YUNIT III

Aralin 1 –Komposisyong Pangmasa

Panimula

Ito ang isang uri ng komposisyon na madaling ihanda o isulat. Inilalaan ito sa madla o sa
masang mambabasa. Di mahirap ihanda dahil di naman nangangailangan ng matayog na
pananalita tulad din ng pangangailangan ng mga kaisipang bunga ng pananaliksik. Popular ito sa
karamihan sapagkat sadyang inihanda at kailangang basahin. Simple ang pahayag gayon din ang
mga salitang gamit kayat di maghahanap ang mga babasa nito ng estilo ng pagiging malikhain sa
larangan ng pagbuo ng komposisyong ito. Maliban sa bagay na ito, karaniwang bagay o isyu ang
tinatalakay sa komposisyong pangmasa kayat kahit di mataas ang pinag-aralan ng babasa ay
mababasa ito at mauunawaan.

Katangian ng komposisyong Pangmasa

1. Simple ang pananalitang gamit.
Di mahirap gawin dahil ang tanging kailangan ay simpleng pananalita na
maiintindihan ng masang babasa.
2. Hindi kailangang napakahaba.
Di kailangan dito ang pahayag na maligoy. Higit na kailangan ang direktang
pananalita dahil ang masang babasa ay hindi lahat may ideya sa kalikhaing komposisyon
maliban sa bagay na abala ang lahat.
3. Tumatalakay sa mga pangyayari sa kapaligiran.
Hinuhugot ang mga paksa ng komposisyon sa mga karaniwang bagay na nasa
pali-paligid lamang.
4. Hindi kakikitaan ng mga matalinghagang pahayag
Walang lugar ang mga tayutay, idyoma sa uring ito ng komposisyon dahil maikli
lamang ang pagkakapahayag at masa ang mambabasa.
Mga Uri ng Komposisyong Pangmasa
1. PATALASTAS – Ito’y mga paalalang ipinaaabot sa taong bayan na maaaring magbigay ng
tamang direksyon at magturo ng tamang kaalaman sa mga tao. Maaaring nakadikit sa isang
poste ng ilaw o maaari namng sadyang isinulat sa sulatang pisara sa kantong daan ng mga taong
barangay.
Halimbawa:
Patalastas Pambayan:
a. Ilagay sa tamang lalagyang ang inyong basura na kukulektahin sa itatakdang
araw at oras.
-Pulang lalagyan-para sa basurang di nabubulok tulad ng plastic, at iba pang
kaparehong material
 -tuwing Huwebes, Byernes at Sabado ang kolekta ng mga basura.
-Berdeng lalagyan- para sa basurang nabubulok tulad ng balat ng prutas, papel,
kahoy, dahon at iba pa.
-tuwing Lunes, Martes, at Myerkules kukunin ang mga basura.

b. ANO: PULONG/ASEMBLEYA
SAAN: BARANGGAY HALL
KAILAN: NOBYEMBRE 26, 2020
SINO: MGA MAGULANG SA BARANGAY STA. ANA
PAKSA: PLANO SA IKABUBUTI NG BARANGAY AT MGA GAWAIN SA PYESTA

c. PAALALA:
Sa darating na ika-1 ng disyembre ay maglilinis ng tubong daluyan ng ating
tubig inumin. Pinapaalalahanan ang lahat na mag-imbak ng tubig bago ang araw ng
pansamantalang pagkawala ng daloy ng ating tubig.

University of Nueva Caceres

Lungsod ng Naga

SEMINAR- WORKSYAP SA FILIPINO

TEMA: “Iba’t ibang Pagdulog at Estratehiya sa Pagtuturo ng Literatura”
Instructional Media Center
Enero 26, 2020
Kontakin:Bb. Lenie Trinidad
Cp #0905 8829078 tel. no: 811-61-00 loc. 27

2. ISLOGAN – Ito ay maikling pahayag na tiyak ang paksa o isyu na maaaring nakasulat sa
anyong patula. Simple ang pagkakaanyo at pagkakapili ng mga salita upang madaling maalalang
madlang mambabasa. Idinidikit din ito sa mga lugar na daanan ng mga tao at minsan ay
nagsisilbing pampaalala sa mga tao dahil kung uunawaing Mabuti may aral na ipinapaalam
/ipinababatid.

Halimbawa:
1. Sa ikauunlad ng bayan,disiplina ang kailangan.
2. Uswang Naga.
3. Ang masipag na mag-aaral,sagot ay tagumpay.
4. Kayamanan ang kagandahang-asal.
5. Panatilihin ang sipag at tyaga upang guminhawa ang buhay

3. TUGMANG DE GULONG– ito rin ay nakasulat sa anyong patula na may tugma at kadalasa’y
binubuo ng dalawang taludtod. Nakatatawa ang diwa ngunit kung susuriin sadyang nangyayari
sa ating mga karanasan araw-araw. Kadalasan nakadikit ito sa mga sasakyan at nagsisilbing aliw
sa mga pasahero lalo na kung di pa umuusad ang sasakyan.
 Halimbawa:
1. Ale, mama upong utso singkwenta lamang po.
2. Hudas not pay.
3. Baya lang po s aumaga.
4. Ang marunong magsukli, maraming suki.
5. Ang para ay sa tao, ang sitsit ay sa aso.
6. Step sa break, please.
4. PANALANGIN – Ito’y dasal na binabasa o binibigkas sa isang okasyon o pagtitipon. Ito’y dasal
na mula sa puso ng gumagawa kayat sariling pananalita ang dasal na ito. May pattern o
balangkas ang dasal na sariling gawa.

