“To Josephine”

Josephine, Josephine
Who to these shores have come
Looking for a nest, a home,
Like a wandering swallow;
If your fate is taking you
To Japan, China or Shanghai,
Don’t forget that on these shores
A heart for you beats high.

Basically , Rizal wrote this poem for Josephine Bracken, an Irish woman , whom Rizal had
affection for, who went to Dapitan to have her father George Taufer (Bracken was his adopted
daughter), treated for an eye problem.

This a poem to josephine that wherein it states Rizal’s reminder to Josephine that no matter
where she travels , she must always remember that there is a man who is willing to wait for her.

Are they married? Some believed they were but unfortunately there were no proofs of thejr
wedding. According to some, Rizal married her although without the Church’s blessing because
Rizal didn’t agree to the priest’s precondition of retraction. Bracken conceived but had a
stillbirth.
“Huling Paalam”

Salin ito ng huling sinulat ni Rizal nguni’t walang pamagat. Sinulat niya ito sa
Fort Santiago, isinilid sa kusinilyang dealkohol, at ibinigay sa kapatid na si
Trinidad nang huling dumalaw sa kaniya bago siya (Rizal) barilin.

Ang tulang ito nagpapahiwatig ng kanyang nararamdaman para sa mga iiwan

nyang kababayan at Bayan.

Nasasalaysay rito na wari’y di man makita ni Rizal ang paglaya ng mga

Pilipino mula sa pagkakaapi sa mga kamay ng mga mananakop, ito ay parin
ay kanyang ikinaliligaya dahil pagkakaalam nyang sa kanyang pamamaalam
ay magandang naidulot ito sa pagusbong ng kalayaan ng mga Pilipino. Kahit
papano napawi ng kaunti ang hinagpis dulot ng kanyang pamamaalam dahil
alam nyang may kabuluhan ito.

Sinasamba ni Rizal ang ganda ng Inang bayan na kaniyang pinaglalaban

kasama ang kanyang mga kababayan. Ninanais niyang ipagdarasal din ng
mga Pilipino ang mga kapwang Pilipinong nakaranasa ng tinding pang aapi at
sa mga napayapang binuwis ang kanilang buhay para sa bansa.

Makikita sa huling bahagi ng kanyang talata ay , binagkas niya roon

“Mamatay ay ganap na katahimikan” (In death there is peace) , ibig sabihin ay
magiging masaya siya sa kanyang pamamayapa.

Naging magandang ehemplo si Rizal sa kanyang henerasyon ganun din sa

atin sa kasalukuyan. Ito ang maituturing na bayani, dahil pawang di sya
naging makasarili bagkus , inihandog niya ang kanyang buhay para sa ibang
tao at minamahal nyang Pilipinas. Bayan niyang syang nagbigay ng buhay sa
kanya , buhay nya’y handog sa bayan.

Ngunit di sa lahat ng pagkakataon kailangan nating mag buwis ng buhay para

matawag lamang na bayani. Mapa ordinaryong tao o nasa mataas na
posisyon , maaari tayong maging bayani sa ating maliit na pamamaraan.
Maliit man ngunit nakakagawa ng malaking pagbabago . Kaya tayo ay dapat
marunong manindigan sa kung ano ang sa tingin natin ay tama at gawin kung
ano ang angkop ang nararapat na aksyon para dito. Kung alam mong para ito
ay sa ikabubuti ng sarili at nakararami , ipaglaban mo ito sa kabilan ng mga
hirap at hadlang.
Ang tulang kilala ngayon sa pamagat na “Ultimo Adios” o “Huling Paalam” ang
likhang-guro o obra maestra ni Rizal. Ang orihinal sa kastila ay isinalin na sa
mga pangunahing wika sa daigdif, tulad ng Ingles, Prances, Aleman, Italyano,
Nippongo, Malyo, at marami pang iba, gayon din sa iba’t ibang wikain sa
Pilipinas, tulad ng Tagalog , Ilokano, kapampangan, Pangasinan, Bikol,
Sugbuhanion, Hiligaynon, at iba pa.

Maraming nagsalin ng tula sa Tagalog, nguni’t ang pinakakaraniwang

bigkasin at siyang matatagpuan sa Luneta ay ang salin ni Jose Gatmaytan na
matutunghayan dito. Ang kahuli-hulihang tulang ito ni Rizal ay tigib ng
kalungkutan pagka’t maiiwan na niya ang kaniyang mga minamahal sa buhay
at mawawalay na siya sa kaniyang bayan. Sa harap ng kamatayan, wala
siyang hiniling para sa sarili; ang lahat ay para sa kapakanan ng kaniyang
mga kababayan at ng kaniyang bayan.