Opisyal na pahayagan ng Magsasaka at Siyentipiko
para sa Pag-unlad ng Agrikultura
National Breeders’
Committee Binuo
Pagpapalakas ng gawaing pagpapalahi sa
palay lalong paiigtingin ni Lucille Ortiz
Nakilala ang MASIPAG sa program-
ang Farmer-Led Rice Breeding,
na naging daan upang palakasin ang
kakayahan at pataasin ang kamulatan
ng mga magsasaka. Mula sa pagig-
ing isang proyektong pinagtulungan ng
mga magsasaka at mga progresibong
mga siyentista, lumawak ito hanggang
sa maging isang kilusang laban sa
teknolohiya at binhi ng pagpapahirap,
pagkakaalipin at pagkasira.
Taong 2012 nang huling magsagawa
ang MASIPAG ng pambansang kum-
perensya sa programang CIMME at
Breeding, na ginanap sa Sto. Niño,
South Cotabato. Naging pangunahing
tagapagsalita sa nasabing kumperen-
sya si Perfecto “Ka Pecs” Vicente at
MASIPAG farmer-breeders at staff na dumalo sa pagbubuo ng National Breeders Committee
January - June 2017 www.masipag.org
dinaluhan ito ng mga breeder-mag-
sasaka mula sa Luzon, Visayas, at
Mindanao. Naging mahalagang resulta
ng nasabing kumperensya ang pagtu-
koy ng mga isyu na nakakaharap ng
mga farmer-breeders, at mga rekomen-
dasyon upang matugunan ang mga ito.
Upang muling tasahin ang inabot
ng programang CIMME at Breeding,
nagsagawa ang MASIPAG ng Breed-
ers Meeting, partikular sa palay, nitong
Hunyo 6-8 sa National Back Up Farm
(NBUF) sa Nueva Ecija na dinaluhan
ng 17 breeder-magsasaka at staff ng
MASIPAG mula sa tatlong rehiyon. kung ang programa ng MASIPAG at
Layunin ng pagpupulong na suriin at ta- ang misyon ng mga breeder-magsasa-
lakayin ang kasalukuyang kalagayan ng ka ay nananatiling buhay at nagpapatu-
programa at ng mga farmer-breeders -- loy.
pangunahin na
ang patuloy Bahagi ng pagbibigay update sa mga
na pagkons- breeder-magsasaka, iniulat ng NBUF
erba ng mga in-charge na si Bonifacio Nazareno ang
tradisyunal na operasyon sa NBUF gayundin ang bi-
binhi ng palay. lang ng binhing minimintena sa NBUF.
Sa banta ng “Sa kasalukuyan, umaabot na sa 1,204
pagbabago ng ang MASIPAG rice, 683 naman ang
panahon at binhing tradisyunal o traditional variety
mga hamon samantalang 169 naman ang farmer-
dala ng mga bred rice,” paliwanag ni Nazareno.
transnasyu- Mahalagang paigtingin ang pagbalik sa
nal na mga listahan ng koleksyon ng NBUF at pag
korporasyon, cross-check sa koleksyon ng regional
mahalaga ring back up farms upang matukoy ang mga
pag-aralan binhing nawala at maaaring maibalik sa
Sundan sa pahina 14
ASEAN, Dapat Magsilbi sa mga Mamamayan
Ngayong 2017, nagsisilbing host
ang Pilipinas sa Association of
Southeast Asian Nations o ASEAN.
Isang pormal na ugnayan ng mga
gobyerno ng sampung bansa sa
Timog-Silangang Asya ang ASEAN
na nagdiriwang ngayon ng ika-50
anibersaryo. Nabuo noong 1967,
layunin ng ASEAN noon na ang
umano’y pairalin ang kapayapaan sa
rehiyon, at isang pamamaraan nito
ang pagpapaunlad ng ekonomya hindi
lang sa bawat bansa kundi sa buong
rehiyon. Bahagi ang Pilipinas sa
ASEAN, kasama ang siyam pang mga
bansa gaya ng Cambodia, Indonesia,
Vietnam, Lao, Thailand, Myanmar,
Malaysia, Brunei, at Singapore.
Subalit sa loob ng 50 taon, tila
hindi naman natupad ang panga-
kong pag-unlad at kapayapaan sa
ilalim ng ASEAN. Sa halip, pinalala
nito ang neoliberal na mga pata-
karan sa rehiyon na mga malalaking
korporasyon at bansang Kanluranin
lamang ang nakinabang. Pinaigting
ng ASEAN ang mga hindi pantay na
kasunduan na nagbukas sa ekono-
mya at merkado ng mga mahihirap
na bansa sa mga surplus na produkto
ng mga bansang kapitalista. Naging
daan din ang mga patakaran sa ilalim
ng ASEAN upang lubos na lustayin at
dambungin ang mga likas na yaman
ng mga bansa gaya ng Pilipinas.
Ang ASEAN Economic
Community
Isa sa mga ambisyon ng ASEAN
ang pagbubuo ng ASEAN Economic
Community (AEC), na naglalayon
na pag-kaisahin ang ekonomya ng
Timog-Silangang Asya. Malawak at
diverse ang ekonomya ng rehiyong
ito: binubuo ng halos 600 milyong
katao at may tinatayang 2.4 trilyong
dolyar na gross domestic product.
ni Eloisa delos Reyes
Apat na pamamaraan ang isasagawa
sa ilalim ng AEC upang makamit
Titindi ang hindi pagkakapantay-
pantay ng mga mahihirap at mayaya-
ang pinagkaisang ekonomya na ito: mang bansa, kung saan hindi maka-
lumikha ng iisang merkado at base ng kaagapay sa kumpetisyon ang mga
produksyon, palakasin ang competi- bansang gaya ng Pilipinas, at ma
tiveness, itaguyod
ang umano’y pantay
na kaunlarang
pang-ekonomya
at ipagkaisa o i-
integrate din ang
ASEAN sa pandaig-
digang ekonomya.
Upang makamit
ang mga ito, man-
gangailangan ng
malayang pagdaloy
ng mga produkto,
serbisyo, pamumu-
hunan, kapital at
lakas-paggawa.
Ayon sa Ibon Mga lider ng mga bansang bumubuo sa ASEAN
Foundation, lalong titindi ang kahira-
pan sa ganitong klase ng modelo ng nanatiling nakaasa sa dikta ng mga
ASEAN. Palalalain nito ang walang kumpanya at bansang may kapital.
habas na pagkuha ng mga rekurso
ng mga dayuhang korporasyon at Ang ACSC/APF
mayayamang bansa sa mga bansa
sa Asya, habang pagsasamantalahan Nagbunsod ang mga ganitong klase
naman ang murang lakas-paggawa ng patakaran at programa para ku-
ng mga mamamayan dito. Pumupos- milos at magsama-sama ang mga
tura ang ASEAN bilang susunod na civil society organizations (CSOs) sa
‘world factory’ kung saan ilalako nito iba’t-ibang bansa sa Timog Silan-
sa napakamurang halaga ang lakas- gang Asya. Nabuo ang ASEAN Civil
paggawa ng mga mamamayan ng Society Conference/ASEAN Peoples’
Timog-Silangang Asya. Sa ngayon, Forum noong 2006 upang maka-
dagsa ang mga investment ng mga likha ng espasyo kung saan maaaring
dayuhang mamumuhunan sa Timog- mag-engage ng mga CSOs at peo-
Silangang Asya gaya ng automobile ples organizations sa mga gobyerno
assemblies, business process out- ng ASEAN na mga bansa. Taon-taon,
sourcing o BPOs, information technol- kasabay ng pag-ikot ng hosting ng
ogy, electronics at marami pang iba. mga gobyernong ASEAN, nagho-host
Para maka-akit pa ng mas maraming din ang CSOs sa host na bansa ng
investment, nagtayo din ang mga parallel na kumperensya kung saan
bansa sa Timog-Silangang Asya ng inihahatag ang mga rekomendasyon
mga imprastraktura gaya ng export- at resolusyon na mabubuo sa mga
processing zones at maka-investor na kinatawan ng mga gobyerno ng mga
patakaran para sa regulasyon.
Sundan sa pahina 9
Suhay
Page 2
EDITORIAL
Mga Kontradiksyon sa Ilalim ng Rehimeng Duterte
N agbigay ng pag-asa sa malawak na
hanay ng Pilipinong nagsusulong ng
soberenya at kasiguruhan sa pagkain
ang mga pangako ni Pangulong Rodrigo Roa
Duterte sa panahon ng kanyang kampanya at
ang mga inisyal niyang utos.
Naging masigla at puno ng pag-asa ang lahat
ng Pilipino lalo na ang hanay ng mga magsa-
saka sa maka-mahirap at maka-magsasakang
deklarasyon ng administrasyon. Ilan sa mga
palisiya’t adyendang ito para sa sektor ng
agrikultura ang pangako ng moratorium sa
kumbersyon ng lupa, ang panawagan ng pa-
mahalaan para sa Independent Foreign Policy
at ang usapang pangkapayapaan sa pagitan
ng pamahalaan at ng National Democratic
Front (NDF) na umabot na sa pinakasen-
sitibong bahagi nito --- ang diskusyon ng
Comprehensive Agreement on Socio-Eco-
nomic Reforms o CASER. Ang
mga pahayag na ito ni Pangulong
Duterte ang nagbigay ng malak- "Kasabay nito, dapat sikapin ng MASIPAG na tuloy-tuloy ang magsasaka, siyentista at mga
ing kaibahan sa mga nakaraang
administrasyong sunud-sunuran
pakikipag-alyansa sa kapwa magsasaka at mamamayan upang SIPAG na dapat nitong ituloy
sa mga panukala at paninindigan
ng Estados Unidos.
