SURIGAO SUR COLLEGES

BAROBO, SURIGAO DEL SUR

COLLEGE OF TEACHER EDUCATION

PANITIKAN NG PILIPINAS GE-Fil

4

Learner’s Module

ISRAEL B. MERCADO JR. LPT

IPINASA NI: JOSHUA G. NACARIO

 This material is intended for academic utilization of SSC CTE students only

Mga Nilalaman

MODYUL 1
INTRODUKSYON

KABANATA 1: Ang Kasaysayan ng Panitikan sa Pilipinas

 Ang Panitikan
 Ang Anyo ng Panitikan
 Ang Kahalagahan ng Panitikan
 Panahon Bago Dumating ang mga Kastila
 Alamat
 Kwentong –Bayan
 Epiko
 Awiting-Bayan
 Bugtong
 Salawikain at Kasabihan
INTRODUKSYON

Ang Panitikan ng Pilipinas ay isang maagwat na kursong nagpapalawak at

nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at mapanuring pagbasa, pagsulat, at pananaliksik
sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng kontemporaryong sitwasyon at
mga pangangailangan ng bansa at ng mga mamamayang Pilipino. Partikular na nakatuon
ang kursong ito sa makrokasanayang pagbasa at pagsulat, gamit ang mga makabuluhang
pananaliksik sa wikang Filipino, bilang lunsaran ng pagpapalawak at pagpapalalim sa
kasanayan, kakayahan at kamalayan ng mga estudyante na malikhain at mapanuring
makapagdalumat o ―makapag-teorya‖ sa wikang Filipino, batay sa mga piling lokal at
dayuhang konsepto at teorya na akma sa konteksto ng komunidad at bansa.
KABANATA I: Ang Kasaysayan ng Panitikan sa Pilipinas

I- INTRODUKSYON
Pokus nito ang pagtalakay sa kasaysayan ng Panitikan ng Pilipinas, mga uri at
kahalagahan nito sa kasaysayan ng kultura.

II- LAYUNIN: Pagkatapos ng talakayan ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Nalalaman ang kasaysayan ng Panitikan nag Pilipinas
2. Natutukoy at nasusuri ang iba’t ibang akda pampanitikan sa Pilipinas ayon sa paksa,
nilalaman at katangian nito.

III- PAGTATALAKAY SA NILALAMAN

Kasaysayan ng Panitikan sa Pilipinas
Iba’t Ibang Panahon ng Panitikang Pilipino
Sinaunang Panahon
– May sarili nang panitikan ang ating mga ninuno sa panahong ito
– Alibata ang kadalasang ginagamit
– Gumagamit din sila ng mga biyas ng kawayan, talukap ng bunga o niyog at dahon at
balat
ng punungkahoy bilang sulatan at matutulis na bagay naman bilang panulat
Mga uri ng Panitikang sumibol at sumikat sa sinaunang panahon:
– ALAMAT
– KWENTONG BAYAN
– EPIKO
– a. Bidasari – Moro
– b. Biag ni Lam-ang – Iloko
– c. Maragtas – Bisaya
– d. Haraya – Bisaya
– e. Lagda – Bisaya
– f. Kumintang – Tagalog
– g. Hari sa Bukid – Bisaya
– 4. Mga Awiting Bayan
– 5. Karunungan Bayan

– a. Salawikain – nagsisilbing batas at tuntunin ng kagandahang-asal ng ating mga ninuno.

