MASUSING BANGHAY ARALIN SA SIBIKA AT KULTURA IKA-8 BAITANG

Inihahanda ni Lynlanie O. Bacalso BEEd III

I. Layunin:
Sa pagtatapos ng araling ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang,
a. Nasasabi ang pagkakaiba ng mga pamumuhay ng mga unang tao sa ibat-ibang
panahon.
b. Nakagagawa ng isang malikhaing gawain kung ano ang pagkakaiba-iba ng
pamumuhay ng mga unang tao.
c. Nakahahanap ng kagandahan sa pag-alam ng mga pamumuhay noong unang
panahon.
II. Paksang Aralin :

 Paksa: “Pamumuhay ng mga unang tao sa daigdig” (AP8HSK-If-6)

 Konsepto: Panahon ng pamumuhay ng mga sinaunang tao (Panahong Paleolitiko,

Panahong Neolitiko, at Panahon ng Metal)

 Integrasyon Sa Iba Pang Asignatura: Antropolohiya

 Pagpapahalaga: pakiki-angkop sa kapaligiran, malikhain, mapamaraan

 Kagamitan: whiteboard marker , maliliit na sanga, plastic, mga dahon, bato

 Sanggunian:

Book Reference: Cabiles, Ma. Dolores S. and Santiago, Aurora L. (2007).

“Kasayasayan ng Daigdig”. JMC Press, Inc. Lungsod Quezon.

III. Pamamaraan

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

A. Panimulang Gawain
a. (Panalangin)
Magsitayo ang lahat para sa panalangin. (Pinangunahan ng nakatalagang estudyante sa
araw na iyon ang panalangin)

Magandang Umaga grade 6 !

Magandang umaga din po

Bago natin simulan ang lahat, pulutin ang mga

kalat na nasa ilalim ng inyong upuan.
(Nagpulot ng mga kalat at umayos ng upo).
 Maaari na kayong umupo.
b. (Pagtatala ng liban sa klase)
Sinu- sino ang lumiban sa klase?
Wala po.
Salamat at kumpleto ang lahat.

c. Balik Aral
Kahapon ay tinalakay natin ang tungkol sa mga May tatlong paniniwalang pinagmulan ang tao.
sinaunang tao at ang mga paniniwalang pinagmulan Una, ang paniniwala mula sa mitolohiya tulad ng
nila. Ilahad mo nga sa klase ang iyong natatandaan Alamat ni Malakas at Maganda. Ikalawa naman ay
sa araling iyon. ang paniniwalang panrelihiyon kung saan si Adan
(Tumawag ng isang mag-aaral) at Eba ang pinagmulan ng tao. At ang huli ay ang
paniniwala mula sa siyensya na kung saan ang tao
ay nagmula sa unggoy.

Tama ba si Dian? Opo

Magaling. Karagdagan? Ayon sa teoryang Ebolusyon ng Tao ni Charles

(Tumawag muli ng isa pang mag-aaral) Darwin, ang tao daw ay nagmula sa iisang ninuno
na dumami at naging iba’t ibang specie na ang
tanging matibay at malakas ang siyang mag-
eevolve sa pamamagitan ng “natural selection”

Mahusay. Meron pa ba? Meron pa po.

(Tumawag mula sa mga nakataas ang kamay)
Ayon sa mga eksperto, ang tao daw ay nagmula sa
sinaunang mga specie ng Apes. Ito ay ang specie
ng “Austrolapethicus” at specie ng mga “Homo”
kung saan kabilang ang Homo Habilis, Homo
Erectus, at Homo Sapiens.

Ekselente! May nais pa ba kayong idagdag klase?

Mga katanungan o nais linawin sa araling ating
tinalakay? Kung wala na ay tutungo na Wala na po.
tayo sa gawain natin ngayon bago natin pormal na
buksan ang
susunod na aralin.

d. Pagganyak/Motibasyon
Ngayon, bago natin simulan ang ating talakayan
meron akong inihandang aktibiti na maaari niyong
malaman kung tungkol saan ang ating aralin
ngayong araw na ito. Handa na ba kayo klase? Opo titser.