Isang tukoy na dahilan sa patuloy
na pagsadsad ng produksyon
sa agrikultura ang malawakang pagpapalit-
gamit ng lupa. Isang malaking hakbang ang
panukalang moratorium, sa pangungna ni
DAR Secretary Rafael ‘Ka Paeng’ Mariano,
sa pagtataguyod ng lokal na ekonomyang
agrikultural sa pamamagitan ng pagpapatigil
ng pagpapalit ng mga pananim sa mga lupa-
ing agrikultural tungo sa industriyal na gamit o pamahalaan sa mga Free Trade Agreements
bilang mga plantasyon ng mga cash-crops na
pananim. Hindi solusyon ang mga plantasyon
sa pagkakamit ng food security sa bansa,
sapagkat nagpapanatili lamang ito ng export-
oriented at import-dependent na katangian ng
ekonomyang agrikultural.
Mahalaga din ang implikasyon ng Indepen-
dent Foreign Policy na binanggit ni Pangu-
long Duterte, lalo na sa lokal na ekonomya.
Magkakaroon ng proteksyon sa kalakalan
at importasyon, mababawasan ang mga di
pantay na kasunduan ng ating bansa, uunlad
ang agrikultura kung saan ang bansa na ang
magtatakda ng kanyang patakarang pang-
ekonomya.
Ngunit sa kabila ng mga pahayag at paninin-
digang ito, maraming mga kontradiksyon sa
kasalukuyang pamahalaan. Kabilang dito ang
pagbuhay muli ng MASAGANA 99 sa pani- tayong kuhanan ng mga hilaw na materyales
bagong katawagan na Masagana 200. Alam at merkado naman ng mga dayuhang finished
ng maraming magsasaka ang kinahinatnan ng products na nagpapalugi sa mga lokal na
MASAGANA 99 na programa ng yumaong produkto. Tayo at ang mga susunod na hen-
Pangulong Ferdinand Marcos: ang pagka- erasyon ng mga Pilipino ang haharap sa mga
baon sa utang ng maraming mga magsasaka, problemang dulot ng hindi pantay na kalaka-
pagkawala ng mga katutubong binhi sa palay, kang ito, tulad ng pagkasira ng kalikasan, mga
pagkalason ng kalikasan, pagkawala ng mga basura at polusyon mula sa mga minahan at
likas na pagkain, at pagkasira ng lupa ay ilan industriya. Mas papalalain din ng ganitong ka-
lamang sa mga problemang dulot ng program- lagayan ang pagbabago ng klima na higit ding
ang ito. magpapahirap sa mga mamamayan ng bansa.
Patuloy pa rin ang kontraktwalisasyon at ang At nitong huli, hindi rin ni-renew ng Com-
public-private partnership kung saan higit na mission of Appointments si Ka Paeng bilang
napapaboran ang pribadong kumpanya laban kalihim ng Departament of Agrarian Reform.
sa mga pampublikong kita. Isasapribado sa Gayundin, matapos ang ilang paghahain ng
ilalim ng PPP ang maraming serbisyo-publiko draft ng moratorim hinggil sa land use conver-
na magdudulot ng pagtaas ng mga presyo ng sion, hindi pa rin ito napipirmahan ni Pangu-
bayarin na magiging dagdag na pasanin ng long Duterte.
maraming mahihirap na Pilipino.
Bilang isang pambansang
ugnayan ng mga samahan ng
NGOs, naniniwala ang MA-
mas matatag nating mahaharap ang mga hamon ng ang implementasyon ng mga
kasalukuyang kalagayan ng bansa. ." programa sa likas-kayang
pagsasaka upang tiyakin na
patuloy na napa-uunlad ang
kalagayan ng mga mahihirap
na magsasaka at naitataguyod ang karapatan
Habang ipinapangalandakan ni Pang. Duterte at soberanya sa pagkain. Nagbibigay pag-
ang independent foreign policy, patuloy pa rin asa at katarungan di lamang sa kasalukuyan
naman ang pagpapatupad ng mga programa bagkus para din sa susunod na henerasyon
sa agrikultura, paggawa, foreign trade invest- ang mga programa gaya ng pag-papaunlad
ments, at iba pa na hindi tugma sa mga ng ating mga sakahan sa pamamagitan ng
pahayag na ito. Patuloy na pumapasok ang Diversified/Integrated Farming Systems,
pagpapaunlad ng lupa sa pamamagitan ng
(FTAs) na nag-aalis kalakhan ng mga taripa organikong pagsasaka, pagpapaunlad ng
na nagsisilbi sanang proteksyon sa ating mga ating mga katutubong halaman at hayop sa
lokal na produkto. Ang ganitong mga iskema pamamagitan ng sistematiko at farmer-led na
sa ilalim ng mga FTAs ang magtutulak sa pamamaraan, patuloy na pagpopoproseso at
ating bansa na maging pala-asa sa mga da- pagsasapamilihan ng mga sariling produkto
yuhang produkto at serbisyo. Kabilang sa mga ng mga magsasaka, at pagpapalakas ng ating
FTAs na ito ang RCEP o Regional Compre- mga samahang magsasaka. Kasabay nito,
hensive Economic Partnerhip na pinangungu- dapat sikapin ng MASIPAG na tuloy-tuloy
nahan ng China, at ang TPPA o Trans-Pacific ang pakikipag-alyansa sa kapwa magsasaka
Partnership Agreement na pinangungunahan at mamamayan upang mas matatag nating
naman ng US. Malaki ang epekto ng mga mahaharap ang mga hamon ng kasalukuyang
FTAs na ito sa buhay at kabuhayan ng mga kalagayan ng bansa.
mamamayan. Sa malayang pagpasok ng mga
dayuhang kapital kasabay naman ang paglu- Sa kabila ng mga kontradiksyon sa ating
luwas ng mga hilaw na materyales na gamit pamahalaan at agrikulutra, ang pag-asa sa
sa industriya na babalik naman sa atin bilang sarili at patuloy na pagpapalawak ng ating
mga finished products. Samakatuwid ipagpa- pambansang-ugnayan ang tunay na solusyon
patuloy lamang nito at pa-iigtingin pa ang mga sa pag-angat ng ating kabuhayan at pagharap
dati ng mga programa at palisya na pumipigil sa mga bantang ating patuloy na kakaharapin!
sa pag-unlad ng bansa. Nagsisilbi lamang
Suhay
Page 3

A nggunahing
sibuyas ay isa sa mga pan-
produkto ng Bongabon,
Nueva Ecija. Subalit sa naranasang
malalakas na bagyo at pagkakaroon
ng pesteng uod ay humina ang ani ng
sibuyas. Ayon kay Ariston Balala ng
Kawanggawa Primary Multi-Purpose
Cooperative (KPMC),“Pinalala pa ang
pagkalugi ng mga magsisibuyas ng
pag-atake ng iba’t ibang klase ng uod
na nagpabagsak sa ani at nagdulot ng
pagkakabaon sa utang ng magsasaka
sa aming lugar,”
Sa ganitong kalagayan, pinangu-
nahan ni Marcelino“Ka Meyor“ Dela
Rosa ang pag-aaral sa sibuyas na red
creole upang hanapin ang solusyon
at mapataas muli ang produksyon ng
sibuyas sa kanilang lugar. Nagkaroon
ng pulong-pagtatasa ang KPMPC na
nilahukan ng MASIPAG upang su-
riin ang mga dahilan ng pagbaba ng
produksyon ng sibuyas. Nakita nila
ang tatlong sumusunod na dahilan:
Una, natukoy ang problema sa mat-
inding atake ng mga uod. Nakita ang
buong pagsunod at paggamit ng kum-
bensyonal na pamamaraan ng pagsa-
saka sa pagtatanim ng sibuyas. Pa-
tunay dito ang paggamit kada ektarya
ng assorted kemikal na pataba at
tubig sa dami na 20-30 kgs; pamatay
peste na glyphosate (1 galon)at 2-5
litrong herbicide, 16 kgs na carbofuran
at 4-10 litrong assorted insecticide.
Ikalawa, ang kawalan ng teknisyan
Organikong Trial
Farm ng Sibuyas
Inilunsad!
nila Mar Dela Rosa, Joel Bacdayan at
galing sa gobyerno na sumusubaybay
at nagpapaliwanag kaugnay sa tamang
pagsasaka ng sibuyas. At ikatlo, ang
kakulangang ng pagtuturo sa wasto at
alternatibong pamamaraan sa pagsa-
saka ng sibuyas sa pamamagitan ng
organikong paraan.
Bilang kasagutan sa mga natukoy na
problema sa produksyon ng sibuyas,
nagkaroon ng pagsasanay sa organ-
ikong pagsasaka at pulong pagpaplano
mula Nobyembre 2016 hanggang
Abril 8-25, 2017 sa Brgy. Lusok,
Bongabon, Nueva Ecija na nagresulta
sa agarang paghahanda ng organ-
ikong trial farm ng sibuyas.
Matagumpay na inilunsad ang or-
ganic onion trial farm ng Kawanggawa
Primary Multi-Purpose Cooperative
(KPMPC) sa pakikipagtulungan sa
MASIPAG Luzon. Si Fernando Bue-
naluz ang tumayong farmer-in-charge
sa 500 metro kwadrado (m2) tani-
man. Umabot ang kabuuang ani sa
nasabing trial farm sa 9 na burike
(bags) o katumbas ng 274 kilo ng
sibuyas. Ayon kay Ariston Balala,
batay sa kanilang klasipikasyon, good
size ang ani at ito ang mabilis na
maibenta sa pamilihan.Sa buwan ng
pag-ani,nabili sa halagang P25.00
bawat kilo ng sibuyas na umabot sa
kabuuang halaga na P6,850. Naging
matagumpay ang (kondukta) pagsa-
sagawa ng trial farm bagamat, ayon
sa ebalwasyon nito, hindi matamang
Suhay
Page 4
Romeo Cordez
nasunod ang mga napag-usapang
plano sa pamamahala ng kalusugan
ng tanim, pamamahala sa taba ng
lupa at peste.