– hal. Aanhin pa ang damo kung wala na ang kabayo. – b. Sawikain – mga kasabihang
walang natatagong kahulugan – hal. Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa.
– c. Bugtong – maikling tulang karaniwang naglalarawan ng isang bagay na siyang
pahuhulaan.
– hal. Isang tabo , laman ay pako. (langka)

Pananakop ng Kastila
Mga Impluwensya ng Kastila sa ating Panitikan:
1. Nahalinan ng Alpabetong Romano ang Alibata
2. Naituro ang Doctrina Cristiana
3. Naging Bahagi ng Wikang Filipino ang maraming salita sa Kastila
4. Nadala ang ilang akdang pampanitikan ng Europa at tradisyong Europeo na naging
bahagi ng ating panitikan gaya ng awit, corido, moro-moro at iba pa.
5. Nasinop at nasalin ang makalumang panitikan sa Tagalog sa ibang wikain
6. Nailathala ang iba’t ibang aklat pambalarila sa wikang Filipino tulad ng Tagalog, Ilokano
at
Bisaya
7. Nagkaroon ng makarelihiyong himig ang mga akda

Mga Unang Aklat:

a. Ang Doctrina Cristiana (1593) – Padre Juan de Placencia at Padre Dominga Nieva
b. Nuestra Senora del Rosario (1602) – Padre Blancas de San Jose
c. Ang Barlaan at Josaphat (nobelang Tagalog) – Padre Antonio de Borja
d. Ang Pasyon – iba’t ibang bersyon sa Tagalog (Mariano Pilapil, Gaspar Aquino de
Belen,
Anecito de la Merced at Luis de Guia)
e. Ang Urbana at Felisa – Modesto de Castro (Ama ng klasikang tuluyan sa Tagalog)

Mga Akdang Pangwika:

a. Arte Y Reglas de la Lengua Tagala
b. Compendio de la lengua Tagala
c. Vocabulario de la Lengua Tagala
d. Vocabulario de la Lengua Pampango
e. Vocabulario de la Lengua Bisaya
f. Arte de la Lengua Bicolana
g. Arte de la Lengua Iloka

Mga Dulang Panlibangan

1. Tibag 7. duplo
2. Lagaylay 8. kurido
3. Sinakulo 9. saynete
4. Panubong 10. karagatan
5. Karilyo 11. sarswela
6. Moro-moro

Panahon ng Pagbabagong-isip (Propaganda)

– Ang diwang maka-relihiyon ay naging makabayan at humihingi ng pagbabago sa

sistema ng pamamalakad sa pamahalaan at simbahan – Pagpasok ng diwang liberalism

Mga Propagandista:
a. Dr. Jose Rizal/ Laong Laan at Dimasalang (―Noli at El Fili)
b. Marcelo H. Del Pilar (Palridel, Piping Dilat at Dolores Manapat) – Pag-ibig sa
Tinubuang
Lupa, Kaiigat Kayo at Tocsohan
c. Graciano Lopez Jaena (Fray Botod, Sa Mga Pilipino atbp)
d. Antonio Luna (Noche Buena, Por Madrid atbp)
Panahon ng Amerikano

1. Maalab ang diwang makabayan na hindi na magawang igupo ng mga Amerikano

2. Pinasok ng mga manunulat na Pilipino ang iba’t ibang larangan ng panitikan tulad ng
tula, kwento, dula, sanaysay, nobela atbp.
3. Pag-ibig sa bayan at pagnanais ng kalayaan ang tema ng mga isinusulat
4. Namayani sa panahong ito ang mga akda sa wikang Kastila, Tagalog at wikang Ingles
5. Pinatigil ang mga dulang may temang makabayan
6. Sa panahong ito nailathala ang babasahing Liwayway
7. Pinauso rin ang balagtasan katumbas ng debate
8. Nagkaroon/Nagsimula ang pelikula sa Pilipinas

Mga Pahayagan:
1. El Nuevo Dia (Ang Bagong Araw) ni Sergio Osmena (1900)
2. El Grito del Pueblo (Ang Sigaw ng Bayan) itinatag ni Pascual Poblete (1900)
3. El Renacimiento (Muling Pagsilang) – itinatag ni Rafael Palma (1900)

Mga Dulang Pinatigil:

1. Kahapon Ngayon at Bukas – Aurelio Tolentino
2. Tanikalang Ginto – Juan Abad
3. Walang Sugat – Severino Reyes

Ilang kilalang manunulat sa Kastila na sumikat:

1. Cecelio Apostol
2. Fernando Ma. Guerrero
3. Jesus Balmori
4. Manuel Bernabe Manalang
5. Claro M. Recto

Ilang kilalang manunulat sa Wikang Tagalog:

1. Lope K. Santos
2. Jose Corazon de Jesus
3. Florentino Collantes
4. Amado V. Hernadez
5. Valeriano Hernandez Pena
6. Inigo Ed Regalado

Panahon ng Hapon

1. Natigil ang panitikan sa Ingles kasabay ng pagpatigil ng lahat ng pahayagan

2. Gintong Panahon para sa mga manunulat sa wikang tagalog
3. Ipinagbawal din ng mga Hapon ang paggamit ng wikang Ingles
4. Ang paksa ay natutungkol sa buhay lalawigan
5. Napasara ang mga sinehan at ginawa na lamang tanghalan
6. Nagkaroon ng krisis ng papel kaya hindi masyadong marami ang akdang naisulat

Tatlong Uri ng Tula na sumikat sa panahon ng Hapon

1. Haiku
2. Tanaga
3. Karaniwang Anyo
Ilang Dula na sumikat sa panahon ng
Hapon a. Panday Pira – ni Jose Ma.
Hernandez
b. Sa Pula sa Puti — Francisco Soc. Rodrigo
c. Bulaga – ni Clodualdo del Mundo
d. ―Sino ba Kayo?‖ ―Dahil sa Anak‖ at ―Higanti ng Patay‖ ni NVM Gonzales
Ilang Mahusay na Maikling Kwento
a. Lupang Tinubuan (Narciso Reyes)
b. Uhaw ang Tigang na Lupa (Liwayway Arceo)
c. Lunsod Nayon at Dagat-dagatan (NVM Gonzales)

Bagong Kalayaan 1945 – 1972

– Sumigla muli ang panitik sa Pilipinas

– Naging paksain ang kabayanihan ng mga gerilya, kalupitan ng mga Hapon, Kahirapan
ng pamumuhay noon atbp
– Nabuksang muli ang mga palimbagang naipasara dahil sa giyera
– Naitatag ang Palanca Memorial Award in Pilipino and English Literature noong 1950
– Nagkaroon din ng Republic Cultural Award, Gawad ni Balagtas at Taunang Gawad ng
Surian ng Wikang Pambansa
– Sumigla rin ang pagkakaroon ng pahayagan sa mga paaralang pangkolehiyo
– Nagbukas rin ang palimbagan ng lingguhang babasahin: Liwayway, Bulaklak,
Tagumpay, Ilang-ilang atbp

Ilang Samahang Naitatag para sa Panitikang Filipino:

Taliba ng Inang Wika (TANIW)
Kapisanan ng Diwa at Panitik (KADIPAN)
Kapisanan ng mga Mandudulang Pilipino (KAMPI)
Ilang Samahang Naitatag para sa Panitikang
Ingles:
Philippine Writers Association
Dramatic Philippines
Philippine Educational Theater Association (PETA)
Arena Theater
Barangay Writer’s Guild

Batas Militar 1972 – 1986

– 1972 idiniklara ang Batas Militar sa Pilipinas sa pamumuno ni Pangulong Ferdinand

Marcos
– Paksa ang paghingi ng pagbabago sa pamahalaan at lipunan
– Pagsisimula ng programang Bagong Lipunan noong Setyembre 21, 1972
– Pinahinto ang mga pampahayagan at maging samahang pampaaralan
– Pagpapatatag ng ―Ministri ng Kabatirang Pangmadla‖ (sumubaybay sa mga
pahayagan, aklat at mga iba pang babasahing panlipunan)

Kasalukuyang Panahon
 – Isa pang makulay na kabanata ng panitikang Pilipino
– Namumulat ang mamayang Pilipino sa kahalagahan ng pambansang wika
– Marami na ang sumusubok na sumulat gamit ang kanilang sariling vernakyular
– Mas mayaman ang pinagkukunan ng paksang isusulat
– Malaki ang impluwensiya ng teknolohiya at agham
– Malayo na rin ang naaabot ng media
– Kahit sa mga telebisyon nagbabago na rin ang wikang ginagamit
– Hindi lamang pamapanitikan ang uri ng salitang ginagamit ngunit mapapansin na may
mga akda na gumagamit na rin ng pabalbal, kolokyal at lalawiganin