Hahatiin ko kayo sa tatlong pangkat. Ngayon

magbilang na tayo ng isa hanggang tatlo at
pagkatapos ay igrupo na ang inyong mga sarili. (Magbibilang 1,2,3)

Ngayong naka grupo na kayo,

bibigyan ko ang bawat grupo ng
isang plastic bag na nag lalaman ng
iba’t ibang bagay na gagamitin nyo
upang makagawa ng isang bahay
sa loob lamang ng 7 minuto.

Hindi pwede. Uulitin ko ang gagamitin nyo lamang

sa paggawa ng inyong bahay ay yun lamang nasa
Opo! (At sinumulan na nilang buuin ang kanilang
plastic na ibibigay ko. Malinaw na ba klase?
bahay)

Nakatapos na ba ang lahat? Mamili ng isang

representative para ipaliwanag ang iyong nagawang
bahay at ilahad ang mga kagamitang inyong
nagamit. Mauna na ang ang unang grupo.
Ito po ang aming munting bahay nagtulong tulong
kaming lahat sa paggawa nito, nagplano po muna
kami pagkatapos ay ginawa na namin hanggang sa
huli ay nilagyan naman namin ng disenyo. Ang
ginamit namin ay mga bato, sanga ng mga halaman
at ang mga dahon nito.
 Ito naman yung nagawa naming bahay na mula sa
Magaling unang pangkat. Sumunod naman na mga makikinis na bato, clay at ilang matitigas na
groupo. papel.

Mahusay group 2.
Ngayon ang huling pangkat. Ipakita sa buong klase Halos lahat ng materyales ay aming nagamit at
ang inyong nagawang bahay. napag-isipan din naming maayos kung paano
namin ito gagamitin. Kung titingnan ang mga
nagamit namin ay maliliit na pawid, mga sanga, tali
o pisi, stick, at mga hibla-hibla. Dahil na rin sa mga
materyales na ito ay naging matibay ang aming
bahay.

Magaling ikatlong pangkat. Ayan, nakita nyo na

mayroong iba’t ibang bahay ang mga nagawa gamit
ang mga materyales na aking binigay sa bawat (Tuwang tuwang pinapalakpakan ang mga sarili)
grupo. Natuwa ako sa mga nagawa nyo, nagamit nyo
nang maayos ang mga materyales na ibinigay ko sa
inyo. Dahil dyan palakpakan nyo ang inyong mga
sarili.

e. Pagtatalakay
Ngayon naman matutunan natin ang isang bagong
aralin. Sa aralin nating ito, matutukoy natin ang
pagkakaiba ng pamumuhay ng mga
unang tao sa iba’t ibang panahon.
Handa na ba kayo sa bagong aralin natin ngayon? Opo, kami’y handa na.

Sa ginawang aktibiti, itala niyo nga sa pisara ang (Nagtala sa pisara ng mga ginamit nilang
mga ginamit na materyales sa paggawa ninyo ng kagamitan sa paggawa ng bahay)
bahay. -bato
(Tumawag ng ilang mag-aaral upang magsulat sa -sanga ng mga halaman
pisara) -dahon
- makikinis na bato
-clay
-ilang matitigas na pape
- maliliit na pawid
-tali o pisi
-stick, mga hibla-hibla
Anong mapapansin nyo sa mga nakatalang
materyales sa pisara? Lahat ng mga nakatala ay madaling makita at
(Tumawag ng isang mag-aaral) makuha sa ating paligid.
Opo
Tama ba ang kanyang sagot klase?

Tama. Lahat ng mga bagay na iyan ay makukuha

natin sa ating paligid. Sa tingin nyo, kung
nabubuhay kayo noong sinaunang panahon, Opo. Dahil ang mga materyales na iyan ay
magagamit niyo rin ba ang mga materyales na iyan? mayroon na noong unang panahon.
Bakit?

Paano kung iyan lang ang mga gamit na mayroon Opo. Hindi po
kayo? Walang mga gadgets na mayroon kayo
ngayon. Mabubuhay kaya kayo? Hindi po kami mabubuhay kasi po wala kaming
Bakit oo? Bakit hindi? gadgets na kailangan namin.
(Tumawag ng isang mag-aaral) Opo, mabubuhay po dahil noong unang panahon
Salamat. Bakit naman oo? hindi naman po kinakailangan ang mga gadgets
(Tumawag muli) para mabuhay sila halimbawa na lang ang pagkuha
nila ng pagkain, manghuhuli sila ng hayop gamit
ang sibat upang may makain sila.

Salamat sa inyong mga opinyon.

