Professional Documents
Culture Documents
com
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
E<£ 39 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 08
JHõ¯}∞flOz P ~å¢uH˜ ~å¢`Õ "åà◊√¡ JOÉÏã≤_~» ü HÍ~°∞Ö’ =∞¢^•ã¨∞ ^ŒQ~æÆ À¡x qà◊√ѨÙ~°O áêiáÈÜ«∂~°∞. JHõ¯_» u~°∞zÛ
"≥à√◊ `«∞#fl XHõ =∂~°∞f "åº#∞#∞ Páê~°∞. ¢_=·≥ ~ü#∞ Kå=ÉÏk, JO^Œ∞Ö’ ¢ÑÜ ¨ ∂« }˜ã∞¨ #Î fl XHõ ¢ÃÑ"· @
Õ ∞ HõOÃÑh JkèHÍix, J`«x
`«ex¡ |Å=O`«OQÍ H˜O^Œ‰Ωõ kO¿Ñã≤, P "åº#∞ fã¨∞‰õΩx áêiáÈÜ«∂~°∞. ^•O\’¡ u~°∞zÛ "≥o,¡ JHõ¯_» F ~ÀA QÆ_Ñç ,≤ =∞~åfl_»∞
=∞^蕺ǨflxH˜ ã¨=Ú¢^fŒ ~°OÖ’x =∞e¡Ñ@¨ flO KÕ~∞° ‰õΩ<åfl~°∞. P ~å¢uH˜ JHõ¯_» H˘|ƒi`À@Ö’¡ QÆ_Ñç ,≤ =∞~åfl_»∞ *Ïá¶êflH˜ É’>ˇHˆ ¯âß~°∞.
~år"£ ǨÏ`«º [iy# `«~åfi`« 'ã≤\ò— P JkèHÍix "≥uH˜ Ѩ@∞ì‰Ωõ x Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏO`«‰Ωõ Å q=~åÅ∞ ¿ãHõiOK«É’Ü«∂~°∞.
Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏ`«º KÕã#≤ k ZÖò\ \˜ W˜ Jx `≥Å∞ã¨∞ HÍ|\˜ì ^•xH© nxH© eO‰õΩ ^˘iH˜`Õ ZÖò\ \˜ W˜ ǨÏã¨OÎ |Ü«∞@Ѩ_∞» `«∞O^Œx. P
JkèHÍi K≥Ñʨ QÆey#k ~Ú^Õ – '"åà◊√¡ P~°∞QÆ∞~°∞<åfl~°∞. "åà◊Ö¡ ’ #Å∞QÆ∞~°∞ 20–25 Uà◊"¡ åà◊√.¡ J`åº^è∞Œ xH˜ PÜ«∞^è•Å`À áê@∞,
"åH©\ÏH© Ãã@∞¡ ‰õÄ_® =Ù<åfl~Ú. áÈ`«∂ áÈ`«∂ ''D q+¨Ü∞« O áÈbã¨∞ÅH˜ Ѷ~≤ åº^Œ∞ KÕâß"å, Y|_®Ì~—ü — Jx ÃÇÏK«ÛiHõ KÕã≤
áÈÜ«∂~°∞.—— WO`«‰Ωõ q∞Oz J`«#∞ Ug∞ K≥Ñʨ ÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞.
ã≤\ò "åà◊√¡ Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏ`«º [iy ã¨Å÷ OÖ’ K≥H¯õ `«Å∞ѨÙÖ’¡H˜ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ~Ú# z#fl ÃãA · ~Ú#∞ѨQ∞Æ à◊√,¡ J@∞=O\˜ QÆ∞à◊`¡ À
xO_ç# ZãπZѶlπ –87 J<Õ QÆ∞~°∞`Î À ¿ÑÅx ¢QÔ <Õ_£ ^˘iHÍ~Ú. ~år"£ ǨÏ`åºã¨Å÷ O =^ŒÌ ^˘iH˜# QÆ∞à◊√¡ ‰õÄ_® ~¸ ÃãA · "Õ. nxfl
|\˜ì ZÖò\ \˜ W˜ ÜÕ∞ ~år"£ ǨÏ`«º KÕãO≤ ^Œx P^è•~°O ^˘iH˜Ok. HÍh Jk z#fl P^è•~°O =∂¢`"« ∞Õ . Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏ`«º Hˆ ã¨∞Ö’ _Õq_£,
~°ÑÚ¨¶ =~°<Å£ ∞ áêÖÁæ<åfl~°x <Õ~Ñ° i¨ â’^èHŒ õ ã¨Oã¨Å÷ ∞ J#∞‰õΩ<åfl~Ú. HÍh "åi á¶È\’Å∞ ^˘~°HHõ áõ È=_»O`À Ѩiâ’^è#Œ =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êQÆÖ^Ë ∞Œ . Z=iH© P^è•~åÅ∞ ^˘~°‰Ωõ ¯O_® Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏ`«º kyfi[Ü«∞OQÍ =ÚyOK«∞‰õΩx =zÛ#O^Œ∞‰õΩ t=~å[<£#∞, J`«x
|$O^•xfl ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° ,£ á⁄@∞ì J=∞‡<£ Ѷ∞¨ #OQÍ ã¨<å‡xOKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ U_®k `«~åfi`« ~år"£ ǨÏ`«º Ѩx ‰õÄ_® J`«xHˆ
JѨÊyOKå~°∞.
Ѩiâ’^è#Œ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆHáõ È=_®xH˜ JѨÙÊ_»∞ JkèHÍ~°OÖ’ =Ù#fl _çZOÔH HÍ~°}=∞x U_®k#fl~° `«~åfi`« 1991 _çÃãO|~°∞Ö’
~°∞A"≥O· k. Hõ~∞° }Ïxkè =ÚYº=∞O¢uQÍ =ÙO_»QÍ Ç¨ÏŸO âßY HÍ~°º^Œi≈ P~ü.<åQÆ~å[<£, _çlÑ≤ áêÖò ^Œ∞~Ô · áêÅHõ¢`Ü « ∞« OQÍ
=º=ǨÏiOKå~°∞. ~år"£ ǨÏ`«º [iy# `«~åfi`« [Ü«∞Åe`« JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~å=_»O`À ã≤\ò‰Ωõ ã¨ÇϨ HõiOK«_"» ∞Õ HÍHõ, ~å¢+ì¨
áÈbã¨∞Å#∞ ‰õÄ_® ÉÖ’¿Ñ`«O KÕâß~°∞. ^•O`À ZÖò\ \˜ W˜ ™ê÷=~åÅ<ÕHOõ |Ü«∞@Ѩ_®¤~Ú, ZÖò\ \˜ W˜ ã¨=∞~°‰÷ Ωõ Å∞ J<Õ‰Ωõ Å∞
|Ü«∞@Ѩ_®¤~∞° . ã≤\ò‰Ωõ J#∞|O^èOŒ QÍ `«q∞à◊<å_»∞ ã≤\ò (\Ï<£ã\≤ ò J<åfl~°∞) U~åÊ@∞ KÕâß~°∞ [Ü«∞Åe`«. ^•xH˜ ~°∂ѨHÅõ Ê#
_çlÑ≤ ¢jáêÖò. ™ê~°^ºŒä O Sr Ñ≤.ã≤.ѨO`ü. ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ <åÜ«∞‰õΩÅO^Œih ¢Ñt¨ flOK«_®xH˜ nxH˜ qâıëêkèHÍ~åÅ∞ ~ÚKåÛ~°∞. _çZOÔH
Jkè<`Õ « Hõ~∞° }ÏxkèH,˜ PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Jà◊yiH˜ ZÖò\ \˜ W˜ "åi`À =Ù#fl ã¨O|O^è•Å∞ J<ÕHOõ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =KåÛ~Ú.
Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏ`«º [iy#ѨÙ_»∞ JѨÊ\˜ _çlÑ≤ áêÖò^∞Œ ~Ô H· ˜ <åQÆ~å[<£ á¶È<£ KÕã≤ ǨÏO`«‰Ωõ Å#∞ "Õ\Ï_»=^ŒhÌ , Hˆ ã¨∞ *’eH˜
áÈ=^ŒhÌ K≥áêÊ~°x `≥eã≤Ok. ^•O`À <åQÆ~å[<£#∞ [Ü«∞Åe`« ¢Ñɨ ∞íè `«fiO '\Ï_®— H˜O^Œ JÔ~ã¨∞ì KÕãO≤ k. PÜ«∞# u~°∞zÛ
"Õ∞l¢¿ã\ì ò=ÚO^Œ∞ "åOQÆ∂‡ÅO ~Úã¨∂Î `å#∞ K≥ÑÊ≤ # =∂@ "åã¨=Î "Õ∞#h, HÍh ~Úq JkèHÍ~°∞Å Ö’áêÅ∞ HÍ=h, ~å[H©Ü∞«
¢áÈ^ŒƒÅO`À [iy#=h J<åfl~°∞. >ˇQÿ ~Æ ∞° ¡ `«q∞à◊<å_»∞#∞ ™ê÷=~°O KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ Hõ~∞° }Ïxkè, ¢Ñɨ ∞íè `«fi =∂r HÍ~°º^Œi≈, Hˆ O¢^OŒ Ö’
JѨÊ\˜ ¢H_© ® HÍ~°º^Œi≈, ZOZO ~å*ËO¢^<Œ £ ¢Ñɨ $íè `«∞ÖË HÍ~°}=∞h <åQÆ~å[<£ "≥Å_¡ Oç Kå~°∞. Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏO`«‰Ωõ Å∞ Z=~À ^˘Ô~H· ˜
`≥Å∞ã¨x J<åfl~°∞.
<åQÆ~å[<£ ~ÚÖÏ ¿ã@ì ∞"≥∞O@∞ ~ÚKåÛ~°x `≥eÜ«∞QÍ<Õ 1991 _çÃãO|~°∞Ö’ áêÖò^∞Œ ~Ô · =∞~°}O˜ Kå~°∞. JѨÊ\˜Hˆ ~¸ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ
PÜ«∞#ÃÑ· '‰õĺ— ¢ÉÏOKü J#∞=∂x™ÈÎOk. ǨÏO`«‰Ωõ Å∞ >ˇQÿ ~Æ ∞° ¡ HÍ^Œx ^Œ∞~Ô ·
"åkã¨∂Î =ÙO_Õ"å~°∞. q+¨Ü∞« O |Ü«∞@Ѩ__» O» `À JѨ~å^èÉŒ Ïè =#`À PÜ«∞#
P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»x ѨÙHÍ~°∞¡ =KåÛ~Ú. HÍh PÜ«∞# ‰õΩ@∞O|ã¨É∞íè ºÅ∞
'ÖË^∞Œ , +¨µQÆ~ü Ѩ_áç È~Ú =∞~°}O˜ Kå~°∞. KèåfÖ’ <˘Ñ≤Ê JO>Ë #iûOQ∑ ǨϟO‰õΩ
fã¨∞HÔ o`Õ JHõ¯_» áÈÜ«∂~°—x J<åfl~°∞. PÜ«∞# JkèHÍ~°OÖ’ =ÙO_»QÍ =∞¢^•ã¨∞
ã¨g∞ѨOÖ’ 19 ZHõ~åÅ Éè∂í q∞ ZÖÏ ã¨OáêkOKå"À K≥Ñʨ =∞x S\© JkèHÍ~°∞Å∞
JѨÊ\˜Hˆ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. nxHõO`å [Ü«∞Åe`« HõHˆ ∆ HÍ~°}=∞x PÜ«∞#
ÉèÏ~°º P~ÀѨ}. `«=∂ëê Uq∞@O>Ë PÜ«∞# ¢HÔ ã· =Ψ Ù_≥<· å PÜ«∞# â◊s~åxfl
‰õΩ@∞O|O ^ŒÇϨ #O KÕãO≤ k. ^•O`À áÈãπì =∂~°"ì ∞£ KÕ¿ã gÅ∞ÖˉΩõ O_® áÈ~ÚOk.
D q^èOŒ QÍ _çHÔ , _çZOÔHÅ∞ ã¨ÇϨ HõiOK«_O» =Å#<Õ ZÖò\\˜ W˜ =∞#
^ÕâO◊ Ö’ =∞# =∂r¢Ñ^¨ •è xx K«OѨQeÆ yOk. W@∞=O\˜"åà◊√¡ =ÙO_»QÍ U^≥<· å
™ê^躌 "Õ∞ Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. W^Õ áÈbã¨∞=º=ã¨÷ =ÚYº=∞O¢u =∂~°QÍ<Õ
J`«ºO`« ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ =∂i ~år"£ ǨÏO`«‰õΩÅ#∞ =¸_»∞<≥ÅÖ’¡
Ѩ@∞ìHÀQÆeyOk. JO>Ë JO`å ÃÑ"· å_ç g∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ ç =ÙO^Œ#fl=∂@. _çHÔ ,
_çZOÔHÅ∞ ZO^Œ∞H˜ÖÏ ¢Ñ=¨ iÎOKåÜ≥∂ "å\˜ Hõ^Œä `«~åfi`« K≥áêÎ#∞. ¢Ñ㨠∞¨ `Î åxH˜ <åQÆ~å[<£
`≥Å∞ã¨∞HÀ^Œy#^Õq∞@O>Ë Z=iH© P^è•~åÅ∞ ^˘~°‰Ωõ ¯O_® Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏ`«º
kyfi[Ü«∞OQÍ =ÚyOK«∞‰õΩx =zÛ#O^Œ∞‰õΩ t=~å[<£#∞, J`«x |$O^•xfl ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° ,£
á⁄@∞ì J=∞‡<£ Ѷ∞¨ #OQÍ ã¨<å‡xOKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ U_®k `«~åfi`« ~år"£ ǨÏ`«º Ѩx
‰õÄ_® J`«xHˆ JѨÊyOKå~°∞. ǨÏO`«H|õ $O^ŒOÖ’ `«H¯˜ # =º‰õΩÅÎ QÆ∞iOz =KÕÛ
™È=∞"å~°O (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (E<£ 2011)
áêÖò ^Œ∞~Ô ·
AÖˇ· 21 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 10
"Õ^•~°}ºO ¿Ñ~°∞Ö’ "Õ^OŒ =Ù<åfl Jk 㨇QÆ~¡ ¡° ã¨fi~°Oæ HÍ=_®xH˜ =ÚYºHÍ~°}O – Jk ¢jÅOHõ L`«~Î ° f~åxH˜ Ju ^ŒQ~æÆ Q° Í
(áê~ÚO\ò HÍe"≥∞~ü #∞O_ç 28 H˜.g∞.Å∞ =∂¢`"« ∞Õ ) =ÙO_»_O» . ÃÑQ· Í ÉèÏ~°`« ã¨=Ú¢^fŒ ~°O "≥O|_Õ Tà◊√¡ =ÙO_»_O» . (ѨH¯õ #∞#fl
=∂ºÑπ K«∂_»O_ç) ZÖò\ \˜ W˜ x^è∞Œ Å ¿ãHõ~} ° O`å 㨇y¡OQ∑ g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ_¨ ç =ÙO^Œx JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. ^Õâq◊ ^ÕâßÅ#∞O_ç Ѩ@∞ì‰Ωõ x
=zÛ# =∂^ŒH¢õ ^"Œ åºÅ∞, PÜ«Ú^è•Å∞ J=Ú‡HÀ=_®xH˜ ÉèÏ~°`ü
ÃÑ^ŒÌ =∂Ô~¯\ò, ÉèÏ~°`ü ^•fi~å `«H¯˜ #^ÕâßʼnõΩ ~°"å}Ï KÕÜ∞« =K«∞Û.
f~åxH˜ =zÛ# HÍ¿ãûѨ\ Hˆ˜ ¢QÍ=∞OÖ’H˜ `≥KÛÕ ã≤ `«~e° OѨÙ
¢áê~°OaèOK«=K«∞Û. JO^Œ∞=Å# ¢jÅOHõ #∞O_ç ~ÚHõ¯_»‰õΩ
x~°O`«~O° É’@∞¡ u~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO\Ï~Ú. "åà◊#¡ ∞ Hõã"ì¨ ∞£ û"åà◊√¡
Ѩ@∞ì‰Ωõ O>Ë J=∂Ü«∞Hõ *ÏÅ~°∞¡ KÕÑŨ ∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ O@∂ =ÙO>Ë
Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl~°x Ü«∂w KÕÜ∞« =K«∞Û. WѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® `«q∞à◊
~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩÅ∞ JÔ~ã¨ì~Ú# ¢jÅOHõ *ÏÅ~°¡ QÆ∞iOz,
ÉèÏ~°fÜ«∞ *ÏÅ~°¡ QÆ∞iOz "åáÈ`«∂<Õ =ÙO\Ï~°∞.
D *ÏÅi ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ ã¨=Ú¢^fŒ ~°O "≥O|_Õ P"å™êÅ∞
U~°Ê~°K«∞‰õΩx =Ù<åfl~Ú. gà◊√¡ `«fi~°QÍ, ã¨∞ÅÉèíOQÍ _»|∞ƒ
ã¨OáêkOK«_O» =∞iQÍ~°∞. XHõ z#fl L^•Ç¨Ï~°} K≥áêÊÅO>Ë
_ôlÖò ÃÑ¢\’Å∞ |O‰õΩÖ’ b@~°∞ 4 ~°∂.ʼnõΩ ^˘iˆHk. ^•xfl Ѩ@∞ì‰Ωõ x =zÛ JkèHÍ~°∞Å HõO@Ѩ_‰» Ωõ O_® +¨}∞‡QÆO =O\˜ 㨇QÆ~¡ ∞° ‰õΩ
É’@∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ JOk¿ãÎ b@~°∞‰õΩ 20 ~°∂.Å∞ =Ú_»∞`«∞Ok. ¢jÅOHõ #∞O_ç É’@∞ =KÕÛ >ˇ=ÿ Ú^•HÍ "≥~Ú\ò KÕã≤ ^•xÖ’ Ö’_£ KÕ¿ãÎ
b@~°∞H˜ 30 ~°∂.Å∞ ~ÚKÕÛ"å~°∞. WOuO`« ~Ú¿ãÎ J=`«e "åà◊Hˆ¡ O ÖÏÉèOí JO\Ï~å.. ¢jÅOHõ Ãã#· ºO, ÉèÏ~°`« âßOu^ŒàO◊ *Ïá¶êfl
¢áêO`åxfl K«∞@∞ì=Ú\˜ì ZÖò\\˜ W˜ H˜ ÃÑ¢\’Å∞, _ôlÖò JO^Œ‰Ωõ O_® KÕ¿ãk HÍ|\˜ì JHõ¯_»‰Ωõ Ѩ@∞ìHÔ o¡ b@~°∞ 90 ~°∂.ʼnõΩ J=Ú‡HÀ=K«∞Û.
"≥∞+≤<`£ À #_çKÕ É’@∞Ö’ KÕÑŨ "Õ@‰õΩ "≥àÏ¡ÅO>Ë ~ÀA‰õΩ 30 b@~°¡ _ôlÖò HÍ"åe. JO^Œ∞‰õΩx "åà◊√¡ ZO`« ^è~ÔŒ <· å ÃÑ\˜ì
H˘O\Ï~°∞. H˘kÌáê\˜ iã¨∞¯`À ~ÚO`« _»|∞ƒ ã¨OáêkOKÕ J=HÍâ◊O =ÙO>Ë Z=_»∞ =∂¢`O« x*Ï~ÚfQÍ =ÙO\Ï~°∞? =∂=¸Å∞QÍ
‰õÄbH˜ "≥o`Õ =KÕÛk ~ÀA‰õΩ 15 ~°∂.Å∞. HÍã¨Î iã¨∞¯ fã¨∞‰õΩx ~¸ Ѩx KÕ¿ãÎ Hõhã¨O 50 ~°∂.Å∞. JO^Œ∞=Å# JHõ¯_ç
Ü«Ú=‰õΩÅO^Œ~∂° 㨇QÆ~¡ ¡° K«∞@∂ì KÕ~ˆ "å~°∞. ZÖò\ \˜ W˜ JO>Ë ™ê#∞Éè∂í u K«∂¿Ñ"å~°∞.
㨇y¡OQ∑ HÍ~°ºHõÖÏáêʼnõΩ J`«ºO`« J#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ KÀ@∞ – Pk~å=∞Ѩ@}ì O #∞O_ç áê~ÚO\ò HÍe"≥∞~ü =~°‰Ωõ . JHõ¯_» 20
"ÕÅ ÃÇÏHÍì~Ö¡° ’ =Ú`«∞¿Î Ñ@ ÅQÆ∂<£ (ã¨=Ú¢^fŒ ~°OÖ’ =ÙO_Õ ÃÑ^Œ=Ì ∞_»∞QÆ∞) =ÙOk. ^•xflO_® z#fl z#fl n=ÙÅ∞. 40 H˜.g∞.Å∞
"åºÑ≤Oz# ^Œ∞|∞ƒÅ∞, `«∞ѨÊÅ∞. ^•HÀ¯=_»O Ju ã¨∞ÅÉèOí . Hõã"ì¨ ∞£ û
"å~°∞ HÍ^Œ∞, Z=Ô~<· å ã¨~ˆ ^•xÃÑ· xѶ∂¨ "Õã≤ =ÙOK«_O» ^•^•Ñ¨Ù J™ê^躌 O.
(ѨH¯õ #∞#fl "Õ^•~°}ºO ¢áêO`«O á¶È\’ K«∂_»O_ç) ÃÑ¢\’Å∞ |O‰õΩÅ
"åà◊√¡ ‰õÄ_® ÃÑ¢\’Å∞, _ôlÖò 㨇QÆ~¡ ∞° ¡ ~ÚKÕÛ |OQÍ~°∞ aÃã¯@¡‰Ωõ Pâ◊Ñ_¨ ç
J=∞‡_®xH˜ L`åûǨÏOQÍ =ÙO_Õ"å~°∞. K≥H±áÈã¨∞ìÅ∞ Zxfl ÃÑ\˜ì<å
Ѩ@∞ì|_Õk Ju ã¨fiÅÊO. ZÖò\\˜ W˜ =^ŒÌ J`åº^è∞Œ xHõ"∞≥ #ÿ PÜ«Ú^è•Å∂,
É’@∞¡ =ÙO_Õq. "åà◊√¡ 30 xIIÅÖ’ J=`«eQÆ@∞ìH˜ "≥oá¡ ÈÜÕ∞"î å~°∞.
=∞# Hõã"ì¨ ∞£ û JkèHÍ~°∞Å =^ŒÌ =ÙO_Õq HÍÅO K≥e#¡ É’@∞¡, PÜ«Ú^è•Å∞.
"åà◊√¡ D ZÖò\ \˜ W˜ "åix UO Ѩ@∞ìHÀQÆÅ~°∞? Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl "åà◊Hˆ¡
¢Ñ=¨ ∂^ŒO. XHÀ¯Ñ¨ÙÊ_»∞ ZÖò\ \˜ W˜ "åàı¡ "åà◊#¡ ∞ |OkèOz *Ïá¶êfl‰õΩ
fã¨∞‰õΩx "≥o¡áÈ~Ú |OnÅ∞QÍ J>ËìÃÑ@∞ì‰õΩx ÉÏQÍ ÉˇkiOz
ѨO¿Ñ"å~°∞. F ™êi "å~°O~ÀAÖˇ<· å =^ŒÅHõáÈ`Õ ã¨‡QÆ~¡ ü +¨}∞‡QÆ"∞Õ `«q∞à◊ÑÙ¨ Å∞ʼnõΩ "åà◊‰¡ Ωõ #K«ÛK≥ÑÊ≤ JkèHÍ~°∞Å#∞ q_çÑO≤ Kå_»∞.
WÖÏ\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ Hõã"ì¨ ∞£ û"å~°∞ 㨇QÆ~¡ Åü #∞ UO J^Œ∞Ѩ٠KÕ™êÎ~∞° ?
~år"£ ǨÏ`«º [~°Q_Æ ®xH˜ ~Ô O_Õà¡◊ =ÚO^Õ "Õ^•~°}ºO ¢áêO`«OÖ’ 㨇y¡OQ∑ KåÖÏ ÃÑiyOk. ^ŒO_»HÍ~°}ºOÖ’ =∂"À~Úã¨∞Åì ∞
ã¨=∂O`«~° ¢Ñɨ ∞íè `«fiO #_çÑ#≤ @∞¡ P ¢áêO`åÅÖ’ ZÖò\ \˜ W˜ =∂>Ë K≥Å∞¡ÉÏ@ÜÕ∞ºk. =∂=¸Å∞QÍ U^≥<· å ǨÏ`«º [iy`Õ Ç¨ÏO`«‰Ωõ _»∞
^ÕâO◊ q_çz áêiáÈ=_»O J<Õk KåÖÏ Hõ+`ì¨ ~« "° ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O. HÍh ZÖò\ \˜ W˜ q+¨Ü∞« OÖ’ Jk ZO`« ã¨∞ÅÉè"í ∂≥ K≥Ñʨ _®xH˜
"Õ^•~°}ºO QÆ∞iOz ~ÚO`« q=~°OQÍ K≥Ñʨ =Åã≤ =zÛOk. ~år"£ ǨÏ`«º‰õΩ =ÚO^Œ∞, "≥#HÍ ZÖò\\˜ W˜ "å~°∞ z`«OÎ =zÛ#@∞ì
~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOK«_®xH˜ ZO`« J#∞"≥#· "å`å=~°}O =ÙO^À =∞#‰õΩ nxfl |\˜ì J~°=÷ ∞ø`«∞Ok.
D ¢áêO`«OÖ’ Éè∫QÀoHõ J#∞‰õÄÅ`«`À ÉÏ@∞, =º‰õΩÅÎ ã¨ÇϨ HÍ~°O ‰õÄ_® ZO`À =ÙOk. JÖÏ\˜ "åiÖ’ QÆ`"« åºã¨OÖ’
ѨiK«Ü∞« O KÕã#≤ HÔ (H˘_çÜ∞« HÍ_»∞) +¨}∞‡QÆO XHõ_∞» . J`«xH˜ ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° `£ À, ÉÏÅã≤OQÆO`À ¢Ñ`¨ º« HõÑ∆ i¨ K«Ü∞« O =ÙO_Õk. +¨}∞‡QÍxfl
㨇y¡OQ∑Ö’H˜ kOÑ≤#k "åà◊¡ ÉÏÉÏ~Ú ã‘`å~å=∞<£. J`«#∞ áÈãπ=ì ∞<£QÍ Ñ¨xKÕ¿ã"å_»∞. `«=∂ëê Uq∞@O>Ë ~år"£ ǨÏ`«º `«~åfi`«
+¨}∞‡QÆO Ѩ@∞ì|_ç áÈbã¨∞ Hõã_ì¨ Öô ’ =Ù#flѨÙ_»∞ D ã‘`å~å=∞<£ uO_ç uxÑ≤OK«_®xHõO@∂ =zÛ J`«xfl K≥_®=∞_® u\Ïì_∞» , WÖÏ\˜
ZÖò\ \˜ W˜ `À KÕ`∞« Å∞ HõÅ∞ѨÙ`å"å Jx. ^•O`À ÉÏ^èŒ "Õã#≤ +¨}∞‡QÆO Hõã_ì¨ Öô ’Oz áêiáÈ~Ú P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. HÍ^Œ∞
áÈbã¨∞ÖË Ç¨Ï`«º KÕâß~°x Ѩ¢uHõÅ "åà◊<¡ åfl~°∞. P Hõ^Œä `«~åfi`« =ã¨∞OÎ k. D ^ŒâÖ◊ ’ DÅO f¢="å^Œ∞Å#∞, 㨇QÆ~¡ Åü #∞ ^ÕâO◊
^•\˜OK«_O» Ö’ +¨}∞‡QÆOk JO^≥ "Õã#≤ KÕ~Ú Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë KåÅ∞.
W@∞=O\˜ +¨}∞‡QÆO‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_çQÍ Ñ¨xKÕã#≤ "å_»∞ =∞ǨeOQÆO. g_»∞ *Ïá¶êflÖ’x =∞^èHŒ Öõ ò #∞Oz =zÛ# *ÏÅi. 1984Ö’
=zÛ +¨}∞‡QÆO =^ŒÌ ѨxH˜ KÕi `«q∞à◊ ѨÙÅʼnõΩ K≥Ok# É’@¡#∞ #_»∞ѨÙ`«∂O_Õ"å_»∞. ¢jÅOHõ HÍÅ=Ö’¡ ¢Ñu¨ JOQÆ∞à◊O "å_çH˜
H˘\˜#ì Ñ≤O_ç. ZÖò\\˜ W˜ =∞#∞+¨µÅO^Œi QÆ∞iOp ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 1990Ö’ Ѩ^‡Œ <åÉèí ǨÏ`«º#∞ kyfi[Ü«∞OQÍ =ÚyOz áêiáÈ~Ú#
t=~å[<£, _Õq_£ |$O^•xfl *Ïá¶êfl#∞O_ç fã¨∞‰õΩx =zÛ#n, =∞m¡ *Ï¢Q`Æ QΫ Í "≥#H˜¯ fã¨∞‰õΩx "≥o#¡ n g_Õ !
ZÖò\ \˜ W˜ Ö’ ~Ô O_»∞ qÉèÏQÍÅ∞<åfl~Ú. ~å[H©Ü∞« qÉèÏQÆO XHõ\ ,˜ WO>ˇe*ˇ#∞û qÉèÏQÆO =∞~À\˜. ~å[H©Ü∞« qÉèÏQÆOÖ’ ѨxKÕ¿ã
HÍO`«<,£ _çHûõ <£ J<Õ ~Ú^ŒiÌ fl =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Ñ¨OÑ≤ =∞¢^•ã¨∞, HÀÜ«∞O|`«∂~Î Åü Ö’ HͺOѨÙÅ∞ #_çáê~°∞. HͺOѨ٠#_»áêÅO>Ë "≥~· Öü ãˇ π
Ãã@∂ì =ÙO_®e, ^•xHÀ PѨ~ˆ @~°∂ =ÙO_®e. HÍO`«<£ J<Õ J`«x "≥~· Öü ãˇ π PѨ~ˆ @~ü ~°=∞}<£ J<Õ J`«xfl "≥~· Öü ãˇ π Ãã@∞ì`À ã¨Ç¨
1991 [#=iÖ’ WO_çÜ∂« ‰õΩ fã¨∞‰õΩx =KåÛ_»∞ D =∞ǨeOQÆO. t=~å[<£ =Ú~îå#∞ "Õ∞ 1 # `≥zÛ#"å_»∂ g_Õ. P q^èOŒ QÍ
g_»∞ ~år"£ ǨÏ`«ºÖ’ F áê¢`^« •è i JÜ«∂º_»∞.
㨇QÆ~¡ ¡° QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ ʉõΩO@∞<åflO HÍ|\˜ì "å#<£ J<Õ ¢jÅOHõ *ÏfÜ«Ú_≥#· 㨇QÆ~¡ ü QÆ∞iOz ‰õÄ_® ~Ô O_»∞ =ÚHõ¯Å∞ ~ÚHõ¯_Õ
K≥ÑÙ¨ ʉõΩO^•O. J`«#∞ t=~å[<£‰Ωõ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_çQÍ Ñ¨xKÕã∂¨ Î =∞¢^•ã¨∞Ö’ =∞_çáêHõ¯OÖ’ =ÙO_Õ"å_»∞. J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ ~år"£#∞
ã¨fiO`«=Ó~°∞Ö’<Õ K«OÑ≤OK«_®xH˜ t=~å[<£ _èbç Ö¡ ’ ‰õÄ_® F HͺOÑπ #_»∞ѨÙ^•=∞x K«∂âß_»∞. XHõ =Úã¨ÖÏÜ«∞##∞, XHõ Ü«Ú=ux
P ѨxHÔ · xÜ≥∂yOz "åà◊x¡ _èbç H¡ ˜ fã¨∞HÔ o¡ ~ÚÅ∞¡ K«∂¿ã Ѩxx ~¸ "å#<£‰Ωõ JѨÊyOKå_»∞. _èbç ¡ HͺOÑπ QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ ʉõΩ#flѨÙÊ_»∞
P q=~åÅ∞ ~Ú™êÎ#∞.
"Õ^•~°}ºO HͺOÑπ QÆ∞iOz `≥eã≤Ok Hõ^•, ~ÚHõ =∞¢^•ã¨∞ â◊√ÉèÏã¨∞O^Œ~O° , ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ HͺOѨÙÅ QÆ∞iOz =KÕÛ ™È=∞"å~°O.
(ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (AÖˇ· 2011)
AÖˇ· 35 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 11
~år"£ ǨÏ`«º [iy# `«~åfi`« ǨÏiÉÏ|∞ J<Õ á¶È\’¢QÍѶ~¨ ü fã≤# á¶È\’Å ^•fi~å<Õ Ç¨Ï`«º ZÖÏ [iyO^À , ^•x "≥#∞Hõ
Z=~°∞<åfl~À `≥eã≤Ok. P ǨÏiÉÏ|∞#∞ JHõ¯_»‰Ωõ ѨOÑ≤#k, J#∞HÀ‰õΩO_® J`«#∞ K«xáÈ=_»O`À Hõhã¨O P HÔ "≥∞~å#∞ "≥#H˜¯
ã¨OáêkOz á¶È\’Å∞ |Ü«∞@ Ѩ_‰» Ωõ O_® =ÙO_®Åh â◊`^« •ä ¢ÑÜ ¨ ∞« uflOz#k â◊√ÉèÏ ã¨∞O^Œ~O° J<Õ =ºH˜.Î
J`«#∞ =∞¢^•ã¨∞Ö’ `«# ã¨∂_ì Ü ç ∂≥ Ö’ #_çÑ#≤ HͺOѨÙH˜ K≥Ok# =ºˆHΠǨÏiÉÏ|∞. WO`«H© Z=s â◊√ÉèÏã¨∞O^Œ~O° ?
=∞¢^•ã¨∞Ö’ ZÖò\\˜ W˜ HÍ~°ºHõÖÏáêʼnõΩ Hˆ O¢^"Œ ∞≥ #ÿ â◊√ÉèÏ #∂ºãπ JO_£ á¶È\’ U*ˇhûãπ #_ç¿Ñk ã¨∞O^Œ~O° .
U[hû ¿Ñ~°∞ HõeÑ≤ J`«xfl â◊√ÉèÏã¨∞O^Œ~O° JO\Ï~°O^Œ~∂° . Ü«Ú= á¶È\’¢QÍѶ~¨ ‰¡° Ωõ ÃÑ· HÔ kˆQ J=HÍâ◊O
HõeÊOKÕ =ºH˜QÎ Í J`«#∞ ¿Ñ~°∞|_®¤_∞» . =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ J`«#∞ ¢^qŒ _» HõàQ◊ OÆ J<Õ ™ê=∂lHõ ã¨Oã¨÷ ("åà◊√¡
~å[H©Ü∂« Ö’¡ =ÙO\Ï~°∞ HÍh ZxflHõÅÖ’ áêÖÁæ#~°∞) ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° _»∞. ÃÑiÜ«∂~ü W q ~å=∞™êfiq∞
<åÜ«∞Hõ~ü ™ê÷ÑO≤ z# D ¢^qŒ _» HõàQ◊ OÆ `«q∞à◊"å^•xH˜, ¢^qŒ _»<å_»∞H˜, `«q∞à◊ÉÏè +¨ "åºÑ≤HÎ ˜ Hõ@∞ì|_ç#
Ju"å^ŒãO¨ ã¨.÷ (`«q∞à◊<å_»∞ ~å[H©Ü∂« Å∞ "åºã¨Ñ~¨ O° Ѩ~Ö° ’ q=~åÅ∞<åfl~Ú) gà◊√¡ ZÖò\ \˜ W˜ H˜ ÉÏǨ@OQÍ
ã¨=∞i÷™êÎ~∞° . ZÖò\ \˜ W˜ `«# HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ™êyOKåÅO>Ë ™ê÷x‰õΩÅ ã¨Ç¨ Ü«∞O fã¨∞HÀHõ `«Ñʨ ^Œ∞. P
ã¨Ç¨ Ü«∞O _ç.HÔ . HÍ~°ºHõ~Åΰ ∞ ÉÏǨ@OQÍ, _çZOÔH "å~°∞ Ö’áê~ÚHÍsQÍ JOkã¨∂Î =KåÛ~°∞. (_çHÔ "åiH˜ ~å[H©Ü∞« áêsì J~Ú#
_çZOÔH JO_»^OŒ _»Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ =Ù<åfl~Ú.) _çHÔ "åà◊√¡ ÉèÏ~°`« âßOu¿ã#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ, ZÖò\ \˜ W˜ H˜ J#∞‰õÄÅOQÍ á¶È\’
Zy˚a+¨#∞¡ Jg x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î `«q∞à◊¢Ñ[¨ Å#∞ ZÖò\ \˜ W˜ H˜ ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° Å∞QÍ =∂~°∞ã¨∂OÎ \Ï~°∞.
_çHÔ ™ê#∞Éè∂í u Ѩ~∞° _≥#· â◊√ÉèÏ ã¨∞O^Œ~O° ZÖò\ \˜ W˜ ã¨=∞~°‰÷ Ωõ _çQÍ =∂~°_O» Ö’ qO`Õ=ÚOk? 1991 [#=iÖ’ ZÖò\ \˜ ˜W
<åÜ«∞‰õΩ_»∞ H˜@∂ìH˜ ѨOÑ≤# XHõ ã¨O^ÕâO◊ Ö’ J`«#∞ ''¢ÑѨ O¨ K«"åºÑ¨OÎ QÍ =Ù#fl `«q∞à◊√Å UÔHH· õ ~°H‰∆õ Ωõ _»∞ ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° —£ — Jx Jaè=i‚OKå_»∞.
^•xfl |>Ëì `≥Å∞ã¨∞OÎ k – J`«x ÅHõ∆ ºO Uq∞\’. ~år"£ ǨÏ`åºÑ¨^HŒä ÍxH˜ =ã¨∞#Î fl ǨÏO`«H|õ $O^•xH˜ P¢âÜ ◊ ∞« O HõeÊOK«QÅÆ
™ê÷x‰õΩÅ#∞ i¢‰Äõ \ò KÕÜ∞« _®xH˜ J`«#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ_»∞. _çHÔ áêsì HÍ~°ºHõ~ΰ H˘_»∞‰õΩ Ji=Ù J<Õ J`«#∞ ~Ú`«x ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =ã¨∂Î
áÈ`«∂ =ÙO_Õ"å_»∞. J`«<Õ ~år"£ ǨÏ`«º‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ ɡÅ∞ì ÉÏO|∞#∞ _ç*<·ˇ £ KÕâß_»∞. J`«<Õ HÍ^Œ∞, ~år"£ ǨÏ`«º`À ã¨O|O^èOŒ
=Ù#fl J<ÕH=õ ∞Ok ã¨∞O^Œ~O° =^Œ‰Ì Ωõ =ã¨∂Î áÈ`«∂O_Õ"å~°∞. XHõiH˜ =∞~˘Hõix ѨiK«Ü∞« O KÕÜ∞« _»O, Ѩ#∞Å∞ ѨÙ~°=∂~ÚOK«_O» ..
~ÚÖÏ D HÍ~°ºHõÖÏáêʼnõΩ J`«#∞ XHõ ~Ú~°∞ã¨∞ÖÏ, `«# ã¨∂_ì Ü ç ∂≥ ÜÕ∞ F ta~°OQÍ Ñ¨xKÕ¿ã"å_»∞. JHõ¯_çH˜ =KÕÛ =º‰õΩÖÎ ’ Ju
=ÚYº"≥∞#ÿ =ºH˜Î – ÉËc ã¨∞¢|=∞}˜Ü∞« O Jx Ñ≤Å∞=|_Õ ÉÏÅã¨∞¢|Ǩχ}ºO !
W`«#∞ ZÖò\\˜ W˜ ã≤^•úO`«"`Õ ÖΫ ’¡ ¢Ñ=¨ ÚY∞_»∞. HÍ¿ãûѨ٠=∂\Ï¡_`ç Õ Z=i<≥<· å `«# "≥Ñ· Ù¨ uѨÙÊHÀQÆÅ
"åHÍÛ`«∞~°ºO =ÙOk. ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° H£ ˜ ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»∞. =∞¢^•ã¨∞Ö’ =zÛ x"åã¨O =ÙO@∂ F ¢ÑO≤ \˜OQ∑
¢ÃÑãπ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. ZÖò\ \˜ W˜ ™êÇ≤Ï`åºxfl ¢ÑK¨ ∞« iOKÕ"å_»∞. ~år"£ ǨÏ`«º [~°QÍÅx ¢Ñ ɨ Ïè Hõ~<° £
P^ÕtOz# `«~åfi`« ^•xH˜ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ "Õ å~°∞ Z=~°∞<åfl~À HõxÃÑ\˜ì "åà◊x¡ ‰õΩ¢@^•~°∞Å∞QÍ `«Ü∂« ~°∞KÕ¿ã
Ѩx KÕÑ\¨ Ïì_∞» . (ǨÏ`«º [iy# `«~åfi`« *Ïá¶êfl‰õΩ "≥oá¡ ÈÜ«∂_»∞) â◊√ÉèÏã¨∞O^Œ~O° PѶ㑠∞¨ H˜ =ã¨∂áÎ È`«∂
JHõ¯_»‰Ωõ =KÕÛ"åiÖ’ `«#‰õΩ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ "Õ å~°∞ Z=~°∞<åfl~À K«∂ã≤ "åà◊#¡ ∞ =ÅÖ’H˜ ÖψQ"å_»∞.
