1

Studiehandleiding

Vakken vullen
Semester 2

Opleiding Voeding en Diëtetiek

Studiejaar 2018-2019
1e studiejaar- Semester 2
Publicatie: januari 2019
2
 3

Voorwoord

Vakken vullen
Het eerste semester zit erop. In dit tweede semester krijg je een goede indruk van de drie af-
studeerrichtingen die de opleiding te bieden heeft. Het project in dit semester is gericht op Nu-
trition & New Product Management. Tijdens de lessen maak je kennis met de richtingen Nutri-
tion & Health Promotion en Nutrition & Dietetics. Zo vorm je een goed beeld van onderwerpen
die gelieerd zijn aan de verschillende richtingen. Daarnaast ga je verder met het verdiepen van
je kennis met betrekking tot Nutrition, Food Science en Social Science. Tijdens de SLB-lessen in
semester 2 gaan we aan de slag met reflecteren.

We wensen jullie veel succes!

4
 5

Inhoudsopgave
Voorwoord ............................................................................................................... 3

Inhoudsopgave ......................................................................................................... 5

1. Inleiding ............................................................................................................... 6

2. Project Co Creation Lab ....................................................................................... 10

3. Nutrition & Health Promotion ............................................................................. 16

4. Nutrition & Dietetics ........................................................................................... 19

5. Nutrition - Voeding & Fysiologie.......................................................................... 22

6. Food Science - Voedselkwaliteit .......................................................................... 28

7. Social science - Marketing ................................................................................... 32

8. Social science - Gesprekstechnieken 1 en 2.......................................................... 35

9. Onderzoek .......................................................................................................... 39

10. Studieloopbaanbegeleiding (SLB) ...................................................................... 44

 6

1. Inleiding

Competentieontwikkeling
Zoals ook beschreven in de studiehandleiding van semester 1 noemen we de competenties die
je specifiek tijdens deze opleiding moet verwerven, de zogenoemde beroepsspecifieke compe-
tenties. Meer over competenties kun je vinden in de handleiding Studiecoaching.
Het competentieprofiel van de opleiding is opgesteld op basis van het beroepsprofiel en be-
staat uit de volgende 7 (beroeps)competenties:

Beroepscompetenties
Bachelor Voeding De voedingskundige / diëtist:

1 Advisering en bege- analyseert problemen, vragen en behoeften op het gebied van

leiding voeding, stelt doelen gebaseerd op wetenschappelijke inzich-
ten en afstemming met stakeholders en adviseert, rekening
houdend met relevante randvoorwaarden.
2 Communicatie communiceert effectief met cliënten en professionals en rap-
porteert en presenteert correct volgens de daartoe geldende
normen.
3 Samenwerking werkt op effectieve wijze samen met professionals zowel van-
uit de eigen discipline als in multidisciplinaire setting.
4 Marketing analyseert een vraag van een onderneming/organisatie naar
producten en/of diensten, stelt doelen en formuleert een stra-
tegie en implementeert de strategie, rekening houdend met
relevante randvoorwaarden.
5 Management coördineert en stuurt bedrijfsprocessen aan gebaseerd op de
strategie van de onderneming/organisatie/afdeling .
6 Onderzoek zet voeding gerelateerd praktijkgericht onderzoek op en voert
uit, verwerkt gegevens en rapporteert resultaten.
7 Professionaliteit reflecteert op, en verbetert, het handelen en de deskundigheid
van zichzelf (zelfmanagement en learner agency) en van sa-
menwerkingspartners waarmee wordt bijgedragen aan de ei-
gen profilering en professionalisering en die van het beroep.
 7

Gedegen theoretische basis

Dit semester doe je kennis op over de beroepstaken van de diëtist/voedingskundige in de pu-
blieke gezondheidszorg, in het werkveld van de diëtist en in de wereld van de levensmiddelen-
producent. Aan de hand van casussen leer je alledaagse problemen van de beroepspraktijk op
te lossen. Je leert hierbij kennis van methodieken en richtlijnen te gebruiken in de communica-
tie met de doelgroep. Bij het onderdeel Nutrition leer je alles over vitaminen en mineralen,
waarbij specifiek aandacht is voor de doelgroepen die extra voedingsstoffen nodig hebben. Bo-
vendien verdiep je je in voedselveiligheid en leer je de risico’s van onder andere bacteriën in
kaart te brengen.

Onderzoekend vermogen
Je leert hoe je wetenschappelijke artikelen kunt zoeken in verschillende databanken en hoe je
deze artikelen het beste kunt lezen, interpreteren en toepassen. Bij de vakken Dietetics en
Health Promotion pas je dit direct toe door casuïstiek uit te werken met behulp van represen-
tatieve bronnen. In de practica Onderzoek ga je zelf aan de slag met een dataset en voer je ver-
schillende statistische analyses uit. Deze analyses gebruik je ook voor het uitvoeren van senso-
risch onderzoek waarbij je ervaart hoe je producten sensorisch met elkaar vergelijkt middels
toetsende statistiek in Excel.

Professioneel vakmanschap
Je verdiept je in de technieken van motivational interviewing die je gebruikt bij het
voeren van een adviesgesprek. Aan het einde van dit semester breng je je vaardigheden tijdens
het assessment in de praktijk. Je leert bij het onderdeel studieloopbaanbegeleiding te reflecte-
ren en leerdoelen te formuleren die je helpen jezelf te ontwikkelen tot een professioneel voe-
dingskundige/diëtist. Je presenteert met jouw projectgroep op het Smaak event het door jullie
ontwikkelde productconcept en laat zien hoe dit concept aansluit bij de wensen van de doel-
groep. Je maakt daarbij gebruik van verschillende marketinginstrumenten en laat zien hoe jul-
lie de marketingtheorie hebben vertaald naar de praktijk.

Beroepsethiek en maatschappelijke oriëntatie

Je besteedt bij het onderdeel Food Science aandacht aan de herkomst van ons voedsel. Ver-
schillende ethische vraagstukken die nadrukkelijk bij de voedselproductie een rol spelen staan
daarbij centraal. Denk aan arbeidsomstandigheden, dierenwelzijn en het milieu. Je formuleert
een strategie om bij de consument bewustwording te creëren over deze vraagstukken en pre-
senteert je bevindingen. Daarnaast breng je met behulp van een macro-omgevingsanalyse
trends in kaart die belangrijk zijn voor een levensmiddelenproducent bij het produceren van
een nieuw product. Met je projectgroep ontwikkel je een product dat aansluit op deze trends
en geschikt is voor een door jullie gekozen doelgroep en productcategorie.
 8

Semester 2
Per programmaonderdeel is aangegeven welke bijdrage wordt geleverd aan de competentie-
ontwikkeling:

Toetsvorm Advise- Professio-

ring en Commu- Samen- Marke- Manage- Onder- naliteit
begelei- nicatie werken ting ment zoek
ding
Project Co Crea- Opdrachten x x x x
tion Lab
N & Health Casusopdrachten (2) x x
Promotion en expositie
N & Dietetics Essay schrijven x x x
Nutrition Toets met MC- en x x
open vragen
Food Science MC Toets en presen- x x x
taties
Gesprekstech- Opdracht en aanwezig- x x
nieken 1 en 2 heid

Marketing MC Toets x x
Onderzoek Toets met open vragen x
en MC Toets
SLB Deelname ambitiege- x x
sprekken
Eindreflectie
Assessment Assessment x x

Toetsing en studiepunten
Per blok (10 weken) kun je 15 studiepunten behalen. Eén studiepunt staat voor een inspanning
van 28 uur. Je hebt de propedeuse behaald wanneer je 60 studiepunten hebt. Per blok krijg je
een schriftelijk overzicht van de behaalde studiepunten via SIS. Hieronder volgt een overzicht
van de verschillende toetsen in dit blok, hoeveel studiepunten hiermee te behalen zijn en de
SIS-codes.

Verdeling studiepunten semester 2

Onderdeel Semester 2.1 Stp. Semester 2.2 Stp.

Project Co Creation Lab 1 2

N&HP HP 2
N&D D 2
Nutrition NUT2.1 4 NUT2.2 3
Food Science FS2.1 3 FS2.2 3
Social Science
- Marketing SS2.1 3 SS2.2 1
- Gesprekstechnieken 1 & 2
Onderzoek OND2.1 2 OND2.2 2
Assessment 1
Studieloopbaanbegeleiding 1

Totaal 15 15
 9

De toetsing wordt in deze studiehandleiding bij de verschillende onderdelen van het blok na-
der toegelicht.

Assessment
Tijdens het assessment worden competentie 1 (advisering en begeleiding) en competentie 2
(communicatie) getoetst op het gebied van kennis, attitude, vaardigheden en inzicht. In een
gesprek van 20 minuten geeft de student een onderbouwd advies. Het assessment dient met
een voldoende afgerond te worden. Meer informatie over het assessment volgt via MijnHvA.

MijnHvA
MijnHvA is het communicatiemiddel van de docent naar de student. Op MijnHvA staan o.a.
mededelingen, rooster, lesmateriaal, lesvoorbereiding, literatuur etc. Kijk hier regelmatig voor
de laatste updates.

Literatuur
Per studieonderdeel staat deze beschreven.
 10

2. Project Co Creation Lab

2.1 Inleiding
Voor het Project Co Creation Lab ontwikkel je een nieuw product voor de retailmarkt. Dit doe
je in opdracht van Cormet, de cateraar van de HvA en UvA. Cormet streeft naar een campus-
restaurant met een veelzijdig, creatief en duurzaam aanbod. Bovendien staat gezondheid hoog
in het vaandel en dient 60% van het assortiment uit producten van de Schijf van Vijf te be-
staan. Cormet probeert op verschillende manieren (smileys, indeling assortiment, acties) de
consument ook écht die gezonde keuze te laten maken.

Uitbreiding assortiment Cormet

Cormet wil het assortiment graag uitbreiden met gezonde én duurzame snacks. De snack dient
geschikt te zijn voor een campusrestaurant, maar kan eventueel ook worden opgenomen in
het assortiment van een supermarkt of kiosk. De snack dient zich duidelijk te onderscheiden
van het huidige aanbod.

Met je projectgroep ga je deze taak op je nemen en deze gezonde én duurzame snacks ontwik-
kelen.

Uitgangspunten voor de positionering van de nieuwe snack zijn:

 Duurzaam
 Biologisch
 Gezond
 Smaakvol
 Onderscheidend
 Aantrekkelijk verpakt

2.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit project aan de volgende beroepscompetenties: Advisering en begeleiding,
samenwerking, marketing en onderzoek.

