Ang sumusunod ay ibat ibang kautusang ipinairal ng Pangkagawaran Blg.

25 para sa pagpapatupad ng
ating pamahalaan tungkol sa pagkasulong ng ating edukasyong bilingwal sa lahat ng kolehiyo at pamantasan.
wika:
Pagkatapos ng Rebolusyon ng Edsa, bumuo muli ang
Nobyembre 1936- Inaprobahan ng Kongreso ang Batas pamahalaang rebolusyonaryo ng Komisyong
Komonwelt Bilang 184 na lumikha ng Surian ng Wikang Konstitusyonal na pinamunuan ni Cecilia Palma. Pinagtibay
Pambansa na naatasang gumawa ng pag-aaral ng mga ng Komisyon ang Konstitusyon at dito nagkaroon muli ng
katutubong wika at pumili ng isa na magiging batayan ng pitak ang tungkol sa Wika:
wikang pambansa.
Artikulo XIV - Wika
Disyembre 30, 1937 - Sa pamamagitan ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 ng Pangulong Quezon, ang Sek. 6 - Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Wikang Pambansa ay ibabatay sa Tagalog. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na Wika sa Pilipinas at sa
Abril 1, 1940 - Ipinalabas ang Kautusang Tagapagpaganap iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng Batas at
na nagtadhana ng paglilimbag ng isang balarila at isang sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso,
diksyunaryo sa Wikang Pambansa. Ipinahayag pa ring dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang
ituturo ang wikang pambansa sa mga paaralan sa buong ibunsad at paspasang itaguyod ang paggamit ng Pilipinas
Pilipinas na nagsimula noong Hunyo 19, 1940. bilang midyum na opisyal na Komunikasyon at bilang wika
ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.
Hunyo 7, 1940 - Pinagtibay ng Batas-Komonwelt Blg. 570
na nagtadhana na simula sa Hulyo 4, 1946. Ang Wikang Sek. 7 -Ukol sa mga layunin ng Komunikasyon at
Pambansa ay isa sa mga opisyal na wika ng bansa. pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino
at , hanggat walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga
Marso 26, 1954 - Nagpalabas ng isang kautusan ang wikang panrelihiyon ay pantulong ng mga wikang opisyal
Pangulong Ramon Magsaysay sa taunang pagdiriwang ng sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong sa mga wikang
Linggo ng Wikang Pambansa mula sa Marso 29 - Abril 4. panturo roon. Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal ang
Subalit ang petsa ng pagdiriwang ay inilipat sa Agosto 13- Kastila ng Arabic.
19 tuwing taon.
Sek. 8 - Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
Agosto 12, 1959- Tinawag na Pilipino ang Wikang Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
Pambansa ng lagdaan ni Kalihim Jose Romero ng wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.
Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Blg 7. Ayon sa
kautusang ito, kaylaman at tutukuyin ang pambansang wika Sek. 9 - Dapat magtatag ag Kongreso ng isang Komisyon
ay Pilipino ang gagamitin. ng Wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng ibat
ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-
Oktubre 24,1967- Nilagdaan ni Pangulong Marcos ang uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at
isang kautusang nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad,
mga tanggapan ng pamahalaan ay panganlan sa Pilipino. pagpapalaganap at pagpapanitili.

Marso, 1968 - Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap, Agosto 25, 1988 - Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg.
Rafael Salas, ang isang kautusan na ang lahat ng pamuhatan 335 ay ipinalabas at nilagdaan ni Pangulong Corazon
ng liham ng mga kagawaran, tanggapan at mga sangay nito Aquino na nagtatadhana ng paglikha ng Komisyong
ay maisulat sa Pilipino. Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-aaral ng Filipino.
Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino bilang
Agosto 7, 1973- Nilikha ng Pambansang Lupon ng midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga piling
Edukasyon ang resolusyong nagsasaad na gagamiting asignatura.
midyum ng pagtuturo mula sa antas elementarya hanggang
tersyarya sa lahat ng paaralang pambayan o pribado at Kasaysayan
pasisimula sa taong panuruan 1974--75.
Mga Probisyong Pangwika sa Saligang-Batas
Hunyo 19, 1974 - Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ng
Kagawaran ng Edukasyon at Kultura ang Kautusang
Saligang-Batas ng Biyak-na-Bato (1896) – Ang Wikang ay nanahanan sa gusali ng Edukasyon sa Arroceros.
Tagalog ang magiging opisyal na wika ng Pilipinas. Tumagal ito roon ng 34 na taon. Noong 1984, nang
buwagin ang nasabing gusali at nalipat ang noo’y Ministri
Saligang-Batas ng 1935 – Ang Kongreso ay gagawa ng (ngayo’y Kagawaran) ng Edukasyon, Kultura at Isports sa
mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng Palacio del Gobernador, lumipat ang SWP sa ikatlo at
isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na ikaapat na palapag ng Gusaling LDCI sa kanto ng EDSA at
katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang East Avenue, Lungsod Quezon.
batas, ang Ingles at Kastila ay patuloy ng gagamiting mga
wikang opisyal. Noong Enero taong 1987, batay sa nilagdaang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 117 ng Pangulong Corazon C.
Saligang-Batas ng 1973 – Ang Batasang Pambansa ay Aquino, ang SWP ay pinalitan ng Linangan ng mga Wika
dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa paglinang at ng Pilipinas na pagkaraan ay binuwag naman nang buuin
pormal na adopsyon ng isang panlahat na wikang pambansa ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas noong 1987. Petsa
na tatawaging Filipino Agosto 14, 1991 nang likhain sa bisa ng Batas Republika
Blg. 7104 ang Komisyon sa Wikang Filipino. May atas ang
Saligang-Batas ng 1987 – Ang Wikang Pambansa ng Komisyon na magsagawa, mag-ugnay at magtaguyod ng
Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito’y dapat mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga wika ng
ng Pilipinas at sa iba pang mga wika. Pilipinas.

