7

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan–
Modyul 6:
KALAYAAN
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikapitong Baitang
Self-Learning Module
Ikalawang Markahan – Modyul 6: Kalayaan
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: April Eve A. Salvacion
Editor: April Eve A. Salvacion at Michelle Pardillo
Tagasuri: Reynaldo Tagala, EPS - 1
Tagaguhit: Dwight A. Sarmiento
Tagalapat: Eliseo I. Flores, Jr.
Cover Art Designer: Reggie D. Galindez
Management Team: Allan G. Farnazo, CESO IV – Regional Director
Fiel Y. Almendra, CESO V – Assistant Regional Director
Gildo G. Mosqueda, CEO VI - Schools Division Superintendent
Diosdado F. Ablanido, CPA - Assistant Schools Division Superintendent
Gilbert B. Barrera – Chief, CLMD
Arturo D. Tingson Jr. – REPS, LRMS
Peter Van C. Ang-ug – REPS, ADM
Cynthia Diaz – REPS, ESP
Donna S. Panes, PhD CID Chief
Elizabeth G. Torres – EPS, LRMS
Judith B. Alba – EPS, ADM Coordinator
Aurelio C. Cagang – EPS, EsP
Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – SOCCSKSARGEN Region

Office Address: Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax: (083) 2288825/ (083) 2281893
E-mail Address: region12@deped.gov.ph
 7

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan – Modyul 6:
Kalayaan
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon ng Pagpapahalaga 7 ng

Self-Learning Module (SLM) Modyul para sa araling Kalayaan !

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

ii
Malugod na pagtanggap sa Edukasyon ng Pagpapahalaga 7 ng Self-Learning
Module (SLM) Modyul ukol sa Kalayaan !

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat

Alamin
mong matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na

Subukin
ang kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung
nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100%),
maaari mong laktawan ang bahaging ito ng
modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

Balikan
matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang
aralin sa naunang leksyon.

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala

Tuklasin
sa iyo sa maraming paraan tulad ng isang
kuwento, awitin, tula, pambukas na suliranin,
gawain o isang sitwasyon.

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

Suriin
pagtalakay sa aralin. Layunin nitong matulungan
kang maunawaan ang bagong konsepto at mga
kasanayan.

Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang

Pagyamanin
pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-
unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong
iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit
ang susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng
modyul.

Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan

Isaisip
ang patlang ng pangungusap o talata upang
maproseso kung anong natutuhan mo mula sa
aralin.

iii
 Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa
Isagawa
iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o
kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng
buhay.
Ito ay gawain na naglalayong matasa o masukat
Tayahin
ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng
natutuhang kompetensi.
Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Karagdagang Gawain
panibagong gawain upang pagyamanin ang iyong
kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin.
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng
Susi sa Pagwawasto
mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag
mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 Alamin

Magandang buhay! Mabuting tao! Mahalagang maunawaan mo na ang bawat

tao ay ipinanganak na Malaya. Ang nangyayari sa buhay ng tao ay hindi
magic. Dulot ito ng mga pagpapasiya na ginagawa ng tao sa kaniyang buhay
at ang kaniyang pagsisikap na makamit ito.

Pagkatapos mong pag-aralan ang modyul na ito, inaasahang natutuhan mo

ang mga sumusunod na kasanayan:

• Masusuri at maipamamalas ang pang-anuwa na ang kalayaan ay may

kaakibat na pananagutan.
• Makauunawa sa dalawang uri ng kalayaan.

Sa araling ito, inaasahang masasagot mo ang Mahalagang Tanong na: Ikaw

ba ay malaya? Paano mo isinasabuhay ang taglay at kaloob na kalayaang
ito?

1
 Subukin

Panuto: Punan ang kahon ng mga akmang gawi sa bahay.

