Professional Documents
Culture Documents
Chuong 2 - Cac Luc Luong Cung Cau Thi Truong PDF
Chuong 2 - Cac Luc Luong Cung Cau Thi Truong PDF
Khi mt t gi lnh vo bang Florida, gi nc cam tng trong cc siu th trn ton
quc. Mi khi thi tit vo ma h m ln bang New England, gi thu phng khch sn
vng Ca-ri -b lp tc suy gim. Khi mt cuc chin tranh bng n Trung ng, gi xng
M tng v gi xe Cadillac c gim xung. Nhng bin c ny c im g chung? Tt c
chng u cho thy s vn hnh ca cung v cu.
Cung v cu l hai t m cc nh kinh t s dng thng xuyn nht - v v nguyn nhn rt
hp l. Cung v cu l nhng lc lng lm cho nn kinh t th trng hot ng. Chng
quyt nh lng ca mi hng ha c sn xut ra v gi m n c bn. Nu mun bit
mt bin c hoc chnh sch nh hng ti nn kinh t nh th no, th trc ht bn phi
ngh xem n nh hng ti cung v cu nh th no.
Chng ny gii thiu l thuyt v cung v cu. N nghin cu hnh vi ca ngi bn v
ngi mua, cng nh s tng tc gia h vi nhau. N ch ra cch thc quyt nh gi c
ca cung v cu trong nn kinh t th trng, cng nh gi c n lt n li phn b cc
ngun lc khan him ca x hi nh th no.
Khi nim cung v cu c dng ch hnh vi ca con ngi khi h tng tc vi nhau
trn th trng. Th trng l mt nhm ngi bn v ngi mua mt hng ha hoc dch v
nht nh. Vi t cch l mt nhm, ngi mua quyt nh cu v sn phm v vi t cch
mt nhm, ngi bn quyt nh cung v sn phm. Trc khi tho lun v hnh vi ca
ngi bn v ngi mua, chng ta hy xem xt k lng hn khi nim th trng v cc
dng th trng khc nhau m chng ta quan st thy trong nn kinh t.
Th trng cnh tranh
Th trng c nhiu dng khc nhau. i khi th trng c t chc rt cao, chng hn th
trng ca nhiu loi nng sn. Trong nhng th trng ny, ngi mua v ngi bn gp
nhau vo mt thi gian v ti a im nht nh m ti , ngi xng gi gp phn
nh gi v t chc bn hng.
Nhng hu ht cc th trng c t chc mc thp hn. Chng hn, chng ta hy quan
st th trng kem trong mt khu ph nht nh. Ngi mua kem khng h tp hp nhau li
vo bt k thi im no. Ngi bn kem nm cc a im khc nhau v bn cc sn phm
khc nhau i cht. y khng c ngi xng gi cng b gi kem. Tng ngi bn t
ghi gi cho mi chic kem v tng ngi mua quyt nh mua bao nhiu kem ti mi ca
hng.
Mc d khng c t chc, nhng nhm ngi mua v ngi bn kem hnh thnh mt th
trng. Ngi mua bit rng c nhiu ngi bn anh ta la chn v ngi bn thc c
rng c ngi khc bn sn phm tng t sn phm ca anh ta. Gi v lng kem bn ra
khng phi do mt ngi bn hay ngi mua no quyt nh. Trn thc t, gi v lng l do
tt c ngi bn v ngi mua quyt nh khi h tng tc vi nhau trn th trng.
Ging nh hu ht cc th trng trong nn kinh t, th trng kem c tnh cnh tranh cao.
Th trng cnh tranh l mt th trng trong c nhiu ngi bn v ngi mua n mc
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
mi ngi ch c nh hng khng ng k n gi th trng. Mi ngi bn kem ch c
kh nng kim sot hn ch i vi gi c v nhng ngi bn khc ang cho bn cc sn
phm tng t. Ngi bn c t l do bn vi gi thp hn gi ph bin trn th trng, v
nu anh ta bn vi gi cao hn, ngi mua s mua hng ni khc. Tng t, khng mt
ngi mua c bit no c th tc ng ti gi kem v mi ngi ch mua mt lng nh.
Trong chng ny chng ta s tm hiu xem ngi mua v ngi bn tng tc vi nhau nh
th no trn th trng cnh tranh. Chng ta s nghin cu xem cc lc lng cung cu quyt
nh lng hng ha bn ra v gi ca n nh th no.
S cnh tranh: hon ho v khng hon ho
Trong chng ny chng ta gi nh rng cc th trng c tnh cnh tranh hon ho. Th
trng cnh tranh hon ho c nh ngha l nhng th trng c hai c tnh quan trng
nht: (1) tt c hng ha c cho bn l nhng hng ha nh nhau, v (2) ngi mua v
ngi bn nhiu n mc khng c ngi bn hoc ngi mua c bit no c th tc ng ti
gi th trng. V ngi bn v ngi mua trn th trng cnh tranh hon ho phi chp
nhn gi do th trng quyt nh, cho nn h c coi l ngi nhn gi.
C mt s th trng trong gi nh v s cnh tranh hon ho hon ton ng. Chng hn
trn th trng la m c hng ngn nng dn bn la m v hng triu ngi tiu dng s
dng la m v sn phm lm t la m. V khng c ngi bn v ngi mua c bit no tc
ng c ti gi la m, nn mi ngi u coi gi la m l cho trc.
