వివిధ దేవతల పూజ విధానం

qq^èŒ ^Õ=`«Å
Ñ¨Ó*Ïq^è•#O
|∞∞+≤Ñ‘~î°O „Ñ¨K«∞~°}
qq^èŒ ^Õ=`«Å
Ñ¨Ó*Ïq^è•#O
ãÖHõÅ#O: |∞∞+≤Ñ~‘ O°î
„Ñ¨^äŒ=∞ =Ú„^Œ}:
NqHÍi–K≥·„`«O
U„Ñ≤Öò–2019
"≥Å: ~°∂.75/–
_ç*ˇ·xOQ∑ : ~å=Ú ÑÖ_®

2
„Ñ¨K«∞~°}:
|∞∞+≤Ñ‘~î°O Kåi@|∞Öò „@ãπì
=Ú„^Œ}:
ãÖÇ≤Ï`« „QÍÑ¶≤H±û, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
„Ñ¨`«∞Å‰õΩ:
áê¡\ò <≥O–1–9–46,
ÃÇÏKü.S.l 'Z—–40,
_®II Z.Zãπ.~å=Ù #QÆ~ü,
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£–20.
á¶È<£: 040–27134557
=ÚO^Œ∞=∂@
Dâ◊fi~°∞x`À r=Ùx‰õΩ#fl |O^èŒO âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#k.
"≥#∞Hõ\ ˜ [#‡ÅÖ’ KÕã¨∞‰õΩ#fl áêÑ¨, Ñ¨Ù}ºHõ~°‡Å Ñ¶¨ÅOQÍ
J<ÕHõ [#‡Öˇ`«ÎQÍ, ÉèíQÆ=O`«∞x ^ŒÜ«∞=Å¡ D =∂#=
[#‡ ÅaèOzOk.
=∞~°Å [#‡Öˇ`‰Î« Ωõ O_®, âßâ◊fi`« P#O^•xfl J#∞Éèqí O
KåÅO>Ë uiy Ñ¨~°=∂`«‡#∞ KÕ~°∞HÀ"åe.
D qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz L#fl Dâ◊fi~° K≥·`«#ºO`À
r= K≥·`«<åºxfl J#∞ãÖkèOK«_®xH˜ P ^≥·="Õ∞ ^ŒÜ«∞`À
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å ^•fi~å JOkOz# =∞Ç≤Ï=∂xfi`«"∞≥ #ÿ „Ñ¨„H˜Ü∞«
'Ñ¨Ó[—.
3
„Ñü~ÀE „Ñü WO\’¡ qkèQÍ ^≥"· åxH˜ Ñ¨Ó[ K≥Ü∞« º_»O
[~°QÍe. WÖÏ „Ñü~ÀE KÕ¿ã^•xH˜ x`«ºÑ¨Ó[ JO\Ï~°∞.
„Ñ¨`ÕºHõ ~ÀAÅÖ’ qâı+¨Ñ¨Ó[Å∞O\Ï~Ú.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ-q<åÜ«∞HõKq« u, q[Ü«∞^Œâq◊ ∞...WÖÏ.
x`«ºO ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Å∞ K≥Ü«∞ºÖËx"å~°∞ HõhãÖ
ÑÖKÀÑ¨Kå~°Ñ¨Ó[Öˇ·<å K≥Ü«∂ºe.
Jq-QÆO^èŒO, Ñ¨Ù+¨ÊO, ^èŒ∂ÑÖ, nÑÖ, <≥·"Õ^ŒºO. ÉèíQÆ
=O`«∞x z„`«Ñ\¨ ÏxH˜ ÖË^• „Ñü=∞‰õΩ K«O^Œ#O, ‰õΩO‰õΩ=∞
HõeÑ≤ ÉÁ@∞ì ÃÑ@ìQÍ<Õ ^•xÖ’ ^≥=· â◊HÎ˜ *ÏQÆ$`« =∞=Ù`∞« Ok.
Ñ¨Ù+¨Ê-^èŒ∂Ñ¨-nÑ¨-<≥·"Õ^•ºÅ∞ ã¨=∞iÊOK«QÍ<Õ =∞# ÉèíH˜Î
(„â◊^Œú)H˜ ãÖ`À+≤Oz ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞.
ÑÖKÀÑ¨Kå~° Ñ¨Ó[ =Å¡, =∞#Ö’x ÑÖK«Éèí∂`åÅ∞,
ÑÖK«„áê}ÏÅ∞, ÑÖK«`«<å‡„`«Å∞ (â◊|Ì-ã¨Ê~°≈-~°∂Ñ¨-~°ã¨-QÆO^è•Å∞), ^•xH˜
ãÖ|OkèOz# ÑÖKÕO„kÜ«∂Å∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú.
'Ñ¨Ù}Ëº# =~°÷`Õ ÅH©Δ ‡ áê¿Ñ# H©ΔÜ«∞`Õ ^èŒ$=O— Ñ¨Ù}ºO =Å¡ Sâ◊fi~°ºO =$kú K≥O^Œ∞
`«∞Ok. áêÑÖ =Å¡ H©Δ}˜ã¨∞ÎOk J<Õk =∞Ç¨`«∞‡Å "å‰õΩ¯.
HÍ|\˜ì áêÑ¨ Ñ¶ë`åÅ#∞ `«yæã¨∂Î, Ñ¨Ù}º Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ =$kú KÕ¿ã „Ñ¨„H˜Ü«∞ 'Ñ¨Ó[—.
=∞#‰õΩ#fl J<ÕHõ ^Õ=`«ÅÖ’ "åi Jaè~∞° zx J#∞ãïOz Z=i<≥<· å W+¨^ì =·≥ OQÍ
~ÀE P~åkèOK«=K«∞Û#∞.
ÑÖ_»∞QÆÅÖ’, „Ñ¨`ºÕ Hõ ~ÀAÅÖ’ PÜ«∂^Õ=`«Å#∞ qâı+O¨ QÍ P~åkèOK«=K«∞Û#∞.
=∞# ÉèÏ=#‰õΩ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å "å‰õΩ¯Å∞ (=∞O„`åÅ∞) Hõeã≤#Ñ¨Ù_»∞ ^≥·=â◊HÎ̃x *ÏQÆ$`«
Ñ¨~°K«_»O ã¨∞ÅÉèí`«~°=∞ø`«∞Ok.
W+¨ì„áêÑ≤ÎH©, Jx+¨ì ÑïÇ¨~åxH© Ñ¨Ó[ K«Hõ¯x „Ñ¨„H˜Ü«∞. =∞#O LÑ¨Ü≥∂yOKÕ
„^Œ"åºÅ â◊√kúH©, z`«Îâ◊√kúH© 'J~°Û#— Ü≥∂yã¨∞ÎOk.
4
JO^Œ∞ˆH ''|∞∞+≤Ñ‘~î°O—— ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞|^ŒúOQÍ L#fl H˘xfl Ñ¨Ó*Ïq^è•<åÅ#∞ „â◊^•ú
à◊√=ÙÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ ™œHõ~åº~°÷O q_»∞^ŒÅ KÕ™ÈÎOk.
|∞∞+≤Ñ‘~î°OÖ’ Pk#∞O_ç XHõ „Ñ¨^è•# áê„`«#∞ áÈ+≤ã¨∂Î, D Ñ¨Ùã¨ÎHõ „Ñ¨K«∞~°}‰õΩ
Pi÷HõOQÍ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O JOkOz# NÑ¨ã¨∞=∞iÎ =Ú~°mHõ$+¨‚QÍiH˜
„Ñ¨`ÕºHõ Jaè#O^Œ#Å∞.
Wq PK«iOz#"å~°∞ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x Hõ$Ñ¨`À SÇ≤ÏHÍ=Ú+≤‡Hõ=ÚÅ∞ á⁄O^ŒQÅÆ ~°∞.
q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ
U Ñ¨Ó[ÔH·<å ™ê^è•~°} xÜ«∞=∂Å∞/
=ÚO^Œ∞QÍ K≥Ü«∞º=Åã≤#q -6
N q<åÜ«∞Hõ „=`«HõÅÊ=Ú -8
N QÆ∞~°∞áê^Œ Ñ¨Ó*Ï q^è•#O -19
N ã¨~°ã¨fif Ñ¨Ó*Ï q^è•#O -28
N t=Ñ¨Ó*Ï q^è•#=Ú -39
N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° Ñ¨Ó*Ï q^è•#O -47
N ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º Ñ¨Ó*Ï q^è•#O -55 5
ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}(~°^äŒã¨Ñ¨Îg∞) Ñ¨Ó*Ï q^è•#O -64

N Hõ$+¨‚ Ñ¨Ó*Ï q^è•#O -76
N~å=∞#=q∞ Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú -87
NPO[<ÕÜ«∞ Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú -95
N=~°ÅH©Δ ‡ „=`«HõÅÊ=Ú -102
ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° K«`«∞s÷(QÆ}Ëâ◊)„=`«=Ú -111
qq^èŒ ^Õ=`«Å‰õΩ P~°`«∞Å∞ -121
=∞OQÆà◊ Ç¨~°u áê@Å∞ -127
U Ñ¨Ó[ÔH·<å ™ê^è•~°} xÜ«∞=∂Å∞/ =ÚO^Œ∞QÍ K≥Ü«∞º=Åã≤#q
„áê`«óHÍÅOÖ’ ÖËz QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞ ã¨‡iOK«∞‰õΩx, P <å\˜Ñ¨Ó[ xifiÑ¶¨∞flOQÍ
[iˆQÖÏ K«∂_»=∞x ÉèíQÆ=O`«∞x =∞#ã¨∞Ö’ „áêi÷OK«∞HÀ"åe. ™êfl#O KÕã≤, H˘`«Îq
ÖË^• `«_çÑ≤ P~°"Õã≤# â◊√^Œú=„™êÎÅ∞ ^èŒiOKåe. Ñ¨Ó[ [iˆQ ã¨÷ÖÏxfl â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ
"åe. z„`åã¨#O ÖË^• ^Œ~åƒùã¨#O (Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞) ÃÑ· ‰õÄ~ÀÛ"åe. uÅHõ/Éèíã¨‡^è•~°}
K≥Ü«∂ºe. x`«ºHõ~°‡Öˇ·# ãÖ^è•º=O^Œ#O (LÑ¨#Ü«∞#"≥∞ÿ#"å~°∞) KÕã¨∞‰õΩx, Ñ¨Ó[
„áê~°OaèOK«∞HÀ"åe.
(D „HÕk â’¡HõO J#∞‰õΩO@∂ h~°∞ `«ÅÃÑ· [Å∞¡HÀ"åe)
JÑ¨q„`«ó Ñ¨q„`À "å ã¨~åfi=™ê÷O QÆ`À-Ñ≤"åI
Ü«∞ó ã¨‡ˆ~`ü Ñ¨ÙO_»sHÍHõΔO ã¨ ÉÏÇ¨ºÉèíºO`«~° â◊√≈zóII
Ñ¨ÙO_»sHÍHõΔ ! Ñ¨ÙO_»sHÍHõΔ ! Ñ¨ÙO_»sHÍHΔÍÜ«∞ #=∞óI
PK«=∞#=Ú: „HÕk =¸_»∞ <å=∂Å∞ XH˘¯Hõ¯\˜QÍ K≥Ñ≤Ê, ‰õΩ_çKÕuÖ’H˜ L^Œúi}ˇ`À
h~°∞ fã¨∞‰õΩx <À\˜`À K«ÑÙ¨ Ê_»∞ HÍ‰õΩO_® Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ"åe. h\˜ „Ñ¨=∂}O
6
=∞s Z‰õΩ¯=/`«‰õΩ¯=QÍ HÍHõ XHõ q∞#ÑÿO[ =ÚxˆQáê\˜QÍ LO_®e.
FO Hˆ â◊"åÜ«∞ ™êfiÇ¨, FO <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞ ™êfiÇ¨, FO =∂^è"Œ åÜ«∞ ™êfiÇ¨
(„ã‘ÎÅ∞ NˆHâ◊"åÜ«∞ #=∞ó, N<å~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó, N=∂^èŒ"åÜ«∞ #=∞ó...
Jx LK«ÛùiOKåe)
QÀqO^•Ü«∞ #=∞ó, q+¨‚"Õ #=∞ó, =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<åÜ«∞ #=∞ó,
„uq„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó, "å=∞<åÜ«∞ #=∞ó, „j^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó,
Ç¨Ï$+‘ˆHâßÜ«∞ #=∞ó, Ñ¨^Œ‡<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó, ^•"≥∂^Œ~åÜ«∞ #=∞ó,
ãÖHõ~°¬}ÏÜ«∞ #=∞ó, "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó, „Ñ¨^Œ∞º=∂flÜ«∞ #=∞ó,
Jx~°∞^•úÜ«∞ #=∞ó, Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó, J^èÀHõΔ*ÏÜ«∞ #=∞ó,
<å~°ã≤OÇ¨Ü«∞ #=∞ó, JK«∞º`åÜ«∞ #=∞ó, [<å~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó,
L¿ÑO„^•Ü«∞ #=∞ó, Ç¨Ï~°ÜÕ∞ #=∞ó, NHõ$+¨‚Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #"≥∂ #=∞ó
LuÎ+¨ªO`«∞ Éèí∂`« Ñ≤âßKåó ÜÕ∞ `Õ Éèí∂q∞ÉèÏ~°HÍó
ÜÕ∞ `Õëê=∞q~À^èÕ# „|Ç¨Ï‡Hõ~°‡ ã¨=∂~°ÉèËI
- Jx K«kq JHõΔ`«Å∞ Z_»=∞"≥·Ñ¨ÙQÍ q_çzÃÑ\Ïìe.
„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú: ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù =Ú‰õΩ¯x =¸ã¨∞‰õΩx Z_»=∞ =Ú‰õΩ¯`À âßfiã¨#∞
fã¨∞‰õΩx, ^•xx ‰õÄ_® =¸ã¨∞‰õΩx, =Ú‰õΩ¯ ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù#∞O_ç QÍe =^ŒÖÏe. QÍe
Ñ‘Å∞Û‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_»∞ P~°OaèOz =kÖË =~°‰õΩ Ñ¨Ó[ K≥Ü«∞ºÉ’ÜÕ∞ ^Õ=Ùx =∞#ã¨∞Ö’
ã¨‡iOKåe. Ñ≤=∞‡@ #=∞ã¨¯iã¨∂Î D „HÕk â’¡HÍÅ∞ K«^Œ"åe:
QÆ}Ñü „áê~°÷#:
â◊√HÍ¡O|~°^èŒ~°O q+¨μ‚O â◊t=~°‚O K«`«∞~°∞ƒù[O
„Ñ¨ã¨#fl=^Œ#O ^è•ºÜÕ∞`ü ã¨~°fiqÑ¶¨∞’flÑ¨âßO`«ÜÕ∞
ã¨∞=ÚYâ‹·ÛHõ^ŒO`«â◊Û HõÑ≤Ö’ QÆ[Hõ~°‚HõóI
ÅOÉ’^Œ~°â◊Û qHõ\’ qÑ¶¨∞fl~å*’ QÆ}ÏkèÑ¨ó
^èŒ∂„=∞ˆH`«∞ó QÆ}Ï^èŒºHΔÀ á¶êÅK«O„^À QÆ*Ï##óI
=„Hõ`«∞O_» â◊¥≈~°ÊHõ~À‚ ¿ÇÏ~°O|ó ã¨¯O^ŒÑ¨Ó~°fi[ó
ëÈ_»â‹·`åx <å=∂x Ü«∞ó Ñ¨ˆ~î`ü â◊$}∞Ü«∂^ŒÑ≤ I
q^•º~°OÉèË q"å¿ÇÏ K« „Ñ¨"Õâı x~°æ"Õ∞ `«^ä•I
ãÖ„QÍ"Õ∞ ã¨~°fi HÍˆ~º+¨μ qÑ¶¨∞flã¨Îã¨º # *ÏÜ«∞`ÕI
7
II„j =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óII
„j QÆ∞~°∞Éè’º #=∞ó, „j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó, "åã¨∞Î^Õ=`åÉè’º #=∞ó
„j L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~åÉèÏºO #=∞ó, „j ÅH©Δ ‡<å~åÜ«∞}ÏÉèÏºO #=∞ó,
„j "å}©Ç≤Ï~°}ºQÆ~åƒùÉèÏºO #=∞ó, „j â◊pÑ¨Ù~°O^Œ~åÉèÏºO #=∞ó,
„j J~°∞O^èŒf=ã≤ëêªÉèÏºO #=∞ó, Nã‘`å~å=∂ÉèíºO #=∞ó
ã¨ˆ~fiÉè’º =∞Ç¨[<ÕÉè’º #=∞ó
ã¨~°fi=∞OQÆà◊=∂OQÆàıº t"Õ ã¨~åfi~°÷™êkèˆH,
â◊~°}Ëº „`«ºO|ˆH Q“i <å~åÜ«∞}˜ #"≥∂ã¨∞Î`Õ.
ã¨~°fi^• ã¨~°fiHÍˆ~º+¨μ <åã≤Î `ÕëêO J=∞OQÆà◊O,
ÜÕ∞ëêO Ç¨Ï$k™È÷ ÉèíQÆ"å<£ =∞OQÆàÏÜ«∞`«#O Ç¨Ïió.
`«^Õ=ÅQÆflO ã¨∞k#O `«^≥·= `å~å|ÅO K«O„^Œ|ÅO `«^≥·=,
q^•º|ÅO ^≥=· |ÅO `«^=·≥ ÅH©Δ ‡Ñ¨`!Õ `Õ JO„Ñ¶∞≤ Ü«ÚQÆ‡O ã¨‡~åq∞.
Ñ≤=∞‡@ ãÖHõÅÊ=Ú #∞O_ç, HõÅâß~å^è#Œ , ëÈ_»â’Ñ¨Kå~åÅ∞, JOQÆÑÓ¨ [, JëÈì`~Î« °
â◊`«<å=∂=o PÜ«∂ Ñ¨Ó*Ï^Œ∞ÅÖ’ W=fi_»=∞~ÚOk.
N q<åÜ«∞Hõ „=`«HõÅÊ=Ú
U=O QÆ∞} qâı+}¨ qtëêìÜ∂« =∞™êºO, â◊√Éèuí ^äÒ, J™ê‡HõO ã¨ÇÏ¨ ‰õΩ@∞OÉÏ<åO
Hˆ =Δ ∞Ãã~÷· º° q*Ü«∂ÉèÜ í ∂« Ü«Ú~å~ÀQÆº Sâ◊fi~åaè=$^Œºú ~°O÷ ^è~Œ å‡~°÷ HÍ=∞"≥∂HõΔ K«`∞« ifi^èŒ
Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷ ã≤^Œúº~°÷O ã¨`«ûO`å# ™œÉèÏQÆº â◊√ÉèíÑ¶¨ÖÏ "åÑ¨º~°÷O =ˆ~¬ =ˆ~¬ „Ñ¨Ü«ÚHÍÎO
q<åÜ«∞Hõ^Õ=`å =ÚkÌâ◊º q<åÜ«∞Hõ^Õ=`å „Ñ‘`«º~°÷O ÉèíqëÈº`«Î~° Ñ¨Ù~å} HõÖ’ÊHõÎ
8
„Ñ¨HÍˆ~} Ü«∂=K«ÛHù Î˜ ^è•º<å"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º, `«ÔŒ QÆ`fiÕ #
HõÅâ◊Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º. HõÅâ◊Ñ¨Ó[ `«~°∞"å`«.
â’¡II Éèí=ãÖz`« áêáœÑ¶¨∞ q^èŒfiOã¨# qK«HõΔ}"£∞
qÑ¶¨∂flO^èŒHÍ~° ÉèÏã¨fiO`«O qÑ¶¨∞fl~å[ =∞Ç¨ÏOÉèí*Ë.
â’¡II UHõ^ŒO`«O â◊¥~°ÊHõ~°‚O QÆ[=„HõÎO K«`«∞~°∞ƒù[O
áêâßO‰õΩâ◊^èŒ~°O ^Õ=O ^è•ºÜÕ∞uûkú q<åÜ«∞Hõ"£∞.
â’¡II L`«Î=∞O QÆ}<å^äŒã¨º „=`«O ãÖÑ¨`«¯~°O â◊√ÉèíO
ÉèíHÍÎcè+¨ì„Ñ¨^ŒO `«™ê‡`ü ^è•ºÜÕ∞`«ÎO qÑ¶¨∞fl<åÜ«∞HõO.
ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[
^è•ºÜÕ∞^Œæ*Ï##O ^Õ=O `«Ñ¨ÎHÍOK«#ã¨xflÉèíO,
K«`«∞~°∞ƒù[O, =∞Ç¨HÍÜ«∞O ã¨~åfiÉèí~°} Éèí∂+≤`«O II
™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`«
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞.
â’¡II J„`åQÆK«Ûù [QÆ^ŒfiO^Œº ã¨∞~°~å*ÏiÛ`Õâ◊fi~°
J<å^äŒ<å^äŒ ã¨~°fi[˝ Q“sQÆ~°ƒù ã¨=Ú^Œƒù= II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞.
â’¡ II =∞øHÎ̃ÔH·ó Ñ¨Ù+¨º~åÔQ·â◊Û <å<å~°`≥·flifi~ål`«OI
~°`«flã≤OÇ¨ã¨#O Kå~°∞ „Ñ‘`«º~°÷O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó Pã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II Q“s Ñ¨Ù„`« #=∞¿ãÎã¨∞Î â◊OHõ~° „Ñ≤Ü«∞#O^Œ#I
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂^Œ`«ÎO QÆO^èŒ Ñ¨ÙëêÊHõΔ`≥·~°∞º`«OII
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II QÆ[=„HõÎ #=∞¿ãÎã¨∞Î ã¨~åficè+¨ì „Ñ¨^•Ü«∞Hõ
ÉèíHÍÎº áê^ŒºO =∞Ü«∂^Œ`«ÎO QÆ$Ç¨} kfi~°^•##II
™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`« 9
N QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II J<å^äŒ<å^äŒ ã¨~°fi[˝ w~åfi} =~°Ñ¨Ól`«
QÆ$Ç¨}ÏK«=∞#O ^Õ=, `«∞ÉèíºO ^Œ`«ÎO =∞Ü«∂„Ñ¨Éè’ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II ^ŒkèH©Δ~° ã¨=∂Ü«ÚHõÎO =∞^è•fi*Ëº# ã¨=∞xfi`«O
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O QÆ$Ç¨}Ë^ŒO QÆ[„=HõÎ! #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II ™êfl#O ÑÖKå=∞$`≥·ˆ~Ì= QÆ$Ç¨} QÆ}<åÜ«∞Hõ
J<å^äŒ<å^äŒ ã¨~°fi[˝ w~åfi} QÆ}Ñ¨Ól`« II
N=∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II QÆOQÍk ã¨~°fifˆ~÷Éèíºó PÇ¨Ï$`≥·~°=∞Öˇ·~°˚Öˇ·ó
™êfl#O ‰õΩ~°∞+¨fi ÉèíQÆ"å#∞=∂Ñ¨Ù„`« #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II ~°HõÎ=„ã¨Î^ŒfiÜ«∞O Kå~°∞ ^Õ=Ü≥∂QÆºO K« =∞OQÆà◊O
â◊√Éèí„Ñ¨^ŒO QÆ$Ç¨}`«fiO ÅOÉ’^Œ~° Ç¨Ï~å`«‡[ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡ II ~å[`«O „|Ç¨Ï‡ã¨∂„`«O K« HÍOK«#O KÀ`«ÎsÜ«∞HõO
QÆ$Ç¨} ã¨~°fi^èŒ~°‡[˝ ÉèíHÍÎ<åq∞+¨ì^•Ü«∞Hõ! II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó LÑ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II K«O^Œ<åQÆ~°∞ Hõ~°∂Ê~° Hõã¨∂Îs ‰õΩO‰õΩ=∂xfi`«O
10
qÖËÑ¨#O ã¨∞~°„âı+¨ª „Ñ‘`«º~°÷O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åOII
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó QÆO^è•<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II JHõΔ`å<£ ^èŒ=àÏ<£ k"åº<£ âßbÜ«∂Oã¨ÎO_»∞ÖÏ<£ â◊√ÉèÏ<£,
QÆ$Ç¨} Ñ¨~°=∂#O^Œ Dâ◊Ñ¨Ù„`« #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II ã¨∞QÆO^è•x K« ã¨∞Ñ¨ÙëêÊ}˜ *Ïr‰õΩO^Œ =ÚMÏx K«
UHõqOâ◊u Ñ¨„`å}˜ ãÖQÆ$Ç¨} #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó Ñ¨ÙëêÊ}˜ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞.
JOQÆÑ¨Ó[
N QÆ}ËâßÜ«∞ #=∞ó áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N UHõ^ŒO`åÜ«∞ #=∞ó QÆ∞Ö∫Êù Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N â◊¥~°ÊHõ~å‚Ü«∞ #=∞ó *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N qÑ¶¨∞fl~å*ÏÜ«∞ #=∞ó [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N PY∞"åÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞ó T~°∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ¿ÇÏ~°OÉÏÜ«∞ #=∞ó Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ÅOÉ’^Œ~åÜ«∞ #=∞ó L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N QÆ}<å^ä•Ü«∞ #=∞ó <åaèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N QÆ}ËâßÜ«∞ #=∞ó Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ã¨∂÷ÅHõO~îåÜ«∞ #=∞ó HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N QÆ[=„HÍÎÜ«∞ #=∞ó =„HõÎO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N qÑ¶¨∞flÇ¨ÏO„`Õ #=∞ó <Õ„`Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N â◊¥~°ÊHõ~å‚Ü«∞ #=∞ó Hõ~“‚ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞ 11
N á¶êÅK«O„^•Ü«∞ #=∞ó ÅÖÏ@O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ã¨ˆ~fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N qÑ¶¨∞fl~å*ÏÜ«∞ #=∞ó ã¨~åfi}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
UHõqOâ◊u Ñ¨„`« Ñ¨Ó[
ã¨∞=ÚMÏÜ«∞ #=∞ó =∂p Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
QÆ}ÏkèáêÜ«∞ #=∞ó |$Ç¨Ïf Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
L=∂Ñ¨Ù„`åÜ«∞ #=∞ó aÅfi Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
QÆ*Ï#<åÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
Ç¨Ï~°ã¨∂#"Õ #=∞ó ^Œ`«∂Î~° Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ÅOÉ’^Œ~åÜ«∞ #=∞ó |^Œs Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
QÆ∞Ç¨„QÆ*ÏÜ«∞ #=∞ó Jáê=∂~°æ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
QÆ[Hõ~å‚Ü«∞ #=∞ó `«∞Åã‘ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
UHõ^ŒO`åÜ«∞ #=∞ó K«∂`« Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
qHõ\ÏÜ«∞ #=∞ó Hõ~°g~° Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
aè#fl^ŒO`åÜ«∞ #=∞ó q+¨μ‚„HÍO`« Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
=>"Õ #=∞ó ^•_çg∞ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨ˆ~fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ^Õ=^•~°∞ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
á¶êÅK«O„^•Ü«∞ #=∞ó =∞~°∞=Hõ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
¿ÇÏ~°OÉÏÜ«∞ #=∞ó ã≤O^èŒ∞"å~° Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
â◊¥~°ÊHõ~å‚Ü«∞ #=∞ó *Ïr Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨∞~å„QÆ*ÏÜ«∞ #=∞ó QÆO_»H© Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
WÉèí=„HÍÎÜ«∞ #=∞ó â◊g∞ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
q<åÜ«∞HÍÜ«∞ #=∞ó Jâ◊fi`«÷ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨∞~°¿ãq`åÜ«∞ #=∞ó J~°∞˚# Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
HõÑ≤ÖÏÜ«∞ #=∞ó J~°¯ Ñ¨„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó UHõqOâ◊u Ñ¨„`å}˜ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
12
N q<åÜ«∞Hõ JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∞ Ñ¨Ó[
(„Ñü <å=∞=Ú#‰õΩ "≥Ú^Œ@ ''N— Jx–z=~° '#=∞ó— Jx K«^Œ"åe.)
QÆ*Ï#<åÜ«∞ ã¨∞~åiÑ¶¨∂flÜ«∞ qÑ¶¨∞flHõ„ˆ~Î
QÆ}Ï^èºŒ HΔÍÜ«∞ =∞Ç¨QÆ}Ñ¨`Ü« ∞Õ qÑ¶¨∞flÇ¨ÏO„`Õ
qÑ¶∞¨ fl~å*ÏÜ«∞ =∂<åºÜ«∞ qâ◊fi<Õ„`Õ
q<åÜ«∞HÍÜ«∞ =∞Ç¨HÍÖÏÜ«∞ q~å@Ê`«Ü∞Õ
^≥· fi=∂`«∞~åÜ«∞ =∞Ç¨|ÖÏÜ«∞ NÑ¨`«ÜÕ∞
kfi=ÚMÏÜ«∞ ¿ÇÏ~°OÉÏÜ«∞ "åHõÊ`«ÜÕ∞
„Ñ¨=ÚMÏÜ«∞ ÅO|[~î~° åÜ«∞ â◊$OQÍi}Ë
ã¨∞=ÚMÏÜ«∞ „Ç¨Ïã¨fi„w"åÜ«∞ P„t`«=`«ûÖÏÜ«∞
Hõ$u<Õ „Ñ¨^äŒ=∂Ü«∞ t=„Ñ≤Ü«∂Ü«∞
ã¨∞„Ñ¨náêÜ«∞ „áê*Ï˝Ü∞« j„Ñ¶¨∞HÍi}Ë
ã¨∞Yx^èŒÜÕ∞ „Ñ¨"≥∂^•Ü«∞ âßâ◊fi`åÜ«∞
ã¨∞~å^èŒºHΔÍÜ«∞ "≥∂^ŒHõ„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ |ÖÏxfi`åÜ«∞
|Ö’kú`åÜ«∞ =∞Ç¨ÏŸ^Œ~åÜ«∞ ã¨MÏºÜ«∞
ÉèíHõÎx^èŒÜÕ∞ =∞^À`«¯\ÏÜ«∞ ™ê~åÜ«∞
ÉèÏ=QÆ=∂ºÜ«∞ =∞Ç¨g~åÜ«∞ ã¨~°™êO|∞x^èŒÜÕ∞
Éè"í å`«‡*ÏÜ«∞ =∞O„u}Ë =∞¿ÇÏâßÜ«∞
J„QÆQÍq∞<Õ =∞OQÆàã◊ ∞¨ ã¨fi~åÜ«∞ qâ◊^•OQÍÜ«∞
=∞O„`«Hõ$`Õ „Ñ¨=∞^•Ü«∞ =∞}˜HÕH˜}©"Õ∞YÖÏÜ«∞
Kåg∞Hõ~° „Ñ¨ÉèÏÜ«∞ *ÏºÜ«∞¿ã ã¨=∞ã¨Î^Õ=`å =¸~°ÎÜÕ∞
ã¨~åfiÜ«∞ Ü«∞H˜ΔH˜#fl~°¿ãq`åÜ«∞ ã¨Ç≤Ï+¨‚"Õ
ã¨~Àfiáê™êºÜ«∞ QÆOQÍã¨∞`åÜ«∞ „|Ç¨Ï‡q^•ºk ^•#Éèí∞"Õ
ã¨~°fiHõ„ˆ~Î QÆ}ÏnèâßÜ«∞ q+¨"‚ Õ
ã¨~°fi<Õ„`Õ QÆOcè~°x#^•Ü«∞ q+¨μ‚„Ñ≤Ü«∂Ü«∞
ã¨~°fiã≤kú„Ñ¨^•Ü«∞ =@"Õ
ÉèHí rÎõ q`åÜ«∞
ã¨~°fiã≤^ŒúÜÕ∞ *’ºu¿+
l`«=∞#‡^ä•Ü«∞
ÑÖK«ÇÏ¨ ™êÎÜ∞« P„HÍO`«Ñ¨^Œz„`«ÊÉèí"Õ
áê~°fif#O^Œ<åÜ«∞ Jcè+=ì̈ ~°^•Ü«∞ Sâ◊fi~°ºHÍ~°}ÏÜ«∞
13
„Ñ¨Éèí"Õ =∞OQÆà„◊ Ñ¨^•Ü«∞ ã¨`«`Àu÷`åÜ«∞
‰õΩ=∂~°QÆ∞~°"Õ J=ºHõÎ~°∂áêÜ«∞ q+¨fiQÆ$Ì âı
‰õΩO[~åã¨∞~°ÉèíO[<åÜ«∞ Ñ¨Ù~å}Ñ¨Ù~°∞ëêÜ«∞ qâ◊fi~°HÍΔ q^è•#Hõ$`Õ
HÍOu=∞`Õ Ñ¨Ó¿+‚ HõàÏº}QÆ∞~°"Õ
^èŒ$u=∞`Õ Ñ¨Ù+¨¯~ÀuÑ¨ L#‡`«Î"ÕëêÜ«∞
HΔ "Î å~°}ÏÜ«∞
HÍq∞<Õ J„QÆQÆ}ÏºÜ«∞ Ñ¨~[° ~Ú<Õ
HõÑ≤`«÷Ñ¶¨Å„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ J„QÆÑ¨Ó*ÏºÜ«∞ ã¨=∞ãÎ̈ [QÆ^•^è•~åÜ«∞
„|Ç¨Ï‡Kåi}Ë J„áêHõ$`«Ñ¨~å„Hõ=∂Ü«∞ ãÔ̈~· fiâ◊fi~°º„Ñ¨^•Ü«∞
„|Ç¨Ï‡~°∂Ñ≤}Ë ã¨`«º^èŒi‡}Ë N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~åÜ«∞
â’¡II ^ŒâßOQÆO QÆ∞QÆ∞æÖ’¿Ñ`«O ã¨∞QÆO^èŒO, ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O

L=∂ã¨∞`« #=∞ã¨∞ÎÉèíºO QÆ$Ç¨} =~°^ÀÉèí= II
N=∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞
â’¡II ™ê[ºO „u=iÎãÖÜ«ÚHõÎO =Ç≤Ïfl<å^Àºu`«O =∞Ü«∂,
QÆ$Ç¨} =∞OQÆà◊O nÑÖ Dâ◊Ñ¨Ù„`« #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞.
â’¡II ã¨∞QÆO^è•#∞ûHõ$`åOâ‹·Û= "≥∂^ŒHÍ<£ Ñ¶¨∞$`«áêz`å<£,
<≥·"Õ^ŒºO QÆ$Ç¨Ïº`åO ^Õ= K«}=Ú^≥·æó „Ñ¨HõeÊ`å<£.
ÉèíHõΔ ºO Éè’[ºO K« ÖËÇ¨ÏºOK« KÀ+¨ºO áêhÜ«∞"Õ∞= K«
W^ŒO QÆ$Ç¨} <≥·"Õ^ŒºO =∞Ü«∂^Œ`«ÎO q<åÜ«∞Hõ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II ã¨zÛ^•#O^Œ q¿Ñ¶∞flâ◊ Ñ¨Ù+¨¯~å}˜ ^èŒ<åx K«,
Éèí∂=∂ºO ã≤÷`åx ÉèíQÆ=<£ ã‘fi‰õΩ~°∞+¨fi q<åÜ«∞Hõ II
N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó ã¨∞=~°‚Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
â’¡II Ñ¨ÓwÑ¶¨Åã¨=∂Ü«ÚHõÎO <åQÆ=b¡ ^Œà‹·~°∞º`«O
Hõ~°∂Ê~° K«∂~°‚ãÖÜ«ÚHõÎO `åO|∂ÅO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO II
14
N QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
â’¡ II Ñ¶¨∞$`«=iÎ ã¨Ç¨Ï„Ãã·â◊Û Hõ~°∂Ê~° â◊HõÖˇ·ó ã≤÷`«O,
h~å[#O =∞Ü«∂^Œ`«ÎO QÆ$Ç¨} =~°^ÀÉèí=II
N QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó h~å[#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
J^äŒ ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡ Ñ¨Ó*Ïó
QÆ}ÏkèáêÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
L=∂Ñ¨Ù„`åÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
PY∞"åÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
q<åÜ«∞HÍÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
Dâ◊Ñ¨Ù„`åÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨~°fiã≤kú „Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
UHõ^ŒO`åÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
WÉèí=„HÍÎÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
=¸+≤Hõ "åÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
‰õΩ=∂~°QÆ∞~°"Õ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
UHõ^ŒO`≥·Hõ =^Œ# `«^ä•
=¸+≤Hõ "åÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞ó ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ‰õΩ=∂~°QÆ∞~°"Õ `«∞ÉèíºO J~°ÊÜ«∂q∞ ã¨∞=∂O[eO
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„Ñ¨^ŒH˜Δ}O Hõiëêºq∞ ã¨`«`«O "≥∂^ŒHõ„Ñ≤Ü«∞
#=∞¿ãÎ qÑ¶¨∞fl ~å*ÏÜ«∞ #=∞¿ãÎ qÑ¶¨∞fl<åâ◊#
„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
J~°…º „Ñ¨^•#O:
J~°…ºO QÆ$Ç¨} ¿ÇÏ~°O| ã¨~°fiÉèí„^Œ „Ñ¨^•Ü«∞Hõ
QÆO^èŒ Ñ¨ÙëêÊHõ`Δ ~·≥ ∞° ºHõOÎ áê„`«ãO÷¨ áêÑ¨<åâ◊#– Ñ¨Ù#~°~º…° O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„áê~°#÷
15
#=∞ã¨∞ÎÉèíºO QÆ}ËâßÜ«∞ #=∞¿ãÎ qÑ¶¨∞fl<åâ◊#,
DÑ≤û`«O "Õ∞ =~°O ^ÕÇ≤Ï Ñ¨~°„`«K« Ñ¨~åOQÆu"£∞.
q<åÜ«∞Hõ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO ãÖ`«`«O "≥∂^ŒHõ „Ñ≤Ü«∞I
xifiÑ¶¨∞flO ‰õΩ~°∞"Õ∞ ^Õ= ã¨~°fi HÍˆ~º+¨μ ã¨~°fi^•.
N q<åÜ«∞Hõ „=`« Hõ^äŒ -Hõ^ä• „áê~°OÉèíO
q<åÜ«∞Hõ zqu<å_»∞ K«O„^Œ∞x K«∂ã≤# ^À+Ö áÈ=Ù@‰õΩ D „HÕk â’¡H=õ Ú#∞
K«^Œ∞=ÙH˘#¨=Öˇ#∞–
ã≤OÇ¨Ïó „Ñ¨¿ã# =∞=nè`ü ã≤OÇ¨ÏŸ *ÏO|=`å Ç¨Ï`«ó
ã¨∞‰õΩ=∂~°Hõ =∂ ~Ànã¨Î= ¿ÇÏº+¨ â◊=∞O`«Hõó
Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=∞O^Œ∞ K«O„^Œ=Oâ◊=∞O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜ì „Ñ¨ã≤^Œ∞ú_≥·Ü«Ú#fl ^èŒ~°‡~åA ^≥·=
Ü≥∂QÆ=Ú =Å# ‰õΩ\˜Å∞Å~Ú# ^•Ü«∂^Œ∞Å KÕ`« ~å[º=Ú #Ñ¨Ç¨ÏiOK« |_ç
#Å∞QÆ∞~°∞ `«=Ú‡Å∞, ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# „^ÒÑ¨k `À_»#∞ QÆ∂_», J<ÕHõ =$HõΔ=ÚÅ KÕ`«#∞,
"åº„Ñ¶¨∞ ÉèíÅ∂¡HÍk J<ÕHõ Ñ¶¨∂`«Hõ =∞$QÆ=ÚÅ KÕ`«#∞, Ç¨ÏOã¨ K«„Hõ"åHÍk |Ç¨ïq^èŒ
Ñ¨‰ΩΔõ Å KÕ`#« ∞, xO_ç xa_ôH$õ `«O|~ÚÜ«Ú#fl =#=Ú#‰õΩOÉ’~Ú JHõ¯_»H¯õ _» #∞O_≥_∞»
„|Ç¨Ï‡"å^Œ∞Å#∞, ã¨∂~åºyfl ã¨=∂# `Õ*’=O`«∞Å#∞, "åÜ«Ú Ñ¨~°‚ [ÖÏÇ¨~°∞Å∞#∞,
JyflÃÇ˙„`Àáêã¨ ‰õΩÅ∞#∞, Jukä Ñ¨Ó[‰õΩÅ∞#∞, T~°úfiÉÏÇ¨ïÅ∞, x~åÅO|∞Å∞#∞
#QÆ∞ =ÚhO„^Œ∞Å EK«∞K«∞ ^èŒ~°‡~åA ãÖ„Éèí=∞=Ú`À QÆ∂_»∞ H˘#fl"å_≥· ã¨∂`«∞x
Ü«∂„â◊=∞O|∞#‰õΩO É’~Ú ÉèÏ~°º`À#∞ ^Œ=Ú‡Å`À#∞ QÆ∂_» |∞∞+‘â◊fi~°∞#‰õΩ
#=∞ã¨¯iOz ã¨∂`«∞x Ez ^èŒ~°‡~åA Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl_»∞ –
ã¨~°fiâß„ã¨Î qK«HõΔ}∞_»=Ù#∞, =∞Ç¨„áêA˝_»=Ù#∞, Hõ~°∞}ÏxkèÜ«Ú #QÆ∞ Ü≥∂ ã¨∂`å!
"Õ∞=Ú ÉèÏ~°º`À ^•Ü«∂^Œ∞Å KÕ`« q∞H˜¯e |~åÉèíqOÑ¨|_çÜ«Ú, =∂ Ü≥ÚHõ¯ ã¨HõÅ
~å[º=ÚÅ∞#∞ Ñ¨Ù„`« ãÖÑ¨`«∞ÎÅ∞#∞ ‰õÄ_» *Ï˝`«∞Å KÕ`« #Ñ¨Ç¨ÏiOÑ¨|_ç#q. WÑ¨C_»∞
g∞ ^Œ~°≈#=Ú KÕ`« =∂ ã¨=∞ã¨Î ^Œ∞óY=Ú áÈQ˘@ì|_ç#k. =∂ g∞^Œ Hõ$Ñ¨Ü«ÚOz
=∂‰õΩ ~å[º=Ú ã≤kúOÑ¨ KÕÜ«Ú#\˜ì Ü≥ÚHõ¯ „=`« =∂#u=∞‡x Ü«∞_»∞QÆQÍ ã¨∂`«∞_»∞
Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åfl_»∞ – q#∞O_»∞ áêO_»=ÙÖÏ~å! =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ ã¨~°fiãÖÑ¨`«¯~°O|∞#∞,
ã¨HõÅ ™œMÏºaè=~°ú#O|∞#∞, „=`«=ÚÅÖ’ #∞`«Î=∞O|∞#∞, ã¨HõÅ áêÑ¨ q<åâ◊Hõ~°O
|∞#∞, Ñ¨Ù„`« áœ„`« „Ñ¨=~°ú#O|∞#∞#QÆ∞ ~°Ç¨Ïã¨º=∞~Ú# „=`«=Ú |∂~°fi HÍÅ=∞O^Œ∞
‰õΩ=∂~°™êfiq∞H˜ t=Ùx KÕ`« #∞Ñ¨^ÕtOÑ¨|_≥#∞. Jk Ü≥∞@¡#–
„Ñ¨=∂^ä•k QÆ}¿ãq`«O|∞#∞, <å<å~°`«fl qÉèí∂+≤`«O|∞#∞, ~°=∞}©Ü«∞O |∞#∞
16
#QÆ∞ ÔH·ÖÏãÿi tY~°=Ú#O^Œ∞ =∞O^•~° =$HõΔKåÛùÜ«∞ ã¨fi~°‚ ã≤OÇ¨ã¨#=∞O^Œ∞, áê~°fif
ã¨Ç≤Ï`«∞_»~Ú QÆ∂~°∞Û#fl Ö’Hõ™œYºHõ~°∞O_»~Ú# ™êO|=¸iÎx Ö’‰õΩÅ ##∞„QÆÇ≤ÏOK«
=ÅÜ«Ú##∞ xK«Ûù KÕ`« q#„=Ú_≥· ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ Ñ¨$K«Ûù KÕÃã#∞.
''=∞Ç¨^Õ=ÙO_»=Ù ÉèíQÆ=O`«∞_»=Ù<≥·# Ü≥∂ ™êO|t"å! =∞#∞+¨μº_Õ „=`«=Ú KÕ`«,
#ã¨=∂#"≥∞ÿ# ™œÉèÏQÆºO|∞#∞, |∞„`«ãÖÑ¨^ŒÅ∞#∞ ÉÁOk ã¨∞Y=Ú ##∞ÉèíqOK«∞
K«∞<åfl_»∞? J\˜ì Ü«Ú`«Î=Ú „=`«=Ú#∞ <åHÍ#u——=∞‡#, t=ÙO_ç@¡xÜ≥∞.
''F~¸ ‰õΩ=∂~°∞_®! ã¨~°fi ãÖÑ¨`«¯~°O|∞#∞, #∞`«Î=∞O|∞#∞, n~å…Ü«Ú+¨º HÍ=∂º~°÷
ã≤kú „Ñ¨^ŒO|∞#∞<ÆQÆ∞, QÆ}Ñü Ñ¨Ó[Ü«∞<≥_»∞ <˘Hõ „=`«=Ú QÆÅ^Œ∞. P „=`«=Ú
ÉèÏ„^ŒÑ¨^Œ â◊√Hõ¡ K«`«∞i÷ <å_®K«iOÑ¨=Åã≤#k. Jk Ü≥∞@¡x#, „áê`«óHÍÅ=∞O^Œ∞
™êfl#=Ú *Ëã≤ â◊√^Œú =„ã¨Î^èŒ~°∞O_»~Ú x`«ºHõ~°‡ niÛ, "åx â◊HÍÎº#∞ ™ê~°=Ú |OQÍ~°∞
KÕ<≥·##∞, "≥O_ç KÕ<≥·##∞, |O‰õ=∞\˜ì KÕ`«<≥·##∞ ^èŒ#Ö’Éèí=Ú KÕÜ«∞Hõ q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°
„Ñü=∞ <Õ~°Ê~°K«=Åã≤#k.
Ñïâ◊√^Œú „Ñ¨^Õâ◊O|∞# <˘Hõ =∞O@ÑÖ|∞ <Õ~°Ê~°z Ü«∂ =∞O@ÑÖ|∞# =_»∞¡QÍx,
aÜ«∞º=ÚQÍx áÈã≤ Ü«∞O^Œ∞ J+¨ì^Œà◊ Ñ¨^•‡Hõ$u <Õ~°Ê~°z Ü«∞K«Û@ QÆ}Ëâ◊√x „Ñü+≤ªOz
âıfi`«QÆO^è•HõΔ`«ÅKÕ q<åÜ«∞‰õΩx ÉèíH˜Î`À Ñ¨ÓlOz, =∞øOrHõ$ëê‚l#=Ú, ^ŒO_»=Ú,
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«=Ú, Hõ=∞O_»Å=Ú, =„ã¨Î=Ú, ^èŒ∂Ñ¨ nÑÖ|∞Å∞ "åi "åi â◊HÍÎº#∞
™ê~°=ÚQÍ QÆ}<å^äŒ∞xH˜ ã¨=∞iÊOz, <Õu`À =O_ç# ‰õΩ_»∞=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅ ~Ú#
Ñ≤O_ç=O@Å#∞, >ˇOHÍÜ«∞Å∞, J~°\ ˜ ÑÖ_»∞¡, <Õˆ~_»∞ÑÖ_»∞¡, "≥ÅQÆÑÖ_»∞¡, K≥~°‰õΩ
aà◊¡Å∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# Ñ¶¨Å=ÚÅ#∞ „Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÍ k#∞ã¨∞‰õΩ ~Ú~°∞=k Ü≥ÚHõ\ ˜
„Ñ¨HÍ~°=Ú <≥·"Õ^Œº=Ú KÕã≤ #$`«º, w`« "å^Œº=ÚÅ`À_»#∞ Ñ¨Ù~å} Ñ¨~î°<å^Œ∞Å `À_»#∞
QÆ∂_» QÆ}Ñü Ñ¨Ó[#∞ ã¨=∂Ñ≤Î <˘OkOz Ü«∞^ä•â◊HQÎ˜ Í "Õ^Œ q^Œ∞Å~Ú# „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ
`åO|∂Å ^ŒH˜Δ}xzÛ |O^èŒ∞=ÙÅ`À QÆ∂_» Ñ¶¨∞$`«Ñ¨Hõfi=ÚÅ~Ú# ÉèíHõΔ ºÉè’*Ïº^Œ∞Å`À
Éè’[#O|∞ KÕÜ«∞=Åã≤#k. D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ <≥=fi_»∞ QÆ}Ñü Ñ¨Ó[ KÕÜ«ÚK«∞<åfl_À
"åxH˜ QÆ}ÑüÜ«∞#∞„QÆÇ¨Ï=Ú =Å# Jxfl HÍ~°º=ÚÅ∞ ã≤kúOK«∞##∞@‰õΩ, <≥O`«
=∂„`«=Ú ãÖâ◊Ü«∞=Ú ÖË^Œ∞.
=∞~°∞<å_»∞ „áê`«óHÍÅ=Ú #O^Œ∞ Ñ¨Ù#óÑ¨Ó[ KÕã≤ L^•fiã¨# K≥Ñ¨Ê=ÅÜ«Ú#∞.
F~¸ +¨}∞‡MÏ! =¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞#∞ „Ñ¨ã≤^Œú=∞~Ú# ã¨HõÅ „=`«=ÚÅÖ’
#∞`«Î=∞=∞~Ú# ~¸ „=`«=Ú Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=∞O^Œ∞ ^Õ=, =Úx, QÆO^èŒ~°fi, H˜#fl~°∞Å
*Ë`« <åK«iOÑ¨|_ç#k. QÍx ™ê=∂#º"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞.—— Jx, D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ
™êO|=¸iÎ Ñ¨Ù„`«∞_»~Ú# ‰õΩ=∂~°™êfiq∞H˜ D „=`«=Ú#∞Ñ¨^ÕtOK≥#∞. QÆ#∞Hõ, F
^èŒ~°‡~å*Ï! h=Ù#∞ D QÆ}<å^äŒ Ñ¨Ó[Ü«∞<≥_»∞ „=`«=Ú <åK«iOzu"Õx xâ◊ÛÜ«∞
=ÚQÍ h‰õΩ â◊„`«∞[Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. <Õ#∞ ã¨`«º=ÚQÍ K≥Ñ¨CK«∞<åfl#∞ Jx ã¨∂`«∞O_»∞
17
*ˇÃÑÊ#∞.
Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=∞O^Œ∞ D „=`«=Ú#∞ ^Œ=∞Ü«∞Ou Ü«∂K«iOz #Å=∞Ç¨~åA#∞
ÃÑO_ç¡Ü«∂_≥#∞. NHõ$+¨‚™êfiq∞ Ü«∂K«iOz *ÏO|=ux, â◊º=∞O`«Hõ =∞}˜x ‰õÄ_»
á⁄O^≥ # ∞. Jk Ü≥ ∞ \˜ ì ^ Œ x # ã¨ „ `ål`« ∞ Î =∞Ç¨  ~åA ã¨ ∂ ~° ∞ ºx =~° = Ú KÕ ` «
â◊º=∞O`«Hõ=∞}˜ <åi˚Oz ã¨fiQÆ$Ç¨Ï=∞QÆ∞ ^•fi~°Hõ‰õΩO É’= ã¨∂~°∞ºx =Öˇ „ÉHÍtOK«∞
K«∞#fl <å ~°`«fl=Ú#∞ ^•"≥∂^Œ~°∞O_»_»∞QÆQÍ ^•xx ã¨„`åluÎ=fiHõÉ’Ü≥∞. #O`« Q˘xfl
k#=ÚÅ‰õΩ ã¨„`ål`«∞Îx `«=Ú‡_® =∞}˜x ^èŒiOz "Õ@‰õΩÉ’= <À ã≤OÇ¨ÏO|∞ "åx
=kèOz P =∞}˜ <≥`«∞ÎH˘x áÈ=ÙK«∞O_» <å ã≤OÇ¨ÏO|∞#∞ *ÏO|=O`«∞_»∞ [OÑ≤
=∞}˜x `«# QÆ∞Ç¨Ï‰õΩO nã¨∞‰õΩx áÈÜ≥∞#∞. ã¨„`ål`«∞Î `«# `«=Ú‡x [OÑ≤
â◊º=∞O`«Hõ=∞}˜x Hõ$+¨μ‚_»Ñ¨Ç¨ÏiOK≥#x K≥Ñ¨CH˘#∞K«∞O_»QÍ NHõ$+¨μ‚_»∞ `å#∞
q<åÜ«∞‰õΩxKÕ â◊Ñ≤OÑ¨|_ç# K«qu K«O„^Œ∞x H©Δ~°Ñ¶¨∞@=Ú#O^Œ∞ EK«∞@KÕ ^Œ#H˜\ ˜ì
Ü«∞Ñ¨"å^Œ∞ ã≤kúOK≥#x |ÅÉèí„^Œ∞x`À K≥Ñ¨Ê #`«O_»∞ K«quK«O„^Œ∞#‰õΩ q<åÜ«∞‰õΩ
_ÕÅ âßÑÖa_çÜ≥∞#x Ü«∞_»QÆQÍ, J<åfl! q<åÜ«∞‰õΩO_»∞ ÔH·ÖÏãÖ|∞# <˘Hõ<å_»∞
‰õΩ|˚~∂° Ñ¨ÙO_»~Ú "≥Å∞QÆ∞K«∞O_» #`«x Ez K«O„^Œ∞_»∞ #=fiQÍ q<åÜ«∞‰õΩ_»∞ K«O„^Œ∞x
K«∂z x#∞fl K«qu k#O|∞# <≥=fiˆ~xÜ«Ú E`«∞ˆ~x "åi HõÑ¨"å^Œ=Ú ã≤kúOK«∞#x
â◊Ñ≤OÑ¨, K«O„^Œ∞_»u n#∞_»~Ú "Õ_ç# q<åÜ«∞‰õΩ_»∞ ã¨¯O^Œ∞#‰õΩ â◊OÉèí∞_®#uzÛ#
„Ñ¨HÍ~°=Ú ÉèÏ„^ŒÑ¨^Œ â◊√^Œú K«`«∞i÷ k#=∞O^Œ∞ ##∞fl Ü«∞^è•qkè #iÛOz „=`«O|∞ñ
ã¨Å∞Ñ¨Ù"åiH˜ ãÖÉèíqOz# Ü«∞Ñ¨"å^Œ=Ú `˘Åy â◊„`«∞[Ü«∞ =Ú#∞ "≥∂HõΔ™ê„=∂[º
ã≤ k ú Ü « Ú , ^è Œ # Hõ # Hõ =ã¨ ∞ Î "åÇ¨ Ï <å^Œ º <Õ H õ =„™êÎ É è í ~ ° } Ñ¨ Ù „`« áœ`«
QÀ=∞Ç≤Ïëêºaè=$kúÜ«Úñ QÆÅ∞QÆ∞#x q<åÜ«∞‰õΩ_»∞ K«O„^Œ∞#‰õΩ =~°q∞ K≥Û#∞. x\˜ì
„=`«=Ú K«O„^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞ *Ëã≤iQÍ# h „=`«=Ú#∞ KÕÜ«∞=Å Ü«Ú#x
Hõ$+¨μ‚_»∞ |ÅÉèí„^Œ∞x`À *ˇÃÑÊ#∞. |ÅÉèí„^Œ∞_»∞ ^Œ# Ñ¨Ù~°O|∞#ñ *Ï\Õz Hõ$+¨μ‚_»∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~å „=`«=Ú#∞ ãëÊi. Ñ≤=∞‡@ Hõ$+¨μ‚O_»∞ q<åÜ«∞‰õΩx „Ñ¨™ê ^ŒO|∞KÕ
*ÏO|=O`«∞x Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩO É’= #`«O_® â◊º=∞O`«Hõ=∞xÜ«Ú#∞, *ÏO| =u Ü«Ú#∞
`«# ‰õÄ`«∞ix xzÛ#, <å ~°`«fl=Ú#∞ Hõ$+¨μ‚O_»∞ ã¨„`ål`«∞Î# H˜zÛ ^Œ# Ü«∞Ñ¨"å^Œ=Ú
`˘ÅOyOK«∞H˘xÜ≥∞#∞. ã¨„`ål`«∞Î ã¨`«ºÉèÏ=∞Ü«∞#∞ ‰õÄ`«∞~°∞`À â◊º=∞O`«Hõ =∞}˜x
Hõ$+¨μ‚#H˜zÛ, `«# Ü«∞Ñ¨~å^èŒ=Ú =∞xflOK«∞=∞x "Õ_≥#∞. NHõ$+¨μ‚_»∞ *ÏO|=ux,
ã¨`«ºÉèÏ=∞#∞ ÃÑO_®_ç¡ Ü«∞^èÕK«ÛQÍ #∞O_≥#∞.
=$„`åÎã¨∞~°=^èŒ KÕÜ«∞É’=Ù#Ñ¨Ù_çO„^Œ∞_»∞#∞, ã‘`å^Õqx "≥^Œ‰õΩ#Ñ¨Ù_»∞ ~å=ÚO_»∞#∞,
QÆOQÆ#∞ Éèí∂q∞H˜ ^≥K«∞Û#Ñ¨Ù_»∞ Éèíw~°^äŒ∞O_»∞#∞, J=∞$`À`åÊ ^Œ#=Ú ¿ãÜ«Ú#Ñ¨Ù_»∞
^Õ"åã¨∞~°∞Å∞#∞, ‰õΩ+¨μì"åºkè x=$uÎ H˘~°‰õΩ ™êO|∞ _»∞#∞, ~¸â◊Ñ¨Ù„`« „Ñ¨™ê^Œ=ÚKÕ
ã≤kúHÍ=ÚÅ~Ú~°x ã¨∂`«∞O_»∞ *ˇÑ¨ÊQÍ ^èŒ~°‡~åA `«=Ú‡Å`À QÆ∂_» h „=`«=Ú#∞
18
<åK«iOz Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú KÕ`« â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOz ~å[º=Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
=∞#ã¨∞û# `«Åz# HÍ~°º=ÚÅxflÜ«Ú q<åÜ«∞Hõ Ñ¨Ó[ =Å# ã≤kúOK«∞ K«∞#flq.
HÍ|\˜ì QÆ}Ëâ◊√_»∞ ã≤kú q<åÜ«∞‰õΩO_»x Ö’Hõ=∞O^Œ∞ „Ñ¨ã≤kú <˘O^≥#∞. q^•º~°OÉèí
HÍÅO|∞# Ñ¨ÓlOz# q^•ºÖÏÉèí=Ú xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ QÆÅ∞QÆ∞#∞. [Ü«∞=Ú QÀi#
"åiH˜ [Ü«∞O|∞#∞, Ñ¨Ù„`«∞Å∞ QÀi#"åiH˜ Ñ¨Ù„`«∞Å∞#∞, Ñüx QÀi# Hõ#ºHõ‰õΩ
ã¨∞~°∂Ñ¨Ù_»QÆ∞ ÑüÜ«Ú#∞, ™œÉèÏQÆº =Ú#∞ QÀi# =Ú`«Î~Ú^Œ∞=ÙÅ‰õΩ ™œÉèÏQÆºO|∞#∞
QÆÅ∞QÆ∞#∞. q^èŒ= Ñ¨ÓlOK≥ <Õx =∞~°∞[#‡Ü«∞O^Œ∞ "≥·^èŒ=º=Ú#∞ á⁄O^Œ^Œ∞. HÍ|\˜ì
PÉÏÅ =$^•ú ^ Œ ∞ Å∞ Ü« ∞ ^ä • qkè Q Í Éè í H ˜ Î ` À „=`« = Ú <åK« i Ozˆ ~ x QÆ } Ñ¨ u
Ü«∞#∞„QÆÇ¨Ï=Ú# ã¨HõÅ HÍ~°ºã≤kú, Ñ¨Ù„`« áœ„`åaè=$kú, ÜÕ∞#∞QÆ∞ <≥‰õΩ¯#O`«\ ˜
Ü≥ÿ∞â◊fi~°º=Ú#∞ ÉÁOk ã¨∞Y=Ú#∞ QÍO`«∞~°∞.
Wu ™ê¯#Ì Ñ¨Ù~å}Ë ã¨¯O^Œ =∞¿ÇÏâ◊fi~° ãÖ"å^Õ q<åÜ«∞Hõ „=`«Hõ^äŒ ã¨=∂Ñ¨Î=Ú.
N QÆ∞~°∞áê^Œ Ñ¨Ó*Ï q^è•#O
^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎ, Ç¨ÏÜ«∞„w=Ù_»∞, ^Œ`åÎ„`ÕÜ«Ú_»∞, "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞_»∞, „j â◊OHõ~°
ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å"åiÖ’ Z=i^À XHõi z„`«Ñ¨\Ïxfl ÖË^• "åºã¨Ñ‘~î°O ÃÑ·# U^≥·<å
„QÆO^äŒO ÃÑ\˜ì ^•xH˜ D „HÕk q^èŒOQÍ Ñ¨Ó[ KÕÜ«∂e. QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ Åaè¿ãÎ "åiˆH
„Ñ¨`«ºHõΔOQÍ ‰õÄ_® D Ñ¨Ó[ K≥Ü«∞º=K«∞Û#∞.
19
ãÖHõÅÊO:
„j=∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü«∂ „Ñ¨=~°Î=∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞Ñ¨~åˆ~ú âıfi`«=~åÇ¨Ï
HõÖËÊ "≥·=ã¨fi`«=∞#fiO`«ˆ~ HõeÜ«ÚˆQ „Ñ¨^äŒ=∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éèí~°`«=ˆ~¬ Éèí~°`«YO_Õ
Jã≤‡<£ =~°Î=∂# =º=Ç¨iHõ KåO„^Œ=∂<Õ# ã¨fiã≤Î„j .............. <å=∞ ãÖ=`«ûˆ~,
................. JÜ«∞<Õ, ................. |∞∞`Ò, ................. =∂¿ã, .................
Ñ¨ˆHΔ, ................. u^äÒ,................. "åã¨ˆ~, â◊√Éèí Ü≥∂QÆ â◊√Éèí #HõΔ„`« U=O
QÆ∞} qâı+}¨ qtëêìÜ∂« O â◊√Éèuí ^äÒ =∞=∞ Láê`«Î ^Œ∞i`«HÜ Δõ ∞« ^•fi~å „j Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°
„Ñ‘`º« ~°O÷ , ^è~Œ å‡~°H÷ Í=∞"≥∂HõΔ K«`∞« ifi^èŒ Ñ¶Å¨ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷ ã≤^ºúŒ ~°O÷ „j QÆ∞~°∞ áê^Œ∞HÍ=ÚkÌâº◊
Ü«∂=K«ÛùH˜Î ^è•º<å"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º:
`«ÔŒ QÆ`fiÕ # HõÅâß~å^è#Œ O Hõi¿+º. HõÅâ◊O QÆO^è,Œ Ñ¨„`«, Ñ¨Ù+¨Ê, JHõ`Δ ó·≥ JÉèºí ~°Ûº.
HõÅâ◊=ÚÖ’ h~°∞ xOÑ≤, QÆO^èŒO, ‰õΩO‰õΩ=∞ ÉÁ@∞¡ ÃÑ\˜ì, HõÅâ◊Ö’ QÆO^èŒO,
Ñ¨Ù=Ùfi, JHõΔ`«Å∞ "Õã≤ HõÅâ◊=ÚÃÑ· KÕu#∞Oz..
HõÅâ◊ã¨º =ÚMË q+¨μ‚ó, HõOˆ~î ~°∞„^Œó ã¨=∂„t`åó, =¸ÖË `«„`« ã≤÷`À „|Ç¨‡,
=∞^èºÕ =∂`«$QÆ}Ïó ã¨‡ $`åó ‰õΩHΔ“ `«∞ ™êQÆ~åó ã¨~ˆ fi ã¨ÑnÎ¨ fiáÈ =ã¨∞O^è~Œ å, |∞∞ˆQfi^À^äŒ
Ü«∞Aˆ~fi^Œó ™ê=∞"Õ^ÀÇ¨Ïº^äŒ~°fi}ó JOÔQ·â◊Û ã¨Ç≤Ï`åã¨ûˆ~fi HõÅâßO|∞ ã¨=∂„t`åó..
HõÅâ’^ŒˆH# ^Õ=O, P`å‡#O, Ñ¨Ó*Ï„^Œ"åºx ãÖ„áÈHõΔ º..(HõÅâ◊=ÚÖ’x h\˜x
XHõ Ñ¨Ù=Ùfi`À, ^Õ=ÙxÃÑ,· =∞# `«ÅÃÑ,· Ñ¨Ó[„^Œ"åºÅÃÑ#· Hˆ â◊"åk <å=∂Å∞ K«^∞Œ =Ù`«∂
[ÖÏ¡e).
^è•º#O:
=∞ø#"åºMÏº „Ñ¨Hõ\ ˜`« Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ `«`«Î fiO Ü«Ú"å#O
=i¬ëêªO`Õ =ã¨^Œ$+≤QÆ}ˇÿ~å=$`«O „|Ç¨Ï‡xÃ+·ªó
PKåˆ~ºO„^ŒO Hõ~°Hõe`« z#∞‡„^Œ=∂#O^Œ=¸iÎO
™êfi`å‡~å=∞O =Úk`«=^Œ#O ^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎg∞_Õ.
*Ï˝<å#O^Œ=∞Ü«∞O ^Õ=O x~°‡Åã¨Êù\ ˜HÍHõ$uO
P^è•~°O ã¨~°fiq^•º<åO Ç¨ÏÜ«∞„w==Úáêã¨‡¿ÇÏ.
<å~åÜ«∞} ã¨=∂~°OÉèÏO "åºã¨â◊OHõ~° =∞^èŒº=∂O
Jã¨‡^•Kå~°º Ñ¨~°ºO`åO =O^Õ QÆ∞~°∞Ñ¨~°OÑ¨~åO
20
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - ^è•ºÜ«∞q∞
=O^Õ QÆ∞~°∞Ñ¨^Œ^ŒfiO^ŒfiO J"åVÍ‡#ã¨QÀK«~°O
~°HõÎ â◊√Hõ¡ „Ñ¨ÉèÏ q∞„â◊O J`«~°¯ ºO „`≥·Ñ¨Ù~°O =∞Ç¨Ïó.
™êfiq∞<£ ã¨~°fi[QÆ<åfl^äŒ! Ü«∂=`ü Ñ¨Ó*Ï=™ê#HõO
`å=`ü `«fiO „Ñ‘uÉèÏ"Õ# aOÉË-ã≤‡<£ (HõÅâı-ã≤‡<£) ã¨xflkèO ‰õΩ~°∞.
(Wk K«kq QÆ∞~°∞áê^Œ∞HõÅÃÑ· Ñ¨Ù=ÙfiÅ#∞Oz)
P"åÇ≤Ï`À Éèí=, ™ê÷Ñ≤`À Éèí=, ã¨xflÇ≤Ï`À Éèí=, ã¨xfl~°∞^Àú Éèí=, J=‰õΩOiî`À
Éèí=, ã¨∞„Ñ‘`À Éèí=, ã¨∞„Ñ¨ã¨<Àfl Éèí=, ã¨∞=ÚM’ Éèí=, =~°^À Éèí=, „Ñ¨ã‘^Œ „Ñ¨ã‘^Œ
ã≤OÇ¨ã¨#O =∞Ç¨ÏkÌ=ºO ¿ÇÏ=∞~°`«fl ã¨=∞xfi`«O
=∞Ü«∂ x"Õk`«O `«∞ÉèíºO QÆ$Ç¨} [QÆ`«ó „Ñ¨Éè’
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
#=∂q∞ ã¨^Œ∞æ~°∞O âßO`«O „Ñ¨`«ºHõΔQÆ∞~°∞~°∂Ñ≤}O
t~°™ê Ü≥∂QÆÑ‘~î°ã¨÷O =ÚH˜Î HÍ=∂~°÷ ã≤kú^ŒO
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - ™êfiQÆ`åO[eO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=ºHÍÎ=ºHõÎ ã¨fi~°∂áêÜ«∞ Ç¨Ï$+‘HõÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó
=∞Ü«∂ x"Õk`À ÉèíHÍÎº J~À…ºÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
<å~åÜ«∞} #=∞¿ãÎ-ã¨∞Î #~°HÍ~°‚=`å~°Hõ
áê^ŒºO QÆ$Ç¨} ^Õ"Õâ◊ =∞=∞ ™œYºO q=~°úÜ«∞
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó -áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
[<å~°Ì<åÜ«∞ ^Õ"åÜ«∞ ã¨=∞ã¨Î [QÆ^•`«‡<Õ
x~°‡Å *Ï˝#~°∂áêÜ«∞ ^Œ`«Î=∂K«=∞hÜ«∞HõO
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - PK«=∞#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÀH©Δ~°O ^ŒkèãÖÜ«ÚHõÎO â◊~°¯~å =∞^èŒ∞ ãÖÜ«Ú`«O
QÆ$Ç¨} ^Õ= ã¨~°fi[˝ ã¨~°fiw~åfi} ¿ãq`«
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
#n<åO K≥·= ã¨~åfi™ê=∂h`«O x~°‡Ö’^ŒHõO
™êfl#O ã‘fi‰õΩ~°∞ ^Õ"Õâ◊ =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO ã¨∞ˆ~â◊fi~°
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - â◊√^Àú^ŒHõ [ÖË# ã¨flÑ¨Ü«∂q∞ 21
=„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO ã¨∞ã¨∂HõΔ ‡O ã¨fi~°‚xi‡`«O

