Professional Documents
Culture Documents
Makrong Kasanayan
1. Pagbasa
Antas ng Pang-unawa Uri ng Pagbasa
1. Literal 1. Scanning
2. Interpretativ 2. Skimming
3. Kritikal 3. Previewing
4. Apresyativ/Aplikasyon 4. Kaswal
5. Pagkuha ng impormasyon
2. Pagsulat
3. Pakikinig
Uri ng Pakikinig
1. Pasiv
2. Atentiv
3. Analitikal
4. Kritikal
5. Apresyativ
4. Pagsasalita
5. Panonood- Bago!
SB 1935 Art. 14- gagawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang katutubo.
Proklama blg. 12- Linggo ng wika mula Marso 29-abril 4 alinsunod sa kaarawan ni Balagtas.
Proklama blg. 186- Linggo ng wika mula agosto 13-19 alinsunod sa kaarawan ni Quezon.
Proklama blg. 1041- Buwan ng wika ang buong Agosto (Pang. Ramos)
1. Kakayahang komunikatibo
2. Kakayahang Linggwistika
Ponema-pinakamaliit na yunit ng tunog. Ang isang tunog kung ito ay nakakabuo ng bagong kahulugan.
1
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
2
Halimbawa:
Babae-Babai (Ponetiko)
Basa-Baso (Ponema)
Ito ay nahahati sa dalawa:
1. Ponemang Segmental
a) Labing-lima ang orihinal na kasama sa palabaybayan ngunit isinama ang impit na tunog o glottal stop (?)
sapagkat ito ay itinuturing na isang ponemang katinig dahil napagbabago nito ang kahulugan ng isang salita. Ang
dating bigkas nito ay malumi o maragsa.
1. Diptonggo – alinmang patinig na sinusundan ng malapitinig na /y/ o /w/ sa loob ng isang pantig. Ang mga
diptonggo sa Filipino ay iw, iy, ey, oy, at uy.
Halimbawa:
Sayaw giliw langoy aruy
2. Klaster o Kambal Katinig – magkakabit na dalawang magkaibang katinig sa isang patinig. Ang klaster ay
maaaring matagpuan sa unahan o inisyal, at sa hulihan o pinal na pusisyon ng salita.
Halimbawa:
Klaster sa unahan trabaho plano braso
Klaster sa hulihan kard nars relaks
Pares Minimal – pares ng salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad na magkatulad sa bigkas maliban sa
isang ponema sa magkatulad na pusisyon
Halimbawa:
Pala – bala Patas- batas
Pana – mana
Ponemang Malayang Nagpapalitan – magkaibang ponemang matatagpuan sa magkatulad na kaligiran ngunit
hindi nagpapabago sa kahulugan ng mga salita.
Totoo – tutoo
Noon – nuon
2. Ponemang Suprasegmental
Diin- bilang ponemang suprasegmental, ito ay lakas, bigat o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng isang
pantig sa salitang binibigkas.
Ito rin ay isang ponema sapagkat sa mga salitang may iisang tunog, ang pagbabago ng diin ay
nakapagbabago sa kahulugan nito.
Halimbawa:
1. Hiram lamang ang /BUhay/ ng tao.
2. Sila /LAmang/ ang /buHAY/ sa naganap na sakuna, kaya masasabing /laMANG/siya.
Hinto o Antala – saglit na pagtigil ng ating pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ibig nating
ipahayag sa ating kausap.
Halimbawa:
1. Padre, Martin, ang tatay ko. (Ipinakikilala mo ang iyong ama sa isang pari at sa kaibigan mo.)
2. Hindi, si Cora ang may sala. (ipinaalam na si Cora ang may kasalanan.
2
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
3
Haba – paghaba o pag-ikli ng bigkas ng nagsasalita sa patinig ng isang pantig sa salita. Ginagamit ang ganitong
notasyon /./ at /:/ na siyang nagsasaad ng kahulugan ng salita
Halimbawa:
a. /asoh/ - usok
/a:soh/ - isang uri ng hayop
b. /pitoh/ - bilang na 7
/pi:toh/ - silbato
B. MORPOLOHIYA
Ang morpolohiya ay ang sangay ng linggwistika na nag-aaral ng morpema (morpheme) o ang pinakamaliit na yunit
ng salita na may kahuluguhan.