JÖÏ =ÅÖ’ Ѩ_#ç ÃÑ^ŒÌ KÕѨ ÉèÏQƺ<å^ä<Œ .£
ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ Z=~À HÍ^Œ∞. ¢Ñ㨠∞¨ `Î O« ~år"£ ǨÏ`«ºÖ’ áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ *ˇÖ· ’¡ =∞QÆ∞`æ ∞« #fl
#oxH˜ `«=Ú‡_»∞. D =∞^èºÕ ¢ÑÜ ≤ ∂« OHÍ QÍOnè *ˇÅ· ∞H˜ "≥o¡ #oxx ѨÅ∞HõiOz =zÛO^Œx "å~°ÖÎ ’¡ K«kq =ÙO\Ï~°∞ Hõ#∞Hõ P"≥∞
QÆ∞iOz ~ÚѨÊ\˜"åà◊‰¡ Ωõ ‰õÄ_® `≥e¿ã =ÙO@∞Ok. #ox ZO`«\ ^˜ OŒ >Ë ~år"£#∞ K«OѨ_®xH˜ =∂#=ÉÏO|∞QÍ `«Ü∂« ~°=_®xH˜
ã≤^ÑúŒ _¨ #ç =ºH˜.Î (^ä•#∞ `≥~g° ∞^Œ‰Ωõ ~å=_»O`À #ox J=ã¨~O° Ѩ_Ö» ^Ë #Œ ∞HÀO_ç) P"≥∞ ǨÏO`«H=õ Ú~îå`À ÉÏ@∞ ǨÏ`åºã¨Ö÷ ÏxH˜ "≥o¡
HõàÏ¡~å ~år"£ ǨÏ`«º K«∂ã≤ P#O^ŒO`À á⁄OyáÈ~Ú, u~°∞ѨuH˜ "≥o¡ =zÛ# =∞x+≤. #o<Õ HÍ^Œ∞, P"≥∞ ‰õΩ@∞O|ã¨É∞íè ºÅO^Œ~∂° ~¸
ǨÏ`«ºÖ’ áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
#ox, ÉèÏQƺ<å^ä<Œ Å£ `«e¡ Ѩ^‡Œ . JѨÊ\’¡ =Ü«∞ã¨∞ 49. P"≥∞ XHõ =∂r áÈbã¨∞ L^Àºy ~Ô O_À ÉèÏ~°º.
W.q. HõàϺ}˜ #iûOQ∑ÇϨ ŸOÖ’ #~°∞ûQÍ Ñ¨xKÕ¿ãk. "åà◊‰¡ Ωõ #ox (ǨÏ`«º ã¨=∞Ü«∂xH˜ =Ü«∞ã¨∞ 27), ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £
(=Ü«∞ã¨∞ 25) Jx ~Ú^Œ~Ì ∞° Ñ≤ÅÅ¡ ∞. #oxx P"≥∞ `«O¢_ç z#fl`«#OÖ’ p\˜H˜ =∂\˜H˜ H˘_»∞`«∂ =ÙO_Õ"å_»∞.
^•O`À `«O¢_ç JO>Ë P"≥∞‰õΩ `«QxÆ ^Õfi+¨O. z#fl`«#O #∞Oz rq`«OÖ’ L#fl`« tY~åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOKåÅ<Õ
`«Ñ#¨ =ÙO_Õk. ã¨∂¯Ö’¡ ^èxŒ ‰õΩÅ Ñ≤ÅÅ¡ `À ¿ãflǨÏO KÕ¿ãk. XHõ ^ŒâÖ◊ ’ ã≤x=∂`å~° HÍ"åÅx ‰õÄ_® J#∞‰õΩOk.
Ö’Ü«∞~ü q∞_çÖòHÍ¡ã∞¨ <ÕÑ^¨ ºŒä O HÍ|\˜ì ^•x #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_®Åx `«ÑO≤ KÕk. ZHõ#q∞H±ûÖ’ _ç¢w KÕâßHõ
J_»Ü∂« ~üÖ’ =ÙO_Õ J#ÉÏO_£ ã≤eHÍ<£ ¢ÃÑ· e. HõOÃÑhÖ’ Ãã<ì À L^ÀºQÆO ã¨OáêkOK«∞‰õΩOk. =∞¢^•ã¨∞
Ü«¸x=i≈\©Ö’ ¢ÃÑ"· @Õ ∞QÍ áÈãπì ¢QÍA"Õ+<¨ £ KÕ¿ãk. `«e`¡ À `«~K° ∞« Q˘_»=Ѩ_ç q_çQÍ "≥oá¡ È~Ú =ÙO@∂=ÙO_Õk.
|u=∂e fã¨∞‰õΩx =ã¨∂Î =ÙO_Õ"å~°∞.
P"≥∞ `«=Ú‡_»∞ ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ z#fl`«#O #∞OKÕ PHõ`å~ÚQÍ uiˆQ"å_»∞. \©K~« ∞° ,¡ `À\˜ ã¨∂_ì O≥ @∞¡ J`«xfl
'~“_ô—QÍ<Õ Ñ¨iQÆ}O˜ z ^Œ∂~°OQÍ =ÙOKÕ"å~°∞. ã¨OѶ∞¨ q¢^ÀǨïÅ`À ¿ãflǨÏO KÕ¿ã ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ JO>Ë ~Ú~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞‰õÄ y>Ëkì
HÍ^Œ∞. J`«xH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÖË ÖË~∞° . HÍã¨Î ÃÑ^ŒÜ
Ì ∂« Hõ J`«#∞ _çHÔ ã¨Oã¨Ö÷ ’ KÕ~å_»∞. Ѩ^‡Œ H˜ ÉÏQÍ `≥eã¨∞#fl
á¶È\’ [~°fleã¨∞ì â◊√ÉèÏã¨∞O^Œ~O° . ~Ô O_»∞ =¸_Õà¡◊ ¢H`˜ O« á¶È\’ ¢ÑO≤ \˜OQ∑ <Õ~∞° ÛHÀ=_»O HÀã¨O H˘_»∞‰õΩx
J`«x ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ѨOÑ≤Ok. F ¢ÃÑãπ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x ~å[H©Ü∞« Ѩ¢uHõ #_»áêÅx HõÅÅ∞ ‰õO@∂ =ÙO_Õ"å_»∞.
HÍh ^•xH˜ HÍ=Åã≤# _»|∞ƒ =∂¢`O« ÖË^∞Œ . JѨÙÊÖ’¡ =Úxy `ÕÅ∞`«∞<åfl~°∞. `«# JHõ¯ ѨxKÕ¿ã HõOÃÑhH˜
¿ã+ì #¨ s ™ê=∞¢y ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕÜ∞« _»O ^•fi~å Éè∞í H˜HÎ ˜ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. JѨÊ\˜Hˆ â◊√ÉèÏã¨∞O^Œ~O°
HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ ZÖò\ \˜ D ˜ H˜ ã¨O|OkèOz# ~°ÇϨ 㨺 HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ™êQÆ∞`«∂ =ÙO_Õq. JHõ¯_Õ J`«xH˜
ÉËc ã¨∞¢|=∞}˜Ü∞« O, á¶È\’¢QÍѶ~¨ ü ǨÏiÉÏ|∞, ɡÅ∞ì ÉÏO|∞ `«Ü∂« ~°∞KÕã#≤ Ji=٠ѨiK«Ü∞« O JÜ«∂º~°∞.
gà◊`¡ À ÉÏ@∞ =Ú`«∞~Î å*Ï ‰õÄ_®.. J`«x Hõ^Œä =KÕÛ ™È=∞"å~°O. (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (AÖˇ·
2011)
^ŒH} ∆˜ =∞¢^•ã¨∞Ö’ =Ù#fl áÈ~°∂~°∞Ö’ ~å|~üì ѨÜ∂« ãπ =ÙO_Õ ~ÚÅ∞¡ ZÖò\ \˜ D ˜ WO\˜e*ˇ#∞û‰õΩ ¢Ñ^¨ •è # ™ê÷=~°O #_çKkÕ . D
ѨÜ∂« ãπ [Ü«∞‰õΩ=∂~ü J<Õ J`«x K≥ÖÅ¡ˇ ∞ ¢¿Ñ=∞ J<Õ J=∂‡~Úx ÃÑo¡ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. [Ü«∞‰õΩ=∂~ü ¢jÅOHõ "åã≤. "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ
1984Ö’ *Ïá¶êfl#∞O_ç =∞¢^•ã¨∞ =KåÛ_»∞. 1987Ö’ âßOu J<Õ ÉèÏ~°fÜ«Ú~åefl ÃÑo¡ KÕã∞¨ ‰õΩx *Ïá¶êfl fã¨∞‰õΩx "≥àÏ¡_∞» .
[Ü«∞‰õΩ=∂~ü, ѨÜ∂« ãπ 1989Ö’ ÉèÏ~°`â« ßOu^ŒàO◊ ¢j ÅOHõÖ’ áÈ~å_Õ@ѨÙÊ_»∞ "å~°∞ ZÖò\ \˜ H˜ ˜ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_®¤~∞° . âßOu^ŒàO◊
"åix H˘xfl~ÀAÅ áê@∞ x~°ƒO^èOŒ Ö’ =ÙOzOk ‰õÄ_®. XHõ =ӺǨÏO ¢ÑH¨ Í~°O 1990 ÃãÃÑOì |~°∞ ¢áêO`«OÖ’ [Ü«∞‰õΩ=∂~ü,
J`«x ÉèÏ~°º âßOu, ѨÜ∂« ãπ ~å"Õ∞â◊fi~°O‰õΩ â◊~} ° Ï~°∞Ö÷ Ï¡ =KåÛ~°∞. JHõ¯}∞flOz "åà◊#¡ ∞ =∞¢^•ã¨∞ fã¨∞‰õΩx =zÛ ~ÚÅ∞¡ U~åÊ@∞
KÕã#≤ "å_»∞ HõàÏѨu.
HõàÏѨu J<Õ"å_»∞ QÆ`O« Ö’ ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° £ JOQÆ~H° ‰∆õ Ωõ _»∞. 1975Ö’ *Ïá¶êfl `«q∞à◊ "Õ∞Ü«∞~ü PÖò¢ÃÑ_¶ £
^Œ∞~°Ü∞« Ñ¨Ê Ç¨Ï`«ºHˆ ã¨∞Ö’ ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° `£ À ÉÏ@∞ ã¨ÇϨ xOk`«∞_»∞. J`«x ÉÏ==∞ik â◊~=° }<£ ZÖò\ \˜ D ˜
™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° _»∞. J`«x ã¨Ç¨ Ü«∞O`À =∞¢^•ã¨∞Ö’ áÈ~°∂~°∞, H˘_»∞OÔQÜ · ¸« ~üÅÖ’ HͺOÑπÅ∞ U~°Ê~°z
ǨÏO`«Hõ =Ú~îå‰õΩ P¢âÜ ◊ ∂« Å∞ U~°Ê~°Kå_»∞. D HͺOÑπ x~åfiǨωõΩÅ∞ ǨÏ`«º‰õΩ =ÚO^Œ∞, `«~åfi`« U~åÊ@∞¡
K«∂âß~°∞. Ji=Ù (¢^qŒ _» HõàQ◊ OÆ HÍ~°ºHõ~ΰ H˘_»∞‰õΩ, ɡÅ∞ì ÉÏO|∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã#≤ "å_»∞) ~ÚÅ∞¡ ‰õÄ_®
áÈ~°∂~°∞Ö’<Õ ! J`«xH©, ѨÜ∂« ãπH© ÉÏQÍ ¿ãflǨÏO ‰õΩkiOk. W^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ ZÖò\ \˜ W˜ WO>ˇe*ˇ#∞ûÖ’H˜
HÍ~°ºHõ~Åΰ #∞ KÕ~∞° Û‰õΩ<Õ"å~°∞.
~år"£ ǨÏ`«º [iQÍHõ t=~å[<£ q=~åÅ∞ ¿ãHõiã¨∂Î J`«xH˜ ¢_q·≥ OQ∑ ÖˇÃ· ã#∞û ZÖÏ =zÛOk Jx
‰õÄÑ‘ ÖÏQÆ_O» Ö’ ~å|~üì ѨÜ∂« ãπ Hõ^Œä `≥eã≤Ok. =Ú`«∞~Î å*Ï *Ïá¶êfl "≥àÉ¡◊ ’`«∂ ÉèÏQƺ<å^ä<Œ H£ ˜ ѨiK«Ü∞« O
KÕã#≤ xâßO`«<£ (xHõû<£) ZÖò\ \˜ D ˜ WO>ˇe*ˇ#∞ûÖ’ =ÚYº"≥∞#ÿ =ºH˜.Î á⁄@∞ì X=∞‡<£‰Ωõ PO`«~O° y‰õΩ_»∞. ~å|~üì ѨÜ∂« ãπ
W`«#∞ HÍO`«<£ J<Õ J`«x`À Hõeã≤ =KåÛ_»∞. =Ú`«∞~Î å*Ï ÉèÏQƺ<å^ä<Œ `£ À ''gà◊√¡ KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ Ѩx g∞^Œ =KåÛ~°∞. gà◊H¡ ˜
ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕÜ∞« O_ç. ZÖò\ \˜ D ˜ ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° ʼnõΩ ‰õÄ_® gà◊¡ QÆ∞iOz K≥Ñʨ =^Œ∞—Ì — J<åfl_»∞. gà◊√¡ áÈ~°∂~°∞ HͺOÑπÖ’<Õ HõàÏѨu
ÉÏ==∞ik â◊~=° }<£`À Hõeã≤ =ÙO_Õ"å~°∞.
áÈ~°∂~°∞ ~ÚO\’¡ J<ÕHõ =∞Ok ZÖò\ \˜ W˜ ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° Å∞ =ã¨∂Î áÈ`«∂ =ÙO\Ï~°∞ HÍ|\˜ì t=~å[<£ `«#HõO@∂ ¢Ñ`¨ ºÕ HõOQÍ
XHõ ™ê÷=~°O #_»áêÅx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å# áÈ~°∂~°∞ =zÛ# =¸_»∞ <≥ÅʼnõΩ JO>Ë 1990 _çÃãO|~°∞Ö’ [Ü«∞‰õΩ=∂~ü#∞
"Õ~ˆ HͺOÑπ #_»Ñ=¨ ∞<åfl_»∞. áÈ~°∂~°∞ ~ÚO\’¡ ѨÜ∂« ãπ#∞ =kÖËã≤ [Ü«∞‰õΩ=∂~ü, J`«x ÉèÏ~°º JHõ¯_çH˜ 22 H˜.g∞.Å ^Œ∂~°OÖ’
L`«~Î ° =∞¢^•ã¨∞Ö’x H˘_»∞OÔQÜ · ¸« ~üÖ’ ¢áêO`«OÖ’ =Ú`«qÎ ∞àòò #QÆ~Öü ’ F ~ÚÅ∞¡ fã¨∞‰õΩx JHõ¯_» ~°ÇϨ 㨺 ta~°O #_çáê~°∞.
[Ü«∞‰õΩ=∂~ü =∂=QÍ~°∞ ÉèÏ~°fÜ«Ú_Õ Hõ^•, J`«x ¿Ñ~° P ~ÚÅ∞¡ J^≥‰Ì Ωõ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. XHõ H˜~å}ÏëêѨ٠ܫ∞[=∂x "åà◊‰¡ Ωõ
ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_®¤_∞» . `«~åfi`« Ö’HõO Hõà√◊ ¡ HõÑʨ _®xH˜, [Ü«∞‰õΩ=∂~ü U^À Ѩx KÕã∞¨ #Î fl@∞¡ JxÑ≤OK«_®xH˜ t=~å[<£
J`«x KÕ`« HÍѶ‘ áœ_»~∞° P_çOz J"Õ∞‡ ëêѨ٠ÃÑ\˜Oì Kå_»∞. ǨÏO`«H=õ Ú~îåÖ’ ã¨É∞íè ºÖˇ#· "åix t=~å[<£
[Ü«∞‰õΩ=∂~ü ~ÚO\’¡<Õ ã¨=∂"Õâ◊ Ѩ~K° "Õ å_»∞. nx LxH˜ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. ǨÏ`«º [iQÍHõ áÈbã¨∞Å
Ѩiâ’^è#Œ Ö’ ~Ú=hfl |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ~Ú. D [Ü«∞‰õΩ=∂~üx áÈbã¨∞Å∞ JÔ~ã¨∞ì KÕã≤ q+¨Ü∂« Åhfl |Ü«∞@‰õΩ
ÖÏQÍ~°∞. J`«#∞ H˘O`« ã¨=∂Kå~°O ~Úã¨∂<Î Õ =∞i H˘O`« ^•z áÈbã¨∞Å#∞ KåÖÏ Hõ<Ñ£ Ó¨¶ º*ò KÕâß_»∞.
D HͺOѨÙÖË H͉õΩO_® ~°ÇϨ 㨺ã¨=∂Kå~°O ~°"å}ÏH˜ gÅ∞QÍ H˘_»∞OÔQÜ · ¸ « ~üÖ’<Õ Z=Ô~_ô HÍÅhÖ’
q[Ü«∞<£ P^èfiŒ ~°ºOÖ’ =∞~À ¢Ñ`¨ ºÕ Hõta~°O U~åÊ@∞ KÕãO≤ k ZÖò\ \˜ W˜ . q[Ü«∞<£ ÉèÏ㨯~°<£ J<Õ J`«xH˜
JÅ∞¡_∞» . D ÉèÏ㨯~°<£ J=_®xH˜ ÉèÏ~°fÜ«Ú_Õ J~Ú<å Z<Àfl Uà◊¡ ¢H`˜ O« ¢jÅOHõÖ’ Ãã\˜ÅÜ«∂º_»∞. J`«xH˜
[Ü«∞‰õΩ=∂~ü ÃãÅfiÅH˜∆ ‡#∞ q[Ü«∞<£ ÃÑàÏ¡_®_»∞. JO^Œ~∂° ZÖò\ \˜ W˜ ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° ÖË. q[Ü«∞<£ ¢jÅOHõÖ’ ZÖò\\˜ D ˜
"åǨÏ<åÅx i¿Ñ~°∞ KÕ¿ã "≥∞HÍxH±. 1990 ÃãÃÑOì |~°∞Ö’ t=~å[<£ ÉèÏ㨯~°<`£ À K≥áêÊ_»∞ – '#∞=Ùfi, h
‰õÄ`«∞~°∞, JÅ∞¡_∞» ¢jÅOHõ â◊~} ° Ï~°∞Å÷ "Õ+O¨ Ö’ ~ÚO_çÜ∂« ‰õΩ =zÛ â◊~} ° Ï~°∞Å÷ ta~°OÖ’ =∞HÍO KÕÜ∞« O_ç— Jx.
gà◊√¡ P ¢ÑH¨ Í~°OQÍ 1990 ÃãÃÑOì |~°∞ 12 # ~å"Õ∞â◊fi~°O KÕi ¢jÅOHõ â◊~} ° Ï~°∞Å÷ ∞QÍ #"≥∂^Œ∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. `«~åfi`«
~å"Õ∞â◊fi~°O #∞O_ç @∞º\˜HÀi<£ â◊~} ° Ï~°∞Å÷ ta~åxH˜ =∂iáÈÜ«∂~°∞. JHõ¯_Õ WO_çÜ∂« Ö’ t=~å[<£ "åà◊`¡ À 1990 _çÃãO|~°∞Ö’
=∞O`«<åÅ∞ ™êyOKå_»∞. `«~åfi`« t=~å[<£ P^ÕâßÅ "Õ∞~°‰Ωõ =∞¢^•ã¨∞Ö’ `«# |O^è∞Œ =ÙÅ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À
H˘_»∞OÔQÜ · ¸
« ~üÖ’x Z=Ô~_ô HÍÅhÖ’ XHõ ~ÚÅ∞¡ J^≥‰Ì Ωõ ã¨OáêkOKå_»∞. "Õ∞ 1991Ö’ ~år"£ ǨÏ`«ºHÀã¨O q[Ü«∞<£
t=~å[<£ `«# J#∞K«~∞° Å∞ â◊√Éè,í ^ä•#∞, `«# ã¨fiO`« "≥~· Öü ãˇ π PѨ~ˆ @~ü <≥¢Ç˙ ¨ Å`À =zÛ#ѨÙ_»∞ "åà◊#¡ ∞
q[Ü«∞<£ ~ÚO\’¡ ÃÑ\Ïì_»∞. D ÉèÏ㨯~°<£ ‰õÄ_® áÈbã¨∞ʼnõΩ Ñ¨@∞ì|_»_»O`À t=~å[<£ q+¨Ü«∂Åhfl
|Ü«∞@Ѩ_®¤~Ú.
WqHÍHõ ZÖò\ \˜ W˜ H˜ KåÖÏ ta~åÖË =Ù<åfl~Ú HÍh ~år"£ ǨÏ`«º`À ã¨O|O^èOŒ =Ù#fl"å\˜Ö’¡ =ÚYº"≥∞#ÿ q
~Úq. ǨÏ`«º‰õΩ ÉϺHõÑQπ Í `«Ü∂« ~°∞KÕã∞¨ ‰õΩ#fl _èbç ¡ ta~°O =O\˜ "å\˜ QÆ∞iOz ã¨O^Œ~ƒ° =ù â◊OQÍ K≥áêÎ#∞.
~år"£ ǨÏ`«º‰õΩ [iy# ¢Q“O_£=~ü¯Ö’ ÉèÏQÆOQÍ ~¸ ta~åÅ U~åÊ@∞ [iyO^Œx K≥áêÊ#∞ Hõ^•. WѨÙÊ_»∞
=∞~À =ÚYº"≥∞#ÿ áê¢`#« ∞ ¢Ñ"¨ âÕ Ã◊ Ñ_»∞`«∞<åfl#∞. W`«#∞ =Ú~°∞QÆ<.£ #ox`À áê@∞ *ˇÅ· ∞Ö’ =∞QÆ∞`æ ∞« #fl ~¸ =Ú~°∞QÆ<£ ^Õ"åO`«‰Ωõ _»∞.
J`«x Hõ^Œä =KÕÛ ™È=∞"å~°O. (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (PQÆã∞¨ ì 2011)
PQÆã¨∞ì 10 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 14
=Ú~°∞QÆ<H£ ˜ =∞~À ¿Ñ~°∞ ^•ã¨∞. WOHÀ ¿Ñ~°∞ WO^Œ∞ =∂ã¨~ì .ü ¢jÅOHõ `«q∞à◊√_»∞. JѨÊ\’¡ =Ü«∞ã¨∞ 21 Uà◊√.¡ W`«#∞ ZÖò\ \˜ W˜
WO>ˇe*ˇ#∞ûÖ’ =ÚYº"≥∞#ÿ =ºH˜.Î t=~å[<£‰Ωõ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∞. =∞¢^•ã¨∞Ö’<Õ =∞_çáêÊHõ¯O J<Õ ¢áêO`«OÖ’ F ZÖò\\˜ W˜ ta~°OÖ’
=ÙO_Õ"å_»∞. W`«x ^•fi~å<Õ t=~å[<£ [Ü«∞‰õΩ=∂~ü, q[Ü«∞<£ HͺOѨÙÅ∞ <≥ÅH˘ÖÏÊ_»∞. "åà◊‰¡ Ωõ Pi÷HOõ QÍ, ~Ú`«~¢° `å ™êÜ«∞Ѩ_®¤_∞» .
Ji=Ù#∞ KÕ~n° âß_»∞. Ji=٠ѨÓiοÑ~°∞ Ji=Ù ¿Ñ~åi"åÅ<£. HõOѨӺ@~ü Ãã#· ∞ûÖ’ _çá⁄¡=¡ ∂ ǨϟŤ~.ü 1990 #∞O_ç =∞¢^•ã¨∞Ö’
=ÙO@∞<åfl_»∞. ZÖò\\˜ W˜ Ѩ@¡ JOH˜`É« Ïè =O Hõey =Ù<åfl JѨÊ\˜=~°‰Ωõ J*Ï˝`« HÍ~°ºHõÖÏáêÖ’¡ áêÅ∞ ѨOK«∞HÀÖË^∞Œ . =Ú~°∞QÆ<£
HÍ~°}OQÍ ~ÚѨÙÊ_»∞ ~°OQÆOÖ’H˜ kQÍ_»∞. ZÅ¢HÍìxH± ѨiHõ~åÅ qxÜ≥∂QÆOÖ’ J`«x <≥Ñ· Ù¨ }ºO ~år"£#∞ K«OÑ≤# ɡÅ∞ì `«Ü∂« sH˜
ѨxH˜ =zÛOk. `å=Ú K«OѨɒ`«∞#fl ^≥=i<À K≥Ñʨ ‰õΩO_® =Ú~°∞QÆ<£ Ji=Ù#∞ ɡÅ∞ì `«Ü∂« ~°∞KÕÜ∞« =∞<åfl_»∞.
ZÖò\ \˜ W˜ H˜ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕ™ÈÎO^Œ#fl HÍ~°}OQÍ Hˆ O¢^OŒ 1991 [#=iÖ’ _çZOÔH ¢Ñɨ ∞íè `åfixfl _çã‡≤ ãπ KÕã≤ ~å¢+Ñì¨ u¨ áêÅ#
qkèOzO^Œx K≥áêÊ#∞ Hõ^•, JѨÊ\˜#∞O_ç ZÖò\ \˜ D ˜ ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° ʼnõΩ HõëêìÅ∞ =zÛѨ_®¤~Ú. ¢jÅOHõ "åà◊‰¡ Ωõ ~Úà◊√¡ ~Ú=fi_®xH˜
™ê^è•~°} ¢Ñ[¨ Å∞ [OHõ ™êQÍ~°∞. 1991 Ѷ¢≤ |=i <≥ÖÏY~°∞Ö’ áÈ~°∂~°∞ ta~°OÖ’ =Ù#fl xHõû<£ (xâßO`«<)£ =zÛ =Ú~°∞QÆ<#£ ∞
ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ fã¨∞‰õΩx =zÛ ~ÚO\’¡ ÃÑ@∞ìHÀ=∞<åfl_»∞. <å‰õΩ ÉÏQÍ HÍ=Åã≤# =ºH˜Î J<åfl_»∞. ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ HÍ^Œ#ÖË_∞»
Hõ^•. J`«xfl ~ÚO\’¡<Õ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x K«∞@∞ìÑH¨ ¯õ Å"åà◊√¡ J_çy`Õ ''=∂ |O^è∞Œ =Ù—— Jx K≥ÑÙ¨ ʉõΩ<åfl_»∞. D =Ú~°∞QÆ<£ =∞Oz =∂@HÍi.
Z^Œ∞\˜"åà◊#¡ ∞ |∞@ìÖ’ ÃÑ@ì_O» ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ `«e¡ Ѩ^‡Œ ‰õΩ#fl zÅ¡~É° ÏH©Åhfl fˆ~Ûâß_»∞. "åà◊H¡ Àã¨O _»|∞ƒ Yé∞Û
ÃÑ@ì_O» , J_»áê ^Œ_á» ê |Ǩï=∞`«∞Å∞ ~Ú=fi_»O KÕã≤ "åà◊¡ P^Œ~O° á⁄O^•_»∞. `«#‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞OQÍ Ji=Ù#∞ ‰õÄ_® `≥zÛ
ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. x*ÏxH˜ Ji=Ù ÉèÏ~°fÜ«Ú_Õ Hõ^•, "åà◊¡ ~ÚÅ∞¡ =∞¢^•ã¨∞Ö’<Õ =ÙOk Hõ^• J~Ú<å ÉèÏQƺ<å^ä<Œ ,£ J`«x `«e¡
H˜‰Ωõ ¯~°∞=∞#ÖË^∞Œ . D q^èOŒ QÍ ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ ~ÚO\˜x =∞~À ZÖò\ \˜ W˜ ™ê÷=~°OQÍ =∂ˆ~Ûâß_»∞ =Ú~°∞QÆ<.£ `«<=≥ ~À `≥eÜ«∞‰õΩO_®
=ÙO_»_®xH˜ WOw¡+µ¨ <Õ~ˆ Ê @∞º\’iÜ«∞Öò HÍÖËrÅ∞ ~Ô O_ç\’¡ KÕi ã¨∂_ì O≥ @∞#x K≥ÑÙ¨ ʉõΩ<Õ"å_»∞.
=Ú~°∞QÆ<£ `«~∞° "åu \ÏÔ~\æ ò #ox. #oxÖ’ XHõ "≥ÚO_ç`<« åxfl, ^è~·≥ åºxfl K«∂âß_»`#« ∞. XHõ kQÆ∞= =∞^躌 `«~Q° uÆ J=∂‡~Ú
`«e`¡ À, `«=Ú‡_ç`À Hõeã≤ =ÙO_»‰Ωõ O_® q_çQÍ =ÙO_»_O» J`«xfl PHõi¬OzOk. `«e¡ ~ÚÅ∞¡ TiH˜ =∞^躌 Ö’ =Ù#fl ~åÜ«∞¿Ñ@Ö’
=ÙO_»QÍ Jk HÍ^Œx ZHõ¯_À TiH˜ z=~°∞#fl qe¡"åHõOÖ’ P~°∞"å\ÏÅ∞#fl ~ÚO\’¡ 250 ~°∂.ʼnõΩ J^≥‰Ì Ωõ fã¨∞‰õΩx F QÆkÖ’
=ÙO\’O^ŒO>Ë HÍã¨Î qO`«=∞x¿+ JxÑ≤OzOk. ~år"£ ǨÏ`«ºÖ’ =ÙѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ ∞» `«∞O^ŒxÑ≤OzOk. #ox`À ¿ãflǨÏO ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
ëêÑ≤OQ∑H˜ fã¨∞‰õΩx "≥à"¡ı å_»∞. P"≥∞ HÀã¨O _»|∞ƒ Y~°∞Û ÃÑ>Ë"ì å_»∞. Hõ|∞~°∞¡ K≥¿ÑÊ"å_»∞. #ox =Ú~°∞QÆ<£ JO>Ë =∞#ã¨∞ Ѩ_Oç k.
x*ÏxH˜ J`«#∞ P"≥∞ HõO>ˇ Pˆ~à◊√¡ z#fl. á⁄\˜.ì J~Ú<å ã¨~ˆ J`«#∞ UO K≥Ñ`≤ Õ ^•xH˜ `«Å =Ó¿Ñ ã≤u÷ H˜ =KÕÛã≤Ok. =Ú~°∞QÆ<£
ZÖò\ \˜ W˜ ã≤^•úO`åÅhfl #∂iáÈã≤ áÈã≤ P"≥∞#∞ ѨÓiÎQÍ ZÖò\ \˜ W˜ f¢="åkQÍ =∂ˆ~Û™ê_»∞. P"≥∞ ÉÏQÍ `«# =∞x+≤QÍ
KÕã∞¨ ‰õΩ<åflHõ JѨÙÊ_»∞ K≥áêÊ_»∞ – ''<Õ#∞ ZÖò\ \˜ W˜ `«~Ñ° Ù¨¶ # ѨxKÕÜ∞« _®xH˜ =KåÛ#∞. <å‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞Ѩ_Õ =ºH˜Î <≥=i<≥<· å K«∂ã≤
ÃÑ@ìQÅÆ "å?—— Jx. P"≥∞ ǨÏiÉÏ|∞#∞ K«∂Ñ≤OzOk. =Ú~°∞QÆ<£ J`«xfl ZÖÏ "å_»∞HÀ"åÖ’ áê¡#∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. ÉèÏQƺ<å^ä<Œ ,£
Ji=Ù, ǨÏiÉÏ|∞, =Ú~°∞QÆ<£ Hõeã≤ ZÖò\\˜ D ˜ QÆ∞iOz ^Œ∂~°^~Œ ≈° <£Ö’ =KÕÛ "å~°ÅÎ #∞ iHÍ~°∞¤ KÕ¿ã"å~°∞. nx HÍ=Åã≤# >ˇHfl˜ HõÖò
ã¨áÈ~°∞ì JO`å Ji=Ùk. W=hfl ¢jÅOHõ‰Ωõ ѨO¿Ñ"å~°∞.
1991 =∂iÛÖ’ t=~å[<£ =∞¢^•ã¨∞ =KåÛ_»∞. =Ú~°∞QÆ<£ `«# ÉÏãπ#∞ fã¨∞HÔ o¡ ÉèÏQƺ<å^ä<Œ H£ ˜ ѨiK«Ü∞« O KÕâß_»∞. (ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £
Ѩ@∞ì|_ç#ѨÙÊ_»∞ t=~å[<£ QÆ∞iOz QÆ∞~°∞ÅÎ ∞ K≥Ñʨ _®xH˜ ~¸ ѨiK«Ü∞« O ã¨OѶ∞¨ @# LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ Oç k) t=~å[<£ JѨÊ\˜^•HÍ
=Ú~°∞QÆ<£ KÕã#≤ Ѩx K«∂ã≤ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥O^•_»∞. =Ú`«∞~Î å*Ï, xHõû<£Å#∞ *Ïá¶êfl "≥oá¡ È=∞<åfl_»∞. J`«#∞ =KÕÛ=ÚO^Õ J`«xH˜
¢_q·≥ OQ∑ ÖˇÃ· ã#∞û QÆ∞iOz U~åÊ@∞¡ KÕÜ∞« =∞x =Ú~°∞QÆ<£ ~å|~üì ѨÜ∂« ãπ#∞ P^ÕtOKå_»∞. J`«#∞ `«# J¢_ã» ∞¨ ~ÚzÛ `«#‰õΩ,
t=~å[<£‰Ωõ , =∞¿ÇÏâ◊fi~°<£ J<Õ ~ÚOHÀ J`«xH˜ Öˇ~fl° ~üû ÖˇÃ· ã#∞ûÅ∞ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. (~år"£ ǨÏ`«º `«~åfi`« ã≤\ò "åà◊√¡ PsìF
PѶ㑠∞¨ Å∞ `«xv KÕã#≤ ѨÙÊ_»∞ ~¸ ã¨=∂Kå~°O |Ü«∞@Ѩ_Oç k. JѨÊ\˜Hˆ ѨÜ∂« ãπÃÑ· =Ú~°∞QÆ<£
J#∞=∂#O =ÙOk. D ã¨=∂Kå~°O JO^Œ_O» `À JÔ~ã¨∞ì KÕâß~°∞). Ji=Ù ^•fi~å =Ú~°∞QÆ<£ áÈbã¨∞ʼnõΩ Ñ¨@∞ì|_®¤H.õ ..
t=~å[<£ u~°Q_Æ O» HÀã¨O XHõ Hõ"å™êH˜ |*Ï*ò "≥∂@~ü ÃãH· Ö˜ ò H˘xÑ≤OKå_»∞. J¢_ã» ∞¨ QÍ
Ѩ^‡Œ J¢_ã» ∞¨ ~Ú=∞‡<åfl_»∞. ~år"£ ǨÏ`«º `«~åfi`« t=~å[<£ J*Ï˝`O« Ö’H˜ "≥oá¡ È`«∂
~¸ "≥∂@~ü ÃãH· Ö˜ ò#∞ ÉèÏQƺ<å^ä<Œ ‰£ Ωõ |ǨÏ=∞uQÍ ~ÚzÛ "≥oá¡ ÈÜ«∂_»∞.
=Ú~°∞QÆ<£ #oxx F ѨHõ¯ ¢¿Ñq∞ã¨∂Î<Õ =∞~ÀѨHõ¯ P"≥∞#∞ =∂#=ÉÏO|∞QÍ
`«Ü∂« ~°∞KÕÜ∞« _®xH˜ ã≤^ÑúŒ _¨ ®¤_∞» . ~år"£ ZO`« ^Œ∞~å‡~°∞_æ À J`«x P^ÕâßÅ "Õ∞~°‰Ωõ âßOu¿ã#
Zxfl JHõ$`åºÅ∞ KÕãO≤ ^À #∂i áÈã≤ P"≥∞#∞ ѨÓiÎQÍ =∂iÛ"Õâß_»∞. '~åHõã∆ ∞¨ _»∞— ~år"£#∞
K«OѨ_®xH˜ `«#∞ Kå=_®xÔH<· å P"≥∞ ã≤^ÑúŒ _¨ Oç k. HÍh P"≥∞#∞ ¢>~ˇ Ú<£ KÕÜ∂« ÅO>Ë
ZHõ¯_À qe¡"åHõ¯OÖ’ =ÙO>Ë ZÖÏ? `«#∞ =Ù#fl KÀ@ =ÙO_®e. JO^Œ∞Hõx ''#∞=Ùfi g∞
J=∞‡`À Hõeã≤ =ÙO_»=K«∞ÛHõ^•—— Jx ¢áÈ^ŒƒÅO KÕâß_»∞. P"≥∞‰õΩ ~Ú+¨Oì ÖËHáõ È~Ú<å
=Ú~°∞QÆ<£ =∂@ H˘>ËÜ ì ∞« ÖËHõ ã¨~ˆ #Ok. Wk 1991 U¢ÑÖ≤ ò <≥ÅÖ’. JO`«Ö’<Õ J`«xH˜
Hõ|∞~°∞ =zÛOk – t=~å[<£ =∂#=ÉÏO|∞ ^ä•#∞`À Hõeã≤ =ã¨∞<Î åfl_»x, ^ä•#∞`À
ÉÏ@∞ ™êìO_£ÉQ·ˇ Í ~ÚOHÀ =∂#=ÉÏO|∞ â◊√ÉèÏ ‰õÄ_® =™ÈÎO^Œh. WHõ #ox J=ã¨~O° ÖË^xŒ `≥eÜ«∞QÍ<Õ áê¡#∞ =∂ˆ~Ûâß_»∞.
''WHõ¯_» =^Œ∞ÖÌ ,Ë qe¡"åHõOÖ’<Õ =ÙO_»∞—— J<Õâß_»∞. =Ú~°∞QÆ<£ U=∞<åfl ^•xH˜ `«ÖÏ_çOKÕ Q˘éˇ] #ox ã¨~ˆ #Ok.
"≥∂@~ü ÃãH· Ö˜ ò`À ÉÏ@∞ t=~å[<£ HÀã¨O Ji=Ù KÕ`« 9 "ÀÅ∞ìÅ QÀÖˇ<¤ £ Ѩ=~ü HÍ~°∞ ÉϺ@s ‰õÄ_® H˘xÑ≤OKå_»∞ =Ú~°∞QÆ<.£
P ÉϺ@s`À J`«ºO`« J^è∞Œ <å`«# "≥~· Öü ãˇ π Hõ=¸ºxˆH+¨<£ Ãã\ò#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕ~ÚOz t=~å[<£H˜ ~ÚKåÛ_»∞. ^•x Hõ^Œä =KÕÛ
™È=∞"å~°O. (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (PQÆã∞¨ ì 2011)
PQÆã¨∞ì 27 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 15
~år"£ ǨÏ`«º QÆ∞iOz ~åã¨∂OÎ _»QÍ<Õ WOHÀ "å~°Î =zÛOk. P ǨÏ`«º Hˆ ã¨∞Ö’ #Å∞QÆ∞iH˜ LitHõ∆ Ѩ_Oç k. #ox, P"≥∞ Éè~í ΰ
=Ú~°∞QÆ<,£ ÉÏO|∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã#≤ Ji=Ù, "åi`À ÉÏ@∞ ã¨∞^èOÕ ¢^~Œ å*Ï (JeÜ«∂ãπ âßO`«<,£ t=~å[<£ J#∞K«~∞° _»∞, Ѩ^‡Œ <åÉè<í £
ǨÏ`«º Hˆ ã¨∞Ö’ xOk`«∞_»∞, "Õ∞ 1 \©=ÚÖ’ =KåÛ_»∞,) J~Ú`Õ #ox QÆ~ƒ° =ù u Hõ^•x Ü«∂=r˚=tHõQ∆ Í =∂~åÛ~°∞. `«H¯˜ #"åà◊√¡
Hõ=∆ ∂aèH∆õ HÀ~å~°∞. W<åflà◊‰¡ Ωõ =∞# ¢Ñɨ ∞íè `«fiO ^•xfl u~°ã¯¨ iOzO^Œx QÆ`"« å~°O "å~°ÖÎ ’¡ =zÛOk. JO^Œ∞KÕ`« "åà◊‰¡ Ωõ LitHõ∆
MÏÜ«∞O J#fl=∂@. WHõ JѨÊ\˜ Hõ^ÖŒä ’H˜ "≥à^◊ •O.
=Ú~°∞QÆ<£ U~åÊ@∞ KÕã#≤ "≥~· Öü ãˇ π Ãã@∞ì`À t=~å[<£ ZÖò\ \˜ W˜ WO>ˇe*ˇ#∞û ÃÇÏ_£ á⁄@∞ì J=∞‡<£`À =∞O`«<åÅ∞ [i¿Ñ"å_»∞.