QÆ$Ç¨} ^Õ=^Õ"Õâ◊ ã¨~°fi"Õ^•O`«QÀK«~°
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
(QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ ã¨<åºã¨∞Öˇ·#KÀ– ''âß\˜Ü«ÚQÆ‡O—— J#=Öˇ#∞)
J#O`«~°O â◊√^•úK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ã¨∞=~°‚O `«O`«∞aè~°∞ºHõÎO „|Ç¨Ï‡}Ï xi‡`«O Ñ¨Ù~å
PÜ«Ú+¨º=~°ú#O k=ºO ^Œ^•q∞ ã¨∞~°<åÜ«∞Hõ
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - Ü«∞[˝ã¨∂„`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
(QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ ã¨<åflºã≤ J~Ú#KÀ ''Hõ\ ˜ã¨∂„`«O—— Jx Ñ¨Å∞Hõ=Öˇ#∞)
J#O`«~°O â◊√^•úK«=∞#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„jYO_»O K«O^Œ<Àx‡„â◊O QÆO^è•_è»ºO ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O
qÖËÑ¨#O ã¨∞~°„âı+¨ª K«O^Œ#O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - QÆO^èŒO qÖËÑ¨Ü«∂q∞
Kå=∞OuHÍ =‰õΩà◊ K«OÑ¨Hõ áê@ÖÏ|˚ Ñ¨Ù<åflQÆ *Ïl Hõ~°g~°
~°™êÅ Ñ¨ÙÃ+·Êó aÅfi „Ñ¨"åà◊ `«∞Åã‘^Œà◊ =∞e¡HÍaèó
`åfiO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞ [QÆnâ◊fi~° "åã¨∞^Õ=
P~å=∞Ñ¨ÙëêÊ}˜ =∞<ÀÇ¨Ï~å}˜ [ÖÏâ◊Ü«∞™ê÷x ã¨∞Ñ¨Å¡"åx
ã¨∞=~°‚Ñ¨ÙëêÊ}˜ =∞Ü«∂iÊ`åx QÆ$Ç¨} „j=`«û^èŒ~° „Ñ¨ã‘^Œ
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó
- <å<åq^èŒ Ñ¨Ù+¨ÊÑ¨„`å}˜, JHõΔ`åx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
JOQÆÑ¨Ó*Ï
k=ºáê^•Ü«∞ #=∞ó - áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
=∞Ç¨|ÖÏÜ«∞ #=∞ó - [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„|Ç¨Ï‡q^Œfi~åÜ«∞ #=∞ó - *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã≤^•úã¨<åÜ«∞ #=∞ó - T~°∂<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
l`ÕO„kÜ«∂Ü«∞ #=∞ó - QÆ∞Ç¨ÏºO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨~åfi^è•~åÜ«∞ #=∞ó - Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
22 „|Ç¨‡O_À^Œ~åÜ«∞ #=∞ó - L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
t+¨º=`«ûÖÏÜ«∞ #=∞ó - =HõΔã¨÷ÅO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
Hõ~°∞}ÏÑ¨Ó~°‚Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Ü«∞ #=∞ó - Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
t=â◊H˜Îã¨fi~°∂áêÜ«∞ #=∞ó - ã¨Î<Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
qâ’fi^•ú~°HÍÜ«∞ #=∞ó - ÉÏÇ¨˙<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
=~°^•ÉèÜ í ∞« Ç¨Ï™êÎÜ∞« #=∞ó - Ç¨Ï™œÎ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
QÆOcè~°HõO~îåÜ«∞ #=∞ó - HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã≤‡`«=^Œ<åÜ«∞ #=∞ó - =ÚYO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
=∞^èŒ∞~°ã¨ÖÏ¡áêÜ«∞ #=∞ó - lÇ¨fiO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
Hõ$áêOQÆgHõΔ}ÏÜ«∞ #=∞ó - <Õ„`Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„â◊√u~°Ç¨Ïã¨ºÉ’^èŒHÍÜ«∞ #=∞ó - Hõ~“‚ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨Ç¨Ï„™ê~°Hõ=∞ÖÏ"å™êÜ«∞ #=∞ó - t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨ˆ~fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó - ã¨~åfi}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - <å<åq^èŒ Ñ¨Ù+¨Ê Ñ¨„`« `«∞Åã‘^Œà◊ Ñ¨Ó*ÏO
ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j"Õ^Œ"åº™êëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=b
„j <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞óI „j Jcèu„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞óI
„j #~åHÍ~åÜ«∞ #=∞óI „j qâßÅ=HõΔ¿ã #=∞óI
„j `«áÈÉèí∂`åÜ«∞ #=∞óI „j â◊√z"åã¨¿ã #=∞óI
„j `«áÈx^èŒÜÕ∞ #=∞óI „j Hõ$ëê‚l#q~ål`åÜ«∞ #=∞óI
„j "Õ^Œ"åº™êÜ«∞ #=∞óI „j =∞Ç¨ÅÖÏ@qÅã¨„uÎÑ¨Ù„}Ï¤Ü«∞ #=∞óI
„j hÅÉèÏ™êÜ«∞ #=∞óI „j Ñ¨^Œ‡Ö’K«<åÜ«∞ #=∞óI
„j ãÖ™ê~å~°‚=`å~°HÍÜ«∞ #=∞óI „j Éèí∂uÉèí∂+≤`«ã¨~åfiOQÍÜ«∞ #=∞óI
„j *Ï˝<å=`å~åÜ«∞ #=∞óI „j ~°∞„^•HΔÍÉèí~°}Ïxfi`åÜ«∞ #=∞óI
„j Ñ¨Ù~°∞kèÜÕ∞ #=∞óI „j ^Œ}¤áê}ÜÕ∞ #=∞óI
„j n~°…HÍÜ«∂Ü«∞ #=∞óI
„j âß„ã¨ÎÜ≥∂#ÜÕ∞ #=∞óI
„j [\Ï=ÅÜ«∞â’aè`åÜ«∞ #=∞óI
„j z^•Hõ$`«ÜÕ∞ #=∞óI
„j =∞Ç¨Ü≥∂y<Õ #=∞óI
„j Ñ¨~åâ◊~å`«‡*ÏÜ«∞ #=∞óI „j =∞Ç¨=∞`«ÜÕ∞ #=∞óI 23
„j Ñ¨Ù}ÏºÜ«∞ #=∞óI „j ÉèíH˜Î^è•~å^èŒ~åÜ«∞ #=∞óI
„j =Úx=Oâ◊tMÏ=∞}ÜÕ∞ #=∞óI „j qÉèí"Õ #=∞óI
„j HÍbÑ¨Ù„`åÜ«∞ #=∞óI „j "Õ^À^Œú„ˆ~Î #=∞óI
„j Hõe^èŒfiOã¨HÍÜ«∞ #=∞óI „j l`«„áê}ÏÜ«∞ #=∞óI
„j HÍh<åÜ«∞ #=∞óI „j z~°rq<Õ #=∞óI
„j Hõ~°∞}Ï~°‚"åÜ«∞ #=∞óI „j [Ü«∞„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞óI
„j H©@=ÚH˜Î„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞óI „j "≥·â◊=∂ÊÜ«∞#-=#ÌºO„Ñ¶¨∞ÜÕ∞ #=∞óI
„j Hõ$ëê‚Ü«∞ #=∞óI „j ÃÑ·Å*ˇ·q∞xÑ¨Ól`åÜ«∞ #=∞óI
„j ‰õΩ~°∞=Oâ◊q=~°úHÍÜ«∞ #=∞óI „j ã¨∞=∞O`«tHõΔHÍÜ«∞ #=∞óI
„j ‰õΩ~°∞ˆHΔ„`«x*Ï"å™êÜ«∞ #=∞óI „j ã¨∂`«Ñ¨Ù„`å#∞„QÆÇ¨ÏHÍ~°HÍÜ«∞ #=∞óI
„j Ç≤Ï=∂K«ÅHõ$`åÅÜ«∂Ü«∞ #=∞óI „j "Õ^ŒâßMÏqx~å‡„`Õ #=∞óI
„j Hõ=∞}¤Å∞^èŒ~åÜ«∞ #=∞óI „j HÍ}¤„`«Ü«∞q^è•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞óI
„j ãÖq#∞‡„^•Ü«∞ #=∞ó I „j "Õ^•#ÎÑ¨Ù}ºK«~°}ÏÜ«∞ #=∞óI
„j P=∂flÜ«∞ã¨∞áêÅHÍÜ«∞ #=∞óI „j áê~°÷HÍ~°ºã¨Ç¨Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞óI
„j Jz#Îº~°K«<åâ◊HõÎÜÕ∞ #=∞óI „j Ü«Úkè+≤ª~°„Ñüëêª„`Õ #=∞óI
„j JY}ˇÿ¤HÍ`«‡ãÖã≤÷`«ÜÕ∞ #=∞óI „j [#"Õ∞[Ü«∞KÀ^ŒHÍÜ«∞ #=∞óI
„j Jëêì^Œâ◊Ñ¨Ù~å}Ï|˚ã¨∂~åºÜ«∞ #=∞óI „j â◊√HÍ#∞âßã¨HÍÜ«∞ #=∞óI
„j ã¨∂i[<Õâ◊fi~åÜ«∞ #=∞óI „j „j=∞`Õ #=∞óI
„j =∞Ç¨ÉèÏ~°`«Hõ„ˆ~Î #=∞óI „j „|Ç¨Ï‡Ñ¨Ù„`«-„Ñ¨É’kè`åÜ«∞ #=∞óI
„j „|Ç¨Ï‡ã¨∂„`«„Ñ¨}ÏÜ«∞HÍÜ«∞ #=∞óI „j ^ÕtH“Ñ¶¨∞-„Ñüx^èŒÜÕ∞ #=∞óI
„j ^≥· fiáêÜ«∞<åÜ«∞ #=∞óI „j ^Œi≈`å^Œ∞ƒù`«-"≥·Éèí"åÜ«∞ #=∞óI
„j J^≥· fi`«QÆ∞~°"Õ #=∞óI „j k=º^Œ$+≤ì„Ñ¨^Õ #=∞óI
„j *Ï˝#ã¨∂~åºÜ«∞ #=∞óI „j ‰õΩhÎ-QÍ<åús-`åÑ¨Ç¨~°HÍÜ«∞ #=∞óI
„j ã¨k+¨ì^•Ü«∞ #=∞óI „j ã¨`«º=fã¨∞`åÜ«∞ #=∞óI
„j q^•ºÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI „j ™œ=∂ºÜ«∞ #=∞óI
„j „â◊√uÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI „j ã¨`«ºHÍ<åÎÜ«∞ #=∞óI
„j "åHõÊ`«ÜÕ∞ #=∞óI „j ã¨^Àu÷`åÜ«∞ #=∞óI
24 „j #`«Éèí∂Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI „j ã¨∞ã≤‡`åÜ«∞ #=∞óI
„j ãÖ„t`«„=`åÜ«∞ #=∞óI
„j "Õ^•OQÍkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI
„j „â◊√u=∞#÷#=∞#Ì~åÜ«∞ #=∞óI
„j ~å„+¨ìÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI
„j ã¨~°fi^Õ==∞Ü«∂Ü«∞ #=∞óI
„j QÆ}Ñ¨`ÕóÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI
„j ã¨~°fi^Õ"≥·Hõº„Ñüáê^ŒHÍÜ«∞ #=∞óI
„j =∂„`å*Ï˝áêÅHÍÜ«∞ #=∞óI „j ãÖq^ÕÌgÑ¨^•ã¨HÍÎÜ«∞ #=∞óI
„j J=∂x<Õ #=∞óI „j "åºMÏºã≤OÇ¨ã¨<å~°∂_è®Ü«∞ #=∞óI
„j „uHÍÅ*Ï˝Ü«∞ #=∞óI „j *Ï˝#"≥·~åQÆºâı=^èŒÜÕ∞ #=∞óI
„j Jq∞`«^Œ∞º`«ÜÕ∞ #=∞óI „j K«~åK«~°[QÆ^£-|#ú"Õ #=∞óI
„j ^èŒ$`«~å„+¨ì â◊√Hõ-áê}∞¤- „j â◊OHõ~°™êºÑ≤-â◊OHõ~åÜ«∞ #=∞óI
q^Œ∞~å`«‡-qÉèÏ=HÍÜ«∞ #=∞óI „j ÉèÏ~°`å<åOÑ¨~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞óI
„j ^èŒ~°‡QÀ„¿ÑÎ #=∞óI „j Éèí∞=<≥·HõQÆ∞~À~°∞æ~°"Õ #=∞óI
„j ^èŒ~°‡=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞óI „j „|Ç¨Ï‡ãÖq^£-~°ã¨Ñ¶¨∞<åÜ«∞ #=∞óI
„j ‰õΩ^èŒ~°‡ÑïÇ¨~°HÍÜ«∞ #=∞óI „j ÉèÏQÆ=`Õ #=∞ó I
„j „Ñüã¨‡ $`åºYº-q^•ºq^Õ #=∞óI „j ÉÏ^Œ~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞óI
=#ã¨Êu~°™È^Œ∂ƒù`«O ã¨∞QÆO^èŒO ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O
^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂} Éè’ ™êfiq∞<£ `«= tÃ+·ºó ã¨=∞iÊ`«O
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞
Ñ¶¨∞$`«=iÎã¨=∂Ü«ÚHõÎO =Ç≤Ïfl<å Ü≥∂l`«O „Ñ≤Ü«∞O
J*Ï˝# <åâ◊#O ^Õ= QÆ$Ç¨} „j=∞<ÀÇ¨Ï~°
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó - ™êHΔÍ`ü nÑÖ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÀH©Δ~° â◊~°¯~À¿Ñ`«O UÖÏK«∂~°‚ ã¨=∞xfi`«O
Ñ¶¨ÖÏx K« ã¨∞Ñ¨HÍfix ã‘fi‰õΩ~°∞ *Ï˝#^•Ü«∞Hõ
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó
-Ñ¶¨Å Ñ¨HÍfi#fl ã¨Ç≤Ï`« J=∞$`«<≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
L`«Î~åáÈâ◊#, Ç¨Ïã¨Î „Ñ¨HΔÍà◊#, áê^Œ „Ñ¨HΔÍà◊hÜ«∞O K« ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
`åO|∂ÅO K« ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
â◊√^•úK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ 25
h~å[#O QÆ$Ç¨}Ë^ŒO ÑÖK«=iÎ ã¨=∞xfi`«O
`Õ*’~åt =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO QÆ$Ç¨} `«fiO ã¨∞ˆ~â◊fi~°
ã¨`«º„Ñ¨*ÏO "Õ∞ QÀáêÜ«∞ ....
...Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó -
P#O^Œ Hõ~°∂Ê~° h~å[#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
â◊√^•úK«=∞#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ã¨Ç¨Ï„ã¨j~°¬O ^Õ=O qâßfiHõΔO qâ◊fiâ◊OÉèí∞=O....
Jã¨‡`ü QÆ∞~°∞áê^Œ∞HÍÉèÏºO #=∞ó ..... ã¨∞=~°‚k=º=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÆ∞~°"Õ ‰õΩã¨∞=∂O[e: QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ „Ñ¨`«ºHõΔ=ÚQÍ L#flKÀ "åi áê^Œ=Ú ÅÃÑ·
Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞, JHõΔ`«Å∞OK«=Öˇ#∞. "å~°∞ „Ñ¨`«ºHõΔ=ÚQÍ ÖËxKÀ "åi z„`«Ñ¨@=ÚÃÑ·
Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞, JHõΔ`«Å∞OK«=Öˇ#∞.
Hõ~°∞}Ïâ◊H˜Î HõÖ’¡Å Hõ~°∞}Ï Hõe`å`«‡<Õ
Ñ¨~å#∞„QÆÇ¨Ï~°∂áêÜ«∞ QÆ∞~°"Õ ‰õΩã¨∞=∂O[eó
J#∞`«Î~° =∞Ç¨ãÖq^Œ#∞Éèí∂u HõÖÏ`«‡<Õ
QÆ∞~°∞QÆO^èŒ QÆ∞}Ï_è®ºÜ«∞ QÆ∞~°"Õ ‰õΩã¨∞=∂O[eó
x[ã¨∞Îu #=∞™ê¯~°ó x~°ã¨Î ^Œ∞~°Ç¨ÏOHõ$`Õ
q^•ºQÆ=∞~°Ç¨Ï™êºÜ«∞ QÆ∞~°"Õ ‰õΩã¨∞=∂O[eó
..Wu „j QÆ∞~°∞áê^ŒHõ=∞ÖË Ñ¨ÙëêÊO[eO ^Œ`åÎ fi..
# Hõ~°‡}Ï # „Ñ¨[Ü«∂ # ^èŒ<Õ# `åºˆQ<≥·ˆH# J=∞$`«`«Î fi=∂#â◊√ó.
Ñ¨ˆ~} <åHõO xÇ≤Ï`«O QÆ∞Ç¨Ü«∂O q„ÉèÏ[^Õ`«^Œº`«Ü≥∂ qãÖu
"Õ^•O`« q*Ï˝# ã¨∞xtÛ`å~å÷ó ã¨<åflºã¨Ü≥∂QÍ^Œº`«Ü«∞ó â◊√^Œú`«`åÎ fió
`Õ „|Ç¨Ï‡Ö’ˆH`«∞ Ñ¨~åO`«HÍÖË Ñ¨~å=∞$`å`«Êi=ÚK«ºOu ã¨ˆ~fi
^ŒÇ¨Ï~°O qáêÑÖ Ñ¨~°"Õ∞â◊Éèí∂`«O Ü«∞`«∞ÊO_»sHõO Ñ¨Ù~°=∞^èŒº ã¨Q∑æã¨÷O
`«„`åÑ≤ ^Œ„Ç¨ÏO QÆQÆ#O qâ’Hõã¨Îã≤‡<£ Ü«∞^ŒO`«ã¨Î^Œ∞áêã≤`«=ºO
Ü≥∂ "Õ^•^Ò ã¨fi~°„áÈHÀÎ "Õ^•O`Õ K« „Ñü+≤ª`«ó
`«ã¨º „Ñ¨Hõ$ub#ã¨º Ü«∞ó Ñ¨~°ó ã¨ =∞¿ÇÏâ◊fi~°ó
Ü«∂x HÍx K« áêáêx [<å‡O`«~° Hõ$`åx K«
26 `åx `åx „Ñ¨}â◊ºOu „Ñ¨^ŒH˜Δ} Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ
..Wu „Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ Hõ$`åfi..
`«`«ó ™ê™êìOQÆO „Ñ¨}"Õ∞`ü
LÑ¨qâ◊º (‰õÄ~°∞Ûx) ã¨=∞ã¨Î ~å*’Ñ¨Kå~å<£, ^Õ"ÀÑ¨Kå~å<£, ÉèíHÀÎºÑ¨Kå~å<£
ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`«fi"Õ∞= =∂`å K« Ñ≤`å `«fi"Õ∞=, `«fi"Õ∞= |O^èŒ∞â◊Û ã¨MÏ `«fi"Õ∞=
`«fi"Õ∞= q^•º „^Œq}O `«fi"Õ∞=, `«fi"Õ∞= ã¨~°fiO =∞=∞ ^Õ= ^Õ=
....Wu P`«‡ã¨=∞~°Ê}O Hõ$`åfi..
Ü«∞`«∂Ê[#O QÆ∞~°fi~å÷Ü«∞ „â◊^•úÑ¨Ó~°fiO Hõ$`«O =∞Ü«∂
ã¨Ñ¶¨ÅO j„Ñ¶¨∞=∂Ü«∂O`«∞ ã¨^Œ∞æ~Àó Hõ$Ñ¨Ü«∂ Éèí∞q
....Wu Ü«∞^•â◊H˜Î Ñ¨ÙëêÊO[eO ^Œ`åÎ fi
QÆ∞~°∞=∞O„`«O Ü«∞^ä•â◊H˜Î [Ñ≤`åfi, ã¨=∞~°Êº (QÆ∞~°∞=∞O„`«O [Ñ≤Oz)
J^äŒ ^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎ ™ÈÎ„`ån<£ Ü«∞^•â◊H˜Î Ñ¨ˆ~î`ü
(^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎ, Ç¨ÏÜ«∞„w=, QÆ∞~°∞™ÈÎ„`åÅ#∞ ÑïîOKåe)
JÑ¨~å^äŒã¨Î=O Ñ¨ˆ~î`ü-
P"åÇ¨Ï#O # *Ï<åq∞ # *Ï<åq∞ qã¨~°˚#O
Ñ¨Ó*ÏqkèO # *Ï<åq∞ `«fiO QÆuó Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
Hõ~°‡}Ï =∞#™ê "åKå `«fi`ÀÎ<å<åº QÆu~°‡=∞
JO`«HÍÛˆ~} Éèí∂`å<åO „^Œëêì `«fiO Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
QÆ∞~°∞~åÌ`å K« Éè’HÍÎ K« QÆ∞~°∞ã¨û~°fiq∞^ŒO [QÆ`ü
QÆ∞~°∞~°˚Ü«∞`«∞ ã¨~°fi„`« Ü≥∂ QÆ∞~°∞™Èû-Ç¨Ï"Õ∞= K«
Ü«∞^ŒHõΔ~° Ñ¨^Œ„Éèí+¨ìO =∂„`åÇ‘Ï#O K« Ü«∞^Œƒù"Õ`ü
HõΔO`«∞=∞~°›ã≤ `«^ÕÌ= Ü«∞K«Û "Õ∞ ã¨öe`«O =∞#ó
f~°ã÷ fi‘ HÍ~° =∞O„`«O:
J*Ï˝#=¸Å Ç¨Ï~°}O [#‡ Hõ~°‡ x"å~°}O
*Ï˝#"≥·~åQÆº ã≤^Œúº~°÷O QÆ∞~°∞áê^À^ŒHõO â◊√ÉèíO
„Ñ¨™ê^Œ„QÆÇ¨Ï} =∞O„`«O: 27
QÆ∞~°∞ˆ~= Ñ¨~åq^•º QÆ∞~°∞ˆ~= Ñ¨~°O ^èŒ#O

