Professional Documents
Culture Documents
Panitikan-ng-Pilipinas-module 1
Panitikan-ng-Pilipinas-module 1
Learner’s Module
Mga Nilalaman
MODYUL 1
INTRODUKSYON
I- INTRODUKSYON
Pokus nito ang pagtalakay sa kasaysayan ng Panitikan ng Pilipinas, mga uri at
kahalagahan nito sa kasaysayan ng kultura.
Pananakop ng Kastila
Mga Impluwensya ng Kastila sa ating Panitikan:
1. Nahalinan ng Alpabetong Romano ang Alibata
2. Naituro ang Doctrina Cristiana
3. Naging Bahagi ng Wikang Filipino ang maraming salita sa Kastila
4. Nadala ang ilang akdang pampanitikan ng Europa at tradisyong Europeo na naging
bahagi ng ating panitikan gaya ng awit, corido, moro-moro at iba pa.
5. Nasinop at nasalin ang makalumang panitikan sa Tagalog sa ibang wikain
6. Nailathala ang iba’t ibang aklat pambalarila sa wikang Filipino tulad ng Tagalog, Ilokano
at
Bisaya
7. Nagkaroon ng makarelihiyong himig ang mga akda
Mga Propagandista:
a. Dr. Jose Rizal/ Laong Laan at Dimasalang (―Noli at El Fili)
b. Marcelo H. Del Pilar (Palridel, Piping Dilat at Dolores Manapat) – Pag-ibig sa
Tinubuang
Lupa, Kaiigat Kayo at Tocsohan
c. Graciano Lopez Jaena (Fray Botod, Sa Mga Pilipino atbp)
d. Antonio Luna (Noche Buena, Por Madrid atbp)
Panahon ng Amerikano
Mga Pahayagan:
1. El Nuevo Dia (Ang Bagong Araw) ni Sergio Osmena (1900)
2. El Grito del Pueblo (Ang Sigaw ng Bayan) itinatag ni Pascual Poblete (1900)
3. El Renacimiento (Muling Pagsilang) – itinatag ni Rafael Palma (1900)
Panahon ng Hapon
Kasalukuyang Panahon
PANITIKAN – Ang Kahulugan Nito At Mga Uri, Anyo At Mga Akda Ng Bawat Anyo
PANITIKAN – Sa paksang ito, malalaman natin ang kahulugan ng panitikan, ang dalawang
uri, at ang dalawang anyo na may halimbawang akda ng bawat anyo.
Ang panitikan ay tinutukoy sa lahat ng uri ng pahayag, nakasulat man o binibigkas, ayon
sa isang handout na naupload sa Scribd. Nanggaling ito sa salitang-ugat na titik na ikinabit
ang unlaping pang- at hulaping -an.
Katulad ng maraming mga banyagang kabihasnan, mayroon nang panitikan sa Pilipinas noong unang mga
kapanahunan. Nagbuhat ang panitikan ng Pilipinas mula sa sari-saring mga lipon at pangkat ng mga taong
dumating sa mga kapuluan nito. May pagkaka-agwat-agwat na dumating sa sinaunang Pilipinas ang mga
Negrito, mga Indones, at mga Malay. Ang baybayin, ang isa sa mga pagpapatibay na mayroon nang sistema ng
pagsulat at pasalita sa sinaunang Pilipinas bago pa man dumating ang mga pangkat ng mga dayuhan nagmula
sa Kanlurang bahagi ng mundo. Paano nakatulong ang panitikan sa pagbabago at pamamalakad ng
pamahalaan at simbahan?
3. Paano umunlad ang panitikan ng pilipinas ,ano-anong uri ng panitikan ang umusbong?
Bago pa dumating ang mga mananakop, mayroon nang sariling panitikan ang ating mga
ninuno.Ang panitikan noong Panahong Pre-Kolonyal ay binubuo ng kasaysayan ng ating
lahi, mga kwentong bayan, alamat, epiko, salawikain, kasabihan, bugtong at iba pa.Isang
katutubong paraan ng pagsulat noong panahong ito ay ang Baybayin o Alibata.Ang alibata
ay ayon sa sistemang abugida na gumagamit ng pagpaparis ng katinig at patinig.
Panitikang umusbong;
Ang kahalagahan ng Panitikang Pilipino ay pinapayagan itong malaman ng mga tao tungkol sa
kung saan sila nanggaling at kung paano gumagana ang mga nakaraang kaganapan upang
mahubog ang iba`t ibang kultura.
AKDA
Balarila ng Wikang Pambansa
Banaag at Sikat, isang nobela
Jose Corazon de Jesus – (22 Nobyembre 1896-26 Mayo 1932), kilala rin bilang Huseng Batute,
ay isang makatang Pilipino na sumulat ng mga tula sa Tagalog upang ipahayag ang pagnanasa
ng mga Pilipino na maging malaya noong panahon ng pananakop ng Estados
Unidos sa Pilipinas (1898-1946). Tinawag ring "Pepito" noong kanyang kapanahunan.