Ang pagpapabilis ng pagsasakatuparan ng atas ay isinagawa

Ang Kasaysayan ng Komisyon sa Wikang Filipino sa pamamagitan ng pagbabalangkas ng mga patakaran, mga
plano at mga programa ng iniuugnay sa iba’t ibang
Itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa (SWP) alinsunod tanggapang pampamahalaan at maging pribado man (RA
sa Batas Komonwelt Blg. 184 na nilagdaan ng Pangulo ng 7104, Sek. 14-g).
Komonwelt, si Manuel L. Quezon noong Nobyembre 13,
1936. Ang pangunahing layunin ng Surian ay piliin ang Sa kasalukuyan, ang komisyon sa Wikang Filipino ay nasa
katutubong wika na gagamiting batayan ng pagpapalaganap ilalim ng Tanggapan ng Pangulo ng Pilipinas at nakabahay
at pagpapatibay ng wikang pambansa ng Pilipinas. sa ikalawang palapag (second floor) ng Gusaling Watson,
1610 J.P. Laurel Street, San Miguel, Maynila.
Ang batas ay pag-alinsunod sa Konstitusyon ng 1935 na
nagtatadhanang “ang Kongreso ay gagawa ng hakbang
upang linangin at palaganapin ang wikang pambansa sa Mga Naging Direktor/Tagapangulo Surian ng Wikang
isang wikang katutubo.” Pambansa, Linangan ng mga Wika sa Pilipinas at
Komisyon sa Wikang Filipino
Noong Enero 13, 1937, hinirang ng Pangulo ang mga
kagawad ng SWP. Si Jaime C. de Veyra ang naging unang RICARDO MA. DURAN NOLASCO(2006-
direktor. Ang naging unang tahanan ng Surian ay ang isang Kasalukuyan).
maliit na silid sa Department of Public Information.
Pagkaraan, nagpalipat-lipat ito: napatira sa Silid Blg. 326 ng Guro, iskolar at linggwista. Nakatuon sa ang komitment sa
Kongreso, nagkaroon ng silid sa Malacañang, nalipat sa multilinggwal na adhikain. Ang katwiran nito ay ibinatay sa
Philippine Columbian, at noong 1940, napunta sa gusali ng pagiging multilinggwal at pagiging multikultural ng mga
UP Alumni sa Padre Faura. Noong 1942, napunta naman ito Pilipino. Ang kasalukuyang administrasyon ng KWF ay
sa Philippine Normal School (naging College at ngayo’y naniniwala sa napakalaking bentahe ng pagkakaroon ng
University) bago napalipat sa “radio room” ng Mataas na Pilipinas ng mahigit na 170ng wika sa halip na isang
Paaralang Mapa noong 1946. Nagbalik ito sa Malacañang disbentahe. Ang natural na kundisyon ng karaniwang
noong 1947 bago napunta sa Philippine School at Arts and Pilipino at ng karaniwang mamamayan sa daigdig ay hindi
Trade. Nagkaroon din ito ng opisina sa isang “Japanese lang iisa ang alam na wika. Kinikilala ng KWF ang
Temple” sa kalye Lipa, Maynila. kahalagahan ng mga wikang ginagamit ng mga Pilipino –
ang katutubong wika para sa literasiya at edukasyon ng mga
Nang itadhana ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 94 at mamamayan, etnikong pangangailangan at pang-araw-araw
ang Batas ng Pagbabagong Tatag ng 1947, inilipat ang na gamit; ang wikang pambansa para sa pambansang
pangangasiwa ng SWP sa Kagawaran ng Pagtuturo, at ito kamalayan, pagkakaunawaan, pakikipag-ugnayan at
pagkakakilanlan; at ang mga wikang pang-ibayong dagat na korespondensya opisyal sa buong bansa. Binalikat ang
tutugon sa pangangailangan ng wika ng malawak na pagsasalin at pananaliksik. Bunga nito ang paggamit ng
komunikasyon (language of wider communication) at wika wikang pambansa sa mga diploma, pasaporte, atb.
ng ugnayang pang-internasyonal. Nailathala angEnglish-Tagalog Dictionary na sinimulan sa
panahon ng panunungkulan ni Cirio H. Panganiban, at
Kaugnay ng bagong bisyon ng KWF, nagkaroon ito ng mga sinimulan ang talasalitaan ng walong pangunahing wika sa
bagong programa at proyekto, tulad ng mga sumusunod: Pilipinas. Noong 1959, ang Wikang Pambansa na batay sa
pinalalakas nito ang mga programa sa leksikograpiya; Tagalog ay tinawag na Pilipino.
programa sa balarila ng Pilipinas; programa sa ponolohiya,
ponetika at ortograpiya; pambansang programa sa
pagsasalin; proyekto sa sa pagmamapa ng mga wika sa CECILIO LOPEZ (1954-1955)
Pilipinas; proyekto sa bibliograpiya ng mga wika sa
Pilipinas; programa para sa endangered languages; corpus Iskolar at linggwista. Binigyang-diin ang linggwistika at
ng mga wika sa Pilipinas. Sinisikap ng KWF na itayo ang pinasigla ang makabagong linggwistikong pag-aaral sa
Library at Archives of Philippine languages; napataas ang wikang pambansa at iba pang mga katutubong wika sa
kantidad at kalidad ng mga publikasyon; nagdadaos ng mga Pilipinas.
seminar, workshop, lektyur, at iba pang aktibidad na pang-
edukasyon; pinapaganda ang website; nagkakaloob ng mga
research grants o tinutulungan ang mga stakeholder na CIRIO H. PANGANIBAN (1948-1954)
makakuha ng mga research grants; nagtatayo ng mga
language councils sa mga rehiyon; pinalalakas ang mga Manunulat, makata, mandudula, abogado. lpinagpatuloy
kakayahang pang-IT at pampananaliksik, at higit sa lahat ang diksyunaryong pinasimulan ng kanyang sinundan.
sinisikap na magkaroon ng sarili tahanan at gusali ng wika. Pinasimulan ang paghahanda ng mga ispesyalisadong
talasalitaan, tulad ng Legal Terms, Arithmetical and
GeometrIcal Terms at iba pa. Binuong muli ang Lupong
NITA P. BUENAOBRA (1999-2006) Sanggunian ng SWP.