Anyo ng Morpema:
1. Morpemang panlapi
2. Morpemang salitang ugat
3. Morpemang ponema
PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO
1 1. ASIMILASYON- pagbabagong naganap sa /ng/ sa posisyong pinal dahil sa impluwensiya ng ponemang kasunod
nito.
A. Parsyal- Ang pagbabago ay nasa panlaping “pang-” lamang.
d.l.r,s,t b, o p k,g,h, m, n, ng,w, y
Hal.
Pang+ dikdik pang + bayan pang + gabi
=Pandikdik =pambayan =panggabi
B. Ganap- Ang pagbabago ay nasa panlaping “pang-” at nawawala ang unang titik ng salitang nilapian.
Tandaan ganoon pa rin ang tuntunin gaya ng sa parsyal.
D,l,r,st
Pang+ sukli= pansukli=panukli
BoP
Pang+palo= Pampalo= pamalo
2. METATESIS – kapag ang salitang ugat ay nagsisimula sa /l/ o / y/ ay ginitlapian ng (-in) ang /l/ o /y/ ng salitang
ugat at ang /n/ ng gitlapi aynagkakapalit ng posisyon.
Hal.
-In + lipad = linipad = nilipad
– in + yaya = yinaya = niyaya
3. PAGKAKALTAS NG PONEMA –. Nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang patinig ng salitang
ugat ay nawawala sa paghuhulapi nito.
Hal.
Takip + -an = takipan = takpan
Sara + -han= sarahan = sarhan
3
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
4
5. MAY ANGKOP – kung sa dalawang salitang magkasunod ang una’y nababawasan ng papungo o pakutad at kung
minsa pay napapalitan ng isa o ilang titik sa loob bago napipisan sa dalawang salita sa isa na lamang.
Hal.
Wikain mo kamo
Hayaan mo hamo
6. PAGPAPALIT NG PONEMA- kung ang isa o dalawang titik ng salita ay napapalitan ng iba bukod sa kung
nagkakaltas o nagsusudlong.Ang ponemang /d/ sa posisyong inisyal ng salitang nilalapian ay karaniwang
napapalitan ng ponemang /r/ kapag patinig ang huling ponema ng unlapi.
Hal.
D-R
Ma + dapat = madapat marapat
Ma + dunong = madunong marunong
H-N
Tawa+ han= Tawanan
7. MAYSUDLONG o PAGDARAGDAG NG PONEMA – kung bukod sa may hulapi na ang salitang pinapandiwa, ito ay
sinusudlunagn o dinaragdagan pa ng isa pang hulapi. /-an/, -/han/,/ -in/, /-hin/,/-an/, o /–anan/
Hal.
Antabayanan, antayan
Muntik- muntikanan, pagmuntikan, pagmuntikanan
PALAUGNAYAN (SINTAKS)
Sa linggwistika, ang palaugnayan, sintaksis o sintaks ay ang sangay ng balarila na tumatalakay sa masistemang
pagkakaayus-ayos ng mga salita sa pagbuo ng mga parirala at pangungusap.
Eksistensyal - nagpapahayag ng pagkamayroon ng isa o higit pang tao, atbp. Pinangungunahan ito ng may
o mayroon. Halimbawa: Mayroon daw ganito roon.
Mga pangungusap na pahanga – nagpapahayag ng damdaming paghanga. Halimbawa: Kayganda ng
babaing iyun!
Mga sambitla – tumutukoy sa mga iisahin o dadalawahing pantig na nagpapahayag ng matinding
damdamin. Halimbawa: Aray!
Mga pangungusap na pamanahon (Penomenal) – nagsasaad ng oras o uri ng panahon. Halimbawa:
Maaga pa.
Mga pormulasyong panlipunan – mga pagbati, pagbibigay-galang, atbp. na nakagawian na sa lipunang
Pilipino. Halimbawa: Magandang umaga po.
Mga pangungusap na sagot lamang - sagot sa mga tanong na hindi na kailangan ng paksa. Halimbawa:
T:Sino siya? S:Kaibigan.
4
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
5
Ayon sa kayarian
Ang payak na pangungusap ay nagpapahayag ng iisang kaisipan. Maaaring nagtataglay ng payak o tambalang
simuno at panaguri. May apat itong kayarian: payak na simuno at payak na panaguri; payak na simuno at
tambalang panaguri; tambalang simuno at payak na panaguri; at tambalang simuno at tambalang panaguri.
