Talaan ng Nilalaman

Filipino 11 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

YUNIT 1 A. Mga Konseptong Pangwika

1. Wika ……………………………………… 1
2. Wika Pambansa
3. Wikang Panturo
4. Wikang Opisyal
5. Bilinggwalismo
6. Multilinggwalismo
7. Register/Barayti ng Wika
8. Homogenous
9. Heterogenous
10. Linggwistikong komunidad
11. Unang Wika
12. Pangalawang Wika at Iba pa

B. Gamit ng Wika sa Lipunan

1. Instrumental
2. Regulatoryo
3. Interaksyonal
4. Personal
5. Heuristiko
6. Representatibo

YUNIT 2 A. Mga Sitwasyonng Pangwika sa Pilipinas

a.1 Panayam at Balita sa Radyo at Telebisyon
a.2 Pahayag mula sa Blog, Social Media posts
a.3 Lingguwistiko at Kultural na pagkakaiba-iba
sa Lipunan Pilipino sa mga Pelikula at Dula
a.4

1
2
Filipino 11 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Aralin 1. Mga Konseptong Pangwika

Ang opisyal na estadistika tungkol sa mga wika at diyalekto sa ating bansa ay

hango sa Census of Population and Housing (CPH) na isinasagawa tuwing isa ng
dekada ng National Statistics Office (NSO). Ayon sa datos ng CPH noong 2000, may
humigit-kumulang 150 wika at diyalekto sa bansa. Tagalog ang nangungunang wika
na ginagamit ng 5.4 milyong sambahayan.

Ang wika ay isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon. Ito ay mula

sa pinagsama-samang makabuluhang simbolo, at tuntunin ay ay nabubuo ang mga
salitang nakapagpapahayag ng ng kahulugan o kaisipan. Ito ay behikulong
ginagamit sa pakikipag-usap at pagpaparating ng mga mensahe sa isa’t-isa. Ito ay
mula sa salitang Latin na lingua na nangangahulugang “dila” at “wika” o
“lengguwahe”

Ayon kay Virgilio Almario ang wikang opisyal ay ang itinadhana ng batas na
maging wika sa opisyal na talastasan ng pamahalaan. Ang wikang panturo naman
ang opisyal na wikang ginagamit sa pormal na edukasyon.
Sa pagpasok ng K to 12 Curriculum, ang Mother Tongue o unang wika ng mga
mag-aaral ay naging opisyal na wikang panturo mula Kindergarten hanggang Grade
3 sa mga paaralang pampubliko at pribado man. Tinatawag itong Mother Tongue-
Based Multi-Lingual Education (MTB-MLE).

Aralin 2. Monolingguwalismo, Biingguwalismo, at Multilingguwalismo

Unang Wika (L1) ang tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang
itinuro sa isang tao.
Tinatawag din itong katutubong wika, mother tongue, at arterial na wika. Sa
wikang ito pinakamatatas o pinakamahusay na naipahahayag ng tao ang kanyang
mga ideya, kaisipan, at damdamin.
Habang lumalaki ang bata ay nagkakaroon siya ng exposure sa iba pang wika
sa kanyang paligid na maaaring magmula sa telebisyon, o sa iba pang tao. Dito
ngayon umuusbong ang kanyang pangalawang wika (L2).
Sa pagdaraan ng panahon ay lalong lumalawak ang mundo ng bata. Dumarami
pa ang mga taong nakasasalamuha niya, gayun din ang mga lugar na kanyang
nararating, mga palabas na kanyang napapanood sa telebisyon, mga aklat na
kanyang nababasa at tumataas din ang antas ng kanyang pag-aaral. Ang wikang ito
ang ginagamit niya sa pakikiangkop sa lumalawak na mundong kanyang
ginagalawan. Ito ang ikatlong wika o L3.

Monolingguwalismo ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang

bansa tulad ng isinasagawa sa mga bansang England, Pransya, South Korea,
Hapon at iba pa. Maliban sa edukasyon, sa sistemang monolingguwalismo ay may
iisang wika ring umiiral bilang wika ng komersyo, wika ng negosyo, at wika ng
pakikipagtalastasan sa pang-araw araw na buhay.

3
 Bilingguwalismo ay paggamit at pagkontrol ng tao sa dalawang wika na tila ba
ang dalawang ito ay kanyang katutubong wika. Maituturing na bilingguwal ang isang
tao kung magagamit niya ang dalawang wika ng matatas sa lahat ng pagkakataon.
Multilingguwalismo. Ang Pilipinas ay isang bansang multilingguwal. Mayroon
tayong mahigit 150 na wika at wikain.

Aralin 3. Mga Barayti ng Wika

Dayalek-ito ay ginagamit ng partiikular na pangkat ng mga tao mula sa isang

partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan. Hal. Dayalek ng wikang
Tagalog ang barayti ng Tagalog sa Morong, Tagalog sa Maynila, at Tagalog sa
Bisaya.

Idyolek- Kahit iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng mga tao ay mayroon pa
ring pansariling paraan ng pagsasalita ang bawat isa. Sa barayting ito, lumulutang
ang katangian at kakanyahang natatangi ng taong nagsasalita. Hal. Kris Aquino,
“Aha, ha, ha! Nakakaloka! Okey! Darla!

Sosyolek- Ito ang barayti ng wika na nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o

dimensiyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika. Hal. Wika ng mga beki, wika
ng mga conyo o sosyal, wika ng mga jejemon.

Etnolek- Ito ay barayti ng wika mula sa mga etnolongguwistikong grupo. Mula sa

pinagsamang etniko at dialek, taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng
pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko.

Register-Ito ang barayti ng wika kung saan naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri
ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap. Nagagamit ng nagsasalita ang
pormal na tono ng pananalita kung ang kausap niya ay isang taong may mas
mataas na katungkulan o kapangyarihan, nakatatanda, o hindi niya masyadong
kakilala.

Pidgin at creole- Ang pidgin ay umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na

‘nobody’s native language’ o katutubong wikang di pag-aari ninuman. Nangyayari ito
kapag may dalawang taong nagtatangkang mag-usap subalit pareho silang may
magkaibang unang wika kaya’t di magkaintindihan dahil hindi nila alam ang wika ng
isa’t isa. Hal. Ang nangyari nang dumayo ang mga Espanyol sa Zamboanga at
makipag-usap sila sa mga katutubo roon. Dahil pareho silang walang nalalaman sa
wika ng bawat isa kaya nagkaroon sila ng tinatawag sa makeshift language. Sa kaso
ng mga Espanyol at katutubo ng Zamboanga, nakalikha sila ng wikang may
pinaghalong Espanyol at wikang katutubo. Pidgin ang tawag sa nabuo nilang wika.

GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

Ang wika ay nagagamit sa iba’t ibang paraan at layunin. Maaari itong gamitin
upang magtakda ng isang kautusan, magpalaganap ng kaalaman, kumumbinse ng
kapwa na gawin o paniwalaan ang isang bagay, bumuo at sumira ng relasyon,
kumalinga sa mga nahihirapan at nasisiphayo, at sa maraming pang kaparaanan.
Ayon sa mga Australyanong linggwista na si M.A.K. Haliday, may iba’t ibang gamit

4
ang wika. Tinalakay niya ang mga ito sa kanyang “Systemic functional linguistic
model.” Nasa ibaba ang 7 gamit ng wika at halimbawa ng mga ito.

