Professional Documents
Culture Documents
Panimula
Ang pag-aaral ang magiging tulay tungo sa magandang kinabukasan , ngunit hindi lang
ang bawat bagay na ang kapalit ay kaginhawaan; tulad nga ng sabi ko kanina “hindi magiging
madali ang daan tungo sa kaunlaran”.Ang hirap na dinaranas ng mga magulang natin, ang pagod,
patak ng pawis at dugo na alay nila para lang matustusan ang ating pag aaral, para lang maibigay
Bilang estudyante ng ika labing-isang baiting inaamin kong hindi madali ang pag-aaral,
praktis na kung saan saan pa kayo makakarating makapag ensayo lang, nariyan pa ang kailangan
na oras ninyong magkaklase na matulog sa iisang bahay para sama samang tapusin ang iniatas sa
inyo ng inyong mga guro, puyat sa pananaliksik, gutom dahil mas gusto mo pang unahin ang
Kilala ang Pilipino sa kanilang kakaibang kaugaliang ipinapakita sa mundo. Isa sa mga
hindi magagandang kaugalian ay ang pagiging huli ng mga Pilipino sa takdang oras o tinatawag
na “Filipino Time” marahil nasa kultura na nga nating mga Pilipino ang pagiging huli. Ngunit sa
kasamaang palad ito ang kulturang kinakailangan palitan.Mas makakabuting isipin na ang mga
Pilipino ay kung ano ang magiging epektong dulot nito sa kaugaliang ito sa kanilang buhay kung
Batayang Konsepto
sa negatibong paraan.
Palalahad ng Suliranin
Sa aming napiling paksa, may mga ilang tanong kami ukol sa pagiging late sa
eskwelahan at ang mga reresponde dito ay ang mga mag-aaral sa HCA sa Senior High School.
Nakatuon din ang pag-aaral na ito sa pagsusuri ng pananaw at sa loobin ng mga respondent. Mas
binigyan pansin ang mga mag-aaral na may kaalaman sa paksa o mga estudyante na mas madalas
mahuli sa klase. Dahil sa mga ito ay mas mapapatibay ang pananaw sa nabanggit na suliranin.
Isasaalang-alang din ang opinyo ng bawat mag-aaral na maging balanse ang isinasaad na datos.
Kahalagahan ng Pananalisik
Sa pag-aaral nito. Mahihinuha natin ang mga dahilan ng pagiging late ng mga mag-aaral
na nasa SHS sa HCA at kug ano ang magiging epekto nito sa kanila. Makukuha natin dito ang
bilang ng mga late sa bawat seksyon o mga estudyante ng SHS sa paaralang ito.
Sa mga mambabasa. Makikita nila dito kung gaano ka importante ang pagiging maaga sa
pag pasok hindi lang sa paaralan kundi sa iba pang aspeto sa buhay na kailangan maging maaga
sa pagpasok satamang oras. Makikita din nila sa pamanahong papel na ito ang mga impormasyon
tungkol sa pagiging late. Kung anong magiging epekto. Kung ilan ang bilang ng mga late sa
ating paaralan at kung ano ang paaran kung paano ito maiiwasan at kung pano ito mababawasan.
Sa mga responde. Maibabahagi nila dito o maidagdagkung ano ang magiging opinyon at
komento tunkol sa paksang ito, Sila din ang magiging dahilan at sila din ang magbibigay linaw
kung bakit nagiging huli sila at kung ano ang mapapaliwanag nial ditto tungkol sa pagiging huli
maibibigay din ng mga responde ang pagmumungkahi tunkol sa pagiging late sa pagpasok sa
paaralan.
nila itong palawakin at bigyan solusyon ang mga malalaman at mauunawaang kadahilanan ng
Saklaw at limitasyon
Ang sinasaklawan lamang ng pananaliksik na ito ay ang mga asignaturang apektado ang
akademikong pagganap ng ilang mag-aaral na nasa SHS mula sa HCA. Saklaw din ng
pananaliksik na ito ang mga apektadong articular na bahagi ng akademikong pagganap sa ilang
asignatura batay sa pagiging huli sa klase ng ilang mag-aaral na nasa SHS mula sa HCA. Batid
din ng pananaliksik na alamin ang mga kadalasang dahilan sa pagiging huli sa klase ng ilang
mag-aaral na nasa SHS mula sa HCA. Hindi rin sinasaklawan ng pananaliksik na ito ang
magbigay ng lunas sa mga problema na ito at kung hindi magsisilbing gabay lamang ito sa mga
Upang mas maunawaang ang ginawang pananaliksik, narito ang mga depinisyon ng
ibang salita ayon sa kung paano ito ginamit batay sa pag-aaral oras.
