CHAPTER 3

HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

TRÁCH NHIỆM VÀ CÔNG VIỆC
CẤU TRÚC CỦA CHƯƠNG

¡ 3.1 TRÁCH NHIỆM CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ 3.2 SỰ ĐỘC LẬP CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
¡ 3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
¡ 3.4 BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
¡ 3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
3.1 TRÁCH NHIỆM CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Hội đồng quản trị có trách nhiệm tư vấn và giám sát.

¡ Hội đồng tư vấn nhà quản trị về chiến lược và định hướng hoạt động của công ty.
¡ Hội đồng cũng giám sát việc quản trị và đảm bảo nhà quản trị hành động vì lợi ích cổ
đông.
¡ Các công việc cụ thể HĐQT (trang 57)
¡ Thành viên HĐQT có hiệu quả phải đáp ứng được 2 trách nhiệm này.
3.1 TRÁCH NHIỆM CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Bằng chứng thực nghiệm: nhà quản trị đề cao trách nhiệm tư vấn (các hoạt
động lập kế hoạch chiến lược, đánh giá cạnh tranh, kế hoạch kế thừa…) hơn
là trách nhiệm giám sát (thù lao ban điều hạnh, giám sát thành quả, kỷ luật
quản trị…)
¡ Tăng trưởng tương lai, quản trị rủi ro, phát triển nguồn nhân lực là 3 ưu tiên hàng đầu của
HĐQT. (p58)
¡ Lập kế hoạch chiến lược, cạnh tranh và kế hoạch kế thừa là 3 trách nhiệm mà thành viên
HĐQT dành nhiều thời gian. (p58)
3.2 SỰ ĐỘC LẬP CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Sự độc lập: mức độ thành viên HĐQT gặp phải mâu thuẫn lợi ích khi thực
hiện trách nhiệm của mình.
¡ NYSE đòi hỏi công ty phải có HĐQT có đa số là thành viên độc lập.
¡ Thành viên tiểu ban kiểm toán, nhân sự và thù lao đều là thành viên độc lập.

¡ Thành viên HĐQT làm việc với nhà quản trị qua nhiều kỳ có thể mất đi tính
độc lập thực sự của mình.
¡ Các nghiên cứu (không chính thức) các tiêu chuẩn pháp luật không phản ánh
được tính độc lập thực sự.
¡ Sự độc lập của hội đồng quản trị sẽ được phân tích chi tiết trong chương 5.
3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Chủ tịch HĐQT điều khiển các cuộc họp của HĐQT: xây dựng kế hoạch, lịch
trình, chủ đề và phối hợp hoạt động của các tiểu ban.
¡ Mỹ: CEO cũng thường là chủ tịch HĐQT.
¡ Khi CEO cũng đồng thời là chủ tịch hội đồng quản trị, việc điều hành
công ty có những thuận lợi và những bất lợi nào?
3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Xu hướng gần đây là chủ tịch HĐQT là thành viên không điều hành.
¡ Sarbanes - Oxley Acts (2002) cho phép dual CEO/C nhưng yêu cầu bổ nhiệm
”lead director” theo nhiệm kỳ hoặc theo cuộc họp.
¡ Các cuộc họp mà không có thành viên điều hành – executives session được
điều hành bởi lead director.
¡ HĐQT có thể hoạt động theo các cuộc họp hoặc thông qua bằng văn bản.
¡ Executive sessions tổ chức ít nhất 1 lần/năm.
3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Để ra quyết định, HĐQT dựa trên thông tin được cung cấp bởi nhà quản trị
(information gap).
¡ Bằng chứng thực nghiệm: chỉ 83% thành viên HĐQT thỏa mãn với thông tin nhận được,
dưới 50% cho rằng họ nhận thông tin có chất lượng về các vấn đề cốt lõi. p60
¡ Hội đồng quản trị tổ chức thành các tiểu ban: tiểu ban kiểm toán, tiểu ban thù
lao, tiểu ban quản trị (tiểu ban nhân sự) và các tiểu ban chuyên môn hóa.
¡ SEC: bắt buộc phải có tiểu ban kiểm toán (còn lại tùy).
¡ SOX: bắt buộc có tiểu ban thù lao, tiểu ban nhân sự, tiểu ban quản trị (tất cả
phải bao gồm toàn bộ thành viên độc lập)
3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Tiểu ban kiểm toán: chịu trách nhiệm giám sát kiểm toán độc lập, đầu mối giữa nhà
kiểm toán và công ty.
¡ SOX: tiểu ban kiểm toán ít nhất 3 thành viên, có kiến thức tài chính, trưởng tiểu ban
là chuyên gia tài chính.
¡ Nhiệm vụ của tiểu ban kiểm toán:
¡ Giám sát lập báo cáo tài chính và công bố thông tin.
¡ Giám sát việc lựa chọn các nguyên tắc kế toán.
¡ Giám sát thuê, chi trả và sự độc lập của công ty kiểm toán.
¡ Kiểm tra việc tuân thủ luật, đạo đức kinh doanh.
¡ Giám sát hoạt động kiểm toán nội bộ, tiến trình kiểm tra nội bộ
¡ Thảo luận về chính sách quản trị rủi ro với nhà quản trị.
3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Những nhiệm vụ của tiểu ban thù lao:

¡ Đề xuất thù lao, cấu trúc chi trả cho CEO.
¡ Rà soát các mục tiêu gắn với thành quả của CEO.
¡ Kiểm tra hiệu quả điều hành của CEO so với mục tiêu đề ra.
¡ Tư vấn CEO về chế độ lương thưởng của các thành viên điều hành cao cấp.
¡ Đề xuất, kiểm soát thù lao của các thành viên khác HĐQT.
¡ Thuê công ty tư vấn cho các quá trình thiết kế mức thù lao, cấu trúc thù lao CEO và hội
đồng quản trị.
3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Nhiệm vụ của tiểu ban quản trị và nhân sự:

¡ Đánh giá cấu trúc và quy trình điều hành công ty
¡ Xác định những tiêu chuẩn của thành viên hội đồng quản trị.
¡ Thuê công ty tư vấn để hỗ trợ quá trình tuyển dụng thành viên hội đồng quản trị
¡ Đề xuất danh sách nhân sự để bỏ phiếu trong đại hội thường niên.
¡ Xác định những tiêu chuẩn cho quy trình điều hành công ty.
¡ Kiểm soát quá trình đánh giá HĐQT và CEO.
3.3 HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Một số tiểu ban chuyên môn hóa:

¡ Tiểu ban nghiên cứu (Merck): giám sát quá trình thử nghiệm và phát triển các loại thuốc
mới.
¡ Tiểu ban Tuân thủ pháp luật và Rủi ro (Fifth Third Bancorp): giám sát rủi ro tài chính, tín
dụng và rủi ro pháp lý.
¡ Tiểu ban Đầu tư và Tài chính (Cisco System): giám sát chính sách đầu tư, thuế và các hoạt
động tài trợ của công ty.
¡ Tiểu ban Trách nhiệm Cộng đồng (General Mills): đảm bảo công ty đáp ứng các nghĩa vụ
đạo đức với người lao động, khách hàng và xã hội.
3.4 BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ NHIỆM KỲ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Nhiệm kỳ của thành viên HĐQT là hàng năm.
¡ Một số HĐQT có nhiệm kỳ 2 hoặc 3 năm nhưng mỗi năm bầu lại một số
thành viên (bầu cử xen kẻ).
¡ Thống kê:
¡ Thập niên 90, sự tăng lên trong làn sóng thâu tóm dẫn đến sự tăng lên của HĐQT xen kẻ
(43% - 82%). Trang 64
¡ 2000 – 2009, xuất hiện nhà đầu tư năng động và công ty tư vấn ủy quyền tạo sức ép
destaggered HĐQT (giảm xuống còn 50%)
¡ 2009, đề xuất và thông qua việc hủy bỏ staggered board.
3.4 BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ CƠ CHẾ BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Mỗi cổ phần một phiếu (nguyên tắc “vàng” trong tài chính).
¡ Nguyên tắc số nhiều (plurality): ứng viên thắng cuộc bầu cử khi nhận được đa
số phiếu (bất kể có quá bán hay không).
¡ Trong thể thức bầu không cạnh tranh (Uncontested election): thành viên
HĐQT được trúng tuyển khi có ít nhất 1 phiếu bầu.
¡ Có 3 lựa chọn cho thể thức bỏ phiếu này: dual – class stock, majority voting,
cummulative voting.
3.4 BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Dual – class stock: Một số cổ phần ưu đãi có nhiều phiếu biểu quyết hơn
nhưng các cổ phần này thường bị cấm chuyển nhượng.
¡ Ford: 36 phiếu/ cổ phần. (Proxy Statement 2019 trang 76)
¡ Majority voting: thành viên HĐQT phải đạt được trên 50% số phiếu bầu.
¡ Ứng viên có đa số phiếu bầu nhưng không quá bán sẽ không được chọn hoặc
¡ Công ty tổ chức vòng bầu cử tiếp theo hoặc
¡ Thành viên HĐQT yêu cầu nộp đơn từ chức và hội đồng sẽ xem xét hoặc
¡ Yêu cầu từ chức chỉ sau khi có một ứng viên được chỉ định.
¡ Thứ ba là bầu dồn phiếu (cummulative voting): cho phép một cổ đông tập
trung phiếu vào một ứng viên.
3.4 BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Contested elections: xảy ra trong 2 trường hợp.