Gamit ng Wika Halimbawa

Ang instrumental na gamit ng wika ay “Gusto ko ng gatas.”
nakatuon sa pagpapahayag ng
pangangailan ng tao, tulad ng
anumang kahilingan kaugnay ng
pagkain, inumin at iba pa.
Ang gamit ng regulatori o regulatoryo “Ilipat n’yo ang channel ng TV.”
naman ay nakapokus sa paggamait
ng wika sa pagbibigay ng utos
pagbibigay ng gabay sa posibleng
gagawin ng ibang tao.
Samantala, ang interaksyonal na “Share tayo sa chocolate.”
gamit ng wika ay nagbibigay-pansin
sa pagpapahayag kaugnay ng o
pagbuo ng ugnayan o relasyon, o
anumang gawain ng pakikisalamuha
sa ibang tao.
Ang personal na gamit ng wika ay “mabait ako.”
tumutukoy naman sa pagpapahayag
ng damdamin, opinion, at indibidwal
na identidad.
Sa gamit na Heuristiko, ang “Paano ginagawa ang ice cream?”
pagpapahayag ay nakatuon sa
pagkalap ng impormasyon o
kaalaman tungkol sa kapaligiran ng
nagsasalita.
Ang gamit ng Imahinatibo naman ay “Parang bulsa ni Doraemon ang bulsa
may kaugnayan sa pagpapahayag ng ni daddy.”
kwento, joke, at sa paglikha ng
kapaligirang imaginary (kathang-isip).
Ang representasyonal o “Nagpunta sa palengke si tatay.”
representatibo naman na gamit ay
tumutukoy sa pagpapahayag ng
datos at impormasyon.

Kapansin-pansin na ang mga halimbawang ginamit ay pawing angkop sa sitwasyon

ng mga bata. Bunsod ito ng paliwanag ni Halliday na ang mga nabanggit na gamit
nga wika ay makikita sa mga bata at kaniyang pananaliksik, unti-unting “umuunlad”
ang paggamit ng mga tao sa wika hanbang tumatanda, kaya’t habang tumatagal ay
unti-unting naghahalu-halo ang mga gamit ng wika sa iba’t ibang sitwasyon.
Halimbawa, ang paghahayag ng datos ay maaaring may kahalong pagpapahayag
ng damdamin (kaya’t naghahalo ang gamit na representasyon at personal).

GAWAIN 1. Bumuo ng isang triad. Manood ng isang talumpati ng isa sa mga

kandidato sa pagkapangulo noong nakraang eleksyon sa Youtube, suriing mabuti
ang kaniyang mga pahayag, at tukuyin kung alin sa mga gamit ng wika ang kaniyang

5
isinakatuparan. Magbigay ng ekstaktong pangungusap. Ibahagi ang obserbasyon sa
klase.

May angkop na paraan ng pagpapahayag para sa iba’t ibang sitwasyon at konteksto.

Sa paggamit wikang Filipino, iba’t ibang paraan din ng pagpapahayag an gating
ginagamit. Halimbawa, magkakaiba ang paraan na angkop at karaniwan sa mga
panayam o interbyu, balita, radio, blog, at social media. Ang mga sumusunod ang
ilan sa mga sitwasyong pangwika na akma s konteksto ng mga mamamayang
Pilipino. Makikita sa mga sumusunod na sitwasyon ang pagkakaiba-iba ng paraan
ng pagpapahayag partikular sa pormalidad (o kawalan nito) ng wika.

 Wika sa mga Panayam

 Wika sa Balita
 Wika sa Iba pang Programa sa Radyo
 Wika sa Iba pang Programa sa Telebisyon
 Wika sa Social Media at Blog
 Lingguwistiko at Kultura na Pagkakaiba-iba sa Lipunang Pilipino Mula sa
Midya Hanggang sa mga Pelikula at Dula

GAWAIN 2. Magsaliksik ng iba pang sitwasyong pangwika sa lipunang Pilipino.

Magtala ng mga tiyak na salitang madalas gamitin sa napiling sitwasyon, at bigyang-
pansin ang pormalidad (o kawalan nito) sa paggamit ng wika. Ibahagi ang iyong tala
sa klase.

1. FX/jeep/bus/tricycle driver sa kaniyang mga pasahero at kapwa tsuper

2. Simbahan
3. Rally ng mga manggagawa/magsasaka
4. Health worker sa mga manggagawa/magsasaka
5. Usapan ng mga bata sa isang internet shop
6. Pag-uusap ng punong-guro at mga magulang ng mga mag-aaral

GAWAIN 3. Magsuri ng isang dokumentaryo sa telebisyon para sa isang bloarticle.

Ang inyong blog article ay dapat na malinaw na nagbubuod sa nilalaman ng episode
na inyong napili, nagpapahayag ng pagsang-ayon o pagtutol sa mga ipinahayag
nito, at hindi ng 300 salita.

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

Ang kasaysayan ng wikang Filipino ay kasingkulay ng kasaysayay ng bansang

Pilipinas. Gaya ng isangorganismo, sumailalim sa pagbabago at pag-unlad an gating
wikang pambansa – mula sa pan noong bago dumating ang mga Kastila hanggang
sa kasalukuyan.

Sumangguni sa mga sumusunod na link hinggil sa kasaysayan at kasalukuyang

kalagayan ng Wikang Pambansa.

http://kwf.gov.ph/kasaysayan-at-mandato/
http://wika.pbworks.com/w/page/8021671/Kasaysayan

6
 http://www.gmanetwork.com/news/story/171158/news/nation/kasaysayan-ng-wikang-filipino
https://www.scribd.com/doc/56032425/Multilinggwalismo-Salbabida-Ng-Wikang-Filipino-at-Mga-
http://www.deped.gov.ph/sites/default/files/order/2013/DO_s2013_034.pdf
Dayalekto-Bagong-Kahingian-Sa-Global-is-a-Dong
file:///C:/Users/mlmcantillo/Downloads/Tanggol_Wika_30_Hunyo_2015.pdf