Magkagayunman, nagkaisa ang
KPMPC at ilang representante ng MA-
SIPAG Luzon sa obserbasyon na:
1) maaring lumaki ang laman ng
sibuyas kahit hindi gamitan ng sinti-
tekong pataba at pestisidyo; 2) mas
maganda ang bulb formation at mas
bilog ang laman ng pananim; 3) mas
matingkad ang pagkapula ng kulay ng
laman; 4) kaunti ang reject (tinatawag
na pickles) kumpara sa ginamitan ng
kemikal; 5) malaki, marami at malalim
ang ugat ng halaman at;
6) walang oversize.
Kaugnay sa obserbasyon sa lupa, na-
pansin nila na mas matagal na matuyo
ang lupa na ginamitan ng organikong
pataba kumpara sa ginamitan ng mga
sintitekong kemikal. Samantalang mas
kaunti ang dumapong mapaminsalang
kulisap tulad ng “jet” (lokal na katawa-
gan sa leafminer). “Ang di pagdapo ng
mga tagak sa organikong trial farm ay
senyales na di ito inatake ng iba’t –
ibang uod at insekto kumpara sa di or-
ganikong sakahan na langkay langkay
ng mga ibon ang naginginain ng uod
dito,” pagpapatunay ni Ka Meyor. Sa
mga pananim na sibuyas, nagkaaroon
ng pag dapa o pag bagsak ng maaga
ang kalahati ng mga pananim bunsod
Sundan sa pahina 15
 Epekto sa kalusugan at kapaligiran ng
GM corn, pinag-aaralan sa Capiz
Sakomersyalisasyon
kabila ng mahigit 14 na taon na
ng GM na mais
sa ating bansa, tila hindi natupad ang
pangako nitong magandang kabuhay-
an para sa ating mga maliliit na mga
magsasaka. Bukod dito, kabi-kabila
din ang mga obserbasyon ng mga
magsasaka gaya ng pagkakasakit ng
mga tao at alagang hayop at mga
pagbabago sa kapaligiran at sakahan
matapos nilang magtanim ng GM na
mais at paggamit ng kakambal nitong
herbisidyong glyphosate, o mas kilala
sa tawag na Roundup na produkto ng
Monsanto.
Upang malaman ang epekto ng
matagalang exposure ng GM corn
sa kalikasan at sa kalusugan ng tao,
nagpasya ang MASIPAG na gumawa
ng pananaliksik sa apat na komuni-
dad sa probinsya ng Capiz na mala-
wakang gumagamit ng GM na mais at
glyphosate.
Bilang unang hakbang sa isasagawa-
ng research, nagkaroon ng Research
Enumerator’s Training noong ika
14- 15 ng Pebrero, 2017. Dinaluhan
ang nasabing aktibidad ng mahigit
20 katao na kinabibilangan ng mga
mag-aaral mula sa Iloilo Science and
Technology University, mga famer
trainers mula sa Capiz, at mga part-
ner NGOs ng MASIPAG sa Panay.
Nagsilbing resource person si Dr.
Virgilio Aguilar, propesor mula sa Uni-
veristy of St. Lasalle sa Bacolod City
at scientist-member ng MASIPAG, na
bihasa sa larangan ng pananaliksik .
Layunin ng aktibidad na mahasa ang
kakayahan ng mga enumerators/field
research team sa pagkalap ng datos,
madagdagan ang kanilang kaalaman
tungkol sa GMO, at paano magkaroon
ng wastong pakikitungo sa pagkuha
ng datos. Sa unang araw ng pagsa-
sanay, tinalakay ni Alfie Pulumbarit,
Suhay
Page 5
ni Kervin Bonganciso
MASIPAG National Advocacy Offi-
cer, ang kasalukayang kalagayan ng
GMO sa bansa at ang mga posibleng
epekto nito sa kalusugan, kalikasan,
at kabuhayan ng mga magsasaka na
na-expose dito. Tinalakay naman ni
Dr. Aguilar ang mga konsiderasyon
sa pagsasagawa ng mga panayam o
interview. Kasama din sa mga tinal-
akay ni Dr. Aguilar ang pamamaraan
sa pagbubuo ng layunin ng research,
mga pamamaraan sa pagkalap at
pagtukoy ng mga datos. Naging
pangunahing layunin ng research ang
pagtukoy sa mga epekto ng GMO sa
kalusugan ng tao at sa kapaligiran sa
nasabing mga lugar.
Sa isinagawang workshop, nabuo ang
balangkas na gagamitin sa pagkalap
ng datos. Sa pangalawang araw ng
training, pinalaliman ang talakayan
tungkol sa pagkalap ng datos at
Sundan sa pahina 12
 Regional Comprehensive Economic Partnership
dagdag pabigat sa Magsasaka at Mamamayan
Nitong nakaraang Mayo 10, nag-
karoon ng ‘silent protest’ ang
iba’t ibang kinatawan ng mga sektor
ng magsasaka, mangingisda, mang-
gagawa, health at science advocates
at people’s organizations (POs) sa
isinagawang Stakeholder Meeting
ng 18th Round of Negotiations ng
Regional Comprehensive Economic
Partnership o RCEP sa Maynila.
Ito ang naging tugon ng delegasyon,
partikular ng People Over Profit, sa
palihim na pag-uusap ng mga
negosyador ng mga kalahok na
bansa sa nasabing kasunduan.
Nanatili ding walang ideya ang
karamihan kung ano nga ba ang
RCEP at implikasyon nito sa
buhay at kabuhayan ng mama-
mayang Pilipino.
Ano ang RCEP?
Ayon sa Asia Pacific Research
Network (APRN), isang bagong
kasunduan sa kalakalan ang
RCEP sa pagitan ng mga miy-
embro ng ASEAN (kasama ang
Pilipinas) at mga trading part-
ners nito gaya ng China, Japan,
South Korea, India, Australia at New
Zealand. Sa laki at dami ng mga
bansang kasali, sakop ng RCEP ang
tinatayang halos kalahati ng popula-
syon at 38% ng ekonomiya ng buong
mundo .
Sinasabing ang ASEAN ang pangu-
nahing nagtutulak ng nasabing trade
deal. Gayunpaman, malaki ang papel
ng mga malalaking bansa gaya ng
China, upang tiyakin na malaki ang
ganansya ng mga korporasyon ng
mga nasabing bansa sa nasabing
kasunduan. Sa ilalim ng RCEP, pipi-
gain nito ang likas-yaman at lakas-
paggawa ng mga kalahok na bansa
gaya ng Pilipinas, proteksyon sa mga
pribadong produkto gaya ng gamot at
binhi, at titiyakin na may pagbabag-
sakan ng produkto ang mga korpora-
syon.
Ang masaklap, inililihim ng mga ne-
gosyador ang mga teksto ng kasun-
duan upang hindi makapagkomento
ang mga apektadong sektor gaya
ng mga magsasaka, manggagawa,
mangingisda at consumers. Kakaunti
lang ang nalalaman natin hinggil sa
RCEP, at pana-panahon lamang na-
kakakuha ng impormasyon. Sa ilang
impormasyong nakuha, tumatalakay
ito sa papalaking kapangyarihan ng
mga korporasyon na magmay-ari ng
lupa at natural na yaman, kasuhan
ang mga gubyerno sakaling gumawa
ang mga ito ng mga hakbang kontra
sa kanilang interes na kumita at mas
malaking proteskyon sa kanilang mga
investments. Ang ilan sa mga ito ang
mga sumusunod:
a. Layon ng RCEP na lalong
pahigpitin ang mga batas sa pagkilala
ng pribadong pagmamay-ari sa binhi,
Suhay
Page 6
ni Alfie Pulumbarit
gamot at iba pang produktong likha
ng mga korporasyon. Isa na dito ang
ekstensyon ng karapatang-ari (copy-
right) mula limampu (50) hanggang
pitumpung (70) taon. Hinihikayat din
ng RCEP na sumanib ang mga bansa
sa UPOV of 1991 upang mapro-
teksyunan ang mga pribadong binhi.
Sa ilalim ng RCEP, maaaring i-krim-
inalisa o kasuhan ang mga magsa-
sakang mahuhuling nakikipagpalitan,
nagtatabi o nagpapa-unlad ng binhi.
b. Layon din ng RCEP na i-
extend o pahabain pa ang patente
sa mga medisina o gamot upang
tiyakin ang kanilang monopolyo. Sa
ngayon, maraming nang mga sakit
ang maaaring lunasan sa pama-
magitan ng tuluy-tuloy na gamutan,
gayunman dahil sa patente nanan-
atiling monopolyo ng mga kum-
panya ang mga gamot at maaari
nilang itakda ang presyo nito batay
sa kanyang intensyong kumita.
Halimbawa na dito ang branded
na gamot para sa AIDS kung saan
nagkakahalaga ng 15,000 USD
kada taon ng gamutan kumpara sa
67 USD na generic.
c. Upang mas ma-engganyo
ang mga investors, tinitiyak ng RCEP
ang mga bansang kasali na gawing
‘investor-friendly’ ang kanilang mga
palisiya gaya ng mababang pasahod,
pagpapatupad ng kontraktwalisasyon
at pagtanggal ng benepisyo para sa
mga manggagawa. Sa katawagang
‘race-to-the-bottom’, dadami ang
paglabag sa karapatan ng mga mang-
gagawa para lamang i-engganyo ang
mga investor sa bansang makapag-
bibigay sa kanila ng pinakamababang
gastos sa pa-sweldo. Sa kasalu-
kuyan, ang mga manggagawa sa
Pilipinas ang isa sa pinaka-mababang
Sundan sa pahina 9
 Patikim Festival: Selebrasyon ng
pasasalamat, paglaya at tagumpay ng magsasaka!
ni Joel Abrao at Rowena Buena

Nitong nakaraang Abril 10 at Mayo

26, matagumpay na ginanap sa
mga bayan ng Tayabas at Real sa
Quezon ang taunang Patikim Festival.