AKDA
Kalupi ng Puso
Manggagawa
Puso, Ano Ka?
Isang Punungkahoy
Sa Pamilihan ng Puso
Sa Bilangguan ng Pag-ibig
Kamay ng Birhen
May Mga Tugtuging Hindi Ko Malimot
Agaw-Dilim (Twilight)
Ang Tren (The Train)
Ang Posporo Ng Diyos (The Matchstick of God)
Bayan Ko (My Country) – patriotic
Kahit Saan (Wherever) – love poem
Itanong mo Sa Bituin (Ask the Stars) – love poem
Ang Magandang Parol (The Beautiful Christmas Lantern)
AKDA
KUNTIL BUTIL
ANG LUMANG SIMBAHAN
ANG HALIK
Amado V. Hernadez - Si Amado Vera Hernández (13 Setyembre 1903 – 24 Marso 1970) ay
isang makata at manunulat sa wikang Tagalog. Kilala rin siya bilang "Manunulat ng mga
Manggagawa", sapagkat isa siyang pinuno ng mga Pilipinong manggagawa at sa kaniyang mga
pagpuna at pagsusuri sa mga kawalan ng katarungang naganap sa Pilipinas noong kaniyang
kapanahunan. Nakulong siya dahil sa pakikipagugnayan niya sa mga kilusang makakomunista.
Siya ang punong tauhan sa isang bukod-tanging kasong panghukuman na tumagal ng 13 taon
bago nagwakas.
AKDA
Mga Ibong Si Jose Corazon de Jesus
Mandaragit! ,1969 at ang Ating Panulaan
Luha Ng Buwaya, 1972
Archei Ang batang mabait, Pilipinismo: Susi sa Bayang
1998 Tagumpay
Isang Dipang Langit
Panata sa Kalayaan
Ang Mga Kayamanan ng
Tao
Ang Dalaw
Bartolina
Kung Tuyo Na ang Luha
Mo Aking Bayan
Bayang Pilipinas
Ang Taong kapos
Bayani
Sa Batang Walang Bagong
Damit
Isang Sining ng Pagbigkas
Ang Panday
Inang Wika
Ang Tao
Pamana
Ang Aklasan
Wala nang gamot si Nene
Kulang sa Dilig
Langaw sa Isang basong
Gatas
Dalawang kiloMetro sa
Lupang Di-Malipad ng
uwak
Ipinanganak ang Isang
daliri sa Sosyaledad
Limang Alas, Tatlong Santo
Isang Aral para kay
Armando
Munting lupa , 1957
Hagdan sa Bahaghari,
1958
Ang Mga Kagalang-galang,
1959
Magkabilang Mukha ng
Isang Bagon, 1960
Si Atang at ang Dulaan
Valeriano Hernandez Pena- Si Valeriano Hernandez at Peña (ang Peña ay apelyido ng kanyang ina)
ay isinilang sa nayon ng San Jose, Bulakan, Bulakan noong 12 Disyembre 1858. Siya ay bunsong
anak nina Marcos Hernandez at Dominga dela Peña. Ang kanyang ama ay isang platero, at ang
hanapbuhay na ito ang kanyang ginamit upang maitawid ang kanyang pamilya sa pang-araw-araw na
pangangailangan.
Nagsimulang mag-aral si Tandang Anong (ito ang tawag sa kanya ng mga kasamahang manunulat sa
Muling Pagsilang) ng Kartilya at ang kanyang naging guro ay ang kanilang kapit-bahay na si G.
Marcelino Nuque. Sa murang edad na sampu ay nakitaan na siya ng pagkahilig sa pagbabasa at
pagsusulat.
AKDA
NENA AT NENENG
Ang Panday Pira ay isang dula na isinulat ni Jose Ma. Hernandez. Ito ay isang kwento ng a
Pampango Indio panday na kinilala bilang & quot; The First Filipino Cannon-tagagawa & quot; at kung
paano siya nagawang magtrabaho bilang isang panday sa panahon ni RajahSulayman at
Gobernador-Gen Miguel López de Legazpi.Si Panday Pira ay tubong timog na mga isla ng Pilipinas.
Siyalumipat sa Maynila noong 1508 at nagtatag ng isang pandayan sa hilagang pampang ngang Ilog
Pasig.Sa 1576, namatay si Panday Pira sa edad na 88. Malaking kamatayan niya pagkawala sa mga
Espanyol na kinailangang petisyon sa Hari ng Espanya para kunin ang isang pandayang kanyang
lugar. Hanggang noong 1584, dumating ang isang panday na Espanyol mula sa Mexico.
An expression in the game Hide & Seek, isa sa mga dula na sumikat sa
panahon ng hapon
VI- SANGUNIAN