HUBUNGAN

ETNIK
MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM

emkay@salam.uitm.edu.my

PENGENALAN
PERLEMBAGAAN

Hasil Pembelajaran

3.1

MALAYAN
UNION

3.2

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

3.3
KANDUNGAN BAB 3

KEMERDEKAAN

3.4

UNSUR TRADISI

3.5

PIAGAM
MADINAH

3.6

Menjelaskan latar belakang

sejarah Perlembagaan
Persekutuan 1957
Menjelaskan peruntukan yang
terkandung dalam
Perlembagaan Persekutuan
Menjelaskan kepentingan
Perlembagaan Persektuan dari
sudut hubungan etnik
Menganalisa peranan kontrak
sosial dalam perlembagaan
Membuktikan unsur-unsur
tradisi menjadi teras
perlembagaan dalam menjalin
hubungan etnik yang harmoni

KONSEP PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Perkara yang menyentuh isu bahasa, agama, bumiputera dan

kewarganegaraan dalam Perlembagaan Malaysia menjadi
faktor penting untuk mewujudkan hubungan etnik yang erat dan
utuh di kalangan rakyat Malaysia.
Perkara-perkara yang dianggap menguntungkan orang Melayu
dalam Perlembagaan Malaysia diimbangi dengan peruntukan
lain yang juga memberi kelebihan kepada kaum bukan
bumiputera.

Bagi sebuah negara yang berdaulat, perlembagaan merupakan

sumber undang-undang tertinggi sesebuah negara dan setiap
individu perlu mematuhi keluhurannya.

Dalam konteks Perlembagaan Islam, negara Islam pertama iaitu

Madinah di bawah pimpinan Rasulullah s.a.w telah membentuk
Sahifah Madinah bagi melicinkan pentadbiran negara Madinah
yang terdiri daripada pelbagai kaum.

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

DEFINISI
PERLEMBAGAAN
Satu set peraturan tentang hak,
kuasa dan prosedur serta tanggung
jawab pihak yang mengawal
dengan memandu hubungan di
antara satu autoriti dengan autoriti
yang lain, dan juga antara autoriti
dengan rakyat awam.

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Satu dasar atau formula yang

menyatakan tugasan kuasa-kuasa
awam di dalam sesebuah negara
dibahagikan dan digunakan.

Perlembagaan
adalah sumber
undangundang
tertinggi
sesebuah
negara.

Berperanan
sebagai
panduan bagi
pembentukan
undangundang sama
ada di pihak
kerajaan atau
rakyat

JENIS PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI

Perlembagaan Bertulis
Perlembagaan yang dikumpul
dan disusun dalam satu kanun
atau dokumen.
Sukar dipinda kecuali wujud
peruntukan dalam
perlembagaan yang
membenarkannya.
Contoh negara yang
mengamalkan : Malaysia

PIAGAM
MADINAH

Perlembagaan Tidak
Bertulis
Semua prinsip perlembagaan
yang tidak terkumpul dalam
satu dokumen seperti adat
resam dan tradisi, undangundang yang diluluskan oleh
parlimen dan keputusankeputusan mahkamah
Contoh negara yang
mengamalkan : United
Kingdom, New Zealand & Israel

CIRI-CIRI PERLEMBAGAAN
Ciri sesebuah
negara

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

Hak asasi

Sifat
Perlembagaan

Hak dan
tanggungjawab

Kuasa

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Kewarganegaraan

KEPERLUAN PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

Menjamin kestabilan politik dan sistem

pemerintahan,

Mewujudkan rangka sistem politik yang

sistematik
Mengatur sistem ekonomi dan pengagihan
kekayaan negara dengan adil dan saksama

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Memudahkan perpaduan nasional dan

pembangunan Negara

Melindungi kepentingan semua etnik di

dalam negara
7

PERANAN PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Sumber
Garis
Panduan

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Peraturan

Setiap perkara dalam

perlembagaan boleh
diperhalusi sebagai
sumber undang-undang

Perlu dirujuk apabila

hendak menggubal
sesuatu peraturan
undang-undang
Mengatur pemerintahan
sesebuah negara

KETERTINGGIAN PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Di Malaysia, tidak ada institusi yang boleh mengatasi

ketertinggian Perlembagaan Malaysia.

