Professional Documents
Culture Documents
• Ang rebyu ng kaugnay na literature ay nagsusuri ng mga aklat, iskolarling artikulo at iba pang
sanggunian kaugnay ng isang tiyak na usapin, pananaliksik o teorya kung saan nagbibigay ito ng
paglalarawan, buod, at kritikal na ebalwasyon ng mga gawain (sangguniang) ito tungkol sa
paksang ginagawaan ng pananaliksik (Fink,2014)
Layunin
c. Matukoy ang mga bagong paraan ng pagbibigay intepretasyon sa mga nauna nang pag-aaral
g. Matukoy ang paraan upang matugunan ang pangangailangan sa karagdagan / bagong pag-aaral
Sanggunian ng rkpl
• Rekord ng paaralan, partikular ang mga report ng kanilang mga programa at gawain.
Kahalagahan
• Tinutulungan ang mga mananaliksik na mas malalim na maunawaan ang kanyang paksa.
• Malaki ang naiaambag sa mga mananaliksik upang ikumpara ang resulta ng pag-aaral ng
dalawang pananaliksik na siyang magiging daan upang higit na maunawaan ang mga suliranin n
tinalakay sa paksa at ang mga rekomendasyon na maaaring maibigay dito.
Katangian ng material
• Ang mga kaugnay na literatura at pag-aaral ay hindi nararapat masyadong marami o kakaunti.
Dokumentasyon:talang parentetikal
• Kailangang mabatid at magamit ng mananaliksik ang iba’t ibang paraan ng pagkilala sa mga
ginamit na hanguan sa pagsulat ng pamanahong-papel.
Kahalagahan/tungkuin
Sistema
• kung minsan ayaw na nating isulat pa sa baba ang impormasyong bibliograpikal kaya
pinagsasama-sama ito sa hulihan ng papel
• ang katapat nito sa likod ay listahan ng mga sanggunian (list of references) o mga sanggunian
(references) na matatagpuan sa dulo ng sulating pananaliksik
• nakabatay ito sa Modern Language Association Handbook for Research Papers o MLA na
gumagamit ng estilong awtor-pahina
tuntunin apa
Banggitin ang apelyido ng awtor at ang taon ng publikasyon sa unahan ng sipi o kaya ay sa loob ng
panaklong sa huli ng sipi
Banggitin ang apelyido ng awtor at taon ng publikasyon kasunod ang pahina (p.) o bilang ng talata
(tal.). Nakakulong din sa “panipi” ang tekstong sinipi o kinopya mula sa akda/sanggunian
• Hal: “Sa kasalukuyan, lumalawak ang pakikilahok ng mga Pilipino sa tsismis dahil na rin sa mga
batas na pumoprotekta sa malayang pamamahayag” (Dela Cruz, 2014, p.14)
• Ilagay ang mahabang sipi na naglalaman ng 40 salita pataas sa hiwalay na talata at alisin na ang
panipi. Simulan ang sipi sa panibagong linya na may kalahating pulagada mardyin mula sa
orihinal na mardyin ng dokumento. Ang pagbanggit ay inilalagay pagkatapos na panapos na
bantas ng pangungusap.
Kung mayroong dalawang awtor, banggitin ang apelyido ng dalawang awtor sa simula ng pahayag o
pagkatapos ng pahayag sa loob ng panaklong.
Hal:
Direktang sipi:
Ayon kina Abad at Santos (2005), “isa sa mabibigat na gawain ng mga guro bago magsimula ang
semestre sa pamantasan ang repasuhin ang syllabi " (p.21).
Parapreys:
Pagsasaayos ng syllabi ang isa sa mahihirap na gawain ng guro bago magsimula ang pasukan sa kolehiyo
(Abad & Santos,2005).