Z=iH© zHõ¯x ^˘OQÆ "≥~· Öü ãˇ π ¿ã+ì <¨ £ (g\˜x ~ÀQ∑ ¿ã+ì <¨ û£ JO\Ï~°∞ áÈbã¨∞Å∞, nxH˜ 95 = <≥O|~°∞ ZÖÏ\ò KÕâß~°∞) U~åÊ@∞
KÕã∞¨ ‰õΩx *Ïá¶êflÖ’ =Ù#fl 91 = <≥O|~°∞ ~ÀQ∑ ¿ã+ì <¨ ‰£ Ωõ "≥~· Öü ãˇ π ã¨O^ÕâßÅ∞ ѨO¿Ñ"å_»∞. 1991Ö’ _çZOÔH ¢Ñɨ ∞íè `åfixfl ~°^∞Œ Ì KÕã#≤
`«~åfi`« =∞¢^•ã¨∞Ö’x Hˆ O¢^,Œ ~å¢+ì¨ ¢Ñɨ ∞íè `åfiÅ WO>ˇe*ˇ#∞û qÉèÏQÍÅ∞ ~¸ ~Ô O_»∞ ¿ã+ì #¨ ¡ =∞^躌 #_»∞ã¨∞#Î fl ã¨OHˆ `åÅ#∞ QÆ=∞xã¨∂<Î Õ
=Ù<åfl~Ú. HÍh P ã¨OHˆ `åefl KèkÕ OK«ÖHË áõ È`«∞<åfl~Ú. "≥~· Öü ãˇ π PѨ~ˆ @~°∞¡ g\˜x KèkÕ OKåÅx ¢âq◊ ∞ã¨∂<Î Õ =Ù<åfl~°∞. ~år"£ ǨÏ`«º
`«~åfi`« QÆ\ Qì˜ Í F Ѩ@∞ìÑ@¨ _ì O» `À ~¸ ã¨OHˆ `åÅ J~°O÷ H˘O`« Jã¨Ê+¨Oì QÍ `≥eã≤Ok. `«~åfi`« `«~åfi`« qK«∞Û‰õΩOk. HÀ_£ J~°O÷
HÍ=_»O`À áê`«=hfl |Ü«∞@‰õΩ ÖÏy _ôHÀ_£ KÕâß~°∞. JѨÙÊ_»∞ `≥eÜ«∞=zÛOk. 1991 =∂iÛ 22 # t=~å[<£ á⁄@∞ì J=∞‡<£H˜
ѨOÑ≤# ã¨O^ÕâßxH˜ J~°O÷ Uq∞\’ ! ~år"£ ǨÏ`«º‰õΩ ã¨O|OkèOz#O`« =~°‰Ωõ ~Ú^Õ `˘e ã¨O^ÕâO◊ .
t=~å*<£ =∂iÛÖ’ =∞¢^•ã¨∞Ö’<Õ =Ù<åfl_»∞ Hõ^• =∂iÛ 22 # á⁄@∞ì J=∞‡<£‰Ωõ 95 ¿ã+ì <¨ £ #∞O_ç ã¨O^Õâßxfl ѨOáê_»∞ –
''~år"£ =∂iÛ 30 # =∞¢^•ã¨∞ =ã¨∞<Î åfl_»∞—— Jx. HÍ=∞~å*ò "≥∞"≥∂iÜ«∞Öò ǨÅ∞x ¢áê~°OaèOK«_®xH˜ ~år"£ =∂iÛ 30 #
=∞¢^•ã¨∞ =ã¨∞<Î åfl_»x ''k#=∞}˜—— J<Õ `«q∞à◊ k#Ѩ¢uHõ 22 # "å~°Î "ÕãO≤ k. Jk K«^=Œ QÍ<Õ t=~å[<£ ~¸ ã¨O^ÕâO◊ ѨOáê_»∞.
nx`À ÉÏ@∞ ~ÚOHÍ ~åã≤#k Uq∞@O>Ë – '=∞#O J#∞‰õΩ#fl Ѩx (~år"£ ǨÏ`«º Jx =∞#O J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe) _èbç Ö¡ ’
[~°QÍÅO>Ë Jk KåÖÏ ã¨=∞Ü«∞O Ѩ_∞» `«∞Ok. JO^Œ∞‰õΩ KåÖÏ ZHõû~üÃã*· ò KÕÜ∂« e. <≥¢Ç˙ ¨ x (*Ïá¶êflÖ’ t=~å[<£ ã¨fiO`« "≥~· Öü ãˇ π
PѨ~ˆ @~ü, z=~°‰Ωõ J`«x`À ÉÏ>Ë K«xáÈÜ«∂_»∞) ѨOÑ≤`Õ <Õ#∞ ã¨fiO`« "≥~· Öü ãˇ π ¿ã+ì <¨ x£ #_»∞ѨىõΩO\Ï#∞. WOHÀ =∂@ – ¢\ÏѶH≤ ±
ÉÏQÍ =Ù#fl ¢áêO`åÖ’¡ ‰õÄ_® "ÕQOÆ QÍ HÍ~°∞ #_ç¿ÑÖÏ ¢_=·≥ ~ü‰Ωõ tHõ}∆ ~ÚKÕÛO^Œ∞‰õΩ Z=i<≥<· å U~åÊ@∞ KÕÜ∞« QÆÅ~å?—
nxfl |\˜ì =∞#‰õΩ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë – ~år"£#∞ K«OѨ_®xH˜ ZÖò\ \˜ W˜ U J=HÍâßhfl =^Œ∞Å∞HÀ^ŒÅK«Ö^Ë ∞Œ . J`«#∞
ZxflHõÅÖ’ <≥QÍæHõ Ãã‰õĺi\© ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok HÍ|\˜ì K«OѨ_O» Hõ+Oì¨ . _èbç Ö¡ ’ Z‰õΩ¯=HÍÅO =ÙO\Ï_»∞ HÍ|\˜ì JHõ¯_» K«OѨ_O» ~¸r
J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh JHõ¯_» ZÖò\ \˜ W˜ ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° Å ã¨OYº `«‰Ωõ ¯= HÍ|\˜ì K«OѨ_O» Hõ+Oì¨ Jx t=~å[<£ JOK«<å. =∞¢^•ã¨∞Ö’
J~Ú`Õ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ =Ù<åfl~°∞ HÍ|\˜ì JHõ¯_» K«OѨÙ^•=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞. z=~°‰Ωõ J@∞ uiy, ~Ú@∞ uiy ÃÑ~°O|∞^Œ∂~°∞Ö’ K«Oáê~°∞.
t=~å[<£ ã¨O^ÕâO◊ K«∂âßHõ á⁄@∞ì J=∞‡<£ _èbç Ö¡ ’ ‰õÄ_® F HͺOÑπ ÃÑ\ÏìÅx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«q∞à◊<å_»∞Ö’ ~år"£ U HÍ~°}OQÍ<≥<· å
`«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩO>Ë _èbç Ö¡ ’ K«OáêÅx áê¡#∞ KÕ¿ãÎ JHõ¯_» HͺOÑπ ZO`À J=ã¨~O° . t=~å[<£ K«xáÈÜ«∂Hõ ZÖò\ \˜ W˜ ѨQ`Æ À =∞~À
¢Ñ=¨ ÚY∞}˜fl Z=i<≥<· å K«OÑ≤ `«=∞ `«_®MÏ K«∂Ñ≤^•Ì=∞#∞‰õΩOk. JO`ÕHÍ^Œ∞, [Ü«∞Åe`«#∞ ‰õÄ_® K«OáêÅx J#∞‰õΩO^Œx JO\Ï~°∞.
[Ü«∞Åe`«‰Ωõ =∞¢^•ã¨∞Ö’ =Ù#fl Ãã‰õĺi\© _èbç Ö¡ ’ =ÙO_»^∞Œ HÍ|\˜ì JHõ¯_» K«OѨ_O» ~¸r. D HÍ~°}ÏÅ =Å# _èbç ¡ HͺOѨÙ
`«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∂« e.
_èbç ¡ HͺOѨ٠#_»Ñ_¨ ®xH˜ á⁄@∞ì J=∞‡<£ ZOK«∞‰õΩ#fl =ºH˜Î JuÔ~.· P"≥∞‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞OQÍ Ñ¨OѨ|_ç#
=ºH˜Î Hõ#Hõãɨ Ïè Ѩu.1991 "Õ∞ 1 # t=~å[<£ `«# ǨÏO`«H|õ $O^ŒO`À "Õ^•~°}ºOÖ’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ>Ë<ì å\˜Hˆ
gà◊√¡ =∞¢^•ã¨∞Ö’ ‰õΩ^Œ∞~°∞‰õΩ<åfl~°∞. JuÔ~· QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ ÊHÀ"åÅO>Ë – P"≥∞ Jã¨Å∞ ¿Ñ~°∞ K«O¢^ÖŒ YË .
ZÖò\\˜ W˜ Ö’ P_»ÑÙ¨ e ^ŒàO◊ Ö’ ã¨É∞íè º~åÅ∞. ¢_q·≥ OQ∑Ö’ xëê‚`∞« ~åÅ∞. ¢HᘠêìÅlã¨∞.ì (~°ÇϨ 㨺 ã¨OHˆ `åÅ#∞
HÀ_£Ö’ ѨOѨÙ`å~°∞, ~Ú`«~∞° Å HÀ_£#∞ KèkÕ ™êÎ~∞° ). ^ŒàO◊ Ö’ JO^Œ~∂° P"≥∞#∞ ™ÈxÜ«∂ Jx Ñ≤Å∞™êÎ~∞° .
WO_çÜ∂« ‰õΩ =KÕÛ=ÚO^Œ∞ P"≥∞ =∞~À ~Ô O_»∞ ¿Ñ~°∞¡ `«yeOK«∞‰õΩOk. JuÔ~,· Q“i. P"≥∞`À ÉÏ@∞ ѨOѨ|_ç#
Hõ#Hõãɨ Ïè Ѩu QÆ∞iOz K≥áêÊÅO>Ë – J`«x ѨÓiÎ ¿Ñ~°∞ Hõ#ã¨ãɨ Ïè Ѩu =Ú`«Ü Î ∞« º t= QÆ∞~°∞<å^ä<Œ .£ JѨÊ\˜Hˆ
ÃÑ^ŒÌ =Ü«∞ã¨∞"å_»∞. J`«x H˘_»∞‰õΩ Ç¨Ïiâ◊ÛO¢^<Œ £ ZÖò\ \˜ W˜ *Ïá¶êfl Hõ=∂O_»~Qü Í
¢jÅOHõ Ãã#· ºO`À áÈ~å_»∞`«∂ 1987Ö’ K«xáÈÜ«∂_»∞. J`«xfl HõÅflÖò ~å^è•
J<Õ"å~°∞. J`«x `«O¢_ç HÍ|\˜ì ~Ú`«xfl ~å^è• JÜ«∞º J<Õ"å~°∞. H˘_»∞‰õΩ =∞~°}O
`«~åfi`« ~Ú`«#∞ ZÖò\ \˜ W˜ `À KÕ`∞« Å∞ Hõeáê_»∞.
1991 U¢ÑÖ≤ ò z=i"å~°OÖ’ á⁄@∞ì J=∞‡<£ ã¨ÉÏè Ѩux, JuÔ~#· ∞ ~°ÇϨ 㨺OQÍ É’\òÖ’ WO_çÜ∂« ‰õΩ
ѨOáê_»∞. "åà◊H¡ ˜ JѨÊyOz# ÉÏ^躌 `« – t=~å[<£ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ qx _èbç Ö¡ ’ ZÖò\ \˜ W˜ ta~åxfl U~åÊ@∞
KÕÜ∞« _»O, _èbç Ö¡ ’#∂, ^ÕâO◊ Ö’x W`«~° ¢áêO`åÅÖ’#∞ ZÖò\ \˜ W˜ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ã¨*Ï=ÙQÍ [iˆQÖÏ
Ѩ~º° "ÕHO∆˜ K«_O» , _èbç H¡ ˜ =zÛ "≥à¡ı ZÖò\ \˜ W˜ HÍ~°ºHõ~Åΰ ‰õΩ P¢âÜ◊ ∞« O HõeÊOK«_O» , J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ "åà◊#¡ ∞
<ÕáêÖò g∞^Œ∞QÍ ~Ú`«~° ^ÕâßʼnõΩ ~°"å}Ï KÕÜ∞« _»O..! ã¨ÉÏè ѨuH˜ =∞¢^•ã¨∞Ö’ ÃãÖˇÜ · ¸ « ~üÖ’ |O^è∞Œ =ÙÅ∞<åfl~°∞. JHõ¯_çH˜ ~¸
JuÔ~#· ∞, K˘Hõ¯<£ J<Õ ‰õΩ¢~å}˜fl fã¨∞‰õΩx =KåÛ_»∞. D K˘Hõ¯<£ t=~å[<£ J#∞K«~∞° _»∞. (~år"£ ǨÏ`«º `«~åfi`« JuÔ~,· Hõ#Hõãɨ Ïè Ѩu
áÈbã¨∞ʼnõΩ Ñ¨@∞ì|_®¤~∞° . "åà◊¡ ^•fi~å KåÖÏ q=~åÅ∞ `≥e™ê~Ú)
gà◊√¡ =∞¢^•ã¨∞ =zÛ#k U¢ÑÖ≤ ò z=i"å~°OÖ’. =∂iÛ, U¢ÑÖ≤ ò <≥ÅÅÖ’ t=~å[<£ =∞¢^•ã¨∞Ö’ KÕã#≤ U~åÊ>Ëq¡ ∞\’ K«∂^•ÌO.
J`«#∞ Ji=Ù `«Ü∂« ~°∞KÕã#≤ ɡÅ∞ì ÉÏO|∞ ZÖÏ =ÙO^À ѨsH˜O∆ Kå_»∞. `«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ¿ÑÅ∞_»∞ Ѩ^•~å÷ÅÖ’ xѨÙ}∞_»∞ HÍ|\˜ì Jk
ѨxH˜ =ã¨∞OÎ ^Œx ã¨O`«$Ñ≤ΠѨ_®¤_∞» . =∂iÛ <≥ÖÏY~°∞ HõÖÏ¡ =Ú`«∞~Î å[<£‰Ωõ , ÉËc ã¨∞¢|Ǩχ}ϺxH˜ ''g∞~°∞ ~ÚHõ ÉèÏ~°`Öü ’ =ÙO_»_O»
Hˆ =∆ ∞O HÍ^Œ∞, ¢jÅOHõ‰Ωõ uiy "≥oá¡ ÈO_ç—— Jx K≥ÑÊ≤ ѨOÑ≤OKÕâß_»∞. ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ ~ÚO\˜H˜ =∞HÍO =∂~åÛ_»∞. JHõ¯_» =Ú~°∞QÆ<,£
#ox, ÉèÏQƺ<å^ä<Œ Å£ `À Hõeã≤ K«OѨɒÜÕ∞k Z=~Àfl K≥Ñʨ ‰õΩO_® `«=∞ Ѩ^HŒä Íxfl K«iÛOKå_»∞. #=∞‡Hõã∞¨ ÖÎ #·ˇ á¶È\’¢QÍѶ~¨ ∞° Q¡ Í Ç¨ÏiÉÏ|∞,
~°qâ◊OHõ~Åü #∞ ~°OQÆOÖ’H˜ fã¨∞‰õΩx =KåÛ_»∞. ZÖò\ \˜ W˜ U^À ÃÑ^ŒÌ áê¡#∞Ö’ =ÙO^Œx "åà◊‰¡ Ωõ `≥eã≤<å "≥#‰õΩ¯ ~åÖË#O`«QÍ
‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜ«∂=∞x ¢QÇÆ Ï≤ Oz <À~°∞ =¸ã¨∞‰õΩx gà◊√¡ K≥ÑÊ≤ #^ŒÖÏ¡ KÕâß~°∞.
JѨÙÊ_»∞ t=~å[<£ *Ïá¶êfl‰õΩ uiy "≥o¡ ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° #£ ∞ Hõeã≤ =∞¢^•ã¨∞Ö’ JѨÊ\˜^•HÍ [iy# Ѩ#∞Åhfl UHõ~∞° =Ù ÃÑ\Ïì_∞» .
JѨÙÊ_»∞ ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° £ ''Jã¨Å∞ ǨÏ`«º [iˆQO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ iǨ~°ûÖò ^•_»∞Å∞ [iÑ≤ K«∂_»O_ç. "≥Ú`«OΠǨÏ`åº `«`O« QÍxfl á¶È\’Å∞ fã≤
<å‰õΩ Ñ¨OѨO_ç—— J<åfl_»∞. JÖÏ fã≤# á¶È\’Å#∞ PŃ"£∞Ö’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x iHÍ~°∞¤ KÕÜ∞« _»O ¢Ñɨ Ïè Hõ~<° ‰£ Ωõ JÅ"å@∞. iǨ~°ûÖò
KÕÜ∞« _®xH˜ t=~å[<£ UO KÕâß_À =KÕÛ ™È=∞"å~°O K«∂^•ÌO. (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (PQÆã∞¨ ì 2011)
ÃãÃÑìO|~°∞ 04 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 18
"Õ∞ 19 – q[Ü«∂#O^Œ<#£ ∞ `«# ~ÚO\’¡ ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl`«#∞ f~°Ü ÷ ∂« ¢`Å« ‰õΩ "≥à=¡◊ Åã≤ =zÛOk. WHõ¯_» =ÙO_»QÍ<Õ q*Ü«∂#O^Œ<£
á⁄@∞ì J=∞‡<£ K≥ÑÊ≤ #@∞ì 50 "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞ŠѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ H˘#∞‰õΩ¯x ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. f~°Ü ÷ ∂« ¢`« q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞QÍ<Õ Ji=Ù =zÛ
q[Ü«∂#O^Œ<#£ ∞ `«# "≥O@ fã¨∞‰õΩx "≥àÏ¡_∞» .
`«=∞`À =zÛ# t=~°∂Ѩ<#£ ∞ u~°∞z<åѨeÖ¡ ’ F ZÖò\\˜ W˜ =∞^Œ`Ì ∞« ^•~°∞_ç ~ÚO\’¡ "å~°O ~ÀAÅ∞ =ÙOKåHõ XHõ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_ç
^•fi~å áÈ~°∂~°∞Ö’x ~å|~üì ѨÜ∂« ãπ ~ÚO\˜H˜ ~°ÑÊ≤ OKå_»∞ t=~å[<£. JHõ¯_»#∞O_ç J`«xH˜ Hõ$¢u=∞"≥∞#ÿ HÍÅ∞ J=∞~°Û_®xH˜
[Ü«∞ѨÓ~ü fã¨∞HÔ à◊_¡ ®xH˜ F `«q∞à◊ #@∞_çfl U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. W^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ "Õ∞ 19 # *Ü«∞ѨÓ~üÖ’x QÀÖˇ<¤ £ Ǩϟ@Ö’¡ kQÍ~°∞.
t=~°∂Ѩ<£ `«# ¿Ñ~°∞ ã¨∞~ˆ +π ‰õΩ=∂~ü Jx Ǩϟ@Öò ilã¨~ì À¡ ~åâß_»∞. Y~°ÛO`å t=~å[<£^.Õ
"Õ∞ 20 – ÃÑ~°O|∞^Œ∂~°∞ ZxflHõÅ ã¨ÉHíè ˜ ã¨O|OkèOz xiÌ+"ì¨ ∞≥ #ÿ P^ÕâßÅ#∞ `«q∞à◊<å_»∞ ~å¢+¢ì¨ Ñɨ ∞íè `«fiO *Ïs KÕãO≤ k. ~år"£
QÍOnèx HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ "åÔ~=~À "åi *Ïa`å `«Ü∂« ~°∞KÕ~ÚOz, ^•xfl ‰õΩ∆ }‚OQÍ Ñ¨ijeOz, QÆ∞iÎOz, ѨOÑ≤OKÕ ÉÏ^躌 `«#∞ XHõ ã¨Éò
~Ú<£ÃãÊHõ~ì ∞° H˜ JѨÊyOKå~°∞. J`«xH˜ W^Œ~Ì ∞° ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩefl "≥∞@Öò _ç>Hˇ ~ìõ `ü À ã¨Ç¨ ~ÚKåÛ~°∞. "≥Ú`«OÎ 300 =∞Ok áÈbã¨∞ ã≤|ƒOkx
Éè¢í ^`Œ å J=ã¨~åÅHÀã¨O xÜ≥∂yOKå~°∞.
t=~å[<£ Ji=Ù ~ÚO\˜H˜ "≥o¡ q[Ü«∂#O^Œ<#£ ∞ "≥O@ÃÑ@∞ì‰Ωõ x "≥o¡ =∞_çáêHõOÖ’ =Ù#fl ¢jÅOHõ 㨇QÆ~¡ ü "åã¨<£ ~ÚO\’¡
=ÙOKå_»∞. (~år"£ ǨÏ`«º [iy# <≥Å ~ÀAÅ `«~åfi`« áÈbã¨∞Å∞ J`«xfl JHõ¯}∞flOKÕ x~°ƒO^èOŒ Ö’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞) "å#<£#∞ Hõ#Hõãɨ Ïè Ѩux
fã¨∞‰õΩx _èbç H¡ ˜ "≥à=¡◊ ∞<åfl_»∞. W^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ _èbç H¡ ˜ q=∂#OÖ’ "≥o¡ JHõ¯_» ѨǨ _£QOÆ *òÖ’x Hõ$ëê‚ Ç¨ÏŸ@ÖòÖ’ kQÍ~°∞. JHõ¯_Õ "åà◊H¡ ˜
F `«q∞à◊ "åºáê~°"`Õ Î« ѨiK«Ü∞« =∞Ü«∂º_»∞. J`«#∞ <ÕáêÖòÖ’ ã≤~÷ Ñ° _¨ ®¤_∞» . J¢H=õ ∞ g™êÅ`À <ÕáêbÅ#∞ q^ÕâßʼnõΩ Ñ¨OÑ≤OKÕ
"åºáê~°O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. _èbç Ö¡ ’ =∂HÀ ~ÚÅ∞¡ HÍ"åe K«∂Ñ≤™êÎ"å Jx J_çQÍ~°∞. ''"≥∂f ÉÏQ∑Ö’ F ~ÚÅ∞¡ =ÙOk K«∂Ñ≤™êΗ—
J<åfl_»`#« ∞.
_èbç ¡ ta~°O #_»Ñ_¨ ®xH˜ Hõ#Hõãɨ Ïè Ѩu =∞¢^•ã¨∞ #∞O_ç _èbç H¡ ˜ "≥àQ¡◊ Í J@∞ _èbç ¡ #∞O_ç ~år"£ QÍOnè ~Ú@∞ |Ü«∞Å∞^Õi =KÕÛ
HÍ~°º¢H=õ ∞O ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. X_çâß, PO¢^¢Œè Ñ^¨ âÕ ò, `«q∞à◊<å_»∞, Hõ~å‚@HõÅÖ’ ZxflHõÅ ¢ÑK¨ å~°O K«∂ã¨∞‰õΩx 22 HõÖÏ¡ =∞m¡ _èbç ¡ uiy
=KÕÛÜ«∂Åx áê¡#∞. ^ÕâO◊ "≥Ú`«OÎ g∞^Œ áê~°"¡ ∞≥ O@∞ ZxflHõÅÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ q_»`« áÈeOQÆ∞ J~ÚáÈ~ÚOk. 510 ™ê÷<åÅÖ’ 204
™ê÷<åʼnõΩ ZxflHõÅ∞ [iQÍ~Ú. ~Ô O_À ~“O_»∞ "Õ∞ 23H˜, =¸_À ~“O_»∞ "Õ∞ 26 H˜ J#∞‰õΩ<åfl~°∞. (~år"£ ǨÏ`«º`À P Ã+_»∂ºÖò
=∂i ~Ô O_À ~“O_»∞ E<£ 12#, =¸_À ~“O_»∞ E<£ 15 # [iQÍ~Ú) `«q∞à◊<å_»∞Ö’ ~Ô O_À q_»`« ZxflHõÅHÔ · ~år"£ =ã¨∞<Î åfl~°∞.
`«q∞à◊<å_»∞Ö’ =¸_»∞ ‰õÄ@=ÚÅ∞ ZxflHõÖ’ áÈ\© KÕã∞¨ <Î åfl~Ú. XHõ\ ˜ a*ˇÑ≤ (Z=i`À#∂ á⁄`«∞Î ÖË^∞Œ ) ~Ô O_À ¢Q∂Æ Ñ¨Ù –
_çZOÔH, [#`å^Œàò (q Ñ≤ ã≤OQ∑, J~°∞}ü <≥¢Ç˙ ¨ =ÔQ~· åÅ∞), ã≤ÑZ≤ O. WHõ =¸_À ‰õÄ@q∞ J<åfl _çZOÔH, HÍO¢QÔ ãπ S. `«=∞ ‰õÄ@q∞
q[Ü«∂xH˜ ¢ÑK¨ å~°O KÕã∂¨ Î ~år"£ ¢j ÃÑ~°O|∞^Œ∂~°∞ #∞O_ç áÈ\© KÕã∞¨ #Î fl ¢j=∞u =∞~°H`õ O« K«O¢^⌠Yı ~ü HÀã¨O =∞~åfl_»∞ JHõ¯_»
[iˆQ ZxflHõÅ ã¨É‰íè Ωõ Ǩ[~°"åfiÅx áê¡#∞ KÕâß~°∞.
¢j ÃÑ~°O|∞^Œ∂~°∞ K≥OQÆÅÊ@∞ì–J}Ï‚^∞Œ ~Ô · lÖÏ¡Ö’ =ÙOk. HÍOpѨÙ~O° `åÅ∂HÍ.
áê`«¿Ñ~°∞ Éè∂í `«ÑÙ¨ i. JHõ¯_» Éè∂í `«ÑÙ¨ sâ◊fi~°∞_»<Õ t=Ù_ç QÆ∞_ç =ÙOk. J=∞‡"åi
¿Ñ~°∞ ™œO^Œ~º° <åÜ«∞H˜. J^Õ =Óà’¡ q+¨µ=‚ Ù QÆ∞_ç ‰õÄ_® =ÙOk. ^Õ=Ùx ¿Ñ~°∞
PkˆHâ◊= ÃÑ~°∞=∂àò. Ü«∞u~å[<å^äŒ∞_»x ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. J=∞‡"åi ¿Ñ~°∞
Ü«∞u~å[=e¡. JHõ¯_» 1017Ö’ ~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ∞ [x‡Oz qtëêì^·≥ fi`«O ¢ÑK¨ å~°O
KÕâß~°∞. >ˇ=ÿ Ú `«‰Ωõ ¯=QÍ =Ù#flѨÙ_»∞ qã≤~ˆ ã≤#@∞ì#fl JO`« z#fl =ÓiH˜, JHõ¯_»
g∞\˜OQÆ∞H˜ "≥à_¡◊ O» ^ŒO_»Q,Æ Ãã‰õĺi\© U~åÊ@∞¡ K«∂_»_O» áÈbã¨∞"åà◊‰¡ Ωõ Hõ+Oì¨
‰õÄ_®... J<åfl_»∞, ~å¢+ì¨ HÍO¢QÔ ãπ J^躌 ‰õΩ∆ _»∞ "åà◊áêÊ_ç ~å=∞=¸iÎ. J~Ú`Õ
~år"£ QÍOnè JHõ¯_» ÃÑ\˜ì f~åÅ<åfl~°∞. ''Pq_» =∂ J=∞‡‰õΩ ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åÅ∞.
=$^Œ=ú ∞Ç≤Ïà◊, ÃÑQ· Í ^Œo`«∞~åÅ∞.—— Jx PÜ«∞# ÃãO\˜"∞≥ O@∞.
`«# Ѩ#∞Å∞ =ÚyOK«∞‰õΩ<åflHõ t=~å[<£ =∞~åfl\˜ ǨÏ`«º QÆ∞iOz `«# ~ÚO\’¡
ã¨=∂"ÕâO◊ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. ÉèÏQƺ<å^ä<Œ ,£ Ji=Ù, =Ú~°∞QÆ<,£ #ox, ǨÏiÉÏ|∞Å∞
ã¨=∂"ÕâßxH˜ =KåÛ~°∞. =∞~åfl_»∞ ~år"£ ¢j ÃÑ~°O|∞^Œ∂~°∞ ~åÉ’`«∞<åfl~°#fl "å~°Î
=Ù#fl "å~åÎÑ¢¨ uHõ J`«x KÕuÖ’ =ÙOk. JѨÙÊ_»∞ =∞~åfl\˜ =ӺǨÏO Uq∞\’ JO^ŒiH©
q=~°OQÍ K≥áêÊ_»∞. JѨÊ\˜^•HÍ JO^ŒiH© H˘OK≥OH˘OK≥"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞. D
ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’<Õ Z=i áê¢`« ZO`«, Z=~°∞ U "Õ∞~°‰Ωõ U ÉÏ^躌 `« x~°fiÇ≤ÏOKåe "åà◊áêÊ_ç ~å=∞=¸iÎ
J#flk ã¨Ê+‘Hì iõ OKå_»∞. W=hfl `«∞K« `«Ñʨ ‰õΩO_® [~°QÍÅx K≥áêÊ_»∞. ǨÏiÉÏ|∞H˜
F H˘_»H± ѶÖ≤ ò‡ ~ÚzÛ ''ˆ~Ѩ٠~år"£ ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ [~°QÉÆ ’ÜÕ∞q á¶È\’ fÜ«∂e——
Jx K≥áêÊ_»∞. (P ѶÖ≤ ‡Ë "≥Ú`«OÎ QÆ∞@∞ì ~°@∞ì KÕãO≤ k). ''JO`ÕHÍ^Œ∞, ~ˆ Ѩ٠=∞^蕺ǨÏflO #ox ~ÚO\’¡ JO^Œ~∂° HõÅ=O_ç.—— Jx
K≥áêÊ_»∞. ÉèÏQƺ<å^ä<Œ ,£ Ji=Ù, =Ú~°∞QÆ<Å£ ‰õΩ g∞‰õΩ ÃÑ~°O|∞^Œ∂~°∞Ö’ Ѩ<OÕ ÖË^∞Œ , J#=ã¨~O° QÍ ~å=^Œ∞Ì Jx K≥áêÊ_»∞.
JHõ¯}∞flOz ǨÏiÉÏ|∞ ~°qâ◊OHõ~ü =^Œ‰Ì Ωõ "≥o¡ <åH˘Hõ HÔ "≥∞~å `≥zÛÃÑ@∞ì Jx HÀ~å_»∞. J`«#∞ `«# ^ŒQ~æÆ ∞° fl HÔ "≥∞~å‰õΩ |^Œ∞Å∞
nѨH± J<Õ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_ç ^ŒQ~æÆ #° ∞Oz HÔ "≥∞~å `≥zÛ ~ÚKåÛ_»∞.
"Õ∞ 20 <å\˜ ~å¢u Ǩ~ÚQÍ<Õ QÆ_zç áÈ~ÚOk. ‰õΩ¢@^•~°∞ÅO`å Hõeã≤ XHõ ã≤x=∂ K«∂âß~°∞. ¢ãÅΑ Ö’ Z=~°∂, =∞~åfl_»∞
Kå=Ù‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ #ç ^ä#Œ ∞`À ã¨Ç¨ , Z@∞=O\˜ J^è~·≥ åºxfl Hõ#|~°KÖ« ^Ë ∞Œ . =∞~åfl\˜ ǨÏ`«º‰õΩ ã¨~fi° O ã≤^OúŒ Jx Lqfià◊¥~¡ ∞° `«∞<åfl~°∞.
q∞QÆ`å Hõ^Œä =KÕÛ ™È=∞"å~°O. (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (ÃãÃÑOì |~°∞ 2011)
ÃãÃÑìO|~°∞ 14 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 19
"Õ∞ 21– =∞^蕺ǨÏflO t=~å[<£ [Ü«∞‰õΩ=∂~ü ~ÚO\’¡ ‰õΩ~åÎ, ÃÑ[· =∂ "Õã∞¨ ‰õΩx "Õ+O¨ ZÖÏ =ÙO^À K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ^ä•#∞,
â◊√ÉèÏ Å#∞ "≥O>ÃÑ@∞ì‰Ωõ x qe¡"åHõO ÃÇÏ· HÀ~°∞ì HÍÅhÖ’x #ox ~ÚO\˜H˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. ^ä•#∞ P~°O*ò HõÅ~ü ã¨ÖÏfi~ü Hõg∞*ò
"Õã∞¨ ‰õΩx, ÃÑ#· P‰õΩѨKÛ« ^Œ∞Ѩ\Ïì (F}˜) "Õã∞¨ ‰õΩOk. JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ á¶È\’¢QÍѶ~¨ ü ǨÏiÉÏ|∞ ~ÚO\’¡Oz |Ü«∞Å∞^Õi á¶È\’¢QÍѶ~¨ ü
â◊√ÉèÏã¨∞O^Œ~åxfl Hõeâß_»∞. J`«x ^ŒQ~æÆ ∞° flOz ã¨∂K«#Å∞ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JHõ¯}∞flOz áêiãπ HÍ~°fl~ü‰Ωõ "≥o¡ JHõ¯_» ѨÓOѨÙǨ~ü
J<Õ ¿ÇÏO_ç¢HÍѶìπ û ëÈ ~°∂=ÚÖ’ 65 ~°∂.Å∞ ÃÑ\˜ì XHõ K«O^Œ#=∂Å H˘<åfl_»∞. ~°j^Œ∞ ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. WO\˜H˜ =zÛ ^•xfl
~ÚO\’¡ Ѩ_ãÕ ≤ =∞m¡ áêiãπ HÍ~°fl~ü‰Ωõ "≥o¡ t=~å[<£ =Ú~îåHÀã¨O "≥~Ú\ò KÕâß_»∞. (=∂Å H˘x J@∞#∞Oz J>Ë "åà◊`¡ À
"≥oá¡ È~Ú =ÙO>Ë P ~°ã^‘ ∞Œ ǨÏiÉÏ|∞ ~ÚO\˜ÃÑ· ã≤\ò"åà◊√¡ ^•_ç KÕã#≤ ѨÙÊ_»∞ ^˘iˆHk HÍ^Œ∞. Jk K«∂_»QÍ<Õ "åà◊‰¡ Ωõ á¶ê+¡ π
"≥eyOk. ~år"£#∞ K«OÑ≤# =∂#=ÉÏO|∞ KÕuÖ’ K«O^Œ#=∂Å =ÙOk Hõ^• Jx. ǨÏiÉÏ|∞‰õΩ ZÖò\ \˜ W˜ H˜ ã¨O|O^èOŒ =ÙO^Œ<Õ
HÀ}OÖ’ Ѩiâ’^è#Œ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyOk)
#ox J"Õà◊ =∞^蕺ǨÏflO PѶ㑠∞¨ H˜ ÃãÅ=Ù ÃÑ>Ëãì ≤ ~ÚO\˜H˜ KÕiOk. ™êÜ«∞O¢`O« 4.30 ‰õΩ t=~å[<£, ^ä•#∞, â◊√ÉèÅí `À Hõeã≤
áêiãπ HÍ~°fl~ü‰Ωõ |Ü«∞Å∞^ÕiOk. =Ú~°∞QÆ<£ "åà◊`¡ À HÍã¨Î ^Œ∂~°O =KåÛ_»∞. WO`«=∞Ok ~ÚÖÏ "≥à_¡◊ O» "åà◊¡ ~ÚO\˜ ѨH¯õ #∞#fl
"åà◊¡ HõO@Ѩ_Oç k. ~år"£ ǨÏ`«º `«~åfi`« ã¨ÖÏfi~ü Hõg∞*ò ǨÏO`«H,˜ ‰õΩ~åÎ ÃÑ[· =∂ =∞x+‘ =Ù#fl á¶È\’ ¿ÑѨ~À¡ "ÕÜ∞« _»O`À P
~ÚO\˜ ѨHͯܫ∞# "Õ∞ 30 # ã≤\ò "åà◊¡ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ "Õ∞ 21 # "åà◊O¡ `å Hõeã≤ |Ü«∞@‰õΩ "≥à√◊ `«∂O>Ë =∂ Pq_» K«∂ã≤Ok Jx
K≥áêÊ_»∞. "Õ∞ 26 #∞O_ç #ox HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_® áÈ~ÚO^Œx K≥Ñʨ _»O`À ã≤\ò "åà◊‰¡ Ωõ ã¨O^ÕÇϨ O =zÛOk.
JѨÊ\˜^•HÍ "åà◊‰¡ Ωõ #oxÃÑ· J#∞=∂#O ÖË^∞Œ . DÜ«∞# K≥ÑÊ≤ # `«~åfi`«<Õ ~år"£ ã¨Éíè á¶È\’Å∞ `≥ÑÊ≤ Oz K«∂¿ãÎ ¢¿ÑHõ‰∆ Ωõ ÅÖ’
#ox Hõ#|_çOk. P á¶È\’Å∞ K«∂ã≤# XHõ ã≤\ò JkèHÍi `≥ÅÉ¡ ’Ü«∂_»∞. ''~åÜ«∞¿Ñ@Ö’ ÉèÏQƺ<å^ä<Œ £ ~ÚO\’¡ ~¸ J=∂‡~Úx
K«∂âß#∞ ™ê~ü. "åà◊¡ JHõ¯@. qe¡"åHõ¯OÖ’ ZÖÏ =ÙOk? J#∞=∂xOK«_®xH˜ P^è•~åÅ∞ ÖË=Ù Hõ^•x P"≥∞#∞ WO@~åˆQ\ò
KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .—— J<åfl_»∞. D ѨH¯˜ O\ÏÜ«∞# K≥ÑÊ≤ # ã¨=∂Kå~°O g∞^Œ<Õ #oxÃÑ· J#∞=∂#O |ÅѨ_,ç =Å"Õã≤ Ѩ@∞ì‰Ωõ x ã¨=∂Kå~°O
ÖÏQÆQeÆ QÍ~°∞ ã≤\ò "åà◊√.¡
gà◊√¡ áêiãπ HÍ~°fl~ü KÕ~ˆ ã¨iH˜ JHõ¯_» ǨÏiÉÏ|∞ F KÕ`ÀÎ HÔ "≥∞~å, =∞~À KÕ`ÀÎ K«O^Œ#=∂ŠѨ@∞ì‰Ωõ x "≥~Ú\ò KÕã∞¨ <Î åfl_»∞.
J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ Hõeã≤ ¢j ÃÑ~°O|∞^Œ∂~ü |ÃãûHͯ~°∞. "åà◊√¡ |ã¨∞û kˆQã¨iH˜ 7.30 J~ÚOk.
`«##∞ =∞@∞ìÃÑ@ì_®xH˜ H˘O^Œ~∞° ~ÚÖÏ `«Ü∂« ~°=Ù`«∂O>Ë Jk `≥eÜ«∞x ~år"£ QÍOnè `«# áê\˜H˜ `«#∞ `«q∞à◊<å_»∞
=ã¨∞<Î åfl_»∞. 20 = `ås‰õΩ Ü«ÚÑ≤Ö’ ¢ÑK¨ å~°ãɨ Åíè ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞‰õΩx ~å¢uHõÖÏ¡ X_çâßÖ’x Éè∞í =<Õâfi◊ ~ü KÕi JHõ¯_» ÃÑ^ŒÌ |Ç≤Ï~°OQÆãɨ Öíè ’
áêÖÁæx 21 á⁄^Œ∞#Ì fl HÍã¨Î PÅ㨺OQÍ 7.30 H˜ x¢^Œ ÖËKå_»∞. WHõ JHõ¯}∞flOz H˜OQ∑ ZÜ«∞~ü ¢HÍѶÖìπ ’ X_çâßÖ’x Éè¢í ^HŒ ,± JOQÆ∞Öò,
Ѩ~å¡dq∞_ç, QÆ∞}ѨÓ~ü K«∂ã¨∞‰õΩx PO¢^¢Œè Ñ^¨ âÕ òÖ’x ¢jH͉õΩà◊O =KåÛ_»∞. JHõ¯_», q[Ü«∞#QÆ~O° , qâßYѨ@} ì OÅÖ’ ã¨ÉÅíè ∞
=ÚyOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. JHõ¯}∞flOz =∞¢^•ã¨∞H˜ |Ü«∞Å∞^Õ~∞° `«∂O_»QÍ q=∂#OÖ’x Hõ=¸ºxˆH+¨<£ ã≤ã"ì¨ ∞£ ѨxKÕÜ∞« _»O ÖË^xŒ
HÔ ÃÑ<ì £ K«O^ÀH± K≥áêÊ_»∞. ~år"£ ‰õÄ_® XHõÑÙ¨ Ê_»∞ ÃÑÅ· >ËQÍ. ^•x^Õ=ÚOk, Ѩ^Œ ã¨iKÕ^•ÌO JO@∂ ~år"£ ‰õÄ_® J`«x`À ‰õΩã‘Î
Ѩ\Ïì_∞» . ÖÏÉèOí ÖËHáõ È~ÚOk.
''WHõ ~¸ ~å¢u ~ÚHõ¯_» =ÙO_»Hõ `«¿ÑÊ@∞ì ÖË^∞Œ —— J<åfl_»∞ HÔ ÃÑ<ì .£ JHõ¯_» ÃÑ~°O|∞^Œ∂~üÖ’ KåÖÏ=∞Ok "Õz =ÙO\Ï~°x
`≥eã≤<å KÕ¿ã^Õg∞ ÖËHõ ~år"£ q=∂#O ky "≥*· ÏQ∑ ã≤\ H© ˜ "≥oá¡ ÈÜ«∂_»∞. J`«x`À ÉÏ@∞ J`«x g∞_çÜ∂« ã¨ÅǨ^•~°∞ ã¨∞=∞<£
^Œ∂ÉË, Ѩ~≈° #Öò Ãã‰õĺi\© PѶ㑠~¨ ü F Ñ≤ ™êQÆ~,ü ~Ú^Œ~Ì ∞° |ÖËiæ Ü«∂ [~°fleã¨∞Åì ∞. "åà◊√¡ "≥o#¡ HÍ¿ãûѨ\ H˜ ˜ ÃÑÖ· \ˇ ò F ã≤fiKü =∂iÛ
K«∂¿ãΠѨx KÕãO≤ k. Hõ} ∆ ÏÖ’¡ ~år"£H˜ K≥áêÊ~°∞. "≥O@<Õ PÜ«∞# |Ü«∞Å∞^Õi =zÛ q=∂#O ZHͯ_»∞. PÜ«∞# "≥#HͯŠHÍ~°∞Ö’
=zÛ# Ãã‰õĺi\© PѶ㑠~¨ ü ™êQÆ~ü =∂¢`O« P q=∂#O ZHõ¯ÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞. q=∂#O ÉÏQÆ∞ Ѩ_H» áõ È~Ú<å ~år"£ J"åoìH˜
|uH˜áÈÜÕ∞"å_»∞. ™êÜ«∞O¢`O« 6.30‰õΩ q=∂#O |Ü«∞Å∞^ÕiOk. ~år"£ `«#∞ HÍ¿ãûѨ٠q=∂#O #_çáê_»∞. J^Õ z=i
q=∂#¢ÑÜ ¨ ∂« }O Jx `≥eÜ«∞^Œ∞ Hõ^• áêѨO!