Tuy nhin, khng phi mi hng ha v dch v u c bn trn cc th trng cnh tranh
hon ho. Mt s th trng ch c mt ngi bn v ngi bn ny quy nh gi c. Ngi
bn ny c gi l nh c quyn. Chng hn, cng ty truyn hnh cp trong th trn ca bn
c th l mt nh c quyn. Ngi dn trong th trn ca bn c th ch c mt cng ty
truyn hnh cp h mua dch v ny.
Mt s th trng nm gia hai trng hp cc oan l cnh tranh hon ho v c quyn.
Mt dng th trng trong s , ci c gi l th trng c quyn nhm, ch c mt t
ngi bn khng phi lc no cng cnh tranh mnh m vi nhau. Cc tuyn bay l mt v
d. Nu mi tuyn bay gia hai thnh ph ch c hai hay ba hng hng khng phc v, cc
hng ny c th trnh cnh tranh qu khc lit gi cho gi c mc cao. Mt dng khc
ca th trng l cnh tranh c quyn: n bao gm nhiu ngi bn, mi ngi cho bn
mt sn phm hi khc so vi sn phm ca ngi khc. V sn phm khng hon ton ging
nhau, nn mi ngi bn c mt kh nng no trong vic nh gi cho sn phm ca mnh.
Mt v d l ngnh phn mm my tnh. Nhiu chng trnh son tho vn bn cnh tranh vi
nhau, nhng khng c chng trnh no hon ton ging nhau v v vy chng c gi ring.
Mc d th trng m chng ta quan st c trn th gii rt a dng, nhng chng ta bt
u bng vic nghin cu th trng cnh tranh hon ho. Th trng cnh tranh hon ho l
dng th trng d phn tch nht. Hn na, v trn hu ht cc th trng u c mt mc
cnh tranh no , nn nhiu bi hc m chng ta c c khi nghin cu cung v cu trong
iu kin cnh tranh hon ho c th vn dng vo cc th trng phc tp hn.
Kim tra nhanh: Th trng l g? Khi nim th trng cnh tranh hm g?
CU
Chng ta bt u cng trnh nghin cu th trng ca mnh bng cch xem xt hnh vi ca
ngi mua. Trong phn ny, chng ta s xem xt cc yu t quyt nh lng cu v mt
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
hng ha no , tc lng hng ha m ngi tiu dng sn sng v c kh nng mua.
tp trung suy ngh ca mnh, chng ta hy lun lun nh ti mt hng ha c th l kem.
Yu t no quyt nh lng cu ca mt c nhn?
Chng ta hy xem xt cu ca mnh v kem. Bn lm th no quyt nh mua bao nhiu
kem mi thng, v nhng yu t no nh hng ti quyt nh ca bn? Sau y l mt s
cu tr li m bn c th a ra.
Gi c. Nu gi kem tng so vi mc gi ban u l 20 xu mt cc, bn s mua t kem hn.
Thay vo , bn c th mua mn sa chua ng lnh. Nu gi kem gim so vi gi 20 xu
mt cc, bn s mua nhiu hn. V lng cu v kem gim khi gi tng v tng khi gi gim,
nn chng ta ni lng cu c quan h nghch vi gi c. Mi quan h ny gia gi c v
lng cu ng vi hu ht hng ha trong nn kinh t. Trn thc t, n c tc dng rng ri
n mc cc nh kinh t gi n l lut cu: nu cc yu t khc khng thay i, th khi gi
mt hng ha tng, lng cu v hng ha s gim.
Thu nhp. iu g xy ra i vi cu v kem ca bn nu bn mt vic lm trong ma h?
Kh nng cao nht l n s gim. Mc thu nhp thp hn hm bn c tng mc chi tiu
thp hn v v vy bn chi tiu t hn mua mt s hng ha - v c l l hu ht cc hng
ha. Nu cu v mt hng ha gim khi thu nhp gim, th hng ha ny c gi l hng
thng thng.
Khng phi mi hng ha u l hng thng thng. Nu cu v mt hng ha tng khi thu
nhp gim, th hng ha ny c gi l hng cp thp. Vic i xe but l mt v d v hng
cp thp. Khi thu nhp ca bn gim, c t kh nng bn s mua mt chic t hay i tc xi,
m c nhiu kh nng bn s i xe but.
Gi cc hng ha lin quan. Chng ta hy gi s gi mn sa chua ng lnh gim. Lut
cu ni rng bn s mua nhiu sa chua ng lnh hn. ng thi, c th bn s mua t kem
hn. V kem v sa chua ng lnh l hai mn trng ming lnh, ngt v bo, nn chng tha
mn c nhng nguyn vng tng t nhau. Khi s gim gi ca mt hng ha lm gim
lng cu v hng ha khc, chng ta gi hai hng ha ny l hng thay th. Hng thay th
thng l mt cp hng ha c s dng thay th cho nhau, chng hn xc xch nng v
bnh m kp tht, o thun v o s mi, v xem phim v tin thu vii.
