რეზო ნიქაბაძე

ქიმია

სდასუ - პირველი კურსი

ქიმია ყოველთვის თამაშობდა მნიშვნელოვან როლს ადმიანის განვითარებასა და იგი

ითვლებოდა კაცობრიობის მრავალმხრივ დამხმარედ. განსაკუთრებული მნიშვნელობა

შეიძინა ორგანულმა ქიმიამ, რომელიც წარმოსახულია ორგანული ნაერთებისგან.

საინტერესოა რომ ორგანული ნივთიერებები უძველესი დროიდანაა ცნობილი და იგი

აქტიურად გამოიყენება მედიცინაში, სამკურნალო თვისებებით. ბოლო საუკუნეების გარეშე

ქიმიკოსები დიდი რაოდენომით სამკურნალო ორგანულ ნივთიერებებს წამლების

დასამზადებლად იყენებე და ქმნიან თანამედროვე პრეპარატებს, რომლებსაც დიდი გავლენა

აქვს ადამიანის ცხოვრებაზე. ეს ყოველივე კი უდიდესს მეცნიერულ მიღწევად ითვლება.

ქიმია გვაძლევს საშუალებას დავრწმუნდეთ თუ რომელი ნივთიერება მოახდენს

პოზიტიურ ეფექტს ადამიანის სხეულსა და ორგანიზმზე. ქიმია ეხმარება მედიცინას შემდეგ

მიმართულებებში:

1. შესაძლებლობას ხდის პრეპარატების ზუსტი შემადგენლობის გარკვევაში

2. გვაძლევს წყაროს იმისა რომ განვსაზღვროთ მედიკამენტების პროპორციების, ზომის

და მახასიათებელი ნიშნები.

3. განვსაზღვროთ და ვივარაუდოთ მედიკამენტების აქტივობა ორგანიზმზე

4. გამოიყენება სტერილიზაციისა და სანიტარიზაციისათვის

5. შევამციროთ ორგანიზმის მოწამვლის საფრთხე და ტოქსინები

 6. ქიმია არის მიზეზი ახალი პრეპარატების ინოვაციისა, რომელიც მეტად ზრდის

ადამიანთა სიცოცხლის ხანგრძლივობას

7. შესაძლებელია შევისწავლოთ სხვადასხვა დაავადებების მექანიზმენი

8. ამავდროულად წარმოაჩენს რა ეფექტი ექნება ორგანიზმზე ნივთიერებებს,

საინტერესოა რომ სამკურნალო ნივთიერებები იყოფა ორ ძირითად ჯგუფად:

ორგანული და არაორგანული. ორივე სამკურნალო ნივთიერება მიღებულია ბუნებრივი

ნედლეულით. ამავდროულად საინტერესოა რომ მოვახდინოთ სამკურნალო ნივთიერებების

კლასიფიკაცია. ერთ-ერტი სახე საძილე და დამამშვიდებელი, მას მოყვება

ტკივილგამაყუჩებელი, ანტიბაქტერიული, გულ-სისხლძარღვთა სისტემის სამკურნალო,

ფორმონალური, ანტიბაქტერიული და სხვ.

ერთ-ერთ ასეთ ორგანულ ნივთიერებად ალკალოიდები შეიძლება გამოვსახოთ. ისინი

კარგი ტკივილგამაყუჩებელია და ორგანიზმი მას მართივად ეჩვევა ხშირად გამოყენებისას.

მაგალითად, მორფინი ალკალოიდებისგან მზადება და მასზე დამოკიდებულება საკმაოდ

მარტივია. ამავდროულად, დიეთილამიდის დიზერგინის მჟავას 0.005 მილიგრამის ტვინში

შეღწევისას ადამიანში იწვევს ჰალუცინაციებს, ამდაგვარად ბევრი მათგანი (ალკალოიდი)

მიეკუთვნება ნარკოტიკებსა და საწამლავებს.