QÆ∞~°∞ˆ~= Ñ¨~åHÍëêª QÆ∞~À~°∞zÛù+¨ì Éè’[#O
Wu QÆ∞~°∞Ñ¨Ó*Ï qkèó..Wu â◊O...„j QÆ∞~°∞ó „Ñ‘Ü«∞`åO
# QÆ∞~À~°kèHõO # QÆ∞~À~°kèHõO # QÆ∞~À~°kèHõO
t=âßã¨#`«ó t=âßã¨#`«ó t=âßã¨#`«ó
N ã¨~°ã¨fif Ñ¨Ó*Ï q^è•#O
ãÖHõÅÊO:
„j=∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü∂« „Ñ¨=~°=Î ∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞Ñ¨~åˆ~ú âıfi`«=~åÇ¨Ï
HõÖÊË "≥=· ã¨fi`«=∞#fiO`«~ˆ HõeÜ«ÚQˆ „Ñ¨^=Œä ∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éè~í `° =« ~ˆ ¬ Éè~í `° Y« O_Õ
Jã≤‡<£ =~°Î=∂# =º=Ç¨iHõ KåO„^Œ=∂<Õ# ã¨fiã≤Î„j ........................... <å=∞
28
ãÖ=`«û~ˆ , ...........................JÜ«∞<Õ, ...........................|∞∞`Ò,........................... =∂¿ã,
...........................Ñ¨ˆHΔ, ........................... u^äÒ, ........................... "åã¨ˆ~, â◊√Éèí Ü≥∂QÆ
â◊√Éèí #HõΔ„`« U=O QÆ∞} qâı+¨} qtëêìÜ«∂O â◊√Éèíu^äÒ =∞=∞ (J™ê‡HõO ã¨Ç¨Ï
‰õΩ@∞OÉÏ<åO) K«`∞« ifi^èŒ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷ ã≤^ºúŒ ~°O÷ ã¨HÅõ q^•ºáê~°OQÆ`åÎ fi~°O÷ „j ã¨~ã° fi¨ f
^Õ=`å=ÚkÌâ◊º „j ã¨~°ã¨fif^Õ=`å „Ñ‘`«º~°÷O HõÖ’ÊHõÎ „Ñ¨HÍˆ~} Ü«∂=K«ÛùH˜Î ^è•º<å
"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º:
`«ÔŒ QÆ`fiÕ # HõÅâß~å^è#Œ O Hõi¿+º. HõÅâ◊O QÆO^è,Œ Ñ¨„`«, Ñ¨Ù+¨Ê, JHõ`Δ ó·≥ JÉèºí ~°Ûº..
HõÅâ◊=ÚÃÑ· KÕu#∞Oz..
HõÅâ’^ŒˆH# ^Õ=O, P`å‡#O, Ñ¨Ó*Ï„^Œ"åºx ãÖ„áÈHõΔ º..
(HõÅâ◊=ÚÖ’x h\˜x XHõ Ñ¨Ù=Ùfi`À, ^Õ=Ùx ÃÑ·, =∞# `«ÅÃÑ·, Ñ¨Ó[„^Œ"åºÅÃÑ·#
ˆHâ◊"åk <å=∂Å∞ K«^Œ∞=Ù`«∂ [ÖÏ¡e).
^è•º#O:
Ñ¨Ùã¨ÎˆH`«∞ Ü«∞`À ^Õq „H©_»`Õ Ñ¨~°=∂~°÷`«ó
`«„`« `«„`« „Ñ¨‰õΩsfi`« ^è•º#=∂"åÇ¨Ï<åkHõO
^è•º#"Õ∞=O „Ñ¨‰õΩsfi`« ™ê^èŒHÀ ql`ÕO„kÜ«∞ó
„Ñ¨}"åã¨#=∂~°∂_è®O `«^Œ~°÷`Õfi# xtÛ`åO
JO‰õΩâ◊O KåHõΔã¨∂„`«O K« áêâ◊O g}ÏO K« ^è•i}©O
=ÚHÍÎÇ¨~° ã¨=∂Ü«ÚHÍÎO "≥∂^Œ~°∂áêO =∞<ÀÇ¨Ï~åO
Hõ$`Õ# ^Œ~°Ê}ÏÉèËº# =„¿ãÎ}ÀÑïÉèí∂+≤`åO
ã¨∞ã¨ÎhO "Õ^Œ"Õ^•ºO K« K«O„^•~°ú Hõ$`«âıY~åO
[\ÏHõÖÏÑ¨ãÖÜ«ÚHÍÎO Ñ¨Ó~°‚K«O„^ŒxÉèÏ#<åO
„uÖ’K«<åO =∞Ç¨^ÕgO ã¨fi~°‚#∂Ñ¨Ù~°^è•i}©O
Hõ@ÔH·ã¨ûfi~°‚~°`åfl^≥·º~°∞‡HÍÎO =ÅÜ«∞Éèí∂+≤`åO
HõO|∞HõOsîO ã¨∞`å„"≥∂+‘ªO ã¨~åfiÉèí~°}Éèí∂+≤`åO
ˆHÜ«¸Ô~·ˆ~‡YÖÏ^≥·ºâ◊Û ^Àº`«Ü«∞OfO [QÆ„`«Î~¸O 29
â◊|Ì„|Ç¨‡u‡HÍO ^ÕgO ^è•º#Hõ~°‡ ã¨=∂Ç≤Ï`«ó
™êOQÍO ™êÜ«Ú^è•O ã¨"åÇ¨Ï<åO
Ñ¨fÑ¨Ù„`« Ñï"å~° ã¨"Õ∞`åO „j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞
J„`åQÆK«Ûù [QÆ^ŒfiO^Õº ã¨~°fiÖ’ÔH·HõÑ¨Ól`Õ
=∞Ü«∂Hõ$`«q∞=∂O Ñ¨Ó*ÏO QÆ$Ç¨} [QÆnâ◊fii
™êOQÍO ™êÜ«Ú^è•O ã¨"åÇ¨Ï<åO Ñ¨fÑ¨Ù„`« Ñï"å~° ã¨"Õ∞`åO
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞
P"åÇ≤Ï`å Éèí=, ™ê÷Ñ≤`å Éèí=, ã¨xflÇ≤Ï`å Éèí=, ã¨xfl~°∞^•ú Éèí=, J=‰õΩOiî`å
Éèí=, ã¨∞„Ñ‘`å Éèí=, ã¨∞„Ñ¨ã¨<åfl Éèí=, ã¨∞=Úv Éèí=, =~°^• Éèí=, „Ñ¨ã‘^Œ „Ñ¨ã‘^Œ
Hõ#Hõ=∞Ü«∞ q`«iú™ê÷Ñ≤`Õ `«∂eHÍ_èÕº qq^èŒ‰õΩã¨∞=∞H©ˆ~‚ HÀ\˜ ÉÏÖÏ~°¯=ˆ~‚,
ÉèíQÆ=u ~°=∞}©ÜÕ∞ ~°`«flã≤OÇ¨ã¨<Õã≤‡<£ LÑ¨qâ◊ Ñ¨^ŒÜ«ÚQÆ‡O ¿ÇÏ=∞Ñ‘ˆ~î x^è•Ü«∞.
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó #=~°`«flYz`« ã¨∞=~°‚ ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÆO^èŒÑ¨ÙëêÊHõΔ`≥·™êû~°÷O â◊√^Œú`ÀÜÕ∞# ãÖÜ«Ú`«O
â◊√^Œúã¨Êù\ ˜Hõ`«∞ÖÏºOwO áê^ŒºO `Õ „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ÉèíHÍÎcè+¨ì„Ñ¨^Õ ^Õq ^Õ=^Õ"åk =Ok`Õ
^è•`«$„Ñ≤ÜÕ∞ [QÆ^•ú„u ^Œ^•=∞º~°…ºO QÆ$Ç¨} "Õ∞
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Ñ¨Ó~°‚K«O„^Œã¨=∂<åÉèË HÀ\˜ã¨∂~°ºã¨=∞„Ñ¨ÉèË
ÉèíHÍÎº ã¨=∞iÊ`«O "å}˜ QÆ$Ç¨}ÏK«=∞hÜ«∞HõO
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Hõ=∞ÅÉèí∞=#*ÏÜÕ∞ HÀ\˜ ã¨∂~°º„Ñ¨HÍâı
qâ◊^Œ â◊√z qÖÏ¿ã HÀ=∞ÖË Ç¨~°Ü«ÚˆHÎ
30 ^Œkè=∞^èŒ∞Ñ¶¨∞$`«Ü«ÚHõÎO H©Δ~°~°OÉèÏÑ¶¨ÖÏ^ŒºO
ã¨∞~°∞z~° =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O QÆ$Ç¨Ïº`åO ^Õ==O^Õº
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
^ŒkèH©Δ~°Ñ¶¨∞$`À¿Ñ`«O â◊~°¯~å=∞^èŒ∞ãÖÜ«Ú`«O
ÑÖKå=∞$`«™êfl#q∞^ŒO ã‘fi‰õΩ~°∞+¨fi =∞¿ÇÏâ◊fii
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó ÑÖKå=∞$`«™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
â◊√^Àú^ŒˆH# ã¨∞™êfl#O Hõ~°Î=ºO qkèÑ¨Ó~°fiHõO
ã¨∞=~°‚HõÅâßh`≥·ó <å<åQÆO^èŒã¨∞"åã≤`≥·ó
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
â◊√Hõ¡=„ã¨Î^ŒfiÜ«∞O ^Õq HÀ=∞ÅO ‰õΩ\˜ÖÏÅˆH
=∞~Ú „Ñ‘`åº `«fiÜ«∂ "å}˜ „|Ç¨‡}˜ „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
â◊|Ì„|Ç¨‡u‡ˆH ^Õq â◊|Ìâß„ã¨ÎHõ$`åÅÜÕ∞
„|Ç¨Ï‡ã¨∂„`«O QÆ$Ç¨} `«fiO „|Ç¨Ï‡â◊„HÍk Ñ¨Ól`Õ
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Hõ@Hõ=∞‰õΩ@Ç¨Ô~·~°∂flÑ¨ÙÔ~·~°OQÆ^•^≥·ºó
qq^èŒã¨∞=∞}˜Ü«ÚÔH·Îó "Õ∞YÖÏ~°`«flÇ¨Ô~·ó
Hõ=∞Å^Œà◊qÖÏ¿ã HÍ=∞^Õ ãÖQÆ$Ç‘Ï+¨fi
„Ñ¨Hõ\ ˜`« Hõ~°∞}Ï„ˆ~Ì Éèí∂iâ’ Éèí∂+¨}Ïx
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
K«O^Œ<åQÆ~°∞ Hõã¨∂Îs Hõ~°∂ÊÔ~·â◊Û ã¨∞ãÖÜ«Ú`«O
QÆO^èŒO QÆ$Ç¨} =~°^Õ qkèÑüfl! #"≥∂ã¨∞Î`Õ 31
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó QÆO^èŒO ^è•~°Ü«∂q∞
JHõΔ`å<£ ^èŒ=àÏ<£ k"åº<£ âßb`«O_»∞Å xi‡`å<£
QÆ$Ç¨} =~°^Õ ^Õq „|Ç¨Ï‡â◊H˜Î â◊√ÉèÏHõΔ`å<£
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
#O^•º=~åÎk Ñ¨ÙÃ+·Êâ◊Û =∞e¡HÍaè~°‡<ÀÇ¨ÏÔ~·ó
Hõ~°g~°ã¨∞"≥∞ÿó ~°"≥∞ÿº~°fi‰õΩà‹·ó ˆH`«ÔH·ó â◊√Éèˇ·ó
Ñ¨Ù<åflÔQ·~å˚u‰õΩã¨∞"≥∞ÿ~°‡O^•Ô~·â◊Û ã¨∞â’aè`≥·ó
hÖ’`«ÊÖˇ·ó â◊√Éèˇ·âßÛ<≥·ºó `«`å¯Å `«~°∞ãÖÉèí"≥·ó
HõeÊ`åx K« =∂ÖÏºx QÆ$Ç¨}Ï=∞~°=Ok`Õ
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó Ñ¨ÙÃ+·Êó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
JOQÆÑÓ¨ [:
„j „|Ç¨‡}ˇÿº #=∞ó áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „|Ç¨Ï‡}º=¸Ô~ÎÂº #=∞ó QÆ∞Ö∫Êù Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j [QÆ`«ûfi~°∂Ñ≤}ˇÿº #=∞ó [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j [QÆ^•^≥·º #=∞ó *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Kå~°∞qÖÏã≤<≥·º #=∞ó T~°∂<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Hõ=∞ÅÉèí∂"≥∞ÿº #=∞ó Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j [#‡Ç‘Ï<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó [Ñ¶¨∞#O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j QÆOcè~°<åÉèíÜÕ∞ #=∞ó <åaèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ç¨ÏiÑ¨Ó*ÏºÜ≥ÿ∞ #=∞ó L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ö’Hõ=∂„`Õ #=∞ó ã¨Î<Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qâßÅ=HõΔ¿ã #=∞ó =HõΔóã¨÷ÅO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j QÍ#qK«H˜Δ}ˇÿº #=∞ó HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
32 „j ã¨¯O^ŒÑ¨Ó*ˇ·º #=∞ó ã¨¯O^èÒ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¶¨∞#ÉÏÇ¨Ï"Õ #=∞ó ÉÏÇ¨˙<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¨Ùã¨ÎHõ^è•i}ˇÿº #=∞ó Ç¨Ï™œÎ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „â’„uÜ«∞ÉÏO^èŒ"Õ #=∞ó „â’„`«O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j "Õ^Œã¨fi~°∂Ñ≤}ˇÿº #=∞ó =„HõÎO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨∞<å™êÜ≥ÿ∞ #=∞ó <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j aO^Œ∞ã¨=∂<ÀÃ+·ªº #=∞ó Fëœª Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Hõ=∞ÅÖ’K«<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó <Õ„`Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j uÅHõ^è•i}ˇÿº #=∞ó á¶êÅO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j K«O„^Œ=¸Ô~ÎÂº #=∞ó K«‰õΔÄ<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨~°fi„Ñ¨^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó =ÚYO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „|Ç¨Ï‡~°∂Ñ≤}ˇÿº #=∞ó ã¨~åfi}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=o
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó „j =∞Ç¨O‰õΩâßÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨Éèí„^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j ã‘`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨Ï=∂Ü«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j q=∞ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j =~°„Ñ¨^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j qâßfiÜ≥ÿ∞ #=∞ó II30II
„j Ñ¨^Œ‡xÅÜ«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j q^Œ∞º<å‡ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j Ñ¨^•‡ÔHΔÂº #=∞ó „j "≥·+¨‚"≥·º #=∞ó
„j Ñ¨^Œ‡=„HÍÎÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j K«O„kHÍÜ≥ÿ∞º #=∞ó
„j t"å#∞*ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j K«O„^Œ=^Œ<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j Ñ¨Ùã¨ÎHõ^èŒ$`Õ #=∞ó „j K«O„^Œ ÖËMÏqÉèí∂+≤`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j *Ï˝#ã¨=Ú„^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó II10II „j ™êq„`≥·º #=∞ó
„j ~°=∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j ã¨∞~°™êÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j Ñ¨~åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j ^Õ"≥·º #=∞ó
„j HÍ=∞~°∂áêÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j k"åºÅOHÍ~°Éèí∂+≤`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó 33
„j =∞Ç¨q^•ºÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j "åˆQÌ"≥·º #=∞ó II40II
„j =∞Ç¨áê`«Hõ<åt<≥·º #=∞ó „j =ã¨∞^è•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨„â◊Ü«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j f„"åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∂e<≥·º #=∞ó „j =∞Ç¨Éèí„^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨Éè’QÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j =∞Ç¨|ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨Éèí∞*ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j Éè’QÆ^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨ÉèÏQÍºÜ≥ÿ∞ #=∞ó II20II „j ÉèÏ~°`≥·º #=∞ó
„j =∞Ç¨ÏŸ`åûÇ¨Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j ÉèÏ=∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j k"åºOQÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j QÀqO^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j ã¨∞~°=Ok`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j QÀ=∞`≥·º #=∞ó
„j =∞Ç¨HÍà‹·º #=∞ó „j t"åÜ≥ÿ∞ #=∞ó II50II
„j =∞Ç¨áêâßÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j [\˜ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨HÍ~åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j qO^èŒº"å™êÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j qO^è•ºK«Åq~ål`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j ^èŒ∂„=∞Ö’K«#=∞~°Ì<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j K«O_çHÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j ã¨~°fi^Õ=ã¨∞Î`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j "≥·+¨‚"≥·º #=∞ó „j ™œ=∂ºÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j „ÉÏÃÇ·Ï‡º #=∞ó „j ã¨∞~åã¨∞~° #=∞ã¨¯ $`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j „|Ç¨Ï‡*Ï˝<≥·Hõ™ê^èŒ<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j HÍà◊~å„`≥·º #=∞ó
„j ™œ^•q∞<≥·º #=∞ó „j HõÖÏ^è•~åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j ã¨∞^è•=¸Ô~·Îº #=∞ó „j ~°∂Ñ¨™œÉèÏQÆº^•~Ú<≥·º #=∞ó
„j ã¨∞Éèí„^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó II60II „j "åˆQÌ"≥·º #=∞ó
„j ã¨∞~°Ñ¨Ól`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j =~å~ÀÇ¨Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j ã¨∞"åã≤<≥·º #=∞ó „j "å~åÃÇ·Ïº #=∞ó II90II
„j ã¨∞<å™êÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j "åi*Ïã¨<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j qx„^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j z„`åO|~åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j Ñ¨^Œ‡Ö’K«<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j z„`«QÆO^è•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j q^•º~°∂áêÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j z„`«=∂ÅºqÉèí∂+≤`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
34 „j qâßÖÏÔHΔÂº #=∞ó „j HÍO`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j „|Ç¨Ï‡*ÏÜ«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j HÍ=∞„Ñ¨^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨Ñ¶¨ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j =O^•ºÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j „`«~¸=¸Ô~·Îº #=∞ó II70II „j q^•º^èŒ~°ã¨∞Ñ¨Ól`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j „uHÍÅ*Ï˝Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j âıfi`å#<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j „uQÆ∞}ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j hÅÉèí∞*ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó II100II
„j âß„ã¨Î~°∂Ñ≤}ˇÿº #=∞ó „j K«`«∞~°fi~°æÑ¶¨Å„Ñ¨^•„`Õ #=∞ó
„j â◊√OÉèÏã¨∞~°„Ñ¨=∞k<≥·º #=∞ó „j K«`«∞~å##™ê„=∂*ˇ·˝º #=∞ó
„j â◊√Éèí^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j ~°HõÎ=∞^è•ºÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j ã¨~åfiu‡HÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j x~°O[<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j ~°HõÎ[xÇ¨ÏO„`≥·º #=∞ó „j Ç¨ÏO™êã¨<åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
„j Kå=ÚO_®Ü≥ÿ∞ #=∞ó „j hÅO[OÑ¶¨∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j JOaHÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó „j „j„Ñ¨^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
„j =ÚO_»Hõ„Ñ¨Ç¨Ï~°}ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó II80II „j„|Ç¨Ï‡q+¨μ‚ t"åu‡HÍÜ≥∞ÿ #=∞ó II108II
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∞Ñ¨Ó*ÏO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
^ŒâßOQÆO QÆ∞QÆ∞æÖ’¿Ñ`«O ã¨∞QÆO^èŒO ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O
^èŒ∂ÑÖQÆ$Ç¨} ^Õ"Õt ã¨~°fi^Õ= #=∞ã¨¯ $`Õ
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞
Ñ¶¨∞$`åHõÎ=iÎ ãÖÜ«ÚHõÎO nÑ≤`«O nÑ¨=∞OaˆH
QÆ$Ç¨} z`«ûfi~°∂¿Ñ `«fiO Hõ=∞ÖÏã¨#=Å¡ÉèË
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó ™êHΔÍ`ü nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞
JÑ¨Óáê<£ qq^è•<£ ™êfi^Œ∂<£ âßeÑ≤ëÈìÑ¨áêz`å<£
=∞$^Œ∞ÖÏ<£ QÆ∞_»ã¨q∞‡„âß<£ ã¨r~°Hõ =∞szHÍ<£
Hõ^Œm Ñ¨#™ê„=∂}ÏO Ñ¨HÍfix+¨μ Ñ¶¨ÖÏx K«
HõO^Œ=¸ÅO =ºO[<åk ™ÈÑ¨^ŒOâ◊O =∞<ÀÇ¨Ï~°O
J#flO K«`«∞ifi^èÀ¿Ñ`«O H©Δ~å#flO K« Ñ¶¨∞$`«O ^Œkè 35
j`À^ŒHõO K« ã¨∞™êfi^Œ∞ Hõ~°∂ÊÔ~·ÖÏk "åã≤`«O
ÉèíHõΔ ºÉè’[ºã¨=∂Ü«ÚHõÎO <≥·"Õ^ŒºO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. L`«Î~åáÈâ◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ç¨Ï™œÎ „Ñ¨HΔÍà◊Ü«∂q∞. áê^Ò „Ñ¨HΔÍà◊Ü«∂q∞. â◊√^•úK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`åO|∂ÅO K« ã¨Hõ~°∂Ê~°O Ñ¨Ù<åflQÆ^Œà‹·~°∞º`«O
QÆ$Ç¨} ^Õ=^Õ"Õt `«`«Î fi~°∂¿Ñ #"≥∂ã¨∞Î`Õ
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
h~å[#O QÆ$Ç¨} `«fiO [QÆ^•#O^Œ^•~Úx
[QÆuÎq∞~° =∂~åÎO_» =∞O_»ÖË `Õ #"≥∂ #=∞ó
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó P#O^ŒHõ~°∂Ê~° h~å[#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
âß~°^Õ Ö’Hõ=∂`«ã¨Î fi=∂„t`åcè+¨ì^•~Úh
Ñ¨ÙëêÊO[eO QÆ$Ç¨} `«fiO =∞Ü«∂ ÉèíHÍÎº ã¨=∞iÊ`«O
Ü«∂ ‰õΩO^ÕO^Œ∞ `«∞ëê~°Ç¨~° ^èŒ=àÏ Ü«∂ â◊√„Éèí=„™êÎxfi`å
Ü«∂ g}Ï=~°^ŒO_»=∞O_ç`« Hõ~å Ü«∂ âıfi`«Ñ¨^•‡ã¨<å
Ü«∂ „|Ç¨‡K«∞º`« â◊OHõ~° „Ñ¨Éèí$uaèó ^Õ"≥·ó ã¨^•Ñ¨Ól`å
™ê =∂O áê`«∞ ã¨~°ã¨fiu ÉèíQÆ=u xâı≈+¨*Ï_®ºÑ¨Ç¨
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó =∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
áêÇ≤Ï áêÇ≤Ï [QÆ^ŒfiO^Õº #=∞¿ãÎ ÉèíHõÎ=`«ûÖË
#=∞ã¨∞ÎÉèíºO #=∞ã¨∞ÎÉèíºO #=∞ã¨∞ÎÉèíºO #"≥∂ #=∞ó
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó P`«‡„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞ã¨¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
D „HÕk â’¡Hõ=Ú K«^Œ∞=Ù`«∂ Ñ¨^è•flÅ∞QÆ∞ „Ñ¨^ŒH˜Δ}Å∞ ‰õÄ_® K≥Ü«∞º=K«∞Û#∞.
áêâßO‰õΩâ◊^èŒ~å "å}©! g}ÏÑ¨Ùã¨ÎHõ^è•i}˜
36 =∞=∞=„ˆHÎ =¿ãxfl`«ºO ^Œ∞QÆú‰õΩO^ÕO^Œ∞ x~°‡ÖÏ
K«`«∞~°Ìâ◊ã¨∞ q^•ºã¨∞ ~°=∞`Õ Ü«∂ ã¨~°ã¨fiu
K«`«∞~°Ìâı+¨μ Ö’ˆH+¨μ ™ê "Õ∞ "åz =¿ã`ü ã¨^•
Kè«„`«O ^è•~°Ü«∂q∞. Kå=∞~°O g[Ü«∂q∞. w`«O „âß=Ü«∂q∞.
#$`«ºO ^Œ~°≈Ü«∂q∞. PO^ÀoHÍ=∂~ÀÑ¨Ü«∂q∞.
Jâßfi<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞. QÆ*Ï<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞.
ã¨=∞ã¨Î ~å*’Ñ¨Kå~° â◊‰õΩÎºÑ¨Kå~° Éèí‰õΩÎºÑ¨Kå~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
‰õΩ_çKuÕ Ö’H˜ JHõ`Δ Å« ∞, h~°∞ fã¨∞‰õΩx J=∞‡"åiH˜ ã¨=∞iÊã¨∞#Î fl ÉèÏ=#`À Ñ¨Ö~¡ˇ =° ÚÖ’
=^ŒÖÏe
J#Ü«∂ ^è•º# P"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Ü«∂ K«
„j ã¨~°ã¨fif ^Õ=`å ã¨∞„Ñ‘`å ã¨∞„Ñ¨ã¨<åfl =~°^• Éèí=`«∞.
...™êOQÍO ™êÜ«Ú^è•O ã¨"åÇ¨Ï<åO Ñ¨fÑ¨Ù„`« Ñï"å~° ã¨"Õ∞`åO
„j ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó .. „Ñ¨™ê^ŒO t~°™ê QÆ$Ç¨‚q∞.
...JO@∂ Ñ¨Ó[ KÕã≤# JHõΔ`«Å∞ t~°ã¨∞ÃÑ· "Õã¨∞HÀ"åe.
ã¨~°ã¨fiu „=`«Hõ^äŒ
â∫#HÍ^Œ∞Å#∞ K«∂ã≤ ã¨∂`«=∞Ç¨=Úx- ''=∞Ç¨Ï~°∞¬ÖÏ~å! g∞H˘Hõ =∞Ç¨Ï`«~Î "° ∞≥ #ÿ
„=`«O K≥ÑÙ¨ ÊK«∞<åfl#∞ q#∞_»∞. =∂Ñ¶∞¨ =∂ãÖÖ’ â◊√HõÑ¡ H¨ Δõ ÑÖK«q∞<å_»∞ „j ã¨~ã° fi¨ f
^Õqx Ñ¨ÓlOÑ¨=ÅÜ«Ú#∞.
D „=`«=Ú KÕ¿ã"å~°∞ JÃ+·ìâ◊fi~°º=ÚÅ∞ Hõey ã¨^Œæux á⁄O^ŒQÆÅ~°∞——.
ã¨∂`«∞Å"å~°∞ K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ |∞∞+¨μÅ∞ „QÆÇ≤ÏOz, ''=∞Ç¨#∞ÉèÏ"å! D
„=`«=Ú Z=fi~°∞ PK«iOz, ã¨∞Y=Ú á⁄O^•~À, =Ù=~°OQÍ K≥Ñ¨Ê——=∞xi. JO`«@
ã¨∂`«∞Å"å~°∞ ''=Ú#∞ÖÏ~å! Hõ$`«Ü«ÚQÆOÖ’ ã¨∞ˆH`«∞_»#∞ =∞Ç¨~åA LO_Õ"å_»∞.
J`«xH˜ K«H¯õ \˜ ~°∂Ñ¨=u, QÆ∞}ãÖÑ¨#∞fl~åÅ∞, QÍO^è~Œ fi° â◊H=Î˜ O`«∞~åÅQÆ∞ ã¨∞"ÕkÜ«∞#∞
ÉèÏ~°º HõÅ^Œ∞. J\˜ì =x`å=∞}˜`À ‰õÄ_® ^èŒ~°‡=Ú `«Ñ¨ÊHõ ~å[ºáêÅ#‰õΩ Ö’@∞
~åhÜ«∞‰õΩO_®, „Ñ¨*ÏÇ¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ =∞OzáêÅ‰õΩ_çQÍ H©iÎOÑ¨|_®¤_»∞.
HÍÅK«„HõOÖ’ P ~åA‰õΩ, J`«x |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ q~À^èŒ"Õ∞~°Ê_ç, Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ
^•ifÃã#∞. P Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ^è•\˜H˜ `«@∞ìHÀÖËHõ ã¨∞ˆH`«∞_»∞, J`«x ÉèÏ~°º
37
ã¨∞"ÕkxÜ«Ú áêiáÈÜ«∂~°∞. "åi~°∞=Ù~°∞ KåÖÏ ^Œ∂~°=ÚÖ’ XHõ J~°}º„áêO`«=Ú
#‰õΩ KÕ~å~°∞.
PHõe`À ÉÏ^èŒÑ¨_®¤~°∞.
~å[„âı+¨μª_çH˜ "åºkè ãÖÉèíqOz #_çKÕ â◊H˜Î ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.
W\˜ì qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ JOw~°ã=¨ ∞Ç¨Ïi¬ =zÛ, "åx Ñïã≤u÷ x `≥Å∞ã¨∞H˘x,
''J=∂‡! <å`À ~°O_ç. WHõ¯_»‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ ÑÖK«=\˜ `«\ÏHõ=Ú#=Ú ^Œ∞~åæˆHΔ„`«
=Ú#flk. JK«Û@ ™êfl#O KÕã≤ ã¨~°ã¨fif^Õqx Ñ¨Ól¿ãÎ h Éèí~°Î P~ÀQÆº=O`«∞_≥·,
ã¨HõÅ ™ê„=∂[º „áêÑ≤Î Hõey Ñ¨Ù„`«áœ„`åaè=$kú`À ã¨∞Y=Ú<˘O^ŒQÆÅ~°∞—— Jx
K≥áêÊ_»∞.
P ~åA J^Õq^èOŒ QÍ ™êfl#=Ú KÕã≤ ã¨~ã° fi¨ ux ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°=ÚÅ`À =∂Ñ¶∞¨ â◊√^Œú
ÑÖK«q∞ <å_»∞ ÉèÏ~°º`À Hõeã≤ Ñ¨ÓlOKå_»∞.
Ñ¨^Œ=~ÀA# "Õ‰õΩ=*Ï=Ú<Õ ™êfl#O KÕã≤ áêÜ«∞™ê#flO x"ÕkOz, ^ŒOÑ¨`«∞
e^ŒÌ~°∂ JOw~°ã¨ =∞Ç¨Ïi¬H˜ ‰õÄ_® JiÛOz, "åi J#∞„QÆÇ¨ÏO`À ^Œâ◊^•#=ÚÅ∞
KÕã≤, „=`«=Ú#∞ ã¨=∂Ñ≤ÎQÍqOz P„â◊=∂xH˜ "≥àÏ§~°∞.
KÕã≤# „=`« Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Å=Ú =$^ä•HÍ^Œ#fl@∞¡QÍ H˘kÌ~ÀAÅÖ’ ã¨∞"ÕkxH˜
ãÖ`å#„áêÑ≤Î HõeyOk. Ñ¨^Œ==∂ãÖÖ’ `Õ*’=O`«∞_≥·# Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HõeQÍ_»∞.
JOw~°ã¨∞_»∞ *Ï`«Hõ~å‡k ãÖ™ê¯~°=ÚÖÁ#iÛ "åxH˜ ã¨∂~°º„Ñ¨`åÑ¨Ù_»#∞ ¿Ñ~°∞
ÃÑ\Ïì_»∞. ÉÏÅ∞_»∞ k# k# „Ñ¨=~°÷=∂#∞_≥·, ã¨HõÅ q^•ºáê~°OQÆ`«∞_»Ü«∂º_»∞.
W\˜ì qâı+¨ q*Ï˝# ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ QÆÅ ã¨∂~°º„Ñ¨`åÑ¨Ù_»∞ JOw~°ã∞¨ x P[˝KÕ â◊„`«∞=ÙÅÃÑ·
^ŒO_»Ü«∂„`« KÕ™ê_»∞. â◊„`«∞=ÙÅ∞ ã¨∂~°º„Ñ¨`åÑ¨Ùx ^è•\˜H˜ `«@∞ìHÀÖËHõ Ñ¨ÖÏÜ«∞#O
z`«yÎ OKå~°∞.
ã¨∂~°º„Ñ¨`åÑ¨Ù_»∞ `«# `«e^ŒO„_»∞Å#∞ ~å[º=Ú#‰õΩ fã¨∞‰õΩ=zÛ ÑïáêÅ#
QÍqOKå_»∞. ã¨∞"ÕkÜ«Ú#∞ „Ñü ãÖ=`«û~°O ã¨~ã° fi¨ ux Ñ¨ÓlOK«∞K«∞ WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’
Ñ¨Ù„`«áœ„`åk ãÖÑ¨^ŒÅ`À ã¨∞Y=ÚQÍ#∞O_ç, J#O`«~°O ã¨fi~°æ=Ú#∞ á⁄Ok#k.
HÍ=Ù#, D „=`«O „ÉÏÇ¨Ï‡}, HõΔ„uÜ«∞, "≥·â◊º, â◊¥„^Œ∞Å∞ KÕÜ«∞`«QÆ∞#∞.
D Hõ^#Œä ∞ q#fl"å~°∞, ÑïOî K«∞"å~°∞ ã¨HÅõ áêÑ¨q=Ú‰õΩÖÎ ,·ˇ WÇ¨ÏÑ¨~° ã¨∞Y=ÚÅ∞
38 á⁄O^ŒQÅÆ ~°∞.
N t=Ñ¨Ó*Ï q^è•#=Ú
PK«=∞º– (ˆHâ◊"åk <å=∂Å`À PK«=∞#O KÕÜ«∂e). „áê}ÏÜ«∂=∞O
PK«iOKåe.
â◊√HÍ¡O|~°^èŒ~°O q+¨μ‚O â◊t=~°‚O K«`«∞~°∞ƒù["£∞ I
„Ñ¨ã¨#fl=^Œ#O ^è•ºÜÕ∞`ü ã¨~°fiqÑ¶¨∞’flÑ¨âßO`«ÜÕ∞ II
39
=„Hõ`«∞O_» =∞Ç¨HÍÜ«∞ ã¨∂~°ºHÀ\˜ ã¨=∞„Ñ¨Éèí I
JqÑ¶¨∞flO ‰õΩ~°∞"Õ∞^Õ= ã¨~°fiHÍˆ~º+¨μ ã¨~°fi^• II
N =∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü∂« „Ñ¨=~°=Î ∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞ Ñ¨~åˆ~ú âıfi`«=~åÇ¨Ï
HõÖËÊ "≥·=ã¨fi`« =∞#fiO`«ˆ~ HõeÜ«ÚˆQ „Ñ¨^äŒ=∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éèí~°`«=ˆ~¬
Éèí~°`«YO_Õ "Õ∞~Àó ^ŒH˜Δ}kQÍƒùˆQ Nâ‹·Åã¨º ..... „Ñ¨^Õâı QÆOQÍHÍ"Õ~Àºó =∞^èŒº^Õâı
ã¨=∞ã¨^Î =Õ `å „ÉÏÇ¨Ï‡} Ç¨ÏiÇ¨Ï~° QÆ∞~°∞K«~}° ã¨xfl^èÒ Jã≤‡<£ =~°=Î ∂# "åº=Ç¨iHõ
KåO„^Œ=∂<Õ#..........<å=∞ ãÖ=`«û~ˆ ..........JÜ«∞<Õ .......... |∞∞`Ò ..............
=∂¿ã .......... Ñ¨ˆHΔ .......... â◊√Éèíu^äÒ.........."åˆ~ â◊√Éèí#HõΔ„`Õ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ
â◊√ÉèíHõ~°} U=OQÆ∞} qâı+¨} qtëêìÜ«∂O â◊√Éèíu^äÒ N=∂<£ .......... QÀ„`«ó
.......... <å=∞^èÜÕ ∞« ó .......... N=∞`«ó ..........QÀ„`«ãº¨ .......... <å=∞^èÜ
Õ ∞« ã¨º
^èŒ~°‡Ñ¨ffl ã¨"Õ∞`«ã¨º =∞=∞ Láê`«Î ã¨=∞ã¨Î ^Œ∞i`«HõΔÜ«∞ ^•fi~å ™êO|ã¨^•t=
=ÚkÌâ◊º ™êO|ã¨^•t=„Ñ‘`«º~°÷O J™ê‡HõO ã¨Ç¨Ï ‰õΩ@∞OÉÏ<åO ˆHΔ=∞Ãã·÷~°º ^è≥·~°º
q[Ü«∞ PÜ«Ú~å~ÀQÍºaè=$^Œúº~°÷O ã¨=∞ã¨Î ã¨#‡OQÆàÏ "åÑ¨º~°÷O HõÖ’ÊHõÎ „Ñ¨HÍˆ~}
t=Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º.
QÆ}Ëâ◊ã¨‡~°}:
QÆ*Ï##O Éèí∂`«QÆ}Ïk¿ãq`«O HõÑ≤`«÷[O|∂Ñ¶¨ÅKå~°∞ ÉèíHõΔ}"£∞ I
L=∂ã¨∞`«O â’Hõq<åâ◊HÍ~°HõO #=∂q∞ q¿Ñ¶∞flâ◊fi~° áê^ŒÑÖHõ["£∞II
‰õΩ=∂~° ã¨‡~°}:
L=∂HÀ=∞ÅÇ¨Ï™êÎ|˚ ãÖÉèÏq`«ÅÖÏ\˜Hõ"£∞ I
Ç≤Ï~°}º‰õΩO_»ÅO =O^Õ ‰õΩ=∂~°O Ñ¨Ù+¨¯~°„ã¨["£∞ II
ÅH©Δ ‡<å~åÜ«∞} ã¨‡~°}:
Ü«∞*Ë˝â◊ JK«∞º`«QÀq#Ì =∂^èŒ= J##Î ˆHâ◊= I
Hõ$+¨‚ qëÈ‚Ç¨Ï$+‘ˆHâ◊ "åã¨∞^Õ= #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
ã≤^ŒúÅH©;ó "≥∂HõΔÅH©;ó [Ü«∞ÅH©;ó ã¨~°ã¨fif
N~°¡H©;~°fi~°ÅH©;â◊Û „Ñ¨ã¨<åfl=∞=∞ ã¨~°fi^• II
#Okã¨∞Îu:
40 #OkˆHâ◊ =∞Ç¨ÉèÏQÆ t=^è•º# Ñ¨~åÜ«∞} I
=∞Ç¨^Õ=ã¨º Ñ¨Ó*Ï~°÷O J#∞*Ï˝O ^•`«∞=∞~°›ã≤ II
g~°Éèí„^Œã¨‡~°}:
g~°Éèí„^Œ #=∞¿ãÎã¨∞Î t"å*Ï˝#∞ „Ñ¨=~°ÎHõ I
^ŒHΔÍ^èŒfi~° ^èŒfiOã¨HÍÜ«∞ Éèí„^Œ~°∂áêÜ«∞`Õ #=∞ó
N L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~åÉèÏºO #=∞ó
NÅH©; <å~åÜ«∞}ÏÉèÏºO #=∞ó,
N"å}© Ç≤Ï~°}ºQÆ~åƒùÉèÏºO #=∞ó,
Nâ◊pÑ¨Ù~°#Ì~åÉèÏºO #=∞ó
NJ~°∞#úf =ã≤ëêªÉèÏºO #=∞ó,
N ã‘`å~å=∂ÉèÏºO #=∞ó,
ã¨ˆ~fiÉè’º =∞Ç¨[<ÕÉè’º #=∞ó
✦ ✦ ✦
^è•ºÜ«∂q∞ â◊OHõ~°O â◊OÉèí∞O hÅ„w=O „uÖ’K«#"£∞I
QÆOQÍ^èŒ~°=Ú=∂HÍ#ÎO x`«ºHõàÏº}~°∂Ñ≤}"£∞II
QÀH©Δ~° ^èŒ=àÏHÍ~°O K«„#ÌaO| ã¨=∂##"£∞I
Éèíã¨‡Éèí∂+≤`« ã¨~åfiOQÆO ~°∞„^•HΔÍÉèí~°}Ïxfi`«"£∞II
... ™êO| ã¨^•t=O ^è•ºÜ«∂q∞ ...
P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞ ^Õ"Õâ◊=∂k=∞^è•ºO`« =i˚`«"£∞ I
P^è•~°O ã¨~°fiÖ’HÍ<åO P„t`åiÎ q<åâ◊#"£∞ II
.. ™êO| ã¨^•t=O P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞ ..
Pã¨#O QÆ$Ç¨Ïº`åg∞â◊ x~°‡ÅO ã¨fi~°‚xi‡`«"£∞ I
P^è•~°O ã¨~°fi[QÆ`å =∞O^èŒHÍã¨∞~° ã¨∂^Œ# II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞óI Pã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞..
áê^ŒºO QÆ$Ç¨} ÉèíQÆ"å<£ áê=#O Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~° I
áê~°fif Ç¨Ï$^ŒÜ«∂#O^Œ! áêÑÖ ã¨~°fiO =ºáÈÇ¨ÏÜ«∞ II
..™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó I áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞..
J~°…ºO QÆ$Ç¨} yiâ◊ QÆO^èŒÑ¨ÙëêÊHõΔ`≥·~°∞º`«"£∞ I 41
JÑ¶¨∞=∞*Ï˝#=∞dÅO hÅHõO~î° x"å~°Ü«∞ II

..™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó I J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞...
QÆ$Ç¨}ÏK«=∞<å~å÷Ü«∞ QÆOQÍÜ«∞ ãï^•Ç¨Ï$`«"£∞ I
q=∞ÅO [Åg∞âß# "åºnè<Õ‡ qx"å~°Ü«∞ II
..™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞óI PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞..
ÑÖKå=∞$`«O QÆ$Ç¨}Ë^ŒO Ñ¨#flˆQâ◊fi~°Éèí∂+¨} I
ÑÖK«=„HõÎ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO ÑÖK«áêáêx <åâ◊Ü«∞ II
..™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞óI ÑÖKå=∞$`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞..
QÆOQÍH˜¡#fl [\ÏÉèÏ~° ™È=∞ ™È=∂~°úâıY~° I
ã¨Ç¨Ïº*Ïk ãï`ÀÎÜ≥ÿ∞ó ™êfl#O‰õΩ~°∞ ã¨^•t= II
..™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞óI ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞...
WHõ¯_» t=Ùx Jaè¿+HÕKåe. Jaè¿+HÕKÕ@Ñ¨C_»∞ 't"åÜ«∞ #=∞ó— J<Õ
<å=∂xfl ã¨‡iã¨∂ÎO>Ë KåÅ∞. P <å=∞O`À áê@∞ ''Dâß# `Õ `«`«∞Ê~°∞+¨ #"≥∂
Ñ¶¨∞’~åÜ«∞ `Õ ã¨^•I "å=∞^Õ= #=∞ã¨∞ÎÉèíºO ã¨^Àº*Ï`åÜ«∞"≥· #=∞óII—— J<Õ
â’¡HÍhfl, ''#=∞â◊≈OHõ~åÜ«∞ #=∞â◊≈OÉèí"Õ #=∞t≈"åÜ«∞ #"≥∂ÉèíQÆ=`Õ ~°∞„^•Ü«∞——
''#=∞t≈"åÜ«∞ ™êOÉÏÜ«∞ âßO`åÜ«∞ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ—— J<Õ "åHÍºÅ#∞ ÑïîOKåe.
t=eOQÆO ÖË#Ñ¨C_»∞, [ÖÏÖ’¡ aÅfi^ŒàÏxfl =ÚOz, P ^Œà◊O`À Jaè¿+HÍxfl
ÉèÏ=# KÕã¨∂Î t=Ùx Ñ¨@OÃÑ· hà◊√¡ [Å∞¡`«∂ ™êfl# ¿ã=#∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.)
QÆ[ K«~°‡ ^èŒ~å##Î QÆ~°àÏOH˜`« HõO^èŒ~° I
^Œ∞‰õÄÅO QÆ$Ç¨Ïº`åO ^Õ= ^Œ∞~°æuO "Õ∞ x"å~°Ü«∞ II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞óI =GO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ II
LÑ¨g`«O QÆ$Ç¨Ï}Ëâ◊ Ñ¨q„`«O Ñ¨~°=∞O â◊√ÉèíO I
L=∂HÍ#Î #=∞ã¨∞ÎÉèíº=Ú`«Î=∞O ^ÕÇ≤Ï "Õ∞ Ñ¶¨Å"£∞ II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó LÑ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ II
‰õΩO_»ÖÏOQÆ^Œ =ÚMÏºx ‰õΩO_»bâ◊fi~° Éèí∂+¨} I
Éèí∂+¨}Ïx QÆ$Ç¨}Ëâ◊ Éèí∂u Éèí∂+≤`« q„QÆÇ¨Ï II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞óI PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ ...
42
QÆO^èŒO ‰õΩO‰õΩ=∞ ãÖÜ«ÚHõÎO =∞$QÆ<åaèã¨=∞xfi`«"£∞ II
=∞Ç¨^Õ= QÆ$Ç¨}Ëâ◊ =∞Ç¨áêÑ¨q<åâ◊# II
...™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó I QÆO^èŒO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ ...
JHõΔ`å#HõΔ`« qÉè’ #HõΔ„`Õâ◊ qÉèí∂+¨} I
â◊√^Œú ã¨Êù\ ˜Hõ ãÖHÍâ◊ ™êfiq∞<£ ã‘fi‰õΩ~°∞ â◊OHõ~° II
...™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ ...
=∞e¡HÍ‰õΩO^Œ=∞O^•~° Hõ=∞ÖÏnx â◊OHõ~° I
Ñ¨ÙëêÊ}˜ aÅfiÑ¨„`å}˜ QÆ$Ç¨} Hõ~°∞}Ïx^èÕ II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó I Ñ¨ÙëêÊ}˜ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ ...
JOQÆ Ñ¨Ó[
Ñ¨~=° ∂Ü«∞ #=∞ó áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, QÆ∞}Ïf`åÜ«∞ #=∞ó QÆ∞Ö∫Êù Ñ¨Ó[Ü«∂q∞,
[#‡Ç‘Ï<åÜ«∞ #=∞ó *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, [QÆuÊ„`Õ #=∞ó [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞,
L=∂Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó T~°∂ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, ysâßÜ«∞ #=∞ó QÆ∞Ç¨ÏºO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞,
Hõ~∞° }ÏHõ~åÜ«∞ #=∞ó Hõ\O˜ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, <å<å~°∂áêÜ«∞#=∞ó <åaèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞,
L`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, "å=∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó =HõΔó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞,
|Ç¨ï~°∂áêÜ«∞ #=∞ó ÉÏÇ¨˙<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, Ç¨Ï~åÜ«∞ #=∞ó Ç¨Ï™œÎ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞,
hÅHõO~îåÜ«∞ #=∞ó HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, ÑÖK«=ÚMÏÜ«∞ #=∞ó =ÚYO
Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, „u<Õ„`åÜ«∞ #=∞ó <Õ„`å}˜ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞,á¶êÅ<Õ„`åÜ«∞ #=∞ó á¶êÅO
Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, „â◊√uQÆ=∂ºÜ«∞ #=∞ó „â’„`Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, HõÑïÌ<Õ #=∞ó HõÑ¨~°ÌO
Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, t"åÜ«∞#=∞ó t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞, ã¨~ˆ fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ã¨~åfi}ºOQÍx
Ñ¨Ó[Ü«∂q∞II
t"åëÈì`«Î~° â◊`«<å=∂Å`À Ñ¨Ó[
(„Ñü <å=∞=Ú#‰õΩ "≥Ú^Œ@ ''N— Jx–z=~° '#=∞ó— Jx K«^Œ"åe.)
t"åÜ«∞#=∞ó Éèí"åÜ«∞#=∞ó [\Ï^èŒ~åÜ«∞#=∞ó
=∞¿ÇÏâ◊fi~åÜ«∞#=∞ó â◊~åfiÜ«∞#=∞ó ÔH·ÖÏã¨"åã≤<Õ#=∞ó
â◊OÉèí"Õ#=∞ó „uÖ’ˆHâßÜ«∞#=∞ó Hõ=z<Õ#=∞ó
43
Ñ≤<åH˜<Õ#=∞ó tuHõO~îåÜ«∞#=∞ó Hõ~îÀ~åÜ«∞#=∞ó
â◊tâıY~åÜ«∞#=∞ó t"å„Ñ≤Ü«∂Ü«∞#=∞ó „uÑ¨Ù~åO`«HÍÜ«∞#=∞ó
"å=∞^Õ"åÜ«∞#=∞ó L„QÍÜ«∞#=∞ó =$ëêOHÍÜ«∞#=∞ó
q~°∂áêHΔÍÜ«∞#=∞ó Hõáêe<Õ#=∞ó =$+¨ÉèÏ~°∂_è®Ü«∞#=∞ó
HõÑïÌ<Õ#=∞ó HÍ=∂~°ÜÕ∞#=∞ó Éèí™È‡^Œ∂úo`«q„QÆÇ¨Ü«∞
hÅÖ’Ç≤Ï`åÜ«∞#=∞ó JO^èŒHÍã¨∞~°- #=∞ó
â◊OHõ~åÜ«∞#=∞ó ã¨∂^Œ<åÜ«∞#=∞ó ™ê=∞„Ñ≤Ü«∂Ü«∞#=∞ó
â◊¥Åáê}ÜÕ∞#=∞ó QÆOQÍ^èŒ~åÜ«∞#=∞ó ã¨fi~°=∞Ü«∂Ü«∞#=∞ó
Y\ÏfiOy<Õ#=∞ó ÅÖÏ\ÏHΔÍÜ«∞#=∞ó „`«~¸=¸~°ÎÜÕ∞#=∞ó
q+¨μ‚=Å¡ÉèÏÜ«∞#=∞ó HÍÅHÍÖÏÜ«∞#=∞ó Jhâ◊fi~åÜ«∞#=∞ó
tÑ≤qëêìÜ«∞#=∞ó Hõ$áêx^èŒÜÕ∞#=∞ó ã¨fi~°*Ï˝Ü«∞#=∞ó
JOaHÍ<å^ä•Ü«∞#=∞ó cè=∂Ü«∞#=∞ó Ñ¨~°=∂`«‡<Õ#=∞ó
NHõO~îåÜ«∞#=∞ó Ñ¨~°â◊√Ç¨Ï™êÎÜ«∞#=∞ó ™È=∞ã¨∂~åºyfl-
ÉèíHõÎ=`«ûÖÏÜ«∞#=∞ó =∞$QÆáê}ÜÕ∞#=∞ó Ö’K«<åÜ«∞#=∞ó
Ç¨Ïq¿+#=∞ó ÉèíQÆ=`Õ#=∞ó J*ÏÜ«∞#=∞ó
Ü«∞[˝=∞Ü«∂Ü«∞#=∞ó „Ñ¨=∞^ä•kèáêÜ«∞#=∞ó áêâ◊q"≥∂K«<åÜ«∞#=∞ó
™È=∂Ü«∞#=∞ó =∞$`«∞ºO[Ü«∂Ü«∞#=∞ó =∞$_®Ü«∞#=∞ó
ÑÖK«=„HÍÎÜ«∞#=∞ó ã¨∂HõΔ ‡`«#"Õ#=∞ó Ñ¨â◊√Ñ¨`«ÜÕ∞#=∞ó
ã¨^•t"åÜ«∞#=∞ó [QÆ^•fi ºÑ≤<Õ#=∞ó ^Õ"åÜ«∞#=∞ó
qâıfiâ◊fi~åÜ«∞#=∞ó [QÆ^Œ∞æ~°"Õ#=∞ó =∞Ç¨^Õ"åÜ«∞#=∞ó
g~°Éèí„^•Ü«∞#=∞ó "Àº=∞ˆHâßÜ«∞#=∞ó J=ºÜ«∂Ü«∞#=∞ó
QÆ}<å^ä•Ü«∞#=∞ó =∞Ç¨¿ã#[#HÍÜ«∞#=∞ó Ç¨Ï~°ÜÕ∞#=∞ó
„Ñ¨*ÏÑ¨`«ÜÕ∞#=∞ó Kå~°∞q„Hõ=∂Ü«∞#=∞ó Ñ¨Ó+¨^ŒO`«aè^Õ#=∞ó
Ç≤Ï~°}ºˆ~`«¿ã#=∞ó ~°∞„^•Ü«∞#=∞ó J=º„QÍÜ«∞#=∞ó
^Œ∞~°ú~å¬Ü«∞#=∞ó Éèí∂`«Ñ¨`«ÜÕ∞#=∞ó ^ŒHΔÍ^èŒfi~°Ç¨Ï~åÜ«∞#=∞ó
ysâßÜ«∞#=∞ó ™ê÷}"Õ#=∞ó Ç¨Ï~åÜ«∞#=∞ó
yiâßÜ«∞#=∞ó JÇ≤Ï~°∞ƒù^è•flºÜ«∞#=∞ó ÉèíQÆ<Õ„`«aè^Õ#=∞ó
J#Ñ¶¨∂Ü«∞#=∞ó kQÆO|~åÜ«∞#=∞ó J=ºHÍÎÜ«∞#=∞ó
Éèí∞[OQÆÉèí∂+¨}ÏÜ«∞#=∞ó J+¨ì=¸~°ÎÜÕ∞#=∞ó ã¨Ç¨Ï„™êHΔÍÜ«∞#=∞ó
44
Éèí~åæÜ«∞#=∞ó J<ÕHÍ`«‡<Õ#=∞ó ã¨Ç¨Ï„ã¨Ñ¨^Õ#=∞ó
yi^èŒxfi<Õ#=∞ó ™êuÎ fiHÍÜ«∞#=∞ó JÑ¨=~°æ„Ñ¨^•Ü«∞#=∞ó
yi„Ñ≤Ü«∂Ü«∞#=∞ó â◊√^Œúq„QÆÇ¨Ü«∞#=∞ó J#O`åÜ«∞#=∞ó
Hõ$uÎ"åã¨¿ã#=∞ó âßâ◊fi`åÜ«∞#=∞ó `å~°HÍÜ«∞#=∞ó
Ñ¨Ù~å~å`«ÜÕ∞#=∞ó YO_»Ñ¨~°â◊"Õ#=∞ó Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~åÜ«∞#=∞ó
(WHõ¯_» aÖÏfi+¨ìHõO`À XH˘¯Hõ¯ â’¡HÍxH˜ 't"åÜ«∞ #=∞ó— JO@∂
aÖÏfixfl ã¨=∞iÊOKåe.)
â◊~åfiÜ«∞ H˜Δu=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó Éèí"åÜ«∞ [Å=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
~°∞„^•Ü«∞ Jyfl=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó L„QÍÜ«∞ "åÜ«Ú=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
cè=∂Ü«∞ PHÍâ◊=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó Ñ¨â◊√Ñ¨`«ÜÕ∞ Ü«∞[=∂#=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
=∞Ç¨^Õ"åÜ«∞ ™È=∞=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó Dâß<åÜ«∞ ã¨∂~°º=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó II
^ŒâßOQÆO QÆ∞QÆ∞æÖ’¿Ñ`«O ã¨∞QÆO^èŒO ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O I
P„¿Ñ¶∞Ü«∞ ã¨û~°fi^Õ"å<åO ^èŒ∂áÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`å"£∞ I
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó I ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞ II
™ê[ºO „u=iÎãÖÜ«ÚHõÎO =Ç≤Ïfl<åÜ≥∂l`«O =∞Ü«∂ I
QÆ$Ç¨} =∞OQÆà◊O nÑÖ „`≥·Ö’Hõºuq∞~åÑ¨Ç¨Ï"£∞ II
.. ™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó I nÑÖ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
J#flO K«`«∞ifi^èŒO ã¨∂Ñ¨ Ñ¶¨ÅÉèíHõΔ º ã¨=∞xfi`«O I
^Œkè =∞^è•fi[º ãÖÜ«ÚHõÎO <≥·"Õ^ŒºO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`å"£∞ II
...™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó I J=∞$`« =∞Ç¨ <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
=∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ ...
Ñ¨Ów Ñ¶¨Åã¨=∂Ü«ÚHõÎO <åQÆ=b¡ ^Œà‹·~°∞º`«O I
Hõ~°∂Ê~° K«∂~°‚ ãÖÜ«ÚHõÎO `åO|∂ÅO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`å"£∞ II
.. ™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó Hõ~°∂Ê~° `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
K«O„^•k`ÒºK« ^èŒ~°}©K« q^Œ∞º^Œyfl`«fi"Õ∞=K« I
`«fi"Õ∞= ã¨~°fi*’ºfO+≤ Éèí[ h~å[#O „Ñ¨Éè’ II
... ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó P#O^Œ Hõ~°∂Ê~° h~å[#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞O^•~° hÖ’`«ÊÅ ‰õΩO^Œ*Ïf
Ñ¨Ù<åflQÆ=∞b¡ Hõ~°g~° ÑÖHõ*ˇ· ó 45
Ñ¨ÙëêÊO[eO aÅfi^ŒÖˇ·ã¨∞Î ^Õ=

