Карл фон Клаузевиц

Германски Генерал

Карл Филип Готфриб или (Готлиб) фон Клаузевиц, роден е на 1 јуни 1780 додека умрел на
16 ноември 1831. Бил Германски генерал и воен теоретичар кој ги истакна „моралните“
(што во современи услови значи, психолошките) и политичките аспекти на војната.
Неговото најзначајно дело било книгата (На војна), која беше довршена после неговата
смрт. Клаузевиц бил реалист во многу различни аспекти и во неколку други аспекти
романтичар, исто така имал и во голема мера рационалистички идеи на Европското
Просветителство.

Размислувањата на Клаузевиц често се опишуваат како Хелеговата поради неговиот

дијалектички метод, но иако тој е веројатно лично запознаен со Хегел, останува дебата за
тоа дали или не Клаузевиц беше под негово влијание. Тој историјата ја видел како витална
проверка на ерудит апстракции кои не се согласни со искуство. За разлика од раните дела
на Антоан Анри Јомини, тој тврдеше дека војната не може да се измери или намали со
мапа, геометрија и графикони. Клаузевиц имаше многу афоризми, од кои најпозната е
“Војната е продолжување на политиката со други средства“.
Клаузевиц влезе во пруската(германската) војска на возраст од дванаесет години како
Ленс-Заповедник, евентуално постигнување на ранг Генерал-Мајор.

Клаузевиц служеше во Рајни кампањи(1793-1794) вклучително и со опсадата на Мајнц,

кога пруската војска ја нападнала Франција за време на Француската револуција, и се
бореле во Наполеонските војни од 1806 до 1815. Тој влезе во Криегсакадемијата (исто
така се наведува како “Воена Академија во Берлин“, и “Пруската Воена Академија“) во
Берлин во 1821 година (на 21 годишна возраст), веројатно ги проучувал делата на
филозофот Имануел Кант, и го освои местото на Генералот Герхард фон Шархнхост,
идниот прв шеф на кабинетот на веќе реформирата Пруска армија (назначен 1809).
Клаузевиц, Херман фон Боуен (1771-1848) и Карл фон Гролман (1777-1843), беа меѓу
основните сојузници на Шкархост во неговите напори за реформи на пруската армија
помеѓу 1807 и 1814 година. Клаузевиц служи за време на кампањата Јена како помошник-
де-камп на принцот Август.

На 10 декември 1810 година се оженил со социјално истакната Грофица – Мари фон Брил,
кои за прв пат се сретнале во 1803. Таа беше член на благородно германско семејство фон
Брил со потекло од Тирингија. Парот се пресели во највисоките кругови, со дружење со
политички, книжевни и интелектуална елита во Берлин. Мари беше добро образована и
политички добро поврзана – таа игра голема улога во напредокот на кариерата и
интелектуалниот развој на нејзиниот сопруг. Таа исто така ги уредила, издала и водела
неговите собрани дела.
Изреволтиран од присилниот сојуз на Прусија со Наполеон I, Клаузевиц ја напушти
Пруската армија и служи во Кралската Руска Армија од 1812 до 1813 и за време на
Руската Кампања ќе учествува во битката кај Бородино (1812). Како и многу Пруски
службеници кои служеа во Русија, тој се приклучи на Руско-Германската легија во 1813.
Во служба на Руската империја, Клаузевиц помогна во преговорите за Конвенцијата на
Тавроген (1812), која го подготви патот за коалицијата на Прусија, Русија и Велика
Британија, кои на крајот издвоија победа врз Наполеон и неговите сојузници.

Во 1815 година Руско-Германската Легија стана интегрирана во Пруската армија и

Клаузевиц повторно влезе во Пруската услуга како полковник. Тој наскоро беше назначен
за шеф на кабинетот на III корпус Јохан Фон Тиелман. Во таа насока, тој служел во
битката кај Лигни и битката на Вавре, за време на кампањата Ватерло во 1815 година.

По војната Клаузевиц служеше како директор на Криегсакадемијата, каде што работел до

1830 година. Во истата година тој се врати на должност во армијата. Набргу потоа, на
почетокот на неколку револуции во Европа и кризата во Полска се чини дека престои
уште една голема европска војна. Неговиот командант, Гниснев, почина од колера (август
1831), а Клаузевиц ја презеде командата на напорите на Пруската армија за изградба на
кордон од санитација од големата епидемија на колера (прв пат колерата се појави ширум
Европа, пришто целиот континент го зафати голема паника), каде Клаузевиц почина од
истата болест набргу потоа, на 17 ноември 1831 година. Неговата вдовица ја презеде
одговорноста за менување, објавување и пишување на вовед магнум опус на филозофијата
на војната во 1832 година (каде тој почна да работи во овој текст во 1816 година, но не го
заврши). Таа го напиша предговорот “За на војна“, и од 1835 ги објавила повеќето од
неговите собрани дела. Таа почина во јануари 1835 година.