Malah ketiga-tiga badan kerajaan (Perundangan, Kehakiman,

Eksekutif) & YDPA juga tertakluk kepada Perlembagaan
Malaysia.
Contoh: kuasa perundangan dan kehakiman (mahkamah)
dijalankan tertakluk kepada sekatan-sekatan yang dikenakan
oleh Perlembagaan.
Undang-undang persekutuan atau negeri mengenai sesuatu
perkara boleh diisytiharkan TIDAK SAH oleh mahkamah jika
undang-undang itu bercanggah dengan Perlembagaan
Persekutuan.
Ini kerana, perlembagaan memperuntukkan dengan nyata
dalam Perkara 4(1): Perlembagaan Malaysia adalah undangundang utama persekutuan dan apa-apa undang-undang yang
diluluskan yang berlawanan dengan perlembagaan adalah
terbatal setakat mana yang berlawanan.
9

PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN MALAYSIA

PERLEMBAGAAN

Kesan Penjajahan
Perjuangan
Kebangsaan

Rundingan
London
Merdeka

Suruhanjaya Reid

Memorandum

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Malayan Union

Pilihanraya

Unsur Tradisi

Penentangan

Perikatan

Identiti Negara

CLC

MMKP

3 Perkara

Rundingan Kaum

Sistem Ahli

3, 152, 153

Persekutuan
Tanah Melayu

Perlembagaan
Islam

9 Ciri

Perbandingan

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Kontrak Sosial
Persetujuan

10

SEJARAH PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN MALAYSIA

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Sepanjang penjajahan, orang Melayu sentiasa bangkit menentang

Selain perjuangan berdarah yang bermula sejak penjajahan Portugis di
Melaka, Belanda, Inggeris & Jepun, perjuangan juga digerakkan melalui
Perjuangan
kebangsaan semangat kebangsaan.

Menjelang abad ke 20, muncul pertubuhan-pertubuhan seperti Kesatuan

Melayu Singapura, Kesatuan Melayu Perak, Kesatuan Melayu Muda dll
yang menjadi medium menentang penjajah.
Pertubuhan

Media
Massa

Media massa seperti akhbar & majalah juga berperanan sebagai medium
penyebaran semangat perjuangan seperti Utusan Melayu, Majlis, Al-Imam,
Saudara dan Warta Sarawak.

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Tokoh

Muncul tokoh-tokoh intelektual Melayu seperti Rahim Kajai, Ibrahim

Yaakob, Pak Sako dll menyedarkan orang Melayu supaya bangun
menuntut kemerdekaan.

11

MALAYAN UNION
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Selepas Jepun
menyerah kalah
Pentadbiran
Ketenteraan British
(BMA) mengambilalih
pentadbiran Tanah
Melayu

Parlimen British
meluluskan
Malayan Union
pada 10
Oktober 1945

Malayan Union
ditentang
hebat oleh
orang Melayu.

Orang Melayu memulaukan

majlis pengisytiharan itu,
akhirnya British mengalah
dan menggantikan Malayan
Union kepada Persekutuan
Tanah Melayu.

Sir Harold Mac

Michael dilantik
wakil British untuk
mendapatkan
tandatangan rajaraja Melayu

Malayan Union tetap

diisytiharkan pada 1 April
1946 dan Sir Edward Gent
sebagai gabenor pertama.

British sedar tanpa

sokongan orang Melayu
Malayan Union akan
gagal.

12

TUJUAN PENUBUHAN MALAYAN UNION

Mengurangkan dan mengawal kuasa politik orang Melayu
PERLEMBAGAAN

Menjimatkan perbelanjaan pentadbiran British

MALAYAN
UNION

Menjamin terus penguasaan British

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

Memastikan sumbangan golongan migran

KEMERDEKAAN

Mengukuhkan pertahanan British

Mewujudkan pentadbiran yang cekap dan seragam

UNSUR TRADISI
Menyediakan Tanah Melayu ke arah berkerajaan sendiri

PIAGAM
MADINAH

Membentuk satu bangsa Malayan Union

13

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI

Gabenor dibantu
oleh Majlis
Mesyuarat
Persekutuan dan
Majlis Undangan

Semua negeri
Melayu kecuali
Singapura disatukan
di bawah
pemerintahan
Gabenor British

Singapura dijadikan
tanah jajahan
berasingan di
bawah seorang
Gabenor British
Kedaulatan RajaRaja Melayu
dihapuskan

CIRI CIRI
MALAYAN
UNION

PIAGAM
MADINAH

14

Hak kerakyatan
yang sama bagi
semua berasaskan
Jus Soli

SEBAB PENENTANGAN MALAYAN UNION

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

Kuasa Raja-Raja Melayu dilenyapkan dalam

urusan pentadbiran negeri.

Singapura dipisahkan dari Malayan Union dan

ia kekal sebagai tanah jajahan Inggeris.

Hak kerakyatan liberal berdasarkan prinsip Jus

Soli.

