2. 2. • Ang pambubulas o bullying ay isang sinasadya at madalas na malisyosong pagtatangka ng isang tao o pangkat na saktan ang katawan o isipan ng isa o mahigit pang biktima sa paaralan. 3. 3. • Ito ay nagaganap dahil sa hindi pantay na kapangyarihan o lakas sa pagitan ng mga tao. 4. 4. • Nakalulungkot na ang lugar na dating sagrado dahil dito dumadaloy ang karunungan at katuwiran ay nababahiran na ng karahasan. 5. 5. • Ang mga batang nambubulas ay ginagamit ang kaniyang kapangyarihan, na nakahihigit sa kaniyang binubulas – pisikal na lakas, pagkakaroon ng kaalaman sa mga nakahihiyang impormasyon tungkol sa binubulas o kaya naman ay popularidad – upang kontrolin o magdulot ng panganib sa kapwa. 6. 6. • Matatawag lamang na pambubulas kung ito ay isasagawa ng paulit-ulit o may potensyal na maulit sa takdang panahon. 7. 7. • Ang pambubulas ay hindi palaging marahas. • Sa katunayan, mas malalim ang sugat na iniiwan ng pambubulas na hindi marahas. 8. 8. • Upang mas maging madaling unawain ito ay tatalakayin ang dalawang uri ng pambubulas. 9. 9. Mga URI NG PAMBUBULAS 10. 10. Pasalitang pambubulas pagsasalita o pagsusulat ng masasamang salita laban sa isang tao . 11. 11. Halimbawa: 12. 12. Sosyal o relasyonal na pambubulas ito ay may layuning sirain ang reputasyon at ang pakikipag- ugnayan sa ibang tao. 13. 13. Halimbawa: 14. 14. Pisikal na pambubulas ito ay ang pisikal na pananakit sa isang indibidwal o pangkat at paninira ng kaniyang mga pag-aari. 15. 15. Halimbawa: 16. 16. Mga dahilan kung bakit nambubulas (ayon kay Karin E. Tusinski) • Mas malamang na napalaki ng isang pamilyang napabayaan na gawin ang lahat ng kaniyang gustong gawin at hindi napaaalalahanan lalo na sa mga hindi tamang nagagawa. 17. 17. • Hindi naramdaman sa kaniyang pamilya ang pagmamahal. • Hindi napalago ang komunikasyon at ugnayan sa loob ng pamilya. • Ginamitan ng pananakit bilang pagdisiplina. 18. 18. • Nakita ang pagiging marahas ng magulang na magdudulot ng pagkakaroon ng damdamin ng poot sa kapwa at malaon ay makaramdam ng kasiyahan sa pananakit sa iba. 19. 19. KAKAIBANG PISIKAL (Physically Different) • ANG MGA HALIMBAWA NITO AY ANG PAG KAKAROON NG KAPANSANAN SA KATAWAN , MASYADONG MATABA O PAYAT , MAHINA , MASYADONG MATANGKAD O BANSOT, AT IBA PA. 20. 20. KAKAIBANG ISTILO NG PANANAMIT (Dresses up differently ) • Halimbawa , kung ikaw ay babae, maaaring magiging target ka nila kung masyadong maiksi o bulgar ka sa iyong pananamit, o di kaya masyado namang mahaba o balot ang katawan o konserbatibo ka kung manamit. 21. 21. ORYENTASYONG SEKSWAL (Sexual orientation) 22. 22. MADALING MAPIKON (Short-Tempered) 23. 23. BALISAAT DI MAPANATAG ANG SARILI (anxious and insecure) 24. 24. Mga 25. 25. Mga 26. 26. Mga 27. 27. Bilang panlipunang nilalang, likas sa atin ang pagnanais na mapabilang (belongingness). Naghahanap tayo ng pangkat kung saan tayo mapabilang maliban sa ating pamilya. Ang usapin na lamang ay kung anong uri ba ng pangkat ang iyong nais na kabilangan o sa kasalukuyan ay kinabibilangan. 28. 28. Ayon sa Estados Unidos: 1. Pagsasamahan ng tatlo o mahigit pang indibidwal. 2. Ang mga myembro nito ay kolektibong kinikilala ang kanilang pangkat sa pamamagitan ng paggamit ng pangkatang pagkakakilanlan (group identity) na kanilang ginagamit upang makalikha ng takot o intimidation, madalas ay ginagamit nila ang isa o mahigit pa sa mga sumusunod: 29. 29. • iisang pangalan o pagkakakilanlan • islogan • mapagkakakilanlan o palatandaan • simbolo • tattoo o ibang marka sa katawan • kulay ng damit • ayos ng buhok • senyales ng kamay o graffiti 30. 30. 3. Ang tanging layunin ay makilahok o sumali sa masasamang gawain o mga krimen at gumagamit ng karahasan o intimidation upang maisagawa ang mga ito. 4. Ang mga kasapi ay sumasali sa masasamang gawain o krimen na kung ang gagawa ay mga nakatatanda, ay mga krimen na may layuning mas palakasin ang kapangyarihan ng pangkat, reputasyon at pinansyal na panustos sa kanilang mga pangangailangan. 31. 31. 5. Ang samahan ay maaari ring magtaglay ng sumusunod na katangian: • mayroon silang sinusunod na mga panuntunan para sa pagsama o paglahok. • nagkikita ang lahat mga miyembro sa mga on a recurring basis. • nagbibigay ang mga kasapi nito ng proteksyong pisikal sa mga kapwa kasapi nito lalo na mula sa mga kapwa gang. • mayroon silang itinuturing na partikular na lugar na tinatawag nilang teritoryo. 32. 