Kabanata II

MGA KAUGNAYAN NA LITERATURA AT PAG-AARAL

Ang pang-aapi ay isang gawa ng paulit-ulit na agresibo sa pag-uugali upang sadyang

saktan ang ibang tao, pisikal o kaisipan. Ito ay ginagawa upang makakuha ng isang indibidwal

ng kapangyarihan na makakahigit sa iba (Simmons, 2003).

Ayon sa isang Norwegian na mananaliksik na si Dan Olweus, kapag ang isang tao ay

nagmulang mang-aapi, hindi na niya ito pigilan. Gagawin at gagawin parin niya ito kahit anong

pilit mong pigil sa kanya. Magiging parte na ito ng kanyang mga kagawian.

Maaaring maganap ang pambubulas sa anumang konteksto kung saan ang mga tao ay

nakikipag-ugnayan o nakikipagkapwa sa bawat isa. Kabilang ditto ang paaralan, simbahan,

mag-anak, trabaho, tahanan, at pamayanan. Ito ay isang uring pangkaraniwang dahilan ng

pagtulak na nag-uudyok ng migrasyon o kawalan ng tiwala sa sarili.

Nakasaad pa sa isang artikulo ng Wikipedia.org na ang pang-aapi ay isang uri ng pang-

aabuso. Ito ay maaaring mahati sa tatlong klase: emosyonal, makadiwa o berbal at pisikal. Ang

pang-aapi ay maaaring umiirala sa loob ng grupo at maging sa pagitan ng mga bansa.

Halimbawa na lamang ditto ang pananakop ng mga dayuhang Kastila sa ating bansa. Sinakop

nila ang Pilipinas sa loob ng 333 daang taon kung kaya sinulat ni Dr. Jose P. Rizal,

pambansang bayani, ang nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo dahilan sa mga pang-

aapi at sakit sa lipunan ng mga mamamayang Pilipino sa mga dayuhan. Ang tingin nila sa

Pilipino ay isang mababang uri na lahi at nararapat lang na maging alila nila.

May ibat ibang uri ng pambubully at lahat ng ito ay nakakasakit maaari itong sa paraan

ng pagsuntok, pagsipa, at pang-uutos. Minsan ay sa paraan ng pagsasabi ng masasakit na

salita at pagbabanta.

Kapag hindi napigilan at nagpatuloy ang pambubulas, maaaring magkaroon ng hindi

magandang pangyayari tulad ng karahasan. At ang pinakamasamang mangyari ay makapatay

ang biktima tulad ng nangyari sa 13 gulang na bata sa Quezon City na nakapatay sa

nagbubulas sa kanya. Isa pang maaaring epekto nito ay ang pagsira ng ulo at pagpapakamatay

ng biktima dakhil sa sobrang takot o depresyon na nagyayari madalas sa bansang Amerika at

Japan.

Maraming mga siyentipiko na ang nag-aaral sa paksang ito at isa na rito ay sina (Crick &

Grotpeter, 1995; Espelage & Swearer, 2003; Olwues, 1993). Ayon sa kanila maraming

nananakit o nang-aapi na hindi alam ang kanilang ginagawa kung ito bay nakbubuti o hindi; ang

pang-aapi ay nagiging daan upang umabot sap unto na magpapakamatay ang taong inaapi; at

mas maraming lalaki kaysa babae ang nadidisgrasya o nauuuwi sa pisikal na sitwasyon.

Ang epekto ng bullying sa biktima ay nagdudulot ng pagkakaroon ng problema sa pisikal

at mental o emosyonal ng tao tulad ng pagkatakot, stress, depresyon, anxiety na nakakaapekto

sa pag-aaral nito (Bond at al., 2008; Espelage & Swearer, 2003; Olweus, 1993; Stockdale et al.,

2002).

Ayon sa artikulong ginagawa nina Susan P. Limber at Maury M, Nation, may mga

nagdaang pananaliksik na naisasagawa sa United States at pati narin sa ibang bansa na

nagtala na ang pang-aapi ay isang pangkaraniwan at maaring porma ng karahasan para sa

mga kabataan. Hindi lamang ang mga naaapi ang naaapektuhan ng pang-aapi kundi patinarin

ang klima sa loob ng paaaralan at hindi man direkta ngunti maaaring maaapektuhan ang

abilidad ng isang estudyante na matutuo hanggang sa kanilang pinakamahusay na abilidad.

Sa pangunguna ni Dan Olweus ng Norway at Sweden, kasama ang iba pang

mananakilsik sa Australia, Canada, England, Ireland at Us ay nagsimulang galugurin ang likas

na katangian at ang mga epekto ng pang-aapi sa mga paaralan ng kabataan. Sabi nila, ang

kaso ng pang-aapi ay dapat bigyan ng kaukulang atensyon mula sa mga guro, magulang at

mga kabataan para maiwasan ang ganitong karahasan sa dalawang dahilan. Una, ang

paglaganap ng kaso ng pang-aapi at ang pinsala na naidulot nito ay lubhang isinasawalang

bahala ng mga kabataan at ng mga matatanda. Pangalawa, ang pang-aapi ay hindi lang
humahantong sa parehong pangyayari gaya ng away, at gulo, pwede rin itong humantong sa

pagkagulo sa kaisipan ng tao.

Kung kaya itoy hindi dapat ituring na bahagi lamang ng paglaki o away-bata dahil ito

ang magigingn ugat ng di pagkakaunawaan ng mga kbataan o magulang. Dapat itong bigyang

atensyon ninuman upang hindi mapamarisan at maiwasang makagawa ng mga bagay na

maging dahilan ng karahasan.