Unang pahayag- pag-anyaya sa Panginoon sa gagawing panalangin.

-banggitin ang paghingi ng kapatawaran sa mga kasalanang nagawa sa Panginoon, sa kapwa, sa
katrabaho o di kaya’y sa mga kaklase o sa mga kasambahay.

Pangalawang pahayag- Pasalamatan ang Panginoon sa mga biyayang natamo at tatamuhin pa

sa araw-araw.

Pangatlo- Dito na babanggiin ang mga bagay nan ais mong hingin sa ating Panginoon. Mga
hinihingi para sap ag-aaral, sa pamilya, sa kaibigan, sa sarili at sa iba pa.

Halimbawa ng Panalangin:

Ilagay natin ang ating sarili nang buong kapakumbabaan sa harap ng ating Panginoong
Hesus. Sa harap po ninyo mahal na Panginoon kami po’y taos-pusong nagpupugay.

Panginoon, humihingi po kami ng tawad sa mga kasalanang nagawa sa aming kapwa, sa

aming mga kaibigan at mga kaklase gayundin sa aming mga magulang at kapatid. Patawarin mo
po kami sa mga oras na kami’y nagiging mahina at nagpadala sa udyok ng kasalanan at
kasamaan

Panginoon binuo mo po kami ayon sa inyong pagnanais at kagustuhan. Nawa’y manatili

kaming tapat at sumusunod sa yapak ninyo, sa daan na inyong inilaan.

Ibigay mo po sa amin ang liwanag ng isip at kalooban. Ipagkaloob mo po sa amin ang

inyong ispiritu upang maaging gabay naming sa araw-araw lalo na sa oras ng aming kalituhan.
Patnubayan mo po ang aming pag-aaral. Nawa’y mapadali ang aming pagkatuto sa araw-araw
sa gabay ng aming butihing mga guro.Tulungan mo po ang aming mga guro na mabigyan kami
ng maraming kaalaman na ipupuno sa aming mga isip.

Ama, ito po’y ipinasasalamat at hinihingi naming sa inyo sa pamamagitan ng inyong

anak na si Hesus. Siya nawa….Amen.
5. KOMENTARYO – Ito’y maituturing na panunuligsa ukol sa isyung nakaaapekto sa
karamihan,maliit man o malaki. May himig ito ng panawagan tungo sa pagbabago o sa
kaunlaran kayat simpleng pananalita ang gamit at deretsahan ang pahayag.Maingat ang
pagkakasulat at maaaring magmungkahi ng solusyon sa ikauunlad ng paksang ipinag-usapan.

Halimbawa:

Bigyang Lugar ang Wikang Filipino

Mapalad ang bansa natin sa pagkakaroon ng sariling wikang Pambansa na

mapagkikinlan ng pagkabansa at pagka-Pilipino natin. Ang wikang ito ay gamit sa maraming
kaganapan at oagkakataon ng isang Pilipino.Tulad sa pakikipagtransaksyon,sa
pakikipagkomunikasyon, sa pakikipag-usap sa Panginoon,sa panananggol sa sarili, sa oras ng
kagipitan. Sa paghangad ng ninanais at sa marami pang pangangailangan o pagpapahayag ng
isang Pilipino.

Sa di mabilang na gampanin ng wika, marapat lamang na ito ay gamiting wikang

pampagtuturo sa loob ng paaralan magig sa mga kalagayang pampaunlad ng kaisipan.

Isang surbey o pag-aaral ang ginawa ng isang guro na wikang Filipino ang ginamit sa
pagtuturo sa mga disiplinang dapat ay sa ingles ituro.Napatunayan sa sarbey na higit na tumaas
ang marka ng mga estudyante dahil higit silang nakapagpapahayag sa wikang gamay nila.Higit
ang kanilang pagkaunawasa mga kaalaman o kaisipang ipinaabot sa mga aralin at dahil dito
higit na napaunlad ang tiwalasa sarili at ang tibay ng loob.

Nakakalungkot at nakakasukang isipin na tayong mga Pilipino ay lubhang nagpapaalipin

sa wikang ingles gayong araw-araw na pakikipag-ugnayan sa ating kapwa wika natin ang ating
gamit. Bakit? Dapat bang nglesin ng manggagawa sa pbrika, o sa mga tanggapang pang
industriya.Hindi ba higit na mapadali ang produksyon kung nagkakaisa sa wika ang manedyer at
ang masang manggagawa.