7
 ANG KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

Ayon sa nilalaman ng Genesis 11: 1-9, pagkatapos ng delubyo o malaking

baha dumami ang angkan ni Noah. Upang makahanap ng tamang lugar, naglakbay
ang marami sa kanila patungong Silangan. Narating nila ang syudad ng Babylonia.
Doon sila nagtayo ng tore, anga layunin ay maabot ang kalangitan at alamin ang
kahiwagaan nito. Iisang wika lamang ang kanilang sinasalita, daan ng kanilang
pagkakaunawaan. Nang malaman ng Panginoon ang kanilang ginawa winasak ang
tore. Naglupasay sila sa lupa at ang naging kahantungan ay nagsimula silang
magsalita ng iba’t ibang mga wika daan ng kanilang pagkalito at di
pagkakaunawaan. Ang mga tao ay nagsimula nang magkawatak-watak at kumalat
sa boung daigdig. Ang lunsod at templong tore na kanilang tinayo, mula noon ay
nakilala sa tawag na Lungsod ng Babel at Tore ni Babel na ibig sabihin ay “City at
Tower of Confusion”. Ang kanilang ginawa ayon sa Panginoon ay sumbolo ng
kapalaluan.
Ayon kay Padre Chirino may sarili na daw tayong panitikan bago dumating
ang mga kastila. May alpabeto na tinatawag na alibata na binubuo ng 17 letra. Ang
ugat natin ay Silangan, anak-dagat. Ang mga ninuno ay mula sa Indonesyo,
Polinesyo at Malayo na Malaki ang nagawang inpluwensya sa ating wika. Ditto sila
ipinadpad ng magandang kapalaran, nanirahan nang maligaya, nangabuhay ng
sagana, may pamahalaan ai Diyos na sinasamba, may sariling wika, tayo raw ito,
ang mga Pilipino. Sa ante-panahon ng kolonyalismo, sa di inaasahan siniil ang
yaman pinaghirapan, kinamkam ang yamang puhunan ay dugo at pawis. Ang
Abakada’y siniil at ibinuwal, Pipino ay naging alipin, gobyerno, relihyon, ugali, puso
ay pinalitan. Nakamtan ang edukasyon. Ang mga Indio na tinuringan ay natutong
bumasa at sumulat. Nakalulungkot sapagkat wikang kastila ang panturo pati
balangkas. Ang Pilipino’y nagkawatak-watak, “divide et empera” subalit ang mga
naaping naghimagsik sa pamamagitan ng panulat at tabak, daan ng pagbagsak ng
mga mapaniil na kastila.
Noong panahon ng Amerikano, Ingles ang wikang gamit bilang midyum ng
pagtuturo sa publiko at pribadong paaralan. Sa panahong ito nilimita ang pag-aaral
sa mga paksang nauukol sa Pilipinas katulad ng literature, ekonomya, at politika ng
Amerika. Sa ganitong pamamaraan nawalan ng kasiglahan, interes, inspirasyon ang
karaniwang estudyante lalo’t sa mga bagay na may relasyon sa sariling bansa at
kalinangan. Higit na tinangkilik at pinahalagahan ang mga bagay na Amerikano. Dito
nagsimulang madebelop ang colonial mentality o diwang alipin.
Sa surbey ng Monroe Komisyon noong 1925, napatunayang may
kakulangan at kahinaan pa rin sa paggamit ng Ingles bilang panturo sa lebel
primarya. Kaya noong taong 1931 namungkahi si Brutte, Bise Gobernador Heneral
na siya ring kalihim ng pampublikong edukasyon na gamitin na midyum ng pagtuturo
sa primarya ang bernakular sa iba’t ibang lugar ng Pilipinas.
Pinangatawanan ng karamihan ng mga pampublikong paaralan ang paggamit ng
wikang Ingles bilang midyum ng pagtuturo sa kabila ng pagsalungat ng mga
Pilipinong pinangungunahan nina Rafael Palma at Cecilio Lopez. Nanaig pa rin ang
pagkawatak-watak ng ibat’t ibang grupo at binigyang halaga ang sari-sariling wika at
literatura.
Noong 1934, pinag-usapan sa Kumbensyong Konstitusyonal ang mga isyung
pangwika. Maraming mga delegado ang sumang-ayon mula sa iba’t ibang bansa na

8
isang Wikang Katutubo ang dapat maging Wikang Pambansa. Matatag din itong
sinalungat ng mga nagtaguyod ng Wikang Ingles.
Natanaw ang banaag ng tagumpay nang iminungkahi ni Lope K. Santos na
dapat ibatay ang Wikang Pambansa na isa sa umiiral na wika ng Pilipinas at
sinusugan ito ni Manuel L. Quezon - Pangulo ng Komonwelt ng Pilipinas. Batay ito
sa probisyon ng 1935 Konstitusyon ng Pilipinas, Artikulo XIV: “Ang Kongreso ay
gagawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang Wikang
Pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na wikang katutubo. Alinsunod na rin sa
naturang probisyon ng 1935 Konstitusyon, pinagtibay ng Komonwelt ng Pilipinas
ang Batas Komonwelt Blg. 185 na nagtatag ng Surian ng Wikang Pambansa. Ang
gawain ng Surian ay ang pag-aaral ng mga wikang pangunahing ginagamit sa
Pilipinas. Ang layunin ay makapili ng isang panlahat na Wikang Pambansa na
nakabatay sa pinakamaunlad na katutubong wika ayon sa balangkas, mekanismo at
panitikan na sinasalita ng nakakaraming Pilipino.
Noong panahon ng Hapon, Niponggo at Pilipino ang wikang ipinagamit sa
pagtuturo. Nanlulupaypay ang mga manunulat, nawalan ng interes sa pagsusulat sa
iba’t ibang uri ng panitikan at ang malaking kadahilanan idinadaan sa sensura ang
lahat ng uri ng sulatin. Naipalaganap, naisulong ang Pambansang Wika.
Ipinagbabawal ang paggamit ng Ingles sa anumang aspeto ng pamumuhay ng mga
Pilipino gayun din ang paggamit ng mga aklat at peryodikal na nauukol sa Amerika.
Niponggo at Wikang Tagalog ang ginawang midyum ng pagtuturo. Ang mga dating
sumusulat sa Ingles ay pinatigil, ibinaling ito sa Tagalog maliban sa Tribune at
Philippines Review. Nakasalalay sa Ordinansa Blg. 13, ginawang opisyal na wika ng
bansa ang Tagalog at Niponggo.

ANG WIKA SA IBA’T IBANG PANAHON

Ang bansang Pilipinas ay binubuo ng mahigit sa 7,100 pulo at may 87 wikang
ginagamit ang mga mamamayan noon kaya mahirap silang magkaunawaan at
madalas na may alitan.
Panahon ng Kastila
Noong panahon ng Pre-Kolonyal may labimpitong letra ang ating alibata, tatlo
ang patinig, labing-apat ang katinig. Ang alibata ay tagapagbadya ng mga nasulat na
kaisipan ng mga ninunong Pilipino. Ipinag-utos ng Haring Felipe II ng Espanya
noong 1594 para sa ikadadali ng pag-aaral at pagkaunawa sa wikang Pilipino na
hatiin ang kapuluan sa apat ayon sa mga orden na naririto sa Pilipinas. Ang mga
misyonaryong ito ang mga lubusang nag-aaral ng mga wika sa kanilang
nasasakupan. Ayon kay Phelan (1955), nahati ang mga Agustinian at Heswita sa
buong Kabisayaan sa mga Dominiko, nagawi ang lalawigan ng Pangasinan,
Cagayan kasama na ang pag-aaral ng wikang Instsik. Ang mga Franciskano ay
tinalaga sa Katagalugan.
Nang dumating ang mga Espanyol dala ang Kristiyanismo, iminungkahi ni Carlo I, ng
pamahalaanh kolonyal na ituro ang Doctrina Cristiana sa panulat ni P. Juan de
Plansecia.

Mga aklat na nailimbag sa Pilipinas noong panahon ng Espanyol.

1. Doctrina Cristiana (1593)
2. Nuestra Senora Del Rosario (1602)
3. Barlaan at Josaphat (1708).

Panahon ng Amerikano

9
 Isang bagong pangkat ng mananakop ang nagdala ng mga pagbabago sa
panitikan ng Pilipinas. Ipinakilala ang mga bagong anyo ng literature gaya ng
malayang taludturan (sa mga tula), maikling kwento at mapamunang sanaysay
(critical essay). Ang impluwensya ng mga Amerikanong mananakop ay nanatili
kaalinsabay ng pagtatalaga sa Ingles bilang wikang ginagamit sa lahat ng paaralan
sa bansa gayundin ng paglinang sa masining na kamalayan ng mga manunulat
batay sa modernong panitikang dala ng mga mananakop.
Ang Pilipinas ay sinakop ng mga Amerikano noong 1898-1946, Ang mga
sundalo ang unang nagturo ng Ingles na sinundan ng pangkat ng mga gurong
Amerikanong tinawag na THOMASITES. 1901: batas blg. 74 vng komisyon ni Jacob
Schutman ay nagtatag ng mga paaralang pambayan at nagpahayag ng Ingles ang
gagawing wikang panturo ng tinatawag na 3R (Reading, Writing, Arithmetic) at
noong 1931 ay pinagamit ni Bise Gobernador-heneral George Butte a kalihim ng
pambayang pagtuturo ang Bernakular, o wika o Dayalektong ginagamit araw-araw
ng mga tao sa kanilang lugar, sa pagtuturo sa unang apat na taon sa pag-aaral.