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Hak sama rata kepada semua warganegara

tanpa mengira bangsa iaitu penduduk
peribumi tidak memiliki apa-apa keistimewaan.
Cara Sir Harold Mc Michael mendapatkan
tandatangan raja-raja Melayu yang
menggunakan cara paksaan dan ugutan.
15

PENENTANGAN MALAYAN UNION

Secara individu

Melalui akhbar

PERLEMBAGAAN
Warta
Negara dan
akhbar
Melayu

Dato Onn &

Raja-Raja
Melayu

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Secara kolektif

Melalui berkabung

Demonstrasi
aman dan
kesatuankesatuan
Melayu

16

Dihadapan
Ahli Parlimen
British

KERJASAMA KEARAH KEMERDEKAAN

PERLEMBAGAAN

Julai 1946

Jawatankuasa Kerja
4 wakil raja-raja Melayu, 2 wakil UMNO dan 6 pegawai British
Bertanggung jawab merangka perlembagaan baharu yang
boleh diterima oleh orang Melayu

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Disember
1947

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Februari
1948

Jawatankuasa Perundingan
Dianggotai orang Eropah, Cina dan India
Bertujuan mendapatkan pandangan orang bukan Melayu
mengenai perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu

Persekutuan Tanah Melayu diisytiharkan

Perjanjian yang mempunyai beberapa ciri penting ke arah
pemerintahan sendiri
Membawa kepada penubuhan CLC

17

PENUBUHAN CLC
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum (CLC)

Badan multi-etnik yang ditubuhkan dengan tujuan
mewujudkan kesefahaman dan kerjasama yang lebih baik
dalam kalangan pelbagai etnik di Tanah Melayu

Anggota CLC:
Penasihat CLC Sir Malcolm MacDonald
Pengerusi CLC Dato E.E.C Thuraisingam
Wakil-Wakil:
Melayu
Cina
India
Ceylon
Serani
Eropah
18

KONTRAK SOSIAL 1948

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

Persetujuan yang dicapai di antara Melayu, Cina dan India semasa

mewujudkan Persekutuan Tanah Melayu 1948 di bawah naungan Inggeris

Berkait rapat dengan bantahan Melayu terhadap Perlembagaan Malayan

Union 1946

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

Peruntukan dalam Kontrak Sosial 1948 menjamin ketuanan Melayu dalam

proses politik negara

KEMERDEKAAN

Ia mengambil kira kedudukan bukan Melayu iaitu Cina dan India dalam negara
yang bakal merdeka dari Inggeris

UNSUR TRADISI

Merupakan hasil proses tawar menawar antara Melayu dan bukan Melayu

PIAGAM
MADINAH

Kontrak Sosial 1948 menjadi asas kepada Perlembagaan Persekutuan Tanah

Melayu 1948

19

PERKARA DALAM KONTRAK SOSIAL 1948

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

MELAYU
ISLAM
Islam ialah agama Persekutuan
RAJA-RAJA MELAYU
Kedudukan dan kedaulatan Raja-Raja Melayu tidak
boleh dipersoalkan
KEISTIMEWAAN MELAYU
Hak istimewa Melayu bagi mengutuhkan dominasi
Melayu di Persekutuan Tanah Melayu
BAHASA MELAYU
Bahasa Melayu ialah bahasa kebangsaan
BUKAN MELAYU

HAK KEWARGANEGARAAN
Hak kerakyatan berdasarkan prinsip Jus Soli
20

CIRI CIRI PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948

Negeri
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

9 negeri termasuk Pulau Pinang dan Melaka.

Singapura kekal Tanah jajahan yang berasingan

Sultan
Pengenalan konsep Raja Berperlembagaan
Sultan diberi semula kuasa memerintah tetapi dengan nasihat Majlis Mesyuarat
Kerajaan Negeri (EXCO) dan Majlis Undangan Negeri

Kewarganegaraan
Syarat kewarganegaraan diketatkan iaitu:
Seseorang pemohon mestilah:
Lahir di Tanah Melayu dan telah bermastautin 8 tahun dari 12 tahun
sebelum permohonan atau
Menetap dan bermastautin di Tanah Melayu tidak kurang 15 tahun dari 20
tahun sebelum permohonan.
Umur minimum bagi kedua-dua situasi tersebut adalah 18 tahun dan
mempunyai pengetahuan Bahasa Melayu yang baik

Bumiputera
Orang Melayu diberi hak keistimewaan sebagai kaum bumiputera dan
mempunyai perwakilan terbesar dalam Kerajaan Persekutuan dan Negeri
21

CIRI CIRI PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Pentadbiran
Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu akan diketuai Pesuruhjaya
Tinggi British
Dibantu Majlis Perundangan Persekutuan dan Majlis Mesyuarat Kerja
Persekutuan

Majlis Mesyuarat Kerja

Sistem ahli bertaraf menteri
Majlis Mesyuarat Kerja Persekutuan dianggotai 3 ahli ex-officio, 4
anggota rasmi serta 5-7 ahli tidak rasmi yang dilantik Pesuruhjaya
Tinggi

