Rebyu ng Aklat:
Tullao Jr., Tereso S. 2012. 25 Taon Tungo sa Intelektuwalisasyon ng Filipino: 25 Piling
Sanaysay sa Ekonomiks. Manila: De La Salle University Publishing House.
Gerlie R. Parejo
St. James Academy - Malabon
Ang aklat na ito ay isang kalipunan ng mga
sanaysay tungkol sa Ekonomiks gamit ang
wikang Filipino tungo sa minimithing
intelektuwalisasyon ng wika. Dalawa ang
target na paksang nais bigyang-halaga ng
aklat na ito: ang Ekonomiks at ang wikang
Filipino. Sa pamamagitan nito, mas
magkakaroon ng pang-unawa ang mga
mambabasa sa usapin ng ekonomiya habang
nililinang ang kahusayan sa paggamit ng ating
pambansang wika sa usaping
intelektuwalisasyon. Ang aklat na ito ay
nagsisilbing pag-aalay ng pasasalamat kay
Dr. Tereso Tullao Jr. na siyang haligi ng mga
pag-aaral at pananaliksik tungkol sa
ekonomiya, partikular sa ating bansa. Ang
bawat sanaysay sa aklat ay makatutulong
bilang padron sa mga papasibol na manunulat
at mananaliksik, lalo sa larangan ng
Ekonomiks. Pinalalakas nito ang puwersa ng
paggamit ng wikang Filipino para sa higit na
kapakipakinabang na gawain na siyang
makapagpapataas ng antas ng ating
pambansang wika. Pinatutunayan din nito na
kayang-kaya ng wikang Filipino na
makipagsabayan sa wikang Ingles.
Ang mga sanaysay sa aklat na ito ay
umiikot sa iba’t ibang paksang may kinalaman
sa Ekonomiks. Sa prologo ni Michael Angelo
A. Cortes, DBA, isinalaysay niya ang
kahusayan ni Tullao sa larangan ng
Ekonomiks at sa paggamit ng Filipino sa
kanyang mga isinulat. Ayon kay Cortes,
“Sa libu-libong nagbasa ng
mga libro sa ekonomiks sa
elementarya at hayskul,
nawa’y kapulutan ninyo ng
praktikal na aral ang mga
sanaysay na ito. Marami pang
ipalilimbag na mag saliksik si
Prof. Tullao at sa pagdaan ng
panahon, maituturing na natin
na isa siya sa mga haligi ng
wikang Filipino tungo sa
intelektuwalisasyon.”
Ipinaliwanag din ng mga sanaysay ang
iba’t ibang isyung pang-ekonomiko na
kinahanarap ng Pilipinas sa loob ng
dalawampu’t limang taon. Narito ang mga
sumusunod na paksa at pamagat ng mga
sanaysay:
1. Mga Alternatibo sa Labas ng mga
Pandaigdigang Tugon sa Pagpigil sa
Pagbabago ng Klima, Marso 2011
2. Ang Panloob na Balik sa Pag-aaral at
Pandarayuhan ng mga Filipinong
Nars, Marso 2010
3. Pandaigdigang Krisis Pannalapi at ang
Di-Timbang na Bayaring
Internasyonal sa Pagitan ng mga
Bansa, Pebrero 2009
4. Ugnayang Ekonomiko sa Pagitan ng
Pilipinas at Estados Unidos: Isang
Pangkasaysayang Pagtingin, Marso
2009
5. Epekto ng Pansamantalang
Pandarayuhan sa Demand sa
Edukasyon: Implikasyon sa
Pagpapaunlad ng Yamang-tao sa
Pilipinas, Marso 2008
6. Pagsasalin sa Ekonomiks, Hulyo 2008
7. Mga Hamon ng Panahon: Ilang Ulat sa
mga Kasalukuyang Isyu sa Ekonomiks
at Pulitika, Mayo 2008
 DALUMAT E-JOURNAL
Isyu 2021, Tomo 7, Blg. 1
8. Paglilipat ng mga Likas na Tao (MNP)
sa ASEAN: Mga Daan at Balakid sa
Pagpapalawak ng Kalakalan sa mga
Serbisyo, Pebrero 2007
9. Epekto ng Padalang Salapi ng mga
OFW sa Tunay na Palitan ng Salapi
10. Padalang Salapi ng mga OFW:
Nagdadala ng Kabuhayan, Katatagan
at Kaunlaran sa Ekonomiya, Marso
2006
11. Pagsusulat ng Aklat sa Ekonomiks:
Isang Karanasan, Nobyembre 2005
12. Tugon ng Negosyo sa mga Hamon ng
Panahon, Setyembre 2005
13. Ang Istruktura at mga Pagbabago sa
Yamang-tao ng Hukbong Paggawa ng
mga Industriya sa Pilipinas:
Implikasyon sa Produktibidad at
Pagkokompetitibo
14. Tungo sa Mapagmalasakit
Negosyanteng Pinoy, Agosto 2004
15. Ekonomiya ng Pilipinas Noong 1898 at
1998, Isang Paghahambing, Hunyo
1998
16. Rebolusyong 1896 Sa Pananaw
Ekonomiko, Marso 1996
17. Pamumuhunang Amerikano
Hapones sa Pilipinas; Susi o Balakid
sa Kaunlaran, Pebrero 1995
18. Integrasyon ng Silangang Asya: Mga
Implikasyon sa Pilipinas, Marso 1995
19. Positibismo at Normatibismo: Kung
Papaano Mangatwiran ang mga
Ekonomista, Marso 1994
20. Integrasyon ng Ekonomiya: Susi sa
Kaunlaran, Pebrero 1993
21. Kultura at Kaunlaran: Tungo sa
Ekonomiks ng Lakas ng Loob at
Magandang Loob (Kapag Nabigo na
ang Bilihan at Pamahalaan), Pebrero
1992
22. Industriyalisasyon ng Pilipinas: Sana
Ngayon Na, Pebrero 1991
23. Pulitika at Ekonomiks
Pagbabagong Istruktural ng Hapon;
Implikasyon sa Industriyalisasyon ng
Pilipinas, Marso 1990
24. Edukasyon at Pagpapaunlad ng
Yamang-tao
25. Ekonomiks sa Diwang Pilipino: Halo-
halo, Tingi-tingi at Sari-sari, Pebrero
1998
Kung susumahin ang paksa ng mga
sanaysay ni Tullao, ang mga ito ay tungkol sa
mga naging suliranin ng Pilipinas at ng
ibang mga bansa na may kaugnayan sa
usaping ekonomiko sa loob ng 25 taon na
nilalayong solusyunan sa pamamagitan ng
mga mungkahi. Naging lunsaran din ito ng
pagpapahayag ng mga layunin, intensyon at
mga maaaring tugon sa mga suliranin na
hanggang sa kasalukuyan ay nananatili pa
rin.
Nais kong bigyang-pokus ang huling
sanaysay na pinamagatang, Ekonomiks sa
Diwang Pilipino: Halo-halo, Tingi-tingi at Sari-
sari. Dito isinasalaysay ni Tullao ang mga
na batayang konsepto sa Ekonomiks sa