2.3 Leerdoelen
1. Je ontwerpt een productconcept op basis van trends in de markt, gezondheid- en
duurzaamheidseisen en adviseert Cormet (Advisering en begeleiding)
2. Je beschrijft het productieproces en motiveert en rapporteert de gemaakte keuzes in een
verslag (Advisering en begeleiding)
3. Je werkt samen met collega-studenten, legt activiteiten vast in een plan van aanpak en
evalueert het proces en resultaten van de verschillende opdrachten (Samenwerken)
4. Je analyseert de externe omgeving van de onderneming middels een macro-omgevingsana-
lyse. Je beschrijft en onderbouwt het productconcept, de marktsegmentatie, de positione-
ring én promoot het product op de Zomerbeurs (Marketing)
5. Je verwerkt informatie uit betrouwbare bronnen en test het product middels sensorisch
onderzoek (Onderzoek)
 11

2.4 Opdrachten
De opdracht is het ontwikkelen van een innovatieve duurzame snack die bijdraagt aan een ge-
zonder eetpatroon van de consument. Het product moet daarnaast voldoen aan de Richtlijnen
Schijf van Vijf. Naast functionele eigenschappen (gezond, duurzaam, eerlijk) zijn symbolische
eigenschappen (wat betekent het product voor mij? Welk imago verschaft de consumptie van
dit product mij?) van groot belang. Het product dient laagdrempelig te zijn: goede beschikbaar-
heid en duidelijke, prettige en positieve communicatie. Zorg ervoor dat dit product een van-
zelfsprekende keuze is voor de lichtgroene, imagogevoelige consument.

Het is belangrijk dat het product ook daadwerkelijk een gezondheidsbijdrage kan leveren. De
inzendingen worden door de jury voedingskundig beoordeeld en getoetst op aspecten als
duurzaamheid, haalbaarheid, kost- en consumentenprijs. Zie MijnHvA voor meer informatie
over de jurybeoordeling die plaatsvindt op de Zomerbeurs. De opdracht die je gaat uitvoeren
bestaat uit 4 deelopdrachten, een beschrijving van deze opdrachten vind je op MijnHvA bij Pro-
ject NPM 2.1:

1. Macro-omgevingsanalyse – uitwerking middels de DESTEP-formule

2. Ontwikkeling van de verschillende individuele productconcepten en evaluatie middels de
productevaluatiematrix
3. Uitwerking van het gekozen productconcept
4. Promotie product op het Smaak event 2019

2.5 Werkvormen
 De opdrachten worden uitgewerkt per projectgroep die bestaat uit +/- 5 personen. Indivi-
dueel wordt er een product ontwikkeld dat rekening houdt met de macro-omgevingsana-
lyse. Gezamenlijk wordt vervolgens één product middels de productevaluatiematrix gese-
lecteerd. Vervolgens wordt dit product verder uitgewerkt in semester 2.2.

 De inhoudsdeskundige begeleidt de inhoudelijke voortgang en de kwaliteit van het project.

Elke week is hiervoor een consult-uur ingeroosterd. De inhoudsdeskundige geeft in deze
uren uitleg over de opdracht en je krijgt de gelegenheid inhoudelijke vragen over het pro-
ject te stellen. De inhoudsdeskundige is ook de beoordelaar van het project. Tijdens deze
consult-uren kun je daarom ook feedback verwachten op gemaakte opdrachten.

 De procesbegeleider (op afstand) bespreekt met de voorzitter van de projectgroep de

voortgang van het project. De procesbegeleider bemoeit zich zo min mogelijk met de in-
houd van het project, dat is nadrukkelijk de taak van de inhoudsdeskundige.
 12

2.6 Literatuur

Macro-omgevingsanalyse
1. Berge ten L, van Kooten J. Dit is marketing!. Bussum: Coutinho; 2012.
2. Monitor duurzaam voedsel 2015, Wageningen Universiteit: http://edepot.wur.nl/393682
3. Platform verduurzaming voedsel. Aandachtsgebieden verduurzaming voedselketen.
http://www.verduurzamingvoedsel.nl/home/
4. Gezond gewicht - FNLI (beleid van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie in-
zake het terugdringen van overgewicht).
http://www.fnli.nl/werkgebieden/gezondheid/speerpunten/gezond-gewicht/
5. Rossum van CTM, Fransen HP, Verkaik-Kloosterman J et al. Diets of children and adults
aged 7 to 69 years. Resultaten Voedselconsumptiepeiling 2007-2010. (2011) Den Haag
http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/350050006.pdf
6. Roorda N. Basisboek Duurzame ontwikkeling. Groningen: Wolters-Noordhoff; 2011, 2e
druk.
7. Werkgroep voetafdruk Nederland. http://www.voetafdruk.eu
8. MVO Nederland. Nationale kennis- en netwerkorganisatie voor maatschappelijk verant-
woord ondernemen. http://www.mvonederland.nl
9. Bionext. Biomonitor en Biotrends. http://www.bionext.nl/zakelijk/feiten-cijfers
10. Sociaal en cultureel planbureau. http://www.scp.nl
11. Gfk panel services Benelux http://www.gfk.nl
12. Centraal Bureau voor de Statistiek. http://statline.cbs.nl
13. VeNeCa. Branchevereniging cateringorganisaties Nederland. http://www.veneca.nl/in-
dex.php?parentIdPage=62
14. Cormet: http://www.cormet.nl/

Productconcept
1. Eden van JG, Gerritsen WJ, Visser TF, Zedde van de A. Receptenleer: Processen en tech-
nieken, zesde druk. Baarn: HB uitgevers; 2009. p. 2-14.
2. Rolfes, Pinna, Whitney, Understanding Normal and Clinical Nutrition, 10th edition, 2015,
Centage learning, US.
3. Fairfood International, een campagne- en lobbyorganisatie.
http://www.fairfood.org/
4. Stichting Max Havelaar. http://www.maxhavelaar.nl/
5. Skal Biocontrole http://www.skal.nl/ en EKO-keurmerk http://www.eko-keurmerk.nl/
6. Voedingscentrum. Richtlijnen Schijf van Vijf 2016.
7. Voedingscentrum. Gezondheids- en duurzaamheidsaspecten van levensmiddelen:
http://www.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/Documents/Voedingscentrum/Professio-
nals%20-%20Onderwijs/Bachelors%20Award/Reader-Meer-dan-lekker.pdf
8. Warenwetteksten. Lelystad: Koninklijke Vermande. WIL ,VIL en BBL artikel. Toegang via Op-
maat, Mediatheek, MijnHVA.

2.7 Toetsing en beoordeling

Project Co Creation Lab omvat één studiepunt in semester 2.1 en twee punten in semester 2.2.
De opdrachten lever je in via de inleverbox die je vindt op MijnHvA, zie Project Co Creation Lab
2.1. De opdrachten worden beoordeeld aan de hand van onderstaande beoordelingscriteria.
Het gemiddelde cijfer van opdracht 1 en 2 dient minimaal een 5,5 te zijn voor het ontvangen
van 1 studiepunt via SIS. Opdracht 3 en 4 worden eveneens beoordeeld aan de hand van de
onderstaande criteria. Ook hier wordt het gemiddelde van beide opdrachten verwerkt in SIS
 13

waarbij ook hier het gemiddelde van minimaal een 5,5 twee studiepunten oplevert. De op-
drachten dienen naast onderstaande criteria te voldoen aan de eisen van de Taal- en schrijfwij-
zer. Opdracht 1 en 3 worden ook ingeleverd via Ephorus, codes staan op MijnHvA.

Beoordelingscriteria opdracht 1: macro-omgevingsanalyse

onvoldoende
voldoende
SIS code: 1018NPM1OP

zwak
goed
1. Alle DEPEST factoren zijn beschreven aan de hand van 3-5 trends
2. Trends zijn relevant, gemotiveerd en voorzien van bron
3. De kansen en bedreigingen zijn gemotiveerd en relevant voor Cormet
4. Keuze doelgroep en productcategorie beargumenteerd a.d.h.v. marketingtheorie
Cijfer
* Indien een onderdeel ontbreekt  GR

Beoordelingscriteria opdracht 2: productconcepten en productevaluatiematrix

onvoldoende
SIS code: 1018NPM1OP

voldoende
zwak
goed
1. Alle individuele concepten zijn geheel volgens de opdracht uitgewerkt
2. Screeningscriteria relevant en beargumenteerd
3. Wegingsfactor screeningscriteria beargumenteerd
4. Presentatie professioneel
Cijfer
* Indien een onderdeel ontbreekt  GR

Beoordelingscriteria opdracht 3: productconcept

SIS code: 1018NPM2OP

onvoldoende
voldoende
zwak
goed

1. Productoptimalisatie is concreet beschreven

2. Conceptstatement is volgens eisen in de opdracht
3. Positionering volledig beschreven
4. Productconcept voldoet aantoonbaar (berekening) aan een categorie Schijf van Vijf
5. Receptuur en bereidingswijze van productconcept correct
6. Productspecificatie is correct en sluit aan bij het productconcept
7. Het etiket voldoet aan de eisen van het Warenwetbesluit WIL
8. De keuze voor het materiaal en vorm van de verpakking is gemotiveerd
9. Er is gekozen voor duurzame ingrediënten en het product voldoet aan de EKO criteria.
 14

10. Product is afgestemd op de markt, is creatief en onderscheidend

Cijfer

* Indien een onderdeel ontbreekt  GR

Beoordelingscriteria opdracht 4: productpromotie

onvoldoende
voldoende
SIS-code: 1018NPM2OP

zwak
goed
1. Communicatieplan bevat een verantwoording over de gekozen promotie /
communicatiemiddelen
2. Productinformatiekaart is afgestemd op de retailer
3. Folder is afgestemd op de doelgroep
4. Samenstelling product is op het Smaak event 2019 beargumenteerd
5. Promotie is afgestemd op de markt, creatief en onderscheidend
6. Promotie op het Smaak event 2019 is professioneel
Cijfer

* Indien een onderdeel ontbreekt  GR

Procedures inleverbox MijnHvA Project Co Creation Lab 2.1

1. Op maandag in lesweek 4 staat opdracht 1 (##Macro.doc) in de Dropbox MijnHvA.
2. Op maandag in lesweek 8 staat opdracht 2 (##Productconcepten.doc) en de PowerPoint
productevaluatiematrix (##Productmatrix.pptx) in de Dropbox.
3. Op maandag in lesweek 5 staat opdracht 3 (##Productconcept.doc) in de Dropbox.
4. Zet vóór het Smaak event op maandag in lesweek 8 de productinformatiekaart /factsheet,
verpakkingstekst en wervende brochure als volgt in de Dropbox met de naam ##Product-
promotie.doc
5. Zie eisen Taal- en schrijfwijzer HvA voor het juist inleveren van de opdrachten.

Semester 2.1 Semester 2.2

Wat? 1.Macro-omge- 2.Product-evaluatiematrix 3.Productconcept 4. Product-
vingsanalyse promotie
Wie? Projectgroep Projectgroep Projectgroep Projectgroep

Naam? ##Macro.doc ##Productevaluatiematrix.pptx ##Productconcept.doc ##Productpromotie.doc

##Productconcepten+matrix.doc
Wanneer? Lesweek 4 Lesweek 8 Les- /hertentamen- Lesweek 8
Maandag 4 maart Maandag 1 april voor 9 uur week 5 Maandag 17 juni voor 9
voor 9 uur Maandag 20 mei voor uur
9 uur
Waar in In- Onderdeel Project Co Creation Lab 2.1 (ook voor semester 2.2) – Selecteer s.v.p. de juiste opdracht, klas
leverbox en docent.
##=nummer van de projectgroep
 15

2.8 Studiebelasting
Het Project Co Creation Lab levert 3 ECTS op voor geheel semester 2, waarvan 1 ECTS in semes-
ter 2.1 en 2 ECTS in semester 2.2.