PANITIKAN – Ang Kahulugan Nito At Mga Uri, Anyo At Mga Akda Ng Bawat Anyo
PANITIKAN – Sa paksang ito, malalaman natin ang kahulugan ng panitikan, ang dalawang
uri, at ang dalawang anyo na may halimbawang akda ng bawat anyo.
Ang panitikan ay tinutukoy sa lahat ng uri ng pahayag, nakasulat man o binibigkas, ayon
sa isang handout na naupload sa Scribd. Nanggaling ito sa salitang-ugat na titik na ikinabit
ang unlaping pang- at hulaping -an.

Mga Uri ng Panitikan:

 kathang-isip (Ingles: fiction)
 indi kathang-isip (Ingles: non-fiction) Mga Anyo ng Panitikan:
 tuluyan o prosa – tumutukoy ito sa maluwang na pagsasama-sama ng mgasalita sa
loob ng pangungusap. Nasusulat ito sa karaniwang takbo ngpangungusap o
pagpapahayag.
 tula o panulaan – ito ay ang pagbubuo-buo ng pangungusap o parirala sa
pamamagitan ng salitang binibilang na pantig sa taludtod na pinagtugma-tugma
Bawat anyo ay mga iba’t ibang mga akda

Mga akdang tuluyan

 Alamat – isang uri na kung saan nagkukuwento ito tungkol sa mga pinagmulan ng mga
bagay-bagay sa daigdig. Minsan sa mga pinagmulan nga mga hayop or mga halaman.
 Anekdota – akdang isinalasaysay ang mga kakaiba o kakatuwang nangyari sa buhay
ng isang sikat, o kilalang mga tao.
 Nobela – o tinatawag ding kathambuhay, ito ay isang mahabang kuwentong piksyon
na binubuo ng iba’t ibang kabanata.
 Pabula – akda kun saan amg mga tauhan ay mga hayop
 Parabula – o tinatawag ding talinhaga, ito ay mga maikling kuwentong may aral na
kalimitang hinahango mula sa Bibliya.
 Maikling Kuwento – ito ay hinggil sa isang mahalagangpangyayaring kinasasangkutan
ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalano impresyon lamang. Isa itong masining
na anyo ng panitikan.
 Dula – uri na hinahati sa pamamagitan ng yugto at kadalasang isinalaysay sa mga
teatro.
 Sanaysay – maiksing komposisyon na kailimitang naglalaman nag personal na kuru-
kuro ng may-akda.
 Talambuhay – isinalaysay ito ng kasaysayan ng buhay ng isang tao na base sa mga
tunay na impormasyon.
 Talumpati – isinalysay nito ang mga kaisipan o opinyon ng isang tao upang
humikayat,tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon at
maglahadng isang paniniwala.
  Balita – nagpapahayag sa mga kasalukuyang kaganapan sa labas at/o loob ng isang
bansa
 Kwentong Bayan – uri na sumalaysay ng mga likhang-isip na mga tauhan na
kumakatawan sa mga uri ng mamamayan

Mga akdang patula

 Tulang Pasalaysay – tumutukoy sa mga pinapaksang mahahalagang mga tagpo
opangyayari sa buhay, ang kagitingan at kabayanihan ng tauhan.  Awit/Korido at
Kantahin – musikang magandang pinakikinggan.
 Epiko – isinalaysay ang kabayanihan atpakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban
sa mga kaaway na kadalasang hindi mapaniwalaan dahil sa mga tagpuang
makababalaghan at di-kapani-paniwala.
 Balad – uri o tema ng isang tugtugin.
 Sawikain – tumutukoy ito sa:
 idioma – isang uri ng sawikain pagpapahayag na ang kahulugan ay
hindikomposisyunal.
 moto – parirala na nagpapahiwatig ng sentimiento ng isang grupong mga tao 
salawikain – mga kasabihan o kawikaan.
 Bugtong – pangungusap o tanong na may iba o nakatagong kahulugan.
 Tanaga – tumutukoy ito sa mga maikling katutubong Pilipinong tula na naglalaman ng
pang-aral at payak na pilosopiyang ginagamit ng matatanda sa pagpapagunita sa mga
kabataa

