Mga Batayang Kaalaman sa at mga Teorya

Tinukoy ito ni Noam Chomsky sa kanyang

Tinawag naman ito ni Bachman na gramatikal

ng Diskurso

mga huling akda bilang pragmatik

kompitens, na para sa kanya ay nagsasangkot

Depinisyon at Katangian

kompitens o kahusayang pragmatiko na

ng di-konsyus na kaalaman sa ponolohiya,

Ano nga ba ang diskurso?

nag-iinbolb sa abilidad ng isang ispiker upang

morpolohiya, sintaksis at bokabularyo.

Si Webster (1974) ay may ibat ibang

depinisyon para sa terminong ito.

Ayon sa kanya, ang diskurso ay tumutukoy sa

piliin ang angkop na barayti ng wika para sa

-

isang tiyak na sitwasyong sosyal.

Ang konseptong ito ay tinatawag din minsan

bilang sosyolinggwistiks.
Ang kompitens na ito ay nangangailangan ng

berbal na komunikasyon tulad ng

-

kumbersasyon.
Maaari rin daw itong isang pormal at

Ang isang tao ay nakikipagtalastasan sa iba

sa anumang oras, espasyo at konteksto.
Ang mga kontekstong iyon ay madalas na
ituring bilang mga partikular na kumbinasyon

sistematikong eksaminasyon ng isang paksa,

sa mga kultural na reperens tulad ng

ng mga taong bumubuo sa isang sitwasyong

pasalita man o pasulat, tulad halimbawa ng

pamilyariti sa lipunan, pulitika, kulturang

disertasyon. Samakatwid, masasabing ang

popular, istatus ng mga pangyayaring

diskurso ay isang anyo ng pagpapahayag ng

panlipunan at iba pa.

ideya hinggil sa isang paksa.

Masasabi rin, kung gayon, na ang diskurso, ay

pangkomunikasyon.
Samakatwid, ang konteksto ng isang diskurso
ay maaaring interpersonal, panggrupo,

Lyle Bachman

pang-organisasyon, pangmasa,
interkultural at pangkasarian.

tinukoy niya na ang dalawang konseptong

kaugnay ng kahusayang komunikatibo: ang

Halimbawa:

tekstwal kompitens o abilidad na sumulat

Konstekstong Interpersonal usapan ng

nang may kohisyon at organisasyon,

at ang ilukyusyonari kompitens o ang abilidad

magkaibigan

May kani-kaniyang kalikasan at

na magamit ang wika para sa ideation,

ng isang samahang pangmag-aaral

pangangailangan (requirements) ang bawat

manipulasyon, heuristik (halimbawa,

Kontekstong Pang-organisasyon

isa.
Sa Ngunit maging ano man ang anyo ng

pagkatuto o learning) at imahinasyon.

memorandum ng pangulo ng isang kumpanya

Maraming pagkakaiba ang diskursong pasalita

at pasulat

sensitibiti sa dayalek o rehistro at kaalaman

sinonimus sa komunikasyon.

Konteksto ng Diskurso

diskurso, mahalagang taglayin ng mga

partisipant nito ang komunikatib kompitens at

sa lahat ng empleyado
Ano naman ang linggwistik kompitens?
-

ang linggwistik kompitens.

Ano ang komunikatib kompitens?

FILIPINO 1

Kontekstong Panggrupo pulong ng pamunuan

Kontekstong Pangmasa pagtatalumpati ng

Ito naman ang mental grammar ng isang

isang pulitiko sa harap ng mga botante

indibidwal, ang di-konsyus na kaalaman sa

Kontekstong Interkultural pagpupulong ng

sistema ng mga tuntunin ng wika.

Ang terminong ito ay tinatawag ng maraming

mga pinuno ng mga bansang ASEAN

linggwista bilang payak na kompitens.

asawa

Kontekstong Pangkasarian usapan ng mag-

Inihanda ni: R.A Aler Page 1

higit na mabuting ipalagay bilang isang

paraan ng pagpokus sa isang tiyak na proseso
-

sitwasyong pangkomunikasyon batay sa mga

Ngunit ang konteksto ng isang diskurso ay

at epektong pangkomunikasyon.
Kung tutuusin kasi, ang hangganan ng

saliksik ng mga teorista.

Ngunit kailangang isaisip na walang
B.

teoryang perpekto.
Bawat isa ay may kani-kaniyang

bagay.
Ang ikalawa ay ang aktong
ilokyusyonari o ang
pagganap/perpormans sa akto ng

mapanuring mag-aaral, kailangang

mahirap uriin.
Pansining laging may kontekstong

Ang una ay ang aktong lokyusyonari o

ang akto ng pagsasabi ng isang

kalakasan at kahinaan. Bilang mga

konteksto ng isang diskurso ay abstrakto at

-

A.

pagsasabi ng isang bagay.

C. Ang ikatlo ay ang aktong

pagsumikapan ninyong suriin nang

interpersonal kahit sa loob ng diskursong

kritikal ang mga positibo at negatibong

perlokyusyonari o ang pagsasabi ng

panggrupo at organisasyunal.
Ang diskursong pangkasarian ay lagi ring

elemento ng bawat isa.

isang bagay na kadalasang

Speech Act Theory at Ethnography of

nagpoprodyus ng mga tiyak na

umiiral sa tuwing ang mga taong may

Communication.

konsikwensyal na epekto sa damdamin,

magkaibang kasarian ay nagtatalastasan sa

Ang speech act theory

pag-iisip at aksyon ng tagapakinig, ng

loob man ng iba pang konteksto.

Samantala, kapag ang isang teksto ay

Samakatwid, ang una ay may kahulugan,

How to Do Things with Words ni J.L.

ipinararaan sa mga midyang pangmasa at

nakararating sa mga taong may iba-ibang

ispiker o maging ng ibang tao. -

ay isang teorya ng wikang batay sa aklat na

ang ikalaway may pwersa at ang ikatloy

Austin (1975).
Nakabatay ito sa pangunahing premis na ang

may konsikwens.

kultura, nagkakaroon ng diskurso sa

wika ay isang mode of action at isang paraan

kontekstong interkultural.

ay nauukol sa pag-aaral ng mga sitwasyon,

ng pagko-convey ng impormasyon.
Wika nga ni John Seale, All linguistic

communication involves linguistic acts.

Ayon sa mga naniniwala sa teoryang ito, ang

gamit, patern at tungkulin ng pagsasalita.

Ang pinakasusi ng teoryang ito ay ang

Mga Teorya ng Diskurso: Pahapyaw na

Pagtalakay
-

Ang mga teorya ng diskurso ay hindi naiiba sa

mga teorya ng komunikasyon.

Ang mga teoryang ito ay maaaring maging

Ang ethnography of communication

pamamaraang partisipant-obserbasyon

yunit ng komunikasyong linggwistik ay

na nangangailangan ng imersyon sa isang

hindi ang simbulo, salita o ang

partikular na komunidad.

pangungusap mismo, kundi ang

Halimbawa:

susi sa ganap na pag-unawa sa proseso ng

produksyon o paglikha ng mga simbulo,

salita o pangungusap sa pagganap ng

pagdidiskurso o komunikasyon.
Ang mga teoryang ito ay nakatutulong upang

tayo ay maging konseptwal at prediktib.

Samakatwid, ang isang tao ay maaaring
makagawa ng mga desisyon tungkol sa mga

FILIPINO 1

kanilang tinatawag na speech acts.