Tampok sa mga aktibidad na ito ang
iba’t ibang mga organikong pagkain
at produkto ng mga magsasaka ng
MASIPAG, na masayang pinagsa-
saluhan ng mga organisasyon at mga
komunidad.
Ipinanganak ang Patikim Festival sa
probinsya ng Quezon sa pangunguna
asalamat ng mga magsasaka sa mga
organisasyong tumulong sa kanila
na makaahon sa pagkalugmok sa
trahedya ng bagyong Winnie noong
2004, kung saan halos natabunan
ng mga bato, lupa at troso mula sa
kabundukan ng Sierra Madre ang
mga komunidad sa REINA. Kabilang
sa mga tumulong ang simbahan, sa
pamamagitan ng Social Action Center
ng Infanta, MASIPAG at mga Local
Government Unit (LGU) at iba pang
mga NGO.
ete ng teknolohiya na dala ng Green
Revolution at sa mga transnational
corporations (TNCs) na may monop-
olyong kontrol ng binhi at teknolohiya
ng mapandiktang sistema sa agrikul-
tura at sa kultura ng kamatayan sa
pagbangon sa kultura ng buhay.
Naging aktibo ang lahat ng PO sa
bayan ng General Nakar at Infanta
kung saan idinaos din ang Patikim
noong 2014 at 2016 upang maka-
engganyo ng mas maraming mag-
sasaka na magsagawa rin
ng organikong pagsasaka,
makapagpakita ng mga organ-
ikong produkto sa mga ma-
mimili at makakuha ng suporta
mula sa mga LGUs. Ngayong
2017, hindi na lamang sa
REINA idinaos ang Patikim
kundi maging sa katimugang
bahagi ng Quezon na kinabibi-
langan ng mga bayan ng
Tayabas, Pagbilao at Atimo-
nan.

Sa pangkalahatan, isang ma-

sayang selebrasyon ang Pati-
kim Festival ng tagumpay ng
mga magsasaka sa likas-kaya
at organikong pagsasaka na
nagbunga ng pagbangon mula
sa kahirapan. Selebrasyon ito
ng tagumpay sa marketing ng
mga magsasaka ng kanilang
organikong produkto at iba
Mga kababaihang miyembro ng Ilayang Bucal Organic Farmers Organization o IBOFA sa Tayabas, Quezon
pang produkto mula sa pagpopros-
eso. Dagdag pa dito, susi din ang
ng mga people’s organization (PO) Patikim sa mas bukas na ugnayan at
ng MASIPAG sa mga munisipyo ng Mula sa inspirasyong bunga ng tu- kapit-bisig na pagbubuklod ng mga
Real, Infanta at General Nakar na lungan at pagkakaisa, naging isang magsasakang nagsusulong ng likas-
tinatawag ding REINA area. Pinangu- taunang selebrasyon ang sinimulan kayang at organikong pagsasaka sa
nahan ng yumaong Lucio Gurango, na Patikim Festival noong 2013 sa probinsya ng Quezon.
dating miyembro ng Board of Trustees Real, Quezon. Naging isang simbolo
ng MASIPAG ang Patikim bilang pas- ng paglaya ang Patikim mula sa pak-

Suhay
Page 7
 Training ng susunod na
mga Breeders ng
Mindanao
"H iniram lamang namin ang
kaalaman ni Ka Pecs sa
pagpapalahi ng palay. Nandito kami
upang ibahagi ang mga ito sa inyo”
ani ni Bernardo M. Portillo, isang rice
breeder mula sa Surigao del Sur,
nang kanyang ibinahagi ang kanyang
inaasahan sa rice breeders training.
Ibinahagi ni Precila ‘Diday’ Gomez ang ilan sa mga aktwal na visual aid ni Ka Pecs sa pag-
tuturo ng pagpapalahi ng palay
Hanggang ngayon nanatiling isang
inspirasyon si Perfecto “Ka Pecs”
Vincente at patuloy na tinitingala ng
mga kagaya nyang may pagmamahal
at patuloy na nagsisikap na i-angat
ang buhay ng mga maliliit na magsa-
saka. Ang kanyang pinakamasugid na
mga taga-hanga ay ang mga mag-
sasakang kanyang na-training sa rice
breeding, kasama na dito si Bernardo.
“Mapalad tayo sapagkat kasama
pa rin natin ang mga magsasakang
ni Garyben Villocino
na-train mismo ni Ka Pecs” dagdag
ni Lucille Ortiz, technical officer ng
MASIPAG. Isa sa mga trainers ay si
Precila “Diday” Gomez, na nagdala ng
aktwal na visual aid na ginamit mismo
ni Ka Pecs noong siya ay nabubuhay
pa. “Alam namin na matutuwa siya”
ani ni Ortiz.
Nagmula sa hanay ng MASIPAG,
partner institutions at mga local gov-
ernment ang labin-limang mga partisi-
pante ng nasabing training; kung saan
lahat ay nakapag-tayo na ng sari-sar-
ili nilang mga trial farms sa kanilang
mga lugar. Ang kanilang mga palayan
ay nasa iba’t ibang antas na ng pag-
unlad, dagdag na dito ang ibang mga
palayan na malapit nang makamit ang
antas ng mass production.
“Masaya kami at naka-dalo kami sa
Suhay
Page 8
training na ito,” dagdag ni Marelyn ng
Bunga Coconut Farmers Association
of Lanuza, Surigao del Sur. Ayon kay
Marelyn, magagamit nila ang mga
natutunan sa breeding upang lalong
mapa-unlad at mapag-ganda pa ang
kanilang mga binhi upang hindi nila
kailangan pang gumastos ng napaka-
laking halaga sa pagbili ng hybrid
varieties na inilalako sa kanila ng mga
traders.
“Isa itong malaking tagumpay para sa
Mindanao” ayon kay Leo XL Fuentes,
Regional Coordinator ng MASIPAG
Mindanao.
“Ito ang kauna-unahang breed-
ing training na naganap sa ilalim ng
bagong MASIPAG Mindanao” ani ni
Fuentes. “Hindi magiging posible ang
training na ito kung hindi dahil sa mga
magsasakang matatag na hinarap ang
mga problemang pang-organisasyon
ng MASIPAG at nagpursige at sama-
samang kumilos para muling itatag
ang mga trial farms,” dagdag ni
Fuentes.
Ayon kay Fuentes, sa pamamagitan
ng pagbibigay ng panibagong kaala-
man sa participatory rice breeding,
mapapaunlad ng mga magsasaka ang
kanilang mga hawak na binhi at mabi-
sang mapoporotektahan ang unti-un-
ting pagkasira at pagkawala ng iba’t
ibang uri ng palay sa ating bansa.
Sa pamamagitan din ng participatory
rice breeding, mas may kakayanan
ang ating mga magsasaka na maka-
angkop sa pabagu-bagong panahon
gaya ng pagbaha, tagtuyot o pagtaas
ng tubig-dagat.
“Dahil ang Mindanao ay kilala bilang
food basket ng ating bansa, malaki
ang magiging pakinabang nito sa
mga magsasakang may kumpiyansa
sa sarili, may kapasyahan at may
mataas na teknikal na kaalaman
upang makamit ng rehiyon ang isang
ng isang likas-kayang bukas” ani ni
Fuentes.
ASEAN...
bansang ASEAN. Subalit sa loob ng
higit sampung taon na pag-iral ng
ACSC/APF, tila hindi sapat ang en-
gagement na proseso na kinasanayan
dito. Sa kabila ng pakikipag-ugnayan
sa kani-kanilang mga gobyerno,
nananatiling umiiral ang mga mapa-
nirang patakaran hindi lang sa eko-
nomya. Patuloy ang pag-iral ng mga
hindi-pantay at mapagsamantalang
patakaran at mga kasunduan hinggil
sa kapayapaan at seguridad, agrikul-
tura at produksyon, migration, mga
borders o teritoryo, pag-trato sa mga
katutubo, at iba pang mga isyu.
Bagong mithiin para sa ACSC/APF
Ngayong 2017 kung saan muling
magsisilbing host ang Pilipinas, hindi
lang para sa ASEAN kundi maging
sa ACSC/APF, minimithi ng mga
Pilipinong CSOs na higit itong gawing
makahulugan at maging pangmataga-
RCEP...
tumatanggap ng pasahod sa buong
mundo.
d. Sa pagtanggal ng mga pro-
tection mechanisms gaya ng buwis,
mas matutuon ang bansa na maging
import-dependent sa mga produkto ng
mga korporasyon. Gayundin, imbes
na katiyakan sa pagkain at pag-
unlad ng bansa, mas ineengganyo ng
RCEP na ituon ang mga industriya,
partikular ang agrikultura,
sa export. Halimbawa na
dito ang pag-tanggal ng
Quantitative Restrictions
(QRs) sa bigas. Kung
tatanggalin ito, maaaring
bahain tayo ng murang
imported na bigas na
syang kukumpitensya sa
produkto ng ating mga magsasaka.
Tinatayang 2.5 milyon na magsasaka
ang tatamaan ng nasabing hakbang.
lan ang epekto ng mga aktibidad nito.