¡ Thâu tóm thù địch: công ty thâu tóm đưa ra một danh sách ứng viên HĐQT.
¡ Nhà đầu tư năng động (activist investor): không đồng ý với chính sách quản trị công ty,
muốn dành sự ảnh hưởng trong HĐQT.
¡ Dodd – Frank Financial Reform Act yêu cầu nhóm cổ đông chiếm ít nhất 3%
trong liên tục 3 năm được đề cử 25% thành viên HĐQT.
¡ Proxy Statement Apple – 2018 trang 48
3.4 BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

Dual – class/ single Plurality/ Majority Cummulative/

– class Straight - line

Bầu cử không cạnh

tranh
(Uncontested)

Bầu cử cạnh tranh

(Contested)
3.4 BẦU CỬ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ BÃI MIỄN THÀNH VIÊN HĐQT

¡ Nhiệm kỳ của HĐQT thường là 1 năm hoặc 3 năm (bầu cử xen kẻ)
¡ Cổ đông có thể ngăn thành viên được bầu lại hàng năm bằng việc quyền giữ
phiếu (withholding votes).
¡ Cổ đông cũng có thể thay thế thành viên bằng cách đề cử một ứng viên (hoặc
một danh sách ứng viên).
¡ Cổ đông cũng có thể bỏ phiếu miễn nhiệm thành viên giữa nhiệm kỳ (tùy vào
điều lệ công ty).
¡ Nhìn chung, quyền bãi miễn thành viên HĐQT của cổ đông khá hạn chế.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Theo luật doanh nghiệp, nghĩa vụ pháp lý chính yếu của HĐQT là bổn phận
của người nhận ủy thác (fiduciary duty)
¡ HĐQT có nghĩa vụ pháp lý là hành động “vì lợi ích của doanh nghiệp” nghĩa là
hành động vì lợi ích cổ đông.
¡ Bổn phận của người nhận ủy thác bao gồm 3 thành phần:
¡ Bổn phận cẩn trọng (duty of care)
¡ Bổn phận trung thành (duty of loyalty)
¡ Bổn phận công chính(loyal of candor)
¡ Báo cáo thường niên VNM trang 61.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Bổn phận cẩn trọng (duty of care).