Hinati ni Austin ang mga aktong linggwistik
na ito sa tatlong komponent.

kung nais nating pag-aralan ang glossolalia

(speaking in tongues) na karaniwang
makikita sa mga Kristyanong sekta,
kailangan nating dumalo sa mga pagtitipon
ng isang sektang Kristyano, makisalamuha sa

Inihanda ni: R.A Aler Page 2

kanila at kung maaariy maging isa sa kanila

at mismong aktwal na makaranas ng gayon.

Communication accomodation theory

-

sinusuri ang mga motibasyon at konsikwens

Sa pamamagitan lamang niyon, ayon sa mga

ng pangyayari kung ang dalawang ispiker ay

teorista nito, tayo magiging pamilyar sa

nagbabago ng istilo ng komunikasyon.

Ang mga teorista nito ay naniniwalang sa

konteksto ng glossolalia upang maipaliwanag

ang tungkuling sosyal nito.

May ibat ibang teknik na maaaring magamit sa
partisipant- obserbasyon:
1. Introspection o ang paggamit ng intuition,

komunidad,

3. Interviewing o ang istraktyurd na

interaksyong berbal sa mga myembro ng
komunidad,

4. Philology o ang paggamit ng mga pasulat na

ito sapagkat hindi naman kailangan ng

pagsasanay sa oratoryo at panghihikayat

komunikasyon, ang mga tao ay

upang makalikha ng paghuhusga batay sa

nagtatangkang iakomodeyt o i-adjust ang

kohirens at pideliti.

kanilang istilo kapag nakikipag-usap sa iba.

Ang akomodasyong ito ay nagagawa sa
convergence.
Ang mga grupong may malakas na

Komumikasyon

pagmamalaking etniko ay madalas na

- Proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe

gumagamit ng divergence upang ihaylayt

sa pamamagitan ng simbolikong cues na maaaring

ang kanilang identidad.

Samantala, ang convergence ay

berbal o di-berbal. (Bernales, et al., 2002)

nagaganap kung saan mayroong

materyales,

matinding pangangailangan para sa

5. Ethnosemantics o ang pag-aaral ng mga

social approval. Ang gumagawa nito

kahulugang kultural,

madalas ay mga indibidwal na walang

6. Ethnomethodology o ang detalyadong

kapangyarihan.

A. Kahulugan

- Sining ng pagpapahayag ng kaisipan o ideya sa

paraang pasalita at pasulat. (Tanawan, et al., 2004)
Katangian
1. Ang komunikasyon ay isang proseso

7. Phenomenology o ang pag-aaral ng

kumbersasyon bilang isang problemang
penomenolohikal.

anong daluyan ang gagamitin at ano ang

Ang narrative paradigm

-

Encoding - ano ang mensahe, paano ipadadala,

anu-anong salita ang gagamitin, paano isasaayos,

analisis ng mga kumbersasyon, tinatawag ding

diskors analisis ng mga linggwista, at ang

istorya.
Isang demokratikong paghuhusga di umano

dalawang paraan: divergence at

2. Detached Observation o ang dipartisipatoring obserbasyon ng interaksyon sa

batay sa kohirens at pideliti ng kanilang

ay naglalarawan sa mga tao bilang mga

storytelling animals.
Ang teoryang ito ay nagpapanukala ng

inaasahang reaksyon ng tatanggap.

Decoding ano ang kahulugan ng mensahe, ano

ang inaasahang reaksyon mula sa kanya, paano

- Sa website na http://www.mcgraw-hill.com,

naratibong lohika bilang pamalit sa

niya tutugunan at paanong paraan niya ito

pahapyaw na tinalakay ang iba pang mga teorya.

tradisyunal na lohika ng argumento.

Ang naratibong lohika o ang lohika ng

tutugunan.

Dalawa sa mga ito ay ang communication

accomodation theory at ang teorya ng

mabuting katwiran ay nagmumungkahi na

narrative paradigm.

husgahan ang kredebilidad ng isang ispiker

FILIPINO 1

2. Ang proseso ng komunikasyon ay dinamiko

Inihanda ni: R.A Aler Page 3

impluwensya ng lugar, oras, mga pangyayari at

3. Daluyan/Tsanel

isang tagapagsalita at maraming

mga taong sangkot sa proseso.

Kategorya ng daluyan

tagapakinig

daluyang sensori o tuwirang paggamit ng

paningin, pandinig, pang-amoy, panlasa at

pagitan ng malawakang media, tulad ng

sarili, sa kausap, iniisip niyang persepsyon ng

pandama

radio, TV, Internet, pahayagan, atbp.

at natatanggap sa komunikasyon

4. Tagatanggap ng Mensahe

Ang pagpapakahulugan ay depende sa

5. Hindi tayo maaaring umiwas sa

Nagbibigay-kahulugan o magde-decode sa
mensaheng kanyang natanggap.

tumatanggap nito.

Tatlong uri

Hindi man tayo magsalita, sa ating mga kilos,

tuwirang tugon

galaw, kumpas at anyo, hindi man sinasadya ay

di-tuwirang tugon

nakapagpapadala tayo ng mensahe.

naantalang tugon

6. Laging may dalawang uri ng mensahe sa

proseso ng komunikasyon
Relasyunal di berbal na pagpapahiwatig ng

pagpapaunlad ng bansa

konsiderasyon upang matiyak na magiging

mabisa ang komunikasyon. Ginamit niya ang

Ito ang mga dahilan kung minsan ng hindi

pagkakaunawaan.

akronim na SPEAKING.
Setting (saan nag-uusap?) ang lugar ay may
malaking impluwensya sa komunikasyon. Kung hindi
ito isaalang-alang ay maaaring mapagkamalang-

semantikong sagabal

Panlinggwistika pasalita, gamit ang wika

pisikal na sagabal

B. Sangkap at Proseso ng Komunikasyon

pisyolohikal

1. Nagpapadala ng mensahe/sender

saykolohikal

Tao o pangkat ng mga taong pinagmumulan ng

C. Antas ng Komunikasyon

mensahe.

1. Intrapersonal komunikasyong pansarili

2. Mensahe

2. Interpersonal nagaganap sa pagitan ng

bastos o walang pinag-aralan.

Participants (Sino ang kausap?) pabagu-bago
ang paraan n gating pakikipag-usap depende sa kung
sino ang kinakausap. Binibigyang pansin ang edad,

Dalawang uri ng mensahe

dalawa o mahigit pang mga tao, o sa isang

mensaheng pangnilalaman/panlinggwistika

tao at isang maliit na pangkat

FILIPINO 1

7. Pangkaunlaran naglalayong gamitin sa

kailangang isaalang-alang ang ilang

damdamin o pagtingin sa kausap

kalahok ang pinag-uusapan sa antas na ito.

Ayon kay Dell Hymes (Bernales, et al., 2002),

6. Mga potensyal na sagabal

nakatutok sa isang hangarin o adhikain.

Mga Konsiderasyon sa Mabisang Komunikasyon

5. Tugon

komunikasyon

5. Pang-organisasyon organisado at
6. Pangkaunlaran aspekto ng kultura ng mga

phone.

4. Mensahe, hindi kahulugan, ang naipadadala

daluyang institusyunal mga kagamitang

elektroniko tulad ng telepono, e-mail, fax, mobile

persepsyon ng kanyang kausap sa kanya.

4. Pangmasa o Pangmadla nagaganap sa

Ito ay dahil sa : persepsyon ng isa sa kanyang

kanyang kausap sa kanya at ang tunay na

3. Pampubliko nagaganap sa pagitan ng

3. Ang komunikasyon ay komplikado

mensaheng relasyunal o mensaheng di-berbal

Nagbabago ang komunikasyon dahil sa

kasarian, katungkulan, propesyon atbp.

