Prikaz knjige “Inicijalni tretman urgentnih stanja u medicini”

– drugo, izmenjeno i dopunjeno izdanje

Urednik: prof. dr Nevena Kalezić

Izdavač: Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Početkom decembra 2016.g., u velikom amfiteatru Narodne biblioteke Srbije u Beogradu,

svečano je promovisana knjiga pod nazivom “Inicijalni tretman urgentnih stanja u medicini” –
drugo, izmenjeno i dopunjeno izdanje, urednika prof. dr Nevene Kalezić u izdanju Medicinskog
fakulteta Univerziteta u Beogradu (CIBID).

Recenzenti knjige su prof. dr Dragan Vučović, jedan od osnivača Katedre za specijalističku

nastavu iz urgentne medicine na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu (MFUB) i njen
dugogodišnji šef i prof. dr Danica Grujičić, šef Katedre hirurgije sa anesteziologijom na MFUB.
Na osnovu njihovog predloga, kao i mišljenja dve specijalističke katedre na MFUB (Katedre za
urgentnu medicinu i Katedre za opštu medicinu), Komisija za publikacije na MFUB, predložila
je Veću za specijalističku nastavu Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu da knjiga bude
prihvaćena kao udžbenik za poslediplomsku i specijalističku nastavu, što je Veće prihvatilo.
Osim recenzenata, na promociji su o knjizi govorili i predsednik Srpskog lekarskog društva
akademik prof. dr Radoje Čolović, šef Katedre za urgentnu medicinu Medicinskog fakulteta u
Nišu - akademik prof. dr Milorad Mitković i šef Katedre za urgentnu medicinu Medicinskog
fakulteta u Novom Sadu - doc. dr Ilija Srdanović. Pomenuti udžbenik je dobio velike pohvale i
najbolje preporuke od najkompetentnijih stručnjaka iz različitih oblasti urgentne medicine.

Amfiteatar Narodne biblioteke Srbije bio je mali da primi sve zainteresovane kolege, što je i
razumljivo, budući da je knjiga namenjena širokom krugu čitalaca, pre svega specijalizantima i
specijalistima anesteziologije, urgentne medicine i opšte medicine, ali i lekarima svih
specijalnosti jer je urgentna medicina prisutna u svim oblastima medicine i svaki lekar u
urgentim situacijama mora brzo i profesionalno reagovati u pravcu inicijalne dijagnostike i
terapije, pre nego što pacijenta preuzme lekar određene specijalnosti. Urgentna medicina zahteva
multidisciplinarni pristup što je i bila osnovna zamisao pri pisanju ove knjige. Na ovom
značajnom projektu srpske medicine, učestvovalo je 72 autora iz 15 specijalističkih oblasti,
vođenih iskusnom rukom glavnog urednika, prof. Nevene Kalezić, čiji je ovo već šesti udžbenik,
a koja je učestvovala u pisanju svih poglavlja, kao prvi autor, nosilac rada ili koautor.
Zahvaljujući ujednačenom stilu prijemčivom za čitaoce. stiče se utisak da je knjigu pisala jedna
osoba.

Knjiga je napisana na 970 strana, luksuzno je tehnički opremljena i bogato ilustrovana, sa 300
slika, 15 algoritama, 135 tabela, grafikonima i shemama, a navodi se oslanjaju na preko 900
citata iz najnovije literature. Sastoji se od 45 poglavlja koja su podeljena u 19 tematskih celina.
Iz didaktičkih razloga, rukopis se sastoji od opšteg i specijalnog dela, a poglavlja se ređaju
logičnim redosledom i nastavljaju se jedno na drugo.

Opšti deo, napisan na 500 strana, sastoji se od 19 poglavlja, podeljenih u 8 celina: Disajni put,
Oksigenoterapija, Mehanička ventilacija pluća tokom inicijalnog zbrinjavanja,
Kardiopulmonalna cerebralna reanimacija, Monitoring, Kanulacija perifernih i centralnih vena,
Infuzioni rastvori i Transfuzija. Svaka od navedenih tema oslanja se na najnovije preporuke, iz
poslednje tri godine, pa su tako zastupljene nove preporuke Evropskog saveta za reanimaciju
(ERC), iz oktobra 2015. godine za KPR, kao i preporuke DAS-a (Difficult Airway Society), iz
novembra 2015.g., za rešavanje problematičnog disajnog puta, kao i najnovije preporuke za
transfuzione strategije i izbor i doziranje infuzionih rastvora u inicijalnoj reanimaciji.