Теорија на војната
Клаузевиц бил професионален борбен војник кој бил вклучен во бројни воени кампањи,
но тој е познат главно како воен теоретичар заинтересиран за испитување на војната, со
употреба на кампањи на Фридрих Велики и Наполеон како рамки на референца за
неговата работа. Тој напиша внимателни, систематски, филозофски испитувања на војната
во сите нејзини аспекти. Резултатот беше неговата главна книга, “За војната“ – голема
работа на филозофијата на војната. Таа беше довршена кога Клаузевиц почина, а содржи
материјали напишани во различни фази од неговиот интелектуален развој, за
производство на некои значајни противречности помеѓу различни делови. Редоследот и
прецизниот карактер на еволуцијата е извор на многу дебати, како и точното значење зад
навидум контрадикторните тврдења.

Работата на Клаузевиц се уште се изучува денес, покажувајќи ја неговата континуирана

важност. Повеќе од шеснаесет големи книги на Англиски јазик кои се фокусирани
конкретно на неговата работа биле објавени во периодот меѓу 2005 и 2014 година, а
неговиот ривал од 19 век Јомини избледени од влијание. Ова откритие може да се објасни
со фактот дека Јомини произведел систем на војната додека Клаузевиц филозофијата на
војната. Иако Јомини истотака нашироко пишуваше за војната, тој беше првенствено
историчар и новинар и не се обиде да ја дефинира војната, додека Клаузевиц, обезбеди
голем број на дефиниции (и дијалектички спроведувања). Клаузевиц воведе системска
филозофска контемплација во западните воени размислувања, со моќни импликации не
само за историски и аналитички пишувања, но истотака и за практична политика, воена
обука, и оперативно планирање. Тој се повика на своето искуство, современите дела за
Наполеон, а на длабоки историски истражувања. Неговиот историографски приод е
евидентен во неговата прва напредна студија, напишана кога тој беше на 25 години, на
триесетгодишната војна.

Клаузевиц ставаше акцент на својствената супериорност на одбраната, каде вели дека

вообичаено агресорите, најверојатно, ќе завршат како неуспешни. Самата супериорност на
одбраната очигледно не значи дека бранителот секогаш ќе победи, сепак: постојат и други
асиметрии да се разгледуваат. Тој бил заинтересиран за соработка меѓу редовна војска и
милиција или партизански сили, или граѓански војници, како еден можен – понекогаш
само – начин на одбрана. Во околностите на војните на Француската револуција и со
Наполеон, кои се полни со енергија од страна на растечкиот дух на национализам, тој ја
истакна потребата за државите да се вклучат со нивната целокупна популација во
водењето на војната. Оваа точка е особено важно, бидејќи тие војни покажаа дека таквите
енергии може да бидат од голема важност и со време да доведат до демократизација на
вооружените сили колку што е универзалното право на глас на демократизираната
политика.

Додека Клаузевиц беше мошне свесен за вредноста на интелегенцијата на сите нивоа, тој
истотака беше многу скептичен за точноста на преголемото воено разузнавање. Таквите
скептични коментари се однесуваат само на интелегенција на тактично и оперативно ниво,
на стратешко и политичко ниво тој постојано ја истакна потребата за најдобро можно
разбирање на она што денес ќе се вика стратешка и политичка интелегенција. Неговите
заклучоци биле под влијание на неговите искуства во пруската армија, која често беше во
магла интелегенција која делумно се должи на супериорните способности на системот на
Наполеон, но уште повеќе за природата на војната.

Клаузевиц признава дека триењето создава огромни тешкотии за реализација на секој

план и маглата на војната ги попречува командантите иако имаат престава за тоа што се
случува. Тоа е токму во контекст на овој предизвик кој го развива концептот на воен
гениј, чии способности се гледаат пред се во извршување на операциите. Воениот гениј не
е едноставно прашање на интелектот, но комбинација на квалитетите на интелектот,
искуство, личност, и темперамент (а ги има многу можни такви комбинации) кои
создаваат многу високо развиени ментални способности за војувањето.