konteksto ng mga Pilipino. Inisa-isa niya ang
limang pangunahing konsepto ng Ekonomiks:
ekonomiks at pamamaraang siyentipiko, ang
kayamanan at pinagkukunang-yaman; hilig ng
mga Pilipino; problema ng iskarsidad, at
pamamahagi at alokasyon ng mga yamang-
at bayan. Layunin ng sanaysay na ito na
maipabatid sa mga mambabasa ang uri ng
ekonomiya na mayroon ang Pilipinas nang sa
gayon ay mayroon tayong maging pananaw
sa kung ano ang dapat gawin upang maisalba
at mapaunlad ang ekonomiya ng ating bansa.
Sa kabuuan, pinatunayan ng aklat na
ito na ang wikang Filipino ay maaaring gamitin
sa mga usaping pang-akademiko na siya
namang isinusulong ni Tullao. Isa ito sa
lunduyan upang makamit nang paunti-unti
ang minimithing intelektuwalisasyon ng
Filipino. Ayon kay Tullao,
“Kapag nauunawaan mo ang isang
konsepto o ideya sa iyong sariling
wika, napakadali lamang para sa iyo
ng
na ipaunawa ang konsepto o ideyang
ito sa ibang tao sa kahit anupamang
wika. Sa madaling salita, mas epektibo
ang pamamahagi ng kaalaman sa
pamamagitan ng paggamit ng sariling
wika.”
88
 DALUMAT E-JOURNAL
Isyu 2021, Tomo 7, Blg. 1
Pinatutunayan ng pahayag na ito ni
Tullao kung paano dapat gamitin sa
intelektuwalisadong paraan ang ating wika,
hindi lamang bilang kasangkapan sa
pakikipagtalastasan kundi bilang instrumento
upang maitaas ang antas ng paggamit ng
wika partikular na sa mga iskorlarling papel -
pananaliksik na magiging hakbang upang
mapalakas ang Filipino sa usaping pang-
akademiko. Mas madaling mauunawaan at
maibabahagi ng mga Pilipino sa kanilang
kapwa ang isang pananaliksik kung ito ay
nakasulat sa wikang Filipino. Kung gayon,
mas magiging mabisa ang pag-impluwensiya
ng kaalaman dahil sa wikang ginamit. Maging
daan din ito sana ito sa pantay na pagtingin
ng mga tao sa lipunan, mula sa
pinakamahirap hanggang sa
pinakamayamang mamamayan sa Pilipinas
ay makauunawa ng mga papel-pananaliksik.
Bukod sa nabanggit, makatutulong din
ang aklat na ito upang magpabatid ng iba’t
ibang mga impormasyon, balita, at mga
estadistika tungkol sa Ekonomiks. Ang mga
ito ay maaaring maging giya ng mga
mananaliksik upang mas lalong mapalakas
ang puwersa ng paggamit ng wika at pag-
aaral na may kinalaman sa ekonomiya. Sa
pamamagitan nito, posibleng magmungkahi
ang mga ito ng solusyon sa problema ng
Pilipinas sa usaping ekonomiko. Isa pa sa
nakikita kong kalakasan ng aklat na ito ay ang
pagiging komprehensibo ng nilalaman ng
bawat sanaysay. Hindi kahabaan ang bawat
isa ngunit taglay nito ang mga kapaki-
pakinabang na impormasyon at tala tungkol
sa iba’t ibang paksa gaya ng usaping
pandarayuhan ng mga Pilipino,
pandaigdigang krisis pananalapi, ugnayan ng
Pilipinas sa iba’t ibang mga maunlad na
bansa, mga isyu sa Ekonomiks at politika, ang
mga OFW at negosyanteng Pilipino,
paghahambing ng ekonomiya sa mga taong
1898 at 1998, estado ng ekonomiya noong
panahon ng rebolusyon (1986), mga
namumuhunang negosyante sa Pilipinas,
usaping misgrasyon, ang mga ekonomista at
integrasyon ng ekonomiya, impluwensiya ng
kultura at kaunlaran, industriyalisasyon,
edukasyon at pagpapaunlad ng yamang-tao
at ang diwa ng Ekonomiks sa mga Pilipino.
Bahagi na ng bawat ang aklat ang
pagkakaroon nito ng kalakasan at kahinaan.
Kung susuriin ang aklat, ang nakita kong
pagkukulang o limitasyon nito ay ang
paggamit ng mga estadistikang mabilis
magbago at hindi na maaaring magamit pa sa
mga susunod na taon kaya bilang tugon,
nararapat lamang na magkaroon ng patuloy
na pag-aaral sa mga ito upang makapagbasa
ang mga Pilipino ng mga napapanahong tala
tungkol sa ekonomiya ng bansa. Gayundin,
ang ilan sa mga sanaysay ay higit sampung
taon na nang maisulat dahil ayon sa pamagat
mismo ng aklat, ito ay kalipunan ng mga
sanaysay tungkol sa Ekonomiks sa loob ng 25
taon mula hanggang sa taon ng paglilimbag
nito noong 2012.
Bilang kongklusyon, masasabi kong
ang aklat na ito ay magsisilbing inspirasyon
sa mga mananaliksik upang magkaroon ng
higit na maraming mga pag-aaral tungkol sa
Pilipinas, gaya ng mga mag-aaral ng Araling
Filipino. Maaari itong maging giya sa pagsulat
ng komprehensibong papel-pananaliksik na
may kapaki-pakinabang na nilalaman. Bukod
dito, magbubukas din ito ng pagkakataon para
sa mga mananaliksik na gumamit ng wikang
Filipino sa pagsulat tungo sa pagpapaunlad
nito bilang isang wika pang-akademiko. Sa
mga susunod na panahon ay hindi lamang
usaping Ekonomiks ang patuloy na
maisusulat ng mga iskolar mula sa akademiya
bagkus malaki ang posibilidad na maitampok
rin ang mga paksa gaya ng politika, kultura,
agham panlipunan, sining, literatura, agham,
matematika maging ang teknolohiya at iba pa
gamit ang wikang mauunawaan ng lahat, ang
wikang Filipino.
Tungkol sa may-akda ng Aklat:
Si Dr. Tereso Tullao Jr. ay propesor
ng Ekonomiks at dating dekano ng Kolehiyo
ng Bisnes at Ekonomiks sa Pamantasang De
La Salle- Maynila. Siya ay nagtapos ng MA
89
 DALUMAT E-JOURNAL
Isyu 2021, Tomo 7, Blg. 1