Higit pa sa simpleng pakikipag-usap
o pakikipag-harap sa mga kinatawan
ng gobyerno, tinatanaw ngayon ng
ACSC/APF na higit na paigtingin ang
relasyon ng mga CSOs ng iba’t ibang
bansa sa ispirito ng tunay na regional
integration – kung saan magtutulun-
gan at magkakaisa ang mga mama-
mayan para makamit ang tunay na
pag-unlad, at hindi ang pag-unlad na
pinakikinabangan
lamang ng mga
dambuhalang
kumpanya at
mga kapitalistang
bansa.
Layunin ng
ACSC/APF 2017 na higit na paigtin-
gin at palakasin ang ugnayan ng mga
CSOs sa pagharap sa iba’t ibang
mga isyu na pare-parehong narara-
nasan. Halimbawa dito ang mahigpit
na kontrol ng mga dayuhang korpora-
syon sa agrikultura, matinding kum-
e. Sa ilalim ng RCEP, palulu-
wagin nito ang mga restriksyon sa
mga dayuhang korporasyon na mag-
may-ari ng lupa. Kabi-kabila na ang
ginagawang land use conversion para
pagtayuan ng iba’t ibang mga estab-
lisyemento. Ginagawa mga planta-
syon ang karamihan sa mga lupang
agrikultural para sa eksport gaya ng
saging, pinya at palm oil. Sa mga sit-
wasyon ito, mas tumitindi ang usapin
ng militarisasyon upang tiyakin ang
seguridad at patuloy na operasyon ng
mga kumpanya.
f. Sa pamamagitan
ng Investor-State Dis-
pute Settlement o ISDS,
maaaring kasuhan ng
mga korporasyon ang
mga bansa sakaling mag-
patupad ito ng mga palisiya
o programa na sasagka sa kanyang
kita, sa kasalukuyan man o sa hina-
harap. Sa ISDS, walang limitasyon
Suhay
Page 9
bersyon ng mga lupang agrikultural sa
mga plantasyon at mga cash-crops,
malubhang epekto ng climate change
at pag-igting ng mga di-pantay ng
kasunduan gaya ng RCEP. Nagka-
roon ng mga masiglang usapan at
bahaginan ang iba’t ibang mga CSOs
na inaasahang magbubunga sa mga
sama-samang o sabayang pagkilos at
mga aksyon laban sa mga isyung ito.
Habang hinihin-
tay ang mismong
kumperensya
ngayong darating
na Nobyembre,
tuloy-tuloy ang
ugnayan ng iba’t
ibang mga or-
ganisasyon sa pamamagitan ng mga
online meetings at discussion. Bahagi
ang MASIPAG sa grupong nakatutok
sa Corporate Greed and Power kung
saan kabilang sa ating mga ibinaba-
hagi ang mga kampanya laban sa
Monsanto at GMOs.
ang maaaring kuhaning danyos ng
mga kumpanya sa ating gubyerno.
RCEP, Pahirap sa mga mamamayan!
Sa ilalim ng RCEP, tiyak na lalong
lalala ang kasalukuyang sitwasyon ng
kagutuman at kahirapan sa bansa.
Tunay na layon ng RCEP ang tang-
galin ang anumang natitira pang ‘pro-
tection mechanism’ ng mga bansa
upang sirain ang anumang patakaran
para sa soberanya, upang tuluyang
makapasok at ma-kontrol ng mga
korporasyon ang ekonomya.
Ngayon ang pagkakataon upang
lalong patibayin ng mga magsasaka,
partikular ng MASIPAG, ang kanyang
kampanya laban sa pribadong pag-
mamay-ari ng binhi. Dahil malawakan
ang magiging epekto ng RCEP,
mahalaga din na makipag-sanib ang
MASIPAG sa iba’t ibang sektor na
nananawagan ng agarang pagbaba-
sura ng RCEP.
 Monsanto: Guilty sa isinagawang
People’s Tribunal
N itong Abril 2017, inilabas na
ng anim na hukom ng People’s
Tribunal ang kanilang hatol laban
sa Monsanto. Matapos dinggin ang
testimonya ng 29 na mga testigo at
ng matagalang pananaliksik, guilty
ang desisyon ng mga hukom laban
sa Monsanto dahil sa mga pag-labag
nito sa karapatan ng mga mamama-
yan sa pagkain, sa malusog na ka-
likasan, sa kalusugan at kalayaan sa
pagsasaliksik. Gayundin, naipakita na
may pauna nang kaalaman ang Mon-
santo na makakasama ang kanilang
produkto (partikular ang herbisidyong
Agent Orange) sa gyera sa Viet-
nam. Ayon din sa mga hukom, kung
kikilalanin ang krimen ng ecocide o
lantarang paninira
sa kalikasan sa il-
alim ng international
criminal law, maaar-
ing maikategorya
bilang ecocide ang
mga aktibidad ng
Monsanto.
Sa kasalukuyan,
ang Monsanto ang
pinakamalaking
kumpanya sa binhi
at nangunguna sa
pagbebenta ng
genetically modi-
fied o GM crops sa Ang anim na hukom na duminig sa kaso ng mga mamamayan laban sa Monsanto
buong mundo. Sa
Pilipinas, galing sa
Monsanto ang halos 30% ng binhing
GM na mais o halos 210,000 mula
sa 700,000 ektrya na natataniman
ng binhi ng GM na mais. Ito rin ang
nagmamanupaktura ng Glyphosate,
isang pamatay-damo na kinatego-
rya ng World Health Organization na
maaaring makapag-dulot ng kanser
sa tao. Tinataya namang mahigit 5
milyong litro ng glyphosate ang iniis-
pray sa mga GM corn farms sa buong
bansa, liban pa dito ang mga plan-
tasyon, sakahan at maging sa mga
residensyal na lugar.
Monsanto, nilabag ang
karapatan sa pagkain, kalikasan,
kalusugan at kalayaan sa
pananaliksik
Ayon sa mga hukom, nilabag ng
Monsanto ang karapatan ng mga
mamamayan para sa isang malusog
na kalikasan. Ayon sa mga testi-
monya, nagdulot ang mga aktibidad
at produkto ng Monsanto ng pagka-
kasakit gaya ng malformation sa mga at mabilisang pagkasira ng kagu-
bata sa France at Argentina dahil sa
glyphosate at kronikong sakit sa bato
sa mga mamamayan ng Sri Lanka.
Nagdulot din ng kontaminasyon sa
kalikasan ang mga GM crops na
likha ng Monsanto. Gayundin, malaki
ang naging epekto ng Monsanto sa
laksang-buhay o biodiversity gaya
ng epekto nito sa mga bubuyog at
produksyon ng organic honey dahil sa kundisyon ng maraming mamamayan
malawakang pagtatanim ng GM soya.
Suhay
Page 10
ni Alfie Pulumbarit
Bukod pa dito ang pagdami ng mga
damong tumibay na ang resistensya
dahil sa malawakang paggamit ng
glyphosate.
Nilabag din ng Monsanto ang karapa-
tan ng mga mamamayan sa pagkain.
Ayon sa mga testimonya, sinira ng
glyphosate ang kundisyon at taba ng
lupa dahilan ng pagbagsak ng ani
ng mga magsasaka. Gayundin, ang
unti-unting pagtaas ng paggamit ng
mga magsasaka ng glyphosate at GM
crops gaya ng mais at soya ay nag-
dulot ng pagsasantabi ng ibang mga
halamang pagkain at alagang hayop
batan. Maraming mga produkto din ng
magsasaka ang kon-
taminado ng GMOs o
ng glyphosate dahilan
upang hindi ito bilhin
ng mga consumers.
Dahil sa matinding
promosyon ng GM
na binhi, unti-unti na
ding naisasantabi ang
iba pang mga binhi
ng mga magsasaka.
Ayon sa Tribunal,
isang kontradiksyon
ang patente sa binhi
sa karapatan ng mga
mamamayan sa pag-
kain, sapagkat nilala-
bag ng pagpapatente
ang karapatan ng
mga taong makapagtanim ng pagkain
upang sila ay mabuhay.
Nilabag din ng mga aktibidad ng
Monsanto ang karapatan ng mga ma-
mamayan sa kalusugan. Ayon sa Tri-
bunal, naapektuhan ng mga aktibdad
ng Monsanto ang pisikal at mental na
Sundan sa susunod na pahina
sa buong mundo. Nagdulot ang ilan Sa opinyon ng mga hukom, gayong nasabing palisiya sa karapatan ng
sa mga produkto ng Monsanto, gaya maraming mga batas na ang naipasa, mga mamamayan at lubhang nanda-
ng PCBs at glyphosate, ng pagka- may nakikita pa ding kakulangan sa rambong sa kalikasan. Anila, kailan-
kasakit sa mga mama- gang umaksyon
mayan gaya ng cancer, ang United Nations
pagkabaog, pagkasira Isang pambihirang paglilitis ang People's Tribunal laban sa (UN) upang tugu-
ng immune system at Monsanto sapagkat nagmumula ito sa inisyatiba ng mga mamama- nan ang lumalaking
iba pa. Bukod sa epekto yan. Tinatawag na 'opinion tribunal', sinisikap nito na alamin kung agwat sa pagitan ng
sa tao, apektado din ng aplikable at sapat ba ang mga kasalukuyang batas upang sagutin international human
mga nasabing aktibidad ang isang kumplikadong isyung nakakaapekto sa mga mamamayan. rights at panganga-
ng Monsanto ang mga Inaasahan na sa pamamagitan ng isang opinon tribunal, mapapa- laga sa kalikasan
hayop at kapaligiran. unlad nito ang mga pambansa at internasyunal na mga batas gaya ng at ng mga batas sa
Hinikayat din ng pag- pagpapanagot sa mga korporasyon sa isang korte o pagbubuo ng mga nagtataguyod ng
tatanim ng GMOs ang bagong konsepto gaya ng crime on ecocide. international trade at
paggamit ng nakama- investment. Gayun-
matay na mga pestisi- din, napapanahon
dyong nagdudulot din ng malawakang batas upang tiyaking mapoprotektah- na ikonsidera sa ilalim ng internasyu-
pagkakasakit sa mga komunidad. an ang kalikasan. Anila, napapanahon nal na batas na makasuhan ang mga
na na maisama sa Internayunal na multi-nasyunal na mga kumpanya
Hinadlangan din ng Monsanto ang Batas ang krimen na Ecocide. Ayon sakaling labagin nito ang mga pun-
kalayaan ng mga mamamayan para din sa mga hukom, sakaling maisama damental na mga karapatan ng mga
sa impormasyon sa pamamagitan ng na ang Ecocide sa listahan ng mga mamamayan.