Activiteit Aantal uren

Bestuderen literatuur 20
Uitwerken opdrachten 40
Overleg projectgroep 14
Consultbijeenkomsten 10
Totaal (1 ECTS = 28 uur) 84

2.9 Programma overzicht

Semester 2.1
Lesweek Onderwerp Voorbereiden
1 Kick-off project Lezen studiehandleiding en MijnHvA
1 t/m 3 Uitwerken opdracht 1 Zie beschrijving opdracht MijnHvA
+ consult voorbereiden
4 Inleveren opdracht 1 op
maandag
4 t/m 7 Introductie en uitwerken op- Zie beschrijving opdracht MijnHvA
dracht 2 + consult voorbereiden
8 Inleveren opdracht 2 op
maandag

Semester 2.2
Lesweek Onderwerp Voorbereiden
1 Introductie opdracht 3 en 4 Lezen studiehandleiding en MijnHvA
1 t/m 4 Uitwerken opdracht 3 Zie beschrijving opdracht MijnHvA
+ consult voorbereiden
5 Inleveren opdracht 3 op
maandag
5 t/m 7 Uitwerken opdracht 4 Zie beschrijving opdracht MijnHvA
+ consult voorbereiden
8 Inleveren opdracht 4 op
maandag
10 Smaak event 2019
 16

3. Nutrition & Health Promotion

3.1 Inleiding
Bij Health Promotion of gezondheidsbevordering staat het realiseren van gezonde leefstijl cen-
traal. Volgens de WHO (World Health Organization) luidt de definitie als volgt: health promo-
tion is the process of enabling people to increase control over, and to improve, their health. It
moves beyond a focus on individual behaviour towards a wide range of social and environmen-
tal interventions.

Binnen het werkveld Voeding en Diëtetiek is een groeiende behoefte aan public health profes-
sionals met expertise op het terrein van voeding en gedrag. Deze professionals ontwikkelen,
implementeren en voeren planmatig gezondheidsbevorderende projecten uit op scholen, be-
drijven en instellingen. Lagere overheden, zoals gemeenten, manifesteren zich nadrukkelijker
op dit terrein, onder andere met de ontwikkeling van stedelijke of regionale voedselstrategie-
programma’s. Preventie van welvaartsziekten wordt een steeds belangrijker werkterrein.

De levensverwachting van Nederlanders is de laatste jaren toegenomen, maar nog steeds lager
dan in omringende landen. Er is een verschil in levensverwachting tussen laagopgeleide en
hoogopgeleide mensen. Ongezonde leefgewoonten nemen nauwelijks af, waardoor ook de ge-
volgen daarvan zoals overgewicht, diabetes, ondervoeding en hart- en vaatziekten blijven voor-
komen. Bijna de helft van de Nederlanders is te zwaar en ruim tien procent lijdt aan ernstig
overgewicht. Afhankelijk van de leeftijdscategorie heeft tussen 10 en 15 procent van de kin-
deren overgewicht en 3 tot 4 procent ernstig overgewicht. Ook voldoet de voeding bij meer
dan de helft van de Nederlanders niet aan de richtlijnen voor gezonde voeding, vooral waar
het gaat om het eten van genoeg groenten en fruit. Dit geldt vooral voor jongeren. Door inzet
van de health professional kan de geschetste problematiek met gezondheidsbevorderende ac-
tiviteiten aangepakt worden.

Binnen het vak Nutrition & Health Promotion maak je kennis met de beroepstaken van de di-
ëtist/voedingskundige in de publieke gezondheidszorg. Middels het vak Nutrition & Health Pro-
motion maak je tevens kennis met één van de drie differentiaties van de opleiding Voeding &
Diëtetiek.

3.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetenties: Advisering en begelei-
ding en Marketing.
 17

3.3 Leerdoelen
1. Je analyseert een casus en beschrijft concrete, realistische en goed onderbouwde op-
lossingen voor gesignaleerde knelpunten (advisering en begeleiding).
2. Je beschrijft de rol die voedingskundigen en diëtisten bij gezondheidsbevordering
hebben (marketing).
3. Je benoemt belangrijke factoren die invloed hebben op gezondheidsgedrag en legt
uit hoe deze met elkaar samenhangen (advisering en begeleiding).
4. Je beschrijft welk gedrag en welke leefstijl effect hebben op de gezondheid (advise-
ring en begeleiding).
5. Je benoemt diverse instanties die zich richten op voeding gerelateerde gezondheids-
bevordering van jongeren (marketing).
6. Je geeft voorbeelden van gezondheidsbevordering op het gebied van gezonde leef-
stijl (advisering en begeleiding).
7. Je segmenteert een populatie in verschillende doelgroepen (advisering en begelei-
ding).

3.4 Werkvormen
In totaal zijn er 7 werkcolleges van 100 minuten, waarin verschillende opdrachten en thema’s
centraal staan. In week 1 t/m 4 oefen je met behulp van opdrachten voor de casus die je aan
het eind van het blok als individuele opdracht inlevert. Tijdens de lessen is er ook de mogelijk-
heid voor feedback hierop. Week 5 t/m 7 staan in het teken van uitvoeren en presenteren van
de opdracht “Kijk naar de wijk”. Bij deze opdracht voer je een wijkschouw uit aan de hand van
criteria. Daarnaast zijn er consultmomenten voor vragen met betrekking tot de casus.

3.5 Literatuur
De te gebruiken literatuur is beschikbaar via MijnHvA.
1. Artikel “Veranderen voedingsgedrag lastig maar niet onmogelijk”, Voeding NU, 2010.
2. Eigen artikel over gedragsdeterminanten in relatie met voeding.
3. Artikel “Project schooldiëtist biedt nieuwe kansen”, uit tijdschrift Voeding en Visie, nr.
2, 2009.
4. Factsheet doelen gezond gewicht Gemeente Amsterdam, mei 2014.
5. Webpagina met het trendscenario van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018.
https://www.vtv2018.nl/trendscenario
6. Artikel “Voedsel en Amsterdam, een voedselvisie en agenda voor de stad”, 2014.

3.6 Toetsing en beoordeling

 SIS-code: Nutrition & HP, op (Opdracht), 1018HP21OP, 2 ECTS.
 Toetsvorm: een schriftelijke casus waarin je ook de resultaten van de opdracht “Kijk naar
de wijk” verwerkt. De studiepunten worden toegekend als het cijfer voor de casus mini-
maal een 5,5 is.
 Beoordeling: cijfer op 1 decimaal. Daarnaast gelden de gebruikelijke vormeisen, zoals be-
schreven in de Taal- en schrijfwijzer.
 Je levert de casus in via dropbox én Ephorus bij jouw werkcollegedocent.

Een uitgebreide omschrijving van de casus en beoordelingscriteria zijn beschikbaar via Mijn-
HvA.
 18

3.7 Studiebelasting
Nutrition & Health Promotion 2 EC

Werkcolleges 10 uur

Voorbereiding lessen/ bestuderen literatuur 20 uur

Opdracht ‘Kijk naar de wijk’ en casusopdracht 26 uur

Totaal 56 uur

3.8 Programmaoverzicht

Semester 2.1
Lesweek Werkvorm Opdrachten en deadlines
1 Werkcollege
2 Werkcollege
3 Werkcollege
4 Werkcollege Peerfeedback oefencasus
5 Werkcollege
6 Werkcollege Presentatie ‘Kijk naar de wijk’
7 Werkcollege Consult
Inleveren casus
 19

4. Nutrition & Dietetics

4.1 Inleiding
Bij het vak Nutrition & Dietetics maak je kennis met het werkveld van de diëtist. Daarvoor ga je
aan de slag met casuïstiek die veel voorkomt in de diëtistenpraktijk en een individuele op-
dracht. De lesinhoud is gebaseerd op de kennis die je in jaar 1 hebt opgedaan. Aan de hand
van richtlijnen ga je verschillende gezondheidsproblemen analyseren om uiteindelijk te komen
tot een voedingsadvies. De casuïstiek werk je individueel uit vóór het werkcollege en wordt be-
sproken tijdens de werkcolleges.

Dit vak geeft je inzicht in wat je van de differentiatie Nutrition & Dietetics kan verwachten.

Het vak bestaat uit 7 werkcolleges van 70 minuten met de hele klas.

4.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetenties: Advisering en begelei-
ding, Communicatie en Samenwerking.

4.3 Leerdoelen
Na afronding van semester 2.2:
1. Beschrijf je verschillende voedingsanamnese methodieken en geef je aan wanneer je
welke methodiek toepast en waarom (Advisering en begeleiding).
2. Verzamel je de gegevens die nodig zijn om een diëtistische diagnose, een schriftelijk voe-
dingsadvies en bijbehorende uitvoeringsafspraken op te stellen (Advisering en begeleiding
en Communicatie).
3. Onderbouw je jouw diëtistisch behandelen bij diverse casussen (Advisering en begeleiding
en Communicatie).
4. Weet je op welke terreinen de diëtist werkzaam is en kun je onderbouwen waarom hij/zij
met andere disciplines samenwerkt (Samenwerking).

4.4 Werkvormen
Tijdens de lesweken zullen we de casuïstiek bespreken. Dit doen we onder andere aan de hand
van mindmaps, het bekijken van filmpjes, anamnesetechnieken oefenen, een voedingsbereke-
ningsprogramma en voorlichtingsmateriaal gebruiken.
Tevens werk je aan onderdelen van de individuele opdracht voor de toetsing tijdens deze les-
weken.

Het grootste deel van de studiebelasting (zie 4.8) bestaat uit de voorbereiding van de werkcol-
leges, inclusief lezen van literatuur. Deze uitwerking wordt gebruikt tijdens de nabespreking in
het werkcollege. De antwoorden van de uitwerking komen niet op MijnHvA.
De eerste casus zal gericht zijn op een Turks kind met overgewicht. De tweede casus zal gaan
over een zakenman uit Amsterdam Oud-Zuid met een 60-urige werkweek en onregelmatig
voedingspatroon dat laag in vezels is. De laatste casus gaat over een oudere mevrouw in een
verzorgingstehuis met ondervoeding, een vitamine D tekort en slikproblemen. De volledige ca-
sus met opdrachten is te vinden op MijnHvA bij het vak Nutrition & Dietetics.

Daarnaast zullen docenten zelf vertellen over hun ervaringen in het werkveld van de diëtist en
kun je hen alles vragen over de differentiatie Nutrition & Dietetics en het beroep diëtist.
 20

4.5 Literatuur en lesmateriaal

Bij het uitwerken van de casuïstiek kunnen jullie gebruik maken van de volgende bronnen:
- Rolfes, Pinna, Whitney, Understanding Normal and Clinical Nutrition, 10th edition, 2015,
Centage learning, US.
J. Gandy, Manual of Dietetic Practice fitht edition 2015, Wiley Blackwell
- Informatorium voor voeding en Diëtetiek – Voedingsleer en Dieetleer. Houten: Bohn Stafleu
van Loghum; 2007.
- Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad; 2015.
- Gezondheidsraad. Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D. Den Haag: Gezond-
heidsraad; 2012. p. 11-18, p. 35-47
- Handleiding Evry, Hva.