Konseptwal na Paradaym

Malayang Baryabol Di-malayang Baryabol

Sanhi at Epekto ng Pambubulas o Pisikal, Mental at Behavioral

Bullying

Isinasaad dito sa larawan ang Malaya at Di-malayang Baryabol

Ang mga makabagong kagamitan tulad ng cellphone, telepono o kompyuter ay

pwede na rin magamit sa pang-aapi.Ang National Crime Prevention Council ay nakapagtala ng

mga serye ng pang-aapi sa internet at ito ay tinawag nilang Cyber-bullying.

Ayon sa kanila, ang cyber-bullying ay isang uri ng pang-aapi na ginagamitan

ng kompyuter, cellphone, teleponoo iba pang mga aparato na ginagamit upang makapadalang
mga post, ng mga tet o mga imahe na nakakapanakit ng kalooban ng ibang tao o masira at

mapahiya ang tao.

Ang cyber-bullying ay maaaring maging simple hanggat patuloy na

magpadala ng e-mail sa isang taong may sinabi na gusto nilang walang karagdagan makipag-

ugnayan sa nagpadala, ngunit maaari ding isama ang pagbabanta, sekswal na pangungusap,

sapamamagitan ng paggawa ng mga ito ang paksa ng panlilibak sa forums, at pag-post ng

huwad na pahayag bilang katunayan na naglalayong sa kahihiyan.

Maraming mga siyentipiko na ang nag-aaral sa paksang ito at isa na

rito ay sina Dr. Alison Maddock isang pediatrician at Dr. Lorna Price isa ring pediatrician ng

Morriston Hospital sa United Kingdom. At ayon sa kanila:

A.) Maraming nananakit na hindi alam ang kanilang ginagawa kung ito ba ay nakakabuti o
nakakasama.

B.) AngBullying o Pang-aapi ay nagiging daan upang umabot sap unto na magpapakamatay
ang taong

inaapi.

C.) Mas maraming lalaki kaysa sa babae ang nadidisgrasya o nauuwi sa pisikal na sitwasyon.
Sa ibang

mga kaso, ang mga bata ang mas naapektuhan sa ganitong uri ng gawain.Samakatuwid, ilang

mga psychologist o sikolohista ang nagsasagawa ng pag-aaral tungkol sa epekto ng pang-aapi

o bullying. Sabi nila, ang mga epekto ng pang-aabuso ay nagdudulot ng pagkakaroon ng

problema sa pisikal at mental o emosyonal ngtao tulad ng pagkatakot, stress, depresyon,

anxiety na makakaapekto sa pag-aaralnito. Lalong-lalo na ngayon, na ang ating bansa ay wala

pang batas na magbibigay ng kaukulang parusa sa mga taong nang-aapi.

Ayon sa maga nabasa kong libro sa librarya ng Cityhall of lucena annex kadalasang

biktima ng pang-aapi ayang mga estudyanteng karaniwang matatakutin, mahiyain, maingat at

maramdamin, maaaring di mapalagay at hirap na makapag-isip, medaling sumuko sa nang-

aapi, sobrahan ang kilos, maaari na wala o kakaunti ang kaibigan sa paaralan, may mababang
pagpapahalaga sa sarili, may pinangangalagaang katayuan sa silid-aralan, iba ang lahi,

kultura,relihiyon, kapansanan, kasarian, kakaibang pagkilos.

Ngunit maaari ring walang dahilan.Ayon sa artikulong ginawa nina Susan P.Limber

at Maury M. Nation, may mga nagdaang pananaliksik na naisagawa sa United States at pati na

rin sa ibang bansa nanagtala na ang pang-aapi ay isang pangkaraniwan at maaaring porma ng

karahasan para sa mga kabataan.

Hindi lamang ang mga naaapi ang naapektuhan ng pang-aapi kundi pati na rin

ang klima sa loob ng paaralan at hindi man direkta ngunit maaariring maaprktuhan ang abilidad

ng isang estudyante namatuto hanggang sa kanilang pinakamahusay na abilidad.Sa

pangunguna ni Dan Olweus ng Norway at Sweden, kasama ang iba pang mananaliksik sa

Australia, Canada, England, Ireland at United States, ay nagsimulang galugarin ang likas na

katangian at ang mga epekto ng pang-aapi sa mga paaralan ng kabataan. Sabi nila, ang kaso

ng pang-aapi ay dapat bigyan ng kaukulang atensyon mula sa mga duro, magulang at mga

kabataan para maiwasan ang ganitong karahasan sadalawang dahilan. Una, ang paglaganap

ng kaso ng pang-aapi at ang pinsala na naidulot nito ay lubhang isinasawalang bahala ng mga

kabataan at nga mga matatanda.

Dapat gumawa ng mga strategy upang tumaas ang kamalayan ng mga

kabataan at mga magulang hinggil sa koneksyon ng pang-aapi at sa iba pang karahasan na

nagaganap sa paligid.Pangalawa, ang pang-aapi ay hindi lang humahantong sa parehong

pangyayari gaya ng away at gulo, pwede rin itong humantong sa pagkagulo sa ng kaisipan ng

tao.Maraming mga ginawang pananaliksik ukol sa pang-aapi ngunit karamihan dito ay tungkol

lamang sa kung ano ang pang-aapi at mga anyo nito.

Hindi masyadong natalakay ang epekto nito sa paraan ng pamumuhay ng mga

estudyante. Samakatuwid, ang pag-aaral na ito ay isang panimula na maaaring tularan, sundan

at ipagpatuloy ng ibang mga mananaliksik at maari ring gamitin ito upang malamakung ano ba

talaga ang pambubulas /bullying.