tagapakinig lalo na sa ginigiliw nating mga mag-aaral sa ikapitong baitang. Kaaya-aya ang araw na ito dahil papalaot na tayo sa bagong aralin sa Filipino kung saan masusubok ang inyong mga natutuhan sa mga nakalipas na aralin. Kahit na may pandemya, hindi ito magiging hadlang sa ating paglalakbay tungo sa bagong kaalaman.
Ako si G. James Oliver A. Medina, ang
kaagapay na guro mula sa Pambansang Mataas na Paaralan ng Tinago. Bago natin tuklasin ang panibagong kaalaman, atin munang balikan ang huling aralin ng koridong Ibong Adarna.
Halina’t ating pakinggan ang pagwawakas
nito. Nakinig ba kayo nang mabuti?// Magaling!
Ano ang inyong naramdaman sa naging
wakas ng akdang Ibong Adarna?// Tumpak! Maaaring malungkot sapagkat pumanaw sina Don Juan at Maria Blanca subalit naging masaya at maalwan ang pagwawakas nito dahil naging payapa at makabuluhan ang buhay at pamumuhay ng Kaharian ng Berbanya at Reyno Delos Cristales. Sa pagbibigay ninyo ng reaksiyon hinggil sa wakas ng korido, maaari na ba tayong tumungo sa panibagong kaalaman? // Ayos! Lubos akong nagagalak na kayo ay aking makakasama sa pagtuklas ng bagong kaalaman.
Sa pagkakataong ito, ihanda ang inyong
Sanayang Papel sa Pagkatuto sa Filipino// panulat// sagutang papel// at siyempre, ang inyong tenga sa pakikinig. May tanong ako sa inyo…
Naranasan niyo na bang umarte
kagaya ng mga artista sa mga teleserye at pelikula? Naranasan niyo na bang tumungtong sa pinilakang tabing o entablado?...
Eh ang pagsusuot ng costume at paggawa
ng praps?...
Minsan na rin ba kayong nagsanay sa
pagsasalita kung anong emosyon ang dapat na mangibabaw sa isang eksena? Eh ang pagmamando ng direktor sa mga dapat ninyong gawin?
Naranasan niyo na ba ang pagsasaulo ng
diyalogo?
Hmmm. Mukha yatang napapaisip kayo
kung anong kinalaman nito sa panibago nating aralin.// Nahulaan niyo na ba? Tama!// Ito ay may kinalaman sa pagtatanghal// pero pansinin natin ang tungkol sa diyalogo// nahulaan niyo na ba ang pinakapaksa natin sa sesyong ito? Mahusay! May kinalaman ito sa iskrip, na isang napakahalagang sangkap sa pagbuo ng isang dula.
Upang maging matagumpay ang ating
paglalakbay, inaasahan na sa pagtatapos nito ay: … Una, nagagamit ang angkop na salita at simbolo sa pagsulat ng iskrip.
Ikalawa, nagagamit ang mga salita at
pangungusap nang may kaisahan at pagkakaugnay-ugnay sa mabubuong iskrip. Mukhang sabik na kayo sa ating aralin! Atin nang alamin ang ganda at kaparaanan sa PAGSULAT NG ISKRIP NG DULANG PANTANGHALAN. Alam niyo ba? Isa sa pinakamahalagang sangkap ng dula ay ang iskrip. Ito ang nakasulat na bersiyon ng mga salitang dapat sabihin o batayan sa pagganap ng mga aktor sa dula. Ginagamit ito sa produksiyon ng programa. Mahalaga ang iskrip dahil ito ang gabay ng mga tagaganap, direktor, tagaayos ng musika, editor, at mga technician. Ang talakayan natin ngayon ay ang Pagsulat ng Iskrip ng Dulang Pantanghalan.
Sa pagsulat ng iskrip, kailangang malinaw
ang banghay, tauhan, tagpuan, at mahahalagang kaisipang hatid nito sa manonood. Ayon kay Ricky Lee, may tatlong bahagi ang pagsusulat ng iskrip: ang pre-writing// writing// at rewriting stage. Sa prewriting stage, dito sinisimulan ang pag-iisip at pagpaplano. Dito binubuo ang konsepto ng istorya, sino ang mga tauhang gaganap, saang lugar, banghay na gagamitin, at paksa ng iskrip. Sa writing stage, makabubuting sumulat muna ng sentence outline. Ang sentence outline ay de-numerong pagkakasunod- sunod ng mga pangyayari sa istorya na naglalaman lamang ng mga eksena. Ito ang halimbawa ng sentence outline: … Sa rewriting stage, maaari nang buoin ang iskrip kasama ang tauhang magsasalita, praps, eksena, at iba pa. Ito ang halimbawa ng iskrip mula sa akdang Ibong Adarna saknong 1429 hanggang 1442: … Iyan ang ilan sa tips kung paano simulan ang pagsusulat ng iskrip sa dulang pantanghalan. Tandaan, sa pagsulat ng iskrip, mahalagang isaalang-alang ang mga natutuhan sa gramatika at retorika upang higit na maging mabisa, makatotohanan, at malinaw ang pagbuo nito nang maiwasan ang maling interpretasyon o di-pagkakaunawaan bunga ng maling gamit ng mga salita o pahayag. Naunawaan ba ang pamamaraan sa pagsulat ng iskrip? // Magaling!
Kung ganoon, ihanda ang sagutang papel at
bolpen para sa mga pagsasanay na ating gagawin.// Handa na ba mga minamahal kong mag-aaral?// Ayos! Para sa Pagsasanay A, narito ang panuto:… Nasundan ba at nasagutan ang Pagsasanay A? // Mahusay!// Ngayon naman, dumako tayo sa Pagsasanay B: … Mga bata, sikaping maisagawa ang Pagsasanay B dahil may kinalaman ito sa Pagsasanay C. // Narito ang panuto sa Pagsasanay C: … Paalala: Sikaping masagutan ang Pagsasanay A at maisagawa ang Pagsasanay B at C dahil magiging bahagi ito ng inyong performans.
Isang mapanghamon ang gawaing ito. Isipin niyo
na lang, kayo ang direktor ng pagtatanghal, at maging malaya sa kung anong maaaring saklawin ng inyong imahinasyon.
Ito ang magiging daan para maisulat niyo ang iskrip
nang malikhain, maayos, at matagumpay. Bilang paglalagom, ating inalam ang mga dapat tandaan sa mga pamamaraan sa pagsusulat ng iskrip ng dulang pantanghalan. Nagbigay rin tayo ng mga halimbawa bilang gabay sa paggawa ng iskrip. Naisagawa niyo na ba ang mga gawain?// Naumpisahan niyo na ba ang sentence outline at iskrip?// ANG HUSAY MO KID!
Naunawaan niyo ba ang aralin? KAPURI-PURI!
Samahan niyo akong muli sa susunod na paggaod sa panibagong mga aralin. Ako ang inyong kaagapay na guro, G. James Oliver A. Medina, na nagsasabing mahalin ang bansa, maging mabuting halimbawa, at higit sa lahat, pahalagahan ang pambansang wika.