Professional Documents
Culture Documents
Araling
Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 3:
Himagsikang Pilipino
1
Araling Panlipunan – Ikaanim na Baitang
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna
ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anomang
parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang
pahintulot sa Kagawaran.
i
Alamin
Magandang araw! Kumusta ka? Ako ang iyong guro na gagabay sa iyo
upang patuloy na alamin ang kasaysayan ng ating bansa. Paano kaya tayo
nakalaya sa kapangyarihan ng mga Espanyol? Ano-ano kayang mga hakbang
ang ginawa ng ating mga makabayang Pilipino noon upang labanan ang mga
mapang-aping dayuhan?
Subukin
Bago mo lakbayin ang modyul na ito na magdadala sa iyo sa
makasaysayang kaganapan sa ating bansa ay subukin mong sagutin ang mga
sumusunod na tanong.
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong. Bilugan ang titik ng tamang
sagot sa kalakip na sanayang papel.
1. Kailan unang naganap ang Sigaw sa Pugad Lawin?
a. Agosto 19, 1896 c. Agosto 23, 1896
b. Agosto 22, 1896 d. Agosto 29, 1896
2. Anong pangyayari ang naging hudyat ng himagsikan ng mga Pilipino
laban sa Espanyol?
a. Republika ng Biak na bato
b. Tejeros Convention
c. Pagkamatay ni Andres Bonifacio
d. Unang Sigaw sa Pugad Lawin
3. Alin ang sabay-sabay na isinigaw ng mga Katipunero pagkatapos nilang
punitin ang kanilang sedula?
1
a. Mabuhay ang Pilipinas! Mabuhay ang Katipunan!
b. Mabuhay Tayong Lahat! Mabuhay ang Katipunan!
c. Para sa Pagbabago! Mabuhay ang Katipunan
d. Para sa Kalayaan! Mabuhay ang Katipunan!
4. Ano ang naidulot ng kawalang pagkakaisa ng mga lider ng kilusan?
a. kabiguan c. katiwalian
b. kapangyarihan d. tagumpay
5. Sino ang tinaguriang Ama ng Katipunan?
a. Andres Bonifacio c. Emilio Aguinaldo
b. Emilio Jacinto d. Dr. Jose Rizal
6. Ito ang kasunduang nilagdaan ni Emilio Aguinaldo at ng Pamahalaang
Kastila para sa kapayapaan.
a. Kasunduan sa Biak na Bato c. Kasunduan sa Espanya
b. Kasunduan sa Bulacan d. Kasunduan sa Paris
7. Ano ang layunin ng pagpupulong ng dalawang grupo ng katipunan sa
Tejeros?
a. Bumuo ng bagong kilusan
b. Palakasin ang depensa sa Cavite
c. Maghalal ng bagong pinuno ng grupo
d. Pagsuko sa kapangyarihan ng Pamahalaang Kastila
8. Kailan nilagdaan ang kasunduan sa Biak-Na-Bato?
a. Nobyembre 1, 1897 c. Disyembre 24, 1897
b. Disyembre 14, 1897 d. Disyembre 30, 1897
9. Saang bansa nais ng mga Kastila na magtungo si Emilio Aguinaldo na
nakasaad sa Kasunduan sa Biak-Na-Bato?
a. Guam c. Japan
b. Hongkong d. Paris
10. Bakit hindi nagtagumpay ang Kasunduan sa Biak-Na-Bato?
a. dahil sa pagtutol ng ibang Katipunero
b. dahil sa pag-aalinlangan ng mga Kastila at Pilipino
c. dahil sa pagpapaalis kay Emilio Aguinaldo papuntang Hongkong
d. dahil sa paghahati-hati ng pera ng mga Pilipino sa ibinayad ng mga
Kastila
2
Aralin
1 Himagsikang Pilipino
Balikan
Maalala mo pa ba ang iyong nakaraang aralin tungkol sa
pagkakatatag ng Propaganda at Katipunan? Susuriin muna natin kung alin
ang mga naaalala mo.
3
Tuklasin
2. 7.
3. 8.
4. 9.
5. 10.
Sagutin Mo:
4
Suriin
Bago ka magpapatuloy, tandaan na sa pagbabasa mo ng teksto, ito ay
iyong isaisip at unawain ng sa gayon ay lubos mong maintindihan ang mga
kaganapan noong panahon ng himagsikan ng mga Pilipino laban sa mga
mananakop na Espanyol. Simulan mo na ang pagbabasa!
5
grupo sa lalawigan ng Tejeros, isang baryo sa San Francisco de Malabon
Cavite. Ito ngayon ay tinatawag na Kumbensyong Tejeros. Layunin ng
pulong na ito na palakasin ang pwersa sa Cavite. Gayunpaman, hindi
naisakatuparan ang nasabing plano. Sa halip nagdesisyon ang mga lider ng
katipunan na magkaroon ngbagong gobyerno at ito ay ang rebolusyonaryo
kapalit ng katipunan.
Hindi ito sinang-ayunan ni Andres Bonifacio dahil ayon sa kanya may
kasalukuyan pang kilusan at gobyernong umiiral at ito ay ang katipunan.
Gayunpaman, pinanguluhan pa rin niya ang halalan at ito ay igagalang ng
nakararami ano man ang maging resulta. Sa halalang ito ay nanalo si Emilio
Aguinaldo, bilang presidente kahit wala siya sa pagpupulong; Mariano Trias,
bilang bise-presidente; Artemio Recarte, bilang kapitan-heneral; Emiliano
Riego de Dios, direktor ng digma; at si
Kasunduan sa Biak-na-Bato
Andres Bonifacio, bilang direktor ng
interyor. Inusisa ni Daniel Tirona ang
naging posisyon ni Bonifacio bilang
direktor ng interior. Ayon sa kanya, dapat
may pinag-aralan ang magukopa ng
posisyon.
