International Finance

BAB 3 : EXCHANGE RATE SYSTEM

3.1 Pengenalan
Sistem kadar pertukaran merujuk kepada nilai @ harga sesuatu matawang berbanding
dengan matawang lain
Bank pusat yg berperanan menentukan kadar pertukaran sesuatu matawang dengan
matawang ngr lain
2 bentuk sistem iaitu Sistem Kadar Pertukaran Fleksibel (Bank Pusat memberikan
kuasa kepada pasaran untuk menentukan nilai sesuatu matawang) dan Sistem Kadar
Pertukaran Tetap (Bank Pusat yang menentukan sendiri kadar pertukaran sesuatu mawatang)

3.2 Sistem Piawaian Emas

Merujuk kepada sistem kewangan yang mana beberapa buah
negara menetapkan akaun emas mereka yg akan menyebabkan kadar bertukaran matawang di
antara negara tersebut akan menjadi tetap.
Sistem seperti adalah berdasarkan kepada Rule-Based System
merupakan satu sistem yang mana kadar pertukaran matawang di antara sebuah negara
dengan negara lain ditentukan oleh sejarah pertumbuhan nilai emas.

3.2.1 Piawaian Emas Sebagai Kadar Pertukaran

Piawaian emas akan mewujudkan sistem kadar pertukaran
kerana individu yg mempunyai emas akan membuat pertukaran dengan dollar sama ada dalam
pasaran tempatan atau antarabangsa.
Oleh itu, pertukaran emas dengan dollar akan menentukan nilai
dollar dalam pasaran antarabangsa dan akan mewujudkan sistem kadar pertukaran matawang di
antara beberapa negara kerana setiap negara menentukan nilai matawang mereka berdasarkan
kepada piawaian emas.
Contoh 1 : Di bawah piawaian emas, kadar parity (persamaan)
emas Biratin adalah 4.25 sepaun dan kadar persamaan emas US adalah $20.65 sepaun. Kadar
pertukaran US dan Britain ($/) adalah
$20.65
$4.86 /
4.25

3.2.2 Peraturan Permainan

Terdapat 6 peraturan piawaian emas antarabangsa. Antaranya:-
o Tetapkan harga emas dan tukar emas tersebut kepada matawang tempatan.
o Tiada halangan untuk mengekspot emas oleh individu tempatan
o Back national banknotes and coinage (matawang syiling) dengan rizab emas dan
menetapkan perkembangan wang jangkan panjang bagi rizab emas tersebut.
o Jika berlaku krises kecairan dalam jangka pendek yg disebabkan oleh aliran keluar
emas, bank pusat perlu memanjangkan kecairan tersebut dengan kadar faedah yang
tinggi.
o Jika peraturan 1 tergantung, tangguh aktiviti pertukaran dalam jangka masa pendek
pada kadar persamaan emas yang lama.

mardi_umar83@yahoo.com 1
014-3580486
International Finance

o Membenarkan tahap harga biasa dinua untuk menentukan permintaan dan penawaran
emas dunia.
3.2.3 Gold Point
Gunakan Contoh 1. Jika pertukaran adalah $4.86/ dan abaikan kos
pengangkutan, peluang arbitrage akan wujud. Katakan mint parity rate telah diberi dan kadar
pertuakran antara Dollar US dengan Paun Britain adalah $5/. Katakan anda mempunyai
wang $20.65 dan menukarkannya kepada emas satu paun. Emas tersebut akan dieksport ke
Britain dan akan memperolehi 4.25. Akhir sekali, tukar Paun British tersebut kepada Dollar
US dan akan memperolehi $21.25 (4.25 x $5) Akan memperolehi untung sebanyak $0.60.
Jika peraturan 1-2 digunakan dan kadar pertukaran ditentukan oleh fixed
parities. Katakan x adalah harga Dollar US bagi satu paun emas dan katakan y adalah harga
Paun British. x dan y mempunyau kadar pertukaran tetap dan St adalah kadar pertukaran spot
pada masa t. Katakan tub adalah kos penghantaran emas ke Britain. Jika tub adalah kos
penghantara dari Britain ke US, maka eksport emas ke Britain akan memperolehi untung jika
x
St
y - t ub
Dan, import emas ke US akan memperolehi keuntungan jika
x - t ub
St
y
Persamaan di atas merujuk kepada titik emas.