Malaya ka ba? Paano

ka naging malaya?
(5 puntos)

ORAS SA MGA KARANIWANG GINAGAWA KO SA BAHAY

ISANG
ARAW
6 A.M Halimbawa: Oras ng paggising at pagligpit ng higaan .
7 A.M
8 A.M
9 A.M
10 A.M
11 A.M
12 NOON
1 P.M
2 P.M
3 P.M
4 P.M
5 P.M
6 P.M
7 P.M
8 P.M
9 P.M Halimbawa: Oras ng pagtulong at pamamahinga

2. Ano-ano ang iyong naramdaman habang isinasagawa ang mga gawaing

nakasanayan sa inyong bahay?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2
 Quarter 2
Week 6 Kalayaan

COMPETENCY CODES:
▪ Nahihinuha na likas sa tao ang malayang pagpili sa mabuti o sa
masama; ngunit ang kalayaan ay may kakambal na pananagutan
para sa kabutihan (ESP7PT-llf-7.3)
▪ Naisasagawa ang pagbuo ng mga hakbang upang baguhin o paunlarin
ang kaniyang paggamit ng kalayaan (ESP7PT-llf-7.4)

Balikan

PANUTO: Ipaliwanag ang pahayag sa ibaba. Limang (5) puntos bawat sagot.

1. Ano ang kaugnayan ng konsensiya

sa Likas na Batas Moral?

2. Ano ang dapat mong gawin kaugnay

nito?

3
 Mga Tala para sa Guro

• Ang modyul na ito ay naglalaman ng individual na

gawain na angkop para sa mag-aaral. Ito ay
nakapagbibigay ng oportunidad sa bawat indibidwal
na kilalanin, tanggapin, paunlarin at ibahagi ang
sarili sa iba ng may pagmamahal at respeto sa bawat
kapwa tao. Bilang kapwa ko katulong sa paghubog
ng kaisipan at damdamin ng mga kabataan maari
nating yakapin ang buong pagkatao ng bawat mag-
aaral mula sa kani-kanilang sariling karanasan at
magbigay ng positibong pananaw at adhikain sa
buhay ng kabataan, ng kanilang pamilya at ng
lipunan. Nawa’y maging instrumento tayo sa pagbuo
at paghubog ng ganap at tiyak na mabuting nilalang
na may pananalig sa Diyos at tiwala sa sarili’t kapwa
tao. Magbigay daan tayo at maging simbolo ng
pagbabago na nagmumula sa ating sarili bilang
buhay na modelo sa buhay ng bawat kabataang
Pilipino. Manalangin tayo na sa bawat gawaing
nakapaloob dito ito ay kapupuotan ng Dakilang Guro
na atin ay nagpapala at nakabantay. Maari ninyong
basahin ang nilalaman sa link na ito
https://www.slideshare.net/lhoralight/k-to-12-grade-7-
learning-material-in-edukasyon-sa-pagpapakatao-q1q2 at
maari ding gamitin itong module bilang sagutang
papel o di kaya ay sa ESP notebook.

4
 Tuklasin

PANUTO: Magsagawa ng isang pananaliksik sa pamilya, kaibigan at

kapitbahay sa inyong barangay hinggil kanilang opinyon sa salitang
“Kalayaan” gamit ang mga gabay na tanong sa ibaba.
1. Ano ang kahulugan ng kalayaan para sa iyo?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
2. Sino-sino ang mga nagturo sa iyo para sa responsabling
pagsasabuhay ng kalayaan?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
______________________________________________________________.
3. Papaano mo ba isinasabuhay ang kalayaang ipinamamalas
sa iyo ng iyong mga magulang?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
______________________________________________________________.

4. Magbigay ng isang sitwasyon basi sa sarili mong karanasan

na nagpapakita ng responsabling paggamit ng kalayaan?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
______________________________________________________________.

5. Bakit kailangang gamitin ang kalayaan sa kabutihan?

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
______________________________________________________________.

Suriin

5
PANUTO: Iguhit ang inyong sariling bahay.

Mga Tanong: 5 puntos bawas tanong.

1. Anong klasing bahay ang pinapangarap mo o ng pamilya mo?
2. Papaano mo maisasakatuparan ang pinapangarap mong
bahay?
3. Bakit mo gustong magkaroon ng ganyang klasing bahay?
4. Gumawa ng isang maikling kwento hinggil sa tatlong larawan
ng bahay na may kinalaman sa iyong sarili at pamilya.
Rubrics: Maikling Kwento
Kraytirya Deskripsiyon Puntos
Pagkakabuo Angkop at was ang mga salitang 10
ginamit sa pagbubuo
Nilalaman Mabisang naipahayag ang 15
mensahe ng kwento
Kabuuan: 25

5. Pwede mo bang iguhit ang pinapangarap mong sariling

bahay?
Rubrics: Pagguhit
Kraytirya Deskripsiyon Puntos
Nilalaman Naipakita at naipaliwanag 10
nang maayos ang ugnayan ng
lahat ng konsepto sa pagguhit
Pagkamalikhain Original at maayos ang 15
kabuuang presentasyon
Kabuuan: 25

Kalayaan:
• “Katangina ng kilos-loob na itakda ng tao ang kanyang
kilos tungo sa kanyang maaring hantungan at ang paraan
upang makamit ito” ni Santo Tomas de Aquino.