Ang tambalang pangungusap ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapag-iisa. Ang mga pangatnig na
kadalasang gamit ay: at, subalit, ngunit at datapwat.
Nagtatag ng isang pangako si Arnel at umisip siya ng magandang proyekto para sa mga kabataan sa
kanyang pook.
Lumaking mabuti si Minda ngunit inabuso siya ng mga tao sa bayan.
Ang hugnayang pangungusap ay binubuo ng isang sugnay na makapag-iisa at isa o dalawang sugnay na di-
makapag-iisa. Ang mga pangatnig na kadalasang nangunguna sa mga pahayag ay: kung, dahil sa
Gaganda ang iyong buhay kung susunod ka sa mga pangaral ng inyong magulang.
Dahil sa malakas na ulan, bumaha sa bayan.
Ang langkapang pangungusap ay binubuo ng dalawa o mahigit pang sugnay na makapag-iisa at dalawa o mahigit
pang sugnay na di-makapag-iisa. Kadalasan ay mahahaba ang mga ganitong pangungusap.
Ang buhay sa mundo ay pansamantala lamang kaya't dapat na tayo ay magpakabuti upang makamit ang
kaligayahan sa kabilang buhay.
Nahuli na ang mga masasamang-loob kaya't payapa na kaming nakatutulog sa gabi, kasi sila lamang ang
gumugulo sa amin.
Ayon sa gamit
Ang Sugnay ay bahagi ng mga salita pangungusap na buo ang diwa. Maroong itong dalawang uri, ang sugnay na
makapag-iisa at sugnay na di mag-iisa.
b. Sugnay na di makapag-iisa - mayroon itong paksa at panaguri ngunit hindi buo ang diwa ng
ipnahahayag. Kailangan nito ng sugnay na makapag-iisa upang mabuo ang diwa.
Hal. Dahil sila ay nakakuha ng mataas na marka.
BAHAGI NG PANANALITA
Pangngalan - (noun) mga pangalan ng tao, hayop, pook, bagay, pangyayari. Ginamit ito sa pagtawag sa pangalan
ng mga hayop, tao, atbp.
Halimbawa: Corazon Aquino, bata, babae
5
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
6
Pantangi – pangngalang tumutukoy sa tangi o particular na tao, hayop, bagay, pook, o pangyayari
Halimbawa:
Baguio, Boracay, Bohol, Tagyatay
1. Panghalip na Panao (Personal Pronoun)– ay ipinapalit sa ngalan ng taong nagsasalita, sa taong kausap at sa
taong pinag-uusapan. May kailanan ang panghalip na panao. Ito ay maaaring isahan, dalawahan at maramihan,
tulad ng - ako, ko, akin, amin, kami, kayo, atin, inyo, kita, kata, mo, siya, kanila, siya, kanya
Malapit sa Nagsasalita
-ito/ ire ( Ito ay masarap na prutas. Ire ay ibinigay sa akin ng aking butihing ina.)
-dito ( Dito ka maghiwa ng mga gulay.)
Malapit sa Kausap
-iyan ( Iyan ang libro ko.)
-diyan (Diyan mo ilapag ang mga bayong.)
Malayo sa Nag-uusap
-iyon (Iyon ang bahay nila Paulo.)
-doon (Doon tayo kumain.)
Halimbawa:
ano, anu-ano, sino, sinu-sino, nino, alin, alin-alin
a. pangtao (sino, kanino)
Sino ang umutot?
6
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
7
6. Panghalip na Pamanggit (Relative Pronoun) - Ito ay kataga o parirala ng tagapag -ugnay ng dalawang kaisipan o
pananalita. Ginagamit ang daw,raw,umano,diumano,ani,sa ganang akin/iyo.
Halimbawa:
Ang pagpapatawad daw ang pinakamatamis na paghihiganti.
Aspekto ng Pandiwa
1. Perpektibo
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing natapos na.
Halimbawa:
Nabatid mo ba ang tungkulin at pananagutan mo sa ating bansa?
2. Imperpektibo
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing nasimulan na ngunit ipinagpapatuloy pa rin.
Halimbawa:
Kailangang gisingin an gating kamalayan sa nagaganap sa ating paligid.
3. Kontemplatibo
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing isasagawa o magaganap pa lamang.