3.2.4 Gold Device (GD)

GD digunakan untuk mengekalkan kadar pertukaran.
Contoh, jika emas mengalir keluar, kerajaan akan meningkatkan harga emas
(melanggar peraturan 1) untuk meningkatkan penawaran emas dalam pasaran. Ini
menyebabkan titik emas akan menjadi agar luas dengan kadar pertukaran tetap.
Penurunan kos pengangkutan akan menurunkan gold point.

3.2.5 The Collapse of the Gold Standard

Ramai negara Eropah menangguhkan penukaran matawang
mereka kepada emas selepas bermulanya WWI pada 1914 kerana keadaan nilai matawang
yang turun naik.
Oleh itu, organisasi antarabangsa diperlukan untuk
menstabilkan petukaran matawang antara negara Bank for International Settlements
diwujudkan yang berperanan membantu bank pusat utk mengurus rizab luaran, memautau
keadaan ekonomi dan kerjasama kewangan anatrabangsa
Banyak negara cuba utk kembali kepada menjadikan emas
sebagai kayu pengukur kepada nilai matawang negara mereka spt German dan UK tetapi
menghadapi masalah apabila nilai emas jatuh kesan daripada WWI.
Oleh itu, byk negara berusaha utk mengekalkan nilai matawang
negara mereka dengan mengurangkan kadar pengangguran dan dan meningkatkan kadar
pertumbuhan sebenar.

3.3 The Bretton Woods System (BWS)

mardi_umar83@yahoo.com 2
014-3580486
International Finance

Ketidak puasan terhadap sistem kewangan antarabangsa

menyebabkan konference kewangan antarabangsa dibuat di Bretton Woods untuk mencari
sistem pembayaran yang baru.
Persidangan tersebut telah mewujudkan mekanisme baru yang
dipanggil Bretton Woods System atau juga dikenali sbg modified exchange standard.
Menerusi BWS, semua negara menetapkan matawang mereka
berdasarkan Dollar dan dollar ditetapkan menerusi emas. Bank Pusat memegang rizab dalam
bentuk dollar dan membuat tuntutan terhadap penawaran emas US.
5 perbezaan dengan sistem terdahulu:-
o Kadar pertukaran boleh diselaraskan mengikut asas ketidak seimbangan yang wujud
o Mengawal aliran modal dan polisi kewangan sesebuah negara boleh ditentukan
berdasarkan kepada keadaan tempatan negara tersebut.
o Kewujudan IMF
o Pegangan emas yang terhad
o Kedudukan tidak bersimetri bagi US
Sistem baru ini menjadikan US sebagai pelaku dan perlu
memastikan kadar pertukaran US dengan emas adalah stabil dengan memastikan polisi
kewangan US adalah baik. Contohnya seperti mengawal aliran modal, dasar fiskal yang
rendah, mengurangkan defisit dan kadar pertukaran yang pasif dalam pasaran pertukaran.
Walau bagaimanapun, sistem baru ini tidak mengambil kira
beberapa perkara asas spt bagaimana meningkatkan keperluan kecairan.
Perkembangan ekonomi akan meningkatkan permintaan
tehadap kecairan dan akan menyebabkan penawaran emas menjadi tidak anjal.
Masalah utama sistem ini adalah berkaitan dengan kecairan
antarabangsa. Jika negara lain berkembang lebih cepat berbanding dengan US, maka
permintaan wang oleh negara lain akan lebih cepat berbanding US.
Memandangkan kadar pertukaran dengan US adalah tetap, cara
untuk meninkgkatkan penawaran matawang sesebuah negara adalah dengan meningkatkan
pegangan terhadap dollar.
Keadaan ini akan menyebabkan dunia mengalami dilema
Triffin, di mana US gagal menyeimbangkan penawaran dan permintaan Dollar.
Peningkatan stock dollar oleh negara luar akan menyebabkan
kemungkinan Fort Knox mengalami ketidak cekapan nilai emas. Keadaan ini boleh
menyebabkan US mengalami defisit dan mengalami ketidak cekapan kecairan.
Note the difficulty:-
o Jika US meneruskan untuk mengalami kurangan penawaran kecairan, keadaan nilai
emas akan mengalami perubahan dan seterusnya menyebabkan matawang US menurun
o Jika US cut back on deficit, US mesti mempunyai simpanan kecairan yang
mencukupi.
o Jika US meningkatkan harga emas, keadaan ini memungkinkan ancaman terhadap
sistem pertukaran matawang yang telah dibuat.
Untuk mengatasi masalah ini:-
o Aset artificial iaitu Paper Gold perlu diwujudkan yang bertindak sebagai matawang
rizab
o US harus menurunkan nilai emas.