Pananaliksik-ang pananaliksik ay isang sistematikong pag-aaral o investigasyon ng isang bagay
sa layuning masagot ang mga katunungan ng isang mananaliksik.
Filipino time- kinagawian nating mga Pilipino sa pagiging laging huli sa takdang oras na
pinagkasunduan.
Lokal na Pag-aaral
(2010) ang problema ay isa lang sa mga elemento ng buhay. Walang buhay dito sa mundo ay
Kilala ang Pilipino sa kanilang kakaibang kaugaliang ipinapakita sa mundo. Isa sa mga
hindi magagandanag kaugalian ay ang pagiginh huli ng mga Pilipino sa takdang oras o
itinatawag nilang Filipino Time”. Marahil nasa kultura na nga ng mga Pilipino ang pagiging huli.
Ngunit sa kasamaang palad ito ang kulturang kinakailangang palitan. Mas nakakabuting isipin ng
mga Pilipino kung ano ang magiging epekto ng kaugaliang ito sa kanilang buhay kung palaging
Maraming mga epekto ang dinadala nitong problema. Kung magiging kaugalian na ang
itong kasanayan, magiging Malala ito na nagreresulta ng pagiging dropout ng mga estudyante.
Meron nga itong dinadalang positibong epekto kagaya na lang ng pagtaas ng oras sa pagtulog ng
Bilang isang Pilipino, hindi masama ang magpahalaga sa kulturang nakagisnan pero
minsan hindi dapat ang sobrang pag-ibig sa kultura ng puso ang pairalin. Dapat gamitin rin ang
utak.
Hindi lahat ng kultura ay may tama. Masmabuti sa mga Pilipino ang matutong
magpahalaga sa kanilang sariling oras at hindi ito aksayangan sapagkat para ito sa kabutihan ng
lahat.
Banyagang Pag-aaral
al. (2015) Ang “punctuality” ay ang kaluluwa ng isang hanap-buhay at wala ng mas hahalaga pa
dalawang dimension, yun ay ang pagpasok sa tamang oras at paguwi sa tamang oras. Ang
ugaling “punctuality” ay parehong responsibilidad ng bawat guro at mag-aaral. Ang mga guro’y
Lokal na Literatura
Ayon kay Philip S. Chua, M.D. (2007) sa kanyang artikulong “The ‘Filipino Time’
Syndrome” sa tuwinang naririnig niya ang tanyag na palusot o deskripsyon na “Filipino Time”,
paratang na ang “tardiness” ay isang katangian na ng mga Pilipino ng simula ng sila’y isilang,
dapat nating pagsabihan ang ating kapwa or ating aminin na tayo ay hindi pa sapat na disiplinado
ukol sa ating kultura, na bastos an gating lipunan at para bang walang kabihasnan.
Banyagang Literatura
Ayon sa artikulong “Being Late for School” na isinulat ni Shweta (2009) Sa panahon
ngayon napakaraming mag-aaral ang pumapasok ng huli sa klase sa kanilang paaralan. Dapat
nating seryosohin ang suliraning ito dahil sinasabi nga natin sa mga mag-aaral kahit nung maliliit
pa lamang sila na ang “punctuality” ay isang yaman ng bawat tao, pero eto pinagmamasdan
imbestigahan kung ano ang dahilan ng pagiging huli sa klase sa bawat araw, halos araw-araw ng
isang mag-aaral.
Lokal
pagiging huli sa klase. Mga nagiging dahilan nila ay ang late gumising, hindi tumunog o hindi
nakapagset ng alarm clock, traffic sa dinadaanan at minsa pa ay sinisisi sa iba ang pagiging late
panaginip, at kung
minsan pa'y nagagalit sa kanilang guro dahil binibigyan sila ng parusa at kanila pa itong
inirereklamo.