Majlis Perundangan
UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Sistem Parlimen
Majlis Perundangan Persekutuan dipengerusikan oleh Pesuruhjaya
Tinggi, mempunyai 3 ahli ex-officio, 9 orang Yang Dipertua MajlisMajlis Mesyuarat Negeri, 2 wakil Majlis Tempatan Melaka dan Pulau
Pinang, 10 ahli rasmi serta 50 ahli tidak rasmi (kesemua dilantik oleh
Pesuruhjaya Tinggi)
22

MAJLIS MESYUARAT KERJA PERSEKUTUAN

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Tujuannya untuk melatih pemimpin

tempatan bagi mendapatkan
pengalaman memerintah secara
demokrasi

Proses ke arah berkerajaan sendiri

Melalui Sistem Ahli yang

diperkenalkan pada 1951

British melantik beberapa orang

pegawai tadbir memegang
jawatan dan diberi taraf seperti
menteri

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

23

Anggota Sistem Ahli:

Dato Onn Jaafar (Ahli Dalam Negeri)
Dato Mahmud Mat (Ahli Tanah,
Perlombongan & Perhutanan)
E.E.C Thuraisingham (Ahli Pelajaran)
Lee Tiang Keng (Ahli Kesihatan)
J.D Mead
Tunku Yaacob
J.D Hodgkinson
O.A Spencer

PILIHANRAYA
PERLEMBAGAAN

1951

Pilihanraya 1
1 Disember 1951, Pilihan raya Bandaran Georgetown
UMNO & MCA bekerjasama membentuk pakatan politik
Menang kesemua sembilan kerusi yang dipertandingkan.

1952

Pilihanraya 2
Februari 1952, Pilihan raya Bandaran Kuala Lumpur
12 kerusi dipertandingkan
Pakatan UMNO-MCA menang 9 kerusi, selebihnya oleh IMP dan calon bebas.

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

1954

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

1955

Konvensi Nasional diadakan

Perikatan UMNO dan MCA dibentuk

Pilihan Raya Majlis Perundangan Persekutuan (52 kerusi):

8 parti bertanding
MIC meyertai Perikatan dan Perikatan menang 51kerusi
PAS menang 1 kerusi (di Kerian, Perak)

24

KERJASAMA PERIKATAN
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Sebelum pilihanraya, MCA & MIC bukanlah parti politik tapi lebih
bermotifkan menjaga kebajikan & kepentingan kaum masing-masing.

Pelawaan orang Melayu menggambarkan sifat keterbukaan mereka &

sedia berkorban, rela kongsi kuasa & toleransi demi perpaduan.
Melalui pilihanraya umum pertama (1955), pengorbanan & kompromi
UMNO cukup besar.
Perikatan yang didominasikan oleh UMNO sepatutnya boleh
membentuk kerajaan tanpa perlu bergabung dengan MCA & MIC
namun hal ini tidak dilakukan.
Inggeris mensyaratkan bahawa kemerdekaan akan hanya diberikan
sekiranya rakyat negara ini bersatu padu & bekerjasama.

Kemenangan PERIKATAN menjadi bukti kepada Inggeris bahawa

orang Melayu & bukan Melayu boleh bekerjasama.

25

ROMBONGAN LONDON
Januari 1956 : Rombongan 8 wakil ke London
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

4 wakil Raja Melayu & 4 wakil Perikatan

Diketuai Tunku Abdul Rahman.
Rombongan bertujuan berunding dengan Pegawai British
sebagai usaha menuntut kemerdekaan

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

WAKIL RAJA-RAJA MELAYU

WAKIL PERIKATAN

KETUA: Datuk Panglima Bukit

Gantang (MB Perak)
En.Abdul Aziz Hj Abdul Majid
(MB Selangor)
Datuk Mohammad Seth
Mohammad Said (MB Johor)
Datuk Nik Ahmad Kamil Hj
Mahmood (bekas MB
Kelantan)

KETUA: Tunku Abdul Rahman

Putra Al-Haj (Ketua Menteri &
Menteri Hal Ehwal Dalam
Negeri)
Datuk Abdul Razak Hussain
(Menteri Pelajaran)
Kol.H.S.Lee (Menteri
Pengangkutan)
Dr.Ismail Datuk Abdul Rahman

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

26

PERJANJIAN LONDON
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Perjanjian London ditandatangani pada 8 Februari

1956 dan hasilnya persetujuan:
Kemerdekaan Tanah Melayu pada 31 Ogos 1957
Tanah Melayu berada dalam lingkungan
Komanwel
Menjalankan pemerintahan secara demokrasi
Perjanjian pertahanan dengan British bagi menjaga
kepentingan British di Tanah Melayu (AMDA/ FPDA)
Badan bebas ditubuhkan bagi menggubal
Perlembagaan Tanah Melayu iaitu Suruhanjaya
Reid
Jawatan Setiausaha Kewangan & Pengarah
Gerakan akan diganti dengan Menteri Kewangan
& Menteri Pertahanan yang dipegang oleh rakyat
tempatan.
27

SURUHANJAYA REID
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu telah digubal oleh

Suruhanjaya Reid yang ditubuhkan 1956.

