COURSE OUTLINE:
● Ang Mandaragit ng Ibon sa
Impyerno
● Elemento ng Dulang Pangtanghalan
● Mga Panandang Kohesyong
Gramatikal
● Gabay sa Pagsulat ng Iskrip ng Dula
● Tanka at Haiku
● Pagpapahayag ng Emosyon o
Damdamin
● Ponemang Suprasegmental
● Ako si Jia-li, Isang ABC
● Ang Sanaysay
● Angkop na pahayag sa pagbibigay ng
sariling opinyon o pananaw
● Hashnu: Ang manlililok ng bato
● Iba pang Uri ng Maikling Kwento
● Ang Maginang Palakang Puno
● Kaligirang kasaysayan ng Pabula
ANG MANDARAGIT NG IBON SA
IMPYERNO
➔ Yama - hari ng impyerno
➔ Kiyoyori - mandaragit ng ibon
➔ Inutos ni yama ang mga demonyo na
itapon ang mga makasalan sa
impiyerno
➔ Nanghingi si Kiyoyori ng
pangalawang pagkakataon para siya
ay bumalik sa mundo
➔ Binigyan ni Yama si Kiyoyori ng 3
taon para manghuli ng ibon at ihain
sa kanya ang mga hinuli niya
ELEMENTO NG DULANG
PANGTANGHALAN
KOMPONENT NA BUMUBUO SA ISANG
KARAKTER
➔ PHYSICAL BACKGROUND - ano ang
pangalan, edad, itsura, kondisyon ng
kalusugan? Kung may sakit?
➔ SOCIOLOGICAL BACKGROUND -
anong uri ang pinanggalingan,
mayaman o mahirap, nagaaral o
nagtratrabaho?
➔ SIKOLOHIKAL NA ASPETO - ano ang
relsayon sa isang tao, sino ang
kanyang pamilya, kaibigan at
katrabaho o kung loner na siya
GABAY SA PAGSULAT NG ISKIP NG
DULA
➔ Dula
◆ Isang anyo ng malikhaing
pahayag; sumusulat para
ipahayag
➔ Batas sa Pagsusulat ng Dula
◆ Huwag magtangkang
sumulat kung walang
gustong sabihin
◆ Kailangan maipakita ang
nagaganap na pangyayari na
parang nagaganap ito sa
unang pagkakataon, hindi
kailangan ang salaysay
1. Storya
1.1. Siyang kumikilos sa dula
1.2. Pangalan, edad, kalagayan sa
buhay
1.3. Mithi - dapat ispesipiko
1.4. Kapalaran - manunulat ang
magpapasya ng kapalaran
1.4.1. Ang makamit ang
mithi at lumigaya
 1.4.2. Hindi makamit ang
mithi at hindi
lumigaya
1.4.3. Makamit ang mithi
pero hindi pa rin
lumigaya
1.4.4. Hindi makamit ang
mithi pero lumigaya
2. Balakid - anumanng bagay na
hadlang sa minimithi ng tauhan
2.1. Kailangan katawanin ng isa
pang tauhan
2.2. Hindi nagiging
mapanghamon
2.3. Kapanapanabik ang dula
kung masyadong magaan
ang balakid
3. Banghay (plot) - kabuuan ng mga
pangyayari sa dula; pagkilos ng mga
tauhan simula umpisa hanggang
wakas
4. Tema - maaaring moral lesson,
premise o insight
4.1. *Moral lesson - may
kinalaman sa mali o tamang
pag-uugali o kahalagaan
4.2. Premise - isang kaisipan
kailangang patotohanan ng
mga pangyayari sa dula
4.3. Insight - isang uri ng
pagunawa sa isang bagay,
maaaring hinding sinadya,
hindi agad na pagkatanto
tungkol sa isang pangyayari o
tauhan
5. Iskrip - isang manuskrito ng isang
audio-viswal namaterial; nakasulat
na bersyon ng mga salitang dapat
sabihin, ng mensahe na dapat
ipabatid gabay ng tagaganap,
director, tagaayos ng tunog, musika
at technician
MUSIKA
➔ Dikit (segue) - banayad na
pagkasunod ng isang tunog nang
walang pagitan o gap
➔ Patong (crossfade) - nagpapatong
ang dalawang tunog ng magkasabay
maririrnig
➔ Kombinasyon (blending) -
magkasabay na tatlo o higit pang
tunog
➔ Putol/palit (cutting/switching) -
biglaang pagputol ng isang tunog at
pagpasok ng isa pang tunog
➔ Hinaan (fade under) - mahinang
maririnig ang musika upang bigyang
daan ang iba pang tunog o usapan
GAMIT NG TUNOG
➔ Upang matukoy ang tagpuan ng
aksyon
➔ Upang maituon ang atensyon sa
pamamagitan ng pagbibigay diin sa
isang natatanging tunog
➔ Upang ipabatid ang kalagayan o
kondisyon (mood) na nananatili sa
pinangyayarihan ng aksyon
➔ Upang maipabatid ng pagpasok at
paglabas ng mga tauhan sa eksena
➔ Upang patunayan ang paggamit ng
panahon
➔ Upang magsilbing transisyon o
