Republic of the Philippines

State Universities and Colleges

GUIMARAS STATE COLLEGE
Buenavista, Guimaras

GRADUATE SCHOOL
Filipino 301-FILIPINO PHONOLOGY

JANET A. CABAGSICAN GENALYN L. MOSCAYA, Ph. D.

TAGA-ULAT PROPESORA

 Ang pag-aaral sa mahahalagang tunog ng wika na nagbibigay kahulugan sa pagbigkas

ng salita o nagbibigay ng pagbabago sa kahulugan ng mga salita ay tinatawag na
PONOLOHIYA O PALATUNUGAN.
 Ang tawag sa tunog na may kahulugan din pero pinakamaliit na bahagi ng wika ay
PONEMA.
 May dalawampu’t isang (21) ponema ang wikang Filipino. Labing-anim (16) ang katinig at
lima (5) naman ang patinig. Ang mga katinig sa Filipino ay ang sumusunod: b, k, d, g, h, l,
m, n, ng, p, r, s, t, w, y Ang mga patinig naman ay ang: a, e, i, o, u
Mga Ponemang Patinig
 Ang mga patinig ng Filipino ay maiaayos din sa tsart ayon naman sa kung aling bahagi ng
dila ang gumagana sa pagbigkas ng isang patinig------Unahan, sentral, likod at kung
ano ang pusisyon ng nasabing bahagi ng pagbigkas------mataas, nasa gitna o
mababa.
Ayos ng Dila:
 Sa pagbigkas ng mga ponemang patinig, may pagkakataon na napapalitan ang
ponemang e ng i at ang o ng u subalit hindi nagbabago ang kahulugan ng salita. Mga
Halimbawa:  bibe-bibi  babae-babai  doon-duon  noon-nuon

 Subalit may pagkakataon na kapag napapalitan ng e ng i at ang o ng u, nagbabago ang

kahulugan ng salita. Kapag naganap ang pagpapalit at pagbabago ng kahulugan, ang e
ng i at ang o ng u ay dalawang magkahiwalay o magkaibang ponema na. Halimbawa: 
mesa-table  misa-mass

MGA PONEMANG KATINIG

 Ang mga ponemang katinig ay maiiayos ayon sa tagpuan-bigkasan at paraan ng
pagbigkas at kung may tinig at walang tinig ng pagbigkas sa mga ito katulad ng makikita
sa tsart na nasa ibaba.
 Samakatuwid, sa pagsasalita, ang paglikha ng ponema ay mailalarawan sa tagpuan-
bigkasan o punto ng artikulasyon at paraan ng pagbigkas / artikulasyon. Itinituring na
digrapo ang ng sapagkat ang ponemang ito ay binubuo ng dalawang letra subalit
kumakatawan sa isang makabuluhang tunog.
  Malapatinig
Kaiba sa mga katinig, dito’y nagkakaroon ng galaw mula sa isang pusisyon ng labi o dila
patungo sa ibang pusisyon. /w, y/
Sa/w/ ay nagkakaroon ng glayd o pagkakambyo mula sa puntong panlabi-papasok; samantala
ang/y/ ay ang kabalikan nito---palabas.
Ito ang dahilan kung bakit hindi isinama ang mga ito sa paglalarawan ng punto ng artikulasyon
ng mga katinig.
Halimbawa sa pagbigkas ng salitang watawat, yayakapin, walis, yayain,
 Tunog na Belar
Ang mga belar o velar ay ang mga katinig na sinasalita sa likod na bahagi ng dila (ang
dorsum) laban sa malambot na ngalangala, ang likod na bahagi ng bubong ng bibig ( kilala rin
bilang angVelum) Ang ibabaw ng punong dila ay dumidiit sa velum o malambot na bahagi ng
ngalangala.
Tulad ng Pagbigkas ng /k, g, h/
Halimbawa:
Kain,
Gutom
Haplos
Kulog
Hangin
Gabay