas shoqrohet me humbjen e
statusit t npunsit civil dhe e t drejtave q burojn prej tij. Kjo
mas vendoset n dosjen personale, duke prshkruar shkeljen
disiplinore pr t ciln sht dhn, dhe vihet shnimi prkats n
librezen e punes.
3. Masat disiplinore t prcaktuara n shkronjat b, c dhe d t
piks 2 t nenit 32 t ligjit mund t rishikohen, me qllim q t
zbuten apo t hiqen si masa disiplinore ose q t hiqen edhe nga
dosja personale. Kjo bhet vetm nse npunsi nuk kryen shkelje
tjetr disiplinore dhe nse sjellja dhe disiplina e tij kan nj
22

prmirsim t ndjeshm pr nj periudh jo m t vogl se nj vit


nga dita e fillimit t zbatimit t mass disiplinore.
4. Zbutja e mass disiplinore ose heqja e saj nga dosja personale
propozohet nga komisioni disiplinor dhe miratohet nga organi
disiplinor q do t prshkruhen m posht:

3. ORGANET DISIPLINORE

1. Me termin organ disiplinor n kt vendim do t kuptojm


organet q urdhrojn apo miratojn marrjen e masave disiplinore.

2. Organet disiplinore, n zbatim t nenit 32, pika 3, t ligjit pr


shrbimin civil, jan:
Kuvendi Popullor, Presidenti i Republiks, Kryetari i Kshillit t
Ministrave, antart e Kshillit t Ministrave, titullart e
institucioneve t tjera qendrore dhe t organeve t pushtetit lokal
dhe titullart e tjer t institucioneve t administrats publike.Kto
organe japin masa disiplinore prkatsisht pr personat e zgjedhur a
t emruar drejtprdrejt prej tyre, si dhe pr personat q jan
punsuar n institucionet ku ata jan titullare.
3. N rastet kur personi q ngarkohet me prgjegjsi disiplinor sht
npuns civil, organet disiplinore prkatse ngarkojn pr
shqyrtimin dhe gjykimin e shkeljeve disiplinore nj trup gjykues
disiplinor, i cili ktej e tutje do t quhet Komision
disiplinor.Komisioni disiplinor prbhet nga kshilli emrues i
institucionit, n t cilin npunsi civil sht i punsuar.
4. N rastet kur personi q ngarkohet me prgjegjsi disiplinore
sht funksionar politik, organet disiplinore prkatse mund ti
delegojn funksionet e tyre, n prgjithsi, pran kujtdo q ata e
shohin t arsyeshme.

23

a) ky grup duhet t ket nj numr tek personash dhe organi


disiplinor duhet t emroj nj person si kryetar grupi;
b) do person i emruar duhet t ket nj post t nj niveli m t
lart se personi q ngarkohet me prgjegjsi disiplinore;
c) prcaktimi, nse personi q ngarkohet me prgjegjsi disiplinore
sht fajtor ose jo dhe vendimi ndaj tij, duhet t konfirmohet nga
organi disiplinor prkats.

4. KRKESA PR SHKELJE DISIPLINORE

Krkesa pr fillimin e procedimit pr kryerjen e nj shkeljeje


disiplinore nga ana e nj punsi civil duhet ti drejtohet eprorit t
drejtprdrejt t ktij npunsi, kurse pr funksionarin politik duhet
ti drejtohet organit disiplinor prkats.
Krkesa duhet:
a) t jet br me shkrim;
b) t identifikoj personin q ngarkohet me prgjegjsi disiplinore;
c) t prcaktoj sakt shkeljen disiplinore, si dhe detajet e rrethanat
n t cilat pretendohet se sht br kjo shkelje.

5. PROCEDURAT DISIPLINORE

1. Eprori i drejtprdrejt, pasi merr krkesn dhe kryen veprimet q


ai i konsideron t nevojshme pr tu sqaruar rreth saj, vepron n kt
mnyr:
2. Me t marr nj raport mbi nj shkelje disiplinore t kryer nga nj
npuns civil, organi disiplinor duhet t bj at hetim q ai e
konsideron t nevojshm, dhe:
24

3. N qoft se organi disiplinor e raporton shtjen n prokurori ose


ndrmerr veprime t procedimit, ai duhet ta pezulloj npunsin nga
kryerja e detyrs s tij, nse e gjykon kt n dobi t interesit publik,
derisa t merret vendimi prfundimtar.
4. Npunsi civil i pezulluar vazhdon t marr pagn e tij baz gjat
pezullimit, por organi disiplinor mund t urdhroj q prfitimet e
tjera, q npunsi do ti merrte n kushte normale, t pezullohen.
Nse npunsi konsiderohet jofajtor nga organi kompetent ose nga
organi disiplinor, t gjitha shumat q nuk i jan paguar, i kthehen atij
menjher.
5. Procedurat disiplinore fillohen kur organi disiplinor drgon nj
krkes me shkrim pr fillimin e procedimit disiplinor ndaj
npunsit civil tek kryetari i komisionit.

25

You might also like