Ono što će posebno obradovati naše kolege, specijaliste i specijalizante anesteziologije sa

reanimatologijom i urgentne medicine, je činjenica da je kardiopulmonalnoj reanimaciji dat
poseban značaj. Ovo poglavlje je jedno od najvoluminoznijih, napisano na 130 strana, a sastoji
se od 4 podpoglavlja: KPR odraslih, KPR dece, KPR u posebnim stanjima (kod trudnica,
astmatičara, na nepristupačnim terenima, u avionu itd.) i prevencija srčanog zastoja (skorovi
ranog upozorenja). Poglavlje “Disajni put”, koje se sastoji od 9 podpoglavlja (Anatomija
disajnog puta, Evaluacija i procena disajnog puta, Orotrahealna intubacija, Alternativne metode
za obezbedjivanje disajnog puta i ventilacije pluća, Problematičan disajni put, Rešavanje
problematičnog disajnog puta, Hitna stanja vezana za opstrukciju disajnog puta i Komplikacije
obezbedjivanja disajnog puta) je jedan od najboljih i najsveobuhvatnijih tekstova na ovu temu
napisanih na srpskom jeziku.

Specijalni deo, napisan na 470 strana, se sastoji od 26 poglavlja podeljenih u 11 celina, po

organskim sistemima. Poglavlje “Hitna stanja u kardiologiji” se sastoji od 6 podpoglavlja: Hitna
hipertenzivna stanja/hipertenzivna kriza, Akutni koronarni sindrom, Akutni poremećaji srčanog
ritma, Plućna embolija, Inicijalno lečenje plućnog edema i Vazdušna embolija, i sadrži najnovije
preporuke. Poglavlje “Inicijalni tretman bolesnika sa akutnim respiratornim poremećajima”,
sastoji se od dva podpoglavlja: Pneumotoraks i Inicijalno lečenje akutnog pogoršanja bronhijalne
astme i Statusa astmatikusa (u skladu sa najnovijim preporukama Globalne inicijative za astmu,
GINA-e, iz 2015.g.). Zatim sledi “Inicijalni tretman bolesnika sa akutnim poremećajima CNS-
a”, koje su pisali vodeći stručnjaci iz oblasti neurologije, neurohirurgije i anesteziologije, a
sastoji se od tri podpoglavlja: Diferencijalna dijagnoza koma i inicijalni tretman, Akutni
moždani udar i Urgentni tretman epileptičkog napada. Poglavlje “Hitna stanja u
endokrinologiji” obuhvata pet podpoglavlja: Akutni poremećaji funkcije hormona hipofize,
Akutne komplikacije dijabetesa melitusa (hiper i hipoglikemijske krize i kome), Tireotoksična
kriza i oluja, Miksedem i miksedemska koma i Akutna adrenalna kriza/insuficijencija i takođe se
oslanja na najnovije preporuke u dijagnostici i lečenju, iz 2014 i 2015.g., a napisano je od strane
anesteziologa, endokrinologa i endokrinih hirurga. Poglavlje posvećeno šoku, sadrži 4
podpoglavlja: Hemoragijski šok, Opekotine i opekotinski šok, Anafilaksa i anafilktični šok,
Sepsa i septični šok, je utemeljno na najnovijim preporukama, uključujuci i nove definicije i
smernice za dijagnostiku sepse iz februara 2016.godine. Zatim se nadovezuju poglavlja koja
obradjuju: Akutni abdomen, Prevenciju i lečenje akutne bubrežne insuficijencije tokom
inicijalnog zbrinjavanja urgentnih stanja, Primarno zbrinjavanje hitnih stanja u ginekologiji i
akušerstvu, Inicijalni tretman urgentnih stanja u ortopediji i Hitna stanja kod bolesnika zavisnih
od alkohola i/ili psihoaktivnih supstanci. Poslednje poglavlje bavi se problemima edukacije
zdravstvenih radnika u zbrinjavanju urgentnih stanja u medicini, posebno apostrofirajući značaj
simulacione medicine kao najsavremenijeg oblika edukacije u medicini 21. veka.

Ovakva knjiga je odavno nedostajala ne samo lekarima koji se bave anesteziologijom i

urgentnom medicinom nego, svim zdravstvenim radnicima u zemlji i regionu. Uz iskrene
čestitke uredniku i autorima na ogromnom trudu i znanju koje prenose ovom knjigom na sve nas,
zahvaljujemo im se što time daju i ogroman doprinos u afirmaciji urgentne medicine i
zauzimanju mesta koje joj davno pripada na ovim prostorima,, a sve u cilju spašavanja onog
najvrednijeg - ljudskog života.