4.6 Toetsing en beoordeling

SIS-code: 1018DT22TS

De toetsopdracht is een individuele uitgewerkte opdracht waarbij je je verdiept in twee leef-

tijdsgroepen.
De volgende onderdelen moeten in het eindverslag opgenomen worden:
- Korte omschrijving geeft (1/2 A4 totaal)
- Eén voedingsanamnese per persoon
- Berekening van beide voedingsanamneses in Evry (via apps2.hva.nl)
- Stel een concreet voedings-/leefstijladvies op aan deze personen op basis van de ana-
lyse van de voedingsanamnese. Onderbouw dit advies met literatuur die je gebruikt bij
het vak Nutrition. (1/2 A4 totaal)
- Reflectie op het advies en feedback van de “cliënt” hierin verwerken (1/2 A4)
- Visie op het beroep van de diëtist beschrijven, rekening houdend met de competenties
die je nodigt hebt bij de uitvoering van dit beroep (1/2 A4)

De toetsopdracht en het beoordelingsformulier zijn te vinden op MijnHvA. De toetsopdracht

wordt ingeleverd op maandag in lesweek 8, via MijnHvA en Ephorus. Zie codes op MijnHvA.

Voor het vak zijn twee studiepunten (2 ECTS) te behalen. De ECTS worden toegekend als de
toetsopdracht met minimaal een 5,5 wordt afgerond.

Herkansing van de toets vindt plaats in de herkansingsweek van blok 4.

Aanwezigheid bij de werkcolleges is niet verplicht.
 21

4.7 Studiebelasting
Voor het vak Nutrition & Dietetics zijn 2 ECTS te behalen = 56 uur.

Activiteit Uren
Aanwezigheid werkcolleges 8
Voorbereiden werkcolleges en lezen literatuur 18
Individueel uitwerken casuïstiek 10
Uitwerken individuele toetsopdracht 20
Totaal 56

4.8 Programmaoverzicht

Lesweek Werkcollege Na de les

1 Introductie Nutrition & Die- Uitwerken casus 1
tetics en individuele op-
dracht
2 Nabespreken casus 1 Voorbereiden les 3

3 Diëtist 1e lijn Uitwerken casus 2

4 Nabespreken casus 2 Voorbereiden les 5

5 Diëtist 2e lijn Uitwerken casus 3

6 Nabespreken casus 3 Voorbereiden les 7

7 Diëtist in de 3e lijn samen- Maandag lesweek 8 inleveren

vatten toetsopdracht essay via MijnHvA en Ephorus.

8 Tentamenweek - Inleveren essay

 22

5. Nutrition - Voeding & Fysiologie

5.1 Inleiding
In semester 1 heb je geleerd hoe je kunt beoordelen of iemand ‘gezond’ eet. In semester 1.1
hebben we gezonde voeding vanuit productperspectief bekeken aan de hand van de Schijf van
Vijf, richtlijnen goede voeding, logo’s en internationale food guides. In semester 1.2 hebben we
de richtlijnen en gezondheidsaspecten van de macronutriënten, zout en vezels onder de loep
gelegd. Je weet nu hoe je voeding aan de hand van de aanbevolen hoeveelheden en de richtlij-
nen goede voeding kunt evalueren. Daarnaast heb je geleerd hoe Nederlanders eten met be-
hulp van gegevens uit de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling. Bij fysiologie heb je geleerd
hoe de macronutriënten worden verteerd, opgenomen en getransporteerd en wat hun belang-
rijke functies in het lichaam zijn.

Dit semester behandelen we binnen de hoorcolleges voeding en fysiologie de vitamines en mi-

neralen: Waar zitten ze in? Wat zijn de aanbevolen hoeveelheden? Welke rol vervullen ze en
hoe worden ze gemetaboliseerd in het lichaam? Wat zijn mogelijke oorzaken en gevolgen van
deficiëntie en toxiciteit? Voor welke doelgroepen zijn extra voedingsstoffen van belang en
waarom? Daarnaast wordt bij fysiologie ook aandacht besteed aan de water- en zouthuishou-
ding in het lichaam. In semester 2.2 bestuderen we de voedingsbehoefte tijdens en na de
zwangerschap, de behoefte van een pasgeboren baby tot en met de behoefte van ouderen.
Binnen de werkcolleges pas je de theorie uit de hoorcolleges toe op verschillende casuïstiek,
veel gestelde vragen uit de praktijk en de beoordeling van dagmenu’s. Je leert onder andere
eetmomenten en dagmenu’s voor alle leeftijden te beoordelen op zowel product- als voedings-
stoffenniveau. Je leert aanbevelingen formuleren ter verbetering van de voeding vanuit ge-
zondheidskundig oogpunt. Daarnaast gaan we dit semester ook verder met beweging: naast de
Nederlandse Norm Gezond Bewegen worden nu de Fitnorm en de daarbij behorende hartslag-
frequenties behandeld.

5.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetenties: Advisering en begelei-
ding en Professionaliteit.

5.3 Leerdoelen
Hoorcolleges Voeding
Semester 2.1
1. Je legt uit wat de functies zijn van de vitamines en mineralen in het lichaam.
2. Je benoemt de voedingsnormen van de vitamines en mineralen voor volwassenen, legt uit
of deze nutriënten een knelpunt zijn in de voeding van Nederlanders en benoemt eventu-
ele suppletieadviezen van de Gezondheidsraad voor deze nutriënten.
3. Je legt uit wat mogelijke deficiëntieverschijnselen en toxische effecten zijn van deze vitami-
nes en mineralen.
 23

Semester 2.2
1. Je legt uit en onderbouwt welke voedingsstoffen aandachtspunten zijn bij zwangerschap en
lactatie, en welke behoeften eventueel verhoogd zijn. Je benoemt en onderbouwt voe-
dingsadviezen, voedselveiligheidsadviezen en evt. suppletie-adviezen voor zwangere en
lacterende vrouwen.
2. Je beschrijft het verschil tussen borst- en flesvoeding, je onderbouwt wat de aanbeveling is
met betrekking tot borst- en flesvoeding voor de zuigeling, onderbouwt hoe bijvoeding het
beste geïntroduceerd kan worden en onderbouwt evt. suppletie-adviezen voor de zuige-
ling.
3. Je onderbouwt wat belangrijke aandachtspunten zijn in de voeding van het opgroeiende
kind en onderbouwt evt. (suppletie-)adviezen.
4. Je onderbouwt wat belangrijke aandachtspunten zijn in de voeding van ouderen en onder-
bouwt evt. (suppletie-)adviezen.

Werkcolleges Voeding
Semester 2.1
1. Je benoemt de belangrijkste bronnen per vitamine en mineraal.
2. Je schat een dagvoeding in op (on)voldoende vitamine A, B1, B2, B6, B11, B12, C, D, E, ijzer,
zink, calcium, selenium, jodium en geeft concrete voedingsadviezen in de vorm van voe-
dingsmiddelen om de inname te optimaliseren.
3. Je verzamelt en becommentarieert actualiteiten op het gebied van voeding en gezondheid

Semester 2.2
1. Je analyseert voor alle leeftijden en voor zwangere en lacterende vrouwen een voedingspa-
troon of eetmoment op zowel voedingsmiddelen als voedingsstoffen en beredeneert welke
voedingsstoffen knelpunten opleveren.
2. Je benoemt de ADH voedingsmiddelen voor elke leeftijd en voor de zwangere en lacte-
rende vrouw en kunt de onderlinge verschillen verklaren.
3. Je benoemd de verschillende soorten flesvoeding die op de markt aanwezig zijn en advi-
seert ouders met een baby hoe met bijvoeding te starten.
4. Je verzamelt en becommentarieert actualiteiten op het gebied van voeding en gezondheid

Sportpracticum
Semester 2.1
1. Je legt de Nederlandse Fitnorm uit.
2. Je benoemt welke hartslagfrequenties bij de verschillende normen van bewegen horen.
3. Je ervaart zelf de verschillende hartslagfrequenties.

Fysiologie
Semester 2.1
1. Je legt de functie en werking van verschillende vitaminen en mineralen in het lichaam uit.
2. Je benoemt de gevolgen van een tekort of overschot van verschillende vitaminen en mine-
ralen.
3. Je legt uit hoe de waterhuishouding gereguleerd wordt en wat mogelijke oorzaken en ge-
volgen zijn van dehydratie en waterintoxicatie.
4. Je legt de functie en werking van de nieren en de bloeddrukregulatie uit.
 24

Semester 2.2
5. Je legt de ontwikkeling van de foetus uit van conceptie tot geboorte en benoemt de be-
langrijke veranderingen in het lichaam van een zwangere en lacterende vrouw.
6. Je onderscheidt de verschillende fasen in de groei en ontwikkeling van baby tot adolescent
en legt de belangrijke fysiologische veranderingen uit.
7. Je legt uit welke mechanismen ten grondslag liggen aan het ouderdomsproces en wat de
fysieke en mentale gevolgen hiervan zijn.

5.4 Lesvormen
Binnen dit studieonderdeel volg je gedurende 7 weken wekelijks een hoorcollege Voeding en
een hoorcollege Fysiologie van 70 minuten. Daarnaast volg je wekelijks een werkcollege Voe-
ding van 100 minuten waarin vragen en casuïstiek behandeld worden, onder andere ter voor-
bereiding op het assessment aan het eind van dit 2e semester. In blok 2.1 volg je ook een hoor-
college en practicum over sport en bewegen. Voor de lesstof bij elk hoorcollege kun je oefen-
vragen maken via TestVision.

Onderdeel Werkvorm Duur Week Extra

Fysiologie HC HC 70 min 1-7 Oefentoetsen
Voeding HC HC 70 min 1-7 Oefentoetsen
Voeding WC WC 100 min 1-7 Oefentoets tijdens
de les
Sportpracticum Practicum + HC 100 + 70 Wisselend (al-
min leen in sem 2.1)

5.5 Literatuur
Op MijnHvA staat voor elk semester een document met alle leerdoelen en lesstof per les. Hier
staat het meest gebruikte lesmateriaal tijdens dit semester:
 Rolfes, Pinna, Whitney, Understanding Normal and Clinical Nutrition, 11th edition, 2018,
Centage learning, US.
 Grégoire L, van Straaten-Huygen A, Trompert R. Anatomie en fysiologie van de mens.
Vierde druk. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff; 2014.
 Gezondheidsraad. Naar een voldoende inname van vitamines en mineralen. Den Haag: Ge-
zondheidsraad, 2009; publicatienr. 2009/06.
 Gezondheidsraad. Naar een optimaal gebruik van foliumzuur. Den Haag: Gezondheidsraad,
2008; publicatienr. 2008/02.
 Gezondheidsraad. Vitamine K bij zuigelingen. Den Haag: Gezondheidsraad, 2017; publica-
tienr. 2017/04.
 Gezondheidsraad. Naar een adequate inname van vitamine A. Den Haag: Gezondheidsraad,
2008; publicatienr. 2008/26.
 Informatorium Voeding en Diëtetiek: ga naar -> bib.hva.nl -> klik op ‘databanken’ -> ga naar
Springerlink -> typ in de zoekbalk ‘Informatorium’ -> klik op ‘Informatorium Voeding & Di-
ëtetiek’
 Voedingscentrum, factsheets: http://www.voedingscentrum.nl/nl/pers/factsheets.aspx
o Factsheet ‘Aanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen’
 25

o Factsheet ‘Suppletieadviezen vitamines, mineralen en spoorelementen’

o Factsheet ‘Voeding en zwangerschap’
o Factsheet ‘Borstvoeding’
o Factsheet ‘Invloed van opvoeding op eetgedrag van kinderen’
o Factsheet ‘Ouderen en voeding’
 Voedsel Consumptie Peiling, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu:
https://www.rivm.nl/voedselconsumptiepeiling

Let op: neem voor de werkcolleges elke les mee:

 Voedingscentrum, Nederlandse Voedingsmiddelen Tabel, 2016
 Voedsel Consumptie Peiling, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
 Voedingscentrum, Eettabel, 2016

5.6 Toetsing en beoordeling

In onderstaand schema een overzicht van de verschillende toetsvormen codes en studiepunten
voor dit semester. De schriftelijke toets in semester 2.1 bestaat uit 60 multiple-choice vragen
en 3 open vragen. De schriftelijke toets in semester 2.2 bestaat uit 75 multiple-choice vragen.