Guro at manunulat. Binigyang tuon ang pagpapatibay sa

mga proyekto ng mga Panrehiyong Sentro sa Wikang
Filipino (PSWF) sa bawat etnolinggwistikong rehiyon na
nakabase sa isang pang-estadong unibersidad o
kolehiyo. Binigyang pagpapahalaga at pansin ang mga
rehiyunal na wika sa pamamagitan ng paghanda/pagbuo ng
mga diksyunaryong traylinggwal.
JULIAN CRUZ BALMACEDA (1947-1948)
Mandudula, makata, nobelista. Nakapagpalimbag ng mga
panayam at inumpisahan ang paggawa ng Diksiyunaryong
Tagalog.

PONCIANO B.P. PINEDA (1970-1999). LOPE K. SANTOS (1941-1946)

Manunulat, guro, linggwista at abogada. Tatlong
rebolusyonaryong pagbabago ang ibinunsod ng SWP sa
kanyang pangunguna: ang Edukasyong Bilinggwal noong
1974, ang wikang Filipino na ang nucleus ay Pilipino (na
unang inlunsad noong 1983 at naging batayan ng
probisyong pangwika ng Konstitusyon ng 1986) at ang
Alpabetong Filipino na pinagtibay noong 1987. Itinatag ang
12 Panrehiyong Sentro ng Wikang Filipino sa buong
kapuluan.
Makata, mandudula, nobelista, lider manggagawa at
pulitiko. Pinasigla ang pagsusulat sa wikang
pambansa. Nagdaos ng mga seminar at pasanayan sa
paggamit ng wikang pambansa sa UP, PNU at iba pa. Ang
mga dokumento at palatastasan ng pamahalaan ay isinalin at
ang opisyal na Gazatte ay inilathala sa wikang pambansa.
JAIME C. DE VEYRA (1937-1941)