Keahliannya dari pakar perlembagaan negara Komanwel:

Lord William Reid (British)
Sir Ivor Jennings (British)
Sir William Mckell (Australia)
B.Malik (India)
Hakim Abdul Hamid (Pakistan)

Suruhanjaya ini ditugas merangka perlembagaan baharu untuk

Persekutuan Tanah Melayu berpandukan syarat berikut:
Membentuk negara persekutuan dengan kerajaan pusat yang kuat
Mengekalkan hak dan kedudukan raja-raja Melayu sebagai pemerintah
berpelembagaan.
Memelihara kedudukan istimewa orang Melayu serta hak sah kaum lain
Mewujudkan sistem kewarganegaraan yang seragam
Menubuh sebuh negara berasaskan prinsip demokrasi

28

SURUHANJAYA REID
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Suruhanjaya ini telah mengadakan tinjauan dan pertemuan

untuk meminta cadangan dan pandangan parti-parti
politik, orang ramai, individu-individu dan Raja-raja Melayu
Antara perkara yang dipersetujui:
Pembentukan sebuah negara persekutuan dengan pembahagian kuasa
kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri
Kerakyatan Jus Soli kepada yang lahir di Tanah Melayu
Mengekalkan kedudukan istimewa orang Melayu tanpa menjejaskan hak
kaum lain
Bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan, bahasa Cina dan Tamil
boleh dikembangkan dan diamalkan
Agama Islam menjadi agama Persekutuan, tetapi agama lain bebas
diamalkan

Jadi, Perlembagaan Malaysia sekarang telah mendapat

persetujuan dan pandangan semua rakyat. Inilah yang
dikatakan KONTRAK SOSIAL
29

KONTRAK SOSIAL & PERLEMBAGAAN

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

KONTRAK SOSIAL DALAM PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN

Iaitu semua kaum Melayu dan bukan Melayu bersetuju atas beberapa
perkara yang sangat penting kepada kestabilan negara

Perlembagaan Malaya ini diisytiharkan pada 31 Ogos 1957

Diperbaharui apabila Singapura, Sabah & Sarawak bergabung
membentuk Malaysia pada 16 September 1963

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Orang Melayu

Bukan Melayu

Diperuntukkan dalam
perlembagaan
mengenai agama
Islam, Bahasa Melayu,
kedudukan istimewa
orang Melayu serta
kedudukan Raja-raja
Melayu

Diberikan hak
kewarganegaraan
yang longgar
berasaskan prinsip Jus
Soli
Pengecualian tentang
perlunya mengetahui
bahasa Melayu bagi
bukan Melayu

30

UNSUR TRADISI & PERLEMBAGAAAN

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

Unsur-unsur tradisi meliputi:

Unsur Tradisi:

1. Bahasa
2. Agama
3. Kedudukan istimewa orang Melayu
& Bumiputera Sabah Sarawak
4. Pemerintahan Beraja

Merupakan kontrak
sosial yang telah
disepakati semasa
menggubal undangundang

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Ciri-ciri Unsur Tradisi:

Unsur-unsur tradisi
adalah faktor penting
untuk mewujudkan
identiti Malaysia &
memupuk
persefahaman ke arah
perpaduan.

Berperanan menstabilkan
sistem politik negara
Dilindungi di bawah Akta
Hasutan
Dianggap sebagai isu sensitif
Dilarang dijadikan isu
perbincangan awam

31

ISU HUBUNGAN ETNIK DALAM PERLEMBAGAAN

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

PERKARA 3

Islam adalah agama Persekutuan

Mempunyai fasal imbangan berkaitan dengan kebebasan
beragama (Perkara 11)

PERKARA 8

Kesamarataan & hak sama rata

Pengecualian peruntukan ini dalam soal agama, kedudukan
istimewa orang Melayu dan seumpamanya.

PERKARA 10(4)

Batasan hak kebebasan bersuara daripada menyentuh kedudukan

Raja-raja, Islam, orang Melayu, kewarganegaraan & seumpamanya.

PERKARA 11

Kebebasan beragama; kebebasan mengamalkan ajaran agama

lain dalam mana-mana bahagian Persekutuan serta beberapa
peruntukan pencegahan yang berkaitan.