Halimbawa:
Madarama mo ang wagas na pakikipag-isa sa layunin ng makabuluhang pamumuhay kung maging tapat ka sa iyong
sarili.
4.Ka-pandiwa- Kilos na katatapos lang gawin. Hal. Kaliligo.
Pokus ng Pandiwa
Pokus ang tumutukoy sa ugnayan ng pandiwa at paksa o simuno.
1. Pokus sa actor o tagaganap.
Ang gumaganap ng kilos ang simuno.
Halimbawa:
Humihitit ka na naman.
2. Pokus sa layon o goal.
Tuwirang layon ang simuno ng pangungusap.
Halimbawa:
Tinatakpan nito ang lahat ng daanang hangin n gating katawan.
3. Pokus sa benepaktibo o pinaglalaanan.
Ang kaganapang pinaglalaanan ng kilos ang simuno.
Halimbawa:
Pinagmamalasakitan ng may-ari ang mga kabataang nalulong sa paninigarilyo.
4. Pokus sa ganapan o lokatib na pokus.
Ang ganapan o ang pinangyarihan ng kilos ang simuno ng pangungusap.
Halimbawa:
Ang tindahang binibilihan mo ng sigarilyo ay nagsara.
5. Instrumental o pananangkapan na pokus.
Ang instrumento ang simuno sa pangungusap.
Halimbawa:
Ipinang-alis niya ng bisyong paninigarilyo ang pagsipsip ng kendi o pagkain ng tsokolate.
6. Kawsatibong pokus.
Ang dahilan o sanhi ang simuno ng pangungusap.
Halimbawa:
Ikinamatay ng tatay mo ang kanser sa baga.
7. Pokus resiprokal.
Ang resiprokal ang simuno ng pangungusap.
Halimbawa:
Pinakiusapan siya ng nanay mo na makipagtulungan sa proyekto ng Kagawaran ng Kalusugan, ang “Yosi, kadiri.”
7
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
8
Kaganapan ng Pandiwa - ang tawag sa bahagi ng panaguri na binubuo o nagbibigay ng ganap na kahulugan sa
pandiwa at magagawang paksa ng pangungusap kung babaguhin ang pokus ng pandiwa (Ugnayan ng Pandiwa at
Panaguri)
3. Kaganapang Tagatanggap– bahagi ng panaguri nanagpapahayag kung sino ang nakikinabang sa kilos na
isinasaad ngpandiwa.
5. Kaganapang Kagamitan– bahagi ng panaguri na nagsasaad kung anong bagay o kagamitan ang ginagamit upang
maisagawa angkilos na ipinahahayag ng pandiwa.
Kayarian ng pang-uri
Payak - Ito'y binubuo ng mga salitang-ugat lamang. Mga halimbawa: hinog, sabog, ganda,
Maylapi - Ito'y mga salitang-ugat na kinakabitan ng mga panlaping Ka-, ma-, main, ma-hin, -in, -hin, mala-,
kasing-, kasim-, kasin-, sing-, sim-, -sin, at kay-,
Inuulit - Ito'y binubuo sa pamamagitan ng pag-ulit ng buong salita o bahagi ng salita. Mga halimbawa:
pulang-pula,puting-puti,araw-araw gabi-gabi. hindi inuulit ang mga salitang: halo-halo, paru-paro.
Tambalan - Ito'y binubuo ng dalawang salitang pinagtatambal. Mga halimbawa: ningas-kugon, ngiting-
aso, balat-sibuyas, kapit-tuko at bahag buntot.
Uri ng pang-uri
Kaantasan ng pang-uri
8
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
9
1. Pang-abay na Pamanahon – nagsasaad kung kailan naganap o magaganap ang kilos na taglay ng pandiwa.
Nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, hanggang
Halimbawa
Kailangan mo bang pumasok nang araw-araw?
Tuwing pasko ay nagtitipon silang mag-anak.
Halimbawa:
Maraming masasarap na ulam ang itinitinda sa kantina.
Nagpaluto ako kina aling Ingga ng masarap ng keyk para sa iyong kaarawan.
3. Pang-abay na pamaraan – naglalarawan kung paano naganap, nagaganap, o magaganap ang kilos na
ipinahahayag ng pandiwa. Ginagamit ang panandang nang o na/-ng.
Halimbawa:
Kinamayan niya ako nang mahigpit.