panggigipit at pagtatago ng datos, krimen sa ilalim ng Internasyunal na
intimidasyon sa mga siyentistang Batas, maaaring ma-i-konsidera ang Malaking bagay para sa ating mga
nagsasaliksik sa mga epekto ng mga aktibidad ng Monsanto bilang nagtatrabaho sa sektor ng agrikultura
produkto at aktibidad ng Monsanto krimen sa kalikasan at pagkain itong
sa kalusugan at kalikasan. Ayon sa at sa mga mama- People’s Tribunal
mga testimonya, may mga siyentista mayan. Sapagkat laban sa Mon-
na nawalan ng trabaho o oportuni- nakapagdulot ang santo. Sa kauna-
dad dahil sa ginawang pressure ng mga aktibidad at unahang pagka-
Monsanto. produkto ng Monsanto kataon nagkaroon
ng matinding pag- ng pagdinig, gay-
Gayunman, walang depenidong kasira sa kalikasan ong simbolikal,
opinyon na maibigay ang mga hukom gaya ng Glyphosate sa mga naging
kung maaaring isama ang Monsanto at hene-henerasyong aktibidad ng
bilang kasabwat sa war crimes ng mga mamamayan Monsanto at kung
gamitin ng United States (US) ang ang papasan ng mga papaano nito
Agent Orange (isang defoliant na epekto ng produkto naapektuhan ang
produkto ng Monsanto) sa halos 2.6 ng Monsanto gaya ng mga magsasaka,
milyong ektarya ng lupa sa Viet- PCBs. consumers at
nam. Ngunit, ayon sa opinyon ng mga komunidad.
mga hukom, alam ng Monsanto ang Panawagan para sa dagdag na Malaking bagay din na kinilala ng
magiging epekto ng Agent Orange batas para sa pagtataguyod ng mga hukom ng Tribunal ang mga tes-
sakaling gamitin ito ng US sa kanilang karapatan ng mga mamamayan timonya ng mga saksi upang maging
gera laban sa Vietnam. Anila, kung batayan sa kanilang mga desisyon.
maisasama ang krimen na Ecocide Ayon sa mga hukom, napakarami Maaaring hindi pa mapanagot ang
(o lantarang pagkasira ng kalikasan) nang mga batas o palisiya na nagtiti- Monsanto sa kanyang mga krimen
sa listahan ng mga krimen sa inter- yak sa karapatan ng mga korporasyon sa kasalukuyang balangkas ng mga
nasyunal na batas, maaaring dinggin at mga investors sa balangkas ng batas. Gayunman, isang malaking
ang mga nasabing datos sa Interna- World Trade Organization (WTO) at hakbang ang nasabing Tribunal upang
tional Criminal Court o ICC. iba’t ibang mga trade agreements. mapanagot ang natin ang Monsanto
Gayunman, kumikitil naman ang mga sa hinaharap.

Suhay
Page 11

Epekto sa...
pamamaraan sa pagkuha nito. Isin-
adula din ang mga “worst case sce-
nario” na maaaring kaharapin ng mga
enumerators habang nangangalap ng
datos. Naging mahalagang bahagi
ang nasabing ‘scenario building’ dahil
nakita dito kung ano pa ang mga
kailangan na palakasin sa mga enu-
merators upang mas maging epektibo
sa pagkuha na nararapat na datos.
Pretesting ng Questionnaire
Upang malaman ang epektibidad at
kakulangan ng survey questionnaire
na nabuo, nagkaroon ng pretesting
Isa si Cornelio Gaspar sa mga enumerators na kumalap ng
datos sa epekto ng GM corn sa probinsya ng Capiz
noong ika-6 ng Marso, 2017. Bago
sinimulan ang pretesting, nagka-
roon ng oryentasyon sa gagamiting
questionnaire para sanayin ang mga
enumerators sa mga tanong na napa-
paloob sa dito. Isinagawa ang pre-
testing sa dalawang kalapit na baran-
gay na target ng aktwal na research.
“Isang napakahalagang hakbang ang
pretesting ng tools bago simulan ang
aktwal na pananaliksik,” ayon kay Dr.
Aguilar. “Dito nakikita kung ano pa
ang dapat na pagbutihin sa tools at
sa paraan ng mga enumerators sa
pagkalap ng mga datos upang mai-
wasan na mailagay sa kompormiso
ang resulta ng research.”
Nagkaroon ng pagtatasa ang
mga enumerator’s pag-
katapos ng pretesting na
nagresulta ng pagpapaigsi
ng questionnaire at rebisyon
ng mga tanong. Ibinahagi
din ng mga enumerators
ang kanilang karanasan
upang makatulong sa aktwal
na data gathering, gaya ng
pagbabalanse ng oras sa
pagtatanong at ang oras na
inaabot sa pagbabyahe.
Data gathering para sa
research
Suhay
Page 12
Bilang isa sa mga network na
aktibong nagkakampanya laban sa
mga mapanirang teknolohiya ng
Monsanto, naging bahagi din ng
Peoples’ Tribunal ang MASIPAG
sa katauhan ni Dr. Chito Medina,
member-scientist at dating National
Coordinator. Bilang kinatawan ng
MASIPAG, nagsilbi siya bilang isa
sa mga testigo na nagpatunay ng
mga negatibong epekto ng mga
produkto ng Monsanto gaya ng
genetically modified (GM) corn.
Gayundin, ibinahagi nya na dahil
sa mga programa ng MASIPAG
na nagbibigay lakas at kapasidad
sa mga magsasaka at kanilang
produksyon ng pagkain, hindi natin
kailangan ang mga mapanirang
produkto ng Monsanto.
Matapos mai-pinal ang research
instrument, inumpisahan noong ika
20-25 ng Marso ang unang serye ng
pagkalap ng datos. Naging sentro ng
pagkuha ng datos ang apat na baran-
gay mula sa mga bayan ng Cuartero
at Maayon sa Capiz. Kinapanayam
ang 320 na household na nagtatanim
ng GM corn o di kaya ay nakatira
malapit sa taniman ng mga GM corn.
“Mabusisi at mahaba ang pagkalap ng
datos, upang tiyakin ang magandang
kalidad ng resulta,” ayon kay Corne-
lio Gaspar, isa sa mga enumerators.
“May mga kinaharap din kami na
pagsubok na nagpabagal at nagpa-
bigat sa trabaho, pero hindi namin ito
ininda, dahil alam naming mahalaga
ang research na ito, lalo na para sa
ating mga magsasaka.”
Kasalukuyang pinoproseso ang mga
datos na nakalap sa tulong ni Dr.
Virgilio Aguilar at ng kanyang team sa
University of St. La Salle sa Bacolod.
Target na matapos sa taong ito ang
pag-kolekta at pag-proseso ng mga
datos, gayundin ang pagsusulat ng
resulta ng research. Inaasahan na
makakatulong ang nasabing research
upang madagdagan ang ating kaala-
man at mapalakas ang ating panawa-
gan laban sa GM na mais, glyphosate
at dayuhang kontrol sa agrikultura.
Forum ng mga Kabataan, Matagumpay
na Inilunsad
Hindi maikakaila na malaki ang
potensyal ng sektor ng kabataan
sa ikakaunlad ng bayan. Ayon sa
Republic Act 8044 o Youth in Nation
Building Act, maituturing na bahagi ng
sektor ng kabataan ang mga taong
nasa 13-30 taong gulang na ngayon
ay bumubuo ng 41% ng populasyon
ng Pilipinas. Sa kanilang hanay, tina-
tayang isa sa bawat sampung kabata-
an ay maituturing na ‘out-of-school
youth’ o mga kabataang hindi naka-
kapag-aaral at/o walang trabaho.
Kahirapan ang pangunahing dahilan
kung bakit hindi nakakapag-aral ang
mga kabataan at hindi maabot ang
kanilang buong potensyal.
Kinikilala ng MASIPAG ang ma-
halagang ambag ng mga kabataan
sa ikauunlad ng lipunan, lalo na sa
agrikultura. Kaya nitong ika 15-16 ng
Mayo 2017, idinaos ng MASIPAG
Visayas ang Youth Forum sa Back Up
Farm ng MASIPAG sa San Dionisio,
Iloilo na dinaluhan ng 49 na kabataan
mula as iba’t-ibang probinsya sa isla
ng Panay. Layunin ng aktibidad na
itaas ang kamalayan ng mga ka-
bataang partisipante sa sitwasyon
ng lipunan. Layunin din ng nasabing
forum na tulungan silang paghusayin
ang kanilang mga kakayahan sa
komunikasyon at pakikipagkapwa tao.
Sa ganitong mga aktibidad, natutulu-
ngan sila na magkaroon ng mabuting
pananaw sa kanilang mga sarili at
napupukaw ang kanilang mga diwa sa
mahalagang papel nila sa pagbabago
ng lipunan.