™êO| ! `«fi^ŒO„Ñ¶¨∞ø qx"Õâ◊Ü«∂q∞
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó, =∞O„`« Ñ¨ÙëêÊO[eO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Ü«∂xHÍxK« áêáêx [<å‡O`«~° Hõ$`åx K« I
`åx `åx q#â◊ºOu „Ñ¨^ŒH˜Δ} Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ II
...™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó, P`«‡ „Ñ¨^HŒ }Δ˜ #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞...
=∞Ç¨^Õ= #=∞¿ãÎã¨∞Î =∞#‡^ä•ˆ~ #"≥∂ã¨∞Î`Õ I
J=∞$`Õâ◊ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO P„t`å~°÷ „Ñ¨^•~Ú<Õ II
...™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„`åÇ≤Ï=∂O ^Õ=^Õ"Õâ◊ `«~°∞}Ë#∞Ì tMÏ=∞}Ë I
DÑ≤û`«O ^ÕÇ≤Ï "Õ∞ ^Õ= ^ŒÜ«∂~åâı #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó Kè«„`«Kå=∞~° #$`«Îw`«
"å^•ºk ã¨=∞ã¨Î ~å*’Ñ¨Kå~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ II
Ñ¨Ó*ÏO`Õ N~°~°…º „Ñ¨^•#O Hõi¿+º–
#=∞ó t"åÜ«∞ ™êOÉÏÜ«∞ ã¨~°fiáêÑ¨Ç¨Ï~åÜ«∞ K« I
t=^Õ= =∞Ü«∂^Œ`«Îq∞^Œ=∞~°…ºO QÆ$Ç¨} Éè’ II
... ™êO|ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó ... W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…º"£∞ II
=∞Ü«∂Hõ$`å#ºâıëêx áêáêx #∞^Œ â◊OHõ~° I
=∞Ç¨^Õ=! =∞Ü«∂^Œ`«ÎO QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂ t= II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó ... W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…º"£∞ II
"Àº=∞ˆHâ◊ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO ™È=∂`«‡<£ "Àº=∞~°∂Ñ≤}Ë I
#HõΔ„`«=∂e<Õ ^Õ= QÆ$Ç¨Ï}Ï~°…ºq∞^ŒO „Ñ¨Éè’ II
.. ™êO| ã¨^•t"åÜ«∞ #=∞ó ... W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…O W^Œ=∞~°…º"£∞ II
JOaHÍÜ≥ÿ∞ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO #=∞¿ãÎ ^Õq áê~°fiu I
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂^Œ`«ÎO ã¨∞„Ñ‘`å=~°^•Éèí= II
... JOaHÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó I W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…º"£∞ ..
ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º =∞Ç¨ÉèÏQÆ HÍiÎˆHÜ«∞ ã¨∞~À`«Î=∞ I
46 QÆ$Ç¨}Ï~°…ºq∞^ŒO ^Œ`«ÎO ã¨∞„Ñ‘`À =~°^ÀÉèí= II
... ã¨∞„|Ç¨Ï‡}ÏºÜ«∞ #=∞ó I W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…º"£∞
#OkˆHâ◊ =∞Ç¨ÉèÏQÆ t=^è•º# Ñ¨~åÜ«∞} I
QÆ$Ç¨Ï}Ï~°…ºq∞^ŒO ^Œ`«ÎO #OkˆHâ◊ #"≥∂ã¨∞Î`Õ II
... #OkˆHâßÜ«∞ #=∞ó W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…ºO W^Œ=∞~°…º"£∞
K«O_çˆHâßÜ«∞ #=∞ó ...W^Œ=∞~°…º q∞^Œ=∞~°…º q∞^Œ=∞~°…º"£∞ II
J#Ü«∂ Ñ¨Ó[Ü«∂ J~°…º „Ñ¨^•<Õ# K« ã¨Ñï"å~°ó
™êO|t=ó „Ñ‘Ü«∞`å"£∞ II
Hõ~°K«~°}Hõ$`«O "å Hõ~°‡"åHÍ¯Ü«∞[O "å
„â◊=} #Ü«∞#[O "å =∂#ãÖ "åÑ¨~å^èŒ"£∞ I
qÇ≤Ï`«=∞qÇ≤Ï`«O "å ã¨~°fi"Õ∞`«`ü HõΔ=∞ã¨fi
t=t= Hõ~°∞}ÏÉËú N =∞Ç¨^Õ= â◊OÉè’! II
N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° Ñ¨Ó*Ï q^è•#O
„j=∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü«∂ „Ñ¨=~°Î=∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞Ñ¨~åˆ~ú âıfi`«=~åÇ¨Ï
HõÖÊË "≥=· ã¨fi`«=∞#fiO`«~ˆ HõeÜ«ÚQˆ „Ñ¨^=Œä ∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éè~í `° =« ~ˆ ¬ Éè~í `° Y« O_Õ
Jã≤‡<£ =~°Î=∂# =º=Ç¨iHõ KåO„^Œ=∂<Õ# ã¨fiã≤Î„j ........................... <å=∞
ãÖ=`«ûˆ~, ........................... JÜ«∞<Õ,........................... |∞∞`Ò,...........................=∂¿ã, 47
........................... Ñ¨ˆHΔ, ........................... u^äÒ, ........................... "åã¨ˆ~, â◊√Éèí Ü≥∂QÆ
â◊√Éèí #HõΔ„`« U=O QÆ∞} qâı+¨} qtëêìÜ«∂O â◊√Éèíu^äÒ =∞=∞ Láê`«Î ^Œ∞i`«HõΔÜ«∞
^•fi~å „j Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~° „Ñ‘`«º~°÷O, ^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞"≥∂HõΔ K«`«∞ifi^èŒ Ñ¶¨ÅÑ¨Ù~°∞ëê~°÷ ã≤^Œúº~°÷O
™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñi¨ "å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« Ñï"å~°ã"¨ ∞Õ `« „j "ÕOHõ>âË fi◊ ~°=ÚkÌâº◊ Ü«∂=K«ÛHù Î˜
^è•º<å"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º:
HõÅâ◊=ÚÃÑ· KÕu#∞Oz..HõÅâ◊ã¨º =ÚMË q+¨μ‚ó, HõOˆ~î ~°∞„^Œó ã¨=∂„t`åó, =¸ÖË
`«„`« ã≤÷`À „|Ç¨‡, =∞^èÕº =∂`«$QÆ}Ïó ã¨‡ $`åó ‰õΩHΔ“ `«∞ ™êQÆ~åó ã¨ˆ~fi ã¨Ñ¨ÎnfiáÈ
=ã¨∞O^èŒ~å, |∞∞ˆQfi^À^äŒ Ü«∞Aˆ~fi^Œó ™ê=∞"Õ^ÀÇ¨Ïº^äŒ~°fi}ó JOÔQ·â◊Û ã¨Ç≤Ï`åã¨ûˆ~fi
HõÅâßO|∞ ã¨=∂„t`åó..
XHõ Ñ¨Ù=Ùfi`À, ^Õ=Ùx ÃÑ·, =∞# `«ÅÃÑ·, Ñ¨Ó[„^Œ"åºÅÃÑ·# ˆHâ◊"åk <å=∂Å∞
K«^Œ∞=Ù`«∂ [ÖÏ¡e).
^è•º#O:
Éèí"åaú`å~°O Hõ\ ˜=iÎÇ¨Ïã¨ÎO ã¨fi~å‚O|~°O ~°`«flH˜s@‰õΩO_»ÅO
„Ñ¨ÅO|ã¨∂„`À`«Î=∞ =∂ÅºÉèí∂+≤`«O #=∂=∞ºÇ¨ÏO "ÕOHõ@â‹·Å<åÜ«∞HõO
...JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`« „j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞.
Ü«∞ã¨º^Œ~°≈#q∞K«ÛùOu ^Õ"åó ã¨~åficè+¨ìã≤^ŒúÜÕ∞
`«Ãã·‡ `Õ Ñ¨~°"Õ∞âßÜ«∞ ™êfiQÆ`«O ã¨fiQÆ`«O K« `Õ
...JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`«
„j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞.
^Õ= ^Õ= =∞Ç¨~å[! „Ñ≤ÜÕ∞â◊fi~° „Ñ¨*ÏÑ¨`Õ!
Pã¨#O k=ºg∞âß#! ^•¿ãºÇ¨ÏO "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°
...JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`« „j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
~°`«flã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
48 Ü«∞^ŒƒùH˜ÎÖËâ◊ ãÖÑ¨~å¯`ü Ñ¨~°=∂#O^ŒãÖÉèí=ó
`«Ãã·‡ `Õ K«~°}ÏÉÏ˚Ü«∞ áê^ŒºO â◊√^•úÜ«∞ HõÅÊÜÕ∞
áê^ŒÜ≥∂ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`åÑ¨„`«Ü«∞Ç¨Ï~°O k=ºO Ñ¨~°=∂#O^ŒÅHõΔ}O
`åÑ¨„`«Ü«∞q"≥∂HΔÍÜ«∞ `«"å~°…ºO HõÅÊÜ«∂=∞ºÇ¨ÏO
Ç¨Ïã¨ÎÜ≥∂ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
^Õ"å<å=∞Ñ≤^Õ"åÜ«∞ ^Õ"å<åO ^Õ=`å`«‡<Õ
PK«=∞#O HõÅÊÜ«∂g∞â◊ â◊√^•ú<åO â◊√^Œú¿ÇÏ`«"Õ
PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
ã¨~°fiHÍÅ∞+¨ºÇ‘Ï<åÜ«∞ ÑïÑ¨Ó~°‚ã¨∞MÏ`«‡<Õ
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯q∞^ŒO ^Õ= HõÅÊÜ«∂q∞ „Ñ¨ã‘^Œ "Õ∞
...JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`«
„j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
QÆOQÍ ã¨~°ã¨fif ˆ~"å Ñ¨Ü≥∂+‘‚ #~°‡^•[Öˇ·ó
™êflÑ≤`À-ã≤ =∞Ü«∂ ^Õ= `«^ä• âßOuO ‰õΩ~°∞+¨fi "Õ∞
â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞.
™êfl<å#O`«~°O â◊√^Œú PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ã¨~°fiÉèí∂ëêkèˆH ™œ"Õ∞º Ö’HõÅ*Ï˚ x"å~°}Ë
=∞Ü≥ÿ∞"åáêk`Õ `«∞ÉèíºO ã¨∞=„ã¨ÎO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
...JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`«
„j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„uQÆ∞}O `«∞ ^Õ=`å=∞Ü«∞O #=aèã¨ÎO`«∞aè~°∞º`«O
LÑ¨g`«O KÀ`«ÎsÜ«∞O QÆ$Ç¨} Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
...JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`« „j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó 49
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
ã¨fiÉèÏ= ã¨∞O^Œ~åOQÍÜ«∞ ã¨`åºã¨`åº„â◊Ü«∂Ü«∞ `Õ
Éèí∂+¨}Ïx qz„`å}˜ HõÅÊÜ«∂q∞ ã¨∞~åiÛ`«
J<ÕHõq^èŒ PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„jYO_»O K«O^Œ#O k=ºO QÆO^è•_è»ºO ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O
qÖËÑ¨#O ã¨∞~°„âı+¨ª K«O^Œ#O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
QÆO^èŒO ÖËÑ¨Ü«∂q∞.
JHõΔ`åâ◊Û ã¨∞~°„âı+¨ª ‰õΩO‰õΩ=∂HÍÎó ã¨∞â’aè`åó
=∞Ü«∂ x"Õk`å ÉèíHÍÎº QÆ$Ç¨} "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°
J<ÕHõq^èŒ PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
=∂ÖÏºnx ã¨∞QÆOnèx =∂Å`åºnx "≥· „Ñ¨Éè’
=∞Ü«∂h`åx Ñ¨ÙëêÊ}˜ QÆ$Ç¨} "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°
Ñ¨Ù¿+Ê} Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
JOQÆÑ¨Ó[
„j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó - áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j "ÕOHõ\ÏK«ÖÏnèâßÜ«∞ #=∞ó - QÆ∞Ö∫Êù Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „j„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó - *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¨^•‡=fÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó - [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j *Ï˝#„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó - T~°∂<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j =∞Ç¨ÉèÏQÍÜ«∞ #=∞ó - Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j x~°‡ÖÏÜ«∞ #=∞ó - L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qâßÅÇ¨Ï$^ŒÜ«∂Ü«∞ #=∞ó - Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
50 „j Ñïâ◊√^•ú`«‡<Õ #=∞ó - ã¨Î<Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨fi~°‚Ç¨Ï™êÎÜ«∞ #=∞ó - Ç¨Ï™œÎ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j =~°„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó - HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨ˆ~fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó - =ÚYO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ~°ã¨*Ï˝Ü«∞ #=∞ó - <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¨Ù}º„â◊=}H©~°Î<åÜ«∞ #=∞ó - „â’„`Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¶¨ÙÖÏ¡OÉè’[qÖ’K«<åÜ«∞ #=∞ó - <Õ„`Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j =~°Ûã≤fi<Õ #=∞ó - ÅÖÏ@O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ~°=∞ºq„QÆÇ¨Ü«∞ #=∞ó - ã¨~åfi}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∞ Ñ¨Ó[
„j "ÕOHõ>ËâßÜ«∞ #=∞ó „j J=∞$`åOâ◊<Õ #=∞ó „j*Ï˝#ÑÖ[~åÜ«∞ #=∞ó
„j „jx"å™êÜ«∞ #=∞ó „j =∂^èŒ"åÜ«∞ #=∞ó „j „j=`«û=HõΔ¿ã #=∞ó
„j ÅH©Δ ‡Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó „j Hõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó „j [QÆ^fiŒ O^•ºÜ«∞ #=∞ó
„j J<å=∞Ü«∂Ü«∞ #=∞ó „j „jÇ¨Ï~°ÜÕ∞ #=∞ó „j QÀqO^•Ü«∞ #=∞ó
„j âßâ◊fi`åÜ«∞ #=∞ó „j K«`«∞ˆ~fi^•`«‡HÍÜ«∞ „j „uq„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
„j „Ñ¨Éèí"Õ #=∞ó #=∞ó „j tOâ◊√=∂~åÜ«∞ #=∞ó
„j âıëê„kxÖÏÜ«∂Ü«∞#=∞ó „j „u^è•"Õ∞fl #=∞ó „j [\Ï=∞‰õΩ@â’aè`åÜ«∞
„j ^Õ"åÜ«∞ #=∞ó „j „uQÆ∞}Ï„â◊Ü∂« Ü«∞ #=∞ó #=∞ó
„j ˆHâ◊"åÜ«∞ #=∞ó „j xifiHõÖÏÊÜ«∞ #=∞ó „j â◊OY=∞^èÀºÅ¡ã¨#‡OA
„j =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<åÜ«∞ #=∞ó „j x+¨¯à◊OHÍÜ«∞ #=∞ó HÕH˜}Ïº_è®ºÜ«∞ #=∞ó
„j J=∞$`åÜ«∞ #=∞ó „j x~åO`«HÍÜ«∞ #=∞ó „j HÍ~°∞O_»HÍÜ«∞ #=∞ó
„j q+¨‚"Õ #=∞ó „j P~°ÎÖ’HÍ-ÉèíÜ«∞ „jhÅ"Õ∞Ñ¶¨∞âßº=∞`«#"Õ
„j JK«∞º`åÜ«∞ #=∞ó „Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó #=∞ó
„j Ñ¨k‡h„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó „j x~°∞„Ñ¨^Œ"åÜ«∞ #=∞ó „j aÅfiÑ¨„`å~°Û# „Ñ≤Ü∂« Ü«∞
„j ã¨ˆ~fiâßÜ«∞ #=∞ó #=∞ó
„j x~°∞æ}ÏÜ«∞ #=∞ó
„j [QÆ`«¯„ˆ~Î #=∞ó
„j QÀáêÖÏÜ«∞ #=∞ó „j QÆ^•^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
„j [QÆ`åûH˜Δ}Ë #=∞ó
„j Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó „j âß~°˝áê}ÜÕ∞ #=∞ó
Q „j [QÆ`«Ê`«ÜÕ∞ #=∞ó
„j QÀÑ‘â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó „j #O^ŒH˜<Õ #=∞ó „j zOu`å~°÷„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞
„j Ñ¨~°O*’ºu¿+ #=∞ó „j â◊OY^è•~°HÍÜ«∞ #=∞ó #=∞ó 51
„j "≥Î‰õΩO~î°Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó „j J<ÕHõ=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó „j l+¨‚"Õ #=∞ó
„j J=ºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó „j J=ºHÍÎÜ«∞ #=∞ó „j ^•âß~å›Ü«∞ #=∞ó
„j ã¨∞^è•`«#"Õ #=∞ó „j Hõ\ ˜Ç¨Ï™êÎÜ«∞ #=∞ó „j ^Œâ◊~°∂Ñ¨=`Õ #=∞ó
„j Ü«∂^Œ"ÕO„^•Ü«∞ #=∞ó „j =~°„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó „j ^Õ=H©#O^Œ<åÜ«∞ #=∞ó
„j x`«ºÜ«∞ø=#~°∂Ñ¨=`Õ „j J<ÕHÍ`«‡<Õ #=∞ó „j â∫~°ÜÕ∞ #=∞ó
#=∞ó „j n#|O^èŒ"Õ #=∞ó „j Ç¨ÏÜ«∞„w"åÜ«∞ #=∞ó
„j x~°O[<åÜ«∞ #=∞ó „j [QÆ^•fi ºÑ≤<Õ #=∞ó „j [<å~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó
„j q~åÉèÏ™êÜ«∞ #=∞ó „j PHÍâ◊~å[=~°^•Ü«∞ „jHõ<åº„â◊=}`åˆ~*ÏºÜ«∞ #=∞ó
„j x`«º`«$áêÎÎÜ«∞ #=∞ó #=∞ó „j Ñ‘`åO|~°^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
„j ^èŒ~åÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó „j Ü≥∂yÇ¨Ï$`«Ê^Œ‡=∞Ok „j J#Ñ¶¨∂Ü«∞ #=∞ó
„j ã¨∞~°Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó ~åÜ«∞ #=∞ó „j =#=∂e<Õ #=∞ó
„j x~°‡ÖÏÜ«∞ #=∞ó „j ^•"≥∂^Œ~åÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨^Œ‡<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó
„j ^Õ=Ñ¨Ól`åÜ«∞ #=∞ó „j [QÆ`åÊÖÏÜ«∞ #=∞ó „j =∞$QÆÜ∂« ã¨H=Îõ ∂#™êÜ«∞
„j K«`«∞~°∞ƒù*ÏÜ«∞ #=∞ó „j áêÑ¨Ñ¶¨∂flÜ«∞ #=∞ó #=∞ó
„j K«„Hõ^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó „j ÉèíHõÎ=`«ûÖÏÜ«∞ #=∞ó „j Jâßfi~°∂_è®Ü«∞ #=∞ó
„j Y_»æ^è•i}Ë #=∞ó „j Ñ¨~°=∂~°÷„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó
„j ^èŒ<å~°˚#ã¨=Ú`«∞ûHÍÜ«∞ #=∞ó „j âßO`åÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ¶¨∞#`å~°Åã¨#‡^èŒºHõã¨∂Îs „j „j=∞`Õ #=∞ó
uÅHÀ[˚fiÖÏÜ«∞ #=∞ó „j ^À~°ÌO_»q„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
„j ã¨zÛ^•#O^Œ~°∂áêÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó
„j [QÆ#‡OQÆà◊^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó „j „jqÉèí"Õ #=∞ó
„j Ü«∞[˝Éè’„ˆHÎ #=∞ó „j [QÆnâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
„j z#‡Ü«∂Ü«∞ #=∞ó „j PÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍÑ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`«
„j Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó "ÕOHõ>Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
=#ã¨Êu~°™È^Œ∂ƒù`«O QÆO^è•_è»ºO QÆO^èŒ L`«Î=∞ó
P„Ñ¶¨∂Ü«∞ã¨û~°fi^Õ"å<åO ^èŒ∂áÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞.
ã¨∞„Ñ¨HÍâ’ =∞Ç¨nÑ¨ó ã¨~°fi`«ã≤Îq∞~åÑ¨Ç¨Ï
52 ã¨ÉÏÇ¨ºÉèíºO`«~°*’ºuó náÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
™êHΔÍ`ü nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞.
ã¨`åÊ„`«ã≤^ŒúO ã¨∞Ç¨Ïqó qq^è•<ÕHõ ÉèíHõΔ}O
x"Õ^ŒÜ«∂q∞ ^Õ"Õâ◊ ™ê#∞QÍÜ«∞ QÆ$Ç¨} `«`ü
<≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
#=∞¿ãÎ ^Õ=^Õ"Õâ◊ ã¨~°fi`«$Ñ≤ÎHõ~°O Ñ¨~°O
Ñ¨~°=∂#O^ŒÑ¨Ó~°‚`«fiO QÆ$Ç¨} [Å=Ú`«Î=∞O
=∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
LzÛùëÈìÑ¨ºâ◊√z~åºÑ≤ Ü«∞ã¨ºã¨‡~°}=∂„`«`«ó
â◊√kú=∂áÈflu `«Ãã·‡ `Õ Ñ¨Ù#~åK«=∞hÜ«∞HõO
Ñ¨Ù#~åK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ñ¨ÓwÑ¶¨ÅO =∞Ç¨ÏkÌ=ºO <åQÆ=b¡^Œà‹·~°∞º`«O
UÖÏK«∞~å‚kÔH·~°∞ºHõÎO `åO|∂ÅO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
`åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`åO|∂Å K«~°fi}Ï#O`«~°O Ñ¨Ù#~åK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
W^ŒO Ñ¶¨ÅO =∞Ü«∂ ^Õ= ™ê÷Ñ≤`«O Ñ¨Ù~°`«ã¨Î=
`Õ# "Õ∞ ã¨Ñ¶¨ÖÏ"åÑ≤Îó Éèí"Õ[˚#‡x [#‡x
Ñ¶¨ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Hõ^ŒmQÆ~°ƒù ãÖÉèí∂`«O Hõ~°∂Ê~°O K« „Ñ¨nÑ≤`«O
P~åiÎHõ=∞Ç¨ÏO ‰õΩˆ~fi Ñ¨â◊º "Õ∞ =~°^À Éèí=
53
P#O^ŒHõ~°∂Ê~° h~å[#O ^Œ~°≈Ü«∂q∞.
..h~å[<å#O`«~°O Ñ¨ÙëêÊ~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
(Ñ¨Ù=Ùfi`À HõÅâ◊Ö’x h\˜`À hà◊√§ =^ŒÖÏe)
<å<åã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨ÙëêÊ}˜ Ü«∞^è•HÍÖ’^Œƒù"åx K«
Ñ¨ÙëêÊO[eO =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO QÆ$Ç¨} "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°
ã¨∞=~°‚ =∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`åx `åx „Ñ¨}â◊ºOu „Ñ¨^ŒH˜Δ} Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ
P`«‡„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
*Ï˝#`À-*Ï˝#`À"å^èŒ Ü«∞#‡Ü«∂ „H˜Ü«∞`Õ qÉè’
=∞=∞ Hõ$`«ºq∞^ŒO ã¨~°fiO Wu ^Õ= HõΔ=∞ã¨fi "Õ∞
JÑ¨~å^èŒ ã¨Ç¨Ï„™ê}˜ „H˜Ü«∞O`Õ-Ç¨Ïiflâ◊O =∞Ü«∂
Ñ¨Ù„`ÀÜ«∞q∞u =∂O =∞`åfi HõΔ=∞ã¨fi Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
Éèí∂=∞ø ã¨öe`« áê^•<åO Éèí∂q∞ˆ~"å=ÅO|#O
`«fi~Ú *Ï`åÑ¨~°^è•<åO `«fi"Õ∞= â◊~°}O „Ñ¨Éè’
J<ÕHõq^èŒ JÑ¨~å^äŒ „áê~°÷<å #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ü«∞^Œ∞HõÎO Ü«∞k ÉèÏ"Õ# Ñ¨„`«O Ñ¨Ù+¨ÊO Ñ¶¨ÅO [ÅO
x"Õk`«O K« <≥·"Õ^ŒºO QÆ$Ç¨}Ï#∞HõOÑ¨Ü«∂
‰õΩ_çKuÕ Ö’H˜ JHõ`Δ Å« ∞, h~°∞ fã¨∞‰õΩx ™êfiq∞H˜ ã¨=∞iÊã¨∞#Î fl ÉèÏ=#`À Ñ¨Ö~¡ˇ =° ÚÖ’
=^ŒÖÏe
J#Ü«∂ ^è•º# P"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Ü«∂ K« JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ
54 Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`« „j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° ™êfiq∞ó ã¨∞„Ñ‘`«ã¨∞û„Ñ¨ã¨<Àfl =~°^À Éèí=`«∞.
...JÅ"Õ∞Å∞=∞OQÍ Ñ¨^•‡=f ã¨"Õ∞`« „j "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° ™êfiq∞ „Ñ¨™ê^ŒO
t~°™ê QÆ$Ç¨q‚ ∞.
....JO@∂ Ñ¨Ó[ KÕã≤# JHõΔ`«Å∞ t~°ã¨∞ÃÑ· "Õã¨∞HÀ"åe.
N ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º Ñ¨Ó*Ï q^è•#O
ãÖHõÅÊO:
„j=∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü∂« „Ñ¨=~°=Î ∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞Ñ¨~åˆ~ú âıfi`«=~åÇ¨ÏHõÖÊË
"≥=· ã¨fi`«=∞#fiO`«~ˆ HõeÜ«ÚQˆ „Ñ¨^=Œä ∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éè~í `° =« ~ˆ ¬ Éè~í `° Y« O_Õ Jã≤‡<£
=~°Î=∂# =º=Ç¨iHõ KåO„^Œ=∂<Õ# ã¨fiã≤Î„j.......................... <å=∞ ãÖ=`«ûˆ~,
55
.......................... JÜ« ∞ <Õ , .......................... |∞∞`Ò, .......................... =∂¿ã,
.......................... Ñ¨ˆHΔ, .......................... u^äÒ, .......................... "åã¨ˆ~, â◊√Éèí Ü≥∂QÆ
â◊√Éèí #HõΔ„`« U=O QÆ∞} qâı+¨} qtëêìÜ«∂O â◊√Éèíu^äÒ =∞=∞ Láê`«Î
^Œ∞i`«HÜ Δõ ∞« ^•fi~å „j Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~° „Ñ‘`º« ~°O÷ , ^è~Œ å‡~°H÷ Í=∞"≥∂HõΔ K«`∞« ifi^èŒ Ñ¶Å¨ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷
ã≤^ºúŒ ~°O÷ „j =b¡^=Õ ¿ã<å ã¨"∞Õ `« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞#=ÚkÌâº◊ Ü«∂=K«ÛHù Î̃ ^è•º<å
"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º:
XHõ Ñ¨Ù=Ùfi`À, ^Õ=Ùx ÃÑ·, =∞# `«ÅÃÑ·, Ñ¨Ó[„^Œ"åºÅÃÑ·# ˆHâ◊"åk <å=∂Å∞
K«^Œ∞=Ù`«∂ [ÖÏ¡e).
^è•º#O:
QÍOˆQÜ«∞O =Ç≤Ï‚QÆ~°ƒùO â◊~°=}[x`«O *Ï˝#â◊H˜ÎO ‰õΩ=∂~°O
„|Ç¨Ï‡}ºO ã¨¯O^Œ^Õ=O QÆ∞Ç¨Ï=∞=∞ÅxÉèíO ~°∞„^Œ`Õ[ã¨ûfi~°∂ÑÖ
¿ã<å#ºO `å~°HõÑ¶¨∞flO QÆ∞~°∞=∞K«ÅxÉèíO HÍiÎˆHÜ«∞O +¨_®ã¨ºO
ã¨∞„|Ç¨Ï‡}ºO =∞Ü«¸~°^èŒfi[~°^äŒã¨Ç≤Ï`«O ^Õ=^Õ=O #=∂q∞
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞.
=b¡â◊ ^Õ=¿ã<Õâ◊ „H“OK«Ñ¨~°fi`« ÉèË^ŒHõ
^Õ=¿ã<åÑ¨`Õ ™êfiq∞<£ ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º #"≥∂ã¨∞Î`Õ
`å~°HÍã¨∞~°Ç¨ÏO`å~°O ÉèíHõÎ~°HõΔ} `«`«Ê~°O
ã¨^•~°O ™êÜ«Ú^èŒO ™êOQÆO ã¨"åÇ¨Ï#q∞Ç¨Ç¨ÏfiÜÕ∞
....„j =b¡^=Õ ¿ã<åã¨"∞Õ `« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞.
P"åÇ≤Ï`À Éèí=, ™ê÷Ñ≤`À Éèí=, ã¨xflÇ≤Ï`À Éèí=, ã¨xfl~°∞^Àú Éèí=, J=‰õΩOiî`À Éèí=,
ã¨∞„Ñ‘`À Éèí=, ã¨∞„Ñ¨ã¨<Àfl Éèí=, ã¨∞=ÚM’ Éèí=, =~°^À Éèí=, „Ñ¨ã‘^Œ „Ñ¨ã‘^Œ
™êfiq∞<£ ã¨~°fi[QÆ<åfl^äŒ +¨_®## =∞Ç¨„Ñ¨Éè’
56
ã¨fi~°‚ã≤OÇ¨ã¨#O k=ºO QÆ$Ç¨} =~°^À Éèí=
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó
ã¨∞=~°‚ k=ºã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
ã¨fiK«ÛùO^Œ ã¨∞Y^ŒO j`«O ÉèíH˜ÎÉèÏ= ã¨=∞xfi`«O
áê^ŒºO QÆ$Ç¨} ã¨ˆ~fiâ◊ `å~°HÍO`«Hõ +¨}∞‡Y
áê^ŒÜ≥∂ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
ÉèíHõÎz`«Î ã¨=∂"åã¨ [QÆ„^ŒHõΔ}`«`«Ê~°
Ç¨Ï™ÈÎ^ŒHõq∞^ŒO ^Õ= HÍiÎˆHÜ«∞ `«fi^ŒiÊ`«O
Ç¨Ïã¨ÎÜ≥∂ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
#=∞¿ãÎã¨∞Î kfi+¨}Ë‚„`« ã¨~°fiÖ’ˆH+¨μ =`«ûÅ
QÆ*Ï™êº#∞[ ™êfiq∞<£ Hõ$Ñ¨Ü«∂-K«=∞º`åO qÉè’
=ÚMË PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
^ŒkèH©Δ~å[º=∞^èŒ∞aèó â◊~°¯~å Ñ¶¨Åã¨=Úº`«O
W^ŒO ÑÖKå=∞$`«™êfl#O QÆ$Ç¨Ïº`å=∞#∞QÆ$Ç¨Ïº`åO
....„j =b¡^=Õ ¿ã<åã¨"∞Õ `« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó ÑÖKå=∞$`Õ# ã¨flÑ¨Ü∂« q∞.
áêÅ∞:
x[H©iÎã¨=∞âıfi`«O x*Ï#∞„QÆÇ¨Ï™êfi^Œ∞HõO
ã¨Ô~· fiã¨û=∞iÛ`« ™êfiq∞<£ H©Δ~°™êfl#q∞^ŒO `«=
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó H©Δˆ~} ã¨flÑ¨Ü«∂q∞.
ÃÑ~°∞QÆ∞:
x[H©iÎã¨"≥∂ÖÏ¡ãÖ QÆ$Ç‘Ï‚+¨fi ^Œkèx~°‡ÅO
Q“sÑ¨Ù„`« #=∞ã¨∞ÎÉèíºO [QÆ<åfl^äŒ =∞Ç¨„Ñ¨Éè’
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó ^Œ^è•º ã¨flÑ¨Ü«∂q∞.
<≥~Úº:
Hõ=∞ÖÏã¨#ãÖã¨∞Î`«º =Ç≤ÏflÑ¨Ù„`« +¨_®##
`«fi`«¯ $áê~°ã¨ ã¨∞ã≤flQÆúO P[º™êfl#q∞^ŒO `«= 57
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó P*Ëº# ã¨flÑ¨Ü«∂q∞.
`Õ<≥:
„Ñ¨ã¨#flQÆ=∞<å„HÍO`« ã¨~°fiÉèíHõÎÇ¨Ï$^ŒO|∞[
Hõ$áê=∂^èŒ∞~°º ãÖÑ¨Ó~°‚ =∞^èŒ∞™êfl#q∞^ŒO `«=
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó =∞^èÕfi# ã¨flÑ¨Ü«∂q∞.
ÑÖK«^•~°:
ÉèíHÍÎ<å=∞~å^•ú<åO ™êfi^Œ∞ˆ~= Éèí"å<£ „Ñ¨Éè’
Hõ$áê `Õ â◊~°¯~å ™êfiq∞<£ ã≤`« ™êfl#q∞^ŒO `«=
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó â◊~°¯ˆ~} ã¨flÑ¨Ü«∂q∞.
Ñ¶¨Ö’^ŒHõO/H˘|ƒihà◊√§:
<åiˆHà◊[Öˇ·ó Éèí"≥·ºó ~°Ãã·~å„=∂k â’aè`≥·ó
ã≤flÔQ·úâ◊Û =∞^èŒ∞Ô~·ó ™êfiq∞<£ ~°ã¨™êfl#q∞^ŒO `«=
....„j =b¡^=Õ ¿ã<åã¨"∞Õ `« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó Ñ¶Ö¨ ’^ŒHˆ # ã¨flÑ¨Ü∂« q∞.
â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O:
QÆOQÍk ã¨~°fifˆ~÷Éèíºó ã¨=∂Ç¨Ï$`«q∞^ŒO [ÅO
™êfl#O ã‘fi‰õΩ~°∞ ^Õ"Õâ◊ ÉèíHõÎz`«Î ã≤÷~åã¨#
....„j =b¡^=Õ ¿ã<åã¨"∞Õ `« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó â◊√^Àú^HˆŒ # ã¨flÑ¨Ü∂« q∞.
''„j â◊~°=}Éèí"åÜ«∞ #=∞ó—— Jx [Ñ≤ã¨∂Î ™êfl#O KÕ~ÚOKåe.
ã¨fiK«Ûù=„ã¨Î^ŒfiÜ«∞O ^Õ= k=ºO ã¨fi~°‚^ŒâßOz`«O
ÉèíHÍÎºiÊ`«O =∞Ü«∂ ™êfiq∞<£ Hõ$Ñ¨Ü«∂ ÑïQÆ$Ç¨Ïº`åO
=„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
áê~°fif#Ü«∞<å#O^Œ [QÆ`«¯àÏº}^•Ü«∞Hõ
„|Ç¨Ï‡ã¨∂„`À`«ÎsÜ«∞O `«∞ QÆ$Ç¨} Hõ~°∞}ÏHõ~°
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
58
k=ºK«O^Œ#=∂eÑ¨ÎO Éèíã¨‡‰õΩO‰õΩ=∞ ãÖÜ«Ú`«O
ã¨∞QÆO^èŒ|Ç¨ïà◊O ™êfiq∞<£ =~°^•#qâß~°^Œ
k=º„jK«O^Œ#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
JHõΔ`å<£ |Ç¨ïâßbÜ«∂<£ ã¨∞=ˆ~‚# q~ål`å<£
ÉèíH˜ÎÉèÏ= ã¨=∂Ü«ÚHÍÎ<£ ã‘fi‰õΩ~°∞+¨fi =∞¿ÇÏâ◊fi~°
JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
ã¨∞QÆOnèx K« Ñ¨ÙëêÊ}˜ |Ç¨ï~°∂áê}˜ +¨}∞‡Y
<å<å=~°‚ ã¨∞â’cèx QÆ$Ç¨Ïº`å=∞#∞QÆ$Ç¨Ïº`åO
<å<åq^èŒ Ñï=∞à◊ Ñ¨ÙÃ+·Êó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞.
JOQÆÑÓ¨ [:
„j ã¨∞~°=Ok`« áê^•Ü«∞ #=∞ó - áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j =Ú‰õΩ~åHÍ~°*Ï#"Õ #=∞ó - *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Hõi~å[Hõ~À~°"Õ #=∞ó - T~°∂<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ~°`«flHÕH˜}˜HÍ #∂Ñ¨Ù~°Hõ>ˇÿº #=∞ó - Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j QÆ∞Ç¨Ü«∞ #=∞ó - QÆ∞Ç¨ÏºO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ¿ÇÏ~°O|ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~åÜ«∞ #=∞ó - L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨∞<åÉèíÜÕ∞ #=∞ó - <åaèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨∞Ç¨Ï$^Õ #=∞ó - Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qâßÅ=HõΔ¿ã #=∞ó - =HõΔã¨÷ÅO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Hõ$uHÍ ã¨Î#O^èŒÜ«∂Ü«∞ #=∞ó - ã¨Î<Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j â◊„`«∞[Ü≥∂i˚`«ÉÏÇ¨Ï"Õ #=∞ó - ÉÏÇ¨˙<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j â◊H˜ÎÇ¨Ï™êÎÜ«∞ #=∞ó - Ç¨Ï™êÎ<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¨Ù+¨¯~°„ãÿfiâ’aèHõO~îåÜ«∞ #=∞ó - HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
59
„j +¨}∞‡MÏÜ«∞ #=∞ó - =ÚMÏx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨∞~°¿ã<ånèâßÜ«∞ #=∞ó - <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j kfi+¨}Ë‚„`åÜ«∞ #=∞ó - <Õ„`å}˜ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ç≤Ï~°}º‰õΩO_»ÅHõ~å‚Ü«∞ #=∞ó - Hõ~å‚x Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j á¶êÅ<Õ„`«ã¨∞`åÜ«∞ #=∞ó - á¶êÅO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j "Õ^Œt~À"Õ^•ºÜ«∞ #=∞ó - t~åOã≤ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨~°fi[QÆ„^ŒHõΔHÍÜ«∞ #=∞ó - ã¨~åfi}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
D Ñ¨^ŒÇ¨~°∞ <å=∂Å`À Ñ¨ÓlOKåe
„j *Ï˝#â◊HÍÎº`«‡<Õ #=∞ó, „j ã¨¯O^•Ü«∞ #=∞ó, „j JyflQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó,
„j ÉÏÇ¨ïàıÜ«∂Ü«∞ #=∞ó, „j QÍOˆQÜ«∂Ü«∞ #=∞ó, „j â◊~°=}À^Œƒù"åÜ«∞ #=∞ó,
„j HÍiÎˆHÜ«∂Ü«∞ #=∞ó, „j ‰õΩ=∂~åÜ«∞ #=∞ó, „j +¨}∞‡MÏÜ«∞ #=∞ó,
„j `å~°HÍ~°ÜÕ∞ #=∞ó, „j ¿ã<å<Õº #=∞ó, „j QÆ∞Ç¨Ü«∞ #=∞ó, „j „|Ç¨Ï‡Kåi}Ë
#=∞ó, „j t=`Õ[¿ã #=∞ó, „j „H“OK«^•i<Õ #=∞ó, „j td"åÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞ó
JëÈì`~Î« â° `◊ <« å=∂=o
„j ã¨¯O^•Ü«∞ #=∞ó „j Jyfl[#‡<Õ #=∞ó
„j QÆ∞Ç¨Ü«∞ #=∞ó „j qâßMÏÜ«∞ #=∞ó
„j +¨}∞‡MÏÜ«∞ #=∞ó „j â◊OHõ~å`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó II30II
„j á¶êÅ<Õ„`«ã¨∞`åÜ«∞ #=∞ó „j t=™êfiq∞<Õ #=∞ó
„j „Ñ¨Éèí"Õ #=∞ó „j QÆ}™êfiq∞<Õ #=∞ó
„j Ñ≤OQÆàÏÜ«∞ #=∞ó „j ã¨~°fi™êfiq∞<Õ #=∞ó
„j Hõ$uÎHÍã¨∂#"Õ #=∞ó „j ã¨<å`«<åÜ«∞ #=∞ó
„j td"åÇ¨Ü«∞ #=∞ó „j J#O`«â◊HõÎÜÕ∞ #=∞ó
„j kfi+¨}Ë‚„`åÜ«∞ #=∞ó II10II „j JHΔÀÉèÏºÜ«∞ #=∞ó
„j â◊H˜Î^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó „j áê~°fif„Ñ≤Ü«∞#O^Œ<åÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ≤t`åâ◊„Ñ¨ÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó „j QÆOQÍã¨∞`åÜ«∞ #=∞ó
„j `å~°HÍã¨∞~°ãÖÇ¨„ˆ~Î #=∞ó „j â◊~À^Œ∂ƒù`åÜ«∞ #=∞ó
60
„j ~°HΔÀ|Åq=∞~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó „j PÇ¨˙`åÜ«∞ #=∞ó II40II
„j =∞`åÎÜ«∞ #=∞ó „j áê=HÍ`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó
„j „Ñ¨=∞`åÎÜ«∞ #=∞ó „j „AOÉèÏÜ«∞ #=∞ó
„j L#‡`åÎÜ«∞ #=∞ó „j „Ñ¨„AOÉèÏÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨∞~°Ãã·#ºã¨∞û~°HõΔHÍÜ«∞ #=∞ó „j L„A˚OÉèÏÜ«∞ #=∞ó
„j ^Õ=¿ã<åÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó „j Hõ=∞ÖÏã¨#ãÖã¨∞Î`åÜ«∞ #=∞ó
„j „áê*Ï˝Ü«∞ #=∞ó II20II „j UHõ=~å‚Ü«∞ #=∞ó
„j Hõ$áêà◊"Õ #=∞ó „j kfi=~å‚Ü«∞ #=∞ó
„j ÉèíHõÎ=`«ûÖÏÜ«∞ #=∞ó „j „u=~å‚Ü«∞ #=∞ó
„j L=∂ã¨∞`åÜ«∞ #=∞ó „j ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~åÜ«∞ #=∞ó
„j â◊H˜Î^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó „j K«`«∞~°fi~å‚Ü«∞ #=∞ó II50II
„j ‰õΩ=∂~åÜ«∞ #=∞ó „j ÑÖK«=~å‚Ü«∞ #=∞ó
„j „H“OK«^•~°}ÏÜ«∞ #=∞ó „j „Ñ¨*ÏÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó
„j ¿ã<åx<Õ #=∞ó „j PÇ¨Ï~°Ê`«ÜÕ∞ #=∞ó
„j JyflQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó „j KÀ~°Ñ¶¨∂flÜ«∞ #=∞ó
„j â◊g∞QÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó „j ~ÀQÆ<åâ◊<åÜ«∞ #=∞ó
„j qâ◊fiˆ~`«¿ã #=∞ó „j J#O`«=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
„j ã¨∞~åi¿Ñ¶∞fl #=∞ó „j P#O^•Ü«∞ #=∞ó
„j Ç¨Ïi^Œfi~å‚Ü«∞ #=∞ó „j tYO_ôHõ$`«ˆH`«<åÜ«∞ #=∞ó
„j â◊√ÉèíHÍ~åÜ«∞ #=∞ó „j _»OÉèÏÜ«∞ #=∞ó
„j =@"Õ #=∞ó II60II „j Ñ¨~°=∞_»OÉèÏÜ«∞ #=∞ó
„j =@"Õ+¨Éèí$`Õ #=∞ó „j =∞Ç¨_»OÉèÏÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ¨ÓëêÜ«∞ #=∞ó „j =$ëêHõÑ¨ÜÕ∞ #=∞ó II90II
„j QÆÉèíã≤Î<Õ #=∞ó „j HÍ~°}Àáê`«Î^ÕÇ¨Ü«∞ #=∞ó
„j QÆÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞ó „j HÍ~°}Ïf`«q„QÆÇ¨Ü«∞ #=∞ó
„j K«O„^Œ=~å‚Ü«∞ #=∞ó „j Jhâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
„j HõàÏ^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó „j J=∞$`åÜ«∞ #=∞ó
„j =∂Ü«∂^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó „j „áê}ÏÜ«∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨=∂~Ú<Õ #=∞ó „j „áê}ÏÜ«∂=∞Ñ¨~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó 61
„j ÔH·=ÖÏºÜ«∞ #=∞ó „j q~°∞^ŒÌÇ¨ÏO„`Õ #=∞ó

„j â◊OHõ~å`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó II70II „j g~°Ñ¶¨∂flÜ«∞ #=∞ó
„j qâ◊fiÜ≥∂#ÜÕ∞ #=∞ó „j ~°HÍÎ™êºÜ«∞ #=∞ó
„j J"Õ∞Ü«∂`«‡<Õ #=∞ó „j âßº=∞HõO^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó II100II
„j `Õ*’x^èŒÜÕ∞ #=∞ó „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}ÏºÜ«∞ #=∞ó
„j J<å=∞Ü«∂Ü«∞ #=∞ó „j QÆ∞Ç¨Ü«∞ #=∞ó
„j Ñ¨~°"Õ∞+≤ª<Õ #=∞ó „j „Ñ‘`åÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ¨~°„|Ç¨‡Ü«∞ #=∞ó „j „|Ç¨Ï‡}ÏºÜ«∞ #=∞ó
„j "Õ^ŒQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó „j „ÉÏÇ¨Ï‡}„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
„j q~å@∞û`åÜ«∞ #=∞ó „j "Õ^Œ"Õ^•ºÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ¨ÙoO^ŒHõ<åºÉèí~åÎÜ«∞ #=∞ó „j JHõΔÜ«∞Ñ¶¨Å^•Ü«∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨™ê~°ãfi¨ `å=$`åÜ«∞ #=∞ó II80II „j =b¡^Õ=¿ã<å ã¨"Õ∞`«–
„j P„t`ådÅ^•„`Õ #=∞ó „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó II108II
^ŒâßOQÆO QÆ∞QÆ∞æÖ’¿Ñ`«O ã¨∞QÆO^èŒO K« =∞<ÀÇ¨Ï~°O
HÍiÎˆHÜ«∞ =∞Ç¨ÉÏÇ¨ÏŸ ^èŒ∂áÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
....„j =b¡^Õ=¿ã<åã¨"Õ∞`« „j ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º™êfiq∞<Õ #=∞ó ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞.
™ê[ºO „u=iÎãÖÜ«ÚHõÎO =Ç≤Ïfl<åÜ≥∂l`«O „Ñ≤Ü«∞O
QÆ$Ç¨} =∞OQÆà◊O nÑÖ „`≥·Ö’Hõº uq∞~åÑ¨Ç¨ÏO
ÉèíHÍÎº nÑÖ „Ñ¨Ü«∞KåÛùq∞ ^Õ"åÜ«∞ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ
„`åÇ≤Ï =∂O #~°HÍ`ü Ñ¶¨∞’~å`ü k=º*’ºu~°fl"≥∂ã¨∞Î `Õ
™êHΔÍ`ü nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞.
~å*Ï#flO ã¨∂Ñ¨ãÖÜ«ÚHõÎO âßHõKÀ+¨º ã¨=∞xfi`«O
Ñ¶¨∞$`«ÉèíHõΔ º ã¨=∂Ü«ÚHõÎO <≥·"Õ^ŒºO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
<≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
=∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. L`«Î~åáÈâ◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ç¨Ï™œÎ „Ñ¨HΔÍà◊Ü«∂q∞. áê^Ò „Ñ¨HΔÍà◊Ü«∂q∞. â◊√^•úK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ñ¨ÓwÑ¶¨Å ã¨=∂Ü«ÚHõÎO <åQÆ=b¡^Œà‹·~°∞º`«O
62
=ÚHÍÎK«∂ˆ~‚# ãÖÜ«ÚHõÎO `åO|∂ÅO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
`åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
h~å[#q∞^ŒO ^Õ= Hõ~°∂Êˆ~} ã¨=∞xfi`«O
k=º`Õ*’=∞Ü«∞O ^Õ= QÆ$Ç¨} [QÆnâ◊fi~°
ãÖ`«`« „j~°ã¨∞Î. ã¨=∞ã¨Î ã¨#‡OQÆàÏx Éèí=O`«∞.
x`«º „j~°ã¨∞Î. x`«º ã¨#‡OQÆàÏx Éèí=O`«∞.
P#O^ŒHõ~°∂Ê~° h~å[#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
h~å[<å#O`«~°O â◊√^Œú PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
=∞OQÆàÏÜ«∞ =∞Ç¨`Õ[ó =∞O„`«Ñ¨Ù+¨Êq∞^ŒO `«=
Q“s`«#∂[ ÉèíQÆ=<£ Hõ$Ñ¨Ü«∂ áêÇ≤Ï=∂O „Ñ¨Éè’
âßº=∂O ÑÖHõ[^è•i}©O =∞}˜Åã¨`åÎ@OHõ Hõ~À‚[˚fiÖÏO
^ŒˆHΔ ÅO|Hõ~åO H˜s@=∞‰õΩ\ÏO `«∞OQÆã¨Î<À`«¯OK«∞HÍO
J<Àº<ÕHõΔ}ãÖÜ«Ú`åO â◊~°=}À^Œ∂ƒù`«ã¨º áêˆ~≈fi ã≤÷`åO
QÆ∞O*Ï=∂Åº^èŒ~åO „Ñ¨"åà◊=ã¨<åO =b¡â◊fisO ÉèÏ=ÜÕ∞
Ñ‘`å=Ú`«ÊÅ^è•i}©O â◊zã¨∞`åO Ñ‘`åO|~åÅOHõ$`åO
"å"Õ∞ ÅO|Hõ~åO =∞¿ÇÏO„^Œ`«#Ü«∂O =∞O^•~°=∂ÖÏ^èŒ~åO
^Õ"≥·~°iÛ`« áê^ŒÑ¨^Œ‡Ü«ÚQÆàÏO ã¨¯O^Œã¨º"å"Õ∞ ã≤÷`åO
¿ã<åO k=º qÉèí∂+≤`åO „u#Ü«∞<åO ^ÕgO „uÉèíOwO Éèí*Ë
Ñï=∞à◊ ã¨∞=~°‚ =∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`åx `åx „Ñ¨}â◊ºOu „Ñ¨^ŒH˜Δ} Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ.
#"≥∂ „|Ç¨Ï‡}º ^Õ"åÜ«∞ QÀ„ÉÏÇ¨Ï‡} Ç≤Ï`åÜ«∞ K«
[QÆkú`åÜ«∞ â◊~åfiÜ«∞ ã¨∞„|Ç¨Ï‡}ÏºÜ«∞ #"≥∂ #=∞ó
J<ÕHõq^èŒ „Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ñ¨Ù„`å<£ ^ÕÇ≤Ï Ü«∞â’ ^ÕÇ≤Ï ãÖÑ¨^ŒO ^ÕÇ≤Ï âßâ◊fi`«O
`«fi~Ú ÉèíH˜ÎO K« "Õ∞ ^ÕÇ≤Ï Ñ¨~°„`« K« Ñ¨~åO QÆuO
áêáÈ-Ç¨ÏO áêÑ¨Hõ~å‡Ç¨ÏO áêáê`å‡ áêÑ¨ãÖÉèí=ó
„`åÇ≤Ï=∂O Hõ$Ñ¨Ü«∂ ^Õ= â◊~°}ÏQÆ`«=`«ûÅ 63
J#º^ä• â◊~°}O <åã≤Î `«fi"Õ∞= â◊~°}O =∞=∞
`«™ê‡`ü HÍ~°∞}º ÉèÏ"Õ# ~°HõΔ ~°HõΔ [QÆkfiÉè’
J<ÕHõq^èŒ „áê~°÷<å #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Kè«„`«O ^è•~°Ü«∂q∞. Kå=∞~°O g[Ü«∂q∞. w`«O „âß=Ü«∂q∞. #$`«ºO
^Œ~°≈Ü«∂q∞. PO^ÀoHÍ=∂~ÀÑ¨Ü«∂q∞. Jâßfi<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞.
QÆ*Ï<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞. ã¨=∞ã¨Î ~å*’Ñ¨Kå~° â◊‰õΩÎºÑ¨Kå~° Éèí‰õΩÎºÑ¨Kå~å<£
ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
‰õΩ_çKÕuÖ’H˜ JHõΔ`«Å∞, h~°∞ fã¨∞‰õΩx ™êfiq∞H˜ ã¨=∞iÊã¨∞Î#fl ÉèÏ=#`À Ñ¨Öˇ¡~°=ÚÖ’
=^ŒÖÏe.
J#Ü«∂ ^è•º# P"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Ü«∂ K« =b¡^Õ=¿ã<å ã¨"Õ∞`«
ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º ™êfiq∞ó ã¨∞„Ñ‘`«ã¨∞û„Ñ¨ã¨<Àfl =~°^À Éèí=`«∞.
...=b¡^Õ=¿ã<å ã¨"Õ∞`« ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º ™êfiq∞<Õ #=∞ó.. „Ñ¨™ê^ŒO t~°™ê QÆ$Ç¨‚q∞.
ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}(~°^äŒã¨Ñ¨Îg∞) Ñ¨Ó*Ï q^è•#O
ãÖHõÅÊO:
„j=∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü∂« „Ñ¨=~°=Î ∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞Ñ¨~åˆ~ú âıfi`«=~åÇ¨ÏHõÖÊË
"≥=· ã¨fi`«=∞#fiO`«~ˆ HõeÜ«ÚQˆ „Ñ¨^=Œä ∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éè~í `° =« ~ˆ ¬ Éè~í `° Y« O_Õ Jã≤‡<£
=~°Î=∂# =º=Ç¨iHõ KåO„^Œ=∂<Õ# ã¨fiã≤Î„j ............................... <å=∞ ãÖ=`«ûˆ~,
64
...............................JÜ«∞<Õ, ............................|∞∞`Ò,............................=∂¿ã, ........................... Ñ¨H
ˆ ,Δ
............................... u^äÒ, ............................... "åã¨ˆ~, â◊√Éèí Ü≥∂QÆ â◊√Éèí #HõΔ„`« U=O QÆ∞}
qâı+¨} qtëêìÜ«∂O â◊√Éèíu^äÒ =∞=∞ Láê`«Î ^Œ∞i`«HõΔÜ«∞^•fi~å „j Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°