Bakit siya umalis na umiiyak?
4. Pang-abay na pang-agam – nagbabadya ng di-katiyakan sa pagganap sa kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
Marami na marahil ang nakabalita tungkol sa desisyon ng Sandiganbayan.
Higit sigurong marami ang dadalo ngayon sa Ateneo Home Coming kaysa nakaraang taon.
Tila patuloy na ang pag-unlad ng turismo sa Pilipinas.
5. Pang-abay na panang-ayon – nagsasaad ng pagsang-ayon. Hal. Oo, opo, tunay, sadya, talaga, atb.
Halimbawa:
Oo,asahan mo ang aking tulong.
Talagang mabilis ang pag-unlad ng bayan.
Sadyang malaki ang ipinagbago mo.
Halimbawa:
Hindi pa lubusang nagagamot ang kanser.
Ngunit marami parin ang ayaw tumigil sa paninigarilyo.
7. Pang-abay na panggaano o pampanukat – nagsasaad ng timbang o sukat. Sumasagot sa tanong na gaano o
magkano.
Halimbawa:
Tumaba ako nang limang libra .
Tumagal nang isang oras ang operasyon.
Halimbawa:
Kailan po kayo uuwi?
Opo, aakyat na po ako
9
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
10
9. Ingklitik o paningit – mga katagang lagging sumusunod sa unang salita ng kayariang kinabibilangan
10. Pang-abay na kundisyunal – nagsasaad ng kundisyon para maganap ang kilos na isinasaad ng pandiwa
11. Pang-abay na kawsatibo – tawag sa pang-abay na nagsasaad ng dahilan sa pagganap ng kilos ng pandiwa
12. Pang-abay na benepaktibo – tawag sa mga pang-abay na nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao dahil sa
pagkaganap sa kilos ng pandiwa o ng layunin ng pandiwa.
Pangatnig - (conjunction) ginagamit para ipakita ang relasyon ng mga salita sa pangungusap.
Halimbawa: dahil, maging, man, gawa ng, upang, nang, para, samantala atbp.
Halimbawa: Namatay si Mang Isko ngunit ang kanyang prinsipyo ay mananatiling buhay.
2. Pananhi. Ito ay ginagamit upang makatugon sa mga tanong na bakit o upang maipakilala ang mga kadahilanan
ng isang pangyayari at ng anumang iniisip o niloloob.
Halimbawa: Ang kanyang prinsipyo ay mananatiling buhay sapagkat nariyan si Dong na magpapatuloy ng kanyang
naudlot na gawain.
3. Pamukod. Ito ay ginagamit upang ihiwalay, itangi, o itakwil ang isa sa ilang bagay o isipan.
4. Panlinaw. Ito ay ginagamit upang dagdagan o susugan ang kalinawan ng mga nasabi na.
Pangatnig na panimbang din ang tawag sa at, ngunit, datapwat sapagkat nag-uugnay ng mga salitang
magkakapantay; ng mga parirala, ng mga sugnay na pantulong, at ng mga sugnay na nakapag-iisa. Panlinaw rin ang
mga pangatnig na samakatuwid, kung gayon, kaya.
5. Panubali. Nagsasaad ito ng pagkukurong di-ganap at nangangailangan ng ibang diwa o pangungusap upang
mabuo ang kahulugan.
10
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
11
Pang-ukol - (preposition) ginagamit kung para kanino o para saan ang kilos.
Pang-angkop - (ligature) bahagi ng pananalita na ginagamit para maging maganda pakinggan ang pagkakasabi ng
pangungusap.
Halimbawa: na, ng, g. magandang bata.
Panitikan
Tuluyan- Nasusulat sa karaniwang takbo ng pangungusap
Patula- nasusulat ng pataludtod.
TAYUTAY
A. PAG-UUGNAY O PAGHAHAMBING
Halimbawa:
1. Tila yelo sa lamig ang kamay na nenenerbyos ng mang-aawit.
2. Si Menandro'y lobong nagugutom ang kahalintulad.
3. Ang kanyang kagandahan ay mistulang bituing nagninigning.
Halimbawa:
1. Siya'y langit na di kayang abutin nino man.
2. Ang kanyang mga kamay ay yelong dumampi sa aking pisngi.
3. Matigas na bakal ang kamao ng boksingero.
3. Alusyon - nagbibigay – saanggunian mula sa kasaysayan, panitikan, pulitika, bibliya at iba pang aspekto ng
buhay ng tao.