Ilan sa mga tampok na aktibidad
ang farm exposure at paglahok sa
mga gawaing bukid. Nagkaroon din
ng workshop tungkol sa mga isyu at
hamon na kinakaharap ng mga ka-
bataan at sektor ng agrikultura.
ni Kervin Bonganciso
“Madalas, kinakaharap namin ang
mga isyu gaya ng kahirapan, na na-
at bala ang naging tugon sa kanila ng
pamilyang Cojuangco.
giging sanhi kung bakit natitigil kami
sa pag-aaral,” ayon kay Puchollo Bor- Ibinahagi naman ni Analyn Diaz,
res, isang kabataan mula sa Estancia, Cluster Coordinator ng MASIPAG
Iloilo. “Yung iba naman, nakakaranas Visayas sa Panay ang hinggil sa mga
ng bullying, maagang pagpapamilya, prinsipyo at programa ng Masipag.
at pagkalulong sa droga.” Sa huli, nagkaroon ng workshop ang
bawat probinsya tungkol sa kani-
Na-obserbahan din nila ang pagba- kanilang plano pagkatapos ng forum.
bago-bago ng panahon at paglakas Nagkaroon din ng solidarity night sa
ng mga bagyo na sumisira sa mga huling gabi ng forum na naging daan
pananim, mahal na inputs sa pag- para ipamalas nila ang kanilang mga
sasaka na dagdag pahirap sa mga angking talento.
magsasaka
at patuloy na
kumbersyon
ng mga lupang
sakahan.
Upang higit
na mapalalim
ang kanilang
kaalaman at
pag-unawa sa
mga isyu na
ito, nagkaroon
din ng talakay-
an tungkol sa
kasalukuyang
sitwasyon ng
mga kabataan
sa pangunguna Ilan sa mga kabataang partisipante ng Youth Forum ng Masipag Visayas
ni JC Alejandro, Regional Liaison Of- Sa kabuuan, matagumpay na nakamit
ficer ng Kabataan Party List. ang mga layunin ng Youth Forum.
Ang mga plano para palaganapin pa
Tinalakay din ang kasulukuyang sit- at tulungang imulat ang kamalayan ng
wasyon ng agrikultura dito sa bansa iba pang kabataan ay patunay lamang
at ang kawalan ng sariling lupa bilang na pag-asa pa rin ng bayan ang mga
pangunahing isyu na kinakaharap kabataang Pilipino.
ng ating magsasaka. Naging dagdag
din na input ang film showing na “Sa “Ibabahagi namin ang mga bago
Ngalan ng Tubo,” isang dokumen- naming natutunan sa iba pang mga
taryo tungkol sa mga manggagawa at kabataan sa aming komunidad,” ayon
magsasaka ng Hacienda Luisita na kay Puchollo. “Sa tulong ng MASI-
ipinaglaban ang kanilang karapatan PAG, magsasagawa din kami nga
sa lupa, at sahod ngunit karahasan mga kaparehong aktibidad.”
Suhay
Page 13
National Breeders...
koleksyon. Nagkaroon din ng pagbibig-
ay update patungkol sa kalagayan ng
Golden Rice, isang genetically modified
(GM) rice sa bansa at kung ano ang
maaaring aksyon ng mga breeders pa-
tungkol sa pagkonserba ng tradisyunal
na binhing palay at laksang-buhay.
Mga Pamantayan ng Farmer-
breeders
Matapos ang updating at pag-aaral,
binalikan ng mga breeder-magsasaka
ang mga isyu at rekomendasyong
nailatag noong 2012 at sinuri kung
alin sa mga ito ang naipatupad at hindi
naipatupad. Naging pangunahing
usapin din sa breeders meeting ang
pagbuo ng pamantayan para sa mga
tatawaging breeder-magsasaka, maging
ang pagsasanay ng mga second liners.
Kabilang sa mga napagkasunduang
pamantayan ng breeder-magsasaka
ang mga sumusunod:
1. Kinakailangan na may PO-
managed trial farm at/o may sariling
koleksiyon ng mga TRVs (10-15 na
klase) ang MASIPAG farmer-breeder
bilang panggagalingan ng parental lines
o parent materials;
2. Kinakailangan din na may
hindi bababa sa tatlong stable na FBR
na umabot na sa F5, hindi bababa sa
dalawang adoptor o gumagamit ng kan-
yang binhi at may positibong feedback;
3. Kinakailangan na may valida-
tion ng kapwa rice breeder ang FBR,
at may kumpirmasyon mula sa ibang
breeder sa region; at
4. Kinakailangang may saril-
ing dokumento ng mga gawain sa rice
breeding.
Samantala, sinasabing 10% lamang
ang proseso ng emaskulasyon at
polinasyon ng kabuuang gawain sa
breeding at 90% nito ang seleksyon at
pagmimintina kung kaya’t hindi sasapat
ang minsanang pagdalo sa treyning.
Kailangan ng mga indibidwal na may
pagtutok at dedikasyon sa gawaing
breeding. Ayon sa mungkahi ng mga
nagsidalo, inaasahan na ang mga ma-
tutukoy na mga second liners sa bawat
rehiyon ang siyang makatutugon dito.
Mga Isyu at Hamon
Karamihan sa mga
isyung lumabas noong
2012 ay isyu pa rin sa
kasalukuyan. Kabilang
dito ang malawakang
pagpapalit-gamit ng lu-
pain o land use conver-
sion at epekto nito sa
mga magsasaka; isyung
organisasyunal kabilang
na ang pagtamlay ng
ilang miyembro ng PO
sa gawain tulad ng trial
farm; usaping teknikal at
palisiya; at ang pagsisinop
ng datos. Upang matugunan ang mga
nabanggit na isyu, naghain ng mga
rekomendasyon ang mga breeder-mag-
sasaka, ilan dito ang mga sumusunod:
1. Patuloy na pagpapalakas ng
mga PO at ekspansyon sa loob at labas
nito;
2. Balikan ng mga miyembro ng
PO ang layunin at kahalagahan ng
trial farm bilang bahagi ng progamang
CIMME at Breeding;
3. Tiyakin na may mga reserbang
binhi ang mga PO upang maging handa
sakaling may kalamidad na dumating at
maging handa sa pagsuporta sa ibang
PO na masasalanta ng kalamidad; at
Suhay
Page 14
4. Patuloy ang oryentasyon, pag-
sasanay na may pagpapalalim sa la-
yunin ng breeding, at paglalaan ng mga
angkop na gamit sa pagkalap ng datos
(halimbawa pagbibigay ng regions ng
mas malaking kopya ng SES para sa
mas madaling pagpuno ng datos).
Sa usapin ng palisiya ng MASIPAG,
matibay ang paninindigan ng mga
breeder na hindi magbabahagi ng binhi
kung walang kaakibat na oryentasyon
o MOSA. Samantala sa usapin ng
papaunting bilang ng breeders, nailatag
na gawing misyon ng mga datihang
breeders ang pagtukoy at pagsasanay
ng mga second liners na siyang magtiti-
yak na magpapatuloy ang gawa-
ing CIMME at breeding sa mga PO.
Naging rekomendayon naman para sa
pagpapaunlad at pagpaparami ng tradi-
syunal na binhing palay ang patuloy na
pakikipag-ugnayan sa mga PO na nasa
upland gayundin sa mga katutubong
komunidad.
Mga Resolusyon at Kaisahan
Kabilang naman sa mga resolusyong
inilatag sa meeting ang pagbibigay
ng mga binhi sa national at regional
backup farms para sa pagpapanatili at
pagpaparami ng koleksyon. Napag-
kaisahan din ang bilang ng mga binhing
ipamamahagi para sa trial farm -- para
sa upland areas magbibigay ng Tra-
ditional Rice Varieties (TRVs) lamang
na may minimum na 15 klase ng binhi
at 20 klase naman ng TRVS, 20 klase
ng M-Rice at 10 klase ng Farmer-Bred
Rice para sa lowland areas. Pangan-
galagaan ang mga orihinal na panga-
lan ng mga binhi at hindi ito papalitan
kailanman.
Kaugnay naman sa pag-angkop sa mga
hamon dala ng climate change, mul-
ing pinagtibay sa pulong na kailangang
maghanda ang mga BUF (national at
regional) maging ang mga POs ng mga
binhi na maipamimigay sa mga miyem-
brong PO kung sakaling may dumating
na kalamidad. Kung may kakayanan at
nakatindig na ang mga PO na nasalan-
Sundan sa pahina 15
National Breeders..
ta ng kalamidad, hinihikayat na muling
dumaan sa trial farm. Pagdating na-
man sa pagsisinop ng datos, magbibig-
ay ang regions ng trial farm kit para sa
mga PO; lalamanin nito ang Trial Farm
Strategy booklet, kopya ng Palisiya ng
MASIPAG sa Binhi, at mas malaking
kopya ng Simplified Evaluation Sheet
(poster-size). sa pagharap sa mga TNCs. Muling ipi-
National Breeders Committee
Isa sa mahahalaga at matingkad na
resulta ng nasabing Breeders Meeting
ang pagkakabuo ng National Breed-
ers Committee na siyang magtitiyak
ng implementasyon ng mga planong
mabubuo. Chairperson ng komite si
Pepito “Ka Peping” Babasa ng Luzon,
Vice-Chairperson naman si Renato
Gonzales ng Visayas at mga kinatawan
ng rehiyon na sina Mar Magdaong,
Marcelino dela Rosa at Rohner Abina
para sa Luzon; Dennis Omison, Elpidio
Paglomutan, at Honorato Mariano para
sa Visayas samantalang sila Prescila
Organikong trial...
na rin ng matinding tag-init. Saman-
tala, napansin naman ni Ka Ariston
na malaki ang gastos sa organikong
pataba at sa pagdamo. Bunga nito,
napagkaisahan ng pamunuan ng
KPMPC at ng kinatawan ng MASI-
PAG na magkaroon ng pangalawang
trial. Dito ay masinop na susundin
ang napagkaisahang pamamaraan at
pamamahala ng lupa at peste ayon sa
isinagawang pagsasanay.