Bunga ng pangyayaring ito,
ipinawalang-bisa ni Andres Bonifacio ang
nasabing halalan. Ngunit nanaig pa rin ang
Source:https://www.flickr.com
kagustuhan ng Magdalo na ituloy ang
pagpapairal ng halalan sa Tejeros at mabilisang ipinanumpa si Emilio
Aguinaldo bilang bagong pinuno. Itinuring na hadlang si Bonifacio sa bagong
gobyerno, ipinadakip at hinatulan siya ng kamatayan. Nang mamatay si
Andres Bonifacio, nawalan ng sigla ang mga rebolusyonaryo.
Gayunpaman, ipinagpatuloy ng hukbo ni Emilio Aguinaldo ang
paghihimagsik ngunit naging sunod-sunod rin ang kanilang pagkatalo. Nang
dahil sa panggigipit ng mga Espanyol, nagdesisyon
Emilio Aguinaldo na ilipat ang kanyang punong himpilan sa Biak-na-
Bato sa San Miguel, Bulacan dahil sa lokasyon nitong mahirap matunton.
Dito niya itinatag ang Republika ng Biak-na-Bato noong Nobyembre 1, 1897
at nagpatawag siya ng isang pagpupulong kasama ang mga rebolusyonaryong
mamamayan upang ilahad ang pansamantalang kostitusyon. Ito ay ang
Konstitusyon ng Biak-na-Bato. Ayon sa konstitusyon, pamumunuan ito ng
Kataas-taasang Kapulungan. Subalit, hindi rin ito naisakatuparan dahil sa
panahong iyon nakipagkasundo si Aguinaldo sa pamahalaang Espanyol.
Sa kasunduan ng dalawang panig, si Gobernador-Heneral Primo de
Rivera ay ang kinatawan ng Espanya at si Pedro Paterno naman para sa
Pilipinas. Nilagdaan ang kasunduan noong Disyembre 14, 1897. Ayon sa
kasunduan, magbigay ng 400,000 ang mga Espanyol kung ang pangkat ni
Aguinaldo ay magtutungo sa Hongkong at 200,000 kapag isinuko na ang mga
armas. May karagdagan pang 1,700,000 bilang bayad-pinsala sa mga
ariariang nasira ng digmaan. Ngunit sa kadahilanang kawalang-tiwala ng
magkabilang panig, hindi naisakatuparan ang nasabing kasunduan.
6
Pagyamanin
7
Gawain 3 - Saloobin Mo, Ihayag Mo!
Emilio Aguinaldo
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____
Pedro Paterno
____________________________________________________
____________________________________________________
______________
______________________________________
____________________________________________________
8
Isaisip
Isagawa
Sa lahat ng iyong natutunan sa modyul na ito, alam kong
handang handa ka na at may tiwala sa sarili sa gawaing ito.
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
______________________ ______________________
_________________ _________________
___________ ___________
_______________________
_______________________
___________________
____________
_____
Halimbawa:
Pagkakaisa at Pagtutulungan ng
Sambayan ang Daan tungo sa
Kapayapaan”
10
Tayahin
Panuto: Basahin at suriing mabuti. Piliin ang titik ng tamang sagot ayon
sa inilalarawan nito. Isulat ito sa hanay bago ang bilang. Gawin ito sa
kalakip na sanayang papel.
e. Magdalo j. Tejeros
11
Karagdagang Gawain
12
Susi sa Pagwawasto
13
Sanggunian
Almario, Virgilio S. Kumbensiyong Tejeros, Sagisag Kultura (Vol 1) 2015.
https://philippineculturaleducation.com.ph/kumbensiyong-tejeros/.
Almario, Virgilio S. Unang Sigaw, Sagisag Kultura (Vol 1) 2015.
https://philippineculturaleducation.com.ph/unang-sigaw/.
Antonio, Cánovas del Castillo y Vallejo. “Fernando Primo de Rivera.”
August 10, 2019.
https://en.wikipedia.org/wiki/Fernando_Primo_de_Rivera.
Guia, Jhaypee. “Cry of Pugad Lawin Monument: The Beginning o the
Philippine Revolution.” August 7, 2017.
https://www.vigattintourism.com/tourism/articles /Cry- of- Pugad-
Lawin Monument The Beginning of the Philippine Revolution.
- - - - - - -
2015.https://www.flickr.com/photos/nccaofficial/18250500789/play
er /d7f3d6e2 de.
NCCA Official. “0001 -Emilio Aguinaldo.” May 28, 2015.
https://www.flickr.com/photos/nccaofficial/18187031611/in/photos
tre am/.
Sevilla, Jose N. “Mga Dakilang Pilipino.” 1922.
https://tl.wikepedia.org/wiki/Pedro_Paterno.
PAHATID-LIHAM
Ang Sariling Pagkatutong Modyul na ito ay nilinang ng Kagawaran ng
Edukasyon, Rehiyong SOCCSKSARGEN na may pangunahing layunin na
ihanda at tugunan ang pangangailangan sa bagong normal. Ang nilalaman
ng modyul na ito ay batay sa Most Essential Learning Competencies (MELC)
ng Kagawaran ng Edukasyon. Ito ay pantulong na kagamitan na gagamitin
ng bawat mag-aaral sa pampublikong paaralan ng Rehiyon XII simula sa
taong panuruan 2020-2021. Ang proseso ng paglinang ay sinunod sa
paglimbag ng modyul na ito. Ito ay Bersyong 1.0. Malugod naming hinihikayat
ang pagbibigay ng puna, komento at rekomendasyon.
14