Ang pagiging late gumising ang kalimitang dahilan ng ilang mga estudyante, dahil sa
kung akala mo ay hindi sila magkikita ng ilang araw, lahat ng mga ito ay dahilan kung bakit
napupuyat at nalelate ang mga estudyante. Sa paggising sa umaga cellphone kaagad ang hawak
hawak at itetext ang tropa mga tropa kung anong nangyari sa kanyang panaginip, uunahing
magpost sa facebook bago kumain, imbes na gawin ang mga dapat gawin sa pagpasok, kung
Kung mababago ang nakagisnan na gawi ng mga estudyante, ang kanilang sakit sa
pagiging late ay nagamot, mababawasan at maaaring wala ng mga estudyante ang malate sa
kanilang klase at magiging isang responsableng mag-aaral ito at sa pagpasok sa klase ng tamang
Ang problema ay isa lang sa mga elemento ng buhay. Walang buhay dito sa mundo ay
nagkakaroon ng walang problema. Ang bawat problema dito sa mundo ay may solusyon. (Arnie.
Maraming hinaharap na mga problema ang mga estudyante ngayon. Ang pagiging huli sa
paaralan, mga gang, kakulangan ng mga libro at ang maagang pagbubuntis ang ilan sa mga ito.
At habang tumatakbo ang mundo, lumalaki naman ang mga problemang ito. (Ernest Allen Del
ang bawat bagay na ang kapalit ay kaginhawaan; tulad nga ng sabi ko kanina “hindi magiging
madali ang daan tungo sa kaunlaran”.Ang hirap na dinaranas ng mga magulang natin, ang pagod,
patak ng pawis at dugo na alay nila para lang matustusan ang ating pag aaral, para lang maibigay
Kilala ang Pilipino sa kanilang kakaibang kaugaliang ipinapakita sa mundo. Isa sa mga hindi
magagandang kaugalian ay ang pagiging huli ng mga Pilipino sa takdang oras o itinatawag
nilang “Filipino Time” Marahil nasa kultura na nga ng mga Pilipino ang pagiging huli. Ngunit sa
kasamaang palad ito ang kulturang kinakailangang palitan. Mas nakakabuting isipin ng mga
Pilipino kung ano ang magiging epekto ng kaugaliang ito sa kanilang buhay kung
palaging ganyan ang mangyayari. (Mac Yvonn Ray Gomez at Anthony B. Sabaysabay,
Marso 2010)
Maraming mga epekto ang dinadala nitong problema. Kung magiging kaugalian na ang
itong kasanayan, magiging malala ito na nagreresulta ng pagiging dropout ng mga estudyante.
Meron nga itong dinadalang positibong epekto kagaya na lang ng pagtaas ng oras sa pagtulog ng
isang estudyante pero mas marami itong magagawa sa negatibong mga paraan. (Marianne
Charisse T. Corales, Berthel Lyn T. Gumapac at Alfare Tia Marie L. Henry, Marso 2010)
Hindi lang sa mga ganyang sitwasyon nakakaapekto ang pagiging huli sa anumang dapat
ng inatawag nating pagkahuli sa klase. Nagbubunga ang kagawiang ito ng mga hindi kanais-nais
na kaugalian kagaya ng katamaran. (Kim L. Nacionales, at Louise Cassandra Roa. Marso
2010)
Bilang isang Pilipino, hindi masama ang magpahalaga sa kulturang nakagisnan pero
minsan hindi dapat ang sobrang pag-ibig sa kultura ng puso ang pairalin. Dapat gamitin rin ang
utak. Hindi lahat ng mga kultura ay may tama. Masmabuti sa mga Pilipino ang matutong
magpahalaga sa kanilang sariling oras at hindi ito aksayangan sapagkat para ito sa kabutihan ng
Banyagang Pag-aaral
Kapag ang mga mag-aaral ay dumating sa klase huli, maaari itong matakpan ang daloy ng isang
panayam o talakayan, guluhin ang iba pang mga mag-aaral, hadlangan ang pag-aaral, at sa
pangkalahatan ay mabubura ang moral na klase. Bukod dito, kung maiiwan ang hindi mapigilan,
ang pagkahilo ay maaaring maging talamak at kumalat sa buong klase. Sapagkat mayroong isang
