არაბები; ისლამი; არაბთა დაპყრობები

გეოგრაფიული გარემო; ცხოვრების პირობები;

არაბეთის ნ.კ აზიაში უდიდესია, ტერიტორიის დიდი ნაწილია უკავია მშრალ და
უსიცოცხლო უდაბნოებს, რომელთაგანაც აღსანიშნავია რუბ-ელ-ხალის,რომელიც ნ.კ-ის
სამხრეთ ნაწილში მდებარეობს. აქ ნალექები იშვიათად მოდის, ხშირია ისეთი ისეთი
პერიოდები, როცა წვიმა წლების მანძილზე არ მოდის, განსაკუთრებით საშიშია უდაბნოს
ქარიშხალი სამუმი, რომელიც მშრალი ,ცხელი ქარია, მის დროს უდაბნოში უზარმაზარი
ქვიშის ტალღები ჩნდება , ტემპერატურა კოლოსალურად იმატებს და ტენიანობა
ნულამდე ეცემემა, ასეთ სიტუაციაში ადამიანებს სტკივდებათ თავი და ეწყებათ
ღებინება. მოსახლეობა ქარიშხლის დროს წვება ქვიშაში და მთლიან იმოსება
ტანსაცმლით.

არაბეთის მიწების დიდი ნაწილი მხოლოდ მესაქონლეობისთვისაა

გამოსადეგი.ნაყოფიერი მიწები გვხვდება მხოლოდ ქვეყნის ჩრდილოეთსა და უკიდურეს
სამხრეთში. სწორედ ამიტომ გასაკვირი არაა რომ არაბეთის მოსახლეობა დაყოფილია
მომთაბარეებათა და ბინადრებად.
მომთაბარე არაბებს უწოდებენ ბედუინებს( რაც უდაბნოში მცხოვრებს ნიშნავს).

beduinebi misdevdnen aqlemis moSenebas da SedarebiT naklebad HyavdaT

cxvari, Txebi da cxenebi. arabis cxovreba ganuyofeli iyo marCenali
aqlemisagan. aqlemis xorcsa da rZes igi sakvebad xmarobda, bewvisagan
amzadebdnen uxeS qsovilsa da Teqas, romliTac arabebi TavianT karvebs
xuravdnen.

VII saukuneSi arabi beduinebi tomebad cxovrobdnen. gvarovnuli organizaciis

fuZes warmoadgenda karavi _ erTi ojaxis sacxovrebeli. karvebis jgufi Seadgenda
klans (kaumi), xolo ramdenime klani qmnida toms (kabila). tomis saTaveSi idga
arCeuli winamZRoli Seixi (uxucesi).

საძოვრები ტომებს შორის იყო განაწილებული, მიწაზე საკუთრება მხოლოდ

სამხედრო ძალას ეფუძნებოდა. მე-7 საუკუნიდან ტომის კუთვნილი მიწები უკვე
გამდიდრებული საგვარეულოების ისაკუთრებდნენ.

არაბეთის მოსახლეობის საკმაოდ მცირე ნაწილს წარმოადგენდნენ მიწადმოქმედი

არაბები, რომლებიც ძირითადად ქვეყნის ჩრდილოეთსა და ოაზისებში
სახლობდნენ. ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კულტურა არაბებისთვის
გახლდათ ფინიკის პალმა, რომელის ყველა ნაწილსაც იყენებდნენ.

სამხრეთელი მიწადმოქმედების ნაწილი სახლობდა ქალაქებში : მარიბი, სანა და

ნეჯრანი. ამ ქალაქებში ჰყვაოდა ვაჭრობა.

სავაჭრო გზები; მექა და მედინა;

უძველესი დროიდან არაბეთზე გადიოდა სავაჭრო გზები, რომლებიც ერთმანეთთან

აკავშირებდა აფრიკას, წინა აზიასა და ინდოეთს. ამ გზებზე აღმოცენდნენ უძველესი
მონათმფლობელური სხელმწიფოები-საბეის, ნაბათეის და ჰიმიარიტების.
განსაკუთრებით განვითარებულ რეგიონს წარმოადგენდა იემენი , რომელიც
ერთგვარი გზაგასაყარი იყო ეთიოპიაში, ხმელთაშუა ზღვის აუზსა და ინდოეთში
მიმავალი ტვირთისთვის.

მე-6 საუკუნეში სავაჭრო გზებისათვის ერთმანეთს შეებრძოლნენ ბიზანტია და

ირანი, თუმცა საბოლოოდ 572 წელს იემენს სასანიანური ირანი დაეპატრონა.

სატრანსპორტო ვაჭრობაში მეტად მნიშვნელოვანი როლი ეკავა ჰიჯაზის რეგიონს,

სადაც მდებარეობს მექა, რომლის ძირითად მაცხოვრებლებს ყურაიშების ტომი
წარმოადგენდა. მე-6 , მე-7 საუკუნეებში აქ გავრცელებული იყო
მონათმფლობელობა. გვაროვნულ არისტოკრატიას ( რომელსაც მდიდარი
ყურაიშების ტომის წევრები წარმოადგენდნენ) დაბეჩავებული ჰყავდა არამარტო
მონები არამედ მექის მკვიდრი მოსახლეობაც ( მათ შორის ღარიბი ყურაიშები).
ჰიჯაზის მეორე უმნიშვნელოვანესი ქალაქი გახლდათ იასრიბი მოგვიანებით მედინა.
იასრიბში არაბულ ტომებს შორის დაიწყო დაპირისპირება რომელიც მეექვსე
საუკნეში დაიწყო და დაახლოებით მეშვიდე საუკუნემდე გაგრძელდა.