Halimbawa:
1. Pinaniwala niya ang mga tao na siya ang kanilang tagapagligtas mula sa delubyo.
4. Metonimya o Pagpapalit-tawag (Metonimy) - ang isang salita o grupo ng mga salita ay pinapalitan ng isa pang
salita o grupo ng mga salita na may kaugnayan sa nais ipahayag.
11
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
12
Halimbawa:
1. Ang kapalaran mo ay handog sa iyo na langit sa itaas na tinitingala ko
2. Siya ang timbangan, lakas tagahusga sa buti at sama mag-aanalisa.
3. “Sa ngalan ng Hari ay isinambulat gayong ordeng mula sa dibdib ng sukab.
5. Sinekdoke – nagbabaggit sa isang bahagi, konsepto o kaisipan, upang sakupin o tukuyin ang kabuuan.
Halimbawa:
1. Isinambulat ang order sa dibdib ng taksil.
2. Isang Rizal ang nagbuwis ng buhay alang-alang sa Inang Bayan.
3. Walong bibig ang umasa kay Romeo.
B. PAGLALARAWAN
Halimbawa:
1. Pilit na binuhat ang sandaigdigan upang ang tagumpay ay kanyang makamtan.
2. Bumaha ng dugo sa kapaligiran ako ang nagwagi sa aming labanan
Halimbawa:
1. O tukso! Layuan mo ako!
2. Kamatayan nasaan ka na? wakasan mo na ang aking kapighatian.
3. Araw, sumikat ka na at tuyuin ang luhang dala ng kapighatian.
4. Ulan, ulan kami'y lubayan na.
Halimbawa:
1. Aking nadarama ang kapighatian sa pinapasan kong sobrang kalungkutan!
2. Lubos ang tuwa ko sa pagdating ninyo Mabuhay! Mabuhay! Lalaya na ako!
Halimbawa:
1. Malayo ma’y malapit pa rin.
2. Kung magbangis ka ma’t magsukab sa akin mahal ka ring lubha dini sa panimdim
Halimbawa:
1. Magsaya na kayo’t ililibing ako di na makikita ng lahat sa mundo
2. Nalulungkot ako sa pananalo mo sa pagwawagi mo, hustisya’y natalo.
C. PAGSASALIN NG KATANGIAN
1. Personipikasyon o Pagsasatao (Personification) - Ginagamit ito upang bigyang-buhay, pagtaglayin ng mga
katangiang pantao - talino, gawi, kilos ang mga bagay na walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang
nagsasaad ng kilos tulad ng pandiwa, pandiwari, at pangngalang-diwa.
Halimbawa:
1. Hinalikan ako ng malamig na hangin.
2. Ang mga bituin sa langit ay kumikindat sa atin.
3. Nahiya ang buwan at nagkanlong sa ulap.
12
Disiplina: Filipino
(Inihanda ni: Pfc. John Philip Ordoñez, RPT, (RES) PA)
13
D. PAGSASATUNOG
1. Panghihimig o Onomatopeya (Onomatopoeia) - ito ang paggamit ng mga salitang kung ano ang tunog ay siyang
kahulugan.
Halimbawa:
1. Ang lagaslas nitong batis, alatiit nitong kawayan, halumigmig nitong hangin, ay bulong ng kalikasan.
2. Himutok na umaalingawngaw sa buong gubat.
3. Humalinghing siya sa sakit ng hagupit na tinanggap.
4. Grr-ggrrrrr!!Aww-aww! Ang galit na si Bantay ay nakatingin sa akin.
2. Aliterasyon o Pag-uulit (Alliteration) - magkakasintunog ang unang patinig o katinig ng mga kakalapit na mga
salita o taludtod o saknong na nagbibigay ritmo sa pagbigkas ng tula.
Halimbawa:
1. Magagandang maya sa puno ng mangga Makikita silang masayang-masaya
2. Dinggin mo ang Diyos na dinadakila Dibdibin ang tinig ng Poong Bathala
3. Repitasyon – pag-uulit ng mga salita o parirala upang bigyang – diin ang isang aspekto ng akda.
Halimbawa:
1. Ito nga! Ito nga! Itong nga!
2. Saan, saan, ay saan makikita ang bayani ng bayan?
13