Nutrition 2.1 Toetsvorm SIS code Aantal afgerond

ECTS 4
Nutrition Schriftelijke toets 1018NU21TS 3,5 Cijfer (op 1 decimaal)

Practicum Sport en Verplichte aanwezig- 1018NU21PR 0,5 V/O

Bewegen heid 2 practica
Nutrition 2.2 Toetsvorm SIS code Aantal afgerond
ECTS 3
Nutrition Schriftelijke toets 1018NU22TS 3 Cijfer (op 1 decimaal)

5.7 Studiebelasting

Nutrition 2.1 STU

Bijwonen hoor- en werkcolleges 28
Bijwonen hoorcollge en practicum Sport en Bewegen 3
Voorbereiding lessen en zelfstudie 81
Totaal 112 uur
Nutrition 2.2
Bijwonen hoor- en werkcolleges 24
Voorbereiding lessen en zelfstudie 60
Totaal 84 uur

5.8 Programmaoverzicht
In onderstaand schema worden de onderwerpen per les kort beschreven.
Semester 2.1
Week Hoorcolleges fysiologie
Vitaminen en mineralen
1 Welke rol spelen de B-vitamines B1, B2,
Water- en zouthuishouding
2 Functies en inname van folaat en B12
Urinewegen en bloeddruk-
3 regulatie
Jodium en de schildklier-
4 hormonen
Vitamine D en calcium:
5 botmetabolisme
Ijzer en samenstelling
6 bloed
Quiz over lesstof 2.1
7 Oefentoets aan de hand van een casus.
8
9 Zelfstudie en toets
10
Semester 2.2
Week Hoorcolleges fysiologie
1 Voortplantingsstelsel
2 Zwangerschap en ontwikke-
ling foetus
3 Lactatie
4 Groeidiagrammen
Hoorcollege voeding
‘B-vitamines geven energie!’
B3, B5, B6 en biotine bij het energieme-
tabolisme?
Foliumzuur: wel of niet verrijken?
Discussie omtrent verrijking van pro-
ducten met foliumzuur in Nederland
‘Sinaasappels eten helpt tegen verkoud-
heid’
Antioxidanten en antioxidant-enzymsys-
temen en hun effect op de gezondheid
‘Vitamine A en K’
Functies, aanbevelingen, deficiëntiever-
schijnselen en mogelijke toxische effec-
ten van vitamine A en K in het lichaam
Gezondheidseffecten van vitamine D en
calcium.
‘IJzer: veel spinazie eten?’
IJzer in de voeding: opname en functies
in het lichaam
Functie van magnesium, zink, selenium,
jodium, chroom, koper, mangaan, fluo-
ride en molybdeen in het lichaam.
Quiz over de stof van semester 2.1
Hoorcollege voeding
‘Gezond eten tijdens zwangerschap
en lactatie’
Voedselveiligheids- en voedingsadvie-
zen voor zwangeren en lacterenden
‘Borst- of flesvoeding?’
Achtergrond van aanbevelingen over
borst- en flesvoeding en suppletiead-
viezen voor zuigelingen
‘Van borst- of flesvoeding naar vast
voedsel’
Adviezen en achtergrond over hoe
bijvoeding het beste geïntroduceerd
kan worden
Voedingsproblematiek bij kinderen
Knelpunten in de voeding van op-
groeiende kinderen en aanbevelingen
26
Werkcolleges voeding
B-vitamines:
Bronnen en het schatten en beoordelen
van een voedingspatroon.
B-vitamines:
Bronnen en het schatten en beoordelen
van een voedingspatroon.
Antioxidanten:
Bronnen en het schatten en beoordelen
van een voedingspatroon
Vitamine A en K:
Bronnen en het schatten en beoordelen
van een voedingspatroon.
Kenniscafé
Calcium en vitamine D:
Bronnen en het schatten en beoordelen
van een voedingspatroon
IJzer, magnesium, jodium, chroom, ko-
per, mangaan, fluoride en molybdeen:
Bronnen en het schatten en beoordelen
van een voedingspatroon
PEERASSESSMENT
Deze opdracht thuis maken.
Werkcollege voeding
Gezond eten tijdens zwangerschap en lac-
tatie
Borst- en flesvoeding
Soorten flesvoeding 0-12 maanden
Bijvoeding
Voeding voor een kind van 1-10 jaar
Kenniscafé
 27

Voedingsproblematiek bij ouderen Voeding voor een kind van 11-18 jaar
5 Van kind naar adolescent Knelpunten in de voeding van oude- Voorbereiding assessment 2
ren en aanbevelingen

Quiz over de stof van semester 2.2 Voeding voor ouderen van 50 jaar en ou-
6 Ouder worden der.

Samenvatting leeftijden
7 Oefenen

8
9 Zelfstudie en toets
10
 28

6. Food Science - Voedselkwaliteit

6.1 Inleiding
Bij het programma Food Science – Voedselkwaliteit leer je vanuit verschillende invalshoeken
de voedselproductieketen te analyseren. Je legt een goede basis om een eigen mening te vor-
men en te kunnen communiceren over de voedselkwaliteit van verschillende producten.

Het Food Science programma bestaat uit de onderdelen Voedselveiligheid en Eten & herkomst.
In semester 2.1 bestudeer je bij Eten & herkomst verschillende voedselketens; van vlees en vis
tot koffie en cacao. Je beschrijft en analyseert verschillende stappen die uiteindelijk bijdragen
aan het eindproduct en beschikbaarheid voor de consument. Dit inzicht is belangrijk om een
beeld te vormen over de herkomst van ons voedsel, eerlijke handel en gevolgen van deze pro-
ductie voor ons klimaat en milieu. Daarnaast worden de mogelijke gevaren / risico’s in de ke-
ten besproken. Deze kennis is belangrijk om een voedselveilig product te kunnen garanderen in
de markt. Bij het onderdeel Voedselveiligheid worden in semester 2.1 de microbiologische ri-
sico’s van voedselverwerking besproken.

In semester 2.2 gaan we bij Eten & herkomst verder in op dierenwelzijn en je leert meer over
gentechnologie en crispr bij gewasontwikkeling. Ook nu vergaar je kennis over de verschillende
stappen in de keten en de mogelijke de gevaren / risico’s in de keten. Bij Voedselveiligheid
worden in semester 2.2 de toxicologische risico’s van voedselverwerking besproken.

6.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetenties: Advisering en begelei-
ding, Samenwerking en Professionaliteit.

6.3 Leerdoelen
 Je onderscheidt bacteriën op basis van unieke kenmerken en benoemt mogelijke gezond-
heidsrisico’s bij microbiële besmetting (Advisering en begeleiding)
 Je beschrijft methodes om de voedselveiligheid van levensmiddelen te garanderen (Advise-
ring en begeleiding)
 Je verwerft kennis over de normstelling van toxische stoffen bij voedingsmiddelen en be-
schrijft de fysiologie van een toxische stof in het menselijk lichaam (Advisering en begelei-
ding)
 Je beoordeelt op basis van toxicologische kennis de gezondheidsrisico’s bij consumptie van
bepaalde voedingsmiddelen (Advisering en begeleiding)
 Je benoemt op basis van type toxische stof welke veilige grenswaarde wordt gehanteerd
(Advisering en begeleiding)
 Je analyseert productieketens en systemen op herkomst, ecologische, sociale en ethische
aspecten (Professionaliteit en Advisering en begeleiding)
 Je ontwikkelt op basis van de analyses een eigen mening over mondiale voedselproductie
(Professionaliteit)
 Je definieert de verschillende productieketens en systemen en presenteert deze middels
een (poster)presentatie (Advisering en begeleiding en Samenwerking)
 29

6.4 Werkvormen
Voedselveiligheid
In semester 2.1 worden 4 hoorcolleges van 70 minuten gegeven over microbiologie. In semes-
ter 2.2 worden 5 hoorcolleges van 70 minuten gegeven over toxicologie. Eén hoorcollege
wordt verzorgd door een gastdocent. Nadere informatie en aankondiging volgen via MijnHvA
bij het studiedeel Food Science 2.2.

Eten & herkomst

Per blok worden 7 werkcolleges van 100 minuten gegeven over de thema’s van Eten &
herkomst. In 3 werkcolleges worden de thema’s geïntroduceerd. In 4 werkcolleges worden uit-
werkingen van opdrachten van de thema’s gepresenteerd aan de klas. Bij Eten & herkomst
wordt er individueel en in groepsverband aan de opdrachten gewerkt.

6.5 Literatuur / lesmateriaal

Verplichte en aanbevolen literatuur voor het onderdeel Eten & herkomst
 Dit wordt per thema op MijnHvA benoemd.

Verplichte literatuur voor het onderdeel Microbiologie en Toxicologie:

 Dijk R. (2014) Veilig Voedsel, Boom Lemma uitgevers, 2e druk
 Aanvullende verplichte literatuur wordt aangeboden op MijnHvA per week.

Bij het onderdeel microbiologie wordt voortgebouwd op de opgedane kennis in semester 1.1
Food Science: bederf, conserveermethoden en hygiëne in het praktijklokaal.