By gi chng ta hy gi s gi mn ko mm nng gim. Theo lut cu, bn s mua nhiu
ko mm nng hn. Nhng trong trng hp ny bn cng mua kem nhiu hn, v kem v
ko mm nng thng c n km vi nhau. Khi s gim st gi ca mt hng ha lm tng
cu v hng ha khc, hai hng ha c gi l hng b sung cho nhau. Hng b sung
thng l mt cp hng ha c s dng cng nhau nh xng v t, my tnh v phn
mm, bn trt tuyt v v vo khu trt tuyt.
Th hiu. Yu t r rng nht quyt nh cu ca bn l th hiu ca bn. Nu bn thch kem,
bn mua n nhiu hn. Cc nh kinh t thng khng tm cch l gii th hiu ca con ngi
v n hnh thnh t cc yu t lch s v tm l nm ngoi vng quc ca kinh t hc. Tuy
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
nhin, cc nh kinh t ch phn tch xem iu g xy ra khi th hiu thay i.
K vng. K vng ca bn v tng lai c th tc ng ti cu hin ti ca bn v hng ha
v dch v. Chng hn, nu d kin kim c nhiu thu nhp hn trong thng ti, bn c th
sn sng hn trong vic chi tiu mt phn tin tit kim hin ti mua kem. V d khc l
nu d kin gi kem ngy mai s gim, bn c th khng sn sng mua mt cc kem vi gi
hin ti
Biu cu v ng cu
Chng ta nhn thy rng nhiu bin s quyt nh lng kem m mt c nhn c cu. Hy
tng tng ra rng chng ta gi cho tt c cc bin s ny khng i tr mt bin s l gi
c. Chng ta hy xt xem gi c tc ng ti lng cu v kem nh th no.
Gi mt cc kem Lng cu v kem
0,00 la 12
0,50 10
1,00 8
1.50 6
2,00 4
2,50 2
3,00 0
Bng 1. Biu cu ca Catherine. Biu cu ch ra lng cu ti mi mc gi.
Bng 1 cho bit s cc kem m Catherine mua mi thng ti cc mc gi kem khc nhau.
Nu kem c cung cp min ph, Catherine s n 12 cc. Vi gi 0,50 la mt cc,
Catherine mua 10 cc. Khi gi tip tc tng ln, c mua ngy cng t kem hn. Khi mc gi
bng 3 la, Catherine khng mua mt cc kem no c. Bng 1 l mt biu cu, tc mt bng
ch ra mi quan h gia gi ca mt hng ha v lng cu. (Cc nh kinh t s dng t biu
v bng ny c cc ct con s song song vi nhau nh mt biu ghi gi tu chy).
Gi kem
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
0,50
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Lng kem
Hnh 1. ng cu ca Catherine. ng cu ny l th c v bng s liu ca bng
1. N cho bit lng cu v mt hng ha thay i nh th no khi gi ca n thay i. V
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
gi thp hn lm tng lng cu, nn ng cu dc xung.
Ceteris Paribus - Nhng ci khc khng thay i
Mi khi nhn thy ng cu, bn cn nh rng n c v cho trng hp nhiu bin s
khc khng thay i. ng cu ca Catherine trong hnh 1 cho thy iu g xy ra i vi
lng kem m Catherine mun mua khi ch c gi kem thay i. ng cu c v vi gi
nh rng thu nhp ca Catherine, th hiu, k vng v gi c cc hng ha c lin quan
khng thay i.
Cc nh kinh t s dng thut ng ceteris paribus nhn mnh rng tt c cc bin s c
lin quan, tr cc bin s c nghin cu vo thi im , u c gi cho khng thay
i. Thnh ng la tinh ny c ngha en l nhng ci khc khng thay i. ng cu dc
xung v, nu nhng ci khc khng thay i, gi c thp hn hm lng cu cao hn.
Mc du thut ng nhng ci khc khng thay i c p dng cho mt tnh hung gi nh, trong
mt s bin s c gi nh l khng thay i, nhng trong thc t, nhiu s vt ng thi thay
i. V l do ny, khi s dng cc cng c cung cu phn tch cc bin c hoc chnh sch, vn
quan trng l phi nh rng nhng ci g c gi cho khng thay i, cn ci g th khng.
Cu th trng v cu c nhn
Cho n gi chng ta ch ni v cu ca mt c nhn v hng ha. phn tch phng thc vn
hnh ca th trng, chng ta cn xc nh cu th trng, tc tng cc cu c nhn v mt hng
ha hay mt dch v c th.
Bng 2 l biu cu v kem ca hai c nhn l Catherine v Nicholas. Biu cu ca Catherine
cho chng ta bit lng kem m c mun mua v biu cu ca Nicholas cho chng ta bit
lng kem m anh mun mua. Cu th trng l tng cu ca hai c nhn.
V cu th trng hnh thnh t cc cu c nhn, nn n ph thuc vo tt c cc yu t quyt
nh cu ca nhng ngi mua c bit. Cho nn, cu th trng ph thuc vo thu nhp ca
ngi mua, th hiu, k vng v gi c ca cc hng ha lin quan. Ngoi ra, n cn ph
thuc vo s ngi mua. (Nu c thm ngi tiu dng khc l Peter cng n kem vi
Catherine v Nicholas, lng cu th trng s cao hn ti mi mc gi.) Biu cu trong bng
2 cho thy iu g xy ra i vi lng cu khi gi c thay i, trong khi tt c cc bin s
khc quyt nh lng cu u c gi cho khng thay i.