Ends (Ano ang layunin sa pag-uusap?) ibagay
ang pananalita sa layunin gaya ng pagiging
malumanay, may awtoridad, seryoso, masaya atbp.

Inihanda ni: R.A Aler Page 4

Act Sequence (Paano ang takbo ng Pag-uusap?)

ang komunikasyon ay dinamiko, samakatuwid ang
isang usapan ay nagbabago. Kasama ditto ang
pagbabago ng paksa at paraan ng pag-uusap.
Keys (Formal ba o informal ang usapan?)
pagpili ng salitang gagamitin na babagay sa
formalidad ng okasyon.
Instrumentalities (Ano ang midyum ng
usapan?) tsanel o daluyan ng komunikasyon. Ang
midyum ang humuhubog at naglilimita sa isang
mensahe.
Norms (Ano ang paksa ng usapan?)
Mahalagang maisaalang-alang ang paksa ng usapan.
Genre (Nagsasalaysay ba? Nakikipagtalo o
nagmamatwid? Naglalarawan? O
nagpapaliwanag?). Mahalagang batid ng isang tao
kung ano ang genre na ginagamit ng kanyang
kausap, nang sa gayoy malaman din niya kung
anong genre ang kanyang gagamitin.
MGA MAKRONG KASANAYAN
PAKIKINIG
PAGSASALITA
PAGBASA
PAGSULAT
Panimula
Sa pakikipagkomunikasyon ng tao, sa anyong
berbal man o sa anyong di-berbal, ang kanyang
kakayahan sa larangan ng pagpapahayag ay lagi ng
nasasangkot. Sa kahusayan niya sa pagpapahayag
nakasalalay ang linaw ng mensaheng nais niyang
iparating sa kanyang kapwa.

FILIPINO 1

Upang ang tao ay mag-angkin ng isang

mabisa at maayos na paraan ng pagpapahayag
tungo
sa
isang
matagumpay
na
pakikipagkomunikasyon, nararapat na paunlarin niya
ang kasanayang pangwika.
Ang kasanayang
pangwikang ito ang magiging tuntungang kaalaman
ng isang tao upang mabisa niyang maipahayag ang
mensaheng nais niyang ipaabot.
Sa pagtuturo ng wika nararapat lamang na
ilantad sa mga mag-aaral ang ibat ibang
makatotohanang gawain upang iparanas sa kanila
ang tunay na gamit ng wika. Maaaring bigyan sila ng
maraming babasahing aklat, palikhain ng tula at
pasulatin
ng
maikling
dula,
paguhitin
ng
magagandang tanawin lahat ng mga karanasang
itoy magsisilbing matibay na pundasyon sa
pagkakaroon ng mag-aaral ng isang maunlad na
wika.
Paano
nalilinang
pangwika?

ang

mga

kasanayang

Nalilinang ang kasanayang pangwika sa

palagiang pag-iisip na ang kasanayang sa
paggamit ng wika ay nasa mga arena ng
komunikasyon. Ang pagkatuto ng wika ay
nagiging mabisa kung mabibigyan nang
maraming pagkakataon ang mga mag-aaral
na makipagtalastasan sa kanilang mga
kaklase. Samakatuwid, ang isang klasrum na
nakapagpapayaman sa pag-unlad ng wika ay
iyong kung saan ang mga mag-aaral ay
aktibong nagbabahagi ng kanilang mga
personal
na
ideya
at
karanasan
at
nagagawang maisaalang-alang ang mga
ideya at kaisipan ng ibang tao tulad ng
kanilang mga kaklase, mga guro , mga awtor

at mga tauhang nakakatagpo nila sa mga

aklat.
Kahulugan ng PAKIKINIG
Ito ay isang aktibong proseso ng pagtanggap
ng mensahe sa pamamagitan ng sensoring pandinig
at pag-iisip. Aktibo ito dahil nagbibigay-daan ito sa
isang tao na pag-isipan, tandaan at ianalisa ang
kahulugan at kabuluhan ng mga salitang kanyang
napakinggan.
Ito rin ay pagtugong mental at pisikal sa
mensaheng nais ipabatid ng tagapagdala ng
mensahe. Ang sensoring pakikinig ay nananatiling
bukas at gumagana kahit na tayo ay may ginagawa.
At naririnig natin ang mga tunog na nagsisilbing
stimuli. Ang wave stimuli na ito ay dumaraan sa
auditory nerve patungo sa utak.
Ang sensoring pakikinig ay nananatiling bukas
at gumagana kahit na tayo ay may ginagawa. At
naririnig natin ang mga tunog na nagsisilbing stimuli.
Ang wave stimuli na ito ay dumaraan sa auditory
nerve patungo sa utak.
Kahalagahan ng Pakikinig
Ang pakikinig ay isang mabilis at mabisang
paraan ng pagkuha ng impormasyon kaysa sa
tuwirang pagbabasa.
Ang pakikinig sa kapwa ay daan upang ang
bawat isa ay magkaunawaan at magkaroon
ng mabuting palagayan.
Sa pakikinig kinakailangan ang ibayong
konsentrasyon sa pag-unawa, pagtanda o
paggunita sa narinig.

Sa pag-aaral na isinagawa mas maraming

oras ang nagagamit ng tao sa pakikinig kaysa
sa pagsasalita dahil mas madalas ay mas
gusto pa niya ang makinig kaysa sa
magsalita.

Inihanda ni: R.A Aler Page 5

Lalo na ang mga mag-aaral sa loob ng

silid-aralan. Mas gusto pa ang makinig sa
talakayan ng guro at kapwa mag-aaral kaysa
aktibong makilahok sa kanila.
45% ay nagagamit sa pakikinig
30% ay sa pagsasalita
16% ay sa pagbabasa
9% naman sa pagsulat
Pamamaraan sa Mabisang Pakikinig

Alamin ang layunin sa pakikinig

Magtuon ng matamang pansin sa
pinakikinggan
Alamin ang pangunahing kaisipan sa
pinakikinggan
Maging isang aktibong kalahok
Iwasang magbigay ng maagang paghuhusga
sa kakayahan ng tagapagsalita
Iwasan ang mga tugong emosyunal sa
naririnig
Tandaan ang mga bagay na nakita at
napakinggan
MGA URI NG PAKIKINIG
Deskriminatibo
Layunin;

matukoy ang pagkakaiba ng pasalita

at di-pasalitang paraan ng
komunikasyon.

binibigyan pansin ang paraan ng

pagbigkas ng tagapagsalita at kung
paano siya kumikilos habang
nagsasalita.
Komprehensibo
Kahalagahan:

Maunawaan ang kabuuan ng

mensahe.

Maintindihan ang nilalaman at

kahulugan ng kanyang pinakikinggan.

FILIPINO 1

Paglilibang
Layunin:

upang malibang o aliwin ang sarili

ginagawa para sa sariling kasiyahan

Paggamot
Kahalagahan:
matulungan ng tagapakinig ang
nagsasalita na madamayan o
makisimpatiya sa pamamagitan ng
pakikinig sa hinaing o suliranin ng
nagsasalita
Kritikal
Layunin:

gumamit ng pagbubuo ng hinuha

upang makabuo ng ganap na pagaanalisa o pagsusuri sa paksang
narinig.