Panahon ng Makasariling Pamahalaan

Ang Pangulong Manuel L. Quezon ay nagnais na magkaroon ng Wikang
Pambansa kaya noong 1935, ang Saligang Batas ng Pilipinas ay nagtadhana ng
tungkol sa Wikang Pambansa. Noong ikaw-30 ng Disyembre 1937, itinakda ng
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na Tagalog ang maging batayan ng Wikang
Pambansa.
Sa panahon ng makasariling pamahalaan ay gumawa ng hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang Pambansa batay sa isa sa mga
UNANG WIKA(L1), gumawa ng batas para sap ag pili kong ano ang gagamiting
Wikang Pambansa SB 1935 ART. XIV, SEK 3,ito ang wikang natutunan mula nang
kapanganakan at kanya ang makalakhan, Wikang tumubo sa bansa noong 1935. At
di nag tagal sa panahong 1936 ay nilikha ang SURIAN NG WIKANG PAMBANSA
(SWP) upang pumili ng katutubong wika na gagamiting batayan para sa ebolusyon
at adoptasiyon ng isang wikang Pambansa.
Ang Wikang Tagalog ang naging batayan ng Wikang Pambansa na maaring
sabihing tinawag na Wikang Pambansa batay sa Tagalog at noong 1940 ay
nagkaroon ng batas na kong saan nagbibigay pahintulot sa pagpapalimbag ng isang
diksyunaryo at balarila ng wikang Pambansa, at itinatagubilin din ang pagtuturo ng
wikang Pambansa sa mga paaralan; pambayan o pribado at ito ang batas
komonwelt blg. 263.

Panahon ng mga Hapones

Itinuturing ito ng marami na gintong panahon ng maikling kuwento at ng
dulang Tagalog. Ang wikang Ingles nanakuhang maipasok ng mga Amerikano
hanggang sa kamalayan ng mga Pilipino ay ipinagbawal gamitin ng mga Hapones
kung kayat ang nagtamasa ng bunga ng pagbabawal na ito ay ang panitikang
Pilipino sa wikang Tagalog. Ang isang manunulat ay likas na manunulat, kayat nang
ipagbawal ang pasulat ng Ingles siya’y napilitang gumamit ng wikang Tagalog upang
makapagsulat lamang. Ang isang naging bunga nito ay ang paglitaw ng isang uri ng
pamamaraan sa pagsusulat na gagad sa Ingles, maging sa pagbuo ng mga
pangungusap hanggang sa istilo ng pagsusulat. Nabigyang- sigla ang Pambansang
Wika dahil na rin sa pagtataguyod ng pananakop. Binigyan pa nila ng pagkakataon
ang isang Pilipino, si Jose P Laurel upang mangulo sa baying sa kanilang
pamamatnubay. Nasangkot ang Pilipinas. Nasakop ng mga Hapones.

10
 Sa panahon ng mga Hapones ay naisolong ang Ordinansa Militar blg.
13, inihayag ng Komisyong Tagapagpaganap ng Filipinas ang ordinansang ito na
nagtatakda na ang kapwa NIHONGGO at TAGALOG ang magiging mga opisyal na
wika sa boung kapuluan.

Panahon ng Pagsasarili Hanggang Kasalukuyan

Noong hulyo 4, 1946 idiniklara ng batas komonwelt blg. 570 na ang Tagalog
at Ingles ang mga wikang Opisyal, wikang pinatibay ng batas na gagamitin ng
pamahalaan sa pakikipagtalastasan sa kanyang mga mamamayang nasasakupan
Nilagdaan ni Pangulong Ramon Magsaysay na ang Marso 29 – Abril 4 ay
magiging Linggo ng Wika noong 1954 at itoy inalinsunod sa kaarawan ni Francisco
Balagtas basi sa Proklama blg. 12 at di nag tagal noong 1955 ay ang Linggo ng
Wika ay nilipat sa Agosto 13-19 na siya’y inalinsunod na sa kaarawan ni Manuel L.
Quezon ang ama ng wikang Pambansa. At sa taon ito sa Sirkular 21 ay isinaad na
aawitin ang Lupang Hinirang sa mga paaralan.
Noong 1959 sa kautusang pangkagawaran blg. 7 ay Pilipino na ang likhang-
tawag sa wikang Pambansa at noong oktubre 4, 1971 ay ibinalik ang mga titik ng
ABECEDARIO na tinawag na PINAGYAMANG ALPHABETO.
Sa panahong 1973 sabi sa SB 197 XV, SEK. 3, blg. 2 na ang wikang
Pambansa ng Pilipinas ay kikilalanin nang FILIPINO. At dahil sa SB 1987 ART. XIV
SEK. 6-9 ay pinagtibay ng Konstitusyon ang FILIPINO bilang WIKANG PAMBANSA
noong 1987. At ang noong 1991 ay pinalitan ang (SWP) at ginawang Komisyon sa
Wikang Filipino (KWF) dahil sa batas republika blg. 7104. At sa panahong 1997 ay
ang Linggo ng Wika ay ginawang Buwan ng Wika na ipagdidiriwang sa Agosto na
ipinatupad ni Pangulong Fidel V. Ramos. Ipinautos na rin ang Panunumpa ng
Katapatan sa Watawat ng Pilipinas sa panahong ito.
Sa panahonh 2009 sa kautusang pangkagawaran blg. 74 S. 2009; MTB-
MLE, Mother Tongue ng mga mag-aaral ang magiging Wikang Panturo mula
Kindergarten hanggang Grade 3.

Mga Batas Pangwika

Saligang Bata ng Biak na Bato – Ang wikang opisyal ng Katipunan ay tagalog na

naging midyum sa mga paghatid-sulat at dokumento ng kilusan.
Saligang Batas ng 1935, Artikulo XIII, Seksyon – Ang Pambansang Asemblea ay
dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
komong wika na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Hanggat hindi
ipinag-utos ng batas, mananatili ang Ingles at Kastila bilang mga opisyal na wika.
Batas Komonwelt Blg. 184 – Naglalayong bumuo ng samahang pangwikang
Surian ng Wikang Pambansa o SWP.
Batas Komonwelt Blg. 333 – Nagpapatibay ng pagkakaroon ng Surian ng Wikang
Pambansa o SWP.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 – Matapos ang sampung buwang pag-
aaral, ipinalabas ng SWP ang resolusyong nagsasabing Tagalog ang lubos a
nakatugon sa ginawa nilang pag-aaral, ang Tagalog ay batayan ng wikang
Pambansa.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 – Na buong ganap ni Lope K. Santos (ama
ng Balarilang Tagalog) ang talatinigang may pamagat na “Tagalog-English
Dictionary” at “Ang Balarila ng Wikang Pambansa”.