Gi mt cc kem Catherine Nicholas Lng cu th trng
0,00 la 12 + 7 = 19
0,50 10 6 16
1,00 8 5 13
1,50 6 4 10
2,00 4 3 7
2,50 2 2 4
3,00 0 1 1
Bng 2. Biu cu c nhn v biu cu th trng. Lng cu trn mt th trng l tng
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
lng cu ca mi ngi mua.
Hnh 2 v cc ng cu tng ng vi nhng biu cu ny. Hy ch rng chng ta cng
cc ng cu c nhn theo phng nm ngang c ng cu th trng. Ngha l xc
nh tng lng cu ti bt k mc gi no, chng ta cng cng lng cu ca cc c nhn
xc nh c trn trc honh ca ng cu c nhn. V quan tm ti vic phn tch phng
thc vn hnh ca th trng, nn chng ta thng s dng ng cu th trng. ng cu
th trng cho thy tng lng cu v mt hng ha thay i nh th no khi gi c thay i.
Cu ca Catherine Cu ca Nicholas
Gi kem Gi kem
3.00 3.00
2.50 2.50
2.00 2.00
1.50 1.50
1.00 1.00
0,50 0,50
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
0 1 2 3 4 5 6 7 Lng kem
Gi kem
Cu th trng
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
0,50
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Lng kem
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
S dch chuyn ca ng cu
Gi s Hip hi Y t M t nhin cng b mt pht minh mi: nhng ngi n kem thng
xuyn sng lu hn, c sc khe tt hn. Cng b ny nh hng ti th trng kem nh th
no? Pht minh trn lm thay i th hiu ca mi ngi v lm tng cu v kem. Ti mi
mc gi, by gi ngi mua mun mua lng kem ln hn v ng cu v kem dch
chuyn sang phi.
Gi kem
S gia
tng nhu cu
S gim st
nhu cu
ng cu, D2
ng cu, D3 ng cu, D1
0 Lng kem
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
trong cc yu t khc ny thay i, ng cu s dch chuyn.
2 B A
D1
D2
0 10 20 Lng thuc l
b) S di chuyn dc theo ng cu
Gi thuc l
Thu lm tng gi thuc l
C gy ra s di chuyn dc
4 theo ng cu
2 A
D1
0 10 20 Lng thuc l
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
Hnh 4. S dch chuyn v di chuyn ca ng cu. Nu nhng li cnh bo trn bao
thuc l thuyt phc c nhng ngi ht thuc ht t hn, ng cu v thuc l s dch
chuyn sang tri. Trong phn (a), ng cu dch chuyn t D1 sang D2. Ti mc gi bng 2
la mt bao, lng cu gim t 20 xung cn 10 iu thuc l mi ngy. Ngc li, nu mt
khon thu lm tng gi thuc l, ng cu khng dch chuyn. Thay vo , chng ta quan st
thy s di chuyn n mt im khc trn ng cu. Trong phn (b), khi gi tng t 2 ln 4
la, lng cu gim t 20 xung cn 10 iu thuc l mi ngy nh c biu th bng s di
chuyn t im A ti im C.
Mt cu hi c lin quan l gi thuc l tc ng nh th no i vi cu v mt loi
thuc ht b cm. Nhng ngi chng li thu thuc l thng lp lun rng thuc l v
thuc ht l nhng hng ha thay th cho nhau, cho nn thu thuc l cao lm cho mi
ngi s dng thuc ht nhiu hn. Ngc li, nhiu chuyn gia v s lm dng ma ty
coi thuc l l loi ma ty u tin dn thanh nin ti vic th cc loi ma ty c hi
khc. Hu ht cc cng trnh nghin cu s liu ph hp vi quan im ny: chng ch ra
rng gi thuc l thp c lin quan n vic s dng nhiu thuc ht hn. Ni cch khc,
thuc l v thuc ht c v l nhng hng ha b sung, ch khng phi thay th cho nhau.
CUNG
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
nhau nh bt kem, ng, hng liu, my lm kem, nh xng v lao ng ca ngi cng
nhn trn cc cht vi nhau v vn hnh my mc. Khi gi ca mt trong cc u vo ny
tng, vic sn xut kem tr nn t c li hn v doanh nghip ca bn cung ng t kem hn.
Nu gi cc u vo tng mnh, bn c th quyt nh ng ca doanh nghip v khng cung
ng mt cc kem no. Nh vy, cung v mt hng ha c mi quan h nghch vi gi cc u
vo c s dng sn xut ra hng ha .
Cng ngh. Cng ngh chuyn cc u vo thnh kem l mt yu t khc quyt nh
cung. Chng hn vic sng ch ra my lm kem c c kh ha lm gim ng k lng
lao ng cn thit sn xut kem. Nh ct gim chi ph ca doanh nghip, tin b cng
ngh lm tng lng cung v kem.
K vng. Lng kem bn cung ng hm nay c th ph thuc vo k vng ca bn v tng
lai. Chng hn, nu d kin gi kem s tng trong tng lai, bn s chuyn mt phn sn
lng vo kho v hm nay bn cung ng t hn ra th trng.
Biu cung v ng cung
Chng ta hy phn tch xem lng cung thay i cng vi gi c nh th no khi gi cho gi
u vo, cng ngh v k vng khng thay i. Bng 4 ch ra lng cung do Ben, mt ngi
bn kem, cung ng ti cc mc gi kem khc nhau. Vi mc gi di 1 la, Ben khng
cung ng mt cc kem no c. Khi gi c tng ln, anh ta cung cp lng kem ngy cng ln
hn. Bng ny c gi l biu cung.