WHõ¯_» ÃÑ~°O|∞^Œ∂~°∞Ö’ |Ç≤Ï~°OQÆãɨ ‰íè Ωõ P~°∞ QÆO@Å#∞O_ç [#O ~å™êQÍ~°∞. "åà◊H¡ Àã¨O â◊OHõ~ü QÆ}âË ò |$O^ŒO KÕ`« F
ã¨Ow`« HÍ~°º¢H=õ ∞O U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. JHõ¯_» Éè¢í ^`Œ å U~åÊ@¡ q+¨Ü∞« OÖ’ KåÖÏ x~°H¡ ∆õ ºO =ÙOk. ~år"£ P =ÓiH˜ =KÕÛ=~°‰Ωõ P
~å¢u g∞\˜OQÆ∞ `«~åfi`« PÜ«∞# ZHõ¯_» |㨠KÕ™êÎ_#» fl q+¨Ü∞« "Õ∞ PÖ’zOK«Ö^Ë ∞Œ . z=~°‰Ωõ P =ÓiÖ’ KåÖÏHÍÅOQÍ "å_»‰Ωõ O_®
=Ù#fl F @∂iã¨∞ì |OQÆàÏÖ’ =ÙOK«∞^•=∞#∞‰õΩ<åfl~°∞. x*ÏxH˜ t=~å[<£ =Ú~îå g∞\˜OQÆ∞ ^ŒQ~æÆ ° J#∞‰õΩ#flk KÕÜ∞« ÖËHáõ È`Õ
@∂iã¨∞ì |OQÆàÏÃÑ· ^•_ç KÕ¿ã"åˆ~"≥∂ ! JHõ¯_ç Éè¢í ^`Œ å U~åÊ@¡#∞ Ѩ~º° "ÕHO∆˜ KÕ ÉÏ^躌 `« ã‘xÜ«∞~ü SÑ≤Ü∞« ãπ JkèHÍi W<£ÃãÊHõ~ì ü
[#~°Öò P~ü HÔ ~åѶ∞¨ =<£k. PÜ«∞# H˜O^Œ áÈbã¨∞ ã¨∂Ѩ~Ô flO@∞ <åOlÖò ‰õΩ=∞~°<£ ~år"£ H˜KÛÕ Ñ¨ÓÅ^ŒO_»Å#∞ XHõ ã¨Éò
~Ú<£ÃãÊHõ~ì ü KÕ`« "≥∞@Öò _ç>Hˇ ~ìõ ¡° ã¨Ç¨ Ü«∞O`À `«xv KÕ~ÚOKÕ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞ HÍh ÉÏiˆH_»∞¡ Hõ@∞ìk@ìOQÍ Hõ\ Oì˜ K«_O» HÍh,
=zÛѨ_Õ [<åÅ#∞ JiHõ@_ì O» HÍh, Ѩ=~üÑÙ¨¶ Öò Öˇ@ · ∞¡ ÃÑ\˜Oì K«_O» HÍh ÃÑ\ÏìÅx =∞iÛáÈÜ«∂~°∞.
"≥Ú`«OÎ g∞^Œ 300 =∞Ok áÈbã¨∞ ã≤|ƒOk =Ù<åfl~°∞. [#O q~°Q|Æ _ç =zÛ<å `˘H˜¯ã¨ÖÏ@ [~°Q‰Æ Ωõ O_®, ¢Ñ⨠ßO`«OQÍ
[iˆQÖÏ K«∂_®eû# ÉÏ^躌 `« áÈbã¨∞ |ÅQÍÅ g∞^Œ =ÙOk. "åà◊Ö¡ ’ XHõ ã¨Éò ~Ú<£ÃãÊHõ~ì ∞° J#ã¨∂Ü«∞. P"≥∞#∞, =∞~À =∞Ç≤ÏàÏ
HÍx¿ã|ì ∞Öò#∞ ~år"£ #_çz =KÕÛ Z¢~° u"åp ѨikèÖ’H˜ =KÕÛ =∞Ç≤ÏàÏ HÍ~°ºHõ~Åΰ #∞ J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ∞« _»O. J~Ú`Õ "åà◊#¡ ∞ 'ѨÓiÎQÍ
`«xv KÕÜ∂« e— J<Õ P^ÕâßÅ∞ gà◊H¡ ˜ ÖË=Ù. JÖÏ
KÕÜ∞« _®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ "≥∞@Öò _ç>Hˇ ~ìõ ∂° ÖË^∞Œ
! Éè¢í ^`Œ åѨ~"° ∞≥ #ÿ U~åÊ@¡Ö’ Ö’áêÅ QÆ∞iOz
E<£ 1991 <å\˜ ''WO_çÜ∂« @∞_Õ—— ~ˆ MÏ z¢`O«
K«∂_»O_ç.
Z¢~° u"åpH˜ J@∂ ~Ú@∂ Hõ\#ì˜ HõOK≥Å∞
– áÈbã¨∞ "åizÛ# ™êìO_»~ã¤ü ‰π Ωõ J#∞QÆ∞}OQÍ
ÖË=Ù. Hõ@∞ìk@ìOQÍ U~åÊ@∞¡ KÕÜ∂« Åx QÆ\ Qì˜ Í
JO>Ë ™ê÷xHõ HÍO¢ÔQãπ <åÜ«∞‰õΩÅ #∞Oz
qѨs`«"∞≥ #ÿ =ºuˆ~Hõ`.« D ~°∂Å∞û Jg =\˜ì
"Õã∞¨ .ì g\˜=Å# <åÜ«∞‰õΩʼnõΩ, ¢Ñ[¨ ʼnõÄ ^Œ∂~°O
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok `«Ñʨ X#QÆ∂_Õk Ug∞ ÖË^∞Œ Jx
"åà◊¡ Jaè¢áêÜ«∞O. ™êH∆Í`«∂Î ~år"£ QÍOnèÜ∞Õ
J@∞=O\˜ Jaè¢áêÜ«∞OÖ’ =Ù<åfl_»∞.
HÍh J`«xH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞ – J"Õà◊ ™êÜ«∞O¢`O«
4 QÆO@Å ¢áêO`«OÖ’ ¢jÅOHõ ~å[^è•x
H˘ÅOÉ’Ö’x ÉèÏ~°`« ÃÇÏ· Hõg∞+¨#~ü PѶ㑠∞¨ H˜ F
J*Ï˝`=« ºH˜Î á¶È<£ KÕã≤ ''~år"£ QÍOnè ~ÚOHÍ
¢|uˆH =Ù<åfl~å?—— Jx á¶È<£ KÕâß_»x. D
ã¨=∂Kå~°O Hõ#∞Hõ `«H} ∆õ "Õ∞ ÉèÏ~°`« ¢Ñɨ ∞íè `«fiOÖ’x Éè¢í ^`Œ å qÉèÏQÍxH˜ KÕi =ÙO>Ë, P ã¨ÉÏè ã¨Å÷ OÖ’ Ãã‰õĺi\© U~åÊ@∞¡ =∞iO`«
Hõ@∞ìk@ìOQÍ KÕ¿ã"åˆ~"≥∂ ! x*ÏxH˜ ~¸ á¶È<£ =KÕÛáê\˜H˜ t=~å[<£ =Ú~îå ~ÚOHÍ #ox ~ÚO\˜ ^ŒQ~æÆ ∞° flOz |Ü«∞Å∞^Õ~Ö° ^Ë ∞Œ .
~år"£ ™êQÆ~åO¢^Œè ¢áêO`«OÖ’ =Ù<åfl~°∞. D ‰õΩ¢@ =º=Ǩ~°O `≥eã≤# P J*Ï˝`« =ºH˜Î ~år"£ÃÑ· *Ïe`À ZO^Œ∞HÔ <· å =∞Ozk, *Ï¢Q`Æ Î«
Ѩ_O» _ç Jx ÃÇÏK«ÛiHõ KÕâß_Õ"∂≥ ! HÍh JѨÙÊ_»∞ ^•xfl Z=~°∂ Ѩ\ Oì˜ K«∞HÀÖË^∞Œ . ǨÏ`«º [iQÍHõ JѨÙÊ_»∞ K≥áêÊ~°∞, =∂‰õΩ ~ÚÖÏ á¶È<£
=zÛOk Jx. JѨÙÊ_»∞ P =ºH˜Î Z=~å Jx "≥`H« Éõ ’Ü«∂~°∞. ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ . WѨÊ\˜=~°‰Ωõ P á¶È<£ HÍÖò KÕã#≤ ^≥=~À |Ü«∞@Ѩ_Ö» ^Ë ∞Œ !
q∞QÆ`å Hõ^Œä =KÕÛ ™È=∞"å~°O. (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ™¨ ê^£ (ÃãÃÑOì |~°∞ 2011)
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
#=O|~°∞ 28 Zg∞ƒÜ«∞ãπ ó ~år"£ ǨÏ`«º – 47
E<£ 18 – [Ü«∞ѨÓ~üÖ’x q¢H"õ ∞£ Ǩϟ@ÖòÖ’ J`«#∞ |㨠KÕã#≤ @∞ì HõxÃÑ\Ïì~∞° . J`«x Hõ^eŒ HõÅ∞ HõxÃÑ\˜ì Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞.
JÔ~ã¨∞ì KÕâß~°∞. J`«xH˜ XHõ HÍÅ∞ ÖË^∞Œ . P q+¨Ü∞« O ã≤\ò"åiH˜ á¶È<£ KÕã≤ K≥Ñʨ QÍ<Õ J`«<Õ t=~°∂Ѩ<£ J~Ú =ÙO\Ï_»x gà◊√¡
¢QÇÆ Ï≤ OKÕâß~°∞. (~år"£ ǨÏ`«º – 9Ö’ ~Ú`«x QÆ∞iOz ~åâß#∞. "Õ∞ 1 # =zÛ# ǨÏO`«Hõ =Ú~îåÖ’ 7 = ã¨É∞íè º_»∞ t=~°∂Ѩ<.£
W`«#∞ á⁄@∞ì J=∞‡<£‰Ωõ #=∞‡Hõã∞¨ _Î #·≥ =ºH˜QÎ `Æ « "≥~· Öü ãˇ π PѨ~ˆ @~ü. D L¢Q"Æ å^Œ ã¨Oã¨Å÷ xfl\˜H© PÜ«Ú=ÙѨ@∞ì Hõ=¸ºxˆH+¨<.£ P
Hõ=¸ºxˆH+¨<£ [~°áêeûOk "≥~· Öü ãˇ `π À<Õ, XHõ =ºH˜QÎ `Æ "« ∞≥ #ÿ HÀ_£`À<Õ. <åÜ«∞‰õΩ_»∞ P^Õâße=fi_®xH˜, ã¨=∂Kå~°O JO^Œ∞HÀ=_®xH˜
"≥~· Öü ã·ˇ π PѨ~ˆ @~ü J`«ºO`« J=ã¨~O° . "å_çH˜ Jxfl ~°ÇϨ ™êºÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú. WO`« =ÚYº"≥∞#ÿ =ºH˜xÎ á⁄@∞ì J=∞‡<£ WO_çÜ∂« ‰õΩ
ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Oáê_»O>Ë ^•xH˜ F HÍ~°}O =ÙOk. D t=~°∂Ѩ<£ XHõ ÖϺO_£"∞≥ <ÿ Ö£ ’ HÍÅ∞ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. J`«xH˜ [Ü«∞ѨÓ~ü
"≥o¡ Hõ$¢u=∞"≥∞#ÿ HÍÅ∞ J=∞~°∞ÛHÀ"åÅx HÀiHõ. á⁄@∞ì J=∞‡<£#∞ |u=∂e`Õ J`«#∞ HÍ^Œ#ÖËHõ ã¨~ˆ #<åfl_»∞. W`«#∞ "Õ∞1 #
WO_çÜ∂« ‰õΩ =zÛ ã¨∞~ˆ +π‰Ωõ =∂~ü J<Õ =∂~°∞¿Ñ~°∞`À ã¨OK«iOKå_»∞. 18, 32 ÉèÏQÍÖ’¡ ~Ú`«#∞ [Ü«∞ѨÓ~ü "≥o#¡ "≥#· O ~å™ê#∞)
t=~°∂Ѩ<£ =^ŒÌ ^˘iH˜# á¶È<£ <≥O|~°Ö¡ ’ XHõ\ ˜ =∞¢^•ã¨∞Ö’x ~å|~üì ѨÜ∂« ãπk. `«O*Ï=Ó~°∞Ö’ JÔ~ã¨~ì Ú# ~°∂™È ^ŒQ~æÆ °
^˘iH˜Ok ‰õÄ_® ~Ú^Õ <≥O|~°∞. WOHÀ <≥O|~°∞ ‰õÄ_® ^˘iH˜Ok.
#oxx JÔ~ã¨∞ì KÕÜ∞« _»O t=~å[<£#∞ HõÅ=~°Ñi¨ zOk. #ox Hõ~_° ∞» QÆ\#ì˜ ZÖò\ \˜ W˜ HÍ~°ºHõ~ΰ HÍ^Œ∞. Ѩ@∞ì|_ç`Õ Ãã<· _·≥ £
q∞OˆQ~°HOõ HÍ^Œ∞. =∂=¸Å∞ áœ~°∞~åÅ∞. áÈbã¨∞Å∞ ÖÏsî ~°≠oÑ≤¿ãÎ `≥eã≤#^ŒO`å HõHˆ ¯¿ã ~°HOõ . `«=∞ ¿Ñ~°`¡ À ã¨Ç¨ [iy#^ŒO`å
ѨÙ~å}O q¿ÑÊã¨∞OÎ ^Œx ÉèÜ í ∞« Ѩ_®¤_∞» . JO^Œ∞Hõx E<£ 18# ѨOÑ≤# ã¨O^ÕâO◊ Ö’ ''#oxx q_çÑO≤ K«@O HÀã¨O XHõ ÖÏÜ«∞~°∞fl
U~åÊ@∞ KÕÜ∂« e—— Jx á⁄@∞ì J=∞‡<£‰Ωõ ã¨∂zOKå_»∞. Jk J=∞‡<£‰Ωõ #K«ÛÖË^∞Œ . #oxx HÍáê_»_®xH˜ ZÖò\ \˜ W˜ U =∂¢`O«
¢ÑÜ ¨ ∞« `«flO KÕã<≤ å ~år"£ ǨÏ`«º "≥#∞Hõ `å=Ú ÖË=∞x |∞HÍ~ÚOKÕ gÅ∞ =ÙO_»^∞Œ . JO^Œ∞Hõx ''#ox q+¨Ü∞« O h Hõ#=ã¨~O° .
JO`ÕHÍ^Œ∞, ZÖò\ \˜ W˜ ~å[H©Ü∞« qÉèÏQÆOÖ’ ѨxKÕã∂¨ #Î fl@∞¡ K≥ÑÙ¨ ʉõΩO@∂ x*ÏxH˜ ~ÚO>ˇe*ˇ#∞û qÉèÏQÆOÖ’ ѨxKÕã∞¨ #Î fl HÍO`«<£
(~år"£ ǨÏ`«º– 10 Ö’ ~Ú`«x QÆ∞iOz ~åâß#∞) =O\˜ "åà◊¡ QÆ∞iOz ‰õÄ_® Ѩ\ Oì˜ K«∞HÀ=^Œ∞.Ì h =ÚO^Œ∞#fl `«H} ∆õ Hõ~=ΰ ºO
XHõ¯>Ë ! – ã≤\ò#∞, áÈbã¨∞efl `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩx *Ïá¶êfl áêiáÈ~Ú =KÕÛÜ«∞_»O. HÍO`«<£ J`«x J#∞K«~∞° Å∞ z#flÑ≤ÅÅ¡ ∞ HÍ^Œ∞. "åà◊¡
ã¨OQÆu "åà◊√¡ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. #∞=Ùfi J_çy#ѨÙÊ_»∞ "åà◊‰¡ Ωõ _»aƒ¿ãÎ KåÅ∞.—— Jx ã¨=∂^è•#O ~ÚKåÛ_»∞. HÍO`«<‰£ Ωõ "åà◊‰¡ Ωõ ~år"£
ǨÏ`«ºÖ’ ZÖò\ \˜ W˜ áê¢`« QÆ∞iOz ѨÓiÎQÍ `≥eÜ«∞^Œ∞. "åà◊√¡ Ѩ@∞ì|_ç<å Ug∞ K≥Ñʨ ÖË~∞° , t=~å[<£ Z@∞ áêiáÈÜ«∂_À "åà◊Hˆ¡
`≥eÜ«∞#ѨÙÊ_»∞ áÈbã¨∞ňHO K≥áêÎ~∞° ? JO^Œ∞=Å# gà◊x¡ =∂¢`"« ∞Õ *Ïá¶êfl fã¨∞‰õΩ~å=_®xˆH J=∞‡<£ x~°~‚ ÚOKå_»∞.
JO`«Ö’<Õ J`«#∞ =ӺǨÏO =∂~åÛ_»∞ – ''`«q∞à◊<å_»∞ f~°=∞O`å Éè¢í ^`Œ å^ŒàÏŠѨÇϨ ~å`À xO_çáÈ~ÚOk. WѨÊ\˜Hј Ù¨ Ê_»∞
g∞~°∞ *Ïá¶êfl ~åÖË~∞° . q∞=∞‡efl ã¨∞~°H`∆˜ "« ∞≥ #ÿ ~ÚOHÀ HͺOÑπ‰Ωõ `«~e° OKåe. P Ѩx KÕÑ@ ¨ _ì ®xH˜ u~°∞zÛ â◊O`«<£ XѨÙʉõΩ<åfl_»∞.
XHõ ¢@‰õΩ¯Ö’ g∞ JO^Œsfl `«~e° ™êÎ_∞» .—— Jx t=~å[<£‰Ωõ E<£ 19 # ã¨O^ÕâO◊ ѨOáê_»∞. WÖÏ =ӺǨÏO =∂~°_®xH˜ HÍ~°}O
Uq∞@O>Ë – "åà◊¡ =∞^躌 [iˆQ ã¨O^ÕâßÅ#∞ _ôHÀ_£ KÕÜ∞« QÆÅ ™ê=∞~°º÷ O ã≤\ò ã¨OáêkOzOk. t=~å[<£ áêiáÈ`«∞<åfl_»#fl
ã¨=∂Kå~°O `≥Å∞ã¨∞‰õΩx HÀ™êÎf~°=∞O`å QÆ\ì˜ Éè¢í ^`Œ « U~åÊ@∞ KÕãO≤ k.
`«q∞à◊<å_»∞ ~°ÇϨ 㨺ã¨=∂Kå~° qÉèÏQÆO KåÖÏ HÍÅOQÍ =∞¢^•ã¨∞Ö’x XHõ "≥~· Öü ãˇ π ¿ã+ì <¨ H£ ˜ ¢jÅOHõÖ’x "≥~· Öü ãˇ π ¿ã+ì <¨ H£ ˜ =∞^躌
KåÖÏHÍÅOQÍ #_»∞ã¨∞#Î fl ã¨OÉèÏ+¨}Åx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx ¢Â ÑÜ ¨ ∞« uflã¨∂<Î Õ =ÙOk. HÍh Z#fl_»∂ ã¨ÑŨ¶ O HÍÖË^∞Œ . P ã¨OÉèÏ+¨}Åhfl
JOÔHÅ∞, JHõ~∆ åÅ∞ Hõeã≤# XHõ ¢Ñ`¨ ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ HÀ_£Ö’ #_»∞ã¨∂OÎ _Õq. P ã¨=∂Kå~åxfl áȈQã≤ =ÙOKå~Ú HÍh _ôHÀ_£ KÕÜ∞« ÖËHáõ ÈÜ«∂~Ú.
~år"£ ǨÏ`«º `«~åfi`« ã≤\ò |$O^ŒO ~åHõ`À ~¸ ã¨OÉèÏ+¨}Å _ôHÀ_çOQ∑ ¢ÑÜ ¨ ∞« `«flOÃÑ· ^Œ$+≤ì ™êiOKå~°∞. ZO`«=~°‰Äõ =KåÛ~°x
HÍiÎHˆ Ü«∞<£ ~ÀE "åà◊x¡ ã¨`å~ÚOKÕ"å~°∞. Jã¨Å∞ ~¸ ¿ã+ì <¨ Å£ ∞ ZHõ¯_»∞<åflÜ«∞x J_çQÍ~°∞. =∞¢^•ã¨∞ ã¨g∞ѨOÖ’x "≥~· Öü ãˇ π ¿ã+ì <¨ £
<≥O|~°∞ 95. ¢jÅOHõÖ’ ^•x <≥O|~°∞ 91. ~år"£ ǨÏ`«º `«~åfi`« =∞¢^•ã¨∞Ö’ 910 <≥O|~°∞ "≥~· Öü ãˇ π ¿ã+ì <¨ £ Ü«∂H˜"ì £ J~ÚOk. Wk
áê`«^•x HõO>ˇ KåÖÏ Ñ¨=~üÑÙ¨¶ Öò. ~Ô O_»∂ J`åº^è∞Œ xHõ"∞≥ #ÿ ѨiHõ~åÅ∞ "å_Õ"å~°∞. ÃÑQ· Í PѨ~ˆ @~°∞¡ ZO`« xѨÙ}∞ÅO>Ë Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í
XHõ ¢ÑHÔ‘¶ fihû#∞O_ç =∞~˘Hõ ¢ÑHÔ‘¶ fihûH˜ =∂iáÈÜÕ∞"å~°∞. =∞#"åà◊√¡ XHõ ¢ÑHÔ‘¶ fihûÖ’x ã¨=∂Kå~åxfl ѨãQ≤ \Æ ì˜ ~å|>Ëì ֒ѨÙ# H©ÅHõ"∞≥ #ÿ
q∞QÆ`å ã¨=∂Kå~åxfl f¿ã¿ã"å~°∞.
ã≤\ò Ѩ@∞ì^ÅŒ =Å# ~¸ qÉèÏQÆO =∞iO`« |ÅQÆO`À ѨxKÕãO≤ k. z=~°‰Ωõ 50–60% ã¨=∂Kå~åxfl ¿ãHõiOK«QeÆ QÍ~°∞.
JÖÏ ÅaèOz#^•xfl _ôHÀ_£ KÕÜ∞« _»O =∞~˘Hõ ã¨=∞㨺. Ѩ^‡Œ JÔ~ã¨∞ì `«~åfi`« ÅaèOz# _ôHÀ_çOQ∑ +‘@∞ =O\˜q =ÙѨÜ∂≥ yOz
^˘iH˜#^•xÖ’ 60–70% _ôHÀ_£ KÕÜ∞« QÆeQÍ~°∞. E<£ "≥Ú^Œ\ ˜ "å~°O #∞O_ç ^˘iH˜# ã¨=∂Kå~°O `≥eã≤áÈ=_»O`À t=~å[<£
ZHõ¯_À ^•QÆ∞<åfl_»h, PO^Àà◊# Ѩ_∞» `«∞<åfl_»h, áêiáÈ=_®xH˜ K«∂ã¨∞<Î åfl_»h ~Ú=hfl `≥eã≤áÈÜ«∂~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞ nx ^•fi~å<Õ
H˘O^Œ~∞° ‰õΩ¢@^•~°∞Å ¿Ñ~°∞,¡ =∂~°∞¿Ñ~°∞¡ ‰õÄ_® `≥e™ê~Ú – ^ä•#∞ (=∞~À ¿Ñ~°∞ J#∞ƒ), â◊√Éèí (=∞~À ¿Ñ~°∞¡ x`«º, `åuÜ«∂), ~å|~üì
ѨÜ∂« ãπ, ~°q (¢ÑH¨ Íâ◊O), =Ú~°∞QÆ<£ (WO^Œ∞ =∂ã¨~ì )ü , ~å^è• JÜ«∞º (ã¨ÉÏè Ѩu Ñ≤àÜ ¡◊ ∞ü ), hÅ<£, ~°=∞}<£, WOn=~°<£ ‰õΩ\˜,ì K˘Hõ¯<£,
QÆ∞O_»Ñʨ , #ox (PѶ㑠~¨ ∞° J=∂‡~Ú), H˜@∞ì (ZÖò\\˜ W˜ <åÜ«∞‰õΩ_»∞), HÍj P#O^Œ<£ (ZÖò\ \˜ W˜ Hˆ O¢^Œ Hõq∞\© ã¨É∞íè º_»∞).
=∞¢^•ã¨∞ Ѩiã¨~åÖ’¡ =Ù#fl "≥~· Öü ãˇ π ¿ã+ì <¨ #£ ∞ ѨãQ≤ @
Æ _ì O» ¢Ñ^¨ =Œä ∞Hõ~=ΰ ºO J~ÚOk. WO_çÜ∞« <£ ~ÚO>ˇe*ˇ#∞û U[hûÅ`À, "åà◊¡
‰õ=¸ºxˆH+¨<£ ~ÚO[h~°`¡ À HÍiÎHˆ Ü«∞<£ K«iÛã¨∂Î =ÙO_Õ"å~°∞. =∞¢^•ã¨∞Ö’ =Ù#fl ¿ÇϺ"£∞ ~ˆ _çÜ∂≥ PѨ~ˆ @~°∞¡ ("≥~· Öü ãˇ π ã¨Ç¨ Ü«∞O`À
~Ú`«~° ^ÕâßÅ`À ã¨OÉèÏ+≤OKÕ Ç¨c HõÅ"å~°∞, ~år"£ ‰õÄ_® giÖ’ XHõ~∞° ) "Õ∞=¸ ™êÜ«∞O KÕ™êÎ=∞O@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~°∞.
ZO^Œ~∞° ¢ÑÜ ¨ ∞« uflOz<å P ¿ã+ì <¨ £ ZHõ¯_»∞O^À ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ . JѨÙÊ_»∞ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’x _çÃÑ<¶ û£ ZÅ¢HÍìxH± sÃã~üÛ ÖÏÉò (_çZÖòP~üZÖò)
xѨÙ}∞efl, =∞¢^•ã¨∞Ö’ >ˇeHõ=¸ºxˆH+¨<£ âßY‰õΩ K≥Ok# ~ÚO@ˆ~fl+¨#Öò =∂x@iOQ∑ ÃãO@~ü xѨÙ}∞efl, Hˆ O¢^Œ Hõ=¸ºxˆH+¨<£
âßYH˜ K≥Ok# "≥~· Öü ãˇ ,π áê¡xOQ∑ – HÀ Pi¤<+Õ <¨ £ xѨÙ}∞efl, Ps‡ ã≤QflÆ Öò ~Ô l"≥∞O\ò xѨÙ}∞efl =∞¢^•ã¨∞H˜ "≥O@<Õ ~°ÑÊ≤ Oz
ã¨=∂"ÕâÑ◊ i¨ Kå~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ #∞Oz ÃÇÏ· ¢ÑHÔ‘¶ fihû Hõ=¸ºxˆH+¨<£ iã‘=~°#¡ ∞ `≥ÑÊ≤ OKå~°∞. (ã¨â+ı O¨ ) – Zg∞ƒÜ«∞ãπ
¢Ñ™¨ ê^£ (#=O|~°∞ 2012)
mbsprasad@gmail.com
mbsprasad@gmail.com
ఎమ్బీయస్ : రాజీవ్ హత్య - 58
గోడ్సేని ఎలా చూడ్ాలి? సీరీస్ స్పందనలలో ఒక పాఠకుడు '..ముకకలు, ముకకలుగా..' అంటూ నేను సీరియల్సే మేనటేన చససే
స్పందించ వలసటవసేి దానిి 'తునాతునకలుగా (రాజీవ్ బాంబుదాడ్ిక్క గుర్యాయడు కదా) చదవాలి' అని వరిణంచి వ ండ్సవార్ు.
ఎందుకంటే 25 నెలలుగా దానిి అస్ంపూరిిగా వదిలేశాను. ఇనాిళ్ో కు క్ొనసాగిస్ి ునాిను. 57 వ భాగం వర్కు చదివిన వార్ు
మరిిపో యి వ ండవచుి. రండ్సళ్ో లలప యిీ వెబసైటకు పరిచయమైనవారిక్క అస్లేమీ తెలిసట వ ండకపో వచుి. పాత భాగాలు
చదువ దామనుకునేవార్ు, జఞ పటిక్క తెచుికుందామనుకునేవార్ు యిీ లింకు ఒకకసారి చూస్ుకుని ముందుకు సాగమని
క్ోర్ుతునాిను. http://telugu.greatandhra.com/mbs/political/serials_archieves.php
xxxxxxxxxxxx
సీరియల్సలల వచసి అస్ంఖ్ాయకమైన వయకుిల పేర్ో ు గుర్ుికు రావడ్ానిక్క వారి పరిచయం యికకడ్స యిస్ుినాిను. ఒకకసారి రిఫ్ీష్
చసస్ుక్ోండ్ి. పాతీలు (అక్ారాది కరమంలల) - అఖిల - ఎల్సటిటిఇ విమనే యింటెలిజనుే వింగ్ డ్ిపూయటీ చీఫ్, పీభాకర్న, పొ టుి
అమమనలతో కలిసట రాజీవ్ హతయకు కుటీ పనిిన వయక్కి * అతిరై/గౌరి/సో నియా/చందీలేఖ్ - తమిళ్ ఆడప లి, క్కరపి ాలజిస్ి ,
కనకస్భాపతితో బాటు ఢిల్లో వెళ్ోంది, పటుిబడ్ింది, ఢిల్లోలల జయలలితను చంప దామని పాోను వేసటంది * అరివ పర్రివాళ్న -
శుభాస్ుందర్ం వదు పనిచసశాడు. హరిబాబుకు సేిహితుడు, పేలుడు సాధనాల నిప ణుడు, బాంబు తయార్ుచసశాడు,
శివరాజనకు విహెచఎఫ్ పరికరాలు అమరిిపటాిడు, అరస్ి యాయడు * ఇర్ుంబొ రై - తిర్ుచిి శంతన వారాిహర్ుడు, 1990 మేలల
బేబి స్ుబీమణియం, అరివ లతో జాఫ్ాి వెళ్ో ీడు * కనక స్భాపతి/రాధా అయయ - ఢిల్లో క్ాంప్ ఆర్గ నెైజ్ చసయబో యాడు * క్ాంతన
- ఎల్సటిటిఇ ఇంటెలిజనుే విభాగానిక్క చెందినవాడు, డ్ికేన వదు పనిచసశాడు * క్ారిిక్యన - సటట బృందం అధిపతి * క్ీరి -
* చొకకన - శివరాజన అనుచర్ుడు * జయకుమార్ - రాబర్ి పయాస్ బావ, క్ొడుంగయూర్లలని ముతి మిల్స నగర్లల యితని
రాజక్ీయనాయకులకు పరిచయం చసశాడు * డ్సవిడ్- పదమనాభన హతయక్స్ులల నిందితుడు, 1990 జూనలల జాఫ్ాినుండ్ి
ఎల్సటిటిఇ రాజక్ీయ విభాగానిక్క చెందినవాడు * థాను/అనుు - రాజీవ్ను చంపటన మానవబాంబు * నళ్ని - పదమ కూతుర్ు,
భాగయనాథన అకక, అడయార్లల వ ండ్స అనబాండ్ సటలిక్ాన పై లి. కంపనీ ఉదయ యగిని, తలిో తో పో టాోడ్ి విడ్ిగా వ ండ్సది, ముర్ుగన
క్ార్ణంగా వెనక్కక వచిి మళ్లో వెళ్ో పో యింది. హరిబాబును ముర్ుగనకు పరిచయం చససటంది, హతయలల ముఖ్యపాతీధారి,
ి రాజా యితనిి భాగయనాథన, అరివ లకు పరిచయం చసశాడు * నెహూ ర - శివరాజన స్వంత
పో ర్ూర్ులల వ ండ్సవాడు. ముతు
వెైర్లెస్ ఆపరటర్
1 | 38
* పదమ - నర్ుే, భాగయనాథన, నళ్నిల తలిో * పీభాకర్న ఎల్సటిటిఇ చీఫ్ * పొ టుి అమమన - ఎల్సటిటిఇ యింటెలిజనుే విభాగం
భాగయనాథనను కలిసట అతనిి దృకపథం మారాిడు, పీస్ చౌకగా అమేమశాడు, సాావరాలు ఏరాపటు చసశాడు, హతయ తరావత
జాఫ్ాికు వెళ్ోపో యాడు * భాగయనాథన - పదమ క్ొడుకు. బిపటఎల్స ఆల్సరౌండర్ పటీంటింగ్ పీస్ యజమాని. నళ్ని అని. క్ాయంప్
సలవలక్ష్ిమతండ్ిీ, విజయనకు మామ * మహాలింగం - షణుమగం వదు పనిచససే పడవవాడు, డ్సవిడ్ను 1990 జూనలల శ్రరలంకకు
ముర్ుగన/దాస్ు/ఇందుమాస్ి ర్ు/శ్రరహర్న - శివరాజన స్హాయకుడు, నళ్ని పటీయుడు, మొగుడు, భాగయనాథన యింటలో బేబి
స్ుబీమణియం దావరా చోటు స్ంపాదించుకునాిడు, మడ్ిపాకకంలల వ ంటాడు, పేలుడు సాధనాల నిప ణుడు, అరస్ి యాయడు *
మూరిి - స్ురష్ మాస్ి ర్ అనుచర్ుడు * మోహనదాస్ క్.- పో ల్లస్ు అధిక్ారి, సార్క స్మావేశాలలో పీభాకర్నని ఆయుధాలు
* ర్మణన - క్ాంతన వెైర్లెస్ ఆపరటర్, పయాస్ దగగ ర్ వ ంటాడు, హతయ తరావత పారిపో యాడు * ర్విచందీన /పీక్ాశం -
2 | 38
జాఫ్ాి తీస్ుక్ళ్ో తరీీదు యిపటపసాిడు, టిఎనఆర్టి, శివరాజన హతయ తరావత పో ల్లస్ు అధిక్ారిని చంపమని అమమన యితనిి
ఆదసశించాడు * జర్విశంకర్ - ఎల్సటిటిఇ మదు తుదార్ుడు, రిహార్ేల్స దాడులు ఫ్ో టల తీశాడు, హరిబాబుకు క్మరా
అర్ువిచాిడు, పో ల్లస్ులకు చిక్ాకడు * ర్ంగన - శ్రరలంక తమిళ్లడు. నక్కల్ల పాస్పో ర్ుిలలో ఘనుడు, డ్ికేనను కలిసేవాడు,
ఎల్సటిటిఇ ల్లడర్ శంకర్ డ్ెైవర్. శివరాజన ముఠాను బంగళ్ూర్ు తర్లించాడు. అకకడ వాళ్ో బాగోగులు చూశాడు * ర్ంగనాథ్ -
ముఠాకు బంగుళ్ూర్ులల శిబిరాలు చూపటనవాడు * రాజు/ధనశేఖ్ర్న - ఖ్ాళ్ల టాంకర్లల శివరాజన ముఠాను బంగుళ్ూర్ుకు
తర్లించినవాడు * రాబర్ి పయాస్ - పో ర్ూర్ులల ఎల్సటిటిఇ పీథమసాావర్ం, అరివ సేిహితుడు, శివరాజనతో బాటు డ్ెైవింగ్
లెైసనుే * ర్ూసో /శంకర్ క్ోనేశవర్న - శివరాజన స్హాయకుడు, హంతకముఠాలల స్భుయడు జ వర్దన - శంతన వెైర్లెస్
* విజయన - భాస్కర్న అలుోడు, క్ొడుంగైయూర్ సాావర్ంలల భాగసావమి జ విజయానందన - హంతక ముఠాలల స్భుయడు *
శివందన - తిర్ుచిి శంతన తర్ఫ న సేలంలల ఎల్సటిటిఇ శిబిరానిి నడ్ిపాడు * శివరాజన/ర్ఘు - గతంలల పదమనాభనను
హతయ చసశాడు రాజవ్ హతయకు స్ూతీధారి * శివర్ూపన/స్ురష్ కుమార్ - పొ టుి అమమన వెైర్లెస్ ఆపరటర్, క్ాలు లేదు,
ముర్ుగన యింటలో దొ రిక్కన ఆధారాలతో జయపూర్లల పటుిబడ్ాాడు * శివథను - పదమనాభ హతయక్స్ులల ముదాుయి *
శుభ/నితయ - శివరాజనకు స్హాయకురాలు, షాడ్య సాకాడ్ స్భుయరాలు, థానుకు పీతాయమాియం * శుభాస్ుందర్ం - ఫ్ో టల
జర్ిలిస్ుి, శుభం ఫ్ో టల ఏజనీే నడ్ిపాడు, ఎల్సటిటిఇ స్మర్ా కుడు, భాగయనాథన అతని వదు ఫ్ో టలగరఫ్ీక్ోస్ం చసరాడు * సీతారామన
- షణుమగం మామ * స్ుధసందీ రాజా/స్ుతసంతిర్ రాజా/రాజా/శాంతన - శివరాజన రైట హాయండ్ * స్ురష్ మాస్ి ర్ - ఎల్సటిటిఇ
రాజక్ీయ విభాగంలల పనిచససి ాడు, బంగుళ్ూర్ులల శిబిరాలు ఏరాపటు చసశాడు * షణుమగం - వేదార్ణయం స్మగో ర్, వింత పరిసా త
ట ులలో
చనిపో యాడు * హరిబాబు - ముతు ి డ్ియోలల ఫ్ో టలగారఫర్, ర్విశంకర్ వదు నుండ్ి క్మరా తెచుికుని హతయ ఫ్ో టలలు
ి రాజా స్ూ
తీశాడు, పేలుడులల చనిపో యాడు, ఇతని క్మరా దొ ర్కడంతోనే విషయాలనీి బయటకు వచాియి.
xxxxxxxxxxxxx
ఇక కథ ఎంతవర్కు వచిిందంటే - 1991 మే 21 న రాజీవ్ హతయ జరిగింది. హంతకులను పటుిక్ోవడ్ానిక్క సటట ఏర్పర్చార్ు.
విస్ి ృతంగా విచార్ణ జరిపట, అది ఎల్సటిటిఇ పాతీను నిరాారించుకుంది. జులెై 20 వచసిస్రిక్క శివరాజన ముఠా క్ోస్ం తమిళ్నాడంతా
ఉచుి బిగించింది. ఎల్సటిటిఇ సానుభూతిపర్ుడు తిర్ుచిి శంతన వాళ్ో ను జులెై 15 న బంగుళ్ూర్ు పంపటంచివేశాడు.
వేదార్ణయంలల ఎల్సటిటిఇక్క సాయపడ్ిన షణుమగం అనే స్మగో ర్ు సటబిఐ చసతిక్క చిక్కక వివరాలు చెప తతనే విచితీపరిసా త
ట ులలో
చనిపో యాడు. సటట అబాస్ుపాలెైంది. షణుమగం వంటి స్మగో ర్, మాజీ పీధానిని హతయ చససటన విదసశ్ర తీవీవాద స్ంస్ా తో చసతులు
కలిపటన షణుమగం చనిపో తస అతని మృతిక్క సానుభూతిగా వేదార్ణయంలల షాప లనీి ఒక రోజు మూసటవేయడం సటటను
నిరాఘంతపర్చింది. ఎల్సటిటిఇ అంటే సాానికులలో భయమో, భక్ోి తెలియదు. విషయ సేకర్ణకు వీర్ు ఏ మేర్కు స్హకరిసి ారో
తెలియదు.
3 | 38
జులెై 21 - ఇండ్ియన ఎక్ేపీస్లల ''షణుమగంది కస్ి డ్ీ చావా? ఆతమహతాయ?'' అనే పేర్ కథనం వచిింది. క్ానీ సటట స్ా యిర్యం
చెదర్లేదు. పటుివదలకుండ్ా షణుమగం స్హచర్ులను పటుికుని పాతర్లనీి తీయించి, ముర్ుగన షణుమగానిక్క అపపగించిన
స్ూటక్స్ులిి, స్ంచులిి స్ంపాదించార్ు. ఆ స్ూటుక్స్ులలో ముర్ుగన చసతిక్క శివరాజన యిచిిన ఉతి ర్ం, బేబీ స్ుబీమణయంకు
థానులు యిదు ర్ూ కలిసట 'మేం ఇండ్ియాకు ఏ లక్ష్యంతో వచాిమో అది విజయవంతంగా నెర్వేర్ుతుందని మా నమమకం. విపట
సటంగ్ స్భలల చససటన రక్ీకతో మాకు విశావస్ం పరిగింది.' అంటూ ఎల్సటిటిఇ యింటెలిజనుే విభాగం అధిపతి పొ టుిఅమమనకు,
'మా చివరిశావస్ వర్కు మీర్ు చెపటపన పీతి మాట మా చెవ లలో ధవనిస్ూ
ి వ ంటుంది.
