Professional Documents
Culture Documents
VVKN 09 Motivacija
VVKN 09 Motivacija
Мотивација (Motivation)
Поведенија кои
Потреба го намалуваат
Нагон
(пр., за нагонот
(глад, жед)
храна, вода) (јадење, пиење)
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Видови мотиви
n Основни мотиви (Primary Motive): вродени (innate, inborn)
мотиви врз основа на биолошките потреби кои мора да се
задоволени за преживување
Глад (Hunger)
n Хомеостаза (Homeostasis): рамнотежа на телото; баланс
FIGURE 9.2 In Walter Cannon’s early study of hunger, a simple apparatus was used to
simultaneously record hunger pangs and stomach contractions.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Motivation-Hunger
§ Контракциите на желудникот се придружени на нашето
чувство за глад.
Sex Drive
n Estrus: Changes in animals that create a desire for sex;
Теорија за возбуда
(Arousal Theory)
n Теорија која кажува дека целта на
мотивацијата е одржување на оптимално
ниво на возбуда
n Возбуда (Arousal)
¨ Состојба на будност (alertness) и ментална и
физичка активација
Теорија за возбуда
n Изведбата на задачите
е најдобра кога нивото
на возбуда е
соодветно за нивото на
задача
¨ Поголема возбуда за
полесни задачи
¨ Помала возбуда за
сложени задачи
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Хиерархијата на потреби
според Маслов
Трансценденција,
превосходство, наследство
Само-реализација,
себе-остварување
Естетски потреби
Потреба за знаење и
разбирање
Потреба за почит
Потреба за љубов и
припадност
Потреба за безбедност
Физиолошки потреби
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
FIGURE 9.14 Maslow believed that lower needs in the hierarchy are dominant. Basic needs must
be satisfied before growth motives are fully expressed. Desires for self-actualization are reflected
in various meta-needs.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Потреби за безбедност
Safety needs Потреба да се чувствува како светот е
Need to feel that the world is organized and организиран и предвидлив; потреба да се
predictable; need to feel safe, secure, and stable
чувствува безбедно, сигурно и стабилно
Физиолошки потреби
Physiological needs Потреба да се задоволат основните
Need to satisfy hunger, thirst and others
физиолошки потреби, како глад, жед и др.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Друштвени мотиви
(Social Motives)
n Мотиви стекнати низ искуството и взаемодејството со
другите
¨ потреба за постигнувања (Need for achievement - nAch)
Потреба за постигнувања
(Need for Achievement)
n Одличја на успешните
Characteristics of achievers)
¨ многу успешни (High nAch)
n се гонат цели кои се предизвикувачки, но сепак
постигливи низ напорна работа, способност,
одлучност и истрајност
Потреба за постигнувања
(Need for Achievement)
n Родителите можат да поттикнуваат ваква
потреба (nAch)
¨ да им даваат одговорности на децата
Видови на мотивација
n Внатрешна мотивација (Intrinsic Motivation):
без некои посебни награди, лично уживање и
задоволство од задачата;
¨ мотивација заради тоа што задачата е интересна,
возбудлива или лично предизвикувачка.
Еволутивно-еколошки пристап
кон мотивациите (2013)
n Се обидуваат да дадат дефиниции за многу
слични појави кои разни автори ги
нарекуваат:
¨ мотиви (motives)
¨ потреби (needs)
¨ вредности (values)
¨ инстинкти (instincts)
Дефинирање на мотивацијата
n Потреба (need) може да се дефинира како
механизам кој изведува задача поврзана со
еволутивно значаен аспект за опстанокот на
видот, нешто што бара целенасочено
поведение (goal-directed behavior).
n Мотивација е возбудена состојба на следење
на целта, а мотивите се поединечни
психолошки механизми дизајнирани од
еволуцијата да го предизвикаат животното да
бара задоволување на потребата преку
соодветното поведение.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
3 нивоа на контрола на
поведението
n Рефлексно поведение
(автоматски одговори)
n Мотивите се целенасочени, но не мора да
бидат свесни, ниту рефлексни.
n Планирана контрола (сложена, честопати
свесна контрола, која вклучува
предвидувања и долгорочни цели).