Makabubuo ng analisis ang

tagapakinig batay sa narinig

Malinawan ang tagapakinig sa

puntong nais niyang maintindihan

Mga elementong Nakaiimpluwensiya sa

Pakikinig
Edad o gulang
Kung bata ang nakikinig ng pahayag, di
kailangang mahaba ang pahayag dahil masyadong
maikli ang kanilang interes, bukod pa sa kanilang
kakulangan sa pang-unawa. Sa mga may edad na o
matatanda na hindi rin ay hindi rin mabuti ang
mahabang pakikinig hindi dahil sa nababagot sila
kundi dahil sa mga nararamdamang nila sa katawan
bunga ng kanilang kantandaan, katulad ng pag-atake
ng rayuma at ang kahinaan na ng kanilang pandinig
Oras
Malaki rin ang impluwensiya ng oras sa pakikinig.

Ang isang tagapakinig na tawagan sa

hatinggabi o sa madaling- araw ay di kasing
linaw ng pakikinig niya sa oras na gising na
gising na ang kanyang kamalayan.
May mga oras na de-peligro rin tayong
tinatawag, ang isang nagbibigay ng panayam
na malapit na sa oras ng tanghalian ay din na
rin epektibo sa mga tagapakinig.
Ang mga estudyante na may klase sa umaga
ay mas aktibong tagapakinig kaysa mga
estudyante panghapon.

Kasarian
Sinasabing magkaiba ang interes ng mga lalaki at
babae
Ang mga lalaking tagapakinig ay
ayaw sa babaeng tagapagsalita dahil maligoy
masyado sa pagsasalita at maraming sinasabi o
ipinaliliwanag na nagiging negatibo para sa
kanila kaya hindi pinakikinggan. At gusto rin
nilang pinakikinggan ay ang paksang may
pansarili silang interes.

Ang mga babae naman ay ayaw sa

lalaking tagapagsalita dahil sa may katipiran ng
mga ito sa pagbibigay ng paliwanag.
Higit na mahaba ang pasensiya ng babae sa
pakikinig kaysa sa mga lalaki dahil madali silang
mainip
Tsanel
Paggamit ng instrumento sa
paghahatid ng mensahe ay malaking
tulong upang magkaunawaan gaya ng
cellphone, telepono, mikropono, radyo
atbp.
Epektibo pa ring tsanel sa
pagpaparating ng mensahe ay ang
personal na pakikipag-usap kaysa sa
paggamit ng instrumento dahil

Inihanda ni: R.A Aler Page 6

malinaw na masasabi ang mensahe

gayon din ang kanyang emosyon.
Kultura

Ang pagkakaiba-iba ng kultura ng tao ay

nagiging dahilan din ng mabuti at dimabuting kawilihan sa pakikinig.
Ang pananalangin ng ating mga kapatid na
katutubo ay iba sa pananalangin nating mga
kristiyano. Parehong Pilipino pero magkaiba ng
kultura.
Sa panayam, may mga tao na malayang
nakapagtatanong at sumasalungat habang
nagsasalita ang tagapanayam pero mayroon
namang tahimik at taimtim lamang nakikinig
habang nagsasalita ang tagapanayam at
magtatanong lamang sila kapag tapos na itong
magsalita.

Konsepto sa sarili
ang tagapakinig ay may katalinuhang
taglay na maari niyang magamit sa
pagkontra o pagsang-ayon sa sinasabi
ng tagapagsalita.
Ang sariling pagpapakahulugan ng
tagapakinig sa kanyang naririnig na
mensahe ng kausap ay maaaring
magwakas sa mabuti o di-mabuting
katapusan.
Lugar
Ang tahimik at malamig na lugar ay
lubusang nakahihikayat at
nakapagpapataas ng level ng
konsentrasyon ng isang tagapakinig
ng isang panayam.
Ang mainit, maliit at magulong lugar
ay nagdudulot ng pagkainis at
kawalang ganang makinig ng mga
tagapakinig.

FILIPINO 1

MGA URI NG TAGAPAKINIG

Eager Beaver
Siya ang tagapakinig na ngiti nang ngiti o
tangu nang tango habang may nagsasalita sa
kanyang harapan, ngunit kung naiintindihan niya
ang kanyang naririnig ay isang malaking tanong.
Sleeper
Siya ang tipo ng tagapakinig na nauupo sa
isang tahimik na sulok ng silid. Wala siyang
tunay na intensyong makinig.

Tiger
Siya ang tagapakinig na laging handang
magbigay ng reaksyon sa anumang sasabihin ng
tagapagsalita upang sa bawat pagkakamali ay
parang tigre siyang susugod at mananagpang

Bewildered
Siya ang tagapakinig na kahit na anong pilit
ay walang maiintindihan sa naririnig. Kapansinpansin ang pagkunot ng kanyang noo,
pagsimangot at anyong pagtataka o pagtatanong
ang kawalan niya ng malay sa kanyang mga
naririnig.

Frowner
Siya ang tipo ng tagapakinig na wari bang lagi
na lang may tanong at pagdududa. Makikita sa
kanyang mukha ang pagiging aktibo, ngunit ang
totoo, hindi lubos ang kanyang pakikinig kundi
isang pagkukunwari lamang sapagkat ang
hinihintay lamang niya ay ang oportunidad na
makapagtanong para makapag-paimpres.

Relaxed
Isa siyang problema sa isang nagsasalita.
Paanoy kitang-kita sa kanya ang kawalan ng
interes sa pakikinig. Itinutuon ang kanyang
atensyon sa ibang bagay at walang makitang iba
pang reaksyon mula sa kanya, positibo man o
negatibo.

Busy Bee

Isa siya sa pinakaaayawang tagapakinig sa

anumang pangkat, hindi lamang siya nakikinig,
abala rin siya sa ibang gawain tulad ng
pagsusulat, pakikipagtsismisan sa katabi,
pagsusuklay, o anumang gawaing walang
kaugnayan sa pakikinig.

Two-eared Listener
Siya ang pinakaepektibong tagapakinig,
nakikinig siya gamit hindi lamang ang kanyang
tainga kundi maging ang kanyang utak. Lubos
ang partisipasyon niya sa gawain ng pakikinig.
Makikita sa kanyang mukha ang kawilihan sa
pakikinig.
MGA KABUTIHANG MAIDUDULOT NG
AKTIBONG PAKIKINIG
Makinig at pahalagahan ang sinasabi ng
kapwa upang mapaamo ang matigas na
damdamin
Madaling maunawaan ang posisyon ng iba
kung mataimtim na makikinig sa kanya
Maiiwasan ang mga negatibong pagpuna
kung ginagamit ang pakikinig sa wastong
paraan
Mawawala ang puwang ng dipagkakaunawaan o di-pagkakasunduan kung
nakikinig sa bawat nagsasalita
Madaling matulungan ang kapwa sa
pamamagitan ng pakikinig
Matutuklasan ang mgakainaan ng bawat isa
tungo sa pagbabago sapagkat masususri at
maaanalisa ang mga kahinaan sa
pamamagitan ng masusing pakikinig
MGA MALING PANINIWALA SA PAKIKINIG
ang pakikinig daw ang pinakamadali sa apat
na makrong kasanayan
ang mga marurunog lamang daw ang
mahuhusay makinig
hindi na raw kailangang pagplanuhan ang
pakikinig

Inihanda ni: R.A Aler Page 7

Kahalagahan ng Paglinang ng Kasanayan sa

Mabisang
Pagsasalita
Ang isang taong epektib na magsalita sa
harap ng pangkat ng mga tao ay higit na
madaling nakakakuha ng
respeto ng ibang tao.
Mga pinuno
ABRAHAM LINCOLN

Dating pangulo ng Estados Unidos, ay

natanyag at nagiwan ng hindi na mabuburang
bahagi sa kasaysayan hindi lamang sa
Amerika kundi maging sa buong mundo.
Hindi ,mataas ang pinag-aralan sapagkat wala
siyang pormal na edukasyon at siyay
mahirap na mamamayan lamang.
Ang tagumpay ni Lincoln ay maiuugnay sa
kanyang determinasyon na linangin at
paunlarin ang kanyang kakayahang magsalita
sa harap ng publiko
Dahil sa kakulangan ng speech schools,
matamang inobserbahan at pinakinggan ni
Lincoln ang paraan ng pagsasalita ng ibang
tao kahit noong bata pa lamang siya.
Hanggang sa kasalukuyan, ipinapalagay na
ang kanyang Gettysburg Address at
ikalawang Inaugural Speech ay ilan sa
natatanging pinakamahusay na talumpati sa
buong kasaysayan ng daigdig.