మార్ువేషం (ఆతామహుతి స్ూట) ధరించటం తథయం' అంటూ మానవబాంబు ఐడ్ియాకు ర్ూపకలపన చససటన ఎల్సటిటిఇ విమనే
యింటెలిజనుే వింగ్ డ్ిపూయటీ చీఫ్ అఖిలకు రాసటన ఉతి ర్ం కూడ్ా దొ రిక్ాయి. చెనియ్ నగర్ంలలని క్ొనిి క్ీలకపాీంతాలను
చాలా వివర్ంగా చితీీకరించిన వీడ్ియో క్ాయసట, సాటానిక్ ఫ్ో రేస్ ప స్ి కం సటుి, పొ టుి అమమనక్క స్బిమట చసయడ్ానిక్క ముర్ుగన
తయార్ుచసస్ుకుని జమాఖ్ర్ుిల వివరాలు కూడ్ా స్ూటుక్స్ులలో దొ రిక్ాయి. క్ొటిివాకకంలలని ఎల్సటిటిఇ శిబిర్ంలల సటటవారిక్క
శివరాజన, శుభలకు చెందిన చాలా వస్ుివ లలో దొ రిక్ాయి. వాటిలో ల శివరాజన డ్ెైరీ, శుభ
ఆటలగారఫ్ల ప స్ి కం వ నాియి. చసతిరాత చూసేి స్రిపో యింది. ఎల్సటిటిఇ హస్ి ం విషయంలల
క్ోర్ుిలు కూడ్ా శంక్కంచడ్ానిక్క ఏమీ లేదు. అయినా ఢిల్లోలలని సంటీల్స ఫ్ో రనిేక్ సైనే లాబకు
xxxxxxxxxxxxxx
నిరాారించస ఆధార్ం కూడ్ా దొ రిక్కంది. పో ర్ూర్ులల రాబర్ి పయాస్ యిలుో సో దా చససటనప పడు
సటటకు దొ రిక్కన సామగిరలల ఒక ఖ్ాళ్ల కవర్ు వ ంది. ఆ కవర్ు మీద సయింట థామస్ మ ంట స్మీపంలల వ ని ఒక ఫ్ో టల
స్ూ
ి డ్ియో తాలూకు సాింప వ ంది. ఆ సాింప ఆధార్ంగా సటట దళ్ం ఒకటి స్ూ
ి డ్ియోక్క వెళ్ో ఫ్ో టలల నెగటివ్లనీి
చూపటంచమనాిర్ు. వాటిలో ల 1990 డ్ిసంబర్ులల పయాస్, శివరాజన కలిసట దిగిన ఫ్ో టల దొ రిక్కంది. ఆ ఫ్ో టలలల శివరాజన తన
అస్లెైన ఒంటికనుితో కనబడుతునాిడు. అతనిక్క ఒక కనేి కనబడుతుందని నిరాార్ణ అయిపో యింది. (స్శేషం)
4 | 38
mbsprasad@gmail.com
(ఫో టోలు - కుటర స్వరూపాన్ని వివరించే డయాగారిం, షణ్ముగిం దాచి ప్ెటటిన మారణ్ాయమధాలు, ఒింటటకననితో శివరాజన్)
జులెై 22 -''షణుమగం చావ సటట దరాయపి క్క ఎదుర్ుదెబు'' అని హిందూలల కథనం వచిింది. సటట తన పని తను చసస్ుకుంటూనే
పో తోంది. దానిక్క అనుబంధంగా పనిచసస్ి ుని ర్హస్య స్మాచార్ విభాగం దావరా తమిళ్నాడులల ఎల్స టిటిఇ రాజక్ీయ విభాగానిక్క
చెందినవాడ్ిగా చెప పకుంటూ, పదు మనిష్టగా చలామణీ అవ తుని తిర్ుచిి శంతన దగగ ర్ వెైర్లెస్ ఆపరటర్గా పని చసస్ి ుని
డ్ికేన ఫ్ో టల కూడ్ా దొ రిక్కంది. ఇతనిక్క అసటసి ంటుగా క్ాంతన పనిచసస్ి ునాిడని తెలుస్ు. ఈ క్ాంతన నిజానిక్క ఎల్సటిటిఇ
ఇంటెలిజనుే విభాగానిక్క చెందినవాడని, 1990 సపి ంబర్ులల నికేన (నిశాంతన అని మార్ుపేర్ు) అనే యింటెలిజనుే
విభాగానిక్ చెందిన స్హచర్ుడ్ితో కలిసట చెనియ్లలని గిండ్ీలల ఒక టెక్కికల్స యినసటిటూయటలల విదాయరిాగా చసరి వెైర్లెస్ ఆపరషన
కక్షుణణ ంగా నేర్ుికునాిడని రాబర్ి పయాస్ సటటకు చెపటపవ నాిడు. ఇనసటిటూయటలల రిక్ార్ుాలు బయటకు లాగితస క్ాంతన
అపటో క్షన, దానిపై అతని ఫ్ో టల దొ రిక్ాయి. శివరాజన, శుభ, నెహూ ర యింటెలిజనుే విభాగానిక్క చెందినవార్ు. వారిక్క
తమిళ్నాడులలని ఎల్సటిటిఇ రాజక్ీయవరాగలకు లింకు లేదు. క్ానీ క్ాంతన దావరా, డ్ికేనను స్ంపీదించడంతో అతనే వీళ్ో ను
తిర్ుచిి శంతన వదు కు తీస్ుక్ళ్ో ఆశరయం కలిపంచాడు. ఈ విషయానిి ఎసాిబిో ష్ చసయాలంటే డ్ికేన దొ ర్క్ాలి. అందువలన
డ్ికేన ఫ్ో టలలను తమిళ్నాడులలని టాీఫ్టక్ పో ల్లస్ుల చసతిక్కచిి అనుమానంగా కనబడ్ిన పీతీ ఆటలను ఆపట పీయాణీకులిి తనిఖీ
చసయమంది సటట.
xxxxxxxxxxxxxxxx
శివరాజన ఎకకడ్ిక్క వెళ్ో ీడని స్ంగతి సటట తెలుస్ుక్ోలేకపో తోందని ఇండ్ియా టుడ్స జులెై 21 స్ంచికలల రాసటంది. ఇంటర్పో ల్స,
రాయల్స క్నడ్ియన మ ంటెడ్ పో ల్లస్, బిీటిష్ సాకటో ండ్ యార్ా ల స్హాయానిి సటబిఐ తీస్ుకుంటలందని, శివరాజన, శుభలు కలిసట
ఎల్సటిటిఇ తర్ఫ న హవాలా లావాదసవీలు చససే ఎల్సటిటిఇ స్భుయడు తాయగరాజనను ఢిల్లో తీస్ుకువచాిర్ని, అతను సటంగపూర్,
థాయ్లాండ్, మలేసటయాల నుంచి ఎల్సటిటిఇక్క వచసి నిధులను పర్యవేక్ష్ించడం అతని పని అనీ తెలియపరిచింది. శివరాజన
5 | 38
సటటను మభయపటి డ్ానిక్క దాని దృష్టిని నేపాల్సవెైప మళ్ో ంచాడ్ా అనిది తెలియటం లేదని అంది. పొ టుి అమమన వెైర్లెైస్ ఆపరటర్
థాను వెంటనంటి వ నాిడని, ఆనాటి బాంబు పేలుడులల అతని క్ాలు పో యిందని రాసటంది (ఇది తప ప - అతని క్ాలు అంతకు
ముందస పో యింది. జయపూర్లల క్ాలు పటిించుక్ోవడ్ానిక్క రాజీవ్ హతయ ముఠాతో బాటు దిగాడు. జయపూర్ వెళ్ో ీడు)
జులెై 23 - షణుమగం మర్ణం క్ార్ణంగా సటటపై కుర్ుస్ుిని విమర్శల వలన వారి ఆతమస్ా యిర్యం చెదిరి వ ంటుందని , వెళ్ో
వెనుి తటిి వసేి మంచిదని భావించిన క్ందీ హ ం మంతిీ ఎస్బి చవాన తమిళ్నాడు వచాిర్ు. తన పర్యటనకు క్ార్ణం కంచి
క్ామక్ోటి పీఠాధిపతిని దరిశంచడం, రాజీవ్ హతయ జరిగిన శ్రరపర్ంబుదూర్ును చూడడం అని చెప పకునాిర్ు. క్ానీ అస్లు
వ దసుశం షణుమగం హతయ/ఆతమహతయ జరిగిన వేదార్ణయం అడవ లెలా వ ంటాయో స్వయంగా పర్యవేక్ష్ించడం. తీర్పాీంతాలను
ఆక్ాశం నుండ్ి చూడగలిగార్ు క్ానీ వేదార్ణయంలల దిగలేకపో యార్ు. సాంక్తిక క్ార్ణాలతో.. అని వార్నాి భదీతా
క్ార్ణాలేమోనని పతిీకలు అనుమానించాయి. తనతో బాటు సటట అధినేత క్ారిిక్యనకు తీస్ుక్ళ్ీోర్ు తపప తనను తీస్ుక్ళ్ో లేదని
ఇండ్ియన పీస్ క్ీపటంగ్ ఫ్ో ర్ే క్ాదు, ఇననిసంట పీప ల్సే క్కలిోంగ్ ఫ్ో ర్ే' అని
అలాటి పీకటన చసశాడు. టెైగర్ో పటో తమిళ్ పీజలకు సానుభూతి వలన కర్ుణానిధి
టెైగర్ో పై కఠినంగా వయవహరించడం మంచిది క్ాదంటూ మాటాోడసాగాయి. ఎంజీఆర్ క్ాబినెటలల ఫ్ైనానుే మంతిీగా వ ని విఆర్
నెడుంజళ్యన మాతీం ఎల్సటిటిఇక్క మాటపై నిలబడ్స అలవాటు లేదని, వాళ్ో ను అదుప చసయాలిేందసననీ అంటూ వచాిడు.
6 | 38
డ్ిఎంక్ భాగసావమిగా వ ని నేషనల్స ఫీంట, బిజపట - ముఖ్యంగా వాజపేయి కర్ుణానిధిని స్మరిాంచాయి. వామపక్ష్ాలు మాతీం
మననస్ాయిర్యం దెబు తింటుందని హెచిరించార్ు. ఎడ్ిఎంక్లలని ఒక వరాగనిక్క నేతగా ఎదిగిన జయలలిత 1988 ఫ్టబీవరిలల
జర్ిలిస్ుిలతో మాటాోడుతత ''తమిళ్ టెైగర్ో భాగసావమయం లేకుండ్ా శ్రరలంక స్మస్యపై అర్ా వంతమైన చర్ిలు జర్గవ '' అనాిర్ు.
మారిి 1న క్ందీపభ
ీ ుతావనిి ఉదసుశించి ''టెైగర్ో తో చర్ిల దావరా స్మస్య పరిషకరించండ్ి. ఇచిిప చుికునే ధయ ర్ణిలల
వయవహరించండ్ి.'' అని పీకటన చసశార్ు. ఆ నెల మూడ్య వార్ంలల ''టెైగర్ో కు వయతిరకంగా సైనిక క్ార్యకలాపాలు కటిిపటిి
పీభాకర్నను చర్ిలకు పటలవండ్ి. ఉదసుశపూర్వకంగానన , పొ ర్పాటునన అతనిక్క ఏదెైనా హాని జరిగితస తమిళ్నాడులల దాని
పరిణామాలు తీవీంగా వ ంటాయి.'' అని హెచిరించార్ు. క్ొనిి రోజులకు నేనిచిిన పటలుప కు క్ందీం నుంచి స్పందన ఏమీ
లేదని వాపో వడం కూడ్ా జరిగింది. ఇలా జయలలిత కూడ్ా ఎల్సటిటిఇ పటో మతకగానే వయవహరిస్ి ూ వచాిర్ు. శాంతిసేన తర్ఫ న
వెళ్ోన భార్తీయ సైనికులు చనిపో యినా, గాయపడ్ినా వారిక్క సానుభూతిగా ఒకక మాట మాటాోడలేదు. 1991 ఏపటీల్స 29 న
''హిందూ''క్క యిచిిన ఇంటర్ూవూలల ఆమ ''బంగాోదసశ్ ఆవిరాావ స్మయంలల పశిిమ పాక్కసి ాన సైనికులు తతర్ుప పాక్కసి ాన
జాతిని నాశనం చసయబూనినప పడు ఇందిరా గాంధర భార్తసైనాయనిి పంపట వారిని ర్క్ష్ించార్ు. శ్రరలంకలల తమిళ్లలపై జాతిహననం
అయితస రాజీవ్ హతయ తరావత ఆమ ధయ ర్ణి మారిపో యింది. ఆమ అధిక్ార్ంలలక్క వచిింది క్ాబటిి ముఖ్యమంతిీ హ దాలల
పో ల్లస్ులకు, సటటకు పూరిిగా స్హకరిస్ి ూ ఎల్సటిటిఇ పటో క్ాఠినయం వహించమని పౌర్ులకు కూడ్ా విజఞ పటి చససి ో ంది. అయినా చవాన
అది గురిించినటు
ో లేదు. ఆమను తన పర్యటనలల తోడుగా తీస్ుకుని వెళ్ోలేదు.(స్శేషం)
(ఫ్ో టలలు - శివరాజన ఏయిే ర్క్ాల వేషాలలో వ ండవచోి వివరించస పీకటన, ఎస్ బి చవాన, ఎంజీఆర్, పీభాకర్న, జయలలిత,
7 | 38
జుల ై 23 - ''డ్ెకకన హెరాల్సా ''లల ఒక వార్ి వచిింది. ''..రాజీవ్ హతయక్స్ును
ో క్ొందర్ు అరాాలు తీశార్ు. ఇండ్ియన ఎక్ేపీస్లల ''..సటట దళ్ంలల మార్ుపలు తథయం'' అంటూ వార్ి వచిింది.
మటుిపటిిందనిటు
అదస రోజు పార్ో మంటులల జరిగిన చర్ిలల జఠమలానీ సటటను స్మరిాస్ి ూ వాదించార్ు. సటట ఊపటరి పీలుికుంది.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
రాజీవ్ హతయలల వారి పాతీ బయటపడ్ాాక శ్రరలంకలల ఎల్సటిటిఇ పరిసా టతి మారిపో సాగింది. ఇనాిళ్ూ
ో తమిళ్నాడులల ఎల్సటిటిఇ పటో
సానుభూతి వ ండ్సది. క్ానీ రాజీవ్ హతయ తరావత భార్తీయ తమిళ్లలు ఎల్సటిటిఇని అస్హియంచుక్ోసాగార్ు. జయలలిత పీభుతవం
టెైగర్ో ను వెళ్ోగొటి సాగింది. శ్రరలంకలల టెైగర్ో ను వంచడ్ానిక్క యిదస అదను అనుకుంది శ్రరలంక సైనయం. 1987లల భార్త శాంతిసేన
జాఫ్ాి పటి ణం నుంచి టెైగర్ో ను పార్దయ లింది. శాంతి సేన ఉపస్ంహర్ణ అనంతర్ం టెైగర్ుో మళ్లో దానిపై అదుప సాధించార్ు.
మారిన పరిసా టతులలో శ్రరలంక సైనయం జూన 15 నుంచి 'ఆపరషన వనిి వికరమ' పేర్ ఉతి ర్, తతర్ుప పాీంతాలకు సైనయం వచిి టెైగర్ో
సాావరాలను పటుిక్ోసాగింది. సటంహళ్ తీవీవాద స్ంస్ా జవిపట (జనతా విముక్కి పర్మున)ను నాశనం చసశాక దక్ష్ిణాన వ ంచిన
సటంహళ్ సైనయం ఫ్ీీ అయింది. దానిి తతర్ుపవెైప క్క మర్లించార్ు. 1987 తరావత సైనయం స్ంఖ్య 15 వేలు పరిగింది కూడ్ా.
ఏహయభావం వలన ఎల్సటిటిఇ యిబుందులలో పడ్ిందని, అందుక్ తన రాజక్ీయ విభాగం - పీప ల్సే ఫీంట ఆఫ్ లిబరషన టెైగర్ేను
మూసటవేసటందని అనుకుంటునాిర్ు. ఈ పరిసా టతులలో సైనయం రటిించిన ఉతాేహంతో వావ నియా , మనాిర్ పాీంతంలల మాటు
సైనయం స్ా యిరాయనిి దెబు తీయడ్ానిక్క ఎల్సటిటిఇ ఒక పీణాళ్క ర్చించింది. మధయ శ్రరలంక స్ుర్క్ష్ితంగా వ ని భావంతోనే సైనాయనిి
యికకడ మోహరిస్ి ునాిర్ు క్ాబటిి అకకడ కూడ్ా పీమాదానిి స్ృష్టించి , క్ొంత సైనాయనిి అటు మళ్ో ంచాలి. అంతసక్ాదు, తమను
తకుకవగా అంచనా వేయవదుు అనే పాఠం చెపాపలి. దాని క్ోస్ం రాజధాని క్ొలంబో లల పీధాని ఆఫ్ీస్ుక్క 100 మీటర్ో దూర్ంలల
ై క్ాధిక్ార్ులతో క్కటక్కటలాడ్స జఓసట (సైనయ, వెైమానిక, నౌక్ా దళ్ీల జాయింట ఆపరషనే సంటర్)పై జూన నెలాఖ్ర్ులల
నితయం సని
ఆతామహుతి దాడ్ి చససటంది. ఒక వాయను నిండ్ా 75 క్కలలల పాోసటిక్ పేలుడు మందు కూరి ఉదయం ఆఫ్ీస్ు తెరిచస స్మయంలల
యిదు ర్ు టెైగర్ుో ఆ భవనం గటును ఢీక్ొనాిర్ు. 40 మంది చనిపో యార్ు. చుటూ
ి వ ని 50 యిళ్లో శిథిలమైనాయి. 20 క్ార్ుో
నాశనమయాయయి. పేలుడు దెబుకు పదు గొయియ ఏర్పడ్ి భూగర్ాజలం ఫ్ౌంటెన లా పైక్క చిమమసాగింది. రాజీవ్ హతయ పరిశోధన
చసస్ి ుని సటట బృందానిక్క తమిళ్ టెైగర్ో గురించి విలువెైన స్మాచారానిి యిీ సంటర అందించింది. ఎల్సటిటిఇ ఆగరహానిక్క యిది
కూడ్ా ఒక క్ార్ణమేమో.
8 | 38
ఈ దాడ్ి జర్గగానే సైనయం కుతకుతలాడ్ిపో యింది. టెైగర్ో ను పూరిిగా మటుిపటాిలని ఉబలాట
తాము సాధించిన విజయానిక్క అర్ా ం వ ంటుందని వాళ్లో వాదిస్ి ునాిర్ు. చెైనా నుంచి దిగుమతి చసస్ుకుని
టి-55 టాంకులను సైనయం వ పయోగిసి ో ంది. వాటిని ఎలా వాడ్ాలల వార్ు భార్తసైనయం వదు తరీీదు
పొ ందార్ు. క్ానీ అధయకక్షుడు ర్ణసటంఘె పేీమదాస్ వాళ్ో చసతులను కటిివేస్ి ునాిడు. ఇండ్ియా స్హాయం లేకుండ్ా టెైగర్ో ను
సేిహంతో అదుప లలక్క తసగలిగితస అంతరాాతీయ తన ఖ్ాయతి పర్ుగుతుందని , దసశంలల తనకు ఎదుర్ు వ ండదనీ అతని ఆశ.
హెచిరిస్ి ునాిర్ు.
రాజీవ్ హతయ తరావత ఎల్సటిటిఇ బలహీనపడ్ింది. 1991 జూన తరావత జాఫ్ాి వెలుపల దాడులు బాగా తగిగపో యాయి. వారిక్క
నగదు, ఆయుధాల, క్ార్యకర్ి ల క్ొర్త ఏర్పడ్ింది. అవనీి ఇండ్ియాలల యిర్ుకుకపో యాయి. వీటివలన స్ంస్ా లల క్ీచులాటలు
పరిగాయి. క్ార్యకర్ి లను స్మీకరించడం , రాజక్ీయపీచార్ం చసయడం వంటి క్ీలక బాధయతల నుండ్ి గోపాలసావమి మహంరాజ,
యోగర్తింలను పీభాకర్న తపటపంచససట తన దగగ రి బంధువ బేబీ స్ుబీమణయంకు అపపగించాడు. ఈ బేబీ పదమనాభ హతయ క్స్ులల
నిందితుడు. ఇండ్ియా టెైగర్ో పై పగబటిిందని, వారి స్హక్ార్ం లేనిదస ఈలం ఒక కలగా మిగిలిపో తుందని టెైగర్ో అధరన పాీంతాలలల
పేీమదాస్ తమిళ్ టెైగర్ో పటో ఔదార్యం చూపట రాజక్ీయంగా లాభపడదామని చూస్ుినాిడు. శ్రరలంకకు ఆరిాక స్హాయం అందించస
విదసశ్ర రాజాయలు రాజక్ీయ స్ుసటార్తను క్ోర్ుకుంటునాియి. తమిళ్లలకు స్మాన పౌర్హకుకలు యివావలని క్ోర్ుతునాియి.
తమిళ్ పాీంతాలకు సాయపడ్స ముస్ుగులల టెైగర్ో ను మచిిక చసస్ుకుని తన పీతయర్ుాలను దెబు తీయాలని పేీమదాస్ పీయతిం.
భార్త శాంతిసేన టెైగర్ో పై పటుి సాధించడం వలన జాఫ్ాి దరవపకలపంలల బయటి పీపంచంతో స్ంబంధాలు ఏర్పడ్ాాయి. అకకడ
అపపగించమని ఇండ్ియా క్ోర్ుతోంది. అయితస అతనిి స్జీవంగా పటుిక్ోవడం శ్రరలంక సైనయం తర్ం క్ాదు , పైగా పేీమదాస్కూ
యిషి ం లేదు. అందుక్ ఈ అభయర్ా నలపై స్పందించడం లేదు. ఇలా చససేి సటంహళ్ పాీంతాలలో తన పలుకుబడ్ి తగుగతుందని భయం
వ ంది క్ాబటిి 'తతర్ుప, ఉతి ర్ రాషాిాల విల్లనానిి ఎటిి పరిసా టతులలో ఒప పకునేది లేదు ' అనే పీకటన యిచిి సటంహళ్
మదు తుదార్ులను ఊర్డ్ిస్ి ునాిడు. (పేీమదాస్తో ఆ స్మయంలల సేిహం నెర్పట, తనను తాను క్ాపాడుకుని ఎల్సటిటిఇ
అదను చూసట 1993 మే నెలలల మానవబాంబు స్హాయంతో అపపటిక్ీ అధయకక్షుడ్ిగా వ ని పేీమదాస్ను ఘోర్ంగా హతయ
చససటంది. అంతకు వార్ం ముందు పీతిపక్ష్ నాయకుడు లలిత్ అతులిత మొదలి హతయ కూడ్ా ఎల్సటిటిఇయిే చససటంది. ఈ విధంగా
శ్రరలంకలల రాజక్ీయశూనయం ఏర్పర్చి లాభపడ్ింది. జాఫ్ాి వాసట, 23 ఏళ్ో కుమార్కులసటంగం వీర్కుమార్ను పేీమదాస్ వయక్కిగత
సేవకుడు ఇఎంపట మొహియుదరునతో సేిహం చసశాడు. అతని దావరా అనిి వివరాలూ సేకరించి మే డ్స నాటి ఉతేవం చూడడ్ానిక్క
అధయకక్షుడు తన క్ార్ు దిగగానే యితను మోటార్సైక్కల్సమీద దూస్ుకువచిి సపషల్స టాస్క ఫ్ో ర్ుే కమాండ్య ల ర్క్ష్ణ వలయాలు
9 | 38
మూడ్ింటిని ఛసదించి, పేీమదాస్ను ఢీక్ొనాిడు. తను చనిపో తత పేీమదాస్నూ ఖ్తం చసశాడు. ఇలాటి చసషిల వలన ఎల్స టిటిఇ
mbsprasad@gmail.com
(ఫో టోలు - కూలిన కొలింబో జెఓసర భవింతి, ప్రరమదాస్) ఫో టో సౌజనయిం - ఇిండియా టుడే, ఫ్రింటలెైన
జుల ై 24 - డ్ికేన, క్ాంతన ఫ్ో టలలతో సటట పతిీకలలో ఒక పీకటన వేసటంది. ''రాజీవ్ గాంధర హతయక్స్ుతో స్ంబంధం వ ని వయకుిలు
వీర్ు. ఆచూక్ీ తెలిసేి వెంటనే తెలియచసయండ్ి. '' అంటూ. దానితో బాటు ఒంటికనుితో శివరాజన ఫ్ో టలను కూడ్ా వేశార్ు. అది
చూసట ఎల్సటిటిఇ అధినాయకతవం కూడ్ా నిరాఘంతపో యింది. రాజక్ీయ విభాగానిక్క, హతయకు వ ని లింకు ఎలా బయటపడ్ిందాని
xxxxxxxxxxxxxxxx
క్ాంతన భయపడ్ిపో యాడు. ఈ ర్వి ఎల్సటిటిఇ మదు తుతో టిఎనఆర్టి (తమిళ్ నేషనల్స
రిటవ
ీ ల్స టూ
ీ ప్ే) అనే స్ంస్ా నడుప తాడు. దరనిలల స్భుయలంతా భార్తీయ తమిళ్లలే. ఇతని
స్ుర్క్ష్ితంగా శ్రరలంక పారిపో వడ్ానిక్క స్ుర్క్ష్ితమైన తీర్పాీంతానిి ఎంపటక చససే పని యితనిక్క
అపపగించార్ు. తమిళ్నాడంతా టిఎనఆర్టి శిబిరాలు ఏర్పర్చడ్ానిక్క శివరాజన యిచిిన 10 లక్ష్ల ర్ూ.లతో కనిియూర్ులల
ఎల్సటిటిఇ సానుభూతి పర్ుడ్ి యింటలో శిబిర్ం పటుికుని అకకడ వెైర్ లెస్ సటుి ఏర్పర్చుకునాిడు. సటట ఎప పడ్ెైతస శివరాజనను
వేటాడసాగిందయ అప పడు పొ టుిఅమమన ర్వి-శివరాజన లింకు తెంపేశాడు. శివరాజన తను జాఫ్ాి ఎలా పారిపో యిేదర ర్విక్క,
క్ాంతనకు చెపపనవస్ర్ం లేదని, తిర్ుచిి శంతనే అనీి చూస్ుకుంటాడని స్ందసశం పంపాడు. అతను శివరాజనను
క్ాపాడుక్ోవాలని చూస్ుినాిడనీ, తాము ఏమై పో యినా పటిించుక్ోడనీ క్ాంతనకు అర్ా మై పో యింది. దానిక్క తోడు యిీ పీకటన
10 | 38
జుల ై 25 - తమిళ్నాడు పర్యటనకు వచిినప డు సటట యిచిిన వివర్ణ ఆధార్ంగా ఎస్బి చవాన రాజయస్భలల 'షణుమగంది
ఆతమహతసయ అనిపటసి ో ంది. అయినా స్ంఘటనపై సటట యిచిిన వివర్ణతో నేను తృపటి పడలేదు, క్ానీ
(ఐ) స్భుయలు అభయంతర్ం తెలిపార్ు. ''రాజీవ్ హతయలల ఎల్సటిటిఇది మాతీమే క్ాదు విదసశ్ర శకుిల
xxxxxxxxxxxxxxxxxxx
సటటకు క్ోయంబతత
ి ర్ు నుండ్ి ఎవరో ఫ్ో న చససట చెపాపర్ు - పేపరోో వేసటన డ్ికేన పో లికలుని వయక్కి తమ ఏరియాలలని సాయిబాబా
క్ాలనీ టెలిఫ్ో న బూత్కు తర్చు వచిివెళ్ోడం చూశాం అని. వెంటనే సేలంలల వ ని సటట యూనిటను క్ోయంబతత
ి ర్ు వెళ్ో
అకకడ వ ని సటబిఐ అధిక్ార్ుల సాయం తీస్ుక్ోమనాిర్ు. ఎల్సటిటిఇ రాజక్ీయ విభాగం గురించి, దానిలల పనిచససే డ్ికేన
గురించి సటబిఐ వారి వదు స్మాచార్ం వ ంది. 'అతను పీధానంగా వెైర్లెస్ ఆపరటర్ు. ఇకకడ్స ఎకకడ్య వ ండ్ి
వ ంటే రాజీవ్ హంతకుల గురించి ఎల్సటిటిఇ పీధాన క్ారాయలయంతో వెైర్లెస్ దావరా మాటాోడుతత
వ ండ్ాలి. ఆ సట క్ార్ణంగా చుటుిపకకల వ ని పాీంతాలలో టీవీ సటగిల్సే తర్చుగా అస్ి వయస్ి ంగా వస్ూ
ి
వ ండ్ాలి. అదెకకడ్య తెలుస్ుకుంటే అతనిి పటుిక్ోవచుి. '' అనాిర్ు వాళ్లో. వెంటనే 'టీవీ క్ార్యకరమాల
మా టీవీలల రోజూ యిదస తంతు' అని గోలపటాిడు. అతని ఎడీస్ు రాస్ుకుని పంపటంచివేశార్ు. అకకడుని అనిి యిళ్ో మీద నిఘా
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
సటటలల ఒక టీము స్ుధసందీ రాజామీదస దృష్టి పటిింది. ఎల్సటిటిఇక్క నిధులు ఎలా వస్ుినాియి అని అడ్ిగితస 'ఇలాటి పనులు
వచిి నగదు క్కరంద మార్ుికుంటాం ' అనాిడు. మరి శివరాజనకు అలా కటి ల క్ొదరు బిసకటు
ో యిచిి
వ ండవచుి కదా, ఎకకడ దాచి వ ంటాడు? అతనిక్క పరిచయముని శ్రరలంక తమిళ్లల యిళ్ో నీి
మాకు చూపటంచు అని స్ుధసంధీ రాజాను సటట తిపపసాగింది. ఒక్ొకకకరి వదు కు వెళ్ో సో దా చసయగా బసాిలు
రాస్ుకుని లెకకల పీక్ార్ం అతను 5 క్కలలల బంగార్ు బిసకటో ను తంబి అని అనే అతని దావరా ర్ూ.17
లక్ష్ల ర్ూపాయలకు అమేమశాడు. దానింతా యిలాటి హతాయ క్ార్యకరమాలకు ఖ్ర్ుి పటాిడు. ఇవనీి సటట కు తెలిశాయి.(
స్శేషం)
(ఫో టోలు -శివరాజన్, శుభల ఆచూకీకెై వేసరన పో స్ి ర్, డికసన్ (ఒత్తు జుటుితో), కాింత్న్ (టైతో), త్ింబి అని(త్కుువ జుటుి) ఫో టో
11 | 38
ఎమ్బీయస్: రాజీవ్ హత్య - 62
జులెై 27 - షణుమగం చావ తరావత సటటకు తమ కస్ి డ్ీలల వ ని యితర్ ఖ్ైదరలపై భయం పటుికుంది. అపపటిదాక్ా
ముదాుయిలందరీి 'సటట' క్ందీ క్ారాయలయమైన 'మలిో గై' భవనంలల నిర్ుంధంలల వ ంచార్ు. అందరిక్ీ బేడ్ీలు వేసట , ఒక్ోక
సటఆర్పటఎఫ్ క్ానిసేిబుల్సను క్ాపలా పటాిర్ు. క్ానీ అది చాలదనిపటంచింది. అందువలన వీళ్ో క్ోస్ం ఒక పీతసయక జైలు క్ావాలని
తమిళ్నాడు పీభుతావనిి క్ారిిక్యన క్ోరార్ు. వాళ్లో వెంటనే స్పందించి మలిో గైకు 25 క్క.మీ.ల దూర్ంలల వ ని పూనమలిో
xxxxxxxxxxxxxxxxx
పో ల్లస్ులు అనుమానించి పటుికునాిర్ు. పో ల్లస్ు సేిషనకు పటుికుని వచిి విచారించసాగార్ు. గటిిగా అడ్ిగితస తెలిసటందసమిటంటే
వాళ్ో దుర్ూ విక్ీక, ర్ఘులు. ఎల్సటిటిఇ క్ోస్ం పనిచసస్ి ుని శ్రరలంక తమిళ్లలు. గటిిగా ఝాడ్ిసేి - ''మీ
పీకటన చూసట భయమేసటంది. శిబిర్ం మారిదాుమని అనుకునాిం. క్ొతి చోటు క్ోస్ం వెతుకుతునాిం. ''
మీతో ఎవరవర్ునాిర్ని అడ్ిగితస నానాిర్ు. ఓ రండు తగిలిసేి 'మాతో బాటు డ్ికేన, అతని స్హాయకుడు
నిజానిక్క విక్ీక ర్ంగనకు అనుచర్ుడు. ర్ంగన శ్రరలంక తమిళ్లడు, ఎల్సటిటిఇ నాయకుడు శంకర్కు డ్ెవ
ై ర్ు, దొ ంగ పాస్పో ర్ుిల
ముఠాను బంగుళ్ూర్ు తర్లించాడు. అలా తర్లించినప పడు విక్ీక వారితో బాటు బంగుళ్ూర్ు వెళ్ో మళ్లో
క్ోయంబతత
ి ర్ుకు తిరిగి వచసిశాడు. ఇవనీి విక్ీక సటట వదు అప పడు దాచాడు. అప పడ్స చెపటప వ ంటే
స్జీవంగా పో ల్లస్ులకు దొ ర్కుకండ్ా వ ండడ్ానిక్క చూసాిడనీ , అందుచసత చడ్ీ చప పడు లేకుండ్ా మర్ుప దాడ్ి చసయాలనీ వారిక్క
తోచలేదు. తమ మామూలు ధయ ర్ణిలలనే యింటిని చుటుిముటిి మైకులల పీకటనలు చసశార్ు - ''ల ంగిపొ ండ్ి, ల ంగిపో తస మీకు ఏ
హానీ కలగకుండ్ా చూసాిం'' అంటూ. డ్ికేన, గుణ చాలా తెలివెైనవార్ు. పో ల్లస్ులకు స్మాధానం చెప తత , వాదిస్ి ూ, తాతాేర్ం
చసస్ి ూ యిీ లలప నే తమ వదు వ ని సాక్ష్ాయలనీి తగలబటేిశార్ు. శంతనకు చెందిన సొ ంత వెైర్లెస్ పరికరాలు, అతనిక్క మాతీమే
పీతసయకమైన క్ోడ్ ష్ీటు, యితర్ పతాీలు అనీి సౌి మీద తగలబటేిశార్ు. కరనీే ననటోను తగలబటిి క్కటిక్ీలలంచి విసటరసట , సైనెైడ్
మింగి, తమను తామే పటస్ిల్సతో క్ాలుికుని చచిిపో తత గరనేడ్తో ఆ యింటిని ధవంస్ం చసశార్ు. పో ల్లస్ులకు చివరిలల క్ానీ బలుు
12 | 38
వెలగలేదు. పరిగతిి చూసేి ఏముంది, యిదు ర్ూ చచిిపో యార్ు, సాక్ష్ాయలూ నాశనం. చచిిపో యిేముందు డ్ికేన స్వహస్ి ంతో
రాసటన క్ాగితం అకకడ దొ రిక్కంది - 'డ్ియర్ క్ారిిక్యన, మీ సామరాాూనిక్క నా జోహార్ుో.. డ్ికేన' అని.
తొలి సైనెైడ్ చావ యిదస. డ్ికేన బతిక్క వ ంటే (53 వ భాగంలల అతని గురించి
రాసటనది కూడ్ా చదవండ్ి) ర్ంగన దావరా శివరాజన ముఠా బంగుళ్ూర్ుకు తపటపంచుకుని పో యిన విషయం సటట కనిపటి గలిగి
వ ండ్సది.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
1980లల ఎల్సటిటిఇ వారి స్మగిోంగ్ను, తీవీవాదుల చొర్బాటో ను అరికటి డ్ానిక్ై క్ోస్ి ల్స సకూయరిటీ సటస్ిమ్ అని తమిళ్నాడులల
పటాిర్ు. అయితస అది స్రిగగ ా నడవలేదు. ఇపటఆర్ఎఎల్సఎఫ్ నాయకుడు పదమనాభ హతయ తరావత హంతకులు తపటపంచుకుని
తీర్ు ఆ లలపాలను ఎతిి చూపటంది. ఇప పడు రాజీవ్ హతయ తరావత క్ందీ పీభుతవం నిధులిచిి, ఒతిి డ్ి చసయడంతో తమిళ్నాడు
ా ీభుతవం 11 తీర్పాీంతప జిలాోలలల సకూయరిటీని పంచింది.రామనాథప ర్ంలల 10 చెక్పో స్ుిలు, తతర్ుప తంజావూర్ులల 9,
రాషి ప
చెక్పో స్ుిలు గతంలల వ ండ్సవి క్ానీ స్రిగగ ా పనిచససేవి క్ావ . డ్ీజిల్స, పటలీలు స్మగిోంగ్ అవ తునాి, లంచాలు తీస్ుకుని సాిఫ్
ఇవి క్ాకుండ్ా తీర్పాీంతంలల నిరిుషి పాీంతంలల తిర్ుగాడ్స మొబైల్స పటలీలింగ్ వాయనలు ఏరాపటు చసశార్ు. రామనాథప ర్ం, తతర్ుప
తంజావూర్ు జిలాోలలల చెరో నాలుగు వ నాియి. పీతీ వాయనులల ఒక యిన సపకిర్ు, 5గుర్ు స్హాయకులు వ ంటార్ు. వారిలల
ై ర్ు. రివాలవర్, రండు ఎక్ 47లు, ఒక రైఫ్టల్స వ ంటాయి. ఇవి క్ాకుండ్ా క్ాలినడకన పటలీలింగ్ చససే యూనిటు
ఒకర్ు డ్ెవ ో కూడ్ా
పటాిర్ు. ఒక్ోక యూనిటలల ఒక హెడ్ క్ానిసేిబుల్స, నలుగుర్ు క్ానిసేిబుళ్లో వ ంటార్ు. రండు రైఫ్టల్సే , వాక్ీటాక్ీ వ ంటాయి.
ఎవరైనా వయక్కి క్ానీ, బో టు క్ానీ అనుమానంగా స్ంచరిస్ి ూ వ ంటే యితర్ులకు తెలియపర్చడమే యిీ పటలీలింగు యూనిటో
పని.
ఇవి క్ాకుండ్ా కస్ి మ్ే శాఖ్ను పటలిపటంచి అనిి ర్క్ాల స్మగిోంగ్ను అరికటి మనాిర్ు. వెైజాగ్ బేస్గా వ ని నేవీ స్ముదీమధయంలల
మూడు ఓడలతో నిఘా వేసటంది. నేలమీద సకూయరిటీని పర్యవేక్ష్ించడ్ానిక్క 10 కంపనీల తమిళ్నాడు సపషల్స పో ల్లస్ు, 10
13 | 38
కంపనీల సటఆర్పటఎఫ్ పని చసశాయి. స్ముదీం మీద సకూయరిటీ క్ోస్మై క్ోస్ి గార్ా , నేవీ కలిసట పనిచసశాయి. నాగపటిినం, రామేశవర్ం
పర్యవేక్ష్ించాయి. తంజావూర్ు జిలాోలల తీర్పాీంతం 145 క్క.మీ. దూర్ం విస్ి రించింది. అకకడంతా కచాి రోడ్సో . ఏది ఎకకడ్ిక్క దారి
తీస్ుిందయ సాానికులక్ తెలుస్ు. పైగా అకకడ అనీి క్ొబురి తోటలే. ఎవరైనా దాగుంటే కనబడర్ు. 45 జాలర్ో గారమాలునాియి.
రోజూ రాతిీ 10 వేల మంది వేటకు వెళ్తార్ు. చీకటలో స్ముదీంలల ఎవర్ు నిజమైన జాలరో, ఎవర్ు తమిళ్ టెైగరో కనిపటి డం చాలా
కషి ం.
రామనాథప ర్ం తీర్ం కంటె తంజావూర్ు తీర్ం తమిళ్టెైగర్ో కు, స్మగో ర్ోకు అనువ గా వ ంది. ఎందుకంటే అకకడ నీటి లలతు
తకుకవ. నేవీ వారి పదు నౌకలు అకకడ వర్కు రాలేవ . అందుకని యిప పడు అడుగు చదునుగా వ ండ్ి తకుకవ లలతు నీళ్ో లో ల
వెళ్ోగలిగ బో టో ను పీతసయకంగా తెపటపంచార్ు. రాతిీ పూట చూడగలిగ నెైట విజన ఎక్కవప్మంట తెపటపంచార్ు. మారిన పరిసా త
ట ులను
జాలర్ుో అర్ా ం చసస్ుక్ోలేకపో తునాిర్ు. ఇపపటివర్కు అధిక్ార్ులు టెైగర్్ల జోలిక్క వెళ్ోవదు నే వార్ు. వీలుంటే సాయపడ్ి తృణమో ,
పణమో స్ంపాదించుక్ోమనేవార్ు. ఇప పడు వార్ు మన శతుీవ లు పటుిక్ోండ్ి, మాకు అపపచెపపండ్ి అంటునాిర్ు. సాానిక
ో వాళ్ో కు ఎక్ 47లు అవీ పేలిడమే రాదు. ఆధునిక ఆయుధాల జోలిక్క పో కుండ్ా
పో ల్లస్ులకూ యిబుందిగానే వ ంది. ఇనాిళ్ూ
(ఫ్ో టలలు - విక్ీక (గడా ం, మీస్ంతో), ర్ంగన, శ్రరలంక తమిళ్లల క్ోస్ం బస్ుేలలో గాలింప , వేదార్ణయంలల పో ల్లస్ుల పర్యవేక్ష్ణలల
అదుప లలక్క తీస్ుకునాిర్ు. వాళ్ో నుండ్ి వివరాలు రాబటాిర్ు. డ్ికేన , గుణ, ర్ఘు, విక్ీకలు క్ోయంబతత
ి ర్ులల శంతన
ఆధవర్యంలల ఎల్సటిటిఇ తర్ఫ న ఒక శిబిర్ం పటాిర్ు. డ్ికేన దగగ ర్ుని వెైర్లెస్, క్ోడ్ష్ీట స్హాయంతో ఎల్సటిటిఇ
క్ందీక్ారాయలయంతో స్ంభాషణ జర్ుప తతండ్సవార్ు. సేలం లలని నిడుంచలెై నగర్ లల వ ని మరో ఎల్సటిటిఇ శిబిరానిి శంతన
యింక్ో స్హాయకుడు శివందన నడుప తతంటాడు. శంతన మామూలుగా తిర్ుచిిలలని రామలింగనగర్ ఎక్ేటెనషనలల తన
యింటలో వ ండ్సవాడు. మధయమధయలల వీళ్ో దగగ ర్కు వచిి పర్యవేక్ష్ించసవాడు. గుణ , ర్ఘుల పీధాన బాధయత క్ోయంబతత
ి ర్ులల
గరనేడ్ దాడ్ి తటుికునే కవచాలను తయార్ు చసయించడం. పదు స్ంఖ్యలల వీటిని తయార్ు చసయించాక , వాయనులలో, మార్ుతి
జిపీేలలల వేదార్ణయం దాక్ా తర్లించి, అకకణుించి బో టో లల జాఫ్ాి పంపేవార్ు. ర్వాణా పనులు చూడడం విక్ీక పని.