კოფეინი (გურანინი) არის პურინის განშტოების ალკალოიდი, რომელიც მცირე

დოზით სტიმულანტორად მოქმედებს ორგანიზმსა და ნერვულ სისტემაზე, ხოლო დიდი

დოზით იგი დამოკიდებულებას იწვევს მასზე. მისი მიღების შედეგად იზრდება გულის წნევა

და სისხლის წნება, ხოლო გარკვეული დროის შემდეგ კი დოფამიტი ძლიერდება. მხოლოდ 3-

6 საათის შემდეგ სრულდება კოფეინის მოქმედება, რაც იწვევს დაღლილობას და

მოთენთილობას.
 ასევე ცნობილია ალკოლოიდები, როგორიცაა ნიკოტინი. იგი თხევადი ალკოლოიდია

და მისი მცირე დოზით გამოყენება პოზიტიურ გავლენას ახდენს ორგანიზმზე. იგი ხელს

უწყობს სუნთქვის სისტემის გაუმჯობესებასა და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მუშაობას.

ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნაერთი არის სალიცილის მჟავა, რომელსაც ახასიათებს

ფარმაკოლოგიური თვისებები. პრეპარატი წარმოადგენს ანტიმიკრობულ საშუალებას

გარეგანი გამოყენებისათვის. პრეპარატი თრგუნავს ცხიმოვანი და საოფლე ჯირკვლების

სეკრეციას. დაბალ კონცენტრაციაში მას გააჩნია კერატოპლასტიური, ხოლო მაღალი

კონცენტრაციისას - კერატოლიზური მოქმედება. პრეპარატს გააჩნია სუსტი ანტიმიკრობული

აქტივობა. მისი ნატრიუმის მჟავა გამოიყენება გამაყუჩებლად, სიცხის დამწევად და

რევმატიზმის სამკურნალოდ.

ასევე, ყველაზე ცნობილი პრეპარატი, ასპირინი არის აცეტილსალიცილის მჟავა,

რომელიც არის ხელოვნურად შექმნილი მოლეკულა. მისი ანიონები ხვდება სისხლში და

შემდეგ მას გადაისვრის სხვადასხვა ქსოვილებში.

როგორც ზემოთაა აღნიშნული, ქიმიურიორგანული ნაერთებიმხოლოდ პრეპარატების

დასამზადებლად და საკონტროლოდ არ გამოიყენება. იგი მედიცინაში სტერილიზაციისა და

სანიტარიისათვის გამოიყენება. ქიმიური ნაერთები როგორიცაა მზავები, ფენოლები,

ალკოლოიდები და ალდეჰიდები გამოიყენება სტერილიზაციისა და დისინფექციისთვის.

ამის ცოდნა საჭირო და მნიშვნელოვანია, რადგანაც ეს ორგანული ნივთიერებები აქტირუ

როლს თამაშობენ ბაქტერიების მოკვლაში და ამავდროულად საჭიროა ვიცოდეთ თუ

რომელი ნაერთი უნდა გამოიყენონ სხვადასხვა სტერილური მიზნისთვის, რადგანაც

თითოეულ მათგანს გააჩნია თვისობრივი ფუნქცია.

 ამავდროულად ქიმია საჭიროა სხვადასხვა დიაგნოზების დასასმელად. ბიოქიმიური

ტესტებით არის მარტივი დასადგენი სხვადასხვა დაავადებები, მაგალითად როგორიცაა

შაქრიანი დიაბეტი, სიხლში ქოლესტერინის დონე.

მნიშვნელოვანია რომ შევიცნოთ და გავიაზროთ ქიმიის ღირებულება მედიცინაში. მის

გარეშე ახალი ინოვაციები და სხვადასხვა პრობლემები გადაჭრელი იქნებაოდა.

ლიტერატურა: 1. www.medgeo.net

2.
https://en.wikipedia.org/wiki/Medicinal_chemistry https://www.studyread.com/chemistry-in-
medicine/?fbclid=IwAR1S9SjbdsZUrHCTKwDti1Pk4-JJ368p5zdNPsG0-2cWvrVljYo9S6oxt3A

3. https://www.studyread.com/chemistry-in-medicine/?
fbclid=IwAR1S9SjbdsZUrHCTKwDti1Pk4-JJ368p5zdNPsG0-2cWvrVljYo9S6oxt3A