FRANKLIN DELANO ROOSEVELT

Nanatali sa White House nang apat na

sunud-sunod na termino mula 1923-1945.
Nilinang niya ang kanyang kakayahan sa
pagsasalita sa pamamagitan ng pagbibigay

FILIPINO 1

ng matamang atensyon sa mga malalayang

simulain ng pagsasalita.
Halos lahat ng kanyang talumpati sa radyo ay
praktisado ng lubusan.
Maging ang kanyang mga kalaban sa pulitika
ay umaming ang kanyang sunud-sunod na
tagumpay ay nakaugat sa

malaki ang impluwensiya ng mabisang

pagsasalita sa epektibong proseso ng
komunikasyon.
Kaalaman
Upang maging isang epektib na tagapagsalita,
kailangang may sapat kang kaalaman hinggil sa ibat
ibang bagay.

JOHN F. KENNEDY

Isa sa mga susi ng kanyang tagumpay ay ang

husay na ipinakita niya sa serye ng mga
debateng ipinalabas ng mga programang
pantelebisyon.
Dahil sa Kanyang epektib na pagsasalita,
tinalo niya si Nixon sa nasabing halalalan.

DEMOSTHENES

Una, kailangang alam mo ang paksa ng isang

usapan.
Ikalawa, kailangang may sapat na kaalaman
sa gramatika.
Ikatlo, kailangang may sapat na kaalaman sa
kultura ng pinanggalingan ng wikang
ginagamit mo, sariling kultura at kultura ng
iyong kausap
.

Kasanayan

tanyag na isang dakilang orador.

Pautal magsalita ngunit tinuruan niya ang
kanyang sarili magsalita nang tuluy-tuloy at
tuwid sa pamamagitan ng pagtatalumpati sa
harap ng hampas ng alon sa dalampasigan.
Madalas na nagsusubo siya ng maliit na bato
upang maituwid lamang ang kanyang
pananalita.

Ang pagsasalita sa harap ng publiko ay hindi

naiiba sa pakikipag-usap nang pribado sa isang tao.
Ang paglinang sa kasanayang ito ay malamang na
magbunga ng mga positibong pagbabago hindi
lamang sa iyong personalidad kundi maging sa iyong
buhay.
Mga Pangangailangan sa Mabisang Pagsasalita
Ang mabisang komunikasyon ay nakasalalay
nang malaki sa mga partisipant nito. Kung gayon,

Ang pagsasalita ay isa sa apat na makrong

kasanayan kung kayat ito ay isang kasanayang
maaaring linangin.

Una, kailangang may sapat na kasanayan sa

pag-iisip ng mensahe sa pinakamaikling
panahon. (May mga sitwasyon kasing
nangangailangan ng presence of mind.)
Ikalawa, kailangang may sapat na kasanayan
sa paggamit ng mga kasangkapan sa
pagsasalita tulad ng tinig, tindig, kumpas at
iba pang anyong di-berbal.
Ikatlo, kailangang may sapat siyang
kasanayan sa pagpapahayag sa ibat ibang
genre tulad ng pagsasalaysay, paglalarawan,
paglalahad at pangangatwiran.

Tiwala sa Sarili

Inihanda ni: R.A Aler Page 8

Ang isang taong walang tiwala sa sarili ay

karaniwang nagiging kimi o hindi palakibo.
Madalas din silang kabado lalo na sa harap ng
pangkat ng tagapakinig o sa harap ng publiko.
Mahihirapan silang papaniwalain ang ibang
tao sa kanilang mensahe.
Ang mga ganitong tao ay mahirap makaakit,
makakumbinsi o makahikayat ng pagsangayon sa mga tagapakinig.

Mga Kasangkapan sa Pagsasalita

Masusukat ang bisa ng isang tagapagsalita sa
lakas ng kanyang panghikayat sa kanyang
tagapakinig o di kayay sa kakayahan niyang
mapanatili ang interes ng kanyang tagapakinig sa
kanyang sinasabi. Ito ay makikita sa reaksyon ng
kanyang tagapakinig sa kanya.
Sa pamamagitan ng mabisang paggamit ng
kanyang mga kasangkapan sa pagsasalita.
TINIG

Pinaka mahalagang puhunan sa isang

nagsasalita.
Kinakailangang ito ay mapanghikayat at
nakakaakit talagang pakinggan.
May mga sitwasyon na hindi nangangailangan ng
malakas na tinig.
Ano mang lakas o hina ng tinig, dapat ito ay
angkop sa partikular na sitwasyon at sa
damdaming nais na ipahiwatig ng isang
nagsasalita.
Kaakibat ng tinig ay ang himig.
May himig na mabagal, may himig na pataas at
mayroon ding pababa.

FILIPINO 1

Katulad ng lakas kailangan ang himig ay angkop

din.

BIGKAS
Napakahalang maging wasto ang bigkas ng isang
nagsasalita.
Kailangan ito ay mataas at malinaw sa pagbigkas
ng mga salita.
Ang maling pagbigkas ay maaaring magdulot ng
maling interpretastyon para sa mga tagapakinig.
Lalo nat ang ating wika ay napakaraming
Homonimo.
Maaari din maging katawa tawa ang salita kung
mali ang pagbibigkas dito.
Kaugnay nito, kailangang maging maingat din
siya sa pagbibigay diin o stress sa mga salita at
sa paghinto at paghinga sa loob ng mga
pangungusap at talata upang maging malinaw
ang mensahe ng kanyang pahayag.
TINDIG
Ang isang tagapagsalita lalo na sa isang
pagtitipon ay kailangan may magandang tindig.
Kinakailangang my tikas mula ulo hanggang paa.
Hindi magiging kapani paniwala ang isang
mambibigkas kung siyay parang nanghihina o
kung siyay mukhang sakitin.
Ang isang tagapagsalita ay kinakailangan maging
kalugud-lugod hindi lamang sa pandinig ng
tagapakinig.
Kailangan din niyang maging kalugud-lugod sa
kanilang paningin upang siyay maging higit na
mapanghikayat.
KUMPAS
Kumpas ng kamay ay importante rin sa
pagsasalita.

Kung walang kumpas ang nagsasalita ay

magmumukhang tood o robot.
Ngunit ang paglumpas ay kinakailangan maging
angkop sa diwa o salitang binabanggit.
Tandaan na ang bawat kumpas ay may kalakip
ding kahulugan.
Kung gayon ang kahulugan ng kumpas ay
tumutugma sa kahulugan ng nagsasalitang
binibigkas kasabay ng kumpas.
Tandaan na kailangang maging natural ang
kumpas.
Hindi rin maganda tignan ang labis, maging ang
kulang o alanganing kumpas ng kamay.

