PAGPILI NG BATIS NG IMPORMASYON

Ang batis ng impormasyon ay mga (cources) ng mga impormasyon na nakukuha ng mga

nagbabasa at nakikinig. Ito ay mahalaga lalo na sa aspeto ng edikasyon at paggawa ng pormal na
kasulatan.

Mga uri ng Batis (Sources) ng Impormasyon

 Primaryang Batis

Naglalaman ng mga impormasyon na galing mismo sa bagay o taong pinag-

uusapan sa kasaysayan.

 Sekondaryang Batis

Batayang ang impormasyon ay mula sa pangunahing batis ng kasaysayan.

MGA HAKBANG SA BATIS NG IMPORMASYON

 Mga Hakbang:

Una, Tukuyin kung anong uri ng impormasyon o datos ang kailangan, gayun din ang
klasifikasyon kung saan maaaring matagpuan ito sa silid-aklatan.

 1: Panimulang Paghahanap

Panimulang paghahanap ng kard katalog, sangguniang aklat, bibliograpi, indeks at

hanguang elektroniko.

 2: Pagsusuri

Pagsusuri na kinasangkutan ng browsing, skimming, scanning ng mga aklat,

artikulo at ng pagpili ng citation mula sa mga babasahin.

 3: Pagbabasa at pagtatala
Ang ikatlo ay ang pagbabasa at pagtatala ng mga impormasyon o datos mula sa
mga napiling sanggunian. Ang halaga dito sa ikatlo ay ang pagsasagawa at
paghahanda ng mga tala ng impormasyon o datos.
 Mga Hakbang:

1. Basahin ng makailang ulit ang material hanggang sa maintindihan mabuti ang

ideang ipinapahayag ng awtor.

2. Kung may mga salitang hindi maintindihan, hanapin sa kisyunaryo at iba pang
mapagkuhanan ng depinisyon.

3. Gumamit ng pangatlong panauhan.

4. Basahing muli ang tula.

5. Muling basahin ang sinulat na hawig.

Gawain 1

MGA KAHULUGAN NG PRIMARYA AT SEKONDARYANG SANGGUNIAN

1. Paano mo nalalaman ang nangyari o nagyayari sa buhay? Isipin ang lahat ng paraan at
ibahagi ito sa klase. Halimbawa: Paano mo nalaman namay ikinasal na kamag-anak, o
nanalo si Manny Pacquiao sa laban sa Las Vegas, o Itinatag ang Katipunan.

2. Tignan ang lahat ng mga sagot. Maari bang ikategorya ang mga ito ayon sa kung ano ang
pangyayari ay direktang NASAKSIHAN o NABALITAAN sa iba?

3. Ang nakakasaksing pinagmulan ng impormasyon ay tinatawag na primaryang

sanggunian, samantalang ang pinagmulan ng impormasyong galing sa iba ay
sekundaryang sanggunian.
URI NG SANGGUNIAN
Primaya – Salaysay ng taong nakasaksi ng pangyayari
Sekundarya – Salaysay ng isang di nakasaksi ng pangyayari ngunit nalaman ito
mula sa isang saksi o sa sekundaryang sanggunian.

4. Alin sa mga sanggunian sa ibaba ang primary at sekundarya? Lagyan ng tsek ang
nararapat na komon.

5. Makikita sa mga himbawa sa itaas ng iba-iba ang anyo ng mga primaryang sanggunian,
kung ito ay pasulat, pasalita na kakalarawan at iba pa. Tignan ang mga anyo at
halimbawa sa ibaba:
 6. Para sa historyador, pinakamahalaga ang impormasyong galing sa isang saksi dahil
direkta nitong nakita o naranasan ang pangyayayi.
Primaryang Sanggunian – Katibayan ito na may naganap dahil nandoon o
naranasan mismo ng saki (may-akda) ang nagyari.
Sekundaryang Sanggunian – Kwento ito base sa sinulat o sinabi ng iba at hindi
nakasaksi mismo.

Gawain 2

Limitasyon ng Sanggunian

1. Bagamat ang isang sanggunian ay pinagmulan ng impormasyon, ito ay mga limatasyon, isipin,
halimbawa, na manunuod ang kalse ng isang konsyerto, laro ng basketball, o pista ng bayan-
kung gayon, lahat ng estudyante ay primaryang sanggunian. Talakayin sa iyong pangkat ang
sumusunod ng tanong.

a. Pare-pareho kaya ang isasalaysay ng lahat tungkol sa pangayayari?

b. Ano ang mga salik na makakaapekto sa pagkabuo ng salaysay ng bawat isa?
-kung saan ako nakapwesto (sa bandang harapan, malayo, sa likod ng malaking
sound sysrem, poste o matangkad na tao.