PERKARA 14

Peruntukan mengenai kewarganegaraan yang boleh diperoleh

melalui beberapa cara serta peruntukan berkaitan perlucutan
kewarganegaraan.

PERKARA 38

Kuasa Majlis Raja-raja menghalang parlimen membuat undangundang yang menyentuh kedudukan Raja-raja Melayu, orang
Melayu, Islam & bahasa Melayu.

32

ISU HUBUNGAN ETNIK DALAM PERLEMBAGAAN

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

PERKARA 89

Peruntukan berkaitan Tanah Rezab Melayu

Melindungi tanah rezab orang Melayu daripada diambil alih
atau dijual kepada bukan Melayu

PERKARA 121(1)(a)

Kedudukan Mahkamah Syariah.

Mahkamah bidang kuasa sivil tidak boleh mempunyai bidang
kuasa dalam bidang kuasa Mahkamah Syariah

Kedudukan agama Islam, adat istiadat Melayu dan bumiputera

Sabah Sarawak, kewarganegaraan;
PERKARA 150(6)(a)
Meskipun dalam keadaan darurat.

PERKARA 152

Kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan

Tanpa menafikan hak-hak bangsa lain menggunakan
bahasa mereka.

PERKARA 153

Kedudukan istimewa orang-orang Melayu

Tanpa menafikan kedudukan yang sah bagi kaum lain.
33

TANAH REZAB MELAYU

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Perkara 89:

Rasional Perkara 89:

Tanah yang direzab untuk

diberi milik kepada orang
Melayu atau bumiputera bagi
Negeri di mana tanah
terletak

Tanah Yang Boleh Diisytiharkan

Sebagai Rizab Melayu:
Tanah Kerajaan (di Wilayah
Persekutuan sebagai Tanah
Persekutuan)
Tanah Hutan Simpan
Tanah Rizab Awam
Tanah Milik Persendirian
34

Menyekat tanah
kerajaan dalam
kawasan Rizab Melayu
dilupuskan dengan
apa cara sekalipun
kepada orang bukan
Melayu

Menyekat Tanah Rizab

Melayu daripada
dibuat urusniaga
persendirian (private
dealings) diantara
Melayu dengan bukan
Melayu.

KEWARGANEGARAAN
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Perlucutan
Kewarganegaraan:

Cara Memperoleh
Kewarganegaraan:

Melalui
Kuatkuasa
UndangUndang

Pendaftaran

Tempat Lahir

Memperolehi atau
menggunakan hak
kewarganegaraan asing

Keturunan

Perlucutan dengan cara

pendaftaran/ permohonan
Perkahwinan

Bermastautin
35

PERKARA 3
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

PERKARA 3
Agama Islam adalah agama persekutuan

UNSUR TRADISI

IMPLIKASI
Pihak kerajaan (persekutuan atau negeri) mempunyai kebebasan, kuasa dan
keistimewaan untuk :

PIAGAM
MADINAH

Menubuhkan, menyelenggara, membantu penubuhan institusi Islam

Melaksanakan ajaran Islam
Mengeluarkan perbelanjaan yang diperlukan utk tujuan itu.
36

RASIONAL PERKARA 3
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

Walaupun Islam adalah agama persekutuan tetapi

kebebasan beragama dijamin dalam perlembagaan.

Islam telah diterima sebagai agama negeri-negeri

Melayu sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka
sehinggalah ke zaman penjajahan Inggeris.

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
Penggunaan undang-undang Islam telah diiktiraf di
negeri-negeri Melayu sebelum penjajahan Inggeris.

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Semasa penjajahan Inggeris, kedudukan agama Islam

langsung tidak diganggu dan Inggeris menyerahkan
urusan agama Islam kepada raja-raja Melayu.
Sesuai dengan takrif Melayu; Perkara 160
mendefinisikan Melayu sebagai seorang yang
beragama Islam, lazimnya bertutur dalam bahasa
Melayu dan mengamalkan adat istiadat Melayu.
37

PERKARA 11
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

PRINSIP KEBEBASAN BERAGAMA

Agama lain boleh diamalkan dengan aman & damai di mana-mana
bahagian persekutuan
Setiap orang berhak untuk menganut & mengamalkannya tertakluk
kepada Perkara 11(4)
Peruntukan Perlembagaan berkaitan Kebebasan Beragama:

Perkara 11(4): Undang-undang negeri dan wilayah boleh menyekat atau

mengawal pengembangan agama-agama lain kepada penganut Islam
Perkara 12(3): Larangan memaksa penganut menerima ajaran dan
upacara sembahyang bukan agamanya.
Perkara 12(4): Penetapan agama bagi yang berumur bawah 18 tahun
Perkara 11(3) menyatakan tiap-tiap kumpulan agama berhak:

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Menguruskan hal ehwal agamanya sendiri

Menubuh dan menyelenggara institusi bagi maksud
agama atau khairat
Memperolehi dan memiliki harta benda serta memegang
dan mentadbirnya mengikut undang-undang
38

PERKARA 152
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

PERKARA 152
Bahasa kebangsaan ialah Bahasa Melayu (yang mengikut implikasi yang
diperlukan mestilah digunakan untuk maksud-maksud rasmi)

IMPLIKASI
Tiada sesiapa pun dilarang atau ditahan daripada menggunakan (selain dari
maksud rasmi) atau mengajar atau belajar apa-apa bahasa lain.
Kerajaan berhak mengekalkan penggunaan dan pembelajaran bahasa lain
dalam persekutuan.
39

RASIONAL PERKARA 152

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Perlunya bahasa kebangsaan

bagi menyatupadukan rakyat
pelbagai kaum
Bahasa Melayu telah menjadi
lingua franca di Nusantara sejak
berabad lamanya
Bahasa Melayu lebih mudah
dipelajari dan bersifat lebih tekal
dari segi istilah dan sebutan

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Bahasa Melayu telah digunakan

secara meluas sebelum Perang
Dunia bagi tujuan rasmi.
40

PERKARA 153
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

PERKARA 153
Tentang kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera
Sabah Sarawak

IMPLIKASI
YDPA dikehendaki melaksanakan dasar bagi melindungi
keistimewaan orang Melayu dan bumiputera Sabah dan
Sarawak
Dari segi jawatan dalam perkhidmatan awam, biasiswa,
pendidikan, perniagaan dan kemudahan khas lain yang
diberikan
Tanggungjawab ini perlu dilaksanakan berhati-hati untuk
memastikan tiada sesiapa merasakan kehilangan hak yang
dinikmati mereka selama ini akibat dari pelaksanaan dasar
tersebut.
Walaubagaimanapun, perkara ini juga melindungi kaumkaum lain iaitu adalah menjadi tanggungjawab YDPA untuk
melindungi hak-hak mereka yang sah melalui peruntukan lain
41

RASIONAL PERKARA 153

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

Kerakyatan

Orang Melayu terima prinsip Jus Soli dan

bukan Melayu perlu menerima hakikat
hak keistimewaan orang Melayu

Perkhidmatan
Awam

Semasa zaman penjajah dan di awal

kemerdekaan, terlalu sedikit orang
Melayu yang bekerja dengan kerajaan

Ekonomi

Orang Melayu hanya jadi pemerhati

kepada kepesatan ekonomi di Tanah
Melayu/Malaysia

Pendidikan

Majoriti orang Melayu adalah miskin

terutama di luar bandar, sukar mendapat
peluang pendidikan

Perniagaan

Orang Melayu masih kurang menceburi

perniagaan dan perlu dibantu dan
dibimbing

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

42

PIAGAM MADINAH
PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

PIAGAM MADINAH
Perlembagaan bertulis pertama di dunia
Sebagai panduan untuk membentukkan sebuah
negara Islam yang berdaulat.
PM bukan sahaja membentukkan persaudaraan
antara Ansar dan Muhajirin tetapi juga
perpaduan antara orang Islam dengan orang
bukan Islam terutamanya orang Yahudi.

Mengandungi 47 fasal yang merangkumi 2

bahagian:
Bahagian Pertama
23 fasal menyentuh hubungan & tanggungjawab
orang Islam sesama Islam (Muhajirin & Ansar)
Bahagian Kedua
24 fasal membabitkan kaum Yahudi dan
tanggungjawab mereka terhadap negara Islam
Madinah

43

KEPENTINGAN PIAGAM MADINAH

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Rasulullah SAW memperkenalkan PM bagi

menyelesaikan persoalan semasa ketika itu lebih-lebih
untuk mentadbir negara yang mempunyai rakyat
pelbagai etnik, agama, kepercayaan dan budaya
Kepentingan Piagam Madinah:
Digubal setelah terbentuk negara Islam Madinah
Model perpaduan masyarakat majmuk
Pengisytiharan hak asasi manusia
Menjelaskan persoalan negara Islam, perundangan, siasah, hak
asasi, kebebasan, ekonomi dan yang berkaitan kehidupan
masyarakat majmuk
Merupakan kerangka pembentukan negara Islam pertama pada
tahun 622M yang didokong oleh warganegara Madinah yang terdiri
golongan Quraisy(Muhajirin) dan golongan Yathrib(Ansar, Khazraj
dan Yahudi) serta golongan yang mengikut dan berjuang bersamasama mereka
44