11
Kautusang Pangkagawaran Blg. 1 – Iniutos ng kalihim ng Pampublikong
Instruksiyon Jorge Bocobo na ituro sa lahat ng paaralan ang pambansang wika na
base sa Tagalog, taong panuruan 1940-1941.
Order Militar Blg. 13 – Ibinaba noong panahon ng pananakon ng Hapon, ginawang
opisyal na mga wika ng Pilipinas ang wikang Hapon at Tagalog.
Batas ng Komonwelt Blg. 570(Hulyo 4, 1946) – Ang wikang Pambansa ay
tatawaging Wikang Pambansang Pilipino ay maging nang wikang opisyal ng
Pilipinas.
Proklama Blg. 12(Marso 26, 1954) – Nilagdaan ni Pangulong Ramon Magsaysay
ang pagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika simula sa Marso 29
hanggang Abril 4 at Araw ni Balagtas tuwing Abril 12 na kanya ring kaarawan ayon
sa mungkahi ng Surian ng Wikang Pambansa.
Proklama Blg. 186( Setyembre 23, 1955) – Nilagdaan ni Pangulong Ramon
Magsaysay ang susog sa Proklama bilang 12 na inililipat ang panahon ng
pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa taun-taon simula sa ikaw-13 hanggang
ika-19 ng Agosto bilang paggalang sa kaarawan ni Pangulong Manuel L. Quezon,
“Ama ng Wikang Pambansa.”
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7(1959) – Sa pamamahala ng Kalihim ng
Edukasyon Jose B. Romero, ipinatupad ang pagtawag sa wikang Pambansa na
Pilipino bilang sa mahabang itinawag na Batas Komonwelt Blg. 570.
Kautusang Pangkagawaran Blg. 24(Nobyembre 14, 1962) – Ang mga sertipiko at
diploma g pagtatapos simula sa taong-aralan 1963-1964 ay ipalilimbag na o may
salin sa wikang Pilipino.
Kautusang Tagapaganap Blg. 96(Oktobre 24, 1967) – Ang lahat ng edipisyo,
gusali at tanggapan ng pamahalaan ay pangalanan sa Pilipino. Ito ay nilagdaan ni
Pangulong Ferdinand Marcos
Memorandum Sirkular Blg. 172(Marso 27, 1968) – Ipinag-utos na ang mga
letterhead ng mga tanggapan ng pamahalaan ay isulat sa Pilipino, kalakip ang
kaukulang teksto sa Ingles. Ipinag-utos din na ang pormularyo sa panunumpa sa
tungkulin ng mga pinuno at kawani ng pamahalaan ay sa Pilipino gagawin.
Nilagdaan ito ni kalihim Tagapagpaganap Rafael Salas.
Saligang Batas ng 1973 Artikulo XIV, Seksiyon 3 – Ang Pambansang Asemblea
ay gagawa ng mga hakbang tungo sa paglinang at pormal na adapsyon ng isang
panlahat na wikang Pambansa na tatawaging Filipino. Hanggat hindi nagpapatibay
ang batas ng naiiba, ang Ingles at Pilipino ang siyang wikang opisyal.
Kautusang Pangkagawaran Blg. 25(Hulyo 10, 1974) – Itinakda ang mga
panuntunan sa pagpapatupad ng Patakarang Edukasyon Bilingguwal sa mga
paaralan na nagsimula sa taong panuruan 1974-1975. Ang patakarang ito ay nag-
uutos ng magkahiwalay na paggamiT ng Pilipino at Ingles bilang midyum ng
pagtuturo ng mga tiyak na asignatura sa primarya , intermediya, at sekondarya.
Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6 – Ang wikang Pambansa ng
Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito’y dapat payabungin at payamanin pa
salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 7 – “Ukol sa layunin ng
komunikasyon at pagtuturo ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino, at
hanggat walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon
ay pantulong sa mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing pantulong sa
mga wikang panturo roon.”

12
Saligang Batas ng 1987, Artikulon XIV, Seksiyon 8 – Ang Konstitusyon ito ay
dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang
panrehiyon, Arabic at kastila.
Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 9 – Dapat magtatag ang
Kongreso ng isang komisyon ng wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan
ng iba’t ibang rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap, at
pagpapanatili sa Filipino at iba pang mga wika.

Kautusang Pangkagawaran Blg. 52(1987) – Isinaad ang pagbabago sa

Patakarang Edukasyong Billingguwal nang ganito..’ Ang patakarang Billingguwal ay
naglalayong makapagtamo ng kahusayan sa Filipino at Ingles sa antas Pambansa
sa pamamagitan ngpagtuturo ng dalawang wikang ito bilang mga midyum ng
pagtuturo sa lahat ng antas.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117(Enero, 1987) – Nilagdaan ng Pangulong
Corazon Aquino ang paglikha ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas LWP bilang
pamalit sa dating SWP at makatugon sa panibagong iniatas na gawain nitong
patuloy na pagsasaliksik at pagpapaunlad ng wikang pambansa,
Batas Republika Blg. 7104(Agosto 14, 1991) – Itinatag ang Komisyon sa Wikang
Filipino (KWF), bilang pagsunod sa itinadhana ng Saligang Batas ng 1987,
Seksiyon 9. Ito rin ay pamalit sa dating SWP at LWP.
Proklamasyon Blg. 1041 (1997) – Ang pagtatalaga ng tauang pagdiriwang ng
Buwan ng Wikang Pambansa , Agosto 1-31. Nilagdaan ito ni Pangulong Fidel
Ramos.
Kagawaran ng Edukasyon – Ordinansa Blg. 74 (2009) – Isinainstitusyon ang
gamit ng Isang Wika sa Elementarya O Multilingual Language Education (MLE).
Nauna rito , may inilahad nang bersyon ang ikalabing-apat na kongreso ng
mababang Kapulungan na House bill No. 3719- An act Establishing a Multi-Lingual
Education and Literacy Program and for other Purpose sa pamamagitan ni hon.
Magtanggol T. Gunigundo.

Tungkulin ng Wika

Sa anumang bagay o gawain, saan mang lugar, o pagkakataon ang wika ay lagi
na nating ginagamit. Ito ang nagbibigay katuparan sa lahat ng ating pagkilos,
kinokontrol nito ang ating pag-iisip maging ang ating pag-uugali. Naglahad sina
Michael A.K. Halliday, Roman Jakobson at W.P. Robinson ng pangalahatang gamit
ng wika upang mapag-aralan natin kung papaano napapakilos o napagagalaw ng
wika ang lahat ng bagay sa mundo.

Ayon kay Michael A.K. Halliday

Interaksyonal – Gamit ng wika upang mapanatili ang pakikipagkapwa-tao. Bahagi
nito ang phatic communion; iyong mga di -pinupuna/ walang kabuluhang
pakikipagpalitan ng nagsasaad ng isang bukas na tulay(channel) ng
pakikipagtalastasan kong kinakailangan.
Instrumental – Ginagamit ang wika ng tagapagsalita para mayari/maganap ang
mga bagay-bagay. Pinababayaan ng wikang pagalawin(manipulate) ng
tagapagsalita ang kanyang kapaligiran. Maaaring humiling ang mga tao g mga
bagay at maging dahilan ng paggawa at pagkaganap ng mga bagay-bagay sa
paggamit ng mga salita lamang.