Kung nakagawa kayo ng bahay mula sa mga

materyales na binigay lang sa inyo, ganun din ang
mga sinaunang tao. Ginamit nila ang mga makikita
nila sa kanilang paligid na posible nilang magamit.
Mayroon akong mga pinag gupit na mga larawan
dito at inyo itong buuin.

• Unang Gawain :
 Panahong Paleolitiko

Ang pamumuhay ng sinanunag tao ay nahahati sa

tatlong panahon. Magbigay ng isa.
(Tumawag ng mag-aaral)

Panahong Neolitko

Magaling! Ano pa?

(Tumawag muli ng isa pang mag-aaral).

Panahon ng Metal

Mahusay. At ang huli?

(Tumawag ng isa pang mag-aaral)
Noong unang panahon, mga 2.5 milyong taon na
Magaling!
ang nakakaraan, dito nagsimula ang PANAHONG
Panahong Paleolitiko ang unang panahon. Anong
PALEOLITKO. Tinatawag din itong “Panahon ng
mayroon noong panahon ng Paleolitko?
Lumang Bato” (Old Stone Age).
(Tumawag ng isang estudyante).

Opo

Ang panahong paleolitko ay nagmula sa salitang

Griyego na “Paleos” na nangangahulugang
Tama ba si bebelyn?
matanda o luma, at “lithos” na nangangahulugang
bato. Ito ang pinakamahabang yugto sa kasaysayan
Magaling! Karagdagan?
ng sangkatauhan.
(Tumawag ng isang mag-aaral).
 Magagaspang na bato ang kagamitan ng mga tao sa
panahon ito.

Tama.
Anong uri ng kagamitan ang meron sila?
(Tumawag ng isang mag-aaral) Pulo-pulotong sila sa paghahanap ng mga pagkaing
kinakalap nila mula sa kapaligiran maging sa
Magaling. paghuli ng mga galang hayop.
Meron silang mga magagaspang na kagamitan.
Paano naman sila kumukuha ng kanilang pagkain?
(Tumawag ng mag-aaral)
Hindi po.
Tama. Lagalag sila at pallipat-lipat ng tahanan subalit
Sama-sama sila sa paghahanap nila ng kanilang panandaliang nananatili sa mga yungib at
makakain. Nananatili ba sila sa iisang lugar? malalaking punong kahoy para makaiwas sa mga
Bakit? mababangis na hayop at ilan pang mga panganib na
(Tumawag ng isang estudyante) nagbabanta.

Magaling!
Tinatawag din silang mga nomadiko dahil sila ay Opo.
lagalag o hindi sila nananatili sa kanilang mga lugar. Ginamit nila itong mga sandata para manghuli ng
Kanina sinabi niyo na magagaspang na bato ang mga maiilap na hayop sa ilang, panghiwa ng karne,
gamit ng mga sinaunang tao ng panahong ito, tama pamputol ng kahoy, at maging sa pagkuha ng iba
ba klase? pang halaman.
Saan naman kaya nila ito ginagamit?
(Tumawag ng isang mag-aaral).

Tama.
Para may magamit sila bilang sandata, ginamit nila Ang sumunod po ay ang panahong neolitiko.
ang magagaspang na bato. Dito din sa panahong ito
natuklasan ng mga sinaunang tao ang apoy.
Ano naman ang sumunod na panahon?
(Tumawag ng isang mag-aaral).
 Sa panahong ito, natutunan ng mga sinaunang tao
ang pagtatanim at ang mga kasangkapan nila ay
yari na sa mga makikinis na bato.
Tama.
Paano naman kaya namumuhay ang sinaunang tao sa
panahong ito?
(Tumawag ng isang estudyante).

Magaling!
Kung sa panahon ng paleolitiko, ang mga sinaunang
tao ay nangangalap ng pagkain at nanghuhuli ng
hayop, dito naman sa panahon ng neolitiko Nagtatanim sila ng mga butyl, buto ng prutas, gulay
natutunan ng mga sinaunang tao ang pagtatanim at at iba pang halaman.
umunlad din ang kanilang mga kasangkapan sa
paggamit ng mas makinis na bato. Ano naman kaya
ang kanilang mga itinatanim? Nagawa din nilang magpaamo ng hayop na
(Tumawag ng isang estudyante) nagsilbing malaking tulong sa kanilang mga
gawain at pagbubungkal ng lupa.
Ganun na nga. Ano pa kaya ang mga ginagawa nila
noong panahong ito?
(Tumawag ng isang estudyante)