Gi mt cc kem Lng cung v kem (cc)
0,00 la 0
0,50 0
1,00 1
1.50 2
2,00 3
2,50 4
3,00 5
Bng 4. Biu cung ca Ben. Biu cung ch ra lng cung ti mi mc gi.
Biu cung l mt bng ch ra mi quan h gia gi ca mt hng ha v lng cung.
Hnh 5 v th m t mi quan h gia lng cung v kem v gi c. ng gn gi c vi
lng cung c gi l ng cung. ng cung dc ln v, nu cc yu t khc khng thay
i, gi c cao hn hm lng cung ln hn.
Gi kem
$3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Lng kem
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
Hnh 5. ng cung ca Ben. ng cung ny - mt ng c v da vo biu cung
trong bng 4 - ch ra rng lng cung v mt hng ha thay i khi gi c ca n thay i.
V gi cao hn lm tng lng cung, nn ng cung dc ln.
ng cung c nhn v ng cung th trng
Cng nh cu th trng l tng cc cu ca tt c ngi mua, cung th trng l tng cc
lng cung ca tt c ngi bn. Bng 5 l biu cung ca hai nh sn xut kem l Ben v
Jerry. Ti bt k mc gi no, biu cung ca Ben cng cho chng ta bit lng kem m
anh ta mun cung ng v biu cung ca Jerry cho chng ta bit lng kem m c ta mun
cung ng. Cung th trng l tng mc cung ca hai c nhn.
Cung th trng ph thuc vo tt c cc yu t tc ng vo mc cung ca nhng ngi bn
c bit nh gi cc u vo c s dng sn xut ra hng ha, cng ngh hin c v k
vng. Ngoi ra, n cn ph thuc vo s ngi bn. (Nu Ben v Jerry thi khng bn kem
na, lng cung ca th trng s gim xung ti 0.) Biu cung trong bng 5 cho thy iu g
xy ra i vi lng cung khi gi c thay i trong khi tt c cc bin s khc quyt nh
lng cung c gi cho khng thay i.
Gi mt cc kem Ben Jerry Th trng
0,00 la 0 + 0 = 0
0,50 0 0 0
1,00 1 0 1
1,50 2 2 4
2,00 3 4 7
2,50 4 6 10
3,00 5 8 13
Bng 5. Biu cung c nhn v biu cung th trng. Lng cung trn mt th trng l
tng lng cung ca tt c ngi bn.
Hnh 6 v cc ng cung tng ng vi nhng biu cung trong bng Cng nh lm vi
cc ng cu, chng ta cng cc ng cung c nhn theo phng nm ngang c ng
cung ca th trng. Ngha l xc nh tng lng cung ti bt k mc gi no, chng ta
cng cng lng cung ca cc c nhn xc nh c trn trc honh ca ng cung c
nhn. ng cung ca th trng cho thy tng lng cung v mt hng ha thay i nh th
no khi gi c thay i.
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
Cung ca Ben Cung ca Jerry
Gi kem Gi kem
3.00
3.00
2.50
2.50
2.00 2.00
1.50 1.50
1.00 1.00
0,50 0,50
Cung th trng
Gi kem
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
0,50
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Lng kem
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
Gi kem
S3
S1 S2
S gia tng
ca cung
S suy gim
ca cung
0 Lng kem
Cc bin s tc
ng ti lng cung S thay i trong bin s ny ...
Gi c Biu th s di chuyn dc theo ng cung
Gi u vo Lm dch chuyn ng cung
Cng ngh Lm dch chuyn ng cung
K vng Lm dch chuyn ng cung
S ngi bn Lm dch chuyn ng cung
Bng 6 Cc yu t quyt nh lng cung. Bng ny ghi cc bin s c th tc ng ti
lng cung trn mt th trng. Hy ch ti vai tr c bit ca gi c: s thay i ca gi
c biu th s di chuyn dc theo ng cung, cn s thay i ca mt trong cc bin s cn
li lm dch chuyn ng cung.
Tm li, ng cung cho thy iu g xy ra vi lng cung v mt hng ha khi gi ca n
thay i nu cc yu t quyt nh lng cung khc c gi cho khng thay i. Khi mt
trong cc yu t khc ny thay i, ng cung s dch chuyn.
Kim tra nhanh: Hy nu ra cc yu t quyt nh lng cung bnh pizza. Hy thit lp mt
biu cung gi nh cho bnh pizza v v ra ng cung tng ng. Hy nu ra mt v d v
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
mt yu t no lm dch chuyn ng cung. S thay i gi bnh pizza c lm dch
chuyn ng cung ny khng?