6.6 Toetsing en beoordeling

Voor zowel semester 2.1 als semester 2.2:

Toetsvorm Percentage eindcijfer SIS Codes

Schriftelijke mc-toets Micro- 50 % Semester 2.1: 1018FS21TS
biologie (semester 2.1) /
Toxicologie (semester 2.2), Semester 2.2: 1018FS22TS
moet voldoende zijn (≥ 5,5)
Eén presentatie en één 50 %
poster Eten & herkomst (ge-
middelde moet voldoende
zijn (≥ 5,5)
 30

6.7 Studiebelasting
Zes studiepunten (6 ECTS) in semester 2, in zowel semester 2.1 als 2.2 drie studiepunten.

De verdeling voor beide blokken is als volgt:

Microbiologie / Toxicologie uur

Bijwonen hoorcolleges 5
Voorbereiden hoorcolleges 4
Lesmateriaal (boek en digitale literatuur op 16
MijnHvA)
TestVision (oefenvragen) 4
Toetsvoorbereiding 10
Toets en bespreking 3
Totaal 42

Eten & herkomst uur

Bijwonen werkcolleges 12
Presentaties en posters voorbereiden 10
Bestuderen literatuur (zie MijnHvA) 20
Totaal 42

6.8 Programmaoverzicht
Semester 2.1
Les Hoorcollege Werkcollege
Microbiologie Eten & herkomst
1 Inleiding microbiologie Inleiding Eten en Herkomst
2 Bacteriën in voedsel Eerlijke handel: Slow Food + Strategie / interventie ont-
wikkeling
3 Eerlijke handel: Presentaties over thee, koffie, cacao
4 Ziekteverwekkers Eerlijke handel: Presentaties over bananen, suiker, si-
naasappels
5 Klimaat en milieu: Inleiding
6 HACCP Klimaat en milieu: Strategie / interventie ontwikkeling
7 Vragenuur Klimaat en milieu: Posterpresentaties over zeevis,
kweekvis, sperziebonen spinazie, aardbeien, melk

Er zijn in totaal 4 hoorcolleges microbiologie. Het rooster zal aangeven of bijvoorbeeld het
hoorcollege “Bacteriën in voedsel” plaatsvindt in week 2 of 3.

Semester 2.2
Les Hoorcollege Werkcollege
Toxicologie Eten en herkomst
1 Inleiding toxicologie Dierenwelzijn: Inleiding
2 Dierenwelzijn: Strategie / interventie ontwikkeling
3 Toxicologische normen Dierenwelzijn: Presentaties over vleesvee, kalveren,
Veilige grenzen 1: varkens
additieven
 31

4 Veilige grenzen 2: Dierenwelzijn: Presentaties over legkippen, vleeskui-

residuen kens, melkvee
5 Gentechnologie: Inleiding
6 Veilige grenzen 3: contami- Gentechnologie: Strategie / interventie ontwikkeling
nanten
7 Vragenuur Gentechnologie: Posterpresentaties over sojabonen,
maïs, raapzaad, aardappels, tarwe, rijst

Er zijn in totaal 5 hoorcolleges toxicologie. Het rooster zal aangeven of bijvoorbeeld het hoor-
college “Veilige grenzen 1: bestrijdingsmiddelen” plaatsvindt in week 4 of 5.
 32

7. Social science - Marketing

7.1 Inleiding
In iedere organisatie wordt elke dag weer nagedacht over de vraag hoe het beste kan worden
ingespeeld op bestaande en toekomstige behoeften van bestaande en potentiële klanten en
worden activiteiten ondernomen om een optimaal resultaat te behalen. Daarmee is marketing
een heel belangrijke bedrijfsactiviteit.
Deze module is een inleiding op het vakgebied van de marketing. Tijdens de module gaan we in
op belangrijke marketingbegrippen, de marketingomgeving, de bepaling van doelgroepen,
marktonderzoek en de vier marketingmixinstrumenten.

7.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetentie: Marketing.

7.3 Leerdoelen
- De student kan het begrip marketing beschrijven en kan een marketingconcept formu-
leren.
- De student kan de macro-, meso- en micro-omgeving analyseren en classificeren en is
in staat de belangrijkste trends te benoemen en beschrijven.
- De student kent de manieren van marktsegmentatie, kan verschillende marketingseg-
menten onderscheiden en is in staat doelgroepen te benoemen
- De student kan de verschillende vormen van marktonderzoek benoemen en omschrij-
ven en weet, afhankelijk van de probleemstelling, de juiste onderzoeksmethode te be-
palen.
- De student kent de verschillende marketingmix-instrumenten en weet uit welke ele-
menten het product, prijs, plaats en promotie beleid bestaat.

7.4 Werkvormen
De lessenreeks bestaat uit 6 hoorcolleges van 70 minuten.

7.5 Literatuur / lesmateriaal

Berge ten L . van Kooten J. (2018), Dit is marketing! , 3e druk. Bussum, Coutinho.
PowerPoint presentaties van de colleges.

7.6 Toetsing en beoordeling

Schriftelijke mc-toets (cijfer). SIS code: 1018MK21TS

7.7 Studiebelasting
Twee studiepunten (2 ECTS)
Activiteit Uur
Voorbereiding hoorcolleges 9
Bijwonen hoorcolleges 10
Leren en maken toets 37
Totaal 56
 33

7.8 Programmaoverzicht
Week College Onderwerpen Voorbereiding

1 1 Marketing: basisbegrippen Hoofdstuk 1 en

- Wat is marketing? 10
- Toepassingsgebieden van de marketing
- Het ontstaan van marketing
- Het marketing concept en de marketing mix
- Markt en vraag
2 2 De marketingomgeving Hoofdstuk 3
- Macro-omgeving
- Meso-omgeving
- Micro-omgeving
3 3 Marktsegmentatie, doelgroepkeuze, marktonderzoek. Hoofdstuk 2.5.2
- Omschrijven van de markt en marktsegment Hoofdstuk 5
- Segmentatiecriteria
- Psychografische segmentatie
- Marktonderzoek
3 3 Productbeleid Hoofdstuk 6
- Producteigenschappen
- Productindelingen
- De productmix
- Het assortiment
- Productlevenscyclus
4 4 Prijsbeleid en distributiebeleid

Prijsbeleid Hoofdstuk 7
- Strategisch prijsbeleid
- Operationeel prijsbeleid
- Invloeden op het prijsbeleid

Distributiebeleid Hoofdstuk 8
- Distributiemix en doelstellingen
- Distributiestrategie

5 5 Promotiebeleid Hoofdstuk 9
- Marketingcommunicatietheoriën
- Het promotieplan
- Reclame
- Salespromotion

6 6 Tentamenvoorbereiding Alle boven-

staande hoofd-
stukken en Po-
werPoints
7 Zelfstudie en toets

8
 34

9
 35

8. Social science - Gesprekstechnieken 1 en 2

8.1 Inleiding
Voor een diëtist of voedingskundige is het voeren van professionele gesprekken een belangrijk
onderdeel, zo niet hét belangrijkste onderdeel van het werk. Deze gesprekken onderscheiden
zich op een aantal punten van privégesprekken. Zo staat in een professioneel gesprek de cliënt
of klant centraal en is het doel een gedragsverandering op het gebied van voeding. Daarbij is
de tijdsduur van het gesprek meestal vooraf bepaald. Als professional zal je dan ook binnen de
beschikbare tijd het doel moeten bereiken op een manier die aansluit bij de wensen en ver-
wachtingen van de cliënt. Dat is niet eenvoudig: in een dergelijk gesprek draait het om jouw
inzicht in de cliënt en zijn/haar gedrag en de wijze waarop jij je gesprekstechnieken daarop kan
aanpassen om het gestelde doel te bereiken.
In het eerste semester van Social Science Communicatie heb je kennisgemaakt met basisge-
sprekstechnieken zoals luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD). Tijdens Gesprekstech-
nieken 1 ga je deze kennis verdiepen en vooral toepassen in gesimuleerde adviesgesprekken.
Met behulp van de technieken van De motiverende gespreksvoering zet je de eerste stappen in
je ontwikkeling tot professioneel adviseur.

Gesprekstechnieken 1 wordt aangeboden in 3 werkcolleges van 100 minuten. In lesweek 4, 5,

6, 7 en 8 worden de toetsmomenten ingepland.
Gesprekstechnieken 2 wordt aangeboden in 4 werkcolleges van 100 minuten. In lesweek 5, 6, 7
en 8 worden de toetsmomenten ingepland.

In Gesprekstechnieken 2 bouw je voort op de motiverende gespreksvoering uit gesprekstech-

nieken 1 en maak je een verdiepingsslag. Met behulp van het zogenoemde Stages of change-
model leer je herkennen waar een cliënt in zijn/haar proces zit en om de cliënt vanuit zijn/haar
intrinsieke motivatie te begeleiden. Je leert professioneel om te gaan met weerstand die een
cliënt heeft tegen de gedragsverandering.
Ook leer je hoe je een professioneel en cliëntgericht klachtgesprek voert.

8.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetenties: Advisering en begelei-
ding en Communicatie.

8.3 Leerdoelen
Semester 2.1
Alle leerdoelen sluiten aan bij de competentie Advisering en begeleiding en Communicatie.
 Je legt uit wat de basisgesprekstechnieken zijn en past deze technieken toe in een gesi-
muleerd advies- en verkoopgesprek.
 Je herkent de basisstructuur van een advies- en een verkoopgesprek en hanteert deze
structuur tijdens een gesimuleerd advies- en verkoopgesprek.
 Je verklaart de wet van Maier en past de theorie achter deze wet toe om zoveel mogelijk
effect te halen uit een gesimuleerd adviesgesprek.
 Je benoemt de theorie en technieken van motiverende gespreksvoering en past deze toe
in een gesimuleerd adviesgesprek.
 Je beoordeelt jouw eigen resultaat en bewijst dat je bovenstaande doelen toepast tijdens
het toetsmoment met een medestudent en jouw docent.
 36

Semester 2.2
 In een advies- en klachtgesprek pas je de basisgesprekstechnieken luisteren, doorvragen,
parafraseren, reflecteren en samenvatten toe.
 In een klachtgesprek bied je de cliënt de mogelijkheid om te reageren en zoek je samen
naar oplossingen.
 In een adviesgesprek leer je omgaan met de weerstand van de cliënt tegen een gedrags-
verandering door te helpen met de technieken uit motiverende gespreksvoering en het
Stages of change-model.
 Je beoordeelt jouw eigen resultaat en bewijst dat je bovenstaande doelen toepast tijdens
het toetsmoment met een medestudent en jouw docent.

8.4 Werkvormen
Semester 2.1
De werkcolleges Gesprekstechnieken 1 bestaan uit een theoretisch en een practicumgedeelte.
Tijdens het practicumgedeelte pas je de theorie toe in oefeningen (gesimuleerde advies- en
verkoopgesprekken op basis van een casus). Je krijgt daarop feedback van een studiegenoot en
je docent. Voor de opdrachtomschrijving en het beoordelingsformulier zie MijnHvA.

Semester 2.2
Gesprekstechnieken II wordt gegeven als practicum. Daarin staat het oefenen van de diverse
gesprekstechnieken centraal op basis van de theorie die de docent heeft verteld. Extra aan-
dacht is er voor een persoonlijke analyse van en reflectie op de ontwikkeling van je gespreks-
vaardigheden. Voor de opdrachtomschrijving en het beoordelingsformulier zie MijnHvA.

8.5 Literatuur
Semester 2.1
 Dekker, P., De Kanter, W., Motiveren kun je leren, Thoeris, derde druk 2011,
Hoofdstuk 1 t/m 9.

Semester 2.2
• Dekker, P., De Kanter, W., Motiveren kun je leren, Thoeris, derde druk 2011, alle hoofd-
stukken.
 Syllabus Plannen van Voorlichtingsprogramma’s, blz 10 t/m 12.

