Ang buhay ay punong-puno ng makukulay na karanasan at
pakikipag-ugnayan na nagbibigay-sigla at kahulugan dito. Mula sa mga karanasang ito ay napukaw ang iba’t ibang emosyon at damdamin. Ang aspektong emosyonal ng tao, katulad ng pagdamdam, paggusto, pagmamahal, at pagkapoot ay hindi nakabatay sa katuwiran o ano pa man.
Ano nga ba ang Emosyon?
Ang emosyon, kagyat may kaugnayan ito sa mga obhetong
tinatawag na pagpapahalaga. Kagyat na ibinibigay ang mga pagpapahalaga sa atin ng mismong pagkilos ng paggusto, ng pinakapangunahing kilos ng pagmamahal at pagkapoot, at samakatuwid hindi na nangangailangan ang mga ito ng isang kaisipang namamagitan sa kanila. Nadarama muna ang mga pagpapahalaga bago nahuhusgahan ang mga ito. May apat na uri ng damdamin:
Pandama (sensory feelings)
- Ito ay tumutukoy sa limang karamdamang pisikal o mga panlabas na pandama na nagdudulot ng panandaliang kasiyahan o paghihirap ng tao.
Kalagayan ng Damdamin (feelings state)
- Ito ay may kinalaman sa kasalukuyang kalagayan na nararamdaman ng tao. Halimbawa nito ay kasiglahan, katamlayan, may gana, walang gana.
Sikkong Damdamin (physical feelings)
- Ang pagtugon ng tao sa mga bagay sa kaniyang paligid ay naiimpluwensiahan ng kasalukuyang kalagaya ng kaniyang damdamin.
Espiritwal na Damdamin (spiritual feelings)
- Ayon kay Dr. Manuel B. Jr., ang mga espiritwal na damdamin ay nakatuon sa paghubog ng pagpapahalaga sa kabanalan tulad ng pag-asa at pananampalataya. May mga Pangunahing Emosyon:
Pagmamahal (love) Pagkamuhi (hatred)
Paghangad(desire) Pag-iwas (aversion) Pagkatuwa(joy) Pagdadalamhati (sorrow) Pag-asa (hope) Kawalan ng pag-asa Pagiging matatag(courage) (despair) Pagkatakot (fear) Pagkagalit (anger)
Ang mga emosyon na hindi mapamamahalaan ay maaaring hindi
maganda ang imluwensiya sa ating mga kilos at papapasiya sa sitwasyong may krisis, suliranin , o pagkatilo. Ngunit hindi sapat ang kakayahan upang mapamahalaan ang kanilang emosyon. Nabalitaan mo ba na ang isang mag-aaral ay nakasakit sa kamag-aral dahil sa selos? O kaya’y isang tatay na nagmumukmok na lang sa bahay matapos matanggal sa trabaho? Ilan lamang ito sa mga pagkakataon na hindi napamahalaanan ng maayos ang emosyon kung kaya’t nagbubunga ng mga reaksiyong hindi maganda sa sarili at sa pakikipagkapuwa. Ito ang dahilan kung bakit kailangan ng tao ng literasiya sa kanyang emosyon. Ayon kay Feldman (2005, ph.346), sa pamamagitan ng emosyon ay:
a. Nababatid ng tao ang nangyayari sa kaniyang paligid at nabibigyan
ito ng katuturan ng kaniyang isip. Kung ikaw ay binantaan ng iyong kamag-aral na sasaktan paglabas ng paaralan ang karaniwang mararamdaman ay takot. Dahil sa nararamdaman mong takot ikaw marahil ay agad na aalis upang hindi na kayo magpang-abot. b. Nakatutukoy ang higit na angkop na kilos kung sakaling maramdaman muli ang damdamin. Nakapagiingat at nakaiiwas ang tao sa posibleng panganib na dala ng sitwasyong nararanasan sa sarili at sa kapuwa. c. Nagagamit ang pakikipagkomunikasyon at pakikipag-ugnayan sa kapuwa. Ang napapahayag ng emosyon ay maaaring marahan o lantad tulad ng ekspresyon ng iyong mukha, pagsuntok sa pader, pag-iyak o pagtawa ng malakas. Sa pamamagitan ng emosyon, naipababatid natin ang tunay nating nararamdaman at naipahihiwatig ang mga pangangailangan natin at inaasahan mula sa iba. Proyekto