KILOS
Sa pagsasalita, ang ibang bahagi ng katawan ay
maaaring gumalaw.
Mga mata, balikat, paa, at ulo. ang pagkilos ng
mga ito ay maaaring makatulong o makasira sa
isang nagsasalita.
Isang halimbawa ay ang labis na paggalaw ng
mga mata o kawalan ng panuunan ng paningin sa
kausap.
Samantala, ang mabisang pagpapanatili ng
pakikipagugnayan sa tagapakinig sa
pamamagitan ng panuunan ng paningin ay
maaaring makatulong sa kanya.
Ang labis na paggalaw naman ng ulo ay hindi
angkop kagaya ng pagtango o pagiling ay
maaaring makapagpalabo sa mensaheng
ipinahahatid ng isang nagsasalit.
Ang labis na paggalaw o paglalakas naman ay
pwedeng maging dahilan ng pagkahilo ng
kanyang kausap.
Takot sa Pagsasalita sa Harap ng Madla

Inihanda ni: R.A Aler Page 9

Lahat ng tao ay may kinatatakutan. Ang ibay

takot sa dilim, ay mga takot naman sa matataas
na lugar. May ibang takot sa pagsakay ng
eroplano o barko. May mga tao din na takot sa
insekto.
Minsang sinabi ng dating Pangulo ng Amerika na
si Franklin D. Roosevelt na walang dapat
katakutan kundi ang takot mismo.
Ang pinakamabuting paraan ng paglaban sa takot
, kung gayon, ay ang pagharap, at hindi ang
pagtalikod dito.
Ang takot sa pagsasalita sa harap ng madla ay
tinatawag na XENOPHOBIA o STAGE
FRIGHT . Ito ang takot na mapagtawanan
bunga ng maling gramar, maling bigkas, o
masagwang tindig o postyur.

Manipestasyon ng Stage Fright

Panginginig ng kamay.
Pangangatog ng tuhod.
Kawalan ng ganang kumain.
Pananakit ng tiyan.
Di-pagkatulog.
Pananakit ng ulo.
Pagkautal.
Pagkalimot ng sasabihin.
Paninigas ng pagkakatayo.
Kawalan ng panuunan ng paningin.
Biglang pagbilis ng pulso.
Mataas na presyon ng dugo.
Ibat Ibang Dahilan ng Stage Fright
Takot sa malaki at di-pailyar na madlang
tagapakinig.
Di kaaya-ayang karanasan sa pagsasalita sa
harap ng madla.

FILIPINO 1

Damdaming kakulangan o isekyuriti bunga ng

anyong pisikal tulad ng kabataan, kapayatan, di
kaaya ayang mukha o kulay o di magandang
postyur.
Kakulangan o kawalan ng kahandaan
Kakulangan o kawalang ng pamilyaridad sa lugar
o okasyon.
Ngunit kailangan ng bawat tagapagsalita ang
tensyon. Ito kasi ang magtritriger sa katawan ng
lumikha ng adrenalin upang magtulak ng isang
indibidwal na mag-perporm ng higit na mabuti.
Nagagawa ng isang matalinong tagapagsalita na
maging positibo ang tensyon at hindi negatibo.
Ngunit kung labis ang takot, hindi na ito magiging
produktibo.
Samakatwid, kailangan itong kontrolin.

Mungkahi kung paano maaayos ang Stage

Fright
Magkaroon ng positibong atityud. Isiping kayang
mong magsalita sa harap ng madla. Isiping di ka
nagiisa.
Magtiwala sa iyong sarili. Isiping mayroon kang
mahalagang ideya na ibabahagi sa madla.
Tanggapin mo ang iyong sarili, iyong tagumpay at
kabiguan, ang iyong mga kasalanan at hahinaan,
ang iyong mga kagandahan at kapintasan.
Magkaroon ng marubdob na pagnanasang
maging mahusay na tagapagsalita.

Harapin ang takot, huwag mong takasan.

Magpraktis ka ng magpraktis. Magsimula sa
pagharap sa maliliit na pangkat hanggang sa
pagharap sa malalaking madla.
Isiping ang tagapakinig ay palakaibigan at hindi
mapanghusga.
Magbihis ng naayon sa okasyon.
Mag-imbak ng maraing kaalaman.

Dumating nang maaga upang maging pamilyar sa

lugar at mga taga pakinig.
Magdasal. Humingi ka ng lakas ng loob at dunong
sa Poong Maykapal.

Propayl ng Epektibong Ispiker

a. Responsable
b. Magiliw at kawili wiling pakinggan
c. Malawak ang kaalaman
d. Palabasa
e. Palaisip
f. Mayaman ang koleksyon ng ideya
g. May interes sa paksang tinatalakay
h. Obhetibo
i. May sense of humor
j. Gumagamit ng mga angkop na salita
k. Nirerespeto ang pagkakaiba-iba ng
tagapakinig
l. Sapat at angkop ang lakas ng tinig
m. Malinaw at wasto ang pagbigkas ng salita
n. Gumagamit ng angkop na kumpas at kilos
. Hindi iniinsulto o sinasaktan ang damdamin ng
tagapakinig
ng. Maingat sa paggawa ng kongklusyon,
paratang at batikos
o. May panuunan ng paningin sa tagapakinig
p. Angkop ang kasuotan sa okasyon
q. Pinaniniwalaan at isinasabuhay ang
sinasabi
r. Walang nakakadistrak na mannerisms
s. Mainam ang tindig o postyur
t. Maayos at lohikal ang presentasyon mula sa
simula, gitna
hanggang wakas
u. Iniiwasan ang mapalabok na pananalita
v. Binibigyang-diin ang mahahalagang konsepto
o kaisipan
w. Alam kung kailan tatapusin ang pagsasalita
x. Iniiwasan ang pagyayabang

Inihanda ni: R.A Aler Page 10

y. Mayaman ang bokabularyo

z. Taglay ang mga angkop at inaasahang gawi,
personalidad at karakter
Limang Kasanayan sa Pagsasalita
Pakikipag-usap
pakikipanayam
pagkatang talakayan
pagtatalumpati
pakikipagdebate
Pakikipag-usap
Sa pakikipag-usap kinakailangang isaalangalang ang:
1. kailangang kakitaan ng paggalang sa isat
isa
2. may matapat na layunin sa pakikipag-usap
3. sa pakikipag-usap, kinakailangan ng palitan
ng ideya, huwag solohin ng isa sa alinman sa
nag-uusap ang pagsasalita
4. ang pokus ng usapan ay may kinalaman sa
interes at karanasan ng nag-uusap
5. ang pag-uusap ay likas, bukal at kusang-loob
Pakikipanayam (Interbyu)
Mga dapat tandaan sa pakikipagayos/pagsasagawa ng pakikipanayam:
Pakikipagtipan sa kakapanayamin, pagtatakda
ng araw, oras, at lugar na maluwag sa
kakapanayamin
Pagbanggit sa kakapanayamin tungkol sa
pangkalahatang paksa
Pagtatala ng mga katanungan na maaaring
itanong sa kakapanayamin
Maging maayos sa pananamit at dumating sa
takdang oras
Maging magalang, makinig ng mataman at
magpakita ng kawilihan