6
 • “Ang konsepto ng kalayaan ay nangangahulugan na
nagagawa o nakakayang gawin ng tao ang nararapat
upang makamit ang pinakamataas at pinakadakilang
layunin ng kanyang pagkatao. Malaya ang taong linangin
ang kanyang sarili at paunlarin ito” ni Esther Esteban
(1990)
• Ang kalayaan ng tao ay nakabatay sa pagsunod sa Likas
na Batas Moral.
• Ang kalayaan ng tao ay palaging may kakambal na
pananagutan.
• Ang kalayaan ng tao ay nagtatapos sa pagsisimula ng
kalayaan ng iba.

Mga Uri ng Kalayaan:

1. Panloob na Kalayaan.

2. Panlabas na Kalayaan.

Paano mo malalaman kung nagging mapanagutan ka sa

paggamit ng kalayaan?

1. Kung naisaalang-alang mo ang kabutihang pansarili (personal

good) at ang kabutihang panlahat (common good).
2. Kung handa kang harapin ang anumang kahihinatnan ng
iyong pagapapasya.
3. Kung ang iyong pagkilos ay hindi sumasalungat sa Likas na
Batas Moral.

BABALA/PAALALA: “Ang tunay na kalayaan ay mapanagutan

kaya’t inaasahang ito ay gagamitin sa paggawa nang naayon sa
kabutihan. Ang tunay na kalayaan ay ang paggawa ng mabuti.

7
 Pagyamanin

PANUTO: Punan ang patlang ng iyong sagot sa sumusunod na tanong:

Gawin mo ito sa iyong kuwaderno.

Isulat ang tatlong gusto mo maging paglaki mo?

1.
2.
3.

Isulat ang dahilan bakit ito ang iyong mga gusto?

1.
2.
3.

Paano mo ito maisasakatuparan?

1.
2.
3.

Panuto: Isulat ang tamang sagot sa mga katanungan sa ibaba.

______ 1. Ang kalayaan ng tao ay nakasalalay sa kanyang ____?

______ 2. Ano ang nagbibigay hugis o direksyon sa kalayaan?

______ 3. Sino ang nagsabi ng pahayag na:“Kalayaa ay katangina ng kilos-

loob na itakda ng tao ang kanyang kilos tungo sa kanyang maaring
hantungan at ang paraan upang makamit ito”?

______4. Ang Kalayaan ay may kakambal na ___?

______5. Sino ang nagsabi na: “Ang kalayaan ay nangangahulugan na

nagagawa o nakakayang gawin ng tao ang nararapat upang makamit ang
pinakamataas at pinakadakilang layunin ng kanyang pagkatao”?

8
 Isaisip

PANUTO: Mula sa iyong sarili karanasan o ng inyong pamilya

magtala ng tig tatlong gawain o pangyayari na nagpapakita ng
kalayaan at nagpapakita ng kawalan ng kalayaan.

Nagpapakita ng kalayaan Nagpapakita ng kawalan ng kalayaan

1. 1.
2. 2.
3. 3.

Panuto: Ano-ano ang mga hakbang na iyong babaguhin o pauunlarin sa mga

sumusnod na larawan sa itaas. 5 puntos bawat pagpapaliwanag.
Ano ang ipinapakita sa larawan? Ang aking mga hakbang …
Halimbawa: A - Pagsusugal 1. Pag-iwas sa pagsusugal.
B 2.
C 3.
D 4.
E 5.
F 6.
G 7.
H 8

9
 Isagawa

PANUTO: Punan ang mga sumusunod na pahayag sa ibaba. Ano ba

ang naiisip mo mga pahayag na ito? Sampung (10) puntos.

Gusto kung … Kailangan kung …

PANUTO: Sumulat ng isang sanaysay.