IV- GAWAING MAG-AARAL

V-
Pangalan: JOSHUA G. NACARIO Kurso:BSED-II

1. Saan nagmula ang panitikan ng Pilipinas?

Katulad ng maraming mga banyagang kabihasnan, mayroon nang panitikan sa Pilipinas noong unang mga
kapanahunan. Nagbuhat ang panitikan ng Pilipinas mula sa sari-saring mga lipon at pangkat ng mga taong
dumating sa mga kapuluan nito. May pagkaka-agwat-agwat na dumating sa sinaunang Pilipinas ang mga
Negrito, mga Indones, at mga Malay. Ang baybayin, ang isa sa mga pagpapatibay na mayroon nang sistema ng
pagsulat at pasalita sa sinaunang Pilipinas bago pa man dumating ang mga pangkat ng mga dayuhan nagmula
sa Kanlurang bahagi ng mundo. Paano nakatulong ang panitikan sa pagbabago at pamamalakad ng
pamahalaan at simbahan?

2. Paano nakakatlong ang panitikan sa pagbabago at pamamalakad ng pamahalaan at simbahan.

Ang panitikan ay nakakatulong sa pag-unlad ng ating bansa. Dahil sa ating panitikan,

nakikilala ang ating bansa. Sa panitikan din sumasalamin ang ugali, kultura at tradisyon
ng mga mamamayan sa bansang ito.

3. Paano umunlad ang panitikan ng pilipinas ,ano-anong uri ng panitikan ang umusbong?

Bago pa dumating ang mga mananakop, mayroon nang sariling panitikan ang ating mga
ninuno.Ang panitikan noong Panahong Pre-Kolonyal ay binubuo ng kasaysayan ng ating
lahi, mga kwentong bayan, alamat, epiko, salawikain, kasabihan, bugtong at iba pa.Isang
katutubong paraan ng pagsulat noong panahong ito ay ang Baybayin o Alibata.Ang alibata
ay ayon sa sistemang abugida na gumagamit ng pagpaparis ng katinig at patinig.

Panitikang umusbong;

1. MGA KWENTONG BAYAN

2. MITOLOHIYA
3.  EPIKO
4. ALAMAT
5. PABULA
6. PARABULA
7. Awiting bayan
8. Karunungang bayan
9. salawikain
10.  KASABIHAN
11.  SAWIKAIN
12.  BUGTONG
13. PALAISIPAN
14. BULONG

4. Bakit naging mahalaga sa mga sinaunang Pilipino ang panitikan?

Ang kahalagahan ng Panitikang Pilipino ay pinapayagan itong malaman ng mga tao tungkol sa
kung saan sila nanggaling at kung paano gumagana ang mga nakaraang kaganapan upang
mahubog ang iba`t ibang kultura.

5. Sino-sinong manunulat na Pilipino ang nagbigay kontribusiyon sa Panitikan ng Pilipinas?

1. SEVERINO REYES
2. FRANCISCO BALTAZAR
3. PASCUAL POBLETE
4. JOSE RIZAL
5. MARCELO H. DEL PILAR
6. LOPE K. SANTOS
 7. DEOGRACIAS ROSARIO
8. EPIFANO DELO SANTOS
9. FERNANDO GUERERRO

Karagdagang Gawain:
Isaliksik ang mga sumusunod at ibigay ang kanilang mga akda:
Lope K. Santos - (25 Setyembre 1879 – 1 Mayo 1963) ay isang tanyag na manunulat sa wikang
Tagalog noong kaniyang kapanahunan, sa simula ng ika-1900 dantaon. Bukod sa pagiging
manunulat, isa rin siyang abogado, kritiko, lider obrero, at itinuturing na Ama ng Pambansang
Wika at Balarila ng Pilipinas.