2. Isulat ang sagot sa klase Base sa mga sagot, ano ang mga nakikita mong limitasyon ng
primaryang sanggunian?

Limitasyon ng Primaryang Sanggunian

- Hindi gaanong naalala ng saksi ang mga detalye ng pangyayari.

3. Ngayon isipin naman na hindi nakapanood ng konsyerto, laro o pista at nakibalita ka lamang
sa isang nakapanood-samakatuwid, ikaw ay sekundaryang sanggunian. Ipalagay na isa lang sa
klase ang nakapanood ng naganap. Isusulat niya ang kaniyang salaysay at malalaman mo ang
nagyari sa isa sa dawalang paraan.

- Mula sa kuwento ng kaklaseng nakapanood (primaryang sanggunian)

- Mula sa salaysay ng kaklaseng nakuwentuhan (sekundaryang sanggunian)

4. Sumama sa grupong iaatas ng iyong guro.

- Pangkat A grupong mananatili sa silid. Pakinggan ang kwento ng nakapanuod ng

pangyayari.

- Pangkat B grupong lalabas ng silid habang nakikinig ang pangkat A sa kwento ng

saksi.

5. Pagkatapos marinig ng Pangkat A ang salaysay ng saksi, bumalik ang Pangkat B sa klase.
Pakinggan ng lahat ang salaysay mula sa pangkat sa Pangkat A.
6. Ngayon pakinggan naman ang salaysay ng saksi ikumpara mo ito sa salaysay ng pangkat A.
Pareho ba ang kwento ng saksi at ang Pangkat A? Bakit pareho (o magkaiba?)

7. Kung gayon, ano ang mga limistasyon ng sekundaryang sanggunian? Ilista ang mga ito sa
ibaba.

Mga Limitasyon ng Sekundaryang Sanggunian

- Lahat ng mga limitasyon ng mga primaryang sanggunian

- Maaring binago ng may-akda ng sekundaryang sanggunian ang detalye ng
pangyayari.

8. Bukod sa nabanggit na limitasyon ng primarya at sekundaryang sanggunian, mayroon ding

mga limitasyon na may kinalaman sa pangangalaga at pagpapanatili ng mga sanggunian.
Tingnan ang mga limitasyon sa ibaba at magbigay ng halimbawa ng sanggunian sa bawat
limitasyon.

- kadalasang tinatapon;
- nawawala;
- Nasunog, nabasa;
- Kumukupas ang kulay;
- Kinain ng insekto;
- Nasa ibang bansa o malayong lugar:

9. Paano makakaapekto ang mga limistasyon ito sa pag-aaral ng nakaraan? Magbigay ng isang
epekto.

-Dahil ditto, mahalagang pangalagaan ang primaryang sanggunian.

Gawain 3

Kaugnayan at Kahalagahan ng Primaryang Sanggunian

1. Isipin ang sumusunod na scenario

Nais malaman ng historyador sa darating na sigla ang buhay ng kabataang
Pilipino ngayon kung anu-ano ang hilig at lifestyle (uri ng pananamit, paboritong
pagkain, libangan), ang karanasan sa pamilya, paaralan, mga kaibigan, pagtingin
sa relasyon o ugnayang panlipunan, mga paniniwala at pangarap sa buhay, mga
personal na problema, at ang pagtingin sa pag-aaral, trabaho, at ibang aspeto ng
buhay.
2. Bagamat babasahin ng historyador ang mga nasulat nan g ibang mga historyado tungkol
sa kabataang Pilipino, ang pag-aaral ng kasaysayan ay base sa mga primaryang
sanggunian.
Anu-ano ang mga sinusulat o nililikha ninyo, o ibang rekard tungkol sa inyo, na
maaring gamitin ng historyador ng siglo-22 bilang primaryang sanggunian
tungkol sa kabataang Pilipino ngayon?
3. Maglista ng primaryang record o sanggunian tungkol sa kabataan
a. Text Meaasage
4. Sumali sa isang pangkat upang gawin ang sumusunod.]
 a. Basahin ang mga sagot ng iyong kagrupo at pumili ng sangguniang
nagbibigay ng pinakamahalaga o pinakamaraming impormasyon sa
historyador tungkol sa buhay ng kabataan.
b. Sagutin ang tsart sa ibaba.

REPORTED BY:
Ara Jane Soriano Jerry Pariñas
Rosalenda Dapal Jay Alcantara
Kristine Buenafe Aaron Cydric Custodio
Sherilyn Morillo