KT HP NG CUNG V NG CU VI NHAU
Gi kem
Cung
Gi cn bng
2.00 Trng thi cn bng
Lng cn bng Cu
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Lng kem
Hnh 8. Trng thi cn bng cung cu. Trng thi cn bng c xc nh khi ng cung
v ng cu ct nhau. Ti mc gi cn bng, lng cung bng lng cu. Trong trng
hp ca chng ta, gi cn bng l 2 la: ti mc gi ny, 7 cc kem c cung ng v 7
cc kem c cu
Trong t in, t trng thi cn bng c nh ngha l mt tnh hung trong cc lc
lng khc nhau cn bng vi nhau - v t ny cng c dng m t trng thi cn bng
ca th trng. Ti mc gi cn bng, lng hng ha m ngi mua sn sng v c kh
nng mua ng bng lng hng ha m ngi bn sn sng v c kh nng bn. Gi cn
bng i khi cn c gi l gi lm cn bng cung cu, v ti mc gi ny, mi ngi trn
th trng u tha mn: ngi mua mua c tt c nhng th h mun mua, cn ngi
bn bn c tt c nhng th m h mun bn.
Hnh ng ca ngi mua v ngi bn ng nhin lm cho th trng chuyn ti trng thi
cn bng cung cu. hiu ti sao, chng ta hy xem xt iu g xy ra khi gi th trng
khng bng gi cn bng.
Trc ht chng ta hy gi s gi th trng nm trn gi cn bng nh trong phn (a) ca
hnh Ti mc gi 2,5 la mt cc kem, lng hng ha c cung ng (10 cc kem) vt
qu lng cu (4 cc kem). Th trng c s thng d v hng ha: cc nh cung cp khng
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
th bn ht lng hng m h mun ti mc gi hin hnh. Khi c s thng d kem trn th
trng kem, chng hn ngi bn thy t lnh ca mnh ngy cng cht y kem, h mun
bn, nhng khng th bn c. H phn ng i vi s thng d bng cch ct gim gi bn
ca h. Gi tip tc gim cho ti khi th trng t ti trng thi cn bng.
By gi gi s gi th trng nm di gi cn bng nh trong phn (b) ca hnh 9. Trong
tnh hung ny, gi kem bng 1,5 la mt cc v lng cu vt qu lng cung. Th
trng c s thiu ht hng ha: nhng ngi c cu khng th mua c ton b lng
hng m h mun ti mc gi hin hnh. Khi tnh trng thiu ht xut hin trn th trng
kem, chng hn ngi mua xp hng rng rn mua mt vi cc kem hin c. Do c qu
nhiu ngi mua tm mua mt lng hng ha qu t, ngi bn phn ng i vi s thiu
ht bng cch tng gi bn ca h m khng b mt doanh thu. Khi gi c tng, th trng li
chuyn ti trng thi cn bng.
Nh vy, hot ng ca nhiu ngi bn v ngi mua t ng y gi th trng ti mc
gi cn bng. Khi th trng t ti trng thi cn bng ca mnh, tt c ngi bn v
ngi mua u tha mn, khng c p lc y gi c tng ln hoc gim xung. Vic
trng thi cn bng t c nhanh n mc no thay i theo tng th trng, ty thuc
vo ch gi c iu chnh nhanh hay chm. Tuy nhin, trong hu ht cc th trng t do,
s thng d hay thiu ht ch mang tnh cht tm thi v gi c c th chuyn ti mc cn
bng ca n. D nhin, hin tng ny ph bin n mc i khi n c gi l quy lut
cung cu: gi c ca bt k hng ha no cng iu chnh lm cho cung v cu v n
cn bng nhau.
Gi kem
(a) D cung
Thng d Cung
2.50
2.00
Cu
0 4 7 10 Lng kem
Lng cu Lng cung
(b) D cu
Gi kem
Cung
2.00
1.50
Thiu ht
Cu
4 7 10 Lng kem
Lng cung Lng cu
Hnh 9. Th trng khng nm trong trng thi cn bng. Trong phn (a), th trng
c s thng d. V gi th trng 2,5 la nm trn mc gi cn bng, nn lng cung
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
(10 cc kem) vt qu lng cu (4 cc kem). Cc nh cung cp tm cch tng mc bn
ra bng cch ct gim gi kem v iu ny lm cho gi chuyn ti mc cn bng. Trong
phn (b), th trng c s thiu ht. V gi th trng 1,5 la nm di mc gi cn
bng, nn lng cu (10 cc kem) vt qu lng cung (4 cc kem). V c qu nhiu
ngi mua tm mua lng hng qu t, nn cc nh cung cp li dng tnh trng thiu ht
tng gi. Bi vy trong c hai trng hp, s iu chnh ca gi c u chuyn th
trng ti trng thi cn bng cung cu.
Ba bc phn tch nhng thay i trong trng thi cn bng
Cho n nay chng ta nhn thy cung v cu cng nhau quyt nh trng thi cn bng th
trng nh th no v n lt n, trng thi cn bng ny li quyt nh gi v lng hng
ha m ngi mua mun mua v ngi bn mun sn xut ra. D nhin, gi v lng cn
bng ph thuc vo v tr ca ng cung v ng cu. Khi mt bin c no lm dch
chuyn mt trong hai ng ny, trng thi cn bng trn th trng s thay i. Vic phn
tch s thay i nh vy c gi l phng php so snh tnh v n lin quan n vic so
snh hai trng thi tnh - trng thi cn bng c v trng thi cn bng mi.
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
S dch chuyn ca mt ng v s di chuyn dc theo mt ng. Hy ch rng khi
thi tit oi bc y gi kem ln, lng kem m cc doanh nghip cung ng tng, cho d
ng cung vn v tr c. Trong mt s tnh hung, cc nh kinh t ni rng c s gia tng
ca lng cung nhng khng c s thay i ca cung.