¡ Đòi hỏi thành viên HĐQT ra quyết định một cách thận trọng và xem xét kỹ lưỡng.
¡ Mỹ: khi tòa án phán quyết về bổn phận cẩn trọng sẽ xem xét “quy tắc phán đoán trong
kinh doanh” (business judment rule).
¡ Quy tắc phán đoán trong kinh doanh bảo vệ thành viên không điều hành (outsider) vì họ
chịu bất lợi của information gap.
¡ Một số công ty có điều khoản (trong điều lệ công ty) loại trừ khả năng bị kiện của các
outsider về vi phạm bổn phận cẩn trọng, trừ khi họ hành động cố ý hoặc có sự lừa gạt.
¡ Về cơ bản, có hai loại vi phạm: không làm gì (nonfesanse) và làm sai (misfesanse)
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Vụ việc của VN Airlines thua kiện ở Pháp $5,2 triệu, HĐQT và CEO có vi
phạm bổn phận cẩn trọng không?
¡ https://vnexpress.net/phap-luat/thua-kien-vietnam-airlines-mat-5-2-
trieu-euro-2817544.html
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Tàu Hoa Sen được Vinashin mua lại từ Italia vào cuối năm 2007 với giá 60
triệu euro (tương đương gần 1.300 tỷ đồng tính theo tỷ giá lúc đó) nhằm
chuyên chở hàng hóa, khách du lịch trên tuyến Bắc - Nam. Tuy vậy, chỉ sau
40 lần hải hành với trục trặc, Vinashin đã phải cho dừng hoạt động con tàu từ
đầu năm 2009 do thua lỗ, kém hiệu quả.
¡ Gần 2 năm kể từ khi tiếp nhận từ Vinashin, Tổng công ty Hàng hải (Vinalines)
cho biết tàu Hoa Sen trị giá hơn 60 triệu euro vẫn ế khách và tiêu tốn nhiều
tỷ đồng cho những rắc rối phát sinh.
¡ Chủ tịch Phạm Thanh Bình không thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, phê duyệt
mua tàu trước khi lập và thẩm định dự án, không thực hiện thủ tục chào
hàng cạnh tranh, không quyết toán vốn dự án… Hậu quả của những hành vi
này, theo giám định, đã gây thiệt hại cho Vinashin nói riêng và ngân sách nói
chung gần 470 tỷ đồng, trong đó riêng tiền lãi vay và chi phí vay vốn đã lên
tới hơn 464 tỷ.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Bổn phận trung thành:

¡ Đề cập đến vấn đề mâu thuẫn lợi ích.
¡ (1) Không tự trục lợi (self-dealing)
¡ (2) Không tước đoạt cơ hội kinh doanh của công ty.
¡ (3) Không tham gia vào hoạt động cạnh tranh với công ty.

¡ Luật yêu cầu công ty ban hành quy tắc ứng xử khi gặp phải mâu thuẫn lợi ích
tiềm tàng.
¡ Quy tắc ứng xử của công ty Apple
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Dầu Tường An chỉ đạo việc mua nguyên liệu từ Vocarimex.

¡ Người ra quyết định cũng đồng thời là người được Vocarimex chỉ định
làm quản lý tại Dầu Tường An.
¡ Quy chế mua nguyên liệu: các nhà cung cấp phải chào giá bằng fax cho
Tổng Giám đốc và Chủ tịch Hội đồng Quản trị Dầu Tường An (nhưng
cũng đồng thời là Phó Tổng Giám đốc của Vocarimex).
¡ Thực tế Vocarimex thường chào giá thấp hơn chỉ 1 USD/tấn so với các
nhà cung cấp nguyên liệu khác khiến các cổ đông thiểu số khác không
khỏi nghi ngờ về việc có sự cạnh tranh không công bằng.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Năm 2007, Công ty Cổ phần Phát triển Đầu tư Công nghệ FPT (FPT
Mẹ) thành lập một loạt các công ty con hoạt động trong lĩnh vực tài
chính.
¡ Cổ đông lớn nhất của các công ty mới (nhiều tiềm năng và giá cổ phiếu
có triển vọng cao) là các thành viên HĐQT FPT “mẹ”.
¡ Thị trường cho rằng giá trị cổ phiếu được dự đoán là sẽ tăng chóng mặt
của các công ty tài chính non trẻ mới chính là câu trả lời cho câu
chuyện này.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Bổn phận công chính (duty of candor)

¡ Nhà quản trị và HĐQT phải thông báo cho cổ đông mọi thông tin quan trọng với giá trị
công ty và điều hành công ty.
¡ Thông tin phải được nhà quản trị cung cấp chính xác và kịp thời. HĐQT chịu trách nhiệm
giám sát quá trình trên.
¡ Bổn phận công chính là quan trọng nhưng chỉ với công ty không niêm yết (các quy định
công bố thông tin của công ty niêm yết thì khắt khe và chi tiết hơn nhiều).
¡ Bổn phận của HĐQT là lợi ích cổ đông (shareholder centric) hay lợi ích của
tất cả đối tượng liên quan (stakeholder centric)?
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Tòa án một số bang cho phép HĐQT xem xét tác động các quyết định của họ
đến nonshareholder: công nhân, khách hàng, nhà cung cấp và cộng đồng.
¡ Áp dụng là các đề nghị thôn tính: cho phép nhà quản trị từ chối đề nghị chào mua nếu có
ảnh hưởng đến lợi ích của các nonshareholder.
¡ 10% công ty thành lập tại những bang cho phép điều luật này. P82.
¡ Ohio và Pennesylvia đòi hỏi HĐQT phải xem xét quyền lợi nonshareholder.
¡ Tuy nhiên, đến nay, đa số luật đều cho rằng HĐQT nên xem xét quyền lợi của
nonshareholder ở mức độ là không làm tổn thương quyền lợi của shareholder.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Lợi ích của stakeholder theo luật trên thế giới

¡ Anh: Company Acts 2006 (tương đối mới) cho phép xem xét đến lợi ích của nonshareholder.
¡ Nam Phi: công ty được yêu cầu báo cáo kết quả tài chính, môi trường và xã hội.