Rubric para paggawa ng sanaysay

Kraytirya Deskripsiyon Puntos
Nilalaman Wasto ang lahat ng salita na nakapaloob sa
sanaysay. Malinaw na nailahad ang saloobin 10
ng mag-aaral.
Organisasyon Malinaw, organisado at simple ang
pagkakalahad ng ideya. Magkakaugnay ang 5
mga pangungsap at maayos ang transisyon sa
mga susunod na talata.
Mekaniks Nasunod ang mga panuntunan sa pagsulat ng
sanaysay tulad ng mga uri/ bahagi at baybay 5
ng salita, pagkakaayos ng pangungusap at
dami o bilang salita
Kabuuang Puntos 20

10
 Tayahin

PANUTO: Punan ng responsabling hakbang ang mga sumsunod sa

sitwasyon.
Mga Sitwasyon: Mga Responsabling
Hakbang bilang Kabataan:
1. Maagang pakikipag relasyon sa
kabilang kasarian.
2. Pakikipag-away ng magulang sa
kapitbahay.
3. Kahirapang dinaranas ng iyong
pamilya.
4. Abusong paggamit ng druga at
alak.
5. Paglaganap ng nakamamatay na
sakit tulad ng Covid-19.

Karagdagang Gawain

PANUTO: Sumulat ng maikling panalangin hinggil sa kalayaang

ipinagkaloob sa iyo ng mundo.
Rubric para sa maikling panalangin
Kraytirya Deskripsiyon Puntos
Nilalaman Wasto ang lahat ng salita na nakapaloob sa
panalangin. Malinaw na nailahad ang saloobin 10
ng mag-aaral.
Organisasyon Malinaw, organisado at simple ang
pagkakalahad ng ideya. Magkakaugnay ang 5
mga pangungsap at maayos ang transisyon sa
mga susunod na talata.
Mekaniks Nasunod ang mga panuntunan sa pagsulat ng
panalangin tulad ng mga uri/ bahagi at baybay 5
ng salita, pagkakaayos ng pangungusap at dami
o bilang salita
Kabuuan 20 puntos

11
 12
• Ang kaugnayan ng konsensiya sa Likas na Batas Moral ay pareho
silang may kakayahan na kumilala ng mabuti at masama.
• “Katangina ng kilos-loob na itakda ng tao ang kanyang kilos
tungo sa kanyang maaring hantungan at ang paraan upang
makamit ito” ni Santo Tomas de Aquino.
• “Ang konsepto ng kalayaan ay nangangahulugan na nagagawa
o nakakayang gawin ng tao ang nararapat upang makamit ang
pinakamataas at pinakadakilang layunin ng kanyang
pagkatao. Malaya ang taong linangin ang kanyang sarili at
paunlarin ito” ni Esther Esteban (1990)
• Ang kalayaan ng tao ay nakabatay sa pagsunod sa Likas na
Batas Moral.
• Ang kalayaan ng tao ay palaging may kakambal na
pananagutan.
• Ang kalayaan ng tao ay nagtatapos sa pagsisimula ng kalayaan
ng iba.
1. Kilos-loob
2. Batas-moral
3. Sto. Tomas de Aquino
4. Pananagutan / Responsibilidad
5. Esther Esteban
Nagpapakita ng kalayaan Kawalan ng kalayaan
Bayanihan Pagsusugal
Pag-aaral ng mabuti Pag-inum ng alak
Pagiging magalang/ Pagmano Paggamit ng droga
Pag-aalaga sa maysakit Abusong paggamit ng gadgets
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
• Edukasyon sa Pagpapakatao 7 Learners Module (pahina 161-177)
• MELC

13
 PAHATID-LIHAM
Ang Sariling Pagkatutong Modyul na ito ay nilinang ng
Kagawaran ng Edukasyon, Rehiyon Dose, na may pangunahing
layunin na ihanda at tugunan ang pangangailangan sa bagong
normal. Ang nilalaman ng modyul na ito ay batay sa Most Essential
Learning Competencies (MELC) ng Kagawaran ng Edukasyon. Ito ay
pantulong na kagamitan na gagamitin ng bawat mag-aaral ng
SOCCSKSARGEN Region simula sa taong panuruan 2020-2021.
Ang proseso ng paglinang ay sinunod sa paglimbag ng modyul sa
ito. Ito ay Bersyong 1.0. Malugod naming hinihimok ang pagbibigay
ng puna, komento at rekomendasyon.

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – SOCCSKSARGEN
Learning Resource Management System (LRMS)

Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax No.: (083) 228 8825 / (083) 228 1893
Email Address: region12@deped.gov.ph

14