8.6 Toetsing en beoordeling

Semester 2.1
Gesprekstechnieken 1, SIS-code: 1018SS21OP

Eindopdracht
Het studieonderdeel sluit je af met een praktische opdracht. De opdracht voer je uit in tweetal-
len. Op basis van een casus voer je met een studiegenoot twee keer een adviesgesprek. Een
keer in de rol van adviseur en een keer als adviesvrager. In de gesprekken maak je gebruik van
de kennis en vaardigheden die je in dit studieonderdeel hebt verworven. Van de gesprekken
maak je filmpjes, die je tijdens een consult aan je docent laat zien. Je neemt jouw eigen beoor-
deling van jouw filmpje mee naar het consult. Je docent beoordeelt het filmpje waarin jij als
adviseur te zien bent met een cijfer tussen 1 en 10.

Aanwezigheid (SIS-code: 1018SS21PR)

 37

Voor dit studieonderdeel geldt een aanwezigheidsplicht. Je mag maximaal 1 keer afwezig zijn
en moet dan een vervangende opdracht uitvoeren. Ben je meer dan 1 keer afwezig, dan moet
je het vak volgend studiejaar opnieuw volgen.

Herkansen
Wanneer je lager dan een 5,5 hebt behaald, dan herkans je dit vak door een nieuwe eindop-
dracht uit te voeren.

Semester 2.2
Gesprekstechnieken 2, SIS-code: 1018SS22OP

Eindopdracht
Het studieonderdeel sluit je af met een praktische opdracht. De opdracht voer je uit in tweetal-
len. Op basis van een zelfgeschreven casus voer je met een studiegenoot twee keer een advies-
of klachtgesprek. Een keer in de rol van adviseur en een keer als adviesvrager. In dit gesprek
maak je gebruik van de kennis en vaardigheden die je in dit studieonderdeel hebt verworven.
Van het gesprek maak je een filmpje dat je tijdens een consult aan je docent laat zien. Je neemt
jouw eigen beoordeling van het filmpje mee naar het consult. Je docent beoordeelt het filmpje
waarin jij als adviseur te zien bent met een cijfer tussen 1 en 10.

Aanwezigheid (SIS-code: 1018SS22PR)

Voor dit studieonderdeel geldt een aanwezigheidsplicht. Je mag maximaal 1 keer afwezig zijn
en moet dan een vervangende opdracht uitvoeren. Ben je meer dan 1 keer afwezig, dan kom je
niet in aanmerking voor het uitvoeren van de eindopdracht en moet je het vak volgend studie-
jaar opnieuw volgen.

Herkansen
Is je beoordeling lager dan een 5.5, dan herkans je het vak door een nieuwe eindopdracht uit
te voeren.

8.7 Studiebelasting
Voor dit studieonderdeel kun je 1 EC behalen.
Semester 2.1
Activiteit Uur
Voorbereiding practica 3
Bijwonen werkcolleges 5
Literatuur bestuderen & eindopdracht voorbereiden 17
Opdracht 3
Totaal 28

Voor dit studieonderdeel kun je 1 EC behalen.

Semester 2.2
Activiteit Uur
Aanwezigheid practica en eindopdracht 7
Voorbereiding practica en eindopdracht 17
Zelfstudie 4
Totaal 28
 38

8.8 Programmaoverzicht

Semester 2.1
Practicum Werkcollege / practicum Voorbereiding volgend werkcol-
lege
1 Theorie: luisteren, samenvatten en >Bestuderen: Motiveren kun je le-
doorvragen (kennis opfrissen en ver- ren H 1 t/m 9
diepen)
Practicum: oefenen met gespreks-
vaardigheden.
2 Theorie: gespreksmodellen, wet van >Bestuderen: Motiveren kun je le-
Maier, structuur advies- en verkoop- ren H 1 t/m 9
gesprek
Practicum: oefenen advies- en ver-
koopgesprek.
3 Theorie: motiverende gespreksvoe- >Uitvoeren eindopdracht, voorbe-
ring reiden eindopdracht
Practicum: oefenen met MI.
Week 4, 5, 6,7 Per duo met docent
en eventueel
8
Eindopdracht

Semester 2.2
Practicum Werkcollege / practicum Voorbereiding volgend werkcollege
1 Theorie: Stages of Change (SoC) Motiveren kun je leren H10 t/m 12
Practicum: oefenen met SoC.
2 Theorie: gedachtekronkel, verander- Opdracht zie MijnHvA
taal, feedback.
Practicum: oefenen met adviesge-
sprek
3 Theorie: klachtgesprek Opdracht zie MijnHvA
Practicum: oefenen omgaan met
klachten
4 Practicum: Eigen gefilmde concept- Voorbereiden eindopdracht
casus adviesgesprek beoordelen en
feedback ontvangen.
Week 5, 6, 7 Per duo met docent.
en 8
Eindopdracht
 39

9. Onderzoek
9.1 Inleiding
Dit semester is een logisch vervolg op de onderzoekslijn van het vorige semester. In semester 1
heb je geoefend met het zoeken en interpreteren van literatuur die vaak gebaseerd is op on-
derzoek en heb je beschrijvende statistiek toegepast in Excel. Dit semester ligt de nadruk op
het zoeken en interpreteren van wetenschappelijke artikelen en gaan we door met toetsende
statistiek zowel handmatig als in Excel (zie onderstaande figuur).

Semester 1 1.1: zoeken en interpreteren van literatuur 1.2: beschrijvende statistiek

gebaseerd op onderzoek (in Excel)

Semester 2 2.1: zoeken en interpreteren van 2.2: toetsende statistiek (in Excel) en
wetenschappelijke artikelen sensorisch onderzoek

Figuur 1. Opbouw onderzoekslijn

In semester 2.1 zul je een aantal wetenschappelijke artikelen lezen die passen binnen het
thema gezondheidsbevordering (met name gericht op de preventie van overgewicht). Bij het
vak Nutrition & Health Promotion staat dit thema ook centraal; daar leer je welke interventies
(actieve handelingen) ter bevordering van een gezonde levensstijl worden georganiseerd door
verschillende instanties. Om de juiste interventies te ontwikkelen en in te zetten, vindt vaak
onderzoek plaats. De uitkomsten van deze onderzoeken worden beschreven in Engelse weten-
schappelijke artikelen. Bij het vak Onderzoek leer je hoe je deze artikelen kunt zoeken, maar
vooral ook hoe je deze moeilijke artikelen het beste kunt lezen, interpreteren en toepassen.
Wetenschappelijke artikelen worden namelijk regelmatig gebruikt door docenten in het onder-
wijs, omdat vrijwel alle theorie uit de opleiding Voeding en Diëtetiek voortkomt uit de weten-
schap. Daarnaast kun je zelf wetenschappelijke artikelen goed gebruiken om opdrachten en
projecten te onderbouwen, wat het niveau zeer ten goede komt. Hopelijk kun je tijdens de op-
leiding dus nog heel vaak gebruik maken van de in dit semester opgedane kennis en vaardighe-
den!

In semester 2.2 wordt ingegaan op een ander gebied van voedingsonderzoek, namelijk senso-
risch onderzoek. Bij sensorisch onderzoek wordt gekeken hoe de smaak van producten wordt
gewaardeerd, ofwel hoe de sensoren (zintuigen) het voedsel waarnemen. Fabrikanten kunnen
zich onder andere onderscheiden van de concurrent doordat ze een betere smaak weten te
creëren. Voor het project Nutrition and New Product Management ontwerp je een nieuw pro-
duct. Binnen het vak Onderzoek leer je hoe je met behulp van sensorisch onderzoek zou kun-
nen testen of jouw nieuw ontworpen product aansluit bij de wensen van de consument. In drie
practica ervaar je wat het inhoudt om sensorisch onderzoek op te zetten en te verwerken met
toetsende statistiek zowel handmatig als in Excel.
 40

9.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetentie: Onderzoek.

9.3 Leerdoelen

Aan de competentie onderzoek wordt gewerkt door middel van de onderstaande leerdoelen.

Semester 2.1:
1. Je zoekt wetenschappelijke artikelen op in de databanken Pubmed en Science Direct.
2. Je herkent en benoemt de doelstelling, onderzoeksvraag en conclusie in wetenschappelijke
artikelen.
3. Je benoemt de studieopzet en variabelen van wetenschappelijke artikelen.
4. Je formuleert nulhypothesen en alternatieve hypothesen bij wetenschappelijke artikelen.
5. Je interpreteert significantiewaarden en betrouwbaarheidsintervallen van wetenschappe-
lijke artikelen.
6. Je berekent en interpreteert de RR op basis van tabellen/figuren van wetenschappelijke arti-
kelen.
7. Je berekent en interpreteert de OR op basis van tabellen/figuren van wetenschappelijke ar-
tikelen.
8. Je legt uit wat confounders zijn en interpreteert hoe rekening is gehouden met confounders
in wetenschappelijke artikelen.
9. Je benoemt beperkingen in de onderzoeksopzet van wetenschappelijke artikelen.

Semester 2.2:
10. Je herkent diverse sensorische testen en beslist in welke situatie deze kunnen worden inge-
zet.
11. Je deelt diverse sensorische testen in hedonische / analytische testen en beschrijvende /
verschil testen in.
12. Je benoemt welke aandachtspunten gelden bij de organisatie van diverse sensorische tes-
ten.
13. Je benoemt welke aandachtspunten gelden bij het aanbieden van monsters.
14. Je benoemt op welk meetniveau (nominaal, ordinaal, interval, ratio) de onderzoeksvraag
van diverse sensorische testen wordt gesteld.
15. Je benoemt hoe een driehoekstest, A not A test en QDA test wordt uitgevoerd.
16. Je voert de binomiaaltoets handmatig (met behulp van een eenvoudige rekenmachine) en
in Excel uit en interpreert de uitkomsten.
17. Je voert de chikwadraattoets handmatig (met behulp van een eenvoudige rekenmachine)
en in Excel uit en interpreteert de uitkomsten.
18. Je voert de t-toets handmatig (met behulp van een eenvoudige rekenmachine) en in Excel
uit en interpreteert de uitkomsten.

9.4 Werkvormen
In semester 2.1 wordt wekelijks afwisselend een hoorcollege van 70 minuten of een werkcol-
lege (per klas) van 100 minuten gegeven.

In semester 2.2 wordt wekelijks afwisselend een hoorcollege van 70 minuten of een practicum
(per klas) van 150 minuten gegeven.
 41

Er wordt van je verwacht dat je je voorbereidt voor de hoorcolleges en werkcolleges. Zie het
programmaoverzicht in paragraaf 9.8 wat de voorbereiding per les inhoudt.

Let op: begin steeds tijdig met de voorbereiding voor de werkcolleges in semester 2.1. Het le-
zen van een Engels wetenschappelijk artikel is moeilijk en kost veel tijd. Vraag tijdig om hulp
aan de docent als je er niet uitkomt met het lezen!

9.5 Literatuur en lesmateriaal (verplicht)

Semester 2.1
1. Brinkman J. Cijfers spreken. Overtuigen met onderzoek en statistiek. zesde druk. Gronin-
gen: Noordhoff; 2016.

2. Dassen ThWN. Lezen en beoordelen van onderzoekspublicaties. zevende druk. Baarn:

Thieme Meulenhoff; 2010. P 106. (beschikbaar via MijnHva)

3. Drie wetenschappelijke artikelen (titels worden bij start semester 2.1 via MijnHvA bekend
gemaakt).

4. Rekenmachine: Casio Fx 82 reeks.

Semester 2.2
5. Brinkman J. Cijfers spreken. Overtuigen met onderzoek en statistiek. zesde druk. Gronin-
gen: Noordhoff; 2016.