„Ñ‘`º« ~°O÷ , ^è~Œ å‡~°H÷ Í=∞"≥∂HõΔ K«`∞« ifi^èŒ Ñ¶Å¨ Ñ¨Ù~∞° ëê~°÷ ã≤^ºúŒ ~°O÷ , H˜„Δ Ñ¨"∞Õ = â◊s~° P~ÀQÆº`å
ã≤^ºúŒ ~°O÷ , `åÑ¨„`«Ü∞« âßO`«º~°O÷ „j Lëê Ñ¨k‡h KèåÜ«∂ ã¨"∞Õ `« „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}
™êfiq∞#=ÚkÌâ◊º Ü«∂=K«ÛùH˜Î ^è•º<å"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º:
[ÖÏ¡e).
^è•º#O:
L^ŒÜ«∞yi=Ú¿Ñ`«O ÉèÏã¨¯~°O Ñ¨^Œ‡Ç¨Ïã¨ÎO
ã¨HõÅÉèí∞=#<Õ„`«O #∂`«fl~°`ÀflÑ¨^èÕÜ«∞O
uq∞~°Hõi=∞$ˆQO„^ŒO É’^èŒHõO Ñ¨k‡h<åO
ã¨∞~°=~°=∞aè=O^ŒºO ã¨∞O^Œ~°O qâ◊fi~°∂ÑÖ
^è•ºÜÕ∞`«û^• ã¨q`«$=∞O_»Å =∞^èŒº=s
<å~åÜ«∞}ã¨û~°ã≤*Ïã¨# ã¨xflq+¨ìó
ˆHÜ«¸~°"å<£ =∞Hõ~°‰õΩO_»Å"å<£ „u<Õ„f
Ç¨s Ç≤Ï~°}‡Ü«∞=Ñ¨Ùó ^èŒ$`«â◊OYK«„Hõó
...„j Lëê Ñ¨k‡h KèåÜ«∂ ã¨"Õ∞`«
„j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}™êfiq∞<Õ #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞
~°HÍÎ|˚Ü«ÚQÍ‡ÉèíÜ«∞^•#Ç¨Ïã¨ÎO ˆHÜ«¸~°Ç¨~åOQÆ^Œ ‰õΩO_»ÖÏ_è»ºO
=∂}˜Hõº=∞øoO k#<å^äŒg∞_Õ |O^èŒ∂HõHÍOuO qÅã¨„uÎ<Õ„`«O 65
KèåÜ≥∂ëêã¨Ç≤Ï`«O „Ñ¨ÉèÏHõ~°=∞=ÚO P"åÇ¨ÏÜ«∂=∂º^Œ~å`ü
^è•º`åfi-*Ï˝# `«"≥∂Ñ¨Ç¨ÏO k#Hõ~°O „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}O
...„j Lëê Ñ¨k‡h KèåÜ«∂ ã¨"Õ∞`«
„j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}™êfiq∞<Õ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞
„j=∞„^Œ`«fl=∞Ü«¸Y*ÏÅq`«`«O ÃÇ·Ï=∞O ã¨∞Ñ‘~î°O qÉè’
ÉèíHÍÎºÇ¨ÏO =∞#™ê~°ÊÜ«∂q∞ `«~°}Ë ãÖ™ê÷Ñ¨Ü«∂O„Ñ¶≤∞^ŒfiÜ«∞O
ÃÇ·Ï~°}Ïºã¨#=∂~°∞~°∞Ç¨Ïº ã¨`«`«O ãÖ~°HõΔÖ’HÍx=∂<£
J*Ï˝<åO^èŒº qÉèÏ=™È! k#=∞}Ë! „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}!
...„j Lëê Ñ¨k‡h KèåÜ«∂ ã¨"Õ∞`« „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}™êfiq∞<Õ #=∞ó
ã¨∞=~°‚ #=~°`«flYz`« ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
áê^ŒºO Ç¨Ï$^Œº=∞"≥∂Ñ¶¨∞ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Å^ŒO ÉèíHÍÎº =∞Ü«∂ HõeÊ`«O
Hõ~°∂Ê~åQÆ∞~°∞ K«O^Œ<åk ã¨Ç≤Ï`«O ˆHΔ=∞OHõ~°O ã‘fi‰õΩ~°∞
áê^ŒÜ≥∂ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Éè’ ™êfiq∞<£! Hõ$Ñ¨Ü«∂ =∞Ü«∂iÊ`«q∞^ŒO J~°…ºO ã¨∞Ñ¨ÙëêÊxfi`«O
^Œ∂~åfiQÆO^èŒ‰õΩâßkaè~°∞º`«=∞Ç¨ÏŸ ã‘fi‰õΩifiu „áê~°÷ÜÕ∞
UÇ≤Ï ã¨∂~°º ã¨Ç¨Ï„™êOâ’ `Õ*’~åâı [QÆ`«Ê`Õ
J#∞HõOÑ¨Ü«∞ =∂O ÉèíHÍÎº QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO #"≥∂ã¨∞Î `Õ
Ç¨Ïã¨ÎÜ≥∂ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ã¨fiK«ÛùO KåKå=∞<å~°÷=∞iÊ`«q∞^ŒO k=ºO QÆ$Ç¨}Ëu `åfiO
J*Ï˝<åO^èŒ`«"≥∂Ñ¨Ç¨ÏO Ç¨Ï$kÉèí*Ë „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}
ã¨∞=~°‚HõÅâßh`«O K«O^Œ<åQÆ~°∞ ãÖÜ«Ú`«O
QÆ$Ç¨}ÏK«=∞#O ^Õ= ã¨~°fi^Õ= #=∞ã¨¯ $`«
66 ...„j Lëê Ñ¨k‡h KèåÜ«∂ ã¨"Õ∞`« „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}™êfiq∞<Õ #=∞ó
=ÚMË PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞^è•fi*Ëº# ã¨=∞xfi`«O K« ^Œkè<å ã¨„^Œ`«fláê„`Õ ã≤÷`«O
ÉèíHÍÎº `Õ =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯=∞iÊ`«q∞^ŒO Ç¨Ï¿ãÎ `«= ã‘fi‰õΩ~°∞
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
(ÑüÎx H˘OK≥O ^•~°O=Öˇ KÕã≤ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù JkÌ JHõΔ`«Å`À ã¨=∞iÊOKåe)
Ñ¨Ü≥∂^ŒkèÑ¶¨∞$`À¿Ñ`«O â◊~°¯~å =∞^èŒ∞ãÖÜ«Ú`«O
ÑÖKå=∞$`«q∞^ŒO ™êfl#O QÆ$Ç¨} ã¨∞~°Ñ¨Ól`«
ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÆOQÍ[ÅO =∞Ü«∂h`«O =∞Ç¨^Õ= t~°óã≤÷`«O
â◊√^Àú^ŒHõq∞^ŒO ™êfl#O QÆ$Ç¨} ã¨∞~°Ñ¨Ól`«
â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ÉèíHÍÎº `Õ =∞#™ê~°ÊÜ«∂q∞ `«~°}Ë! ã¨∞HΔ“=∞ =„ã¨Î^ŒfiÜ«∞O
k"åºOQÆO Ñï^è•Ü«∞ =∂=∞= qÉè’ ^Õ"åkè¿ã<åiÛ`«
=„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O Ñ¨~°=∞O Ñ¨q„`«O „Ñ¨*ÏÑ¨`Õ~°ºã¨ûÇ¨Ï[O Ñ¨Ù~°™êÎ`ü
PÜ«Ú+¨º=∞„QÆºO „Ñü=ÚOK« â◊√„ÉèíO Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O |Å=∞ã¨∞Î `Õ[ó
™œ=~°‚O =∞#™ê~°ÊÜ«∂q∞ `«~°}Ë! Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O â◊√ÉèíO
ÉèíHÍÎº HõeÊ`«=∂k^Õ=! HõÅ∞+Ö =∞`«¯~°‡ |O^èŒO Ç¨Ïˆ~
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Hõã¨∂Îs Ñ¶¨∞#™ê~° ‰õΩO‰õΩ=∞ [\Ï QÀ~ÀK«<å^Œºxfi`«O
k=ºO KåQÆ∞~°∞ ^Õ=^•~°∞ ã¨Ç≤Ï`«O „jK«O^Œ#O `Õ qÉè’
ÉèíHÍÎº-Ç¨ÏO ã¨∞qÖËÑ¨Ü«∂q∞ =∞#™ê ã¨~åfiOQÆq∞`åº^Œ~å`ü
J*Ï˝<åO^èŒ`«"≥∂Ç¨Ïˆ~u „Ñ¨[Ñ¨<£ „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞} 67
QÆO^èŒO ^è•~°Ü«∂q∞
k=ºO ~°`«flH˜s@ ‰õΩO_»ÅÜ«ÚQÆO „ÔQ·"ÕÜ«∞ Ç¨~å=oO
ÃÇ·Ï=∞O `Õ-OQÆ^Œ Ü«ÚQÆ‡=∞O|∞[Ñ¨`Õ Ç¨Ï™êÎiÊ`Õ HõOHõ}Ë
™œ=~°‚O Hõ\ ˜ã¨∂„`«=∞iÊ`«q∞^ŒO =∞Or~°Ü«ÚQÆ‡O „Ñ¨Éè’
ã‘fi‰õΩ~åfi^Œ~° "Õ∞^Œ∞ˆ~} =∞#™ê „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}
J<ÕHõq^èŒ PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Kå=∞O`åºk ã¨∞"≥∞ÿâ◊Û Ñ¨Ól`«q∞^ŒO ÉèíHÍÎº `«"åO„Ñ¶≤∞^ŒfiÜ«∞O
J*Ï˝<åO^èŒ`«"≥∂Ñ¨Ç¨ÏO Éèí=Ç¨Ï~°O „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}
J<ÕHõq^èŒ Ñï=∞à◊ Ñ¨Ù¿+Ê} Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
JOQÆÑ¨Ó[:
„j ã¨∂~åºÜ«∞ #=∞ó - áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j q∞„`åÜ«∞ #=∞ó - QÆ∞Ö∫Êù Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ~°=ÜÕ∞ #=∞ó - *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ÉèÏ#"Õ #=∞ó - [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j YQÍÜ«∞ #=∞ó - T~°∂<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¨Ó¿+‚ #=∞ó - Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ç≤Ï~°}ºQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó - L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Pk`åºÜ«∞ #=∞ó - <åaèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨q„`Õ #=∞ó - Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j P~åºÜ«∞ #=∞ó - HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „QÆÇ¨ÏÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó - ã¨¯O^èÒ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ^èŒ#∞~°ú~åÜ«∞ #=∞ó - Ç¨Ï™êÎ<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qâ◊fi~°∂áêÜ«∞ #=∞ó - <Õ„`Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
68
„j Ñ¨~°"Õ∞+≤ª<Õ #=∞ó - Hõ~°‚^ŒfiÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j k=ã¨Ê`«ÜÕ∞ #=∞ó - <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Y~åOâ◊"Õ #=∞ó - ÅÖÏ@O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨Ç¨Ï„ã¨H˜~°}™êfiq∞<Õ #=∞ó - t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ã¨~åfi}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨∂~°º JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∞ J~°Û#:
„j J~°∞}ÏÜ«∞ #=∞óI „j â◊~°}ÏºÜ«∞ #=∞óI
„j Hõ~°∞}Ï~°ã¨ã≤O^èŒ"Õ #=∞óI „j Jã¨=∂#|ÖÏÜ«∞ #=∞óI
„j P~°Î~°HõΔ}ÏÜ«∞ #=∞óI „j Pk`åºÜ«∞ #=∞óI
„j PkÉèí∂`åÜ«∞ #=∞óI „j JdÖÏQÆ=∞"Õk<Õ #=∞óI
„j JK«∞º`åÜ«∞ #=∞óI „j JdÅ*Ï˝Ü«∞ #=∞óI
„j J#O`åÜ«∞ #=∞óI „j W<åÜ«∞ #=∞óI
„j qâ◊fi~°∂áêÜ«∞ #=∞óI „j W*ÏºÜ«∞ #=∞óI
„j WO„^•Ü«∞ #=∞óI „j ÉèÏ#"Õ #=∞óI
„j WOk~å=∞Ok~åáêÎÜ«∞ #=∞óI „j =O^ŒhÜ«∂Ü«∞ #=∞óI
„j DâßÜ«∞ #=∞óI „j ã¨∞„Ñ¨ã¨<åflÜ«∞ #=∞óI
„j ã¨∞jÖÏÜ«∞ #=∞óI „j ã¨∞=~°Û¿ã #=∞ó I
„j =ã¨∞„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞óI „j =ã¨"Õ #=∞óI
„j "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞óI „j L[fiÖÏÜ«∞ #=∞óI
„j L„QÆ~°∂áêÜ«∞ #=∞óI „j T~°úfiQÍÜ«∞ #=∞óI
„j q=ã¨fi`Õ #=∞óI „j L^Œºu¯~°}*ÏÖÏÜ«∞ #=∞óI
„j Ç¨Ï$+‘ˆHâßÜ«∞ #=∞óI „j T~°˚ã¨fiÖÏÜ«∞ #=∞óI
„j g~åÜ«∞ #=∞óI „j x~°˚~åÜ«∞ #=∞óI
„j [Ü«∂Ü«∞ #=∞óI „jT~°∞^ŒfiÜ«∂ÉèÏ=~°∂Ñ¨ÜÚ« Hõ™Î ê~°^Ü
Œä ∞Õ #=∞óI
„j |∞∞+≤=O^•ºÜ«∞ #=∞óI „j ~°∞~≠
QÆO„`Õ #=∞óI
„j |∞∞HõΔK«„HõK«~åÜ«∞ #=∞ó I „j |∞∞Aã¨fiÉèÏ=z`åÎÜ«∞ #=∞ó I
„j x`«ºã¨∞Î`åÜ«∞ #=∞óI „j|∞∂HÍ~° =∂`«$HÍ=~°‚~°∂áêÜ«∞ #=∞óI 69
„j L[˚fiÅ`Õ[¿ã #=∞óI „j |∞∞HΔÍkè<å^äŒq∞„`åÜ«∞ #=∞ó I

„j Ñ¨Ù+¨¯~åHΔÍÜ«∞ #=∞óI „j Å∞Ñ¨Î^ŒO`åÜ«∞ #=∞óI
„j âßO`åÜ«∞ #=∞óI „j HÍOu^•Ü«∞ #=∞óI
„j Ñ¶¨∞<åÜ«∞ #=∞óI „j Hõ#`«¯#HõÉèí∂ëêÜ«∞ #=∞óI
„j Y^Àº`åÜ«∞ #=∞ó I „j Å∂x`ådÅ^≥·`åºÜ«∞ #=∞óI
„j ã¨`åº#O^Œã¨fi~°∂Ñ≤}Ë #=∞óI „j JÑ¨=~°æ„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞óI
„j P~°Îâ◊~°}ÏºÜ«∞ #=∞óI „j UHÍH˜<Õ #=∞óI
„j ÉèíQÆ=`Õ #=∞óI „j ã¨$+≤ìã≤÷`«ºO`«HÍi}Ë #=∞óI
„j QÆ∞}Ï`«‡<Õ #=∞óI „j Ñ¶¨∞$}˜Éèí$`Õ #=∞óI
„j |$Ç¨Ï`Õ #=∞óI „j „|Ç¨Ï‡}Ë #=∞óI
„j Sâ◊fi~°º^•Ü«∞ #=∞óI „j â◊~åfiÜ«∞ #=∞óI
„j Ç¨Ïi^ŒâßfiÜ«∞ #=∞óI „j â∫~°ÜÕ∞ #=∞óI
„j ^Œâ◊kH± ãÖ„Ñ¨HÍâßÜ«∞ #=∞óI „j ÉèíHõÎ=âßºÜ«∞ #=∞óI
„j F[ã¨¯~åÜ«∞ #=∞óI „j [~Ú<Õ #=∞óI
„j [QÆ^•#O^Œ¿ÇÏ`«"Õ #=∞óI „j[#‡=∞$`«∞º[~å"åºkè=i˚`åÜ«∞ #=∞óI
„j B#fl`«ºÑ¨^ãŒ O¨ Kå~°~^° ™Œä ê÷Ü∞« #=∞óI „j Jã¨∞~å~°ÜÕ∞ #=∞óI
„j Hõ=∞hÜ«∞Hõ~åÜ«∞ #=∞óI „j J|˚=Å¡ÉèÏÜ«∞ #=∞óI
„j JO`«~°ƒÇ≤Ïó „Ñ¨HÍâßÜ«∞ #=∞óI „j JzO`åºÜ«∞ #=∞óI
„j P`«‡~°∂Ñ≤}Ë #=∞óI „j JK«∞º`åÜ«∞ #=∞óI
„j J=∞ˆ~âßÜ«∞ #=∞ó I „j Ñ¨~°Ãã·‡*’u¿+ #=∞óI
„j JÇ¨Ïã¨¯~åÜ«∞ #=∞ó I „j ~°=ÜÕ∞ #=∞ó I
„j Ç¨Ï~°ÜÕ∞ #=∞ó I „j Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó I
„j `«~°∞}ÏÜ«∞ #=∞óI „j =ˆ~}ÏºÜ«∞ #=∞ó I
„j „QÆÇ¨}ÏOÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI „j ÉèÏã¨¯~åÜ«∞ #=∞ó I
„j Pk=∞^è•ºO`«~°Ç≤Ï`åÜ«∞ #=∞óI „j ™œYº„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó I
„j ã¨HõÅ[QÆ`åOÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞óI „j ã¨∂~åºÜ«∞ #=∞ó I
„j Hõ=ÜÕ∞ #=∞óI „j <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó I
70 „j Ñ¨ˆ~âßÜ«∞ #=∞ó I „j `Õ*’~°∂áêÜ«∞ #=∞ó I
„j „jO Ç≤Ï~°}ºQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó I „j „Ç‘ÏO ãÖÑ¨`«¯~åÜ«∞ #=∞ó I
„j SO Wëêì~°÷^•Ü«∞ #=∞óI „j ã¨∞„Ñ¨ã¨<åflÜ«∞ #=∞ó I
„j „j=∞`Õ #=∞óI „j „âıÜ«∞¿ã #=∞ó I
„j ÉèíHõÎHÀ\˜™œYº„Ñ¨^•~Ú<Õ #=∞óI „j xdÖÏQÆ=∞"Õ^•ºÜ«∞ #=∞ó I
„j x`åº#O^•Ü«∞ #=∞óI „j „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞} ™êfiq∞<Õ #=∞óI
Hõ~°∂Ê~åQÆ∞~°∞ ~ÀK«<åk ã¨Ç≤Ï`«O QÀãïÊëêÖ’_ç`«O
ÅHΔÍQÆ∞QÆ∞æÅ∞q∞„t`«O Ñ¨~°=∞Ç¨ÏŸ ÉèíHÍÎº =∞Ü«∂ xi‡`«O
^èŒ∂ÑÖ ã‘fi‰õΩ~°∞ ÉèÏã¨¯ˆ~u ã¨`«`«O ãÖ„áê~°÷Ü«∂=∂º^Œ~å`ü
J*Ï˝<åO^èŒ`«"≥∂q<åâ◊xÑ¨Ù}O „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}O
^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞
J*Ï˝<åO^èŒ`«"≥∂q<åâ◊Hõq∞^ŒO ™ê[ºO „u=~°Îºxfi`«O
~°`åflÅOHõ$`«¿ÇÏ=∞áê„`« xÇ≤Ï`«O ™êfiO`Õ# ãÖHõeÊ`«O
nÑÖ ã‘fi‰õΩ~°∞ ÉèíHõÎ=`«ûÅ! ~°"Õ! =∂O áêÇ≤Ï áêÇ‘Ï`«ºÇ¨ÏO
J*Ï˝<åO^èŒ`«"≥∂Ñ¨Ç¨ÏO Ç¨Ï$kÉèí*Ë „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}O
™êHΔÍ`ü nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞
^èŒ∂Ñ¨náê#O`«~°O â◊√^Œú PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
<≥·"Õ^ŒºO:
Ñ¨~åOÑ¨~åQÆ`«OQÍ =zÛ# q^è•#O`À P=ÙáêÅ`À H˘`«ÎaÜ«∞º=Ú, ÉˇÅ¡=Ú
HõeÑ≤# Ñ¨~=° ∂#fl=Ú#∞ QÀ=∞Ü«∞Ñ≤_H» Åõ ÃÑ· =O_ç, W`«~° Ñ¶Å¨ =ÚÅ∞, Ñ≤O_ç=O@Å∞
<≥·"Õ^Œº=ÚQÍ ÃÑ\Ïìe.
=ÚHÍÎq„^Œ∞=∞Ñ¨^Œ‡~åQÆYz`Õ ™œ=~°‚áê„`Õ ã≤÷`«O
âßÅº#flO Ñ¶¨∞$`«ã¨∂Ñ¨áêÜ«∞ã¨ Ñ¶¨∞$`åÑ¨Óáêk ÉèíÔHΔÂ~°∞º`«O
UÖÏr~°HõÇ≤ÏOQÆ∞<åQÆ~°Ü«Ú`≥·ó âßÔH·~°∞º`«O Éèí∞[º`åO
J*Ï˝<åO^èŒ`«"≥∂q<åâ◊Hõ ~°"Õ! „j ã¨∂~°º#~åÜ«∞}!
...„j Lëê Ñ¨k‡h KèåÜ«∂ ã¨"Õ∞`« „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}™êfiq∞<Õ #=∞ó 71
J=∞$`«<≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
L`«Î~åáÈâ◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
Ç¨Ï™œÎ „Ñ¨HΔÍÅÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
áê^Ò „Ñ¨HΔÍÅÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
â◊√^Œú PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
Ñ¨ÓwÑ¶¨Öˇ·ã¨ûHõ~°∂ÊÔ~·ó <åQÆ=b¡^Œà‹·~°∞º`«O
=ÚHÍÎK«∂ˆ~‚# ãÖÜ«ÚHõÎO `åO|∂ÅO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
`åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
`åO|∂ÖÏ#O`«~°O â◊√^•úK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j=∞<å‡#ã¨~°`«fláê„`« qÇ≤Ï`≥·ó Hõ~°∂Ê~°náêoaèó
„|Ç¨ÏŸ‡¿ÑO„^Œ =∞¿ÇÏO„^Œ â◊OHõ~°=ÚMˇ·ˆ~Ì"≥·ó H˜s\’Å¡ã¨
„^Œ`≥·flsÌÑ≤`« áê^ŒÑ¨^Œ‡Ü«ÚQÆà◊O h~ål`«O Kå`«‡<å
^è•º`åfi-(J)*Ï˝#`«"≥∂Ç¨Ï~°O Ç¨Ï$^ŒÜ«∞QÆO „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}O
P#O^ŒHõ~°∂Ê~° h~å[#O ^Œ~°≈Ü«∂q∞
#=∞ó Ñ¨Ó~åfiÜ«∞y~°ÜÕ∞ Ñ¨tÛ"Õ∞ y~°ÜÕ∞ #=∞ó
*’ºu~°æ}Ï<åO Ñ¨`«ÜÕ∞ k<åkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó
[Ü«∂Ü«∞ [Ü«∞Éèí„^•Ü«∞ Ç¨Ï~°ºâßfiÜ«∞ #"≥∂ #=∞ó
#"≥∂ #=∞ã¨ûÇ¨Ï„™êOâ’ Pk`åºÜ«∞ #"≥∂ #=∞ó
#=∞ L„QÍÜ«∞ g~åÜ«∞ ™ê~°OQÍÜ«∞ #"≥∂ #=∞ó
#=∞ó Ñ¨^Œ‡„Ñ¨É’^è•Ü«∞ =∂~åÎO_®Ü«∞ #"≥∂ #=∞ó
ÉèÏã¨¯~åÜ«∞ q^Œ‡¿ÇÏ, =∞Ç¨Ï^Œ∞ºuHõ~åÜ«∞ nè=∞Ç≤Ï, `«<Àfl Pk`«ºó „Ñ¨KÀ^ŒÜ«∂`ü
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
^è•ºÜÕ∞`ü ã¨∂~°º=∞#O`«HÀ\˜H˜~°}O `Õ*’=∞Ü«∞O ÉèÏã¨¯~°O
ÉèíHÍÎ<å=∞ÉèíÜ«∞„Ñ¨^ŒO k#Hõ~°O *’ºu~°‡Ü«∞O â◊OHõ~°O
72 Pk`«ºO [QÆnâ◊=∞K«∞º`«=∞[O „`≥·Ö’HõºK«∂_®=∞}Õ
ÉèíHÍÎcè+¨ì=~°„Ñ¨^ŒO k#=∞}Õ =∂~åÎO_»=∂^ŒºO â◊√ÉèíO
Ü«∂x HÍx K« áêáêx [<å‡O`«~°Hõ$`åx K«
áêáÈÇ¨ÏO áêÑ¨Hõ~å‡Ç¨ÏO áêáê`å‡ áêÑ¨ãÖÉèí=ó
„`åÇ≤Ï=∂O Hõ$Ñ¨Ü«∂ ^Õ= â◊~°}ÏQÆ`«=`«ûÅ
P`«‡„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
L~°™ê t~°™ê ^Œ$ëêì º =∞#™ê =K«™ê `«^ä•
Ñ¨^•ƒùºO Hõ~åÉèÏºO Hõ~å‚ÉèÏºO „Ñ¨}Ï"≥∂-ëêìOQÆ=ÚK«º`Õ
™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Kè«„`«O ^è•~°Ü«∂q∞. Kå=∞~°O g[Ü«∂q∞. w`«O „âß=Ü«∂q∞. #$`«ºO
^Œ~≈° Ü«∂q∞. PO^ÀoHÍ=∂~ÀÑ¨Ü∂« q∞. Jâßfi<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞. QÆ*Ï<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞.
ã¨=∞ã¨Î ~å*’Ñ¨Kå~° â◊‰õΩÎºÑ¨Kå~° Éèí‰õΩÎºÑ¨Kå~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
‰õΩ_çKuÕ Ö’H˜ JHõ`Δ Å« ∞, h~°∞ fã¨∞‰õΩx ™êfiq∞H˜ ã¨=∞iÊã¨∞#Î fl ÉèÏ=#`À Ñ¨Ö~¡ˇ =° Ú
Ö’ =^ŒÖÏe
J#Ü«∂ ^è•º# P"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Ü«∂ K« „j Lëê Ñ¨k‡h
KèåÜ«∂ ã¨"Õ∞`« „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}™êfiq∞ó ã¨∞„Ñ‘`«ã¨∞û„Ñ¨ã¨<Àfl =~°^À Éèí=`«∞.
...„j Lëê Ñ¨k‡h KèåÜ«∂ ã¨"Õ∞`« „j ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}™êfiq∞<Õ #=∞ó..
„Ñ¨™ê^ŒO t~°™ê QÆ$Ç¨‚q∞.
~°^äŒã¨Ñ¨Îg∞ „=`«Hõ^äŒ:
Ü«Úkè+≤ª~°∞_»∞ „jHõ$+¨μ‚x J_çÔQ#∞, ''F „jHõ$ëê‚! ~°^äŒã¨Ñ¨Îq∞ <å_»∞ KÕÜ«∞=Åã≤#
qkèq^è•#=Ú##∞ãïOz =∂#=Ù_»∞ Éèí∂Ö’Hõ=Ú# K«„Hõ=iÎ HÍQÆÅ_»x h=Ù K≥Ñ≤Ê
Ü«Ú<åfl=Ù. J@∞¡ Z=fiiÔH·##∂ „áêÑ≤ÎOz#^•?—— J#QÍ...
„jHõ$+¨μ‚_çÖÏ ["åaKåÛ_»∞.
''HÍOÉè’[^Õâ=◊ Ú# Ü«∞â’=iÎÜ∞« #∞ K«„Hõ=iÎ Ü«ÚO_≥#∞. PÜ«∞# =$^•úÑº¨ =Ú# 73
‰õΩ=∂~°∞ÅO^Œ~°∂ ã¨~°fi~ÀQÆ=ÚÅKÕ`« ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞#fl"åÔ~·i. J\˜ì Hõ~°‡ÑïáêHõ=Ú

ZO^Œ∞=Å#QÆÖˇæ<À `≥Å∞Ñ¨=Åã≤#^Œx XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}„âı+¨μªx J_çÔQ#∞.
J@¡_çy# ~åA`À, ''F ~å*Ï! g~°∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ "≥·â◊º‰õΩÅ=Ú# [x‡Oz
q∞H˜¯e Ö’Éèí∞Öˇ· Ü«ÚO_çi. JO^Œ∞KÕ`« gi\˜ì ~ÀQÆ=ÚÅ‰õΩ QÆ∞iHÍ=Åã≤# "åÔ~·i.
"åi ~ÀQÆx"å~°}‰õΩ ~°^äŒã¨Ñ¨Îq∞ ~ÀA# [~°∞QÆ∞ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú#∞ K«∂_»=Öˇ#∞. P
q^è=Œ ÚQÍ P „=`«=Ú K«∂z#O`« =∂„`«=Ú# ^•x =∂Ç¨`«‡º=ÚKÕ "åi áêÑ¨=ÚÅ∞
áÈ~Ú P~ÀQÆº =O`«∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞. HÍ=Ù# "åºkè`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞"åix Q˘x=zÛ P
„=`«"≥·Éèí==Ú "åiH˜ K«∂Ñ¨=Öˇ#∞—— Jx „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ K≥Ñ¨ÊQÍ...
~åA, ''JÜ«∂º! P „=`«"≥∞@∞¡ KÕÜ«∞=Öˇ<À ^•x qkèq^è•#"Õ∞"≥∂ `≥Å∞Ñ¨Ù——
_»x „áêi÷OK«QÍ, P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞–''=∂Ñ¶¨∞ =∂ã¨=∞O^Œe â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=Ú# =K«∞Û +¨+≤ª
ukä<å_»∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ D „=`«=Ú =∞~°∞K«\ ˜ ~À*ˇ·# ã¨Ñ¨Îq∞ <å_»∞ PK«iOK«∞@‰õΩ
ãÖHõeÊOK«=Öˇ#∞.
Ñ¨q„`« [Å=ÚÅÖ’ `≥Å¡x #∞=ÙfiÅ`À qkèq^è•#OQÍ ™êfl#=∂K«iOKåe.
D ~ÀA #∂<≥ ~åã¨∞‰õΩx ™êfl#=Ú K≥Ü«∞º~å^Œ∞. UHõÉèíHõÎ=Ú K≥Ü«∂ºe. ~å„u
<ÕÅÃÑ· x^Œ∞iOKåe.
ã¨Ñ¨Îq∞ ukä<å_»∞ – ''F [QÆ<åfl^ä•! <Õ#∞ KÕÜ«∞É’=Ù D ~°^äŒã¨Ñ¨Îg∞ „=`«=Ú#∞
xifiÑ¶¨∞fl=ÚQÍ Ñïã¨=∂Ñ≤Î KÕ~ÚOK«=Åã≤#kQÍ "Õ_»∞H˘#∞K«∞<åfl#∞—— Jx „áêi÷O
Kåe.
x`«ºHõ$`åºÅ∞ PK«iOKåHõ â◊√zQÍ XHõ k=º"≥∞ÿ# ã¨∂~°º~°^ä•xfl nÑ¨=∂eHõÅ
`À#∞, z~°∞QÆO@Å`À#∞, ã¨~ÀfiÑ¨Kå~åÅ`À#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤ ã¨~åfiOQÆ=ÚÅ#∞ ~°`«fl
=∞}∞Å`À JÅOHõiOKåe. |OQÍ~°O`À QÍx, "≥O_ç`À QÍx QÆ∞„~åÅ#∞, ~°^äŒ
™ê~°khä , ~°^=Œä Ú#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ ã¨fiã≤Î „ÉÏÇ¨Ï‡}"åK«H=õ ÚÅ`À =„ãÎ̈=∞O_»Ñ¨ =∞^èºŒ
ÉèÏQÆ=Ú# ~°^äŒ=Ú#∞ ™ê÷Ñ≤OKåe.
‰õΩO‰õΩ=∞, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞, ã¨∞QÆO^èŒ„^Œ=º=ÚÅ`À Ñ¨ÓlOz, ~°^äŒ=Ú#∞
JÅOHõiOKåe. JQÆ~∞° ^è∂Œ Ñ¨=ÚÅ#∞OKåe. ~°^=Œä ∞^èºŒ =Ú##∞#fl ã¨∂~°∞ºx ãÖÑ¨Ó~°‚
74 =ÚQÍ JiÛOKåe.
^èŒ#Ö’Éèí=Ú K≥Ü«∞º~å^Œ∞. Ö’aèÜ≥ÿ∞ ^èŒ#=Ú#∞ Y~°∞Û KÕÜ«Ú@‰õΩ =∞#ã¨ûOw
HõiOK«xKÀ „=`«=Ú x+¨ÊÅù =∞QÆ∞#∞. Ñ≤=∞‡@ ~°^•ä xfl, ~°^™Œä ê~°kxä , JO^Œ∞Ö’#∞#fl
ã¨∂~°ºÉèQí "Æ å#∞x Ñ¨Ù+¨Ê, ^è∂Œ Ñ¶,¨ QÆO^è,Œ =„ã¨,Î JÅOHÍ~°, Éè∂í +¨}Ï^Œ∞Å`À Ñ¨ÓlOz,
<å<åq^èŒ Ñ¶Å¨ ÉèHí ÍΔ º^Œ∞Å∞ QÆÅ <≥"· ^Õ •ºÅ∞ ã¨=∞iÊOz D „HÕkq^è=Œ ÚQÍ k"åHõ~∞° x
™ÈÎ„`«O K≥Ü«∂ºe.
''F ÉèÏã¨¯~å! k"åHõ~å! =∂~åÎO_®! „QÆÇ¨kèáê! JáêOx^èÕ! [QÆ„^ŒHõΔHÍ! Éèí∂`«
ÉèÏ=<å! Éèí∂`Õâß! ÉèÏã¨¯~å! P~°Î„`å}Ñ¨~åÜ«∞}Ï! Ç¨Ï~å! JzO`åº! qâ◊fiãÖKå~å!
qÉè’! ¿ÇÏ qëÈ‚! PkÉèí∂`Õâß! Pk=∞^è•ºO`«~°Ç≤Ï`å! F [QÆ`«Ê`Õ! ÉèíH˜Î ÖË‰õΩ#fl#∞,
„H˜Ü∂« â◊¥#º=∞~Ú##∞, <Õ#∞ KÕã#≤ J~°Û#‰õΩ h ãÖÑ¨Ó~°‚ Hõ\ÏHõ=Δ Ú#∞ K«∂Ñ¨Ù=Ú——
Jx =∞#ã¨∞ûÖ’ `å#∞ "Õ_#ç HÀiHõ#∞ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«O KÕÜ∞« =∞x ÉèÏã¨¯~°∞x „áêiúOKåe.
^èŒ#Ç‘Ï#∞_»~Ú##∞, qkè„Ñ¨HÍ~°=Ú Jxfl HÍ~°º=ÚÅ∞ K≥Ü«∂ºe.
~°^äŒ=Ú, ™ê~°kä, QÆ∞„~°=ÚÅ∞ qq^èŒ ~°HÍÅ ~°OQÆ∞Å`À edOz# ÉÁ=∞‡Å∞,
U_»∞ J~Ú# J~°¯Ñ¨„`«=Ú(lÖË_¡ ∞» P‰õΩÅ∞)Å`À ã¨∂~°ºÉèQí "Æ å#∞x â◊HHÎ˜ ˘Åk Ñ¨ÓlO
Kåe.
Ñ¨Ù~å} „â◊=}, =∞OQÆà◊w`åÅ`À P ~å„u *ÏQÆ~°} KÕã≤, „áê`«óHÍÅ=Ú#
q=∞Å∞_≥· ™êfl#Hõ$`«º=ÚÅ∞ x~°fiiÎOz „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ `«$Ñ≤ÎQÍ Éè’[#=Ú ÃÑ\˜ì,
^èŒ#-^è•#º-=„™êÎk ^•<åÅ∞ K≥Ü«∂ºe. Ñ≤=∞‡@ P ~°^äŒ=Ú#∞ ~°HõÎ (Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞)
=„ã¨Î Ü«ÚQÆà◊O(Ô~O_»∞)`À „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ ã¨=∞iÊOKåe.
D q^èŒOQÍ KÕ¿ãÎ Jâ◊fi"Õ∞^èŒÜ«∂QÆ=Ú KÕã≤# Ñ¶ë`«O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. nx=Å#
ÉèÏã¨¯~å#∞„QÆÇÏ¨ =Ú Hõey =∞Ç¨`ÕAÅ∞, |ÅÑ¨~å„Hõ=∞=O`«∞Å∞ J~Ú qÑ¨ÙÅ Éè’QÆ=Ú
Å##∞ÉèíqOz ~å[º=Ú#∞ x+¨¯O@Hõ=ÚQÍ áêe™êÎ~°∞——.
„jHõ$+¨μ_‚ ∞» K≥ÑÙ¨ ÊK«∞<åfl_»∞, ''D q^è=Œ ÚQÍ P kfi*’`«=Î Ú_»∞ ã¨~fi° q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞
K≥Ñ≤Ê `«#^•ix `å#∞ áÈÜ≥∞#∞.
~åA P „ÉÏÇ¨Ï‡}„âı+¨μª_»∞Ñ¨^ÕtOz# suQÍ PK«iOz ã¨=∞ã¨Î ™œYº=ÚÅ##∞
Éèqí OK≥#∞.
D q^èŒ=ÚQÍ P ~å[Ñ¨Ù„`«∞Å∞ K«„Hõ=iÎ`«fi=Ú á⁄Oki. D Hõ^äŒ#∞ ÉèíH˜Î`À 75
Z=~°∞ qO\Ï~À, "åiH˜ ÉèÏ#∞_»∞ ãÖ`«ã≤Oz ^èŒ#^è•#º ãÖÑ¨^ŒÅx™êÎ_»∞.
D q^è=Œ ÚQÍ |OQÍ~°O`À KÕÜ∞« |_ç# ™ê~°nQä ∞Æ „~åÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl „âı+~ª¨ ^° •ä xfl
=∂Ñ¶¨∞=∂ã¨ ã¨Ñ¨Îq∞ ukä<å_»∞ ^•#=Ú KÕã≤#"å~°∞ K«„Hõ=iÎ`åfixfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.
...Wu ~°^äŒã¨Ñ¨Îg∞ Hõ^äŒ ãÖÑ¨Ó~°‚O...
N Hõ$+¨‚ Ñ¨Ó*Ï q^è•#O
ãÖHõÅÊO:
„j=∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü∂« „Ñ¨=~°=Î ∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞Ñ¨~åˆ~ú âıfi`«=~åÇ¨Ï
HõÖËÊ "≥·=ã¨fi`«=∞#fiO`«ˆ~ HõeÜ«ÚˆQ „Ñ¨^äŒ=∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éèí~°`«=ˆ~¬ Éèí~°`«YO_Õ
Jã≤‡<£ =~°=Î ∂# =º=Ç¨iHõ KåO„^Œ=∂<Õ# ã¨fiã≤„Î j ........................................................ <å=∞
76
ãÖ=`«ûˆ~, .............. ............... JÜ«∞<Õ, ............... ................. |∞∞`Ò, .......... .............. =∂¿ã,
.............. ......... Ñ¨H
ˆ ,Δ .......... ............... u^äÒ, ........ ............. "åã¨~ˆ , â◊√Éèí Ü≥∂QÆ â◊√Éèí #Hõ„Δ `« U=O
QÆ∞} qâı+}¨ qtëêìÜ∂« O â◊√Éèuí ^äÒ =∞=∞ Láê`«Î ^Œ∞i`«HÜ Δõ ∞« ^•fi~å „j Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°
„Ñ‘`º« ~°O÷ , ^è~Œ å‡~°H÷ Í=∞"≥∂HõΔ K«`∞« ifi^èŒ Ñ¶Å¨ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷ ã≤^ºúŒ ~°O÷ ™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñi¨ "å~åÜ«∞
Ñ¨fflÑ¨Ù„`« Ñï"å~°ã"¨ ∞Õ `« „j Hõ$+¨=‚ ÚkÌâº◊ Ü«∂=K«ÛHù Î˜ ^è•º<å"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°
Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º:
`«ÔŒ QÆ`fiÕ # HõÖÏâß~å^è#Œ O Hõi¿+º. HõÅâ◊O QÆO^è,Œ Ñ¨„`«, Ñ¨Ù+¨Ê, JHõ`Δ ó·≥ JÉèºí ~°Ûº..
HõÅâ◊=ÚÃÑ· KÕu#∞Oz.. HõÅâ◊ã¨º =ÚMË q+¨μ‚ó, HõOˆ~î ~°∞„^Œó ã¨=∂„t`åó, =¸ÖË
`«„`« ã≤÷`À „|Ç¨‡, =∞^èÕº =∂`«$QÆ}Ïó ã¨‡ $`åó ‰õΩHΔ“ `«∞ ™êQÆ~åó ã¨ˆ~fi ã¨Ñ¨ÎnfiáÈ
=ã¨∞O^èŒ~å, |∞∞ˆQfi^À^äŒ Ü«∞Aˆ~fi^Œó ™ê=∞"Õ^ÀÇ¨Ïº^äŒ~°fi}ó JOÔQ·â◊Û ã¨Ç≤Ï`åã¨ûˆ~fi
HõÅâßO|∞ ã¨=∂„t`åó..
[ÖÏ¡e).
^è•º#O:
ÉÏÖÏÜ«∞ hÅ=Ñ¨Ù¿+ #=HÕH˜}©Hõ
*ÏÖÏaè~å=∞ [Ñ¶¨∞<åÜ«∞ kQÆO|~åÜ«∞
âß~°∂ÌÅk=º #Y Éèí∂+¨} Éèí∂+≤`åÜ«∞
#O^•`«‡*ÏÜ«∞ #=h`«=Ú¿+ #=∞¿ãÎ
`«=∞^Œ∞ƒù`«O ÉÏÅHõ=∞O|∞*ËHõΔ}O
K«`∞« ~°∞ƒù[O â◊OYQÆ^•^•ºÜ«Ú^èOŒ
„j=`«ûÅHõΔ ‡O QÆà◊â’aè H“ã¨∞ÎÉèíO
Ñ‘`åO|~°O ™êO„^Œ Ñ¨Ü≥∂^Œ ™œÉèíQÆO
...™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`«
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞.
P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞ ^Õ= `åfiO =ã¨∞^Õ= ‰õΩÖ’^Œƒù=O
„Ñü=∂Ü«∂O ã¨∞=~å‚k xi‡`åÜ«∂O Ü«∞^ä•qkè
Hõ$+¨‚O K« |ÅÉèí„^ŒO K« =ã¨∞^Õ=O K« ^Õ=H©O 77
#O^ŒQÀÑ¨ Ü«∞â’^•O K« ã¨∞Éèí„^•O `«„`« Ñ¨Ó[ÜÕ∞`ü
......™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`«
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞.
~å*Ïkè~å[ ~å*ËO„^Œ ÉÏÅHõ$+¨‚ =∞Ç‘ÏÑ¨`Õ
~°`«flã≤OÇ¨ã¨#O `«∞ÉèíºO ^•™êºq∞ ã‘fi‰õΩ~°∞ „Ñ¨Éè’
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ~°`«flã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
JK«∞º`å#O^Œ QÀqO^Œ „Ñ¨}`åiÎ q<åâ◊#
áêÇ≤Ï=∂O Ñ¨ÙO_»sHÍHõΔ „Ñ¨ã‘^Œ Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=∞
.....™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`«
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó áê^ŒÜ≥∂ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
ÑïÑ¨Ó~°‚ Ñ¨~å#O^Œ #"≥∂ Hõ$ëê‚Ü«∞ "Õ^èŒ¿ã
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO Hõ$+¨‚ qëÈ‚~°˚<å~°Ì#
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó Ç¨Ïã¨ÎÜ≥∂ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
#=∞ó ã¨`åºÜ«∞ â◊√^•úÜ«∞ x`åºÜ«∞ *Ï˝#~°∂Ñ≤}Ë
QÆ$Ç¨}ÏK«=∞#O Hõ$+¨‚ ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ <åÜ«∞Hõ
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„|Ç¨‡O_À^Œ~° =∞^èŒºÃã·÷ó ã≤÷`≥·â◊Û =ã¨∞#O^Œ#
™êflÑ¨~Úëêº=∞ºÇ¨ÏO ÉèíHÍÎº `«fiO QÆ$Ç¨} [<å~°Ì#
QÆOQÍ ã¨~°ã¨fif ˆ~"å Ñ¨Ü≥∂+‘‚ #~°‡^•[Öˇ·ó
™êflÑ≤`À-ã≤ =∞Ü«∂ ^Õ= `«^ä• âßOuO ‰õΩ~°∞+¨fi "Õ∞
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞.
78
ã¨∞~°ÉèËã¨∞Î ã¨=Ú`«Ê#flO ^Õ"å<å=∞Ñ≤ ^Œ∞~°¡ÉèíO
Ñ¨Ü≥∂ ^Œ^•q∞ ^Õ"Õâ◊ ™êfl<å~°÷O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó Ñ¨Ü«∞ó ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
......Ñ¨Ü«∞ó™êfl<å#O`«~°O â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
K«O„^Œ=∞O_»Å ãÖHÍâ◊O ã¨~°fi^Õ=„Ñ≤Ü«∞O Ç≤Ï Ü«∞`ü
^ŒkèO ^Œ^•q∞ ^Õ"Õâ◊ ™êfl<å~°÷O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ^Œkè ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
......^Œkè™êfl<å#O`«~°O â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
P[ºO ã¨∞~å}ÏO PÇ¨~°O P[ºO Ü«∞*Ë˝ „Ñü+≤ª`«O
P[ºO Ñ¨q„`«O Ñ¨~°=∞O ™êfl<å~°÷O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó Ñ¶¨∞$`«™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
....Ñ¶¨∞$`«™êfl<å#O`«~°O â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
ã¨~“fi+¨kè ã¨=Ú`«Ê#flO Ñ‘Ü«¸+¨ ã¨^Œ$â◊O =∞^èŒ∞
™êfl<å~°÷O K« =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO QÆ$Ç¨} Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
....™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`«
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó =∞^èŒ∞™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
...=∞^èŒ∞™êfl<å#O`«~°O â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
W‰õΔΩ^ŒO_®`ü ã¨=Ú`«Ê<åfl ~°ã¨ã≤flQÆú`«~å â◊√ÉèÏ
â◊~°¯ˆ~Ü«∞O =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO ™êfl<å~°÷O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó â◊~°¯~å™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
.....â◊~°¯~°™êfl<å#O`«~°O â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞
Ç¨ÏiK«O^Œ# ãÖÉèí∂`«O Ç¨Ïi„Ñ‘`Õâ◊Û Q“~°"å`ü
ã¨∞~°aè„Ñ≤Ü«∞ QÀqO^Œ QÆO^èŒ™êfl<åÜ«∞ QÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó QÆO^èÀ^ŒHõO HõÅÊÜ«∂q∞
......QÆO^èÀ^ŒHõ™êfl<å#O`«~° â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O HõÅÊÜ«∂q∞ 79
™êfl<å#O`«~°O â◊√^Œú PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞

`«Ñ¨ÎHÍOK«# ãÖHÍâ◊O Ñ‘`åO|~°q∞^ŒO Ç¨Ïˆ~
ãÖQÆ$Ç¨} [QÆ<åfl^äŒ ÉÏÅHõ$+¨‚ #"≥∂ã¨∞Î`Õ
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„j ÉÏÅHõ$+¨‚ ^Õ"Õâ◊ „j^èŒ~å#O`« ~åÑ¶¨∞=
„|Ç¨Ï‡ã¨∂„`«O KÀ`«ÎsÜ«∞O QÆ$Ç¨} Ü«∞^Œ∞#O^Œ#
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
‰õΩO‰õΩ=∂QÆ~°∞ Hõã¨∂Îi Hõ~°∂Ê~°O K«O^Œ#O `«^•
`«∞ÉèíºO ^•™êºq∞ ~å*ËO„^Œ „jHõ$+¨‚! ã‘fi‰õΩ~°∞ „Ñ¨Éè’
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó QÆO^èŒO ÖËÑ¨Ü«∂q∞.
QÆ$Ç¨} <å<åÉèí~°}Ïx Hõ$ëê‚Ü«∞ qxi‡`åx
ÅÖÏ@ HõO~îÀ`«Î=∞ Hõ~°‚Ç¨Ïã¨Î x`«O| Ç¨Ï™êÎOQÆ∞e Éèí∂+¨}Ïx
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó J<ÕHõq^èŒ PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
âıfi`« `«O_»∞Å ãÖÜ«ÚHÍÎ<£ ‰õΩO‰õΩ"Õ∞# q~ål`å<£
JHõΔ`å<£ QÆ$Ç¨Ïº`åO ^Õ= <å~åÜ«∞} #"≥∂ã¨∞Î`Õ
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Hõ\ ˜ ã¨∂„`åOQÆ∞o ÜÕ∞ K« ‰õΩO_»ÖË =Ú‰õΩ@O `«^ä•
=#=∂ÖÏO H“ã¨∞ÎÉèíO K« QÆ$Ç¨} Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=∞
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó JÅOHÍ~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
`«∞Åã‘ ‰õΩO^Œ =∞O^•~° *Ïr Ñ¨Ù<åflQÆ K«OÑ¨ÔH·ó
Hõ^ŒO| Hõ~°gÔ~·â◊Û ‰õΩã¨∞"≥∞ÿó â◊`«Ñ¨„`«ÔH·ó
80 [ÖÏO|∞*ˇ·ó aÅfiÑ¨„`≥·ó K«OÑ¨ÔH·ó Ü«∂^Œ=O qÉèí∞O
Ñ¨Ó[~Úëêº=∞ºÇ¨ÏO ÉèíHÍÎº ãÖQÆ$Ç¨} [<å~°Ì#
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó Ñ¨Ù¿+Ê} Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
JOQÆÑ¨Ó[:
„j Hõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó - áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ~år=Ö’K«<åÜ«∞ #=∞ó - QÆ∞Ö∫Êù Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j #~°HÍO`«HÍÜ«∞ #=∞ó - *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j "åK«ã¨Ê`«ÜÕ∞ #=∞ó - [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qâ◊fi~°∂áêÜ«∞ #=∞ó - T~°∂<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j |ÅÉèí„^•#∞*ÏÜ«∞ #=∞ó - Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qâ◊fi=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó - L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j QÀÑ‘[#„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó - Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ü«∞l˝<Õ #=∞ó - áê~“≈fi Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „uq„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó - Ñ¨$+¨ª^ÕÇ¨ÏO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¨^Œ‡<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó - ã¨¯O^èÒ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨~åfi„ã¨Î^è•i}Ë #=∞ó - ÉÏÇ¨˙<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Hõ=∞Å<å^ä•Ü«∞ #=∞ó - Ç¨Ï™êÎ<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó - HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨<å`«<åÜ«∞ #=∞ó - =^Œ#O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j =ã¨∞^Õ"å`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó - <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¨Ù}ÏºÜ«∞ #=∞ó - „â’„`Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „jâßÜ«∞ #=∞ó - <Õ„`Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j #O^ŒQÀÑ¨„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó - „Éèí∞"Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ^Õ=H©#O^Œ<åÜ«∞ #=∞ó - „Éèí∂=∞^èŒºO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j â◊Hõ\Ïã¨∞~° ÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó - ÅÖÏ@O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j „jHõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó - t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
......™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`« 81
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ã¨~åfi}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞

JëÈì`~Î« â° `◊ <« å=∞ Ñ¨Ó[:
„j „jHõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó „j K«`«∞~°∞ƒù*Ï`«Î K«„HÍã≤QÆ^•Ü«∞ #=∞ó
„j Hõ=∞ÖÏ<å^ä•Ü«∞ #=∞ó „j â◊OMÏO|∞*ÏÜ«Ú^è•Ü«Ú*ÏÜ«∞ #=∞ó
„j "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó „j ^Õ=H©#O^Œ<åÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨<å`«<åÜ«∞ #=∞ó „j „jâßÜ«∞ #=∞ó
„j =ã¨∞^Õ"å`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó „j #O^ŒQÀÑ¨ „Ñ≤Ü«∂`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ¨Ù}ÏºÜ«∞ #=∞ó „j Ü«∞=Ú<å"ÕQÆãÖÇ¨i}Ë #=∞ó
„j bÖÏ=∂#∞+¨ q„QÆÇ¨Ü«∞ #=∞ó „j |ÅÉèí„^Œ „Ñ≤Ü«∂#∞*ÏÜ«∞ #=∞ó
„j „j=`«ûH“ã¨∞ÎÉèí^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨Ó`«<årq`«Ç¨Ï~åÜ«∞ #=∞ó
„j Ü«∞â’^•=`«ûÖÏÜ«∞ #=∞ó „j â◊Hõ\Ïã¨∞~°ÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó
„j Ç¨Ï~°ÜÕ∞ #=∞ó „j #O^Œ„=[[<å#Ok<Õ #=∞ó
„j ã¨zÛ^•#O^Œq„QÆÇ¨ÏÜ«∞ #=∞ó „j áêi*Ï`åÑ¨Ç¨~°HÍÜ«∞ #=∞ó
„j ##h`«qeáêÎOQÍÜ«∞ #=∞ó „j QÀ=~°ú<åK«Ö’^Œú„ˆ~Î #=∞ó
„j ##h`«#\ÏÜ«∞ #=∞ó „j QÀáêÖÏÜ«∞ #=∞ó
„j J#Ñ¶¨∂Ü«∞ #=∞ó „j ã¨~°fiáêÅHÍÜ«∞ #=∞ó
„j #=h`«Ç¨Ï~åÜ«∞ #=∞ó „j J*ÏÜ«∞ #=∞ó
„j =ÚK«∞‰õΩO^Œ„Ñ¨™ê^ŒHÍÜ«∞ #=∞ó „j x~°O[<åÜ«∞ #=∞ó
„j ëÈ_»â◊„ã‘Îã¨Ç¨Ï„¿ãâßÜ«∞ #=∞ó „j HÍ=∞[#HÍÜ«∞ #=∞ó
„j „uÉèíOy<Õ #=∞ó „j HõO[Ö’K«<åÜ«∞ #=∞ó
„j =∞^èŒ∞~åHõ$`«ÜÕ∞ #=∞ó „j =∞^èŒ∞¿Ñ¶∞fl #=∞ó
„j â◊√Hõ"åQÆ=∞$`åcúO^Œ"Õ #=∞ó „j =∞^èŒ∞~å<å^ä•Ü«∞ #=∞ó
„j QÀqO^•Ü«∞ #=∞ó „j ^•fi~°HÍ<åÜ«∞HÍÜ«∞ #=∞ó
„j Ü≥∂y<åOÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó „j |e<Õ #=∞ó
„j =`«û"å@K«~åÜ«∞ #=∞ó „j |$O^•=<åO`«ãÖKåi}Ë #=∞ó
„j J#O`åÜ«∞ #=∞ó „j `«∞Åã‘^•=∞Éèí∂+¨}ÏÜ«∞ #=∞ó
82 „j ^èÕ#∞HÍã¨∞~°ÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó „j â◊=∞O`«Hõ=∞}Ë~°›„ˆ~Î #=∞ó
„j `«$}©Hõ$`«`«$}Ï=~åÎÜ«∞ #=∞ó „j #~°<å~åÜ«∞}Ï`«‡HÍÜ«∞ #=∞ó
„j Ü«∞=∞ÖÏ~°∞˚#ÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó „j ‰õΩ|˚Hõ$ëê‚O|~°^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
„j L`åÎÖ’`åÎÎÅÉèË„`Õ #=∞ó „j =∂~Ú<Õ #=∞ó
„j `«=∂Åâßº=∞ÖÏHõ$`«ÜÕ∞ #=∞ó „j Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞ëêÜ«∞ #=∞ó
„j QÀÑ¨QÀÑ‘â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó „j =Ú+≤Hì Íã¨∞~°Kå}∂~° =∞~°<Ì åÜ«∞ #=∞ó
„j Ü≥∂y<Õ #=∞ó „j =∞Å¡Ü«Ú^Œúqâß~°^•Ü«∞ #=∞ó
„j HÀ\˜ã¨∂~°ºã¨=∞„Ñ¨ÉèÏÜ«∞ #=∞ó „j ãÖ™ê~°"≥·i}Ë #=∞ó
„j WÖÏÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó „j HõO™ê~°ÜÕ∞ #=∞ó
„j Ñ¨~°O*’ºu¿+ #=∞ó „j =Ú~å~°ÜÕ∞ #=∞ó
„j Ü«∂^Œ"ÕO„^•Ü«∞ #=∞ó „j #~°HÍO`«HÍÜ«∞ #=∞ó
„j Ü«∞^Œ∂^ŒfiÇ¨ÏŸÜ«∞ #=∞ó „j J<åk„|Ç¨Ï‡Kåi}Ë #=∞ó
„j =#=∂e<Õ #=∞ó „j Hõ$ëê‚=ºã¨#Hõ~°≈HÍÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ‘`«"åã¨¿ã #=∞ó „j tâ◊√áêÅt~°KÕÛù„`Õ #=∞ó
„j ^Œ∞~Àº^èŒ#‰õΩÖÏO`«HÍÜ«∞ #=∞ó „j w`å=∞$`«=∞Ç¨ÏŸ^Œ^èŒÜÕ∞ #=∞ó
„j q^Œ∞~å„‰õÄ~°=~°^•Ü«∞ #=∞ó „j HÍbÜ«∞ Ñ¶¨}˜=∂}˜Hõº~°Ol`«
„j qâ◊fi~°∂Ñ¨„Ñ¨^Œ~°≈HÍÜ«∞ #=∞ó „jÑ¨^•O|∞*ÏÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨`«º"åKÕ #=∞ó „j ^•"≥∂^Œ~åÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨`«º ãÖHõÖÏÊÜ«∞ #=∞ó „j Ü«∞[˝Éè’„ˆHÎ #=∞ó
„j ã¨`«ºÉèÏ=∂~°`åÜ«∞ #=∞ó „j ^•#"ÕO„^Œ q<åâ◊HÍÜ«∞ #=∞ó
„j [~Ú<Õ #=∞ó „j <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨∞Éèí„^•Ñ¨Ó~°fi*ÏÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó
„j q+¨‚"Õ #=∞ó „j Ñ¨#flQÍâ◊#"åÇ¨Ï<åÜ«∞ #=∞ó
„j cè+¨‡=ÚH˜Î„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó „j [Å„H©_®ã¨=∂ã¨HõÎQÀÑ‘=„™êÎÑ¨Ç¨~°
„j [QÆ^Œ∞æ~°"Õ #=∞ó
HÍÜ«∞ #=∞ó
„j [QÆ<åfl^ä•Ü«∞ #=∞ó
„j "Õ}∞<å^Œqâß~°^•Ü«∞ #=∞ó „j Ñ¨Ù}ºâ’¡HÍÜ«∞ #=∞ó
„j =$+¨ÉèÏã¨∞~°q^èŒfiOã≤<Õ #=∞ó „j f~°÷Hõ$`Õ #=∞ó
„j ÉÏ}Ïã¨∞~°Hõ~åO`«Hõ$`Õ #=∞ó „j "Õ^Œ"Õ^•ºÜ«∞ #=∞ó
„j ^ŒÜ«∂x^èŒÜÕ∞ #=∞ó 83
„j Ü«Úkè+≤ª~° „Ñüëêª„`Õ #=∞ó
„j |i›|~å›=ãÖ`«HÍÜ«∞ #=∞ó „j ã¨~°fif~åú`«‡HÍÜ«∞ #=∞ó
„j áê~°÷™ê~°käÜÕ∞ #=∞ó „j ã¨~°fi„QÆÇ¨Ï~°∂Ñ≤}Ë #=∞ó
„j J=ºHÍÎÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨~å`«Ê~åÜ«∞ #=∞ó
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó J<ÕHõq^èŒ ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨Ù+¨Ê Ñ¨Ó*ÏO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=#ã¨Êu~°™È^Œ∂ƒù`«O QÆO^è•_è»ºO QÆO^èŒ L`«Î=∞ó
ÉÏÅHõ$+¨‚ =∞Ç‘ÏáêÅ ^èŒ∂áÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞.
ã¨∞„Ñ¨HÍâ’ =∞Ç¨nÑ¨ó ã¨~°fi`«ã≤Îq∞~åÑ¨Ç¨Ï
ã¨ÉÏÇ¨ºÉèíºO`«~°*’ºuó náÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ™êHΔÍ`ü nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞.
ã¨`åÊ„`«ã≤^ŒúO ã¨∞Ç¨Ïqó qq^è•<ÕHõ ÉèíHõΔ}O
x"Õ^ŒÜ«∂q∞ ^Õ"Õâ◊ ™ê#∞QÍÜ«∞ QÆ$Ç¨} `«`ü
„jHõ$+¨‚ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO =∞Ç¨<≥·"Õ^Œº=Ú`«Î=∞O
ãÖQÆ$Ç¨} ã¨∞~°„âı+≤ª<£ ÉèíH˜Î=ÚH˜Î „Ñ¨^•Ü«∞Hõ
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
#=∞¿ãÎ ^Õ=^Õ"Õâ◊ ã¨~°fi`«$Ñ≤ÎHõ~°O =~°O
Ñ¨~°=∂#O^ŒÑ¨Ó~°‚`«fiO QÆ$Ç¨} [Å=Ú`«Î=∞O
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó =∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
LzÛùëÈìÑ¨ºâ◊√z~åºÑ≤ Ü«∞ã¨ºã¨‡~°}=∂„`«`«ó
â◊√kú=∂áÈflu `«Ãã·‡ `Õ Ñ¨Ù#~åK«=∞hÜ«∞HõO
..™êOQÍÜ«∞ ã¨Ñï"å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`«
84
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó Ñ¨Ù#~åK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ñ¨ÓwÑ¶¨ÅO =∞Ç¨ÏkÌ=ºO <åQÆ=b¡^Œà‹·~°∞º`«O
UÖÏK«∞~å‚kÔH·~°∞ºHõÎO `åO|∂ÅO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`åO|∂Å K«~°fi}Ï#O`«~°O Ñ¨Ù#~åK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
W^ŒO Ñ¶¨ÅO =∞Ü«∂ ^Õ= ™ê÷Ñ≤`«O Ñ¨Ù~°`«ã¨Î=
`Õ# "Õ∞ ã¨Ñ¶¨ÖÏ"åÑ≤Îó Éèí"Õ[˚#‡x [#‡x
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó Ñ¶¨ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Hõ~°∂Ê~°HõO =∞Ç¨~å[ ~°OÉè’^Œ∂ƒù`«O K« nÑ¨HõO
=∞OQÆÖÏ~°÷O =∞Ç‘ÏáêÅ ãÖQÆ$Ç¨} [QÆ`«Ê`Õ
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó P#O^ŒHõ~°∂Ê~° h~å[#O ^Œ~°≈Ü«∂q∞.
...h~å[<å#O`«~°O Ñ¨ÙëêÊ~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
(Ñ¨Ù=Ùfi`À HõÅâ◊Ö’x h\˜`À hà◊√§ =^ŒÖÏe)
Ç≤Ï~°}ºQÆ~°ƒù QÆ~°ƒùã¨÷O ¿ÇÏ=∞c[O qÉèÏ=™Èó
J#O`«Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Å^• J^äŒó âßOuO „Ñ¨Ü«∞K«Ûù "Õ∞
q^•º|∞kúO ^èŒ<≥·â◊fi~°ºO Ñ¨Ù„`«áœ„`åk ãÖÑ¨^Œó
Ñ¨ÙëêÊO[e „Ñ¨^•<Õ# ^ÕÇ≤Ï "Õ∞ DÑ≤û`«O Ñ¶¨ÅO
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó =∞O„`«Ñ¨ÙëêÊO[eO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó P`«‡„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
*Ï˝#`À-*Ï˝#`À"å^èŒ Ü«∞#‡Ü«∂ „H˜Ü«∞`Õ qÉè’
=∞=∞ Hõ$`«ºq∞^ŒO ã¨~°fiO Wu ^Õ= HõΔ=∞ã¨fi "Õ∞
JÑ¨~å^èŒ ã¨Ç¨Ï„™ê}˜ „H˜Ü«∞O`Õ-Ç¨Ïiflâ◊O =∞Ü«∂ 85
Ñ¨Ù„`ÀÜ«∞q∞u =∂O =∞`åfi HõΔ=∞ã¨fi Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
Éèí∂=∞ø ã¨öe`« áê^•<åO Éèí∂q∞ˆ~"å=ÅO|#O
`«fi~Ú *Ï`åÑ¨~°^è•<åO `«fi"Õ∞= â◊~°}O „Ñ¨Éè’
„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó J<ÕHõq^èŒ JÑ¨~å^äŒ „áê~°÷<å
#=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ü«∞^Œ∞HõÎO Ü«∞k ÉèÏ"Õ# Ñ¨„`«O Ñ¨Ù+¨ÊO Ñ¶¨ÅO [ÅO
x"Õk`«O K« <≥·"Õ^ŒºO QÆ$Ç¨}Ï#∞HõOÑ¨Ü«∂
=^ŒÖÏe
J~°…º ã¨=∞~°Ê}:
*Ï`« HõOã¨=^è•~å÷Ü«∞ Éèí∂ÉèÏ~À`åÎ~°}ÏÜ«∞ K«
H“~°"å}ÏO x<åâßÜ«∞ ^≥·`åº<åO x^èŒ<åÜ«∞ K«
áêO_»"å<åO Ç≤Ï`å~å÷Ü«∞ ^èŒ~°‡ãÖ™ê÷Ñ¨<åÜ«∞ K«
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO ^Õ=HÍºã¨Ç≤Ï`À Ç¨Ïˆ~
..^Õ=H©ã¨Ç≤Ï`« „jHõ$+¨‚Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó W^Œ=∞~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
H©Δ~À^•~°‚=ãÖÉèí∂`Õ J„uQÀ„`« ã¨=Ú^Œƒù=
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂^Œ`«ÎO ~ÀÇ≤Ï}Ïº ã¨Ç≤Ï`«ó â◊t<£
...~ÀÇ‘Ï}©ã¨Ç≤Ï`« K«O„^•Ü«∞ #=∞ó W^Œ=∞~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
u^äÕ Ñ¨~°=∞HõàÏº}˜ =∂`«~°‡OQÆÅ^•~Úx
#HõΔ„`« `å~°ˆH `«∞ÉèíºO QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO #"≥∂ã¨∞Î `Õ
.. #HõΔ„`« `å~°Hõ ã¨Ç≤Ï`« J+¨ìg∞u^äŒÜÕ∞ #=∞ó W^Œ=∞~°…ºO ã¨=∞Ñ¨~°ÊÜ«∂q∞
J#Ü«∂ ^è•º# P"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Ü«∂ K« ™êOQÍÜ«∞
ã¨Ñï"å~åÜ«∞ Ñ¨fflÑ¨Ù„`« ã¨HõÅ Ñï"å~° ã¨"Õ∞`« „j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}ó
ã¨∞„Ñ‘`«ã¨∞û„Ñ¨ã¨<Àfl =~°^À Éèí=`«∞.
86 „j Hõ$+¨‚™êfiq∞#ó „Ñ¨™ê^ŒO t~°™ê QÆ$Ç¨‚q∞.
N~å=∞#=q∞ Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú
„áê`«óHÍÅ=Ú# x„^ŒÖËz, ™êfl<åk x`«ºHõ$`åºÅ#∞ PK«iOz, â◊√^Œ∞ú_≥·,
`«∞Åã‘ Ñ¨Ù+¨Ê Ñ¶¨ÖÏk Ñ¨Ó*Ï„^Œ"åºÅ#∞ U~°Ê~°K«∞H˘x – N~å=Úx Ñ¨\ÏxH˜
QÍh, q„QÆÇ¨xH˜ QÍh Ü«∞^è•qkè Ñ¨ÓlOKåe.
N ˆHâ◊"åk – <å=∂Å`À PK«=∞hÜ«∞O KÕã≤# `«~°∞"å`«, „áê}ÏÜ«∂=∞O
87
PK«iOz – ãÖHõeÊOK«∞HÀ"åe.
=∞=∞ Láê`«Î ^Œ∞i`«HõΔÜ«∞ ^•fi~å N Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~° „Ñ‘`«º~°÷O â◊√ÉèËâ’Éèí<Õ
=ÚÇ¨˙ˆ~Î N =∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü«∂ „Ñ¨=~°Î=∂#ã¨º J^Œº „|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞ Ñ¨~åˆ~ú
âıfi`«=~åÇ¨Ï HõÖËÊ "≥·=ã¨fi`« =∞#fiO`«ˆ~ HõeÜ«ÚˆQ „Ñ¨^äŒ=∞ áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ
Éèí~°`«=ˆ~¬ Éèí~°`«YO_Õ "Õ∞~Àó.... kQÍƒùˆQ, Nâ‹·Åã¨º..... „Ñ¨^Õâı, QÆOQÍQÀ^•=~Àºó
=∞^èŒº^Õâı, Jã≤‡<£ =~°Î=∂# "åº=Ç¨iHõ Kå„#Ì=∂<Õ# ã¨fiã≤ÎN .... <å=∞ ãÖ=
`«ûˆ~ L`«Î~åÜ«∞}Ë =ãÖ`« |∞∞`Ò K≥·„`«=∂¿ã â◊√Hõ¡Ñ¨ˆHΔ #==∂ºO... "åã¨ˆ~
â◊√Éèí#HõΔ„`« â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ â◊√ÉèíHõ~°} U=OQÆ∞} qâı+¨} qtëêìÜ«∞O N=∂<£...
QÀ„`«ó ^èŒ~°‡Ñ¨ffl ã¨"Õ∞`«ó.... <å=∞^èÕÜ«∞ó, N=∞`«ó ... QÀ„`«ã¨º.... <å=∞ ^èÕÜ«∞ã¨º
ã¨ÇÏ¨ ‰õΩ@∞O|ã¨º Hˆ =Δ ∞ Ãã~÷· º° ^è~·≥ º° PÜ«Ú~å~ÀQÆº Sâ◊fi~åºaè=$^èºúŒ ~°O÷ , *ÏO|=`«∞û„w=
Ç¨Ï#∞=∞ ÅHõΔ ‡} Éèí~°`« â◊„`«∞Ñ¶¨∞fl Ñï"å~° ã¨"Õ∞`« N ã‘`å~å=∞K«„#Ì ^Õ=`å
„Ñ‘`«º~°÷O, N ã‘`å~å=∞ K«„#Ì ^Õ=`å „Ñ¨™ê^Œ ã≤^Œúº~°÷O ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó*ÏO
Hõi¿+º...
Jx ãÖHõeÊOK«∞H˘x HõÅâß~å^èŒ# KÕã≤ – HõÅâ◊OÃÑ· KÕu#∞Oz–
â’¡II HõÅâ◊ã¨º =ÚMË q+¨μ‚ó HõOˆ~î ~°∞„^Œó ã¨=∂„t`«ó
=¸ÖË `«„`«ã≤÷`À „|Ç¨‡ =∞^èÕº =∂`«$QÆ}Ïó ã≤÷`åóII
‰õΩHΔ“`«∞ ™êQÆ~åã¨ûˆ~fi ã¨Ñ¨Înfiáê =ã¨∞O^èŒ~åI
|∞∞ˆQfi^À^èŒÜ«∞Aˆ~fi^Œ ™êû=∞"Õ^À Ç¨Ïº^äŒ~°fi}óII
JOÔQ·â◊Û ã¨Ç≤Ï`åã¨ûˆ~fi HõÅâßO|∞ ã¨=∂„t`åóI
QÆOˆQK« Ü«∞=Ú<Õ Hõ$¿+‚ QÀ^•=i ã¨~°ã¨fiuI
#~°‡^Õ ã≤#∞ú HÍ"Õi [ÖËã≤‡<£ ã¨xflkèO ‰õΩ~°∞II
–(HõÅâ◊[ÖÏxfl Ñ¨Ù+¨ÊO`ÀQÍx, `«∞Åã≤`ÀQÍh, fã¨∞H˘x ^≥=· „Ñü=∞ÃÑ· „áÈHÕΔ z,
`«#ÃÑ· [Å∞¡‰õΩx, Ñ¨Ó*Ï„^Œ"åºÅÃÑ· [e¡–)
J^Ò xifi¿Ñ¶∞fl# Ñïã¨=∂Ñ¨Îº~°÷O
N =∞Ç¨QÆ}Ñü Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º– (QÆ}Ñüx Ñ¨ÓlOKåHõ–) Ñ¨Ó~°fi ãÖHõeÊ`«
Nã‘`å~å=∞K«„#Ì Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º – Jx Ñ¨Ó*Ï~°OÉèíO KÕÜ«∂e.
^è•º#O "å"Õ∞Éèí∂q∞ã¨∞`å Ñ¨Ù~°ã¨∞Î Ç¨Ï#∞=∂<£ Ñ¨âßÛ`«∞ûq∞„`å ã¨∞`«óI
â◊„`«∞Ñ¶¨∞’flÉèí~°`«â◊Û áê~°≈fi^Œà◊Ü≥∂ó"åÜ«∂fik HÀ}Ë+¨μK«
88 ã¨∞„w=â◊Û qcè+¨}â◊Û Ü«Ú=~å\ÏÎ~åã¨∞`À *ÏO|"å<£I
=∞^èÕº hÅã¨~À[ HÀ=∞Å~°∞zO ~å=∞O Éèí*Ë âßº=∞ÅO.
â’¡II HõO^Œ~°ÊHÀ\˜ ÖÏ=}ºO – =∞O^Œã≤‡`« â◊√ÉèËHõΔ}O
=∞Ç¨Éèí∞[O âßº=∞=~°‚O – ã‘`å~å=∞O Éèí*Ï=∞ºÇ¨ÏO
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó ^è•º#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
P"åÇ¨Ï#O N~å=∂QÆK«Ûù ÉèíQÆ=<£ – ~°Ñ¶¨Úg~° #$áÈ`«Î=∞
*Ï#HÍº ã¨Ç¨Ï ~å*ËO„^Œ – ã¨∞ã≤÷~À Éèí=ã¨~°fi^•.
â’¡II ~å=∞K«O„^Œ =∞¿ÇÏëêfiã¨ – ~å=}ÏO`«Hõ ~åÑ¶¨∞=
Ü«∂=`«∂Ê*ÏO ã¨=∂¿ÑºÇ¨ÏO – `å=`«Î fiO ã¨xflkèO ‰õΩ~°∞.
â’¡II ~°Ñ¶¨Ú<åÜ«∞Hõ ~å[ˆ~¬ – #"≥∂ ~år=Ö’K«#
~°Ñ¶¨Ú#O^Œ# "Õ∞ ^Õ= – N~å=∂aè=ÚM’ Éèí=
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞
ã≤OÇ¨ã¨#O ~å*Ïkè~å[ ~å*ËO„^Œ – ~å=∞K«O„^Œ =∞Ç¨„Ñ¨Éè’
~°`«flã≤OÇ¨ã¨#O `«∞ÉèíºO – ^•™êºq∞ ã‘fi‰õΩ~°∞ „Ñ¨É’II
N ã‘`å~å=∞K«O„^ŒÑ~¨ =° ∂`«‡<Õ #=∞ó #=~°`fl« Yz`« ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
áê^ŒºO „`≥·Ö’Hõº áê=<å#O`« – #=∞¿ãÎ ~°Ñ¶¨Ú<åÜ«∞Hõ
áê^ŒºO QÆ$Ç¨} ~å[ˆ~¬ – #"≥∂ ~år=Ö’K«#
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó áê^ŒÜ≥∂ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
J~°…ºO ÑïÑ¨Ó~°‚ Ñ¨~å#O^Œ – #"≥∂ ~år= Ö’K«#
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂^Œ`«ÎO – Hõ$+¨‚qëÈ‚ [<å~°Ì#
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó Ç¨Ïã¨ÎÜ≥∂ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
PK«=∞#O #"≥∂ x`åºÜ«∞ â◊√^•úÜ«∞ – |∞^•úÜ«∞ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ
QÆ$Ç¨}ÏK«=∞#O ~å=∞ – ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ <åÜ«∞Hõ!
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó =ÚMË PK«=∞#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O #=∞ó N"åã¨∞^Õ"åÜ«∞ – |∞^•úÜ«∞ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O QÆ$Ç¨}Ë^ŒO – ~å[~å*ÏÜ«∞`Õ #=∞ó
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ÑÖKå=∞$`«™êfl#O H©Δ~°O ^Œkè Ñ¶¨∞$`«O K≥·= – â◊~°¯~å =∞^èŒ∞ ãÖÜ«Ú`«O
ã≤^ŒúO ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O – ~å=∞ `«fiO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ 89
â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O „|Ç¨‡O_À^Œ~° =∞^èŒºã¨÷O–fÔ~÷Ââ◊Û ~°Ñ¶¨Ú#O^Œ#

™êflÑ¨~Úëêº =∞ºÇ¨ÏO ÉèíHÍÎº –ãÖQÆ$Ç¨} [<å~°Ì#!
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~=° ∂`«‡<Õ #=∞ó ™êfl<å#O`«~O° PK«=∞hÜ«∞O
ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=„ã¨ÎO ãÖ`«Ñ¨Î HÍOK«# „ÑŸºO – Ñ‘`åO|~°Ü«ÚQÆO â◊√ÉèíO
ãÖQÆ$Ç¨} [QÆ<åfl^äŒ – ~å=∞K«O„^Œ #"≥∂ã¨∞Î`Õ
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
J#O`«~°O PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O J*Ï˝#^èŒfiOã¨#O #}ÏO „Ñ¨*Ï˝Hõ~°=∞#∞`«Î=∞O
^èŒ~°O Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O "Õ∞ "åOzè`å~°÷ Ñ¶¨Å„Ñ¨^Œ
PÉèí~°}Ïx H“ã¨∞ÎÉèÏÇ¨~° ˆHÜ«¸~° – ~°`«fl HõOHõ} #∂Ñ¨Ù~å<£
U==∂n #ÅOHÍ~å<£ – QÆ$Ç¨} [QÆnâ◊fi~°!
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó PÉèí~°}Ï<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÆO^èŒO ‰õΩO‰õΩ=∂QÆ~°∞ Hõã¨∂Îs – Hõ~°∂ÊÔ~· i‡„â◊ ãÖÉèí="£∞
`«∞ÉèíºO ^•™êºq∞ ^Õ"Õâ◊ – N~å=∞ ã‘fi‰õΩ~°∞ „Ñ¨Éè’
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó NQÆO^èŒO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Ñ¨Ù+¨ÊO `«∞Åã‘‰õΩO^Œ=∞O^•~° *ÏfÑ¨Ù<åflQÆK«OÑ¨ÔH·ó
hÖÏO|∞*ˇ·iƒÅfi^Œà‹·ó Ñ¨Ù+¨Ê=∂Öˇ·ºâ◊Û ~åÑ¶¨∞=!
Ñ¨Ó*Ï~Úëêº=∞ºÇ¨ÏO ÉèíHÍÎº ãÖQÆ$Ç¨} [<å~°Ì#
Nã‘`å~å=∞K«O„^ŒÑ¨~°=∂`«‡<Õ#=∞ó <å<åq^èŒ Ñï=∞à◊Ñ¨„`« Ñ¨ÙëêÊ}˜ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
=#=∂ÖÏ `«∞Åã‘ ‰õΩO^Œ =∞O^•~° – áêi*Ï`åO|∞*ˇ·~°∞º`åO
=#=∂ÖÏO „Ñ¨^•™êºq∞ – QÆ$Ç¨} [QÆnâ◊fi~°
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó =#=∂ÖÏO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
JOQÆÑ¨Ó*Ï
N~å=∂Ü«∞ #=∞ó áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N~å=∞Éèí„^•Ü«∞ #=∞ó [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
90 N~å=∞K«O„^•Ü«∞#=∞ó *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
Nâßâ◊fi`åÜ«∞ #=∞ó T~°∂ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ~°Ñ¶¨Ú=Å¡ÉèÏÜ«∞ #=∞ó Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ^Œâ◊~°^ä•`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N H“ã¨ÖËÜ«∂Ü«∞#=∞ó <åaèOÑ¨Ó[Ü«∂q∞
N ÅHõΔ ‡}Ï„QÆ*ÏÜ«∞ #=∞ó =HõΔã¨÷ÅO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N H“ã¨∞ÎÉèÏÉèí~°}ÏÜ«∞ #=∞ó HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ~å[~å*ÏÜ«∞ #=∞ó ã¨¯O^èÒ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N HÀ^ŒO_»^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó ÉÏÇ¨˙<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N Éèí~°`å„QÆ*ÏÜ«∞ #=∞ó =ÚYO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N Ñ¨^•‡HΔÍÜ«∞ #=∞ó <Õ„`Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ~°=∂Ü«∞ #=∞ó Hõ~“‚ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ã¨ˆ~fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ã¨~åfiO}ºOQÍx Ñ¨Ó*ÏÜ«∂q∞
`«`«ó N~å=∂ëÈì`«Î~° â◊`«<å=∞ Ñ¨Ó*ÏO ‰õΩ~åº`ü
„j~å=∞ JëÈì`«Î~°â◊`« <å=∂=o:
„j „j~å=∂Ü«∞ #=∞ó „j qcè+¨}Ñï„`å}ÏÜ«∞ #=∞ó
„j ~å=∞Éèí„^•Ü«∞ #=∞ó „j Ç¨Ï~°HÀ^ŒO_» YO_»<åÜ«∞ #=∞ó
„j ~å=∞K«O„^•Ü«∞ #=∞ó „j ã¨Ñ¨Î`åà◊„Ñ¨ÉèË„`Õ #=∞ó
„j âßâ◊fi`åÜ«∞ #=∞ó „j ^Œâ◊„w=t~ÀÇ¨Ï~åÜ«∞ #=∞ó
„j ~år=Ö’K«<åÜ«∞ #=∞ó „j *Ï=∞^ŒQÆflº=∞Ç¨^Œ~°Ê^Œà◊<åÜ«∞ #=∞ó
„j „j=∞`Õ #=∞ó „j `å@HÍO`«HÍÜ«∞ #=∞ó
„j ~å*ËO„^•Ü«∞ #=∞ó „j "Õ^•O`«™ê~åÜ«∞ #=∞ó
„j ~°Ñ¶¨ÚÑ¨ÙOQÆ"åÜ«∞ #=∞ó „j "Õ^•`«‡<Õ #=∞ó
„j *Ï#H©=Å¡ÉèÏÜ«∞ #=∞ó „j Éèí=~ÀQÆã¨ºÉèË+¨*ÏÜ«∞ #=∞ó
„j *ˇ·„`åÜ«∞ #=∞ó „j „u=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
„j l`åq∞„`åÜ«∞ #=∞ó „j „uQÆ∞}Ï`«‡HÍÜ«∞ #=∞ó
„j [<å~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó „j „uÖ’HÍ`«‡<Õ #=∞ó 91
„j qâßfiq∞„`«„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó „j „uÖ’Hõ~°HõΔHÍÜ«∞ #=∞ó
„j ^•O`åÜ«∞ #=∞ó „j ^èŒxfi<Õ #=∞ó
„j â◊~°}„`å}`«`«Ê~åÜ«∞ #=∞ó „j ^ŒO_»HÍ~°}º=~°Î<åÜ«∞ #=∞ó
„j "åe„Ñ¨=∞^äŒ<åÜ«∞ #=∞ó „j JÇ¨ÏÖÏºâßÑ¨â◊=∞<åÜ«∞ #=∞ó
„j "åV˜‡<Õ #=∞ó „j Ñ≤`«$ÉèíHÍÎÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨`«º"åKÕ #=∞ó „j =~°„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó
„j ã¨`«ºq„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó „j l`ÕO„kÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
„j ã¨`«º„=`åÜ«∞ #=∞ó „j l`«„HÀ^ä•Ü«∞ #=∞ó
„j „=`«^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó „j l`åq∞„`åÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨^•Ç¨Ï#∞=∞^•„t`åÜ«∞ #=∞ó „j [QÆ^Œ∞æ~°"Õ #=∞ó
„j HÀã¨ÖËÜ«∂Ü«∞ #=∞ó „j |∞∞HõΔ"å#~°ãÖÑ¶¨∂u<Õ #=∞ó
„j Y~°^èŒfiOã≤<Õ #=∞ó „j z„`«‰õΩ@ã¨=∂„â◊Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
„j q~å^èŒ=^èŒÑÖ_ç`åÜ«∞ #=∞ó „j [Ü«∞O`«„`å}=~°^•Ü«∞ #=∞ó
„j ã¨∞q∞„`åÑ¨Ù„`«¿ãq`åÜ«∞ #=∞ó „j =∂Ü«∂=∂#∞+¨Kåi„`åÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨~°fi^Õ"åkè^Õ"åÜ«∞ #=∞ó „j =∞Ç¨^Õ"åkÑ¨Ól`åÜ«∞ #=∞ó
„j =∞$`«"å#~°r=<åÜ«∞ #=∞ó „j ¿ã`«∞Hõ$`Õ #=∞ó
„j =∂Ü«∂=∂sK«Ç¨ÏO„`Õ #=∞ó „j l`«"å~åâ◊ÜÕ∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨^Õ"åÜ«∞ #=∞ó „j ã¨~°fif~°÷=∞Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨Éèí∞*ÏÜ«∞ #=∞ó „j Ç¨Ï~°ÜÕ∞ #=∞ó
„j ã¨~°fi^Õ=ã¨∞Î`åÜ«∞ #=∞ó „j âßº=∂OQÍÜ«∞ #=∞ó
„j ™œ=∂ºÜ«∞ #=∞ó „j ã¨∞O^Œ~åÜ«∞ #=∞ó
„j „|Ç¨Ï‡}ÏºÜ«∞ #=∞ó „j â◊¥~åÜ«∞ #=∞ó
„j =ÚxãÖã¨∞Î`åÜ«∞ #=∞ó „j Ñ‘`«"åã¨¿ã #=∞ó
„j =∞Ç¨Ü≥∂y<Õ #=∞ó „j ^èŒ#∞~°ú~åÜ«∞ #=∞ó
„j =∞Ç¨ÏŸ^Œ~åÜ«∞ #=∞ó „j ã¨~°fiÜ«∞*Ï˝kèáêÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨∞„w"ÕÑ≤û`«~å[º^•Ü«∞ #=∞ó „j Ü«∞lfi<Õ #=∞ó
92 „j ã¨~°fiÑ¨Ù}ÏºkèHõÑ¶ë<Õ #=∞ó „j [~å=∞~°}=i˚`åÜ«∞ #=∞ó
„j ã¨‡ $`«ã¨~åfiÑ¶¨∞<åâ◊<åÜ«∞ #=∞ó „j qcè+¨}„Ñüëêª„`Õ #=∞ó
„j PkÑ¨Ù~°∞ëêÜ«∞ #=∞ó „j ã¨~åfi=QÆ∞}=i˚`åÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞ëêÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó
„j =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞ëêÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨~°Ãã·‡ „|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó
„j Ñ¨Ù}Àº^ŒÜ«∂Ü«∞ #=∞ó „j ã¨zÛ^•#O^•Ü«∞ #=∞ó
„j ^ŒÜ«∂™ê~åÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨~°Ãã·‡ *’ºu¿+ #=∞ó
„j Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó „j Ñ¨~°Ãã·‡ ^è•"Õ∞fl #=∞ó
„j ã≤‡`«=„HÍÎÜ«∞ #=∞ó „j Ñ¨~åHÍâßÜ«∞ #=∞ó
„j Jq∞`«ÉèÏ+≤}Ë #=∞ó „j Ñ¨~å`«Ê~åÜ«∞ #=∞ó
„j Ñ¨Ó~°fiÉèÏ+≤}Ë #=∞ó „j Ñ¨ˆ~âßÜ«∞ #=∞ó
„j ~åÑ¶¨∞"åÜ«∞ #=∞ó „j áê~åÜ«∞ #=∞ó
„j J#O`«QÆ∞}QÆOcè~åÜ«∞ #=∞ó „j ã¨~°fi^Õ"å`«‡HÍÜ«∞ #=∞ó
„j nè~À^•`«ÎQÆ∞}À`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó „j Ñ¨~°Ãã·‡ #=∞ó
^èŒ∂ÑÖ =#ã¨Ê`«∞º^Œƒù"≥· iÌ"≥·º – ~åfl<åQÆO^è≥· ã¨∞ûãÖÜ«Ú`«ó
J„¿Ñ¶∞Ü«∞ ã¨û~°fi^Õ"å<åO – ^èŒ∂áÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞
nÑÖ *’ºuëêO Ñ¨`«ÜÕ∞ `«∞ÉèíºO – #"≥∂ ~å=∂Ü«∞ "Õ^èŒ¿ã
QÆ$Ç¨} nÑ¨HõO ~å[<£ – „`≥·Ö’Hõº uq∞~åÑ¨Ç¨ÏOII
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞
<≥·"Õ^ŒºO W^ŒO k"åº#fl=∞=∞$`«O ~°Ãã·+¨¬_çƒùó ã¨=∞xfi`«O
„j~å=∞K«O„^Œ ~å*ËO„^Œ! <≥·"Õ^ŒºO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO
qkè „Ñ¨HÍˆ~} x"Õ^Œ#O ‰õΩ~åº`ü. =∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
J=∞$`åÑ≤ ^è•#=∞ã≤ L`«~Î åáÈâ◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. Ç¨Ï™œÎ„Ñ¨HÍΔ à◊Ü∂« q∞ =ÚY
„Ñ¨HÍΔ à◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. áê^Ò „Ñ¨HÍΔ à◊Ü∂« q∞. â◊√^•úK=« ∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
`åO|∂ÅO <åQÆ=b¡ ^Œà‹·~°∞ºHõÎO – Ñ¨ÓwÑ¶¨Å ã¨=∞xfi`«O
`åO|∂ÅO QÆ$Ç¨Ïº`åO ~å=∞ Hõ~°∂Ê~åk ã¨=∞xfi`«O
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞. 93
`åO|∂Å K«~°fi}Ï#O`«~°O PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
h~å[#O =∞OQÆà◊O qâ◊fiHõàÏº} – h~å[# q∞^ŒO Ç¨Ïˆ~
ãÖQÆ$Ç¨} [QÆ<åfl^äŒ – ~å=∞Éèí„^Œ #"≥∂ã¨∞Î`Õ
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~=° ∂`«‡<Õ #=∞ó h~å[#O ^Œ~≈° Ü«∂q∞. h~å[<å#O`«~O°
PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO #"≥∂ ^Õ"åk^Õ"åÜ«∞ – ~°Ñ¶¨Ú<å^ä•Ü«∞ âßi}Ë Væ
z#‡Ü«∂#O^Œ ~°∂áêÜ«∞ – ã‘`åÜ«∂ó Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó
ã¨∞=~°‚ k=º=∞O„`« Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~°O
Ü«∂xHÍxK« áêáêx – [<å‡O`«~° Hõ$`åxK«
`åx `åx „Ñ¨}â◊ºOu – „Ñ¨^ŒH˜Δ} Ñ¨^ÕÑ¨^Õ
áêáÈÇ¨ÏO áêÑ¨Hõ~å‡Ç¨ÏO – áêáê`å‡ áêÑ¨ãÖÉèí=ó
„`åÇ≤Ï=∂O Hõ$Ñ¨Ü«∂ ^Õ= – â◊~°}ÏQÆ`« =`«ûÅ!
J#º^ä• â◊~°}O <åã≤Î – `«fi"Õ∞= â◊~°}O =∞=∞
`«™ê‡`å¯~°∞}º ÉèÏ"Õ# – ~°HõΔ~°HõΔ ~°Ñ¶¨¸`«Î=∞II
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~=° ∂`«‡<Õ #=∞ó P`«‡ „Ñ¨^HŒ }Δ˜ #=∞™ê¯~°O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ñ¨ÙëêÊO[e ^•â◊~°^ä•Ü«∞ q^Œ‡¿ÇÏ ã‘`å=Å¡ÉèÏÜ«∞ nè=∞Ç≤Ï
`«<Àfl ~å=∞K«„#Ìó „Ñ¨KÀ^ŒÜ«∂`ü
N ã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°=∂`«‡<Õ #=∞ó Ñ¨ÙëêÊO[eO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
L`«Î~°Ñ¨Ó*Ï
N*ÏO|=`«∞û„w= Ç¨Ï#∞=∞`ü ÅHõΔ ‡} Éèí~°`«â◊„`«∞Ñ¶¨∞fl Ñï"å~° ã¨Ç≤Ï`«
Nã‘`å~å=∞K«O„^Œ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó
Kè«„`«O ^è•~°Ü«∂q∞ – Kå=∞~°O g[Ü«∂q∞
w`«O „âß=Ü«∂q∞ – #$`«ºO ^Œ~°≈Ü«∂q∞
PO^ÀoHõO P~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞ – Jâ◊fiO P~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞
94 QÆ[=∂~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞ – ã¨=∞ã¨Î ~å*’Ñ¨Kå~° ^Õ"ÀºÑ¨Kå~° ÉèHí ÀÎºÑ¨Kå~°
â◊HÀÎºÑ¨Kå~°Ñ¨Ó*ÏO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ü«∞ã¨ºã¨‡ $`åºK«<å"≥∂HÍÎº – `«Ñ¨óÑ¨Ó*Ï „H˜Ü«∂k+¨μ
#∂º#O ãÖÑ¨Ó~°‚`åO Ü«∂u – ã¨^Àº=<ÕÌ `«=∞K«∞º`«"£∞I
=∞O„`«Ç‘Ï#O „H˜Ü«∂Ç‘Ï#O – ÉèíH˜ÎÇ‘Ï#O ~°Ñ¶¨¸`«Î=∞!
Ü«∞`«∂Êl`«O =∞Ü«∂ ~å=∞! – ÑïÑ¨Ó~°‚O `«^Œã¨∞Î`Õ
J#Ü«∂ ^è•º<å"åÇ¨Ï<åk Ñ¨Ó[Ü«∂
Nã‘`å~å=∞K«„#Ì ^Õ=`å ã¨∞„Ñ‘`å ã¨∞„Ñ¨ã¨<åfl =~°^• Éèí=`«∞–
(Jx JHõΔ`«Å∞ hà◊√§ q_çzÃÑ\˜ì– )
ã¨~°fiO Nã‘`å~å=∞K«„<åÌ~°Ê}=∞ã¨∞Î
NPO[<ÕÜ«∞ Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú
„áê`«óHÍÖÏ# x„^ŒÖËz, ™êfl<åk x`«º Hõ$`åºÅ#∞ PK«iOz, â◊√^Œ∞ú_≥·, `«∞Åã‘,
Ñ¨Ù+¨Ê Ñ¶¨ÖÏk, Ñ¨Ó*Ï„^Œ"åºÅ#∞ U~°Ê~°K«∞H˘x–N PO[<ÕÜ«Úx Ñ¨\ÏxH˜QÍh,
q„QÆÇ¨xH˜QÍh Ü«∞^ä•qkè Ñ¨ÓlOKåe.
NˆHâ◊"åk <å=∂Å`À PK«=∞hÜ«∞O KÕã≤ `«~°∞"å`«, „áê}ÏÜ«∂=∞O PK«iOz
95
– ãÖHõeÊOK«∞HÀ"åe.
Ñ¶¨∞O\Ï<å^ŒO KÕâßHõ „áê}ÏÜ«∂=∞O KÕã≤, ''â◊√Éèíu^äÒ...... QÀ„`«ã¨º... <å=∞
^èÜ
Õ ∞« ã¨º... ^è~Œ ‡° Ñ¨ffl ã¨"∞Õ `«ãº¨ ã¨ÇÏ¨ ‰õΩ@∞O|ã¨º ã¨ÑÙ¨ „`«Hãõ º¨ ã¨áœ„`«Hãõ º¨ ã¨„ÉèÏ`«$Hõãº¨
ã¨ÉÏO^èŒ=ã¨º ã¨Ñï"å~°ã¨º ˆHΔ=∞, Ãã÷Â~°º, ^è≥·~°º, q[Ü«∞, JÉèíÜ«∞, PÜ«Ú~å~ÀQÆº,
Sâ◊fi~åºaè=$^Œú~°÷ºO, ^èŒ~å‡~°÷, HÍ=∞"≥∂HõΔ K«`«∞ifi^èŒ Ñ¶¨ÅÑ¨Ù~°∞ëê~°÷ ã≤^èŒº~°÷O, NPO[
<ÕÜ«∞ ™êfiq∞ ^Õ=`å =ÚkÌâ◊º N PO[<ÕÜ«∞™êfiq∞ ^Õ=`å „Ñ‘`«ºˆ~÷ ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°
Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º—— Jx ãÖHõeÊOK«∞H˘x
HõÅâß~å^èŒ# KÕã≤ – HõÅâ◊OÃÑ· KÕu#∞Oz
HõÅâ◊Ñ¨Ó*Ï:
`«^ŒOQÆ HõÅâß~å^èŒ#O Hõi¿+º. HõÅâı QÆO^èŒ Ñ¨ÙëêÊHõΔ`≥· ~°Éèíº~°Ûº:
HõÅâ◊ã¨º =ÚMË q+¨μ‚ó HõOˆ~î ~°∞„^Œó ã¨=∂„t`«ó
=¸ÖË `«„`«ã≤÷`À „|Ç¨‡ =∞^èÕº =∂`«$QÆ}Ïó ã≤÷`åóII
‰õΩHΔ“`«∞ ™êQÆ~åã¨ûˆ~fi ã¨Ñ¨Înfiáê =ã¨∞O^èŒ~åI
|∞∞ˆQfi^À^äÜ
Œ ∞« Aˆ~fi^Œ ™êû=∞"Õ^À Ç¨Ïº^ä~Œ fi° }óII
JOÔQ·â◊Û ã¨Ç≤Ï`åã¨ûˆ~fi HõÅâßO|∞ ã¨=∂„t`åóI
QÆOˆQK« Ü«∞=Ú<ÕHõ$+¨‚ QÀ^•=i ã¨~°ã¨fiu
#~°‡^Õ ã≤#∞úHÍ"Õi [ÖËã≤‡<£ ã¨xflkèO ‰õΩ~°∞II
– (HõÅâ◊[ÖÏxfl Ñ¨Ù+¨ÊO`ÀQÍx, `«∞Åã≤`ÀQÍh, fã¨∞H˘x ^≥·=„Ñü=∞ÃÑ· „áÈH˜ΔOz,
`«#ÃÑ· [Å∞¡H˘x, Ñ¨Ó*Ï„^Œ"åºÅÃÑ· [e¡–)
P^Òxifi¿Ñ¶∞fl# Ñïã¨=∂Ñ¨Îº~°÷O
N=∞Ç¨QÆ}Ñü Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º (QÆ}Ñüx Ñ¨ÓlOKåHõ–)
Ñ¨Ó~°fi ãÖHõeÊ`« NPO[<ÕÜ«∞Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º – Jx Ñ¨Ó*Ï~°OÉèíO KÕÜ«∂e.
ãÖHõÅÊó... Ñ¨Ó~ÀfiHõÎ...â◊√Éèíu^äÒ
NPO[<ÕÜ«∞^Õ=`å „Ñ‘`«º~°÷O ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º
^è•º#O =∞~°¯>Ëâ◊ =∞Ç¨ÏŸ`åûÇ¨Ï ã¨~°fiã≤kú „Ñ¨^•Ü«∞Hõ
â◊„`«∂<£ ãÖÇ¨Ï~° =∂O ~°HõΔ „tÜ«∞O ^•Ñ¨Ü«∞ "Õ∞ „Ñ¨Éè’
96
ã¨Ê\˜HÍÉèíO ã¨fi~°‚HÍOuO kfiÉèí∞[O K« Hõ$`åO[eO
‰õΩO_»Å^ŒfiÜ«∞ ãÖâ’aè =ÚMÏOÉè’[O =ÚÇ¨ï~°∞‡Ç¨ïóII
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, ^è•ºÜ«∂q∞.
P"åÇ¨Ï#O ~å=∞K«O„^Œ Ñ¨^•OÉè’[ Ü«ÚQÆà◊ã≤÷~°=∂#ãÖ
P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞ =~°^ŒO Ç¨Ï#∂=∞O`« =∞cè+¨ì^ŒO
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞
ã≤OÇ¨ã¨#O #=~°`«fl x|^•ú„â◊O K«`«∞~°„â◊O ã¨∞â’Éèí#O
™œ=~°‚=∂ã¨#O `«∞ÉèíºO ^•™êºq∞ HõÑ≤<åÜ«∞Hõ
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó ã¨∞=~°‚~°`«fl ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
áê^ŒºO ã¨∞=~°‚ HõÅâßh`«O QÆOQÍk ãëÖˇ·~°∞º`«O
áê^ŒÜ≥∂ó áê^Œº=∞#Ñ¶¨∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº „Ñ¨ã‘^Œ "Õ∞
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ#=∞ó áê^ŒÜ≥∂ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
J~°…ºO ‰õΩã¨∞=∂HõΔ`« ãÖq∞„â◊O „Ñ¨ã¨<åflO|∞ ÑïÑ¨Ù¡`«O
J#~°…º =∞~°…º =∞^èŒ∞<å QÆ$Ç¨Ïº`åO HõÑ≤Ñ¨ÙOQÆ=
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, =ÚMË PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O =∞^è•fi[ºH©Δ~° q∞o`«O â◊~°¯~å ^ŒkèãÖÜ«Ú`«O
J~°ÊÜÕ∞ =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O `Õ ã‘fi‰õΩ~°∞ `«fiO ^ŒÜ«∂=∞Ü«∞
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, =∞^èŒ∞Ñ¨~°¯O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
ÑÖKå=∞$`«™êfl#O =∞^è•fi[º H©Δ~°^Œkèaèó ã¨QÆ∞_≥·~°‡O„`« áêe`≥·ó
ÑÖKå=∞$`≥·ó Ñ¨$^äŒQÍ˚`≥· ã≤ûOKåq∞ `åfiO HõÑ‘â◊fi~°
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, â◊√^Àú^ŒHõ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
™êfl<å#O`«~°O PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
=„ã¨ÎO „QÆkä`åO #=~°`≥·flâ◊Û "Õ∞YÖÏO „uQÆ∞}©Hõ$`åO
J~°ÊÜ«∂q∞ HõÑ‘â◊ `«fiO QÆ$Ç¨} =∞Ç¨Ï`åO =~°
97
N Ç¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
=„ã¨Î^è•~°}Ï#O`«~°O PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O „â∫`« ™ê‡~åÎk Hõ$`åº<åO ™êOQÀáêOQÆ Ñ¶¨Å„Ñ¨^ŒO
Ü«∞*’˝Ñ¨g`« =∞#Ñ¶¨∞O ^è•~°Ü«∂-xÅ#O^Œ#
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
J#O`«~°O PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
QÆO^èŒO, ã≤O^èŒ∂~°O k=ºã≤O^èŒ∂~° Hõ~°∂Ê~° =∞$QÆ<åaè ã¨=∞xfi`«O
ã¨‰õΩO‰õΩ=∞O Ñ‘`«QÆO^èŒO ÅÖÏ>Ë ^è•~°Ü«∂#Ñ¶¨∞
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, QÆO^èŒã≤O^èŒ∂~å}˜ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Ñ¨ÙëêÊHõΔ`åó hÖ’`«ÊÖˇ·ó HÀHõ#^≥·ó HõÖÏ›~° Hõ=∞Öˇ·~°Ñ≤
‰õΩ=Ú^≥·ó Ñ¨ÙO_»sÔH·™êÎ fiO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞ HõÑ‘â◊fi~°
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, Ñï=∞à◊ Ñ¨ÙëêÊHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
N=∞^•O[<ÕÜ«∂ëÈì`«Î~° â◊`«<å=∂=oó
N PO[<ÕÜ«∂Ü«∞ #=∞ó N |Åã≤kúHõ~åÜ«∞ #=∞ó
N =∞Ç¨g~åÜ«∞ #=∞ó N ã¨~°fiq^•ºãÖÑ¨„`«Ê^•Ü«∞HÍÜ«∞#=∞ó
N Ç¨Ï#∂=∞`Õ #=∞ó N HõÑ≤¿ã<å<åÜ«∞HÍÜ«∞ #=∞ó
N =∂~°∞`å`«‡*ÏÜ«∞ #=∞ó N Éèíq+¨ºK«Û`«∞~å#<åÜ«∞ #=∞ó
N `«`«Î fi*Ï˝#„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó N ‰õΩ=∂~° „|Ç¨Ï‡Kåi}Ë #=∞ó
N ã‘`å^Õg =Ú„^•„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó N ~°`«fl‰õΩO_»Å nÑ≤Î=∞`Õ #=∞ó
N Jâ’Hõ=xHÍKÕÛù„`ÕÎ#=∞ó N K«OK«Å^•fiÅã¨#fl^Œú ÅO|=∂#
N ã¨~°fi=∂Ü«∂qÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó tM’[˚fiÖÏÜ«∞ #=∞ó
N ~°HΔÀq^èŒfiOã¨HÍ~°HÍÜ«∞ #=∞ó N QÆO^èŒ~°fiq^•º`«`«Î fi*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
N Ñ¨~° q^•ºÑ¨sÇ¨~åÜ«∞ #=∞ó N =∞Ç¨|ÅÑ¨~å„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
N Ñ¨~°â∫~°ºq<åâ◊<åÜ«∞ #=∞ó N HÍ~åQÆ$Ç¨Ï q"≥∂„ˆHÎ #=∞ó
N Ñ¨~°=∞O„`«x~åHõ„ˆ~Î #=∞ó N â◊$OYÖÏ|O^èŒ"≥∂K«HÍÜ«∞ #=∞ó
98 N Ñ¨~°Ü«∞O„`« „Ñ¨ÉèË^ŒHÍÜ«∞ #=∞ó N ™êQÆ~À`åÎ~°HÍÜ«∞ #=∞ó
N ã¨~°fi„QÆÇ¨Ïq<åt<Õ #=∞ó N „áê*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
N cè=∞¿ã#ã¨Ç¨Ü«∞Hõ$`Õ #=∞ó N ~å=∞^Œ∂`åÜ«∞ #=∞ó
N ã¨~°fi^Œ∞óYÇ¨Ï~åÜ«∞ #=∞ó N „Ñ¨`åÑ¨=`Õ #=∞ó
N ã¨~°fiÖ’HõKåi}Ë #=∞ó N "å#~åÜ«∞ #=∞ó
N =∞<À["åÜ«∞ #=∞ó N ˆHã¨sã¨∂#"Õ #=∞ó
N áêi*Ï`«„^Œ∞=¸Å™ê÷Ü«∞ #=∞ó N ã‘`åâ’Hõ x"å~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
N ã¨~°fi=∞O„`« ã¨fi~°∂Ñ≤}Ë #=∞ó N JO[<åQÆ~°ƒù ãÖÉèí∂`åÜ«∞ #=∞ó
N ã¨~°fi`«O„`« ã¨fi~°∂Ñ≤}Ë #=∞ó N ÉÏÖÏ~°¯ã¨^Œ$âß#<åÜ«∞ #=∞ó
N ã¨~°fiÜ«∞O„`å`«‡HÍÜ«∞ #=∞ó N qcè+¨} „Ñ≤Ü«∞Hõ~åÜ«∞ #=∞ó
N HõÑ‘â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó N ^Œâ◊„w= ‰õΩÖÏO`«HÍÜ«∞ #=∞ó
N =∞Ç¨HÍÜ«∂Ü«∞ #=∞ó N ÅHõΔ ‡}„áê}^•„`Õ #=∞ó
N ã¨~°fi~ÀQÆÇ¨Ï~åÜ«∞ #=∞ó N =„[HÍÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
N „Ñ¨Éèí"Õ #=∞ó N =∞Ç¨^Œ∞º`«ÜÕ∞ #=∞ó
N z~°Orq<Õ #=∞ó N #="åºHõ$u ÑÖ_ç`åÜ«∞ #=∞ó
N ~å=∞ÉèíHÍÎÜ«∞ #=∞ó N K«`«∞~åƒÇ¨Ï"Õ #=∞ó
N ^≥·`«ºHÍ~°º qÑ¶¨∂`«HÍÜ«∞ #=∞ó N n#|O^èŒ"Õ #=∞ó
N JHõΔÇ¨ÏO„`Õ #=∞ó N =∞Ç¨`«‡<Õ #=∞ó
N HÍOK«<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó N ÉèíHõÎ=`«ûÖÏÜ«∞ #=∞ó
N ÑÖK«=„HÍÎÜ«∞ #=∞ó N ãÖr=##QÍÇ¨Ï¢ˆ~Î #=∞ó
N =∞Ç¨`«Ñ¨¿ã #=∞ó N â◊√K«ÜÕ∞ #=∞ó
N "åy‡<Õ #=∞ó
N ÅOH˜}©ÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó N ^Œ$_è»„=`åÜ«∞ #=∞ó
N N=∞`Õ #=∞ó N HÍÅ<Õq∞„Ñ¨=∞^äŒ<åÜ«∞ #=∞ó
N ã≤OÇ≤ÏHÍ„áê}ÉèíO[<åÜ«∞ #=∞ó N Ç¨Ïi=∞~°¯@=∞~°¯\ÏÜ«∞ #=∞ó
N QÆO^èŒ=∂^èŒ# â‹·Å™ê÷Ü«∞ #=∞ó N ^•O`åÜ«∞ #=∞ó
N ÅOHÍÑ¨Ùs q^•Ç¨ÏHÍÜ«∞ #=∞ó N âßO`åÜ«∞ #=∞ó
N ã¨∞„w=ã¨z"åÜ«∞ #=∞ó N „Ñ¨ã¨<åfl`«‡<Õ #=∞ó
N nè~åÜ«∞ #=∞ó N â◊`«HõO~î°=∞^•Ñ¨Ç¨Ï$`Õ #=∞ó
N â◊¥~åÜ«∞ #=∞ó N Ü≥∂y<Õ #=∞ó 99
N ^≥·`«º‰õΩÖÏO`«HÍÜ«∞ #=∞ó N ~å=∞Hõ^ä•Ö’ÖÏÜ«∞ #=∞ó