mardi_umar83@yahoo.com 3
014-3580486
International Finance

3.4 The Smithsonian Agreement

Merupakan satu perjanjian yang dibuat oleh 10 negara yang mempunyai rizab
terbesar dalam IMF yang membentuk kumpulan 10 (G10) untuk berunding berkaitan dengan
perjanjian Smithsonian.
Perjanjian ini mewujudkan sistem kadar pertukaran baru yang sama dengan
Bretton Woods dalam pelbagai aspek.
Dalam perjanjian ini, nilai muka baru diwujudkan, penilaian semula
matawang eropah berbanding dollar yang mesti dalam lingkungan (wider band) 2.25%.
Selain itu, dollar US diturunkan nilai berbanding emas dan tidak boleh ditukarkan kepada
emas.
Pada 7 Mac 1972, 6 negara dalam EEC bercadang untuk membentuk kesatuan
kewangan yang lebih besar untuk mengekalkan nilai matawang negara tersebut berbanding
dengan negara lain pada kadar 2.25%. perjanjian ini dikenali sbg Snake in the Tunnel.
Penyelarasan matawang di antara negara ini dilakukan dengan aktiviti jual beli
matawang di antara negara.

3.5 Sistem Kadar Pertukaran Tetap

Melibatkan campur tangan Bank Pusat untuk menentukan
kadar pertukaran agar tidak terlalu jauh dengan exchange rate target.
Contohnya, Britain menetapkan kadar pertukarang
matawangnya dengan matawang negara Eropah lain setelah memasuki European Exchange
Rate Mechanisme.
Dengan kadar pertukaran tetap ini, tiada negara yg boleh
bertindak sesuka hati kerana nilai tetap (Fixed value) adalah sama dengan harga
keseimbangan untuk kadar pertukaran dan menyeimbangkan nilai balance of payment.
Masalah wujud jika nilai Balance of Payment tidak sama
dengan pasaran pertukaran matawang. Ini akan menyebabkan nilai eksport akan menurun dan
akaun BOP akan menjadi defisit. Keadaan ini mengebabkan penawaran matawang tidak
dapat memenuhi permintaan pasaran Kadar pertukaran rasmi menjadi terlebih nilai
(Overvalued)
Cadangan kepada Bank Pusat untuk menstabilkan semula
kadar pertukaran rasmi:-
o Bank Pusat boleh menggunakan rizab matawang asing atau meminjam matawang
asing dari luar negara untuk mengatasi kekurangan permintaan.
o Mengurangkan permintaan import melalui peningkatan tarif import, kuota dan lesen
o Melaksanakan kawalan pertukaran dengan catuan (rationing) penawaran pertukaran
asing.
Contoh Rajah 3.1 : Katakan keseimbangan dicapai pada P0 dan Q2. Apabila kerajaan
menetapkan nilai matawang asing dgn nilai yang rendah iaitu pada P1, maka berlaku
kurangan penawaran dan lebihan permintaan sebesar Q 1Q2. Pada ketika ini, kerajaan akan
membuat catuan terhadap penawaran matawang asing.

3.5.1 Kebaikan Kadar Pertukaran Tetap

Mengurangkan aktiviti spekulasi matawang yg boleh
memberikan kesan kepada pengimport dan pengekspot

mardi_umar83@yahoo.com 4
014-3580486
International Finance

Dapat membantu sesebuah syarikat untuk mengawal kos

mereka dan dapat mengelakkan peningkatan kadar inflasi

3.6 Sistem Kadar Pertukaran Apungan

Kadar pertukaran antara matawang ditentukan oleh permintaan
dan penawaran matawang.
Apabila terdapat perubahan permintaan dan penawaran
matawang dalam pasaran, maka kadar pertukaran juga akan berubah
Jika BOP mengalami defisit dan lebihan permintaan terhadap
matawang asing, maka kadar pertukaran matawang tempatan akan menurun (nilai matawang
tempatan akan menurun)
Jika BOP mengalami lebihan dan lebihan penawaran terhadap
matawang asing, maka nilai matawang tempatan akan meningkat
Permintaan dan penawaran terhadap sesuatu matawang
bergantung kepada keadaan import dan eksport. Sekiranya import dan eksport menurun,
maka permintaan terhadap matawang tersebut akan menurun dan nilai matawang tempatan
akan meningkat
Contoh Rajah 3.2 : Peningkatan permintaan terhadap RM
kesan daripada peningkatan eksport. Apabila eksport meningkat, permintaan terhadap RM
oleh pengimport juga akan meningkat. Keluk permintaan RM akan beralih ke kanan dari D1
ke D2 RM akan mengalami peningkatan nilai dan matawang asing akan mengalami
penurunan nilai.
Terdapat 2 jenis sistem kadar pertukaran apungan iaitu Pure of
Free Floating dan Managed Float.