6. Brinkman J. Proeven van succes; sensorisch onderzoek: technieken, procedures en toepas-

singen. Tweede druk. Houten: Keesing Noordervliet; 2006. (beschikbaar via MijnHvA)

7. Rekenmachine: Casio Fx 82 reeks.

9.6 Toetsing en beoordeling

Semester 2.1
Aan het eind van semester 2.1 krijg je een schriftelijke toets met open vragen (SIS code:
1018ON21TS) over een Engelstalig wetenschappelijk artikel.

Semester 2.2
Aan het eind van semester 2.2 krijg je een schriftelijke mc-toets (SIS code: 1018ON22TS) met
vragen over de toetsende statistiek en sensorisch onderzoek.
 42

9.7 Studiebelasting
Vier studiepunten (4 ECTS) in semester 2, waarvan twee studiepunten in semester 2.1 en twee
studiepunten in semester 2.2.

Semester 2.1
Activiteit Uur
Bijwonen hoorcolleges en werkcolleges 10
Voorbereiding hoorcolleges 8
Voorbereiding werkcolleges 18
Leren en maken van oefentoets en eindtoets 20
Totaal 56

Semester 2.2
Activiteit Uur
Bijwonen hoorcolleges en practica 13
Voorbereiding hoorcolleges 15
Maken oefentoetsen in TestVision 4
Leren en maken toets 24
Totaal 56

9.8 Programmaoverzicht

Semester 2.1
Lesweek Hoorcollege/werkcollege Voorbereiding
1 Hoorcollege: -
Zoeken en lezen van we-
tenschappelijke artikelen
2 Hoorcollege: Lezen:
Toetsen van hypothesen 10.1-10.3 Cijfers spreken
en significantie
3 Werkcollege: Zoeken en lezen artikel (artikel volgt bij start se-
Interpreteren van signifi- mester 2.1).
cantie in wetenschappelijk
artikel Maken:
Vragen over artikel (zie MijnHvA)
4 Hoorcollege: Lezen:
Relatieve risico (RR) en be- Cijfers spreken: relatief risico p197
trouwbaarheidsinterval
5 Werkcollege: Zoeken en lezen artikel (artikel volgt bij start se-
Interpreteren van RR en mester 2.1).
betrouwbaarheidsinterval
in wetenschappelijk artikel Maken:
Vragen over artikel (zie MijnHvA)
6 Hoorcollege: Lezen:
Odds ratio (OR) en be- H15.2 Kopieën lezen en beoordelen van onder-
trouwbaarheidsinterval zoekspublicaties: odds ratio p106
 43

7 Werkcollege: Zoeken en lezen artikel (artikel volgt bij start se-

Interpreteren van OR en mester 2.1).
betrouwbaarheidsinterval
in wetenschappelijk artikel Maken:
Vragen over artikel (zie MijnHvA)
8 Lezen artikel voor toets in lesweek 9 (zie MijnHvA)
Maken oefentoets (zie MijnHvA)
9 Open vragen toets

Semester 2.2
Lesweek Hoorcollege/practicum
1 Hoorcollege:
Inleiding sensorisch on-
derzoek
Voorbereiding
Lezen:
H1: inleiding + 1.3 en 1.4 (p. 16-17, 24-25) en H5:
5.4 (p 149-156) uit Proeven van succes

2 Hoorcollege:
Driehoekstest + binomi-
aaltoets
Maken: oefenvragen
Lezen:
H6: inleiding + 6.1 (p. 172-179) uit Proeven van
succes
H10: 10.1-10.4 uit Cijfers spreken

3 Practicum:
Driehoekstest + binomi-
aaltoets in Excel
4 Hoorcollege:
A not A test +
chikwadraattoets
Maken: oefenvragen
Maken: oefenvragen
Lezen:
H6: 6.4 (p. 183-185) uit Proeven van succes
H10: 10.5-10.6 en 10.8 uit Cijfers spreken

5 Practicum:
A not A test +
chikwadraattoets in Excel
6 Hoorcollege:
QDA test + t-toets
Maken: oefenvragen
Maken: oefenvragen
Lezen:
H7: inleiding + 7.1 + QDA (p. 210-211 + 217) uit
Proeven van succes
H10: 10.11 + 10.14 uit Cijfers spreken

Maken: oefenvragen
7 Practicum: Maken: oefenvragen
QDA test + t-toets in Excel
8 Mc-toets
 44

10. Studieloopbaanbegeleiding (SLB)

10.1 Inleiding
In semester 1 heb je kennisgemaakt met het onderwijs aan de opleiding Voeding en Diëtetiek,
met het leren op het hbo en met je medestudenten. De eerste toetsen zijn geweest en de
resultaten stromen binnen.
In semester 2 gaan we een start maken met het leren reflecteren. Daarbij gaan we uit van jouw
(praktijk)ervaringen en leerzame situaties. Denk bijvoorbeeld aan werken in een projectgroep
en het geven van presentaties, maar ook aan wat je hebt geleerd van het vak Nutrition. We kij-
ken daarbij naar doelen die je wil bereiken en de weg daar naartoe. Wat heb je daarbij nodig?
Welke talenten en kwaliteiten zet je in? En wat belemmert je bij het bereiken van je doel?

In semester 2.1 leer je op welke wijze je kunt reflecteren. We doen oefeningen in de les met de
groep. Je maakt een start met reflecteren.
In semester 2.2 rond je het reflectieverslag af en wordt een portfolio (digitaal) ingeleverd en
beoordeeld. Hierin plaats je al je producten SLB van dit studiejaar. Aan het einde van blok 2.2
ronden we het studiejaar af in de laatste plenaire slb-les.
Daarnaast blijven het gehele semester studievaardigheden en groepsdynamiek een aandacht-
punt in de lessen en de gesprekken.

In elk blok zal ook een persoonlijk ambitiegesprek met je slb-docent plaatsvinden. In deze ge-
sprekken praten we over over je (competentie)ontwikkeling tijdens de studie, over je ambities
en doelen en hoe je deze wil en kunt bereiken. Ook staan we stil bij hoe het met jou en je stu-
die(voortgang) gaat en bespreken we eventuele vragen of opmerkingen.

Naar behoefte kunnen ook tussentijds extra gesprekken worden gevoerd. Initiatief hiervoor
kan genomen worden door jou of door de slb-docent wanneer bijvoorbeeld de studieresulta-
ten daartoe aanleiding geven.
Als er sprake is van bijzondere omstandigheden stel je zelf de slb-docent hiervan op de hoogte
en je neemt zelf contact op met de decaan (bijvoorbeeld in verband met een moeilijke gezins-
situatie of ziekte) zie op http://www.hva.nl/studentendecanaat/locatie-dr-meurerlaan/
Het onderdeel studie- en loopbaanbegeleiding strekt zich uit over de vier studiejaren. Het ac-
cent ligt in het eerste anderhalf jaar op de studie en verschuift daarna meer in de richting van
de loopbaan. In het tweede semester gaan we ook in op de competentieontwikkeling van de
student.

10.2 Beroepscompetenties
Je werkt bij dit studieonderdeel aan de volgende beroepscompetenties: Management, Com-
municatie en Professionaliteit.
 45

10.3 Leerdoelen
1. Je kan een relatie leggen tussen je kwaliteiten, valkuilen en talenten en het beroep van
voedingskundige/ diëtist (professionalisering)
2. Je beschrijft en benoemt jouw ontwikkeling in relatie tot de beroepscompetenties (profes-
sionalisering, communicatie).
3. Je stuurt je eigen leerproces aan (professionalisering, management).

4. Je analyseert je eigen handelen aan de hand van een situatie (professionalisering).

10.4 Werkvormen
In elk blok vindt een aantal plenaire bijeenkomsten plaats. Aan het einde van elk blok vinden
tijdens de lesuren individuele gesprekken met de slb-docent plaats. Voor de lessen en bijeen-
komsten zijn 70 tot 100 minuten ingeroosterd. Tijdens de plenaire bijeenkomsten geven we
handvaten om te leren reflecteren en tot een mooi portfolio te komen. Je bent bij alle plenaire
bijeenkomsten en bij de individuele gesprekken (volgens planning) aanwezig.

10.5 Literatuur

Verplicht:

 Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen. Mirjam Groen,

derde druk (2015).
Aanbevolen:

 Studeer effectief. Albert Pilot e.a., Hoger Onderwijs Reeks, derde druk (2016).

10.6 Toetsing en beoordeling

Studieloopbaanbegeleiding (SIS-code 1017SLB1OP) omvat 1 studiepunt. Het studiepunt wordt
na afloop van het studiejaar toegekend. In het eerste semester volg je de lessen, heb je een ge-
sprek met je studieloopbaanbegeleider en geef je jouw elevator pitch. In semester 2 volg je de
lessen, heb je elk blok een gesprek met je studieloopbaanbegeleider en is je portfolio met mi-
nimaal een 5,5 afgerond.

10.7 Programmaoverzicht
Semester 2.1
Lesweek Bijeenkomst
1 Plenair
2 Plenair
3 Plenair
4 Plenair
5 Individuele gesprekken
6 Individuele gesprekken
7 Individuele gesprekken
Semester 2.2
Lesweek Bijeenkomst
1 Plenair
2 Plenair
3 Plenair
4 Individuele gesprekken
5 Individuele gesprekken
46
Onderwerp
Evaluatie semester 1.1 en 1.2.
Opstart semester 2.1.
NSE, uitleg portfolio, teamrollenspel.
Hoofdstuk 1 lezen, foto meenemen.
Reflectie?
Hoofdstuk 2 lezen, opdracht 2.2 ma-
ken.
SMART leerdoelen en oefenen reflecte-
ren
Consult: vragen en feedback m.b.t. on-
derdelen portfolio.
Studievoortgang, ambities, doelen, te-
rugkijken en conclusies trekken.
Studievoortgang, ambities, doelen, te-
rugkijken en conclusies trekken.
Studievoortgang, ambities, doelen, te-
rugkijken en conclusies trekken.
Onderwerp
Opstarten, evaluatie semester 2.1 vak-
ken en toetsing.
Start reflecteren op competentieont-
wikkeling.
H 4.2 t/m 4.5 lezen en opdracht 4.5
maken.
Reflecteren op competentieontwikke-
ling, hoe doe je dat? Persoonlijk en
professioneel.
H 5: 5.1 en 5.2 t/m beginfase lezen en
opdrachten 5.1, 5.3 en 5.4 maken.
Eindniveau 1: beginfase met stappen-
plan bespreken.
Aandacht voor de start van het 2e stu-
diejaar en plannen.
Eigen ambities, doelen en (competen-
tie)ontwikkeling gebruik makend van
praktijkervaringen en leerzame situa-
ties.
Studievoortgang.
Eigen ambities, doelen en (competen-
tie)ontwikkeling gebruik makend van
 47

praktijkervaringen en leerzame situa-

ties.
Studievoortgang.
6 Individuele gesprekken Eigen ambities, doelen en (competen-
tie)ontwikkeling gebruik makend van
praktijkervaringen en leerzame situa-
ties.
Studievoortgang.

7 Eindactiviteit Afronding studiejaar