N ã¨∞~åiÛ`åÜ«∞ #=∞ó N ã‘`å<Õfi+¨}ÑÖ_ç`åÜ«∞ #=∞ó
N =∞Ç¨`Õ[¿ã #=∞ó N =„[^ŒO¢ëêìÜ«∞ #=∞ó
N ~å=∞K«∂_®=∞}˜ „Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó N =„[#MÏÜ«∞ #=∞ó
N HÍ=∞~°∂Ñ≤}Ë #=∞ó N ~°∞„^Œg~°ºã¨=Ú^Œƒù"åÜ«∞ #=∞ó
N Ñ≤OQÆàÏHΔÍÜ«∞ #=∞ó N WO„^Œl¢`«ÊÇ≤Ï`å"≥∂Ñ¶¨∞ „|Ç¨‡„ã¨Îqx
"å~°HÍÜ«∞ #=∞ó
N "åiú"≥∞ÿ<åHõÑ¨Ól`åÜ«∞ #=∞ó
N áê~°÷^èŒfi*Ï„QÆãÖ"åã≤<Õ #=∞ó
NHõ|mHõ$`«=∂~åÎO_»=∞O_»ÖÏÜ«∞#=∞ó N â◊~°ÑÖ[~°ÉèË^ŒHÍÜ«∞ #=∞ó
N ql`ÕO„kÜ«∂Ü«∞ #=∞ó N ^Œâ◊ÉÏÇ¨Ï"Õ #=∞ó
N ~å=∞ã¨∞„w= ãÖ^è•„`Õ #=∞ó N Ö’HõÑ¨Ó*ÏºÜ«∞ #=∞ó
N =∞Ç¨~å=}=∞~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó N *ÏO|=¢fÊu=~°÷<åÜ«∞ #=∞ó
N ã¨Êù\ ˜HÍÉèÏÜ«∞ #=∞ó N ã‘`åã¨"Õ∞`« N~å=∞áê^Œ ¿ã"å
N "åQÆnèâßÜ«∞ #=∞ó ^Œ∞~°O^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
^èŒ∂ÑÖ k=ºO ã¨QÆ∞QÆ∞æÅ∞O ~°=∞ºO ^ŒâßOˆQ# ã¨=∞xfi`«O
QÆ$Ç¨} =∂~°∞`Õ ^èŒ∂ÑÖ ã¨∞„Ñ≤Ü«∞O „Ñ¶¨∂}`«~°Ê}O
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, ^èŒ∂Ñ¨ =∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞
nÑÖ Ñ¶¨∞$`«=iÎ ã¨=Ú*Ï˚fiÖÏ â◊`«ã¨∂~°º ã¨=∞„Ñ¨ÉèíO
J`«∞ÅO `«= ^•™êºq∞ „=`«Ñ¨ÓÔ~ÂÎº ã¨∞nÑ¨HõO
N Ç¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞, ^èŒ∂Ñ¨náê#O`«~°O
PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
<≥·"Õ^ŒºO =∞}˜áê„`«ã¨Ç¨Ï„™ê_è»ºO k"åº#flO Ñ¶¨∞$`«áêÜ«∞ãÖ
PÑ¨ÓÑ¨ Å_»∞¤HÀ¿Ñ`«O =∞^èŒ∞~å„=∞ Ñ¶¨Öˇ·~°∞º`«O
Ç≤ÏOQÆ∂r~°Hõ ãÖÜ«ÚHõÎO +¨„_»™È¿Ñ`« =Ú`«Î=∞O
<≥·"Õ^Œº=∞~°ÊÜ«∂=∞º^Œº QÆ$Ç¨}Ë^ŒO HõÑ‘â◊fi~°
Ü«∞^ä•qkè x"Õ^Œ#O ‰õΩ~åº`ü, =∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
L`«Î~åáÈâ◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞, Ç¨Ïã¨Î „Ñ¨HΔÍà◊#Oã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
=ÚY „Ñ¨HΔÍà◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞, áê^Œ „Ñ¨HΔÍà◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
100 QÆO_»∂+Ö ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞, â◊√^•úK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
`åO|∂ÅO <åQÆ=b¡ ^Œà’¿Ñ`«O „Hõ=ÚÔH·~°‡^èŒ∞Ô~·~°∞º`«O
`åO|∂Å =∞~°ÊÜ«∂=∞º^Œº Hõ~°∂Ê~åkã¨∞"åã≤`«O
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
`åO|∂Å K«~°fi}Ï#O`«~°O PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Hõ~°∂Ê~° h~å[#O P~åiÎHõO `«"≥∂Ç¨i â◊`«ã¨∂~°º ã¨=∞„Ñ¨ÉèíO
J~°ÊÜ«∂q∞ `«=„Ñ‘`≥·º JO^èŒHÍ~° xÑ¶¨∂^Œ#O
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, h~å[#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞,
h~å[<å#O`«~°O PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO PO[<ÕÜ«∂Ü«∞ q^Œ‡¿ÇÏ I "åÜ«ÚÑ¨Ù„`åÜ«∞
nè=∞Ç≤Ï `«<Àfl Ç¨Ï#∞=∞¢`«ÊKÀ^ŒÜ«∂`ü
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, ã¨∞=~°‚ k=º =∞O„`« Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~°O „Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ™êëêìOQÍ<£ ÑÖK«ãÖYºÜ«∂
(5=∂~°∞¡) ^•™êºq∞ HõÑ≤<å^ä•Ü«∞ QÆ$Ç¨} ã¨∞„Ñ¨ã‘^Œ "Õ∞
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó P`«‡„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
Kè«„`«O ^è•~°Ü«∂q∞, Kå=∞~°O g[Ü«∂q∞, #$`«ºO ^Œ~°≈Ü«∂q∞, w`«O
„âß=Ü«∂q∞, ^Œ~°Ê}O ^Œ~°≈Ü«∂q∞, L¢ëêì<å"åÇ¨ÏÜ«∂q∞, "å^•º<£
Ñ¶¨∞’+¨Ü«∂q∞, Éèí‰õΩÎºÑ¨Kå~° â◊‰õΩÎºÑ¨Kå~° Ñ¨Ó*ÏO, ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
J#Ü«∂... Ñ¨Ó[Ü«∂ N Ç¨Ï#∞=∞^ÕÌ=`å ã¨∞„Ñ‘`«ó ã¨∞„Ñ¨¨ã¨<Àfl =~°^À Éèí=`«∞.
ã¨ˆ~fi[<åó ã¨∞ûd<ÀÉèí=O`«∞–
Ñ¨ÙëêÊO[eó:
â’¡II "≥·âßMË =∂ã≤ Hõ$ëê‚Ü«∂O ^Œâ◊=∂ºO =∞O^Œ"åã¨ˆ~
Ñ¨Ó~åfiÉèÏ„^Œ „Ñ¨ã¨∂`åÜ«∞ =∞OQÆà◊O NÇ¨Ï#∂=∞`Õ
â’¡II Hõ~°∞}Ï~°ã¨Ñ¨Ó~å‚Ü«∞ Ñ¶¨ÖÏÑ¨ÓÑ¨ „Ñ≤Ü«∂Ü«∞ K«
=∂}˜HõºÇ¨~°Éèí∂ëêÜ«∞ =∞OQÆà◊O NÇ¨Ï#∂=∞`Õ
â’¡II ã¨∞=~°ÛÖÏ Hõà◊„`åÜ«∞ K«`«~°∞ƒù[ ^èŒ~åÜ«∞ K«∞
L¢ëêì~°∂_è®Ü«∞ g~åÜ«∞ =∞OQÆà◊O NÇ¨Ï#∂=∞`Õ
â’¡II k=º=∞OQÆà◊^ÕÇ¨Ü«∞ Ñ‘`åO|~°^èŒ~åÜ«∞ K« 101
`«Ñ¨ÎHÍOK«# =~å‚Ü«∞ =∞OQÆà◊O N Ç¨Ï#∂=∞`Õ
â’¡II ÉèíHõÎ~°HõΔ}jÖÏÜ«∞ *Ï#H©â’HõÇ¨i}Ë
[Å`åÊ=Hõ<Õ„`åÜ«∞ =∞OQÆà◊O NÇ¨Ï#∂=∞`Õ
â’¡II ÑÖáêf~° qÇ¨~åÜ«∞ ™œq∞„u „áê}^•~Ú<Õ
ã¨$¿+ìó HÍ~°} Éèí∂`åÜ«∞ =∞OQÆà◊O NÇ¨Ï#∂=∞`Õ
â’¡II ~°OÉèÏ=# qÇ¨~åÜ«∞ QÆO^èŒ=∂^Œ#"åã≤<Õ
ã¨~°fiÖ’HõÔH·<å^ä•Ü«∞ =∞OQÆà◊O NÇ¨Ï#∂=∞`Õ
â’¡II ÑÖKå#<åÜ«∞ cè=∂Ü«∞ HÍÅ<Õq∞Ç¨Ï~åÜ«∞ K«
H“O_ç#ºQÀ„`«*Ï`åÜ«∞ =∞OQÆà◊O NÇ¨Ï#∂=∞`Õ
NÇ¨Ï#∞=∞`Õ #=∞ó, Ñ¨ÙëêÊO[eO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
N=~°ÅH©Δ ‡ „=`«HõÅÊ=Ú
U=OQÆ∞} qâı+¨} qtëêªÜ«∂O, â◊√Éèíu^äÒ, J™ê‡HõO, ã¨Ç¨Ï‰õΩ@∞OÉÏ<åO
ˆHΔ=∞ÃãÂ÷~°º q[Ü«∂Ü«Ú~å~ÀQÆº Sâ◊fi~åaè=$^Œúº~°÷O, ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞"≥∂HõΔ K«`«∞ifi^èŒ
Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷ ã≤^Œú~°÷ºO ã¨`«ûO`å# ™œÉèÏQÆº â◊√ÉèíÑ¶¨ÖÏ "åÑ¨º~°÷O =ˆ~¬ =ˆ~¬ „Ñ¨Ü«ÚHÍÎO
102
=~°ÅH©Δ ‡ =ÚkÌâ◊º =~°ÅH©; „Ñ‘`«º~°÷O ÉèíqëÈº`«Î~° Ñ¨Ù~å} HõÖ’ÊHõÎ „Ñ¨HÍˆ~}
Ü«∂=K«ÛHù Î˜ ^è•º<å"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º, `«ÔŒ QÆ`fiÕ # HõÅâ◊ÑÓ¨ *ÏO
Hõi¿+º,
U=O HõÅâ◊Ñ¨Ó*Ï
HõÅâ◊O QÆO^èŒÑ¨ÙëêÊHõΔ`≥·~°Éèíº~°Ûº HõÅâ◊™ÈºÑï Ç¨Ïã¨ÎO x^è•Ü«∞
HõÅâ◊ã¨º =ÚMË q+¨μ‚ó HõOˆ~î ~°∞„^Œ ã¨û=∂„t`«ó
=¸ÖË`«„`« ã≤÷`À „|Ç¨‡ =∞^èÕº =∂`«$QÆ}Ïóã¨‡ $`åó
‰õΩHΔ“`«∞ ™êQÆ~åã¨ûˆ~fi ã¨Ñ¨Înfiáê =ã¨∞O^èŒ~å
|∞∞ˆQfi^À ^èŒÜ«∞Aˆ~fi^Œ™êû=∞"Õ^ÀÇ¨Ïº^äŒ~°fi}ó
JOÔQ·â◊Û ã¨Ç≤Ï`åã¨ûÔˆ~fi HõÅâßO|∞ ã¨=∂„t`åó
PÜ«∂O`«∞ N=~°ÅH©Δ ‡ Ñ¨Ó*Ï~°÷O ^Œ∞i`«HõΔÜ«∞HÍ~°HÍó
QÆOˆQK« Ü«∞=Ú<Õ Hõ$+¨‚ QÀ^•=i ã¨~°ã¨fiu
#~°‡^Õ ã≤O^èŒ∞ HÍ"Õs [ÖËã≤‡<£ ã¨xflkèO ‰õΩ~°∞
QÆ}Ñü Ñ¨Ó[ KÕã≤# J#O`«~°O – =~°ÅH©Δ ‡ Ñ¨Ó*Ï „áê~°OÉèíO.
^è•º#ã¨∞Îu:
Ñ¨^•‡ã¨<Õ Ñ¨^Œ‡Hõˆ~ ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ Ñ¨Ól`Õ
<å~åÜ«∞} „Ñ≤ÜÕ∞^Õq ã¨∞„Ñ‘`åÉèí= ã¨~°fi^•II
^è•º#O:
H©Δ~À^•~°‚= ãÖÉèí∂`Õ Hõ=∞ÖË Hõ=∞ÖÏÅÜÕ∞
ã¨∞ã≤÷~å Éèí= "Õ∞ ˆQ¿ÇÏ ã¨∞~åã¨∞~° #=∞ã¨¯ $`ÕII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞II
P"åÇ¨Ï#O
ã¨~°fi=∞OQÆà◊ =∂OQÆàıº q+¨μ‚=HõΔã¨÷ÖÏÅÜÕ∞
P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞ ^Õq `åfiO ã¨∞„Ñ‘`åÉèí= ã¨~°fi^•II
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞II
~°`«flã≤OÇ¨ã¨#O
ã¨∂~åºÜ«Ú`« xÉèíã¨∂Êˆ~Î ã¨∞Êù~°„^Œ`«fl qÉèí∂+≤`Õ
ã≤OÇ¨ã¨# q∞^ŒO ^Õq ã‘÷Ü«∞`åO ã¨∞~°Ñ¨Ól`ÕII 103
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥∞ÿ #=∞ó ~°`fl« ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II

J~°º… O
â◊√^Àú^ŒHõO K« áê„`«ã¨÷O QÆO^èŒÑ¨ÙëêÊk q∞„t`«O
J~°…ºO ^•™êºq∞ `Õ ^Õq QÆ$Ç¨} ã¨∞~°Ñ¨Ól`ÕII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^≥·=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
áê^ŒºO
ã¨∞"åã≤`« [ÅO ~°=∞ºO ã¨~°fif~°÷ ã¨=Ú^Œƒù=O
áê^ŒºO QÆ$Ç¨} ^Õq `«fiO ã¨~°fi^Õ= #=∞ã¨¯ $`ÕII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
PK«=∞hÜ«∞O
ã¨∞=~°‚HõÅâßh`«O K«O^Œ<åQÆ~°∞ ãÖÜ«Ú`«O
QÆ$Ç¨}ÏK«=∞#O ^Õq =∞Ü«∂^Œ`«ÎO â◊√Éèí„Ñ¨^ÕII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
ÑÖKå=∞$`«O
Ñ¨Ü≥∂^ŒkèÑ¶¨∞$`À¿Ñ`«O â◊~°¯~å=∞^èŒ∞ ãÖÜ«Ú`«O
ÑÖKå=∞$`«™êfl#q∞^ŒO QÆ$Ç¨} Hõ=∞ÖÏÅÜÕ∞II
N=~°ÅH©Δ ‡ ^≥=· `åÜ≥∞ÿ #=∞ó ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
â◊√^Àú^ŒHõ™êfl#O
QÆOQÍ[ÅO =∞Ü«∂h`«O =∞Ç¨^Õ=t~°ó ã≤÷`«O
â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#q∞^ŒO QÆ$Ç¨} q^èŒ∞™È^ŒiII
N=~°ÅH©Δ ‡^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó ™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
=„ãÎ̈Ü«ÚQÆ‡O
ã¨∞~åiÛ`åO„Ñ¶≤∞Ü«ÚQÆàı ^Œ∞‰õÄÅ=ã¨#„Ñ≤ÜÕ∞
=„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O „Ñ¨^•™êºq∞ QÆ$Ç¨} Ç¨Ïi=Å¡ÉèËII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
PÉèí~°}O
ˆHÜ«¸~° HõOHõ}ˇÿó k"≥·ºó Ç¨~°#∂Ñ¨Ù~°"Õ∞YÖÏó
104 qÉèí∂+¨}Ï#º=¸ÖÏºx QÆ$Ç¨} |∞∞+≤Ñ¨Ól`ÕII
N=~°ÅH©Δ ‡^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
LÑ¨g`«O
`«Ñ¨Î¿ÇÏ=∞Hõ$`«O ã¨∂„`«O =¸HÍÎ^•=∞ qÉèí∂+≤`«O
LÑ¨g`«q∞^ŒO ^Õq QÆ$Ç¨} `«fiO â◊√Éèí„Ñ¨^ÕII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó LÑ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÆO^èOŒ
Hõ~°∂Ê~åQÆ~°∞Hõã¨∂Îs ~ÀK«<åk aè~°xfi`«O
QÆO^èŒO ^•™êº=∞ºÇ¨ÏO ^Õq „Ñ‘`«º~°÷O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åOII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó QÆO^èŒO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
JHõΔ`å<£
JHõΔ`å<£ ^èŒ=àÏ<£ k"åº<£ âßbÜ«∂Oã¨ÎO_»∞ÖÏ<£ â◊√ÉèÏ<£
Ç¨Ïi„^•‰õΩO‰õΩ"≥∂¿Ñ`å<£ QÆ$Ç¨Ïº`å=∞aúÑ¨Ù„uˆHII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
Ñ¨Ù+¨ÊÑ¨Ó[
=∞e¡HÍ*Ïl‰õΩã¨∞"≥∞ÿâ◊ÛOÑÔ̈H·~°fi‰õΩà‹·ãÎ̈^è•
â◊`«Ñ¨„`≥·â◊Û HõÖÏ›Ô~·ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞ Ç¨Ïi„Ñ≤ÜÕ∞II
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó Ñ¨ÙëêÊ}˜ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II
JOQÆÑ¨Ó[
N K«OK«ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N K«Ñ¨ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N Ñ‘`åO|~°^èŒ~åÜ≥ÿ∞ #=∞ó T~°∂<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N Hõ=∞Å"åã≤<≥·º #=∞ó Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N Ñ¨^•‡ÅÜ«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó <åaèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N =∞^Œ#=∂„`Õ #=∞ó ã¨Î<Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N Åe`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó Éèí∞[^ŒfiÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N HõO|∞HõOÔ~î·º #=∞ó HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ã¨∞=ÚMÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó =ÚYO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N „tÜ≥ÿ∞ #=∞ó Fëœª Ñ¨Ó[Ü«∂q∞ 105
N ã¨∞<åã≤HÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞

N ã¨∞<Õ„`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó <Õ„`Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N ~°=∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó Hõ~“‚ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N Hõ=∞ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
N =~°ÅÔHΔÂ‡º #=∞ó ã¨~åfi}ÏºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
ÅH©Δ ‡ JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∂=oó
N „Ñ¨Hõ$`≥·º #=∞ó N Ñ¨~°=∂u‡HÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó N ã¨∞^è•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
N qHõ$`≥·º #=∞ó N "åKÕ #=∞ó N ^èŒ<åºÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N q^•ºÜ≥ÿ∞ #=∞ó N Ñ¨^•‡ÅÜ«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó N Ç≤Ï~°}‡Ü≥ÿ∞º #=∞ó
N ã¨~fi° Éè∂í `« Ç≤Ï`«„Ñ¨^•Ü≥∞ÿ #=∞ó N Ñ¨^•‡Ü≥ÿ∞ #=∞ó N ÅÔHΔÂ‡ #=∞ó
N „â◊^•úÜ≥ÿ∞ #=∞ó N â◊√K«ÜÕ∞ #=∞ó N x`«ºÑ¨ÙëêìÜ≥ÿ∞#=∞ó
N qÉèí∂`≥·º #=∞ó N ™êfiÇ¨Ü≥ÿ∞ #=∞ó N qÉèÏ=Ô~·º #=∞ó
N ã¨∞~°Éèˇ·º #=∞ó N ã¨fi^è•Ü≥ÿ∞ #=∞ó N Jk`≥·º #=∞ó
N k`≥·º #=∞ó N „Ñ¨™ê^•aè=ÚMˇ·º #=∞ó N „Ãã}· ™œ=∂ºÜ≥∞ÿ #=∞ó
N náêÎÜ≥ÿ∞ #=∞ó N „Ñ¨ÉèÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó N â◊√Éèí„Ñ¨^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
N =ã¨∞^è•Ü≥ÿ∞ #=∞ó N K«O„^Œ=^Œ<åÜ≥∞ÿ #=∞ó N #$Ñ¨"Õâ◊‡ QÆ`å#O^•
N =ã¨∞^è•i}ˇÿº #=∞ó N K«O„^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó Ü≥ÿ∞ #=∞ó
N Hõ=∞ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó N K«O„^ŒãÇ¨ Ï¨ Ÿ^Œ~Ô º· #=∞ó N =~°ÅÔHΔÂ‡ #=∞ó
N HÍ<åÎÜ≥ÿ∞ #=∞ó N K«`«∞~°∞ƒù*ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó N =ã¨∞„Ñ¨^•Ü≥ÿ∞ #=∞ó
N HõΔ=∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó N K«O„^Œ~°∂áêÜ≥ÿ∞ #=∞ó N â◊√ÉèÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N H©~Δ À^ŒãO¨ Éè"í åÜ≥∞ÿ #=∞ó N WOk~åÜ≥ÿ∞ #=∞ó N Ç≤Ï~°}º„áêHÍ~åÜ≥∞ÿ #=∞ó
N J#∞„QÆÇÏ¨ Ñ¨~åÜ≥∞ÿ #=∞ó N WO^Œ∞j`«ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó Nã¨=Ú„^Œ `«#Ü«∂Ü≥∞ÿ #=∞ó
N |∞^≥úÂº #=∞ó N PÇ¨¡^Œ[#<≥·º #=∞ó N [Ü«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó
N J#Ñ¶¨∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó N Ñ¨ÙÃ+·ì #=∞ó N =∞OQÆàÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N Ç¨Ïi=Å¡ÉèÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó N t"åÜ≥ÿ∞ #=∞ó N ^Õ"≥·º #=∞ó
N Jâ’HÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó N t=HõÔ~·º #=∞ó N q+¨μ‚ =HõΔóã¨÷Å
N J=∞$`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó N ã¨`≥·º #=∞ó ã≤÷`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N náêÎÜ≥ÿ∞ #=∞ó N q=∞ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó N q+¨μ‚Ñ¨`≥·flº #=∞ó
N Ö’Hõâ’Hõ q<åt<≥º· #=∞ó N qâ◊fi[#<≥·º #=∞ó N „Ñ¨ã¨<åÔHΔÂflº #=∞ó
106 N <å~åÜ«∞} ã¨=∂„t
N ^èŒ~°‡xÅÜ«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó N `«∞+¨ìÜÕ∞ #=∞ó
N Hõ~°∞}ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó N ^•i„^Œº<åt<≥·º #=∞ó `åÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N Ö’Hõ=∂„`Õ #=∞ó N „Ñ‘u Ñ¨Ù+¨¯i}ˇÿº #=∞ó N ^•i„^Œº^èfiŒ Oã≤<º·≥ #=∞ó
N Ñ¨^Œ‡„Ñ≤Ü«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó N âßO`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó N ^Õ"≥·º #=∞ó
N Ñ¨^Œ‡Ç¨Ï™êÎÜ≥ÿ∞ #=∞ó N â◊√Hõ=¡ ∂ÖÏºO|~åÜ≥∞ÿ #=∞ó N ã¨~ÀfiÑ¨„^Œ"åi}ˇºÿ #=∞ó
N Ñ¨^•‡ÔHΔÂº #=∞ó N „tÜ≥ÿ∞ #=∞ó N #=^Œ∞~åæÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N Ñ¨^‡Œ ã¨∞O^Œ~Ô º· #=∞ó N ÉèÏã¨¯Ô~·º #=∞ó N =∞Ç¨HÍà‹·º #=∞ó
N Ñ¨^À‡^Œƒù"åÜ≥ÿ∞#=∞ó N aÅfixÅÜ«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó N „|Ç¨Ï‡q+¨μ‚t"åu‡
N Ñ¨^Œ‡=ÚMˇ·º #=∞ó N =~å~ÀÇ¨Ü≥ÿ∞ #=∞ó HÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N Ñ¨^‡Œ <åÉèí „Ñ≤Ü∂« Ü≥∞ÿ #=∞ó N Ü«∞â◊ã≤fi<≥·º #=∞ó N „uHÍÅ*Ï˝#
N ~°=∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó N =ã¨∞O^èŒ~åÜ≥ÿ∞ #=∞ó ãÖÑ¨<åflÜ≥ÿ∞ #=∞ó
N Ñ¨^‡Œ =∂ÖÏ^è~Œ åÜ≥∞ÿ #=∞ó N L^•~åOQÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó N Éèí∞=<Õâ◊fiÔ~·º #=∞ó
N ^Õ"≥·º #=∞ó N Ç¨Ïi}ˇÿº #=∞ó N N^Õ"≥·º #=∞ó
N Ñ¨k‡<≥·º #=∞ó N ¿ÇÏ=∂e<≥·º #=∞ó ÅHõΔ ‡ºëÈì`«Î~°
N Ñ¨^Œ‡QÆOkè<≥·º #=∞ó N ^èŒ#^è•#ºHõÔ~·º #=∞ó â◊`«<å=∂Ñ¨Ó*ÏO
ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
N ã¨∞„Ñ¨ã¨<åflÜ≥ÿ∞ #=∞ó N ã≤^ŒúÜÕ∞ #=∞ó
^èŒ∂ÑÖ ^ŒâßOQÆO QÆ∞QÆ∞æÖ’¿Ñ`«O ã¨∞QÆO^èŒO K« =∞<ÀÇ¨Ï~°O
^èŒ∂ÑÖ ^•™êºq∞ ^Õ"Õt =~°ÅH˜Δ ‡ QÆ$Ç¨} `åOII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ"≥·º#=∞ó ^èŒ∂ÑÖ P„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞.
nÑÖ Ñ¶¨∞$`åHõÎ=iÎ ãÖÜ«ÚHõÎ=∞O^èŒHÍ~° q<åâ◊HõOI
nÑÖ ^•™êºq∞ `Õ ^Õq QÆ$Ç¨} =Úk`å Éèí=II
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞
<≥·"Õ^ŒºO <≥·"Õ^ŒºO +¨„_»™È¿Ñ`«O ^Œkè =∞^è•fi[º ãÖÜ«Ú`«O
<å<åÉèíHõΔ ºÑ¶¨Ö’¿Ñ`«O QÆ$Ç¨} Ç¨Ïi=Å¡ÉèËII
N=~°ÅH©Δ ‡^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
áêhÜ«∞O Ñ¶¨∞#™ê~°ã¨∞QÆO^èÕ# q∞„t`«O Ñ¨Ù+¨Ê"åã≤`«O
áêhÜ«∞O QÆ$Ç¨Ïº`åO ^Õq j`«ÅO ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
107
`åO|∂ÅO Ñ¨ÓwÑ¶¨Åã¨=∂Ü«ÚHõÎO <åQÆ=b¡ ^Œà‹·~°∞º`«O
Hõ~°∂Ê~° K«∂~°‚ãÖÜ«ÚHõÎO `åO|∂ÅO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åOII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO Ñ¨^•‡ã¨<Õ Ñ¨^Œ‡Hõˆ~ ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ Ñ¨Ól`Õ
<å~åÜ«∞}„Ñ≤ÜÕ∞ ^Õq ã¨∞„Ñ‘`åÉèí= ã¨~°fi^•II
N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó =∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞.
„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£
Ü«∂xHÍxK« áêáêx [<å‡O`«~°Hõ$`åx K«
#=∞¿ãÎ Ö’Hõ[#x #=∞¿ãÎ q+¨μ‚=Å¡ÉèË
áêÇ≤Ï=∂O ÉèíHõÎ =~°^Õ =~°ÅÔHΔÂ‡ #"≥∂ #=∞óII
N=~°ÅH©Δ ‡ ^≥·=`åÜ≥ÿ∞ #=∞ó „Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
J^äŒ `À~°„QÆOkè Ñ¨Ó[
Hõ=∞ÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó „Ñ¨^äŒ=∞„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
~°=∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó kfifÜ«∞„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
Ö’Hõ=∂„`Õ #=∞ó `«$fÜ«∞„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
qâ◊fi[#<≥·º #=∞ó K«`«∞~°÷„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
=∞Ç¨ÅÔHΔÂ‡º #=∞ó ÑÖK«=∞„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
H©Δ~åaú`«#Ü«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó +¨+≤ª„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
qâ◊fi™êH˜Δ}ˇÿº #=∞ó ã¨Ñ¨Î=∞„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
K«O„^Œã¨Ç¨ÏŸ^ŒÔ~·º #=∞ó J+¨ì=∞„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
Ç¨Ïi=Å¡ÉèÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó #==∞„QÆOkèO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
`À~°|O^èŒ# =∞O„`«O
D =∞O„`«=Ú K«^Œ∞=Ù`«∂ `À~°=Ú Hõ@∞ìHÀ=Åã≤Ok
|^è•flq∞ ^ŒH˜Δ}ËÇ¨Ï¿ãÎ #=ã¨∂„`«O â◊√Éèí„Ñ¨^ŒO
108 Ñ¨Ù„`åáœ„`åaè=$kúOK« ™œÉèÏQÆºO ^ÕÇ≤Ï "Õ∞ ~°"Õ∞II
"åÜ«∞#qkèó
U=O ãÖÑ¨Ó[º HõàÏº}©O =~°ÅH©Δ ‡O ã¨fiâ◊H˜Î`«ó
^•`«=ºO ^•fi^ŒâßÑ¨ÓÑÖ "åÜ«∞#O Ç≤Ï kfi*ÏÜ«∞`ÕII
"åÜ«∞#^•#=∞O„`«ó
WOk~å „ÑüQÆ$Ç¨‚`«∞ WOk~å"≥· ^Œ^•uK«
WOk~å `å~°HÀÉèÏÉèÏºO WOk~åÜ≥ÿ∞ #"≥∂#=∞ó
Wu Ñ¨Ó*Ïq^è•#O ãÖÑ¨Ó~°‚"£∞II
=~°ÅH©Δ ‡„=`«Hõ^ä• „áê~°OÉèíO:
â∫#HÍk =∞Ç¨=Ú#∞Å`À ã¨∂`«áœ~å}˜‰õΩ_»∞ ''=Úx=~°∞ºÖÏ~å! „ã‘ÎÅ‰õΩ
™œÉèÏQÆº „Ñ¨™ê^Œ=Ú HõÅ∞QÆ*¿Ë ã „=`«~å[=Ú#∞ HÔ Ö· ÏãÖÖ’ t=Ù_»∞ áê~°fif=∂`«‰Ωõ
K≥Ñ≤Ê# ^•xx g∞‰õΩ K≥ÃÑÊ^Œ q#∞_»∞—— Jx „áê~°OaèOKå_»∞.
''„ã‘ÎÅ‰õΩ ™œÉèÏQÆº ãÖÑ¨^Œ HõÅ∞QÆKÕ¿ã =~°ÅH©Δ ‡ „=`«O HõÅ^Œ∞. D „=`«O
„âß=} â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ Ñ¨Ói‚=∞‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ =KÕÛ â◊√„Hõ"å~°O ~ÀA# KÕÜ«∂e—— Jx
t=Ù_»∞ áê~°fiuH˜ K≥áêÊ_»∞.
F áê~°fiu! =~°ÅH˜Δ ‡ Ñ¨Ó*Ïq^è•#O K≥|∞`«∞<åfl#∞ q#∞=Ú. =∞QÆ^èŒ^Õâ◊OÖ’
‰õΩO_ç#O|#∞ Ñ¨@ì}=∞O^Œ∞ Kå~°∞=∞u J<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡} „ã‘Î HõÅ^Œ∞. P"≥∞ Éèí~°Î<Õ
^≥·==ÚQÍ ÉèÏqOz „Ñü~ÀA „áê`«óHÍÅ=Ú#<Õ "Õ∞ÖÁ¯x ™êfl<å^Œ∞Å∞ =ÚyOK«∞
H˘x `«# Ñüx Ñ¨Ù+¨ÊO|∞Å`À Ñ¨ÓlOz J#O`«~°O J`«Î=∂=∞Å#∞ ¿ãqã¨∂Î,
W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞"åi`À ãŸº`«QÍ r=#=Ú ™êy™ÈÎOk.
Kå~°∞=∞uH˜ F~ÀA# ã¨fiÑ¨fl=Ú# =~°ÅH©Δ ‡^Õq HõxÑ≤Oz ''<Õ<Õ =~°ÅH©Δ ‡^Õqx.
h ÉèHí „Î˜ Ñ¨ÉÏè ==Ú=Å¡ „Ñ¨ã#¨ fl"≥∞ÿ „Ñ¨`º« Hõ"Δ ∞≥ <ÿ å#∞. „âß=}â◊√Hõ¡ Ñ¨Ói‚=∞‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ
=KÕÛ â◊√„Hõ"å~°O ~ÀA# Z=Ô~·`Õ ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À ##∞fl ¿ãq™êÎ~À "åi HÀi‰õÅ∞
<≥~°"Õ~°ÛQÆÅ#∞—— Jx K≥Ñ¨ÊQÍ<Õ, Kå~°∞=∞f^Õq ÉèíH˜ÎÉèÏ==Ú`À =~°ÅH˜Δ ‡^ÕqH˜
„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕã≤,
â’¡II #=∞¿ãÎ ã¨~°fiÖ’HÍ<åO [#<≥ºÂ Ñ¨Ù}º=¸~°ÎÜÕ∞
â◊~°}Ëº „u[QÆ^ŒfiO^Õº q+¨μ‚ =HõΔã¨÷ÖÏÅÜÕ∞
Jx J<ÕHõ q^èŒO|∞Å ™ÈÎ„`«=Ú KÕã≤, ''F [QÆ<å‡`«! h ^ŒÜ«∞ =Å# [#∞Å∞ 109
^èŒ#∞ºÖˇ· q^•fiOã¨∞Å∞QÍ ã¨HõÅãÖÑ¨^Œ HõÅ"å~°=Ù`å~°∞. <Õ#∞ [<å‡O`«~°=ÚÅÖ’

KÕã#≤ Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ „áêÑ≤KÎ ,Õ g∞ áê^Œ^~Œ ≈° # ÉèÏQÆº=Ú Hõey#k. <å [#‡ ^è#Œ º"≥∞Oÿ ^Œ——x
ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ Kå~°∞=∞u, ^ÕqH˜ #=∞ã¨¯iOzOk. Kå~°∞=∞u LÑ¨Kå~°=ÚÅ‰õΩ
=~°ÅH©Δ ‡^Õq ãÖ`«$Ñ≤ÎK≥Ok J<ÕHõ =~°=ÚÅ∞ WzÛ JO`«~å÷#=∞~ÚºOk.
Kå~°∞=∞f^Õq x„^Œ#∞O_ç ÖË=QÍ<Õ WO\˜K«∞@∞ì K«∂ã≤ =~°ÅH©Δ ‡ „Ñ¨`«ºHõΔ
ãÖÑ¶¨∞@# ã¨fiÑ¨fl=ÚQÍ „QÆÇ≤ÏOz J`«Î=∂=∞Å`À#∞, W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞ "åi`À
K≥ÑÊ≤ Ok. „âß=}=∂ãÖ ~åQÍ<Õ =~°ÅH©Δ ‡„=`«O J=â◊º=ÚQÍ KÕÜ∞« =∞x K≥ÑÊ≤ O^Œ#fl
Kå~°∞=∞f^Õq, ã¨fiÑ¨fl =$`åÎO`«=Ú q#fl „ã‘ÎÅ∞ „âß=}=∂ã¨=Ú ZÑ¨C_»∞
=ã¨∞ÎO^•Ü«∞x Z^Œ∞~°∞K«∂™ê~°∞. gi ÉèÏQÀº^ŒÜ«∞O|∞ =Å# „âß=} Ñ¨Ói‚=∞
=ÚO^Œ∞ =KÕÛ â◊√„Hõ"å~°O =zÛOk. P ~ÀA<Õ =~°ÅH©Δ ‡^Õq K≥Ñ≤Ê# ~ÀAQÍ
QÆ∞~°∞OÎ K«∞H˘x „áê`«óHÍÅ=Ú#<Õ ÖËz ™êfl<å^Œ∞Å∞ QÍqOK«∞H˘x, z„`« =„ãÖÎ |∞Å∞
Hõ@∞ìH˘x Pã¨#=Ú "≥·z, aÜ«∞ºOáÈã≤ HõÅâ◊=Ú<Õ~°Ê~°z ^•xÜ«∞O^Œ∞
=~°ÅH©Δ ‡^Õqx P"åÇ¨Ï#O KÕã≤Ok.
™êÜ«∞OHÍÅ=Ú# Kå~°∞=∞f^Õq `À\˜ „ã‘ÎÅ`À ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À ''Ñ¨^•‡ã¨<Õ
Ñ¨^Œ‡Hõˆ~ ã¨~°fiÖ’ÔH·HõÑ¨Ól`Õ <å~åÜ«∞} „Ñ≤ÜÕ∞ ^Õq ã¨∞„Ñ‘`å Éèí=ã¨~°fi^•—— Jx
^è•º#, P"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Å∞ KÕã≤ `˘q∞‡k ã¨∂„`«=ÚÅ∞ QÆÅ
`À~°=ÚÅ∞ Hõ@∞ìH˘x, <å<å q^èŒ ÉèHí Δõ ºÉè’[ºO|∞Å#∞ =~°ÅH©Δ ‡^ÕqH˜ x"Õ^#Œ =ÚÅ∞
KÕã≤ „Ñ¨^ŒH˜Δ}=Ú KÕ™ê~°∞.
D q^èŒOQÍ "≥Ú^Œ\ ˜ „Ñ¨^ŒH˜Δ}=Ú KÕÜ«∞QÍ P „ã‘ÎÅO^ŒiH© HÍà◊¡Ü«∞O^Œ∞
Ñ¶¨∞Å∞¡Ñ¶¨∞Å∞¡=∞<Õ â◊|Ì=Ú HõeyOk. P â◊|Ì=Ú ZÖÏ =zÛO^À Jx HÍà◊¡#∞
K«∂_»QÍ QÆ*ˇ˚Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ PÉèí~°}=ÚÅ∞ HõxÑ≤OK«QÍ Wk =~°ÅH©Δ ‡^Õq Hõ\ÏHõΔ
ÉèÏQÆº"Õ∞#x Kå~°∞=∞f^Õq, „ã‘ÎÅ∞ Ñ¨~°=∂#O^Œ=Ú`À Ô~O_»= „Ñ¨^ŒH˜Δ} KÕÜ«∞QÍ
Ç¨Ïã¨=Î ÚÅO^Œ∞ Hõ#∞flÅ∞ q∞~°∞q∞@∞¡Q˘e¿Ñ HÍO`«∞Å`À #=~°`fl« Yz`«"∞≥ #ÿ HõOHõ}
=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ PÉè~í }° =ÚÅ`À#∞, =¸_»=™êi „Ñ¨^HŒ }Δ˜ `À ã¨~fi° Éè∂í +¨}ÏÅOHÍ~°
Éèí∂+≤`«∞ÅÜ«∂º~°∞. Kå~°∞=∞u WÅ∞¡ ã¨fi~°‚=∞Ü«∞=∞~Ú ~°^äŒ, QÆ[, `«∞~°QÆ "åÇ¨Ï#
=ÚÅ`À, ™œÉèÏQÆº=Ú`À xO_çáÈ~ÚOk. JO`«<å„=`«„Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ „ã‘ÎÅ#∞
QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ‰õΩ fã¨∞H˘xáÈ=Ù@‰õΩ "åi WO\˜ #∞O_ç QÆ∞é]=ÚÅ∞, U#∞QÆ∞Å∞,
110 ~°^äŒ=ÚÅ∞, |O_»∞¡ =~°ÅH©Δ ‡^Õqx Ñ¨ÓlOz# „áêO`åxH˜ =zÛ xez=Ù<åfl~Ú.
Kå~°∞=∞u "≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ „ã‘ÎÅO^Œ~°∞ HõÖ’ÊHõÎ „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ Ñ¨Ó[ KÕ~ÚOz#
„ÉÏÇ¨Ï‡}À`«Î=Úx QÆO^èŒ, Ñ¨ÙëêÊHõΔ`«ÅKÕ Ñ¨ÓlOz, "åiH˜ Ñ¨<≥flO_»∞ ÉèíHõΔ º=ÚÅ∞
"åÜ«∞#^•#O WzÛ ^ŒH˜Δ} `åO|∂Å=ÚÅ∞ WzÛ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕã≤,
„ÉÏÇ¨Ï‡}À`«Î=ÚxKÕ Pj~åfi^Œ=Ú á⁄Ok, =~°ÅH©Δ ‡^ÕqH˜ x"Õ^Œ#=Ú KÕã≤# ÉèíHõΔ º
Éè’*Ïº^Œ∞Å#∞ |O^èŒ∞=ÙÅ`À Éèí∞lOz "åÇ¨Ï#=ÚÅÃÑ· WO_»¡‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. P ~ÀA
#∞O_ç Kå~°∞=∞u "≥Ú^ŒÅQÆ∞ „ã‘ÎÅ∞ „Ñü ãÖ=`«û~°O =~°ÅH©Δ ‡^Õqx Ñ¨Ólã¨∂Î
^èŒ#, Hõ#Hõ, =ã¨∞Î "åÇ¨Ï<åÅ`À ã¨∞Y=ÚQÍ L<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ L`«Î=∞"≥∞ÿ# D
„=`«O KÕã≤# "åiH˜ ã¨~°fiãÖÑ¨^ŒÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. D „=`«=Ú „ÉÏÇ¨Ï‡}, "≥·â◊º,
HõΔ„uÜ«∞, â◊¥„^Œ∞Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ JO^Œ~°∞#∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.
D Hõ^äŒ#∞ q#fl"åiH˜, K«^Œ∞=Ù"åiH˜ =~°ÅH©Δ ‡^Õq J#∞„QÆÇ¨Ï„áêÑ≤Î Hõey,
ã¨HõÅ HÍ~°º=ÚÅ∞ ã≤kúOK«∞#∞. =~°ÅH©Δ ‡„=`«Hõ^äŒ ãÖÑ¨Ó~°‚=Ú.
ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° K«`«∞s÷(QÆ}Ëâ◊)„=`«=Ú
„Ñü<≥Å Hõ$+¨Ñ‚ H¨ OΔõ Ö’ =KÕÛ K«qu ukä<å_»∞ D „=`åxfl PK«iOKåe. LÑ¨"åãÖ
KÕ¿ã"å~°∞ K«O„^À^ŒÜ«∂xH˜ LO_Õ K«qux áê\ÕKåe. LÑ¨"åãÖ K≥Ü«∞ºÖËx"å~°∞
L^ŒÜ«∂xH˜ L#fl K«qu<å_»∞ PK«iOKåe.
D „=`åxfl „âß=}=∂ã¨ Hõ$+¨Ñ‚ H¨ Δõ K«qu <å_»∞ „áê~°OaèOz XHõ ãÖ=`«û~°HÍÅO
K≥Ü«∞º_»O L`«Î=∞"≥∞ÿ#k. =∂Ñ¶¨∞=∂ãÖÖ’ Hõ$+¨‚Ñ¨HõΔ K«qu ‰õÄ_® KåÖÏ „Ñ¨^•# 111
"≥∞ÿ#k. t=Ù#‰õΩ =∂ã¨t=~å„uÖÏ QÆ}ÑüH˜ „Ñü<≥ÖÏ D K«qu „=`åxfl PK«iO