2. Kung mayroong tatlo hanggang limang bilang ng awtor, banggitin ang lahat ng pangalan ng awtor sa
unang pagkakataon na tutukuyin ang sanggunian. Ginagamit ang “at “ kapag nasa loob ng teksto at
ampersand (&) naman kapag nasa loob ng panaklong.
Hal:
Ayon kina Lartec, Nacin, Recorba, at Tanawan (2003), “mahalagang layunin ng pagbasa ang
pagkakaroon ng kaalaman sa kahit anong larangan. Limitado ang kaalamang matututuhan ng isang tao o
ng mag-aaral kung ang aasahan lamang niya ay ang sariling karanasan”(p. 6).
Paalala: Sa mga susunod na tala (citation), banggitin lamang ang pangalan ng unang awtor at sundan
ng et al. ( at iba pa )
Hal: Ayon kina Lartec et al., (2003) kailangang magkaroon ng kaalaman sa iba’t ibang larangan ang isang
tao sapagkat hindi lamang niya makukuha ang lahat ng kaalaman sa kanyang karanasan.
3. Kung mayroon namang anim o higit pang awtor, banggitin na lamang ang apelyido ng unang awtor na
sinusundan ng et al. sa lahat ng sipi.
Hal:
Tinalakay nina Martinez et al. (2016) and iba’t ibang mga teorya ng pananaliksik at kung paano ito
makapag-aambag sa pagtataguyod ng wikang Filipino.
Kapag ang awtor ay isang organisasyon, gamitin ang pangalan ng organisasyon sa simula ng sipi at kung
may pamilyar na daglat ng samahan ay isulat ito sa loob ng braket sa unang sipi at gamitin na lamang
ang daglat sa mga susunod na sipi.
Hal: Unang pagbanggit: (Center for Disease and Control Prevention [CDC], 2009)
6. Kung may babanggiting dalawa o higit pang awtor na pareho ang apelyido, banggitin ang inisyal ng
mga awtor bago ang kani-kanilang apelyido at sundan ng taon ng publikasyon.
Hal.
Ang pananaliksik ay pangangalap ng mga datos sa masinop at kontroladong sitwasyon para sa layunin ng
prediksyon at eksplanasyon (E. Trece & J.W. Trece, Jr., 1977).
o kaya
Ayon kina E. Trece at J.W. Trece, Jr., (1977), ang pananaliksik ay pangangalap ng mga datos sa masinop
at kontroladong…..
7. Elektronik na Sanggunian
Para sa sipi ng teksto na mula naman sa web, sundin ang awtor/taon na pormat, kung ang awtor at
petsa ay nakasaad. Para sa direktang sipi, ilagay ang pahina at kung walang pahina ay gumamit ng tal.
(daglat ng talata).
Direktang sipi:
"Allergies may be caused by dust, dust mites, pollen, or mold" (Kendal, 2000, tal. 4).
Parapreys:
People with allergies are usually affected by dust, pollen, or mold (Kendal, 2000).
Kapag walang awtor ang sanggunian, banggitin ang unang dalawang salita mula sa pamagat. Gumamit
ng panipi kapag “pamagat ng artikulo”, “kabanata”, “webpage”. Gawing italisado naman kapag
pamagat ng pahayagan, libro o ulat.
Malnutrisyon ang isa sa pangunahing suliranin ng bansa kung saan ang hindi tamang paglaki ay makikita
sa mga kabataang mahihirap (“Malnutrition in children”, w.p.)
Lumala ang korapsyon sa bansa sa taong 2019 sa pwesto nitong 113 sa 180 bansa ( Inquirer ,2020)
• Para sa personal na komunikasyon, ibigay ang buong pangalan ng awtor (pangalan, at inisyal at
sinusundan ng apelyido), uri ng komunikasyon at sinusundan ng petsa ng komunikasyon.
Hal:
Ang mga nakaligtas sa aksidente ay nagpasalamat sa grupo ng mga sinanay na aso sa kanilang pagliligtas
( K.L. Myers, panayam, Abril 18, 1994).