pagbabago ng lugar
◆
◆ “We have the best of both
worlds” - Lian
MGA PANANDANG KOHESYONG ➔ Suprasegmental - paraan ng
GRAMATIKAL pagbigakas
➔ Ginagamit upang maiwasan ang URI:
paulit-ulit na paggamit ng pangalan ➔ Diin (Stress) - bigat ng pagbigkas ng
o salitang ginagamit sa pantig; makapagiba ng sa kahulugan
pagpapahayag ➔ Tono o Intonasyon (Pitch) - pagtaas
MGA URI: o pagbaba ng tinig
➔ Pagpapatungkol (Reference) - ➔ Hinto o Antala (Juncture) - saglit na
tumutukoy sa mga nauna o nahuling pagtigil ng pagsasalita; maging
pangalan; paggamit ng panghalip malinaw ang mensahe
◆ Anapora (sulyap na pagbalik)
- ginagamit sa huli ang AKO SI JIA LI, ISANG ABC
pananda; una ang pangalan ➔ Pamilya Wang sa Los Angeles,
◆ Katapora (sulyap na California
pasulong) - ginagamit sa ◆ Hindi bumubuklod sa
unahan bilang pananda; huli magulang kahit may asawa at
ang pangalan anak na
➔ Elipsis - pagtitipid sa pagpapahayag ◆ Magkakasama ang buong
➔ Pagpapalit - paggamit ng iba’t ibang pamilya hanggang sa ikaapat
reperensya na henerasyon
➔ Paguugnay - paggamit ng iba’t ibang ◆ Lola - Wai Po; Kuya - Gege;
pangatnig upang pag-uugnayin ang Ate - Jie JIe
dalawang pahayag. ➔ Wai Po at Ako
◆ Nakatataas ang lalaki kaysa
TANKA AT HAIKU sa babae
➔ Tanka ◆ House wife lamang ang
◆ 5-7-5-7-7 babae
◆ Karaniwan tungkol sa ➔ Paniniwala at Tradisyong Tsino
pag-ibig ◆ Feng Sui
➔ Haiku ◆ Paghawak ng Chopsticks
◆ 5-7-5 ➔ Paniniwala at Tradisyong Amerikano
◆ Karaniwan tungkol sa ◆ Panonood ng Football
kalikasan ◆ Pagkain ng Hotdog at
Hamburger
➔ Kainan sa Pamilya
PONEMANG SUPRASEGMENTAL
◆ Una uupo ang bisita, kasunod
➔ Ponema - tumutukoy sa
ang pinakabata
makabuluhang tunog
◆ Hindi mawawala ang
noodles, wanton soup,
 lugaw, dumplings, kanin, kinapupulan ng impormasyon at
sweet & sour pork, breaded alim ng mambabasa
fish at lumpia
◆ Mamantika ay para sa mga PABULA
bata; steamed ay para sa ➔ Griyego - Muzos - myth/mito
matanda ➔ Pasasalita ng nagpasalin-salin
◆ Hinahanda ang mintamais ➔ Kinokolekta ng pantas at binibigyang
kapag may okasyon lamang pagbabago ng tagapagkwento batay
◆ Isinasaalang-alang sa pagkain sa kultura o kapaligiran
ang lasa, amoy, kulay, at ➔ Koleksyon - bansang silangan
itsura ➔ Relihiyon - ang pagkakaiba ng
◆ Mahilig sa mga Exotic foods griyego at romano
◆ Sampu hanggang ➔ Aesop - ama ng sinaunang pabula
labindalawang putahe ◆ 620 B.C.E. - 560 B.C.E
➔ Proud ABC ◆ Griyego
◆ American born Chinese ◆ 200 na pabula
➔ Sulating pampahayagan - Artikulo,
IBA PANG URI NG MAIKLING natatanging pitak/lathain, tudling;
KWENTO ➔ Akdang pandalubhasa - tesis,
➔ Kwento ng Pag-ibig - ukol sa direksyon, diskuro, panunuring
pag-iibigan; pangunahing tauhan at pampanitikan at akdang
katambal pampananaliksik
➔ Kwento ng Katutubong Kulay - URI NG PABULA:
paglalarawan sa isang tiyak na pook, ➔ Pormal
ang anyo ng kalikasan; pag-uugali, ◆ Nagbibigay ng mahalagang
paniniwala at pamumuhay kaisipan, makaagham, at
➔ Kwento ng katatakutan - matindi lohikal
ang damdamin; takot at lagim ◆ Pinipili ang pananalita;
➔ Kwento ng Kababalaghan - skolarli o pormal
pangyayaring mahirap paniwalaan ◆ Mapigatagan; ikatlong
➔ Kwento ng Katatawanan - magaan; pananaw
pangyayaring alanganin; himig na ◆ Nakabatay sa pananaliksik o
nakakatawa datos
◆ Seryoso; panintelektuwal
SANAYSAY ➔ Pamilyar
➔ Nasusulat sa anyong tuluyan ◆ Mapangaliw paksaing
➔ Pumapaksa sa mga kaisipan at mga karaniwan at personal
bagay-bagay na sadyang ◆ Parang nakikipagusap
lamang
◆ May-akda - tagapagsalita
◆ Mambabasa - tagapakinig
◆ Mga karanasan o isyu
◆ Palakaibigan ang tono