AKDA
Balarila ng Wikang Pambansa
Banaag at Sikat, isang nobela

Jose Corazon de Jesus – (22 Nobyembre 1896-26 Mayo 1932), kilala rin bilang Huseng Batute,
ay isang makatang Pilipino na sumulat ng mga tula sa Tagalog upang ipahayag ang pagnanasa
ng mga Pilipino na maging malaya noong panahon ng pananakop ng Estados
Unidos sa Pilipinas (1898-1946). Tinawag ring "Pepito" noong kanyang kapanahunan.

AKDA

Kalupi ng Puso
Manggagawa
Puso, Ano Ka?
Isang Punungkahoy
Sa Pamilihan ng Puso
Sa Bilangguan ng Pag-ibig
Kamay ng Birhen
May Mga Tugtuging Hindi Ko Malimot
Agaw-Dilim (Twilight)
Ang Tren (The Train)
Ang Posporo Ng Diyos (The Matchstick of God)
Bayan Ko (My Country) – patriotic
Kahit Saan (Wherever) – love poem
Itanong mo Sa Bituin (Ask the Stars) – love poem
Ang Magandang Parol (The Beautiful Christmas Lantern)

Florentino Collantes- ay kinilalang duplero ng kanyang panahon at nahirang na Ikalawang Hari

ng Balagtasan. Gumamit siya ng sagisag na Kuntil Butil sa kanyang pagsusulat ng mga
mapanudyong tula na may pamagat na Buhay Lansangan.

AKDA

KUNTIL BUTIL
ANG LUMANG SIMBAHAN
ANG HALIK
Amado V. Hernadez - Si Amado Vera Hernández (13 Setyembre 1903 – 24 Marso 1970) ay
isang makata at manunulat sa wikang Tagalog. Kilala rin siya bilang "Manunulat ng mga
Manggagawa", sapagkat isa siyang pinuno ng mga Pilipinong manggagawa at sa kaniyang mga
pagpuna at pagsusuri sa mga kawalan ng katarungang naganap sa Pilipinas noong kaniyang
kapanahunan. Nakulong siya dahil sa pakikipagugnayan niya sa mga kilusang makakomunista.
Siya ang punong tauhan sa isang bukod-tanging kasong panghukuman na tumagal ng 13 taon
bago nagwakas.

AKDA
Mga Ibong Magkabilang Mukha ng
Mandaragit! ,1969 Isang Bagon, 1960
Luha Ng Buwaya, 1972 Si Atang at ang Dulaan
Archei Ang batang mabait, Si Jose Corazon de Jesus
1998 at ang Ating Panulaan
Isang Dipang Langit
Panata sa Kalayaan Pilipinismo: Susi sa Bayang
Ang Mga Kayamanan ng Tagumpay
Tao
Ang Dalaw
Bartolina
Kung Tuyo Na ang Luha
Mo Aking Bayan
Bayang Pilipinas
Ang Taong kapos
Bayani
Sa Batang Walang Bagong
Damit
Isang Sining ng Pagbigkas
Ang Panday
Inang Wika
Ang Tao
Pamana
Ang Aklasan
Wala nang gamot si Nene
Kulang sa Dilig
Langaw sa Isang basong
Gatas
Dalawang kiloMetro sa
Lupang Di-Malipad ng
uwak
Ipinanganak ang Isang
daliri sa Sosyaledad
Limang Alas, Tatlong Santo
Isang Aral para kay
Armando
Munting lupa , 1957
Hagdan sa Bahaghari,
1958
Ang Mga Kagalang-galang,
1959
Valeriano Hernandez Pena- Si Valeriano Hernandez at Peña (ang Peña ay apelyido ng kanyang ina)
ay isinilang sa nayon ng San Jose, Bulakan, Bulakan noong 12 Disyembre 1858. Siya ay bunsong
anak nina Marcos Hernandez at Dominga dela Peña. Ang kanyang ama ay isang platero, at ang
hanapbuhay na ito ang kanyang ginamit upang maitawid ang kanyang pamilya sa pang-araw-araw na
pangangailangan.
Nagsimulang mag-aral si Tandang Anong (ito ang tawag sa kanya ng mga kasamahang manunulat sa
Muling Pagsilang) ng Kartilya at ang kanyang naging guro ay ang kanilang kapit-bahay na si G.
Marcelino Nuque. Sa murang edad na sampu ay nakitaan na siya ng pagkahilig sa pagbabasa at
pagsusulat.