14 | 38
తయార్ుచసయించాక వేదార్ణయం పంపేదాక్ా ఎకకడ దాసాిర్ు? అని సటట వాళ్లో అడ్ిగితస 'తిర్ుచిిలల ఓ డ్ాకిర్ు వ నాిడు. ఆయన
క్ొనిపటంచింది. సేకరించిన గరనేడ్ కవచాలు, ఆయుధాలు, మందుగుండు సామగిర, వెైర్లెస్ పరికరాలు, పేలుళ్ో లల వ పయోగించస
యినుపగుళ్లో.. అనీి అకకడ నిలవచససి ాం. ' అని చెపాపర్ు. ఇంతక్ీ శివరాజన ఎకకడ చెప ప అని అడ్ిగితస అది నాకు తెలియదు
'శివరాజన, శుభ, నెహూ రలను స్ురష్ మాస్ి ర్ తిర్ుచిి శంతన వదు కు తీస్ుక్ళ్ీోడని మాకు తెలుస్ు. శంతనే వాళ్ో ను ఎకకడ్ిక్ో
తపటపంచి వ ండ్ాలి. వేర వూళ్ో లలో అతని శిబిరాలు ఎకకడునాియో చెప ప ' అనాిర్ు సటట అధిక్ార్ులు. 'బంగుళ్ూర్ులలని ఇందిరా
నగర్ ఏరియాలల జాఫ్ాి నుంచి గాయపడ్ి వచిిన ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకర్ి లకు చిక్కతే చసయిస్ూ
ి ంటార్ు. రండు వారాల క్కరతం నేను
శంతనకు లక్ష్ ర్ూపాయలు పటుిక్ళ్ో యివవడ్ానిక్క అకకడకు వెళ్ో వచాిను. ఆ యింటి అడీస్ు ననటిక్క రాదు క్ానీ , ఎలా
వ ంటుందయ వరిణంచి చెపపగలను.' అనాిడు విక్ీక. శివరాజన బృందం బంగుళ్ూర్ులల వ ండ్ాలి అని సటటకు నమమకం కుదిరింది.
శంతనకు వ ని వాహనాలేమిటి అని అడ్ిగితస నీలిర్ంగు పీీమియర్ పదిమని క్ార్ు, ఆకుపచి మార్ుతి జిపీే అనాిడు.
xxxxxxxxxxxxxxxx
బంగుళ్ూర్ులల శంతన నడ్ిపే ఇందిరా నగర్ శిబిర్ంలల తలదాచుకుని శివరాజనకు డ్ికేన చనిపో యిన విషయం, విక్ీక,
ర్ఘులు పటుిబడ్ిన విషయం పేపర్ో లల రావడంతో భయమేసటంది. విక్ీక , ర్ఘు తిర్ుచిి శంతనకు స్ంబంధించిన శిబిరాలనిిటి
గురించి చెపేపసట వ ంటార్ు. ఇక ఇకకడ వ ంటే పీమాదం , వెళ్ోపో వాలి అని నిశియించి స్ురష్ మాస్ి ర్కు చెపాపడు. అతను
ఎల్సటిటిఇ రాజక్ీయ విభాగం వాడు, చెనియ్లల వ ంటాడు. ఎల్సటిటిఇ తర్ఫ న జాఫ్ాి నుంచి వచసి ఎల్సటిటిఇ క్ష్తగాతుీలకు
చిక్కతే క్ోస్ం బంగుళ్ూర్ులల శిబిరాలు నిర్వహిస్ి ూంటాడు. అతని స్హాయకుడు మూరిి. వాళ్లో వెంటనే శివరాజన ముఠాను
ఇందిరా నగర్కు దగగ రో ోనే దయ మలూర్ులల శంతన నడ్ిపే మరో శిబిరానిక్క తర్లించార్ు.
జులెై 30 - డ్ికేన చనిపో యిన విషయం పేపరోో వచసిసటంది క్ాబటిి శివరాజన ముఠా జాగరతి పడ్ి వ ంటుందని సటటకూ తోచింది.
విక్ీక బంగుళ్ూర్ు శిబిర్ం గురించి చెపాపడ్ా లేదా అనిది వాళ్ో కు తెలియకపో యినా పీమాదానిి శంక్కసేి వాళ్లో సైనెైడ్
చిని షాడ్య దళ్ీనిి పంపాలి, తొందర్పాటుగా ఏమీ చసయకూడదు అని సటట నిశియించింది.
xxxxxxxxxxxxxxxxx
విక్ీక నుండ్ి స్మాచార్ం వస్ూ ి ర్ులలని గరనేడ్ ఫ్ాయకిరీక్క, మరో దళ్ీనిి తిర్ుచిి
ి ండగానే సటట బృందం ఒక దళ్ీనిి క్ోయంబతత
క్ోయంబతత
ి ర్ులల యిలాటి ఫ్ాయకి రీపైన దాడ్ి చససట నలుగుర్ు ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకర్ి లను పో ల్లస్ులు పటుికునిప డు యిదు ర్ు
పారిపో యార్ు. వాళ్లో స్ా లం మారిి పాత క్ార్యకరమానేి క్ొనసాగిస్ి ునాిర్ు. అకకడ్ిక్క వెళ్ో వాళ్ో నీ పటుికునాిర్ు. ( స్శేషం)
15 | 38
ఎమ్బీయస్: రాజీవ్ హత్య - 64
జులెై 31 - ర్వి కనిియూర్ు శిబిర్ం ఖ్ాళ్ల చససట దిండ్ిగల్సలలని యింక్ో యింటిక్క మారిసాడు. క్ాంతన, ర్మణన తమ వెైర్లెస్ను
xxxxxxxxxxxxxxxxx
విక్ీక పటుిబడడంతో తిర్ుచిి శంతనకు భయం వేసటంది. తిర్ుచిి జిలాోలలని కర్ూర్ు వదు చిటిిపాళ్యం శిబిర్ంలల
తలదాచుకునాిడు. ఎల్సటిటిఇతో స్ంపీదించి ఏమైనా చసదు ామంటే తన సొ ంత వెైర్లెస్ సటుిను, దానిక్క స్ంబంధించిన క్ోడ్ ష్ీటును
డ్ికేన పో ల్లస్ుల దాడ్ి స్మయంలల జులెై 28 నాడు క్ాలేిశాడు. అయితస శివరాజన తన వదు కు వచిి ఆశరయం క్ోరినప పడు
తన వెైర్లెస్ సటుిను శంతనకు యిచాిడు క్ాబటిి అది అతని దగగ ర్ వ ంది. అయితస దానిక్క ఆపరటర్ూ లేడు , అవస్ర్మైన క్ోడ్
ష్ీటూ లేదు. అతని దగగ ర్ వ నిదలాో ఎల్సటిటిఇ తీవీవాది వర్దన ఒకకడ్స. అతనిక్క తనతో బాటు చిటిిపాళ్యం శిబిర్ంలల ఆశరయం
యిచాిడు. 'ఏమైనా అవస్ర్మైతసనే దరనిి వ పయోగించు. క్ానీ యిళ్ో మధయలల వ ండగా చససేి చుటూ
ి వ ని వాళ్ో టీవీ
సటగిల్సేతో క్ాోష్ వస్ుింది. ఊరి బయటకు తీస్ుక్ళ్ో నిర్ా నపీదసశం నుంచి ఆపరట చసయి' అనాిడు. వర్దన తలవూపాడు.
xxxxxxxxxxxxxxx
డ్ికేన పో యిన మూడ్య రోజున ఏ అటి హాస్ం లేకుండ్ా బంగుళ్ూర్ులల సటట దళ్ం దిగి ఇందిరా నగర్ వెళ్ో గమనించ సాగింది. అది
చాలా విలాస్వంతమైన పాీంతం. ఆ యింటి తలుప లు, క్కటిక్ీలతో స్హా మూసేసట వ నాియి. చుటుిపకకల లౌకయంగా ఆరాలు
తీసేి తెలిసటందసమిటంటే - అప పడప పడు ఆకుపచి మార్ుతి జిపీే, నీలిర్ంగు పీీమియర్ పదిమనీ క్ార్ు ఆ యింటి దగగ ర్ పార్క
చసస్ి ూ వ ంటార్ని తెలిసటంది. కచిితంగా తిర్ుచిి శంతన శిబిర్ం యిదస. నిఘా పంచార్ు.
ఆ రోజు రాతిీ అప పడప పడు ఆ యింటలో లెైటో ు వెలిగి ఆర్ుతునాియి. అంటే తలుప లనీి బిడ్ాయించుకుని లలపల క్ొందర్ు
మనుషులునాి ర్నిమాట. వెంటనే సటట చెనియ్ హెడ్క్ావర్ిర్ుేకు అనిి అంశాలూ వివరిస్ి ూ ఎనఎస్ఎఫ్ కమండ్య లను
పంపమని క్ోరింది.
ఆగస్ుి 01 - రాతిీక్క కమండ్య లు బంగుళ్ూర్ు విమానాశరయంలల దిగార్ు. వాళ్ో తో బాటు సైనెైడ్ విర్ుగుడు మందులు, డ్ాకిర్ు
కూడ్ా వచాిర్ు. ఎయిర్పో ర్ుిలలనే వూయహర్చన జరిగింది. శివరాజన ముఠా వదు అతాయధునికమైన ఆయుధాలునాియనీ , దాడ్ి
చసయడ్ానిక్క వెర్వడనీ, పటుిబడతామని శంక ఏ మాతీం కలిగినా సైనెైడ్తో ఆతమహతయ చసస్ుక్ోవడం ఖ్ాయమని, ఆ మేర్కు
అతను పొ టుిఅమమనకు పంపటన స్ందసశంలల హామీ యిచాిడని కూడ్ా సటటకు కమండ్య లకు విడమరిి చెపాపర్ు. వాళ్లో స్జీవంగా
దొ ర్కకపో తస ఎల్సటిటిఇ లింకు ఎసాిబిో ష్ చసయడం కషి మవ తుందని కూడ్ా చెపాపర్ు. ఇంటి పాోను వివర్ంగా యిచాిర్ు. నేర్స్ుాలు
మర్ుప దాడ్ిక్క దిగమనాిర్ు. ఎయిర్పో ర్ుిలల వూయహర్చన పూరిి క్ాగానే, కమాండ్య లు క్ష్ణాల మీద హెలెమటు
ో , బులెో టపూ
ూ ఫ్
కవచాలు ధరించార్ు.
ఆగస్ుి 02 - తెలోవార్ు ఝామున మర్ుప దాడ్ి జరిగింది. ఇదు ర్ు అధిక్ార్ులు సాధార్ణ పలెో టూరి మనుషులాో పంచె కటుికుని
వెళ్ో తలుప క్ొటిి 'అడీస్ు చెప తారా?' అని అడగాలి. లలపలివాళ్లో జవాబిస్ూ
ి ండగానే యింటలోక్క చొర్బడ్ాాలి, వారి వెంటనే తక్కకన
16 | 38
కమండ్య లు.. యిదర పాోను. తలుప క్ొటిినా లలపలక్క ఎవర్ూ పలకలేదు. బలుో క్ొటాిర్ు. మయిన డ్య ర్ పకకనుని క్కటిక్ీ క్ొదిుగా
తెర్ుచుకుని వీళ్ో ను ఒక మొహం చూసటంది. తలుప ఠపీమని వేసేసటంది. లలపల పరిగడుతుని అడుగుల చప పడు వినబడ్ింది.
చొర్బడ్ాార్ు. లలపల కనబడ్ిన యిదు ర్ు యువకుల్లి వెంటాడ్ార్ు. ఒకడు సైనెైడ్ గొటి ం ననటో ల వేస్ుకుని నములుతునాిడు.
మరొకడు బాత్ర్ూమ్లల దాక్ోకవాలని పరిగడుతునాిడు. బాత్ర్ూమ్ డ్య ర్ు పేలేిసట వాణిి పటుికునాిర్ు. వాడప పడ్స సైనెైడ్
గొటి ం మింగాడు. కమండ్య ల వెనక్ాకల వ ని డ్ాకిర్ు యిదు రిక్ీ సైనెైడ్ విర్ుగుడు యింజక్ష్నలు బలవంతంగా యిచాిడు.
అయినా అర్స్న అనేవాడు ఆస్ుపతిీ చసరస్రిక్ చచిిపో యాడు. కులతన అనేవాడు మూడు రోజుల పాటు క్ోమాలల వ ండ్ి
చచిిపో యాడు.
'ఆపరషన స్క్ేస్, పేషంట డ్ెడ్' అనాిర్ందర్ూ. ఒకటి మాతీం నిశియం. శివరాజన ముఠా యికకడ్స బంగుళ్ూర్ులలనే వ ంది.
'నిజమా? ఎల్సటిటిఇ బంగుళ్ూర్ులల శిబిరాలు నడుప తోందా?' అని బంగుళ్ూర్ు సటటీ పో ల్లస్ు కమీషనర్ ననరళ్ో బటాిడు. సటట
ో యింటి ఓనర్ును పీశిించార్ు - ఎల్సటిటిఇక్క అదెుక్లా యిచాివ్? అని. 'బాబో య్, స్ూ
వాళ్ల ి డ్ెంటు కురారళ్ో ంటూ జగనాిథన
అనేవాడు పరిచయం చససేి యిచాిను' అనాిడతను. జగనాిథన క్ోస్ం వెతకండ్ి అనాిర్ు సటటవార్ు.
xxxxxxxxxxxxxxxxxx
ఇందిరా నగర్లల సటట దాడ్ితో శివరాజన ఎలర్ి యాయడు. దానిక్క రండు క్క.మీ.ల దూర్ంలల వ ని తమ
దయ మలూర్ు శిబిర్ం పై కూడ్ా తవర్లల దాడ్ి జర్ుగుతుందని వూహించి వేర చోటక్క మార్ిమని స్ురష్ మాస్ి ర్కు
చెపాపడు. పో ల్లస్ులు వూహించలేని క్ొతి చోటిక్క వెళ్ో ీలని, దానిక్ోస్ం క్ొతి సో ర్ేను పటాిలని అతను
అనుకునాిడు. ఒక తమిళ్ క్ార్యకర్ి ను అడ్ిగితస అతను తనకు లేత్ మిషన అమేమ ర్ంగనాథ్ అనే తమిళ్
వాయపారి వదు కు తీస్ుక్ళ్ీోడు. అతను బంగుళ్ూర్ులల లేత్ మిషన తయార్ుచససట అమేమవాడు. వాయపార్ం దెబు తిని ఆరిాకంగా
యిబుందులలో వ నాిడు. అప పలలో మునిగిపో యాడు. అతనిక్క రాజక్ీయ భావాలేవీ లేవ . క్ావలసటంది డబుు , అంతస.
సాయంతీం ర్ంగనాథ్ వదు కు యిదు ర్ూ వెళ్ో ీర్ు. 'నాకూ, నాతో పాటు గాయపడ్ిన మరో నలుగుర్ు సేిహితులకు ప టి నహళ్ో లల
మీర్ు అదెుకుంటుని చిని యింటలో తాతాకలికంగా ఆశరయం యివవండ్ి చాలు. క్ావలసటనంత డబిుసాిం ' అని స్ురష్ మాస్ి ర్
ర్ంగనాథ్ను పాీధసయపడ్ాాడు. డబుుకు ఆశపడ్ి అతను స్రననాిడు. అంతస అదస రోజు రాతిీ 11 గం||కు అందర్ూ ఆకుపచి
మార్ుతీ జిపీేలల చసరార్ు. ర్ంగనాథనకు వ నివే రండు గదులు. అందులల ఒక గదిలల శివరాజన, శుభ, నెహూ ర మక్ాం పటాిర్ు.
ఈ మక్ాం స్ంగతి ఎల్సటిటిఇలల వేరవవరిక్ీ తెలియకపో వడం వలన, ర్ంగనాథ్కు ఎల్సటిటిఇతో ఏ విధమైన కనక్ష్న లేకపో వడం
చసత, ర్ంగనాథ్ను స్ురష్ మాస్ి ర్ుకు పరిచయం చససటన తమిళ్లడ్ిక్క కూడ్ా తను సాయపడుతునిది శివరాజన ముఠాకు అని
తెలియకపో వడం వలన యిీ శిబిర్ం వ నిక్క సటటకు తెలిసే అవక్ాశం లేకుండ్ా పో యింది. ( స్శేషం)
17 | 38
ఆగస్ుి 3 - పొ దుునేి సటటకు జగనాిథన దొ రిక్ాడు. అతను తమిళ్ క్ార్యకర్ి . ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకర్ి లకు యిళ్లో యిపటపంచస బాధయత
చసపటాిడు. ఇంక్ా ఎకకడ్ెకకడ యిపటపంచావో చెప ప అని పో ల్లస్ులు స్మాచారానిి కక్కకంచార్ు. మధాయహాినికలాో ఇందిరా
నగర్లలనే దయ మలూర్ులల మరో ర్హస్య శిబిర్ం వ నిటుి తసలింది. దాని మీద సటట నిఘా పాీర్ంభమైంది. నాలుగు గంటలపాటు
ఆ యింటిక్సే చూస్ూ
ి కూర్ుినాి అలిక్కడ్ి లేదు. చీకటి పడ్స స్మయంలల ఒక పదహారళ్ో కురారడు అటూయిటూ చూస్ుకుంటూ
లలపలక్క వెళ్లతునాిడు. ఆ క్ాలనీలల దొ ంగల భయం వ ంది. క్ాలనీవాస్ులు బాయచ బాయచలుగా క్ాపలా క్ాస్ుినాిర్ు. వీణిి
తీస్ుకుని, యింటలోక్క చొర్బడ్ాార్ు. ఆ కురారడ్ి పేర్ు మిరష్. గాయపడ్ి చిక్కతేకు వచిిన ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకర్ి . ఆ యింటలో ఎవర్ూ
లేర్ు.
మిరష్ పదు యిబుంది పటి కుండ్ా వ నిదంతా చెపేపశాడు - 'నేనూ, మరిక్ొందర్ం ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకర్ి లం చిక్కతేక్ోస్ం వచాిం.
క్ానీ ఇందిరా నగర్ శిబిర్ంపై దాడ్ి జర్గడంతో స్ురష్ మాస్ి ర్ ఆదసశాలతో అతని అసటసి ంటు మూరిి అందరీి వేరవేర చోటోక్క
తర్లించాడు. ముగుగర్ు మహిళ్ీ క్ార్యకర్ి లిి దీవిడ కళ్గం నాయకురాలి యింటలో పటాిర్ు. మరో ఆర్ుగురిి ఆస్ుపతిీలల పటాిర్ు.
ననూి, యింక్ా క్ొంతమందిని రాతిీపూట బసాిండో లల, పార్ుకలలో పడుక్ోకవాలని చెపాపర్ు.' అని.
'బాగానే వ ంది. చిక్కతే తీస్ుక్ోవడం నేర్మేమీ క్ాదు , ఇందిరా నగర్ శిబిర్ంలల అర్స్న, కులతనలు ల ంగిపో వచుిగా, సైనెైడ్
మింగడం దసనిక్క?' అని అడ్ిగార్ు సటటవాళ్లో. ''మీర్ు పటుిబడ్ితస పో ల్లస్ులు శివరాజన గురించి అడుగుతార్ు. మీర్ు ననర్ు విపటపతస
పీమాదం. అందువలన పో ల్లస్ులు మిమమలిి పటుికుంటార్నిపటసేి సైనెైడ్ మింగయండ్ి. మీకు చిక్కతే చసయిస్ుినిందుకు మీర్ు
మాకు చసయవలసటన పీతుయపక్ార్ం యిది.' అని తిర్ుచిి శంతన మాకు చెపాపడు'' అనాిడు మిరష్. రాజీవ్ హతయలల తమ పాతీ
బయటపడకూడదని ఎల్సటిటిఇ ఎంత బలంగా పీయతిిసోి ందయ సటటకు అర్ా మైంది. ఇంతక్ీ శివరాజన ఏడ్ి? అంటే మీర్ు 6 రోజుల
క్కరతం క్ోయంబతత
ి ర్ులల డ్ికేనను పటుికునిప డు ఇందిరా నగర్ నుంచి దయ మలూర్ు శిబిరానిక్క మారార్ు. నిని ఇందిరా నగర్
శిబిర్ం మీద దాడ్ి చససటనప డు నిని రాతసీ మూరిి వాళ్ో ని వేర చోటిక్క తర్లించాడు అనాిడు.
ఆగస్ుి 4 - మిరష్ను వెంటపటుికుని పార్ుకలలో, బసాిండులలో తిర్ుగుతుని ఎల్సటిటిఇ కురారళ్ో క్ోస్ం వెతిక్ార్ు. అందర్ూ
మాయమై పో యార్ు.
xxxxxxxxxxxxxxxxx
''ఫీంటలెైన'' తన ఆగస్ుి 3 నాటి స్ంచికలల జులెై 25న రాజయస్భలల ఎస్ బి చవాన పీసి ావించిన విదసశ్ర శకుిలు ఏవెై వ ంటాయని
దానిపై కథనం వేసటంది. జయలలిత సటఐఏ హసాినిి చూడగా చవాన ఆమరిక్ాను, దానిక్క స్నిిహితంగా వ ండ్స ఇజాీయిేల్సను
శంక్కస్ి ునాిర్ు. రాజీవ్ అంతయక్కరయలకు హాజరైన పటఎల్సఓ (పాలసీి నా లిబరషన ఆర్గ నెైజషన) అధినేత యాస్ర్ అరాఫత్ అపపటి
పీధాని చంథసీఖ్ర్తో 'నేను రాజీవ్కు ఎప పడ్య చెపాపను, నినుి హతయ చసయడ్ానిక్క క్ొందర్ు పనాిగం పనుితునాిర్నీ , వారిక్క
ఇజాీయిేలు తరీీదు యిసోి ందనీ' అని చెపాపర్ట. ఇజాీయిేలు గూఢచారి స్ంస్ా మొసాద్లల క్సట ఆఫ్ీస్ర్ుగా పని చససట, 1985లల
దానిక్క వయతిరక్కగా మారిన వికిర్ ఆసోి వ్సీక చాయ్ర హ య్ అనే అతనితో కలిసట 1991లల ''బై వే ఆఫ్ డ్ిసపష న'' అనే ప స్ి కం
రాశాడు. దానిలల ఇజాీయిేలు గూఢచార్ులు పీపంచవాయపి ంగా ఆడ్స నాటక్ాలను బహిర్గతం చసశాడు. శ్రరలంక గురించి చెప తత
18 | 38
ో శ్రరలంక సైనయంతో, తమిళ్ టెైగర్ో తో యిదు రితో వాయపార్ం చసస్ి ూ, ఆయుధాలు అముమతత, తరీీదు యిస్ూ
వాళ్ల ి డబుల్స గమ్
ఆడ్ార్ని తెలిపాడు. అమీ యార్ అనే వీళ్ో బాస్ తీర్పాీంతాలలల గసీి క్క ఉపయోగపడ్స పటటి బో టో ను శ్రరలంక సైనాయనిక్క అమామడు.
ి ండగానే అమీ యార్ పటలిచి 'శ్రరలంక సైనయం నుంచి కూడ్ా గరిలో ా టెయి
అసోి వ్సీక తమిళ్ టెైగర్ో కు గరిలో ా తరీీదు యిస్ూ ై నింగ్క్ై
వస్ుినాిర్ు. వాళ్ో ని ఎయిర్పో ర్ుి వెనక తలుప నుంచి బయటకు తీస్ుక్ళ్ో వాయన ఎక్కకంచసయ్' అనాిటి . క్ాీర్ సటరికన అనే చోట
తమిళ్లలకు, సటంహళ్లయులకు ఏకక్ాలంలల తరీీదు యిచాిర్ట. విధవంస్ం ఎలా చసయాలల తమిళ్లలకు, వాళ్ో ని ఎలా ఆపాలల
సటంహళ్లలకు. వాళ్ో క్ాయంప లు క్ొనిి గజాల దూర్ంలల ఏరాపటు చససట ఒకరి గురించి మరొకరిక్క తెలియకుండ్ా జాగరతి పడ్ాార్ట.
మూడు వారాలు గడ్ిచసస్రిక్క సటంహళ్ వాళ్ో ని అటిో ట వదు వ ని టాప్ సీక్రట కమాండ్య బేస్కు తర్లిస్ూ
ి ండగానే ఓ రోజు అమీ
యార్ పటలిచి ''చూడు ఓ స్మస్య వచిిపడ్ింది. ఇండ్ియా నుంచి 27 మంది సావట టీమువాళ్లో వస్ుినాిర్ు. వాళ్ో క్ీ టెని
ై ంగ్
ఖ్ాళ్ల చససటన బేస్ వ ంది కదా అకకడక్క తోలేయ్..'' అనాిడతను. ఇవనీి ప స్ి కంలల వ నాియట. ఈ తరీీదుల స్ంగతి
ఆగస్ుి 7 - ర్ంగనాథ్ యింటలో ఎకుకవ రోజులు వ ండడం క్ష్మం క్ాదనుకునాిడు స్ురష్ మాస్ి ర్. చుటుిపకకల వాటాల వాళ్ల
ో
చూసేి పీమాదమనిపటంచింది. ర్ంగనాథ్ని పటుికుని అనెైకల్సలల యింక్ో యిండ్ిపండ్ెంటు యిలుో అదెుకు తీస్ుకునాిడు. అకకడకు
రాతిీవేళ్ మారిపో యార్ు. అకకడకు వెళ్ో ీక చూసేి చాటుమాటు రాకపో కలక్క అది వీలుగా లేదనిపటంచింది. 'బంగుళ్ూర్ు శివార్ులలో
వ ని గారమాలలో ఏవెైనా యిండ్ిపండ్ెంటు యిళ్లో చూడు. సటనిమా షతటింగుకు క్ావలని చెప ప. అదెు ఎంతెైనా యిసాిమను. ' అని
ఆగస్ుి 9 -రాజీవ్ హతయలల మానవబాంబు ఉపయోగించార్ని కనిపటిినది తమిళ్నాడు ఫ్ో రనిేక్ సైనెేస్ డ్ిపార్ిమంట వార. ఆ
బాంబు తయారీ విధానం వలననే సటట ఎల్సటిటిఇ వెైప దృష్టి సారించింది. ఆ శాఖ్కు 1980 నుండ్ి డ్ెైర్కిర్ుగా వ ని పొ ీ ఫ్స్ర్
ీ ర్నకు 30 ఏళ్ో టీచింగ్, రిసర్ి అనుభవం వ ంది. ఇంగో ండ్, జర్మనీ, సాకటో ండ్, వియనాి, సటవజర్ో ండ్, ఫ్ాీనేలలల
పట. చంథసఖ్
పీపంచవాయపి ంగా పేర్ు పొ ందింది. నేర్పరిశోధనలల తమ విభాగం ఎలా వ పయోగపడుతోందయ ఆయన మీడ్ియాకు చెపపసాగార్ు.
రాజీవ్ హతయ జర్గగానే ఏదయ ఒక బొ క్లలనన, పూలబుటి లలనన బాంబును అమరిి రిమోట కంటలీలుతో దానిి పేలిి వ ంటార్ని
మొదట అందర్ూ అనుకునాిర్ు. హతయ జరిగిన క్ొనిి గంటలకు అంటే మే 21 అర్ా రాతిీ దాటిన రండునిర్ గంటలకు ఫ్ో రనిేక్
నిప ణులు అకకడకు చసరి సాక్ష్ాయలు సేకరించసాగార్ు. ఈయన 22 ఉదయం 8 గం||లకు క్ార్ులల చెనియ్ నుండ్ి
పర్ంబుదూర్ు వెళ్లతునాిడు. 7, 8 నూయస్ పేపర్ో లల ఫ్ో టలలు చూశాడు. హతాయస్ా లం వదు పేలుడుని చూపటంచిన ఫ్ో టలలు కూడ్ా
19 | 38
నేలపై గుంత పడ్ి వ ండ్ాలి. క్ానీ గుంతసమీ లేదు. తివాచీ కూడ్ా పాడు క్ాలేదు. అంటే బాంబు నేల లెవెలో లక్ాదు , నడుం లెవెలో ల
పేలి వ ండ్ాలి. ఎందుకంటే హతుడ్ి నడుం క్కంద భాగమే పేలిపో యింది. హతాయస్ా లానిక్క వెళ్ోడ్ానిక్క ముందస యిీయనకు నమమకం
సట4 టెైప 90% ఆరా క్ేను పేలుడుక్ై వ పయోగించార్ని తసలాిర్ు. పశిిమ దసశాలలో
వ పయోగించాలని ఆయన వాదించి వాదించి మన పీభుతావనిి ఒపటపంచార్ు. అది యిప పడు ఎంతగానన ఉపయోగపడుతోంది.
హరిబాబు తీసటన రాజీవ్ హతయ ఫ్ో టలలు మే 24 న హిందూ పేపరోో రావడ్ానిక్క యిీయనే క్ార్ణమనీ, యిీయనే వాళ్ో కు ల్లక్
చసశాడనీ ఆరోపణలు వచాియి. చీఫ్ సకరటరీగా వ ని టివి ఆంటలనీ యిీయనుి పటలిపటంచి నువేవ యిచాివా అని అడ్ిగార్ు.
పరిశోధన సాగుతతండగా పతిీకలతో మాటాోడమేమిటని మందలించార్ు. తనా రోజు ఆఫ్ీస్ులలనే లేననీ , ఫ్ో టలలు ఎలా
స్ంపాదించారో హిందూ వాళ్ో నే అడగాలనీ యిీయన అంటాడు. ఇక పీస్ తో మాటాోడడం విషయమై ఫ్ో రనిేక్ సైనుే గురించి
పీజలలో అవగాహన పంచితసనే నేర్స్ా లంలల సాక్ష్ాయలు నాశనం క్ాకుండ్ా వ ంటాయని పీభుతవం చెప తోందని , అందుక్ తను ఆ
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
ఆగస్ుి 11- శివరాజన ముఠా సాానిక ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకర్ి లందరితో స్ంబంధాలు తెంపేస్ుకుని స్ురష్ మాస్ి ర్ దావరానే క్ొతి యింటి
క్ోస్ం పీయతిిస్ూ
ి ండడంతో సటటకు స్మాచార్ం రావడం ఆగిపో యింది. వాళ్ో కు యిళ్లో చూప తుని ర్ంగనాథ్ కు కూడ్ా
నేర్చరితీ ఏదర లేదు. విడ్ిగా ఎవరి కంటా పడకుండ్ా వ ండ్స యిళ్ో క్ోస్ం ర్ంగనాథ్ వెతిక్క, వెతిక్క బంగుళ్ూర్ు స్మీపంలలని
మాండ్ాయ జిలాోలలని ముతి టి, బిర్ూటి గారమాలలో రండు యిళ్లో - సటనిమా షతటింగు క్ోస్ం తీస్ుకుంటునాిం అని చెపటప అదెుకు
తీస్ుకునాిడు. శివరాజన ముఠా అకకడకు మారిపో యింది. అపపటిక్ ర్ంగనాథ్కు అర్ా మై పో యింది - వీళ్లో పో ల్లస్ులు
వెతుకుతుని శివరాజన, శుభ అని. క్ానీ నర్ర్ూప రాక్ష్స్ులు క్ాబటిి , వాళ్ో మాటకు ఎదురాడ్ితస చంపేసి ార్ని భయపడ్ి, వాళ్లో
చెపటపనటో లాో ఆడుతునాిడు. అతని భార్య మృదులకు చెపపగానే చాలా భయపడ్ింది. ఎందుక్ొచిిన గొడవ, తప పకుంటే పో లేదా
అనుకుంది. క్ానీ డబుు అవస్ర్ం కదా అని చెపటప భర్ి ఆమకు నచిచెపాపడు. ఇక ఆమ వూర్ుకుంది. భర్ి తో కలిసట వాళ్ో ర్హస్య
శిబిరాలకు వెళ్ో అకకడ శివరాజన బృందంతో బాటు వ ని గాయపడా క్ార్యకర్ి లను దగగ రో ో వ ని కళ్పప నరిశంగ్ హ ంకు
తర్లించడ్ానిక్క, చిక్కతే చసయించడ్ానిక్క సాయపడ్ింది. ర్ంగనాథ్ , భార్య సాానికులు క్ాబటిి యిీ రోగులు వాళ్ో కు తెలిసటనవాళ్లో ,
20 | 38
ఆగస్ుి 13- ర్ంగనాథ్ స్హాయంతో స్ురశ్ మాస్ి ర్ తిర్ుచిి శంతనకు చెందిన ఆకుపచి జిపీేక్క, నీలం ర్ంగు ఫ్టయటకు తెలో
యిలుో వెతకమనాిడు. ర్ంగనాథ్ యిీసారి బంగుళ్ూర్ు శివార్ో లలని క్ోననకుంటెలల యింక్ోటి చూసటపటాిడు.
ఆగస్ుి 14- తిర్ుచిి జిలాోలలని కర్ూర్ దగగ ర్ుని చిటిిపాళ్యం శిబిర్ంలల తలదాచుకుని తిర్ుచిి శంతన వదు వ ని
వర్దన యిళ్ో మధయ వ ండగా వెైర్లెస్ వాడవదు ని చెపటపనా బదా కంతో 'ఇవాళ్ శంతన బయటకు వెళ్ో ీడు కదా, మళ్లో ఎకకడ్య
నిర్ా న పీదసశానిక్క వెళ్ోడం దసనిక్క' అనుకుని తాముని యింటలోంచస వెైర్లెస్ సటుితో స్ంభాష్టంచాడు. దాంతో పకకనుని యిళ్ో లల
టీవీ సటగిల్సే గందర్గోళ్ంగా మారిపో యాయి. ఇలాటిది జరిగితస పో ల్లస్ులకు చెపాపలని స్ంగతి అందరిక్ీ గుర్ుింది. వెంటనే
ఆగస్ుి 15 - ఫ్టరాయదు అందుకుని పో ల్లస్ులు సటగిల్సే ఆధార్ంగా శంతన యింటిపై దాడ్ి చసశార్ు. అకకడ శంతన దొ ర్కలేదు
క్ానీ వర్దన, అతనితోపాటు స్ుమతి అనే పేర్ుని శ్రరలంక నుంచి వచిిన ఒక ఎల్సటిటిఇ మదు తుదార్ు దొ రిక్ార్ు. వెైర్ లెస్
సటుితో బాటు, యితర్ ముఖ్యమైన రిక్ార్ుాలు కూడ్ా పో ల్లస్ులకు లభించాయి. అకకడ దొ రిక్కన రిజిస్ి ర్ులల తమిళ్నాడులల
ఎల్సటిటిఇ లక్ష్ాయల క్ోస్ం పనిచసస్ి ుని రాజక్ీయవర్గ ంలలని స్భుయలందరి పేర్ో ు , క్ార్యకర్ి లు, వాళ్ో తలితండుీలు, పటలోల పేర్ో ు,
అడీస్ులతో స్హా స్మస్ి ం వ నాియి. వాళ్ో ందర్ూ శంతన ఆధవర్యంలల పని చసస్ి ునాిర్ు. సటటకు యిది చాలా ఉపయోగపడ్ింది.
ఆగస్ుి 16 - క్ోననకుంటెలల యిలుో రడ్ీగా వ ందని నిరాారించుకునాిక స్ురశ్ మాస్ి ర్ ముతి టి శిబిర్ం నుంచి శివరాజన, శుభ,
నెహూ రలను గాయపడ్ిన తీవీవాదులను అకకడ్ిక్క తర్లించాడు. క్ొందరిి ముతి టిలలనే వ ంచాడు. ర్ంగనాథ్ , అతని భార్య
మృదులను వదిలేసేి వాళ్లో డబుుకు ఆశపడ్ి పో ల్లస్ులక్క చెపేపసాిరమోనని భయంతో మీర్ూ మాతోనే వ ండ్ాలి అని పటుిబటిి
తీస్ుకుపో యార్ు. రాజీవ్ హంతకుల ఆచూక్ీ చెపటతస ర్ూ.15 లక్ష్ల బహుమతి యిసాిమని పీభుతవం పీకటించింది. డబుు
యిబుందులలో వ ని ర్ంగనాథ్ ఆ పని చసయవచుి కదా, అతను వీళ్ో తో తిర్గడం దసనిక్క? తరావతి రోజులలో అతని సేిహితులను,
ో ఫ్ీలయాయడ్ా?
వాళ్ో తో తిరిగి తిరిగి ర్ంగనాథ్ తనూ ఒక సైనెైడ్ క్ాపూేూల్స దగగ ర్ పటుికుని తిరిగవాడు. ఏదయ సాహస్ం చసస్ి ునిటు
లేక టెైగర్ో బో ధలు విని వాళ్ో లల ఒకడ్ిగా మారిపో యాడ్ా ? చెపపడం కషి ం.
ఆగస్ుి 17 - శివరాజన కదలికల గురించి సటటకు స్మాచార్ం అందడం మానేసటంది. ఎకకడ్య శివార్ో లలక్క శిబిర్ం మారిపో యింది.