Ang rekomendasyon ni Ka Meyor na
kailangan ng crop rotation at green
manuring upang mas mapabilis ang
pagrekober ng taba ng lupa ang nag-
bigay daan sa planong paglulunsad
ng soil fertility management at alterna-
tive pest management training para
sa kasapian ng KPMPC sa ikatlong
kwarto ngayong taon. Kaakibat nito,
hiniling ng KPMPC na muling ma-
panumbalik ang kanilang katayuan sa
MASIPAG bilang aktibong kasapi ng
Gomez at Bernardo Portillo naman para
sa Mindanao. Kabilang din sa mga
kinatawan si Bonifacio Nazareno, farm
manager ng NBUF.
Hinikayat ni Ka Peping ang mga kasa-
mang breeders at apprentice na patata-
gin ang CIMME at Breeding at tulungan
ang kabuuan ng MASIPAG dahil ito ang
magiging sandata ng mga magsasaka
naalala ni Ka Peping ang kahalagahan
ng pagdebelop ng mga binhing matibay
sa nagbabagong panahon. “Dapat na
magpursigi ang mga breeders at ipakita
natin na tumatalima tayo sa ating mga
gawain at layunin. Dapat na committed
tayo sa ating pangako bilang breeder
at gawin natin ito sa ating mga lugar,”
dagdag pa ni Ka Pepito. Binigyang-
diin ng mga breeder-magsasaka sa
loob ng dalawang araw ng talakayan
ang patuloy na pagpapalakas ng mga
PO dahil nasa lakas at tatag ng mga
magsasaka ang lakas at tatag ng MA-
SIPAG at ito ang magiging pundasyon
ng pagpapalakas ng mga programa ng
MASIPAG.
network. Sa ganoon,magiging patuloy
ang pagpapaunlad ang kaalaman at
kasanayan sa organikong pagsasaka
ng sibuyas at iba pang halaman upang
makaagapay sa patuloy na pagtata-
guyod ng likas- kayang pagsasaka sa
bayan ng Bongabon.
Mula sa ehemplo ng trial farm ng
KPMPC, nahikayat din na maglunsad
ng kahalintulad na trial farm si Car-
lito Orcino, isang kasapi ng Digmala
Organic Farmers Association sa Sitio
Tamale, Brgy. Digmala sa bayan ng
Bongabon. Katulong ang kanyang
pamilya, binungkal nila at tinamnan
ang 150 m2 na lupain para sa or-
ganikong sibuyas karatig ang humigit-
kumulang 3,000 m2 na sibuyasan na
nasa transisyon upang maging purong
organiko. Gamit ang mga natutunan
sa mga pagsasanay sa SFM at APM,
matiyaga na inalagaan ni Tay Carlito
ang kanyang mga pananim. Kasa-
bay ang paggamit ng sariling-gawang
Suhay
Page 15
Sa pagtatapos ng meeting, isang video
ni Ka Pecs na kuha sa Binhian ng mga
Magsasaka (BNM) sa South Cotabato
ang napanood ng mga breeder-magsa-
saka. Muling nanariwa ang mga aral ni
Ka Pecs, nagbigay ito ng dagdag lakas
ng loob sa mga breeder-magsasaka
sa pagpapatuloy ng kaniyang nasimu-
lan. Isa sa mahahalagang paalala ni
Ka Pecs, na sa bawat gawain sa
MASIPAG, kinakailangan ang SoM-
CoCo: SENSE OF MISSION – na
ituring na isang misyong magpapalaya
ang prinsipyo at gawain ng MASIPAG
hindi lamang ng mga miyembro nito
kundi maging ng komunidad; COUR-
AGE – na kinakailangang matapang
nating harapin ang mga dambuhalang
korporasyon, mapangikil at mapang-
aliping teknolohiya at mga hamon na
sasagka sa pag-unlad ng maliliit na
mga magsasaka; at COMMITMENT –
upang sa kabila ng mga hamon, buong
pagmamalasakit na gampanan ang mga
tungkulin bilang kasapi ng MASIPAG.
compost, gumamit din siya ng sariling
inobasyon, ang pang-spray mula sa
fermented na bunga ng tibig at molas-
ses. Nakitaan ng magandang resulta
sa dahon ng sibuyas at maging sa
laman nito. Bagama’t nanalasang
muli ang mga uod sa sibuyasan sa
kanilang lugar, masayang siyang-
nagbahagi ng kanilang karanasan,
”Hindi man ako naka-jackpot sa ani ng
sibuyas, hindi naman ako nabaon sa
utang,” ayon kay Tay Carlito.
Sa pagtingin ni Tay Carlito, ang pag-
gamit ng mga magsisibuyas sa komer-
syal na binhi ay isa pa rin sa maram-
ing hamon sa pagsasaka ng sibuyas.
At nakita nya ang pangangailangan
at importansyang mapag-aralan ang
pagpapabuto upang magkaroon ng
sariling binhi ng kanilang pananim.
Sa ganitong positibong pananaw at
karanasan,“Tuloy pa rin ang trial ko,
ang sibuyas ay gagawin kong organ-
iko,” pagtatapos niya.
 Kapit-bisig sa pagbubuo ng isang
Sustainable Surigao del Sur
"W along farmers organization,
pitong trial farms at mahigit
dalawampung local adaptors; ito ang mga
nakamit na tagumpay ng MASIPAG
Mindanao sa masugid nitong implemen-
tasyon ng programa sa probinsya ng
Surigao del Sur sa loob lamang ng siyam
na buwan.”
Ito ang masayang pahayag ni Ms Criselda
G. Galagala, MASIPAG Board Member
nang pangunahan niya ang induction ng
mga opisyales ng Provincial Consultative
Body sa probinsya ng Surigao del Sur
nitong Abril 27-28, 2017.
“Sa loob ng matagal na panahon ng
pananatili ng MASIPAG sa probinsya,
ngayon lamang nito nakamit ang ganitong
antas ng konsolidasyon ng mga miyem-
bro. Sa katunayan, nasasabik kami sa
mga maaari pang makamit ng PCB sa
hinaharap” ani ni Ms Galagala, o mas
kilala sa tawag na Lola Zelda. “Dagda-
gan pa natin ang ating determinasyon na
isulong pa ang implementasyon ng mga
programa ng MASIPAG upang magsilbing
pundasyon ng isang likas-kayang Surigao
del Sur.”
Dinaluhan ng dalawampung lider-magsa-
sakang mula sa walong farmers organiza-
tion buhat sa bayan ng Tago, Marihatag,
Lanuza at lungsod ng Bislig ang nasa-
bing PCB inaguration. Nirerepresenta
I-like ang Facebook page ng MASIPAG, hanapin sa Facebook ang Magsasaka at Siyentipiko para sa Pag-unlad ng Agrikultura
MASIPAG National Secretariat
2611 Ilang-Ilang St
Carbern Subdivision
ni Garyben Villocino
Anos, Los Baños, Laguna
ng mga dumalong lider-magsasaka ang
halos dalawang daang miyembrong 4030 Philippines
nagsasagawa na ng iba’t ibang antas ng Telefax: (63-49) 536-5549
organikong pagsasaka sa kanilang mga E-mail: info@masipag.org
lugar. Gayundin, dumalo sa inagurasyon
Website: www.masipag.org
si Ms Jesusa Navallo, Executive Director
ng Group of Advocates for Sustainable
Agriculture, NGO partner ng MASIPAG MASIPAG Luzon Office
Mindanao na naka-base sa Tandag City. Rajal Centro, Sta.Rosa
Nueva Ecija
“Patunay ang pagkakabuo ng pormasyong
Phone: (63-917) 486-1261
ito sa mahigpit na paghawak sa batayang
prinsipyo ng MASIPAG, ang pagsasaka- E-mail: masluz@masipag.org
pangyarihan ng mga magsasaka o farmer
empowerment na nasa ubod ng lahat ng MASIPAG Visayas Office
mga programa ng Zone 5, San Isidro,Tabuc Suba,
MASIPAG, lalo na sa
Jaro, Iloilo City
organizational devel-
opment” pahayag ni Phone: (033) 329-5152
Aubrey Celeste Ver- E-mail: masvis@masipag.org
zosa, organizational
development officer MASIPAG Mindanao Office
ng MASIPAG. Ayon
428 Durian St, Juna Subdivision
kay Verzosa, ang
aktibo at buhay na Matina, Davao City
dynamismo ng mga Phone: (082) 321-2886
farmers organization Email: mindanao@masipag.org
ang nagbibigay-lakas
sa kilusan para sa
likas-kayang pag-
sasaka. Gayundin,
hinamon niya ang Patnugutan
mga bagong ha- Cristino Panerio
lal na PCB officers
na lalong patibayin
ang determinasyon ng mga miyembro Manunulat
na isagawa ang likas-kayang pagsasaka Mar dela Rosa
at nanawagan sa mga bagong lider na
Joel Bacdayan
gisingin ang kultura ng ‘bayanihan’ na
matagal nang naka-kintal sa kaisipan at Romeo Cordez
gawi ng mga magsasakang Pilipino upang Kervin Bonganciso
mapadali ang kumbersyon tungo sa or- Joel Abrao
ganikong agrikultura sa pamamagitan ng Rowena Buena
sama-samang paggawa.
Garyben Villocino
Nagbalangkas din ang PCB ng interim Lucille Ortiz
six month plan kung saan nakapaloob Eloisa Delos Reyes
dito ang iba’t ibang training sa Diversi- Alfie Pulumbarit
fied and Integrated Farming System, Soil
Fertility at Alternative Pest Management
at Livestock Feed Processing. Natapos Para sa mga katanungan,
ang aktibidad sa pormal na oath taking ng suhestyon o puna, maaaring
mga bagong halal na PCB officers. ipadala ang inyong mensahe sa
advocacy@masipag.org.