Dagli

JENITA D. GUINOO
Ang dagli
Sinasabing sa anyong dagli, sa Ingles sketches, nagmula ang
maikling kuwento. Ang dagli ayon sa katuturang ibinigay ni Arrogante
(2007) ay mga sitwasyong may mga nasasangkot na tauhan ngunit walang
aksiyong umuunlad, gahol sa banghay, mga paglalarawan lamang. Ito ay
isang salaysay na lantaran at walang –timping nangangaral, namumuna,
nanunudyo, o kaya’y nagpapasaring.
Ang dagli ay napagkakamalang katumbas ng flash fiction o sudden
fiction sa Ingles. Ngunit ayon kay Dr. Reuel Molina Aguila, naunang
nagkaroon ng dagli sa Pilipinas. (1900s) bago pa man nagkaroon ng
katawagang flash fiction na umusbong noong 1990.
Sa kasalukuyang panahon, ang dagli ang nauusong estilo ng
maikling kuwento. Mga kuwentong pawang sitwasyon lamang, plotless
Ang dagli
wika nga sa Ingles. Ngunit kakaiba ang tema sa mga naunang dagli
na nangangaral at nanunuligsa, ito ay hindi laging bago.
Lumabas ang antolohiyang “Mga kuwentong paspasan” na
pinamatnugutan ni Vicente Garcia Grayon noong 2007. Si Eros Atalia
naman ay naglathala ng kaniyang aklat na pinamagatang “Wag Lang Di
Makaraos (100 Dagli Mga Kuwentong Pasaway, Paaway at Pamatay)
taong 2011. Ayon kay Bienvenido may iba’t ibang anyo at pakay.
Nagpapatawa, nanggugulat, nakasusugat, parang bato-bato sa langit, ang
tamaa’y lihim na ginagalit. Kung lilingunin ang kasaysayan ng dagli bilang
anyong pampanitikan, makikitang bago ang hipo ni Eros sa anyong noong
namalasak sa mga diyaryo mga unang taon ng Siglo 20.
Ang dagli
Ayon kay Atalia, walang isang pamantayan kung gaano kahaba ang
isang dagli. Higit na kailangan ang pagkontrol ng mga salita. Sa ganitong
uri ng akda nagtitiwala ang sumulat sa kakayahan ng mambabasa na
umunawa at makahanap ng kahulugan.
Nagbigay ng mga mungkahing paraan si Atalia sa pagsusulat ng
dagli. Una, magbigay tuon lamang sa isa: tauhan, banghay, tunggalian,
diyalogo, paglalarawan ng matinding damdamin o tagpo. Ikalawa,
magsimula lagi sa aksiyon. Ikatlo, sikaping magkaroon ng twist o
punchline sa dulo. Ikaapat, magpakita ng kuwento, huwag ikuwento ang
kuwento. Ikalima, gawing double blade ang pamagat.

Mula sa Panitikang Filipino (Pampanahong Elektroniko),

(Arrogante, 1991);
at panayam ni Eros S. Atalia sa KASUGUFIL 2013