ర్ంగనాథ్ గురించి పో ల్లస్ు రిక్ార్ుాలలో ఏమీ లేదు. సటట అనేవషణ డ్ెడ్ ఎండ్కు చసరింది. ఇలాటి పరిసా టతులలో పీజా చెైతనయమే వారిక్క
అకకర్కు వచిింది. ఎల్సటిటిఇ గురించి తమిళ్నాడులల చాలాక్ాలంగా గొడవలు జర్ుగుతతండడంతో అది తమిళ్లలకు
స్ంబంధించిన గొడవగానే తక్కకన దక్ష్ిణాది రాషాిాల పీజలు భావించార్ు. క్ానీ బంగుళ్ూర్ులలని ఇందిరా నగర్ లల ర్హస్యశిబిర్ంపై
దాడ్ి జర్గడం, ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకర్ి లెైన అలస్న, కులతన సైనెైడ్లతో పటుిబడడం, శివరాజన తమ రాషి ంా లలనే
21 | 38
తిర్ుగుతునాిడని విషయం కరాణటక రాషి ప
ా జ
ీ లను కలవర్ పర్చింది. అపపటిదాక్ా టెైగర్ో కు ఆశరయం యిచిిన తమిళ్నాడులలనే
వారిపై వయతిరకత పరిగి, పో ల్లస్ులకు స్మాచార్ం యిస్ుినిప డు కరాణటక పీజలు పో ల్లస్ులకు స్హకరించాలనుక్ోవడంలల
ఆశిర్యం లేదు. తమ క్ాలనీలల, తమ వూళ్లో క్ొతి గా కనబడ్ిన పీతీవాడ్ినీ , ముఖ్యంగా తమిళ్లడుని అనుమానంగా చూసట,
పో ల్లస్ులకు స్మాచార్ం యివవసాగార్ు. ముతి టి గారమంలల సటనిమా షతటింగుక్ై తీస్ుకుని యింటలో షతటింగు స్ంగతెలా
వెంటనే పో ల్లస్ులు ఆ యింటిపై దాడ్ి చసశార్ు. అకకడ వ ని టెైగర్ో ను పటుికునాిర్ు. అకకడ్ివార్ు యిచిిన స్మాచార్ంతో
బిర్ూటి గారమంలలని శిబిర్ంపై కూడ్ా దాడ్ి చసశార్ు. ఈ రండు శిబిరాలలల కలిపట మొతి ం 17 మంది తీవీవాదులు దొ రిక్ార్ు. వారిలల
12 మంది పో ల్లస్ులకు తెలియకుండ్ా సైనెైడ్ గొటాిలు మింగార్ు. మిగతా ఐదుగురిని ఆస్ుపతిీలల చసరాిర్ు. తీవీవాదులు
దొ ర్కగానే స్రిపో దు, వారిని స్జీవంగా పటుిక్ోవడం ఎలా అనే విదయ యింక్ా పో ల్లస్ులకు పటుిబడ లేదు. స్జీవంగా దొ రిక్కతస తపప
ఎల్సటిటిఇ పాతీ నిర్ు ాందవంగా నిర్ూపటంచడం కషి ం. ఈ విషయం తెలిసే ఎల్సటిటిఇ అధినాయకతవం సైనెైడ్ మింగయాలని
ఇలా సైనెైడ్ మింగి చచిిపో యినవారిలల స్ురశ్ మాస్ి ర్కు అసటసి ంటుగా పని చసస్ి ూ శివరాజన బృందంగా అండగా నిలిచి వారితో
xxxxxxxxxxxx
అదస రోజున సటటలల మరొక దళ్ం మాండ్ాయ జిలాోలల ర్ంగనాథ్ పరిచయస్ుిడ్ిని పటుికుంది. ఇతనే ర్ంగనాథ్ చెపటపనమీదట
శివరాజన బృందానిక్క రండు యిళ్లో ఏరాపటు చససట పటాిడు. అతనిి పటుికుని ర్ంగనాథ్ యింటిక్క తీస్ుకుని వెళ్ోమనాిర్ు. ''నా
బంగుళ్ూర్ు పో ల్లస్ు కమిషనర్కు పంపాం. మా దగగ ర్ లేదు.'' అనాిర్ు వాళ్లో. అంటే సటటకు, సాానిక పో ల్లస్ులకు కమూయనిక్షన
గాయప్ వ ందనిమాట. తమ అధిక్ార్ుల దావరా బంగుళ్ూర్ు పో ల్లస్ు కమిషనర్ వదు కు వెళ్ో ర్ంగనాథ్ యింటి అడీస్ు ఎకకడ్య
ఆగస్ుి 18 - పొ దుునేి పాలు క్ొనుకుకని తెమమనమని శివరాజన ముఠా ర్ంగనాథ్ను బయటకు పంపటంది. అతను పాలు
తెస్ి ూతెస్ి ూ పేపర్ు క్ొనుకుకని తెచాిడు. దానిలల ముతి టి , బిర్ూటి గారమాలలో పో ల్లస్ుల దాడులు, 12 మంది ఆతమహతయ, 5
గుర్ు స్జీవంగా పటుిబడడం అనీి వ నాియి. అవి చదువ తతనే తీవీవాద బృందానిక్క మతి పో యింది. మూరిి చావ వార్ి
వింటూనే శివరాజన క్ోపంతో శివాలు తొక్ాకడు. ఈ సటబిఐ వాళ్లో మనలిి కుకకలాోగ వెంటాడుతునాిర్ు. ఇకకడ్ిక్క కూడ్ా
వచసిసాిరో ఏమో'' అని నిప పలు కక్ాకడు. పో ల్లస్ులు వచసిసాిర్ని వినగానే మృదుల భయపడ్ి పో యింది. ఆమకు అస్లే
ఆస్ి మా. ఈ టెనషన తటుిక్ోలేక ఆస్ి మా పరిగిపో యి ఆయాస్పడసాగింది. ''మా ఆవిణిి వెంటనే డ్ాకిర్ుకు చూపటంచాలి. ''
అనాిడు ర్ంగనాథ్. ''వెళ్ోడ్ానిక్క వీలేో దు'' అనాిడు శివరాజన. డ్ాకిర్ుక్క చూపటంచి సాయంతాీని కలాో వెనక్కక వచసిసాిం కదా ''
అని ర్ంగనాథ్ బతిమాలాడు. ''వెళ్ోనీయకపో తస ఊపటరాడక ఆమ చచిిపో తస మరో నూయసనుే. వెళ్ోనీయి. సాయంతాీనిక్క
22 | 38
ర్ంగనాథ్, భార్య బయటకు వచాిర్ు. ఆస్ి మా మాట ఎలా వ నాి పో ల్లస్ుల నుంచి తపటపంచుక్ోవాలి అని ర్ంగనాథ్క్క అర్ా మైంది.
ముతి టి, బిర్ూటి గారమ పీజలు ఆ యిలుో కుదిరిిన తన సేిహితుణిి గుర్ుిపడతార్ు. తదావరా ప టి నహళ్ో లల తన యింటిపైక్క
పో ల్లస్ులు వసాిర్ు. అకకడ తన సామాను చూసట , తన గురించిన స్మస్ి వివరాలు తెలుస్ుకుంటార్ు. అలా జర్గకుండ్ా
ప టి నహళ్ో చసర్ుకునాిడు. ఇదు ర్ూ కలిసట గబగబా యింటలోని సామానులనీి చుటి చుటేిసట ఒక మటాడర్ వాయన అదెుకు తీస్ుకుని
దాననో పడ్సశార్ు. బంగుళ్ూర్ు పో నీయమనాిర్ు. మృదుల అనియయ బంగుళ్ూర్ు దగగ ర్ శాంతి ఆలివర్ చరిిలల పాస్ి ర్గా పని
చసస్ి ునాిడు. అతని దగగ ర్కు వెళ్ో దాక్ోకమని మృదులకు చెపటప దారిలలనే తను వాయన దిగి ఎకకడ్ిక్ో వెళ్ోపో యాడు. మృదుల
అపపటిక్ తన యింటి అడీస్ు పో ల్లస్ులు స్ంపాదించార్ని ర్ంగనాథ్ వూహించలేదు. బంగుళ్ూర్ు పో ల్లస్ు కమిషనర్ తన వదు కు
వచిిన అడీస్ు క్ాగితానిి బంగుళ్ూర్ు పో ల్లస్ులకు యిచిి ర్ంగనాథ్ యింటిపై దాడ్ి చసయమనాిడు. వాళ్లో ప టి నహళ్ో
వెళ్ో లటపపటిక్క ర్ంగనాథ్ వచిి ఖ్ాళ్ల చసయడం జరిగిపో యింది. అయితస వాళ్లో సామాను
ో తర్లించిన మటాడర్ వాయన డ్ెైవరిి
పటుికునాిర్ు. అతను యిచిిన స్మాచార్ంతో సాయంతాీనిక్క శాంతి ఆలివర్ చరిి చసర్ుకుని మృదులను అదుప లలక్క
తీస్ుకునాిర్ు. (స్శేషం)
ఆగస్ుి 18 - అపపటిక్క సాయంతీం 4 అయింది. పో ల్లస్ులు ప టి నహళ్ో క్క వెళ్ో లస్రిక్క ఉదయం 8.30. ర్ంగనాథ్ను దింపట వస్ుిని
ై రిి పటుికునే స్రిక్క 10.30. అతని స్హాయంతో మధాయహాినిక్క బంగుళ్ూర్ు చసర్ుకుని విజయనగర్ లలని
మటడ్ార్ డ్ెవ
గత 16 రోజులుగా ఆమ అనుభవిస్ుిని టెనషనంతా కనీిళ్ో ర్ూపంలల బయటకు వచిి ఆమ వెక్కక వెక్కక ఏడ్ిింది. పో ల్లస్ులు
ఆమను అనునయించార్ు. తెలిసటనదంతా చెపేపసేి ఏమీ చసయమని బుజా గించార్ు. ఆమ స్మాధానపడ్ింది. శివరాజన బృందంతో
తను పడ్ిన భయాందయ ళ్నలను విప లంగా చెపటపంది. వాళ్ో గురించి స్మస్ి ం చెపటపవేసటంది. ఆ యిలుో ఎకకడుందయ చూపమనాిర్ు.
పో ల్లస్ు వాయనులల వెళ్తస తెలిసటపో తుందని అసటసి ంటు పో ల్లస్ు కమిషనర్ు క్ార్ులల పంపటంచార్ు. ఆయనతో బాటు వెళ్ో ఆ యింటిని
ఆమ చూపటంచింది. ఇదంతా జరిగటపపటిక్క సాయంతీం 5.45 అయింది. లలపల ఎవరవర్ు వ నాిర్ంటే శివరాజన, శుభ,
నెహూ ర, వీరితో బాటు మరో నలుగుర్ు టెైగర్ుోనాిర్ంది. వాళ్ో పేర్ో ు అమమని , డ్ెైవర్ అణాి, స్ురశ్ మాస్ి ర్, ర్ంగన అని చెపటపంది.
ర్ంగన అంటే తిర్ుచిి వాడ్స కదా అని అడ్ిగార్ు పో ల్లస్ులు. అవ ను అతనే. బంగుళ్ూర్ులల వ ంటాడు. మార్ుతి జిపీేలల యిీ
ముఠా అందరీి బంగుళ్ూర్ు చుటుిపకకల శిబిరాలలో తిప పతునాిడు అని చెపటపంది. ఇంటి ఆనుపానులు పరిశ్రలించార్ు
పో ల్లస్ులు. రోడుా మీద వ ని ఓ యింటిక్క వెనక భాగంలల ఈ ఇంటి ముఖ్దావర్ం వ ంది. రండ్ిళ్ోక్ీ మధయ క్ొనిి గజాల దూర్ం
వ ంది. ముందింటి కప ప ఎక్కక చూసేి శివరాజన ముఠా దాగుని యింటి ఆవర్ణ కనబడుతుందనిమాట. డ్ిపూయటీ పో ల్లస్ు
కమిషనర్ మఫ్ీిలల వ ండ్స పో ల్లస్ును ఆ యింటి మీదకు ఎక్కకంచి , శివరాజన బృందంపై నిఘా వేయమనాిడు. అతనిక్క
స్హాయంగా మీర్ందర్ూ వ ండండ్ి అని మరిక్ొంతమంది ఏడుగుర్ు స్బ ఇనసపకిర్ోను, రిజర్వ పో ల్లస్ు దళ్ీనిి మోహరించాడు.
23 | 38
ో ఆ యింటిక్క క్ొంత దూర్ంలల తమ వాహనం పార్ుక చససట, దాననోంచి యిీ యింటిక్క ఎవరైనా వస్ుినాిరా అని చూడసాగార్ు.
వాళ్ల
శివరాజన వ ని యింటలోక్క యిీ వాహనాలేవీ కనబడవ . అయితస ఆ యింటిక్క వచసివారిక్క మాతీం కనబడతాయి. ఈ ఆలలచన
ఆ పో ల్లస్ులకు పో లేదు.
మార్ుతీ జిపీే బయటకు తీస్ుక్ళ్ో తిరిగి వస్ుిని ర్ంగన యిీ వాహనానిి చూసట విషయం గరహించాడు. పో ల్లస్ులెై వ ంటార్ని
స్ులభంగా వూహించాడు. క్ార్ు అటుించి అటే తిపటప వెళ్ోపో యాడు. ఎకకడ్ిక్క ? ఎక్ాయిెక్క తమిళ్నాడుక్క. చెనియ్క్క చసర్ుకుని
ఒక దీవిడ కళ్గం క్ార్యకర్ి ను ఆశరయించాడు. అతను మరో కళ్గం నాయకుడ్ి వదు కు తీస్ుక్ళ్ీోడు. ''నా సేిహితుడ్ి తముమడు
డ్ిఫ్నుే ఉదయ యగి. ఆవడ్ిలల క్ావర్ిర్ుేలల వ ంటాడు. పూనా వెళ్లతత వెళ్లతత యింటి తాళ్ీలు తన అనిగారిక్క యిచాిడు. నే ను
అతనిి అడ్ిగి ఆ యింటి తాళ్ం చెవ లు మీక్కపటపసాిను. అకకడ్స వ ండండ్ి. '' అనాిడతను. ఈ విధంగా ర్ంగన
తపటపంచుకునాిడు. శివరాజన ముఠా దొ రిక్కన తరావత అతనిి పటుిక్ోవడ్ానిక్క యింక్ొనిి రోజులు పటిింది. అంతసక్ాదు , ర్ంగన
వెనక్కక తిరిగి రాకపో వడంతో శివరాజన ముఠాకు అనుమానం కలిగింది. పైగా ర్ంగనాథ్, మృదుల వెనక్కక తిరిగి రాకపో వడం
ఆందయ ళ్న కలిగించింది. బయట పో ల్లస్ులు క్ాప క్ాసట వ ంటార్ని వాళ్లో వూహించగలిగార్ు.
ఇదంతా దసనివలన? బంగుళ్ూర్ు పో ల్లస్ులు మామూలు పదా తులలో దాడ్ి చసయడ్ానిక్క చూడడం వలన! వాళ్లో సటట క్క చెపటప వారి
మార్గ దర్శకతవంలల నడవవచుి కదా. క్ానీ అలా చసయలేదు. ఎందుకు అంటే పో ల్లస్ుల మధయ స్పర్ా వలన! కషి ం మనదర , పేర్ు
వ ంటాడు. అషి కషాిలు పడ్ి విలనను పటుికుంటే చివరి నిమిషంలల సటబిఐవార్ు వచిి క్రడ్ిట క్ొటేిసి ార్ు. మడల్సే వాళ్ో కు వసాియి.
క్ందీ, రాషి ా పీభుతావల మధయ యిగో స్మస్యలు ఎలా వ ంటాయో , పో ల్లస్ులలో కూడ్ా అలాటి గొడవే వ ంటుంది. అందుక్ క్స్ు
శివరాజన ముఠా దాగుని యింటి ఆనుపానులు తెలిసటపో యాయని ఆగస్ుి 18 రాతిీ 8.30కు బంగుళ్ూర్ు పో ల్లస్ు కమిషనర్
రామలింగం ఫ్ో న చససట చెపేపదాక్ా వారిక్క తెలియనే తెలియదు. ఆయన అప పడు మాతీం ఎందుకు చెపాపడు ? ఆయనకు
సాయంతీం శివరాజన శిబిర్ం గురించి తెలిసటంది. 8.30 దాక్ా ఆ దాడ్ి ఏదయ తామే చసదు ామని ఉబలాటంతో ఊగిస్లాడ్ాడు.
అయితస మృదుల చెపటపంది - శివరాజన, నెహూ రల వదు ఎక్ 47, పటస్ిల్స, సైనెైడ్ గొటాిలు రడ్ీగా వ ంటాయని. వాటిని పీయోగించి
తమ పో ల్లస్ులను క్ాలిి పారసట, సైనెైడ్ మింగసేి అపీదిషి వస్ుిందని దడ్ిశాడు. పేర్ు మాట ఎలా వ నాి చెడాపేర్ు వస్ుిందని
అంతకు ముందు రోజు మాండ్ాయలల దాడులు జరిపట ఐదుగుర్ు ఎల్స టిటిఇ వాళ్ో ను స్జీవంగా పటుికుని ఎనఎస్జి దళ్ం
బంగుళ్ూర్ులలనే వ ంది. ''ఆదివార్ం రాతిీ 8 గం||లకు బంగుళ్ూర్ు పో ల్లస్ు కమిషనర్ మమమలిి అనుమతించి వ ంటే నా వదు
24 | 38
వ ని అయిదుగుర్ు కమండ్య లతో సో మవార్ం తెలోవార్ు ఝామున ఐదు గంటలకు దాడ్ి చససట శివరాజన ను స్జీవంగా
పటుికునేవార్ం'' అని ఆ దళ్ం అధినేత ర్వీందీన తరావత చెపాపర్ు. క్ానీ అలా జర్గలేదు. శివరాజన లలపల, పో ల్లస్ులు
వెలుపల.. యిలా 36 గంటలు గడ్ిచాక పో ల్లస్ులు ఆ యింటలోక్క పీవేశించార్ు. పో రాడ్ినంత సేప పో రాడ్ి శివరాజన ముఠా
భశుం క్ావడ్ానిక్క చాలా క్ార్ణాలే వ నాియి. ఒకక మాటలల చెపాపలంటే మాతీం - వంటవాళ్లో ఎకుకవెై వంటక్ానిి తగలేశార్ు!
ఆదివార్ం సాయంతీం పో ల్లస్ులు నిఘా వేసటన స్ంగతి శివరాజన ముఠాకు సో మవార్ం ఉదయం దాక్ా తెలియలేదు. ఆ
ఎడ్ావంటేజిని సటట వినియోగించు క్ోలేక పో యింది. నిజానిక్క ఆదివార్ం రాతీంతా శివరాజన ముఠా ఆందయ ళ్నతో గడ్ిపటంది.
ర్ంగనాథ్, మృదుల, ర్ంగన ఎవర్ూ రావటం లేదు. తాము పారిపో దామంటే చసతిలల వాహనం లేదు, నడ్ిపేందుకు ర్ంగన లేడు,
ఆటలలల పారిపో దామంటే సటటీ గురించి ఏమీ తెలియదు. సాానిక భాష రాదు. ఇలా దిగాలు పడ్ి వ నాిర్ు. ఎప పడ్ెైతస సో మవార్ం
తెలో ారాక పో ల్లస్ుల స్ందడ్ి వాళ్ో కు అర్ా మైందయ , యిక అపపణుించి తెగింప వచిింది. చావో రవో అని పో రాడ్ార్ు. (స్శేషం)
ఆగస్ుి 18 రాతిీ కరాణటక పో ల్లస్ు కమిషనర్ ఎనఎస్జి దళ్ీధిపతిక్క బంగుళ్ూర్ులల క్ోనన కుంటె శిబిర్ం గురించి చెపపగానే సటట లల
స్ంచలనం రగింది. సటటలల అంతరాాగంగా పనిచసస్ి ుని 'శివరాజన వేట దళ్ం', ఎనఎస్జి కలిసే పని చసస్ి ునాియి. ఎనఎస్జి
నుంచి కబుర్ు రాగానే వేట దళ్ం క్ోననకుంటెకు పర్ుగు పటిింది. మృదులను పటుికుని విడ్ిగా మళ్లో పీశిించార్ు. శిబిర్ంలల
వ ని వాళ్ో ను వరిణంచమనాిర్ు. ఆమ చెపటపన వర్ణ నల బటిి లలపల వ నివాళ్లోవరో నిరాారించుకునాిర్ు. ఇక దాడ్ి చసయాలి ?
శివరాజన శిబిర్ం స్ంగతి తెలిసేి ఎలా వయవహరించాలల చాలా రోజులుగా వార్ు చర్ిలు జర్ుప తునాిర్ు. ఇందిరా నగర్ దాడ్ిలల
స్జీవంగా పటుిక్ోవడం ఎలా? స్జీవంగా పటుిక్ోలేకపో తస ఏం చసయాలి? చెనియ్లలని సటట క్ారాయలయంలల క్ొనిి రోజుల క్కరతం
జరిగిన స్మావేశంలల వేటదళ్ం సార్థి - సటబిఐ డ్ెైర్కిర్ు విజయ కర్ణను - 'శివరాజన ముఠా ఎకకడునాిరో తెలియగానే మేం
చంపటవేయవచాి?' అని అడ్ిగాడు. మామూలు పరిసా టతులలో అలా అడగవలసటన అవస్ర్ం లేదు. పరిసా త
ట ుల తీవీత బటిి అతనే
ఒక నిర్ణ యం తీస్ుక్ోవచుి. క్ానీ యిీ క్స్ులల షణుమగం ఆతమహతయ ( ?) తరావత చెలరగిన గొడవ క్ార్ణంగా అతనిక్క బదుర్ు
ప టిి అడ్ిగాడు. దానిక్క విజయ్ కర్ణ - ''శివరాజన, శుభ చావడం ఖ్ాయమని తెలిసటన పక్ష్ంలల వాళ్ో ని చావనివవకుండ్ా ,
పారిపో నివవడమే మంచిది. ఎందుకంటే మరోసారైనా వాళ్ో ని స్జీవంగా పటుికునే అవక్ాశం వ ంటుంది. '' అని జవాబిచాిడు.
చససేవార్ు. క్ానీ యిీ మోహరింప వలన శివరాజన ముఠా ఎలర్ి అయిపో యి వ ంటుంది. క్ాలుపలు, ఎదుర్ు క్ాలుపలు తపపవ .
25 | 38
ఏం చసయాలి? వేటదళ్ం వార్ు పని మీద హెైదరాబాదు వెళ్ోన క్ారిిక్యన ను ఫ్ో నపై స్ంపీదించార్ు. ''ఈ మోహరింప గురించి
శివరాజన ముఠా ఎలర్ి క్ావడ్ానిక్క ఫ్టఫ్ి ీ-ఫ్టఫ్ి ీ ఛానెేస్ వ నాియి. మనం ఛానే తీస్ుకుందాం. తెలోవార లలప న మర్ుప దాడ్ి
చససేయండ్ి.'' అనాిర్ు క్ారిిక్యన. వాళ్లో స్ర అనాిక మొతి ం ఎంతమంది బాోక్ క్ాయట కమండ్య లునాిర్ు? అని అడ్ిగి, వాళ్లో
స్రిపో ర్ు, బంగుళ్ూర్ు నుంచి మొతి ం బాోక్ క్ాయట కమండ్య లను ర్పటపంచండ్ి అనాిర్ు. రండు గంటలలో వాళ్ో ంతా వచసిశార్ు.
xxxxxxxxxxxxxxxx
ఆగస్ుి 18 పొ దుుని తన భార్యను బావమరిది దగగ ర్కు పంపటంచి దారిలల టెంపో దిగసటన ర్ంగనాథ్ అకకణుించి తన సేిహితుడు
ఎల్సటిటిఇ టెైగర్ అయిన పేీమ్ కుమార్ను కలిశాడు. అతను గాయపడ్ిన ఎల్సటిటిఇ తీవీవాదులకు చిక్కతే చసస్ి ూంటాడు. ఇదు ర్ూ
కలిసట సాయంతాీనిక్క బావమరిది యింటిక్క వెళ్ో ీర్ు. క్ానీ అకకడ యిలుో తాళ్ం వేసట వ ంది. ఇర్ుగుపొ ర్ుగుని అడ్ిగితస పో ల్లస్ులు
వచిి వాళ్ో ని తీస్ుక్ళ్ీోర్ని చెపాపర్ు. ర్ంగనాథ్కు భయం వేసటంది. సేిహితుడ్ితో కలిసట ఒక లాడ్ిాక్క వెళ్ో రాతీంతా అకకడ్స
పడుకుకనాిడు.
ఆగస్ుి 18 అర్ా రాతిీ. 19 వ తారీకు పీవేశించింది. అందర్ూ వచసిశార్ని క్ారిిక్యనకు ఫ్ో ననో చెపాపర్ు. ''ఇక జాపయం చసయకండ్ి.
వెంటనే ర్ంగంలలక్క దిగండ్ి.'' అని ఆదసశం యిచాిరాయన. అయితస వేటదళ్ీనిక్క స్ందసహం వచిింది - 'క్ారిిక్యన ఛానుే
తీస్ుక్ోమంటునాిర్ు, క్ానీ విజయ్ కర్ణ ఏమంటారో? ఆయన స్జీవంగా పటుిక్ోలేకపో తస పారిపో నివవండ్ి అంటారమో ,
కనుకుకంటే మంచిది కదా' అనుకుని ఢిల్లోలల వ ని ఆయనకు ఫ్ో న చసశార్ు. అంతా వినాిక విజయ్ ''వాళ్ల
ో సైనెైడ్ మింగడం
''ఉనాియి.''
''అవి ఎక్ేపైర్ అయిపో లేదని, తపపకుండ్ా పని చససి ాయనీ నమమకం వ ందా?''
''అది మేమలా చెపపగలం? అవి యిచిినా కులతన రండు రోజులు ఎకుకవ బతిక్ాడు తపప చావ తపటపంచుక్ోలేకపో యాడు''
ఆగండ్ి'' అనాిర్ు.
''అపపటిదాక్ా ఆగితస అనర్ా మేమో, మీర్ు అనుమతి యిచసియండ్ి, ఛానుే తీస్ుకుందాం'' అంటూ వేటదళ్ం సార్థి, పో ల్లస్ు
ఆయన లాజిక్ వేర్ు. ఇపపటిక్ ఆలస్యమైంది. శివరాజన ముఠా సైనెైడ్ గొటాిలు మింగయడం ఖ్ాయం. అలా మింగసటన క్ొనిి
నిమిషాలలోనే వాళ్ో చసత విర్ుగుడు మందులు నిప ణుడ్ి పర్యవేక్ష్ణలల మింగిసేి , వాళ్ో ను చావకుండ్ా చూడనివవచుి. ఆ
మందులు, నిప ణుడు సటదాంగా లేకుండ్ా దాడ్ి చసయడం పొ ర్బాటు. అందువలన ఆయన ఢిల్లోలల పనిచససే సైనెైడ్ విషపీయోగాల
అందుబాటులల వ ని ఎనఎస్జి దళ్ీలు స్రిపో వనీ, అదనప దళ్ీలు క్ావాలనీ ఆయన అంచనా. విజయ్ ఆ నిర్ణ యం
తీస్ుకునాిక క్ారిిక్యన ఏమీ చసయలేక తక్ష్ణం దాడ్ి చసయాలని తన ఆదసశానిి తనే ర్దుు చసస్ుక్ోవాలిే వచిింది.
ఎనఎస్జి దళ్ీలు వచసి లలప గా ఎవరినెైనా అడుా పటుికుని బంగళ్ీలలక్క పీవేశించడం ఎలా అని కరాణటక పో ల్లస్ులు , సటట దళ్ీలు
ఆలలచించసాగార్ు. లలపలక్క వెళ్ో ల అవక్ాశం వ నిది పాలమనిష్టక్క కదా. మునియమమ అనే ఆమ పాలు పో స్ూ
ి వ ంటుంది. ఆమ
26 | 38
ి మందు క్ానీ, విషం క్ానీ కలిపటన పాలను లలపలక్క పంపటసేి ఎలా వ ంటుంది అని ఆలలచించార్ు. క్ానీ ఆ పాలను
దావరా మతు
అందర్ూ ఒక్సారి తాగుతార్ని నమమకం ఏముంది? ఒకళ్ో దుర్ు తాగి వాంతులు చసస్ుకుంటే మిగతావాళ్లో జాగరతి పడ్ిపో తార్ు.
ి బిస్కటో లాటివి ఇళ్ో బోీ కర్ు మునియపప దావరా పంపటతస..? అతనితో వాళ్ో కు సేిహమేమీ లేదు. అతనిచిిన బిస్కటు
పో నీ మతు ో
తింటార్ని గాయర్ంటీ లేదు. వాళ్ో కు ఆతీమయురాలు మృదుల. ఆమను పంపట , ఏవో కబుర్ుో చెపటప బయటకు ర్పటపసేి , వెంటనే
ఐడ్ియా చెపటపనప డు మృదుల స్రనని సటదాపడ్ింది. 'ర్ంగనాథ్, మృదుల తిరిగి వెళ్ోకపో వడంతో యిపపటిక్ వాళ్ో కు అనుమానం
వచసిసట వ ంటుంది. మృదుల లలపలక్క రాగానే ఆమను చంపేసట, తరావత తమ పాీణాలు తీస్ుక్ోవచుి. లేదా ఆమను
అడుాపటుికుని, చంపేసి ామని బదిరిస్ి ూ తపటపంచుకుందామని చూడవచుి ' అనుకునాిర్ు. సటబిఐ చీఫ్, సటట చీఫ్ వచిి ఏం
ఆగస్ుి 19 తెలోవారింది. ఊర్ు జనం నిదీ లేచి అకకడ మోహరించిన పో ల్లస్ు వాహనాలను చూసట గుమిగూడ్ార్ు. ఏమైంది ,
ఏమైంది అని అడగసాగార్ు. పొ దెుక్కకన క్ొదరు వాళ్ో ను అదుప చసయడం , ఆ దారిన పో యిే టాీఫ్టక్ను మళ్ో ంచడం పో ల్లస్ులకు పదు
తలనొపటపగా తయారైంది.
ఉదయానేి నిదీ లేచిన ర్ంగనాథ్ తన సేిహితుడు పేీమకుమార్తో కలిసట ఆటల రిక్ష్ాలల క్ోననకుంటెకు వచాిడు. ఆటల దిగగ ానే
ఆ యిలుో అదెుకు తీస్ుకుని మనిష్టగా పాలమేమ మునియమమ గురిించింది. ''నువేవ గదా ఆ యిలుో బాడుగకు తీస్ుకునిది ''
అని అడ్ిగింది. ర్ంగనాథ్ కంగార్ు పడ్ి ''నాక్ం తెలియదు, నువెవవరో, ఎవరిని చూసట ఎవర్నుకుంటునాివో'' అంటూ
పారిపో బో యాడు. అతని వెంట పేీమకుమార్ కూడ్ా! అకకడుని జనం వాళ్ో ను చుటుిముటిి గుమిగూడ్ి ఎటూ పో నీయకుండ్ా
ఆపేశార్ు. పో ల్లస్ులు వచిి ర్ంగనాథ్ను అదుప లలక్క తీస్ుకునాిర్ు. పేీమకుమార్ టెైగర్ కదా, సైనెైడ్ గొటి ం ననటో ల
సాయంతీం 4.30 కు విజయ్ కర్ణ, రామాచారి బంగుళ్ూర్ు వచాిర్ు. ఎనఎస్జి వదు వ ని సైనెైడ్ విర్ుగుడు మందులు చూసట
రామాచారి పదవి విరిచార్ు. ఇవి పనిక్క రావ , గావలియర్ నుంచి మరో ర్కమైన మందులు తెపటపసేి మంచిదనాిర్ు. ఎన ఎస్జి
పీధానాధిక్ారి కలిల్స దతాి వాటిని తీస్ుకుని వసాిననాిర్ు. ఇవనీి మరాిటి ఉదయం దాక్ా రావ . అపపటిదాక్ా
ఆగాలనుకునాిర్ు. అవి వచాిక దాడ్ి చససట శివరాజన బృందం సైనెైడ్ మింగితస వెంటనే విర్ుగుడు మందు యిచిి, చిక్కతే
వ ండ్ాలి. టాీఫ్టక్ జామ్ క్ాకుండ్ా చూడ్ాలని పో ల్లస్ులకు ఆదసశాలిచాిర్ు. ముఠా వాళ్లో యింటిక్క నిప పపడతారమో ఎందుక్ైనా
మంచిదని అగిిమాపక దళ్ీనిి సటదాం చసశార్ు. అనీి రడ్ీగానే వ నాియి , ఆ మందులేవో వచసిదాక్ా అడుగు ముందుకు
27 | 38
ఈలలగా మూడ్య కంటిక్క తెలియకుండ్ా టెైగర్ో ను గమనించవలసటన కరాణటక పో ల్లస్ులకు అదెలా చసయాలల తెలియలేదు. శివరాజన
శిబిరానిక్క పొ ర్ుగున వ ని మూరిి అనే ఆయన యింటలో 20 మంది పో ల్లస్ులను మఫ్ీిలల వ ంచి నిఘా వేయమనాిర్ు. చిని
బంగళ్ీను మాతీమే క్ాకుండ్ా మొతి ం ఆ ఏరియా నంతటినీ చుటుిముటిి వ ంటే యింత గందర్గోళ్ం జరిగది క్ాదు '' అనాిర్ు
నిప ణులు, స్ంఘటన తరావత. ర్ంగనాథ్, పేీమకుమార్లను పటుిక్ోవడంలల జనం కూడ్ా పాలు పంచుక్ోవడంతో అకకడంతా
పదు స్ంతలా మారింది. అందర్ూ ఒకరి నొకర్ు ఏమైందని పీశిించుక్ోవడం , పీతీవాడూ ఆ ఘనక్ార్యం తనే చసశానని చెప పక్ోవడం
జరిగింది. పేీమకుమార్కు ఉప పనీర్ు పటిించడం జనాలంతా చూశార్ు. ఒక చిని పలెో టూరిలల యింత ముఖ్యమైన స్ంఘటన
జర్ుగుతతంటే ఎందర్ు గుమిగూడతారో వూహించవచుి. వాళ్ో ను అదుప చసయడ్ానిక్క అకకడుని 40 మంది పో ల్లస్ులు
స్రిపో క, మూడు వాయనో నిండ్ా రిజర్ువ దళ్ీలను ర్పటపంచవలసట వచిింది. ఈ గోల క్ార్ణంగా శివరాజన ముఠాకు తాము
పటుిబడ్ాామని తెలిసటపో యింది. పో ల్లస్ులు ఎప పడు దాడ్ి చససి ారో , పీతిగా మనం ఎప పడు ఎదుర్ుదాడ్ి చసయాలల
150 అడుగుల దూర్ంలల అడుస్ులల దిగబడ్ిపో యింది. దానిి బయటకు లాగడ్ానిక్క డ్ెవ
ై ర్ు బాగా యాక్కేలరట చసశాడు. దానని
యింజనపై బాగా భార్ం పడ్ి ఢాం అని శబు ం చససట ఆగిపో యింది.
ఈ శబు ం క్ొంప ముంచింది. ఈ లారీని అడుాపటుికుని పో ల్లస్ులు మార్ణాయుధాలతో తమపై దాడ్ి చసస్ి ునాిర్ని లలపల వ ని
శివరాజన పొ ర్బడ్ాాడు. వెంటనే ఎక్ 47తో బులెో టో వర్ష ం కురిపటంచాడు. ఇది సాయంతీం 7.15కు పాీర్ంభమైంది. మూరిి యింటి
శివరాజన నుంచి క్ాలుపలు పాీర్ంభం క్ాగానే ఎనఎస్జి కమండ్య లు కూడ్ా తమ రైఫ్టల్సేను శిబిర్ం వెైప తిపటప క్ాలిడం
పాీర్ంభించార్ు.
క్ష్ణాలలో అకకడంతా బీభతేం. లలపటినుంచి శివరాజన ముఠా, బయట నుంచి కమాండ్య లు ఎడతెరిపట లేకుండ్ా క్ాలుపలే
క్ాలుపలు. బులెో టు
ో అటూ యిటూ ఎగుర్ుతునాియి. అంతా గందర్గోళ్ం. ముందుగా ఏరాపటు చససటన ఫ్ో డ్ లెైటో ు వెలిగించార్ు.
వచాియి. చీకటలో జరిగిన ర్హస్య కమాండ్య ఆపరషన క్ాసాి చివర్కు యిలా ఒక పటి పగటి పీహస్నంలా మారింది.
ఇలా అర్గంట సేప అంటే 7.45 వర్కు క్ాలుపలు సాగుతతనే వ నాియి. చివరోో ఒక పేీలుడు శబు ం వినిపటంచింది. అది గరనేడ్
శబు మా, పటస్ిల్స చప పడ్ా అని తెలియలేదు. లలపలుించి క్ాలుపలు ఆగిపో వడంతో దళ్ీలు కూడ్ా క్ాలుపలు ఆపేశార్ు.
28 | 38
''కమాన, లలపలక్క దూకండ్ి'' అనాిర్ు సటట అధిక్ార్ులు.
నుంచి చసస్ి ుని నిరీక్ష్ణంతా వయర్ా మే. ' అని వాళ్లో వాదించార్ు.
అందర్ూ బయట క్ాప క్ాసట కూర్ుినాిర్ు. క్ానీ వాళ్ో కు తెలియదు - అపపటిక్ శివరాజన ఆతమహతయ చసస్ుకునాిడని!
క్ాలుికునాిడు.
చనిపో తత చనిపో తత ఎల్సటిటిఇ నాయకుడు పీభాకర్నను క్ీరి స్ి ూ తమిళ్ంలల ఒక కవిత రాశాడు. మన పదు నికు మరింత శక్కి
ఆగస్ుి 19 - 'శివరాజన దొ రిక్ాడు క్ానీ శవంగా..' అని వాస్ి వం సటటను కురంగతీసటంది. స్మాచార్ం తెలిసటన వెంటనే
క్ారాయచర్ణలలక్క దిగకుండ్ా తాతాేర్ం చససట, క్ీలకమైన నిందితుణిి చసజార్ుికునాిర్ని అందర్ూ దుమమతిి పో శార్ు. దరనిపై సటట
యిచసి స్మాధానం ఏమిటి? క్ారిిక్యన రాసటన ప స్ి కంలల ఆయన వివర్ణ యిది - 'ఆగస్ుి 18 రాతసీ శివరాజన ముఠా వ ని
శిబిరానిి ముటి డ్ించి వ ండ్సవాళ్ో ం. క్ాని , అలా జర్గలేదు. అందుకు పీధాన క్ార్ణం - అర్ా ంపర్ా ం లేని విమర్శలు మా
వూయహాలక్క, క్ారాయచర్ణక్క అడా ం పడుతత వ ండడం. స్మయం వృథా చస యకుండ్ా ఇందిరా నగర్ ర్హస్య శిబిరానిి
ముటి డ్ించినప పడూ మమమలిి విమరిశంచార్ు - తొందర్పడ్ాామని. స్మయం తీస్ుకుని ముటి డ్ిసేి - ఇప పడూ మమమలిి
విమరిశస్ుినాిర్ు. ఇందిరా నగర్ దాడ్ిని మర్ుప వేగంతో నిర్వహించి, సైనెైడ్ మింగిన టెైగర్ో కు సైనెైడ్ విర్ుగుడు మందు
యిపటపంచినా వాళ్లో చనిపో యార్ు. ఇప పడు కూడ్ా 'అనవస్ర్ంగా తొందర్ పడ్ాార్ు' అంటూ మామీద విమర్శల వర్షం కురిసటంది.
29 | 38
ఒక పతిీక ''రాజీవ్క్క ఆయనిి హతయ చససటన వారి శవాలను ప టిినరోజు బహుమతిగా యివవడం క్ోస్మే సటట దళ్ీలు యిీ దాడ్ిని
జాపయం చసశాయా?' అంటూ పీశిించింది కూడ్ా..! పార్ో మంటులల విమర్శలు స్రస్రి..' అంటూ వాపో యార్ు.
అర్స్న, కులతన చనిపో యార్ు. వెంటనే గావలియర్ నుంచి క్ొతి బాయచవి తెపటపంచి పటుికుని వ ండవచుి కదా! శివరాజన
ముఠా సాావర్ం తెలిసటన తరావతనే తెపటపంచక్ోవడం వింతగా లేదూ! ఏ క్ష్ణంలల నెైనా వాళ్ో సాావర్ం కనిపటేిసి ామని ఆగస్ుి 3
నుండ్ి సటట అనుకుంటలంది కదా! ఎపపటికప పడు శివరాజన ముఠా వెంటుీకవాసటలల తపటపంచుకుంటలంది. ఒకవేళ్ దొ రిక్కతస ఏం
చసయాలి, ఎలా వయవహరించాలి అని యాక్ష్న పాోన వేస్ుక్ోలేదా? క్ోననకుంటెలల వ నాిర్ని నిరాార్ణగా తెలిసటన తరావత
అప పడు ఢిల్లో నుంచి విజయ్ కర్ణ వచిి ఏం చసయాలా అని చరిించడం ఏమంత తెలివెైన పని ? అంతసేప మాటు వేసట వ ంటే
ఏదెైనా జర్గవచుి అని యింగితం లేదా? లారీ అడుస్ులల కూర్ుకుపో వడం, యింజను పదు శబు ం చసయడం వలన యింత
అనర్ా ం జరిగింది, అది దుర్దృషి ం అనుకుందామంటే యిలాటి దుర్దృషాిలను , అనుక్ోని స్ంఘటనలను కూడ్ా ముందస
వూహించవదాు? రాజీవ్ హతాయస్ా లం వదు అనుక్ోకుండ్ా క్మరా దొ రిక్క ఎల్సటిటిఇ లింకు బయటపడడం సటట అదృషి ం అని అందరిక్ీ
నిజానిక్క బాయంకు దయ పటడ్ీలు అవీ జరిగినప డు పొ ీ ఫ్షనల్సే తొందర్పడ్ి తుపాక్ీ క్ాలిర్ు. వారి గూ
ర ప లల స్హాయకుడ్ిగా వచిిన
ఎమచూయర్ ఎవడ్య తొందర్పాటుతో, తతి ర్పాటుతో క్ాలిి నేర్ం పదు ది క్ావడ్ానిక్క, చివరోో పటుిబడడ్ానిక్క క్ార్ణభూతుడవ తాడు.
శివరాజన శిబిర్ం ముందు వందలాది మంది గుమిగూడ్ి నప డు ఆ పీజలలో రాజీవ్ అభిమానన, టెైగర్ో వయతిరక్ో ఎవడ్య కసట క్ొదరు
శిబిర్ంపై రాయో, ర్పో ప విసటరి వ ంటే వాళ్లో ఎలర్ి అయిేయవార్ు క్ారా? టెైగర్ో అభిమాని కూడ్ా రాజీవ్ అభిమానిగా నటిస్ి ూ
రాళ్లోసట, క్కలేసట వాళ్ో ను ఎలర్ి చసయవచుి కదా! సీక్రట ఆపరషన జర్గాలిేన స్ా లం చుటూ
ి వందలాది మంది జనం పో గుపడ్ితస
ఎంత అస్ి వయస్ి ంగా తయార్వ తుంది? క్ారిిక్యన ఏం చెపటపనా, మరొకర్ు ఏం చెపటపనా చివరోో మాతీం భశుం అయియంది.
శివరాజన, శుభ చచిిపో యార్ు కదా అనవచుి. అతను స్జీవంగా దొ రిక్క వ ంటే ఎల్స టిటిఇ పాతీను స్ులభంగా నిరాారించసవార్ు.