AKDA

NENA AT NENENG

Isaliksik ang mga sumusunod na dula:

Panday Pira – ni Jose Ma. Hernandez –

Ang Panday Pira ay isang dula na isinulat ni Jose Ma. Hernandez. Ito ay isang kwento ng a
Pampango Indio panday na kinilala bilang & quot; The First Filipino Cannon-tagagawa & quot; at kung
paano siya nagawang magtrabaho bilang isang panday sa panahon ni RajahSulayman at
Gobernador-Gen Miguel López de Legazpi.Si Panday Pira ay tubong timog na mga isla ng Pilipinas.
Siyalumipat sa Maynila noong 1508 at nagtatag ng isang pandayan sa hilagang pampang ngang Ilog
Pasig.Sa 1576, namatay si Panday Pira sa edad na 88. Malaking kamatayan niya pagkawala sa mga
Espanyol na kinailangang petisyon sa Hari ng Espanya para kunin ang isang pandayang kanyang
lugar. Hanggang noong 1584, dumating ang isang panday na Espanyol mula sa Mexico.

Sa Pula sa Puti — Francisco Soc. Rodrigo –

Ang Sa Pula, Sa Puti (Para sa Pulang Tandang, Para sa Puting Tandang) ay isang dula sa
isang kilos, na isinulat ni Francisco & quot; Soc & quot; Rodrigo. Ito ay unang itinanghal noong
Setyembre 10,1939 ng University of the Philippines Dramatic Club sa Manila Metropolitan
Teatro. Orihinal, isinulat ito ni Rodrigo sa Ingles para sa kanyang klase sa dramatiko
sa ilalim ni Jean Garrot Edades sa University of Santo Thomas. Ito ay pinalawak
at binago ni Rodrigo at pagkatapos ay isinalin niya ito sa Tagalog. Mayroon din ito
nai-publish sa Maikling Pag-play ng Pilipinas, Maynila: Robert S. Hendry, 1950, ni
Jean Edades. Ang dula na ito ay isang komedya na nagkomento sa kahinaan ng mga tao sa a
makikilala ang sitwasyon sa buong bansa. Ang pangunahing tauhan nito ay isang sabungero o
sabong na adik sa sabong. Ang dula na ito ay nagsasabi tungkol sa kung paano siya natututo at
napagtanto ang kanyang kahangalan sa pagsusugal.

Bulaga – ni Clodualdo del Mundo

An expression in the game Hide & Seek, isa sa mga dula na sumikat sa
panahon ng hapon

―Sino ba Kayo?‖ ―Dahil sa Anak‖ at ―Higanti ng Patay‖ ni NVM Gonzales

maikling kwento sa panahon ng Japanes, nabuo ang dulang ito dahil sa

pananakop ng hapon sa Pilipinas at nahikayat ang mga Pilipinong manunulat na
sumulat ng mga dula tungkol sa buhay lalawigan. Sa ulat ding ito naging
“Gintong panahon” ito sa mga manunulat sa wikang tagalog dahil natigil ang
panitikan sa ingles kasabay ng pagtigil ng lahat ng pahayagan
Isaliksik ang Ilang Samahang Naitatag para sa Panitikang Filipino:

Taliba ng Inang Wika (TANIW) - Ang TANIW ay kumakatawan sa Taliba ng Inang

Wika. Ito ay isang samahang itinatag sa1952 ni Lope K. Santos, dakilang manunulat sa
wikang tagalog at itinuturing na Ama ng Pambansang Wika at Balarila.