Kåe. L^ŒÜ«∞=∞O`å LÑ¨"åãÖ LO_ç, ™êÜ«∞O„`«O Ñ¨Ó[ KÕã≤, K«O„^Œ∞xH˜,
QÆ}ÑüH˜, K«`«∞s÷ ukä ^Õ=`«‰õΩ J~°…ºq∞"åfie.
ãÖHõÅÊO: „j=∞Ç¨qëÈ‚~å[˝Ü«∂ „Ñ¨=~°Î=∂#ã¨º J^Œº„|Ç¨Ï‡}ó kfifÜ«∞Ñ¨~åˆ~ú
âıfi`«=~åÇ¨ÏHõÖÊË "≥=· ã¨fi`«=∞#fiO`«~ˆ HõeÜ«ÚQˆ „Ñ¨^=Œä ∞áê^Õ [O|∂nfi¿Ñ Éè~í `° =« ~ˆ ¬
Éè~í `° Y« O_Õ Jã≤‡<£ =~°=Î ∂# =º=Ç¨iHõ KåO„^Œ=∂<Õ# ã¨fiã≤„Î j ............................... <å=∞
ãÖ=`«û~ˆ , ............................... JÜ«∞<Õ,............................... |∞∞`Ò,............................. =∂¿ã, ...........................
Ñ¨Hˆ ,Δ ............................... u^äÒ, ........................... "åã¨~ˆ , â◊√Éèí Ü≥∂QÆ â◊√Éèí #Hõ„Δ `« U=O QÆ∞}
qâı+¨} qtëêìÜ«∂O â◊√Éèíu^äÒ =∞=∞ Láê`«Î ^Œ∞i`«HõΔÜ«∞^•fi~å „j Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°
„Ñ‘`«º~°÷O, J™ê‡HõO ã¨‰õΩ@∞OÉÏ<åO ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° QÆ}Ëâ◊ „Ñ¨™ê^Õ# q^•º-^èŒ#-
Ñ¨â√◊ -Ñ¨Ù„`« ÖÏÉèÏk ãÖHõ+Çì¨ Ï¨ ~° QÆ}âË ◊ „=`ÀHõÎ ã¨=∞ã¨Î Ñ¶Ö¨ Ï"åÑ¨ºÎ ~°O÷ „j ãÖHõ+Çì¨ Ï¨ ~°
QÆ}Ëâ◊ „Ñ‘`«º~°÷O <å~°^ŒÑ¨Ù~å}ÀHõÎ „Ñ¨HÍˆ~} Ü«∂=K«ÛùH˜Î ^è•º<å"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨
Kå~°Ñ¨Ó*ÏO Hõi¿+º:
QÆ}ÏkèÑ¨ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO ã¨~°fiã≤kú „Ñ¨^•Ü«∞Hõ,
QÆ$Ç¨} ^Õ= ^Õ"Õâ◊ QÆ}Ëâ◊ó „Ñ‘Ü«∞`åq∞u.
...„j QÆ}ËâßÜ«∞ #=∞ó ^è•ºÜ«∂q∞
PQÆK«Ûù qÑ¶¨∞fl~å*ËO„^Œ ™ê÷<Õ Kå„`« ã≤÷~À Éèí=,
P~å^èŒ~Ú¿+º ÉèíˆHÎ-Ç¨ÏO Éèí=O`«O ã¨~°fiã≤kú^ŒO.
...ã¨~°fiã≤kú^•Ü«∞ #=∞ó P"åÇ¨ÏÜ«∂q∞
Jã≤‡<£ ™ê÷<Õ-dÖÏ~å^èŒº ã¨~åfiÅOHÍ~°Éèí∂+≤`«,
LÑ¨qâ◊º QÆ}Ï^èŒºHõΔ HÍ~°ºã≤kúO ‰õΩ~°∞+¨fi "Õ∞.
...„j QÆ}Ï^èŒºHΔÍÜ«∞ #=∞ó #=~°`«fl Yz`« ã¨∞=~°‚ ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÆ}ÏkèÑ¨ #=∞¿ãÎã¨∞Î ã¨~°fiã≤kúHõ~° „Ñ¨Éè’,
áê^ŒºO QÆ$Ç¨} ^Õ"Õâ◊ ã¨∞~åã¨∞~° ã¨∞Ñ¨Ól`«.
...„j ^Õ=^Õ"ÕâßÜ«∞ #=∞ó áê^ŒÜ≥∂ó áê^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
~°HõÎQÆO^è•HõΔ`À¿Ñ`«O ~°HõÎÑ¨ÙÃ+·Êó ã¨∞Ñ¨Ól`«O,
=∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO ã¨∞~°„âı+¨ª ™È=∂~°ú^è•i}Ë #=∞ó.
112 ...„j ™È=∂~°ú^è•i}Ë #=∞ó Ç¨Ïã¨ÎÜ≥∂ó J~°…ºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
q¿Ñ¶∞flâ◊ ^Õ=^Õ"Õâ◊ ã¨~°fiã≤kú„Ñ¨^•Ü«∞Hõ,
=∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO QÆ[=ÚY QÆ$Ç¨}ÏK«=∞hÜ«∞HõO.
...„j QÆ[=ÚMÏÜ«∞ #=∞ó PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ÑÖKå=∞$`« ™êfl#O:
áêÅ∞: HÍ=∞^èÕ#∞ ã¨=Ú^Œ∂ƒù`«O Ñ¨~°=∞O áê=#O Ñ¨Ü«∞ó,
`Õ# ™êfl#O ‰õΩ~°∞+¨fi `«fiO ¿ÇÏ~°O| QÆ}<åÜ«∞Hõ.
ÃÑ~°∞QÆ∞: K«O„^Œ=∞O_»Å ãÖHÍâ◊O ã¨~°fi^Õ=„Ñ≤Ü«∞O ^Œkè,
™êfl<å~°÷O `Õ „Ñ¨Ü«∞KåÛùq∞ QÆ$Ç¨} QÆ}<åÜ«∞Hõ.
<≥~Úº: P[ºO ã¨∞~å}Ï=∂Ç¨~°O P[ºO Ü«∞*Ë˝ „Ñü+≤ª`«O
™êfl<å~°÷O `Õ „Ñ¨Ü«∞KåÛùq∞ QÆ$Ç¨} QÆ}<åÜ«∞Hõ
`Õ<≥: ã¨~“fi+¨kè ã¨=Ú^Œ∂ƒù`«O Ñ‘Ü«¸+¨ =∞^èŒ∞~°O =∞^èŒ∞,
™êfl<å~°÷O `Õ „Ñ¨Ü«∞KåÛùq∞ QÆ$Ç¨} yi*Ïã¨∞`«.
ÑÖK«^•~°: W‰õΔΩ^ŒO_» ã¨=Ú^Œ∂ƒù`«O k=ºâ◊~°¯~°Ü«∂-Ç¨ÏºÇ¨ÏO
™êflÑ¨Ü«∂q∞ =∞Ç¨ÉèíHÍÎº „Ñ‘`ÀÉèí= t"å`«‡[
...„j JdÅ„Ñ¨^•Ü«∞ #=∞ó ÑÖKå=∞$`«™êfl#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
QÆOQÍ[Å ã¨=∂Ü«ÚHõÎO ã¨∞=~°‚Ñ¶¨∞@Ñ¨Ói`«O,
=∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO QÆ$Ç¨} `«fiO ™êfl#O zkfi~°^•##.
...„j kfi~°^•#<åÜ«∞ #=∞ó â◊√^Àú^ŒHõ ™êfl#O ãÖÑ¨~°ÊÜ«∂q∞
#Éèíó HÍ~åÊã¨[O ^Õ= ^Õ"åOQÆ ã¨^Œ$â◊O „Ñ¨Éè’,
QÆ$Ç¨} ^Õ= ^Õ"Õâ◊ =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O K« ÉèíH˜Î`«ó.
...„j ^Õ=^Õ"ÕâßÜ«∞ #=∞ó =„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
‰õΩO‰õΩ=∂HõÎO =∞Ü«∂ ^Õ= LÑ¨g`«O QÆ}ÏkèÑ¨,
L`«ÎsÜÕ∞} ã¨Ç≤Ï`«O QÆ$Ç¨} Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°.
...„j QÆ}ÏkèáêÜ«∞ #=∞ó Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ã¨∞=ˆ~‚} Hõ$`«O Ç¨~°O =∞øH˜ÎÔH·â◊Û ã¨∞â’aè`«O,
ÉèíHÍÎº ã¨=∞~°ÊÜÕ∞ `«∞ÉèíºO Éèí∂+¨}O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO. 113
...„j QÆ∞}âße<Õ #=∞ó PÉèí~°}Ïx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
K«O^Œ<åQÆ~°∞ Hõ~°∂Ê~° ‰õΩO‰õΩ"Õ∞# ã¨=∞xfi`«O,
QÆO^èŒO QÆ$Ç¨} ^Õ"Õâ◊ ã¨~°fiã≤kú„Ñ¨^•Ü«∞Hõ.
...„j ã¨~°fiã≤kú„Ñ¨^•Ü«∞HÍÜ«∞ #=∞ó QÆO^èŒO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ã≤O^Œ∂~°O â’Éèí#O ~°HõÎO ™œÉèÏQÆºO ã¨∞Y=~°ú#O,
â◊√Éèí^ŒO HÍ=∞^ŒO K≥·= ã≤O^Œ∂~°O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ã≤O^Œ∂~°O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
âßbÜ«∂<£ `«O_»∞ÖÏ<£ âıfi`å<£ ~°HõÎK«O^Œ# q∞„t`å<£,
QÆ$Ç¨} qÑ¶¨∞fl~å*ËO„^Œ ~°∞„^Œ„Ñ≤Ü«∞ #"≥∂ã¨∞Î`Õ.
...„j ~°∞„^Œ„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó JHõΔ`å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
~°HõÎÑ¨ÙëêÊ}˜ ^Õ"Õâ◊ UHõqOâ◊u ãÖYºÜ«∂,
QÆ$Ç¨} ã¨∞=ÚM’ Éèí∂`åfi =∞Ü«∂ ^Œ`åÎ<£ L=∂ã¨∞`«.
...„j L=∂ã¨∞`åÜ«∞ #=∞ó Ñ¨ÙëêÊ}˜ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
J^äŒ JOQÆÑ¨Ó*ÏO Hõi¿+º-
„j q<åÜ«∞HÍÜ«∞ #=∞ó - áê^Ò Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Dâ◊Ñ¨Ù„`åÜ«∞ #=∞ó - *Ï#∞h Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j UHõ^ŒO`åÜ«∞ #=∞ó - [O¿Ñ¶∞ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qHõ\ÏÜ«∞ #=∞ó - T~°∂O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ¿ÇÏ~°OÉÏÜ«∞ #=∞ó - Hõ\ Õ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ÅOÉ’^Œ~åÜ«∞ #=∞ó - L^Œ~°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j QÆ}Ï^èŒºHΔÍÜ«∞ #=∞ó - Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨∂÷ÅHõO~îåÜ«∞ #=∞ó - HõO~î°O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨¯O^Œ„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó - ã¨¯O^èÒ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j áêâ◊Ç¨Ï™êÎÜ«∞ #=∞ó - Ç¨Ï™êÎ<£ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j QÆ[=„HÍÎÜ«∞ #=∞ó - =„HõÎO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j Ñ¶¨}˜‰õΩO_»ÖÏÜ«∞ #=∞ó - Hõ~“‚ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j qÑ¶¨∞fl<Õ„`åÜ«∞ #=∞ó - <Õ„`å}˜ Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
114 „j ã¨∂÷Å<åã≤HÍÜ«∞ #=∞ó - <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨∞Éèí„^•Ü«∞ #=∞ó - ÅÖÏ@O Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ã¨ˆ~fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó - t~°ó Ñ¨Ó[Ü«∂q∞
„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° =∞Ç¨QÆ}Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó - JOQÆÑ¨Ó*ÏO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
(QÆ}Ñü 21 Ñ¨„`åÅ Ñ¨Ó[, ëÈ_»â◊<å=∞ Ñ¨Ó[, JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂Å`À
Ñ¨Ó[ K≥Ü«∞º=K«∞Û#∞)
=#ã¨Êu~°Ãã·ó k"≥·ºó QÆO^è•_è≥·º~°æO^äŒ L`«Î"≥∞ÿó,
P„¿Ñ¶∞Ü«∞ó ã¨~°fi^Õ"å<åO ^èŒ∂áÈÜ«∞O „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ^èŒ∂Ñ¨=∂„Ñ¶¨∂Ñ¨Ü«∂q∞
Ñ¶¨∞$`åHõÎ=iÎ ãÖÜ«ÚHõÎO nÑÖ *Ï˝# „Ñ¨HÍâ◊HõO,
QÆ$Ç¨}Ë^ŒO =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO `Õ*’~åâı [QÆ`«Ê`Õ.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó nÑÖ ^Œ~°≈Ü«∂q∞
ÉèíÔHΔÂº~åfl<åq^è≥·ó k"≥·ºó "≥∂^ŒHÍ<£ Ñ¶¨∞$`«áêzHÍ<£,
QÆ$Ç¨}Ë^ŒO =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO <≥·"Õ^ŒºO ã¨~°fiã≤kú^Œ.
J#flO K«`«∞ifi^èŒO ™êfi^Œ∞ ~°Ãã·ó +¨_çƒùó ã¨=∞xfi`«O,
ÉèíHÍÎº x"Õk`«O ^Õ= <≥·"Õ^ŒºO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó <≥·"Õ^ŒºO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
=∞^èÕº =∞^èÕº áêhÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
L`«Î~åáÈâ◊#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
Ç¨Ï™œÎ „Ñ¨HΔÍÅÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
áê^Ò „Ñ¨HΔÍÅÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
â◊√^Œú PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ (h~°∞ =^ŒÅ=Öˇ#∞)
Ñ¶¨ÖÏx Ü«∂x ~°=∂º}˜ ™ê÷Ñ≤`åx `«"å„QÆ`«ó,
`Õ# "Õ∞ ã¨Ñ¶¨ÖÏ"åÑ≤Îó Éèí"Õ`ü [#‡x [#‡x.
...ã¨~åfiiÎ<åt<Õ „j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
<å<åq^èŒ Ñ¶¨ÖÏx ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
`åO|∂ÅO QÆ$Ç¨Ïº`åO ^Õ= <åQÆ=b¡^Œà‹·~°∞º`«O,
Hõ~°∂ÊÔ~·ÖÏ ã¨=∂Ü«ÚHõÎO ã¨∞QÆO^èŒO =ÚYÉèÏ+¨}O.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó `åO|∂ÅO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ 115
Ñ¨Ó*ÏÑ¶¨Å ã¨=∞$^èŒº~°÷O `«"å„ˆQ ã¨fi~°‚g∞â◊fi~°,

™ê÷Ñ≤`«O `Õ# "Õ∞ „Ñ‘`«ó Ñ¨Ó~å‚<£ ‰õΩ~°∞ =∞<À~°^äŒO.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ã¨∞=~°‚Ñ¨Ù+¨Ê^ŒH˜Δ}ÏO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
(J=HÍâß#fl#∞ãïOz |OQÍ~°O`À K≥Ü«∞º|_ç# Ñ¨Ù=Ùfi#∞ ã¨=∞iÊOKåe)
ÑÖK«=iÎ ã¨=∂Ü«ÚHõÎO =Ç≤Ïfl<å Ü≥∂l`«O =∞Ü«∂,
QÆ$Ç¨} =∞OQÆÅO nÑÖ qÑ¶¨∞fl~å[ #"≥∂ã¨∞Î `Õ.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ÑÖK« P~°uO ^Œ~°≈Ü«∂q∞
K«O„^•k`Òº ^èŒ~°}© q^Œ∞º^Œyflã¨Î^ä≥·= K«,
`«fi"Õ∞= ã¨~°fi`Õ*ÏOã≤ PiÎHõºO „ÑüQÆ$Ç¨Ïº`åO.
...„j ãÖHõ+Çì¨ Ï¨ ~°Q}Æ âË fi◊ ~åÜ«∞ #=∞ó P~åiÎHOõ (h~å[#O) ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡ Ñ¨Ó[:
„j QÆ}ËâßÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j =„Hõ`«∞O_®Ü«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j L=∂Ñ¨Ù„`åÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j qÑ¶¨∞fl~å*ÏÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j HÍ=∞^•Ü«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j r=¸`åÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j â◊H˜ÎÜ«ÚHÍÎÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j JO[#ã¨=∞„Ñ¨ÉèÏÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j Ü≥∂y^èÕºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j k=ºQÆ∞}ÏÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j =∞Ç¨HÍÜ«∂Ü«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j QÆ[=„HÍÎÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j cè=∂Ü«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j L„QÍÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j Ñ¨~°â◊√^è•i}Ë #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
116 „j HõilÇ¨fiÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j qâ◊fi=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j L„QÆ`Õ[¿ã #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j ÅOÉ’^Œ~åÜ«∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„j ã≤^ŒúÜÕ∞ #=∞ó - ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó- ^Œ∂~åfiÜ«ÚQÆ‡ Ñ¨Ó*ÏO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
#"≥∂ #"≥∂ "åQÆqKå~°Éèí∂`«, #"≥∂ #"≥∂ qÑ¶¨∞flx"å~°}ÏÜ«∞,
#"≥∂ #"≥∂-(J)ÉèíHõÎ=∞<À~°^äŒ¿Ñ¶∞fl, #"≥∂ #"≥∂ ÉèíHõÎ =∞<À~°^äŒ[˝.
#"≥∂ #"≥∂ ÉèíHõÎ =∞<À~°^äÕâ◊, #"≥∂ #"≥∂ qâ◊fiq^è•#^ŒHõΔ,
#"≥∂ #"≥∂ ^≥·`«ºq<åâ◊¿ÇÏ`À, #"≥∂ #=∞ó ãÖHõ@<åâ◊HÍÜ«∞.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó =∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Ü«∂x HÍx K« áêáêx [<å‡O`«~°Hõ$`åx K«
áêáÈÇ¨ÏO áêÑ¨Hõ~å‡Ç¨ÏO áêáê`å‡ áêÑ¨ãÖÉèí=ó
„`åÇ≤Ï=∂O Hõ$Ñ¨Ü«∂ ^Õ= â◊~°}ÏQÆ`«=`«ûÅ
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
P`«‡„Ñ¨^ŒH˜Δ} #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
L~°™ê t~°™ê ^Œ$ëêì º =∞#™ê =K«™ê `«^ä•
Ñ¨^•ƒùºO Hõ~åÉèÏºO Hõ~å‚ÉèÏºO „Ñ¨}Ï"≥∂-ëêìOQÆ=ÚK«º`Õ
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
Kè„« `«O ^è•~°Ü∂« q∞. Kå=∞~°O g[Ü«∂q∞. w`«O „âß=Ü«∂q∞. #$`«ºO ^Œ~≈° Ü«∂q∞.
PO^ÀoHÍ=∂~ÀÑ¨Ü«∂q∞. Jâßfi<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞. QÆ*Ï<å~ÀÇ¨ÏÜ«∂q∞. ã¨=∞ã¨Î
~å*’Ñ¨Kå~° â◊‰õΩÎºÑ¨Kå~° Éèí‰õΩÎºÑ¨Kå~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
„áê~°÷# #=∞™ê¯~°O: #"≥∂ #=∞¿ãÎ q¿Ñ¶∞flâ◊! ã¨~°fiqÑ¶¨∞flO x"å~°Ü«∞,
#=∞ã¨¯~Àq∞ q¿Ñ¶∞flâ◊ ã¨~°fiHÍ=∂~°÷ ã≤^ŒúÜÕ∞.
PK«i`« „=`« ãÖÑ¨Ó~°‚ Ñ¶¨Å J"åÑ¨Îº~°÷O „Ñ¨ã¨<åfl~°…ºO Hõi¿+º-
„j QÆ}ËâßÜ«∞ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO ã¨~°fiã≤kú„Ñ¨^•Ü«∞Hõ,
ãÖHõ+¨ìO Ç¨Ï~° "Õ∞ ^Õ= QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO #"≥∂ã¨∞Î `Õ. 117
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó - W^Œ=∞~°…ºO ...
(D â’¡HõO K«^Œ∞=Ù`«∂ 4 ™ê~°∞¡ J~°…ºOW"åfie).
Hõ$+¨‚Ñ¨ˆHΔ K«`«∞~å÷ºO `«∞ ãÖÑ¨Ól`« q^èŒ∂^ŒÜÕ∞,
H˜Δ„Ñ¨ „Ñ¨™êk`À ^Õ= QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO #"≥∂ã¨∞Î `Õ.
...„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°QÆ}Ëâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó - W^Œ=∞~°…ºO ...
(D â’¡HõO K«^Œ∞=Ù`«∂ 4 ™ê~°∞¡ J~°…ºOW"åfie).
unä<å=Ú`«Î"Õ∞ ^Õq QÆ}Ëâ◊„Ñ≤Ü«∞=Å¡ÉèË,
ã¨~°fiãÖHõ@<åâßÜ«∞ QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO #"≥∂ã¨∞Î `Õ.
...„j K«`«∞s÷^Õ"≥·º #=∞ó - W^Œ=∞~°…ºO ...
(D â’¡HõO K«^Œ∞=Ù`«∂ 4 ™ê~°∞¡ J~°…ºO W"åfie).
H©Δ~À^•~°‚=ãÖÉèí∂`« ÅH©Δ ‡=O^Àº xâßHõ~°,
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO ~ÀÇ≤Ï}Ïº ã¨Ç≤Ï`«ó „Ñ¨Éè’.
...~ÀÇ≤Ï}©ã¨Ç≤Ï`« K«O„^Œ=∞¿ã #=∞ó - W^Œ=∞~°…ºO
QÆQÆ}Ï~°‚==∂}˜Hõº K«O„^Œ ^•HΔÍ}©Ñ¨`Õ,
QÆ$Ç¨}Ï~°…ºO =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO QÆ}Ëâ◊ „Ñ≤Ü«∞~°∂Ñ¨Hõ.
...~ÀÇ≤Ï}©ã¨Ç≤Ï`« K«O„^Œ=∞¿ã #=∞ó - W^Œ=∞~°…ºO
QÆQÆ}ÏOQÆ# ãÖnÑ¨ H©Δ~åaú =∞^äŒ<À^Œƒù=,
qÉèÏã¨ kQÆO`å<åO ™È=∞~å[ #"≥∂ã¨∞Î `Õ.
...„j K«O„^Œ=∞¿ã #=∞ó #=∞™ê¯~å<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞
ãÖ™ê~°Ñ‘_® =ºkä`«O Ç≤Ï =∂O ã¨^• ãÖHõ+¨ìÉèí∂`«O ã¨∞=ÚY „Ñ¨ã‘^Œ,
`«fiO „`åÇ≤Ï =∂O, <åâ◊Ü«∞ Hõ+¨ìãÖÑ¶¨∂<£ #"≥∂ #=∞ó Hõ+¨ìq<åâ◊<åÜ«∞.
`åfi=ÚkÌâ◊º Hõ$`«O `Õ-^Œº Ü«∞^ä•â◊H˜Î „Ñ¨Ñ¨Ó[#O,
ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° "Õ∞ ^Õ= L=∂ã¨∞`« #"≥∂ã¨∞Î `Õ.
=^ŒÖÏe
J#Ü«∂ ^è•º# P"åÇ¨Ï<åk ëÈ_»â’Ñ¨Kå~° Ñ¨Ó[Ü«∂ K«
„j ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° QÆ}Ëâ◊fi~°ó ã¨∞„Ñ‘`«ã¨∞û„Ñ¨ã¨<Àfl =~°^À Éèí=`«∞.
118
ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~° K«`«∞s÷ „=`«Hõ^äŒ
|∞∞+¨Ü«∞ TK«∞ó:
^•i„^Œºâ’Hõ Hõëêì^≥·ºó Ñ‘_ç`å<åO K« "≥·iaèó,
~å[„âıÃ+·ª~°flÔ~·ã¨ûÔ~· fió „H˜Ü«∞`Õ HÕ â◊√ÉèÏi÷aèó.
‰õΩ=∂~°™êfiq∞x =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞, ''^èŒ#=Ú ÖËx ^Œi„^Œ=Ú`Àáê@∞QÍ â◊`«$, ~ÀQÆ,
Jq^Œº, ~ÀQÆ=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ J<ÕHõ HõëêìÅ#∞ J#∞Éèqí OKÕ =∂#=ÙÅ∞ ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ
HõëêìÅ#∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_Õ =∂~°æO `≥eÜ«∞*ËÜ«∞=∞——x „Ñ¨tflOÑ¨QÍ..
ã¨¯O^Œ L"åK«:
â◊$}∞^èŒfiO =Ú#Ü«∞ã¨ûˆ~fi „=`å<å=Ú`«Î=∞O „=`«O,
ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°}O <å=∞ ãÖÑüÎ ã¨∞Y^•Ü«∞HõO.
`«~°∞}ÀáêÜ«∂xfl ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ `≥eÜ«∞*Ëã¨∂Î, ''„=`«=ÚÅxfl\Ö’ „âı+¨ª"≥∞ÿ#k,
PK«iOz#"åiH˜ Jxfl Hõ+¨ì=ÚÅ∞ áÈQ˘\˜ì, ã¨∞YãÖÑ¨`«∞ÎÅxKÕÛ ''ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°}O——
J<Õ ¿Ñ~°∞ QÆÅ XHõ L`«Î=∞ „=`«O LOk. nxx „jHõ$+¨μ‚_»∞ J~°}º"åãÖÖ’#∞#fl
^èŒ~°‡~åA‰õΩ LÑ¨^ÕtOKå_»∞. "≥Ú^Œ\ ˜QÍ D „=`« q^è•<åxfl QÆ}Ñü áê~°fif^ÕqH˜
`≥eÜ«∞*Ëã≤, PK«iOÑ¨*Ëã≤ â◊OHõ~°∞x Éèí~°ÎQÍ á⁄OkOk. „âß=} |Ç¨ïà◊ K«qu
ÖË^• U |Ç¨ïà◊ K«qu<å_≥·<å-ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞=Ú#‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ ÖËz, ''ãÖHõ+¨ì
Ç¨Ï~°}=∞#∞ D „=`«=Ú#∞ KÕ™êÎ#x ^Œ$_èO» QÍ ãÖHõeÊOz, D q^èOŒ QÍ „áêi÷OKåe,
''x~åÇ¨~À-ã≤‡ ^Õ"Õâ◊ Ü«∂=K«ÛO„^À^ŒÜ≥∂ Éèí"Õ`ü, Éè’HΔÍºq∞ Ñ¨Ó[~Ú`åfi-Ç¨ÏO
ãÖHõëêì`ü `å~°Ü∞« ã¨fi =∂O—— - ''^Õ"âÕ ß! D ~ÀA K«O„^À^ŒÜ∞« O =~°‰Ωõ LÑ¨"åã¨=Ú
KÕã≤, x#∞fl Ñ¨ÓlOz# `«~°∞"å`«, h „Ñ¨™ê^•xfl ã‘fiHõi™êÎ#∞. D „=`«=Ú`À
##∞fl Hõ+¨ì=ÚÅ#∞O_ç L^ŒúiOK«∞=Ú——.
D q^èŒOQÍ ãÖHõeÊOz #Å¡#∞=ÙfiÅ`À#∞#fl h\˜`À ™êfl#O KÕã≤, ãÖ^è•º
=O^Œ<åk x`«ºHõ~°‡Å∞ PK«iOz, QÆ}Ñüx HõÖ’ÊHõÎ „Ñ¨HÍ~°OQÍ Ñ¨ÓlOKåe.
15 „QÍ=ÚÅ∞ ÖËHõ 7 1/2 „QÍ=ÚÅ∞ ÖËHõ 5 „QÍ=ÚÅ∞ ÖËHõ Ü«∞^ä•â◊HÎ˜ |OQÍ~°=Ú
ÖË^• ~åy`À QÍh z=~°‰õΩ =∞\˜ì`À<≥·<å QÆ}Ñü=¸iÎx KÕ~ÚOz Ñ¨ÓlOKåe.
XHõ Ñ¨à‹§~°=ÚÖ’ J+¨ì^Œà◊Ñ¨^Œ‡=Ú#∞ =iÑ≤O_ç/Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù`À z„uOz, ^•xÃÑ·
H˘`«Î=„™êÎxfl Ñ¨~°z, h~°∞xO_ç# HõÅâßxH˜ Z„~°x =„™êÎxfl K«∞\˜ì ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°
QÆ}Ñüx „áêi÷ã¨∂Î, D „=`åxfl PK«iOKåe. J=HÍâ◊=Ú##∞ãïOz Ñ¨Ó*Ï#O 119
`«~°O QÆ}Ñü Ç¨ÏŸ=∞O ‰õÄ_® K≥Ü«∞º=K«∞Û#∞.

„=`å#O`«~O° , QÆ}ÑüÜ≥ÚHõ¯ 21 =¸~°∞ÅÎ ‰õΩ „ÑüQÍ 21=∞Ok „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ
Éè’[#=Ú ÃÑ\˜ì `åO|∂Å^ŒH}Δ˜ Ï^Œ∞Åx=fi_»O =Å¡ QÆ}Ñü „Ñ‘`∞« _≥· J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞#∞.
21 <å=∞=ÚÅ∞:
QÆ*Ïã¨∞º_»∞, qÑ¶¨∞fl~åA, ÅOÉ’^Œ~°∞_»∞, t"å`«‡A_»∞, =„Hõ`«∞O_»∞_»∞, â◊¥~°Ê
Hõ~°∞‚_»∞, ‰õΩ|∞˚_»∞, q<åÜ«∞‰õΩ_»∞,qÑ¶¨∞fl<åâ◊‰õΩ_»∞, qHõ@∞_»∞, "å=∞#∞_»∞,
ã¨~åfiiÎ<åâ◊‰õΩ_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, qÑ¶¨∞flÇ¨Ï~°Î, ^èŒ∂„=∞‰õΩ_»∞, ã¨~°fi^Õ"åkè^Õ=Ù_»∞,
ã¨∞=ÚY∞_»∞, UHõ^ŒO`«∞_»∞, á¶êÅK«O„^Œ∞_»∞, QÆ}Ëâ◊fi~°∞_»∞, QÆ}Ñ¨Ù_»∞.
áê~°fif^Õq D „=`«=Ú#∞ PK«iOz# P~°∞ <≥ÅÅÖ’ t=Ùx ÑüQÍ á⁄OkOk.
^èŒ~°‡~å*Ï^Œ∞Å∞ D „=`åxfl PK«iOz J~°}º-J*Ï˝`« "å™êÅ∞ xifiÑ¶¨∞flOQÍ
Ñ¨ÓiÎKÕã¨∞‰õΩx q[Ü«∂xfl ™êkèOKå~°∞.
`«™ê‡`«û~°fi „Ñ¨Ü«∞`Õfl# „=`«O HÍ~°ºO qK«HõΔ}ˇÿó,
ÜÕ∞# ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∂â◊Û "≥∂HõΔâßÛÑ≤ Éèí"Õu¯Å
D „=`«=Ú#∞ <åÅ∞QÆ∞ =~°‚=ÚÅ"å~°∞, „ã‘ÎÅ∞ Z=Ô~·<å PK«iOK«=K«∞Û#∞.
D „=`«=Ú =Å# ^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞=ÚÖË HÍHõ, "≥∂HõΔ=Ú ‰õÄ_® Åaèã¨∞ÎOk.
„áê~°|ú =â◊=Ú# Hõ+¨ì=ÚÅ∞ ZÑ¨ÙÊ_»∞ Hõey<å D „=`åxfl PK«iOz Hõ+¨ì=ÚÅ
#∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_»=K«∞Û#∞.
^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ D „=`«=Ú<åK«iOK«_»O =Å¡ „uÖ’HÍkèÑ¨`åºxfl á⁄O^•_»∞. "åe
|O^èŒ=ÚÖ’#∞#fl ~å=}∞_»∞ D „=`«=Ú#∞ KÕÜ«Ú^Œ∞#x ãÖHõeÊOz#O`«
=∂„`«=Ú# |O^èŒq=Ú‰õΩÎ_»Ü≥∞º#∞. PO[<ÕÜ«Ú_»∞ ã‘`« *Ï_»ÔH· D „=`åxfl
PK«i™êÎ#x =∞#ã¨∞Ö’ `«Åz#O`«<Õ Jâ’Hõ=#OÖ’ ã‘`å^Õq ^Œ~°≈#O J~ÚOk.
^Œ=∞Ü«∞Of^Õq #Å∞x, JÇ¨ÏÅº Q“`«=Úx D „=`åK«~°}=Ú K≥Ü«∞º_»O =Å¡<Õ
á⁄O^•~°∞.
D „=`åK«~}° =Å¡ q^Œº, ^è#Œ O, Ñ¨Ù„`«áœ„`å^Œ∞Å „áêÑ≤,Î ~ÀQÆ <åâ◊#O, ^ŒOÑ¨`∞« Å
=∞^èºŒ HõÅÇ¨Ï <åâ◊#O [~°∞QÆ∞#∞. "ÕÜ∞Õ Å? D „=`«=Ú KÕÜÚ« "åiH˜ ã≤k|ú ∞núâfi◊ ~°∞_≥#·
QÆ}Ñü ã¨~°fi=Ú J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞.
WO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇ¨ÏO ÖË^Œ∞.
120
qq^èŒ ^Õ=`«Å‰õΩ P~°`«∞Å∞ ... ãÖã¨¯$`« ÉèÏ+¨Ö’..
~°K«#: „j =ãÖ`ü â◊OHõ~ü <åx=_ÕHõ~ü
„j QÆ}Ñ¨`Õó P~°uó
(=¸Å=∞~åsî- ã¨∞YHõ~åÎ ^Œ∞YÇ¨Ï~åÎ)
[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ =∞OQÆÅ=¸ˆ~Î I
„j=∞OQÆÅ=¸ˆ~Î – [Ü«∞ =∞OQÆÅ=¸ˆ~Î I
^Œ~°≈#=∞Ñ≤ `Õ ã¨HõÖÏ<£ HÍ=∂<£ Ñ¨Ó~°Ü«∞`ÕI II[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=II
121
™œYºHõ~À ^Œ∞óYÇ¨Ï~À "å~åÎ"£∞ qÑ¶¨∞flã¨º
xóâı+¨Ü«∞u K« ‰õΩ~°∞`Õ „¿Ñ=∞ Hõ$áê Ü«∞ã¨ºI
Ãã·#∂Ì~°ó ã¨~åfiOˆQ ã¨∞#Ì~°ÖËáÈ-ã¨º
Hõ}Ëª qÅãü =∂ÖÏ =ÚHÍÎ<åO Ü«∞ã¨º I1I II[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=II
ã¨~°`«fl-Ñ≤Ñ¨ÊÅÑ¨„`«O Q“s##Ì# `Õ
K«#Ì#ÖËÑ¨ó ˆHâ◊~°-‰õΩO‰õΩ=∞-Ü«ÚHõÎ¿ãÎI
Ç‘Ï~°Hõ-=∞}˜¤`«-=Ú‰õΩ@O j~°¬=∞ÅO‰õΩ~°∞`Õ
#∂Ñ¨Óˆ~ HÕH˜}ºó Hõfi}xÎ Ñ¨^ŒÜ≥∂¿ãÎ I2I II[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=II
Å"≥∂ƒ^Œ~° Ñ‘`åO|~° Ñ¶¨}˜=~°|#ú# ¿ÇÏ
ã¨~°Åâ◊√}¤ ¿ÇÏ =„Hõ`«∞}¤ (¿ÇÏ) „fHõΔ} ¿ÇÏI
^•™È ~å=∞ã¨º `åfi"£∞ „Ñ¨fHõΔ`Õ ã¨fiQÆ$¿ÇÏ
ãÖHõ>Ë+¨μ áêÇ≤Ï `«fiO, x~åfi}Ë ~°HõΔ `«fiO, ã¨∞~°=~°=xÌ`« ¿ÇÏ I3I
II[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=II
„jQÆ*Ï##ã¨º P~°uó
(=¸ÅÇ≤ÏhÌ- [Ü«∞ [Ü«∞ r QÆ}~å[ q^•ºã¨∞Y^•`å)
[Ü«∞ [Ü«∞ ¿ÇÏ QÆ}~å[, q^•ºã¨∞Y^•`«óI

`«fi^ŒÌ~°≈#^èŒ<ÀºÇ¨Ï"£∞ `«fi`«Ê^Œ-~°`«-z`«ÎóI
122
ã≤#∂Ì~°-~°HõÎ^ÕÇ¨Ï"£∞ ã¨∞ÉèíQÆ"£∞ QÆ[=^Œ#"£∞
qÅã¨`ü-`«∞xÌÅHÍÜ«∞"£∞ Q“sÇ¨Ï~°-`«#Ü«∞"£∞I
^èŒ$`«-QÆ∞_»Å_»∞¤HõÇ¨Ïã¨Î"£∞ ^Õ"Õâ◊fi~°<å^äŒ"£∞
J=~°‚º-QÆ∞}=∞Ç≤Ï=∂#"£∞ „áêáÈÎÇ¨Ï"£∞ â◊~°}"£∞ I1I
J}˜=∂k-ã≤^ŒúÜ≥∂-ëœì ^•™Èº qÑ¶¨∂flˆ~ó
ã¨=∞~°÷-qÑ¶¨∞flÇ¨Ï~°ã¨º „j=∞OQÆÅ=¸ˆ~ÎóI
HÀ\˜-k"åHõ~°-ã¨^Œ$â◊"£∞ `«= `Õ[ó „ÑŸ~°"£∞
QÆ}¤ã¨÷Å-=∞^Œj~°¬"£∞ qÇ¨Ï~°`ü â◊tÉèÏÅ"£∞ I2 I
ÉèÏ"Õ# HÀ-Ñ≤ ÉèíHÍÎº `åfiO QÆK«Ûù`«∞ â◊~°}"£∞
ã¨#Îu-ã¨=∞Ê`ü-„Ñ¨=ÚY"£∞ q<ÕÌ`ü x[q∞+¨ì"£∞ II
U="£∞ =∞Ç¨~å[ `«fi"£∞ ~ÀK«¿ãu =∞Ç¨Ïº"£∞
QÀ™êfiq∞#ó ã¨∞`«™êÎ fi"£∞ QÍÜ«∞u k#~å„`«"£∞ I3I
I[Ü«∞ [Ü«∞ QÆ}~å[I
„j â◊OHõ~°ã¨º P~°uó
(=¸Å =∞~åsî- Å=^äŒ=f q„HÍàÏ)
[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ= t=â◊OHõ~° [Ü«∞ ¿ÇÏI
`åfi"£∞ Hõ~°∂Ê~°ã¨∞Q“~°"£∞ =Ü«∞"£∞ P~åÎó ã¨∞Î=∞¿ÇÏI
I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
Å=∞ƒ<ÕÎ qHõ~åÖÏ „|Ç¨‡}Ë¤ =∂ÖÏó
q¿+} Hõ}ªó âßº"≥∂ qÖ’K«<å`ü *ÏfiÖÏóI
[Ç¨ÏŸfl~å¡=}ºÜ«Ú`å t~°ã≤ ^èŒ$`å ÉÏÖÏ
[Å„Ñ¨"åÇ¨ÏŸ =∞#Ì"£∞ =Ç¨Ïu Ü«∞u q=∞Åó I1I
I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
=ÚQÀú qâßÅ#Ü«∞#ó Hõ~°∂Ê~°ã¨∞Q“~°ó
J~åúOyh K« yi*Ï QÆÖËã≤Î ã¨∞=∞Ç¨~°óI 123
L^Œ∂úÅ#O qÉèí∂`ÕsflÅó tuHõ}ªó
U="£∞ qÅãü â◊OHõ~° U+¨ L=∂^Œ~Ú`«ó I2I
I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ= I
Hõ$`«O ã¨∞~åã¨∞~°=$<≥·Ì~°"≥∂ƒù^èÕ~°‡^äŒ#"£∞
Ç¨ÖÏÇ¨ÏÅ"£∞ K« ã¨Ç¨Ï™ê `«™ê‡^£ L^Œ∂ƒù`«"£∞I
ã¨Ç¨Ï™ê `«fi"£∞ K« ã¨bÅ"£∞ Hõ$`«"å<£ q+¨áê#"£∞
`«`À hÅHõ}ª Wu `«fi<åfl=∞ „Ñ¨kä`«"£∞ I3I
I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ= I
"åº„Ñ¶¨∂=∞ƒ~°ó Ñ¶¨}˜^èŒ~°ó ã¨∞#Ì~°-=∞^Œ<åió
ÑÖKå#<À =∞<ÀÇ¨Ï~° |∞∞+≤[#-ã¨∞YHÍsI
â◊`«HÀ\©-[Ñ¨c*Ë ~å=∞<åq∞fl ~°=∞`Õ
~°Ñ¶¨Ú‰õΩÅuÅHÀ ~å"≥∂ ~å=∞^•ã¨-z`ÕÎ I4I
I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ= I
„j ^Œ∞~åæÜ«∂ó P~°uó
(=¸Å =∞~åsî- ^Œ∞ˆ~æ ^Œ∞~°…@ ÉèÏs)
^Œ∞ˆ~æ ã¨∞^Œ∞~°æ"≥∂ã≤Î `«fi^Œ$`Õ ãÖ™ê~°ó

J<å^äŒ<å^äÕ J"Õ∞ƒ Jã¨∞Î Hõ$áê„Ñ¨ã¨~°óI
"å~°Ü«∞ "å~°Ü«∞ [##"£∞ =∞~°}"£∞ "å~°Ü«∞ "Õ∞
Jã≤‡ qÑüÎ+¨μ Ñü`À =∂`«™êÎ~°Ü«∞ "Õ∞ I1I
I[Ü«∞ ^Õq [Ü«∞ ^ÕqI
[Ü«∞ ^Õq [Ü«∞ ^Õq =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=∞käxI
ã¨∞~°=~°-Dâ◊fi~°-=~°^Õ ãÖr=x `åi}˜ I
„uÉèí∞=#-Éèí∞=<Õ <å<åº Éèí[`Õ `«fi`åû=∞º"£∞
124 "Õ^ŒK«`«∞+¨¯"£∞ „âß#Î"£∞ `åfi"£∞ ™ÈÎ`«∞"£∞ Jâ◊HõÎ"£∞I
q=^Œ`ü „Ñ¨"åÇ¨ÏÑü`«"£∞ +¨\Ï≈„™êÎ^è•~°"£∞
H˜#∞Î `«fi"£∞ ÉèíˆHÎ+¨μ „Ñ¨ã‘^Œã≤ H˜Δ„Ñ¨"£∞ I2I
„Ñ¨ã¨#fl-=^Œ<Õ ^•¿ã „Ñ¨ã‘^Œã≤ `«fii`«"£∞
ˆH¡âß<£ "≥∂K«Ü«∞ =∂`«âıÛù^ŒÜ«∞ Éèí=áêâ◊"£∞I
J"Õ∞ƒ `«fi^Œ$`Õ HÀ =∂"£∞ ‰õΩ~åº`ü Ñ¨Ó~å‚â◊"£∞
#~°Ç¨Ïi-=∞# P¿ãÎ `«= Ñ¨^ŒÑÖHõ[b#"£∞ I3I
[Ü«∞ [Ü«∞ ^Œ∞ˆ~æ [QÆ^Œ"Õ∞ƒI ÉèíHÍÎ<£ `å~°Ü«∞ ¿ÇÏ J"Õ∞ƒI
#"≥∂ ^Õ"≥·º =∞Ç¨^Õ"≥·º t"åÜ≥ÿ∞ ã¨`«`«O #=∞ó I
#=∞ó „Ñ¨Hõ$`≥·º Éèí„^•Ü≥ÿ∞ xÜ«∞`åó „Ñ¨}`åó ã¨‡ `å"£∞I
„j~å=∞ã¨º P~°uó
(=¸Å =∞~åsî- L`«¯@ ™ê^èŒ∞x)
x[É’^èŒ „j~å=∞ `«fi"£∞ [Ü«∞ [Ü«∞ ^Õ=I [Ü«∞ [Ü«∞ [Ü«∞ ^Õ=I
Ñ¨~°=∂ˆ~÷<åiÎHõº"£∞ ã¨^•ƒù"Õ<åiÎHõº"£∞I Ñ¨Ói`«HÍ=∞ `«= I
[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I [Ü«∞ [Ü«∞ ¿ÇÏ ^Õ= I
¿ã`«∞"£∞ ||#ú ÅÉÏúfi |$Ç¨Ï`ü-tÖÏY}Ï¤<£
eOQÆ^ÕÇ¨ÏÅOHÍÑ¨Ù~°"£∞ L^Œúfiã¨Î"£∞ Hõ$`«"å<£I
HÍ=∞„HÀ^è•n<£ `å<£ x+¨Ø^ŒÜ«∞<£ Jã¨∞~å<£
'^ÕÇ¨ÏŸ-Ç¨Ï"£∞—-=∞uÉèÏ="£∞ ^Œâ◊=^Œ#"£∞ Ç¨Ï`«"å<£ I1I I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
„Ñ¨^äŒ=∞"£∞ Ç¨Ï#∞=∂<£ ã‘`å"£∞ J#fi+¨μì"£∞ QÆ`«"å<£
ÅOHÍ^ŒÇ¨Ï#"£∞ Hõ$`«"å<£ JHõΔ"£∞ =∂i`«"å<£ I
[=Úƒ=∂e#"£∞ Ç¨Ï`«"å<£ Éèí∞q P™êÊùe`«"å<£
P##Ìã¨º ã¨∞"å~åÎ"£∞ QÆ$Ç¨Ï‚<£ PQÆ`«"å<£ I2I I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I 125
ã¨fi|ÖË# K« ã¨fiâ◊H˜Îó q"≥∂z`å ã‘`å
J`« PQÆK«Ûù^£ JÜ≥∂^è•º-#QÆ~°"£∞ ~°Ñ¶¨Ú<å^äŒóI
J=Ç¨Ï`ü q~°H˜ÎÑ¨Óˆ~ ™ê##Ì"£∞ Éèí~°`«ó
P~°uÇ¨Ï™êÎ--QÆK«Ûù`ü H“ã¨ÖÏº =∂`å I3I I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
™ê#∞Ç¨ï`«^èŒfi#Ü«∞ó Ñ¨¡=QÍ QÆ~°˚xÎ
Jëêì^Œâ◊-Ñ¨^Œ‡q∞`å |∞Éèí∞ó ã¨‡ ‰õΩ~°fixÎ
^Œâ◊~°^äŒ`«#Ü≥∂-Ü≥∂^è•º"£∞ U+¨ ã¨=∂Ü«∂`«ó
P##Ìâ◊Û #QÆ~åº"£∞ Jf= ãÖ*Ï`«ó I4I I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
ã≤OÇ¨ã¨<Õ ã¨bÅ"£∞ ~°Ñ¶¨Úg~À ~å*Ï
'`«`«Î fi"£∞—- ÉèÏ=ã¨ÎÃã·‡ LÑ¨Kå~°ó Ñ¨Ó*ÏI
ã¨Ç¨Ï*Ï<å"£∞ PiÎHõº"£∞ "å^Œº-x<å^ÀÜ«∞"£∞
=∂^èŒ=^•ã¨-™êfiq∞<£ ã¨‡~°, =∂ qã¨‡~° `«"£∞ I5I I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
„j=∂~°∞`Õó P~°uó
(=¸Å =∞~åsî- ã¨„`å}ËO L_®¤}ËO)
[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ Ç¨Ï#∞=∞<£ [Ü«∞ ¿ÇÏI
`«= „Ñ¨™ê^•`ü HÍfiÑ≤ # ÉèíÜ«∞"£∞ Hõ$`å<åÎ`ü "Õ∞I
I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ= I
L_»¤Ü«∞#"£∞ ™ê"Õâ◊"£∞ =ÚMË# Ç¨ïOHõ~°}"£∞
Éèí∂=∞}¤Å"£∞ ã¨Hõ=∞Ê"£∞ #Éè’QÆ"£∞ L^Œkè[Å"£∞I
ã¨x<å^Œ"£∞ „|Ç¨‡}¤"£∞ ã¨ÉèíÜ«∞"£∞ „`≥·Ö’Hõº"£∞
ã¨∞~°=~°-#~°-#HõÎK«Ô~·ó Ñ¨ÖÏÜ«∞#"£∞ K« Hõ$`«"£∞ I1I I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
#º#^Œ<£ áê`åÖÏx „Ñüâ◊É’Ì *Ï`«ó
^èŒ~°}©^èŒ~°ó ã¨Hõ=∞Êó d#fl`«fi"£∞ „áêÑ¨ÎóI
y~°Ü«∞ó ã¨ˆ~fi ÉèíQÍfló L_»∞QÆ} L^Œ…fiã¨Îó
126
~å"≥∂ ~å=∞^•ã¨ã¨º YÅ∞ â◊H˜Î„™È`«ó I2I I[Ü«∞ ^Õ= [Ü«∞ ^Õ=I
„j~å=∞O ãÖã¨‡~å=∞óI
„jÇ¨Ï#∞=∞#ÎO „Ñ¨}=∂=∞óI
=„[|e<£ Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
=∞<À[=<£ Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
=∞~°∞^ÕfiQÆ Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
ql`Õ„xÌÜ«∞ Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
nè=∞^Œfi~° Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
"å`å`«‡[ Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
HõÑ≤„Ñ¨=ÚY Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
~å=∞^Œ∂`« Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
=∞=∞ â◊~°}º Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`Õ I
[#â◊~°}º Ç¨Ï#∞=∞<£ Jã≤Î q[Ü«∞`ÕI
=∞OQÆà◊ Ç¨~°u áê@Å∞
~°K«#: „|Ç¨Ï‡„j ™ê=∞"Õ^ŒO +¨}∞‡Y â◊~°‡
QÆ}ÑüH˜ h~å[#O
#QÆ*Ï‰õΩ=∂~°! F QÆ[~å[=ÚY! h‰õΩ xQÆxQÆÅ Hõ~°∂Ê~° h~å[#O
h~å[#O k=º h~å[#O h~å[#O x`«º h~å[#O
h áê^Œ=ÚÅ „"åÅ∞ ^Õ=HÀ\˜H˜s@ k=º=∞}˜ HÍO`«∞ÖË h~å[#O
F =∞Ç¨ÏHÍÜ«∞! h =ÚO^Œ∞ q∞}∞QÆ∞~°∞Öˇ·# `å~°HÍ„QÆÇ¨Ï`«`«∞ÖË h~å[#O
ÉÏÅã¨∂~°∞ºxsu ÉèÏã≤OK«∞ h ~°∂Ñ¨Ù uÅHÕK«∞ K«∂Ñ¨ÙÖË h~å[#O
h Hõ$Ñ¨#∞ "≥Å∞QÆ∞ D wuHÍ*’º`«∞ÖË xÅ∞"≥Å¡ x#∞ EÑ¨Ù h~å[#O
=Å¡ÉèÏ „áê}Ëâ◊! HõàÏº} QÆ∞}=∞Ü«∂! "å}©„Ñ¨^•! h‰õΩ h~å[#O
áê}˜`«Å=ÚÅ Ñ¨~°â◊√áêâß^Œ∞Å#∞^•Å∞Û „Ñ¨}`åiÎãÖÇ¨~°! h~å[#O
J=∞‡"åiH˜ h~å[#O 127
xdÅ [QÆnâ◊fiiH˜ x`«º HÍ"Õ∞â◊fiiH˜

xQÆxQÆÅ Hõ~°∂Ê~° h~å[#O
ã¨`«ºt= ã¨∞O^ŒiH˜ â◊OÉèí∞ Ç¨Ï$„^ŒO[xH˜
<≥#~°∞ `«ÅÑ¨ÙÅ `À_» h~å[#O
Páê^Œ=∞ã¨ÎHõ=Ú =∂OQÆÅº=ÚÅ <≥Å=Ù
xO_≥·# `«#∞=Ù#‰õΩ h~å[#O
#HõΔ„`« Ç¨~°`«∞Å #=º=∞}˜ Ç¨~°`«∞Å
Q“iH˜ Ñ¨~åOaHõ‰õΩ h~å[#O
‰õΩOaèh^èŒ~° ã¨∞`«‰õΩ ‰õΩOÉèíÇ¨~°`«∞Å`À
x`«º Ñ¨Ó[Å #Å~°∞ h~å[#O
[QÆ=ÚÅ‰õΩ <å^è•~°"≥∞ÿ# ~å*Ëâ◊fiiH˜
xQÆ=∞ =∞O„`«=ÚÅ`À h~å[#O
t=Ñï"å~åxH˜ h~å[#O
t= t= =∞Ç¨^Õ= â◊OÉè’ =∂Ç¨^Õ=

128
hÅHõO~îå! h‰õΩ h~å[#O
™êq∞ ™ê"Õ∞x ™⁄QÆÃã·# Q“~°=∞‡
xdÅ [#h h‰õΩ h~å[#O
JO`«~åÜ«∞=Ú‡Å#∞ JO`«"≥ÚOkOKÕ\ ˜
QÆ}<åÜ«∞HÍ h‰õΩ h~å[#O
â◊HÍÎºÜ«Ú^èŒ=Ú‡`À ã¨HõÅ=Ú#∞ áêeOK«∞
^Õ=+¨}∞‡Y qÉè’ h~å[#O
^ŒHõΔ=∞Yq^èŒfiOã¨ Éèí„^ŒÑ¶¨Å^•Ü«∞HÍ
g~°Éèí„^• h‰õΩ h~å[#O
â◊OÉèí∞"åÇ¨Ï#=∂ ã≤`«â‹·ÖÏÉèí ^ÕÇ¨
nè~°#Onâ◊fi~å h~å[#O
„Ñ¨Éèí∞¿ã=Ö’ =ÚiÜ«Ú „Ñ¨=∞^äŒ=~°∞ÖÏ~å
x`«ºt==∞Ü«ÚÖÏ~å h~å[#O

వివిధ దేవతల పూజ విధానం

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

వివిధ దేవతల పూజ విధానం

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

qq^èŒ ^Õ=`«Å

_ç*ˇ·xOQ∑ : ~å=Ú Ñ¨O_®

ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}(~°^äŒã¨Ñ¨Îg∞) Ñ¨Ó*Ï q^è•#O -64

â’¡II ^ŒâßOQÆO QÆ∞QÆ∞æÖ’¿Ñ`«O ã¨∞QÆO^èŒO, ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°O

=„ã¨ÎÜ«ÚQÆ‡O =∞Ü«∂ ^Œ`«ÎO ã¨∞ã¨∂HõΔ ‡O ã¨ﬁ~°‚xi‡`«O

QÆ∞~°∞ˆ~= Ñ¨~åq^•º QÆ∞~°∞ˆ~= Ñ¨~°O ^èŒ#O

JÑ¶¨∞=∞*Ï˝#=∞dÅO hÅHõO~î° x"å~°Ü«∞ II

Ñ¨ÙëêÊO[eO aÅﬁ^ŒÖˇ·ã¨∞Î ^Õ=

„j ÔH·=ÖÏºÜ«∞ #=∞ó „j q~°∞^ŒÌÇ¨ÏO„`Õ #=∞ó

qâı+¨} qtëêìÜ«∂O â◊√Éèíu^äÒ =∞=∞ Láê`«Î ^Œ∞i`«HõΔÜ«∞^•ﬁ~å „j Ñ¨~°"Õ∞â◊ﬁ~°

„j L[˚ﬁÅ`Õ[¿ã #=∞óI „j |∞∞HΔÍkè<å^äŒq∞„`åÜ«∞ #=∞ó I

‰õΩ=∂~°∞ÅO^Œ~°∂ ã¨~°fi~ÀQÆ=ÚÅKÕ`« ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞#fl"åÔ~·i. J\˜ì Hõ~°‡ÑïáêHõ=Ú

™êﬂ<å#O`«~°O â◊√^Œú PK«=∞hÜ«∞O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞

„j Hõ$+¨‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó ã¨~åﬁ}ºOQÍx Ñ¨Ó[Ü«∂q∞

â◊√^Àú^ŒHõ ™êﬂ#O „|Ç¨‡O_À^Œ~° =∞^èŒºã¨÷O–fÔ~÷Ââ◊Û ~°Ñ¶¨Ú#O^Œ#

N ^≥·`«º‰õΩÖÏO`«HÍÜ«∞ #=∞ó N ~å=∞Hõ^ä•Ö’ÖÏÜ«∞ #=∞ó

N=~°ÅH©Δ ‡ ^Õ=`åÜ≥∞ÿ #=∞ó ~°`ﬂ« ã≤OÇ¨ã¨#O ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞II

N ã¨∞<åã≤HÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó <åã≤HÍO Ñ¨Ó[Ü«∂q∞

^èŒ#∞ºÖˇ· q^•ﬁOã¨∞Å∞QÍ ã¨HõÅã¨OÑ¨^Œ HõÅ"å~°=Ù`å~°∞. <Õ#∞ [<å‡O`«~°=ÚÅÖ’

"≥∞ÿ#k. t=Ù#‰õΩ =∂ã¨t=~å„uÖÏ QÆ}ÑüH˜ „Ñü<≥ÖÏ D K«qu „=`åxfl PK«iO

Ñ¨Ó*ÏÑ¶¨Å ã¨=∞$^èŒº~°÷O `«"å„ˆQ ã¨ﬁ~°‚g∞â◊ﬁ~°,

`«~°O QÆ}Ñ¨u Ç¨ÏŸ=∞O ‰õÄ_® K≥Ü«∞º=K«∞Û#∞.

[Ü«∞ [Ü«∞ ¿ÇÏ QÆ}~å[, q^•ºã¨∞Y^•`«óI

^Œ∞ˆ~æ ã¨∞^Œ∞~°æ"≥∂ã≤Î `«ﬁ^Œ$`Õ ã¨O™ê~°ó

xdÅ [QÆnâ◊ﬁiH˜ x`«º HÍ"Õ∞â◊ﬁiH˜

t= t= =∞Ç¨^Õ= â◊OÉè’ =∂Ç¨^Õ=

You might also like