bilang ng mga posibleng kadahilanan na dumating sa klase ang mga mag-aaral, kung isasaalang-
alang kung aling mga sanhi ang nasa ugat ng problema ay makakatulong sa mga tagubilin sa mga
maaaring hanggang huli na ng gabi matutulog , maaari itong magresulta sa paggising ng huli,
tulad ng maaaring maibawas mula sa literal na kahulugan ng kasabihang "maagang matulog nang
Halimbawa, ang taong nakakakita ng tatay na laging aga-aga sa trabaho ay maaari ring malaman
ang ugali, kung gayon huli ring pumunta sa lektura. Sinusuportahan ito ng Peretomode (2001) at
Egbule (2004), nang ipaliwanag nila ang konsepto ng kalikasan-kalikasan dahil nakakaapekto ito
sa mga gawi ng indibidwal. Bukod dito, maaaring ito ay dahil sa kawalan ng pangangasiwa ng
Iba't ibang mga kultura ay may iba't ibang mga pamantayan tungkol sa pagiging huli sa
oras. Gayunman, ang punctuality ay hindi talagang isang seryosong bagay para sa ilang mga
kultura, kung ihahambing sa kung paano napapansin ang punctuality sa mga kultura sa kanluran
Maraming mga pag-aaral ang nagpakita na ang pagiging huli sa paaralan ay may
paaralan, ang mga mag-aaral ay tumatanggap ng mas kaunting oras ng pagtuturo kaysa sa mga
Ngunit hindi lamang ang isang mag-aaral na patuloy na darating na huli sa paaralan ay
nagtatag ng masamang gawi na maaring gayahin ng iba, ang kanilang pagiging huli sa klase ay
akademiko.
Ang mga guro ay maaaring maging bigo habang ang mga mag-aaral ay nakakagambala sa
Pagdating ng huli hanggang paaralan ay maaari ding mangahulugan na ang mga mag-
aaral ay hindi mawawala sa mga aktibidad na idinisenyo upang makabuo ng mga koneksyon sa
Kaya, paano malutas ng mga guro ang isyu? Ang ulat ay iminumungkahi na sa
pangkalahatan ay hindi kapaki-pakinabang para sa mga guro na parusahan ang mga nahuling
mag-aaral sa sandaling makarating sila sa klase, dahil maaaring mapalubha nito ang sitwasyon.
Sa halip, iminumungkahi ng mga may-akda gamit ang papuri bilang isang tiyak na
Kapag ipinatupad ang diskarte na ito, itinuturo ng mga may-akda na maraming bagay
ang dapat isaalang-alang. Una, iminumungkahi nila ang paggamit ng mga kasalukuyang data sa
paaralan upang makilala kung aling mga mag-aaral ang nagpapakita ng pare-pareho na pattern
ng pagiging huli. 'Halimbawa, walang katuturan na makialam sa isang mag-aaral na may pattern
minsan.'
Napapansin din nila na ang mga batang mag-aaral ay madalas na umaasa sa isang may
sapat na gulang upang mapunta sila sa paaralan sa oras, at ang mga guro ay dapat mag-ingat sa
pag-uugali ng mag-aaral. 'Sa ganitong mga kaso, maaaring kailanganin ang interbensyon sa mga
gadyets. Nakatulong ang gadyets sa lipunan sa lahat ng antas kabilang ang mga institusyon, mga
aaral at maging isang epektibong mamamayan at sa mga estudyante (M. Underwood, 2009).
Posible nga ba para sa isang kabataan at mag-aaral ang buhay na walang computer,
aaral sa panahon ngayon ay may bagong uri ng pamumuhay gamit ang makabagong gadyets.
sa panahon ngayon, mas gusto nila ang madali at komportable na walang anumanginiisip
ang pakikipag komunikasyon gamit ang teknolohiya ay isa sa makabagong paraan upang
mapadali ang ugnayan ng bawat isa. Ngunit, ito ay nakakapagpababa din sa kakayahan ng isang
(Chandler, 2000).
kanyang artikulo na How are Media Born and Developed ang mga mabubuti at masasama na
siya sa determinasyon ng teknolohiya tungo sa pagunlad ng ating mundo. Ngayon tayo aynasa ik
mga pribadong buhay.Ang internet ay patuloy na lumalaki at umaabot sa mas maraming mga tao.