Trng thi cn
2.50 bng mi
Cu
0 7 10 Lng kem
3. ..v lng hng bn ra cao hn
Hnh 10. S gia tng ca cu nh hng n trng thi cn bng nh th no. Mt bin
c lm tng lng cu ti mi mc gi s lm dch chuyn ng cu sang phi. C gi v
lng cn bng u tng. Trong v d ca chng ta, ma h oi bc bt thng lm cho ngi
mua c cu cao hn v kem. ng cu dch chuyn t D1 ti D2, lm cho gi cn bng
tng t 2 ln 2,5 la v lng cn bng tng t 7 cc kem ln 10 cc kem.
T cung trong trng hp ny c dng m ch v tr ca ng cung, cn t
lng cung c dng ch lng hng m cc nh cung cp mun bn ra. Trong v
d ca chng ta, cung khng thay i v thi tit khng lm thay i s sn sng bn
kem ti bt k mc gi cho trc no. Thay vo , thi tit oi bc lm thay i nguyn
vng mua kem ca ngi tiu dng ti bt k mc gi cho trc no v bi vy n lm
dch chuyn ng cu. S gia tng cu lm cho gi cn bng tng. Khi gi tng, lng
cung tng. S gia tng ca lng cung ny c biu th bng s di chuyn dc theo
ng cung.
Tm li, s dch chuyn ca ng cung c gi l s thay i ca cung, cn s dch
chuyn ca ng cu c gi l s thay i ca cu. S di chuyn dc theo mt ng
cung c nh c gi l s thay i ca lng cung, cn s di chuyn dc theo mt ng
cu c nh c gi l s thay i ca lng cu.
V d: s thay i ca cung. Gi s trong mt ma h khc, mt trn ng t ph hy
nhiu nh my kem. S kin ny tc ng ti th trng kem nh th no? tr li cu
hi ny, mt ln na chng ta tun th ba bc.
1. Trn ng t nh hng ti ng cung. Bng cch lm gim s ngi bn, trn ng
t lm thay i lng kem m cc doanh nghip mun sn xut v bn ra ti mi mc
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
gi. ng cu khng thay i v trn ng t khng trc tip lm thay i lng kem
m mi ngi mun mua.
2. ng cung dch chuyn v bn tri v tng s kem m cc doanh nghip mong mun v
c kh nng bn ra gim ti mi mc gi. Hnh 11 biu th s suy gim ca cung ny
di dng s dch chuyn ca ng cung t S1 n S2.
3. Nh hnh 11 cho thy, s dch chuyn ca ng cung lm tng gi cn bng t 2 ln 2,5
la v lm gim lng cn bng t 7 xung ch cn 4 cc kem. Do trn ng t, gi
kem tng v lng kem bn ra gim.
1. Mt trn ng t
Gi kem S2 lm gim cung v
Trng thi cn kem
bng mi
S1
2.50
0 4 7 Lng kem
3. ..v lng hng
bn ra thp hn
Hnh 11. S suy gim ca cung nh hng n trng thi cn bng nh th no. Mt
bin c lm gim lng cung ti mi mc gi s lm dch chuyn ng cung sang tri. Gi
cn bng tng trong khi lng cn bng gim. Trong v d ca chng ta, v ng t lm
cho ngi bn cung t kem hn. ng cung dch chuyn t S1 ti S2, lm cho gi cn bng
tng t 2 ln 2,5 la v lng cn bng gim t 7 cc kem xung ch cn 4 cc kem
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
(a) Gi tng, lng tng (b) Gi tng, lng gim
Gi kem
Gi kem Cu tng nh S2
Cu tng mnh Cn bng mi
Cung gim mnh
S2 Cn bng mi
S1
P2 S1
P2
Cung gim nh
P1 P1
D2 Cn bng ban u
Cn bng ban u D2
D1
D1
0 Q1 Q2 Lng kem 0 Q2 Q1 Lng kem
3. Nh hnh 12 cho thy hai kt cc c th xy ra, ty thuc vo quy m dch chuyn tng
i ca ng cu v ng cung. Trong c hai trng hp, gi c u tng. Trong phn
(a), khi cu tng mnh v cung gim nh, lng cn bng vn tng ln. Ngc li trong
phn (b), khi cung gim mnh v cu ch tng khng ng k, lng cn bng gim. Cho
nn, nhng bin c ny chc chn lm tng gi kem, nhng nh hng ca n i vi
lng kem bn ra khng r rng.
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
Khng c s thay i
S gia tng ca cung S gim st ca cung
ca cung
Khng c s thay i P nh c P gim P tng
ca cu Q nh c Q tng Q gim
Chng ny phn tch cung v cu trong mt th trng duy nht. Mc d phn trnh by
ca chng ta tp trung vo th trng kem, nhng nhng bi hc thu c y cng c th
p dng cho hu ht cc th trng khc. Mi khi n ca hng mua mt ci g , bn ng
gp vo cu v n. Khi tm vic lm, bn ng gp vo mc cung v dch v lao ng. V
cung v cu l hin tng kinh t rng khp nh th, nn m hnh cung cu l mt cng c
phn tch mnh m. Chng ta s s dng m hnh ny nhiu ln trong cc chng sau.