13
Regulatory – Gamit ng wika para alalayan ang mga pangyayaring nagaganap.
Maaaring kasangkot ang sarili o iba. Inaalalayan ng wika ang pakikisalamuha ng
mga tao; itinatakda nito ang mga papel na ginagampanan ng bawat isa, nagbibigay-
daan para alalayan ang pakikisalamuha at nagbibigay ng talasalitaan para sumang-
ayon , di-sumang-ayon at pag-aalalay at pag-abala sa gawa/kilos ng iba,
Representasyunal – Gamit ng wika sa pagpaparating ng kaalaman tungkol sa
daigdig, pag-uulat ng mga pangyayari, paglalahad, pagpapaliwanag ng mga
pagkakaugnay-ugnay, paghahatid ng mga mensahe, atbp.
Personal – Gamit ng wika para ipahayag ang katauhan ng isang tao, alam ng bawat
sa na bahagi ng kanyang katauhan ang wika,. May “tinig” o kinalalaman ang mga tao
sa nangyayari sa kanila. Malaya silang magbuka ng bibig o hindi, magsabi ng
marami o magsawalang-kibo kung nais nila, ang pumili ng kung paano sasabihin
ang kanilang sasabihin.
Heouristic – Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng mga kaalaman at
pag-unawa. Maaaring gamitin ang wika para malaman ang mga bagay sa daigdig.
Nagbubunga ng sagot ang mga taong, konklusyon ang pangangatwiran, mga
bagong tuklas na pagsubok sa hypothesis, atbp.
Imahinatibo – Gamit ng wika sa pagbuo ng isang sistema ng haraya maging mga
akdang pampanitikan, sistemang pampilosopiya, o huwarang pangarap (utopian
virsions) sa isang dako o pangarap at pag-iisip ng walang magawa sa kabilang dako.

Ayon kay Ramon Jacobson

Kognitibo/ Reperensyal/ Pangkaisipan – Pagpaparating ng mensahe at
impormasyon.
Conative – Paghimok at pag-mpluwensya sa iba sa pamamagitan ng mga pag-
uutos at pakiusap.
Emotive – Pangdamdamin, Pagpapahayag ng mga saloobin, damdamin at
emosyon.
Phatic – Pakikipagkapwa-tao
Metalinggwal – paglinaw sa mga suliranin tungkol sa mga layunin (intension) ng
mga salita at kahulugan.
Poetic – Patula, Paggamit ng wika sa sariling kapakanan.

Ayon kay W.P. Robinson

Estetiko – Paggamit ng wika sa paglikha ng panitikan.
Ludic – Pagtutugma, paggawa ng mga salitang walang katuturan o kawawaan,
pagsubok sa mga posibilidad ng wika habang natutuhan ito, pagbibiro.
Pag-aalalay sa pakikipagsalamuha at pakikipagkapwa-tao – Paggamit ng wika
upang simulan, alalayan at tapusin ang pagkikita (nangyayari kapag ang dalawa o
higit pang tao ang nagkikita), mga ritwal sa wika (kumusta/pagbati), pasasalamat,
pagpapahayag ng kalungkutan o pakikiramay.

Antas Ng Wika
Pabalbal/Balbal
 May katumbas itong “islang” sa Ingles at itinuturing na pinakamababang
antas ng wika.
 Mga salitang Pangkalye o Panlansangan.

14
  Tinatawag din itong singaw ng panahon sapagkat bawat panahon ay may
nabubuong mga salita.
 Pinakamababang antas ng wika na karaniwang ginagamit sa lansangan.
 Karaniwang ito ay nabubuo ng isang grupo tulad ng mga bakla na
nagsisilbing koda nila sa kanilang pakikipag-usap.
Halimbawa: Parak = Pulis, Juding = Bakla.

Kolokyal
 Mga salitang ginagamit sa pang-araw-araw na hinalaw sa pormall na mga
salita.
 Nagtataglay ng kagaspangan ang mga salitang ito subalit maaari rin naman
maging repinado batay sa kung sino ang nagsasalita gayon din sa kanyang
kinakausap.
 Ginagamit sa okasyong impormal at isaalang-alang dito ang salitang
madaling maintindihan.
Halimbawa: alala, lika, naron, kanya-kanya, anya, lugal.

Lalawiganin/Panlalawigan
 Karaniwang salitain o dayalekto ng mga katutubo sa lalawigan gaya ng mga
Cebuano, Batangeno, Bicolano, at iba pa na may tatak-lalawiganin sa
kanilang pagsasalita.
 Isang palatandaan ng lalawiganing tatak ay ang punto o accent.
 Salitang ginagamit ng mga tao sa isang partikular na pook.
 Mga salitang ginagamit sa isang lalawigan at hindi pamilyar na gamitin sa
ibang lugar.
Halimbawa: Kaibigan-tagalog = Gayyem-ilokano, Halik-tagalog = Halok-Cebuano.

Pambansa/Lingua Franca
 Ginagamit sa mga aklat, babasahin , at sirkulasyong pangmadla.
 Wikang ginagamit sa mga paaralan at sa pamahalaan.
 Salitang higit na kilala o ginagamit sa pook na sentro ng sibilasyon at
kalakalan.
Halimbawa: aklat, ina, ama, dalaga, masaya,

Pampanitikan
 Pinakamayamang uri
 Kadalasa’y ginagamit ang salita sa ibang kahulugan
 Gumagamit ng idyoma, tayutay, at iba’t ibang tono, tema, at punto.
 Isang eksperto na rin ang nagsabi na ang panitikan ay ang “kapatid na babae
ng kasaysayan,” ito ay dahil sa ang wikang pampanitikan ay makasaysayan
dahil sa kanyang kakayahang lumikha ng piksyunal o kathang isip.
 Ito ay nagaganap sa tuwing ang wikang pampanitikan ay malayang
nagagamit sa pagkatha ng dula, katha, palabas, at iba pang likhang
pampanitikan.

15
Halimbawa: Mabulaklak ang dila, Di-maliparang uwak, Kaututang dila.

Barayti ng Wika
Ang pagkakaroon ng barayri ng wika ay ipinapaliwanag ng teoryang
sosyolinggwistika na pinagbatayan ng ideya ng pagiging heterogeneous ng wika. Ito
ang nagbubunga ng sitwasyong at mga pangyayaring nagreresulta sa tinatawag na
DIVERGENCE, ang dahilan kung bakit nagkakaroon ng iba’t ibang uri ng barayti ng
wika. Sa kasalukuyang panahon ay pinag-aaralan ang isang wika sa loon mg
kapaligiran at karanasan ng mga nagsasalita nito.

Mga Uri ng Barayti ng Wika

Idyotek – Ito ay ang personal na paggamit ng salita ng isang individwal. Bawat
individwal ay may istilo sa pamamahayag at pananalita.
Halimbawa: “Magandang Gabi Bayan” – Noli de Castro, “Di umano’y” – Jessica
Soho

Dayalek – Ito ay nalilikha ng dahil sa heograpikong kinaroroonan. Ang barayti na ito

ay ginagamit ng mga tao ayon sa partikular na rehiyon o lalawigan na tinitirahan.
Halimbawa: Tagalog – “Mahal kita”, Hiligaynon – “Langga ta ka”

Sosyolek/Sosyalek – Uri ng barayti na pansamantala lang at ginagamit sa isang

partikular na grupo.
Halimbawa: Te meg, shat ta? (Pare, mag-inuman tayo), Wag kang snabber(Huwag
kang suplado)

Etnolek – Ginawa ito mula sa salita ng mga etnolonggwistang grupo. Nagkaroon nga
iba’t ibang etnolek dahil sa maraming mga pangkat na etniko.
Halimbawa: Palangga – Sinisinta, Minamahal, Kalipay – saya, tuwa, kasiya.