3.6.1 Pure or Free Floating

Mengikut sistem ini, nilai sesebuah matawang hanya
ditentukan oleh permintaan dan penawaran matawang dalam pasaran pertukaran asing.
Turun naik sesuatu matawang setiap hari ditentukan oleh aliran
dagangan dan aliran modal
Nilai matawang juga akan ditentukan oleh keadaan
makroekonomi dalam jangka panjang
Jarang berlaku dalam pasaran kerana sesebuah negara akan
sentiasa mengawal matawang negara mereka dengan mengubah beberapa pemboleh ubah
seperti kadar faedah.

3.6.2 Managed Float

Merupakan satu sistem yang menggabungkan sistem apungan
bebas dan sistem pertukaran tetap.
Kadar pertukaran akan dikawal dan sentiasa turun naik tetapi
tidak melebihi paras yang telah ditetapkan oleh pihak kerajaan.
Sistem pertukaran ini akan digunakan untuk menstabilkan
sesuatu matawang yg nilai matawang negara tersebut akan ditentukan oleh tekanan pasaran
Pihak pengurusan kewangan negara juga akan membuat jual
beli matawang asing dalam pasaran pertukaran asing dalam memastikan nilai matawang
tempatan akan meningkat dan mengurangkan turun naik matawang dengan terus.

mardi_umar83@yahoo.com 5
014-3580486
International Finance

3.7 Kebaikan Kadar Pertukaran Apungan

Turun naik kadar pertukaran boleh membantu menstabilkan
defisit BOP yang berlaku.
Jika berlaku defisit, maka aliran keluar tunai adalah lebih
tinggi. Ini akan menyebabkan kadar pertukaran akan menurun. Jika berlaku penurunan nilai
sesuatu matawang, harga eksport di pasaran luar negara akan menurun (perlu meningkatkan
eksport sbb harga barang eksport adalah lebih murah dan permintaan terhadap barangan
eksport akan meningkat). Peningkatan eksport ini boleh menyebabkan nilai defisit akan
berkurangan.
Membolehkan kerajaan, bank pusat dan pelaku kewangan
negara menstabilkan kadar faedah.

3.8 Penetapan (Pegged) Sistem Kadar Pertukaran

Menerusi sistem ini, kadar pertukaran antara dua matawang
ditetapkan pada satu kadar tertentu.
Salah satu perbezaan (variation) sistem ini ialah Crawling Peg.
Sistem ini mempunyai kadar pertukaran yang automatic yang melibatkan aktiviti
menstabilkan nilai muka dengan mengambil kira aspek permintaan dan penawaran matawang
dalam pasaran,
Pembezaan yang kedua ialah Currency-Based Pegged yang
mana menjadikan matawang tempatan sebagai asas tetapan dengan beberapa matawang lain
yang berada dalam Currency Basket.

3.9 Dollarisation
Berlaku apabila penduduk di sesebuah negara menggunakan
US dollar dengan banyak untuk menggantikan matawang tempatan.
Unofficial Dolalrisation (UOD) : Berlaku apabila seseorang
memegang deposit bank matawang asing atau notes untuk melindungi kenaikan inflasi
matawang tempatan.
Official Dolalrisation (OD) : Berlaku apabila kerajaan
menjadikan matawang asing sbg exclusive legal tender iaitu cara pembayaran utk semua
hutang kerajaan.

3.10 Currency Board (Lembaga Matawang)

Perjanjian lembaga matawang adalah satu mekanisme yang
digunakan untuk mengurus dan menstabilkan sistem kadar pertukaran tetap.
Menerusi sistem ini, sesebuah negara akan melindung nilai
(pegs) matawang negara mereka dengan matawang kukuh seperti US Dollar dan Euro.
Keadaan ini menyebabkan Bank Pusat menerbitkan nota dan
syiling yg boleh ditukarkan ke dalam bentuk matawang asing atau komoditi (juga dikenali
sbg matawang rizab) pada kadar yang tetap

mardi_umar83@yahoo.com 6
014-3580486