FILIPINO 1

Iwasan ang pagtatanong na makaka-ofend sa

kinakausap at mga katanungang sinasagot ng
oo o hindi lamang
Magpasalamat sa kinakapanayam pagkatapos
ng interbyu
Pangkatang Talakayan
Mga dapat tandaan kung kalahok sa pangkatang
talakayan;
1. Pakinggan ang bawat sasabihin ng mga
kasama sa pagtatalakayan
2. Makibahagi, huwag matakot maglahad ng
katotohanan, huwag manatiling tahimik
3. Huwag lilihis sa paksang pinag-uusapan na
maaaring makapagpabagal sa talakayan
4. Magkaroon ng bukas na isipan
5. Iwasan ang maling pangangatwiran at pagiisip, huwag sasalungat sa katuwiran ng higit na
nakararami
6. Iwasan ang pagiging mapagmataas o
makipag-alit sa mga kasama
Pakikipagdebate o pagtatalo
Tungkol sa pagtuligsa:
a. Ipahayag ang kamalian ng kalaban
b. Ilahad ang walang katotohanang sinabi
ng kalaban
c. Talakayin ang mga kahinaang katibayan
ng kalaban
d. Ipahatid na wala sa paksa ang mga
patunay at katuwiran ng kalaban

Tungkol sa pagtatanong
a. Magtanong tungkol sa talumpating kabibigay
ng
sinundang tagapagsalita
b. Di dapat magtanong ang dalawang
tagapagsalita sa
iisang tagapagsalita

c. Huwag payagang magtanong sa kanya ang

kalaban
kung siya ang nagtatanong
Uri ng talumpati
Impromptu
Ito ay biglaang talumpati na binibigkas nang
walang ganap na paghahanda.
Gabay sa pagbigkas ng biglaang talumpati:
Maglaan ng oras sa paghahanda
Magkaroon ng tiwala sa sarili
Magsalita nang medyo mabagal
Magpokus sa paksa habang nagsasalita
Extemporaneous
Ito ang pagbigkas sa isang kompetisyon na
walang tiyak na kahandaan sa pagbigkas.
Mga itinakdang konsiderasyon para sa
extempore:
Limitado sa oras sa pagitan ng pagkuha ng
paksa at sa mismong paligsahan
Pagtatakda ng oras sa pagtatalumpati
Pinaghandaang talumpati
Ang tagapagsalita ay gumagawa muna ng
kanyang talumpati, may paghahanda at
kailangang memoryado o saulado ang pyesa
bago bigkasin ang talumpati.
Pagbasa ng papel sa panayam o
kumperensya
Ito ang kasanayang pagsulat ng papel na
babasahin sa kumperensya, ang pag-oorganisa
ng mga ideya at ang pagsulat ng panimula,
katawan at wakas/konklusyon ay dapat na
magkakaugnay at may kaisahan.

Kahinaan sa pagtatalumpati

Inihanda ni: R.A Aler Page 11

1. Nauumid, nauutal at hindi makapagsalita ng

maayos kapag nakaharap sa maraming tao.
2. Masyadong magalaw ang katawan at hindi
nakapokus ang pansin sa mga nakikinig
3. Hindi maramdaman ng mga tagapakinig ang
kataimtiman at katotohanan ng bawat salitang
binibitiwan.
4. Masyadong mahina ang tinig at hindi sapat
upang marinig ng lahat ang sinasabi ng
mananalumpati
Mga mungkahi kung paano makapagsasalita ng
maayos sa harap ng madla:
Magkaroon ng positibong pananaw, isiping kaya
mong magsalita sa harap ng madla. Isipin
ding hindi nag-iisa, dahil lahat ng
tagapagsalita ay kinakabahan sa mga unang
segundo o munuto ng pagsasalita.
Magtiwala sa iyong sarili, isiping may
mahalagang ideya na ibabahagi sa madla.
Tanggapin mo ang iyong sarili, ang iyong
tagumpay at kabiguan, ang iyong kalakasan
at kahinaan, ang iyong kagandahan at
kapintasan, isiping maging ang mga taong
may depekto ay maari ring magtagumpay.
Magkaroon ng marubdob na pagnanasang
maging mahusay na tagapagsalita.
C. Makrong Kasanayan sa Pagbasa
Ang pagbasa ay nakapagpapataas ng uri ng
panlasa sa mga babasahin
Ayon kay Thorndike, ang pagbasa ay hindi
pagbibigay tanong lamang sa mga salitang
binabasa kundi pangangatwiran at pag-iisip.
Ayon kay Toze, ang pagbasa ay nagbibigay ng
impormasyon na nagiging daan sa kabatiran
at krunungan. Itoy isang aliwan, kasiyahan,
pakikipagsapalaran, paglutas sa mga suliranin
at nakapagdudulot ng ibat ibang karanasan
sa buhay.

FILIPINO 1

Bumabasa ang tao dahil sa ibat ibang

kadahilanan:
may nagbabasa upang kumuha ng
dagdag kaalaman o karunungan
may nagbabasa dahil gusto niyang
malaman ang nangyayari sa paligid,
ayaw niyang mapag-iwanan ng takbo
ng panahon
may nagbabasa upang maaliw o
malibang , mabawasan ang pagkainip
at pagkabagot na nararamdaman
Apat na hakbang ng pagbasa:
Ayon kay William S. Gray, Ama ng Pagbasa,
Ang pagbasa sa akda
Ang pag-unawa sa binasa
Ang reaksyon sa binasa
Ang pagsasama-sama at pag-uugnay ng
mga bagong kaalaman sa binasa at ng
dating kaalaman
Layunin sa Maunlad na Pagbasa

Mapabuti ang pag-unawa at bilis sa pagbasa

Maihanda ang mga tiyak na kagamitan sa

masaklaw at masidhing pagbasa

Makilala ang mga bpaksang pinag-aaralan

upang matamo ang impormaasyon hinggil sa
ibat ibang larangan tulad ng sining, agham at
mga bagay na pangkatauhan o humanities.

Magamit ang pagbasa sa pagpapabuti ng mga

kasanayan sa pakikinig, pagsasalita at
pagsulat

Matamo ang pagsasarili sa pag-aaral at

magkaroon ng mabisang pag-uugali sa pagaaral sa tahanan, paaralan at aklatan.
Mapadalisay ang mga kasanayan sa kritikal
na pag-iisip sa pamamagitan ng pagtataya at
pagpapahalaga sa mga binabasa.

Makamtan ang kasiyahan at katuwaan na

dulot ng pagbabasa.
MGA URI NG PAGBASA
Ang pagbasa ay mauuri ayon sa paraan at
layunin

A. Mga uri ng pagbasa ayon sa

pamamaraan
Mabilisang pagbasa (skimming) ang
pinakamabilis na pagbasa na nakakaya ng isang
tao. Nagtuturo ito sa mambabasa upang
malaman ang pangkalahatang pananaw na
matatagpuan sa mga aklat at iba pang
nakalaimbag na babasahin. Tinatatawag din itong
pinaraanang pagbasa at pinakamabilis na paraan
ng pagbasa.
Ginagamit ang paraang ito sa pamamagitan ng
mga sumusunod:
Pagtingin at pagbasa nang mabilisan
sa kabuuang nilalaman ng isang aklat
pagtingin at pagbasa ng
mahahalagang datos na kailangan sa
pananaliksik (key word)
pagkuha sa pangkalahatang
impresyon sa nilalaman
Pahapyaw na Pagbasa - (scanning)
tumutukoy sa paghahanap ng isang tiyak na
impormasyon sa isang pahina. Ito ang uri ng
pagbasa na hindi hinahangad na makuha ang
kaisipan ng sumulat dahil sa mahalaga ritoy
makita ang hinahanap sa madali at mabilis na
paraan. Tulad ng paghahanap ng telepono sa
direktoryo, paghahanap ng trabaho, mga
paupahang establisemento (buy & sell),
pagtingin sa resulta ng mga eksamen ,
numerong nanalo sa swipstiks, lotto atbp.
Pagsusuring Pagbasa (Analytical reading)
nakasalalay sa mga materyales ang gawaing