O kaya
Dapat na alam ng mga magulang kung ano ang takdang aralin ng kanilang mga anak ( T. Geoffreys,
email, Setyembre 18,2000).
• Kapag ang talang parentetikal ay gagamit ng dalawa o higit pang talang parentetikal,isulat ang
sanggunian nang paalpabeto at pinaghihiwalay ng tuldok-kuwit (;)
Hal: Bago pa man ang pananakop may isa nang malawak na wikang nauunawaan at ginagamit ang
nakakaraming Pilipino (Bernales et al.,2016;
11. Dalawa o higit pang sangguniang pareho ang awtor sa parehong taon
• Gumamit ng maliit na titik (a,b,c, ) katabi ng taon katulad ng kung paano ito makikita sa talaan
ng bibliyograpiya.
Hal: Ayon sa pananaliksik ni Sapitula (2013a), "ang debosyon ay may maigiting na lapit sa loob at
pansariling buhay ng deboto" (p.129).
12. Hindi direktang sanggunian
Kapag gumamit ng sanggunian na ginamit sa isa pang sanggunian (secondary source), kilalanin ang orihi
nal na awtor sa iyong sipi.
Itala ang sekondaryang sanggunian (pinagkunan)
at banggitin ito sa talang parentetikal na pinangungunahan ng salitang “binanggit ni”
Kapag walang petsa, gamitin ang daglat na n.d. para kumatawan sa no date
Kung ang isang elektronikong sanggunian ay walang pahina, gamitin ang bilang talata sa pagbanggit ng
sipi
Hal : Several medications were classified by Drug Enforcement Administration ( Hall, 2008, tal. 5).
Metodolohiya
Methodus- patakaran
Pamamaraan(kwalitatib)
1. Sarbey
2. Panayam o interbyu
• Pagkuha ng impormasyon sa isang kalahok na may awtoridad o personal na pagkaunawa sa
paksa
• Madaling analisahin ang mga sagot sapagkat konsistent ang mga tanong na ginamit sa bawat
partisipant
• Ginagamitan lamang ng gabay na tanong upang maging maayos at sistematiko ang daloy ng
panayam
Maaring magbigay ng “follow-up” na tanong upang mas magalugad ang detalye at paliwanag mula sa
partisipant
• Field study¹
• Pisikal na dokumento tulad ng flyers, publikasyon, plano, handbook and training materials.
• Nauugnay ito sa identidad ng tao na maaring nakikita o di nakikita (tangible at intangible asset)
• Ang halimbawa naman ng pagmamapang di nakikita ay ukol sa wika at paggamit nito, pagsulat o
ortograpiya, literature o anumang pasalitang gawain ng isang pangkat
• Proseso kung saan nagagawa ng mga mananaliksik na mapag-aralan ang gawain ng tao na paksa
ng pananaliksik sa natural nitong kapaligiran sa pamamagitan ng pagmamasid at pakikisali sa
kanilang gawain.