Ekolek – Ito ay kadalasang ginagamit sa ating tirahan. Ito ay kadalasang nagmumula

sa mga bibig ng bata at matanda.
Halimbawa: Palikuran – banyo p kubeta, Papa – ama/tatay

Pidgin – Wala itong pormal na estraktura at tinawag ding “lengwahe ng wala

ninuman”. Ginagamit ito sa mga tao na nasa ibang lugar o bansa.
Halimbawa; Ako punta banyo – Pupunta muna ako sa banyo, Hindi ikaw galing
kanta – Hindi ka magaling kumanta.

Creole – Ito ay ang pinaghalo-halong salita ng indibidwal, mula sa pagkaibang lugar

hanggang sa naging personal na wika.
Halimbawa: Mi nombre – Ang pangalan ko, Yu ting yu wan, a? – akala mo espesyal
ka o ano?

Register – Ito ay espesyalisadong ginagamit sa isang partikular na pangkat o

domain. May tatlong uri nito:
 larangan – naaayon ito sa larangan ng taong gumagamit nito.
 Modo – paano isinasagawa ang uri ng komunikasyon?
 Tenor – ayon sa relasyon ng mga-naguusap.
Halimbawa: Jejemon, Binaliktad, Pinaikli sa teks.

16
Monolinggwalismo, Bilinggwalismo, Multilinggwalismo

Monolinggwalismo – Ang monolinggwalismo ay isang kaparaanang pangwika na

may layunin ipatupad ang iisang wika sa isang bansa, iisang wika ang ipapairal
bilang wika ng komersiyo, negosyo, at pakikipagtalastasan sa pang-araw-araw na
buhay ng mga mamamayan s a isang bansa. Iisang wika ang gagamiting wikang
panturo sa lahat ng asignatura o larangan sa isang bansa. Ito ay puspusang
tinatalakay ng mga sosyolinggwistiks. Monolinggwal naman ang tawag sa isang
indibidwal na may iisang wika lamang ang ginagamit o alam.
Halimbawa: South Korea, England, Pransya at Hapon.

Bilinggwalismo – Ang pagkakaroon ng kontak ng dalawang wika na may tiyak na

layunin kung bakit ito nangyayari, ang bilinggwalismo ay ang pagkakaroon ng
magkasintulad na gamit at kontrol ng dalawang magkaibang wika na ginagamit ng
isang indibidwal. Nangyayari ang bilinggwalismo dahil sa kakayahan ng tao na
makipag-interak partikular na ang makipag-usap. Maari ring maging dahilan nito ay
ang tiyak na pangangailangan ng isang indibidwal na gamitin ang pangalawang wika
para makaangkop sa panibagong lipunang kanyang ginagalawan. Batay sa mga
naisagawang pag-aaral, ang paulit-ulit na gamit ng isang wika at minimum na
eksposyur ay nagsisilbing malaking tulong para mapaunlad ang kakayahan sa isang
tao para matuto ng isang wika.

Multilinggwalismo – Hango sa salitang ingles na “multi” na ang kahulugan ay

marami at salitang lenggwahe na ibig sabihin ay salita o wika. Sa kabuuan ang
multilinggwalismo ay maraming salita o wika.
Sa buong mundo nabibilang ang Pilipinas sa mga bansa na may maraming uri
ng wika naginagamit. Dahil sa nahahati sa kapuluan at iba’t ibang rehiyon ang ating
lugar, tayo ay nagkaroon din ng kanya-kanyang lenggwahe at dayalekto na
ginagamit.
Ayon sa huling talaan ng mga linggwistiko ay ang Pilipinas ay may halos 150 na uri
ng wikang ginagamit. Sa pananaliksik at pag-aaral nagkakaroon tayo ng mga barayti
at baryasyon sa wika.

Sitwasyong Pangwika sa Pilipinas

Sitwasyong Pangwika sa panahon ng Pagsasarili

1. Mahigit sa 100 wika at 400 na dayalek ang matatagpuan sa Pilipinas. Ang mga pag-aaral na
ginagawa pa kaugnay ng wika ay nagpapakita ng pagkakatulad ng mga ito. Gayunman, sa kabila ng
mga pagkakahawig ng mga wika sa Pilipinas, malaki pa rin ang problema dahil sa kolonyal na
karanasan ng bansa kung saan ang isang banyagang wika ay nagpupumilit na magdomina sa isang
lipunang nadodominahan sa bilang ng mga hindi nagsasalita ng wikang ito.

17
 2. Nahahati sa panahon ng (1) Kastila, (2) Amerikano, (3) Hapon, at (4) Republika hanggang sa
kasalukuyan

Sitwasyong Pangwika sa panahon ng Kastila

 Ang pananakop sa pamamagitan ng paghihiwa-hiwalay at pagbubukod-bukod sa mga Pilipino
ay isinasakatuparan ng mga prayle sa pamamagitan ng pag-aaral nila ng mga wikang katutubo sa
halip na ituro ang wikang Kastila.
 Ang dahilan ng mga prayle (hindi pagtuturo ng wikang Kastila sa mga Indio):

a. gusto ng mga prayle na manatili sa kanila ang pamahalaan.

b. dahil lumalakas ang kilusang liberal sa Espanya, nasuri ng mga prayle na higit na makabubuti para
sa kanila kung hindi matututo ng wikang Kastila ang mga Pilipino at hindi makapagpapahayag sa
pamahalaan.
c. ang kaalaman sa wikang Kastila ay makahihikayat ng pag-aalsa sa panig ng mamamayan sapagkat
mauunawaan nila ang mga batas ng pamahalaan.
d. malakas ang paniniwala ng mga prayle sa kanilang sariling lahi, na sila’y superyor.

Sitwasyong Pangwika sa panahon ng Rebolusyong Pilipino

- nagkaroon ng Kilusang Propaganda noong 1872 na siyang naging panimula ng pagkapukaw pa

ng iba upang maghimagsik. Sumilang ang Katipunan ni Bonifacio. Ginamit ang wikangTagalog sa
kanilang mga kautusan at pahayagan.
- ang unang kongkretong pagkilos ng mga Pilipino na ginawa noon at nang pagtibayin ang
Konstitusyon ng Biac-na-Bato noong 1899.
- sa pagkakatatag ng Unang Republika (Aguinaldo) nawala ang impluwensiya ni Mabini sa
pagpapatibay ng Tagalog bilang opisyal na wika sapagkat nasaad sa Konstitusyon na ang paggamit
ng wika ay opsyunal alinsunod sa batas. Masasabing ang dahilan nito’y ang pamamayani ng mga
ilustrado sa Asembleyang Konstitusyunal. Pangkat ito nina Buencamino, at gayundin nais ni
Aguinaldong maakit ang mga di-Tagalog. Sa gayo’y naging biktima ng pulitika ang wika.