Unang direktor at "tagapagtatag ng wikang pambansa." Sa

JOSE VILLA PANGANIBAN (1955-1970) (1946-1947) panahon ng kanyang panunungkulan, pinag-aralan ang mga
wika sa PIlipinas upang piliin ang isa sa mga ito na
Makata, lexicographer at linggwista. Pinagtuunan ng pansin magiging batayan ng wikang pambansa. Napili ang Tagalog
ang pagpapaunlad ng wika. Nagdaos ng mga pasanayan sa
at naghanda ng gramatika at bokabularyo ng nasabing wika pambansa. Matapos ang seryengmga simposyum at
na inilathala noong 1940. sangguniang pulong na dinaluhan ng mga
linggwista, edukador, guro, manunulat at iskolar ng wika,
nabuo ang sumusunodna Alpabetong Filipino, na may 28
Ebolusyon ng Wikang Pambansa letra:
a b c d e f g h i j k I m n ñ ng o p q r s t u v w
Disyembre 30, 1937, iprinoklama ng Pangulong Quezon na x y z
ang wikang Tagalog ang magiging batayan ng Wikang Noong 2001, muling nagkaroon ng rebisyon sa alpabetong
Pambansa. Magkakabisa ang proklamasyong ito dalawang Filipino upang tugunan ang patuloy na development at/o
taon matapos itong mapagtibay. istandardisasyon ng sistema ng pagsulat sa
Filipino. Itinaguyod ng rebisyong ito ang leksikal na
Noong 1940, ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang pagpapayaman ng Filipino sa pamamagitan ng pagluluwag
pambansa sa lahat ng pampubliko at pribadong paaralan sa sa panghihiram ng salita at pagsasalin, karamihan mula sa
buong bansa. Ingles at Kastila, gamit ang walong karagdagang letra ng
alpabeto, ang mga letrang c, f, j, ñ, q, v, x, z. Sa rebisyong
Simula Hunyo 4, 1946, nagkabisa ang Batas Komonwelt ito, sinasabi na pinaluwag ang paggamit ng walong dagdag
Blg. 570 na nagproklama na ang Wikang Pambansa na na letra. Ipinagagamit ang mga ito sa ispeling ng lahat ng
tatawaging Wikang Pambansang Pilipino ay isa nang hiram na salita anuman ang barayti nito kasama ang hindi
wikang opisyal. pormal at hindi teknikal na barayti, o iyong tinatawag na
karaniwang salita.
Noong 1959 ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Gayunpaman, nagkaroon ng maraming negatibong reaksyon
Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran blg. 7 na at feedback mula sa mga guro, estudyante, magulang at iba
nagsasaad na ang Wikang Pambansa ay tatawagin pang tagagamit ng wika sa 2001 rebisyon sa
nang Pilipino upnag mailagan na ang mahabang ispeling. Kaugnay nito, noong Oktubre 9, 2006 ang
katawagang “Wikang pambansang Pilipino” o “Wikang Kagawaran ng Edukasyon sa kahilingan ng KWF ay
Pambansa Batay sa Tagalog”. nagpalabas ng isang memorandum na pansamantalang
nagpapatigil sa implementasyon ng “2001 Revisyon ng
Ngayon, Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, Alfabeto at patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino”.
alinsunod sa Konstitusyon ng 1987 na nagtatadhanang "ang Noong Agosto, 2007, inilabas ng KWF ang borador ng
wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino." Ito ay hindi Ortograpiya ng Wikang Pambansa na binuo ng KWF sa
pinaghalu-halong sangkap mula sa iba't ibang katutubong pamamagitan ng serye ng mga konsultasyon sa mga guro,
wika; bagkus, ito'y may nukleyus, ang Pilipino o Tagalog. dalubhasa sa wika, superbisor sa Filipino at sa mga
larangang ito sa buong bansa noong 2007 hanggang
2007. ang pinal na bersyon ng patnubay ay ipalalabas ng
Ebolusyon ng Alpabetong Filipino KWF bago matapos ang 2007.