దొ ర్కకపో వడం వలన యితర్ సాక్ష్ాయలను చూపవలసట వచిింది. శివరాజన రాసటన కవితతో పాటు శుభ చసతిక్క వ ని ఎచఎంటి
వాచను కూడ్ా సాక్ష్యంగా చూపార్ు. మే చివరి వార్ంలల ర్వి, స్ుశ్రందీనలు పొ లాోచిలలని స్ుశ్రందీన సేిహితుడ్ొ కడ్ి యింటలో
శుభను దాచినప పడు అతను ఆమకు బహుమతిగా యిచాిడని సటట నిరాారించుకుంది. స్జీవంగా దొ రిక్క వ ంటే యిలాటి చిలో ర్
30 | 38
xxxxxxxxxxxxxxx
రాజీవ్ హంతకులలో స్ూతీధారి మర్ణంతో యిీ కథ ముగిసటపో యింది అనుక్ోకూడదు. నేరానిి , నేర్స్ుాలిి నిరాారించడ్ానిక్క, కుటీ
క్ోణం గురించి క్ోర్ుిను, పీపంచానిి నమిమంచడ్ానిక్క అవస్ర్మైన సాక్ష్ాయధారాలిి సేకరించ వలసటన పని వ ంది. శివరాజన ను
బంగుళ్ూర్ు తర్లించిన తిర్ుచిి శంతనను పటుిక్ోవాలిే వ ంది... తర్లించిన ర్ంగనను కూడ్ా! సటట ఆ పని మీదస వ ంది.
xxxxxxxxxxxxxxx
శివరాజన చావ తో ఎల్సటిటిఇ నిరాఘంతపో యింది. ఇదెలా జరిగిందయ నిరాారించుక్ోవడ్ానిక్క ఎల్సటిటిఇ ఇంటెలిజనుే విభాగం అధిపతి
పొ టుి అమమన ర్వి, తిర్ుచిి శంతన, ర్మణనలను జాఫ్ాి ర్పటపంచదలుచుకునాిడు. ర్వి పూరిి పేర్ు ర్విచందీన, పీక్ాశం అనే
మార్ుపేర్ు కూడ్ా వ ంది. ఇతను పొ టుి అమమన దళ్ీనిక్క చెందిన భార్తీయుడు. టిఎనఆర్టి (తమిళ్ జాతీయ ప నర్ుదా ర్ణ
దళ్ం) అని నడుప తత ఎల్సటిటిఈ క్ోస్ం టెైగర్ో పై సానుభూతి గల భార్తీయ తమిళ్లలను జాఫ్ాి తీస్ుక్ళ్ో తరీీదు యిపటపసాిడు ,
ఇక ర్మణన క్ాంతన వదు వెైర్లెస్ ఆపరటర్. ''నేను ఆగస్ుి 27న ఒక బో టును ర్హస్యంగా పంప తాను. జాఫ్ాి ర్ండ్ి '' అని
కబుర్ు పంపాడు.
ఆగస్ుి 27 - ఆ రోజున బో టు వచిింది. ముగుగర్ూ జాఫ్ాి వెళ్ో పొ టుి అమమనకు జరిగిన విషయాలనీి వివర్ంగా చెపాపర్ు.
తమిళ్నాడులల పరిసా తి
ట తమకు పూరిిగా వయతిరకంగా మారిందని ర్వి అమమనకు వివరించాడు. అమమన క్ోపంతో ర్గిలిపో యాడు.
- భదీత/పో ల్లస్ు దళ్ీలలో ముఖ్ుయలెైన అధిక్ార్ులిి నిరాుక్ష్ిణయంగా క్ాలిిపారసట , ఆ దళ్ీల నెైతిక స్ా యిరాయనిి దెబు తీయండ్ి
- ఎకకడ పడ్ితస అకకడ ఎప పడు వీలెైతస అప పడు బీభతాేనిి స్ృష్టించి తమిళ్నాడులల భయానిి వాయపటి చసయండ్ి
దరనితో బాటు తీర్పాీంతాల నుంచి కమూయనిక్షన నిరాటంకంగా సాగలా చూడమనీ, జాఫ్ాికు మందులు, పటలీలు పంపమనీ,
అంతరాయం కలిగించస క్ోసాి భదీతాదళ్ీలిి మటుిపటి మని, భార్తీయ తమిళ్ యువకులను యింక్ా ఎకుకవగా పంపట తరీీదు
యిపటపంచమని చెపాపడు.
శివరాజన మర్ణంతో ఎల్సటిటిఇ కృంగిపో లేదని, పగతో ర్గులుతోందని, మరినిి ఘాతుక్ాలు చసయడ్ానిక్క సటదామవ తోందని ఆ
తలదాచుకునాిడు. పది రోజులయింది క్ాబటిి స్దుు మణిగి వ ంటుంది క్ాబటిి యికనెైనా రొటీన లల పడ్ాలనుకుని అడయార్లల
వ ని తన టాీవెల్స ఏజనీే ఆఫ్ీస్కు వెళ్ో ీడు. అపపటిక్ అకకడ సటట గూఢచార్ులునాిర్ు. వెంటనే స్మాచార్ం వెళ్ోడం , సటట
దళ్ీలు ఆఫ్ీస్ు వ ని క్ాంపో కుేను చుటుిముటి డం జరిగింది. ర్ంగన యిది పసటగటాిడు. బయటకు దూక్క పరిగతాిడు. సటనిమాలలో
లాగ ఛసజింగ్ సీను చాలా సేప నడ్ిచి, చివర్కు ర్ంగన పటుిబడ్ాాడు. అతను వెంటనే సైనెైడ్ మింగబో యాడు. సటట వాళ్లో
చసతిలలంచి దానిి లాగసట ఆరస్ుి చసశార్ు. అతని మార్ుతీ జిపీేని ఆ సాయంతీమే ఒక వర్క షాప నుంచి సావధరనం
చసస్ుకునాిర్ు.
31 | 38
ఆగస్ుి 30 - ఆ వాహనంలల దొ రిక్కన డ్ాకుయమంటో పీక్ార్ం , మటూ
ి ర్ులలని ధనశేఖ్ర్న (ఇతని మార్ు పేర్ు రాజు) అనే వయక్కి
ఒక్సారి నాలుగు మార్ుతి జిపీేలు క్ొనిటుి తెలిసటంది. వాటిలో ల క్ొనిిటిని అపపటిక్ పో ల్లస్ులు పటుికునాిర్ు. వాటిలో ల టెైగర్ుో
కూడ్ా దొ రిక్ార్ు. అంటే ధనశేఖ్ర్న కూడ్ా ఎల్సటిటిఇ మదు తుదార అని విషయం నిరాార్ణ అయింది.
విచార్ణలల ర్ంగన తాము తిర్ుచిి శంతన ఉపాయం పీక్ార్ం శివరాజన, శుభ, నెహూ రలను టాయంకర్లల బంగుళ్ూర్ుకు
చసరాిమని, దానిలల తన స్హచర్ుడు విక్ీక కూడ్ా వ నాిడనీ చెపాపడు. వెంటనే చెనియ్ సంటీల్స జైలో ల రిమాండ్లల వ ని
విక్ీకని పటలిచి యిీ విషయం చెపపలేదసం? అని సటటవార్ు నిలదరశార్ు. నిజానిక్క విక్ీక పో ల్లస్ులకు చాలా స్మాచార్మే యిచిి
సపి ంబర్ు 09 - తిర్ుచిి శంతన యింక్ా సటటకు పటుిబడలేదు. అతను పటుిబడ్ితస హతయలల ఎల్సటిటిఇ పాతీను క్ోర్ుిలల
స్ులభంగా నిర్ూపటంచవచుి. నిజానిక్క తిర్ుచిి శంతన ఎల్సటిటిఇ క్క చెందిన రాజక్ీయ విభాగానిక్క చెందినవాడు. శివరాజన
యింటెలిజనుే విభాగానిక్క చెందినవాడు. ఈ రండ్ింటిక్క లింకు లేకుండ్ా చూస్ుింది ఎల్సటిటిఇ నాయకతవం. శివరాజనను
పటుికుని ఆ ఆదసశాల గురించి అతని చసత చెపటపంచగలిగితస పీభాకర్నను క్స్ులల ముదాుయిని చసయవచుి.
సటట తన గురించి వెతుకుతోందని తెలిసట శంతన కలుగులల ఎలకలా దాగునాిడు. అతని వెంట యిదు ర్ు ముగుగర్ు ఎల్స టిటిఇ
స్హాయకులు తపప వేరవర్ూ మిగలేో దు. వాళ్లో బయటక్ొచిి మాటాోడ్ితస వాళ్ో శ్రరలంక యాస్ను జనాలు పటేిసట పో ల్లస్ులకు
చెపేపసాిర్ు. పీభాకర్నకు తన దుసటాతి మొర్పటుికుని ర్క్ష్ించమని క్ోరాలని శంతన అనుకునాిడు. క్ానీ స్ందసశం పంపడం ఎలా?
వర్దన అరస్ుి క్ార్ణంగా వెైర్లెస్ సట పో ల్లస్ుల చసతిలల పడ్ింది. క్ోడ్ ష్ీటే డ్ికేన క్ాలేిసట వ నాిడు. ఇలాటి సటాతిలల అతను
ఒక లేఖ్ రాసట దానిి తన స్హాయకుడు ఇర్ుంబొ రై దావరా పీభాకర్న కు పంప దామని నిశియించుకుని సపి ంబర్ు 9 తసదరతో
లేఖ్ రాశాడు. ''శివరాజన బృందం చససటన ఆతమతాయగంతో యికకడ్ి పరిసా టతులనీి మాకు పీతికూలంగా మారిపో యాయి.
తమిళ్నాడులల మన ఎల్సటిటిఇ క్ార్యకరమాలు క్ొనసాగించాలంటే వెైర్లెస్ సట, ఆపరటర్, డబుు క్ావాలి, వెంటనే పంపండ్ి' అని
రాసట కవరోో పటిి దానిి ఇర్ుంబొ రైకు పంపాడు. దానితో పాటు ఇర్ుంబొ రైకు పీభాకర్న ఎదుట ఎలా మలగాలల జాగరతిలు చెప తత
సపి ంబర్ు 10 - అమమన యిచిిన మార్ణాయుధాలతో ర్వి తమిళ్నాడు తీర్ంలల బో టు దిగాడు. అతని వెంట రండు స్బ మష్టన
ష్ీటో ు, అనేక సైనెైడ్ గొటాిలు వ నాియి. ముందుగా వెైర్లెస్లల తన రాకను తెలపడం చసత అతని స్హచర్ులు వచిి బో టు వదు
కలిశార్ు. తీర్మంతా భదీతాదళ్ీలు పహరా క్ాస్ుినాియని, పదు పదు మార్ణాయుధాలను తీస్ుక్ళ్తస వాళ్ో కళ్ో లో ల పడడం
ఖ్ాయమని వార్ు చెపాపర్ు. దాంతో ర్వి స్బ మష్టనగనేను, క్ొనిి గరనేడోను స్ముదీతీర్ంలల యిస్ుక కుపపలలో దాచిపటిించాడు.
32 | 38
ఒక పటస్ిల్స, ఆర్ు బంగార్ం బిసకటు
ో , మిగతా గన
ర ేడో ు, సైనెైడ్ గొటాిలు, వాక్ీటాక్ీలు స్ుశ్రందీనక్క యిచిి భదీంగా దాచు అని
చెపాపడు.
శివరాజన మర్ణం తరావత కూడ్ా మార్ణక్ాండ ఆగకుండ్ా చససే ఘనత తమక్ దకుకతుందని ర్వి బృందం గర్వంగా ఫ్ీలెైంది.
తాము చంపవలసటన రాజక్ీయ పీముఖ్ుడ్ెవరైతస బాగుంటుందా , పో ల్లస్ు ఉనితాధిక్ారి ఎవరైతా బాగుంటుందా అని
సపి ంబర్ు 12 - తమిళ్నాడు తీర్ంలల విపరీతంగా వరాషలు కురిశాయి. ఆ వర్ష ప నీటిక్క యిస్ుక తినెిలు కరిగిపో యి ర్వి బృందం
దాచిన స్బ మష్టనగనలు క్ొంచెం క్ొంచెం బయటకు కనబడసాగాయి. అది గమనించిన గారమస్ుాలు తీర్ంలల పహరా క్ాస్ుిని
కస్ి మ్ే అధిక్ార్ులకు చెపాపర్ు. అంతస వార్ు అకకడంతా తవివ ఆ ఆయుధాలను సావధరనం చసస్ుకునాిర్ు.
దిండ్ిగల్సలల యిళ్ో మధయలల ర్వి దళ్ స్భుయలు నడుప తుని శిబిర్ం నుంచి వెైర్ లెస్ సట ఆపరట చసశార్ు. దాని సటగిల్సే
క్ార్ణంగా యిర్ుగుపొ ర్ుగు యిళ్ో లలో టివి సటో లల పీసార్ం గందర్గోళ్ంగా తయారైంది. వెంటనే వార్ు పో ల్లస్ులకు చెపాపర్ు.
పో ల్లస్ులు వచిి యిలిో లో ూ వెతిక్ార్ు. శిబిరానిి పటుికునాిర్ు. దాడ్ి చససట వెైర్ లెస్ సటుితో స్హా క్ొందర్ు కురారళ్ో ను అరస్ుి
చసశార్ు
సపి ంబర్ు 13 - కురారళ్లో యిచిిన స్మాచార్ంతో స్ుశ్రందీన, ర్వి, యితర్ కురారళ్లో దొ రిక్కపో యార్ు. వార్ు జాఫ్ాి నుంచి తెచిిన
సపి ంబర్ు 20 - తిర్ుచిి శంతన తనకు రాసటన లేఖ్ ఇర్ుంబొ రైకు అందింది. జాఫ్ాి వదాుమనుకుంటునాినని అమమనకు
అక్ోిబర్ు 02 - రాతిీ 11 గం||లు. విలుందితీర్ా ం రవ లల ఇర్ుంబొ రై, అతని స్హచర్ులు ఎల్సటిటిఇ పంపటన బో టు ఎక్ాకర్ు. బో టు
జాఫ్ాికు బయలుదసరింది. వారిలల హుషార్ు వచిింది. పాటలు పాడుతత , క్రింతలతో ముందుకు సాగార్ు. పీయాణం మొదలెై
అడా గించి, బో టులలక్క దూక్కంది. కంగార్ు పడ్ిన ముగుగర్ు తీవీవాదులు సైనెైడ్ మింగశార్ు. వాళ్ో లలో యిదు ర్ు అపపటికప పడ్స
చచిిపో యార్ు. తక్కకన వార్ందరినీ భదీతాదళ్ం స్జీవంగా నిర్ుంధంలలక్క తీస్ుకుంది. వారిలల ఇర్ుంబొ రై ఒకడు.
అక్ోిబర్ు 03 - నౌక్ాదళ్ సటబుంది వీర్ందరినీ తమిళ్నాడు పో ల్లస్ులకు అపపగించార్ు , వార్ు సటటకు అపపగించార్ు. ఇర్ుంబొ రై
వదు సో దా చససేి తిర్ుచిి శంతన రాసటన ఉతి ర్ం దొ రిక్కంది. ఎల్సటిటిఇ పాతీను నిరాారించస క్ీలకసాక్ష్యంగా ఆ లేఖ్ పనిక్క వచిింది.
అక్ోిబర్ు 09 - తిర్ుచిి శంతన వేట క్ొనసాగుతోంది. అతని ఆదసశాలపై శివరాజన ముఠాను బంగుళ్ూర్ు తర్లించిన మటూ
ి ర్ు
రాజును పటుిక్ోవాలని సటట వెతుకుతోంది. ర్ంగన వదు ఆగస్ుి 30 న సావధరనం చసస్ుకుని మార్ుతి జిపీేలల దొ రిక్కన డ్ాకుయమంటో
పీక్ార్ం, మటూ
ి ర్ులలని ధనశేఖ్ర్న అనే వయక్కి ఒక్సారి నాలుగు మార్ుతి జిపీేలు క్ొనిటుి తెలిసటంది. మటూ
ి ర్ులలని అతని
యింటిపై సటట అక్ోిబర్ు 9 న దాడ్ి చససట సో దా చససటంది. ఆ స్మయంలల అతను లేడు. ఇంటలో టీకుకల తాలూకు రిక్ార్ుాలు , అతని
వ ని విక్ీక ర్ంగనలను కలిసట ధనశేఖ్ర్న ఫ్ో టల చూపటంచి యితనెవరో తెలుసా? అని అడ్ిగార్ు. వాళ్లో ''రాజు'' అనాిర్ు. ఓహ
33 | 38
ధనశేఖ్ర్నే రాజు అనే మార్ుపేర్ుతో వయవహరిస్ి ునాిడనిమాట అని సటటకు తెలిసటంది. వెంటనే అక్ోిబర్ు 11 కలాో తమ ముందు
అక్ోిబర్ు 10 - ధనశేఖ్ర్న హెైక్ోర్ుిను ఆశరయించాడు. 'సటటదళ్ీలు ననుి చంపేసే పీమాదముంది క్ాబటిి, నా నాయయవాది
స్మక్ష్ంలల మాతీమే వార్ు ననుి విచారించాలి ' అని అభయరిాంచాడు. క్ోర్ుి 'అతనిి ఒక ఐజీ సాాయి అధిక్ారి స్మక్ష్ంలల ఎస్పట
సాాయి అధిక్ారి మాతీమే విచారించవచుి. అయితస అతను మాతీం అక్ోిబర్ు 16 కలాో సటట ముందు హాజర్ు క్ావాలిేందస' అని
హెక్
ై ోర్ుి ఆదసశించింది.
ల ంగిపో యాడు. అతనిి కూడ్ా ముదాుయిగా అరస్ుి చసశార్ు. టాయంకర్ును సావధరనం చసస్ుకునాిర్ు.
అక్ోిబర్ు 14 - విచార్ణలల ధనశేఖ్ర్న చెపాపడు - ''నాలుగు మార్ుతీ జిపీేలను ఎల్సటిటిఇ అవస్రాలక్ై క్ొనాిను. శివరాజనను
క్ాపాడ్ాలని పీభాకర్న చెపాపడని నాకు తిర్ుచిి శంతన చెపపడం చసత శివరాజన, శుభ, నెహూ రలను ఖ్ాళ్ల టాయంకర్లల
బంగుళ్ూర్ుకు నేనే చసరాిను. ఒక నెలరోజుల తరావత మళ్లో బంగుళ్ూర్ులల శివరాజన తో కలిసట భోజనం చసశాను. మాటలలో అతను
విభాగంతో చసతులు కలిపట శివరాజన ముఠాకు ఆశరయం కలిపంచడం, బంగుళ్ూర్ు పారిపో వడ్ానిక్క స్హకరించడం వలన దయ ష్టగా
అయాయడు. కుటీ గురించి పూరిిగా తెలుస్ు క్ాబటిి పో ల్లస్ులు తనక్ోస్ం వెతుకుతునాిర్ని అతనిక్క తెలుస్ు మటూ
ి ర్ు
పరిస్రాలలోనే దీవిడ కళ్గం క్ార్యకర్ి సో దర్ుడు, మరి క్ొందర్ు రాజక్ీయనాయకుల యిళ్ో లలో తలదాచుకుంటూ క్ాలక్ష్పం
చసస్ి ునాిడు. ఇది ఎకుకవక్ాలం క్ొనసాగడం కషి ం క్ాబటిి జాఫ్ాి పారిపో వడ్ానిక్క పీయతిిస్ుినాిడు. తమిళ్నాడు తీర్మంతా
పో ల్లస్ులు పహరా క్ాస్ుినాిర్ు క్ాబటిి ఆంధీ తీర్ం వెైప దృష్టి సారించాడు. విశాఖ్పటింలల ఒక కళ్ీసీ దొ రిక్ాడు. ఎవరిక్ీ
దొ ర్కుకండ్ా జాఫ్ాి తీస్ుక్ళ్ో గలనని హామీ యిచాిడు. అది సాధయపడ్సటో ా వ ందా లేదా గమనించి చెపపమని ధనశేఖ్ర్న ను
వెజ
ై ాగ్ పంపాడు. అతనితో బాటు తన అసటసి ంటు వస్ంతనని కూడ్ా పంపాడు. వాళ్ో దుర్ూ లేనప పడ్స ధనశేఖ్ర్న యిలుో సో దా
జరిగింది. సటట ననటీస్ు జారీ చససటనప డు లాయర్ు వదు కు వెళ్ోడ్ానిక్క మళ్లో వస్ంతన ను ధనశేఖ్ర్న వదు కు పంపాడు. ఇదు ర్ూ
చెనియి వెళ్ో, మార్ుపేర్ోతో ఒక లాడ్ిాలల దిగి, లాయర్ును కలుస్ుకునాిర్ు. ఇవనీి ధనశేఖ్ర్న విచార్ణలల సటటకు చెపేపశాడు.
రోజులు గడుస్ుినాియి.
34 | 38
కళ్గం క్ార్యకర్ి వచిి కూర్ుినాిడు. ఎంతసేప చూసటనా శంతన రాలేదు. వేర ఎవరో వచిి ఆ కళ్గం క్ార్యకర్ి తో
మాటాోడుతునాిర్ు. ఏం చసయాలి? ఒకక క్ష్ణంలలనే నిర్ణ యం తీస్ుకునాిర్ు. అతనిి పటుిక్ోవడ్ానిక్క లేచార్ు. అతనది గరహించి
పారిపో బో యాడు. మీదకు దూక్క, పడరకకలు విరిచిపటుికుని, జబులు సో దా చసశార్ు. జబులల ఒక ఉతి ర్ం దొ రిక్కంది.
అతను వేరవరో క్ాదు, శంతన అసటసి ంటు వస్ంతన. శంతన నాయయవాది అతనిి ఉదసుశించి 'నువ వ క్ొంతక్ాలం అజాఞతంలలక్క
వెళ్ోపో వడం మంచిది' అని రాసటన ఉతి ర్మే వస్ంతన జబులల దొ రిక్కంది. వస్ంతనను ఎంత అడ్ిగినా శంతన ఆచూక్ీ చెపపటం
లేదు. తనకు తెలియదంటునాిడు. 'స్ర, శంతన వదు ఎవరవర్ునాిర్ు చెప ప' అని అడ్ిగితస 'ఇదు ర యిదు ర్ు స్హాయకులు
మిగిలార్ు. గుణరాజ్, శివథాను' అనాిడు. ఈ యిదు ర్ూ పదమనాభ హతయక్స్ులల ముదాుయిలు, పరారీలల వ నాిర్ు. వస్ంతన
వదు రాబటి గలిగినంత రాబటిి, చివర్కు తమిళ్నాడు పో ల్లస్ులలని కూయ విభాగానిక్క అపపగించార్ు.
నవంబర్ు 12 - సటట ఈరోడ్ విభాగానిక్క కబుర్ు అందింది. గుణరాజ్ దీవిడ కళ్గం క్ార్యకర్ి ను కలిసట, మోటార్ు సైక్కల్సపై తిర్ుచిి
వెళ్లతునాిడని. వెంటనే తిర్ుచిి సటట ఆఫ్ీస్ుక్క ఉపపందించి వీళ్లో ఈరోడ్ నుంచి అతనిి వెంటాడుతత వెళ్ో ీర్ు. తిర్ుచిి దళ్ం
రాతిీ 8.30కు స్ుందర్ నగర్ వదు గుణరాజ్ మోటార్ు సైక్కల్స దిగి తన సేిహితుడ్ిక్క గుడ్బై చెప తతండగానే సటట దళ్ీలు
లాగశార్ు. దాంతో అతను ల ంగిపో యాడు. విచారించడ్ానిక్క ఎకకడక్క తీస్ుక్ళ్ీోలాని ఆలలచించి, రైలేవ భదీతాదళ్ం (ఆర్పటఎఫ్)
మారియవచుి. అతనిి తికమకపటిి చివర్కు స్మాచార్ం లాగార్ు. చివర్కు అతను ననర్ు విపాపడు - ''శంతనను కలవడ్ానిక్
స్ుందర్నగర్ వచాిను. ఇకకడ్స ఒక శ్రరలంక స్మగో ర్ు యింటలో వ నాిడు. అకకడ్ిక్క వెళ్లతతండగానే మీర్ు పటుికునాిర్ు '' అని
చెపాపడు.
యివాళ్ సాయంతీం వచాిడు. క్ానీ వెంటనే వెళ్ోపో యాడు.. '' అని చెపటప వూర్ుకునాిడు. అంతకంటె యింక్మీ
రాబటి లేకపో యార్ు. రాతిీ 2 గంటలెైంది. చససేదసమీ లేదని డ్ిఐజి, ఎస్పటలు గుడ్ నెైట చెపటప వెళ్ోపో యార్ు.
సటట దళ్ీలు నిరాశలల మునిగిపో యాయి. శివరాజన లాగానే శంతన కూడ్ా చసతి వేళ్ోలలంచి జారిపో తునాిడ్ా అని. చిటి చివరి
అసాిానిి స్మగో ర్పై పీయోగించార్ు ''చూడు, నువ వ యిపపటిదాక్ా నేర్స్ుాడ్ివి క్ావ . శంతన యివాళ్ క్ాకపో యినా రపైనా
చికుకతాడు. చిక్కకతస ఆ ఘనత గుణరాజ్కు పో తుంది. అతనిక్క అవార్ుా యిసాిర్ు. నిజం దాచిపటాివని నీమీద క్స్ు పడతాం.
35 | 38
దాంతో అతను ననర్ు విపాపడు ''సాయంతీం వర్కు శంతన నాతోనే వ నాిడు. నాక్ో చిని క్ాగితం మీద ఏదయ రాసట , యిీ
క్ాలనీలలనే వ ని సబాసటియనకు యిచిి ర్మమనాిడు. వెళ్ో ీను. సబాసటియన క్ాగితం చదివి, ఎవరిక్ో టెలిఫ్ో న చససట, 'పని
పూర్ి యిందని శంతనకు చెప ప' అని నాతో అనాిడు. నేను వచిి శంతనకు అదస మాట చెపాపను. క్ాసేేపటిక్క ఒక పదాుయన
నలో మోపడ్ మీద వచిి, శంతనను ఎక్కకంచుకుని వెళ్ో ీడు.'' అని చెపాపడు.
నవంబర్ు 13 - తెలోవార్ుఝామున 3 గం||లు. సబాసటియన యింటి తలుప తటాియి సటట దళ్ీలు. అతను ఒక కర్డుగటిిన
దీవిడ కళ్గం క్ార్యకర్ి . గతంలల ఎల్సటిటిఇ చీఫ్ పీభాకర్న తలిో దండుీలిి తన యింటలో పటుికుని చూస్ుకునాిడు. సటట దళ్ీలలల
ి ండగా క్ొందర్ు అతని యిలుో సో దా చసశార్ు. ఆ సో దాలల పీభాకర్న బర్ి స్రిిఫ్టక్టుి, అతని భార్య
క్ొందర్ు అతనిి పీశిిస్ూ
మార్ుకల ష్ీటు, ఎల్సటిటిఇ చిహిమైన ప లి గుర్ుిని ఖ్ాళ్ల క్ోడ్ిగుడుో దొ రిక్ాయి. ఇక పీశిల ఆధార్ంగా సబాసటియన ఆ
సాయంతీం ముగుగరిక్క ఫ్ో న చసశాడని, వారిలల ఒకర్ు ఆనంద రాజా అనే కళ్గం క్ార్యకర్ి అని తెలిసటంది. ఆనందరాజా గురించి
సబాసటియన చససటన వర్ణ న, శంతనను మోపడ్ మీద తీస్ుక్ళ్ో న పదాుయన వర్ణ న స్రిపో యాయి. ఈ ఆనంద రాజా తిర్ుచిిక్క 16
క్క.మీ.ల దూర్ంలల అణాినగర్లల వ ంటాడని చెపాపడు. 'మాతో వచిి అతని యిలుో చూపటంచు' అనాిర్ు సటట వాళ్లో.
తెలోవార్ుఝామున 4.15 కు ఆనంద రాజా యింటి ముందు సటట దళ్ీలు నిలబడ్ాాయి. చాలా విశాలమైన స్ా లంలల రండు యిళ్లో
అనే నినాదం పయింట చససట వ ంది. ఇంటి ముందు యింక్ా పదు అక్ష్రాలతో 'ఇది తముమడు పీభాకర్న గృహం' అని రాసట వ ంది.
ఇంటి గోడలకు ఎల్సటిటిఇ నేత పీభాకర్న ఫ్ో టల, ఇవి రామసావమి నాయకర్ ఫ్ో టల వేళ్ో ీడుతునాియి.
ఇకకడ శంతన తలదాచుకునాిడని నిరాార్ణ అయిపో యింది. బాోక్ క్ాయట కమండ్య లను పీయోగించి పటుిక్ోవాలిేన స్ందర్ాం.
క్ానీ క్ోననకుంటె ఆపరషన తరావత అవస్ర్ం లేదంటూ ఎనఎస్జి కమండ్య లను సటట నుంచి తపటపంచార్ు. తిర్ుచిి పో ల్లస్ుదళ్ం
సాయంతోనే ముందుకు చొచుికుపో వడ్ానిక్క , తెలోవార లలప న, జనాలు మూగలలప న ఆపరషన ముగించడ్ానిక్క సటట
నిశియించింది.
'మీర్ంతా అటూ యిటూ గోడవార్గా నక్కక వ ండండ్ి. స్ంక్తం రాగానే యింటలోక్క దూస్ుకుపొ ండ్ి. లలపలుించి ఎవరైనా ఫయర్
చససేి వెంటనే ఎదుర్ుక్ాలుపలు జర్పండ్ి' అని వారిక్క ఆదసశాలిచిి సబాసటియనను క్క వేయమనాిర్ు.
సబాసటియన క్క విని ఆనంద్రాజ్ తలుప తీస్ుకుని వర్ండ్ాలలక్క వచిి, యినుప గిల్స
ర లలంచి సబాసటియనను చూసట, వస్ుినాి
నుండు అనిటుి సైగ చససట, లలపలక్క వెళ్ో తాళ్ీలు తెచిి వర్ండ్ా తలుప తాళ్ం తీశాడు. బైట గటు తాళ్ం కూడ్ా
తీయబో తునాిడు.
వర్ండ్ాలల వేసటన లెైటు వెలుగులల ఆ వెనక్ాల హాలు గుమమంలలంచి బయటకు ఆతుీతగా తొంగిచూస్ుిని శంతన సటట వారిక్క
కనబడ్ాాడు. పో ల్లస్ుల జాడను ఆనంద్రాజ్ కూడ్ా పసటగటాిడు. వెనక్కక తిరిగి ''శంతన పారిపో '' అని అరిచాడు.
'కమాన, ఎటాక్' అంటూ క్ష్ణాలలో పో ల్లస్ులు వర్ండ్ాలలక్క దూక్క, యిలో ంతా చుటుిముటేిశార్ు. డజను మంది పో ల్లస్ు అధిక్ార్ులు
మూకుమమడ్ిగా తలుప లు బదు లుక్ొటేి పనిలల పడ్ాార్ు. అవనీి క్ొతి తలుప లు , పగలటం లేదు.
ఇంతలల ఒక క్కటిక్ీలలంచి ఒక ఆఫ్ీస్ర్ు లలపలకు తొంగి చూశాడు. శంతన నేలమీద పడుకుని సైనెైడ్ గొటాిలు తీస్ుినాిడు. ఆ
ఆఫ్ీస్ర్ు శంతన చసతి మీద ఫయర్ చసశాడు. అది గురి తపటప, గోడక్క తగిలి, తిరిగి వచిి శంతనిి క్ొటిింది.
36 | 38
ఈ లలగా క్ొందర్ు పో ల్లస్ులు సటంహదావరానిి , మరిక్ొందర్ు వెనక తలుప ను ఫయర్ చససట, గడ్ియను వూడగొటాిర్ు. గడ్ియ
వూడ్ిపో గానే లలపలుించి ఒక మహిళ్ బయటకు పరిగతిి ంది. అనిి వెైప ల నుంచి పో ల్లస్ులు శంతన ను చుటుిముటాిర్ు. ఈ
లలగానే అతను సైనెైడ్ మింగసట గిలగిలా తనుికుంటునాిడు.
సైనెైడ్ విర్ుగుడు యింజక్ష్న ఎక్కకంచసాగార్ు పో ల్లస్ులు. బలిషి మైన మనిష్ట క్ావడంతో స్పృహ క్ోలలపతత కూడ్ా ఇంజక్ష్న ను
నిరోధిస్ి ునాిడు. అయినా బలవంతంగా యిచసిశార్ు. అది అతని శరీర్ంలలక్క ఎక్కసటంది.
పటుికునాిర్ు క్ానీ ఆశాభంగమే మిగిలింది. అందువలన స్ందరాానుగతమైన సాక్ష్యం , స్ర్కమసాినిష యల్స ఎవిడ్ెనుేతోనే క్స్ు
నడ్ిపార్ు. క్ాంతన, ర్మణన, తిర్ుచిి శంతన స్హాయకులలో శివథాను, అర్ుణ వీర్ంతా జాఫ్ాి పారిపో యార్ు. రాజీవ్ హతయ
క్స్ులల సటట చససటన మొటి మొదటి అరస్ుిలు 1991 జూన 11న. అంటే టాడ్ా క్కంద చారిాష్ీటును దాఖ్లు చసయడ్ానిక్క 1992 జూన
10 వర్కు వయవధి వ ంది. 1991 నవంబర్ు నాటిక్క ముదాుయిలిి వేటాడ్స క్ార్యకరమం పూర్ి యింది. క్ానీ దొ రిక్కన డ్ాకుయమంటో ను ,
వీడ్ియో క్ాసటో ను, ఫ్ైళ్ోను, ఫ్ో టలలిి పరిశ్రలించి, విశేోష్టంచి, క్స్ు ర్ూపొ ందించడ్ానిక్క టెైము పటిింది. పీభాకర్నతో స్హా 41
మందిపై చారిాష్ీటు దాఖ్లు చససటంది. 1044 మంది సాకక్షులను, 10 వేల పేజీల వాఙ్మమలాలను, 1477 డ్ాకుయమంటో ని, ఎగిాబిటే
క్కంద 1180 వస్ుివ లను క్ోర్ుికు స్మరిపంచింది. 1993 మే నుంచి పూనమలిో లలని సపషల్స క్ోర్ుిలల విచార్ణ మొదలెైంది. క్స్ు
సాకక్షులలల నలుగుర్ు మాతీమే పీతికూలంగా మారార్ు. చివర్కు 1998 జనవరి 28 నాడు అందరిక్ీ మర్ణశిక్ష్ విధిస్ి ూ తీర్ుప
వెలువడ్ింది.
వారిలల 11 మంది భార్తీయులు - నళ్ని, భాగయనాథన, పదమ, అరివ , ఇర్ుంబొ రై, ర్వి, స్ుశ్రందీన, శుభా స్ుందర్ం, శాంతి,
ధనశేఖ్ర్న, ర్ంగనాథ్లు క్ాగా ప టుికతో భార్తీయులెై శ్రరలంకలల సటార్పడ్ి , మళ్లో ఇండ్ియాకు వచిిన వార్ు - విజయన,
సలవలక్ష్ిమ, భాస్కర్నలు! ముదాుయిలు స్ుపీీం క్ోర్ుిలల అపీపలు క్ళ్ీోర్ు. 1998 సపి ంబర్ు - 1999 జనవరి మధయలల విచార్ణ
పూర్ి యింది. నళ్ని, శంతన, ముర్ుగన, అరివ (పేరారివాలన)లకు ఉరిశిక్ష్! రాబర్ి పయాస్, జయకుమార్, ర్విచందీనకు
ఉరిశిక్ష్ యావజీా వఖ్ైదుగా మారింది. స్ుపీీం క్ోర్ుి సటటను, డ్ి ఆర్ క్ారిిక్యనను పీతసయకంగా అభినందించింది. ఈ విచార్ణ
అనుభవాలను క్ారిిక్యన, తనతో బాటు కలిసట పనిచససటన రాధా విననద్ రాజుతో కలిసట ''టీయంఫ్ ఆఫ్ టూ
ీ త్'' అనే పేర్ ప స్ి కంగా
2004 మేలల వెలువరించార్ు. దానిి పీముఖ్ పాతిీక్యుడు వల్లో శవర్ చాలా ర్స్వతి ర్ంగా తెలుగులలక్క అనువదించగా
ఎమసో కవార్ు ''నిప పలాటి నిజం'' పేర్ 2008 మే లల పీచురించార్ు. ఆ ప స్ి కమే ననుి యిీ సీరియల్స రాయడ్ానిక్క
ప రిక్ొలిపంది. నేను తమిళ్నాడులల వ నిప డ్స రాజీవ్ హతయ జరిగింది. హతయ, దాని పర్యవసానం, అది రాషి ంా లల రక్తిి ంచిన
అలజడ్ి, పరిశోధన, హంతకుల వేట గురించి ఉతకంఠ - యివనీి పీతయక్ష్ంగా అనుభవించాను. ఆనాడు పేపర్ో లల , మాయగజైనోలల
వచిినవి ఆస్క్కి క్ొదరు సేకరించి పటుికునాిను. అపపటలో నేను చాలా అర్ుదుగా రాసేవాణిి. ఇంగీోషులల డ్ెైర్కుి కథలు ,
37 | 38
అనువాదాలు చసస్ి ూ అప పడప పడు తెలుగులల కథలు రాసేవాణిి. ఇలాటి సీరియల్స రాసాినని కలలల కూడ్ా వూహించలేదు.
క్ారిిక్యన ప స్ి కం చదివాక, మొతి ం స్మాచారానిి క్ోరడ్ీకరించి రాసేి బాగుంటుందనిపటంచింది. మన దసశంలల యిీ సాాయి
నేర్పరిశోధన యిపపటిదాక్ా జర్గలేదు. క్ారిిక్యన కథనం సటట దృక్ోకణం నుంచి సాగింది. క్ొనిి వివాదాస్పద విషయాల జోలిక్క
ఆయన వెళ్ోలేదు. వృతిి రీతాయ ఆయన ఒక పరిధిక్క మించి వాయఖ్ాయనించలేర్ు కదా. నా కలాటి పరిమితులు లేవ , పైగా ఒక
సామానుయడ్ిగా నేను అనేక క్ోణాల నుంచి పరామరిశంచ గలుగుతునాిను. నేను ఒక వీక్ష్కుడ్ి దృక్ోకణంలలంచి తసదరల వారీగా
కథనం నడ్ిపాను. నా ప స్ి కం, క్ారిిక్యన ప స్ి కం రండూ చదివినవారిక్క ఆ తసడ్ా తెలుస్ుింది.
ఇది నేను చససటన అతయంత క్కోషిమైన ర్చనలలో ఒకటి. మధయలల వచిిన దరర్ఘవిరామాల వలన క్ొందరిక్క ఆస్క్కి నశించి వ ండవచుి
క్ానీ ఏకబిగిన చదివితస ప స్ి కం ఉతకంఠభరితంగా వ ంటుందనే నా నమమకం. నేను విరామాలు యివవడ్ానిక్క నా వయక్కిగత
వయవహారాలే క్ార్ణం తపప ఒక పాఠకుడు ఆరోపటంచినటు
ో క్కనిగ డ్ాటక్ామ్ దావరా ప స్ి కంగా అముమక్ోవడ్ానిక్క క్ాదు. ఆ మాట
క్ొసేి క్కనిగలల ప స్ి కంగా తయార్ు చసయడ్ానిక్క నేను పడ్స శరమ, ఆ ప స్ి క్ాలపై రాబడ్ి చూస్ుకుంటే అదసమీ క్కటి ుబాటు వయవహార్ం
క్ాదు. మనలల చాలామంది ప స్ి క్ాలు క్ొనర్ు. ఆస్క్కికర్మైన ర్చనలు కనబడ్ినప డు పటీంట ఔట తీసట దగగ ర్ పటుిక్ోర్ు.
తరావత గుర్ుి వచోి, వేరవరిక్ో చూపడ్ానిక్ో ఏమో ఆరిికల్స క్ోస్ం వెతుకుతార్ు. నాకు చాలామంది రాసాిర్ు - ఆర్కయివ్ే అనీి
వాళ్ో కు పటడ్ిఎఫ్ పంపమని! అలా పంపేటంత టెైమే వ ంటే సీరియలే రాయనా? ఇపపటిక్ైనా నేనిచసి స్లహా ఒకటే - ప స్ి క్ాలు
ఎలో క్ాలం లభయతలల వ ండవ . మారకటుిలల వచిిన రండు, మూడ్సళ్ోకు అముమడుపో ని బుక్సలో ర్ు వెనక్కక పంపేసి ాడు. ర్చయిత
ఇంక్ో ఏడ్ాది దాచుకుని తరావత తతక్ానిక్క అమేమసాిడు, లేదా సేిహితులకు పంచససి ాడు. చాలా స్ందరాాలలో తన ప స్ి కం
క్ాపీయిే అతని వదు వ ండదు. అందువలన నచిిన ప స్ి కం క్ానీ , వాయస్ం క్ానీ కనబడ్ితస క్ొని దాచుక్ోండ్ి. థాబాులుగా అలా
నేను సేకరించిన స్మాచార్ం నాకు ఉపయోగపడుతోంది కదా. వాయస్కర్ి లు అవ దామనుకునేవార జాగరతి పటాిలి అనుక్ోవదుు.
నా దగగ ర్ుని స్మాచార్ంలల 90% నాకు వాయసాలకు ఉపయోగపడదు. నా స్ర్దా క్ొదరు దాచుకునివంతస. పాతవి మళ్లో
చదువ తతంటే క్ొతి ర్కంగా బో ధపడతాయి. ఫ్టక్ష్న కూడ్ా మళ్లో మళ్లో చదివినా బాగుంటుంది.
చివర్గా - ఈ సీరియల్స ర్చనకు ఉపయోగపడ్ిన ప స్ి క ర్చయిత క్ారిిక్యనగారిక్క, అనువదించిన వల్లో శవర్ గారిక్క, పీచురించిన
ఎమసో క వారిక్క, నేను ఉపయోగించుకుని పతిీక్ా కథనాలు రాసటన, పీచురించిన, చితాీలు స్మకూరిిన అందరిక్ీ కృతజఞ తలు.
విరామాలు యిస్ుినాి ఏమీ అనకుండ్ా స్హించిన గరట ఆంధీకు, దాని పాఠకులకు మరీమరీ కృతజఞ తలు. (స్మాపి ం)
38 | 38