(Law and Diplomacy) at Ph.D. (International mula sa Pamantasang De La Salle at sa iba’t

Economics) sa Tufts University at Stanford
University. Isa siya sa mga tinitingalang
personalidad pagdating sa pagsulat ng mga
pananaliksik sa larangan ng Ekonomiks gamit
ang wikang Filipino tungo sa kanyang
isinusulong na intelektuwalisasyon nito.
Nagkamit rin siya ng iba’t ibang mga parangal
ibang organisasyon para sa kahusayan niya
sa pagtuturo, pananaliksik at mga
publikasyon. Dagdag pa rito, pinamalas rin
niya ang kanyang kahusayan sa labas ng
bansa bilang isang “visiting scholar” sa mga
pamantasan sa Japan, Estados Unidos,
China, Thailand, France at Laos.

Si Bb. Gerlie R. Parejo, LPT ay nagtapos ng Batsilyer sa Pansekundaryang Edukasyon- Medyor sa

Filipino, Cum Laude sa Pamantasang Normal ng Pilipinas- Maynila noong Abril 2017. Isa siyang guro sa
Filipino ng junior at senior high school sa St. James Academy- Malabon. Sa kasalukuyan, kumukuha siya
ng kanyang masterado sa Araling Filipino sa Pamantasang De La Salle- Maynila.

90