ĐẠI CƯƠNG VỀ CƠ THỂ SỐNG

ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG

TS. BS. Phan Thị Minh Ngọc

BM Sinh lý học
 MỤC TIÊU HỌC TẬP

1. Nêu được ba đặc điểm của sự sống

2. Trình bày được vai trò của hằng tính nội môi

3. Trình bày được các cơ chế điều hòa chøc n¨ng

 ĐẶC ĐIỂM CỦA SỰ SỐNG

• Đặc điểm thay cò đổi mới (chuyển hãa):

- Qu¸ tr×nh ®ång hãa
- Qu¸ tr×nh dÞ hãa

• Đặc điểm chịu kÝch thÝch

• Đặc điểm sinh sản giống m×nh

NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI

Dịch cơ thể
Dịch nội bào Dịch ngoại bào

Dịch lưu thông toàn cơ thể Dịch xuyên bào

Huyết tương Dịch não tủy

Dịch kẽ Dịch bạch huyết
Dịch ổ khớp
Dịch nhãn cầu

Nội môi
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ SỬ DỤNG
CÁC THÀNH PHẦN CỦA NỘI MÔI
• Hệ thống tiếp nhận, tiªu hãa, chuyển
hãa chất dinh dưỡng:
Hệ tiêu hóa, hô hấp, gan, cơ
• Hệ thống vận chuyển chất dinh dưỡng:
Máu, các dịch cơ thể, tuần hoàn
• Hệ thống bài tiết:
Hệ hô hấp, tiết niệu, tiêu hóa, da
Sơ đồ mối liên quan giữa cơ thể và môi trường
CAN BẰNG NỘI MOI
(HOMEOSTASIS)

MẤT ĐI
THU VÀO
 ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG
1. Đường thần kinh : Th«ng qua phản xạ
2. Đường thể dịch : KhÝ, ion, hormon

Cơ chế điều hßa ngược

Điều hßa ngược Điều hßa ngược

©m tÝnh dương tÝnh
Điều hòa bằng con đường thần kinh

CUNG PHẢN XẠ:

- Bé phËn c¶m thô
- §ưêng truyÒn vµo
- Trung t©m thÇn kinh
- §ưêng truyÒn ra
- Bé phËn ®¸p øng
CÁC LOẠI PHẢN XẠ:
- Ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn
- Ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn
 PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
- Cã tÝnh bÈm sinh, b¶n n¨ng, di truyÒn
- Cung ph¶n x¹ cè ®Þnh
- Cã tÝnh chÊt loµi
- Trung t©m ph¶n x¹ n»m ë phÇn dưíi hÖ TK
- Phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña t¸c nh©n kÝch
thÝch vµ bé phËn c¶m thô

PXK§K gióp c¬ thÓ ®¸p øng nhanh, nhËy, tù ®éng víi kÝch
thÝch §¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng b×nh thưêng & thèng nhÊt
 PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN

- §uîc thµnh lËp trong ®êi sèng

- Cã tÝnh chÊt c¸ thÓ, lµ phư¬ng thøc thÝch
øng linh ho¹t cña c¬ thÓ víi m«i trưêng
- Kh«ng phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña t¸c
nh©n kÝch thÝch vµ bé phËn c¶m thô

PXC§K gióp c¬ thÓ lu«n thÝch øng ®ưîc víi sù thay ®æi cña
m«i truêng sèng
ĐIỀU HÒA BẰNG ĐƯỜNG THỂ DỊCH

- Vai trß cña nång ®é c¸c chÊt khÝ:

O2
CO2
- Vai trß cña c¸c ion trong m¸u:
Na+ , K+, Ca++ …
- Vai trß cña hormon:
Hormon cña c¸c tuyÕn néi tiÕt & hormon m«
 CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA NGƯỢC
- ThÕ nµo lµ ®iÒu hßa nguîc ?

- §iÒu hßa ngưîc ©m tÝnh:

+ Thưêng gÆp trong c¬ thÓ
+ Gióp duy tr× sù æn ®Þnh cña chøc n¨ng, néi m«i

- §iÒu hßa ngưîc dư¬ng tÝnh:

+ t¹o ra sù mÊt æn ®Þnh chøc n¨ng & néi m«i,
nhưng trong c¬ thÓ b×nh thưêng c¬ chÕ nµy cã Ých
+ Ýt x¶y ra, chØ t¸c ®éng trong mét thêi gian ng¾n
CẢM ƠN VÀ HẸN GẶP LẠI!