32. • Isang panlipunan o akademikong organisasyon o samahan na ginagamit ang alpabetong griyego na batayan sa kanilang mga pangalan. • Ito ay isang pagkakapatiran (latin : frater na nangangahulugang “brother”) • Layuning mapalago ang aspektong intelektwal,pisikal at sosyal ng mga kasapi . 33. 33. • ito ay binuo dahil sa maraming layunin,kasama rito ang edukasyon lalo na sa mga pamantasan,kakayahan sa paggawa,etika,relihiyon,politika,pagtulo ng sa kapwa o maging paggawa ng krimen at marmi pang iba. • Palaging ginagabayan ang mga kasapi nito ng kahalagahan 34. 34. • itinuturong nangungunang dahilan sa pagdami ng karahasan o krimen • Upang maging kasapi ng gang,isang inisasyon ang kailangan maipasa • Ang pagiging kalahok ng gang ay maaaring magdulot ng kapahamakan • Ang paglahok sa gang ay halos palaging nangangahulugan ng paggamit ng droga at alcohol 35. 35. • Inilalagay nito sa kaahamakan maging ang sariling pamilya na maaaring pagbalingan ng mga kalabang gang bilang paghihiganti • Karamihan sa mga miyembro ng gang ay nadadala ang pagiging marahas hanggang sa kanilang pagtanda • karamihan sa mga miyembro ng gang ay humihinto sa pag-aaaral o natatanggal sa paaralan 36. 36. • Ang mga miyembro ng gang ay mas madalas na nasa kalye at kung minsan ay humahawak ng baril o iba pang mga armas na nakasasakit at nakamamatay 37. 37. • Ang layunin ng iba’t ibang pamamaraan na nabuo bunga ng mga pag- aaral sa ibang bansa pangunahin na ang Estados Unidos ay ang pigilan ang pagkakaroon ng karahasan sa paaralan. 38. 38. Mayroong APAT NA ANTAS upang pakilusin ang programa laban sa karahasan sa paaralan Ang APAT NA ANTAS ay: Antas sa LIPUNAN Antas sa PAARALAN Antas sa TAHANAN Antas sa INDIBIDWAL 39. 39. • Ang mga pamamaraan sa antas na panlipunan ay nakatuon sa sosyal at kultural na pagbabago dito upang mabawasan ang karahasan saan man ito nagaganap. 40. 40. • Halimbawa: ay ang regulasyon ng media upang mabawasan ang pagpapalabas at paglalathala ng karahasan dito, ang paghuhubog ng mga pamantayang sosyal, pagbabago sa sistema ng edukasyon 41. 41. • Ang mga programa sa antas na ito ay nangangailangan ng mahabang panahon at higit na mahirap ipatupad kaysa sa alinmang antas 42. 42. • Ang programa sa antas na pampaaralan ay nakadisenyo upang baguhin ang mga kalagayan sa paaralan na kaugnay ng karahasan. Ito ay maisasagawa sa pamamagitan ng pagsasaayos at pagkakaroon ng sistema sa loob ng klase, cooperative learning at wasto at sapat na pamamatnubay ng mga guro sa mga mag- aaral. 43. 43. • Sa mga paaralang elementarya ang pamamaraan o istratehiyang tinawag na Good Behavior Game ay nakatutulong upang mabawasan ang pagkaantala ng klase at magkaroon ng mabuting interaksyon sa loob ng klase. 44. 44. • Nakatutulong naman ang Second Step Curriculum upang sanayin ang mga mag-aaral sa ikalawa at ikatlong baitang na magkaroon ng pagpipigil sa sarili at empathy upang mabawasan ang agresyon sa kanilang pagkilos at pakikitungo sa kapwa mag-aaral 45. 45. Karamihan ng mga programa sa paaralan upang mabawasan o mawala ang karahasan ay nakatuon sa pagsugpo sa pambubulas sa loob ng paaralan. Gayun pa man napatunayan pa rin na higit na mabisa ang mga programa na kaugnay ng pagpapalakas ng ugnayan sa pamilya at mga programang nakapagpapataas ng kasanayang sosyal at akademiko ng mga kabataang nanganganib bumagsak o umalis sa paaralan. 46. 46. Samakatuwid ang mga estratehiya at programa sa antas na pantahanan at indibidwal ay mas dapat na bigyan ng tuon. 47. 47. • Tama nga ang lahat ay dapat na nag-uugat sa sarili,ang isa sa pinakamahalagang sandata sa anumang karahasan sa paaralan. 48. 48. • Kaya mong mahalin ang iyong kapwa, mag alala para sa kanila, bigyan sila ng lakas ng loob,suportahan, at makinig ngunit lahat ng biyaya ng kasiyahan,pag-unawa at pag-aaruga na iyong ibinibigay sa iyong kapwa ay nararapat rin para sa iyong sarili. 49. 49. Ang Dalawang bagay na mahalaga upang maiwasan ang pagiging mapaghanap at ang kawalang ng kapanatagan ng tao: 50. 50. 1.) Kaalaman sa Sarili- Mahalagang kilalanin ang sarili. Ano ang iyong talento at kakayahan?Ano ang tunay na layunin mo sa buhay? Mahalagang masagot ang mga tanong na ito upang maging panatag ang iyong damdamin at kalooban. 51. 51. 2.) Paggalang sa Sarili- upang magkaroon ng paggalang sa iyong sarili.Ibig sabihin nito ay ang pagkakaroon ng pagpapahalaga sa sarili (self esteem or self worth) 52. 52. 1.Ang paggalang sa kapwa ay kailangan upang maging ganap ang pag mamahal na inilalaan 2.Ang pagmamahal sa kapwa ay nangangahulugan ding pagmamahal sa kanya 3.Ang pagmamahal sa kapwa ay kaakibat ng karunungan