Inihanda ni: R.A Aler Page 12

pagsusuri sa pagbasa. Ginagamit dito ng

matalino at malalim na pag-iisip. Nahahasa
rito ang kahusayan ng mag-aaral sa
pamamagitan ng kanyang mapanuring pagiisip.
Pamumunang Pagbasa (Critical reading)
Dapat na matiyak ng mambabasa na
naunawaan ang buong nilalaman ng akda. Sa
pamumuna hindi lamang ang nilalaman ng
akda ang binibigyan ng pansin. Kasama rito
ang pagpuna mula sa pamagat, simula,
katawan (nilalaman) at wakas ng akda.
Binibigyan din ng pansin o puna ang
istruktura ng mga pangungusap, ang mga
ginamit na salita o istilo sa pagsulat ng mayakda. Tinitingnan din ang kalakasan at
kahinaan ng paksa at may-akda.

Tahimik na Pagbasa (silent reading) mata

lamang ang gumagalaw sa uri ng pagbasang ito,
walang puwang dito ang paggamit ng bibig kaya
walang tunog ng salita ang nalilikha ng bumabasa
ng teksto.
Pasalitang pagbasa (oral reading) pagbasa ito
sa teksto na inaangkupan ng wastong pagbigkas
sa mga salita at sapat na lakas ng tinig upang
sapat na marinig at maunawaan ng mga
tagapakinig.
Masinsinang Pagbasa
hindi ito undertime pressure na pagbasa.
Binibigyan dito ng guro ang mga mag-aaral ng
sapat na panahon upang maisa-isang basahin at
mapagtuunan ng pansin ang mga salitang
bumubuo sa teksto.
Pagpapabasa sa mag-aaral sa bahay ng isang
teksto at sa pamamagitan ng kanyang nabasa ay
ipalahad ang buod, aral at pananaw sa kanyang

FILIPINO 1

binasang aklat. Madadagdagan ang kanyang

kaalaman sa pamamagitan ng ganitong
pamamaraan.
Ayon sa layunin

Pagbasang nakapagtuturo
nagbabasa ang isang tao dahil mayroon siyang
nais malaman o marating. Kailangan natin ang
layuning ito upang maragdagan ng bago an
gating dating kaalaman. Kasiya-siya ito dahil
napapaunlad nito ang bawat larangan na ating
tinatahak.

Pagbasang paglilibang - ang

pagbabasa ay mainam gawing libangan dahil
nakapagpapataas ng isip at diwa ng tao. Ito ang
pagkain ng ating isipan at may kaligayahang
naidudulot sa ating buhay.
Mahalagang Kasanayan sa Pagbasa
Pagkilala sa mga salita (word
perception)
Kakayahang umunawa sa ibat ibang kahulugan
ng salita, pagpapantig, pagbabaybay at
pagbigkas
Pag-unawa (comprehension)
Kakayahan sa pag-unawa mula sa payak
hanggang sa mas mabigat at masalimuot na
bahagi ng akda.
pagpapahalagang literari (literary
appreciation)
may kakayahang umunawa at pagkagiliw sa
pagpapahalaga ng mga tradisyunal, makabago at
napapanahong isyu.

Pananaliksik at pandiksyunaryong
kasanayan (Research & dictionary skills)

May kakayahan sa paghahanap o pagsisisyasat

sa mga bagay at kaalamang di-makita o
matagpuan
Limang dimensyon sa pagbasa
1. Pag-unawang literal
2 Pagbibigay ng Interpretasyon
3. Mapanuri o kritikal na pagbasa
4. Paglalapat o Aplikasyon
5. Pagpapahalaga
Makrong Kasanayan sa Pagsulat
Kahulugan ng Pagsulat
Ang pagsulat ay isang paraan upang ang
kaisipan ng isang tao ay kanyang maipahayag sa
pamamagitan ng mga simbolo. Ito ay isang paraan
ng pagpapahayag kung saan naiaayos ang ibat
ibang ideya na pumapasok sa ating isipan.

Kahalagahan ng Pagsulat
Mahalaga ang pagsulat dahil:

kung marunong tayong sumulat

makaaangat tayo sa iba dala na rin ng mahigpit
na kompetisyon sa ngayon.

Makasasagot tayo sa mga pagsusulit

na pasanaysay, pagbibigay ng ulat, pagtatala ng
resulta ng mga eksperimentasyon at paglikha ng
mga papel pananaliksik dahil ito ay bahagi ng
pananagumpay.

Sa daigdig ng edukasyon,kailangang
sumulat tayo ng liham ng aplikasyon, paggawa
ng balangkas pangkaunlaran, gumawa ng
anunsyo, umapila sa paglilikom ng pondo,
sumagot sa pakiusap ng mga kliyente at
maramipang iba.
Proseso ng Pagsulat

Inihanda ni: R.A Aler Page 13

Ang mabuting pagsulat ay nakukuha sa

pamamagitan ng pagsasanay, ng maraming
pagtatangka at pag-uulit ng manuskrito. Maaari
ring tularan ang iba at alamin ang kanilang
pamamaraan sa pagsusulat lalo nat
kinakailangan natin ito sa pakikipag-ugnayan sa
buong mundo.
Pamamaraan ng Pagsulat
Pag-asinta (Triggering)
Kailangang may isang bagasy na
magsisilbing daan upang tayoy sumulat. Kung
tayoy may paniniwala sa ating sarili,
matutuklasan natin ang mga paraan upang
magtagumpay sa pagsulat. Makalilikha ng
mabuting sulatin ang sinuman kung nailalagay
niya ang kanyang sarili sa paksa.
Pagtipon (Gathering)
Anumang paksang napili, kasilangan
pa ring magdaan sa masusing pagsasaliksik at
pagtuklas. Kailangang makapangalap ng sapat na

FILIPINO 1

materyales at ebidensyag magpapatunay. Bukod

sa ating sariling karanasan, maaari tayong
magsaliksik sa dyornal, magazine,
ensayklopedya, pahayagan, interbyu at maging
sa panonood ng sine at telebisyon.

nalathalang sulatin ay dumaan ng mga

pagbabago at muling pagsulat hanggang sa
maabot nito ang pinakawasto at tumpak na
pamaraan ng pagsulat.

Paghugis (Shaping)
Habang nangangalap tayo ng mga
materyales, binbigyan na natin ng hugis an
gating paksang susulatin. Maaari na nating
sulatin ang burador na maaari ring maging
batayan sa pangangalap ng mga kagamitan.
Kailangan Makita natin ang pokus n gating paksa
sa pamamagitan ng pagtatanong sa sarili kung
ano ang tunay na paksa.
Pagrebisa (Revising)
Ang isang sulatin ay hindi nakukuha sa
isang upuan lamang. Ang isang mabuting papel
ay nagdadaan ng ilang yugto ng pag-unlad mula
sa mga di-formal na tala tungo sa unang burador,
hanggang sa paynal na papel. Karamihan sa mga

Inihanda ni: R.A Aler Page 14