ისლამური ცივილიზაციის საფუძვლები;

მიუხედავად იმისა რომ არაბეთში მეექვსე საუკუნემდეც ბევრი ქადაგებდა

ერთღმერთიანობას მათ შორის განსაკუთრებული აღმოჩნდა მუჰამედი, რომელმაც
საფუძველი ჩაუყარა მომავალ ისლამს. ის მექაში დაბადებული და გაზრდილი
ჰაშიმიანების ტომის( რომელიც ყურაიშების ტომს ეკუთვნოდა) წარმომადგენელი
იყო.

გვ.147-150 - აქ წერია მუჰამედზე და ისლამის ძირითად დოგმატიკაზე,მაგისი

დაკონსპექტება თითქმის შუეძლებელია,დიდი ალბათობით უმრავლესობას
გეცოდინებათ მაგრამ მაინც გადახედეთ.

ისლამური იმპერიის შექმნა

ისლამურმა ცივილიზაციამ ისლამის წარმოშობისთანავე იწყო ჩამოყალიბება.

muhamedis qadageba pirvelebma irwmunes misma colma fatmam, misma

biZaSvilma alim da cnobilma vaWarma abu baqrma, romelmac axali religiis
damaarsebels didi daxmareba aRmouCina. Semdeg mas erTgulebis ficiT Sefices
q. medinas macxovreblebma, 630 wels ki, man laSqriT, romelSic axali
sarwmunoebis mimdevrebi Sediodnen, TiTqmis ubrZolvelad aiRo arabebis
mTavari religiuri centri meqa. 632 w., roca muhamedi gardaicvala, islami jer
kidev ar iyo mTels arabeTSi gavrcelebuli, magram mtkiced damkvidrda mis
calkeul raionebSi.

mociqulis memkvidred -- xalifad (e.i. religiur-politikur beladad) arCeul iqna abu

baqri, romlis mmarTvelobis ori wlis ganmavlobaSi gaerTianda yvela arabuli tomi,
Tumca religia iaraRis ZaliT vrceldeboda. Semdeg xalifas taxti daikava
muhamedis kidev erTma TanamebrZolma -- omarma. misi mmarTvelobis aTi weli
gadaiqca brwyinvale samxedro gamarjvebebis periodad islamuri civilizaciisa,
romelic is-is iyo iwyebda Tavis arsebobas. arabebma daamarcxes ori uZlieresi
saxelmwifo _ bizantia da irani, romlebic awarmoebdnen brZolas axlo
aRmosavleTze kontrolis dawesebisaTvis.
ისლამური სახელმწიფოს დაშლა.
swrafad aRmocenebul saxelmwifoebriobas ar gaaCnda is Zala, romelic SeZlebda
ekonomikurad da kulturulad gansxvavebul regionebis erT mTlianobaSi
gaerTianebas. centralizebuli xelisufleba sustdeboda politikuri pirvelobisaTvis
sxvadasxa dajgufebebs Soris mimdinare brZoliT. 750 w. calke saxalifod gamoiyo
espaneTi. IX s-is dasawyisSi damoukidebeli xalifatebi aRmocenda marokoSi,
egvipteSi, iransa da Sua aziaSi. am regionebSi xalifas nacvlebi -- emirebi -- TiTqmis
damoukidebel mmarTvelebad iqcnen.

SedarebiT mcire raodenobis arabi mebrZolebi ar yofnida uzarmazari saxelmwifos

sazRvrebis, saxelmwifoSi wesrigis dacvas, ucxo tomebisagan Tavdasxmebisagan
Tavdacvas. arabTa armiis SemadgenlobaSi daiwyes daqiravebulTa miReba, ufro
metad momTabareTa tomebidan, romlebmac islami miiRes. eseni iyvnen
berberebi CrdiloeT afrikidan da Turqebi. es meomari momTabare tomi, romelic
xalifatis Crdilo-aRmosavleT nawilSi cxovrobda, TandaTanobiT gadadioda
miwaTmoqmedebaze, da ikavebda miwebs iranis sazRvrebis maxloblad. X s-Si
Turquli gvardiis sardalma miiRo emirTa emiris wodeba. XI s-Si Turqebi ajanydnen da daikaves
qalaqi baRdadi. maTma winamZRolma miiRo sulTanis, anu Sah-in-Sahis (mefeTa mefis) tituli.
xalifas Zalaufleba nominaluri gaxda

winaaRmdegobebs arabTa saxalifoSi Tanaxlda religiur uTanxmoebaTa zrda.

daSlili xalifatis adgilze, droTa ganmavlobaSi, aRmocendnen msxvili da mZlavri

saxelmwifoebrivi warmonaqmnebi. XVI s-Si safuZveli Caeyara sefevidebis mZlavr
saxelmwifos sparseTSi da did mogolTa saxelmwifos indoeTSi. arabTa xalifatis
adgilze aRmocenda da mis memkvidred gamoacxada Tavi mZlavrma osmanTa
imperiam, romelic ganagrZobda dampyrobluri politikis gatarebas da XIX s. Sua
wlebamde evropul saxelmwifoTaTvis seriozul safrTxes warmoadgenda.

ისლამური კულტურა წაიკითხეთ, დასაკონსპექტებელი არაფერია <3