Nang dumating ang mga Kastila noong Dantaon 16, may
sarili nang palatitikan ang ating mga ninuno, ang Alibata o
Baybayin, na binubuo ng 14 katinig at 3 patinig.
Pinalitan ito ng mga Kastila ng alpabetong Romano.
Noong 1940, sa kanyang Balarila ng Wlkang
Pumbansa, binuo ni Lope K. Santos ang Abakada, na may
20 titik:
a b k d e g h i I m n ng o p r s t u w y
Noong Oktubre 4,1971, pinagtibay ng Sanggunian ng SWP
ang pinayamang alpabeto, na binubuo ng 31 letra:
a b c ch d e f g h i j k 1 11 m n ñ ng o p q r rr s
tuvwxvz
Kaugnay ng pagbago ng Konstitusyon, muling nireporma
ng SWP ang alpabetong Filipino at mga tuntunin ng
palabaybayang Filipino. Ito ay bilang pagtugon sa mabilis
na pagbabago, pag-unlad at paglaganap ng wikang
KASAYSAYAN NG WIKANG FILIPINO
ni Joel Costa Malabanan
I.ANG EBOLUSYON NG WIKANG FILIPINO
Kung papaanong ang text message ay naipapadala mula sa
isang cellphone tungo sa isa pa ay misteryong sinasagot ng
agham. Subalit sa pasalitang pakikipagtalasasan, ang wika
ang tagapagdala ng ideya tungo sa mabisang pakikipag-
ugnayan. Kung kaya, ang pagkakaroon ng isang
pambansang wika ay tulay upang ang isang bansa ay
magkaisa at makamit ang minimithing kaunlaran.
Ayon kay Dr. Aurora Batnag ( Kabayan, 2001) sapagkat
ang Pilipinas ay multilinggwal at multicultural, nabubuklod
ang ating mga watak-watak na isla ng iisang mithiin na Cecilio Lopez Tagalog Kagawad
ipinapahayag hindi lamang sa maraming tinig ng iba’t-
ibang rehiyon kundi gayon din sa isahang midyum na Hadji Buto Moro Kagawad
Wikang Filipino. Samakatuwid hindi matutumbasan ang
papel ng wika sa pagtatangkang baguhin ang kalagayan ng Isidro Abad Bisaya-Cebu Kagawad
lipunan ng isang bansa.
Zoilo Hilario Kapampangan Kagawad
Ang Baybayin na tinatawag ring Alibata ay malaon nang
ginagamit ng ating mga ninuno bago pa man dumating ang Jose Zulueta Panggasinense Kagawad
mga Kastila. Ayon kay Jose Villa Panganiban (1994) ang
alibata ay malaganap na ginagamit noong 1300 sa mga pulo
ng Luzon at Kabisayaan samantalang Sanskrito ang Ang mga nabanggit na kasapi ng Surian ng Wikang
ginagamit sa Mindanao Pambansa ang nagsagawa ng pag-aaral upang makapili ng
at Sulu. Ang mga epiko ng mga Bisaya, Tagalog, Iluko, wikang magiging batayan ng Wikang Pambansa.
Ipugaw at Bikol ay nasusulat sa alibata; samantalang ang Napagkasunduan nila na piliin ang Tagalog sapagkat;
mga epiko ng Magindanaw ay nasusulat sa Sanskrito.
Lumilitaw na bagamat hindi pa matatawag na bansa ang 1. ito ang gamit na wika sa Maynila na siyang sentro ng
ating mga lupain noong mga panahong iyon malinaw na pamahalaan at kalakalan;
may pundasyon ng panitikan at kulturang umiiral na
ginagabayan ng mga wika ng bawat pangkat-etniko. 2. nagtataglay ang tagalog ng pinakamayamang talasalitaan
at panitikan;
Sa artikulo ni Senador Blas Ople na lumabas sa pahayagang
Kabayan noong Ika-17 ng Agosto, 2001 ipinahayag niya na 3. madali itong mapag-aralan at maintindihan
ang ebolusyon ng pambansang wika ay isa sa mga
matatagumpay na kabanata sa kasaysayan ng bansa mula 4. pinakamalaganap itong ginagamit sa kapuluan
nang ito ay ipanganak bilang kauna-unahang republikang
konstitusyunal noong 1898. Ayon kay Dr. Pamela Constantino sa artikulo niyang
Tagalog Pilipino / Filipino: Do they Differ sa bisa ng
Idinagdag naman ni Dr. Batnag sa kanyang artikulong may Executive Order No 134 na nilagdaan ni Pangulong Quezon
pamagat na “Wikang Filipino: Kasangkapan sa noong Ika-30 ng Disyembre, 1937 ay kinilala ang Tagalog
Pagpapahayag ng Ideolohiyang Filipino” na nalathala rin sa bilang basehan ng pagbubuo ng Wikang Pambansa.
nabanggit na pahayagan na mahigit isang daang taon na ang Idinagdag niya na Starting in 1940, the Tagalog- based
nakalilipas, sariling wika --- ang Tagalog, at di ang wika ng national language was taught in all public and private
mga dayuhan ---- ang ibinabandilang tagapagpahayag ng schools. The language Pilipino was the Filipino National
mga mithiin ng Himagsikang Pilipino at naging opisyal na Language (in 1943) that was based on Tagalog beginning in
wika ng bagong tatag na Konstitusyon ng Malolos. 1959 when Department order No. 7 was passed by then
Secretary Jose Romero of the Department of Education. The
Noong Ika-13 ng Setyembre, 1936 nang sa bisa ng same name (Pilipino) was also used for the official
Commonwealth Act No. 184 ay naitatag ang Surian ng language, the language for teaching and subject national
Wikang Pambansa. language starting 1959. This stopped only when Filipino
was approved as the national language. Filipino was the
Naging kinatawaan ng Surian sina: name used to call the national language in 1987
Constitution.
Jaime C. de Veyra Bisaya-Samar-Leyte Tagapangulo
Ngunit ano ba ang pagkakaiba ng Pilipino sa Filipino?
Lope K. Santos Tagalog Kagawad Ayon pa kay Constantino: It was apparent that Pilipino was
also Tagalog in concept and structure and there was no
Santiago Fonacier Ilokano Kagawad Pilipino language before 1959. Also, there was no Filipino
language before 1973. Pilipino is different from Filipino
Casimiro Perfecto Bicolano Kagawad even though both became national languages because these
are different concepts --- one was based on only one
Felix B. Salas Hiligaynon Kagawad language and the other on many languages in the
Philippines, including English and Spanish. Samakatuwid,
teknikalidad sa Saligang Batas ang naghihiwalay sa Pilipino oil deregulation, IMF-Worldbank, CNN, Coke, Mc
at Filipino bukod pa sa ang Pilipino ay wikang nakabatay Donald’s, import liberalization at iba pa.
lamang sa Tagalog bilang Pambansang Wika samantalang
ang Filipino ay ang kabuuang bunga ng ebolusyon ng Idinagdag pa niya mula pa sa pagpapalit ng siglo ay
wikang Pilipino kasama ang pagbabago dulot ng ginagamit na ang at pangunahing midyum na ng edukasyon
impluwensiya ng wikang Kastila at Ingles. at opisyal na komunikasyon ang Ingles. Kung kaya ano pa
nga ba ang bago sa isyu ng globalisasyon at Wikang
Ayon naman sa aklat na Bakit Baliktad Magbasa ng Libro Filipino?
ang mga Pilipino? (2000, Bob Ong ) hanggang ngayon ay
mahirap pa ring resolbahin ang isyu sa Wikang Pambansa Bakit muling tinututulan ang deklarasyon ni Pangulong