Nakikita natin ang pagbuti patungkol sa karunungang bumasa’t sumulat dahil sa paglago ng
Ayon kay A. Graham Bell (1876) ang Telepono ay nagtuturo sa mga taong bingi kaya’t
siya ay interesado sa mga pagyanig ng tunog o kung paanong ang tunog ay tumatalbog at
naglalakbay. Napag-isipan ni Bell na ang mga pagyanig na ito ay maaaring gawing sunud-sunod
na mga takbo ng kuryente na maaaring maipadala sa pamamagitan mga kable mula sa isang
lugar patungo sa iba. Mula dito ay naimbento niya ito. Ang kanyang imbensyon ay Hindi lamang
ginawang posible ang pakikipag-usap sa mga kaibigan na milya ang layo kundi nagbukas ng
pintuan para sa mga intercoms, radyo, fax transmission at pati na rin sa Internet. Ito ay
Ang mga kompyuter sa ngayon ay gumagawa ng maraming bagay. Sa mga tahanan, ang
ng iyong refrigerator. Ang mga kompyuter sa mga kotse at iba pang mga sasakyan ay nag-aayos
ng daloy ng langis. Ang mga kompyuter ay ginagamit din sa mga makina sa ospital tulad ng x-
rays. Alam mo ba na ang mga kompyuter ay pangunahing ginawa upang magamit sa masalimuot
na kalkulasyon matematika?
matematika ay nag-ugat libong taon na ang nakalilipas sa mga abakus ng Intsik. Ang abakus ay
isang grupo ng mga butil na nakahanay at ginagamit sa pagbibilang. Noong 1945, ang ENIAC
kompyuter.
pagpapaunlad gaya sa mga kompyuter chips, ang isang kompyuter na may parehong kakayahan
ay maaaring magkasya sa palad ng iyong kamay. Sa ngayon, ang mga kompyuter ay kailangan
na sa lahat ng mga opisina. Sa katunayan, ang mga kompyuter ay ginagamit din sa pag-aaral at
paglalaro.
Lokal na Literatura
Sa pag-aaral ni S. Wilson, sa kanyang artikulo na The Influence of Technology
on Students sinasabi niya na ang kailangan ng tao sa paggamit ng teknolohiya ay ang disiplina.
komunidad.
Ayon kina Coomes at Debard (2004) ay nagsabi na Ang kasaysayan at kultura ay may
Sa paglipas ng panahon, nagiging iba na ang pag-uugali ng tao kaysa noon na wala pang
impluwensya ng gadyets.
Ang disiplina ay mahalaga para sa mga mag-aaral lalo na sa mga kolehiyo kung paano sila
pag-aaral ay isang pag-aaksaya lamang ng kanilang oras, kung kaya’t ang iba sa kanila ay mas
pinipili nalang na gumamit ng gadyets at ubusin ang oras sa mga walang kwenta bagay. Ayon sa
pag-aaral ni Sadler (2007) kadalasan maririnig natin sa mga mag-aaral ngayon na sinasabi kung
kung ano ang kanilang nagawa. Ang mga mag-aaral ngayon ay kayang pagsabayin ang pagtetext
at pag-aaral, iba na talaga ang mga kaugalian ng mga estudyante ngayon. Wala na silang sapat na
disiplina sa paggamit ng kanilang oras at kung paano ito mawawaldas nang may katuturan.
Gemmill at Peterson (2006), sila ay nagtanong sa mga mag-aaral kung gaano kalaki ang
naidudulot nitong stress. Base sa kanilang nagawang pag-aaral, halos 29% na kanilang oras ay
estudyante.
kamag-aral, at guro.
bansa.
halos computer na ang ginagamit. Sa mga opisinang gobyerno, pribadong opisina, sa mga
nagsisilbing gamit sa ibat ibang uri ng pakikipag- transaksyon. Sinasabi pa nga sa mga datos
na ang Pilipinas ang siyang cellphone capital of the world, dahil ultimong mahihirap na
tulong ang naibibigay hindi lamang sa mga guro kundi lalo’t higit sa mga mag aaral.
ay binusisi at pinag aralan munang mabuti kung ito ba ay makatutulong o hindi. Kanilang
hinimayin ang mga positibo at negatibong dulot nito at kung nakalalamang ang positibo ay
kanilang aaprubahan at ipatutupad nang naayon sa umiiral na batas ng ating bansa, partikular sa
edukasyon.