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Планирано поведение
n Иако планираното поведение може да биде
подредено на мноштво мотиви, неговата
намена е да вклучува виши нивоа на
контрола врз поведението, за да ги достигне
свесно конструираните, долгорочни цели,
понекогаш игнорирајќи го задоволувањето
на непосредните потреби кои изникнуваат во
текот на реализирањето на тоа планирано
поведение.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Еволутивно-еколошки пристап
кон мотивациите (2013)
n 8 човечки потреби:
¨ да се оптимизира (1) бројот и опстанокот на
копиите од гените
¨ да се одржува (2) целосноста на телото
¨ да се избегнуваат (3) надворешни закани
¨ да се оптимизира (4) сексуалниот, (5) околниот и
(6) друштвениот капитал
¨ да се стекнат вештини за (7) репродукција и
(8) преживување
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Еволуцијата на мотивите
n Мотивите еволуирале низ текот на развојот
n Мотивацијата започнала со целенасочено
поведение уште кај рибите и влекачите. И
тие имаат потреби за метаболички и
физиолошки баланс (глад и удобност),
избегнување на опасности (страв, гадење) и
наоѓање на партнер (страст), како и
одржување на териториите чисти
(создавање) и стекнување на знаење за
околината (љубопитност).
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Човечките мотиви
Мотив (Motive) Ознака (Label) Чувство (Feeling)
Спарување (Mate) Страст (Lust) Полово размножување
Стекнување на метаболички Глад (Hunger) Глад, жед (thirst),
ресурси и нивното задоволување
(satiation)
Одржување на телото Удобност (Comfort) Неудобност (discomfort),
болка (pain) и нивното
поминување или
олеснување (relief)
Избегнување на закани кои Страв (Fear) Страв,
повредуваат од надвор Безбедност (safety)
(грабливци)
Избегнување на закани кои Гадење (Disgust) Гадење,
повредуваат од внатре Чистота (purity)
(паразити, бактерии, вируси)
Обезбедување на високо- Привлечност (Attract) Украсеност (ornamentation)
квалитетни сексуални врски привлечност (attractive)
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Човечките мотиви
Мотив (Motive) Ознака (Label) Чувство (Feeling)
Одржување (maintain) на Љубов (Love) Романтична љубов,
високо-квалитетни сексуални љубомора (jealousy),
врски зависност (dependency),
вдомување (domesticity)
Одгледување на потомци, Грижа (Nurture) Родителска љубов
помагање на зависните роднини (parental love),
роднинска љубов (kin love)
Собирање / бранење на Трупање залихи Прибирање, завист (envy),
вишокот потрошни добра (Hoard) како и задоволување,
(surplus of consumable resources) одмазда, загуба
Подобрување на живеалиштето Создавање (Create) Желба за создавање,
и околината промена, чистење, ред,
естетика
Припадност кон група Припадност Симпатии, немир,
(Affiliate) осаменост / паника
жалење, благодарност,
подем, величие
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Човечките мотиви
Мотив (Motive) Ознака (Label) Чувство (Feeling)
Вложување во подобрување на Статус (Status) Амбиција, завист, гордост,
статусот моќ, посраменост
Одржување на Правдина (Justice) Правичност, неправда,
функционирањето на големи морално гадење, презир,
групи од не-роднини срам, вина
Придобивање на знаење за Љубопитност Барање возбуда
светот (Curiosity) (sensation-seeking),
збунетост (confusion),
несигурност (uncertainty),
воодушевување (awe)
Стекнување / подобрување на Игра (Play) Возбудливост, досадност,
вештините мајсторство
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
ИКИГАИ (IKIGAI)
n Икигаи – јапонски концепт што значи “причина за постоење” или
“raison d'être” (на француски). Тоа е филозофија за живеење на
ДОЛГ и СРЕЌЕН ЖИВОТ. Икигаи – може да се гледа како на
“целта на животот”, причина да се стане наутро, нешто што те
прави да потскокнуваш, или нешто што те тера и те инспирира.
Во што си Што му
добра / СТРАСТ МИСИЈА треба на
добар светот
ЗАНИМАЊЕ ЗВАЊЕ
Задоволство,
но со чувство на Воодушевеност и
бесполезност исполнетост, но
сиромаштија
СТРАСТ МИСИЈА
Што му
треба на
светот
Во што си
добра /
добар
ЗАНИМАЊЕ ЗВАЊЕ Возбуда и
задоволеност,
но со чувство
на несигурност
Згодно, но
со чувство
на празнина За што може да бидеш
платен-а
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Прашања?
n Дискусија?