dahil iba-iba pa rin ang sinasabi sa mga dyaryo, magazine at Gloria Macapagal Arroyo na paigtingin ang pag-aaral ng
libro ukol dito. Idinagdag pa sa aklat na si dating Governor English sa paaralan na nakasaad sa E.O 210? Ayon sa
Osmeña ay nagpahayag na hindi patas kung pipiliting mag- Samahan ng mga Kolehiyo at Unibersidad sa Filipino
Tagalog ang mga hindi-Katagalugan. Pero ipinaliwanag din (SANGFIL) sa artikulong nalathala sa pahayagang Kabayan
sa aklat na: sa dating ginawang survey sa Ateneo de Manila noong Pebrero 12, 2003, ang hakbang na ito ng pangulo ay
University, 98% na ng mga Pilipino ang kayang umintindi sumasalungat sa mga siyentipiko at makabagong prinsipyo
ng Tagalog, samantalang 51% lang ang nakakaintindi ng sa edukasyon partikular ang katotohanang mas mabilis
English. Patunay lamang na malaganap na ang paggamit ng matuto mga bata sa ikalawang wika kapag literado na sila sa
Filipino sa kasalukuyan sa ating bansa. sariling wika. Naniniwala ang SANGFIL na hindi
makatutulong na hindi dapat sisihin sa Wikang Filipino ang
Batay na rin sa Saligang Batas noong 1987, binago ng paghina ng kakayahan ng mga mag-aaral sa English.
Surian ng Wikang Pambansa na kilala ngayon bilang
Komisyon ng Wikang Pambansa ang ang pagbabaybay ng Sa pahayagan ding Kabayan noong Pebrero 14, 2003 ay
mga pantig sa Wikang Filipino halaw sa alfabetong English. nagpalabas ng manipesto ang Sentro sa kahusayan sa
Nagkaroon din ng mga pagtatalo ukol dito subalit sa Filipino, Komisyon ng Lalong Mataas na Edukasyon ng
kasalukuyan ang Modernong Alfabetong Filipino ay DLSU na nagsaaad na ang English ay hindi solusyon sa
binubuo 28 letra kasama ang Ñ na hango sa Kastila at ang problema ng edukasyon sa Pilipinas. Nakasaad sa
Ng na hago sa sinaunang Baybayin (Alibata). manipesto na matagal nang panahong ginagamit ang
English bilang pangunahing wikang panturo ngunit
Noong taong 2001 ay nagpalabas ang Komisyon ng Wikang hanggang sa kasalukuyan ay nananatili pa rin ang problema
Filipino ng pamantayan sa wastong paggamit ng mga hiram ng bansa sa ekonomiya at edukasyon. Dapat nating
na titik at pagsasalin ng mga salita mula sa ibang dayuhang alalahanin na ang sagot sa mga ganitong problema ay
wika. Subalit taong 2007 nang muling ipahinto ng bagong nakasalalay sa pagpapatibay ng karunungan ng mamamayan
pamuuan ng KWF, ang pagpapalaganap ng mga at ito ay makakamit sa wikang Filipino. Ang ganitong ideya
pamantayang ito sapagakat maging ang mga dalubwika sa ay pinatutunayan ng mga lokal at internasyunal ng mga
iba’t-ibang pamantasan ay nagtatalo pa ukol dito. riserts (pananaliksik) na mas mabilis ang pagkatuto ng mga
bata kapag sa sariling wika nag-aral at ng mga bansang
umuunlad na gamit ang sariling wika sa pagsasalin ng
kaalaman.
II. ANG WIKANG FILIPINO AT ANG ISYU NG
GLOBALISASYON Nabanggit din sa manipesto na posibleng ang pahayag ni
GMA ay pagtalikod sa responsibilidad ng pamahalaan na
Ayon kay Dr. Pamela Constantino (Kabayan, Marso 14, bigyan ng pagkakataon ang mamamayan na paunlarin ang
2003) sa artikulo niyang may pamagat na “Folklore at buhay sa sariling bayan bagkos ay pinapag-aral tayo ng
Wika” hindi na bago ang globalisasyon sapagkat matagal na Wikang English upang ipagtabuyan tayo sa ibang bansa. Isa
tayong nasa ilalim ng globalisasyon sa anyo ng itong nakalulungkot na senaryo na habang tayo ang
kolonisasyon, migrasyon at ekonomikong globalismo. tambakan ng produkto ng iba’t-ibang mga bansa, ang atin
Napailalaim na tayo sa mga makapangyarihang bansa mula naming inieeksport sa kanila ay mga OFW’s upang
pa noong ika-16 na siglo hanggang sa kasalukuyan. Ang maiangat ang ekonomiya ng ating bansa.
ating mga kababayan ay nasa iba’t-ibang panig na ng
mundo at marami nang korporasyong multinasyonal ang Ganun pa man, upang makalangoy sa dikta ng globalisayon,
matagal nang nagpapatakbo ng negosyo sa ating bansa. hindi rin naman dapat ipagwalang bahala ang pag-aaral ng
Hindi na rin bago sa atin ang mga terminong privatization, English bilang universal na wika. Ayon kay Satoko Iwasaki,
isang guro sa Tokyo, Japan, batay sa istatistiks noong 1996,ng mga Hapon dahil sa kanyang sinulat) at ang kasamang si
ang wikang Chinese ay ginagamit ng 999 milyong tao, 487 Jose Sevilla ang bumuo noong 1940 ng SALITIKAN NG
milyon ang gumagamit ng English, 457 milyon ang WIKANG PAMBANSA. Noong 1972 ang iskultor na si
gumagamit ng Hindu, 401 milyon ang nagsasalita ng Guillermo Tolentino ay naglimbag ng kanyang akalta na
Spanish at 280 milyon naman ang gumagamit ng wikang Baybayin, a Syllabary. Noon namang 1978, si Ricardo
Russian. Patunay ito nang paglaganap ng English. Mendoza sa kanyang aklat na Pinadaling Pag-aaral ng
Katutubong Abakadang Pilipino ay nagpaliwanag na dapat
Subalit, malinaw na dapat itanim sa isipan ng mga mag- isama sa kurikulum ng edukasyon ng Pilipinas ang pag-
aaral na ang pag-aaral ng English ay bahagi ng pagtatangka aaral ng alibata upang ang kasalukuyang Filipino ay
nating matuto sa larangan ng teknolohiya at hindi kailan malinawan hinggil sa kanyang pagkatao.
man bilang bahagi ng pagpapailalaim sa imperyalismong
US. Ayon kay Paolo Freire sa aklat niyang A Pedagogy for Idinagdag pa ni de leon na sa isang artikulong Bathala and
Liberation (1987), because of the political problem of our Baybayin na kasama sa publikasyon ng Union
power, you need to learn how to command the dominant Espiritista Cristiana de Filipinas, Inc, binigyang linaw ni
language, in order for you to survive in the struggle to Guillermo Tolentino ang bawat karakter sa alibata.
transform the society. Kung kaya ang pagbabago ng lipunan Sinimulan niya ang paliwanag sa salitang BATHALA kung
tungo sa pag-unlad ng mamamayan ay nangangailangan ng saan ang BA, isinusulat na ay simbolo kasarian ng babae,
pag-aaral ng English sa antas na ang bansa ay makakasabay kung kaya ang unang pantig sa salitang BABAE. Ang LA
sa daloy ng mundo nang hindi nalilimot ang sariling kultura ay sagisag naman kasarian ng lalake habang ang TA ay
at pagkatao. mula sa hitsura ng sinaunang martilyo na gamit sa
paghampas o pagdurog na bato. Ilan pa sa paglalarawan ni
Guillermo ang sumusunod:

III. WIKANG FILIPINO MULA ALIBATA HANGGANG MA -isang sinaunang pana na tanging ang malakas lamang
TEXT MESSAGING ang nakagagamit

Batay sa teorya ni Aram Noam Chomsky (1928), lahat ng
tao ay may Language Acquisition Device (LAD. Idinagdag
niya na everyone is born with some sort of universal
grammar in their brains------basic rules which are similar
across all languages. Ang sinaunang balarila na nakabatay
sa Baybayin ay may pamantayan ding sinusunod. Iyon nga
lamang, hindi ito lumaganap dahil sa kolonisasyon ng
Kastila sa ating bansa. Kung kaya’t kung pagtatangkaang
muling pag-aralan nag Baybayin sa kasalukuyan, ang iniisip
ng marami na mahirap itong maunawaan ay isang
kasinungalingan. Kahit ang mga pre-schoolers sa
kasalukuyan ay matututo nito kung agad tuturuan. Kung
kaya, ang pagkatuto ng wikang Filipino gamit ang alibata
ay isang ambisyong sa tingin ng iba ay hindi praktikal
subalit posible. Sapagkat hindi ba magiging lubos ang
pagkakaroon natin ng sariling pagkakakilanlan sa wika
kung muli nating bubuhayin ang alibata? Sapagkat kahit si
Rizal sa El Filibusterismo ay ginamit si Simoun na
nagpahayag ng mensaheng:
Anong lahi kayo sa kinabukasan? Isang bayang walang
kaluluwa, isang bayang walang kalayaan na lahat nang
bagay ay hiram ultimong ang kasalanan at kabiguan?
Marami na ang pagtatangka na buhayin ang alibata. Ayon may web site na nagpapaliwanag sa epektibong paggamit
kay Bayani Mendoza De Leon, ang makabayang si Aurelio ng alibata.
Alvero na kilala rin sa tawag na Magtanggol Asa (pinatay si
KA -dalawang linya na itinaling bilang isa,basehan ng
salitang kasama, kaugnay, kakabit, kabiyak at katipunan
WA - represents the turning back of the end of the thread
from a spool. It describes nihilistic impulse to turn against
oneself to yield to the dark forces of destruction, to deny
life and existence. Hence it is found in such words as
WAKAS, WALA, WASAK and WATAK
NGA - nagpapakita ng ingay ng hayop tulad ng baka at
kalabaw na nag-iingay nang UNGA
DA - nagpapakita ng dalawang linya, tuwid o nakaliko na
repleksyon ng dinaanan ng tao o hayop. Kung kaya ang
salitang DAAN ay nagpapakita ng direksyon tulad ng
DOON, DITO, DIYAN at DULO.
Gaano man katumpak o kalihis ang paliwanag ni Guillermo
Tolentino tungkol sa alibata ay hindi maitatatwang tiyak na
may pinagmulan ang bawat naimbentong titik ng ating mna
ninuno. Higit pa sana itong napagyaman at napaunlad kung
marami ang nagsikap at nagtangkang paunlarin ito. Ganun
pa man ay hindi pa huli ang lahat. may mga guro pa rin na
nagsisikap na ituro ito sa paaralan at maging sa internet ay
Hinggil naman sa text messaging, may malaking kailangan lamang ay ating pahalagahan ang paggamit nito
pagkakatulad ang proseso ng paggamit nng salita sa at huwag isipin ang depinisyon ng praktikalidad na
cellphone at ang pagbabaybay gamit aang alibata. Sa nakabatay sa dikta ng dayuhan sa ating ekonomiya at
cellphone ang pagpapantig at pagpapaikli ng salita ay tulad kultura. Kung patuloy na payayabungin ang Wikang
rin sa prinsipyo ng pagpapantig gamit ang Baybayin. Filipino at gagamitin ang Baybayin, ang susunod na
Halimbawa, kung itatayp sa cellphone ang pangungusap na henerasyon ang makikinabang sa pagpupunyaging maaaring
PUPUNTA AKO SA BAHAY, tiyak na ganito ito paiikliin pasimulan natin ngayon sa kasalukuyan.
sa PPUNTA AKO S BHY. Malinaw na ang texting at ang
paggamit ng alibata ay parehong nakabatay sa konsepto ng
pagpapantig. Magiging kumplikado ang lahat kung taglish
ang pagtetext, halimabawa, PPUNTA ME SA HAWS
katumbas ng naunang halimbawa.