Kapisanan ng Diwa at Panitik (KADIPAN) - (aklat, diwa at panitikan) na

itinatag sa pamamahala nina Ponciano B. Pineda at Tomas Ongoco ng
MLQU. Ang Diwa at Panitik (1965) ay nagpalabas ng magasing Sibol na ang
nilalaman ay tuntunin sa panitikan, wika at pagtuturo

Kapisanan ng mga Mandudulang Pilipino (KAMPI) - – samahan o unyon ng

mga mandudulang Pilipino, pampanitikang komposisyon na nagsasalaysay sa
pamamagitan ng pagbigkas at galaw ng mga tauhan, naglalarawan ng mga
pangarap ng isang bansa kung saan ipinakikita ang mga paniniwala,
tradisyon, at kultura, at nagsimula sa pangkat ng mga katutubong Pilipino
bago pa dumating ang mga dayuhan.

Ilang Samahang Naitatag para sa Panitikang Ingles:

Philippine Writers Association - ay ang pinakamalaking samahan ng mga manunulat na

Pilipino sa Pilipinas. Itinatag noong 1974, ang samahan ay unang kilala ng
Bersyong Ingles ng pangalan nito, ang Writers & # 39; Unyon ng Pilipinas. Mayroon itong
pangunahing layunin ng pagtataguyod ng panitikan ng Pilipinas, pag-iisa ng mga manunulat
saPilipinas, at pagbibigay ng mga seminar, workshops, at symposia upang
makamit ang unang dalawang layunin.

Dramatic Philippines - - Isang komposisyon sa taludtod o prosa na naglalarawan ng buhay

o tauhan sa pamamagitan ng diyalogo at pagkilos at idinisenyo para sa teatro
pagganapAng tukoy na piksyon ay kinakatawan sa pagganap. Ang pagpapatupad ng drama
sa teatro, ginanap ng mga artista sa isang entablado bago ang madla, nagtutulungan sa
produksyon at sama-sama sa anyo ng pagtanggap.

Philippine Educational Theater Association (PETA) - ay isang asosasyon sa dula-dulaan

ng mga artista at tagapagturo. Ito ang UNESCO-International Theatre
Institute Center sa Pilipinas. Ginawaran ito ng Ramon
Magsaysay Award noong 2017. Itinatag noong 1967 ni Cecile Guidote-Alvarez.

Arena Theater- ay malakihang auditoria at mayroong yugto na lugar na may

mga madla sa lahat ng panig, . Ang yugto ng yugto ay karaniwang hugis-parihaba, mas
katulad ng isang arena , na may upuan.

Barangay Writer’s Guild - Nakipag-ayos ang Guild at namamahala ng mga kontrata na

protektahan ang malikhaing at pang-ekonomiyang mga karapatan ng mga kasapi nito;
nagsasagawa ng mga programa,mga seminar at kaganapan sa mga isyu ng interes ng mga
manunulat; pananaw sa iba`t ibang mga katawan ng gobyerno.

VI- SANGUNIAN

Arrogante, Jose A. et.al. (1989). Panitikang Filipino : Pampanahong Elektroniko.

Metro Manila :National Book Store
Casanova P. Arthur et al. (2001). Panitikang Pilipino. Quezon City: Rex Book
Store Inc.
Cruz, Isagani R. Ang ating panitikan. (2001). Manila: Goodwill Book Store, Inc.
Rubin, Ligaya T. et.al. (2001). Panitikan sa Pilipinas. Quezon City: Rex Book Store
Inc.
Villafuerte V. Patrocino et al. (2001). Panitikang panrehiyon sa Pilipinas.
Valenzuela: Mutya Publishing House