Sitwasyong Pangwika sa panahon ng Amerikano

 Ayon kay Senador Morgan ng Alabama, ang Pilipinas ay mahalaga bilang base militar at
komersyal ng Amerika sa silangan. Inaasahan din nilang mangangailangan sa Pilipinas ng mga
kagamitang mabibili sa kanilang bansa sapagkat mababago na ang sistema ng pamumuhay sa
kanilang ipakikilalang edukasyon.
 Sa pagkakatatag ng pamahalaang sibil ng Pilipinas, ipinahayag ni Presidente McKinley sa
Komisyon ng Pilipinas sa pamumuno ni Hukom W. Howard Taft na bigyan ng espesyal na atensyon
ang pagtuturo ng Ingles sa Pilipinas bagamat sinabi niyang “kailangang ipagkaloob ang edukasyon sa
wika ng mga tao”. Naniniwala ang mga mananakop na dapat ibigay ang libreng edukasyon sa
kanilang wika sapagkat wala raw karapat-dapat na wikang katutubo dahil “mga barbaro” ang mga
iyon.
 Hindi naging madali ang pagtuturo ng Ingles. Hindi maiwasan ang paggamit ng wikang
bernakular sa kanilang pagpapaliwanag sa mga bata.  Noon 1900 ang Superintendente Heneral ng
mga Paaralan ay nagbigay ng rekomendasyon sa Kalihim ng gobernador Militar ng paggamit ng

18
 bernakular bilang pantulong na wikang panturo. Pinagtibay naman ng Lupon ng Superyor na
Tagapayo ang resolusyon sa pagpapalimbag ng mga librong pamprimarya sa Ingles-Ilokano, Ingles-
Tagalog, Ingles-Bisaya at Ingles-Bikol.
 Noong 1906 pinagtibay ni Dr. David Barrows (direktor ng Kawanihan ng Pagtuturo) ang
isang kurso sa wikang Tagalog para sa mga gurong Amerikano at Pilipino sa Philippine Normal School
sa panahon ng bakasyon  ng mga mag-aaral.
 Nagbago na naman ang pamamalakad nang ang nahalili bilang Direktor ay si Frank White
dahil sa pagreresayn ni Barrows. Ipinahayag ni White na Ingles lamang ang gagamiting wikang
panturo at ipinagbabawal ang bernakular.
 Ganito ang nakalagay sa Service Manual ng Kawanihan ng Edukasyon:

-          Tanging Ingles ang dapat gamitin sa pag-aaral

-           organisado at sentralisado ang sistema ng edukasyon (laging Amerikano ang direktor ng
Kawanihan)
-          Sapilitan ang pagtuturo ng Ingles. Itinuro ang kasaysayan ng Amerika, ang literaturang
Ingles at Amerikano, ang mga ideyal at kaugaliang Ingles at Amerikano, istruktura ng gobyerno at iba
pa. Una pinasaulo ang Star Spangled Banner kaysa Land of the Morning.
 Ang naging resulta: ang pagwawalang-bahala ng mga nakapag-aral sa anumang bagay na
Pilipino at pagyakap at pagmamalaki sa anumang bagay na Amerikano.
 Mga Isinagawa ng Kawanihan ng Pambayang Pagtuturo
 Ang padalus-dalos na desisyong Amerikano at ang kanilang pagsisikhay na mapalaganap ang
Ingles bilang wikang komon ay sinalungat at tinutulan ng mga Pilipino at maging mga Amerikano.
Ayon kay Davi Doherty “hindi mangyayaring maging wika ng buhay-tahanan at lansangan ang
wikang ito. Kaya iminungkahi niyang bumuo ng pambansang wika sa pamamagitan ng pagsasama-
sama ng pitong bernakular na wika.

1. Paghahanap ng mga titser na Amerikano lamang

1. Pagsasanay ng mga Pilipino na maaaring magturo ng Ingles

2. Pagbibigay ng malaking emphasis sa asignaturang Ingles
3. Pagbabawal ng paggamit ng bernakular sa loob ng paaralan
4. Pagsasalin ng mga teksbuk sa wikang ito
5. Paglalathala ng mga magasing lokal para magamit sa mga paaralan
6. Pag-alis at pagbabawal ng wikang Kastila sa paaralan
7. * Hindi nag-iisa ang Kawanihan ng Pambayang Pagtuturo sa popularisasyon at pagtataguyod
ng wikang Ingles bilang wikang komon ng Pilipinas. Sa likod nito’y laging nakalaan ang
lehislatura at ang  iba’t ibang departamento at ahensya ng pamahalaan. Ayon kay
Kongresman Manuel Gallego “Upang matupad ang layunin ng pamahalaan, na isulong ang
patakarang Ingles, sa pamamagitan ng iba’t ibang probisyon, pinagtibay ito ng Komisyon ng
Pilipinas at Lehislatura ng Pilipinas bilang opisyal na wika ng Departamento ng Katarungan ng
pamahalaan mula sa Hukuman, sa Korte ng Tagapamayapa, sa Kataas-taasang Hukuman, at
sa mga Korte sa buong kapuluan.
8. * Hindi nag-iisa ang Kawanihan ng Pambayang Pagtuturo sa popularisasyon at pagtataguyod
ng wikang Ingles bilang wikang komon ng Pilipinas. Sa likod nito’y laging nakalaan ang
lehislatura at ang  iba’t ibang departamento at ahensya ng pamahalaan. Ayon kay
Kongresman Manuel Gallego “Upang matupad ang layunin ng pamahalaan, na isulong ang

19
 patakarang Ingles, sa pamamagitan ng iba’t ibang probisyon, pinagtibay ito ng Komisyon ng
Pilipinas at Lehislatura ng Pilipinas bilang opisyal na wika ng Departamento ng Katarungan ng
pamahalaan mula sa Hukuman, sa Korte ng Tagapamayapa, sa Kataas-taasang Hukuman, at
sa mga Korte sa buong kapuluan.

Sitwasyong Pangwika sa panahon ng Hapon

 24 Hulyo 1942, pinalabas ang Ordinasa Militar Blg. 13 na nagsasaad na ang Niponggo at
Tagalog ang siyang opisyal na wika, pinapayagan lamang ang paggamit ng Ingles bilang
pansamantalang wika.
 Nagkaroon ng Kapisanan ang Paglilingkod sa Bagong Pilpinas (KALIBAPI). Layunin nito ang
pagpapabuti ng edukasyon, pagpapalakas at pagpapaunlad ng pangkabuhayan sa Pilipinas sa
pamamatnubay ng Emperyong Hapones. Si Benigno Aquino Sr ang direktor nito.   Pangunahing
proyekto nito ang pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa tulong ng Surian ng Wikang Pambansa.

Bagong Republika hanggang sa kasalukuyan

 Ang Pilipino sa halip na gamitin agad ay pinagdudahan pa. Eksperimento muna ang paggamit
ng bernakular sa lalawigan ng Iloilo noong 1948 hanggang 1954 at muli noong 1967-68 sa Iloilo at
Rizal.
 Ang mga klase sa Tagalog ay naging labis na gramatikal at di nakaakit at nakahikayat sa mga
estudyante sa wikang pambansa.
 Sa Konstitusyon ng 1987, pinagtibay na ang Wikang Filipino bilang wikang pambansa. Ito’y
batay hindi lamang sa Tagalog kundi sa lahat ng wika sa Kastila at Ingles. Sa mas tiyak, ito ang
tinatawag ngayon na pambansang linggwa frangka na wikang ginagamit ng mga Pilipino sa
pakikipag-usap sa isa’t isa sa kabila ng kanilang iba’t ibang wikang sinasalita.
 Sa kabila ng pagbabago sa basehan ng wikang pambansa, hindi pa rin natatapos ang
paggigiit pa rin ng ilang sektor na Tagalog pa rin itong Filipino. Isa pa ring problema ng wikang
pambansa na di pa nalulutas ay ang pagpapagamit dito bilang midyum ng pagtuturo. Sa kasalukuyan,
ang inaadap ng gobyerno ay bilinggwal na Patakaran sa Edukasyon na pinagtibay noong 1973 at
ipinairal noong 1974 hanggang sa kasalukuyan.

References: https://www.facebook.com/notes/zyvi-corleone/sitwasyong-pangwika-sa-
pilipinas/435120993188749/

20