Magaling! Nakagawa din sila ng palayok mula sa luwad na

Hindi lamang pagtatanim, natuto din sila mag-alaga ginagamit nila para lutuan at imbakan ng pagkain.
ng hayop. Hindi lang nila ito hinuhuli at kakainin
bagkus inaalagaan pa.
Ano pa? Ano pa ang nagagawa nila ng panahong Opo. Naging pirmihan na rin nila ang kanilang mga
ito? tahanan, nakapagtatag sila ng mga pamayanan at
(Tumawag ng isang estudyante) dumating din sila sa puntong nagkaroon sila ng
pinuno at pamahalaan.
Tama.
Sa panahong ito ba, nanatili na sila sa kanilang
lugar?
(Tumawag ng isang estudyante).

Tama.
Isang halimbawa ng neolitikong pamayanan ay ang
“Catal Huyuk” na matatagpuan sa Anatolia Turkey.
Ang mga batong gamit nila ay mas makinis,
makintab at higit sa lahat ay may disenyo. Bawat
disenyo ay ayon sa kani-kanilang gamit sa
pangangaso at gawaing bahay. Panahon ng Metal

Ano naman ang huling panahon ng pamumuhay ng Panahon ng Tanso, Panahon ng Bronse, at Panahon
sinaunang tao? ng Bakal
(Tumawag ng isang estudyante) Opo.
Naging mabilis ang pag-unlad ng tao dahil sa tanso
Tama. subalit patuloy pa rin ang paggamit sa kagamitang
Panahon ng metal. Ito ay nahahati sa tatlo, ano-ano yari sa bato.
ang mga ito?
(Tumawag na isang estudyante) Nalinang ng mabuti ang paggawa at pagpapanday
Tama ba si janeth? ng mga kagamitag yari sa tanso.
Anong meron sa panahon ng tanso?
(Tumawag ng isang estudyante) Wala na po

Magaling! Ano pa?

(Tumawag ng isang estudyante) Iba’t ibang kagamitan at armas ang nagawa mula sa
tanso tulad ng espada, palakol, kutsilyo, punyal,
martilyo, pana, at sibat.
Mahusay! Meron pa ba?

Ano naman ang nangyari noong panahon ng Bronse?

(Tumawag ng isang estudyante) Natuklasan ang bakal ng mga Hittite, isang pangkat
ng Indo-Europeo na nanirahan sa Kanlurang Asya.

Magaling!
At sa panahon ng bakal?
(Tumawag ng isang estudyante)

Tama. Natutunan nilang magpanday ng bakal at nang

May idadagdag pa ba? lumaon, lumaganap ang paggamit ng bakal sa iba
(Tumawag na isang estudyante) pang kaharian.
Mahusay klass Ang panahon ng metal ang huling
yugto ng pamumuhay ng sinaunang tao at hanggang
ngayon makikita natin ito sa kasalukuyang panahon.

f. Paglalahat
Sinong makakapagbuod ng napag-aralan natin sa Napag-aralan natin sa araw na ito na may tatlong
araw na ito? yugto o panahon ang pamumuhay ng mga
(Tumawag ng estudyante) sinaunang tao. Ito ay ang panahong paleolitiko,
neolitiko at metal. Ang panahong paleolitiko o
tinatawag ding lumang bato ay nagmula sa
katagang paleos o matanda at lithos o bato. Ang
mga sinaunang tao sa panahong ito ay mga
nomadiko dahil nangangalap sila ng kanilang
pagkain at naghuhuli sila ng maiilap na hayop.
Ginagamit nila ang mga magagaspang na bato sa
paghuli ng hayop. Ang panahong neolitiko naman
ay tinatawag na panahon ng bagong bato. Dito, ang
mga sinaunang tao ay pumipirmi na sa kanilang
mga tirahan at nag-aalaga na rin sila ng mga hayop.
Makikinis na bato naman ang ginagamit ng mga
sinaunang tao ditto. Nagkaroon na rin ng
pamayanan at pamahalaan sa panahong ito,
halimbawa na lang ang Catal Huyuk na
matatagpuan sa Anatolia Turkey. Ang huling yugto
ay ang panahon ng metal kung saan ito’y nahahati
pa sa tatlong panahon. Ito ay ang panahon ng tanso,
panahon ng bronse, at panahon ng bakal. Ang mga
metal na materyales ay ginagamit sa paggawa ng
iba’t ibang kagamitan at armas tulad ng epada,
Mahusay na pagbubuod.Sino pa ang nais magbahagi punyal, martilyo, sibat, at iba pa.
ng kanyang natutunan?
(Tumawag ng isa pang estudyante)
(Binahagi ng mag-aaral ang kanyang mga
g. Paglalapat natutunan)
Papangkatin ko kayo sa tatlong pangkat. Ang bawat ay
inaatasang gumawa ng “Jingle” tungkol sa paksa natin
ngayon. Ang unang pangkat ay inaatasan sa panahong
Paleotiko, pangalawang pangkat ay sa panahong
Neolitiko
at pangatlong pangkat ay sa panahon ng Metal. Ang
bawat grupo ay bibigyan ng 5 minuto sa presentasyon.
Ang presentasyon ay bibigyan ng marka ayon sa
nakatalang kriterya sa ibaba:

kategory 5 puntos 3 puntos

a
liriko Ang liriko ay Ang liriko ay
maganda, may kulang
angkop sa na
konsepto na impormasyon
ibinigay. sa
konseptong
ibinigay.
Boses Buo at Medyo
malakas ang mahina ang
boses, boses at di
naririnig ng gaanong
maayos at Maiintindiha
naiintindihan n ang
ang binibigkas.
binibigkas.

h. Pagpapahalaga
Anong kabutihan o kagandahan ang napag-alaman
mo o nakita sa bawat pamumuhay ng mga sinaunang Napag-alaman kong sa bawat pagdaan ng panahon,
tao? nagkaroon ng malaking pagbabago sa pamumuhay
ng mga sinaunang tao lalo na sa mga kagamitan
nila na ginagamit nila sa pagkuha ng kanilang mga
pagkain.
May katanungan pa ba klase tungkol sa ating aralin?
Nais bigyang linaw? Wala na po.

Gusto niyo ba ng laro? Opo titser!

Okay mag laro tayo ng “Pinoy Henyo” bawat salita
na inyong mahuhulaan ay may 10 puntos at sa loob
ng dalawang minuto lamang.
Handa na ba kayo? Opo titser!
Kung gayon naintindihan niyo na ang ating aralin sa
araw na ito kaya alam kong handa na kayo sa
inihanda kong maiksing pagsusulit.

IV. Ebalwasyon :

Panuto :
Kumuha ng isang-kapat na papel at lagyan
ng bilang 1-5. Sagutin ang mga sumusunod na mga Mga Sagot:
tanong.
1. Panahong Paleolitiko, Panahon Neolitiko, at
1. Ano ang tatlong yugto o panahon ng pamumuhay Panahon ng Metal.
ng mga sinaunang tao? 2. Mga magagaspang na bato.
2. Anong klaseng kagamitan ang ginagamit ng mga
3. Sila ay mga nomadikong tao o naglalagalag
sinaunang tao noong panahon ng Paleolitiko o
upang kumuha ng kanilang pagkain at manghuli ng
Lumang bato?
mga hayop.
3. Paano mamuhay ang mga sinaunang tao noong
4. Noong panahon ng paleolitiko, ang pamumuhay
panahon ng paleolitiko?
ng mga sinaunag tao ay mangalap ng pagkain at
4. Anong pinagkaiba ng pamumuhay ng mga
manghuli ng mga hayop habang noong panahon
sinaunang tao ng panahon ng paleolitiko sa panahon
naman ng neolitiko, ang mga sinaunang tao ay
ng neolitiko?
natutong pumirmi sa kanilang lugar at natuto silang
5. Saan ginamit ng mga sinaunang tao ang mga
magtanim at mag-alaga ng hayop.
materyales na metal?
5. Ginamit ng mga sinaunang tao ang mga
materyales na metal sa paggawa ng iba’t ibang
kagamitan at armas tulad ng espada, palakol,
kutsilyo, punyal, martilyo, pana at sibat.

V. Takdang Aralin :
Panuto:
Sa isang buong papel, gumawa ng maikling
sanaysay tungkol sa pamumuhay ng mga unang tao
sa daigdig ayon sa inyong pagkakaintindi sa nagging
aralin natin.