Hiwalay sa paksa ng Baybyin, nababahala ang mga

lingguwista sa tinatawag nilang pagkawasak ng balarila sa
wikang English man o sa Filipino. Kung tutuusin ay wala
namang problema dito kung nagkakaunawaan naman ang
dalawang nagpapalitan ng text messages ngunit lumilitaw
ang problema sa mga estudyante kapag sila ay naatasang
gumawa ng sulating pagsasanay sa Filipino. Ang panghalip
na niya ay nagiging nya at ang siya ay nagiging sya. Mas
malala pa ang pagkasira ng konsepto ng pamanahunan ng
pandiwa at ang maling paggamit ng pang-ugnay na nang na
bunga na rin ng pagkasanay ng mga mag-aaral sa
pagpapaikli ng mensahe sa cellphone. Kung kaya ang
panukala sa ganitong sitwasyon ay mahigpit na
pagwaswasto ng mga guro sa mga munti mang pagkakamali
ng mga mag-aaral sa pagsulat nila ng mga pormal na
komposisyon upang matiyak na ang mga batas sa balarila
ay naipatutupad. Sa ganitong paraan ay mapipigil ang
pagkasira ng mga panuntunan sa wika.

Kung talagang susuriin ay hindi naman talaga bago ang

texting ayon kay Dr. Isagani Cruz. Sa kanayang artikulong
may pamagat na ANG TXTNG BLNG TXTO na lumabas
sa MALAY XVII (1) noong Agosto 2002, ipinaliwanag
niya na ang proseso ng texting ay walang ipinagkaiba sa
speedwriting noon pa mang unang panahon sa England.
Ang nabago lang ay ang teknolohiya ng paggamit ng
speedwriting sa cellphone. Binigyang diin din ni Dr. Cruz
na maging sa Baybayin o Alibata ay may istruktura ng
texting lalo pa sa Bisayang alibatang pagbabaybay ng mga
pagbating maayong aga, maayong buntag, maupay na aga,
daghang salamat na higit na mauunawaan pag binisita ang
web site ng (alibataatpandesal.com).

Anupa’t ang ebolusyon ng wikang Filipino mula sa alibata

patungong text messaging ay sadyang malinaw na
masasalamin kung pagtutuunan ng pansin. Kung kaya, kung
patuloy na payayabungin ang paggamit ng alibata, hindi
kataka-takang balang araw ay magkaroon na ng espesyal na
cellphone na ang keypad ay may alibata o kaya naman ay
computer na may lengguwaheng gumgamit ng alibata. Ang