1. Simple Random
2. Systematic
• Katulad ng simple random, ang pagkakaiba lamang ay mayroong nakatakdang bilang sa bawat
miyembro ng populasyon at pinipili ayon sa nakatakdang interval
3. Stratified
• Angkop gamitin kapag ang sampol na populasyon ay may iba’t ibang katangian at nais
siguraduhin na bawat katangian ay may representasyon bilang bahagi ng sampol
Hal: hahatiin ang sub-group (strata) batay sa edad, kasarian, braket ng kita, posisyon sa trabaho
4. Cluster
• Hahatiin ang populasyon sa sub-group at bawat sub-group ay may parehong katangian (cluster)
at pipili ng random na sampol sa bawat cluster
3. Stratified
• Angkop gamitin kapag ang sampol na populasyon ay may iba’t ibang katangian at nais
siguraduhin na bawat katangian ay may representasyon bilang bahagi ng sampol
Hal: hahatiin ang sub-group (strata) batay sa edad, kasarian, braket ng kita, posisyon sa trabaho
4. Cluster
• Hahatiin ang populasyon sa sub-group at bawat sub-group ay may parehong katangian (cluster)
at pipili ng random na sampol sa bawat cluster
Nilalaman ng metodolohiya
• Bigyang depinisyon ito at ipaliwanag kung bakit ito ang ginamit na disenyo kaugnay ng paksa ng
pananaliksik)
• Sa bahaging ito ay tatalakayin ang iba’t ibang paraan/metodo na ginamit upang masagot ang
layunin ng pag-aaral
• Gagamit ng panayam ay talakayin kung anong uri ng panayam ang ginamit ( structured,
unstructured o semi structured). Ilarawan ang nilalaman ng tanong na ginamit
• Talakayin din sa bahagin ito ang mga material na ginamit sa pangangalap ng datos
• Gayudin, ipaliwanag sa bahaging ito, bakit ito ang metodong ginamit sa pag-aaral
Pamamaan (kwalitatibo)
16. Etnograpiya
• Pagsasagawa ng obserbasyon at interaksyon ng mananaliksik upang makabuo ng isang
detalyadong record ng isang penomenon sa kanilang natural na kapaligiran ( Reeves, Peller,
Goldman, & Kitto, 2013)
Pamamaraan (kawantitatib)
1. Korelasyon
• Gamit ang iba’t ibang metodong matematikal, tinitingnan ang patern, ugnayan, and trend sa
mga baryabol ng pag-aaral
2. Sarbey
• Pangangalap ng impormasyon sa mga respondent gamit ang online polls, online surveys, paper
questionnaires, web-intercept surveys
3. Eksperimental
• Metodo ng pangangalap ng datos kung saan minamanipula ng mananaliksik ang isa o higit pang
baryabol, kinkontrol at sinusukat ang anumang pagbabago sa mga baryabol
• Nakasaad sa bahaging ito ang mga batayang impormasyon tungkol sa kalahok sa pananaliksik
tulad ng sino, tagasaan o kung sa anong institusyon may kaugnayan ang kalahok
• Ipinapawaliwang din sa bahaging ito ang proseso ng sampling at kung ano ang dahilan o
pinagbatayan sa pamimili ng kalahok
• Sa mga pananaliksik na walang kalahok at dokumento ang pangunahing pagkukunan ng datos
maaring hindi na isama ang bahaging ito at sa ahlip ay talakayin na lamang kung ano ang
dokumento, panitikan o pagmumulan ng pagsusuri ang gagamitin
Sampling
• Sapagkat hindi possible na lahat ng kasapi sa isang komunidad ay maging bahagi ng pag-aaral,
pumipili lamang ng sample (bahagi) na siyang kakatawan sa kabuuan.
1. Purposive sampling
2. Quota sampling
• Pinagdedesisyon kung ilang tao ang magiging partisipant ng pag-aaral batay sa itinakdang
katangian na maaring batay sa edad, lugar ng tirahan, kasarian, propesyon, marital status at iba
pa
• Ang kraytiryang pinipili ay nakapokus sa mga taong sa palagay nila ay nakararanas o may sapat
na kaalaman sa paksa
• Hal: Nais malaman ng isang kompanya ng sigarilyo kung anong brand ng sigariyo ang gusto ng
anong “age group” sa isang partikular na lugar. Sa ganitong paraan gagamit siya ng quota para
sa edad 21-30, 31-40, 41-50, at 51+ .Sa ganitong paraan masusukat niya ang trend ng
paninigarilyo mayroon ang isang partikular na lunsod
2. Snowball sampling
• Sa ganitong sampling, gamit ang kanilang koneksyon, ang mga partisipant o informant ay
nagmumungkahi/nagsasangguni ng iba pang taong maring maging potensyal na partisipant sa
pag-aaral