Mt trong Mi Nguyn l ca kinh t hc trnh by trong chng 1 l: th trng thng l
cch tt t chc hot ng kinh t. Cho d cn qu sm nh gi xem cc kt cc ca
th trng tt hay xu, song trong chng ny chng ta bt u nhn thc c phng
thc vn hnh ca th trng. Trong mi h thng kinh t, ngun lc cn c phn b cho
cc mc ch s dng khc nhau. Nn kinh t th trng iu khin cc lc lng cung cu
t c mc tiu ny. Cung v cu cng nhau quyt nh gi ca nhiu hng ha v dch v
khc nhau trong nn kinh t; v n lt n, gi c li l tn hiu nh hng s phn b
cc ngun lc kinh t.
Chng hn chng ta hy xem vic phn b t ai bi bin. V t ai c hn, nn khng
phi ai cng c thng thc th vui xa x l sng trn bi bin. Ai s nhn c ngun lc
ny? Cu tr li l: ai sn sng v c kh nng tr gi cho n. Gi ca t ai bi bin iu
chnh cho n khi lng cu v t ai ng bng lng cung. V vy, trong nn kinh t th
trng, gi c l c ch phn phi cc ngun lc khan him.
Tng t, gi c quyt nh ai sn xut hng ha no v sn xut bao nhiu. Chng hn
chng ta hy xem xt cng vic trng trt. V chng ta cn thc n sng v vn quan
trng l phi c mt s ngi trng trt. Ci g quyt nh ai l trng trt v ai khng? Trong
x hi t do, khng c c quan chnh ph no a ra quyt nh ny v m bo mt lng
cung thc phm ph hp. Thay vo , vic phn b lao ng cho cc nng tri c tin
hnh trn c s cc quyt nh ca hng triu ngi v vic lm. H thng phi tp trung ny
hot ng tt l v quyt nh ca mi ngi ph thuc vo gi c. Gi thc phm v tin
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
lng ca nng dn (tc gi tr cho lao ng ca h) iu chnh m bo rng c s
ngi chn cch tr thnh ngi trng trt.
Nu mt c nhn cha bao gi nhn thy nn kinh t th trng trong thc t, th ton b
tng ny c v v l. Nn kinh t l mt tp on ngi tham gia vo nhiu hot ng ph
thuc ln nhau. Ci g lm cho cc quyt nh phi tp trung khng ri vo tnh trng hn
lon? Ci g phi hp hot ng ca hng triu con ngi vi nng lc v nguyn vng khc
nhau? Yu t no m bo rng ci cn lm s thc s c lm? Cu tr li l gi c. Nu
nn kinh t c dn dt bi bn tay v hnh nh cu ni ni ting ca Adam Smith, th h
thng gi c l cy gy m bn tay v hnh s dng ch huy dn nhc kinh t.
TM TT
Cc nh kinh t s dng m hnh cung cu phn tch cc th trng cnh tranh. Trong
th trng cnh tranh c nhiu ngi bn v ngi mua, mi ngi ch c nh hng rt
nh hoc khng c nh hng i vi gi th trng.
ng cu cho bit lng cu v mt hng ha ph thuc vo gi c nh th no. Theo
lut cu th khi gi ca mt hng ha gim, lng cu v n s tng. Bi vy, ng cu
dc xung.
Ngoi gi c, cc yu t khc quyt nh lng cu bao gm thu nhp, th hiu, k vng
v gi ca cc hng ha thay th hoc b sung. Nu mt trong cc yu t ny thay i,
ng cu s dch chuyn.
ng cung cho bit lng cung v mt hng ha ph thuc vo gi c nh th no.
Theo lut cung th khi gi ca mt hng ha tng, lng cung v n s tng. Bi vy,
ng cung dc ln.
Ngoi gi c, cc yu t khc quyt nh lng cung bao gm gi cc u vo, cng ngh
v k vng. Nu mt trong cc yu t ny thay i, ng cung s dch chuyn.
Giao im ca ng cung v ng cu quyt nh trng thi cn bng ca th trng.
Ti mc gi cn bng, lng cung bng lng cu.
Hnh vi ca ngi mua v ngi bn ng nhin thc y th trng thay i theo
hng tin ti trng thi cn bng. Khi gi th trng nm trn gi cn bng, s xut
hin s thng d hng ha v iu ny lm cho gi th trng gim. Khi gi th trng
nm di gi cn bng, s xut hin s thiu ht hng ha v iu ny lm cho gi th
trng tng.
phn tch xem mt bin c tc ng ti th trng nh th no, chng ta s dng
th cung cu nghin cu xem bin c tc ng ti gi v lng cn bng nh th
no. Trc ht chng ta xt xem bin c lm dch chuyn ng cung hay ng cu.
Th hai, chng ta xt xem ng dch chuyn theo hng no. Th ba, chng ta so
snh trng thi cn bng mi vi trng thi cn bng c.
Trong nn kinh t th trng, gi c l tn hiu ch o cc quyt nh kinh t v qua
phn b cc ngun lc khan him. i vi mi hng ha trong nn kinh t, gi c u
m bo rng cung v cu cn bng nhau. Khi gi cn bng quyt nh ngi mua s
mua bao nhiu hng ha v ngi bn s bn bao nhiu hng ha.
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1
CC THUT NG C BN
NGUYN L KINH T HC
Chng 2 Cc lc lng cung cu th trng 1