Pembentukan
Ummah

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

(Fasal 1)
Melindungi
Negara
(Fasal 39-41)

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

Hak Asasi
Manusia
(Fasal 2-10)

Pemimpin
Negara
(Fasal42-44)

Kandungan
Piagam
Madinah

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

Tugas
Warganegara
(Fasal 36-38)

45

Golongan
Minoriti
(Fasal 24-35)

Persatuan
Segenap
Warganegara
(Fasal 16-23)

Sumber
Utama

Wahyu Allah merupakan sumber utama undang-undang

negara

Masyarakat

Masyarakat berbilang agama dan keturunan dianggap

sebuah masyarakat yang mempunyai kewajipan dan
tanggungjawab yang sama terhadap negara Islam Madinah.
Setiap anggota sahifah mestilah menjalinkan hubungan
yang erat tanpa mengira agama dan keturunan.

Kepimpinan

Nabi Muhammad s.a.w. adalah pemimpin masyarakat dan

ketua negara

Hak
Beragama

Kaum Yahudi diberikan kebebasan mengamalkan ibadat

mengikut agama mereka selama mereka mematuhi undangundang Islam dan peraturan yang diterima umum.
Orang Islam dan bukan Islam dapat hidup secara aman
damai dan bebas menjalankan aktiviti masing-masing.

Fungsi
Sahifah

Fungsi sahifah ialah menegakkan keadilan dan

membanteras kezaliman

Keselamatan

Memberi jaminan keselamatan terhadap orang bukan Islam

yang menganggotai dan mematuhi peraturan sahifah.

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU
KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI
PIAGAM
MADINAH

46

ELEMEN PERSAMAAN PIAGAM MADINAH DAN PERLEMBAGAAN MALAYSIA

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

Kebebasan
Beragama
Bekerja dan mencari keuntungan
Menjawat jawatan dalam
Kerajaan
Jaminan hak Asasi

Hak mendapat
Perlindungan
Perlindungan dari pencerobohan
luar
Perlindungan dari kezaliman
dalaman
Perlindungan terhadap darah
dan jasad

KEMERDEKAAN

Jaminan
UNSUR TRADISI

Ketika lemah, dewasa dan

ketiadaan harta

PIAGAM
MADINAH

47

PENGUKUHAN

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI

PIAGAM
MADINAH

Bincangkan TIGA (3) impak perkongsian kuasa dalam

sistem pemerintahan dan pentadbiran negara masa ini
Bincangkan TIGA (3) fasal Piagam Madinah yang
berkaitan dengan kontrak sosial.
Buktikan TIGA (3) aspek keadilan yang dikanun dalam
Piagam Madinah kepada masyarakat bukan Islam.
Jelaskan TIGA (3) elemen persamaan antara
Perlembagaan Malaysia dengan Piagam Madinah dalam
konteks hubungan etnik di Malaysia.
Jelaskan TIGA (3) faktor penyumbang kepada
pembentukan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu.
Huraikan EMPAT (4) rasional peruntukan unsur tradisi dalam
Perlembagaan Persekutuan.
Bincangkan TIGA (3) cabaran pelaksanaan terhadap
beberapa peruntukan Perlembagaan Persekutuan dalam
konteks hubungan etnik di Malaysia.
Huraikan EMPAT (4) unsur tradisi dan rasional ia dikanunkan
dalam Perlembagaan Persekutuan.
48

PENGUKUHAN

PERLEMBAGAAN

MALAYAN
UNION

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

KEMERDEKAAN

UNSUR TRADISI

PIAGAM
MADINAH

Bincangkan TIGA (3) hak keistimewaan orang Melayu

sebagaimana yang terdapat dalam Perkara 153.
Buktikan TIGA (3) bentuk kerjasama antara pelbagai etnik
di Malaysia menjelang kemerdekaan.
Huraikan TIGA (3) rasional peruntukan Islam sebagai
agama Persekutuan.
Jelaskan TIGA (3) hak berhubung dengan hal ehwal
keagamaan berdasarkan peruntukan Perkara 11 dalam
Perlembagaan Persekutuan.
Bincangkan EMPAT (4) cabaran yang boleh menjejaskan
perlaksanaan Islam sebagai agama Persekutuan.
Huraikan EMPAT (4) asas Piagam Madinah dalam
mengekalkan keharmonian hubungan etnik yang boleh
diaplikasikan di Malaysia.
Bincangkan TIGA (3) peruntukan dalam Perlembagaan
Persekutuan berkaitan dengan kedudukan agama Islam
sebagai agama Persekutuan.
Analisakan TIGA (3) cabaran semasa dalam memelihara
kedaulatan Islam di Malaysia.
49