“Alam mo, Ate… Sa India…”

Ni Rowena del Castillo

Mahal kong Ate Tessie,

O, kumusta na kayo ni Inay? Tinutulungan mo ba siya sa mga gawaing-bahay? Siyempre naman, alam kong
rnabait ka. Pasensiya ka na, ha ... ngayon lang uli ako nakasulat sa iyo kasi masyadong marami akong ginagawa
rito sa India. Ang daming assignment .... kay daming ipinagagawa ng aming propesor! Hindi ko tuloy masagot
agad ang iyong mga sulat. Pero hindi bale, marami naman akong natutunan dito.

Mabuti naman ang aking kalagayan sa lugar na ito. Unti-unti na akong nasasanay sa pamumuhay rito. Pero
siygmpre, nami-miss ko pa rin kayo ni inay. Namamasyal na lang muna ako pag nalulungkot na. Alam mo,
noong isang araw ay binagtas namin ang makukulay na ani ng red chilli peppers na karaniwang-karaniwan sa
bansang ito. Hindi ba't mahilig sila sa spices?

Nang marating namin ang aming destinasyon, namangha at humanga ako sa kanilang lambak. Berdeng-berde
ang kapaligiran, malamig ang klima, at masarap ang simoy ng hanging dala ng mga sariwang gulay sa kanilang
taniman. Sa paanan ng Ghat Mountains makikita ang lambak, at doon itinatanim ang sari-saring gulay. Naupo
kami sa paanan ng bundok at doon sinimulan ng aming propesor ang pagtuturo. Alam mo ba, naalala ko ang
Pilipinas sa oras na iyon! Naisip ko kasi, hindi pala nalalayo ang ating bansa sa karanasan ng India.

Tulad ng ating bansa, dumaan sa napakaraming mabibigat na problemang pang-ekonomiya at agrikultura ang
India. Naroong umangat ang kanilang ekonomiya, naroong umangat ang kanilang ekonomiya, naroong patuloy
ito sa pagbulusok. Sa mga kalsada nga, makikita ang mga pagal na estruktura ng tao... ang kanilang pagod na
katawan na handang kumayod nang husto para sa kanilang pamilya. Pero sa kabila nito, makikita pa rin sa
kanilang anyo ang pag-asa sa buhay. Maraming tao rito na nakararanas ng pangangalam ng sikmura dahil sa
gutom. Kapos din sila sa mga pangunahing pangangailangan tulad ng pagkain. Ang ilan ngang magsasaka ...
halos hindi na nasusustentuhan ang pagkain ng kani-kanilang pamilya.

Naalala ko tuloy ang ating Maynila. Ang maiingay na mga kalye, ang mauusok na lansangan, ang makukulay na
sasakyan, ang mga bulungan at tawanan sa mga palengke, ang mga giray-giray na barong-barong sa gilid ng
mga kalsada. Sa mga bukirin naman, para ko pang nakikita ang mga magsasakang nakayuko habang nagtatanim
ng binhi ng palay... pat! ang maliiiit na kubo sa gilid ng mga lupang pangsakahan. Ganoon din kasi rito!

Alam mo bang noong 1947 ay mahina ang ekonomiya ng India? Totoong nag-eeksport sila ng raw materials
pero kulang naman sila sa makinarya upang patatagin ang kanilang programa sa eksport. Kaya naman nag-
angkat sila ng mga makinang mula sa mga dayuhan at industriyalisadong bansa. Pero para mabawasan ang
ganitong pag-angkat, nagtayo sila ng mga pabrika ng mga plastik, trak, at traktora. Pinasok din ng bansa ang
industriya ng paggawa ng mga kemikal, gayundin ang textiles. Mayaman ang India sa iron at coal at ginamit rin
nila ito upang itaguyod ang kanilang industriya. Dahil dito, taong 1960 nang bansagan ang India bilang ikapito
sa mga industriyalisadong bansa. Taong 1970 naman nang muli silang magkaroon ng problema dahil sa pag-
angkat ng langis mula sa ibang bansa. Panahon kasi iyon ng rnataas na presyo ng langis sa pambansang
pamilihan.

Tulad natin, nangarap din ang India na maging isang maunlad na bansa. Iyong hindi umaasa sa mga dayuhang
bansa... may maunlad na teknolohiya at industriya... may sapat na pagkain para sa lahat.
Isa sa mga nakita nitong paraan para matupad ang ganitong hangarin ang pagpapaunlad ng kanilang agrikultura.
Ito ang itinuturing na puso ng ekonomiya ng mga tiga-India. Kasi naman... tatlong-kapat o 3/4 ng tao sa India
ay nakatira sa mga rural na lugar. Magsasaka ang karamihan sa kanila.

Hirap noon ang maraming magsasaka dahil sa makalumang sistema ng pagsasaka. Gumagamit ng mga lumag
kagamitan sa pagsasaka ang karamihan. Walang traktora at ang lakas pa rin ng mga bisig ang kanilang
ginagamit sa pagtatanim, katulong ang mga alagang hayop gaya ng kalabaw. Problema rin nila ang pangit na uri
ng lupa na labis na nakakaapekto sa kanilang pagtatanim. Idagdag pa ang mga tagtuyot na kanilang
nararanasan... at ang mga baha na karaniwang may dulot na sakuna. Maaari sanang mabigyang-solusyon ito
kung may maayos silang sistema ng patubig noon.

Sa pagdaan ng panahon nagising ang pamahalaan at mamamayan ng India. Nakita nila ang kahalagahan ng
agrikultura sa pag-angat ng ekonomiya. Lumikha sila ng mga bagong sistema ng patubig at irigasyon. Nagtayo
sila ng mga dam na magbibigay ng isang buong taong patubig sa mga pananim. Naghukay sila ng malalaking
kanal kaya naiwasan ang pagbaha sa mga lupang sakahan. Hinikayat ang mga magsasaka sa paggamit ng mga
makabagong teknolohiya at makinarya na makapagpapabilis ng kanilang gawain. Inilunsad ng pamahalaan ang
reporma sa lupa kung saan ang mga lupang pansakahan ay hinati sa mga mallit na magsasaka.

Nagkaroon din ng tinatawag na green revolution. Ito ang pagtatanim ng mga bagong uri ng palay at wheat na
magreresulta sa mas malaking ani ng mga magsasaka. Tinaguriang miracle crops ang ganitong pananim, sa
tulong ng green revolution, nagkaroon ng pagbabago hindi larnang sa ani ng mga magsasaka kundi pati na sa
pamumuhay ng marami sa kanila. Ang iba'y nakayang makabili ng mga traktora na magagamit sa pagsasaka.

Naging progresibo rin ang maraming lugar: may suplay ng kuryente, sistema ng komunikasyon, at maayos na
sistema ng patubig para sa mga mamamayan. Dahil dito, noong taong 1990 ay nagsimula na ring mag-eksport
ng mga iba't ibang produktong agrikultura ang bansa. Sa kasalukuyan, patuloy pa rin ang mga taga-India sa
pagpapaunlad ng kanilang bansa. O kita mo, ang dami ko nang alam tungkol sa India. Aba'y sa dami ng
pinababasa ng aming propesor, dapat lang naman, di ba?

Okey, hanggang dito na muna. May assignment pa ako tungkol naman sa buhay-pamilya ng mga tao rito.
H’wag kang mag-alala, babalitaan din kita tungkol dito. Ihalik mo ako kay Inay.

Nagmamahal,
Wena