Napaka dalubhasa ba tayo sa ingles upang maging alila ng mga dayuhan?Hindi pa ba

talaga tayo pwedeng magsarili upang umunla? Katunayan higit na matino at masipag ang mga
Pilipino aykung ihahanay sa mga dayuhang kinasisilawan ng marami sa atin.

6.DAYARI-Ito ay pansariling tala ng mga pangyayaring nagaganap sabuhay ng isang

indibidual.Sangkot dito ang mga karanasang emosyunal,sosyal at ispiritwal.Napakapersonal
kaya di sangkot ang anumang opinion o kuro-kuro, simple ang pananalita na galling sa puso
kaya’t diretsahan. Walang bahid ng pagsisinungaling sa pagsulat ng dayari dahil Malaki ang silbi
nito sa sumusulat lalo na sa pagdating ng panahon. Sa bagay na ito, ang dayari ay tunay na
napakapaktwal.
Halimbawa:
Nobyembre 12, 2000

-Sinalubong banin ni tita Dulce sa Pili Airport ang ate kong nagtratrabaho sa Dubai.
-Nakayanggap ako ng liham mula sa isang malayong kaibigan na nagtratrabaho sa Manila. Si
Cindy.

Nobyembre 29, 2006

-Nag-quiz kanina sa Filipino. Buti na lng sa 20 bilang magkaiskor akong 16.

Disyembre 5, 2000

-Nakita ko sa chapel ng aming iskul ang bago kong crush . Kinilig talaga ako.

-Nakakadismaya ang kagwpuhan nya.

7. JORNAL – Ito’y halos kamukha ng dayari ngunit naiiba dahil di lamang pansariling kaganapan
sa buhay ang itinatala. Ang mga pangyayari sa labas ng bahay o kapaligiran ay maaaring paksa
ng isusulat sa jornal. Kabilang din dito ang mga refleksyon, obserbasyon, nadarama at maging
ang mga puna at komentaryo. Sa jornal malayang naisusulat ng awtor ang sariling opinion o
kuro-kuro sa tinatalakay. Ito’y maaaring basahin ng iba na di tulad ng dayari na pinakatatago-
tago ng may-ari dahil sagrado ito para sa kanya.

Halimbawa;
Jornal 1- Awang-awa ako sa kapitbahay naming. Binatilyo na pero palaging nababatukan
o napapalo ng tatay niya. Bagamat tunay na may kapilyuhan nakakaawa rin dahil di na
niya nakukuha ang respeto sa sarili.

Jornal 2- Lubhang nakakataba ng puso ang mga papering bunga ng iyong pagsisikap at
pagpupunyagi. Nagsisilbi itong inspirasyon ko upang lalu pang pagbutihin ang aking
ginagawa.

Jornal 3- Nakakalungkot isipin na sa kagagawan ng mga nasa pwesto, ang bansa natin ay
unti-unti nang nalulugmok at ang naghihirap ay ang masang isang kahig, isang tuka.
Iba pang halimbawa ng pagsulat ng jornal:

AGOSTO 24, 2020

Ika-24 ng Agosto, petsang hinding-hindi ko malilimot. Ito ang araw na hindi ko akalaing
magbubunga nang walang tigil na pagtulo ng aking luha sa loob ng halos dalawang lingo.
Naranasan ko ang hindi maayos na pagtulog at walang tigil nap ag-iisip at mawala sa sarili
magkaminsan nang dahil sa labis na kalungkutan.
Ito ang araw ng pagkamatay ng matalik kong kaibigan. Mula pagkabata siya na ang aking
kasa-kasama sa lahat ng oras ng pangangailangan. Napakahirap sa aking tanggapin ang
pagkawala niya. Lubhang sakim kung iisipin dahil ayaw kong makuha siya sa akin ng iba. ngunit
sab inga ng aking mga magulang, Diyos ang lumikha sa atin at Siya rin ang may karapatang
bawiin ito sa atin. Siguro nga ay nais na rin ng Panginoon na siya ay makapiling dahil sa ganda at
kinis ng kanyang kalooban.
Sa ngayon iniisip ko na lamang na kinuha na siya ng Diyos upang huwag na siyang
mahawaan ng kasamaan ng mundo. Siya si Fe, ang aking kaibigan.

ANG PUNO NG NIYOG

Sa tuwing nababanggit ang puno ng mangga, naaalala ko ang puno ng niyog. Hindi ko
kasi mawari kung bakit hindi ginawang pambansang puno ang niyog. Tingnan n’yo mula ulo ng
puno hanggang sa kaduluhang dahoon hanggang sa pinakaugat nito ay maraming pakinabang.
Hindi ba’t may katotohanan naman ang aking sinabi. Hindi ba?

Gawain I:
Panuto: Pag-aralan ang araling ito. Matapos ay gawin ang sumusunod: (Itype ang sagot sa
message box ng GE 10 Facebook page. (Sagot na lamang ang itype.)

a. Sa inyo-inyong barangay magtala ng isang patalastas na isinulat o ipinalabas ng mga

opisyal.
b. Sumulat ng isang panalangin sa isang sitwasyon na nais nyo.
c. Sumulat Jornal na naobserbahan sa paligid o sa social media.