Lokal na Pag-aaral
Marami sa kabataan ang may sakit na “manana habit” o ang hindi pagsimula kaagad ng
dapat gawin. Mas gustong laging naghahabol. Ayon sa iba, may mga kabataan na lumalabas daw
ang kanilang galing kapag may "pressure" o kaya kapag naghahapit na ngunit kakaunti lang sila.
Kung di mo rin matatapos ang gawain mo kaagad, sana ay siguraduhin na ang kalidad ng iyong
gawa ay hindi mababa at bara-bara. Hindi na maibabalik ang oras. Kapag sinabi ng guro o
propesor mo na tapusin ang isang "term paper" o proyekto, isipin kaagad at i-panahon ang iyong
paggawa ng mga dapat gawin. Sa gayon, walang magaganap na paghahabol sa oras. (Martinez,
Ayon dito, isa sa mga paraan ng paglaban sa paghahapit ay ang pagsimula kaagad ng
gawain kapag binigay ito para sa pagdating ng pasahan, ay hindi na magmadali at kahit papaano
dahilan ito ng iyong pagiging balisa dahil sa wala ka pang natatapos. Nagiging "manic-
project. Pangalawa, nagiging dahilan ito ng malaking panghihinayang dahil hindi mo nagawa
ang mga bagay na dapat mong natapos na dapat. At ang mas matindi pa sa lahat, ang
"procrastination" ang magiging dahilan ng iyong mabababang grado. Dahil sa tinapos mo lamang
sa maikling panahon ang isang bagay, siguradong apektado ang kalidad ng iyong gawa. Sa lahat-
mga gawain hindi lang na nakakadulot ito ng mababang mga grado sa iilan, kundi nagpapapuyat
ito, nagiging dahilan ng maling disiplina at hindi lang sa paaralan, nagiging oarte rin ito ng iyong
araw-araw na pamumuhay.
May ilang bagay na kailangang isaisip kung ayaw maging biktima ng "Procrastination".
Kalimitang, hindi ang bigat at hirap ng proyekto ang problema kung hindi ang attityud sa
trabaho. Una, hikayatin ang sarili na gawin kaagad ang gawain at isaisip na dapat kaagad ito
masimulan at matapos. Hindi natin alam ang mga pwedeng mangyari bukas, gawin na ngayon
ang trabaho at piliting tapusin iyon ngayon. Wala nang pabukas-bukas pa. Pangalawa, ilista at
unahin ang mga pinaka-importanteng gawin. Iwasan ang sobrang gala kapag may takda. Tigilan
ang masyadong panonood ng TV o paglalaro ng "video games". Sabi nga nila, "PRESSURE first
before PLEASURE". Mas magandang mag-mol at gumimik kasama ang mga kaibigan kapag
Metodolohiya
Disenyo ng Pag-aaral
Tinangkang ilarawan at suriin ng mga mananalik sa pag-aaral na ito ang mga iba’t-ibang
kadalasan na dahilan ng mga mag-aaral na nasa SHS sa HCA na kadalasang nahuhuli sa klase.
Respondente at Population
sampling. Ang systematic sampling ay ang pagpili ng mga respondenteng kailangan para sa
pananaliksik na gaganapin. Ang mga napiling respondente ay mga mag-aaral na mula sa SHS sa
HCA. Sila ang napiling respondente ng mga mananaliksik dahil sila ang pinakamalapit na
populasyon sa mga mananaliksik at sila ang naaayon na respondent para sa suliranin ng pag-
aaral. Tatlumpung respondente lamang ang napili ng mga mananaliksik para sa isasagawang
pagsisiyasat.
Ang mga mananaliksik sa pag-aaral na ito ay gumamit ng mga piling mag-aaral upang maging
Instrumento ng Pananaliksik
pananaw ng mga respondent patungkol pagiging huli sa klase at ang epekto nito sa kanilang
isasagawa ang pagkuha ng bahagdan sa bawat sagot ng mga katanungan na nakabase sa mga
Pagkatapos ito sagutan ng mga respondente, pag-aaralan ito kung saan pagsasamahin ang
mananaliksik ang mga magiging kasagutan ng mga respondente.Sa paraang ito ay makukuha
ng mga mananaliksik ang pananaw sa epekto ng pagiging huli sa klase at epekto nito sa
kanilang pag-aaral.
Pag-aaral sa Epekto ng Kadalasang Pakahuli sa Klase ng mga
PAARALAN