¡ Nghĩa vụ công bố thông tin theo Luật chứng khoán

¡ Công ty công bố thông tin cho công chúng thông qua nộp cho SEC.
¡ Hồ sơ công bố thông tin gồm 3 loại: (1) hồ sơ công bố khi phát hành chứng khoán (2) báo cáo tài
chính quý và năm (3) công bố thông tin bất thường: thâu tóm, thay đổi nhà kiểm toán, thay đổi ban
điều hành.
¡ Báo cáo thường niên (10-K): ngoài thông tin tài chính còn kết quả kinh doanh chủ yếu, chiến lược
phát triển, rủi ro, báo cáo quản trị (điều hành) – đó là những thông tin trọng yếu (material
information).
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Thực thi luật chứng khoán bang (bổn phận người ủy thác)
¡ Sự vi phạm bổn phận người ủy thác sẽ được xử lý dưới hai hình thức:
¡ Phán quyết (injuntion): lệnh chính thức từ tòa án yêu cầu công ty làm gì hoặc không làm
gì.
¡ Bồi thường: tòa án có thể yêu cầu nhà quản trị hoặc/và thành viên HĐQT đề bù những
tổn thất của công ty vì sự vi phạm bổn phận người ủy thác.
¡ Tòa án sẽ xem xét nhiều tiêu chuẩn khác nhau để phán quyết nhưng chủ yếu
là quy tắc phán đoán trong kinh doanh.
¡ Khi HĐQT quyết định bán công ty cũng chịu sự xem xét cẩn trọng của tòa án
để đảm bảo thương vụ đem lại lợi ích tốt nhất cho cổ đông.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Thực thi luật chứng khoán liên bang

¡ (1)Báo cáo sai lệch hoặc (2) che giấu thông tin.
¡ Nhà quản trị chỉ chịu trách nhiệm pháp lý khi hành động trên là cố tình hoặc mức độ
thiếu thận trọng là nghiêm trọng và phải gây ra thiệt hại cho cổ đông.
¡ Có hai hình thức thực thi luật: thông qua một vụ kiện tập thể (class action) hoặc khởi tố
của SEC.
¡ Nếu là vụ kiện tập thể, luật sư nguyên đơn thường nhân danh công ty, CEO (và CFO) là bị
đơn.
¡ Nếu là SEC khởi tố, SEC sẽ chỉ rõ người vi phạm (và chịu trách nhiệm): có thể là khoản
phạt, cấm tham gia hoạt động quản trị trong một thời gian hoặc vĩnh viễn.
3.5 NGHĨA VỤ PHÁP LÝ CỦA HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

¡ Bồi thường và bảo hiểm: nhằm làm giảm số tiền phạt (nếu có) của HĐQT
¡ Thỏa thuận bồi thường (indemnification agreement): công ty sẽ chi trả chi phí pháp lý
nhưng chỉ trong trường hợp HĐQT không có ý định lừa gạt.
¡ Bảo hiểm trách nhiệm (D&O – Director and Officer Insurance): thường có 3 phần. (1)
Side A: bảo vệ HĐQT khi công ty không có khả năng bồi thường (phá sản chẳng hạn). (2)
Side B: trả lại công ty số tiền bồi thường giùm cho HĐQT. (3) Side C: trả lại công ty chi
phí pháp lý và số tiền hòa giải.
¡ D&O insurance sẽ giới hạn mức đền bù và có chứa một số điều khoản loại trừ, và không
bao gồm các khoản phạt cá nhân do SEC cưỡng chế.
¡ Tuy nhiên, thỏa thuận bồi thường và bảo hiểm trách nhiệm sẽ chỉ hỗ trợ tài chính, không
tính đến tổn thất tinh thần, thời gian, danh tiếng khi HĐQT dính vào vụ kiện.